Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Inter Your search found 6900 occurrences
First 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1301-1400:1301. Baničević, Jakov. Epistulae anni 1513, versio... [page 145 | Paragraph | Section] nationis Gallicae, exceptis scismaticis dumtaxat. Dux Ferrarie discessit ex urbe nulla re perfecta aut conclusa cum Pontifice, sed tota causa suspensa est ad quatuor menses. Hungari fecerant inducias cum Turcis quas Comes Seposiensis Hungarus potentior inter eos, qui colocavit sororem suam in matrimonium Regi Polonie, noluit eas servare et sic Turci indignati invaserunt unam Regionem Hungarie dictam Temisvar, ex qua abduxerunt ultra iij. M. personas et usi sunt maxima crudelitate, sufixerunt pallo ultra CCCC. pueros. Rex in persona ita senex
1302. Baničević, Jakov. Epistulae anni 1513, versio... [page 33 | Paragraph | Section] et Vice Rege et expedivit Oratores Helvetios, qui recesserunt ab eo valde contenti, et omnes Helvetii sunt valde bene satisfacti de eo: dederunt salvum conductum Oratoribus Gallorum, quem vendiderunt eis xxx. M. scutuorum. xx. M. fuerunt data pro litteris, et x. M. distributa inter aliquos qui faverunt eis pro habendo dicto salvo conductu, et apud Helvetios sunt Oratores Dominus de la Tremugla, Episcopus Masiliensis * *Il se nomoit Claude d' Aix ou d' Aest. et nonnulli alii, nondum tamen sunt auditi, nec volunt eos
1303. Beneša, Damjan. Epistolae dedicatoriae ex opere de... [page bbiii | Paragraph | Section] hunc Duodecimum, ob multa praeclare gesta perpetuis monumentis commendandum, nullam arbitror calamitatem aegre laturum, quam e re Christiana uiderit futuram. Sed quis lachrymis, quaeso, moderari queat, cum meminerit post foedus ictum inter principes et aduersus infideles susceptam iam expeditionem, quae publice Romae fuit iussa praedicari, bella tam cruenta deinceps secuta? Quorum causa non uideo cui recte potest imputari, factorum suorum omnibus rationes iustissimas afferentibus, nisi dixerimus, ut mihi persuasum habeo, et
1304. Andreis, Franjo... . Epistolae III, versio electronica [Paragraph | Section] Viti Verleri, uiri optimi meique amantissimi et tui obseruantissimi, obrepere non parua solicitudo solet, quae me dies atque noctes exagitat, quod tuo liberalissimo erga me animo nequeam non esse ingratus. Erro procul a patria in extremis terrarum partibus, nonnumquam inter inhumanas gentes, sine spe, sine auxilio, adeo pertinaciter insequente fortuna ut saepe numero uitae odium mihi suboriatur. Accesserat pestilens quedam aegritudo quae, omitto quod uires eneruauerit, certe pulcherrimum meum institutum interrupit, quo (si licuisset
1305. Andreis, Franjo... . Epistolae III, versio electronica [Paragraph | Section]
FINIS
M. Maruli Praefatio in Suum Euangelistarium.
Quemadmodum inter marmora ophites,
inter gemmas adamas,
inter metalla aurum |
ęstimatione precio-que pręstare putantur,
et sicut sol omnium syderum fulgentissimus pulcherrimus-que habetur,
ita supra omnes scientias eminet illa, quam ethicen uocant,
quia de morum uitę-que cultu pertractat.
M. Maruli Praefatio in Suum Euangelistarium.
Quemadmodum inter marmora ophites,
inter gemmas adamas,
inter metalla aurum |
ęstimatione precio-que pręstare putantur,
et sicut sol omnium syderum fulgentissimus pulcherrimus-que habetur,
ita supra omnes scientias eminet illa, quam ethicen uocant,
quia de morum uitę-que cultu pertractat.
Cum enim nihil in homine
M. Maruli Praefatio in Suum Euangelistarium.
Quemadmodum inter marmora ophites,
inter gemmas adamas,
inter metalla aurum |
ęstimatione precio-que pręstare putantur,
et sicut sol omnium syderum fulgentissimus pulcherrimus-que habetur,
ita supra omnes scientias eminet illa, quam ethicen uocant,
quia de morum uitę-que cultu pertractat.
Cum enim nihil in homine laudabilius uirtute sit,
oris eius omnis uirtus eorum.
Quod si recte acciperent,
etiam in ueteribus Scripturis mysterium sanctę Trinitatis contineri
faterentur |
et nobiscum simul sentirent.
Crede mihi inquit.
distantiam quidam faciunt |
inter credere Deo |
et credere in Deum,
ut credere in Deum sit per fidem operari |
et eius cui credimus pręcepta exequi.
Hinc idem ait:
sunt |
quam supra firmissimam petram Christum ,
qui de semet loquens ait:
in Christum credentibus, tam gentilibus quam Iudeis |
ueteribus noua copulans
Christus lapis angularis, illa implens et ista incohans
.
