Your search found 3704 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1701-1800:

Graeci et nostri tiaram, quidam etiam mitram vocant. Petalum, aurea lamina in fronte Pontificis quae Dei nomen illud ineffabile Tetragrammaton, quatuor literis Hebraeis gerebat scriptum. Penula, in Apostolo, Latinum est, est autem quasi lacerna, descendentibus clavis. Baddim, in Daniele, vestes lineae, quibus feminalia, ut arbitror, significantur. Bad enim apud Hebbraeos linum dicitur. unde et in quibusdam locis legitur, Ephod bad, hoc est, Ephod lineum: non autem Ephod barud, ut quidam corrupte legunt. Diplois, in Regum libris, sagum vel chlamys, ἀπὸ τοῦ

in fronte Pontificis quae Dei nomen illud ineffabile Tetragrammaton, quatuor literis Hebraeis gerebat scriptum. Penula, in Apostolo, Latinum est, est autem quasi lacerna, descendentibus clavis. Baddim, in Daniele, vestes lineae, quibus feminalia, ut arbitror, significantur. Bad enim apud Hebbraeos linum dicitur. unde et in quibusdam locis legitur, Ephod bad, hoc est, Ephod lineum: non autem Ephod barud, ut quidam corrupte legunt. Diplois, in Regum libris, sagum vel chlamys, ἀπὸ τοῦ διπλόω, quod duplicatur: et omne indumentum quo dupliciter

literis Hebraeis gerebat scriptum. Penula, in Apostolo, Latinum est, est autem quasi lacerna, descendentibus clavis. Baddim, in Daniele, vestes lineae, quibus feminalia, ut arbitror, significantur. Bad enim apud Hebbraeos linum dicitur. unde et in quibusdam locis legitur, Ephod bad, hoc est, Ephod lineum: non autem Ephod barud, ut quidam corrupte legunt. Diplois, in Regum libris, sagum vel chlamys, ἀπὸ τοῦ διπλόω, quod duplicatur: et omne indumentum quo dupliciter ambimus, diplois appellari potest. Melotae, in Regum libris [?: pe-

scrupula tria. Didrachma, drachmae duae sunt. Unde miror, quomodo in libro Hebraicarum Quaestionum, Semuncia scribatur. Stater, est nummus habens (ut quidam affirmant) unciam unam, id est, aureos sex: ut alii putant, tres. In Evangelio enim pro duobus didrachmis Stater datur. Sic ei, qui in Latina lingua corrupte Siclus dicitur, ut in Quaestionibus supra scriptis indicatur, unciae pondus habet: ut alibi scriptum reperi, scrupula decem, quod et ipse arbitror. nam Siclus ipse, vel Sicel, de propinquitate ponderis quasi sicilicus sonat. Obolus, est scrupulum dimidium, quod facit siliquas tres:

quo est Evangelicae legis praefiguratio. Paralipomenon, praetermissorum, vel reliquorum: id est, quod historiae inibi contingantur, quae in Regum libris praetermissae sunt. Evangelium, bona annunciatio, sive bonum nuncium. Apocalypsis, revelatio. Gazophylacium, divitiarum custodia: compositum de lingua Persica et Graeca. Synodus, comitatus, vel coetus. Canon, regula. Theuchos, volumen. Apocrypha, recondita, vel occulta. Hexapla, sex simplicia. Apologia, excusatio: unde Apologeticos appellatur, vel, sicut quibusdam videtur, purgatio, seu defensio. Anagoge, superior sensus. Tropologia,

[?: Do- ] ibid. 58 etc. [?: dolos- ] [?:-rc- ] 250. 39 [?: dolos- ] [?:-omo ] ib. 44 [?: dolos- ] [?: lingu- ] ibid. [?: dolos- ] [?:-nu- ] ib. 42 [?: D- ] ib. 45 [?: ] [?:-im- ] ib. 62 [?: ] cantici ib. 69 [?: ]

faciei salutes ib. 50 facies flammarum ib. 54 facies redigi in nigredinem ib. 57 coram Facie alicuius aliquid esse ib. 62 faciem alicuius concidere ib. 64 Facere 299. 26 facere linum, sericum, aurum, etc. ib. 27 facere boves ib. 42 facere praeceptum ib. 56 facere pecudes ib. 66 facere rem, aut facere quaestum ib. 62 facere aliquem in gentem magnam 300. 3

