Your search found 1823 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 601-700:

cęcitatem testatę sunt, ignorantium aduentum sui Saluatoris et ipsum, qui eos a peccatis soluere uenerat, ueluti peccatorem condemnantium. De his tenebris prophetauit Esaias dicens: Ecce tenebrę operient terram et caligo populos. Vsque adeo obtenebrati fuere Iudei, ut prophetarum de Christo uaticinia noluerint admittere neque miraculis credere, dum terrenis honoribus inhiant et tantum inani glorię student. Atque ideo illum tollere de medio uoluerunt, quem a plebe in dies magis honorari cernebant, ut soli super omnes honorarentur. Sed

se hominem probet. Paradisum latroni pollicetur, ut se Deum ostendat. Ideo quoque se derelictum clamat, ut consyderemus, quanto nos deuinxerit beneficio, diuinitatem suam sibi subtrahendo, donec suę humanitatis passione pro nobis faciat satis. Vel se derelictum clamat a Deo, dum Iudeorum deflet perfidiam, quia, pro quibus mori uoluit, eos Dei prohibente iustitia saluare nequit. Illis etiam omnibus, qui Christi diuinitatem negant et purum hominem fuisse asserunt, Christus a Deo derelictus est. Habent itaque sibi hominem, qui mori possit, Deum non habent,

iustitia saluare nequit. Illis etiam omnibus, qui Christi diuinitatem negant et purum hominem fuisse asserunt, Christus a Deo derelictus est. Habent itaque sibi hominem, qui mori possit, Deum non habent, qui saluare uelit. Cęterum Christus, dum »Heli, Heli« clamaret, Iudei non Deum ab eo inuocari dixerunt, sed Heliam, ut imbecillitatis eum arguant, qui Helię indigeat auxilio. Quidam — inquit — illic stantes et audientes dicebant: Heliam uocat iste; cum tamen Heli Hebreum uocabulum sit et Deum

ardentius? Mortem sponte subiit Dominus, ut seruis uitam daret, non hanc momentaneam et caducam, sed illam stabilem et ęternam. Quid dico: mortem subiit, cum etiam ante mortem nullus corporis eius sensus a poena fuerit alienus? Visus offendebatur actis gestibusque impiis Iudeorum, conuitiis auditus, odoratus loci, in quo d amnati morte mulctari solebant, sanguinolento foetore, gustus felis acetique potatione, tactus, qui totius corporis est, flagellorum uerbere, spinarum punctione, colaphorum percussu, sputorum foeditate, clauorum

habere ponendi animam suam et iterum sumendi eam, re atque opere ostendat. Qui enim moriendo clamare potuit, poterat non mori, si uellet. Clamor iste testatur non uiolentam esse mortem, sed uoluntariam. Volens ergo mortuus est, uolens resurrexit. Non tamen ideo excusatur impietas Iudeorum, qui innocentem liuoris uitio commoti perdendum curarunt. Patrem autem inuocando fatetur se Dei filium. Spiritum uero, hoc est, animam in manus Patris commendando, se esse principium demonstrat animabus fidelium ascendendi in paradisum, quę hactenus in infernum

Corpora mortuorum surrexerunt, et uos de morte peccati surgere negligitis. Et quoniam in scelerum sepulchro iacere uos iuuat, in sanctam ciuitatem, cęlestem Hierusalem, non intrabitis, sicut isti introierunt. De hoc satis. Nunc Ioannis narrationem subiungamus! Iudei — inquit — quoniam Parasceue erat, ut non remanerent in cruce corpora sabbato (erat enim magnus dies ille sabbati), rogauerunt Pilatum, ut frangerentur (eorum)* crura et tollerentur. Parasceue pręparatio interpretatur, ut ante diximus,

— inquit — quoniam Parasceue erat, ut non remanerent in cruce corpora sabbato (erat enim magnus dies ille sabbati), rogauerunt Pilatum, ut frangerentur (eorum)* crura et tollerentur. Parasceue pręparatio interpretatur, ut ante diximus, quando Iudei feria sexta pręparabant cibos, quibus sabbato usuri erant. Erat autem magnus dies ille sabbati propter festum Paschale, sanctius cęteris atque celebrius. Eos igitur, qui adhuc in cruce spirare uidebantur, crucifragio necare uoluerunt et deponere, ne pendentium, et nondum

(ut Lucas inquit) nomine Ioseph, qui erat decurio, uir bonus et iustus; hic non consenserat consilio et actibus eorum, ab Arimathia, ciuitate Iudeę, qui expectabat et ipse regnum Dei. Ioannes discipulum Iesu eum appellat, occultum autem propter metum Iudeorum. Hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Iesu, et depositum inuoluit syndone. Venit autem et Nicodemus (ut Ioannes testatur) qui uenerat ad Iesum nocte primum, ferens mixturam myrrhę et aloes quasi libras centum.

inuoluit syndone. Venit autem et Nicodemus (ut Ioannes testatur) qui uenerat ad Iesum nocte primum, ferens mixturam myrrhę et aloes quasi libras centum. Acceperunt ergo corpus Iesu et ligauerunt linteis cum aromatibus, sicut mos est Iudeis sepelire. Et prosequitur Ioannes dicens: Erat autem in loco, ubi crucifixus est, hortus et in horto monumentum nouum, in quo nondum quisquam positus erat. Ibi ergo propter Parasceuen Iudeorum, quia iuxta erat monumentum, posuerunt Iesum. His insuper

ergo corpus Iesu et ligauerunt linteis cum aromatibus, sicut mos est Iudeis sepelire. Et prosequitur Ioannes dicens: Erat autem in loco, ubi crucifixus est, hortus et in horto monumentum nouum, in quo nondum quisquam positus erat. Ibi ergo propter Parasceuen Iudeorum, quia iuxta erat monumentum, posuerunt Iesum. His insuper additum est in Mattheo: Altera autem die, quę est post Parasceuen, conuenerunt principes sacerdotum et pharisei ad Pilatum dicentes: Domine, recordati sumus, quia seductor ille dixit adhuc uiuens:

fuerant, reuertentes parasse aromata et unguenta et sabbato quidem siluisse, hoc est, cessasse ab opere secundum mandatum. Quęri hoc potest, quomodo Ioseph, cum Quęstio esset occultus* discipulus Iesu propter metum Iudeorum, ausus sit petere corpus eius a pręside *corr. ex ocultus Pilato et palam de cruce deponere illud. Quam rem ne apostoli quidem ausi fuerunt, qui tam aperte uiuum sequi non timuerant. Sed ex his, quę pręmissa sunt, potuit ei

quidem ausi fuerunt, qui tam aperte uiuum sequi non timuerant. Sed ex his, quę pręmissa sunt, potuit ei pristinus eleuari, immo etiam tolli metus. Nobilis erat, uir bonus et iustus erat, magnę habebatur autoritatis. Timuit tamen uiuentem sequi, uidens tam immane in eum odium Iudeorum. Peracta autem eiusdem nece consyderauit illos iam uoti sui compotes factos, et nemini ultra graues fore putauit. Pręterea, cum etiam ipsi ideo latronum fregissent crura, ne suspensi remanerent in sabbato, sed mortui deponerentur, potuit Ioseph, dum isto pietatis