Veruntamen quantum intersit inter Ecclesiam et synagogam,
ipsa nominum interpretatio declarat.
Synagoga Gręce, Latine congregatio dicitur.
ecclesia autem conuocatio interpretatur.
hęc propria naturę rationalis, illa etiam ad pecudes pertinet.
Itaque Ecclesię sicut magis
Porro, ipsis etiam, qui sacra eloquia uel audire renuunt |
uel si audiant, secundum ea uiuere nolunt,
nequiores sunt, qui eadem audiendo coram arguere |
atque iisdem petulanter obtrectare audent |
et sophismatum strophis docere |
ipsa Dei pręcepta uel impossibilia factu |
uel inter se pugnantia |
uel aliqua in parte minus rationi consentanea esse.
quasi uero quicquam rationabilius, consultius, iustius homo possit
indagare |
quam hominum opifex pręcipere?
Siquis tam prophana pręsumptione ducitur,
inter hereticos erit habendus |
et de fidelium coetu
|
ipsa Dei pręcepta uel impossibilia factu |
uel inter se pugnantia |
uel aliqua in parte minus rationi consentanea esse.
quasi uero quicquam rationabilius, consultius, iustius homo possit
indagare |
quam hominum opifex pręcipere?
Siquis tam prophana pręsumptione ducitur,
inter hereticos erit habendus |
et de fidelium coetu repellendus,
ne
Pelle igitur moras omnes |
et prauas cupidines de pectore proiicere
festina |
atque de spelunca latronum fac domum orationis
in qua habitare dignetur Christus.
Hoc pacto qui nunc nouissimus es apud Deum,
iam inter primos computaberis .
In nouissimis erant Mattheus, Zacheus, latro,
sed conuersi ad Dominum | primi facti sunt.
Mattheus reliquit teloneum, et fit apostolus.
Zacheus auariciam largitate mutauit,
et salus facta est domui
appetentiam superaretur.
Itaque in dignitate constitutus non sibi blanditur,
sed aliis prodesse affectat |
nec tam prępositum se esse meminit |
quam eorum quibus pręest ministrum,
a Domino admonitus dicente:
non sibi blanditur,
sed aliis prodesse affectat |
nec tam prępositum se esse meminit |
quam eorum quibus pręest ministrum,
a Domino admonitus dicente:
uel inconstantia |
uel timor |
uel ociositas |
uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas |
cętera-que id genus.
quę quoniam rationi naturęquę repugnant,
quis quis illis seruierit,
non iam inter homines computandus
sed inter pecudes erit numerandus.
Ratio enim propria hominis est.
bestiarum autem natura id tantum sequi,
quod suggerit appetitus |
nullum-que boni ac mali discrimen habere
in his quę appetuntur.
uel ociositas |
uel eorum quę ab Ecclesia recepta sunt incredulitas |
cętera-que id genus.
quę quoniam rationi naturęquę repugnant,
quis quis illis seruierit,
non iam inter homines computandus
sed inter pecudes erit numerandus.
Ratio enim propria hominis est.
bestiarum autem natura id tantum sequi,
quod suggerit appetitus |
nullum-que boni ac mali discrimen habere
in his quę appetuntur.
et iam magis optabis inglorius et ignotus Deo seruire |
quam quęrendę laudis gratia | urbibus ac prouinciis imperare.
Nunc reliqua, quę ad mortem hominis pertineant, Euangelii loca
percurrendo,
more holitoris inter salubres herbas |
eam tantum, quę ad pręsentem usum facit decerpentis, inquiramus.
Naturale est omnibus animantibus mortem timere |
In his tamen quę ratione utuntur
idest in hominibus,
timorem istum a natura insitum |
uitę immortalis cupiditas
desyderio spes,
et spe oritur desyderium.
Alioquin quid stultius esse potest |
quam cupere aliquid, quod te assecuturum non speras?
Sed cupis diu uiuere simul et speras,
veruntamen times, ne te spes ista fallat,
atque ita inter spem metum-que dubius fluctuas.
Et cum ita sit,
quęro abs te,
cum uoti compos fueris,
cum ad decrepitam usque ętatem perueneris,
quam diu uixisti?
annos centum aut plures fortasse |
si toto hoc tempore Deo uixisti,
pręclare quidem tecum agitur.
mox enim in
Iugum meum suaue est et onus meum leue.
Hoc diuinus psalmista | sensit dicens:
Ioannes quoque Baptista in matris aluo sanctificatus,
ut sanctior fieret,
desertum incoluit.
ibi manens Christum baptizare meruit |
et de illo prophetare |
et ab illo testimonium accipere dicente:
ac prudentes fuerint,
beatitudinis quoque magnitudine cęteris pręferentur.
Sequitur enim:
exhortari.
In Aggeo scriptum est:
scriptum est:
ęterna.
