Your search found 247 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-391:

consimilis erat epistolę paulisper iam recitate, munitę secreto regis cęreo sigillo. Vltima erat munita margarita regis et sigillo cęreo, in cuius circumferentia erant litterę ex sculptura impresse dicentes: Lodouicus Dei gratia Vngarię, Dalmatię, Croatię, Ramę, Servię, Gallicię Lodomarieque rex . Alius tenor epistolarum regalium Huius talis erat tenor: Lodouicus, Dei gratia rex Vngarię, suis Rectoribus, Consilio et Comuni ciuitatis Iadrę salutem et gratiam plenam. Grates vobis

certe in fisco reseruatum, uti est tua fides uniuerso hodie, prout taliter tuos edocuisti tyrones, qui tam grande dedecus in tui presentia ausi sunt perpetrare, quippe rudis es, et principes tui de mane comedunt. Sic impune relaxasti illos, sic aule Gallice, ex cuius stirpe appellaris te fore indutum, tam grande fabricas opprobrium, ingens scelus in illos, qui te ut dominum colebant. Inbecilem te reputas nec camum mordibilem super tuos commisisti. Asserebas enim illos cum iuramento tanta charitate dilexisse, quod, licet dimidii tui

Bareti dux, in generali consilio Iadrae confirmatus fuit per unum annum in comitem Iadrae, cum salario consueto ducatorum auri, ad rationem solidorum septuaginta duo pro ducato. In festo Sancti Iacobi de Galicia, 25. mensis iulii, incepit fratalea ipsius in civitate Iadrae, pro cuius solemnitate fuit cantata missa solemnis in ecclesia Sancti Stephani de Iadra et in capella ipsius Sancti Iacobi, existentibus rectoribus Iadrae dominis Andreolo de Dominis de Arbo, Mazolo de Fanfogna et me Paulo

salutem dicit. Quod litteris tuis, quas Tauri fines Apolline lustrante recepi, uicem non reddiderim, causam praebuit diuinis naturalibusque artibus uir celeberrimus artis generalis acutissimus perspicacissimusque magister Alfonsus, ab extremo Galliciae occidentali, qui numerosis orationibus suis aures mentemque meam, immo totum me ita detinuit quod ab hoc amicissimo et delectabilissimo officio et ab omnibus aliis paene retraxit. Is enim eruditissimus artista, Hispaniae non contentus finibus, per

Non possum linguam ferre, Sabelle, tuam!
5  Emunctę naris sanusque, Sabelle, palato
Cum fueris, superis sacrificabo deis. Ad Bartholum Illyricum
Gallica te uestis designat, Barthole, Gallum;
Lingua sed Illyricum te genus esse docet.
Elinguis fias posthac et mutus oportet
Hunc te, qui non es, Barthole, ut esse putem.

e Pesimunte accersitam excepit, liber VIII, caput XVI. Publius Furius Philippus Hispaniam sortitus inimicos suos legatos secum illuc ire coegit, confidens nihil se acturum, quod illi accusare possent. Sic et Lucius Crassus inimicum suum in prouincia Gallica sibi actorum suorum speculatorem admisit. Eadem sui confidentia in Catone, in Marco Scauro, in Marco Antonio oratore liber III, caput VII. Ciues boni coronabantur apud

Consules inuitati ad conuiuium, ne ueniant, rogabantur 80 .
Custos. Censores creati nihil prius agunt quam sacrorum anserum alimenta locent et imaginis splendorem, quod bello Gallico dormientibus canibus primi anseres Gallorum in Capitolium ascensum persenserunt et e langore uigiles excitarunt 81 . AVLVS GELIVS
Callidus.

94. Vedius Polio murenarum uiuariis damnata mancipia immersit 100. Qui coruum occiderat, mulctatus exilio, postremo interemptus 112. Aspis serpens catulo suo necem intulit quia hospitis filium, a quo alita fuerat, percusserat 116. Betulla, arbor Gallica, uirgis magistratuum terribilis 157. Mulctatio non nisi ouium boumque impendio 177. Canes in furcas fixi pendunt poenas, quoniam non ipsi, sed anseres Gallorum in Capitolium ascensum deprehenderunt 284. Quintus Coponius ambitus damnatus, quia donauerat eum, cui

naturam esse uideatur 64 . POMPONIVS MELLA IN GEOGRAPHIA
Pudicicia. Foeminę post stuprum pudicę 9 . Gallicenę uirgines futura pręcinentes 50 .
Partus. Foeminę sine coitu foecundę 57 .
Paupertas.

Lex trium natorum 78 . Ante quartum annum filius non uenit in conspectum patris apud Persas 91 . Pariturę e Delo in Rheniam transferebantur 161 . Mira Gallicarum foeminarum foecunditas 185 . Alexander Iouis se filium esse mentitus est 215 . Quę de Scipionis genesi sunt prodita 290 . Masimissa nonagegenarius quadrimum filium

efficit, ut quis merito laudandus sit 22 . Turpe est sapientum uitam ex insipientium sermone pendere. POMPONIVS MELLA IN GEOGRAPHIA
Vaticinium. Gallicenę mulieres futura pręcinentes 50 . Visus. Fera oculis mortiferis 58 . BEATVS HIERONYMVS IN PARTE

Herodes Atticus ad quendam qui se uestitu philosophum mentiebatur: Video, inquit, barbam et palium, philosophum non uideo 50 . Verba Castricii ad discipulos de uestitu et calciatu non decoro. Soleę, crepidę, crepidulę, gallicę idem est, id est le zopellę ouer gallocę 79 . Vindicta. Polyphontes rex propterea se interfecisse fratrem dicebat, quod ipse ante consilium de nece eius cępisset. Cui Meropa, fratris uxor: Si te occisurus erat, inquit, ut

Gaudentius episcopus. Sub Constantino Arriano Martinus papa. Iuliano Apostata: Priscus presbiter. Priscilianus clericus. Benedicta mulier. Iulianus et Basilissa et alii. Pigmenius presbiter. Quiriacus episcopus. Ana et Amonius. Gordianus. Barbarus miles. Demetrias uirgo. Gallicanus. Ioannes et Paulus. Hilarianus monachus. Christina uirgo. Donatus episcopus. Theodoricus presbiter. Eustochium uirgo. Theodorus. [Egeas proconsul. Andreas apostolus.] Bibiana uirgo. Theogenes. XI milia uirginum. Daciano,

episcopus. Iulianus Apostata: Bibiana uirgo, Priscus presbiter. Priscilianus clericus. Benedicta mulier. Iulianus et Basilissa et alii. Pygmenius. Quiriacus episcopus. Anna et Ammonius. Gordianus. Barbarus miles. Demetrias uirgo. Gallicanus. Ioannes et Paulus. Hilarianus. monachus. Christina uirgo. Romanus episcopus. XI milia uirginum. Theodoricus presbiter. Eustochium uirgo. Theodorus. Donatus episcopus. Martiano imperante: Marinus puer. Iulia uirgo. Maxentio, Herculii Maximiani filio:

ineunt, en cornipedum captivus equorum
1.231  crebro calce notor, tot structis pervius alis.
1.232  Non hoc Teutonici rabies insana furoris
1.233  cum Latias invasit opes, non Gallicus ausus
1.234  ille furor, non tot Geticaeque Hunnaeque phalanges
1.235  nil vetitum quamvis inconcessumque putarent.
1.236  Heu, solis humiles Venetis et gurgite vili

septem hostiis in mare Ponticum salientem Rhenique primas excussit voces, qui tandem magnus Germanicas undas aggreditur et eo impetus suos enervat, Rhodani deinde pater est, quem mare Gallicum multorum fluminum receptubus tumentem excipit quaque Arctos polo firmata, subiectis terris semper aspirat sali, populi pictique Agatirsi, Pagirite, Sauri Boriscique, sed qua Liber pater triumphans siti laboravit, Albani Babiique,

ultro deposuit et tantas opes, quantas ea pręditus dignitate habere poterat, pauperibus erogauit nihilque sibi quicquam reliqui fecit, tunica, cuculla cilicioque contentus, ut lucrifaceret Christum. Gallicanus quoque, Romani dux exercitus, postquam Scythis Dacisque et Thracibus superatis Constantiam, Constantini Augusti filiam, coniugem sibi pactam victor accepisset, ab ea conuersus Christianusque factus continuo

fecit. Ex quo ipsa ut uidit se non iam ut stultam contemni, sed potius ut sanctam honorari, clam discedens monasterium pariter honoremque dereliquit et in solitudine uitam duxit. Maria, natione Gallica, de uico Niuella episcopi Leodiensis, ignobilis genere, celebris sanctitate, frequentiam hominum illuc ad se uisendam turmatim accurrentium moleste ferens precata est ostendi sibi locum sanctę quieti magis opportunum.

singulis eorum quatuor nummos largitus, ita ut liberalior an humilior fuerit, non facile discerni queat. Veruntamen serui interdum dedignantur mendicis ministrare, archiepiscopus etiam pedes lauit. Gallicanus quoque monachus, quem et consulem et uictorem et Constantini Augusti generum fuisse diximus, omnibus pro Christo contemptis tam ardenter in monasterio serui functus est officio, quam prius in castris imperatoris ac

rerum copia lasciuire illos et uoluptatibus diffluere ocium cogat. In desideriis enim est (ut Salomon ait) omnis ociosus. Ab Haymone quoque, Cantuariensi archidiacono, de Paulo traditum est, quod a gallicinio usque ad horam quintam operi manuum et inde usque ad horam uespertinam faciendis ad populum sermonibus uacare soli/ tus sit, residuum uero temporis impertierit cibo, somno, precationi; ita nullam horam

temperare non poterat. O cęlestem uirum, qui etiam inter laborandum futurę beatitudinis dulcedinem degustabat. Philoromus *corr. ex Phyloronius presbyter, dum in quodam Galatię **corr. ex Gallicię monte multa se abstinentia fatigaret, non minus manuum operatione exercebatur. Inde illi suppetere potuerunt longinquę peregrinationis impensę Romam Hierosolymamque ititanti. Et quoniam nunquam neque

cognita rebus,
195   Orantem magnae stupuit quem curia Romae,
196   Cuius honorato praefulget vertice clarae
197   Pontificalis honos, pretium virtutis, et illi
198   Dat mandata suo referat quae nomine regi,
199   Cui regna Ausoniae, cui Gallica sceptra tenentur,
200   Cognatoque petat prognatam sanguine neptem
201   Sceptriferis thalamis et faustae foedera taedae
202   Acceleret certis sponsalia nectere verbis:
203   Non aliam se velle toris, quin caelibe lecto,
204   Invida

ut vendam omnia, quae mecum habeo, habitu mutato redeam cum uno famulo ad Vestram Maiestatem incognitus cum extrema ignominia mea et damno non parvo Vestrae Maiestatis. Videt enim Vestra Maiestas totam rerum suarum summam hinc pendere. [4.] Nam quod Maiestas Vestra scribit mihi de legatione Gallica obeunda, ea, ut video, esset valde necessaria. Immo credo nihil magis necessarium ad res Maiestatis Vestrae et totius Christianitatis. Sed quomodo ego illuc irem, qui iam a tot mensibus ne hic quidem unicum obolum a Vestra Maiestate habere possum. 14 Me et mea servitia

35: a add. 5 hoc: haec BCzart TN 35 5 per correxi ex: pro, pro: per BCzart TN 35 [1.] Nihil adhuc de pontifice est factum. 1 A prima huius mensis sunt in conclavi reverendissimi domini cardinales. Fama est eos exspectare exitum rerum Gallicarum in ducatu Mediolani. 2 Sunt nonnulli, qui credunt creationem hanc per multos adhuc dies vel forte menses differendam. Quidquid erit, Vestram Maiestatem curabo quamprimum facere certiorem. [2.] Accepi his diebus litteras Vestrae Maiestatis de annata

decem nominibus dei apud Hebreos. Ad eandem de 'alleluia', 'amen' et 'maranatha'. Ad eandem quid sit diapsalma. Ad eandem in Rethicum Gallicum, quibus in locis male exposuerit Cantica canticorum. Ad eandem de collatione ęditionis Aquilę cum Hebreis. Ad eandem de laudibus Asyllę uirginis. Ad eandem

antiquissimus autor, qui ad mare Adriaticum spectant, ad Tergestum usque produxit, Strabo ad Polam, Plinius ad Arsiam fluuium, Ptolomeus quoque Istriam Italię finibus uidetur concedere; Pomponij libro Geographię suę secundo uerba hęc sunt: Illyricis usque Tergestum, cętera Gallicis Italisque gentibus cinguntur. Strabonis autem lib. VII. hęc: usque ad Polam ciuitatem Istrię, huius temporis Imperatores Italię terminos extendere. Plinij uero Naturalis hist. lib. III. hęc: Et nunc finis Italię fluuius Arsia.

trepidationis, terroris et fuge et coguntur converti ad omnia Consilia desperata: Rome, Pontifex qui alias adheserat Caesari et Confederatis cogitur accipere illas leges quas sibi prescribet Christianissimus Rex, itidem Florentini et reliqua Italia, que iterum cogitur subire jugum Gallicum et Venetum, que ulterius contingent, qualicumque erunt scribam Serenitati Vestrae cujus benignitati me humillime commendo, et quam diu faeliciter valere cupio: Auguste xxvij. Aprilis M. D. XIII.

mense et progredientur quocumque Caesar voluerit. Pontifex tenuit septimam sessionem in Concilio Lateranensi in qua approbavit indictionem Concilii factam per Julium et omnia acta in eo et dat salvum et liberum conductum omnibus venire volentibus ad Concilium etiam nationis Gallicae, exceptis scismaticis dumtaxat. Dux Ferrarie discessit ex urbe nulla re perfecta aut conclusa cum Pontifice, sed tota causa suspensa est ad quatuor menses. Hungari fecerant inducias cum Turcis quas Comes Seposiensis Hungarus potentior inter

meminisse Mineruae,
Deditus ingenio pectoribusque tuis. Tranquillus Parthenius Dalmata ad lectorem
Quicquid in Hesperia Latię excoluere Camęnę
Gallicaque et quondam Graia Minerua dedit,
Eckius excelsa passim virtute refulgens
Explicat ingenii fertilitate sui;
5  Cui non terra grauis satis est, Neptunus et aer
Sed penetrat summi mystica sacra Dei.
Non hęc humani

Sicut homo qui peregre profectus reliquit domum suam | et dedit seruis suis potestatem cuiusque operis | et ianitori pręcepit ut uigilet. Vigilate ergo | nescitis enim quando Dominus domus ueniat, sero | an media nocte, an gallicantu, an mane, ne, cum uenerit repente, inueniat uos dormientes. Ac ne solis discipulis id pręceptum quis diceret: Quod uobis dico, inquit, omnibus dico: Vigilate! Dominus

Cymbros, Cymbri. Teuthones Teuthones. summa belli gloria extiterit / vt caeteris gentibus maxime fuerint formidabiles: sed infoelicibus postmodum succaessibus omnem famam denigrauerunt: Testis est Italia / quae saepius gallico sanguine maduit / Crebrae Gallorum in Italia strages. vt Romani plures de gallis triumphos / quam de toto terrarum orbe duxerint: testes sunt Delphii vbi vnica tempestate gallorum exercitus Brenno duce concidit: Galli apud Delphos

frigore / non virtute nostra / poene totus consumptus sit. Thurcarum interitus in Polonia. Expectabitis igitur donec tantus hostis domi vos opprimat? donec machinis quatiat muros vestris agris exercitum eius alentibus? Nunquam Roma natauerat maiori discrimine ante gallicam obsidionem / Roma a Gallis obsessa. Hanibalemque ad tertium ab vrbe lapidem progressum. Hanibal progressus ad vrbem. Numquam sic trepidatum est Carthagine / quemadmodum Marco Attilio Regulo / Scipionibusque sub ipsis vrbis oculis

inflammati sunt ad pessundandum reliquos Christianos / nedum quod parta iam dimittere velint, Quorum neque viribus / neque ingenio / neque animis deficientibus quid aliud futurum speramus / quam si toto Christianorum conatu non resistatur / quibusque proximis correptis per littora Hispanici et Gallici occeani victrices copias circumducturos. Quare compositis intestinis bellis / oblitteratis diffensionibus / reuocatis vitae preciis / quae pessum ierant / restauratis artibus liberalibus / quae in contrarium ceciderant / in sola conscientia benefactorum / ac Christo propugnatore /

diligenter excussos subinde interficere atque in mare solent praecipitare. Cyparissius portus a Turcis capitur; Massiliensis classis se Venetae coniungit; Gallicus praefectus Grimano Veneto suam ignauiam exprobrat. Dum haec geruntur, reliqua Turcarum classis Cyparissium absque ullo tumultu coepit portum (abest a Methone duodecim millia passuum, Iuncum uulgo dicunt). Veneti quoque Turcas ex tuto insecuti, pone insulam, cuius

eodem inclinatis, constituunt Turcarum classem e portu egredientem onerariis primum triremibus, quae, ut diximus, sexdecim erant, adoriri ― sunt autem hae triremes sicut caeteris longis nauibus uelocitate haud comparandae, ita robore multo superiores ― deinde Gallicas emittere in hostem naueis, quibus sane hostis (tantum his roboris inerat) rostro suarum nauium nocere non poterat, neque etiam propter altitudinem oppugnatu faciles erant; Venetus demum imperator cum reliqua classe in perturbatum hostem ― ita enim futurum

statim in pelagus prouecti puppes hosti dederunt, nec praelium ulla ex parte committere ausi sunt. Quos Turcae eorum formidine abusi, dum per quatuor modo stadia probra ingerendo insecuntur, unam ex onerariis Venetam triremem, quas diximus grossas uulgo appellari, alteram Gallicam turritam nauim cursu adepti sunt, quae sane aut nauigandi tarditate, aut classicorum audacia a reliqua classe abiunctae in hosteis inciderunt. Itaque has duas Christianas ad sexaginta Turcaicae circumsteterunt naues, reliquae enim