perfectioris corroboret atque affirmet. Et quoniam ad fideles tantum spectat ista simplex et nuda sacrę passionis rememoratio, proximo uolumine singula retexenda sunt et ostendendum cuncta hęc multo ante et in Lege fuisse significata e t a prophetis prędicta*, ut Iudeorum non solum prisca ista malicia, sed etiam pręsens** confundatur incredulitas, cum iam manifesto intelligent ea omnia, quę in Scripturis de Messia uenturo figurata prędictaque fuerant, euenisse in Christo, non tantum illa, quę passus est, uerum etiam, quę citra

proponimus, Christo ipso adiuuante indagare incipiamus! *corr. ex predicta **corr. ex presens LIBER SECVNDVS PROPHETICVS Attendant animum Iudei, in errore supramodum pertinaces, et, si per Veteris Legis scripturas illis ipsis diuinitus datas ab eisque receptas aperte monstrabimus Iesum, Dominum nostrum, qui crucifixus est, uerum fuisse Messiam frustraque alium ab iisdem expectari, iam tandem uicti manifestę

fulgentes habentur. Illi enim matrimonio iuncti liberis operam impendunt et terrę opibus inhiant. Hi talibus contemptis soli Deo seruiunt et castitatis paupertatisque suscepto uoto soli ei placere desyderant. Vana esset profecto tam numerosę gentis pollicitatio, si de Iudeis tantum intelligeretur, quando quidem eos non auctos numero, sed imminutos** cernimus et nihil omnino, quod sibi proprium esset, terrę possidere, sed amisso etiam patrio solo incerta sede per aliena regna dispersos uagari. Rursum, cum ille Isaac filium immolare

in semine tuo omnes gentes terrę, quia obedisti uoci meę. Iureiurando firmatur promissio, ut diuini consilii immobilitatem designet. Multiplicatum est autem semen Abrahę, ut dicimus, in multiplicatione in Christo credentium, in quo benedici debuerant non solum Iudei, sed etiam omnes gentes, quibus prędicatum est Christi Euangelium, ut omnes in Christo, qui secundum carnem semen Abrahę* fuit, benedicantur atque saluentur. Pręterea si nosse uis, quomodo isti possederunt portas inimicorum suorum, uideas oportet, quod principes terrę,

quod uocabitur eum: Dominus iustus noster. Non potest hoc referri ad Salomonem. Hieremias enim, ut Scriptura testatur, prophetare coepit tertiodecimo anno Iosię, regis Iuda, qui a Salomone quintusdecimus fuit ex iis, qui Hierosolymis regnarunt; non ad Zorobabel, quod Iudei conantur asserere Domini Saluatoris glorię inuidentes. Nam licet Zorobabel de stirpe Dauid fuerit et dux populi de Babylonica captiuitate reuertentis, non tamen potitus est regno. Hic autem dicitur: Et regnabit rex. Pręter hęc, ubi nos habemus:

est Christus in Bethlem, terra Iuda. Ideo sane de ipsa Bethlem a propheta est dictum: Et tu, Bethlem Effrata, paruulus es in milibus Iuda. Ex te mihi egredietur, qui sit dominator in Israhel; et egressus eius ab initio, a diebus ęternitatis. Hinc in Euangelio Iudei ab Herode interrogati, ubi Christus nasci deberet, responderunt: In Bethlem Iudę. Cui dicto astipulari uidetur oraculum illud Abacuch prophetę: Deus ab austro ueniet, et Sanctus de monte Pharan. Montem enim Pharan et ipsam Bethlem iis, qui

ait: Veniet Desyderatus cunctis gentibus, et quod Zacharias: Ecce ego adducam seruum meum Orientem, et quod Malachias: Orietur uobis timentibus nomen meum Sol iustitię. Vt ista, inquam, prętermittam et alia huiusmodi multa, conueniamus Iudeos incredulos et dicamus eis: Si genealogia, si tempus, si locus, si denique cuncta in Scripturis de Messię aduentu prędicta cum aduentu Domini nostri Saluatoris conueniunt, quę stultitia est alium quęrere *corr. ex ainnt

sapientia et ętate et gratia apud Deum et homines. Hęc de infantia eius teneraque adhuc ętate Euangelistę nobis prodidere. Quęramus nunc in Scripturis, an ista illis recte respondeant, quę de Messia, multo ante quam Iesus nasceretur, sunt significata, ut Iudeorum confundatur incredulitas et hunc ipsum fuisse uel inuiti agnoscant, quem hactenus uenturum stulte admodum contenderunt. Iamprimum genealogiam a Mattheo contextam non negant Iudei, sed neque negare possunt, attestante eam Veteris Instrumenti scriptura. Ioseph itaque,

recte respondeant, quę de Messia, multo ante quam Iesus nasceretur, sunt significata, ut Iudeorum confundatur incredulitas et hunc ipsum fuisse uel inuiti agnoscant, quem hactenus uenturum stulte admodum contenderunt. Iamprimum genealogiam a Mattheo contextam non negant Iudei, sed neque negare possunt, attestante eam Veteris Instrumenti scriptura. Ioseph itaque, uir Marię, de tribu et stirpe Dauid fuit. Sed ingeritur Quęstio nobis quęstio: Si Iesus Marię tantum sit filius, quid ad eum spectet

uxores de tribu et cognatione sua, et cunctę foeminę de eadem tribu maritos accipient, ut hereditas permaneat in familiis nec sibi misceantur tribus, sed ita maneant, ut a Domino separatę sunt. Iesus ergo, Marię filius, de tribu et stirpe Dauid fuit. Proinde iuxta Iudeorum consuetudinem a plurimis filius Dauid uocitatus est in Euangelio, cum tamen ante tempora esset ex Deo Patre et in tempore ex Maria matre generatus, Deus ex Deo, ex homine homo, unus tamen atque idem Iesus, omnium in se credentium redemptor omniumque saluator.

quam dudum repudiare cogitabat, protinus accipere non dubitauit atque eam reuelato sibi tanto mysterio non ut sponsam habuit, sed coluit ut dominam. Genuit itaque filium, et Ioseph putabatur pater eius. Propterea quidem, cum Iesus ipse se de cęlo descendisse diceret, musitarunt Iudei — ut Ioannes ait — dicentes: Nonne hic est filius Ioseph, cuius nos nouimus patrem et matrem? Quomodo ergo dicit hic: De cęlo descendi? Nouerant utique Ioseph maritum esse Marię, sed ignorabant, quod Iesus non de Ioseph, sed de Spiritu Sancto natus esset

dicens: Ecce uirgo concipiet et pariet filium, et uocabitur nomen eius Emanuel, quod interpretatur: Nobiscum Deus. Quid est Nobiscum Deus, nisi quia Dei Filius nostra suscepit et Deus esse non desiit? Sed aduersantes nobis Iudei aiunt: In Esaia habetur: Ecce halma concipiet. Halmam autem non uirginem dici, sed puellam siue iuuenculam, uirginem uero betulam appellari. Quibus respondendum est betulam etiam anum nuncupari posse, si modo uirgo sit. Halmam uero non solum