Sed ne in Veteri quidem Lege Leuitis data est possessio in tribubus,
ut scirent non in terra sed in cęlo sibi possessionem esse quęrendam,
dicente Domino ad Aaron:
sunt, pereuntes
uidere et negligere?
a diabolo superari et succurrere nolle?
immo etiam tergiuersari et fugere?
dum uereris ne quis tuis increpationibus offensus tibi aduersetur,
tibi detrahat,
tibi aliquo detrimento sit.
Sed meminisse debes,
quemadmodum Dominus miserit apostolos inter gentes
sicut agnos inter lupos |
et illi profecti cum fiducia euangelizabant Dei uerbum |
nec supplicia nec mortem expauescentes,
dum obsequium pręstarent Deo.
Nihil ita metuere debemus |
ut Dei iudicium.
temporale est, quod ab hominibus times,
quod autem a Deo maxime
negligere?
a diabolo superari et succurrere nolle?
immo etiam tergiuersari et fugere?
dum uereris ne quis tuis increpationibus offensus tibi aduersetur,
tibi detrahat,
tibi aliquo detrimento sit.
Sed meminisse debes,
quemadmodum Dominus miserit apostolos inter gentes
sicut agnos inter lupos |
et illi profecti cum fiducia euangelizabant Dei uerbum |
nec supplicia nec mortem expauescentes,
dum obsequium pręstarent Deo.
Nihil ita metuere debemus |
ut Dei iudicium.
temporale est, quod ab hominibus times,
quod autem a Deo maxime timere debes, ęternum
morbos non curabit?
et a periculis perditionis non erruet?
Ergo quoties aliquo seculi huius turbine agitaris,
quoties carnis pugnam spiritus patitur |
et pedibus laquei demonum inuidia tenduntur,
ad euangelicas lectiones te conuerte |
dormientem-que in puppi Saluatorem strepentibus inter legendum uel orandum uoculis excita.
statim illo imperante omnis tentationum ęstus concidet |
et concupita redibit tranquillitas.
Tunc etenim diuina te lectio docebit in aduersis patientiam,
in prosperis modestiam,
in Deum
legis euangelicę pręcepta reliquum uitę cursum dirigere
studebis.
Alioquin neque legere neque audire proderit,
si ab iis quę pręcipiuntur, morum conditio discors erit.
Et si nosse desyderas quantum ignauus auditor et impiger inter se
differant,
audi in Euangelio Dominum dicentem:
collocasti tam uaria in mari piscium genera
quam in sicco quadrupedum pedibus-que carentium reptilium |
et supra terram aera permeantium uolucrum.
produxisti de terra tot frugum species,
tot arborum,
tot lapidum,
tot metallorum |
et qui his uteretur, pręstantissimum inter animantia hominem.
Tuum opus sunt cęlestia.
Sol, luna, stellę,
quarum cursus, naturas, formam | decorem-que oculis intuemur,
et tamen qua materia constent, dicere nequimus.
Tu cęlum, quo omnia illa circumdantur extendisti,
quod statutis initio reuolutionibus perpetuo
.
Ille homines corporeos,
ille incorporeos angelos fecit,
utrosque ad fruendam cęlestis regni beatitudinem benignissime
constituens.
Ex his tamen non parua pars per arbitrii libertatem suo aduersata est creatori.
Inter quos angeli cum peccassent,
a tanto bono diuina largitate sibi collato excidere.
Itaque protinus de cęlo pręcipitati |
et intima corruentes irreuocabili damnatione puniti sunt.
Homini autem quamdiu in corpore
satis recordari.
cum pręsertim hoc haberi non possit,
nisi illa contemnantur |
neque libere et expedite de hoc aliquid consyderari,
nisi illa ferme obliuiscantur.
Quandoquidem omnia relinquere
et se solum sequi iubet eos Dominus,
qui inter ipsius discipulos censeri desyderant.
Sola itaque de Deo cogitatio uana esse non potest.
Ideo Salomonis te sapientia hortatur et ait:
tesserarum-que lusionibus tempus diuino honori dedicatum impie consumitis?
In quo quidem lusu nec amissę pecunię damnum sine infamia |
nec lucrum sine restitutionis debito |
nec usus est sine peccato.
nisi forte periurare |
et dolos intendere |
et aliena inique concupiscere |
et inter se identidem rixari atque in contumeliam prorumpere
fas esse dixerimus.
omitto quod interdum nec manibus temperatur |
et usque ad uulnera cędes-que peruenitur.
Quanto ergo leuius crimen ab his diuertere |
et alicuius honestę artis laboribus diem illum conterere |
quam per
ipsas pręuaricatorum poenas fidelium traditionum scripta percurrendo solicite scrutemur.
Neque hoc sine dolore,
immo nec sine metu,
ne ipsi quoque cum peccatores simus, in illas incidamus.
Legimus enim in Deuteronomio execrationes de monte Hebal a Leuitis Dei iussu prolatas,
et inter legendum contremiscimus.
Maledictus, inquiunt, qui facit sculptile,
quod est contra primę tabulę mandatum.