Turcae Venetorum classi illudunt; quattuor triremes Turcaicae a duodecim Venetis opprimuntur. Igitur ex his aliae Venetam triremem inuaserunt, pars alia, numero nauium ac hominum multo maior, Gallicam nauim adorta est. Magna utrinque strages tormentis ac missilibus iam aedita erat, quum quidam Turcarum ― etenim hostibus admoti rem lanceis ac gladiis comminus gerebant ― in Venetam transiliunt nauim. Quod ubi nauis gubernator animaduertit, qui quidem

partim exturbant, non sine manifesta Dei ope. Nam quum acerrimam treis fere horas Veneta triremis oppugnationem sustinuisset, subito uentus e terra coortus eam in altum abripuit, cum suisque coniunxit. Eodem quoque uento Gallica nauis usa sese ad suos recepit, octo longis hostium nauibus tormentorum ictibus demersis, suorum uero paucis uulneratis, paucioribus interfectis. Galli enim, ut fere et caeteri Oceani accolae, in nauali bello mira utuntur disciplina, adeoque operibus ac tormentis instruunt naues, ut pene

in deditionem redigat, quum procul dubio nulli nationi ingenio, opibus ac hominum multitudine illa gens cedat. Caeterum Veneti aegre ferentes Gallos tantam Italiae partem spe celerius sua occupasse, sibique insuper timentes (uox enim regis hostilis ac mali in Venetos animi Gallica leuitate saepius erat audita), Lodouicum Sforciam, qui iam, ut fama est, fratris filio Mediolanensium duce ueneno sublato, inter Italiae motum Mediolanense inuaserat imperium, ab amicitia Gallorum auertunt, atque cum eo ineunt societatem, tametsi Lodouicus, ut

ante quam obisset diebus Francorum regi, ad iter se in Galliam iam accingenti, cuniculum cauea inclusum ex Sicilia, queis sane quadrupedibus ea insula abundat, dono misisse, qua scilicet re significaret Gallicam stoliditatem Italico astu in insidias praecipitatam. Nec profecto, quantum in Venetorum animo fuit, falsus extitit uates. Comparatis etenim ingentibus copiis Veneti Francorum regi Gallias repetenti obuiam ire, iterque eius legionibus obstruere constituunt. Peruenerat iam

coactis parum admodum fideret. Sed quum legatis ad arma pertinaciter uocantibus resistere nequiret, aciem qua Franci transituri erant ex aduerso direxit. Statuerant autem Veneti uanis animis uictoriam sibi, ut diximus, pollicentes Gallos ab inuadenda Italia aut regis nece captiuitateue, aut magna Gallici exercitus strage deterrere, quo scilicet, submotis externis hostibus, fractisque Neapolitanorum regum opibus, totius Italiae facilius potirentur. Quae quidem Venetorum cupiditas non modo stultitiam ipsorum indicat, quoniam quum mercaturae dediti sint, alienis armis conductisque

arbitrantur, Deus negligit mortalia, quamquam hoc seculum seu mortalis uitae curriculum uidetur potius esse naturae quam iudicii. Itaque dum ab se pestem auertere conatur, Galliarum prius pariter et Germaniae principibus nequicquam in nouum Francorum regem solicitatis, aduersus Gallicas copias iam Alpes transgredientes atque in se aduentantes parat exercitum, propriis uiribus tandem sese postea quam externa deerant auxilia defensurus. Coacta igitur magna militum ui castra in Ligustico agro ad urbem Alexandriam ducem exercitus sui locari iussit, ratus et eo Gallos, ut

putantes se non tam auxilio perditis fore quam semet in discrimen coniecturos, si hostis insequi pergeret, Turcas e manibus emisere. Hispani tandem Cephaleniam expugnant, eaque Venetis reddita, Fridericum Neapolitanum regno eiciunt; Lesbum Gallica classis tentat quidem, sed culpa in Venetos translata paulo post relinquit. Quod ubi Venetus legatus accępit, reuersos ab infelici deformique expeditione nauium praefectos ad causam dicendam euocauit, ratus magna militiae iactura ignauiam dimitti

explorato Liuiani consilio in locum aequiorem castra transfert, atque hostem ex improuiso dimicare coegit. Instructa utraque acie Liuianus cum pedite Italico, qui sane hac tempestate imbellis est, et leuis armaturae externis equitibus primam Gallorum aciem, cui praefectus Mediolanensium, Gallicae uir nationis, cum Iacobo Triuultio praeerat, adoritur, atque ita praelium ferociter iniit, ut Gallos primo congressu loco moueret. Quod ubi rex conspexit, adhortatus suos in primam aciem aduolauit, atque cum omnibus suis turmis, quod roboris in exercitu

Gallicae uir nationis, cum Iacobo Triuultio praeerat, adoritur, atque ita praelium ferociter iniit, ut Gallos primo congressu loco moueret. Quod ubi rex conspexit, adhortatus suos in primam aciem aduolauit, atque cum omnibus suis turmis, quod roboris in exercitu Gallico erat, impetu in hostem facto confestim aduersarios in fugam coniecit, capto Liuiano caesisque ex Veneto exercitu quatuordecim millibus hominum, paucissimis ex suis desideratis.

possit interdicere? Quae poena sane grauissima est: nempe cui ita est interdictum, numero impiorum ac sceleratorum habetur. Et quum demum Bernardinus cardinalis animaduertisset pontificem in pertinacia persistere, concilium Gallicae Ecclesiae, auctore rege Lodouico Duodecimo, aduersus eum conuocauit, in quo, plaerisque Gallis ob insitam genti religionem huic concilio aduersantibus, quippe quod non nisi pontifice Romano auctore indici potest, multa et maxima scelera

Veneti, hac maritima infelici expeditione in inscitiam atque ignauiam praefecti classis coniecta ― semper enim apud Venetos res bello male gesta ducibus adscribitur ― dissimulataque consternatione, terrestres copias, licet hae admodum tenues essent, Brixiam, quae iam Gallicum iugum gentis insolentia ac libidine excutere cupiens ad defectionem spectabat, inscientibus Gallis admoueri iubent. Itaque Brixiani populi uoluntate urbem recipiunt, direptis eorum bonis, quos Gallicae factionis fuisse constabat. Galli, audita Brixiana defectione, Brixiam duce Castone

consternatione, terrestres copias, licet hae admodum tenues essent, Brixiam, quae iam Gallicum iugum gentis insolentia ac libidine excutere cupiens ad defectionem spectabat, inscientibus Gallis admoueri iubent. Itaque Brixiani populi uoluntate urbem recipiunt, direptis eorum bonis, quos Gallicae factionis fuisse constabat. Galli, audita Brixiana defectione, Brixiam duce Castone Foisio accurrunt atque per arcem, quam Gallicum praesidium adhuc tenebat, urbem ingrediuntur, dispositis prius ad omnes urbis portas militum satis ualidis stationibus, ne quis

excutere cupiens ad defectionem spectabat, inscientibus Gallis admoueri iubent. Itaque Brixiani populi uoluntate urbem recipiunt, direptis eorum bonis, quos Gallicae factionis fuisse constabat. Galli, audita Brixiana defectione, Brixiam duce Castone Foisio accurrunt atque per arcem, quam Gallicum praesidium adhuc tenebat, urbem ingrediuntur, dispositis prius ad omnes urbis portas militum satis ualidis stationibus, ne quis hostium fuga elaberetur. Venetus exercitus fraetus Brixianorum uoluntate ad arcem, ubi Galli hostem instructa acie

uim uarii commeatus mari Adriatico ex Apulia conuexerant: cum Gallis enim signa conferre uehementer cupiebant. Rursus Galli aegre patiebantur Hispanum armata manu suam prouinciam inuadere. Itaque Caston Fuxius, Francorum regis sorore ortus, cui summa rei Gallicae in Italia permissa erat a rege, iuuenis raro animi simul et corporis robore, lustrato ad Ferrariam exercitu pergit ad hostem. Hispani, ut sunt insita uafri calliditate, praelium ex occasione commissuri et Gallos, ut saepe alias fecere, temporis spatio segniores ad dimicandum reddituri,

curatumque et feretro impositum, Mediolanum ad sepulturam deuectum, ibique pro tanti ducis ac regii consanguinei dignitate omni rerum uerborumque honore a Gallis atque Italis funus eius celebratum. Cardinalis San Seuerinas Flaminiae urbes Gallici consilii nomine occupat; Hispani ad Pampelonam belli sedem constituunt; Maximilianus imperator copias suas a Gallis reuocat; hinc Galli ex Italia migrare coguntur; Hispanorum praesidia eis ubique succedunt; Helueti, auxiliares Venetorum, tumultuantur et gressum

Maximilianus imperator copias suas a Gallis reuocat; hinc Galli ex Italia migrare coguntur; Hispanorum praesidia eis ubique succedunt; Helueti, auxiliares Venetorum, tumultuantur et gressum referunt. Inde castris motis urbes Flaminiae nomine concilii Gallici occuparunt duce quodam Sanctoseuerinate, ciue Mediolanense, Romanae Ecclesiae cardinale sacerdote, qui cum Bernardino cardinale, de quo supra minimus, aduersus Iulium pontificem nequicquam coniurarat, regibus Christianis, ut dictum est, in diuersa studia diductis. Rex

coniurarat, regibus Christianis, ut dictum est, in diuersa studia diductis. Rex Hispanus audita suorum aduersa pugna, reque, ut gesta erat, cognita, et ob id parum admodum perturbatus, magnam Hispanorum partem ad arma concitat, confestimque ingenti exercitu confecto Vasconum fines Gallicae ditionis, qua illa gens Pompelonenses attingit, ingredi iubet, ad Pompellonemque urbem, quae tunc in societate Galli regis erat, sedem belli constituit, eo consilio, ut inde Aquitaniae imminens Francos ab Italia auerteret. Maximilianus quoque, qui et

sui, pontificisque rogatu inuitos domum pro auctoritate sua reuocat, ut erat homo nouandis rebus quam gerendis aptior. Quod autem hi Germani, Gallorum mercenarii, legionem suam inuiti abduxerint, id argumento est, quia e castris Gallicis abeuntes sua sponte neque enim ad id cogi poterant ― iurarunt se in Gallorum regem arma nequaquam uersuros, sed confestim domum repetituros, nefas existimantes aduersus eum dimicare, cuius paulo ante milites extitissent. Quorum mentes si Maximilianus, eorum princeps, ut

facta est repente magna rerum commutatio: nam Gallus, retentis solummodo arcibus urbium Circumpadanae Italiae, exercitum ex Italia in Galliam neccessario reuocauit, atque ita arma, quacunque hostis spem belli gerendi praebebat, circumtulit, ut nullam occasionem illi dederit ullam Gallico regno iniuriam inferendi. Rhaimundus Hispanus dux, cuius culpa paucis ante diebus in agro Rauennate ab Hispanis male pugnatum erat, simul ac Gallos Italia excessisse audiuit, easque regiones, ex quibus illi digressi erant, sociis Germanorum armis obtineri,

mundi appellant, quorum alter iam multos annos aduersus nostrae religionis gentem, Aphricae incolam, felici incoepto bellum gerit, alter nihil aliud meditatur quam deuicta Italia, cuius iam maiorem partem habet in potestate, Venetisque sub iugum missis, nobis arma inferre. Et affirmant Gallicae nationis periti Francos, qui sane ab ultima origine Sarmatae sunt, eos esse bellatores, qui nostrae genti facile conferri possint, nec multum Hungaris, grauibus accolis nostris, uel animi magnitudine, uel caedis

Pro domina amplector, pro dominaque fero.
5  Sanguine cum careas, cum sis sine carne metallum,
Credere quis possit, quod tibi morbus inest.
At bene successit, quod mi Dorothaea negavit,
Distulit et lusus nequitiasque suas.
Namque lues nostrum foedasset Gallica corpus,
10  Illi iunxisset si mea membra Venus. AD HUNGAROS
Per vim, Pannonii, vestrum dum quisque seorsum
In ditione sua regia sceptra gerit;

X milia peditum, ac Venetos quidem recusauisse; preterea Dulfinum dixisse patri ut omitteret facere pacem simulatam cum Cesare, sed totum se conuerteret ad bellum serio gerendum, eoque summam rei experiretur. Rex Romanorum cogitur impedito Cesare in bello Gallico tentare proferre inducias cum Thurco: sed uereor ne minus id obtineat, obstante Gallo. Nuper ex Thurcia rediit legatus Venetorum Stephanus Chiepuli. Quid attulerit adhuc intelligi non potest.

Nunc Seminarium Leoninum. aetherei Regis, quem penna columbae
Circundat radiis, fulgentique igne coruscum
315  Celsa tenet delubra, et plenis ignibus aram.
Ac demum 74) Templ. S. Bartolomaei Ap. exutus pelle, et quem gallica vestit
Penula, 75) Templ. S. Rochi. ne dirae latitent saeua vlcera pestis.
Haec Vrbis sedes, situs hic, haec denique forma est,
Ascraei 76)

quo me in novas indignationes avunculi nostri, Joannis Statilii, immergat. Non ignoras, arbitror, me anno elapso ea de causa Hungariam reliquisse, ut locum huic fortunae adversae darem, et quum gratiam acquirere non potuissem, odium saltem evitare pro lucro duxeram. Quum velut ex insidiis iter Gallicum mihi objicitur, mel pro veneno, album pro nigro. Parui. Quid, negassemne? Profectus nihil illorum reperi, quae mihi large fuerant promissa, neque quod ad profectum nostrum futurum fuerat. Quare elegi, satius esse eo reverti, unde discesseram, quam in aula regis tam magni mendicati vivere.

oppressionem, quod facile probabunt ij, qui eorum captiuitatem et tributi exactionem experti sunt, quemadmodum sunt Graeci, Armenij, Thraces, prout facile poterunt intelligere hi, qui legerunt nostrum libellum de afflictionib. afflictionibus Latina, Gallica, Teuthonica et Bohemica, linguis diuulgatum. Iedi yladegh) septimum annum vsque post captionem eius loci supra dicti. Gyaur keleci csikmasse) id est, ethnicus siue gentilis gladius, si non apparuerit, et contra illum non insurrexerit,

Turcas pugnat, alia gens vel in alijs versatur bellis, vel in ocio agit: miles qui in aciem educitur, nummo inseruit, non Christo: si desit stipendium, statim vel desertor, vel transfuga futurus. Quid ergo prodest ibi Italica sapientia? aut industria Hispanica? aut robur Germanicum? aut ferocitas Gallica? aut Hungarica audacia? vbi miles nec Christum, nec gloriam cogitat? et ad bellum venit, tanquam ad ganeum, ibi nepotationes suas exerciturus. Bonas leges habemus, sed pessimos mores: bona arma, sed pessimos animos: laus est si inter se acriter dimicent: in hostem si non acriter

qui ab hostibus vel vagi ad praedas, vel inter pocula, vel in somno, vel apud meretricem, aliasque nequitias inueniantur? Sed haec culpa est plebeiorum. Principes ipsi, dum mutuis bellis se conficiunt, causam praestant, vt nunquam pares vires contra Turcas afferamus. Sed quia nunc bellum Gallicum finem accepit, sperandum quod non solum haeresis inter Ecclesiasticos sparsa, et omnis abusus ab Ecclesia tolletur, sed etiam principum discordiae cessabunt, et tandem firma auxilia contra Turcas coibunt. Igitur facile armabit Germania quinquaginta milia peditum,

lustrabisque diu, atque obstantia claris
2.47  Nubila depelles radiis, quem versibus ales
2.48  Excubitor multo denunciat ante canoris:
2.49  Phoebe iterum in terris pastor, cui Gallica cuncta
2.50  Pascua submittunt florentia lilia passim;
2.51  Phoebe iterum in terris vates, et magne Poeta:
2.52  Salve o pastorum, o vatum flos unice salve.

