Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: H?omEr.* Your search found 521 occurrences
1 2 3 4 5 6 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1-521:1. Jan Panonije. Diomedis et Glauci congressus,... [Paragraph | Section] Jovanović
innumerae gentes novere per orbem,)
Quin si vera
senis silentiosi,
eris, quin et laudabere vates,
priscis, Appius, in tabulis.
invasabimus ergo,
Kalendis.
tam molestus;
225. AD GALEOTTUM PRO DONO QUODAM
294. AD LUDOVICUM CYPRIUM, DE HYMNO
Democritus, qui, quo sapientior esset,
litu coepit vilior esse chelys.
numerus iucundus in illis,
videri.
tibi tribuere, fortassis non minus, quam isti tui Archiepiscopi et Comites, Quos colis et Musarum et Apollinis aede relicta. Quanto autem longius et diutius es affuturus, tanto magis cura, ut quamprimum habeamus ea, quae tibi commisimus, schedulas puta nostras et arma et praesertim commentarios in Homerum. Thoracem autem sericeum, et si quae imparata vel nondum missa relinques, doce, uti requiramus. Postremo fac nos certiores quamdiu adhuc mansurus in Italia sis; ne frustra postmodum ad te scribamus, aut inani labore nuntios fatigemus.
euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
Aeacum, Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec
peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo,
Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri
posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem
afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos
euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
Aeacum, Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec
peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo,
Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri
posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem
afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos
euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
Aeacum, Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec
peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo,
Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri
posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem
afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos
euaseris, ad eos uenire qui ueri iudices appellantur, Minoem, Rhadamanthum,
Aeacum, Triptolemum, conuenireque eos qui iuste cum fide uixerunt. Haec
peregrinatio mediocris urbis uideri potest. Vt uero colloqui cum Orpheo, Musaeo,
Homero, Hesiodo liceat, quanti tandem existimatis? Equidem saepe emori, si fieri
posset, uellem ut ea, quae dico, mihi liceret inuenire. Quanta delectatione autem
afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos
eburnis,
te nunc, delicias, extra communia censes
ponendum, quia tu gallinae filius albae,
nos uiles pulli nati infelicibus ouis?
et Homerus:
Namque nimis multos atque omni luce carentes
cernimus ut nemo possit maerore uacare.
Quo magis est aequum tumulis mandare peremptos
firmo animo et luctum lacrimis finire diurnis.
Ex hac opinione, ut
Cicero recte scribit,
nascuntur illa uaria et detestabilia lugendi genera, pedores muliebres,
lacerationes genarum, pectoris feminini, capitis percussiones, barbae criniumque
euulsiones, ut ille Homericus Agamemnon faciebat. In quem illud Bionis facetum
est: "Perinde stultissimum regem in luctu capillum sibi euellere quasi uero
caluitio maeror leuaretur. "
Curandum
oneratus lacrimando et querendo
putat conuenientia sibi abire munera; omnis uero eo quod quis sibi conueniens
ducit oblectari necesse est . Vnde aliquos maerentes delectant solitudines, ut apud Homerum
Bellerophontem, apud Vergilium uero Latini uxorem; alii se sponte cruciatibus uel
doloribus deputant, ut ille Terentianus Demea; alii nec uoluptatibus nec ullis ornamentis uti uolunt.
tecta atque aedificia concremabant. Itaque urbs antiqua, uaria fortuna ac multis monumentis insignis, horarum spatio in cineres collapsa est. Hic uidimus multa antiqua monumenta quadrati lapidis ac marmore magnifice aedificata, quorum nonnulla corruerant, quaedam etiam extabant, inter quae
primitias frugum, iucunde, tuarum
AD EGREGIUM IUNIOREM PETRUM, SPECTATI VIRI DAMIANI TOBOLEI FILIUM, GEORGIUS SISGOREUS
SIBENICENSIS SALUTEM DICIT PLURIMAM
Homerus ranarum murumque simul crudelia bella, Virgilius Culicem, Lucanus Orpheum
tanquam studiorum primitias descripserunt, ut exercitatione magistra ad graviora
describenda et commodius et facilius ascendere potuissent, quemadmodum eos temporum
Latina.
negligunt 106 .
Philocrimatus id est amator
Eridanus 5 .
Leo erga hominem gratus 36 .
Delphinus pueri amator 46 .
Oues in genere masculino 63 .
De natura leonum Herodotus dissentiens cum Homero: hic plures foetus leenas ędere
dixit, ille unum tantum et semel in uita parere 75 .
Cerua Sertorii 92 .
In Paphlagonia perdices bina corda habent, in Bisaltia lepores bina iecora
solitudo, admiratio, mens munda 404 .
Zoroaster grammaticus: Anima hominum Deum quodammodo contrahit in se ipsam quando
nihil retinens mortale tota diuinis haustibus ebriatur. Quidam a terra interdum toto corpore
subleuantur. Catena Homeri de cęlo pendens 406 .
Orion currens supra fluctus 5 .
Canis 6 .
HOMERVS
nominibus et substantia eius 75. 76 .
Dei imaginem in annulo minime circumferendam 82 .
Idem Pythagoras dixit se ad inferos descendisse atque uidisse Hesiodi animam columnę
ęreę astrictam ac stridentem, Homeri uero ex arbore pendentem et a serpentibus obsessam pro
his quę de diis dixere 82 .
Pythagorici putant solem, lunam et reliqua sydera deos esse 83 .
Xenophanes uersu scripsit contra Hesiodum et
Homeri uero ex arbore pendentem et a serpentibus obsessam pro
his quę de diis dixere 82 .
Pythagorici putant solem, lunam et reliqua sydera deos esse 83 .
Xenophanes uersu scripsit contra Hesiodum et Homerum,
exprobrans illis, quę de
diis dixere. Dei substantiam dixit rotundam esse et globosam nihilque cum hominibus habere
commune, totum cernere totumque audire, non tamen respirare simulque esse omnia:
IN TVSCVLANIS
qui oculo in pręlio amisso gloriabatur se testem secum ferre uirtutis 142 .
Ętas. Iocus in senes, qui ita aliquid moliuntur, quasi diu uicturi essent. Crassi et
Deiotari exemplum 23 .
Enygma Homero propositum a piscatoribus: Quod, inquiunt, cępimus, dimisimus, quod non
cępimus, habemus. Hoc ille soluere non ualens prę dolore periit 140 .
Emptio, uenditio. Pomponius Atticus ad hastam publicam nunquam accessit. Nullius rei
neque
Emptio, uenditio. Claudius Centimalus domus suę altitudinem submittere ab
auguribus iussus, uendidit illam Calphurnio Lanario nec indicauit. Cato Portius arbiter ipsum
Calphurnio damnauit, liber VIII, caput II.
Enygma. Homerus, quia quęstionem absoluere non potuisset, dolore absumptus creditur,
liber IX, cap. XII.
CICERONIS OPVSCVLA
contemenda 160.
Ne uanę glorię ardore capiaris 166.
Qui se putant alicuius momenti, si ieiunant 224.
De laude et detractione uitanda 230.
Nec laude extollitur nec uituperatione frangitur miles Christi 233.
Alexander ad Achillis tumulum felicem dixit, quod Homerum uirtutum suarum pręconem sortitus esset 236.
Hilarion gloriam calcauit fugiendo 239.
Si humanam laudem quęrimus, diuinam amittimus 255.
Doctissimi Gręcorum accepta mercede regum uel principum laudes dicebant 286.
Gula. Conuiuia
Gratus.
Delphin 3 .
Sagittarius 5 .
Andromeda Perseum secuta inuitis parentibus 2 .
HOMERVS
contractione membrorum 77.
Idem in filio Cornelii Taciti equitis Romani. Huiusmodi hectapelos Gręci uocant. Lenam primo foetu quinque parere catulos ac per annos singulos uno minus; ab uno sterilescere 87.
Salix amittit semen antequam maturescat; ob hoc dicta ab Homero frugiperda 158.
Cleę malisque et cupressis per summa cespitum radices 159.
Sed hęc est omni in re animorum condicio: ut a necessariis orsa primum cuncta uenerint ad nimium 255.
Fontes qui allii albos faciunt
iniuria 132.
Excandescentia est
ęger, medicum qni hęredem facit 86.
Vita stulti 6.
Arpeste fatua adeo, ut se cęcam nesciebat 16.
Cambyses furiosus et furore feliciter usus 36.
Intemperantia fingit sibi perpetuam felicitatem suam 48.
Inconstantia. Achilles Homericus modo pronus, modo supinus, in uarios actus se se componens 72.
De uagationibus citra propositum. Leuitas nusquam se continens 74.
Vnde sit ista inconstantia?
Nemo proponit sibi quid uelit, nec si proposuit, perseuerat in eo 8.
Male uiuunt,
oblita ardere non posse 88.
Pindari poetę et Vergilii in describenda flagrantia montis Ęthnę collatio 103.
Quare ignis urinam lacessat 112.
Interpres. Qui modus sit uerba uertendi in / Gręcas sententias. De uersibus Homeri, quos Vergilius aut bene aut male uertisse existimatus est 52.
Inimicus. Augurinus, tribunus plebis, Scipionem in carcerem duci iusserat. Gracchus, eius collega, intercessit. Et cum inimicus esset Scipioni, magis honestatis rationem habuit, indignum ratus, ut Scipio in eum
eos qui essent in inferno magis fuisse cruciandos, si integris quam si perforatis uasis aquas ferrent. Facilem esse dicebat ad infernum uiam. Clausis enim oculis illuc iri 43.
Pythagoram descendisse ad inferos atque Hesiodi animam columnę ęreę uinculis adstrictam stridentemque uidisse, Homeri autem ex arbore pendentem et a serpentibus possessam, pro his quę de diis dixere 82.
Inimicus. Thales rogatus, quomodo aduersa quis ferat facillime: Si inimicos, inquit, uiderit deterius affectos 6.
Indoctus. Diogenes debiles dicebat, non
5 .
Chiron 6 .
3 .
Orion 5 .
tertium pecunię
287.
[De transsitu] / Locorum differentia ad mores hominum formandos 287.
De transitu in bruta 304.
Duodecim uitę hominum: circa rationem, iram, concupiscentiam 353.
Magnanimus. Homerus appellat fortem, qui oportune audere scit atque timere. Laches de fortitudine 102.
Quid sit fortitudo 104.
Metuendorum contrariorumque scientia fortitudo est 105.
Lacedemoniis disceptarent , Lysander ense elato: Qui huius est, inquit, dominus, optione de agri finibus disserit 120.
Pyrrhus ducum optimus 128.
Cineę dictum de Romanis 130.
Pyrrhum a ueneno cauere iusserunt, ut esset, quem armis uincerent 130.
Homericum dictum: Fortitudinem solam inter cęteras uirtutes sępe furentes quosdam impetus habere. Pyrrhus hostis caput percutiens uno ictu totum ad ima diuisit 131.
Marius de suis uulneribus gloriabundus 133.
Eumenis pugna cum Neoptolemo 140.
Sertorius amisso equo et
Cur interdum nauigia, dum cursum agunt in mari quieto, repente absorbentur totaque ita pereunt, ut ne naufragium quidem fluitans usquam appareat 59.
Cur mare Ponti candidius quam Ęgei est. Cur mersi in mare diutius uiuant quam in fluuio. Cur aqua minus candeat mota. Homerus: Et flatis nigrescit pontus, eodem 59.
Qua de causa qui mari natant uentre salubriter euacuantur 60.
Cur urinantes spongias alligare auribus solent 71.
Cur aures urinantibus minus rumpuntur, si illis oleum instilauerint 71.
Cleanti imminentem eique callidas
conclusiunculas tendentem: Desine, inquit, grandem natu a grauibus rebus abducere, nobis
autem iunioribus ista propone 79 .
Primus oratorię inuentor Empedocles acutus in dicendo et Homericus 84 .
Crates quidam Heraclitis librum primus Gręcis inuexit ac dixit librum
ipsum Delio aliquo natatore indigere, qui in illo non suffocaretur 90 .
Sermo operis umbra
Corona a Vulcano facta 1 .
facilis leuisque 69 .
Ęgyptię mulieres multiparę 266 .
uitiis, non usibus laboratur 69 .
Dictator pauper Samnitum aurum contempsit. Cupiditati nihil est satis, naturę etiam
satis est paruum. Paupertatem nemo grauem sentit, nisi qui putat 70 .
Vnum fuisse Homero seruum, tres Platoni, nullum Zenoni, a quo coepit Stoicorum rigida ac
uirilis sapientia, satis constat. Pauper Agrippa, Attilius Regulus, Scipio 10 .
Paupertas eo minorum tormentorum, quo minorum damnorum est materia. Diogenes effecit,
cura. Quantum boni effecerunt qui sapientię et uirtutis exempla
litterarum monumentis commendarunt. Disputare cum Socrate licet, dubitare cum Carneade, cum
Epicuro quiescere. Hominis naturam cum Stoicis uincere, cum Cynicis excedere 80 .
Homerus. Virgilius 82 .
Transferendi studium et translatoris ingenium laudat. Studia in
eo litterarum commendat 83 .
Liber de studiis liberalibus. Quare sic dicta. Grammatici officium. De
Homero ait,
Homerus. Virgilius 82 .
Transferendi studium et translatoris ingenium laudat. Studia in
eo litterarum commendat 83 .
Liber de studiis liberalibus. Quare sic dicta. Grammatici officium. De
Homero ait, cum omnium philosophorum sententias sequatur, non esse philosophum, cum ille inter
se dissideant. Quid prosint artes liberales. Philosophia naturalis 84 .
Plus scire uelle quam sit satis intemperantię genus est. Nimia subtilitas infesta
Quęstio inter Stoicos et Peripateticos, utrum sit aliquid bonum, quod non faciat hominem
bonum. Nodus Herculaneus 37 .
Quod artes liberales non perducant ad uirtutem, sed pręparent. Grammatica etc. Quod
Homerus non sit philosophus. Philosophia, scientia bonorum et malorum, consummat ac perficit
animum. Didymus grammaticus IIII milia librorum scripsit 38 .
Apionis grammatici in Homerum curiositas. Philosophii degenerantes. Quantum mali faciat
ad uirtutem, sed pręparent. Grammatica etc. Quod
Homerus non sit philosophus. Philosophia, scientia bonorum et malorum, consummat ac perficit
animum. Didymus grammaticus IIII milia librorum scripsit 38 .
Apionis grammatici in Homerum curiositas. Philosophii degenerantes. Quantum mali faciat
nimia subtilitas. Omnia in utramque partem disputari posse ex ęquo aiunt. Inter sapientiam et
philosophiam. Philosophię partes tres: moralis, naturalis, rationalis
39 .
tranquillam uitam agant nec uoluptatibus multis nec doloribus distrahantur 295 .
12 .
Apud Vergilium uexasse et illaudatus 12 .
De Plauti comediis cognoscendis. Plautus in pistrino, Neuius in carcere
fabulas scriptitarunt 22 .
Vtrum Hesiodus Homero antiquior. De patria Homeri 24 .
Demosthenes Callistratum orantem cum audisset, Platonem reliquit 25 .
Plato tris Philolai Pithagorici libros decem milibus denarium mercatus
est. Aristoteles libros
Apud Vergilium uexasse et illaudatus 12 .
De Plauti comediis cognoscendis. Plautus in pistrino, Neuius in carcere
fabulas scriptitarunt 22 .
Vtrum Hesiodus Homero antiquior. De patria Homeri 24 .
Demosthenes Callistratum orantem cum audisset, Platonem reliquit 25 .
Plato tris Philolai Pithagorici libros decem milibus denarium mercatus
est. Aristoteles libros pauculos Speusippi philosophi post
improprie
locutum ausi sunt dicere 99 .
Poetę nobiles ab ignobilibus in certamine comediarum uicti indigne 100 .
Quibus temporibus fuerint Solon, Homerus, Hesiodus, Pythagoras, Archilochus, Aeshilus,
Fabii, Empedocles, XII tabulę, Sophocles, Euripides, Hippocrates, Democritus, Socrates, a
Gallis Roma capta, Eudoxus, Aristoteles, Philippus rex, Plato, Demosthenes, Epicurus, Zeno;
item poetę Callimacus, Lucius Liuius,
Antimachus suam poesim deleuit dolore percitus 119 .
Aristotelis et Theophrasti opera 125 .
Eumenes apud Alexandrum archigrammateus, id est scribarum
princeps 139 .
Homerus Chii natus, Smirnę defunctus 142 .
Quid seruandum in historia 1 .
Vicit Sophocles poeta. Eschilus uictus relictis Athenis in Siciliam concessit 2 .
Philosophi ob
Alexander malle se disciplina
singulari pręstare dixit quam potestate 41 .
Arculam Darii preciosissimam custodię Illiadis Homeri deputauit 44 .
Demades prępositus Demostheni in dicendo 85 .
Plato poeticę quoque studiosus. Sed ubi Socratem audiuit, philosophiam secutus, carmina
quę ędiderat, combussit 135 .
ad eum qui neque
musica neque geometria neque astronomia instructus ludum suum frequentare cupiebat: Perge,
inquit; adminiculis enim philosophię cares. Alii sic dixisse ferunt: Apud me enim uellus non
mollitur 39 .
Arcesilaus adeo Homeri studiosus fuit, ut semper ante somnum de illo aliquid legeret,
et mane cum surgeret 41 .
Pindarus implens uocem et uerborum exuberans 41 .
Aristoteles discipulis dicere solebat: Aspectus quidem a
Philosophum quinque certaminum uictori esse similem 92 .
Democritus, Diocosmum suum cum legisset, quingentis talentis honoratus est 93 .
Timon ab Arato rogatus, quo pacto quispiam Homeri poema sine menda consequi posset,
respondit, si antiqua legat exemplaria, non ea, quę nuper emendata sunt 98 .
Philosophis singulis ab Epicuro cognomina indita 99 .
Epicurum philosophari
Castor et Pollux. Phineus. Hylas puer 28 .
Aureum uellus 29 .
Quid historia a fabula distet 30 .
Achademia 35 .
Homeri ortus 45 .
Ex Homero multa in ciuilem usum uertit Lycurgus 62 .
Medeę et Iasonis gesta 65 .
Poetę illustres 67 .
Clistenes
28 .
Aureum uellus 29 .
Quid historia a fabula distet 30 .
Achademia 35 .
Homeri ortus 45 .
Ex Homero multa in ciuilem usum uertit Lycurgus 62 .
Medeę et Iasonis gesta 65 .
Poetę illustres 67 .
Clistenes odio Argiuorum Homeri carmina tollere uoluit
45 .
Ex Homero multa in ciuilem usum uertit Lycurgus 62 .
Medeę et Iasonis gesta 65 .
Poetę illustres 67 .
Clistenes odio Argiuorum Homeri carmina tollere uoluit 112 .
Poetarum certamen, in quo Ęschilus a Sophocle uictus 136 .
Cyrtheus poeta uehemens in persuadendo 137 .
Pindari ędibus parci iussit
transtulerunt 196 .
Plato ingenti honore a Dionysio
excipitur 199 .
Clarissimi oratores: Demosthenes, Ęschines, Hyperides, Demades 202 .
Alexander Homeri Iliadem rei militaris uiaticum uocabat 209 .
Pindari poetę stirpem uetuit uiolari Alexander. Statua Orphei. Alexander ad statuam
Achillis sacrificans, felicem illum dixit, qui sibi Homerum sortitus
esset uatem
202 .
Alexander Homeri Iliadem rei militaris uiaticum uocabat 209 .
Pindari poetę stirpem uetuit uiolari Alexander. Statua Orphei. Alexander ad statuam
Achillis sacrificans, felicem illum dixit, qui sibi Homerum sortitus
esset uatem 210 .
Aristoteles 233 .
Metrocles libros suos combusisse fertur, fassus somniorum fantasmata illa
esse. Menander et Philemon socco clari et inter se emuli
uatem 210 .
Aristoteles 233 .
Metrocles libros suos combusisse fertur, fassus somniorum fantasmata illa
esse. Menander et Philemon socco clari et inter se emuli 251 .
Homerus Chii natus, Smyrnę mortuus 292 .
Catonis eloquentia et mores 320 .
Cato Gręcas litteras insectatus, postremo tamen didicit 320 .
uenienti non assurexit. Euripides se in scenam
progredi dixit, ut populum doceret, non ut ab eo disceret. Idem quęstus est,
quod eo triduo non ultra tres uersus deducere potuisset etc. Zeuzis Helenam pinxit, Phidias
Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber IIII, caput VII.
genero
lauabatur. Liber II, caput I.
Sępius auditu aspis excitatur quam uisu 90 .
Cerui, cum errexere aures, acerrimi auditus, cum remisere, surdi 91 .
Hominis auri inesse religionem 127 .
Visus. Iliada Homeri carmen in nuce 78 .
Strabo a Lilybeo, Sicilię promontorio, classem cernebat exeuntem a portu Cartaginis.
Calicrates ex ebore formicas et alia uisum fallentia fecit. Mermecides
quadrigam, quam alis musca tegeret, et nauem, quam pennis
130 .
Qui iam senes in sapientię studiis floruerunt. Sophocles amentię a filiis accusatus
recitata iudicibus Oedippi, quam nuper scripserat, fabula absolutus est. Cato Censorinus iam
senex Gręcas litteras didicit. Nestor pene decrepitus ab Homero in eloquentia laudatur. De
uanitate scientię mundialis 150 .
Cani hominis prudentia eius 211 .