Contra secundę autem pręcepta delinquentibus dicitur:
Regum quoque historia testatur |
Salomoni dormienti apparuisse Dominum |
fuisse-que locutum,
et sicut petierat,
rerum scientiam ac sapientiam contulisse.
Somnio fidem fecit euentus.
Nam eum sapientissimum inter reges fuisse satis constat.
Danielis etiam somnia de uentis pugnantibus ac bestiis de mari
ascendentibus |
et aliis quę leguntur,
nisi futurę ueritatis signa extitissent,
ne scripta quidem in uoluminibus diuinis fuissent.
Veniamus ad Euangelium.
Magi ne ad Herodem
sęuiturus.
Ad hęc non pauca in sanctorum uitis relata legimus,
quibus credere compellimur |
per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari.
cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat:
illi quem oramus,
chara esse nouimus.
ut facilius ad pręstandum id quod poscimus inclinetur.
et cum pręstiterit,
gratias agamus,
ne impetrata ingratitudinis uitio amittamus.
Habes orationis formam;
disce qualiter te habere oporteat inter orandum.
Secessum pete,
nequid oranti impedimento sit.
uerba murmurant |
nec satis quid dicant attendunt,
non dissimiles illis, qui per quietem somniantes loquuntur,
quos per Esaiam arguens Dominus ait:
Hic populus labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me.
Tales certe si exaudiret,
non reprehenderet.
Et quoniam inter orandum semetipsos non intelligunt,
faciunt ut nec a Deo intelligantur.
Qualem igitur affectum orandi habent,
talem et fructum suę orationis referunt.
Ex his, ut equidem reor, erat ille,
cui in Apocalypsi
possit-ne id sibi a Domino pręstari,
quod rogabat, non accepit.
Postquam autem firma stabili-que fide opus esse ad impetrandum didicit
et se iam uere credere
nihil-que de Domini uirtute dubitare respondit,
filium, pro quo orabat, sanum recepit.
Hanc dubię et fidelis postulationis inter se distantiam Iacobi
apostoli uerba satis declarant,
ubi ait:
Siquis indiget sapientia,
postulet a Deo,
qui dat omnibus affluenter
et non improperat,
et dabitur ei.
Postulet autem in fide nihil hęsitans.
exitus, pharaonis et Nabuchodonosor.
alter toties flagellatus duritiam cordis non dimisit.
ideo-que cum toto exercitu,
qui ipsum sequebatur,
fluctibus obrutus periit.
alter mente alienatus urbe-que eiectus |
et cum brutis computatus,
quia Deum contempserat,
inter aduersa animo resipiscens Deo se submisit |
et poenitudine ductus ueniam ab eo petiit.
quo miserante calamitatibus liberatus et in regno fuit receptus.
Diuina igitur prouidentia cum
in contrarium reuoluta est uoluntas.
is tamen patris imperium peregisse dicitur,
quem nolle obedire poenituit,
et quod ante noluerat,
rursum uoluit |
sua-que sponte fecit,
quod liberum erat facere nolle.
Hoc si inuitus fecisset,
inter non obedientes habendus esset.
Non enim pro eo quod quis nolens,
sed pro eo quod uolens benefacit,
laudem meretur atque gloriam.
Voluntas ergo ut bene de Deo mereri possit,
libera ad poenitentiam agendam accedat,
non coacta,
non ui
Nulli ętati parcit mors |
et sicut senes ita et pueros rapit.
quin immo rari admodum sunt,
quos ad senectam usque patitur peruenire.
Plurimos pręterea eadem dies sanos fortes-que incedere uidit |
et exanimes concidere.
Nulla uitę securitas est semper inter pericula uersantium.
Potes uel morbi ui |
uel uenenati cibi haustu |
uel serpentis ictu |
uel sicarii alicuius improuiso percussu |
uel alio aliquo inopinato casu protinus extingui.
denique quod multis accidit,
potest et tibi.
Iccirco sicut in
soluendi atque ligandi acceperunt,
qui potest omnia |
et per quem facta sunt omnia in cęlo et in terra et
in omnibus abyssis.
Ipsi iudicent inter lepram et lepram,
ipsi peccatorum nostrorum morbos curent,
ipsi nos ad ęternam transmittant salutem,
suppeditantes quicquid ad eam assequendam nobis necessarium fuerit.
Necessarium est autem baptismo ablui,
chrismate inungi.
sed quoniam etiam post hęc in multis delinquimus,
detectis iacuit indecore,
ita ut uni ex filiis risum moueret.
Loth autem inebriatus incestum commisit |
et de filiarum concubitu liberos suscepit,
ignarus quęnam essent illę cum quibus concumberet,
neque fortasse quid ageret.
cum inter dementem et ebrium nullum discrimen sit,
nisi quod alter altero facilius curetur.