Hierusalem alloqueretur dicens: Nationes de longinquo ad te uenient, et munera deferentes adorabunt in te Dominum. Tametsi magi in Bethlem adorarint, Hierosolymis tamen prius quęsierunt eum et: Vbi est — inquiunt — qui natus est, rex Iudeorum? Vidimus enim stellam (eius)* in oriente, et uenimus adorare eum. Adoratus est autem posthęc et Hierosolymis ab iis, qui crediderunt in eum. Percurramus reliqua! Pręsentatur in templo iuxta Legem primogenitorum, a Symeone sacerdote suscipitur,

per occisionem Bethlem intelligimus multos etiam de Beniamin fuisse cęsos. Vtcunque sit, pręuidit propheta et prędixit hanc in Christum puerum futuram Herodis persecutionem, ut agnoscamus eum, in quem Herodes tanto exarsit furore, uerum esse Messiam, uerum Christum, et Iudeos quidem intantum errare, ut nec suis prophetis satis credant. Quoniam uero tam immane facinus futurum cognouit Hieremias, ideo puto eum Rachelem, quę iam sepulta fuerat, nominasse, ut ostenderet non solum uiuis, sed etiam mortuis miserabile fore spectaculum illud puerorum

postea nobis intonuit super Iesu baptizato: Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui. Tot ergo habes de baptismi nouitate Veteris Scripturę testimonia, o Iudee,* et adhuc cunctaris, adhuc hęsitas ad Ecclesiam confugere et cum apostolis, qui et ipsi Iudei fuerunt, credendo saluari? Vis istud, quod modo diximus, apertius expressiusque** prędictum agnoscere, quod supra Christum baptizatum Spiritus Sanctus in columbę figura sederit, quod uox Patris audita fuerit? Lege in Esaia pene iisdem scriptum uerbis Deo dicente:

tuas propter me, hoc est, non tuis meritis, sed mea miseratione, non tua iustitia, sed mea pietate. Non hoc dicimus, quod negemus Patrem peccata delere, sed quod affirmemus cuncta Patrem agere per Filium, sine quo factum est nihil. Hoc loco interrogabimus Iudeos: Si Deus est, qui talia locutus sit, quomodo in Deo seruitus et labor cadere potuit? Et, si — ut ipse ait — uere seruire illum et laborare fecerunt, quomodo Deus est? Necesse est, ut fateantur hunc unum et Deum esse, ut peccata deleat, et hominem, ut pati possit. Quod

Christus et peccata hominibus condonauit et se passionibus subiecit, restat, ut idem et Deus et homo sit. Neque enim peccata hominum delere aut ea delendi aliis potestatem tribuere ualuisset, si non esset Deus, neque supplicia et mortem pati, si non esset homo. Falluntur itaque Iudei, qui Messiam sibi promissum purum hominem fore putant, et non etiam Deum, quando quidem alii quoque prophetę diuinitatem eius humanitatemque testantur. Esaias ait: Paruulus natus est nobis, et filius datus est nobis. Hoc ad humanitatem

hominis uero aspectus ostendit humanitatis naturam. Quatuor animalia quatuor Euangeliste sunt, qui utrunque de Christo senserunt, utrunque illi tribuerunt. Messias igitur, id est Christus, Deus et homo est, et non homo tantum. Hinc est, quod, cum Iesus ipse Iudeos incredulos interrogasset, cuius filius esset Christus, responderunt: Dauid, nihil diuinum de illo sentientes. At ipse eorum arguens errorem continuo intulit et ait: Quomodo ergo illum Dauid in spiritu Dominum uocat dicens: Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris

historiam. Moralem uero sensum utrobique de conuersione eorum, qui talibus animi morbis laborabant, esse ostenderemus, si mihi non foret propositum nihil aliud hoc uolumine demonstrare, nisi quęcunque ueterum Scripturę de Messia uenturo prędixerant, in Christo, quem Iudei crucifixerunt, fuisse impleta. Quod autem gentes ad ueri cognitionem per Christum inducendę fuerint, per easdem pene similitudines in eodem propheta Deum Patrem Filio loquentem audimus: Dedi te — inquit — in foedus

propheta Deum Patrem Filio loquentem audimus: Dedi te — inquit — in foedus populi, in lucem gentium, ut aperires oculos cęcorum et educeres de conclusione uinctos, de domo carceris sedentes in tenebris et umbra mortis. Datus enim fuit in foedus Iudeorum Patris promissionem exoluens, in lucem gentium ueritatem docens, oculos mentis eisdem aperiens, ut fide Deum uideant et a demonum eis illudentium captiuitate erruantur et sublatis errorum tenebris de morte reuocentur ad uitam, id est ad ipsum, qui ait: Ego sum

mentis eisdem aperiens, ut fide Deum uideant et a demonum eis illudentium captiuitate erruantur et sublatis errorum tenebris de morte reuocentur ad uitam, id est ad ipsum, qui ait: Ego sum uia, et* ueritas, et uita. Cui tamen inuidentes Iudei iniquo animo ferebant, quod sabbatis curaret quodque patrem suum diceret Deum, se Deo faciens ęqualem. Hoc relatum in Euangelio legitur Ioannis, et impletur illud in psalmis: Quare fremuerunt gentes, et populi meditati sunt inania? Discunt tamen ab ipso, quem

promittitur sabbatum, ita ut diximus, obseruanti. Et licet quotidie ista, quę dicta sunt, obseruare debeamus, pręcipue tamen in diebus diuino cultui dedicatis. Tunc enim ab operibus manuum ideo cessatur, ut operibus mentis Deum orando diuinaque contemplando magis uacemus. Iudei uero, litterę, non spiritus obseruatores, Christo imputabant, quod sabbatis beneficia sanitatum ęgrotantibus conferret, et pietatis opus peruersa opinione impietati ascribebant,* quod magis laudi dare debuerunt. Ille enim uere sabatum Domini sanctificat, qui a uitiis

In Hieremia Pater Filium affatur et ait: Ecce ego constitui te hodie super gentes et super regna, ut euellas et destruas, et disperdas, et dissipes, et ędifices, et plantes; hoc est docendo euellas uitia, destruas errores, disperdas diaboli potestatem, dissipes Iudeos incredulos, ędifices autem Ecclesiam fidelem et plantes in ea arbores rationales, quę in tempore suo *corr. ex. cum ** corr. ex sancte dabunt fructum suum. In eodem propheta huic simile est illud:

animo gentibus Euangelium prędicarent et errantibus uiam ostenderent salutis. Vnde dicitur: Exultationes Dei in gutture eorum, et gladii ancipites in manibus eorum, ad faciendam uindictam in nationibus (idola eorum damnando), increpationes in populis (Iudeorum arguendo incredulitatem obstinationemque reprehendendo). Vindictam istam in nationibus illa etiam psalmistę uerba sonant: Intonuit de cęlo Dominus, et Altissimus dedit uocem suam... misit sagittas suas, et dissipauit eos. Intonuit enim et dedit uocem per

non in terra, sed in cęlo quęrunt. Sed uideamus, si in his quoque, quę de Christi discipulorumque eius paupertate retulimus, in prophetarum reperire possimus uaticiniis, ut, cum cuncta, quę prędicta sunt, impleri in Euangelio monstrabimus, magis patescat, quam stulta sit Iudeorum credere Christo nolentium obstinatio. In persona Christi uenturi dici illa in psalmis nemo negat: Ego autem mendicus sum et pauper; Dominus solicitus est mei. Et iterum: Libera me — inquit — quia egenus et pauper ego sum,