Sapiens nunquam solus est 228 .
Sapientię sęculari
Si sapientia disci posset, magnam mercedem, qui doceret, reportaret. Nihil in anima
diuinius quam circa quod intelligentia sapienti aque uersatur 15 .
Optimi scientiam prodesse, raro rerum aliarum 17 .
Homerus de Margite: Multa quidem nouerat, sed male nouerat omnia, id est multa quidem
sciuit, sed malum sibi fuit hęc omnia scire 17 .
Ab animo prius caligo dimouenda, ut dinoscas, quid bonum, quid malum sit 18 .
sensibus potuit 361 .
Alii aliis ingeniosiores 380 .
Pythagoras grammaticus: Tu autem confide, quoniam diuinum genus est hominibus, quibus
sacra natura proferendo in lucem omnia monstrat. Ergo mirabimur Homerum et Didymum aliosque
permultos uel natura uel ab infantia cęcos ita scripsisse, ut perspicue uidisse omnia uideantur. Mirabimur Zoroastrem aliosque sapientię inuentores
diuturna dumtaxat solitudine solaque animi totius in mentem solum conuersione rerum omn ium
hominis,
quomodo uelint, illum interrimant 306 .
Siquem liberum occiderit, detur cognatis occisi, et ipsis in eum idem faciendi ius sit
306 .
Sacerdos. Pastorem populi ducem exercitus nuncupat Homerus 19 .
Sacerdotes Ęgyptii nostris similes 253 .
De sacerdote diuina sorte creando 290 .
Sacrificium. Deum magis ad animum quam ad dona et sacrificia respicere
Lelius ad
remittendum post labores animum Caietę et Laurenti littoribus conchulas et calculos
lectitarunt; Sceuola pila lusit, aleis et calculis interdum uacauit; Socrates
interposita harundine cruribus suis cum paruulis filiolis ludens ab Alcybiade risus est;
Achillem Homerus bellicos labores canoris fidibus relaxantem inducit, liber VIII, caput VIII.
Testis. De testibus, liber VIII, caput V.
CICERONIS OPVSCVLA
Vindicta.
Hercules in Cancrum 4 .
Sibenicensi
Georgius Priolus doctus salutem plurimam dicit
Hoc opus est, poscit iam sibi uterque puer.
secundo ad Federicum Regem, luculentissimas habuit orationes quibus et sibi et patriae non mediocri fuit honestamento;
Omnes cuiuscunque notae auctores, praesul reverendissime, quos
hactenus videre contigit, nullum opus, qualecunque id esset, sine
dedicatione ediderunt, causam opinor esse livorem ac
vitiligationem, amplum sane malum, et quod ne divinis quidem
ingeniis pepercit: hinc Zoilus ille Homericus, hinc notissimum
adagium arbor suspendio eligenda , cuius mali hoc unum remedium non
illa solum nunquam satis laudata antiquitas, sed nostra etiam
tempora antiquitatis pertinaciter aemula esse censuerunt.
Emissurus itaque epithalamium in nuptias invictissimi ac
felicissimi
ΚΑΙ
ΒΑΣΙΛΗΣΕΘΕΣΑ
34.1. V. C. Viro claro uel uiro consulari. PRAE. Pręsidi. DD. NN. Domini nostri.
Duplicata enim littera pluralem numerum designat. Gręca uero subscriptio Vergilio et
Homero eum comparat.
34.2. (Claudianus poeta) Claudianus enim quam excellens in poetica fuerit,
opera eius testantur, quum priorum poetarum operibus conferenda, tum posteriorum
pręferenda. Non immerito igitur
in prosperis modestiam,
in Deum pietatem,
in proximos charitatem |
pręstabit-que in dubiis consilium,
in periculis opem,
in tentationum certamine uictoriam.
Quis hoc tibi Tullius,
quis Demosthenes,
quis Socrates,
quis Aristoteles,
aut si ad poetas respicis,
quis Homerus uel Vergilius conferre poterit?
Quandoquidem nec sibi ipsis quicquam prodesse potuerunt,
ueritatis nobis diuinitus reuelatę penitus ignari.
Porro cum experiri coeperis uoluptatem atque fructum quem tibi lectio
suggeret
philosophi,
scite subtiliter-que ratiocinari,
nisi etiam innocenter integre-que uixeritis.
Neque uobis rhetores ornate copiose-que dicere ulli erit emolumento,
nisi compti et exculti uirtutibus incesseritis.
Neque uobis qui in bicipiti somniastis Parnaso,
in componendis poematibus Homero atque Vergilio esse pares usui erit,
nisi profligata uitiorum labe | morum puritatem atque munditiam retinueritis.
Huc igitur uota,
huc studia uestra conferantur,
ut si minus liceat eruditionem simul et uirtutem possidere,
magis optetis probitatem sine doctrina quam sine
putantes afficta
regio diademati religione regem ipsum fore multo augustiorem. Quem
quidem morem Graecis quoque, genti quondam eruditissimae, omniumque fere artium,
queis animi corporaque hominum excoluntur, inuentoribus, fuisse Homerus testis est,
qui Agamemnonem sceptro a Vulcano fabrefacto insignem reddit.
causa Gallis hostem fuisse, quam ut
rebus Italicis consuleret, quum neminem fugeret Italiam sine rege armis ac magnis opibus
instructo nequaquam posse foelicem esse, atque ob id maxime crebro turbari, ac plurimum tyrannide uexari, quia in multos esset principatus diuisa. Vnde recte Plato regem,
Homerico more pastorem atque curatorem nominans, totius, si fieri posset, humani
generis, quasi unius ouilis, unum esse pastorem debere designat.
Nihil enim paci ac
priuatae publicaeque utilitati magis aduersatur quam principum
fului orbati custodibus auri,
absurdius quam credere deos non tantum inter se
bella gerere, sed etiam cum mortalibus congredi? alios odisse, aliis fauere,
et uictos, interdum etiam uulneratos humanis uiribus
succubuisse? Haec uidelicet fiebant Homeri temporibus et Hesiodi: nunc uero
uel omnes dii confecti bellis perierunt, uel non audent amplius in terram
deuolare: nullum enim aetate nostra uidimus aut audiuimus: quamquam et
terrae grauioribus armorum ruinis
regum, qui curricula uitę leuiter emensus fato, non uiolenta morte
perierit?
CAES.
Homerus tamen ait eos sub aureo Iouis clypeo consistere.
SyL.
Mirum quo processerit humana credulitas;
ego cantans Maruli nunc carmina
ac comparari non possit. Sed quod ulterius me de fama ipsa disserere attinet? cum praesentibus oculis ipsam Vrbem intueri licet. Si templa, si delubra: si fora, si priuatas domos, ac publicas considerem, atque contempler, non mihi minorem admirationem incuciant, quam Telemaco Vlisis filio (ut apud Homerum est) Spartanas Menelai Aedes inspicienti. Quae quidem a sapientissimis regi atque gubernari illud esse
iuvat exili plectra movere sono;
tua, ceu geminis inflantur follibus, ora,
ac terrae, omniumque quae in eis continentur, probat, tum esse Deum: tum ab eo omnia, et praesertim hominem, regi ac foveri. Consimilem tractatum etiam Xenophon habet in Apomnemoneumatis, et Galenus in Usu partium, ac etiam Aristoteles in libro de Mundo et Metaphysicis: ubi tandem illo celeberrimo Homeri versiculo concludit,
idiomata in CORAM exponemus.
ANTICHRISTUS, idem valet quod, vel qui se confert Christo, aut etiam adversatur Christo. Nam
causa canendi nempe liberatio. Zach. 9, Vinum faciet cantare virgines: id est, exhilarabit, erit copia vini. Novum canticum saepe ponitur pro novo beneficio, et nova gratiarum actione: quia subinde de novis beneficiis novae cantiones componebantur, Psal. 95. et 149. Alioqui et Homerus dicit, recentissimas quasque cantilenas esse longe gratissimas. Non raro autem significat etiam ipsum Evangelium, seu praedicationem de Christo, quae est maxime suavis, et mundo nova ac ignota doctrina. Loqui verba cantica, est gratias agere. 2. Sam. 22, David loquutus est verba
eius effectibus aut fructibus accipitur. At corpus eiusdem in verbis Coenae proprie accipiendum est, ut in libello cui titulus Fidelis admonitio, ostendi. Carnem alicuius comedere, extremae crudelitatis habetur. Iob. 13. 19. Esa. 9, Unusquisque carnem brachii sui vorabit. Sic etiam apud Homerum Iupiter Iunoni obiicit, quod si posset, devoraret Troianos crudos. Caro rotarum plena erat oculis, Ezech. 10: id est, corpus, aut essentia. Caro non prodest quicquam. Ioham 6. Cyrillus et Augustinus intelligunt de carne Christi tantum carnaliter, ac sine fide manducata: Chrysostomus
sic tribus Nephthalim pacis artib, sibi placabit vicinos, ut non tam vi quam mansuetudine sese tueatur. Cervarum pedes, pro velocissimis, ut Psalm. 18. et 2. Samuel. 2, Ponens pedes meos ut cervarum: id est, faciens me velocissimum, sive fugiendus sive sequendus sit hostis. Sic et Homerus suum Achillem, aliosque bellatores a velocitate praedicat. Sic populares mei sibi invicem imprecantur in obtestationibus: Ita hostem fugiendo effugias, et persequendo consequaris. Cerva ad torrentes, Psal. 42. Sicut cervus ad torrentes aquarum glocitat, ita anima mea ad te
metaphora: ut Iob. 13. Comparabitur memoria vestra cineri. Malach. 4. Et diruetis impios, cum fuerint ut cinis, sub plantis pedum vestrorum. Dolentes ac lugentes in cinere iacere, eoque se aspergere solebant. Fuit hic mos non tantum apud Iudaeos, sed et apud gentiles, praesertim Asianos: ut Homerus de Priamo, lugente mortem Hectoris, scribit. Ierem. 6. Filia populi mei accingere cilicio, et conspergere cinere. Hinc apud Papistas, Iudaismi simias, mos est initio Quadragesimae, cinere aspergi, cum epiphonemate: Memento quod cinis es, et in cinerem revertêris. Eodem modo et 25.
Iob 12. alias vecordem, id est, stultum: alias prorsus trepidum significat. Dicit enim Iob, quod Deus aufert cor capitum populi. Dissolutum cor, Ios. 2. Sic iuvenis carens corde: pro stulto, vecorde, Proverb. 7. Cor alicuius concidere, 1. Samuel. 17: pro, perterrefieri ob Goliath. Sic et Homerus de timente dicit, quod ei cor in genua deciderit. Sic et Cor alicuius aliquem dereliquit, Ezech. 11. Psalm 40. Debilitari cor, Genes. 45. Desolari cor, Psal. 143: pro, obstupescere. Sic frangere cor populi, Nume. 32. Liquescere cor, Deut. 20. pro,
furatus cor Laban: id est (sicut textus semet exponit) suum consilium conatumque eum celavit. Alias significat artificio se aut etiam malitiose sibi conciliare animos hominum. Sic Absolon. 2. Sam. 15 dicitur furatus cor Israelitarum, quos praehensando, et patrem calumniando sibi conciliabat Homerus quoque hac phrasi in hac significatione Iliad. 1. utitur. Invenire cor suum, ut oret, aut aliquid agat, 2. Sam. 7. subintelligitur, paratum, promptum. Lavare cor a malitia Ier. 4: pro, removere pravas cogitationes ac consilia de corde inquit enim propheta: Lava a malitia cor tuum,
regnet, et totus mundus se ad eius libitum, libidinem ac gestum componat, et ad eius praescriptum vivat 2 Cor. 4. In quibus Deus huius seculi excaecavit sensus incredulorum, ne illis illucesceret lumen Evangelii. Item, cum Epicureorum Deus esse venter eorum dicitur, Philippens. 3. Sicut apud Homerum et Euripidem cyclops dicit, se tantum ventri suo offerre victimas. Per catachresin porro idola, caco daemones, et commenticii dii vocantur Dii: quia idololatrae sic de illis sentiunt, aut id sibi de illis persuadent. Huius vocis ac significationis plurimus est usus in Sacris literis. ut,
Isaiae 14. Universi dormierunt cum gloria. Sic apud Paulum saepe. 1. Corinth. 15. Non omnes quidem dormiemus. 1. Thessal 4. Nolo autem vos, fratres, ignorare de dormientibus. Sic Lazarus et puella Christo dormit. Addit aliquando Scriptura, Dormire in morte, Dormire somnum sempiternum: sicut Homerus. Dormire somnum aereum. Eidem figura significat etiam ociosum esse. Sic saepe ipsemet Deus dicitur dormire, cum nos videtur ociosus negligere: et contra evigilare, cum opitulatur et liberat nos. Psalmo quadragesimoquarto. Evigila, quare dormis Domine? quare faciem tuam avertis? Sic 121
gregi, cui vos Spiritus sanctus praefecit episcopos. Testatur et Hieronymus in quadam Epistola ad Rusticum, olim eosdem fuisse sacerdotes et episcopos: sed postea in remedium Schismatis, unum quendam e numero sacerdotum delectum esse, qui esset et vocaretur Episcopus. Vox alioqui vetus est: nam et Homerus Hectorem vocat episcopum civitatis. Videtur autem haec appellatio venire ab Hebraea metaphora
templo Ierosolymitano audita est vox ante ultimam destructionem, Exeamus hinc. Exitus aquarum, sunt loca palustria, aut scaturiginibus abundantia. Psalm. 107. Ponis flumina in desertum, et exitus aquarum in sitim. Idem ferme bis dicit. Egredi alicui cor, est obstupescere. Genes. 44. Sic Homerus dicit de stupore et metu orto, Cor ad genua decidere: et Germani vulgo, Es entfiel ihnen das herz. Exitus urticae, pro urticeto, ubi libenter urticae crescunt. Sophon. 2 Erunt exitus urticae: id est, desolabuntur, et crescent ibi urticae, ut solent in ruinosis aedificiis. Christus
mirum videatur, quomodo vox Hypostasis fiduciam declarare possit. Sed de significatione Graeci verbi ac nominis, vide prolixius in praedicto Libello, quomodo ad significationem fiduciae deveniant. De illo porro huius verbi significato, haud scio an sit operaeprecium aliquid dicere, quod apud Homerum
confidit in Domino, sicut mons Syon, non commovebitur in aeternum. Sed de hac incredulitatis vacillatione, et fidei stabilitate, dixi prolixe in libello De FIDE. Cum autem sit aliqua similitudo horum affectuum ac motuum cordis, etiam in non renatorum mentibus, non incommode possis eos illustrare Homerica illa descriptione timidi ac fortis. Timiditas enim incredulitati, et contra constantia ac fortitudo fidei plerunque adiuncta est. Nam ut ex fide securitas et fortitudo, ita contra ex diffidentia timiditas protinus nascitur. Sicut et Christus suis subinde incredulitatem obiiciens, simul
porro haec sic breviter colligi posset: Fortitudo est filia fiduciae, fortitudo est filia fidei, igitur fides est fiducia. Contra quoque timiditas aut trepidatio est filia diffidentiae, eadem quoque est filia incredulitatis, igitur incredulitas et diffidentia idem sunt. Porro istae duae picturae Homeri trepidantium et fortium, pulchre conveniunt cum sacrae Scripturae descriptionibus credentium et incredulorum, sicut supra auditum est de trementi et stabili corde. V. Cum Paulus 1. Corinth. 13 dicit, Si habeam omnem fidem, ita ut montes transferam: quid ibi aliud fides, quam fiducia opis
pro, homines: filii virorum, pro viris: filii alienigenae, pro exteris: filii populi, id est, plebeii. Hieremiae vigesimosexto. Proiecerunt cadaver eius in sepulchrum
filiorum populi. Sicut Homerus et Herodotus dicunt, Filii Achaeorum, pro Achaeis: filii Ionum, filii Lydorum, pro Ionibus et Lydis. Sic et de brutis animalibus in Sacris crebro dicitur, filius ovis, filius bovis: id est, iuvencus, filii pecorum. Hieremiae 31. Filius asinae, filii pauperum: pro, pauperibus. Item,
nempe quod blanditiis et calumniando patrem, benevolentiam ac favorem populia patre ad se transferebat: atque ita revera id furabatur, quod proprie regi debebatur: nempe fidelitatem et favorem, quibus debent subditi esse erga suos gubernatores praediti. Vicinum quid huic est, quod Homerus Iliad. 1 dicit, Noli furari animo: pro, ne teipsum seducas, aut decipias. Furari ius, Isaiae 26. Ut furentur ius pauperum: id est, spolient pauperes suo iure et bonis. Furari verbum Dei, Ierem. 23. Ecce ego ad prophetas, qui furantur verba mea, quisque a proximo suo: id est, qui
mores hominum fiunt subinde deteriores, aliqua hominum aetas dicatur prava et perversa, et prioribus deterior: sicut Poetae priores aetates aureas, aut argenteas fingunt. Sic Exod. 1, dicitur mortuus Ioseph, et universa illa generatio, Ezech. 1. Generatio labitur, generatio advenit Sic Homerus: Qualis generatio foliorum talis et hominum. ubi proprie ipsam procreationem ac interitum hominum denotat. Tertio, significat homines non quidem eodem tempore viventes, sed tamen simili ingenio praeditos. Sic dicitur Generatio iustorum, Psalm. 14. Item, Generatio quaerentium Deum,
aetatem. Sic singulis seculis anni centum a Latinis tribuuntur, propterea quod intra centum annos omnis prior aetas interit. Sic Gen. 15 dicit Deus Abraamo, posteros eius 400 annis servituros exteris et quarta generatione illos esse reversuros: scilicet, exacta illa quarta generatione. Sic et Homerus dicit, Nestorem tres
textu auferes, eumve secum conciliabis. Vox haec reduplicata aliquando plures aetates, aliquando etiam ipsam aeternitatem significat. Exemplum prioris sit Psal. 61: Dies super dies regis adiicies, et erunt anni eius ut generatio et generatio: id est, per plures aetates vivet. Sicut Homerus de Nestore scribit, quod superatis iam duabus, cum tertia generatione vixerit. Sic et Psal. 10 longissimum tempus significat, Non movebor a generatione in generationem: id est, longissimo tempore vivam et florebo. Sic et Psal. 8. Extendes iram tuam a
2. Cor liquefactum erit, et collisio genuum, et debilor in cunctis renibus. Genua collidi ait. cum enim parum est roboris in nervis et musculis circa genua, in motu sub tanto corpore nutant, et in sese invicem impingunt. Sic et Psal. 109. Genua mea debilitata sunt a ieiunio. Sic et Homerus solet debilitatem genuum celebrare: ut cum dicit, Caniculares dies debilitare genua virorum. et Horatius contra dicit, Virere genua. Eadem ratione et Ezech. 7 dicitur, Omnia genua ibunt tanquam aquae: quod scilicet, sicut aquae nullam habet inter sese connexionem, nullam etiam vim se
et 1. Petri 5, Pascite gregem qui in vobis est. Item, Facti forma gregis. Sic et ipse Servator se bonum pastorem suorum profitetur Iohan. 10. Denique usitatissima est ista similitudo aut metaphori, qua populus Dei Gregi, et ipse ac doctores eius pastoribus conferuntur: sicut et apud Homerum saepe gubernatores vocantur pastores.
GRUS confertur cum populo Dei, Hieremiae 8, Turtur, grus, et hirundo observant tempus adventus fui at populus meus non novit iudicium Domini. Isa. 38 inquit Ezechias rex de suo acerbissimo morbo: Sicut grus et hirundo, sic garriebam:
dum collum pertingat: futurumque est ut extensione alarum suarum impleat latitudinem terrae tuae, o Immanuel. Usitatae autem sunt istae metaphorae, et aliae figurae alludentes ad pluvias, torrentes, flumina, grandines et nives, ideo Sacris literis, et aliis meridionalib. scriptoribus, utetiam Homero ac Virg. quia ista et alia meteora in illis calidioribus regionibus sunt multo vehementiora, quam in hisce temperatioribus: sunt etiam regiones non ita planae ut in Germania, eoque torrentes et aliae aquae multo maiori impetu ac damno hominum ruunt.