[?: ] Fatuus ib. [?: ] Favus ib. [?: ] favum stillare ib. 44 Fel ib. [?: ] in Felle esse [?: ] [?: ] in melle sunt sitae linguae [?: vestr- ] [?: ] [?:-tiones ] ib. [?: ] Corda in Felle sunt sita atque in [?: ] [?: ] [?: ] [?: ] Femur ib. 51 super Femore gladio accingi ib.

pauperum dare [?: 4- ] . [?: ] in Iudicio ambulare ib. [?: ] iudicium alicuius auferre ib. [?: ] iudicare iudicium alicuius ad [?: s- ] ib. 40 iudicium ponere ad lineam, et [?: i- ] ad [?: trutina- ] ib. [?: ] iudicium quaerere ib. [?: ] iudicium scire ib. [?: ] iudicium ac viam alicuius [?: absco- ] [?: ] se ab aliquo ib.

40 legem exituram ex Zion, et verbum Domini de Hierusalem ib. 46 lex Dei in alicuius corde ib. 63 legem debilitari aut infirmari ib. 69. 70 legem suam Deum alicui gratificari 551. 2 lex pietatis aut clementiae in lingua alicuius, Prov. 31 ib. 3 lex veritatis ib. 6 legum unam esse diversis personis aut rebus ib. 7 lex hostiae, pro delicto ib. 14 lex domus ib. 15 legem in omnibus provinciis dari ib. 16. 17

ib. 49 Lignum ib. 70 lignum scientiae boni ac mali 576. 45 lignum vitae ib. 56 ligna aquarum ib. 61 ligna secantem vulnerari ab eis ib. 67 lignorum artifices ib. 70 ligna lini 577. 1 Ligo ib. 3 Limax ib. 15 Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua

56 ligna aquarum ib. 61 ligna secantem vulnerari ab eis ib. 67 lignorum artifices ib. 70 ligna lini 577. 1 Ligo ib. 3 Limax ib. 15 Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44

ib. 61 ligna secantem vulnerari ab eis ib. 67 lignorum artifices ib. 70 ligna lini 577. 1 Ligo ib. 3 Limax ib. 15 Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga

vulnerari ab eis ib. 67 lignorum artifices ib. 70 ligna lini 577. 1 Ligo ib. 3 Limax ib. 15 Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum

lignorum artifices ib. 70 ligna lini 577. 1 Ligo ib. 3 Limax ib. 15 Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere

lini 577. 1 Ligo ib. 3 Limax ib. 15 Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70

3 Limax ib. 15 Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6

Limen transilientes ib. 19 Lingo ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8

ib. 32 lingere terram ib. 34 Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere

Lingua ib. 61 linguam facere iaculari ut arcum 578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere aliquem ruere ib. 15 lingua ambulare per

578. 1 lingua praevalere ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere aliquem ruere ib. 15 lingua ambulare per terram ib. 16. 17 Liquesco ib. 31 Lis

ib. 3 linguis loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere aliquem ruere ib. 15 lingua ambulare per terram ib. 16. 17 Liquesco ib. 31 Lis ib. 35 litis vir ib.

loqui ib. 14 linguis hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere aliquem ruere ib. 15 lingua ambulare per terram ib. 16. 17 Liquesco ib. 31 Lis ib. 35 litis vir ib. 36 litis alicuius

hominum et angelorum loqui ibi. 44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere aliquem ruere ib. 15 lingua ambulare per terram ib. 16. 17 Liquesco ib. 31 Lis ib. 35 litis vir ib. 36 litis alicuius vir ib. 38 litigare

44 linguam protrahere erga aliquem ib. 64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere aliquem ruere ib. 15 lingua ambulare per terram ib. 16. 17 Liquesco ib. 31 Lis ib. 35 litis vir ib. 36 litis alicuius vir ib. 38 litigare pro aliquo ib. 40