egenus et pauper ego sum, et cor meum conturbatum est intra me. Pauper enim factus est, ut nos in cęlesti regno diuites faceret, dicente Iacobo apostolo: Pauper, diues in fide, hęres erit regni. Pręter hęc Esaias de excidio Hierusalem futuro prophetans ob Iudeorum perfidiam et Christo illatas iniurias ait: Ciuitatem sublimem humiliabit, humiliabit eam usque ad terram, detrahet eam usque ad puluerem. Et ne forte dubium relinquat, per quos Deus humiliabit eam, subiungit: Conculcabit eam pes, pes pauperis, gressus

elegit, fuerint, operęprecium est audire. Non solum in terra potestas data est eis signa et prodigia faciendi, sed etiam in die nouissimo cum Christo simul iudicandi. Iudices eorum erunt, a quibus persecutiones passi fuere: Cęsarum, regum, principum terrę. Iudices erunt Iudeorum Christo non credentium et gentilium deos deasque colentium et hereticorum uanis sophismatum argutiis ueritatem deprauare nitentium. In Mattheo Saluator noster ad phariseos, qui eum in Belzebub eiicere demonia dicebant, respondit: Si ego in Belzebub eiicio demonia,

Et paulopost: Nescitis — inquit — quoniam angelos iudicabimus? Quanto magis secularia? In istis ergo impleta fuisse constat, quę ante prędicta legimus in prophetis. In spalmis dicitur: Illuc enim ascenderunt tribus. Ac ne Iudeorum tribus, qui on credunt, ascendere putares, additur: tribus Domini, testimonium Ishrahel, ad confitendum nomini Domini. Tribus autem Domini in Christo credentium est multitudo. Sequitur de apostolis: Quia illic sederunt sedes in iudicio,

patribus tuis nati sunt tibi filii; constitues eos principes super omnem terram. Hi sunt etiam nubes illę, de quibus in Esaia loquitur Dominus: Nubibus mandabo, ne pluant super Israhel imbrem. Et hoc quidem tunc est impletum, cum discipuli Domini a Iudeis repulsi recesserunt ad gentes. Quid adhuc dicam? Hi fuerunt fulgura dicente Propheta: Alluxerunt fulgura eius orbi terrę. Et iterum: Fulgura — inquit — in pluuiam fecit. Parum est fuisse fulgura, etiam cęli fuere. Cęli

rapax, mane comedet predam, et uespere diuidet spolia. Lupus utique rapax, quando laniatum perrexit oues Christi. Mane, id est in principio, fidelium hostis comedit predam, sed uespere, id est in fine conuersus diuidere coepit spolia Euangelium prędicando et conuincendo Iudeos, quia hic, quem ipse persequebatur, uere esset Christus. De eius etiam consternatione in uia, quando auditam Domini uocem expauit, in psalmo dicitur: Ibi Beniamin in mentis excessu. Quod dictum ad illud quoque referri potest, quando raptus est usque ad tertium

uos, *add. et ad pręsides et reges ducemini propter me. Et ut per futurorum notitiam Deum esse agnoscas, quęcunque prędixerat, illa euenerunt. In synagoga enim dum Christum prędicant, a Iudeis flagellantur. Gaudent tamen — ut Lucas in Actibus ait — quoniam digni habiti sint pro nomine Iesu contumeliam pati. Postmodum ad reges et pręsides tracti supplicio afficiuntur, pro illo morientes, qui pro omnibus motri

et Symon Cananeus siue Zelotes in urbe Caldeorum Senair, cum eorum pręsentiam simulachra lapidea ferre nequissent atque corruissent, ab idolorum sacerdotibus laniati sunt; Matthias in Iudea Romano ritu securi percussus martyrium peregit; Barnabam, Pauli socium, Salaminę Iudei rogo iniectum concremarunt. Hos postea multa quidem martyrum milia secuta sunt, quos neque supplicia terrere potuerunt nec mors a Christo separare. Iam enim audierant a Domino: Nolite timere eos, qui occidunt corpus, animam autem non possunt occidere, sed

uicinis nostris, et inimici nostri subsannauerunt nos. Et iterum in alio psalmo: Posuisti nos — inquiunt — opprobrium uicinis nostris, subsannationem et derisum his, qui sunt in circuitu nostro. Vicinis et qui in circuitu sunt, hoc est Iudeis et gentibus; ab utrisque enim passi sunt persecutiones. Et quoniam eiuscemodi labores ęterna sequitur remuneratio, in alio psalmo dicitur: Euntes ibant et flebant, mittentes semina sua. Venientes autem uenient cum exultatione, portantes manipulos suos.

res peruenit, ut etiam ipsi Cęsares, quibus propositum fuit persequi Christianos usque ad internitionem, mutatis mentibus susceperint Christianitatem. Quorum primus Constantinus apostolis ecclesias errexit, Christum omnibus colendum proposuit, aduersus idolatras bella gessit, Iudeos quoque incredulos oppressit seruitute, ut impleretur, quod per Zachariam prędictum fuerat: Et erunt in omni terra, dicit Dominus, partes duę in ea dispergentur et deficient, et tertia pars relinquetur in ea. Et ducam tertiam partem

duę in ea dispergentur et deficient, et tertia pars relinquetur in ea. Et ducam tertiam partem per ignem, et uram eos sicut uritur argentum, et probabo eos, sicut probatur aurum. Duę partes istę pereuntes idolatrę gentiles fuerunt et Iudei Christum negantes. Tertia uero pars, quę relicta est, quę aduersitatibus et pressuris probata purior argento atque auro inuenta est, Christiani fuerunt persecutiones hominum passi, sed a Deo electi, ut, pro cuius nomine mortem contempserant, cum illo uiuerent in

et cum impiis non sedebo. *corr. ex. matri De iis sunt illi uineę pessimi cultores, qui seruos domini ad fructum colligendum missos alium ceciderunt,* alium occiderunt, alium uero lapidauerunt. Miserat enim Deus Iudeis prophetas, qui eos monendo a uitiis coercerent et ad uirtutem hortarentur. Sed tantum abfuit, ut sese corrigerent, ut etiam peiores euaserint. Micheam prophetam in maxillam** percusserunt miseruntque in carcerem, Vriam interfecerunt, Hieremiam lapidibus obruerunt, Esaiam

in Ecclesia, quę est domus Dei, parere coepit liberos ueluti mater foecunda. Ad quam Esaias ait: Lauda sterilis, quę non paris; decanta laudem, et hinni, quę non pariebas, quoniam plures filii desertę, magis quam eius, quę habet uirum. Siquidem in Iudeis coepta est Christi Ecclesia, sed in gentibus multiplicata et dilatata. Futurum hoc Spiritus Sanctus reuelauerat per prophetas. Hieremias: In tempore illo — inquit — uocabunt Hierusalem solium Domini; et congregabuntur ad eam omnes gentes in nomine

turris ipse Christus est, cui dicimus: Esto nobis, Domine, turris fortitudinis a facie inimici. De amplitudine pręterea et dilatatione huius uineę in psalmis canitur: Vineam de Aegypto transtulisti, id est de tenebris Christum negantium Iudeorum, Aegyptus enim interpretatur tenebrę; eiecisti gentes incredulas, et plantasti eam, in iis, qui deposito gentilitatis errore Euangelio crediderunt; dux itineris fuisti, uiam docendo salutis; plantasti radices eius, ut firma