INVOCO verbum, apud Hebraeos
linguae, aut alio qui parum facundus existeret. Labiorum ostium custodire. pro, cavere ne quod malum verbum tibi excidat. Psal 141, Custodi ostium labiorum meorum. Sic Proverb. 10, coercere labium. et Psal. 4, prohibere labium: pro, cacere. Tale est illud Homer. Quale verbum effugit septa tuorum dentium? Praevaricatio labiorum: Prover. 12. In praevaricatione labiorum irretitur pravus, iustus autem de tribulatione exit: pro, pravi suo proprio ore ac sermone sibimet summum exitium accersunt. Labiorum prolatio, Num. 30, pro voto accipitur, quod
suo populo indicans, sumit similitudinem a leone inquiens: Quemadmodum rugit leo, et catulus leonis super praedam suam, contra quem conciebitur congregatio pastorum, sed a clamore eorum non reformidat: sic descendet Iehova ad praeliandum pro monte Zion, Ferme eadem similitudine ac verbis pingit Homerus Diomedem cedentem, qui itidem multum utitur metaphoris, similitudinibus et allusionibus ad leones et ursos, ut et Sacrae literae. Eandem similitudinem et Virgilius expressit, describendo Turnum cedentem ex castris Troianorum. Secundo, ob vocis rugitusve magnitudinem, qui et latissime
praeclara de vero Deo, Item. Omnes gentes habuerunt aliquas religiones: Ergo videtur aliquid naturale esse. Responsio: Habuerunt illas meliores sententias a primis patrib. per manus traditas. Nec omnino fuit muta doctrina Iudaica, [?:-ut ] gentib penitus ignota: sicut Phocylides, Homerus, Hesiodus et alii quidam pene ad verbum ex Sacris recitant. Manifestum certe est, Platonem multa verae religionis dogmata, sacrarumque literarum sententias ab Aegyptiis percepisse. Is vero est fons Graecae philosophiae: primus in orbe Deos fecit timor,— timentes enim, et
praepotenter, gloriose: ut Exodi 8. Ut scias quod ego Dominus in medio terrae. id est, potenter ac pro arbitrio meo in medio terrae regnem: vel certe, quod ego Dominus coram adsim, omnia videns et agens, et non absim alicubi procul, quasi negligens res humanas, ut plerique de me somniant, utque Homerus suum Iovem convivatum ad Aethiopas ablegat, quoties res humanae male habent. Sic de potenti et efficaci potentia accipe et illud Matth. 18: Ubicunque duo aut tres fuerint in nomine meo congregati, ibi ego sum in medio eorum. id est, ut Physici dicunt, praesenter ac potenter agens et
corpus Abraami, et emortuam vuluam Sarae, Rom. 4. id est, prorsus debilitatum, semimortuum, et plane effoetum. Mors aliquando Somnus vocatur metaph. ob similitudinem: sicut Christus dicit ad Apostolos, Lazarum dormire, et puellam. Usitatam credo fuisse hanc metaph. omnibus Asiaticis. nam et Homerus crebro ea utitur. vocat item Iliad. 14 somnum, fratrem mortis, quia sit similim a mortis imago. Sic et in veteri Testamento saepissime sacau, iacere et dormire, pro mori ponitur. Et Psalm. 13 inquit, Ne unquam obdormiam in morte. MORTIFICARE, supra dixi, aliquando significare interficere,
non sine emphasi describit, quod nascatur ex muliere et brevi tempore vivat. Contra hunc vero usum vocis Mulier, vir et masculus aliquid strenuum ac validum in omnibus linguis sonat. Hinc fit ut in omnibus linguis imbecilles aut imbelles, ignavique, feminae et effeminati dicantur. Sic saepe Homerus suos Graecos dicit esse Achaidas, non amplius Achaeos: id est, Graecas, non Graecos. Notum est et illud Nevii:
Evila usque ad Shur, quae est in prospectu Aegypti, proficiscenti in Assur. Sic et [?: ] Aethiopia, quae ultra Chion collocatur, duplex est [?: ] et Madianitae Aethiopes dicuntur. Moses etiam Aethiopissam uxorem habuisse dicitur, cum Madianitica [?: fuerit ] . Homerus item duplices Aethiopas facit: alios dicit esse omnium mortalium Occidentalissimos, alios Orientalissimos. Huc facit, quod capite decimo [?: ] dicitur pater Hevilah et Nimrod: cum certum sit [?: ] in Chaldaea et Assyria regnasse, et a Chus et [?: ]
de longin quo, [?: ] . 30. i. vos Assyrii putabatis eum procul esse: ecce ergo exillo ipso longinquo loco subito advenit, et quidem valde iratus ac terribilis. Videtur alludere ad communem opinionem aut cogitationem removentium [?:-eum ] a cura rerum humanarum, sicut Homer. suum [?:-vem ] ablegat convivatum ad Aethiopas. Nisi quis [?: ve-- ] dicere, ideo ex longinquo dici, ut eum magis reddat [?:-midabilem ] : quia et bona sunt gratiora quae ex [?: lon-quo ] veniunt, et mala terribiliora. Mich. 6 vertunt
ita iudicatur, eum qui quempiam novit, nominatim, et quasi historice, penitusque, magis curare, quam si tantum de facie, aut alioqui quasi in genere nosset, ut unum suae gentis ac civitatis: sicut et Romani candidati, habentes ad latus nomenclatores, nominatim suos cives compellabant: et apud Homerum suadetur Agamemnoni, ut prehenset Graecos, eosque nominatim, additis etiam patrum nominibus, oret, ut pergant strenue pugnare. Nam quorum nomina ignoramus, videmur quasi contemnere. Hinc fit, ut Deus dicat ad Mosen Ex. 33, se eum ex nomine nosse: i. speciali quadam cura ac benevolentia
Er wil nichts darvon wissen.
NOVUS, habet etiam suos quosdam Hebraismes Latinis auribus minus notos. Valde crebro in Psalmis, Isaia, et aliis locis fit mentio Novi cantici, aut Psalmi. Non autem hic nova cantio celebratur, quia (iuxta proverbium) novitas grata est, aut quia (iuxta Homerum) homines libentius novas cantilenas audiunt: sed ob alias causas, ac potissimum duas Primum ratione Dei, qui cum nos subinde novis beneficiis [?: c-mulet ] , novaque quasi miracula mirabilium [?: oper- ] edat, vel in punien dis impiis, vel in liberandis piis, vult
bonitate, vereque bono proposito dependeant. Possent vero iudicari hae causae. Prima, quia Scriptura mos est per notiora docere ignotiora, atque ideo crebro externis ac in oculos incurrentibus effectibus internas animi qualitates, affectus ac motus indicare solet, seu (ut Aristoteles de bono ac Homerico stilo dicit) ante oculos facit. Secunda, quia homines, presertim non renati, nullas habent veras ac solidas virtutes. Scriptura igitur eis tantum externas actiones aut disciplinam adscribit. Tertia ratio est, quia virtus in actione consistit, ut Philosophi dicunt: et iustitia, praesertim
et Satanam utriusque hostes similitudo: et denique, quod perinde magna cura indigent: quodque pii a Christo foventur ac amantur, sicut oves solent a bonis pastoribus, praesertim in illis regionibus summa cura foveri, et quasi delicatissime tractari. Sic et olim reges, pastores populorum sunt ab Homero et aliis vocati. Psal. 80, O` pastor Israelis, qui ducis tanquam oves Ioseph Et praecedenti Psalmo habetur: Nos autem populus tuus et oves pascuae tuae. Psalm. 119. Erravi sicut ovis amissa, quaere me Domine Deus. Isaiae 13: Et erit sicut cervus et sicut oves dispersae,
sed ut filii Ecclesiae fuerunt. Interdum principe denotat. 1 Par. 2, Pater Gilead: pro, princeps eius regionis, vel etiam autor gentis. Sic pater Gibeon, 1. Paral. 8 accipitur, Sic in priore loco, Ipse fuit pater Zaph: Ios. 14. Capita patrum tribuum Israel: i. principes familiarum. Sic et Homerus vocat Iovem patrem hominum et deorum. i. principem, dum et gubernatorem. [?: Pa- ] aliquando in omnibus linguis denotat eum, qui [?: a-e ] et benevolentia, beneficiis et etiam authoritate [?: ] se patrem praestat. Sic Genes. 45 dicit Ioseph ad
Plautus in Menaechmo. Sic, per vinum, per ebrietatem, exortum est dissidium: id est, in vino, in ebrietate, inter potandum. Sic et Graeci dicunt
sortemque vel res alicuius commutare in secundas et prosperas, indicando semper causam per effectum. Psal. 30. Solvisti planctum meum in chorum, solvisti saccum meum, et accinxisti me laeticia. Planctus cum ieiunio coniungi solebat tum apud Israelitas, tum et apud Ethnicos: ut in Homero de Priami luctu ac ieiunio legitur. Sicut et Christus ieiunium vocat luctum, cum negat nuptiales posse lugere praesente sponso. Quare voces Planctus et ieiunium, interdum coniunguntur: quod et Zach. 7 fit. De forma luctus aut planctus, adiunctisque ritibus, dicetur aliquid in capite de
de sua propria vinea aut agro, torculari aut area obtulissent. Exod. 22, Plenitudinem tuam et lachrymam tuam non tardabis. id est, primitias musti ac olei primo quoque tempore offeres. Mustum vocat plenitudinem, quia pressum plene fluat: Oleum, lachrymam, quia pressum guttatim stillet. Plenitudo omer ex eo ad custodiam, Exod. 16. pro, imple omer de manna, ut reservetur in testimonium huius beneficii ac miraculi Dei. Manere iuxta plenitudinem. Cant. 5, Oculi eius ut columbarum, quae sese lavant lacte, manentes iuxta plenitudinem. id est, iuxta plenum vas lacte: vel potius, sicut
obtulissent. Exod. 22, Plenitudinem tuam et lachrymam tuam non tardabis. id est, primitias musti ac olei primo quoque tempore offeres. Mustum vocat plenitudinem, quia pressum plene fluat: Oleum, lachrymam, quia pressum guttatim stillet. Plenitudo omer ex eo ad custodiam, Exod. 16. pro, imple omer de manna, ut reservetur in testimonium huius beneficii ac miraculi Dei. Manere iuxta plenitudinem. Cant. 5, Oculi eius ut columbarum, quae sese lavant lacte, manentes iuxta plenitudinem. id est, iuxta plenum vas lacte: vel potius, sicut columbae candidae sunt conspicuae in pleno coetu aut
aut in cor. Plurima omnino sunt exempla, ubi hoc verbum cum variis nominibus coniungitur, potestque commodissime per verbum [?: ] exponi. Exod. 10, Erant ex eis mulieres, et posuerent filios. id est, fecerant aut pepererant. Sic Latini dicunt gallinas ponere ova: pro, parere. et Homerus dicit, iram Achillis multa mala posuisse Achivis. Exod. 4. Quis posuit os homini, quis posuit surdum et mutum? id est, fecit. Sic praeceptum posuit, Esdr. 6 et 5. pro, fecit, aut praecepit. Posses igitur saepe tales locutiones per verbum ex adiuncto nomine formatum, aut unde nomen
annis meis. id est, statui mihi omnino moriendum esse. Ad quam locutionem Paulus alludere videtur, cum dicit: Responsum mortis in nobis accepimus. Psal. 107. Omnem escam fastidiebat anima eorum, pervenerunt ad portas mortis. id est, ad ipsam mortem, iamiam erant morituri. Sic Homerus quoque Iliados 9, portis inferorum utitur, cum dicit Achilles, sibi perinde exosum esse eum qui aliud simulat quam in corde habet, ac ipsas portas inferorum. Videntur enim ei mortem significare, sicut supra Ezechiae. Ut dicat Achilles, talem hominem sibi perinde exosum esse ac mortem ipsam.
dico, apud ipsos disertiores Graecos praepositionem
hostes. Aliquando rem nihili indicat. Isaiae quadragesimo: En gentes sicut [?: g-- ] ta situlae, et sicut tenuis pulvis staterae reputantur. Mox sequitur: En insulas sicut pulverem proiicit. Pulvis aliquando mortuum significat, quia mortui in pulverem rediguntur. sicut ille apud Homerum optat, se fieri [?:--damque ] terramque, et de Hectoris cadavere ab Achille [?: ] ptato inquit: Quid furis, terram sensu carentem contumelia afficiens? Psalmo tertio: Nunquid confitebitur tibi pulvis, aut annunciabit veritatem tuam? Nahum [?: ]
alii falcati, qui prominentibus circumquaque cuspidibus, lanceis et falcibus omnia consauciabant et comminuebant, quibus per hostilem exercitum pervolabant. alii porro fuêre currus, quibus unus aut plures sessores vecti iaculis ex loco superiore ac tutiore depugnabant. Quorum fit crebro mentio in Homero, et historia Alexandri Magni. De talibus in Scriptura habetur Isaiae secundo: Impleta est terra eius auro et argento, nec est finis thesauris eius: sed et equis repleta est terra eius, et non est finis quadrigis eius. ubi Israelitas Deus accusat, quod se humanis praesidiis muniverint, et
etiam supra in praepositione PER [?: ] xi. Redimentes occasionem aut opportunitatem, qua dies mali sunt: Ephes. quinto. id est, recte utentes tempore et occasione. Idem Coloss. 4. dicitur ac praecipitur.
REDIGERE in pulverem, est abolere, aut pessundere: ut et Homerus dicit, fieri undamque terramque Iob 13, redigi in lutum. Redigi civitatem in acervum, et everti. Iob decimoquinto. Redigi aliquem in nihilum, vel de crebrum est. Psalmo septuagesimo tertio, Imagini eorum rediges in nihilum: id est, ipsos et eorum [?: ] aut gloriam.
Deum forma 15. 35 etc.
[?:-tio ] iuridica et divina seu theologica quid differant 416. 36
[?: ] duplex descriptio: altera Augustini, Bernhardi altera 17. [?: ] etc.
[?: ] apud Homerum de [?: hypo- ] 918. 15. 16
[?:-phoris ] 22. 40
[?: ] [?:-phoris ] utilis et necessaria [?: ] Regula ibid. 64
[?: ] [?:-oris ] non licet magistratui
foveam dicat 347. 4. 5
[?: ] officia 822. 6 etc.
[?: ] quare dicatur Christus [?: ] . 21
[?: ] regis historia apud [?: Hero- ] 510. 64
[?: ] duplices Homerus facit [?: ] 22
[?: ] a Deo tam pii quam impii sed dispari modo 368. 46
afflictos et aerumnosos cur Christus beatos dicat 70. 41
de Afflictis seu miseris et pauperib. cur Scriptura tam multa disserat 840. 61. 62
ib. 26
hircum cur Daniel Alexandrum magnum vocet ib. 32
hodie in Sacris literis quid significet ib. 51
hoedus quid Christo significet 387. 29
holocaustum synecdochice poni pro quovis sacrificio ib. 40 etc.
Homerus suum Iovem cur ad Aethiopas ableget 634. 8. 9 etc.
homo non renatus cur dicatur corpus peccati 187. 26 etc.
homo animalis 388. 65. 66 etc.
homo vetus et novus ib. 50 et alibi saepius.
homo
seu abnegatio cur damnetur. vide verbum NEGO et ABNEGO.
Nephilim unde dicti 362. 16
nequam 717. 16
Nero nomen quale 1204. 65
Neronis impium votum 1190. 33
in Neronem scopticum distichon 1223. 4
de Nestore, Homerus 358. 23
de Nobili quodam simplici et rudi 1243. 55 etc.
nomen quid proprie significet 722 29 etc.
nomen Dei quid ibid. 37
nomen cur toties ponatur pro ipso Deo 723. 14. 15
est, gratias agentes. Contra autem, si quid incommodius tractatum est, humanae imbecillitati non tam odiose imputent, obiiciantque, quam benigne condonent. Nam opere in longo, teste Horatio, fas est, vel potius etiam plane necesse est, obrepere somnum: et quandoque etiam isti boni summique Homeri dormitant, nedum nos minores, qui nunquam de laude vel ingenii, eruditionis cum quoquam contendimus: sed etiam adversariis nostris, idque in editis scriptis, largissime et promptissime eam palmam, nostra propria confessione concessimus.
Sunt sane hae perquam arduae tractationes.
Antichristus et fanatici maiora quaedam mysteria somniant, et stulte impieque captant, et aliis pollicentur: cum Paulus ipse neget, se quicquam aliud scire quam Christum crucifixum. Talia autem sunt in Papatu, mediatio angelorum, sanctorum et sacrificorum, ac praesertim perfectio monastica, et Homerica descriptio Inferorum ac Paradisi.
5 Planae sunt viae Domini, et iusti ambulabunt per eas, impii autem corruent in eis: Oseae 13. Videndum ergo sedulo est, ut pie per eas incedere conemur ac discamus, ne in eis perniciose corruamus.
6 Iota unum et apex unus non
in Scriptura ac quiescamus, et sapiamus ad sobrietatem. Rom. 12. 1 Cor. 4. Multi enim sunt, qui simplicitate Scripturae et facta patefactione non contenti, plura scire volunt, quam Deus in Scriptura patefecit: qualis est tota descriptio caeli ac inferorum apud adversarios, ab ethnicis poetis, Homero et Virgilio desumpta, quam tamen illi sua industria non parum auxerunt, excolueruntque.
47 Aliqui etiam in ipsa Scriptura movent varias, subtiles, inutiles ac inexplicabiles quaestiones: quibus tantum intricant et perturbant se et alios, dum eas explicare ne queunt. Quare eas
utile est, ista omnia cognosci diligentius ex libris et aliunde, ut perspecta locorum ac hominum illorum natura et ingenio, sermonem eorum tanto melius intelligere queamus.
8 Plurima sane similis moris dicta sunt in Graecis authoribus, praesertim in Poetis, ac in primis in Pindaro et Homero: quae utinam diligentissime essent cum Sacris locutionibus collata. Sed de tota hac materia postea proprio Capite prolixe disseretur.
DE MORE DOCENDI SCRIPTURAE.
Postquam dictum est de rationibus perscrutandi obscuriora dicta, conferendi etiam
posset: ut Paulus Rom. 1 testatur, quod invisibilia Dei ex operibus eius ratiocinando perspiciantur, et quod ex operibus beneficiisque suis Deus ita clare ignosci queat, ut ferme manibus palpetur. Sic Aristoteles Metaph. 12, ex effectibus ad causas progredien notandem cogitur exclamare illud Homericum, Non bonum est multos esse reges, unus rexesto: et Xenophon ac Galenus ex consideratione fabricae corporis humani et denique Cicero ex guberniatione totius mundi, concludunt esse unum Deum conditorem omnium, sapientem, bonumque, et amantem hominis. Quod autem hoc principium non luceat
diligenter observemus, ubi prophetae ad priores Scripturas respiciunt, ad eas alludunt, aut alioqui sua diligenter cum illis conformant. Solent enim crebro ad praecedentes libros, et praesertim ad Mosen ipsum respicere, qui veluti pater quidam sacrorum scriptorum et librorum est, sicut quidam de Homero in gentilium literis pronunciare solent.
18 Multo vero utilior illa praeceptio est, ut lucernam nobis accensam a Christo et Apostolis semper nobiscum in Prophetarum adyta et abdita, eorum opes mysteriaque contemplaturi, inferamus.
multo ardentius Christus, non carnalis, sed vere spiritualis homo, suam depereat spiritualem sponsam Ecclesiam. Totum revera hoc scriptum, quantum est, in perpetua allegoria consumitur.
De opere Iob, quorsum attinet multis agere? Legisse apud quosdam scriptores memini, in Ulysse per Homerum describi omnes perfecti et sapientis viri virtutes. Et recte quidem, nec reprehendo. Sed me puto multo rectius posse dicere, in uno Iob omnes viri perfecti et sapientis plane heroicas virtutes elucere. Praecipue autem monstrat is liber, quomodo non decem modo annos iactati terraque marique,
19 Saepe duplicant nomen rei, sine omni necessitate, non tamen sine aliqua emphasi aut gratia: ut, Os gladii, pro gladio. Deuter. 13, Percuties habitatores urbis illius in ore gladii, id est gladio. Filii hominum aut bovis, pro homines, boves. Exiccavit aquas maris rubri, id est mare rubrum. Sic Homerus saepe
propitius, fidelis aut verax, et aliis huius generis qualitatibus ornatus nobis monstratur.
27 Quare praecipitur a Grammaticis et Rhetoribus, ut tantum ad rem scopumque praesentem facientia Epitheta unoquoque loco ponantur. Quod sacrae Literae diligenter observant. Accusant vero quidam Homerum, hanc praeceptionem non observantem: ut qui Achillem etiam in culinariis rebus versantem, celeri pedem nominet. Contra Vergilium laudant, qui in hoc non peccet. Verum non est nostri instituti prolixius de Epithetis disserere: tantum igitur monemus ea, quae in hoc genere ad solas sacras
artificem quendam nobis inspectantibus caelos fabricantem manibus et digitis sculpentem.
31 Haec vero et similia eo faciunt, ut rem totam illustrius exprimant, et simul veluti ante oculos ponant, eamque coram geri monstrent. Quod Aristoteles vocat ante oculos facere, et plurimum in Homero celebrat: de quo postea etiam proprio Capite agetur.
32 Circumloquuntur quoque multum nomina periphrasibus utendo: quod, teste Aristotele, orationem grandem, et simul sua veritate suavem, aliquando etiam plus aliquid continent. Periphrasis enim quam nudum nomen plerunque est
Multiplica te ut locusta, Nahum 3, pro, etiamsi multiplicaveris te.
34 Per imperativum multum haec lingua, sicut et aliae omnes, orant aut petunt: ita ut ferme non minus orativus aut petitivus dici possit quam imperativus. Quare merito dicit Aristoteles, Protagoram iniuste accusare Homerum, qui initio Iliados usus sit imperativo pro optativo: Iram pande Dea Achillis, etc.
35 Per imperativum certior promissio. Inhabita terram, et pasce veritatem: Recede a malo, et fac bonum. et habita in seculum, Psal. 37. Per imperativum significantius
1, Terram vestram alieni coram vobis comedunt: pro, fructibus terrae vestrae fruuntur. Gen. 3, In sudore vultus tui comedes. Sic dicitur: Oculi omnium in te sperant. Auribus percipe lachrymas meas, Videre lachrymas. Timidas recondere plantas, Metamorph. in Arachne.
19 Quomodo etiam Homerus inquit: Luant Danai meas lachrymas tuis telis: id est, puniantur ob sua scelera, quibus me adflixerunt, ut nunc dolere et lachrymare cogar. Tales sunt et illae locutiones passim in sacris Literis: Excidere mustum ex ore, Debilitatum esse oleum, Ioel. 1. Populus vidit vocem Dei, Exod. 20.
magnificentiae cordis regis Assur. Sic Ieremias dicit ad filium summi sacerdotis, Non vocaberis amplius Pascut, sed Magor, id est: non clarus, sed pavor.