64 a Linguarum contentione aliquem abscondere ib. 68. 69 lingua secreti ib. 70 lingua dolosa 579. 6 lingua mollis ib. 8 linguae vir ib. 13 linguam facere aliquem ruere ib. 15 lingua ambulare per terram ib. 16. 17 Liquesco ib. 31 Lis ib. 35 litis vir ib. 36 litis alicuius vir ib. 38 litigare pro aliquo ib. 40 Livor ib. 49 Locus ibi. 62

loqui iustitiam ibi. 34 loqui aedificationem ib. 46 loqui pacem ibi. [?: 5- ] loqui in porta ibi. 56 loqui e sublimi ibi. 64 loqui de curru ibi. [?: ] loqui lingua [?: 58- ] . 3 loqui mente [?: ] loqui Deum in prophetis [?: ] . [?: ] loqui in corde ib. 47 loqui visionem cordis [?: ] . 55 a loqui cum aliquo ibi.

deserti, aut planiciei ib. 5. 6 maris affluentia ib. 21 maris fremitus ib. 24 in Maris profundum abiici ib. 26 ad Mare descendere ib. 31 mare tonet, et plenitudo eius ib. 34 maris Aegypti lingua ib. 40 maris insulae ib. 41 in Maris cor aut medium montes ruere ib. ib. 50 maris procellas Deum compescere ib. 54 a Mari ad mare ib. 60 maris multitudo et plenitudo 630. 1 mare meum

] mendacium parere 639. [?: ] mendax donum ib. [?: ] mendacii panis ib. [?: ] mendacii sermo ib. [?: ] mendacium facere ib. [?: 4- ] mendacii lingua loqui ib. [?: 4- ] Mens Νοῦς ib. [?: ] in Mentem reprobam tradere ib. [?: ] mens carnis ib. [?: ] mente loqui [?: 64- ]

os bovi trituranti ib. 15 obturare aut obstruere aures ib. 20 Obsurdesco ib. 33 Obviare ib. 36 Occasio ib. 40 Occido 764. 26 occidere sanguinem ib. 31 occidere aliquem lingua viperae ib. 33 occidere ad perditionem ib. 36 occidere occisione ib. 38 occidere, et possidere ib. 41 ad Occisionem descendere ib. 47 occisionis vir ib. 51. 52 occisionis magnae

statuere ibid. 67 Paedagogus 814. 10 Pagina, aut pagella ib. 18 Palatum ibid. 29 palatum ad peccandum dare ib. 34. 35 palatum gustare cibum ib. 38 palato adhaerere linguam ibid. 40 Palea ib. 57 Pallium pilosum 815. 20 pallium concedere volenti tunicam accipere ibid. 28. 29 Palma ib. 40 palmas elevare ib. 57 Palmes 816. 4

33 parcere oculum alicui ib. 36 Pardus ib. 43 Parens ib. 48 Pareo ib. 57 Paries 824. 1 paries dealbatus ib. 9. 10 paries ruinosus ib. 14 parietem ruinosum linire ibid. parietis artifices ib. 23 parietes cordis ib. 24 ad Parietem mingens ibid. 28 parietem nudare clypeum ib. 31 parietis septum ib. 38 Pario ib. 44

ib. 27 peccatum tollere ib. 30 peccata alicuius in profundum maris proiicere ibid. 46. 47 post tergum abiicere: elongare a nobis: delere sicut nubem: avertere Deum faciem a peccatis: tegere peccata, etc. ibi. etc. lineis 6 sequentibus. peccatum alicuius tegere ib. 56 peccatum super aliquem ponere 863. 5. 6 peccatum aliquem subvertere ib. 10 peccatum regnare ib. 11 a Peccatis recedere ib. 16 peccato mori

ib. 47 percutere in omni termino ib. 64 percutere foedus ib. 67 percutere hostem suum retrorsum ib. 69 percussos dare coram aliquo 872. 11 percutere in anima ib. 19. 20 percutere lingua ib. 24 percutere manum ib. [?: ] percutere percussione non [?: rece- ] ib. 31 percutere aliquem in terram ib. [?: ] [?: ] percutere pectus ib. [?: ]