Auferam, inquit, ab ea munimen protectionis meę, et tunc urbe ab inimicis euersa ciuibusque seruitute oppressis eradicabitur atque disperibit. Ait enim: Vinea Domini exercituum domus Israhel est. Nubes uero desierunt eam imbribus irrigare, quando apostoli Iudeis incredulis dixerunt: Vobis primum oportuit prędicari uerbum Dei, sed quia repellitis illud, ecce conuertimur ad gentes. Quibus credentibus corda, quę terra arida erant, suscepta apostolicę disciplinę pluuia exhuberarunt fructibus uirtutum. De

fructibus uirtutum. De synagogę autem uinea in Hieremia quoque lamentantem Dominum audimus: Ego plantaui te — inquit — uineam fructiferam, totam ueram. Quomodo conuersa es in amaritudinem uitis alienę? Crebro enim ad gentilium ritus declinabant Iudei, nec tamen ita pertinaciter, quin tandem aliquando ad Deum suum redirent, cum pro peccato ab inimicis opprimerentur. Porro nihil illis immobilius fuit, nihil durius in repellendo perdendoque Christo Saluatore, cum neque prophetiarum indicio, ut susciperent, inclinarentur nec

magnificentia referri meminerim. De illa in psalmis canitur: Magnus Dominus et laudabilis nimis, in ciuitate Dei nostri, in monte sancto eius. Fundatur exultatione uniuersę terrę mons Syon; latera aquilonis, ciuitas regis magni. Mons Syon Iudei credentes sunt, latera aquilonis gentiles. Vtrunque parietem iunxit Dominus, ut construeretur ciuitas ista regis magni. De qua et in alio psalmo dicitur: Speciosa dicta sunt de te, ciuitas Dei. Deinde: Homo — inquit — natus est in ea, et

ex complacuit Post hęc in Euangelio dicitur: Venit Filius hominis saluare, quod perierat. Ob hoc enim Iesus appellatus est, quod Saluatorem sonat, si ex Hebreo uerteris in Latinum. Hic est ergo, qui promissus est, quem Iudei Messiam uocant, Gręci Christum, Latini Vnctum. Cui in psalmis dicitur: Propterea unxit te Deus, Deus tuus, oleo lętitię, prę consortibus tuis. Occurrit hoc loco uidendum, si alię causę, ob quas in Euangelio uenisse refertur, ad hanc, quam modo memorauimus,

maneat. Ad hęc singula respondendum puto, quod Christus Legem Veterem adimpleuit eo tempore, cum accepit circumcisionem, Nouam autem inchoauit, cum baptizatus est. Prophetas adimpleuit, quando cuncta, quę de illo prędicta fuerant, perfecit. Omnes tamen ad salutem tam Iudeorum quam gentilium uenturum prędicarunt. Vbi autem dicitur: Non ueni pacem mittere, sed gladium, uenit quippe pacem malam gentilium in colendis diis disturbare gladio salutiferę separationis, ut, qui credere uellent, ab incredulis dissiderent et saluarentur.

uiris, qui — ut ait Scriptura — proceres synagogę erant. Volebant enim et *corr. ex re i psi uti sacerdotio. Sed Domino ulciscente alii terrę hiatu absorpti, alii incendio inde effuso absumpti sunt, ut noscamus nec Iudeis impune fuisse, qui Christum presequebantur, nec illis, qui postea ipsum esse Messiam negare ausi sunt. Dum enim eos, qui tam impie egerunt, defendunt, participes commissi in Christum sceleris fiunt. Multa pręterea in parabolis ad populum loquente Domino accedunt

integrumque esset illis credere et saluari per eum, quem ignorando crucifixerant. Ad communem igitur utilitatem spectat, quod ignorarint, sed ad ipsorum perniciem, qui obdurati ne resurgentis quidem miraculis credere uoluerunt. Hęc de impia aduersus Iesum Iudeorum consultatione ac de cęcitate eorum dixisse pro loco et tempore satis sit. Ad illa, quę sequuntur explicanda descendamus. Dum Iesus Bethanię in domo Symonis leprosi recumberet, accessit mulier, quam Ioannes Mariam nominat, ferens in alabastro unguentum nardi

non inepte sentient, qui legerint *corr. ex legerit Dauidis latebras ab iis proditas Sauli regi ipsum persequenti. Dauidem autem regem sępe diximus typum gessisse Christi. Prophetasse autem de Iudę perfidia Amos propheta arbitror. Crimen enim eius cum** Iudeis Iesum persequentibus communicans ait: Hęc dicit Dominus: Super tribus sceleribus Israhel, et super quatuor non conuertam eum, pro eo, quod uendiderit pro argento iustum, et pauperem pro calciamentis; hoc est uili triginta argenteorum precio. Aeque autem

et pullum filium subiugalis. Hoc in Zacharia est scriptum. Huic tamen simile in Genesi legimus. Nam Iacob patriarcha, cum de Christo nobis mittendo prophetaret, subiunxit dicens: Ligans ad uineam pullum suum, et ad uitem asinam suam. Per pullum gentiles, Iudei per asinam significati sunt. Super utrosque sedit Dominus, cum etiam ex Iudeis non pauci credidissent, sed ex gentibus longe plures. Ob hoc puto tres alii Euangelistę pulli tantum fecerunt mentionem, de asina uero tacuerunt. Subsequenter in Euangelio dicitur: Euntes

simile in Genesi legimus. Nam Iacob patriarcha, cum de Christo nobis mittendo prophetaret, subiunxit dicens: Ligans ad uineam pullum suum, et ad uitem asinam suam. Per pullum gentiles, Iudei per asinam significati sunt. Super utrosque sedit Dominus, cum etiam ex Iudeis non pauci credidissent, sed ex gentibus longe plures. Ob hoc puto tres alii Euangelistę pulli tantum fecerunt mentionem, de asina uero tacuerunt. Subsequenter in Euangelio dicitur: Euntes autem discipuli fecerunt, sicut pręcepit illis Iesus. Et adduxerunt asinam et

de asina uero tacuerunt. Subsequenter in Euangelio dicitur: Euntes autem discipuli fecerunt, sicut pręcepit illis Iesus. Et adduxerunt asinam et pullum. Et posuerunt super eos uestimenta sua, et eum desuper sedere fecerunt. Dicat nunc fatuitas infidelium Iudeorum, quis unquam regum sic urbem eorum introierit, sicut pręuidit propheta? *corr. ex prędicata **corr. ex quedam ***corr. ex manifestus Et, si nullum ante aut postea