Aliquid habet cum hisce tropis commune figura, qua sub forma ioci, alicui atrocia proponimus, aut minamur. Sic Phalereus dicit, Homerum aliquando in iocis magis terribilem esse quam in seriis: ut cum Polyphemum facit pollicentem Ulyssi id beneficium pro munere vini, ut postremum devoret. Sic sapientia dicit apud Solomonem ad inobedientes: Ego quoque in vestro exitio ridebo. Sic Deus per atrocem iocum minatur mulierculis
145, Prope est Dominus omnibus invocantibus eum, omnibus invocantibus eum in veritate. Tales Anadiploses plurimae sunt in Latinis et Graecis poetis, et omnino habent quippiam musicum aut rhythmicum. Aeneid. 10, Sequitur pulcherrimus Astur, Astur equo fidens et versicoloribus armis. Sic Homerus suum Nerea Iliad. 2. lib. repetit.
Vicina est huic figurae ANAPHORA, cum eadem vox aut similis in plurium versuum principiis repetitur. Quod vidimus, triplicata est anaphora, 1. Ioan. 1. 3.
proponendo ei primi praecepti opus, quo liquido eum coarguit, quod pluris fecerit suas opes, quam Deum et vitam aeternam. Sic Graeci ponunt suum
et Latini loquuntur. Sic Reprehensus, pro reprehensibilis. Gal. 2, Quia reprehensus, id est, dignus reprehensione erat,
actionibus innumerae plane Metaphorae ad Deum transsumuntur: qui tropus solet a Theologis Anthropopathia vocari. Posset autem videri esse proprium sacrarum Literarum, tametsi et gentiles scriptores non solum membra humana, sed et actiones atque adeo scelera Deo tribuerint: ut recte Cicero dixerit. Homerum res humanas ad Deos tanstulisse: rectius vero eum facturum fuisse, si divina ad homines transtulisset. De hoc igitur tropo multi multa annotant. Nos hic pauca quaedam, idque de aliorum atque adeo de communi sententia adscribemus.
1 ¶ Observetur igitur, quod sacra Scriptura Deo,
ac clarius exponatur, unde id commodi habet auditor, ut primum summam rei breviter percipiat, postea rem totam plenius exponi intelligat: quod omnes natura cupere, et ad docendum peraccommodum esse, declarant etiam Comoediae, quae initio in prologo argumenta summasve suas proponunt. Hinc est illa Homerica phrasis:
Ecce inimici tui tollentur. Illam vocem (Inimici) emphaseos gratia, et veluti aculei infigendi gratia iterat. Sic et Psalm. 93, Magnificentiam induit induit Dominus. Psal. 94. Quamdiu improbi Domine? quamdiu improbi exultabunt? simili ferme ratione Grammatici et Rhetores dicunt Homerum Iliad. 2, ter nomen Nerei repetiisse, cum postea esset eum perpetuo taciturus. Nonnunquam addendi adiectivi, epitheti, adverbii, aut circumscriptionis alicuius gratia, repetitur nomen substantivum. Verbum torrens kison, torrens vetustatis. Invocantibus invocantibus in veritate.
aliquid addatur. Quae tractatio ut longe difficillima est, utpote parum hactenus a scriptoribus tractata: ita suam quoque non vulgarem utilitatem habebit. Quia non solum vindicabit sacram Scripturam a contemptu istorum eruditulorum, aut potius Epicureorum, qui solos Cicerones, Demosthenes, Homeros ac Marones mirantur, putantque Scripturam ruditer ac inepte conscriptam esse: sed etiam hoc modo accuratius examinata, multo Lectori fiet magis perspicua. nempe enim tum demum cernet, quo consilio unumquodque positum sit, et quam vim habeat. Haec etiam consideratio et examinatio integram
supra prolixius dixi.
Sexto, asperior compositio (quam propter sermonis magnitudinem et etiam rerum ipsarum austeritatem et gravitatem, teste Phalereo, solent adhibere eruditi scriptores, et in temperando stylo cumprimis diligentes) etiam in sacris Literis passim reperitur.
Homeri quoque sermo in multis conferri posset cum sacris Literis, excepta illa eius nimia Asiaticaque aut Ciceroniana redundantia verborum. conveniunt enim in grandiloquentia, in efficacia sermonis, in evidentia: quod uterque mirifice ante oculos res proponit, ac simul eas vivis coloribus pingit,
in efficacia sermonis, in evidentia: quod uterque mirifice ante oculos res proponit, ac simul eas vivis coloribus pingit, quod rebus mortuis crebro vitam, et insensatis sensum tribuunt, quod voces sunt valde significantes, quod ex rerum natura desumptae, sicut quidam ob talem sermonis virtutem Homerum naturae poetam vocarunt: similitudinibus ac metaphoris iisdem cum Homero multum utuntur, sumptis a leonibus, serpentibus, draconibus, ventis, pluvia, nive, pruina, rore, grandine, fulminibus, ac tonitruis, nebulis, nubibus, torrentibus, petris, montibus, vallibus, aliisque rebus. forte id
res proponit, ac simul eas vivis coloribus pingit, quod rebus mortuis crebro vitam, et insensatis sensum tribuunt, quod voces sunt valde significantes, quod ex rerum natura desumptae, sicut quidam ob talem sermonis virtutem Homerum naturae poetam vocarunt: similitudinibus ac metaphoris iisdem cum Homero multum utuntur, sumptis a leonibus, serpentibus, draconibus, ventis, pluvia, nive, pruina, rore, grandine, fulminibus, ac tonitruis, nebulis, nubibus, torrentibus, petris, montibus, vallibus, aliisque rebus. forte id fit ob aliquam regionum similitudinem. Phrases quoque aut locutiones, et
pro orare: ut Sunamitis Elisaeum orat. labor pro re noxia ac molesta. Similiter multum repetitionibus et expositionibus aut exegesibus utuntur. Animam rationalem uterque liber in pectore ac corde collocat, eoque etiam plurimas inde significationes ac phrases similes habent: verum de convenientia Homericarum locutionum cum Sacris passim in hoc opere aliquid dictum est.
Posset et Pindari magniloquentia in multis conferri cum sacrarum Literarum sermone: de quibus forte alias prolixius dicetur.
Verum ut idea sacri sermonis aliquanto clarius pateat, D. Augustini de ea
denuo repetito genere. Genus aut summa est, initio Deus nos Apostolos extremos ostendit: postea recenset varias suas difficultates, ac postremo concludit: Reiectamentum omnium sumus usque in hanc horam.
Ad efficaciam sermonis repetitiones quoque referunt scriptores, inter quas illam Homericam habentem etiam Anaphoram, et sat Asyndetum celebrant, Nireus ex Symo adduxit tres naves: Nireus filius Aglaiae et Charropi regis: Nireus, quo non formosior alius, sub Ilium venit. Tales vero multae in sacris Literis reperiuntur: inter quas non est postrema illa Ioan. 1: Et verbum illud
apologi et aenigmata.
Dicetur mox in capite de Evidentia, res etiam eo modo magis ante oculos exhiberi, cum fiunt operosae, seu quasi in motu ac vita proponuntur. Idem etiam hîc dici posset, quod sermo est vehementior, cum res vivas ac efficaces, seu agentes producit: sicut Homerus sagittas volantes, et vulnerare cupientes, et Sisiphi lapidem impudenter tuentem deorsum, quae exempla Aristoteles celebrat. Sic Psal. 91, terribilior fit descriptio pestis, dum infesta circumvagari, volitare ac grassari diu ac noctu pingitur. A peste perambulante in
solum animum movet, sed etiam res ipsas feliciter illustrat, dum eas veluti coram spectandas contemplandasque proponit, atque ita veluti intuitivam quandam noticiam (ut scholae loquuntur) efficit. De hoc genere sermonis disserit Aristot. Rhet. 3. cap. 14, idque uti fiat docet, et Homerum huius virtutis nomine laudat.
Sane sacrae Literae in hoc genere multos alios scriptores superant: praestant vero hunc effectum multis modis, quorum aliquos recensebimus, ut eo melius hoc genus sermonis etiam ab imperitis agnoscatur.
Primum igitur res abditas in lucem
legitur gladius sanguine, et terra inebriari ac impinguari sanguine et pinguedine occisorum, Is. 34. Sic Ierem. cap. 47, et clamat: O'mucro Domini, usquequo non quiescis? redi in vaginam tuam. Sic: Mittam gladium post eos, et fugiam a gladio persequente. Sic superius dixi. Homerum sagittae cupiditatem sauciandi tribuere. Sic fit evidentia, cum mortui loquuntur: ut cum Assyrium tyrannum excipiunt mortui in inferno insultantes ei. Sic cum regina Sabba, Ninivitae et alii dicuntur litigiaturi cum Iudaeis in extrema die, et cum dives epulo colloquitur cum patre Abraam.
externa opera: ut cum Ieremias gestat catenam, aut cum Ezechiel vel oppugnat aut obsidet sculptam Hierosolymam, vel perfosso pariete simulat nocturnam fugam: illa enim omnia rem significatam quasi ante oculos repraesentant. Huius generis sunt etiam propheticae picturae, ut sunt Apocalypticae: sic Homerus et Vergilius inducunt regem affirmantem, adhibita similitudine rei praesentis ac visibilis, Quam certo hoc sceptrum nunquam revirescet, tam certo istud erit verum quod iam affirmo.
Summa, saepe Scriptura suum sermonem veluti in comicum quendam actum a totius mundi theatro
continet significationem. Idcirco Lacones ob acrimoniam et severitatem brevitatis sunt studiosi. Imperandi etiam oratio contractione ac brevitate gaudet. Dominus enim in mandatis servo dandis, unica syllaba contentus est. At obsecratio atque lamentatio longius ducetur. nam litae illae, authore Homero, hoc est deae quae malis remedia afferunt, claudae rugosaeque sunt, propter tarditatem: hoc est, loquacitatem. Senes etiam ob corporis imbecillitatem, prolixi sunt in loquendo. Exemplum autem succinctae compositionis illud esto: Lacedaemonii Philippo: Dionysius Corinthi. haec enim oratio sic
ne qua quam praeteritae sint, ignorenturque.
Repetitiones quidem sunt plurimae, sed plerunque breves, et minime ociosae: de quarum varietate ac utilitate alibi prolixe disservi. Plurimae sane sunt non minus efficaces et significanter propositae, quam illa adeo celebrata apud Homerum, Nireus adduxit tres naves, Nireus filius Aglaiae, et Chorropi regis. Nireus quo non formosior alter, etc. quam veteres Rhetores dicunt adeo potentem esse, ut paucis verbis eum Homerus non minus celebrem reddiderit, quam vel Achillem vel Ulyssem, qui omnibus pene versibus ab eo
Plurimae sane sunt non minus efficaces et significanter propositae, quam illa adeo celebrata apud Homerum, Nireus adduxit tres naves, Nireus filius Aglaiae, et Chorropi regis. Nireus quo non formosior alter, etc. quam veteres Rhetores dicunt adeo potentem esse, ut paucis verbis eum Homerus non minus celebrem reddiderit, quam vel Achillem vel Ulyssem, qui omnibus pene versibus ab eo praedicantur.
Quinto, multum per alia indicat res alias, ut per nomenclaturam rerum subito ab Adamo creaturis omnibus impositam eius ingentem sapientiam, summam memoriam et plenam
censeo. nam Paulus veluti comprobans illud iudicium, talem se etiam coram sermone esse velle ait.
enim alias una die, ut Israelitae Iudic. 20. alias 7 diebus, ut 1. Sam. ultimo cives Iabes, alias incerto tempore, ut 2. Sam. 12, tam diu ieiunat David, donec infans morbo cruciatur.
Non solum autem Iudaeis is ieiunandi modus fuit, sed et aliis Asiaticis populis, ut apud Homerum in tribus ultimis libris Iliad. Priamus mortem Hectoris tali ieiunio, talibusque cruciatibus luget, abstinet a cibo, sordide se induit, iacet in pulvere. Solatur autem eum Achilles ac hortatur, ut tandem comedat omissis illis cruciatibus, idque exemplo Niobes, quae, amissis omnibus liberis,
Belial, et exundationibus, strepitu aquarum multarum, luto profundo, et similibus locutionibus, ad iram et poenas Dei, exercitus advenientes, et alias calamitates traductae, quae passim in Scripturis, praesertim in Prophetis, et inprimis in Psalmis celebratae, et subinde sunt iactatae.
Homerus, ut homo Asiaticus, et non valde dissimilis caeli ac soli Iudaico, plurimas prorsus similes phrases ac similitudines habet: quas si quis cum Scripturae sermone conferret, non malam operam navaret.
Iosuas tertio capite scribit, Iordanem exundare toto tempore messis: quod multis
pictores aliquas suas novas picturas pingentes, proponunt sibi exprimendam aliquam partem alicuius veteris tabellae: aut (ut propriorem similitudinem accipiamus) sicut Virgilius aut alius scriptor sibi proponit aliquam singularem figuram, virtutem orationis, aut aliquam etiam partem scriptionis Homeri imitandam et exprimendam in suo poemate, vel etiam alii authores.
Innumera dicta et locutiones respiciunt ad vagationem per desertum, et innumeros variosque casus, qui ibi acciderunt. Ad intelligendos ergo posteriores scriptores sacrarum Literarum, utilissimum est priores penitus
sacrarum Literarum, et forte etiam profanarum, non parum prodesse posset, si quis tum totam rationem dicendi, et stylum orationis, tum etiam singulas voces ac phrases sacrarum Literarum cum profanis scriptoribus conferret. Valde enim multa similia Sacris, praesertim in vetustioribus Graecis, ut Homero, Pindaro, Herodoto, et etiam tragicis reperiret. Aliquid interdum breviter per occasionem, hactenus indicavi: sed id nimium tenue ac breve fuit. Sed haec opera maiorem quandam eruditionem et accuratiorem lectionem ac observationem Graecorum scriptorum flagitaret, quam mea hactenus fuit, aut
interdum breviter per occasionem, hactenus indicavi: sed id nimium tenue ac breve fuit. Sed haec opera maiorem quandam eruditionem et accuratiorem lectionem ac observationem Graecorum scriptorum flagitaret, quam mea hactenus fuit, aut forte etiam in posterum esse poterit. Tale forte est, quod Homerus perinde vocat foedera victimas, et ea quae ad sanciendum foedus requiruntur: sicut et Lucas ac Paulus poculum seu potionem potius vocat novum foedus, et quod sanguinem foederalem irritum fieri a non observantibus illud dicit: Isaiae capite quarto. Sicut ad Hebraeos cap. 10
uno ore animoque testantur. Quare qui literatus hanc linguam insectatur, quod forte aliquibus deliciis careat, quae in aliis reperiuntur: is perinde ingratus est, ac si quae puella matrem vituperaret suam, quod ea ob florem aetatis sit multo matre formosior.
Laudat Aristoteles Homericum stylum, quod res ipsas quasi ante oculos depingat: et Socrates disputat,
ea esse optima vocabula, quae ex rerum natura sint desumpta. At in hac lingua sunt plurimae voces ex intima ipsius rei natura
fontem mali in natura, unde sit culpa, unde poena, unde eveniat, quod tam praestans creatura tam tetris sceleribus ac facinoribus polluatur, turpiusque ac minus ordinate, quam ullae pecudes, vivat, teterrimisque etiam casibus ac cladibus affligatur, obruatur ac pereat, multoque sit miserior, ut et Homer. pronunciat, quam ulla bruta. Quem fontem simul ac rationem malorum Philosophia plane ignorat, sed fingit naturam hominis esse sanam, et mala aut esse naturalia, aut fortuita, aut etiam ex more tantum quodam et quotidiano usu profecta.
9 Moses indicat causam efficientem et finalem
necessaria 339
ad Historiarum sacrarum lectionem quae necessaria 50. 51
in Historiis patrum quae observanda. ibid. sacris ratio temporum summe habenda. ibid.
historiographorum in scribendo modus et ratio 49
Homerus natura poeta 263
Homeri locus 186. sermo in quibus cum Sacris literis possit conferri. ibid. sermo qualis. ibid. similitudines quales 332
Homerica phrasis
sacrarum lectionem quae necessaria 50. 51
in Historiis patrum quae observanda. ibid. sacris ratio temporum summe habenda. ibid.
historiographorum in scribendo modus et ratio 49
Homerus natura poeta 263
Homeri locus 186. sermo in quibus cum Sacris literis possit conferri. ibid. sermo qualis. ibid. similitudines quales 332
Homerica phrasis
historiographorum in scribendo modus et ratio 49
Homerus natura poeta 263
Homeri locus 186. sermo in quibus cum Sacris literis possit conferri. ibid. sermo qualis. ibid. similitudines quales 332
Homerica phrasis
Homeri locus 186. sermo in quibus cum Sacris literis possit conferri. ibid. sermo qualis. ibid. similitudines quales 332
Homerica phrasis
exemplum fortitudinis 72. 73
Iobi anima a diabolo custodita 191. libri argumentum 59. divisio. ibid. libri author Moyses, iuxta Origenem 98
in Iob omnes viri perfecti et sapientis heroicas virtutes elucere 59
in Iocis aliquando Homerus magis terribilis, quam in seriis 168
Ioel quo tempore vixerit 55
Ionas quo tempore vixerit. ibid.
Iordanis exundatio 333
Iordanem a Galilaea ad Iudaeam tendere 338
Ioseph exemplum temperantiae 72
17.
peritiae obtinendae decretum 387.
trium cognitio cur Theologo necessaria 74. 75. utilitas 384
linguis originariis summam authoritatem deberi 426
liptote 169
liptotes usus in Sacris 222
litae apud Homerum cur claudae rugosaeque fingantur 281
literae intellectus 418. 419. sacrae. vide Eloquia S. Scriptura. S. diligentia summa scrutandae 384. in genere quae humanum genus doceant 123. in timore Dei legendae 5. 6. mirabili artificio conscriptae 16. quare methodice
Theophilli Allobrogis apud Bituricenses Ludimagistri.
aris Divorum offerre memento.
unda.
Graeca Latinis,
tamen horreo, totus contremisco. hui; Kalendae Maiae appetunt, et praeter nivium
tribus cubitis terra altiorem, nihil est quod intueri possis, ubi nunc rosae (ubi Lilia) imo, ubi cerasa? Et apud nostros Lusitanos praecocia pruna? sane ut est in
fabulis Homericis Sutrinam illic aperire, quam hic regnare malim. At sudavit, et
alsit, inquiunt, vino madens sudabat lippus ille, et Lucanae puellae amoribus intentus
ociose cantillabat, cum has nugas in litteras mitteret, quod si Mosae glacies, et
frigora
De libello.
et memoriae tenacius haererent, facile deinde, succedentibus quasi per manus, qui eadem acciperent, traderentque, in omnem late posteritatem extenderentur, et quod usquam fieret prodesse, ubique posset. Hinc illa
Heroum, consultissimorum Procerum, zelantissimorum Praesulum numerum ineamus; integri Exercitûs, Consulum Graecorum,
virtute conspicui, communem fortunam excedere visi fuerint; eam tamen gloriam aliis
vitiis, quibus scatebant, obscurarunt. Fuit Virgilianus Aeneas pietate insignis, sed
fidei datae violator, ob Didonem derelictam. Papiniani Fratres, superbi, et
inexorabiles. Homericus Achilles quantum
illa fuerit, sedulitati tantùm audeo tribuere, nusquam vt à scopo aberrasse, Lectorum nusquam veniâ me indigere confidam: cum insignis adeo felicitas, nedum angustos mediocritatis meae fines; sed vel ipsam humani conditionem ingenij videatur transcendere: longiori praesertim in opere: vbi (ceu Homerum nonnunquam dormitantem [1]
In
faciles propiùs ramos demitteret aut si
Dictamnus lenire, melampodiumque, pyrethrumque,
speciem dubitabile vulnus
Vix cutis exiguo districtus acumine, rumpis
Indignis deflere modis. Vbi fortia dicta?
simul ipsa cupido residet.
qui traxerat, Orphea, quercus,
Stygiae celabunt Pindaron umbrae.
heroum pullulat orta seges.
Chrance, sine. 10
ingenii magnitudo iisdem, quibus caeteri, finibus minime
contineri potuit. Quod quidem cum considero, sic mecum ipse existimo: duos ab
omni hominum memoria omnino singulares extitisse Viros, alterum hunc ipsum
Newtonum, Poetarum principem Homerum alterum, quos quidem in dissimillimis
artibus simillima laude dignos arbitror. Ante Homerum si qui fuerunt poetae,
hujusmodi certe fuerunt, quales ille in Phaeacum, ac Procorum epulis adhibuit.
Verum quae Poematis vis esset, ac
sic mecum ipse existimo: duos ab
omni hominum memoria omnino singulares extitisse Viros, alterum hunc ipsum
Newtonum, Poetarum principem Homerum alterum, quos quidem in dissimillimis
artibus simillima laude dignos arbitror. Ante Homerum si qui fuerunt poetae,
hujusmodi certe fuerunt, quales ille in Phaeacum, ac Procorum epulis adhibuit.