Musis gratoque labori.
483  Hoc patriam amissam solatur et omnia secum
484  Fert bona quae nullus quantumuis barbarus hostis,
485  Nulla dies auferre queat. Viden' alter Etrusco
486  Sanguine clarus eques, quo nuper et Itala tellus
487  Gallicaque insolitos belli sensere tumultus,
488  Dum reges et regna quatit, dum tristia bella
489  Apparat ut patriis succedat sedibus exul,
490  Contra stare deos sensit; nam turbida fumo
491  Machina anhelantem iussit descendere ad umbras.

animo, et acceptare. Sic igitur nos denuo acceptati, aut in gratiam recepti, habitamus in aula, domo et tabernaculo Dei patris, et in monte sancto eius, facti domestici eius, cives sanctorum, ac denique membra ac cohaeredes filii ipsius unigeniti. Vicinum acceptilationi est verbum vulgare, Gallicum potius quam Germanicum, einen quitieren / einen quit und loss sprechen: quod venit a Latino Quietare aliquem, id est, facere eum quietum, liberare eum ab omni cura ac molestatione, nomine illius aeris alieni perferenda: quod idem est loss sprechen. Testimonium quoque talis

phrasis accipitur Psalm. 93, pro in exitium rapere. Sic et Paulus dicit 2. Tim. 3, Captivantes mulierculas. Sic quoque 2. Corint. 10, Captivam ducimus omnem cogitationem ad obediendum Christo: ubi iterum in bonam partem accipitur. Hanc sermonis captivitatem exprimit illa celebris pictura Gallici Herculis. Capi aliquem in consiliis suis. Psalm. 10. Prae superbia persequitur impius pauperes, capiantur in cogitationibus quas cogitant: id est, laquei et fraudes quas struunt piis, sint ipsismet exitio. Hoc dictum etiam Paulus citat, inquiens: Qui capit sapientem in consiliis. Est

Horae dicetur. Prima ergo vigilia aut custodia, durabat primis tribus horis, aut primo quadrante noctis, facto initio mox ab occasu usque ad canticinium. Secunda vigilia, custodia aut quadrans, durabat sequentibus tribus horis, usque ad mediam aut intempestam noctem. Tertia, inde usque ad primum gallicinium. Quarta, usque ad ortum solis, quae vocabatur custodia matutina. Fiebat vero ea divisio noctis ob militiae usum, quo singulis partibus diversi manipuli aut cohortes excubarent, ne una tota nocte vigilando vel enecaretur insomnia ac frigore, vel dormitando male custodiret. Ex re militari

Christum et extremum diem ante finem aut interitum illius generationis, venturum. Confirmat quoque ipsa experientia, quod tum mirabiliter conservatur gens Iudaica, ne in tot periculis vel intereat, vel degeneret in gentes, inter quas vivit, ut innumerae aliae gentes. sicut Germani Italici et Gallici degenerarunt in Italos ac ac Gallos, et Vandali passim in Germanos. Huc facit etiam, quod Deus per totum mundum dispersit istam impiam gentem, ut volens nolens testetur de Christo dum confitetur fuisse quendam hominem profitentem se esse Christum, et multorum ac magnorum miraculorum

hos gradus. Siclus, quem ipsi schaekel vocant, continet grana hordeacea 384. Mina vero, quam et litra vocant, id est libram, habet 60 siclos: hoc est, grana hordeacea 23040. At Kikar, quod nostri talentum vertunt, habet 60 libras, grana scilicet 1382400. Ego autem haec pondera exigens ad pondus Gallici coronati, inveni, uni scutato Gallico respondere grana hordeacea 75. atque in hunc modum siclum continere coronatos quinque, et praeterea grana hordeacea 9. Quod pondus per 60 multiplicatum, consurgit ad 307 coronatos, atque 15 grana hordeacea. Tantum valuit libra aurea apud Hebraeos, si

vocant, continet grana hordeacea 384. Mina vero, quam et litra vocant, id est libram, habet 60 siclos: hoc est, grana hordeacea 23040. At Kikar, quod nostri talentum vertunt, habet 60 libras, grana scilicet 1382400. Ego autem haec pondera exigens ad pondus Gallici coronati, inveni, uni scutato Gallico respondere grana hordeacea 75. atque in hunc modum siclum continere coronatos quinque, et praeterea grana hordeacea 9. Quod pondus per 60 multiplicatum, consurgit ad 307 coronatos, atque 15 grana hordeacea. Tantum valuit libra aurea apud Hebraeos, si non est error in positione fundamenti,

est, quae epitriti portionem habet ad [?: min- ] rem seu veterem Minam: quemadmodum et Tales tum maius, ad Talentum minus. Continet itaque [?: Mina- ] si de pondere intelligas, uncias 12, et semissem. Quod [?: ] de re numaria fit sermo, Mina ad monetae Gallicae aestimationem reducta, valebit circiter libras Turonensis 17, et semissem. tantum enim conficiunt 100 drachmae singulae tribus solidis Turonensibus et semisse aestimatae. Budaeus aestimat Minam aureis coronatis 10: [?: quo- ] in idem recidit, modo sane intelligas singulos

agro aut iure vicini. Abstuli terminos populorum, Isa. 10. id est omnia occupans, ac in meam potestatem redigens, confudi veteres distinctiones possessionum, aut imperiorum. TERNARIUM numerum putant aliqui etiam in Hebraea lingua pro multitudine accipi: sicut Graece, Latine, et etiam Gallice amplificat. ut, Terque quaterque beatus: τὸς μέγιστος, ter maximus: et triplex unda apud Graecos. Sic putant aliqui Paulum dicere, se raptum fuisse [?: ] tertium caelum: id est, in summum: et, se tertio orasse, [?: ]

qui incoepit a crepusculo vespertino, usque ad concubiam noctem, seu usque ad dimidium eius temporis quod est a crepusculo usque ad mediam noctem. Secunda vigilia aut quadrans, fuit a fine praecedentis usque ad medium noctis. Tertia vigilia aut quadrans, fuit a medio noctis usque ad primum gallicinium. Quarta vigilia, quae et matutina in Sacris literis dicitur, fuit a primo gallicinio usque ad illucescentem solem. 1. Sam. 11, Invaserunt medium castrorum in vigilia matutina. idest, in quarta vigilia. VINCTUS, pro captivo interdum ponitur, aut inexcerato. Isaiae 14,

dimidium eius temporis quod est a crepusculo usque ad mediam noctem. Secunda vigilia aut quadrans, fuit a fine praecedentis usque ad medium noctis. Tertia vigilia aut quadrans, fuit a medio noctis usque ad primum gallicinium. Quarta vigilia, quae et matutina in Sacris literis dicitur, fuit a primo gallicinio usque ad illucescentem solem. 1. Sam. 11, Invaserunt medium castrorum in vigilia matutina. idest, in quarta vigilia. VINCTUS, pro captivo interdum ponitur, aut inexcerato. Isaiae 14, Vinctis suis non apernit carcerem. [?: D- ] vinctorum vocatur carcer,

haec addidici. Erum Plato lib. X. de Rep. XII. die postquam mortuus fuerat, super pyram positum revixisse affirmat. Sed Plato idem Zoroastrem Oromazi, non Armenii filium in Alcib. I. facit. Aut tres ergo, aut quatuor, et non unus videntur fuisse Zoroastres. Ioannes autem Goropius, in Gallicis, Zoroastrem neminem unquam fuisse autumat. Sicuti neque Hermetem Trismegistum, neque Orpheum. Nominum horum etymis, nescio a qua Cimeria lingua, qua et Adamum, et reliquos patres ad Nochum et Iapetum usque locutos, et ipse credit, et aliis credi vult, derivatis. Quorum nominum etymos,

FOXAEI EULOGIUM. Gasto Foxaeius homo Lusitanus ab Aquitanis Regulis oriundus, omnium sui temporis Theologorum facile princeps habitus est. Linguarum praeterea multarum cognitione claruisse traditur. Nam praeter maternam Lusitanam, et avitam Gallicam, Hebraicam, Latinam, et Arabicam exacte calluit. librum in septem particulas distinctum (ita enim inscripsit) composuit. et ut plerique existimant, Arabice. Mauris enim ea tempestate maiorem Hispaniae partem occupantibus ea lingua omnium fere Hispanorum

Lusitani a latronibus interfecti ossa hic quiescunt. vixit anos lxiiii. menses x. dies xiiii. Verum id templum una cum suburbio ardente bello Gallico ita excisum est, ut nulla hodie illius vestigia appareant. De Nicolao modestissimo adolescente primam missam celebrante Divi Blasii aede.

11.27.14.7  Hinc pater Hispanus, pater illinc astat Etruscus,
11.27.14.8  Proxima sorte tenet templa pudica soror.
11.27.14.9  At qui de niveo stat marmore Gallicus Heros,
11.27.14.10  Pacatum fertur restituisse mare.
11.27.14.11  Huius ab adverso surgit Doctore Camillo,
11.27.14.12  Et tot discipulis nobile gymnasium.

13.81.3  Quod procul Hispanis iampridem a finibus erres,
13.81.4  Hispalis ignipotens, non ego caussa feror. Mittit dono parpaiolam Gallicam.
13.82.1  Cappa coronatum, delapsaque lilia coelo,
13.82.2  Gallicus expressit nummus in aere brevi.
13.82.3  Exiguum munus, quod si mutaverit auro,

non ego caussa feror. Mittit dono parpaiolam Gallicam.
13.82.1  Cappa coronatum, delapsaque lilia coelo,
13.82.2  Gallicus expressit nummus in aere brevi.
13.82.3  Exiguum munus, quod si mutaverit auro,
13.82.4   χρύσεα καλκεῖων magne poeta dabis.

regis, et ossa tegam.
16.2.63.3  Sit tumulus Marii campus, quo Marte subactus
16.2.63.4  Helvetius Gallis Insubre cessit agro.
16.2.63.5  Par tumulo titulus, iaceat cum Gallicus Heros,
16.2.63.6  Credibile est, ipsos posse iacere Deos. Caroli Aureliae Ducis Epitaphium bibit Aconitum

vorticibus.
16.3.137  Emicat hic patriis Georgius acer in armis, Georgii.
16.3.138  Armaque de victo parta Craone refert.
16.3.139  Gallica non illi, non obstitit Appula classis.
16.3.140  Tantus in egregio pectore fervor erat.
16.3.141  Hic, qui magnanimi fert Boggia iussa Senatus, Caboga.

vel nulla fides: hinc discite reges,
6.553  Quales expediat regnis adscribere cives.
6.554   26 Non ignota loquor: mihi tota Britannia testis:
6.555  Gallica sacrilegas ostendunt lilia fraudes;
6.556  Pannonici testis praesens est ira Gradivi:
6.557  Testis adhuc propria fumans Germania clade;
6.558  Et Morini testes, testis Mosa, Moldava

XIV. Galliae Rex.
6.633  Sed non vanus adhuc maiora encomia vates
6.634  Concipio: secura tuis cum Lilia regnis
6.635  Iam vireant; pansis pelago quoque Gallica signis
6.636  Lilia, palmifera Victor plantabis Idume.
6.637   29 Quis fuit, impavidus quando iuga regis Iberi
6.638  Deposuit Flander, bellis

populisque caput, spes ultima quondam
226  Et Pompeianae custos fortissimus urbis.
227  Ille quidem rabiem patrioque calore ruentes
228  Vangionum cuneos et Gallica signa feroci
229  Mente manuque suis deiecit ab arcibus unus,
230  Albreto mirante parem sed habere tonanti.
231  Fulmina Sequanici tandem iaculantur in

68  Eugenium revocasse triunphat.
69  Nec minus auspiciis felix Lodoicus avitis
70  Trans Ligerim Rhodanumque ferocem
71  Armatos fudit per Gallica regna timores.
72  Castalidum mox una sororum:
73  »Occubuere duces, sed tantae damna ruinae
74  Progenies geminusque rependit

43  Adriaci, et qualem positis Mavortius armis
44  Dalmata rite colat gentili in litore Pindum.
45  Phocaicis ubi structa atavis, et origine Grajâ
46  Gallica montanos spectat Massilia fines,
47  Vasta patet regio: circùm juga nigra vetusto
48  Sylvarum squalore rigent: subeuntibus altè
49  Pendentes quercus, et prona arbusta

1.170   Uremus meritis et pia thura focis. 170
1.171  Hic Caesar notusque aderit pietate Philippus,
1.172   Hic regem aspiciet Gallica turba suum.
1.173  Credo equidem. Interea communia vota secundes,
1.174   Et fausto, o Lodoix, omine dexter ades.

fratri dilectissimo, et dehinc quin sim futurus, non dubitet. Regis Hyspaniae nuper exercitus huc venerat, sed miles totus erat lacer et omni paupere pauperior. Hodie quoque quatuor millia militum venerunt huc Bononiam missa a rege Hyspaniae in supetias Gallico exercitui, quorum pars Mutinam versus, pars Quastallam post dies aliquod abit. Conflictum speramus futurum, faxit DEUS bonum et faustum imperatori nostro. Nostri quoque Croatae omnes Finali Quastallam abierint. Num reversuri? Noverint superi. Tempora

authores ab Ardelio Dellabella Societatis Iesu in suo Lexico Illyrico numeratur. Florebat initio seculi XVI. Marcus Antonius Sabellicus libro X supplementi historiarum Andreae Cibranii meminit, ubi enim Venetorum copias ad Odetum Fuxium, vulgo Lautrechium, Gallici exercitus ducem, in agro Mediolanensi accersisse memorat, haec habet: Constabant Venetae copiae mille ferme levis armaturae equitibus, in queis erant Epirotici et Graeci generis pileati peltatique circiter quingenti, Andrea Cibranio duce (2) . Nomen atque etiam aetas nostro

13  Oppida quis Populis munita opibusque, quis Urbes
14  Enumeret magnas? num terra Urbs visitur omni
15  Aemula Lutetiae? quae tantum rebus opima
16  Rebus opima bonis? Viden et quos Gallica profert
17  Terra Viros? Seu bella movent, quae doctior armis
18  Gens erit? Amplexu placidae seu civica pacis
19  Jura artesque colunt, tantum felicibus ausis
20  Progrediuntur,

ipsi confessus est. (Casus singularis.) Specialis autem casus fuerat cujusdam presbytheri ex Stiria advenientis, qui patri societatis Jesu Petro Pertold accidit, et per 10 dies continuo confitebatur. Iste fassus est, se praeter morbum... Gallicum ex variis immunditiis carnalibus... situm etiam esse ex congregatione liberorum murariorum, et praeterea pactum habere cum daemone explicitum,..... signum quoque monstrabit.... magiae deditum, haresi infectum, pro despectu eucharistiae materiam ali... aptam cum intentione debita in

et epistolam semet apportaturum ipse pollicetur. His habitis Jursich illico ad me revertitur, 200 fl. mutuat, pro vectoribus procurandis orat, quos etiam ad horam noctis decimam habuit, interea sese Viennam disponens. Locumtenens facto crepusculo ipse ad eum defert litteras ad banum gallice scriptas, submittit portandam per camerarium pecuniam, et una ferme hora semet detinet bonas dans instructiones. Jursich ergo cum fratre suo nocte eadem Viennam abiit. Quo cum appulisset, benigne tam a comite cancellario quam et bano acceptus est, tertioque die in supremum comitem comitatus

firmaretur pro Hispanis Lusitania et dotis instar cum sponsa fratri Hispaniae regis obveniret. Consilia haec projectum fuere Jesuiticum, ab Hispania Galliaque susceptum, ut sic Anglorum successive minueretur potentia, et mundus intra familias quasdam divideretur, atque in effectu Borbonicus sive Gallicus evaderet, quia actuales Hispaniae regnantes aeque Borbonici essent, imperator quoque Franciscus I. ex domo Lotharingica Borbonicae conjuncta haberetur, adeoque hos inter divideretur monarchia orbis, destructo ruinatoque imperio. Quo stabilito et Moscovia facile superaretur, praecipue cum

priora et haec, posteriora. (Bellum Galliae cum Anglis. Minorica occupata a Gallis. Populi responsum.) 2do loco notandum occurrit suscitatum promotumque Galliam inter ac Angliam bellum. Anno adhuc 1754. officialis Gallicus contra pacta publica Dunkerkam praesidium firmavit et Anglicis navibus molestus exstitit, saepiusque eas est praedatus. Angli lamentari et satisfactionem petere non cessabant, at fuere incassum omnia, Gallia surda aure lamenta Angliae praetereunte. Hinc secutae sunt mutuae navium

est principum cura religionis, ut pro hac bellum gererent, cum in suis ditionibus tolerent protegantque haereticos dicantque, se nullius imperare conscientiis, nec orthodoxa religio armis promoveri petit, vel in humanis situaretur mediis. Et si hoc esset, quis credat, Moscoviam foederi Austriaco-Gallico potius subscripsisse quam Anglico. 3tia. Silesiae ab Austria recuperandae passim est credita. Sed neque ista esse potuit, quia pactis publicis Austria Silesiam Borusso cessit sub evictione Moscoviae. Igitur Moscovia tueri Borussiae regem debuisset. Audivique ipse Viennae a viro

jam 1748. sollicita fuit pro augendo perficiendoque milite suo Austria, neque unquam tantum habuit, ut his annis, exercitum. Utve res tegeretur, regimen singulum 2200 continebat milites. Accommodandis rebus suis omne adhibuit studium, uti et cum vicinis Venetis aliisque. Immo foedus praecessit Gallicum, Moscoviae item ad tale accessio, biniqui exercitus, in Bohemiam nempe et Moraviam collocati sunt antea, quam in Saxoniam irruisset Borussus, neque irrupturus vel praevidebatur; qua ergo ratione, praemissis tribus, Borussi in Saxoniam irruptio causam dedisset? Sed et episcopi

universalis monarchiae cupida, postquam observasset, se crevisse potentia, litteratura, cultu, artibus, ac praecipue navali potentia, ut non jam navim unam collocare in mari valeat, at classes integras, nationum quoque aliarum affectum se habere cum videret, quod lingvam moresque Gallicos ubique vel imitarentur vel sequerentur, in ea se rerum intentionumque suarum felicitate consideravit, quod ad suarum idearum effectum impedimentum vix supersit aliud quam Anglia, protestantis religionis caput, quae cum sibi adhaerentibus maris mediterranei teneret imperium, hocve medio