Tutius est autem secretum aliquod committere stulto quam ebrioso.
neuter scit arcanum cęlare,
stulti tamen uerbis nemo adhibet fidem,
ebrio magis creditur.
discrimen sit,
nisi quod alter altero facilius curetur.
Tutius est autem secretum aliquod committere stulto quam ebrioso.
neuter scit arcanum cęlare,
stulti tamen uerbis nemo adhibet fidem,
ebrio magis creditur.
Ad hęc inter compotantes frequenter leuissima de causa exurgunt rixę,
concertationes,
uulnera,
cędes.
Vnde Salomon in Prouerbiis ait:
Qui dimittit aquam,
id est qui mero uino utitur,
prophetam et ait:
Expergiscimini ebrii et flete et ululate omnes |
qui bibitis uinum in dulcedine!
Poenitere autem nolentibus per Hieremiam minatur dicens:
Bibite et inebriamini et
uomite et cadite |
neque surgatis a facie gladii,
quem ego mittam inter uos.
Gladius hic iustitia Dei est,
quę breuissimam uitę huius uoluptatem uno ictu mutat in perennem amaritudinem.
Hoc ipsum idem Dominus etiam in Euangelio testatus ait:
Si dixerit malus seruus in corde suo:
Moram facit
tunc demum futura quidam dicunt,
cum in fine seculi hominum animę suis iunctę corporibus fuerint.
Ego uero etiam ea significari reor,
quę tunc erunt impio,
cum primum diuidi eum a corpore contigerit.
Non quod animę dentes osseos |
aut oculos habeant carnales,
sed quod inter uiuentes acerrimus dolor sit,
qui hominem flere et dentibus inter se collisis stridere cogit.
Vt ergo intelligas poenarum grauitatem quę sunt in inferno,
per eius poenę similitudinem tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc
fuerint.
Ego uero etiam ea significari reor,
quę tunc erunt impio,
cum primum diuidi eum a corpore contigerit.
Non quod animę dentes osseos |
aut oculos habeant carnales,
sed quod inter uiuentes acerrimus dolor sit,
qui hominem flere et dentibus inter se collisis stridere cogit.
Vt ergo intelligas poenarum grauitatem quę sunt in inferno,
per eius poenę similitudinem tibi loquitur,
quam in hac uita grauissimam esse non ignoras.
Hęc autem consuetudo est diuinę Scripturę,
ut spiritalia quę non intelligimus,
per corporea
populo spiritalium bonorum |
quomodo mutatus es in solitudinem?
Anima tua gentium erat domina,
sensibus imperans |
et omnes eorum affectus subdens rationi |
quomodo facta est quasi uidua non habens uirum,
cuius consilio sapientia-que regatur?
Princeps fuerat prouinciarum,
quia inter probatos quoque ac pręstantes
eminebat,
nunc autem facta est sub tributo soluit-que
uectigal principi tenebrarum,
non iam quomodo oportet sed quomodo ille suaserit uiuens.
Lucerna eras lucens omnibus qui in domo sunt |
extincto lumine
possideres |
et nunc repente mutato proposito ędificata destruis ac dissipas |
et de solida petra ad fluidam mollem-que harenam transgrederis,
in qua non potes consistere |
nedum ędificare,
in qua quicquid extruere niteris corruit.
Et cum nihil omnino inter mundanas uoluptates firmitatis,
nihil stabilitatis existat,
illę quoque te destituent
te-que sublato omni sustentaculo protinus in profundum ruere
permittent,
ut qui nunc mundi affluis luxuriis,
mox calamitatibus afficiaris ęternis.
dicente Domino per prophetam:
Si
inutilia relinquas,
et serpentis fueris industriam imitatus.
Sapientia est
quę pręcipiuntur fecerimus,
beati esse non possumus.
Neque enim uiam qua ad cęlum itur,
nosse,
sed cum noueris,
per eam ingredi sapientis est.
Quin immo, tanto nequius peccat,
quanto quis inter bonum malum-que discernere plenius didicit.
Sit igitur in te sanctarum scientia Scripturarum,
sed ita ut non desint,
quas illa commendat uirtutes |
et absint uitia quę detestatur.
Hoc si pręstiteris,
uere te sapientem esse scias
ut disciplinis instruatur,
quę naturam suam perficiant,
ne ignarus rerum erret |
nec pro bono accipiat malum et bonum pro malo,
ac dum sapienter se facere putat,
insipientię arguatur.
Nam licet affectionem boni habeamus a natura,
non tamen et scientiam quę efficit sapientem.
Inter doctum autem et indoctum multa distantia existat necesse est,
quanta utique inter scire et nescire.
Quorum alterum Salomon luci,
alterum tenebris comparat dicens:
|
nec pro bono accipiat malum et bonum pro malo,
ac dum sapienter se facere putat,
insipientię arguatur.
Nam licet affectionem boni habeamus a natura,
non tamen et scientiam quę efficit sapientem.
Inter doctum autem et indoctum multa distantia existat necesse est,
quanta utique inter scire et nescire.