Verum quae Poematis vis esset, ac virtus, quod illustrium virorum res gestas
contineret, ornamentisque omnibus illustraret, a
Sed nescio, quo pacto accidit in artibus fere
omnibus, ac doctrinis, ut cum aliquem excellentem gradum attigerint, eo loci
consistant, et non modo non ulterius proferantur, sed retro plerumque referri
soleant. Ita fit, ut quemadmodum Homero bene constitutae fabulae laudem tot
saeculorum comprobatione confirmatam tribuimus, sic prospiciamus animo fortasse
omnium consequentium aetatum judicio gloriam
abrogandae fabulae rationes prorsus
labefactas videtis? Quis enim unquam non solum philosophorum, sed etiam poetarum
est aeque atque ille istiusmodi fingendis ac fabricandis commentis delectatus?
Itaque ob idipsum comminiscendi studium Homerum philosophorum nuncupatum fuisse
opinor. Tum A. imo, inquit, Platonem totum a nobis esse judico. Quando enim
isthaec fabularum ornamenta, nisi in facilioribus argumentis adhibet? Sed cum ad
obscuriores rerum causas
ipsius amplitudine circumscriberet. Nam si ex
hac rerum universitate exclusos ad humanarum actionum imitationem quasi in
exiguum gyrum compulit, et si ad illas, quas commemorasti, imitandi leges eorum
praestantiam aestimare oportebit, jam Homerum ipsum, quem alioquin caeteris
omnibus praetulit, post mimorum etiam, atque Atellanarum scriptores ponamus,
necesse erit. Nimirum poetam tum illum dumtaxat appellabimus, cum alios
loquentes inducit: illam autem ejus poematis partem
neque tamen idcirco minus
exhorrescimus. Tam apte est enim doloris illa vis, tam ad veritatem naturae
descripta, ut audire lamentantem, ac fibula sibi evellentem oculos videre
videamur. An Briseidis ab Achille discedentis dolorem uno Homeri versiculo
descriptum non melius intelligimus, quam si diutissime conquerentem induceret?
An ulli sermones vim potestatemque deorum tantopere exprimere possent, quam cum
Neptunum duobus passibus ab Euboea ad Lemnum pertingentem, aut
testimonio nobis etiam est proditum. Ait enim Aristotelem in eo, quem de poetis
scripsit libro, luculenter fateri, optimis quibusque dicendi modis, ac poeticis
figuris Empedoclis versus esse egregie instructos, ut proinde Empedoclem
homericum omnino esse affirmet. Verum hanc Aristotelis in judicio de Empedocle
ferendo varietatem inde profectam esse existimo, quod in suis de poetis libris
universum de omnibus rebus dicendi poetarum artificium exquireret; in eo autem,
Virgilii Georgica ob eam imitationis inopiam non
divini poetae opus existimarem, aut ipsum Lucretium tametsi sedulo, ac naviter
philosophantem, ob sublimem ac singularem illam dicendi rationem, non item
homericum, ac summum poetam crederem. Quid multa? ipsos epicos, et grandiores
poetas non ad solam illam imitandi normam putabam exigendos: aliud quiddam majus
atque amplius esse oportere arbitrabar, unde suos illi cultus, suosque ornatus
propius attingunt. Temperatior autem dicendi modus, veritatis nimirum
docendae, didascalicis poetis erit adhibendus. Verum, si Epicorum vires eisdem
minus conveniunt, non idcirco sui etiam illis comptus venustatesque desunt.
Menander Homeri similis esse noluit, neque vitio sibi dandum putavit, si
propriis contentus dotibus, alienis careret. Tum B. an, inquit, didascalicos,
quoniam in remissiore scribendi genere versantur, idcirco ab omni sublimium
rerum
hujusmodi argumentorum
omnem apparatum tribuemus? At ne illi quidem ipsi in eadem semper magnificentia
versantur. Iliadem dicendi vi ac magnitudine Odissea uberiorem ipsa rerum
magnitudo ac dignitas faciebat: nec iis assentior, qui Homeri magniloquentiam
cum aetate consenuisse existimant; sed
sensibus
inhaerescent? Hanc igitur scientiae ac humanitatis societatem si Didascalici
sequentur, quid est, quod illis singularem movendi et delectandi opportunitatem
non concedamus? Quid enim aliud indicant illi Sirenum cantus, qui ab Homero tam
valentes ad sapientis animum fuisse memorantur, ut Ulisses de suis, qui uberem
rerum scientiam polliceretur, suavitate carere? Quid a Virgilio convenientius
repertum est epulis Conditorum Romani et Cartaginensis Imperii, quam
succedentium seriem
intelligimus, earumque inter se, et cum iis, quos gignunt, effectibus tanquam
propinquitates et cognationes ediscimus? Tractantur haec ipsa quidem ab aliis
etiam disciplinis, explanantur, docentur. Sed ut Phidias ex Homeri versibus
pulchriorem hausit Jovis Olympii speciem, quam nunquam antea ex ullis aliorum
corporum formis comprehenderat, sic hunc naturae ordinem ex didascalicorum
numeris formosiorem atque augustiorem exoriri agnoscemus, quam ulla
Latia cantas Arcas in Arcadia.
flammantiaque ora Chimoerae,
modo demonstravit
prodiitque typis eisdem editum Romae anno 1764., propediem etiam in Holandia recusum prodibit.
[c]..... daedaleos ...... Hesiodus quidem tertiam hujus vocis syllabam produxit, et Horat. Flaccus in Odis non semel. At Homerus corripuit
susciperent.
[o] Tyndaridas Castorem nimirum et Pollucem, atque ipsam etiam Helenam navigantibus suppetias ferte, passim legitur apud poetas.
[p] Homerus id egregie
id quam durum sit, reor, ipse vides,
Cui dedit heroa Calliopea tuba;
Graecam
vocem Graeco flexu extuli Martialem sequutus. ea vox si cui minus placet, legat
Neven Jovanović
quiete 730
fortis Achilles.
Sarpedon Lycia populos, et Glaucus ab alta
Ducebant, Xantus celer almo quam rigat amni.
HOMERI ILIADOS LIBER TERTIUS.
bella Minerva.
quam
avenam
firmant
curvas
610
jusserat Hector;
pulvere. saevus
fortunae tribuere, et comminisci aliquid, unde id, quod assequi non potueris, alieno potius, quam tuo vitio nequaquam sequutus esse videare. Hanc ego excusationis latebram, in qua multi poëtae vel mediocres, vel etiam mali saepe numero delitescunt, mihi omnino praeclusam esse video; cui ad hanc Homericae Iliadis interpretationem rite conficiendam, ut cetera omnia defuerint, patronus certe non defuit. Eum enim huic operi meo in te patronum, eum hortatorem, adjutoremque sum nactus, quo, si optio data esset, nullum potuissem optare, mihique ex omni copia deligere meliorem;
talem virum tui de me judicii, tuaeque in me liberalitatis minime poeniteret. Quamobrem si quid peccavi, imo vero ubi aliquid peccavi; multa enim in opere tam longo, ac tam difficili peccasse minime dubito; nolo me quisquam defendat hoc modo: Potuit melius, verum hunc locum neglexit. quidni, quod Homero concessum est, ut interdum dormitaret, id Homerico etiam interpreti concedatur? Homero enim suo arbitratu illa canenti, si uspiam negligentior fuit, quod non facile adducor ut Horatio concedam, sine flagitio esse negligenti licebat: mihi tuo jussu, a quo singulari benevolentia et
minime poeniteret. Quamobrem si quid peccavi, imo vero ubi aliquid peccavi; multa enim in opere tam longo, ac tam difficili peccasse minime dubito; nolo me quisquam defendat hoc modo: Potuit melius, verum hunc locum neglexit. quidni, quod Homero concessum est, ut interdum dormitaret, id Homerico etiam interpreti concedatur? Homero enim suo arbitratu illa canenti, si uspiam negligentior fuit, quod non facile adducor ut Horatio concedam, sine flagitio esse negligenti licebat: mihi tuo jussu, a quo singulari benevolentia et liberalitate essem provocatus, eadem interpretanti, certe
si quid peccavi, imo vero ubi aliquid peccavi; multa enim in opere tam longo, ac tam difficili peccasse minime dubito; nolo me quisquam defendat hoc modo: Potuit melius, verum hunc locum neglexit. quidni, quod Homero concessum est, ut interdum dormitaret, id Homerico etiam interpreti concedatur? Homero enim suo arbitratu illa canenti, si uspiam negligentior fuit, quod non facile adducor ut Horatio concedam, sine flagitio esse negligenti licebat: mihi tuo jussu, a quo singulari benevolentia et liberalitate essem provocatus, eadem interpretanti, certe non licebat. Itaque si quis defendere
inveniri. Quum enim potissima, vel sola potius laus interpretis haec sit, ut eum, quem exprimit, et cujus quandam velut imaginem spectandam proponit, scriptorem sui quam simillimum repraesentet; qui hoc genere utetur, repraesentabit profecto sui dissimillimum. Quis enim Demosthenem, aut Homerum inquinate, quis frigide, quis hiulce, atque aspere loquentes possit agnoscere? alterum sine oratorio, alterum sine poëtico illo concentu, quo aures hominum capiuntur, ac mentes ipsae mirandum in modum demulcentur, ac percelluntur. Homero quidem versum qui adimunt, mihi
profecto sui dissimillimum. Quis enim Demosthenem, aut Homerum inquinate, quis frigide, quis hiulce, atque aspere loquentes possit agnoscere? alterum sine oratorio, alterum sine poëtico illo concentu, quo aures hominum capiuntur, ac mentes ipsae mirandum in modum demulcentur, ac percelluntur. Homero quidem versum qui adimunt, mihi propemodum Herculi clavam, Jovi fulmen adimere videntur. id enim eripiunt, quo ille plurimum valet; quo sublato, poëtae fortasse nomen retinere potest, propterea quod in illa ipsa tam absurda, atque absona verborum congerie, tamen, quod Flaccus
Ut volet quisque sentiat: mihi profecto is erit maxime fidus interpres, qui ab archetypi virtutibus minime aberrarit; qui sive oratorem, sive poëtam ita fuerit interpretatus, ut non solum eadem, sed etiam eodem modo dixerit, Demonsthenica, ut ita loquar, Demonsthenice, Homerica Homerice. Atque hoc est alterum ex duobus illis, quae supra dixi, genus interpretandi, praeclarum sane, atque magnificum, verum adeo difficile, atque impeditum, ut multo sit minus operosum sua scribere, quam aliena hoc pacto interpretari. Verumtamen sic judico, aut abstinendum ab
volet quisque sentiat: mihi profecto is erit maxime fidus interpres, qui ab archetypi virtutibus minime aberrarit; qui sive oratorem, sive poëtam ita fuerit interpretatus, ut non solum eadem, sed etiam eodem modo dixerit, Demonsthenica, ut ita loquar, Demonsthenice, Homerica Homerice. Atque hoc est alterum ex duobus illis, quae supra dixi, genus interpretandi, praeclarum sane, atque magnificum, verum adeo difficile, atque impeditum, ut multo sit minus operosum sua scribere, quam aliena hoc pacto interpretari. Verumtamen sic judico, aut abstinendum ab
itineribus eodem pervenire. Qui hoc morbo, atque adeo hac insania laborant, sua instituta, suaque commenta sibi habeant, me hominem e veteri disciplina veterum institutis uti patiantur. Hos ego, optime Balthassar, qui mihi in humanioribus studiis, quod de Tiresia etiam apud inferos Homerus ait; soli sapere videntur, ceteri umbrarum vagari modo , hos, inquam, habui auctores, et magistros, hi mihi facem quodammodo praetulerunt, meque eodem, quo ratio impellebat, auctoritate, exemploque suo deduxerunt. Nec vero ipsum tantummodo genus indicaverunt,
mihi usus ese videor, non temere de inconsulto, sed ita ut ratio vel postulabat, vel, ut levissime dicam, patiebatur. Nec vero dubito, ut hoc etiam adjungam quod valde ad rem pertinet, multa esse loca, in quibus hoc jus legitimae libertatis usurpasse putabor, quum tamen minime usurparim, ac potius Homero servierim voluntariam quidem, sed fidelissimam servitutem. Exemplo esse potest vel primus ille versus,
sed duobus
de ira Junonis, huic Achillis irae quam simillima:
Scripsit enim:
μοι, ὦ Κορύδων, τίνος αἱ βόες? aut illud Virgilianum,
ἀνὴρ ἦν, οὐδ' ἀγανόφρων,
de moribus scripsere, si rogentur, magnanimum esse negabunt; ac dicent longe esse transgressum eos fines, intra quos magnanimitas continetur. Ego magnanimum, si minus sapientum, certe vulgi judicio, a quo non abhorrent poëtae, fuisse concedam: praesertim quum meminerim ab ipso Homero, semel ut opinor,
magnanimum, si minus sapientum, certe vulgi judicio, a quo non abhorrent poëtae, fuisse concedam: praesertim quum meminerim ab ipso Homero, semel ut opinor,
quum meminerim ab ipso Homero, semel ut opinor,
illa vox
heroi suo tanquam propriam tribuisset. Pelidae : cujus Pelidae? nam etiam Pyrrhus, is, qui apud Trojam Neoptolemi nomen invenit, atque ob eximiam virtutem cantari potuit, est
filium, quam Pelei nepotem significat. Hanc ob caussam Homerus Achillis non modo genus, verum etiam nomen declarandum putavit. interpres cur genus expressit, nomen dissimulavit? cur scripsit Pelidae, non, ut Homerus, Pelidae Achillis ?
Musa. Homerus Calliopen, epici carminis praesidem, in Odyssea vocat
Achillis non modo genus, verum etiam nomen declarandum putavit. interpres cur genus expressit, nomen dissimulavit? cur scripsit Pelidae, non, ut Homerus, Pelidae Achillis ?
Musa. Homerus Calliopen, epici carminis praesidem, in Odyssea vocat
In his, inquam, tot furoribus, quaero quis possit dispicere, aut divinare, quem potissimum furorem interpres velit intelligi? Notum est, inquit, in Iliade agi de ira. Unde notum? nempe, ut opinor, ex hoc ipso versu Homeri, quem tu, Heli, interpretaris; cui te lucem affundere, non lucem ab eo mutuari oportebat. Est enim alienum a rei natura, et prorsus ridiculum, quum interpres poëtam explicandum susceperit, mutatis partibus, non poëtam ab interprete, sed interpretem a poeta explicari. Nec vero plus ages, si
non usurpo: praesertim quum videam, me quoque, si minus in primo versu, certe in iis, qui primum proxime consequuntur, non quidem egressum esse fines legitimae libertatis; sed tamen fuisse aliquanto liberiorem, quam vellem; ac deinde, in opere progredientem, ipsa exercitatione assequutum esse ut Homero arctius adhaererem. Sed haec omitto, in quibus sui aliquanto fortasse verbosior, nec tamen, ut mihi videor, excessi e via, neque aberravi a proposito, verum hoc egi, quod in optimo interpretandi genere
vestigia presserim, quae mihi exempla proposita duxerim ad imitandum. Horum ego exemplorum, ne sim longior, cetera quidem, Balthassar eruditissime, tibi, atque aliis, si qui erunt tui similes, qui laborem minime fugiant, quaerenda, ubi sunt, et contemplanda relinquo. unum esse video, quod ab Homerico interprete, de optima, et usitata veteribus interpretandi ratione agente, sine flagitio, certe sine legentium querela, dissimulari, ac praetermitti non possit. Is est Homeri locus, ubi (
qui erunt tui similes, qui laborem minime fugiant, quaerenda, ubi sunt, et contemplanda relinquo. unum esse video, quod ab Homerico interprete, de optima, et usitata veteribus interpretandi ratione agente, sine flagitio, certe sine legentium querela, dissimulari, ac praetermitti non possit. Is est Homeri locus, ubi (
et Calchantis ea de re vaticinationem, commemorantem. quem locum noster se conversum exhibuit in libro secundo de divinatione. Hunc nos contueamur sane diligenter, atque in eo quantum opus erit immoremur. Ac primum quidem proferantur
VERSUS HOMERI
δὴ νῦν πάντα τελεῖται.
commutare, addere, omittere, contrahere, dilatare; eorum vim ac pondus conservare, de multitudine vel paucitate nihil omnino laborare; postremo id assequi, ut, quae scribit, non advecta e Graecia, sed in Latio nata videantur; nec vero, nisi aliunde id constet, facile statui possit, ille ne Homerum, an eum Homerus converterit. Haec igitur carmina mihi decrevi optimi generis interpretandi tanquam exemplar et formam esse debere; haec quasi regulam, ad quam referrem ea, quae ipse facerem; haec veluti
addere, omittere, contrahere, dilatare; eorum vim ac pondus conservare, de multitudine vel paucitate nihil omnino laborare; postremo id assequi, ut, quae scribit, non advecta e Graecia, sed in Latio nata videantur; nec vero, nisi aliunde id constet, facile statui possit, ille ne Homerum, an eum Homerus converterit. Haec igitur carmina mihi decrevi optimi generis interpretandi tanquam exemplar et formam esse debere; haec quasi regulam, ad quam referrem ea, quae ipse facerem; haec veluti mensuram, qua adhibita,
tamen ipse facere non sum ausus. Grammaticorum enim calumniam, quam ille vir summus, summa dignitate et auctoritate praeditus, non metuebat, mihi tanto minori, non sine caussa, metuendam esse putavi. Hoc ita esse facile intelligi poterit, si cum Tulliana interpretatione conferatur eorundem Homeri versuum
MEA INTERPRETATIO
animo, bello quassata bilustri
ac statuatis, permitto; meque polliceor de me, deque illo, non aliud judicaturum, quam quod a vobis sensero judicari. Id judicium ut possit fieri, erit profecto non inopportunum, si eorumdem, quos supra recitavi, Homeri versuum, post Tullianam, et meam, afferatur etiam haec
HELII EOBANI HESSI INTERPRETATIO.
scriptum heic esse contorte ac perturbate, quid frigide, quid parum numerose, atque etiam parum Latine; horum, inquam, nihil dico, ac tantummodo volo eos versus conferri cum meis; et, si mei forte, quemadmodum spero, meliores, vel, ut verius loquar, tolerabiliores videbuntur, hoc postulo, ut Homeri amatores habeant mihi aliquam gratiam, quod Iliadem Latino carmine sic expresserim, ut aequiore animo legi possit; optent autem, quod ego me, non tam de mea laude, quam de operis perfectione, ac de communi utilitate cogitantem, optare profiteor,
poenitendum, si multorum studia commovero, meoque exemplo, aut heic Romae, aut uspiam terrarum, excitaro aliquem interpretem tanta facultate, quantam rei magnitudo requirit, qui efficiat id, quod ego, hac ingenii, et doctrinae tenuitate, atque his occupationibus, efficere non potuerim; qui denique Homerum exhibeat Latine loquentem non modo eodem carminis genere, quo ille usus est, verum etiam eadem vi, et eadem suavitate orationis. Hunc ego jam nunc animo prospicio, hunc admiror, huic faveo, hujus veluti formam mihi effingens, excellentiam et magnitudinem contemplans, me ipse contemno, et
etiam eadem vi, et eadem suavitate orationis. Hunc ego jam nunc animo prospicio, hunc admiror, huic faveo, hujus veluti formam mihi effingens, excellentiam et magnitudinem contemplans, me ipse contemno, et meam hanc interpretationem prorsus despicio. Quae tamen, dum expectabitur is, quem dixi, Homero dignus interpres, et erit nemo praeter Eobanum, qui Latino carmine Iliadem converterit, nisi omnia me fallunt, non est profecto cur debeat omnino repudiari. Habes jam ea omnia, quae mihi hoc in sermone dicenda esse constitueram; de cura non mediocri, qua tua mandata sum exsequutus, de optimo
APPROBATIONES.
Quod literati homines bene multi, sed in Graecis literis non admodum versati jamdiu vehementer optabant; tandem aliquando repertus est, qui cum Graece Latineque optime sciret, tum poetarum omnium facile principem Homerum ita
utcumque adumbraret, sed latinis versibus elegantissime exprimeret. Is enim est stili nitor atque elegantia, ea latini carminis majestas ac dignitas, ut hic unus veteres omnes interpretes, qui magno numero idem conati sunt, longe antecesserit, primusque omnium mihi effecisse videatur, ut Homerus latine legi cum voluptate possit. Hanc ob causam ago equidem gratias Reverendissimo S. Palatii Magistro, qui hanc pulcherrimam versionem legendam mihi, probandamque tradiderit. Cui etiam sancte affirmo, atque testificor nihil in ea esse, quod sanctissimae Religionis puritati, optimaeque
ex Aedibus Quirinalibus die 20. Augusti 1776.