Lotharingiae olim duce, in una uxoris suae Mariae Theresiae, Hungariae Bohemiaeque reginae, potentia fixum, non solum ad speciem rem totam gessisse, at eundem pro imperatore illico agnovisse. At tum statim perspicacioribus apparuit, observavisse Galliam, rivali suo Habsburghico exstincto sangvine Gallicum successisse, et in instanti fere regiminum anteriorum systemata immutari observata. Sane sub ipso Aquisgranensi anno 1748. tractatu plenipotentiario ministro Austriae comiti a Kaunitcz uti vehementer displicuit, totum pacis tractatum sic inter Galliam

Porktenstein, archivii Austriae conservator, lllyricae nationis sive schismaticorum rebus praeses datus est, eodem tempore, quo comes Kaunitcz ministerium accepit. Dispositiones hae sagacioribus jam tunc foedus Galliam inter et Austriam loquebantur. 2do. Lingva Gallica, antea Viennae detestata, aulica sic effecta est, ut, sicuti Aquisgranensi tractatu, publica omnia hac lingva tractari debere superatum fuisset, | ipsaque effecta ut symbolum in concilio, videlicet pro norma et tessera status publici, ita ab universis

ad regem epistolae summa. 1758. sparsa fuit ejusdem episcopi Saffgach epistola, qua ipse de dato 30 Januarii 1758. Nicolspurgo regias oraret gratias, significando, quod Romam pergeret. Ad quam epistolam regis Borussiae responsum aeque vulgatum est tenoris sequentis, quod nos ex Gallico translatum hic describimus. Regis Borussiae responsoriae. Reverendissime. Litteras vestras, 30. Januarii scriptas, accepimus. Attonitos illae nos redidissent, nisi vestram in nos ingratitudinem praevie cognovissemus. Profecto si vestrum

fratruelem suum Carolum Rezzonico cardinalem mense Septembri, simul et nepotem ac nepotismi Romae abusibus declaravit, episcopum item Vincentinum Prioli Venetum et sororium presbytheros cardinales, diaconum vero cardinalem, abbatem Bernis. A pluribus anni hujus victoriis Austriacis, Borussicis, Gallicis, Moscoviticis ample per alios descriptis, harumque causis, circumstantiis et accessoriis ego, qua ab his remotus, scribere supersedeo, ex publicis novalibus historiam scribere non asvetus, cum fiirmitatis nil habeant, varientque admodum. Ab officialibus nostris quamvis satis indagavissem,

guarus et cum ipso Stoika negotium pertractans, sequentem mihi enarravit, Viennae videlicet. Quemadmodum pietate liberalitateque excellentissimi olim episcopi Agriensis, domini comitis Gabrielis Erdoedii, Sigismundus Stoika Lugduni ac Parisiis a pueris fuisset educatus, praejudicia et entusiasmos Gallicos ibidem cum aliis bonis praeclarisque, quibus pollet, litteris, imbibit vovens, quod anno attingendae aetatis suae 60, cujuscunque tandem conditionis futurus esset, abdicatis omnibus, sese ad contemplativam vitam componere, sibique uni ac Deo vivere velit. Attigit ille aetatem hanc ante

potentia Naisichiana effectus medicus, alias chirurgus et multis e locis pulsus, etiam ex Carniolia, habuit regni salarium in fl. 100.; pharmaca vendebat, conficiebat pro lubitu, histrio insignis; intra annos aliquot congregavit Zagrabiae ad 1500 florenos. Voluit primus, ut more gallico Zagrabiae sepeliretur, id est linteo uni insuto cadavere, quod admirabundos fecit Zagrabienses dubiosque, utrum is vel truncus aliquis sepultus exstitisset; statim enim exhalata anima insutus fuit, cum hic moris sit mortuos pomposius vestire, videndos exponere et tum deferre ad tumulum.

auditor 1, medicus, chyrurgus, tympanotriba, hospitiorum designator vulgo fourier, tubicines 5, profos, fabri ferrarii 2, sclopetorum thecopaeus 1, aulae inspector 1, hortulanus freiseur cum suis, portarius 1, mediastini 5, agasones 63, demum professores architecturae 1, linguae gallicae 1, germanicae 1. | Convenêre praetoriani ad diem 20. Septembris Posonium, et die 28. Septembris juramento obstricti, Viennam demum profecti sunt. Juvenes isti ob apparatura superbosque vestes paulo minus reginae filiis sese crediderunt. Viennam

restrictum, reliquum causa victus subtrahi promulgatum. Effectus praedictae turmae. Effectus praetorianae hujus turmae sequentes experientia docuit: primo juventutis neglectus, secundo morum dissolutorum sub umbra libertatis adeoque levitatis gallicae comparatio, tertio majorum contemptus, quarto plurimorum juvenum ex equitatione, libertate, libidine et casibus ob sylvestres equos destructio, quinto pecuniarum Viennam comportatio ibidemque insumptio, sexto gravissima praetorianorum nomina et debita, quae ab iis Viennae contracta exsolvi

ne in quaestiones aliquas incidat, temporeque suo firmetur. Post Maximilianae Prassinszki mortem causa connubii et per id affinitatis illustrioris contrahendae tum praemissa fecit, cum et camerariatum procuravit, qui multis milibus eum constitit, pecuniisque vicit, ac sese testimoniis, emptis a gallico Viennae legato, ex Galliis procedere docuit. Tum vicecolonelli empto a Wolffgango Jellachich in banalibus confiniis sine tamen salario officio, numeratis 8 mille fl. rh., demum cum vidua Petro-Keglevichiana, nata comitissa Anna Maria Draskovich, est conjuctus, haec omnia minus

hac circumstantia resolvi primatem, in qua summa videbatur aulae pecuniarum necessitas. Tum insperata primatis resolutio admirationem adauxit. Creditum ab omnibus est, regis Galliarum precibus ac commendatione istud evenisse, quoniam priori anno profecto ad Moscoviam per Agriae urbem legato gallico urbis illius episcopus Barkoczi honores singulares exhibuit excepitque legatum, ut regem Galliae excipere potuisset, legato ipso nedum respectum sui regis in se habitum collaudante, regique semet significaturum honores illos ibidem Agriae edicente, sed postea in Polonia, Moscovia

croaticum Viennense misso, visa ejus aliorumque convictorum capacitate, inducendarumque in Croatiam bonarum litterarum percupido authore, ex publicis illis scholis abstractus, domi, in collegio, sub clarissimo domino Josepho Kraur juris civilis fundamenta sive institutiones, lingvam praeterea gallicam magistro Arnó, saltatoriam condidicit. Ego, ipse ea, quae in humanioribus purioris styli neglexerat, historiae item lumen, moralium quoque, politicenque rerum ideam ipsi aliisque praebui; sed is reliquos diligentia, judicio superabat, adeoque bis studiis captus est, ut propria sibi esse

passum se fuisse distrahi, ut post connubium initum a litteris remisisse observaretur. Sane nec formae venustas, nec foeminae irae suam servitutem, quam testabatur, meruerant, nisi fors lenitate sua emendare conjugem quaesivisset. Privato studio ultra latinum, croaticum, hungarum, germanicum, gallicum, sermonem italicum didicerat. Vocem habuit singularem, felixque cantu et componendis versibus, iisque ad notas ponendis, ut ad musicam natus videretur, quamvis arte caruerit. Paulo ante mortem maledicentiae Benedicti Krajachich fuit expositus. Erat iste comitis generalis Draskovich

satis, ne in depositorio his uterentur, at re decisioni Majestatis substrata, non observavi, quid sit resolutum. (Promotio Nicolai Skerlecz.) Nicolaus igitur Skerlecz vir egregie cultus, lingvarumque latinae, croaticae, germanicae, hungaricae, gallicae, italicae gnarus, atque vi intellectus defunctum fratrem suum superans, ac erga litteras non dimittens, sed augens animos, egregiorum quoque conscriptor, ut juris quaestionum, item juris publici regni hujus historiam, jure merito in protonotarium est electus. Neque vocabatur in dubium

nunc octuagesimam ferme incolarum partem efficiunt. Cum gens sit adeo fertilis, per naturalem generationis progressum sensim majorem semper partem constituet. Nisi proinde extranei arceantur, brevi in magnum numerum eo certius assurget, quod vicina Gallicia et Polonia majorem, quam alere possit, ejus numerum habebat; vel solum Poloniae exemplum ostendit quam noxia sit Reipublicae nimia Judaeorum multitudo. Horum enim copia diversa, quibus Regnum illud premitur, monopolia sub titulo arendarum induxit: horum copia

proponat. Motiva. Modernam formulam erroneam esse primo obtutu apparet; adhuc enim stant in ea rubricae Banatus et Transilvaniae, quae exmitti debent. Adhuc Polonia rubricam illam retinet, quam Gallicia, postquam in censum Germanicarum Provinciarum relata est, occupare deberet, id quod dubium reddit, an sub generali Exoticarum Provinciarum rubrica, quae in tabella separatim occurit, etiam Polonia contineatur. Adhuc portus Tergestinus et

ita etiam postales viae in capitales et collaterales dividuntur. Capitales Hungarici commercii ductus, utpote Vienna, et respective Posonio ad littorale, nec non in Transilvaniam; item e littorali ad limites Galliciae, alioquin una capitalem postae cursum efficiunt; adeoque de his vix dubitari potest, quod prae militaribus viis, utpote quae transennis et transportando bellico commeatui per intervalla tantum deserviunt, perfici et conservari debeant.

ex uno ad aliud per continentem promovere longe lucrosius sit, quam beneficio navigationis. Et tales sunt omnes tres illi ductus, quos pro capitalibus superius declaravimus, nempe Vienna et Posonio ad Littorale; hinc in Galliciam, item Vienna et Posonio per Budam in Transilvaniam. Has itaque uti et illas, quae e talibus emporialibus locis, qui ab aliquo navigationis canali procul distant, in capitales hos ductus incidunt, collaterales vias, tamquam

et clavim etiam, pro individuali in ipsis comitatibus instituenda repartitione defigere possint. Quod postremum projecti hujus punctum attinet, Deputatio contrariam jam §-pho 156. depromsit opinionem, et huic post recentissimum oblati pro bello Gallico subsidii exemplum tanto magis adhaeret; nulla enim realis inter hunc subsidii et fundi publici titulum differentia assignari potest. Caeterum agnoscit Deputatio, quod ex omnibus, quae propositae sunt, et quae forte porro

Constitutionis nostrae ulteriorem cavillandi ansam praecidat. 2. Est practicabilis. Hactenus enim gratuito ejusmodi oblato obstabat potissimum difficultas elaborandae pro justa et aequali repartitione clavis, haec autem per factam subsidii pro bello Gallico decreti repartitionem jam sublata, sicque gratuitum oblatum practicabile effectum est. 3. Fundus hic non est vagus, eventualis et variis casibus obnoxius, sed certus et determinatus. 4. Fundus hic nec implicitam,

patefacta priori,
291  Ingens pugna fuit jamdudum, at sanguinis expers,
292  Qualis, cum verbis contenditur inter inermes,
293  Esse solet: laudem simul Ausonis arripiebat,
294  Gallicaque ora simul: siquidem praeclara reperta
295   Ista videbantur; quantumvis pauca fuissent
296  Cognita, nec magnos, ut nunc, traducta per usus.
297  Haec quoque Tyrrheni, suetus quo vincere multa,

346  In laudes, nomenque Nepos succedit utrique,
347  Mensurisque suis loca mensa retentat, avitam
348  Et relegit, patriamque viam, et quoscumque Priores
349  Lustravere gradus partiti Gallica ragna,
350   Lustrat agens, et opus multorum perficit unus.
351   Porro majus opus decretum; nempe remota
352  Tentandae regione viae, spatia atque adeunda
353  Inter se

veterum mea te monumenta laborum
53  Sola petunt ornata novo nunc denique cultu.
54  Sunt alia atque alia 7 aut longos vulgata per annos,
55  Jam tua, namque tuis jam Gallica reddita terris
56  Sive recens enata, tuis et debita jussis,
57  Quae peperit nuper geminati cura laboris
58  Excitusque novis stimulis novus extudit ardor.

Atque hic mihi haud ita quidem temperare possum, ut domesticam laudem omittam. Circumferuntur enim satis multa elegantissima carmina Petri fratris, quem anno 22 aetatis suae amisimus, incredibilis juvenem spei. Inter quae versiones plures et Ovidii ex Latino et Molierii ex Gallico Illyricis versibus conscriptae celebrantur. Impressa sunt ante hosce duos annos Annae sororis adhuc viventis Illyrica carmina Venetiis, quae itidem satis bene excepta sunt a nostrae linguae cultoribus. Ac inter poemata P. Caroli Rotii, Societatis nostrae scriptoris sane non vulgaris,

poteram ego Tibi eodem Iure respondere si argumentum concludere existimassem: ad gloriam gentis Croaticae parum attinere an ab Illyris descendant, cum eos pyraticae adeo deditos fuisse constet ut Polybius non aliquorum sed comunes omnium hostes appellat. Caeterum de eo, an Illyri Gallicae originis Populi fuerint, dissertationem post non multum tempus accipies; e qua videbis non ita ignotas esse Croaticis seu Illyricas seu Croaticas antiquitates ut Tu hactenus fortasse existimabas. Iam ad retorsionem Tuam, qua Tu me penitus confecisse tibi blandiebaris, ego te monueram quod

statim adventus tui diebus tantum temporis decerpere volueris ut me litteris tuis convenire possis. 2 Gratias etiam tibi refero pro novis quae mihi significasti. 3 Sunt quidem et haec tristia, magis tamen me sollicitum habent ea quae postea cum legato Gallico evenerunt. 4 Quaeso te significa mihi an spes supersit rem hanc ita componendi ne in bellum erumpat? 5 Uti et an, prout hic fertur, idem eodem plane die legatus Gallicus etiam Berolini attentarit? 6 Et si ita, quo eventu?

et haec tristia, magis tamen me sollicitum habent ea quae postea cum legato Gallico evenerunt. 4 Quaeso te significa mihi an spes supersit rem hanc ita componendi ne in bellum erumpat? 5 Uti et an, prout hic fertur, idem eodem plane die legatus Gallicus etiam Berolini attentarit? 6 Et si ita, quo eventu? 7> Turca etiam apparatus bellicos in dies magis intendit. <8 Non possum in animum meum inducere ut tantam vim contra unum bassam parari credam. 9 Non possum etiam mihi

caeso uno, satellites evasit in monasteriumque se tacitus recepit. 3 Rakoczius postquam Varsoviam appulisset, ignotis illi, ut in peregrina urbe, omnibus rebus Gallum se professus de sacerdote eius linguae ilico est sciscitatus deductusque ad unum, postquam se de Gallici legati confessario curasset fieri certiorem, accedens eum, ut cum legato ipso colloqui posset, impetravit. 4 Legatus diffisus principi caute per Bercsenium, adhucdum in monasterio latitantem, veritatem exploravit introducto Rakoczio Bercsenioque ex

etc. Cuma una ex urbibus Aeolicis, de qua passim Geographi veteres. non ipse bonorum etc. Hi duo versus Clerico videntur gallica nive fiigidiores et indigni tanto poeta; adeoque iugulandos delendosque censet, si Aristarchi more in malos versus saeviendum est. Atqui si poeta intellexisset, patrem suum non luxu quodam, ac taedio, quo homines etiam

res statim atque fama ac rumore percrebuit, tantos clamores tantosque plausus excitavit, quantos et rei novitas eflagitabat, et ipsa magnitudo; Hujus operis praeclarissimi tres jam habentur editiones: Viennensis prima, altera Veneta, tertia Gallica. Poematis item paullo superius nominati tres editiones sunt Londinensis nimirum, Veneta, ac Parisiensis multo ceteris locupletior ac emendatior. eaque coepit et doceri et propugnari in florentissimis Europae academiis cum Boscovichiani ac Rhacusini