[?: ] esse claudo ib. 35 etc. ad Pedes alicuius sedere ib. 40 [?: ] [?: pil-s ] radere ib. 44 [?: ] alicuius aliquid subiicere lib. 48 [?: ] alicuius pulverem lingere ibid. [?: 6- ] . 62 [?: ] suos super lectum colligere ibid. 66. 67 [?: ] pauperum conculcare aliquem 891. [?:-2 ] [?: ] Dominum lavare ibid.

universae via ib. 25 terrae vir ibid. 29 terra oblivionis ibid. terra viventium ib. 34 terra siticulosa ib. 38 terra ferrea et aenea ib. 43 in Terra ambulare linguam ib. 51. 52 terra alicuius ib. 55 terram contra aliquem clamare ib. 58 terram dare fructum suum ib. 61 e Terra veritatem germinare ib. 63 terram lingere ib. 68 de Terra loqui 1204. 2.

et aenea ib. 43 in Terra ambulare linguam ib. 51. 52 terra alicuius ib. 55 terram contra aliquem clamare ib. 58 terram dare fructum suum ib. 61 e Terra veritatem germinare ib. 63 terram lingere ib. 68 de Terra loqui 1204. 2. 3 ad Terram perdere ib. 4. 5 terram mutari ib. 7 terram se prohibere a fructu suo ib. 9 in Terra scribi ib. 14 terra villarum ib. 16. 17

Et a flumine usque ad fines terrae 338. 9 Florebit in diebus eius iustus et pax, donec non sit luna 589. 65. 67 Montes afferunt pacem populo, etc. 843. 9. 10 A mari ad mare 629. 60 73 Ponunt os suum in caelum, et lingua eorum ambulat in terra 579. 19. 20 Utique frustra mundavi cormeum, et lavi, etc. 526. 28 Vestis violentiae contegit eos 1263. 7. 8 Non sunt ligamenta in morte eorum 676. 17. 18 In labore hominum non sunt 511. 30

20 Utique frustra mundavi cormeum, et lavi, etc. 526. 28 Vestis violentiae contegit eos 1263. 7. 8 Non sunt ligamenta in morte eorum 676. 17. 18 In labore hominum non sunt 511. 30 Posuerunt in caelo os suum, et lingua eorum ambulat in terra 35. 34 74. Tu contrivisti capita Leviathan, dedisti eum in cibum populo solitudinum 71. 58 Signa nostra non videmus 1139. 52 75. Nam calix in

Sicut rivi aquarum, cor regis in manu Domini 1049 25. 26 22. Ne discas vias eius, et accipias laqueum animae tuae 522. 68 Dives et pauper obviarunt sibi invicem 787. 36. 37 24. Ne sis testis gratis contra proximum tuum 377. 25 25. Lingua mollis frangit ossa 579. 10 Malleus, et gladius, et sagittae tuae acutae in corda inimicorum 54. 58 Fons conculcatus aut turbatus, et vena rupta, iustus cadens coram impio 341. 26 Legatus fidelis facit quiescere animam domini sui 1000. 61. 62

et gladius, et sagittae tuae acutae in corda inimicorum 54. 58 Fons conculcatus aut turbatus, et vena rupta, iustus cadens coram impio 341. 26 Legatus fidelis facit quiescere animam domini sui 1000. 61. 62 Ut aquilo fugit pluviam, ita facies iracunda linguam secreti 10. 46 Et congeres carbones ignis in caput eius 403. 55. 56 Urbs diruta absque muro, vir cuius spiritui non est cohibitio 1303. 16 26. Ut pluvia in messe, sic stulto non convenit gloria 904. 59. 60 Sicut fores vertuntur in

est gratia, et vana est pulchritudo 639. 23 Noctu non extinguitur lucerna mulieris industriae et laboriosae 742. 11. 12 Accingit fortitudine lumbos suos, etc. ubi loquitur de muliere strenua 588. 27. 28 Lex pietatis aut clementiae in lingua eius 551. 3. 4
ECCLESIASTES. 1 Vanitas vanitatum, et omnia vanitas 1236. 28. etc. 4 Quoniam edomo vinctorum egreditur aliquis ad regnum 1273. 36. 37 Cogitavi ut scirem hoc, sed,