Quorum alterum Salomon luci,
alterum tenebris comparat dicens:
qui ex Deo est,
ut sciamus quę a Deo donata sunt nobis.
quę et loquimur non in doctis humanę sapientię uerbis,
sed in doctrina Spiritus, spiritalibus spiritalia comparantes. .
denique post multa de Deo salutaris sapientię autore dicta ait:
Siquis uidetur inter uos sapiens
esse in hoc seculo,
stultus fiat,
ut sit sapiens.
Sapientia enim huius mundi stulticia est apud Deum.
Scriptum est enim:
Comprehendam sapientes in astutia eorum.
Et iterum:
Dominus nouit cogitationes sapientium,
quoniam uanę sunt.
esse putauerunt
,
et hanc ad sapientem pertinere uolebant.
At nos uerę quoque ęternęque beatitudini gaudium attribuimus et in Deo lętitiam perpetuam-que iocunditatem,
amorem etiam et mutuam inter beatos charitatem atque perfectam.
Repudiata itaque gentilium fatuitate |
sapientiam quam non homo sed Deus docuit sequamur.
hanc diuitiis,
hanc rebus omnibus anteponamus.
Melior est acquisitio eius
pendere iudicant |
et incantationibus diaboli magis quam piis Ecclesię precibus
delectantur.
In his omnibus stultus sit oportet,
qui apud Deum sapiens esse desyderat.
Fuit et alia inter gentiles sapientia,
ueri quidem inquirendi supra quam dici queat
studiosa,
sed plane inanis cassi-que laboris,
cum inuestigare illud nequaquam potuerit,
quod nisi Deo monstrante scire nemo poterat.
Ista autem erat philosophorum professio circa ipsam
enim quo facilius callidissimi hostis machinamenta deuitemus,
operęprecium erit |
prius naturam eius mores-que cognoscere.
Demones igitur spiritus sunt |
nocendi cupidi,
iusti expertes,
fastu elati,
astu callidi,
inter cęlum terram-que habitantes,
donec postremo ad inferna detrudantur.
ut tanto eant inferius,
quanto altius efferre sese conati sunt.
Qui ut ei cuius iudicio ad hęc ima deiecti
sunt aduersentur,
homini inuident |
atque illos maxime infestant,
quibus
ueniamus ad priuata.
De nominibvs demonvm privatae conditionis.
Caput XIV
Primogenita Aegypti sunt demones inter omnes nequitia primi,
dicente Domino:
Meum est omne primogenitum.
ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti,
sanctificaui mihi quicquid primum nascitur in Israhel.
Certe nisi Dominus noster Iesus Christus primogenitos Aegypti percussisset,
principatus (ut Apostolus
Humiliabit calumniatorem.
Vir etiam iniquus |
et homo inimicus est demon,
ut in psalmo:
A uiro iniquo erripies me.
et in Euangelio:
Inimicus homo in medio tritici superseminauit zizania.
Idem est Barrabas,
qui adhuc inter Iudeos homicidia peragit incredulitatis.
Et ne ignoremus angelum aliquando Dei fuisse,
post reatum etiam angelus nominatus est,
non tamen bonus,
sed malus,
non Dei,
sed diaboli.
te,
et dabo te desolatum atque desertum.
Seyr interpretatur hispidus |
et pilosus.
Diabolus quippe Esau pilosi partes secutus aduersus populum Iudę, id
est, confessionis,
illos uidelicet qui Christum confitebantur,
sese errexerat |
et montis instar superbia elatus regnabat inter infideles.
His autem ad Christum conuersis |
ille desolatus est et desertus.
quod futurum de eodem monte Zacharias quoque uidit cum diceret:
Quid tu, mons magne?
Coram Zorobabel in planum.
De Zorobabel enim natus est Christus,
cuius uirtute concidit regnum diaboli.
hic
quia ueniam desperauit.
Cęteris uero benignitas Domini subuenit |
ueniam-que indulsit.
quia et ambitionem conuerterunt in humilitatem |
et contentionem in concordiam |
et dubitationem in fidei firmitatem |
et metum in audaciam,
etiam inter sęuientes tyrannos Christum confitendo.
Datus erat et Paulo angelus Sathanę,
qui eum colaphizet.
unde exclamans ait:
Interim si in hac leuiore ac proletaria pugna non uicerimus,
quomodo in magis graui bello principum atque rectorum uincemus?
Porro si strenui militis operam in turba pręstiterimus,
iam certe altius promoueri merebimur,
ut uidelicet inter decuriones |
uel centuriones |
uel tribunos etiam ac duces censeamur.
Quo si peruenire cupimus,
ipsa militię nostrę rudimenta atque principia fortiter constanter-que nobis exequenda sunt |
nec
pacem offerenti credas.
mortis huius?
gratia Dei per Iesum Christum Dominum nostrum.
igitur ego ipse mente seruio legi Dei,
carne autem legi peccati. .
Quare caro aduersatur spiritui.