Slavicum efficiunt, ac ex his quidem nunc unica jam Croatia Hungariae superest, in hac autem nullus prorsus Hungaricae linguae, non tantum apud Plebem, sed ne quidem apud honoratiores usus existit; his Hungaricam uno ictu obtrudere gravius foret, quam Gallicam et Italicam: harum enim pluribus e Nobilitate et Clero Copia est. Id autem inde evenit, quia Gallica et Italica jam dudum sunt linguae eruditae; Hungarica ne hodiedum quidem eo provecta est. Adhuc in transferendis tantum

non tantum apud Plebem, sed ne quidem apud honoratiores usus existit; his Hungaricam uno ictu obtrudere gravius foret, quam Gallicam et Italicam: harum enim pluribus e Nobilitate et Clero Copia est. Id autem inde evenit, quia Gallica et Italica jam dudum sunt linguae eruditae; Hungarica ne hodiedum quidem eo provecta est. Adhuc in transferendis tantum melioribus aliarum gentium Libris versatur, neque hactenus magna quaepiam et originalia opera produxit.

an ad Germanicam? vel Hungaricam? an a Rege? vel a ConStatibus cogatur. Et adhuc de Croatia tantum sermo vertitur. Quid si insuper respiciamus Bosniam, Serviam, Bulgariam, Valachiam, Moldaviam, Galliciam, Lodomeriam, quae omnes a Populis Slavici labii habitantur; quae omnes sub Instituto pertractandorum lingua Latina publicorum negotiorum principio cum Hungaria coaluerunt: quas omnes Hungariae postliminio reapplicari constans et commune omnium votum semper

quae omnes a Populis Slavici labii habitantur; quae omnes sub Instituto pertractandorum lingua Latina publicorum negotiorum principio cum Hungaria coaluerunt: quas omnes Hungariae postliminio reapplicari constans et commune omnium votum semper fuit. De Gallicia actu in casu versamur, proponatur illi: eam non secus quam si linguam Hungaricam in pertractatione publicorum negotiorum adoptaverit, Hungariae reapplicari possit; et videbimus, eam ipsam potius unionem deprecaturam, quam conditionem hanc

secus quam si linguam Hungaricam in pertractatione publicorum negotiorum adoptaverit, Hungariae reapplicari possit; et videbimus, eam ipsam potius unionem deprecaturam, quam conditionem hanc amplexuram esse. Qui nunc Galliciae, idem postea singulae Deo auspice Hungariae reapplicandae provinciae sensus erit. Idem nunc Dalmatiae, Croatiae, et Sclavoniae: nimirum linguam Latinam in Hungaria esse Constitutionalem: Regna haec sub securitate conservandi communis hujus Idiomatis

constitutus, aliquibus maioribus Regni dignitatibus iustis de causis suapte necessario copuletur; alioquin ad insignes dignitates non nisi quibus et merita in patriam sunt, promoventur. 21. 1 Transylvania, Gallicia, Lodomeria etc. ea qua Croatiae, Sclavoniae etc. Regna ratione Hungariae Matri incorporentur, interesse horum Regnorum illi Regni Hungariae commune efficiatur, eorumque Regnorum voyvodae et bani per respectiva Regna ita, ut apud

judicanda destinasset... quos invenimus ex castrensibus indebite factos esse iobbagyiones castri vel praediales, eos reddidimus in pristinam libertatem, quos autem invenimus iobbagyiones castri vel praediales, illos in statu suo, secundum quod Coloniannus, rex nempe Galliciae et dux Sclavoniae bonae memoriae ordinaverat cum Terris suis pacificis duximus dimmittendos. 8 Apparet hinc quod aliqui castrenses illegitime irrepserint ad conditionem iobbagyionis castri, et hos banus retrusit ad pristina

scripsit, Andreae postea II dynastias tantum aliquot ultimis tabulis reliquit. 10> Ast incassum. <11 Andreas enim tamdiu fratrem armis impetiit, dum demum provincias Illyrici ab eo extorqueret. 12 Andreas II secundogenito Colomanno primum Galliciae, tum Illyricarum provinciarum ducatum tribuit, et ab hoc quidem nullas perpessus est molestias. 13 Verum cum primogenito Bela IV, quem se vivo coronari fecerat quive hoc nomine junior rex appellari coeperat, continuas, quamvis ad apertum bellum non

hodie teneat." 26 (c) Reliquas conditiones exhibet tractatus ipse in Auctuario diplomatico Adami Kollár: prohibiti autem secundi matrimonii testes sunt Cuteus in Annalibus Silesiae, et Balearius in Commentariis rerum Gallicarum . § 70 Adhuc tempore Mathiae rex non tractare cum statibus, sed articulos, prout sibi exhibebantur, confirmare solebat. 1 Si prolixi, qui in Pestiensibus 1458. comitiis perlati sunt 60

Hungariae montibus versus meridiem, e meridionalibus e contra Croatiae et Turciae alpibus versus septemtrionem, fluvii omnes decurrunt. Ac ex his quidem nullus, qui navigabilis sit, in Adriaticum effunditur, ex illis unicus Popradus, qui ipse primo in Galliciae limite navigabilis evadit, versus septemtrionem defluit, in Vistulam se exonerat et per eum Mari Baltico nectitur. Styriaci et respective Carniolici montes quinque fluvios protendunt: Rabam, Muram, Dravum, Savum et Colapin, qui omnes versus orientem

Tam occidentalem, nempe Flumine ad extremos usque comitatus Trenchiniensis limites, quam septemtrionalem Hungariae lineam, nimirum a limitibus eiusdem comitatus usque extremum comitatus Marmarosiensis angulum, Germanicae Haereditariae provinciae continuo ambiunt, Gallicia enim ipsa quamquam Hungarico iure recuperata quoad formam gubernii, et systema tricesimale his accensetur, provinciae hae minus felici solo atque Hungaria gaudent, et cum populatio in iis admodum increverit, necessariis pro sustentatione vitae productis aliunde egent. Opificia e converso

aliunde egent. Opificia e converso fabricas et manufacturas adeo provexerunt, ut magna fabricatorum quantitas ipsis a domestica necessitate reliqua maneat, paucae tamen adhuc ex iis ad eum profectionis gradum perductae sunt, ut exterorum fabricatorum concurrentiam possint sustinere. Donec Gallicia provinciam Poloniae constituebat, Hungaria ea saltem parte, qua illa Regnum ambit, exteram provinciam contingebat et tum commercialis, quem Augusta Aula cum republica Polonica anno 1774. inivit tractatus, Hungariam immediate respexit. Postquam autem Gallicia in censum

Donec Gallicia provinciam Poloniae constituebat, Hungaria ea saltem parte, qua illa Regnum ambit, exteram provinciam contingebat et tum commercialis, quem Augusta Aula cum republica Polonica anno 1774. inivit tractatus, Hungariam immediate respexit. Postquam autem Gallicia in censum Germanicarum provinciarum relata est, Hungaria per totam occidentalem et septemtrionalem lineam Germanicis et Haereditariis provinciis cincta, nullibi aliquam exteram provinciam contingit totoque hoc vasto terrarum tractu nullam aliam cum vicinis suis commercialem habere potest

omnes Hungariae fluvii, hic autem in Mare Nigrum effluat, quod situatio Hungariae respectu provinciarum, quae mari huic adiacent, ac in specie Moscoviam, in linea commercii sit admodum favorabilis, utpote cum ad has secundo Danubio exiguis sumptibus possit navigari; e contra, quod respectu Galliciae, Austriae et Germanici Imperii Hungaria minus feliciter situetur; utpote cum in has, nonnisi aut sumptuosa axis via, aut longa adversis fluviis navigatione perveniri possit. Quod plane illa producta, quae maximam eductionis Hungaricae

§ XLI. Cultura cornutorum animalium. Cornutis pecoribus Hungaria non tantum ad domesticam necessitatem, sed etiam ad quaestum provisa est. Ut tamen quantitatem illam, quam exterum commercium requirit expleat, magnum insuper eorum numerum a Gallicia, Valachia et Moldavia comparare debet. Boum Hungaricorum insignis est species, vaccae a copia lactis non commendantur. Equorum, pro varia soli indole, variae qualitates. Universim parvae staturae sunt et magis ad currendum quam ad trahendos gravius tantisper oneratos currus idonei sunt. Ad

est Pestinum, et respective Buda: scalae eius sunt versus Styriam, Austriam, Moraviam et Silesiam: (Bohemiam enim nullibi Hungaria immediate contingit) Iaurinum, Comaromium, Posonium et in parte Sopronium: versus Galliciam; Cassovia Eperiessinum, Leutsovia: versus Transilvaniam adsitamque illi Valachiam et Moldaviam; Debreczinum, Szegedinum et Temesvárinum: versus Turcicas provincias; Neoplanta et Semlinum: versus

bilanx. Hungaria, sicut maxima parte Haereditariis Germanicis provinciis cingitur, ita maximam commercii partem reciproca has inter et Hungariam communicatio constituit. Ex his fide omnium, inde ab anno 1767. tricesimalium tabellarum cum Austria Inferiori et Interiori Moravia et Gallicia, in activo, cum Turcicis provinciis et litorali, in passivo semper versatur cum Silesia Bohemica saepe variat; si tamen diameter decennalis assumatur, et cum hac provincia Hungaria stat in passivo. Activum solo anno 1774. passivo minus fuit 236.724 florenorum, alias quotannis

consuevit, canales, facile absorbetur. Articuli momentosiores, qui passivum Hungariae statum efficiunt, sunt artefacta; qui vero activum producunt, sunt producta naturae. Quoad sola cuprea artefacta, quae Schemnicii et Neosolii confici et in Silesiam et Galliciam divendi solent, Hungaria in exiguo 20 aliquot millium activo versatur. Ferrea quidem fabricata anno 1779, activum in 735.315 florenis effecisse, in tricesimali eiusdem articuli tabella legitur; verum cum rubrica haec omnibus, et anterioribus et posterioribus annis,

gravissimam pro Hungaria passivam rubricam efficit; qualiscunque enim diameter formetur, semper eius inductio superat eductionem in uno et ultra millione. Inducitur haec potissimum e Silesia Bohemica, et ideo cum hac Hungaria in passivo versatur. Inducitur etiam e fabrica Linciensi; e Gallicia non tantum Polonica, sed et Russica tela invehitur. Circumferunt has telas per celebriores Regni nundinas Germani quaestores; ipsi tamen etiam primarii Hungariae mercatores notabili eius quantitate se providere et hanc ad nundinas Pestienses deducere solent. Hic illa a

invehere licet, in praesens etiam obtinet: caeterum solae minutiores eiusmodi Norimbergenses et galanterie merces iuxta eundem diametrum annue evehunt 96.846 florenorum. § LXI. Pelliceae merces per duos passus in Regnum intrant: Moscoviticae per Galliciam et p assum Brodi, Americanae per Lipsiam, magna tamen eorum pars per Hungaros quaestores e depositoriis Viennensibus procuratur inducitque haec rubrica passivum iuxta eundem diametrum in annuis 144.574 florenis. § LXII.

eius quantitatem educunt; Posoniensem, per quem partim axe, partim etiam adverso Danubio notabilis pars, non tantum in Austriam, sed ultro etiam in imperio promovetur; Scepusiensem, per quem Podolinenses et Lublyovienses mercatores vina submontana partim in Galliciam, partim etiam Varsoviam, et quidem per Popradum et Vistulam seu ratibus, seu etiam navibus deducunt; et Transilvanicum, per quem pars eius aliqua in Moldaviam effertur. § LXX. In foeno et

fine coëmitur, ut deinde illud Viennam promoveant. In aliis Regni partibus solet cera a melle separari, et mel vel ad concernentes usus converti vel ex eo mulsum excoqui solet. Mulsum hoc potissimum pro domestico usu deservit, in partibus tamen Scepusiensibus notabilis eius pars in Galliciam distrahitur. § LXXIII. Separata hac ratione cera, tota ferme in Austriam et ad Litorale effertur efficitque activam pro Regno Hungariae rubricam in 92.824 florenis. Maximam huius partem subministrat Banatus et Rosnavia, longe tamen maior est

tanta habebat boum armenta, ut non modo Haereditarias Germanicas provincias, sed magnam insuper Germanici Imperii partem et Venetias bobus propriae procreationis providere potuerit. Postquam magna praediorum pars impopulata est, ut regiones hae bubulis provideantur, iam multa boum millia etiam e Gallicia, Moldavia et Valachia educi debent. § CXXXIX. Neque interest de augendo eorum numero sollicitari. Res haec tantam apud nonnullos sollicitudinem excitavit, ut eo omnia studia convertenda esse existimarint, quo copiosior denuo boum

partim rei novitas, partim ennatum subinde Bellum Turcicum intercepit, fructum utrique Imperio adferat. §.17. Eiusdem relatio ad Poloniam Donec Gallicia Poloniae partem effecit hanc Hungaria immediate contingebat, verum nulla adhuc eotum politico commercialis relatio inter haec duo regna intercessit, relictum sibi ipsi commercium eum naturalem cursum accepit, ut ex

intercessit, relictum sibi ipsi commercium eum naturalem cursum accepit, ut ex Hungaria in Poloniam vini, vicissim vero, qua Polonicae, qua etiam procuratae e Moscovia Telae notabilis quantitas inferri consveverit. Recuperata Gallicia Commercialis iam Anno 1775. inter Augustam Aulam et Rempublicam Polonicam Tractatus intercessit, per quem consumptionale Portorium in 4 pro 100 defigebatur, quod tamen nonnullam postea ut suo loco dicetur alterationem

Augustam Aulam et Rempublicam Polonicam Tractatus intercessit, per quem consumptionale Portorium in 4 pro 100 defigebatur, quod tamen nonnullam postea ut suo loco dicetur alterationem subivit. Si Gallicia Hungariae incorporata fuisset, haec Poloniam nunc etiam immediate contingeret: frueretur beneficio defixi in 4 pro 100 Portorii, vectigalis arbitrio nonnisi quoad exitum subiaceret: haberetque eandem, immo

arbitrio nonnisi quoad exitum subiaceret: haberetque eandem, immo magis adhuc favorabilem, quam nunc cum Turcia habet Politico-Commercialem relationem. Nunc relata in censum Germanicarum Provinciarum Gallicia, Hungaria et Poloniam immediate contingere desiit, et tota illius Politico-Commercialis ad Poloniam relatio ad merum Vectigalis Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775.

contingere desiit, et tota illius Politico-Commercialis ad Poloniam relatio ad merum Vectigalis Germanici arbitrium recidit: quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775. Consumptionalis Portorii per intermediam Galliciam in Polonia perinde gaudeat, quoad Esituale tamen ex Hungaria et Transituale per Galliciam Portorium Vectigalis arbitrio obnoxia manet.

quanquam enim Hungaria favore stabiliti per Tractatum 1775. Consumptionalis Portorii per intermediam Galliciam in Polonia perinde gaudeat, quoad Esituale tamen ex Hungaria et Transituale per Galliciam Portorium Vectigalis arbitrio obnoxia manet. §.18. Cum reliquis Septentrionalibus statibus nullam habet Politico-Commercialem relationem Cum aliis, a quibus

Pestinum cum in ipso puncto situetur ubi principales duo Commercii ductus, nempe unus Vienna Continenti in Transylvaniam, aqua vero versus Mare Nigrum: alter autem e Littorali in Galliciam se intersecant, plurima parte civilem habet alimentationis statum. Montanae Civitates quibus soli sterilitas ruralem subsistentiam non admittit, Civili

sub hanc autem Cathegoriam, animalia non cadere subsecutus statim tractatum illum usus ostendit. Poloni ê contra Beneficio Transitualis Taxae omnino gaudent ita, ut si Polonus Animalia per Galliciam in Hungariam depellat, illic tantum transituale, in Hungaria vero Inductionale, seu Consumptionale Portorium deponat, Beneficium hoc Polonis ea potissimum de Causa Concessum est, quod secus facile aliam,

diciturque quod in singulo sub sensum illius cadente articulo admensum Stipulatis 4 pro 100 Portorium in Vectigali exprimendum sit, quodsi tamen rubricae hae cum rubricis editi statim post initum illum tractatum 1776. pro Gallicia Vectigalis conferatur, subsequis ordinationibus Complures eatenus factas esse mutationes facile apparebit. In particulari auctum fuerat ultra tenores praevii Tractatus Polonici Cremati Portorium, ob quod Res-Publica

tantum, partim etiam ad exteras Provincias liber ab omni Portorio exitus conceditur. No 7o Paucis Ungaricis Articulis quibus Gallicia opus habet, modicum Essituale Portorium per Separatum pro Provincia hac editum vectigal defigitur: aliis qui in Consignatione sub No 7o continentur, tenue quidem, si ad Germanicas Provincias educantur

secundo Danubio cursum habeat, via haec in linea commerciali nonnisi pro collaterali haberi potest. Tertius Capitalis Ductus e Littorali per Pesthinum in Galiciam. Tertius Capitalis ductus est a Littorali Hungarico per Canisam, Pestinum in Galliciam et Poloniam, clausa enim per Vectigalia Borussica Dantisci portu,