1303 28. 29 Qui dissipat sepes, mordetur a serpente 1121. 52. 53 11 Mitte panem tuum super faciem aquarum, etc. 236. 69. 70
CANTICA. 1 Oleum effusum nomen tuum 781 24 4 Mel et lac sub lingua tua 513. 37. 38
ISAIAS. 1 A sinus cognoscit praesepe Domini sui, etc. 343. 50 Argentum tuum versum est in scoriam 1099. 53. 54 Omne caput languori, et omne cor dolori, et. 517 69. 70

tui 513. 8. 9 etc. In silentio et spe fortitudo vestra 837. 19. 20 Laeticia cordis erit, sicut est pergenti cum tibia 515. 9 Nomen Domini venit de longinquo 725. 51 42 Super hubera plangent 396. 19. 20 43. Lingua altera aut aliena loquetur, scilicet Propheta 578. 12. 13 Concipietis quisquilias, parietis stipulam, etc. 825. 7 34. Extendat Deus super terram lineam desolationis etc. 519. 45. 46 35. Qui subvehit nubes ab extremo

venit de longinquo 725. 51 42 Super hubera plangent 396. 19. 20 43. Lingua altera aut aliena loquetur, scilicet Propheta 578. 12. 13 Concipietis quisquilias, parietis stipulam, etc. 825. 7 34. Extendat Deus super terram lineam desolationis etc. 519. 45. 46 35. Qui subvehit nubes ab extremo terrae 293. 20. 21 37 Venerunt filii usque ad partum, et non est vis, etc. [?:--44 ] . 26. 27 Subsannavit te virgo filia Zion 1280. 30

nubes stillent iustitiam 744. 34. 35 47. Non vocaberis amplius mollis et tenera filia Babel 1196. 35. 36 Tolle molam, et mole farinam 665. 66 [?: ] tua ne abscondas te 107. 27 43 Vultu demisso adorabunt te, et pulverem pedum lingent 577. 44 Quam multo sanguine suo inebriabuntur 702. 42 Induere te fortitudine o brachium Domini 446. 2 52 Quod non est eis narratum viderunt, etc. 707. 41. 42 Non addes vel adiicies, ut veniat per te amplius

Iesum, etc. 925. 59. 60 Per eundem spiritum alii datur sermo sapientiae 1090. 2 Si dixerit auris, quia non sum oculus 773. 16. 17 multo magis quae videntur infirmiora, sunt necessaria 713. 58. 59 etc. 13 Si linguis hominum et angelorum loquar, etc. [?:-78 ] . 44. 45 [?: ] omnem fidem, etc. 786. 13. 14 [?: ] [?: n-nquam ] excidit 287. 38 Videmus nunc per speculum in aenigmate,

[?:-78 ] . 44. 45 [?: ] omnem fidem, etc. 786. 13. 14 [?: ] [?: n-nquam ] excidit 287. 38 Videmus nunc per speculum in aenigmate, etc. 1155. 49. 50 14 Linguae sunt signum non iis qui credunt, sed infidelibus 1140. 7 Occulta cordis manifesta fiunt per prophetiam 9. 69. 70 Fratres, ne sitis pueri mente, etc. 984. 37. 38 15 Vocat se Apostolus minimum Apostolorum 653. 34. 35

15 A patre luminum 835 [?: ] . [?: ] Legem perfectam libertatis 881. 45. [?: ] Ira viri iustitiam Dei non operatur 472. 46 47 2 Fides sine operibus mortua est 680. 62 [?: ] 3 Lingua inflammat rotam nativitatis 1051. 62 etc. 4 Amicitia huius mundi, inimicitia est erga Deum 243. 4 5 In deliciis vixistis super terram, et lascivistis, etc. 765. 57. 58 Qui converterit peccatorem ab errore viae suae,

Dei vocatus 402. 50 etc. angelus foederis aut testamenti, quare Meschias vocetur 39. 13 etc. angularis lapis quare Christus dicatur 520. 65 anima hominis 389. 13 anima hominis rationalis, et lingua, quare vocetur gloria 364. 17 animam esse quiddam separatum a corpore, in veteri quoque Testamento docetur contra Zadducaeos 40. 4 animae immortalitatis quaestus, cur cum resurrectione corporis coniungatur 1043. 12 etc.