Quęris quare contrarię inter se uoluntatis sint |
spiritus et caro?
quia caro ex Adam qui peccauit propagata est,
animam uero et spiritum non ab Adam,
sed a Deo accepimus.
Iccirco spiritus expetit ea quę Deo placent,
caro autem magis illa concupiscit,
quę ipsam delectant,
et ad peccandum est prona,
Mar. ii.
concupiscentię blandimenta trahere me nititur,
ut peccem tibi et peream.
Ab his ergo mei tui-que aduersarii insidiis libera me!
Esto mihi in Deum protectorem |
et in locum munitum,
ut saluum me facias.
Ventum, Domine, ualidum,
quo in diuersum impellor metuo |
et iam inter frementes undas mergi incipiens ad te clamo.
Tu igitur miseratus dexteram tuam extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit
miseratus dexteram tuam extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat uoluntas tua sicut in cęlo inter sanctos,
ita et inter nos in terra.
ut tuis parendo mandatis ad te in cęlum ascendere |
et non eis contraria operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed
extende |
et sicut Petrum cum fluctibus operiretur saluasti,
ita me de pernicie carnalis suggestionis erreptum tibi restitue.
ut tuam potius uoluntatem quam meam faciam.
Nostra enim uoluntas perdit nos,
tua uero saluat semper.
fiat uoluntas tua sicut in cęlo inter sanctos,
ita et inter nos in terra.
ut tuis parendo mandatis ad te in cęlum ascendere |
et non eis contraria operando in profundum demergi mereamur.
Si sic oraueris,
non frigide sed ardenter,
non proterue sed
autem hominis non habet ubi caput reclinet .
XXVI
Sedete hic inquit,
donec uadam illuc et orem.
In monte autem orauit,
ut orando postulemus non terrena quę in imo sunt,
sed quę in alto cęlestia.
Quod uero etiam in uilla Gethsemani orasse dicitur,
docemur inter orandum seruandam esse humilitatem.
atque ideo et positis genibus orasse |
et ad orandum in faciem procubuisse.
Quod pręterea Patrem precatus ait:
illorum errori uideantur.
Non minus declinandi sunt,
qui in flagitiis obduruerunt.
corrumpatur,
quam sperandum ut malus emulatione boni mores emendet.
Quamobrem Apostolus diuersis uitiis inquinatos in unum colligens ait:
grata sunt |
et gustui seruantur;
cum autem corrupta et marcida fuerint,
proiiciuntur,
quia neque gustum delectare queunt |
neque odoratum.
Propheta igitur malorum consortio refutato,
quos aditurus,
cum quibus consessurus sit,
continuo declarat dicens:
Lauabo inter innocentes manus meas,
et circumdabo altare tuum, Domine.
Quid est istud?
nisi quod idem pręcipit et ait:
est istud?
nisi quod idem pręcipit et ait:
pudico commendabilis redditur.
et quali quisque consortio gaudet,
talis esse et ipse iudicatur.
Optimorum similitudo morum Ionatham iunxerat Dauidi,
Eliseum Elię,
Paulum Petro,
reliquos etiam apostolos innocentia inter se animi-que simplicitas copulauerat.
Solus cum illis nequiuit permanere sacrilegus Iudas,
quia eum,
quem illi amabant,
ipse uendidit.
et hic quidem de grege Domini egressus faucibus
incidit lupi ac
nequiuit permanere sacrilegus Iudas,
quia eum,
quem illi amabant,
ipse uendidit.
et hic quidem de grege Domini egressus faucibus
incidit lupi ac periit.
Ipsos uero concors inter se erga Dominum affectus saluauit.
Quibus ille in Euangelio ait:
terris .
Neque enim lapidei parietes isti |
uel prędia |
uel urbes |
uel prouincię |
uel regna |
Ecclesia Dei sunt,
sed ipsa Christum credentium atque confitentium congregatio.
Quę cum de terra tollitur,
in cęlum transfertur.
ut quę inter mundi turbines fideliter militauit,
iam supra mundum secura triumphet |
et omni terrena potestate sublimior dicat:
Nam cum populus Israhel ad Terram Promissionis translatus esset per
singulas tribus diuidendam,
sacerdotali tribui est a Domino dictum:
Pauper uero ubique tutus est,
ubique securus.
Capta Hierosolyma Nabuchodonosor Caldeorum rex omnia transtulisse
Babylonem dicitur,
solos pauperes reliquisse.
ne ignores paupertatem etiam inter hostes quandoque manere illęsam |
nec frustra esse dictum:
Pauperes fiducialiter requiescent.
Idem submissius supplicant et efficacius exaudiuntur.
iuxta illud:
Deprecatio pauperis usque ad aures perueniet.
et illud in psalmo:
Exaudiuit pauperes Dominus,
et
tanto uilior coram Deo contemptibilior-que apparebit.
Simulata sanctitas aurum adulterinum est,
exterius quidem preciosum apparens,
intus uilissimum existens |
cum frangitur tunc manifestum fit quale fuerit,
et inter rudia ęramenta despectum abiicitur.