Philippus Bonamicius
omnium plausu atque admiratione celebratum, jam inde ab literarum in Italia restauratione, sapientissimorum Principum cura latinis versibus reddi coeperit; constat tamen, nullam ad hanc usque diem Epici incomparabilis versionem prodiisse, quae aut germano latini sermonis nitore, aut exacta Homericarum venustatum repraesentatione, aut denique numerosa quadam ac sublimi versuum magnitudine delicatis harum rerum aestimatoribus undecumque satisfaciat. Dolendum quidem est, viros aliquot eruditissimos, qui superioribus saeculis ad hanc scriptionem animum appulerant, Philelphos scilicet,
vertisset. At inopinata tanti Pontificis mors effecit, ut Philelphus spe ingentium praemiorum frustratus, alio industriam suam, cogitationesque converteret. Politianus autem non tam Magni Laurentii Medicis liberalitate et patrocinio illectus, quam, ut ipse de se fatetur, natura atque aetate ad Homeri blandimenta proclivior, quum Homericam tubam jam inde ab adolescentia latinis versibus tractare coepisset, incredibilem in Italia universa de se expectationem excitaverat. Neque dubium erat, quin in difficillimo opere perficiendo caeteris omnibus palmam esset praerepturus. Inerat enim ei
mors effecit, ut Philelphus spe ingentium praemiorum frustratus, alio industriam suam, cogitationesque converteret. Politianus autem non tam Magni Laurentii Medicis liberalitate et patrocinio illectus, quam, ut ipse de se fatetur, natura atque aetate ad Homeri blandimenta proclivior, quum Homericam tubam jam inde ab adolescentia latinis versibus tractare coepisset, incredibilem in Italia universa de se expectationem excitaverat. Neque dubium erat, quin in difficillimo opere perficiendo caeteris omnibus palmam esset praerepturus. Inerat enim ei praeter admirabile ingenium, judicium
numeris magnifice auribus servientes. Sed tantam expectationem Mediceae Gentis calamitas primum, mox immaturus ipsiusmet Politiani interitus miserabilem in modum corrupit, sexto vixdum Iliados libro absoluto. Quod idem fatum subiisse visus est etiam Francisci Floridi Sabini viri eruditissimi in Homero vertendo conatus. Nam quum octo Odysseae libros latinis carminibus elegantissime redditos immortali illi omnium optimarum artium Maecenati Francisco I. Galliarum Regi dedicasset tanquam specimen quoddam reliquorum Homeri operum, quae latine interpretari constituerat, Rexque ipse Graecarum
fatum subiisse visus est etiam Francisci Floridi Sabini viri eruditissimi in Homero vertendo conatus. Nam quum octo Odysseae libros latinis carminibus elegantissime redditos immortali illi omnium optimarum artium Maecenati Francisco I. Galliarum Regi dedicasset tanquam specimen quoddam reliquorum Homeri operum, quae latine interpretari constituerat, Rexque ipse Graecarum literarum scientissimus hominem humanissimis et verbis et pollicitationibus in proposito confirmasset, vix uno aut altero elapso anno, et Rex beneficentissimus interiit, et Poeta singulari doctrina atque industria praeditus
vehementer gratulandum arbitror, et immortales habendas gratias Principi praestantissimo BALTHASSARI ODESCHALCHIO, qui, ut est flagrantissimus optimarum artium et cultor et fautor, non prius apud Auctorem, hominem sibi omni officiorum genere devinctum, instare destitit, quam praeclaram hanc Homericae Iliados versionem perfectam, atque omni ex parte expolitam haberemus. Quo quidem factum est, ut quod summos potentissimosque Principes nequicquam exoptasse intelleximus, id ipse praecipuo quodam privilegio, et singulari felicitate obtinuerit. Quae cum ita sint, cumque in opere egregio
verborum venustatem persequamur, solumque animi, non aurium quoque voluptati serviamus? Id quidem cum alii multi litterati homines egregie praestiterunt, tum praeclarissime Raymundus Cunichius vir doctissimus mihique familiarissimus. Et quoniam tu, amice lector, anno proxime elapso latinam ab eo Homeri Iliadem habuisti editam, tantaque felicitate perfectam, ut nata in Latio, non inserta videatur; Odysseam nunc habe latinis itidem versibus a me expressam, eaque, qua potui tanti viri et exemplo et aemulatione incensus, diligentia perpolitam. Utrumque certe dignum est opus, quod multorum cura
ab ejus natura me dixisse arbitrabor. Hanc vero, quae in varia Ulyssis itinerum errorumque per tot annos narratione versatur tota, fluvio aeque magno, sed tranquillo pacatoque cursu labenti similem dicere non dubitabo: ut mihi in utrumque poëma intuenti summus ille Graecorum poëtarum princeps Homerus videatur voluisse nobis duo genera epici carminis ad imitandum proponere, alterum sublime ac magnificum, aequabile alterum ac temperatum. Quod et vidisse prius videtur et probasse Virgilius, qui cum semper ante oculos inter scribendum habuit Homeri carmina, tum suam ita partitus est
summus ille Graecorum poëtarum princeps Homerus videatur voluisse nobis duo genera epici carminis ad imitandum proponere, alterum sublime ac magnificum, aequabile alterum ac temperatum. Quod et vidisse prius videtur et probasse Virgilius, qui cum semper ante oculos inter scribendum habuit Homeri carmina, tum suam ita partitus est Aeneidem, ut priores sex libri ex duodecim, quibus tota continetur, Odysseam referrent, posteriores Iliadem. Neque vero timuit vir divino ingenio praeditus atque arte maxima, ne cuiquam in mentem veniret, priores Aeneidis libros propterea languidiores ac
nullius erit apud me auctoritas tanta, ut quod ego videam poëma omni semper antiquitati summopere placuisse, mihi quoque ceterisque recte mecum sentientibus non probetur, praesertim etiam quum et Aristoteles et Q. Horatius Flaccus poëticae facultatis disceptatores acerrimi ex utroque Homeri carmine et inveniendi et disponendi et ornandi exempla promiscue desumant, aliisque imitanda proponant. At Ilias magis quodammodo tragica est, Odyssea pacatior. Sit ita sane, et Achilles furiosior, quam Ulysses. Illic caelum ac tellus, mare et sidera, dii atque homines, omnis tandem rerum
aggrediendis conficiendisque alacritas placet, nae illi Odysseam adamabunt magnoque habebunt in pretio, eamque ut delicium exosculabuntur suum. Sit igitur nobis fixum hoc atque certum, nec ea quae in Iliade continentur, neque ea, quae Odyssea complectitur, aliter debuisse tractari, quam sunt ab Homero descripta atque exornata. Si enim alterius laudes alteri fuissent eaedem datae, non duo quidem generis diversi, sed ex duobus unum atque idem ferme poëma diversi nominis coaluisset. Et sane Horatius, postquam Lollio familiari suo graecisque litteris erudito affirmasset, Homerum quid sit
quam sunt ab Homero descripta atque exornata. Si enim alterius laudes alteri fuissent eaedem datae, non duo quidem generis diversi, sed ex duobus unum atque idem ferme poëma diversi nominis coaluisset. Et sane Horatius, postquam Lollio familiari suo graecisque litteris erudito affirmasset, Homerum quid sit pulcrum, quid turpe honestumque docuisse plenius ac melius philosophis et Stoicis et Academicis, inquit;
aut potius igne incaluit, plena etiam virium ac nervorum quodammodo oratio ipsa feratur necesse est: heic vero, quum pacatior sit ac tranquillior animus, ut sunt remissiores commiserationis quam iracundiae motus, ne langueat oratio atque concidat, maxima cavendum est providentia. Quod etsi Homero feliciter contigisse omnes harum rerum periti aestimatores ultro fatentur; tamen ne mihi ejusdem carmina latinis verbis interpretanti non aeque feliciter contingat, magnopere formido. Cujus enim ingenii tanta vis esse possit, ut in hoc ipso, in quo ille totius antiquitatis consensu
Age vero, ipsum Odysseae initium contemplare: facilene tibi esse negotium videtur, primos illos graecos versus latinis aeque elegantibus exprimere? At si stilum ad scribendum advertas, profecto longe majorem, quam suspicaris, difficultatem experiere. Herculi clavam facilius extorqueas, quam Homero versum, ajunt solitum fuisse dicere suis Virgilium obtrectatoribus: quod quam verum sit, tute ipse per te videas, volo. En primos Odysseae versus:
mihi musa virum, captae post tempora Trojae
Praeclare vero dixeris ita, si ad id, quod eo loci Horatius facere instituerat, animum advertas; si autem Homeri verba acutius introspicias, fortasse non recte. Dii boni! tantamne etiam feremus arrogantiam? arrogantiamne dicam an impudentiam singularem? Tu ut Horatium illum Flaccum, quem et quantum poëtam, sancte Juppiter ac Minerva! non probes; tu ut illius versus reprehendas, tu ut respuas? At ego
ut speciosa dehinc miracula promat
πολύτροπον
narrandas pollicetur, naturam atque ingenium dessignat. Quid quod et illa, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη , quae plurimum ad commiserationem valent, omnino praetermissa sunt? Mitto ea, Captae post tempora Trojae ; ubi quamquam Homerus rei bene gestae potissimam Ulyssi laudem videatur tribuere; non tamen nescio posse subaudiri a se captae aut aliquid aliud hujusmodi, quemadmodum et ego ipse in mea versione subaudiri volo sibi; dixi enim: post eruta Trojae
munere officioque interpretis. Atque in eum jam locum me esse paullatim delapsum video, ut mihi necesse sit pauca de me ipso dicere, deque hac mea, qualiscumque est, Odysseae latina interpretatione. Ego quidem, quamvis ab ineunte jam adolescentia graeca semper cum latinis conjunxerim, quamvis et Homerum et Virgilium seu natura seu casu aliquo primae institutionis prae omnibus semper poëtis adamaverim, assidueque triverim manibus; tamen video, quantum mihi adhuc optimarum artium praesidii desit, ut laudabiliter eum, in quem fortasse temere, sed libenter certe, sum ingressus, peragam
exercuerunt, id est latinis versibus sunt Odysseam interpretati. Habes, quod sciam, nonum decimum undecimum duodecimumque Odysseae librum latino carmine elegiaco redditum a Joanne Prassino; habes octo priores libros a Francisco Florido Sabino latinis item versibus conversos; habes denique integram Homeri Odysseam latine heroico carmine redditam a Simone Lemnio Rheto, dicatamque ab eodem Francorum regi potentissimo Henrico II. Horum duos primos mittamus oportet, et quod partem tantum, non opus totum perfecerunt, et quod eorum labores numquam aspicere potui. Scio equidem Franciscum Floridum
me ab hoc opere suscipiendo deterruisset: multoque melius ille fortasse mihi, quam ego et otio et meae consului famae, consuluisset. Restat igitur unus Simon Lemnius, qui cum ego committendus sum. Hic qualis sit, quidque valeat, non ex me audias, sed ex ejus versibus videas licet. Verum prius Homeri ipsius aliquot carmina recitemus, et ea quidem, quae prima sunt, et in quibus nondum labore defatigatus solet diligentior esse interpres atque accuratior.
animam, sociosque per aequora vectos etc.
Dixerat jam ante et quidem recte Virgilius de Aenea:
multa eum in mari tulisse incommoda. Quod vero malum est illud: defendit puppe salutem, eripiens animam
etc. Vereor ne parum eleganter sit dictum, salutem defendere puppe : nam mitto quod sit alienum a verbis Homeri. Non intelligo etiam, quid hoc loci velit, eripere animam . Scio quidem admodum recte dici, eripere animam hosti, ac idem valere, quod hostem occidere; item eripere animam ex orci faucibus, esse liberare a morte, aut salvare; et hoc fortasse voluit dicere Lemnius. Sed
exordia cursus,
te certa manet sedes; haec debita sponso
halant
Horat. Ep. Lib. I. Ep. II.
ferrata repagula nexu.
vocatis,
equos) venere laborum
Samumque,
patrui, furiis qui saevus acerbis
incubuit stratis, somnosque petivit.
et remis spumea volvunt
jussi transtris: fert gurgite puppim
jam dicta die tibi, maxime regum,
sequiturque per avia cursum
sedesque ac plena relinquit
stetit, optati nequidquam perdita flevit
orbes
cupido magna ex parte fuerunt adempta.
Eam autem exercuit facultatem, quae admodum paucos quovis tempore locupletavit,
poesim nimirum, divinam artem sed inopem. Pastoritiam in ipso aetatis initio vitam
egit: quod iis temporibus, quibus et ipse vixit et Homerus, nec ipsis regum
filiis
(1) Ita ipse Hesiodus Oper. et Dier. v. 46
inquit:
Iam patrios census divisimus: ipse tulisti
et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et
Velleius Paterculus vocaverit perelegantis ingenii virum et mollissima dulcedine
carminum memorabilem; et ipse Fabius Quinctilianus, quamvis neget eumdem crebro
assurgere, quod Homeri proprium est, tamen fateatur utiles habere circa praecepta
sententias, lenitatemque verborum et expositionis probabilem, palmamque in illo
mediocri genere promereri. Ionica plerumque dialecto est
delectatus, quae ut aliis
solum tria nec ea integra ad nos
pervenerunt. Ea tamen huiusmodi sunt, ut multiplicem exquisitamque, quae in iis
continetur, doctrinam multi admirati non dubitarint memoriae prodere, ipsi opus
fuisse multas suscipere peregrinationes, quemadmodum et ab Homero factum accepimus,
et longinquas erudiendi sese mysteriisque praesertim Aegyptiis imbuendi gratia
regiones petere. Quod ego nec concedere, nec omnino negare ausim: nam quamvis ipse
profiteatur se numquam navigasse, nisi quando ex Aulidis portu
praetulit, dummodo in iis nati sint aut educati, maximis
celebrare laudibus atque extollere non desinunt. Quod non ideo solum, quod
incredibilem in hominum animis habeat charitatem patria, faciunt, sed ne etiam de
eorum patria, quemadmodum de Homeri natali solo, ambigatur. Qua in re non modo
patriae, verum suae quoque ipsorum laudi serviunt. Sed horum plerosque, si id
reticuissent, facile pateretur respublica. At revertamur ad Hesiodum: sane male
sentiebat de patria, quaecumque fuerit illi
plus iusto flagrans, variis in locis in eius doctrinam invehitur potius, quam
iocatur. Vsque adeo verum illud, neminem umquam potuisse omnibus placere. Heic autem
petet quispiam, quot annis ante Olympiadum initium vixerit Hesiodus; fueritne aetate
Homero posterior, an prior? Plutarchus eum Homero dicit et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes
in eius doctrinam invehitur potius, quam
iocatur. Vsque adeo verum illud, neminem umquam potuisse omnibus placere. Heic autem
petet quispiam, quot annis ante Olympiadum initium vixerit Hesiodus; fueritne aetate
Homero posterior, an prior? Plutarchus eum Homero dicit et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum
quot annis ante Olympiadum initium vixerit Hesiodus; fueritne aetate
Homero posterior, an prior? Plutarchus eum Homero dicit et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
et gloria et tempore
proximum, nec Velleius multo aliter sentit, nec Philochorus et Xenophanes apud
Gellium. Suidas autem Homero posteriorem centum annis dicit, Solinus centum triginta,
Tzetzes quadringentis, et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace
et M. Tullius multis ante illum saeculis Homerum vixisse
arbitratur. Quare et Giraldius et Salmasius et Clericus et Dodvellus, et ipse
Fabricius,
aliique Homerum Hesiodo antiquiorem statuerunt. Sed pace tamen
tantorum virorum videamus, num altera sententia, quae Hesiodum vetustiorem (1) asserit, quaeque ipsa Hesiodia etiam scribendi ratione
mihi semper niti visa est, verisimilior sit. Ille
tantorum virorum videamus, num altera sententia, quae Hesiodum vetustiorem (1) asserit, quaeque ipsa Hesiodia etiam scribendi ratione
mihi semper niti visa est, verisimilior sit. Ille quidem historiae pater Herodotus de
Hesiodi atque Homeri aetate disserens ait Hist.
libro secundo, eos quadringentis annis sese antiquiores exstitisse. Quare quum
Halicarnassensis Herodotus Lyxi vel Xyli filius, Pamphila teste apud Gellium, in
Xersis transitu in
apud Gellium, in
Xersis transitu in Graeciam quadriennis esset, ut Dionysius et ipse Halicarnassaeus
natum paullo ante Persicum bellum superstitemque usque ad bellum Peloponnesiacum
testatur, anni erunt circiter quadringenti ab eodem ad Hesiodum atque Homerum. Itaque
principes hi poetae annis circiter centum, si principium Olympiadum iuxta communiorem
supputandi rationem anno ante Christum IDcclxxvi et Romae cond. xxIII statuatur, ante Olympiadas floruisse
Arund.
Herodotus natus videtur. Sit igitur hoc primum, Hesiodum ab Herodoto priorem nominari
cum Homero, et ipsum Homerum quadringentis ante se annis prodidisse. Sed idem,
inquies, in Homeri vita, ad Xersis transitum, pugnamque Salaminiam sexcentos et
viginti duos annos enumerat ab Homero nato. Pugnat ergo, nec sibi constat Herodotus.
Atqui vel illa
Herodotus natus videtur. Sit igitur hoc primum, Hesiodum ab Herodoto priorem nominari
cum Homero, et ipsum Homerum quadringentis ante se annis prodidisse. Sed idem,
inquies, in Homeri vita, ad Xersis transitum, pugnamque Salaminiam sexcentos et
viginti duos annos enumerat ab Homero nato. Pugnat ergo, nec sibi constat Herodotus.
Atqui vel illa vita non est, ut
Herodotus natus videtur. Sit igitur hoc primum, Hesiodum ab Herodoto priorem nominari
cum Homero, et ipsum Homerum quadringentis ante se annis prodidisse. Sed idem,
inquies, in Homeri vita, ad Xersis transitum, pugnamque Salaminiam sexcentos et
viginti duos annos enumerat ab Homero nato. Pugnat ergo, nec sibi constat Herodotus.
Atqui vel illa vita non est, ut multi existimarunt, ab Herodoto Halicarnassensi
scripta, sed ab
Sit igitur hoc primum, Hesiodum ab Herodoto priorem nominari
cum Homero, et ipsum Homerum quadringentis ante se annis prodidisse. Sed idem,
inquies, in Homeri vita, ad Xersis transitum, pugnamque Salaminiam sexcentos et
viginti duos annos enumerat ab Homero nato. Pugnat ergo, nec sibi constat Herodotus.
Atqui vel illa vita non est, ut multi existimarunt, ab Herodoto Halicarnassensi
scripta, sed ab Herodoto Olophyxio; vel si ab eo scripta est, Scaligeri emendatio, ut
monet Corsinius
T£t%ol>i6mol , adhibenda est. Huiusmodi errorum multa passim
exempla. Verum si libet progrediamur, inspiciamusque, quid illa ferunt Oxoniensia
marmora graecae eruditionis e Paro advectus thesaurus locupletissimus. In iis dicitur
Homerus vixisse ante illorum marmorum conscriptorem annis sexcentis quadraginta
tribus. Archon enim Agathocles annis tribus et nonaginta ante ipsum consignatur.
Meursius autem dicit, Pausaniam ostendere, Agathoclem Athenis imperasse anno quarto
Olimpiadis centesimae quintae, idest annis ante Christum Ccclv . Ergo marmorum scriptor ante
Christum annis Cclxiii , et Homerus
iDccccvI pariter ante Christum vixit, quamvis Petavius, qui haec marmora videre non
potuit, eum dicat floruisse annis ante Ch. circiter M, et Harduinus (1) vero propius
decem et octo spatium discrepat: nam inter Diognetum
et Creontem anni a Petavio ducenti quinque numerantur; contra a graeco Scriptore
viginti duo et ducenti. Verum quum Petavius anno ante Ch. dccccvi , quod tempus a nobis Homeri aevo
iam est tributum, annum duodecimum notet Megaclis, si alii anni decem et octo
addantur, integrum Megaclis imperium, quod triginta annorum fuisse
(1) In Adnot. ad hist. Plinii.
dicitur, complebunt, initiumque dabunt imperii Diogneti. Hoc vero anno eadem
Oxoniensia monumenta unum ex duodecim perpetuis Archontibus Diognetum signant nec
Corsinio dissentiente. Fixum ergo ratumque maneat, Homerum ante Christum vixisse, ut
supra diximus, annis DccccvI et Diogneti primo. Iam vero in his ipsis Oxon.
marmoribus Hesiodi etiam, cuius gratia haec omnis a nobis instituta ratio est,
aetatem habemus. Ita enim illa adnotant:
VIXIT, ANNI DLXX.... Athenis Imperante ....