Quasi regi honorem deferebant, quasi Deum, ut ipsos Osanna* saluaret, obsecrabantur. Osanna enim Hebraicum est. Latine dici potest: Salua obsecro. Nam osi »salua« dicitur, anna autem apud Iudeos interiectio obsecrantis est. Rursum hi dicunt: Osanna, quia repetitum uerbum magis mouet. Quo autem locorum saluari cupiant, ostendunt addendo: in excelsis, hoc est in cęlestibus, ubi uera salus credentium est et perennis gloria, non in terra, in

a corpore separatus descendit ad inferos patresque deleto maledictionis chirographo ad benedictionis transtulit lucem. Hunc de diabolo superato triumphum in tertio uolumine suo loco, qualiter a prophetis prędictus fuerit, exponemus. Nunc, quę sequuntur, indagabimus. Iudeis negantibus ipsum esse Christum et insultantibus ille — ut Ioannes refert — abiit et abscondit se ab eis. Hac de causa hoc factum esse reor, ut discamus furente aduersario recedere potius quam manere, ut, quem pręsentia nostra ad iracundiam inflammat,

in cęlum angelis hominibusque imperaturus ascendendo. Interim tamen, antequam Iudas perisset, commendat discipulorum constantiam Dominus et, quia secum in tentationibus permanserint, pollicetur eos regnaturos secum et secum super thronos sedendo iudicaturos infidas Iudeorum tribus. Hoc in psalmis erat prophetatum Spiritu Sancto dicente: Illic sederunt sedes in iudicio, sedes super domum** Dauid, hoc est super Ecclesiam Christi, ut eos *add. **corr. ex donum iudicent et

dirigetur. Quos dixit patres, eos nunc appellat seruos. Filii autem et semen sunt illi, ad quos etiam Apostolus dicebat: Filioli mei, quos iterum parturio, donec formetur in uobis Christus. Post multa, quę in Ioannis Euangelio habentur, de persecutione Iudeorum et impietate conqueritur dicens: Qui me odit, et Patrem meum odit. Inseparabilis enim substantia Pater et Filius est. Quicquid igitur Filio fit, simul et Patri fit secundum substantię unitatem. Si opera — inquit — non fecissem, quę

Opera quippe ipsa diuinę uirtutis erant, illi in Belzebub facta dixerunt. Quę — inquit — nemo alius fecit. Nam alii talia se facere non per se, sed per eum fatebantur, non ab ipsis, sed per ipsos ab eo facta. Quę quidem si non uidissent Iudei, peccatum non haberent; non, quod omnis peccati expertes essent — nemo enim sine peccato — sed *corr. ex progenię h oc peccatum non haberent, cuius nunc arguuntur. Etenim ignorantia excusasset errorem, cum se hominem odisse dicere

quia futurum erat, non autem ideo factum, quia prędictum erat. Alioquin etiam pręsentia, quę esse nouimus, a nostra notione, ut essent, compelli dicerentur, quod nemo quidem, quam dictu quoque absurdum sit, ignorat. Videamus igitur liberum et non necessarium Iudeorum peccatum in eum, quem diligere ac reuereri debuerunt, quibus in locis Veteris Scripturę, antequam perpetratum foret, fuerit ostensum. Ipse Dominus, multo antequam in carne apparuisset, per os Esaię conquestus est dicens: Filios enutriui et exaltaui, ipsi autem

fontem aquę uiuę, et foderunt sibi cisternas dissipatas, quę continere non ualent aquas. Dissipari enim et perfluere et euanescere necesse est, quicquid a lege diuina diuersum excogitatur. Propterea plurimę quidem hereses, quę Euangelio aduersabantur, iam desierunt. Iudeos ergo a se alienatos et in Osee propheta pręuidens ait: Quia uos non populus meus, et ego non ero uester Deus. A Domino itaque derelicti, stulti, fatui, absque intelligentię sensu facti sunt, et post tergum conuersi cum uxore Loth in statuam salis mutati sunt,

cordis eorum, et in cornibus ararum eorum. Nam quemadmodum cor *corr. ex obdurate **corr. ex latitudine p haraonis intantum induratum fuit, ut ne Dei quidem flagellis mollescere posset ad dimittendos Iudeos, ita nunc ipsi Iudei ferro et lapide duriores modis omnibus Christo repugnant et peruersa interpretatione* Scripturas deprauare conantur, ob hoc solum, ne earum autoritate superati nostrę adherere compellantur religioni. De quibus psalmista ait: Alienati sunt

et in cornibus ararum eorum. Nam quemadmodum cor *corr. ex obdurate **corr. ex latitudine p haraonis intantum induratum fuit, ut ne Dei quidem flagellis mollescere posset ad dimittendos Iudeos, ita nunc ipsi Iudei ferro et lapide duriores modis omnibus Christo repugnant et peruersa interpretatione* Scripturas deprauare conantur, ob hoc solum, ne earum autoritate superati nostrę adherere compellantur religioni. De quibus psalmista ait: Alienati sunt peccatores a uulua,

a uulua, errauerunt ab utero, locuti sunt falsa. Alienati sunt a Scripturarum uulua, quę sub uelamento uerborum spiritalis intelligentię cęlabat mysterium. Vterus autem dicitur sermo, qui sensum generat apertiorem, id est litteralem siue historicum. In utroque errant Iudei, quia neque, quod intelligunt, faciunt, neque, quod non intelligunt, a nostris recte interpretatum accipere uolunt. Et quoniam synagoga eorum pro tritico metere coepit zizania, merito in Esaia exprobrans eis Dominus sub uineę suę metaphora dixit: Expectaui, ut

oratio. Libet tamen parumper alloqui eos, qui offenderunt in lapidem electum, angularem, probatum, ut esset illis lapis offensionis et petra scandali, ne putent deesse sibi locum poenitentię et ex desperatione uenię magis indurentur. Ad Hierusalem, id est ad uos, o Iudei, uestri misertus Dominus loquitur in Hieremia propheta dicens: Fornicata es cum ęmatoribus multis; Iudei uocantur ad poenitentiam tamen reuertere ad me, dicit Dominus, et ego suscipiam te. Denique post multas

et petra scandali, ne putent deesse sibi locum poenitentię et ex desperatione uenię magis indurentur. Ad Hierusalem, id est ad uos, o Iudei, uestri misertus Dominus loquitur in Hieremia propheta dicens: Fornicata es cum ęmatoribus multis; Iudei uocantur ad poenitentiam tamen reuertere ad me, dicit Dominus, et ego suscipiam te. Denique post multas pręuaricationum uestrarum obiectiones prophetę pręcipit dicens: Vade et clama sermones istos contra aquilonem, et dices; Reuertere, auersatrix

Illuc uenit Iudas cum cohorte, osculo Dominum prodit, Dominus comprehenditur,*** Petrus ferit Malchum seruum, apostoli relicto Domino in fugam conuertuntur. Quidam relicta syndone nudus profugit. Hęc quoque ante significata monstrabimus, ut confundatur et erubescat incredulitas Iudeorum, cum Scripturę, cui se credere aiunt, autoritate senserint se superati. Coepit — inquit — Iesus contristari et moestus esse. Tunc ait illis: Tristis est anima mea usque ad mortem. Hoc ante in psalmis dixerat pronosticans in

in futurum: Tribulationes cordis mei multiplicatę sunt. Et in alio psalmo: Quasi lugens et contristatus sic humiliabar. Et quoniam non de sua passione mox futura contristatus est — ad hoc enim uenerat, ut pateretur — sed de Iudę proditione* Iudeorumque perfidia, ideo alibi dicit: Contristatus sum in exercitatione mea. Conturbatus sum a uoce inimici et a tribulatione peccatoris. Quoniam declinauerunt in me iniquitates et in ira molesti erant mihi. Conturbatus est ergo Iesus non a *corr. ex

dormiunt homines et in oratione pernoctare negligunt, inimicus diabolus, ubi satum est triticum, superseminat zizania et uitii suggestione propositum perimit sanctitatis. Intrauit autem in hortum Dominus, ut primorum parentum peccatum in horto perpetratum, in horto a Iudeis *corr. ex depręcationis **corr. ex depręcatus ***corr. ex compelebatur c omprehensus* diluere inciperet. Quod quidem futurum Salomon in Canticis testatus est, ubi sponsam