Qui uero nihil dolose,
nihil ficte agunt,
sed libenti animo sua omnia relinquunt,
ut pauperes pauperem sequantur Christum,
hi apostolicę beatitudinis atque dignitatis consortes efficiuntur |
et ab ipso Domino simul
aquę,
et refocillatus est.
Idem uiginti panibus ordeaceis centum uiros Deo pręstante satiauit,
ita ut etiam superesset.
Daniel
Daniel morti addictus,
et in lacu leonum conclusus allato
mirabiliter prandio reficitur |
et inter ferocissimas bestias manet
securus.
duodecim cophinos impleuerunt.
Iterum pari miraculo quatuor milia hominum pręter paruulos et mulieres
panibus tantum septem memoratur satiasse |
fecisse-que ut satiatis septem fragmentorum sportę superessent.
memoratur satiasse |
fecisse-que ut satiatis septem fragmentorum sportę superessent.
inquit, non tantum pedes,
sed et manus et caput.
usque adeo expauit,
ne ab eo separaretur,
quem totis animi affectibus diligebat.
Quando etiam stans pro Domino solus aduersus armatam cohortem strinxit gladium |
percussit-que principis seruum,
plures forsitan percussurus donec inter multorum arma et ipse
concideret,
nisi furentis animum eiusdem Domini iussa repressissent.
Post resurrectionem quoque eius gloriosam,
cum de naui illum in littore stantem agnouisset,
non expectauit donec remigando ad terram perueniret,
sed omnis morę impatiens misit se in mare
Ille solis pluuię-que beneficium,
hoc est temporalium bonorum usum |
tam malis quam bonis communem esse uoluit.
ut et tu charitatem tuam sicut cum amicis ita et cum inimicis
communices,
omnibus prodesse,
nulli nocere cupiens.
Quid autem inter amicorum inimicorum-que dilectionem intersit declarat dicens:
Si enim diligitis eos qui uos diligunt,
quam mercedem habebitis?
nonne et publicani hoc faciunt?
et si salutaueritis fratres uestros tantum,
quid amplius facitis?
nonne et ethnici hoc faciunt?
damnet,
quasi poeniteat eum fecisse quod fecerit.
Odio ergo habet Deus hominis peccatum non naturam.
Ita et tu in uno homine habes alterum quod odisse debeas,
alterum quod diligere.
Plectere autem delinquentes prępositi officium est.
Inter ęquales alteri in alterum nullum ius est |
nisi commiserendi,
si deliquerit,
commonendi ne delinquat,
optandi atque orandi,
ut post delictum poenitentiam agat |
et ueniam consequatur |
et sperandę salutis gratiam quam peccando amiserat,
emendando recuperet.
Cęterum qui
ad uirtutis uiam conuertatur et uiuat.
De pace publica et privata.
Caput V
Porro ipsius charitatis uinculum pax est.
Concorditer uiuant oportet,
qui diu inter se amare cupiunt.
non incongrue igitur de pace colenda nunc disserendum occurrit.
Pax quędam publica est,
quędam priuata.
Publicam pacem dicimus,
cum ab armis foedere intercedente quies est
multa status sui tranquillitate gaudet |
ac rebus quas possidet fruitur perquam iocunde.
Cęterum huic tantę ciuium quieti subrepere ocium solet atque ignauia.
Exinde luxurię uitia scaturiunt,
quibus corrupti multorum animi,
dum externam pacem fouent,
domesticam perturbant |
et inter se dissidere incipiunt,
postquam foris hostem diu non senserunt.
Quod ne tibi contingat,
summopere erit prouidendum.
id est,
pax quę prodesse debet,
ne tibi noceat.
Pax illa Dei est,
quę bonorum animos mutuo amore deuincit,
quę Christo seruientes unum corpus efficit.
Et hi quidem idem uolunt,
idem nolunt.
quia omnes pariter ad unum finem Deo placendi tendunt.
Non est inter illos "est" et "non",
sed iuxta Domini pręceptum |
"est, est-- non, non".
Concordi mente et corpore Deo seruiunt |
et ad omne opus bonum unanimes concurrunt.
Quid hac pace dulcius?
quid utilius?
quid laudabilius dici queat?
Beneša, Damjan (1476-1539) [1514], Epistolae dedicatoriae ex opere de secundo bello Punico, versio electronica (, Lyon), verborum 1502, Ed. Rezar, Vladimir [genre: prosa - epistula dedicatoria] [word count] [benesadepistolaededic].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1515], Epistolae III, versio electronica (), Verborum 975, versus 33, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - elegia; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1515], Ode in triumpho reuerendissimi atque amplissimi domini Ioannis de Lasko, archiepiscopi Gneznensis, de uictoria inuictissimi Sigismundi, Polonie regis, contra Moscos habito, versio electronica (), 60 versus, verborum 294, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - oda] [word count] [andreisfode].
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.