Tertius Capitalis Ductus e Littorali per Pesthinum in Galiciam. Tertius Capitalis ductus est a Littorali Hungarico per Canisam, Pestinum in Galliciam et Poloniam, clausa enim per Vectigalia Borussica Dantisci portu, commercium orientalium et meridionalium mercium e Littorali Hungarico in Poloniam inclinare coepit. In hoc Ductu

ducunt, nempe per Croatiam ad mare, adeoque omnes Adriatici et meridiani Portus: per Transylvaniam in Moldaviam et respective Valachiam et per Galliciam in Poloniam. Reliqui Collaterales Ductus. Quod Passus attinet: qui in haereditario Germanicas Provincias ducunt;

negotiationis suae sedem defixerunt, Scalae eius versus Austriam Moraviam et Silesiam (Bohemiam enim immediate non contingit) sunt: Iaurinum, Comaromium, Posonium et in parte Mosonium versus Galliciam Cassovia, Eperiessinum et Leutsovia; versus Transylvaniam Debreczinum, Szegedinum et Temesvarinum: versus Turcicas Provincias Neoplanta, et Zemlinum, versus Littorale et respective

novam iterum 30mam in confinio persolvere debet. Ubi e converso merces germanicae si e Hungaria, quia vendi non poterant revehantur, nulli amplius 30mae subsunt. Gallicia etiam tunc tantum Frumento Hungarico exitum praebet, si in eadem penuriam enasci contingat: verum id raro evenire solet, saepius ferme Septentrionales Regni Comitatus uti id 1788. et 1789. factum est, inde

Borussicas promovere norunt. In Poloniam maxima Superiorum Comitatuum Vinorum, quae Submontana dicuntur pars ad recentiora usque tempora efferebatur. Utprimum Gallicia Austriaci Iuris effecta, et in Censum Germanicarum Provinciarum relata est, evectio haec notabiliter decrevit. Imposito ante non multos Annos per Rempublicam Polonam Singulo Antalkoni 4 aureorum Portorio, eius

partibus per continentem devehuntur. Hic vero ratibus imposita per Popradum in Dunajecz, per hunc vero in Vistulam demissa, Varsoviam deportantur. In Galliciam exigua eorum quantitas educitur, verum in hanc Agriensia et Budensia inferri coeperunt, idque non tantum pro proprio Provinciae huius usu, sed etiam pro ulteriori in Poloniam transportatione. In ipsa enim

exigua eorum quantitas educitur, verum in hanc Agriensia et Budensia inferri coeperunt, idque non tantum pro proprio Provinciae huius usu, sed etiam pro ulteriori in Poloniam transportatione. In ipsa enim Gallicia Austriacorum Vinorum usus invalescere coepit. Infertur quidem etiam Austriae non obstantibus quae §.64. recensuimus Impedimentis aliqua Vini Hungarici quantitas, imo forte pars etiam aliqua eius ultro

Temesvarino, Neoplanta et Pestino concluduntur. In Partibus etiam Danubianis districtus Pakoszagsh, et Comitatus Simegsiensis et Szaladiensis non exiguam Peccorum horum quantitatem Commercio suppeditat. Ipsa Gallicia ac praesertim Valachia et Moldavia notabilem Commercio Hungarico Cornutorum peccorum Copiam [Hungariae] subministrat. Olim Hungaria praeter advicinantes Germanicas Provincias insuper Statum

manipulationem observat. An tamen Institutum hoc porro etiam duraturum sit? Statuere necdum licet. Neque tamen aut Lanii Viennenses antea, aut nunc Institutum Mezöhegyessiense totum venalium Boum Hungaricorum, praesertim Gallicziensibus insuper, Moldavicis et Valachicis auctum Numerum ita exhaurit, ut nihil ultra pro Commercio supersit. Solent insuper Iaurinenses, Sopronienses, aliique partium illarum Lanii in distinctas Societates

E converso praeterea, quae iam praemisimus, vix aliquid notabilioris in eam effertur. In Sylesia etiam praeter iam indicata nihil nobilioris aut induci aut educi solet. E Gallicia mel, cera, Tela Polonica et moscovitica infertur. Educuntur autem elaborata Schemniczy et Neosoly Cuprea utensilia, Tabaca, et aliqua telae Superiorum Comitatuum

feudum virile, non foemineum, proin eos respicere hunc ducatum; hunc ergo ducatum repetiit Carolus ut portionem avitae suae haereditatis. 15.1 Quinta causa fuit comitatus Flandriae et Artesiae; hi ducatus origine a sua ! erant feuda coronae Gallicanae. 2 Imperator venit ad possessionem harum provinciarum, ergo Carolus fuit vasallus quoque Francisci; hoc rursus dedignabatur facere imperator et negavit ducatus esse feuda Galliae. 3

recedat ipse a foedere, et etiam alios abigat ab hac unione; quod cum contigisset, Franciscus ipse recedere debuit et in urbe Belgii Cammeraco nova pax confecta est; in hac renovata sunt omnia puncta pacis Madritensis; aliqua puncta accesserunt, nempe de redemptione duorum principum Gallicanorum in summa duorum millionum et 500,000 imperialium. 4 Et de ducenda Eleonora per Franciscum; et sic retineat ! Burgundiae ducatum, quem restituere deberet Carolo, pro successione liberorum ex hoc matrimonio; si vero liberos non haberet,

retineat ! Burgundiae ducatum, quem restituere deberet Carolo, pro successione liberorum ex hoc matrimonio; si vero liberos non haberet, succedat Carolus in hoc ducatum. 17.1 Haec pacificatio Cameracensis Gallicae Traite de Dammes dicitur, seu Tractatus personarum illustrium sexus foeminaei; munere etiam legatorum utebantur foeminae in hac pace; ex una parte erat Margareta amita Caroli, ex alia persona mater Francisci Ludovica, 1529-i anno. 18.1 Intra

enatum est foedus perpetuum Gallorum cum Turcis; et reipsa tunc maximas molestias causarunt Turcae Carolo; nihilominus tamen fortuna favente et perspicatia sua usque '38. annum grassavit Gallos in ipsa quoque Gallia direpitque ! urbes Gallicas aliquas; anno '38. indutiae celebratae sunt; pontifex etiam egre ferens foedus Christianissimi principis cum Turcis coepit agere de pace inter potentes hos imperantes; hinc inducias primum in unum dein vero in 9‑em annos effecit inter eos; sic dein tamen in amicitiam

pluviis, procellis, destructa classe, sua re infecta redire coactus sit. 5 1543. erupit bellum inter Gallos et Carolum; duo enim conspicui Galliae viri per Italiam iter facientes in Mediolanensi ducatu in fluvio Po ex insidiis occisi sunt; fuerant hi legati Gallici, unus Venetias, alter Constantinopolim deputatus fuit, sed clam, se enim tantum pro privatis simulabant; Galli ergo suspicabantur hos duos jussu Caroli occissos fuisse; Franciscus ergo cum Christiano 3‑o rege Daniae, cum Gustavo 1‑o rege Sveciae, et cum Sulimanno 2‑o

Austriae, quod stirps Gonsaga habuit, nempe Vincentius 2‑us; qui mascula prole destitutus tantum filiam habuit, recidit ergo successio ad lineam agnaticam, nempe ad Carolum Néverniensem; haec familia habitavit a longo tempore in Gallia, proin fuit stricte subditus et vasallus Gallicanus; convertit ergo hic Carolus se ad regem suum Ludovicum 3‑um ut eum in successione suffulciat; jam aemulum habuit Phylippum 4‑um, qui ab imperatore sperabat hoc feudum vel ad minimum maximam eius partem; alteram vero familiae Sabaudicae cessisset, quae etiam

perduxit apud Vincentium ut Carolum agnoscat haeredem et agnatum suum filiamque suam desponset filio Caroli Néverniensis, Carolo etiam. 6 Mortuo ergo Vincentio Ferdinandus imperator curavit sequestrari ducatum, sed Carolus jam Mantuae adfuerat suffultus viribus Gallicis, quibus sperans incubuit supprimere et debilitare domum Austriacam, quod plerumque suasu cardinalis Richelieu factum est, qui ad potentiam maximam evehere conatus est aulam regis sui, quod supressione Hugenotarum domi et immixtione et

in Belgio Isabella filia Phylippi 2‑i, improlis quidem, et hinc iterum reciderunt ceterae provinciae ad Hispanos, sub quorum potestate permanserunt usque initium huius saeculi; ceterae vero 7 provinciae nunc nomine Belgii foederati venerunt. 29.1 Aula Gallica florere et tonum dare volens in Europa coepit iterum de mediis cogitare cum Germanis vel Hispanis disconveniendi; huius originem et causam ex Germania susceperunt Galli; Ferdinandus enim post celebrem victoriam, quo ! ad Nordlingam de Svecis et protestantibus

vero Toleti resedit. 37.1 LudovicusXIV, inquietissimus principum, non diu permansit in quiete, sed causas quaesivit ulterioris belli; hoc ut habeat deputavit Cameras reunionis sic dictas, seu commissiones politicorum, qui exquirerent praetensiones aulae Gallicanae in aliis regnis, et provinciis; primum erat regnum Hispaniae, in quod praetensiones putabat se deprehendisse; missa ergo deputatione petierunt comitatum Lutzeburgicum pro equivalenti praentensionum suarum; hoc cum Hispani facere non possent, ne sic Galli totum Belgium ad

hae urbes dein Barier Städte cognominatae sunt; domus ergo Austriaca hanc servitutem in se recepit, imo etiam stipendia his militibus solvit aula Viennensis; hanc tamen servitutem Iosephus 2. anno 1781. sustulit. 5 Garantiam huius pacis promisit aula Anglica, Gallica, et Hollandi; haec tamen pax Utrajectensis nondum fuit finalis, nam Carolus et Phylippus 5‑us nondum inter se convenerunt; et sic Hispani post paucos annos bellum renovarunt; nempe 1716., cum recte Carolus cum Turcis implicitus esset, tunc occupaverunt Siciliam et Sardiniam

eruperunt dissensiones inter Phylippum 5., et Ludovicum 15. regem Galliae; causa huius fuit haec: Ludovicus 15. jam jam pubertatem attigit circa hanc aetatem; curator ergo dux Aurelianensis putabat matrimonio conjungendas esse aulas has, Hispanicam et Gallicam, nempe Mariae Annae Victoriae ! Phylippi 5‑i filiam et Ludovicum 15.; Maria haec fuit septem annorum, hinc missa est Parisios ad educanda !; in hac sententia permansit Ludovicus usque tempus majorennitatis, nempe 14 annum; cum ergo a tutore suo

nulli legitimi Ferdinandi adfuerit haeredes, succedant Bavari; sed Maria Theresia fuit legitima proles, ergo etc.; sed Bavari adulterarunt hanc vocem ehelich (legitima) et scripserunt männlich (mascula proles); colludebat Bavarus cum aliis principibus, maxime cum aula Gallica, quae ceteroquin semper fuit aemula Austriacorum; actum fuisset hinc certe de monarchia Theresiae, nisi Hungari, semper fidi et sinceri, ipsi omnibus succurrisset viribus, fractisque Gallis et ejectis bis Bavaris ex ipsa Bavaria sustinuissent coronam Mariae Theresiae; ad hoc

Anno '66. domestico tumultu Madrittae exorto coactus est rus petere, malum tamen suffocatum est praemature. 15 Rationes hae erant: quod ille decreto suo voluerit vestimentum ipsorum reformare, pallia nigra, et decussatos pileos ipsis prohibere, et vestimenta Gallica invehere; Hispanica ergo plebs ceteroquin infensa Gallis tumultum excitavit, multi etiam Galli transiverunt ad Hispanos, imo primaris regis minister fuit Gallus, ergo etc. 16 Remoto ergo ministro Gallico suscepit Hispanum comitem de Aranda et

pileos ipsis prohibere, et vestimenta Gallica invehere; Hispanica ergo plebs ceteroquin infensa Gallis tumultum excitavit, multi etiam Galli transiverunt ad Hispanos, imo primaris regis minister fuit Gallus, ergo etc. 16 Remoto ergo ministro Gallico suscepit Hispanum comitem de Aranda et huius perspicacia tumultus compositi sunt; ea occasione ingens suspicio in Iesuitas recidit, quod etiam illi manus in tabula harum discordiarum habuerint, et hinc totus ordo eorum relegatus fuit ex Hispania; anno 1767. una eademque die

ex hoc matrimonio natus est Philippus Pulcher, archidux Austriae; cum hac ergo Maria debuisset totum Belgium ad stirpem Austriacam devolvi, cum ea unica haeres fuerit, sed exortum est bellum inter Maximilianum et Gallos; Galli enim ducatum Burgundicum tamquam feudum virile coronae Gallicae sequestrarunt, Galliaeque incorporarunt; Austrica vero stirps accepit comitatum Burgundiae, seu aliquem partem Burgundiae et 17 provincias Belgicas; Maria non diu vixit, ei successit Philippus Pulcher, qui plerumque Gandaviae habitavit cum

Belgium; haec sub Philippo 2-o in rebellionem attrocissimam eruperunt, quamquam jam sub Carolo severissime inquisitum fuerit in haereticos; sub Carolo provinciae Belgii arctissimo vinculo Germanico imperio junctae sunt, imo ipse ducatus Flandriae et Artesiae, qui prius ad coronam Gallicam spectabant, sub Carolo caeteris provinciis incorporati sunt, post victoriam nobilem quam de Francisco rege Galliae retulit. 5 Germania tota jam sub Maximiliano imperatore, avo Caroli, divisa est in circulos; hae ergo omnes provinciae Belgicae nomine

8.1 Determinatum ergo est ut imperio se subjicerent Francisci Alenconii, ducis Antegavensis, quem ipsis Henricus 3. rex Galliae submisit, interim imperium eius valde arctis limitibus circumscribebatur; ille vero absolutum imperium affectabat, hinc inducto milite Gallicano ad civitates contrariantes cogere voluit, sed Belgae offensi per hoc profligarunt Gallos eosque pro hostibus habebant; dein postulabat Franciscus ut has provincias non tantum pro se et suis successoribus jure hereditario possideret, sed si nullam posteritatem relinqueret,

Galli multas clades intulerunt Belgis, et certe funestris exitus fuisset eius nisi ipsi Angli ursissent pacem cum Belgis, ne sic Ludovicus 14. nimis viribus excrescant, et illi incassum vires suas atterant; dein ipse Leopoldus imperator duos principes Germaniae abstraxit a foedere Gallico, nempe archiepiscopum Coloniensem et episcopum Monasteriensem, metu proscriptionis, et sic '75. anno liberati sunt Belgae a caeteris hostibus, et cum solo Ludovico 14-o negotium habuerunt; tandem '78. etiam cum eo pax composita est, qua Belgae in integrum restituti

post mortem suam; in hanc rem Ludovicum inclinare scivit Anna, benevolentiam ergo eius aucupatura descivit a foedere contra eum inito, non quidem aperte, sed ita remisit a belli fervore ut nemo dubitaret eam contrariae intentionis esse; imo anno '711. clam pacisci cum aula Gallica coepit et '712. aperte descivit a foedere priori; per belli huius molestias id unicum reportarunt Belgae, quod in Belgio Hispanico diversae urbes ipsis attributae sint per modum obicis contra omnes hostiles irruptiones, cum servitute militiam Belgicam imponendi et

tamen vixerunt sub communi imperio hi populi, sed in diversas civitates divisi, quarum quaevis suum principem habuit; ipsa haec civitatum multitudo incremento eorum obfuit, bella continua inter se habuerunt seque attriverunt; in hoc statu vixerunt populi, cum Iulius Caesar populos Gallicos subegisset; subacta Gallia transcensoque freto binas expeditiones suscepit in Brittanniam 50 annis ante Christum natum, neutra tamen effectum habuit; recessit ergo Caesar, obsides tamen secum accepit, securitatis in Gallia vicina gratia; nempe Britae interim invadant

fuit ex Stephano patre, et Adela filia Vilhelmi Conquestoris, proin sorore Henrici Clerici; hic ergo remisit onera populo, nobiles privilegiis cumulavit, nobilibus erectionem moeniorum admisit, et his artibus usque dies vitae, nempe usque 1154. se in regno conservavit; cum aula Gallica foedus inivit; habuit filium Eustachium, pro hoc solicitavit filiam Ludovici 6-ti regis Galliae Constantiam, quam etiam obtinuit; turbas tamen perpetuas habuit; primi erant Scotae, qui eum infestarunt; accessit dein bellum, quod Mathilda ei intulit ex Normannia, cui ingens