Ioanne scriptum est — processit obuiam, interrogat, quem quęrerent. Respondent: Iesum Nazarenum. Vbi autem audierunt dicentem: Ego sum, ueluti turbine repulsi retrocedentes*** ceciderunt in terram. Quid hoc est nisi illud, quod olim contigit Iudeis ad montem Synai? Loquente enim ad eos Domino et monte ex fulgure et tonitru fumante atque coruscante ipsi territi stetere procul et sublata in altum uoce ad Moysen clamauerunt: Loquere nobis tu, non loquatur Dominus, ne forte moriamur. Hanc igitur in Christo

fuerat. Propiusque accedens Dominum amplectitur, osculatur, uultu amorem pręferens, in corde autem meditans carnificinam. Significauit enim hoc indicio, quem illi comprehendere deberent. Qua de re dixerat Propheta: Nox nocti indicat scientiam. Nox nocti — Iudas Iudeis. Quemcunque osculatus fuero — inquit — ipse est, tenete eum. Vnde alibi dicitur ei: Os tuum abundauit malicia, et lingua tua cincinnabat dolos. Et iterum alibi: Molliti sunt sermones eius super oleum, et ipsi sunt

Quęstio Sed si amici et proximi erant, quomodo in alio psalmo ait: Alieni insurrexerunt* aduersum me et fortes quęsierunt animam meam, et non proposuerunt Deum ante conspectum suum? Amici ergo et proximi eius erant Iudei, dum uenturum et de semine patris Abrahę nasciturum credunt. Sed cum ille uenisset et natus fuisset, negantes eum esse Christum ab eo alienati sunt et aduersus eum insurrexerunt. De quibus rursum ait: Susceperunt me sicut leo paratus ad predam, et sicut catulus

persecuti sunt, et super dolorem uulnerum meorum addiderunt. Percussus est a Patre, ut nos salui essemus, dicente Apostolo: Proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Percussus est autem a Iuda propter pecunię cupiditatem, a Iudeis uero propter inuidiam, quod plus illis a plebe honoraretur. Et magis Domino dolori fuit illorum perfidia, ob quam peribant, quam uulnerum cruciatus, quem ab eis patiebatur. Vnde alibi ait: Super omnes inimicos meos factus sum opprobrium, et uicinis meis ualde, et

cum illum insultassent filii Leui uolentes et ipsi fungi sacerdotio; Dauid etiam ante arcam Domini, dum illam in urbem reduceret, exultans ac tripudians et uxoris Michol improperio pulsatus, quod humilius, quam regi conueniret, se gessisset. Ad hęc propheta Heliseus Christi a Iudeis illudendi portauit figuram, quando in Bethel ascendens ludibrio fuit pueris, qui ab ursis laniati petulantię suę poenas dedere, nequis tutum existimet seruis Dei inferre iniuriam. *corr. ex ignorabant Porro, Saluator

causa expetunt iustum. Facinoris huius fortasse typum prę se tulit Gedeon a ciuibus ad necem petitus, eo quod idoli Baal aram euertisset dictusque est Hierobaal, quod est fortis aduersum Baal. Ita et Iesus, Hierobaal noster, fortis contra diabolum fuit, dum se interimi patitur a Iudeis nostrę consulens saluti. Flagellatus ergo traditur illis, ut crucifigatur. Tunc in prętorium***** perductum purpura induunt, et spinis coronant, et genu flexo — ut Mattheus ait — ante eum illudunt ei dicentes: Aue, rex Iudeorum:

patitur a Iudeis nostrę consulens saluti. Flagellatus ergo traditur illis, ut crucifigatur. Tunc in prętorium***** perductum purpura induunt, et spinis coronant, et genu flexo — ut Mattheus ait — ante eum illudunt ei dicentes: Aue, rex Iudeorum: expuentesque in eum acceperunt arundinem et percutiebant caput eius. Innocens ergo Dominus peruerso damnatur iudicio, quod futurum uidens Esaias propheta ait: Iustus perit, et non est, qui cogitet in corde suo. Idem futura quasi pręsentia cernens

Propter quod et Deus exaltauit illum, et donauit illi nomen, quod est super omne nomen, ui in nomine Iesu omne genu flectatur cęlestium, terrestrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur, quia Dominus noster Iesus Christus in gloria est Dei Patris. Non credit hoc Iudeorum perfidia, sed tunc demum confiteri cogentur, cum nihil omnino proderit confiteri ad inferos damnatis. Quanto igitur satius eis foret nunc errorem suum agnoscere quam pro eo, quod agnoscere neglexerint, in ęternum postea cruciari? Post Iesum cum lachrymis

suum agnoscere quam pro eo, quod agnoscere neglexerint, in ęternum postea cruciari? Post Iesum cum lachrymis sequuntur mulieres, quibus ait: Filię Hierusalem, nolite flere super me, sed super uos ipsas flete, et reliqua, quibus ob incredulitatem Iudeorum denunciat futuram urbis euersionem et populi calamitatem, quam a Romanis passi fuere. Et hoc quidem in Esaia legimus prędictum, ubi dicitur: In siccitate messes** illius *corr. ex Abrahe **corr. ex

iudicia ipsa Hierusalem Deo ulciscente passa est excidium. Tunc Symon Cyreneus angariatur, ut portet crucem post Iesum. Hic gentis externę homo — Cyrene enim oppidum Lybię est — significauit alienas nationes deposito idolatrię errore post Christum ituras et Iudeis in perfidia obduratis euangelicę credituras ueritati. Canitur enim in psalmis: Aethiopia pręueniet manus eius Deo. Et Hieremias ad Filium Dei loquens ait: Ad te gentes* uenient ab extręmis terrę, et dicent: Vere mendacium possederunt patres nostri,

e st Ecclesiam suam, et inebriatus uino charitatis nudus dormiuit in cruce, a Cham irrisus quidem, sed a Sem et Iapheth, minoribus natu liberis, reuerenter habitus atque contectus. Hos euigilans benedixit, illum uero perpetua seruitute damnauit, ut infideles Iudei, filii Cham, diaboli serui sint, et qui Euangelio credunt, gaudeant libertate, qua ipsos Christus liberauit. Idem Dominus Isaac noster fuit, quem pater in holocastum, ut Deo obediret, offerre uoluit. Sed pro Isaac aries est immolatus. Caro enim et humanitas Christi passa est,