Reliqua invidit vetustas, quae notas abolevit. Sed quidquid desit, non pauciores esse
possunt a marmorum conscriptore ad Hesiodum, quam anni saltem sexcenti et
septuaginta. Hinc Hesiodus annis ante Homerum ad minimum viginti septem mortuus esse
intelligitur, Megaclis nempe imperii tertio. Haec propterea assignanda Hesiodo nostro
aetas est, quam verae proximam etiam Harduinus agnoscit, statuamusque oportet
antiquiorem fuisse Homero hunc poetam,
Hesiodus annis ante Homerum ad minimum viginti septem mortuus esse
intelligitur, Megaclis nempe imperii tertio. Haec propterea assignanda Hesiodo nostro
aetas est, quam verae proximam etiam Harduinus agnoscit, statuamusque oportet
antiquiorem fuisse Homero hunc poetam, utpote qui annis ante Ch. DccccxxxII vixerit:
quibus si alii adiungantur MDicclxxxii
quum haec scribimus, erunt nos et illum inter MMdccxv anni. Quare non
adiungantur MDicclxxxii
quum haec scribimus, erunt nos et illum inter MMdccxv anni. Quare non sine ratione et ab
Herodoto, uti vidimus, quum dicit Hesiodum et Homerum docuisse
Theogonias , prior Hesiodus nominatur; et a
Platone in Socratis apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus
Theogonias , prior Hesiodus nominatur; et a
Platone in Socratis apologia , ubi poetas
antiquissimos memorat, Musaeus primum, tum Orpheus, tertius Hesiodus recensetur,
deinde Homerus. Nec aliter et a Plinio factum est, et ab antiquo Pindari Scholiaste,
et ab Heraclide Pontico, et a Cyrillo, et a Iulio Caes. Scaligero, et ab aliis
multis, quos et Sextus Empiricus, et Tzetzes referunt, quibusque in primis L. Accius
poeta est
accidisse anno ante Ch. dccccliii
circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica supputatione; et ea item quae
Suidas e nonnullorum sententia affert, fuisse nimirum Hesiodi consobrini filium
Homerum,- et quae demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione
(1) in Oelyci Thessali exequiis et Amphidamantis
Chalcidensis. Haec enim omnia, si etiam essent
(1) Versus, qui
circiter debuere, inita a Ricciolio astronomica supputatione; et ea item quae
Suidas e nonnullorum sententia affert, fuisse nimirum Hesiodi consobrini filium
Homerum,- et quae demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione
(1) in Oelyci Thessali exequiis et Amphidamantis
Chalcidensis. Haec enim omnia, si etiam essent
(1) Versus, qui tunc dicuntur ab Homero recitati, hi sunt:
demum alii Scriptores memorant de eius cum Homero concertatione
(1) in Oelyci Thessali exequiis et Amphidamantis
Chalcidensis. Haec enim omnia, si etiam essent
(1) Versus, qui tunc dicuntur ab Homero recitati, hi sunt:
hique alii ab Hesiodo, qui maiori laude digni visi sunt:
quos et latine habeas a me versos ita:
Musa mihi dic illa canens, quae facta
hoc studium ad alios poetas transiit,
Theogoniasque docuerunt et Epimenidas Cretensis, de quo multa Cretes mendacius
effuderunt, et Homerus, et Aristophanes, aliique. Sed poetis hac in re omnibus
Hesiodus praeferendus est. Nam et totus est in hoc argumento pertractando, quod
obiter alii et quasi cursim fecerunt; et quum Philosophorum, aut potius Theologorum
scripta ex parte maxima
vitam egit; quod nullam tum natalium infamiam
denotabat, sed tantum vigentem adhuc antiquissimorum temporum auream illam vitae
simplicitatem, quam et in loeupletissimis Hebraeorum Patriarcliis admiramur, et in
maximorum regum filiis apud Homerum. Quid quod
„ Pavit et Admeti tauros formosus Apollo etc? Caeterum ego crediderim,
fuisse Hesiodum a puero pascendis gregibus destinatum, sed quum maximum a natura
ad poeticam facultatem habuisset ingenium, litteris
Optime quidem haec explicat Scholiastes inquiens: Quid haec ad rem quam aggressus sum ? Quem sequutus ego, illa avius a coepto addidi, ut clarior sententia
sit. Homerus habet huiusmodi loquutionem Hiad. X
et Odyss. Y. Primo loco ea utitur
ad inanes sermones, quos Achilles latuius non erat, significandos; in secundo ad
„ Haec super arvorum cultu, pecorumque canebam,
„ Et super arboribus etc.
40 Quae sunt, quae venient , etc. Eodem
ferme modo et Virgilius haec Hesiodi et Homeri loquens de Proteo lib. iv Georg. extulit:
„ Quae sunt, quae fuerunt, quae mox ventura trahuntur.
41 Suavidico cantu etc. Hesiodus inquit
quod est simul voce concinere; nam Hesychio ojj.nqev£LV est ovjj.cpcuv£iv ex hji.au simul
et igeio dico. An hinc et Homeri
nomen? Non certe male Clericus suspicatur, id ei nomen fuisse inditum, postquam
divinis carminibus per totam Graeciam vates maximus inclaruit, quum prius
Melesigenas appellaretur a Melete fluvio non procul a Cumis aeolicis fluente, de
maximus inclaruit, quum prius
Melesigenas appellaretur a Melete fluvio non procul a Cumis aeolicis fluente, de
quo et Moschus in Epitaph. j3ionis, et
Herodotus loquitur in Homeri Vita ; iuxta
quem, ait, eum mater Critheis pepererat. Notandum, Cumaeos dicere ojj.r\qisq caecos fuisse solitos. Hinc
fortasse tota de Homeri caecitate exorta fabula, de qua et M. Tullius vehementer
Herodotus loquitur in Homeri Vita ; iuxta
quem, ait, eum mater Critheis pepererat. Notandum, Cumaeos dicere ojj.r\qisq caecos fuisse solitos. Hinc
fortasse tota de Homeri caecitate exorta fabula, de qua et M. Tullius vehementer
dubitat, et multo certe verisimilius est, eum ab artis excellentia, quam ab
infortunio cognomen invenisse. Quin et Hesiodi nomen Ttol^.
sunt SloyeveHg quasi geniti love, et hoTPEtteiq & Iove nutriti .
108 Olli vox dulcis etc. Homerusne ab
Hesiodo, an Hesiodus ab Homero hanc loquutionem accepit, qui in Iliad. A. ait de Nestore iuxta versionem vere
Virgilianam mei Cunichii:
» Cui vox manabat ab ore
quasi geniti love, et hoTPEtteiq & Iove nutriti .
108 Olli vox dulcis etc. Homerusne ab
Hesiodo, an Hesiodus ab Homero hanc loquutionem accepit, qui in Iliad. A. ait de Nestore iuxta versionem vere
Virgilianam mei Cunichii:
» Cui vox manabat ab ore
deum.
161 vis multa incrat etc. Cyclopes
fuisse non modo
viribus sed et arte pollentes, Hesiodum heic voluisse significare, auctor est
Clericus. Sed Homerus, ubi in Odyssca
de Cyclopibus sermonem habet, videtur contrarium sentire, et genus
hominum ferum omnino atque agreste depingere, ut pote qui neque iura haberent,
neque agriculturam
Hinc recte
Clericus opinatur, hos fuisse tres antiquissimos latrones, et corporis
validitate, et praedonum, quibus imperabant, numero terribiles. Hosce mox
videbimus in pugna deserere TitanoS, et sequi Iovis partes. Homerus etkm Jliad. lib. I haec habet de Briareo, ut
cl. Cunichius vertit, ubi Achilles Thetidem matrem alloquitur, dicitque ex
eadem audiyisse, eam solam avertisse quondam Tonanti
Malcjon syriaca inflexione, sunt animac plcnae , seu quibus expletum est vitae tempus. Porphyrius
etiam antrum illud seu nymphaeum in Odysseac
lib. xul, de quo sic Homerus:
cum fraude. Sed (piKornq beic non
est amicitia , verum cum mulicrc congressus , et quidem
saepe fortuitus, et apud Homerum et apud Hesiodum, qualis est meretricius.
Itaque ego libenter dixissem boc loco vulgivagam Venerem hanc (piKomra , nisi displicuisset Veneris
nomen. Hoc pacto clarum est, eiusdem debere esse matris filias
Phorcynis. Hic nauclerus fortasse
quidam navigandi fuit peritissimus, qui cum inter deos ab hominibus eamdem
artem profitentibus relatus fuerit, portuum orarumque variarum praeses
habitus est, in iisque colebatur, ut non semel Homerus in Odyssea testis est.
271... Cetoque decentem etc. Cur
Ceto decens seu mavis formosa, quae natas maxime deformes edidit, heic
quemadmodum alias nymphas statuerat animas
defunctorum, ita etiam hasce animas eorum esse, qui aut in mari vitam
amiserunt, aut insulas primi coluerunt. Ne mirere autem heic Oceanum ab
Hesiodo dici fluvium; nam et ab Homero saepe hoc nomine insignitur, propter
aestum, credo, quo agitatur moveturque.
276 Protoque, Eucrateque, etc.
Animadverte multa nympharum
quod est dico seu nuncio . Cuius significationis
luculentissimum me habere puto exemplum lib. xvnl Odyss. in ipso initio, ubi Homerus de
Iro illo, qui cum Vlysse Procorum impudentia incitatus pugnavit, ita dicit
iuxta latinam meam versionem:
» Interea stetit ante fores
Arnaeum; post Irum nomine cives, »
Nuncia quod referens ibat, dixere vocantes. Et paullo post, ubi
Vlysses paratus ad pugnam magnos membrorum artus lacertosque exutus
ostendit, subiicit Homerus:
» At pubes mirata stupet,
mussatque vicissim »
Respiciens: iam non Irum gravis exitus Irum
quum sollemne fit Palladis,
placuit retinere in latina etiam vevsione.
361 Mox eadem etc. Echidnae proles
etiam Chimaera, cuius multi poetae meminerunt, ac in primis Homerus Iliad. lib. vl, ubi haec habet de
Bellerophonte:
» mora nulla, profectum
» Indomitam iussit prosternere morte Chimaeram, » Monstrum
horrendum,
Heic autem velim animadvertas, Hesiodum, quum in huius monstri
descriptione dixerit tria eidem capita fuisse, leonis nempe, serpentis,
atque caprae, repetere eamdem descriptionem duobus versibus, qui nullo
mutato verbo et in Homero leguntur: HqocrGe
Xecov , 07r(6ev $e
^xkcov etc.,
quos
aggressus valido cum Bellerophonte
dum, aut ab Homero mutuos sumpsisse, aut quum vulgo ferrentur ore hominum,
suo poemati impune inseruisse. Quod quum dicit, Hesiodo Homerum antiquiorem
putat, cui sententiae, ut et alias monui, non ftcile assentior. Ego potius
dixerim, duos hosce versus amanuensium negligentia huc intrusos, quod illos
forte in codicis, quem exscribebant, margine signatos
quem exscribebant, margine signatos invenissent ab aliquo
viro erudito, quasi illustrationem hoc loco appositam. Nihil enim habent
novi, quod dictum non fuerit; et contra Hesiodia haec Chimaerae descriptio
duobus hisce Homeri versiculis recte illustratur. Vide recentissimam
Graeciae historia^n a cl. Denina conscriptam lib. I cap. 4.
368 Hanc tamen aggressus etc. Equo
Pegaso
ac noctibus flamma. Strabo autem de iisdem Lyciae
montibus loquens lib. xiv ait: His montWus
fabula Chimaerae affingitur. Nec sane novum est monstra fingere e
montibus; nam et Homerus ex duobus siculi freti scopulis duo monstra
effinxit, famosam illam Scyllam et Charybdim. Nonne et ipsa Sicilia in numis
siculis quasi quoddam muliebre monstrum cum
propter quae etiam triquetra dicta est? Hinc patet, cur
flammas efflare Chimaera dicebatur, cum ille mons ita dictus, quemadmodum
alia loca, in quibus etiam num Vulcani visuntur, continuo arderet. Praeterea
observandum est, Homerum Iliad. vl,
ubi a Bellerophonte Chimaeram excisam memorat, continuo subdere:
» Hinc Solymam genti ( nec durior ulla
» Vsquam pugna fuit ) regis iussu intulit arma.
irrigatur, emittitque
a sole calefacta fructus, quibus vescimur atque alimur. Videmus etiam
solitos fuisse adolescentes in Graecia comas alere, easque quum primum
tonderent, Apollini aut fluviis offerre. Notum illud, quod Homerus Uiai. lib. xxnl in funere Patrocli
fecisse dicit Myrmidones ipsorumque ducem Achillem. » Heic aliud caro
designat munus amico » Aeacides. busto secedens namque parato »
Ipse
claudicaret, si particula coniunctiva adderetur. Quid
quod et inferius inquit:
Nocr^p/ Vqth
fioqecore ■> xai kgykirm Zetyvqoto etc. et Homerus Iliad. lib. xl habet similiter:
KqyeaTOLo Noro/o jSa^f/}] XoLtXotm TV7p\m etc. idest:
Olenia illa capra Iovis nutrice, quasi caprae montem; atque hinc Iovem etiam
dictum esse Aegiochum, quod caprae ubera suxerit, ipsumque montem Idam a
nonnullis vocatum fuisse Aegaeum, quod pars Idae fuerit Aegaeus collis. Sed
Homerus Iovem vocat Aegiochum non ab Aegaeo monte, sed a propria eiusdem
armatura, nirnirum aegida. Non defuere tamen, qui Aegaeum non collem, sed
campum dixcrint. Siephanus enim de urbibus haec habet: Est et
cingebantur; unde illud etiam
Propertii:
» Costum molle date et blandi mihi
thuris honores, » Terque focum circa laneus orbis eat. Quin et Plato
Homerum caput unguento delibutum lanaque coronatum e sua Rep. in aliam civitatem dimittendum putat,
ut nimirum simul et illi deorum honor adhibeatur, quod Platoni sacer ac
divinus^ fuerit Homerus, et eius reip. cives
Plato
Homerum caput unguento delibutum lanaque coronatum e sua Rep. in aliam civitatem dimittendum putat,
ut nimirum simul et illi deorum honor adhibeatur, quod Platoni sacer ac
divinus^ fuerit Homerus, et eius reip. cives nullum detrimentum capiant, quod
non recte maximi poetae fabularum mysteria intellexerint. Hoc iis dictum sit,
qui Platonis auctoritate contra poetas abutuntur.
547 Nec
crederet, copias Iovis in ipso Olympo directas
pugnasse cum Titanibus longe dissitis, in monte Othry nimirum; quemadmodum videtur
Hesiodus voluisse nobis persuadere, ut maior credo appareret miraculi vis. Huius
autem pugnae descriptio plane Homerica est, plena scilicet evidentiae ac
dignitatis, quamvis desint illi montes superimpositi a Titanibus, quos et Homerus
in Odyssea , et Virgilius in Ceorgicis , et alii passim
videtur
Hesiodus voluisse nobis persuadere, ut maior credo appareret miraculi vis. Huius
autem pugnae descriptio plane Homerica est, plena scilicet evidentiae ac
dignitatis, quamvis desint illi montes superimpositi a Titanibus, quos et Homerus
in Odyssea , et Virgilius in Ceorgicis , et alii passim commemorant poetae,
irridetque salse Lucianus sub Mercurii persona Charontem alloquentis iu dialogo,
rus vocatur. Vide Plinium lib. II: Quid
igitur dicendum? Sollemne illud Horatii, irasci nempe oportere, quandoque bonus
dormitat Homerus.
981 Ac primum iunxit etc. Hinc tertiam
deorum aetatem proprie auspicatur Hesiodus. Iupiter Saturno Titanibusque devictis
summoque imperio potitus deam Metim, prudentiam nimirum,
Pax, dispensatrices hominibus
divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca multo meliora.
Hinc Horae et pulcritudinis omnigenae praesides habitae sunt et ab Hesiodo et a
Theocrito. Aliae autem fortasse sunt Horae, quas et Homerus et Ovidius et Val.
Flaccus esse dicunt caeli ianitrices. Verum cur heic Parcarum fit mentio? Nonne
illis superius alii sunt parentes a poeta tributi? Vsque adeone oscitantem
Hesiodum dicemus; an potius culpam in aliquem inficetum atque
Lunamque Diana: quid simile et Aegyptii de Horo ac de Iside commenti
sunt. Plura si velis hac de re, vide Macrobium in Saturn., et Hyginum lib. il
De si gnorum caelestium historiis . Lege
etiam Homeri hymnum in Apollinem, si omnia Phoebi gesta, quae a mythologis
narrantur, amas cognoscere.
1022 Postremam vero etc. Haec illa Iovis
et soror et coniux Iuno, quae coniugis in culpa
CLGTOV
£•/. jj.6vr\q IT^ac ems
• Quare videtur legisse ou
non |y •• additque hoc esse animadvertendum, nam Homerus
eumdem facit etiam ex Iove. Idem docent et Apollodorus lib. I Bibl. et Clericus et Graevius et omnes
ferme huiusce loci interpretes. Itaque uti diximus, Iovem adoptasse sibi
Minervam in
Metumque etc. Terror
ac Metus, poeticae pcrsonae, filii dicuntur Veneris atque Martis, quod in
bellis aut aliis terrorem incutimus, aut nos ipsi timore afficimur. Hi semper
et ab Homero et ab aliis poetis Marti comites tribuuntur, eumque in bellum
sequuntur.
1043 Harmoniamque super etc. Martis
item Venerisque filia Harmonia Cadmo nupsit. Admodum vero
in Greciam attulit;
Palamedes aliique deinceps auxere usque ad xxiv.
1045 Mercurium, qui certa etc. Maia,
una Pleiadum, Iovi peperit Mercurium, de quo lege hymnum, qui inter homericos
recensetur, plenamque eius fraudium furtorumque historiam cognosces.
quod erat Babylone,
disserentem, huiusque rei manifesta deprehendes indicia. Commodum erat id
credere, ideoque facile credi simulabatur.
1053 Ille pcde ignipotens etc. Homerus
cum aliis poetis mythologisque multis Venerem Vulcano tribuit uxorem, non
Aglaiam Gratiarum primogenitam.
1055 Bacchus itcm auricomus etc.
Ariadna a
Ceres etc. Cum Iasio aut
Iasione, ut eum vocat Theocritus, commixta Ceres edidisse dicitur Plutum, de quo
Lucianus in Timone , et Aristophanes in
eius nominis comoedia. Apud Homerum autem sic queritur Calypso cum Mercurio Odyss. lib. v. » Di, genus adversum
nobis, quaenam improba tantum » Invidia, haud vacuo divas requiescere lecto,
» Si qua virum placito carum sibi iunxit amore? » Sic
urbs, ad quam pertingebant septentrionales fines Palaestinae. Sed ego potius hoc
nomen deduxerim ab rijta,Toq seu die , quod ab oriente nascatur dies. Memnonis
et Homerus in Iliade , et Virgilius in
Aen. mentionem fecerunt. Eadem autem
Aurora e Cephalo protulit Phaethontem, sed, ut videtur, diversum ab illo, qui
Solis, et
et Achille diximus, dicendum pariter de Aenea, cuius quum mater ignoraretur
formaque csset omnibus admirationi a Venere ortus iactabatur, mendacio
antiquissimis illis temporibus frequenter ad prolem cohonestandam usurpato. Vide
inter homericos Hymnum in Venerem, quem admodum
Leandri amores cito
nobis proferat!
1131 Gnata hyperionidae Solis etc. Vlysses
e Troia rediens per varios errores etiam apud Circem aliquo tempore mansisse
narratur ab Homero, ex qua duos per Hesiodum suscepit liberos Agrium et Latinum.
Clericus vellet legi Adrium non Agrium propter mare Adriaticum, ut nimirum
intelligatur, hos utriusque maris superi et inferi regionibus in Italia imperasse.
Animadverte tamen
Nausithous et Nausinous ex nympha Calypso item Vlyssis filii. Libenter quidem
Clerico assentior, hos ita fuisse vocatos, quod Vlysses animum seu cogitationem
haberet semper in nave celeri. Alius fuit Nausithous ille, de quo Homerus Odyss. lib. VII dicit:
» Primum Nausithoum fudere in luminis
oras » Neptunus terrae domitor
Neptunus terrae domitor
Peribaeaque forina » Egregia, extremi
clarum genus Eurymedontis, » Qui
quomdam imperio tenuit fera regna gigantum. Ex hoc enira ab Homero dicitur natus
Alcinous, qui Phaeacibus seu Corcyrae imperabat, quum in eam insulam Vlysses
naufragio compulsus appulit.
1137 Hanc sobolem divae etc. Hactenus
mentem omnem scientiamque allegoriis, quibus vates hic vehementer
delectabatur, quasi involucris quibusdam conditam, evolverent atque explicarent.
Itaque quemadmodum Homerum disciplinarum omnium, praesertim earum, quibus ad
actionum singularum prudentiam facile pervenire possemus, patrem exstitisse
voluerunt; ita Hesiodum aptissimum esse statuerunt, a quo politica, ethica atque
oeconomica praecepta
maxime cupere. Qua in re magnopere falluntur: nam et
a poetae sensu non semel longissime aberrant, et se ineptos inanisque gloriolae
plus iusto cupidos apud cordatos homines ut plurimum exhibent. Atque ego sane non
dubito, quin si ab inferis et Homerus et Hesiodus et multi alii auctores, repente
excitarentur, dicturi essent, quod Virgilium dixisse scribit in elysiis vates ille
festivissimus Diodorus Delphicus; se quidem minus doctum, quam a Dante Aligherio
fingatur, sed multo
libris Virgilii contulerunt,
iniusti fuerint in Hesiodum res inter se diversissimas conferentes, ut ei quem
adamabant maxime, victoriam facilius referrent. Certavit quidem Virgilius et cum
Hesiodo, et cum Homero et cum Theocrito; sed alia indoles graecorum, alia
scribendi ratio, alia quibus floruerunt tempora: romanus ille vates aevo vixit
augustaeo in ea urbe, quae orbem terrarum imperio complexa nihil nisi grande nisi
magnificum atque
pertractatis cedere videantur; et me ita
animum ad hanc versionem applicuisse, ut quotiescumque liceret, purissimam illam
Virgilii dictionem versuumque numerum suavissimum imitarer, ac quasi meam ad rem
non invite transferrem. Hoc et in Homeri Odyssea
conatus sum facere, et in iis carminibus, quae de Echo navique aeria
adolescens scripsi, iudicioque non meo, sed virorum doctissimorum sum confirmatus,
mei non me debere laboris poenitere;
mecum iuxta
fateantur. Iam vero nihil me attinet dicere, quam in tanta de
optimo genere iudiciorum varietate sequutus sum interpretandi rationem, quum hac
de re et alii multi luculenter loquuti sint, et ego in praelectione ad Homeri
Odysseam satis disseruerim: eam facto
potius, quam verbis cupio omnibus ostendere. Quae si tibi, erudite lector,
placebit, iudicium a te meum probari, vehementer gaudebo: sin autem non omnino
descenderent. Hoc tertium iam genus, Heroes sequuntur ( ita tum
Eteoclem ac Polynicem, reliquosque qui primum et antiquissimum Thebanum bellum,
tum Agamemnona et Menelaum, reliquosque qui Troianum bellum constituerunt,
vocat ) quos Homerus describit. Quorum alii morte sublati, penitus interierunt
; alii eorum etiam nunc Beatorum insulas colunt. Hinc ferreum eiusque
iniustitiam describere pergit: maxime autem tangit iudices, quorum brevi ac
venusta fabella
Apud
graecos poetas Bao/Afuff
non semper est proprie rex: habemus enim eodem in regno plures aliquando
huiusmodi reges, quos iudices melius aut senatores dicas quam reges, quales ii,
quos apud Phaeaces Homerus extitisse memorat. Acoqotyayoi vero ab Hesiodo appellantur, quod et publice mercedis
loco dona exigebant, et privatim a litigantibus avidius accipiebant. Iustitiae
maxime contraria auri sacra fames, a qua
In malva et
asphodelo vi
tae simplicitas a poeta commendatur. Ita et Horatius, quum exquisitas aliorum
epulas luxumque descripsisset: me, inquit, pascunt olivae, me cichorea levesque
malvae. Homerus autem mortuis ajcpo— §e \ov Keijj.ma. tribuit, quod victu in Elisiis simplicissimo
vivant, idest facillimam quamdam vitae rationem nacti sint, ut ait Heinsius,
multaque addit ingeniose potius quam vere.
est in Hesiodi Theogon. v. 590 etc.