Angliae regni hostem, reipsa emersit bellum, quod tamen Iohannes ex sententia gessit, anno tamen 3-o et 4-o belli Galli feliciores multas occupationes fecerunt, hinc Philippo optimas pacis conditiones obtulit, nempe cessit filio Philippo omnia loca occupata in provinciis feudatariis Gallicis, si is Blancam sororis Ioannis filiam duxerit (Blanca haec Alfonsi ducis Castiliae, et Eleonorae filia fuit); pacificationem hanc lubenter subscripsit Philippus, et sic Ioannes in pacifico usu permansit regni usurpati. 11 Ioannes paulo post duxit comitis

in pacifico usu permansit regni usurpati. 11 Ioannes paulo post duxit comitis Engulismensis filiam Isabellam, quae jam desponsata fuit comiti Hugoni de La Marche; haec familia comitum Marcanorum conjuncta fuit sanguine cum aula Parisina, offensa ergo etiam aula Gallicana fuit per has nuptias; comes ergo Marcanus se conjunxit cum Arthuro, et ipsis se etiam Philippus adjunxit rex; verum et hoc bellum feliciter satis gessit Iohannes, imo 1202-o solemnem victoriam retulit de foederatis ad Rotomagium, in quo conflictu Artur una cum sorore sua

inter cognatos et agnatos, quod fuit Arthurus intuitu Iohannis). 12 Philippus accusationem lubenter suscepit, citavit ergo Iohannem, qui tamen armis suis confidens non comparuit, ex contumacia ergo convictus est, et exutus declaratus est omnibus feudis Gallicanis, processumque est ad executionem per Gallos, sed Iohannes cum potenti exercitu advenit eosque ad Iuliomagum fregit; paulo post tamen coactus est Iohannes indutias facere cum Philippo ob turbas in ipsa Anglia Hiberniaque, enatae sunt per Scotos et Valenses; redux ergo ad

animis statum contulit Vilhelmus comes Bembrocensis sanguine Henrico junctus; ad extremum ipsi status a Gallis desciscentes Henricum agnoverunt legitimum successorem patris Vilhelmumque tutorem elegerunt et curatorem, qui mox bellum contra Ludovicum gerendum habuit, qui vi armorum Gallicorum se throno Angliae intrudere voluit; reipsa Vilhelmus ad Lincolnam eximiam victoriam retulit de Gallis in continenti, dein etiam copias auxiliares mari vicit et dissipavit, Ludovicumque coegit pedem referre in Galliam, et sic anno 1218.

aggrediendi Anglos, cum autem Angli nimis longe distarent, delassato cum exercitu venit ad recentissimos, jam instructos Anglos, qui eos solide aggressi sunt; dein Galli in via pluvia oppressi uti sagittis non poterant humectatis, quod Angli incommodum non habebant; etiam ex ducibus Gallicis feruntur quidam Philippo infensi fuisse. 6 Dein Angli secum ducebant 3-a vel 4 tormenta aenea, quorum usus primus in orbe terrarum nobis notus fuit; territi ergo Galli per inauditum fragorem facilem reddebant victoriam Anglis.

res gesserunt Angli in Francia, plurima loca in Aquitania et Pictavio expugnarunt; anno '348. Caletum urbem expugnarunt Angli; pari fortuna bellum continuatum est usque '356. annum, quo anno Eduardus rex filium suum Eduardum Nigrum misit ad res Gallicanas gerendas, hic a lateribus patris sui semper erat, exercitatissimusque erat in negotiis belli; Eduardus hic Niger per res praeclare gestas in Gallia ingens nomen sibi peperit, praesertim per victoriam anno '357. relatam; hoc anno in Galliis regnavit jam Ioannes Bonus post

et silvulas suos retraxit, Galli ergo ardentes cupidine Anglos delendi dispersi eos hinc inde persecuti sunt, praecipue equitatus Gallorum; Angli ergo sagittarum jaculatu equos eorum petierunt, divisosque reppulerunt, qui dein equites in fugam acti maxima damna in peditatu Gallico fecerunt, sic turbatum exercitum Angli adorti sunt junctis viribus, internecinamque cladem ipsis intulerunt; ipse rex Galliae Ioannes et eius filius junior captus est ab Anglis, tres vero seniores eius filii fuga se salvarunt; eodem hoc anno David Scotiae regno restitutus

Iorc seu Eboracensem, quae lis dicebatur lis inter duas Rosas; Lancastrenses enim rosa rubra, Iorc alba utebantur; dicebant enim Eboracenses Lancastrienses injusto possidere regnum Angliae; videbant enim Eboracenses alienatos esse animos Anglorum a Henrico 6-o ob male gestas res Gallicas, dein segnis Henricus Margarethae uxori et ministris petulantibus negotia omnia regni commisit; Richardus ergo Eboracensis primus consurrexit contra Henricum sibique conatus est procurare regnum ex eo, quod utraque haec stirps descendat ex Eduardo 3-o; nam tertius filius

Archiduce Austriae; Anna enim Brittaniae desponsata fuit Maximiliano, interim Carolus 8. eam persuasit, ut relicto Maximiliano ei nuberet, quod etiam contigit; alia causa fuit, quod occiso in bello Carolo Audaci duce Burgundiae Carolus 8. sequestraverit Burgundiam ut feudum Gallicum; anno ergo '489. bellum ei illatum est; hoc tamen bellum non omni ex parte bene gestum est, cum rursus in Anglia turbae enatae sunt, malecontenti enim producebant larvatum hominem, quem dicebant Richardum principem, quem tamen Richardus rex

erat et inconstans. 6 Anno '513. Scotae irruperunt in Angliam, sed repressi sunt anno '14. et '15. accepta clade. 7 Cum Francisco rege Galliae etiam initum est foedus, quo Henricus renunciavit pro se et suis successoribus juri in provincias Gallicas, Franciscus vero 50,000 imperialium annue pendendorum promisit; haec '526. et '7-o agebantur. 8 Circa haec tempora praedicabat in Germania Lutherus et Calvinus, Lutherus sacramentorum numerum impugnavit duoque tantum statuebat sacramenta, ipse ergo

Seymurii; excidit enim ex gratia regis per fratrem suum Thomam et comitem Tudley, hinc Seymurio tutela interdicta fuit; suasit Tudlei ut cura principis integro senatui committatur, non uni, ipse ergo praeses huius senatus electus est, finem ergo bello Gallicano et Scotensi imposuit; in Galliam reservavit Angliae omnia jura quae prius habuerunt, urbem Bononiam restituit gratis; Reformatio longe lateque digressa est in Anglia sub his protectoribus; exercitium Chatolicae religionis prohibitum; Ioanes Tudleus non contentus protectoris

adversus Elisabetham; non pepercit aequa regina Angliae sumptibus quibus eum affligere potuit, hinc rebelles Belgas juvit omni modo. 7 Philippus vero coepit fovere rebelles Chatolicos in Hibernia circa '578. annum, involutus fuit Philippus etiam turbis Gallicis, quas Elisabetha fovit diligenter, ut Hispanos ibi detineat; ad extremum vero Elisabetha apertum foedus inivit cum Belgis tamquam gente libera anno '585-o; inter haec in Anglia variae conjurationes propullulabant in favorem Mariae, detectae tamen sunt omnes, proin in semine

vero Elisabetha apertum foedus inivit cum Belgis tamquam gente libera anno '585-o; inter haec in Anglia variae conjurationes propullulabant in favorem Mariae, detectae tamen sunt omnes, proin in semine suffocatae; una ex periculosissimis fuit ea quam excitare ferebatur legatus Gallicanus; detectae sunt litterae manu Mariae exaratae quibus statuebatur ut siccarii immittantur, qui Elisabetham trucident; post hoc factum conclamatum est per totum parlamentum periculosam hanc personam sufferendam esse e vita, constituti ergo sunt judices qui Mariae processum

praecipue in Virginia (quae ab Elisabetha caelibe, quae eam occupari curavit, sic nuncupabatur). 7 Commercium Indiae orientalis sub ea efflorescere coepit. 8 Ipsa res litteraria, cultura linguae patriae sub ipsa prima effloruit, prius enim Gallica florebat in Anglia; Bibliam sacram traduci curavit in linguam Anglicam; monopolia sustulit, multaque alia laudabilissima gessit, ut adeo inter maximos Angliae reges merito numerari possit. 21.1 Successit ergo Iacobus 1-us rex

Eduardi 1297; puduit Ioannem et Scotos huius subjectionis, hinc involuto Eduardo in bellum excussit jugum servitutis; armata manu comparuit Eduardus, Ioannes victus est et Londinum deductus, et ipsi Eduardo juramentum subjectionis deposuerunt; per opportunitatem tamen belli Gallicani Scotae deficientes Bruczeum regem proclamarunt; post ipsum regnavit David Brucze. 24.1 Tempore Eduardi 3-ii pax confecta est cum Scotis, et juri renunciarunt Angli in Scotiam; sponsalia inita sunt inter Davidem Brucze et Ioannam Eduardi 3-ii

qui felix in omnibus suis coeptis intra anni spatium fregit Hibernos eosque subjecit parlamento suo. 29.1 Vix haec agebantur, Scotici proceres statuerunt evocare Carolum 2, quem Edimburgae regem proclamarunt; comparuit ergo Carolus stipatus exercitu Gallicano; Cromvellus ergo redux in Anglia exercitum suum restauravit sicque in Scotiam irrupit, quam jam Carolus tunc tenebat, sed hic pariter Cronvellus Scotos ad internecionem vicit, fortissimum praesidium Trocheliam expugnavit; Carolus tamen in urbe Sion inauguratus est;

secretum cabineti pro negotiis exteris gerendis, quod tantum ex 5 personis constabat, quae suspectae erant protestantibus; inter eos praecipuus fuit Jacobus frater Caroli, de quo, quod Chatolicus fuerit, nemo dubitavit. 3 Dein hic consilium nimis cum aula Gallica servaverat, foedus etiam initum est cum Gallis contra Belgas, quod bellum ex parte Caroli misere gestum est; in varias contentiones incidit Carolus cum suis parlamentis, praecipue ex eo quod nimium faveat Chatolicis, numerus eorum mirum in modum augeatur per regnum; quod

cuius membra ex factione Vighs erant potissimum, ministrorum Annae facta est accusatio in parlamento, et hinc commissio deputata est, quae inquireret in facta priorum ministrorum, ex quibus aliqui male mulctati sunt; interim non deerat fatuorum qui communicantes cum aula Gallicana restituere volebant stirpem Stuardam, exstincta Brunsvicensi; et reipsa in omnibus tribus regnis enatae sunt turbae, quae tamen Georgii perspicatia et favente fortuna suppressae sunt; anno '715; fractis una die 13-a 9-bris Scotis et Anglis, ipse Jacobus ex Anglia redire

feliciterque regnavit suos; anno '56. bellum intulit Georgius 2-us Gallis propter negotia successionis Mariae Theresiae, gesto per triennium feliciter admodum bello mortus est anno '760; ei successit Georgius 3-us, nepos Georgii 2-i et filius Friderici; sub hoc bellum Gallicanum prospere continuatum est, praesertim in America, etiam in Germania, imo etiam Portugalliam tuitus est Georgius contra Hispanos et Gallos; anno '63. pax universalis coaluit; Anglia lucrata est Canadam, caput Bretonis, partem provinciae

lingua aspera, inculta utitur; hinc florens lingua est indicium certum florentium artium et scientiarum. 2 Lingua alia est matrix, ex qua nempe originem sumunt aliae linguae, quae filiales dicuntur; affines linguae sunt quae ex eadem matre deductae sunt; sic Gallica, Hispanica, Italica sunt linguae affines, quia eiusdem matris Latinae sunt filiae. 8.1 Multum interest etiam numerum civium scire et impopulationem civitatum; verum quidem est quod in nulla civitate deprehendatur omnium possibilium maxima

circa religionem. 7 Theatris, saltibus publicis recreantur, item et socialitatibus, Gesselschaft, quod nomine Club ipsis venit, faciles sunt etiam in consuetudinibus et moribus exterarum gentium, praecipue Gallorum, recipiendis, utut odio habeant nationem Gallicam. 8 Angli habent etiam suas Petites Metres, sed in contrarium Gallorum; nam illi sunt serii, abstracti, Galli vero sunt modi Stuczer; in Gallia plurimi sunt quos tremulos (Quaccer) appellamus eius modi

abstracti, Galli vero sunt modi Stuczer; in Gallia plurimi sunt quos tremulos (Quaccer) appellamus eius modi Petit Metre. 9 Feminae Anglicae formosae generatim, magna statura, sed melancholicae, non vivaces uti Gallicae; feminae parum conversantur cum viris, sed separatim distrahunt, vanae et ambitiosae sunt, luxuique pretioso deditae; sors feminarum in statu matrimonii optima refertur, ob discretionem et benignitatem maritorum. 10 Leges tamen publicae sunt

optimi milites, hinc saepissime emigrant bellatum ad alias gentes; Angli tamen nunquam, aut rarissime exeunt. 9.1 Lingua Anglicana composita est ex diversarum gentium regnum sensim inhabitantium linguis, ex Latina, Brittanica, Germanica, Danica et Gallica; ex Germanica tamen plurimum superest, cuius tamen dialectus multum mutatus est. 2 Lingua Gallica prius valde fuit in usu, et fuit etiam lingua aulica usque Elisabetham, quae reduxit Anglicam, quae prius tantum plebis lingua fuit.

9.1 Lingua Anglicana composita est ex diversarum gentium regnum sensim inhabitantium linguis, ex Latina, Brittanica, Germanica, Danica et Gallica; ex Germanica tamen plurimum superest, cuius tamen dialectus multum mutatus est. 2 Lingua Gallica prius valde fuit in usu, et fuit etiam lingua aulica usque Elisabetham, quae reduxit Anglicam, quae prius tantum plebis lingua fuit. 3 Scotae inferiores loquuntur Anglicam cum exigua variatione dialectus; monticolae loquuntur barbaram et sterilem

per curias et ipsum regem Bill. 17 Provisio in utraque curia approbata per regem confirmatur, et sic vim legis habet; omne decretum parlamenti vel est publicum vel privatum, vel versatur circa tributa; dum bulla est publica, rex eam confirmat formula Gallica: le Roi le Voi (rex vult); si est privata bulla, confirmat: soi comme ile desirer (sit prout desideratis). 18 Si est circa reditus: le Roi remersirse lo so soujet, accept leur bene volens, et osi le vau (rex gratias agit fidelibus subditis suis,

Saxones, et Dani supervenientes leges et consuetudines suas eo transtulerunt, et sic usque Eduardi Confessoris tempora permansit res; hic vero rex leges et consuetudines florentes colligi curavit in codicem, qui nomine Common Law venit; codicem hunc Vilhelmus 1. in linguam Gallicam transferri curavit, et eum novis legibus Normannicis auxit, et ab eo tempore auctus est semper codex novis regum statutis et legibus, nec non parlamenti statutis, quae omnia modo quoque in pleno vigore sunt. 2 Habentur etiam leges peculiares

tamen ut provincia vi armorum subjecta satis coarctatur. 2 Reliquae provinciae subjectae Angliae reguntur ad normam Angliae per suos gubernatores, excepto promontorio Gybraltar, quod Hispanico regitur modo, et excepta Granada, in qua consuetudines et leges Gallicanae retentae sunt, a quibus occupata est. 3 Praeter haec omnia summum et eminentissimum collegium est Parlamentum, seu status et ordines una cum rege. § 13 De ratione status seu interesse status.

cupidae sunt, quod Belgae ultro ipsis concedunt; laudatur decor formae et candor ipsarum; in conversatione notatur quaedam coactio et difficultas. 5 Loquuntur propriam linguam Hollandicam, quae est corrupta Germanica lingua; hoc saeculo Germanica pura et Gallica invaluit, ipsa domestica Hollandica est locupletata et ad regulas gramaticae exacta. 6 Etiam Latina in summo flore est in Belgio. 7 In nonnullis partibus linguam antiquam obscuram colunt, quae distincta est a Belgica; talis in

quae Commendantenplätzen dicunt; in 3a sunt 16 Majorsplätze dicta; proin universim 60 munimenta. 4.1 Quod classem adtinet, etiam haec in longe inferiori deprehenditur statu quam olim; potentissima enim fuit classis eorum tempore belli Hispanici et Gallici; bello postremo vix 4--am partem habuerunt antiquae classis; modo ultra 30 naves vix numerat classis eorum, partim quia tuti sunt et in statu foederis vivunt cum Anglis, partim quia deficit commercium Belgicum, partim quia ipsae provinciae inter se de exercitu non

general lieutinant; mareshall de campe, brigadier et collonelli. 4 Scholae militares habentur in Hispania Segoviae, Barcellonae, dein in Oran Africae. 5 Miles Hispanus laudatur, est inediae capax, generosus; modo omnia ad pedem Gallicanum instructa sunt in exercitu Hispanico. 6 Ad limites Franciae habent Fanum S. Sebastiani; Fuentarabia, Roses, Gyiran, in limitibus Portugalliae Tui, Samora, Ciuda Roderigo, Valentza et Badajotz. § 6 De legibus

facit; ducados etiam est duplex de vellon et de platta et valet 11 reales de suo genere, nempe vel de platta vel de vellon. 8 34 maravedis valent unum real; 5 real + 20 maravedis de platta = 10 real de vellon; 10 real de vellon sunt aequales 2 liver et 2/3 Gallicano; 2 et 2/3 livrae = unifloreno Renensi; 1 ergo real de vellon = 2 grossis nostris. 2.1 Cuduntur monetae Madritti, in urbe Sevilla, Segovia, et Guencae; in America cuduntur in urbe Mexico et Lima, cuduntur autem monetae juxta eandem

hinc cartarum magna est copia circulantium. 5 Summa proventuum publicorum ante 40 annos ad 10 000 000 crutzadar aestimati fuerunt (= 1 florenus 12 denarii); ab eo tamen tempore valde aucti sunt reditus publici, ut facile ad 70 vel 80 000 000 librorum Gallicanarum (30 000 000 fl.) aestimari possunt. § 8 De industria, commercio 1.1 Res rustica apud Portugallos et in specie agricultura inde a 3 saeculis adhaeret, cum potius per commercium ditari cupiant quam per

deterguntur spongia, ast quod poeta intrinsecus deest, hoc nulla illi conciliare vel κριτικωτάτη τέχνη potest. Doleo tantum sinistra me auguria pro dextris coepisse. Nam ecce Carniolia tanta quanta iam Gallica est, scholaeque, quod me propius tangit, clusae. Audio eas statim post Pascha esse aperiendas, et sane nunquam claudenda fuissent. Subdubito tamen. Cum enim studiosorum multi e perperam sic dictis stipendiis vivant, quae ante

totam aestatem mihi sine discipulis degendam esse conspexero, relinquam et ego Gallos, urbemque, veniamque Zagrabiam, ut ibi vel in alia Hungariae aut Slavoniae urbe aestatem transigam. Aliqua linguarum recentiorum cognitio Gallica, Italica, Anglica etc. comparabit mihi forsit penes tuos victum. Nam ita Dii me amant, hic per totam aestatem sine stipendio vivere nequeo. Nihil enim repositorum habeo, neque in loculis, nec in arca. Tu vero fac ubi licuerit,