— inquit — quia ipse uoluit. Passus est enim, ut pro nobis satisfaceret, factus est maledictum, ut nos a maledicto primorum parentum liberaret, mortuus est, ut in peccato mortuis uitam donaret et erreptos diabolo Deo redderet. Merito tamen interdum de Iudeorum impietate conqueritur, quia odio in eum commoti id agebant, quod ipse pro omnium salute non grauate, sed libenter perferre aduenerat. Tetendit arcum suum — inquit — et posuit me quasi signum ad sagittam. Hoc in Hieremia legitur. Sicut enim

id agebant, quod ipse pro omnium salute non grauate, sed libenter perferre aduenerat. Tetendit arcum suum — inquit — et posuit me quasi signum ad sagittam. Hoc in Hieremia legitur. Sicut enim sagittarius cuncta sua iacula ad scopon dirigit, ita Iudei omne iniuriarum genus ei soli nitebantur inferre. Vnde ipse in psalmis conquestus est dicens: Conculcauerunt me inimici mei... omnia consilia eorum in malum. Et in alio psalmo: Multiplicati sunt — inquit — super capillos

psalmus quinquagesimusquintus, in quo quidem ipse ad Patrem loqui dicitur, posuisti — inquit — lachrymas meas in conspectu tuo. Tunc Pilatus cruci titulum apposuit Hebraicis, Gręcis et Latinis conscriptum litteris: Iesus Nazarenus, rex Iudeorum. Huius tituli significationem prę se tulisse uidetur quinquagesimisexti psalmi inscriptio, quam diuus Hieronymus in suo* super psalmos commentario hanc esse ait: Ne disperdas, ipsi Dauid in** tituli inscriptionem; id est, ne corrumpas aut mutes uel deleas.

prę se tulisse uidetur quinquagesimisexti psalmi inscriptio, quam diuus Hieronymus in suo* super psalmos commentario hanc esse ait: Ne disperdas, ipsi Dauid in** tituli inscriptionem; id est, ne corrumpas aut mutes uel deleas. Et hoc impletum credimus, quando Iudeis reclamantibus respondit Pilatus: Quod scripsi, scripsi. Mihi uidetur tituli huius typus fuisse lamina aurea, quę super tyaram summi sacerdotis posita fronti imminebat. Sic enim et titulus iste supra caput Iesu affixus fuit, ut hunc eum sacerdotem esse

es sacerdos in ęternum. Dicitur autem Iesus Nazarenus, id est consecratus siue sanctus. De quo in psalmis Deus Pater: Super ipsum — inquit — florebit sanctificatio mea. Vere quoque rex erat Iudeorum, quod est laudantium et confitentium. Incredulorum enim rex diabolus est. Ipse quippe Leuiathan — ut in Iob est scriptum — rex est super uniuersos filios superbię. Sic ergo Pilatus titulum hunc posuit, sicut et Caiphas prophetauit, hic confessus

Patris auxilio. Vt quid — inquit — dereliquisti me longe a salute mea? Passioni enim, sicut superius est dictum, et Pater eum tradidit, ut nos saluaret, et ipse semet tradidit, ut Patri obediret. A Iuda autem traditus est per pecunię cupiditatem, a Iudeis per inuidiam, a Pilato per timorem, ne Cęsarem offenderet, si ei, quem regnum appetere dixerant, pepercisset. Patris ergo in Esaia uox est: Propter scelus populi mei percussi eum, ut uidelicet eius sanguine humanum genus a sorde abluerem peccatorum. Hoc in

Omnem uindictam, quam in peccatores effusurus eras, ego sustineo, ut per me omnium miserearis. Et iterum alibi ad Patrem: Quem tu percussisti — inquit — ipsi persecuti sunt. Pater ergo miserando percussit, Iudei sęuiendo persecuti sunt: Patrem commouit pietas, Iudeos odia concitarunt. Ideo subiunxit: Et super dolorem uulnerum meorum addiderunt. Non solum igitur in passione sua derelictus est Iesus, sed etiam uolens in mortem pro nobis oblatus, pro nobis traditus, ut

sustineo, ut per me omnium miserearis. Et iterum alibi ad Patrem: Quem tu percussisti — inquit — ipsi persecuti sunt. Pater ergo miserando percussit, Iudei sęuiendo persecuti sunt: Patrem commouit pietas, Iudeos odia concitarunt. Ideo subiunxit: Et super dolorem uulnerum meorum addiderunt. Non solum igitur in passione sua derelictus est Iesus, sed etiam uolens in mortem pro nobis oblatus, pro nobis traditus, ut per agni immaculati immolationem Deo placato tollerentur

et non est, qui intelligat. Iusto nanque moriente fideles, qui prius mortui erant, reuiuiscunt dicentes cum propheta: Spiritus oris nostri, Christus Dominus, captus est in peccatis nostris, cui diximus: In umbra tua uiuemus in gentibus. At hoc increduli Iudei non intelligunt. Excęcauit enim eos malicia eorum et tenebrę, quę suspenso in cruce Domino factę sunt, ceciderunt super corda eorum, ut non sit in eis, qui intelligat. Expirante autem Domino et alia secuta sunt miracula: uelum templi scinditur, terra tremit,

conuertuntur. In Aggeo propheta loquentem audimus Dominum: Adhuc modicum, et ego mouebo cęlum et terram. Cęlum igitur mouit, quando sole obscurato tenebrę factę sunt. Terram mouit, quando eam uibrare compulit. Veruntamen et hęc et reliqua tunc contigerunt, ut Iudeorum perfidiam duritiemque testarentur. Obtenebrata enim sunt eorum corda Sole iustitię angustias patiente. Velum templi scissum est, et ferreum illorum pectus non est scissum ulla pietate. Terra mota est, illi in perfidia immobiles perstitere. Petrę scissę* sunt, illi

scissę* sunt, illi petris omnibus duriores permansere. Monumentis apertis mortui surrexerunt, illi de monumento scelerum suorum surgere neglexerunt. Centurio gentilis cum sua cohorte Filium Dei confitentur, ut gentes contemptis idolis Christum suscepturas significarent et tamen Iudeos a perfidię obstinatione non recessuros. De illis, qui in passione Domini surrexerunt, arbitror in Esaia fuisse prędictum: Expergiscimini — inquit — et laudate, qui habitatis in puluere, quia ros luminum ros tuus. Ros quippe sanguinis Christi

discipulus Iesu occultus, permittente Pilato tulit de cruce corpus eius, Nicodemus myrrha et aloe perunxit *om. a cceptumque corpus et munda syndone inuolutum cum aromatibus in monumento nouo deposuerunt et aduoluerunt saxum magnum ad ostium monumenti. Iudeis quoque suggerentibus Pilatus custodiri iussit sepulchrum a militibus usque ad diem tertium. In typum sepulturę Domini pręcesserunt: Ioseph a fratribus in cisternam demissus; Ionas in mari mersus et a cetho deglutitus et tertia die inde exiens uiuus. Ipsum etiam Dominum in

quasi ursi omnes, et quasi columbę meditantes gememus. Flebant igitur mulieres, quibus dixit: Nolite flere super me. Flebant discipuli, quos a morte resurgens interrogauit: Qui sunt hi sermones, quos confertis ad inuicem et estis tristes? At Iudei increduli neque erga crucifixum ulla mouebantur pietate neque resurgentis uirtutem curabant agnoscere. De qua illorum immanitate atque perfidia — sicut in Esaia est scriptum — conqueritur et ait: Expandi manus meas tota die ad populum incredulum, qui

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report