71 Sic fatus risit etc. Indignantis
etiam est ridere, si sciat facile se ulcisci posse. Ita Homerus, Virgilius,
aliique poetae saepissime. Sequitur vero elegans Pandorae descriptio, ubi
Vulcano cura datur effingendi e limo corpus formosissimae virginis, vocemque
animumque infundendi; Palladi eamdem artibus femineis excolendi;
186 ....... quartum Saturnius etc.
Quarta sequitur heroum aetas, qui Thebanum Troianumque bellum gesserunt. His
ab Hesiodo sedes laetissima in beatorum insulis tribuitur. Vide Homerum in
iv Odyss. libro, ubi Menelaus
Telemacho Protei vaticinium narrat, et Lucianum lib. II Hist. Ver.
193
ac nobilitatem significat.
Vide quid Vlysses Alcinoo dicat de muneribus, Odyss. lib. xl.
374 Heu malus est etc. Hi duo versiculi
etiam in Homero leguntur, an huc intrusi, an legitimi? Certe plerique versus
Homerici in Hesiodi scripta nescio quo pacto commigrarunt. Sententia vero est,
prodesse pudorem, si loco ac tempore adhibeatur; obesse, si eo ignavia
praetendatur.
Odyss. lib. xl.
374 Heu malus est etc. Hi duo versiculi
etiam in Homero leguntur, an huc intrusi, an legitimi? Certe plerique versus
Homerici in Hesiodi scripta nescio quo pacto commigrarunt. Sententia vero est,
prodesse pudorem, si loco ac tempore adhibeatur; obesse, si eo ignavia
praetendatur. Igitur inertium tantum pudor improbatur.
Dissert. , et Corsinium in Fast. Attic. etc. Ceterum quanta fuerit
Hesiodi astronomica scientia videre est in Hisu Astron. anti quae Baillyi, qui eumdem et Homero hac in re
praefert, et summis laudibus eius peritiam extollit, ut etiam non dubitet
eiusdem auctoritate Atlanticae cjiiusdam nationis astronomiae peritissimae
interitum, quae antiquissimis tcmporibus floruerit, confirmare.
739 Infundes quartam etc. Temperatus
quidem potus. Sed in Graecia potissimum finitimisque Thraciae regionibus
vina sunt quamplurima, quae magnam aquae possunt vim ferre. Vide Homerum
Odyss. lib. ix disserentem de
illo vino, quod ab Ismaro tulerat secum Vlysses, quoque Polyphemum
inebriavit.
741
qui alioquin beatam in patria
vitam commodisque omnibus abundantem possent securi degere. Hinc male
dicerentur divitiarum opulentiaeque pertaesi? Nonne etiam antiquis illis
temporibus piraticam exercere apud Graecos, ut ex Homero aliisque constat,
ipsis regibus gloriosum erat? Ceterum alii alia de emigratione Dii patris
Hesiodi; quidam debitum, quidam caedem caussantur.
789 Exigua vero etc.
victoriae tripodem, quem redux in patriam Musis ille heliconiadibus dicavit,
retulit. Si esset inscriptioni credendum, quam inter alios profert Dion
Chrysost. orat. 11 de Regno, non dubium foret, quin divinus fuerit Homerus
ab eo victus. Sed totum hoc cum Homero certamen inter fabulas amandandum, ut
iamdiu viri doctissimi observarunt, quamquam et versus proferantur et ab
Homero et ab Hesiodo tum recitati, et Panides qui erat Chalcidis rex,
in patriam Musis ille heliconiadibus dicavit,
retulit. Si esset inscriptioni credendum, quam inter alios profert Dion
Chrysost. orat. 11 de Regno, non dubium foret, quin divinus fuerit Homerus
ab eo victus. Sed totum hoc cum Homero certamen inter fabulas amandandum, ut
iamdiu viri doctissimi observarunt, quamquam et versus proferantur et ab
Homero et ab Hesiodo tum recitati, et Panides qui erat Chalcidis rex, huius
concertationis iudex memoretur,
Chrysost. orat. 11 de Regno, non dubium foret, quin divinus fuerit Homerus
ab eo victus. Sed totum hoc cum Homero certamen inter fabulas amandandum, ut
iamdiu viri doctissimi observarunt, quamquam et versus proferantur et ab
Homero et ab Hesiodo tum recitati, et Panides qui erat Chalcidis rex, huius
concertationis iudex memoretur, de quo proverbium etiam <na,^ov-^v^og , quod solet in eos
iactari, qui minus sapienter iudicant.
tantumne
laudis gloriaeque contemptorem Hesiodum fuisse arbitrabimur, ut aemuli a se
victi nomen fama per totam Graeciam celebratissimum hoc loco reucuisset
modestia videlicet impeditus? Minime sane. At vixerene eodem tempore Homerus
et Hesiodus? Certant scriptores, et adhuc sub iudice lis est, quam si ego
non satis excussi, fortasse dirimet Aloysius Lantius in suis eruditissimis,
quas iamdiu parat in hunc poetain, disquisitionibus. Quidem
latitantem pandere mentem,
Si enim quo quisque simpliciori scribendi
genere, nativoque colore quodam, illo quidem purissimo ac minime fucato,
crebrioribusque apologis proverbiisque delectatus est, eo antiquior poeta
existimandus, plane vetustior Homero mihi Hesiodus habebitur. Vide Epist.
doctiss. Com. Carlii ad italicam suam Theogoniae versionem, et quae ego in praelectione ex eadem
exscripsi.
814
poeta loquitur non importune exigendis. Id enim vehementer
inurbanum.
890 Mane lovi etc. Diis caste
sacrificandum: hinc illae veterum frequentissimae ablutiones apud Homerum et
Virgilium. Illotis autem manibus etiam in proverbium abiit in eos dici
solitum, qui aut imparati aliquid facere aggrediuntur, aut eius rei quam
suscipere volunt, omnino ignari sunt.
894
nonnullorum tricliniis tabellas affixas, in
quibus qui dies boni quique mali essent, notatum erat.
944..... quum populis iudex etc.
Tempore nimirum antemeridiano; ut ex Homeri Odyss. aliisque scriptoribus evincit Scaliger.
946 Ipse deum gaudet etc. Heic
interpretes diversi in diversa abeunt. Egone menrem poetae
Sunt et
venatores, et leporem canes insequentes, et equi cursores, et adolescentes
saltantes et canentes ad tibiam, et cetera huiusmodi quamplurima; quae omnia
circum coronae in modum ambit oceanus. Non absimilis est illa apud Homerum in
Iliade scuti Achillaei descriptio,
multique versus iidem omnino sunt. Cur id acciderit, grammaticorum est
diligentius inquirere, et an pseudo-Hesiodi sit hoc poema? Ceterum si quis
in tela ruebant
et auratis currum moderatur habenis.
Cur
igitur supra Pallas dixit, nefas esse Martem spoliare? In Pylo fortasse licuit,
hac in pugna non licet. Vide quid Plato dicat in lib. II De Rep. de non recte mentientibus, ubi
invehitur in Homerum et Hesiodum.
Vrbes
Thessaliae inter se vicinae, quarum Phthia Achillis patria ad troianum bellum
Myrmidonum ducis celeberrima. Absurdum videtur Clerico voce duorum virorum tot
tractus terrarum personuisse. Atqui si id absurdum, pleraque et in Homero et in
Virgilio absurdissima; immo tota poesis absurda. Quid de Alecto illa Virgiliana
tam longe personante?
332 Iupiter intonuit etc. In honorem
absurdissima; immo tota poesis absurda. Quid de Alecto illa Virgiliana
tam longe personante?
332 Iupiter intonuit etc. In honorem
Sarpedonis filii occisi a Patroclo fingit Homerus in Iliade sanguineas a Iove guttas demissas e
caelo. Ergo prave Hesiodus fecit, qui ab eodem Iove, non a Marte Cycni patre,
heic delapsas memorat. Darem quidem id Clerico, nisi optimo iure Hesiodo aliter
sanguineas a Iove guttas demissas e
caelo. Ergo prave Hesiodus fecit, qui ab eodem Iove, non a Marte Cycni patre,
heic delapsas memorat. Darem quidem id Clerico, nisi optimo iure Hesiodo aliter
facere licuisset. Homerus ob Sarpedonis occisi commiserationem sanguinis guttas
demittere facit Iovem, Hesiodus in signum victoriae, quam eius filius Hercules
erat de Cycno relaturus. An utrumque nequeunt illae sanguineae guttae
significare?
Sic enim
praeceperat Pallas, ne occupatum in Cycno spoliando Mars aggrederetur.
376 Forte leo etc. Haec omnis
similitudinum comparationumque coacervatio plane Homerica est. Vbi enim vatum
ille maximus incalescit, frequentissimas adhibere solet similitudines, ac
veluti coacervare.
crudeli vulnere nudum
alio modo pertractandi. Aelii versus non sunt
prorsus inelegantes, sed ut verum fatear omnis catalogus quamquam ad metros
redigatur, praecipue si longus est, jure suo taedium ac satietatem
lectoribus affert. Testis est ipsius Homeri navium enumeratio. En Aelii
versus.
litteras complectitur, prodibit ut quidem spero, intra hujus,
quod nunc incepimus anni spatium, sed hoc non solum
Tanam, de ejus diversoriolo.
Homeri Iliade.
carmen Homeri;
De poetis Grajis opificibus Grajis comparatis.
Condere? Tu extremi littus ad oceani
cor penitum spe ciet, atque metu.
370. [367.]
(ponendum inter satyrica)
370. [367.]
(ponendum inter satyrica)
De Virgilio et Homero.
In Postumum male et inepte de Virgilio et Homero
judicantem.
371. [368.]
(ponendum inter satyrica)
372. [369.]
(ponendum inter satyrica)
anteferens.
373. [370.] Laudat Homerum praeferens illum Newtono.
Credo, hoc epigramma eo scriptam fuisse, quod aliquis
dixisset, Newtonum Homero, quoad ingenium, praestitisse.
Credo, hoc epigramma eo scriptam fuisse, quod aliquis
dixisset, Newtonum Homero, quoad ingenium, praestitisse.
obvia esse, quae scribat.
[594.] In arrogantem summorum virorum censorem.
tu non mea scripta probas.
vulgus perspicit omne oculis.
Tucca, minora sequi.
Radelja
objicitur.
1132. [1126.] In ineptum carminum suorum censorem.
mirantem
Quinte, minora sequi.
meas ut
Desertus videor, solus et esse mihi,
nec me jam tibi, Lyda, puto.
clarus carmine semper erit.
Jovanović
utque operi nunc pulcro strenuus instas,
quidem nullis mimos visura theatris,
quem, aut Quintilianum
animo faciam. Facilis descensus Averni,
potentia crescat,
V. IN FUNERE RAYMUNDI CUNICHII POETAE MAXIMI
ac magnificum, quod vocari solet
della nazione turca (che offrono un singolare contrasto con l' attuale stato e condizione dell’ impero ottomano), e imitare le cose già dette in un modo tutto suo proprio, ed acconcio, senza apparire plagiatore, a far ricordare ai dotti leggitori i passi, che vi hanno qualche relazione in Omero, Virgilio, in Ariosto, o nel Tasso. Dissi con più di moderazione e sobrietà, e forse con miglior successo dei moderni romanticisti veramente troppo liberi, ed eslegi, mentre osservo, che sebbene il Gondola sedotto e rattenuto qualche fiata da oggetti, ed immagini secondarie, memore
1701 typis Andreae Peletti vulgavit.
Nemo alius, quatenus mihi constat, tentavit usque adhuc Osmanidem in latinum vertere, teneor nihilominus fateri, quod clarissimus vir Bernardus Zamagna, meus conterraneus, quique sibi ob Homeri Odysseae, Hesiodi, Theocriti, Moschi et Bionis carminum latinam versionem immortalem famam est nactus, Osmanidis novem libri quinti strophas in triginta exametros transtulerit, quod videre est in Tomo 2, pag. 265 dicti operis Francisci Appendini,
obcaecare
Iesu!“ Suspirat, sibilat atque
Jan Panonije (1434-1472) [1447], Epigrammata et elegiae, versio electronica (, Italia; Hungaria), 5735 versus, verborum 37748, Ed. Sándor Kovács [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [ianpanepigreleg].
Jan Panonije (1434-1472) [1456], Epistulae, versio electronica (, Italia; Hungaria), 1969 verborum, Ed. Sámuel Teleki [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [ianpanepist].
Jan Panonije (1434-1472) [1462], Ad Galeottum epistula, versio electronica (, Italia; Hungaria), 366 verborum, Ed. Ács Pál Jankovics József Kőszeghy Péter [genre: prosa - epistula] [word count] [ianpanepistgal1462].
Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].
Cipiko, Koriolan (1425-1493) [1477], Petri Mocenici imperatoris gestorum libri tres, versio electronica (), Verborum 16317, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [cipikokpetri].
Marulić, Marko (1450-1524) [1477], Carmina Latina, versio electronica (, Split), 2206 versus, verborum 14802, Ed. Bratislav Lučin ; Darko Novaković [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - epistula; poesis - hymnus; poesis - elegia] [word count] [marulmarcarmina].
Šižgorić, Juraj; Marulić, Marko; Mihetić, Ambroz; Tideo Acciarini; Andrea Banda di Verona; Hilarion di Vicenza; Raffaele Zovenzoni; Giliberto Grineo (c. 1445-1509?; 1450-1524; c. 1420-post 1487) [1477], Elegiarum et carminum libri tres, versio electronica (), 1585 versus, verborum 10077, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - carmen; poesis - elegia] [word count] [sisgorgeleg].
Marulić, Marko (1450-1524) [1480], Repertorium, versio electronica (), Verborum 315700, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - loci communes] [word count] [marulmarrepert].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1484], Carmina e cod. Vat. lat. 1678, versio electronica (, Dubrovnik), 7675 versus, verborum 46525, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - lyrica; poesis - epica] [word count] [crijevicarm1678].
Šižgorić, Juraj; Azzo Phorestus; Georgius Priolus; Petrus Barocius (c. 1445-1509?) [1487], Epigrammata minora, versio electronica (), 77 versus, verborum 589, Ed. Paolo Tremoli Olga Perić [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia] [word count] [sisgorgepigrm].
Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1497], Francisci Natalis Carmina, versio electronica (), 3135 versus, verborum 19055, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [natalisfcarmina].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1502], Oratio funebris in Joannem Gotium (fragmenta), versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 775, versus 2, Ed. Darinka Nevenić Grabovac [genre: prosa - oratio; prosa - oratio funebris] [word count] [crijevigotius1502].
Andreis, Matej (c. 1500) [1502], Epithalamium in nuptias Vladislai Pannoniarum ac Boemiae regis et Annae Candaliae reginae, versio electronica (), 451 versus, verborum 3143, Ed. Ladislaus Juhász [genre: poesis - epithalamium] [word count] [andreismepith].
Marulić, Marko (1450-1524) [1503], In epigrammata priscorum commentarius (), Verborum 25316, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - commentarius] [word count] [marulmarinepigr].
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1522], Feretreidos libri tres, versio electronica (), 807 versus, verborum 8510, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [severitanipferetr].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527], Dialogus Sylla, versio electronica. (), Verborum 15372, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfsylla].
Kabalin, Grgur; Tolimerić, Ilija (m. 1537?) [1536], Epigrammata in codice Natalis, versio electronica (), 93 versus, verborum 644, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [aavvepigrnatal].
Petrović, Nikola (1486-01-15 – 1568-04-16) [1538], Oratio salutatoria ad Rhagusinum senatum cum primum se ad illorum Vrbem contulit, versio electronica (), 984 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - oratio] [word count] [petrovnorrhag].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1563], Ad Paulum, versio electronica (, Ferrara), Verborum 3486, versus 526, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula; poesis - epigramma] [word count] [didacusppaul].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].
Palmotić, Džore (1606.-1675.) [1670], Epistula Francisco cardinali Barberino, versio electronica (), 1382 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - epistula; prosa - dedicatio] [word count] [palmoticdzepist].
Belostenec, Ivan; Glavinić, Sebastijan; Anonymus (1593./1594. - 1675) [1675], Gazophylacii dedicatio et prologus, versio electronica (), 3558 verborum, 12 versus, Ed. Damir Boras [genre: prosa - dedicatio; prosa - epistula; prosa - prologus; prosa - paratextus; poesis - epigramma] [word count] [belostenecigazophylaciumded].
Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1686], Thieneidos libri sex, versio electronica (), 5415 versus, verborum 33672, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [vicickthien].
Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym].
Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].
Dumanić, Marko; Bernardi, Jerolim (1628-1701; oko 1688-1773) [1701], Synopsis virorum illustrium Spalatensium, versio electronica (), verborum 6745, versus 158, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - catalogus virorum] [word count] [dumanicmsynopsis].
Stay, Benedikt (1714-1801) [1747], Philosophiae versibus traditae libri sex, versio electronica (), 11229 versus, verborum 82047, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - didactica] [word count] [staybphilos].
Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764], Echo libri duo, versio electronica (), Verborum 11422, versus 1535, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis epica] [word count] [zamagnabecho].
Zamanja, Bernard; Kunić, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768], Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica (), 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [word count] [zamagnabnavis].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Ad Balthassarem Odescalchium elegia (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica (), 268 versus, verborum 2176, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - elegia; paratextus] [word count] [kunicriliaselegia].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Homeri Ilias, Latinis versibus expressa, versio electronica (), 18.330 versus, verborum 126.883, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [kunicriliaslibri].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Оperis ratio (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica (), 218 versus, verborum 7485, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - praefatio; prosa - dedicatio; paratextus] [word count] [kunicriliasoperis].
Homerus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1777], Homeri Odyssea Latinis versibus expressa, versio electronica (), 13633 versus, verborum 95,658, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; poesis - argumentum; prosa - paratextus; prosa - epistula] [word count] [zamagnabodyssea].
Hesiodus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1785], Hesiodi Ascraei opera, versio electronica (), 2747 versus, verborum 58425 [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; prosa - epistula; prosa - commentarius] [word count] [zamagnabhesiod].
Sorkočević, Miho; Malinius Sandecensis, Gasparus; Asirelli, Pierfilippo; Fortis, Alberto; Marullo, Michelle (1739-1796) [1790], De illustribus familiis quae hodie Rhacusae exstant, versio electronica (), 121 versus, verborum 3295, Ed. Miho Sorkočević 1739-1796 [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - tractatus; prosa - notae] [word count] [sorkocevicmfam].
Baričević, Adam Alojzije (1756-1806) [1793], Epistulae XVI invicem scriptae, versio electronica (), Verborum 7902, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [baricevaaepistpenzel].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Epigrammata, versio electronica (), 20870 versus, verborum 170058, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epigramma] [word count] [kunicrepigr].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Ex Graeco Homeri Hymnus ad Cererem, versio electronica (), 567 versus, verborum 3992, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - hymnus; versio] [word count] [kunicrhymnuscererem].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1795], Epistolae scriptae an. 1795. et 1796, versio electronica (), 1960 versus, verborum 13466, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula] [word count] [zamagnabepist].
Rastić, Džono; Appendini, Franjo Marija; Zamanja, Marija; Zamanja, Bernard; Ferić, Đuro; Appendini, Urban (1755-1814; 1768-1837) [1816], Carmina, versio electronica (), Versus 6583, verborum 46647, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - satura; poesis - elegia; poesis - epistula; poesis - carmen] [word count] [rasticdzc].
Gundulić, Ivan; Getaldić, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865], Osmanides, versio electronica (), Verborum 42047, 5086 versus, Ed. Neven Jovanović Juraj Ozmec Željka Salopek Jan Šipoš Anamarija Žugić [genre: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [word count] [getaldibosmanides].
Mažuranić, Ivan [1957], Mors Smail-Agae Čengić (, Split), Verborum 6318, versus 916, Ed. Baković, Ivan [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [mazuranicbakovicmors].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.