Praestat igitur ἐπέχειν. Attamen, tu vir amicissime, si esset Zagrabiae nobilis Croata, qui paedagogum filiorum suorum desideraret, rem faceres mihi gratissimam, si me comendares. Musicam equidem nescio, sed Gallice, Italice, atque Anglice scribo loquorque. Testes commercium meum litterarium, cujus primus tomus, Anglicas, Italicas, Gallicas, atque Latinas litteras continens, nunc jam impressus est Lipsiae et cujus exemplum tibi transmittam, si

filiorum suorum desideraret, rem faceres mihi gratissimam, si me comendares. Musicam equidem nescio, sed Gallice, Italice, atque Anglice scribo loquorque. Testes commercium meum litterarium, cujus primus tomus, Anglicas, Italicas, Gallicas, atque Latinas litteras continens, nunc jam impressus est Lipsiae et cujus exemplum tibi transmittam, si modo, adhuc Aemonae degens, fasciculum Nundinarum Lipsiensium accepero.

suasit, et mox incipit
Narrare. In Urbe, quam non longe ab ostio
Proles Philippi condidit Canopico,
5  De faece quemdam novi plebis infimae,
Stipem erogare quotidie cui Gallicus
Negotiator in duobus nummulis
Solebat; idque continenter pluribus
Annis, neque semel praetermittens, egerat.
10  Demum hinc profectus patrium repetiit solum

fugata,
4.163.8  Obscaenae in faedis inveniunt tenebris. 164. [162.] Ad comitem Carolum Roncallium, de Italica versione plurium epigrammatum e Gallico idiomate ab eodem exarata.
4.164.1  Roncalli, vincis quae vertis carmina, Musae
4.164.2  Gallica succumbit semper et Ausoniae;
4.164.3  Quidquid et illa canit salsum, lepidumque,

164. [162.] Ad comitem Carolum Roncallium, de Italica versione plurium epigrammatum e Gallico idiomate ab eodem exarata.
4.164.1  Roncalli, vincis quae vertis carmina, Musae
4.164.2  Gallica succumbit semper et Ausoniae;
4.164.3  Quidquid et illa canit salsum, lepidumque, lepore
4.164.4   Miratur fieri salsius usque tuo.
4.164.5  Perge opus ob magnum late

De navi aeria II. vide I. inter Var. sub n.o 56. Radelja De rate aeria.
4.261.1  Ingenio nulla est res dura, atque ardua: celsas
4.261.2  Per nubes puppis Gallica tendit iter.
4.261.3  Fors etiam aethereis olim se se inferet astris,
4.261.4  Argiva coelo dignior illa rate.

264. [262.] De Navi Aeria epigr. V. Vide VI. inter Var. n.o 60. et inter Encom. 266. ep. VII. Radelja Ad Graeciam, de Gallico ratis aeriae invento.
4.264.1  Daedaleos jactas quid nisus, Graecia? Fluctus
4.264.2   Gallia sola potest nare per aerios;
4.264.3  Laude sua quae te tam vincit Gallia, mendax

amicitiam tuam in eo quod primis statim adventus tui diebus tantum temporis decerpere volueris ut me litteris tuis convenire possis. Gratias etiam tibi refero pro novis quae mihi significasti. Sunt quidem et haec tristia, magis tamen me sollicitum habent ea quae postea cum legato Gallico evenerunt. Quaeso te significa mihi an spes supersit rem hanc ita componendi ne in bellum erumpat? Uti et an, prout hic fertur, idem eodem plane die legatus Gallicus etiam Berolini attentarit? Et si ita, quo eventu? Turca etiam apparatus bellicos in dies magis

mihi significasti. Sunt quidem et haec tristia, magis tamen me sollicitum habent ea quae postea cum legato Gallico evenerunt. Quaeso te significa mihi an spes supersit rem hanc ita componendi ne in bellum erumpat? Uti et an, prout hic fertur, idem eodem plane die legatus Gallicus etiam Berolini attentarit? Et si ita, quo eventu? Turca etiam apparatus bellicos in dies magis intendit. Non possum in animum meum inducere ut tantam vim contra unum bassam parari credam. Non possum etiam mihi persuadere quod apparatus hi contra Moscoviam

Non unus, parvamque apte appellaveris Idam.
Rure sub hoc magnis statio solet esse carinis,
Nec semel hîc tenuit numerosas anchora classes, Classes Turcica, Russa, et Gallica annis proximè elapsis illic per plures dies, diversis tamen temporibus pacificè, jactis anchoris, sunt commoratae.
Quarum aevo non una brevi mihi visa, per orbem
Cum strepitu horrisono feralia bella

in hoc studiorum genere palmam praeripuissent. Difficilioria etiam loca et verba in Idylliis Theocriti ad proprium fortasse usum Latinis adnotationibus explanavit. E Graeca ad Anglicam linguam se convertit, ut scilicet nullius interpretis indigens (Gallicis antea versionibus utebatur) legeret et degustaret propius eorum opera, quorum fama apud Ragusinos quoque percrebuit. Ac si Anglorum literae, ut perhibent, gravitatem quamdam legentibus conciliant, profecto non dubito, quin Junius, qui gravis natura, severiores

magna, quibus sapientibus esse
1.5.70  Tam facile, invidere Dii. Sapientia multo
1.5.71  Qualiscumque his aere stat, et multo emta labore.
1.5.72  His mire arrident peregrina, hi Gallica curant
1.5.73  Dumtaxat, Venus hoc percellit Gallica tantum.
1.5.74  Verborumque operosa superstitio patriis et
1.5.75  Maternis inimica opibus, quia non procul absunt,

invidere Dii. Sapientia multo
1.5.71  Qualiscumque his aere stat, et multo emta labore.
1.5.72  His mire arrident peregrina, hi Gallica curant
1.5.73  Dumtaxat, Venus hoc percellit Gallica tantum.
1.5.74  Verborumque operosa superstitio patriis et
1.5.75  Maternis inimica opibus, quia non procul absunt,
1.5.76  Incessit misere, ridendo et torquet amore.

1.5.74  Verborumque operosa superstitio patriis et
1.5.75  Maternis inimica opibus, quia non procul absunt,
1.5.76  Incessit misere, ridendo et torquet amore.
1.5.77  Gallica conquirunt, elementaque Gallica discunt
1.5.78  Toti in litterulis. Quantum diducere callet
1.5.79  Quis rictum, et circumflexum pronunciat apte
1.5.80  Ore, gravemque sonum,

operosa superstitio patriis et
1.5.75  Maternis inimica opibus, quia non procul absunt,
1.5.76  Incessit misere, ridendo et torquet amore.
1.5.77  Gallica conquirunt, elementaque Gallica discunt
1.5.78  Toti in litterulis. Quantum diducere callet
1.5.79  Quis rictum, et circumflexum pronunciat apte
1.5.80  Ore, gravemque sonum, atque, ut Gallia jussit,

bene vescendum jurant in verba magistri;
1.6.80  Queis sine butyro jentacula sumere mane
1.6.81  Religio est, patria qui odere siligine panem,
1.6.82  Gallicus a furno nisi pistor miserit.Atqui
1.6.83  Est bene vescendi quoddam pretium, atque beate.
1.6.84  Quod Sapiens infra censum, finemque tenebit
1.6.85  Naturae, illecebrasque

2.6.44  Supra et Alexandri et fulmina Scipiadum
2.6.45  Non hominum lacrymis, non ullo foeda cruore
2.6.46  Te propriis recipit Gloria sideribus.
2.6.47  Gallica quin etiam civilis Erinnyos arma,
2.6.48  Infandosque ausus, et furiale nefas
2.6.49  Exigam, et Austriacae Belgarum colla securi
2.6.50  Supponam fausto praescius

EPISTOLARUM LIBER EPISTOLA I. AD GEORGIUM FERRICHIUM FABULARUM AUCTOREM
3.1.1   Gallica Teutonicis contraria castra maniplis,
3.1.2  Sarmaticasque acies, et pinguia caedibus arva,
3.1.3  Et quaecumque nihil didicisse juvabit, omitto
3.1.4  Quaerere, inutilium

187  Illa est Altami spirans ductoris imago,
188  Cuius fama volat totum celebrata per orbem,
189  Postrema hinc veniunt Alemana, et Gallica signa.
190  Undique sed retro Cosaccûm cogitur agmen, 190
191  Cui non ulla potis vis est obsistere contra.

315  Rex vero Hispanus spatio disiungitur amplo, 315
316  Inter vos medium vastum iacet aequor arandum.
317  Auxilia at veniant Hispanica, et Gallica, posco,
318  Anne ita sospes erit regni diadema Poloni?
319  Sarmaticas acies externa anne agmina servent,

Bibliographia locorum inventorum

Pavlović, Pavao (1347-1416) [1371], Memoriale, versio electronica (), Verborum 12550, Ed. Ferdo Šišić [genre: prosa oratio - chronica] [word count] [paulopmemoriale].

Jurjević, Juraj (fl. 1400) [1418], Doctrina rebusque gerendis ornatissimo uiro Baptistae Bauiloquae Georgius de Georgiis plurimam salutem dicit, versio electronica. (, Venecija), Verborum 755, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [jurjevicjepist14180601].

Marulić, Marko (1450-1524) [1477], Carmina Latina, versio electronica (, Split), 2206 versus, verborum 14802, Ed. Bratislav Lučin ; Darko Novaković [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - epistula; poesis - hymnus; poesis - elegia] [word count] [marulmarcarmina].

Marulić, Marko (1450-1524) [1480], Repertorium, versio electronica (), Verborum 315700, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - loci communes] [word count] [marulmarrepert].

Cipiko, Alviz (1456-1504) [1482], Panegyricus in senatum Venetiarum, versio electronica (), 263 versus, verborum 2026, Ed. Giuseppe Praga [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - epistula] [word count] [cipikoapaneg].

Gučetić, Ivan (1451-1502) [1493], Panegyris Wladislao Hungarie et Boemie regi, principi invictissimo dicta, versio electronica (), Verborum 743, Ed. Fialová, Andelă Hejnic, Josef [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [gotiusipanegyris].

Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].

Andreis, Matej (c. 1500) [1502], Epithalamium in nuptias Vladislai Pannoniarum ac Boemiae regis et Annae Candaliae reginae, versio electronica (), 451 versus, verborum 3143, Ed. Ladislaus Juhász [genre: poesis - epithalamium] [word count] [andreismepith].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1505], Epistulae, versio electronica. (), Verborum 166, Ed. Petrus Kasza [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepistulae].

Marulić, Marko (1450-1524) [1507], Vita diui Hieronymi, versio electronica (), Verborum 10681, Ed. Darko Novaković [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvita].

Baničević, Jakov (1466-1532) [1513], Epistulae anni 1513, versio electronica. (), Verborum 5324, Ed. G. Amboise [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepist1513].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1515], Quattuor epigrammata in libris, versio electronica (), Verborum 600, 105 versus, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen] [word count] [andreisfepigr].

Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae contra Thurcas ad Germanos habita, versio electronica (, Augsburg), 35 versus, verborum 5015, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfthurcgerm].

Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1530], Carmina, versio electronica (), 90 versus, verborum 500, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen] [word count] [vrancicacvd].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1532], Epistolae ad Thomam Nadasdinum, versio electronica (, Venecija; Beč; Beč; Beč; Venecija; Venecija; Venecija; Trogir; Rab; Sarvar; Venecija; Trogir; Bakar; Sarvar; Trogir; Sarvar; Trogir; Venecija; Trogir), Verborum 5603 (pro tem), Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepistnadasd].

Bolica, Ivan (c. 1520 – 1572) [1538], Descriptio Ascriviensis urbis, versio electronica (), 2842 verborum, 331 versus [genre: poesis - epica; poesis - descriptio] [word count] [bolicaidesc].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1540], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Buda), verborum 288, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15400301].

Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primùm de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum. (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbprognoma].

Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1563], Ad Paulum, versio electronica (, Ferrara), Verborum 3486, versus 526, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula; poesis - epigramma] [word count] [didacusppaul].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].

Petrić, Frane (1529-1597) [1591], Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica (, Ferrara), Verborum 7671, Ed. Erna Banić-Pajnić [genre: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [word count] [petricfzoroaster].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1686], Thieneidos libri sex, versio electronica (), 5415 versus, verborum 33672, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [vicickthien].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1728], Magdalidos liber primus, versio electronica (), versus 426, verborum 2792, Ed. Matea Mrgan [genre: poesis - epica; poesis - versio; prosa - epistula] [word count] [djurdjevimagdalidos].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1734], Elegiae II et carmen, versio electronica (), 456 versus, verborum 3103, Ed. Tomislav Đurić [genre: poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [boskovicrel2carm].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1735], Epistolae ad amicum Matthiam Nicolaum Mesich (1735-1737), versio electronica (, San Vitale apud Bononiam; Bononia), Verborum 3852, Ed. Teodora Shek [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [krcelicbepist1735].

Crijević, Serafin Marija (1686-1759) [1740], Bibliotheca Ragusina, loci selecti, versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 6633, Ed. Stjepan Krasić [genre: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - lexicon; prosa oratio - prosopographia; prosa oratio - commentarius] [word count] [crijevicsbiblioth].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1747], Philosophiae versibus traditae libri sex, versio electronica (), 11229 versus, verborum 82047, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - didactica] [word count] [staybphilos].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].

Škrlec Lomnički, Nikola; Szalágyi István (1729-1799; 1739-1796) [1778], Epistolae Nicolai Skerlecz ad Stephanum Salagi et responsorium Salagi (, Zagreb; Pečuh), Verborum 7797 [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skerlenepistsalag].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].

Hesiodus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1785], Hesiodi Ascraei opera, versio electronica (), 2747 versus, verborum 58425 [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; prosa - epistula; prosa - commentarius] [word count] [zamagnabhesiod].

Zamanja, Bernard (1735-1820) [1787], Oratio in funere Rogerii Josephi Boscovichii, versio electronica (), Verborum 4192, Ed. Irena Bratičević [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [zamagnabboscovichoratio].

Anonymus (1790) [1790], Declaratio ex parte nunciorum Regni Croatiae, quoad inducendam Hungaricam linguam, versio electronica. (), 1839 verborum, Ed. Franjo Fancev [genre: prosa - acta] [word count] [nndeclaratio1790].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1790], Operum omnium tomus III, versio electronica (), Verborum 71764, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl3].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica (), Verborum 26295, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlendesc].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Status actualis oeconomiae publicae, versio electronica (), Verborum 39967, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlenstatus].

Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].

Baričević, Adam Alojzije (1756-1806) [1793], Epistulae XVI invicem scriptae, versio electronica (), Verborum 7902, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [baricevaaepistpenzel].

Ferić Gvozdenica, Đuro (1739–1820) [1794], Fabulae, versio electronica (), 2266 versus, verborum 52873, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - fabula] [word count] [fericdfab].

Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Epigrammata, versio electronica (), 20870 versus, verborum 170058, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epigramma] [word count] [kunicrepigr].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1798], Ad Maximilianum Verhovacz epistola 28. Aprilis 1798, versio electronica (, Jakovlje), Verborum 624, Ed. Neven Jovanović Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skerlenepistverh179804].

Ferić Gvozdenica, Đuro (1739–1820) [1803], Periegesis orae Rhacusanae, versio electronica (, Dubrovnik), 3368 versus, verborum 28363 [genre: poesis - epica; poesis - praefatio; prosa - index] [word count] [fericdperiegesis].

Rastić, Džono; Appendini, Franjo Marija; Zamanja, Marija; Zamanja, Bernard; Ferić, Đuro; Appendini, Urban (1755-1814; 1768-1837) [1816], Carmina, versio electronica (), Versus 6583, verborum 46647, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - satura; poesis - elegia; poesis - epistula; poesis - carmen] [word count] [rasticdzc].

Gundulić, Ivan; Getaldić, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865], Osmanides, versio electronica (), Verborum 42047, 5086 versus, Ed. Neven Jovanović Juraj Ozmec Željka Salopek Jan Šipoš Anamarija Žugić [genre: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [word count] [getaldibosmanides].

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report