literarum subiectum 387. 46 homo commune nomen utrique sexui ib. 55 hominis innata perversitas paucissimis hominibus nota 10. 22 circa quae versetur ib. 23 hominis primariae partes quae 388. 68. 69 hominem in Hebraica lingua quatuor primaria nomina habere 391. 43 etc. hominem in quot partes principales Scriptura dividere soleat 389. 7 hysopi apud Iudaeos in sacris usus 399. 64 hysopo quatenus se aspergi David oret 400. 2 hysopo Mosen,

hominibus barbarizare, cum ipsorum male verso Aristotele, et corrupta philosophia, corruptioreque Grammatica, coacta sint: ut perversis vocabulorum significationibus, vere totus ille Dei liber, istorum culpa male sanam formam sermonis habuerit. Est vero istud malum in hoc libro et lingua tanto et proclivius et nocentius quam in aliis, cum ob multas alias causas, tum etiam ob illam eius proprietatem, de qua Iamblichus Platonicus percommode hisce verbis pronunciat: Οὐδὲ γὰρ παντως τὴν αὐτην δια σώζει διάνοιαν

ac dicendi peritissimi satis apte ac plene eam exprimere queant: facile est divinare, quid boni sperandum, aut potius mali metuendum fuerit a sophistis, Sacrum sermonem ac voces interpretantibus: cum omnis linguae etiam maternae imperitissimi fuerint, et tantum quod in buccam venit, audacissime balbutierint, effutiverintque. Quare contra pii doctores omni studio in eo elaborare debent, ut istas male sanas, aut vitio admixti pravae intelligentiae veneni insalubres Scripturae locutiones

removendo ab eis afflatum infusumque filiorum serpentis venenum, et restituendo eis suum nativum ac salubrem sensum, notionemque, ut sint maneantque salutaria verba vitae. Quod quidem etiam ego in toto hoc opere CLAVIS, omni conatu, collatis quanta potui diligentia Scripturae locis, consultisque linguarum fontibus, Dei ope perficere contendi, dum et singulis vocibus ac locutionibus, suum pristinum ac nativum vigorem sensumque, et toti contextui in unoquoque Scripturae loco, reddere sedulo conatus sum. Etsi autem in singulis verbis, ac etiam locutionibus, multae huiusmodi

Quos tamen Tropos qui noverunt, agnoscunt in literis Sanctis: eorumque scientia, ad eas intelligendas, aliquantum adiuvantur. Sed hic eos ignaris tradere non decet, ne artem Grammaticam docere videamur. Extra sane ut discantur admoneo: quamvis iam superius id admonuerim, in secundo libro, ubi de Linguarum necessaria cognitione disserui. Nam literae, a quibus ipsa Grammatica nomen accepit ( γράμματα enim Graeci literas vocant) signa utique sonorum sunt, ad articulatam vocem, qua loquimur, pertinentium. Istorum autem Troporum non solum exempla

oraculorum Dei codice senserint, quam nostri hoc tempore adversarii: ut pii illos potius, quam hosce verbi Dei contemptores in re tanta sequantur. Tertio, exponuntur secundum partes Orationis, et etiam secundum partium Syntaxin, varii generalesque Hebraismi, seu quatenus Hebraea lingua a Latina Graecaque in illis Grammatices partibus discrepare videatur: non quod exactissime sit hic earum linguarum facta collatio, sed quaedam tantum valde notabilia sunt indicata. Quarto, [Typi] ac Schemata praecipua, sicut et apud Latinos ac Graecos, sed multis exemplis

Dei contemptores in re tanta sequantur. Tertio, exponuntur secundum partes Orationis, et etiam secundum partium Syntaxin, varii generalesque Hebraismi, seu quatenus Hebraea lingua a Latina Graecaque in illis Grammatices partibus discrepare videatur: non quod exactissime sit hic earum linguarum facta collatio, sed quaedam tantum valde notabilia sunt indicata. Quarto, [Typi] ac Schemata praecipua, sicut et apud Latinos ac Graecos, sed multis exemplis Sacrarum literarum declarata ac illustrata, ordine explicantur: quibus admonitus instructusque diligens Lector, facile

agnosci potuit: De variis prophetiarum modis venturi Meschiae: et complures alii huius generis libelli, ad illustrationem textus Sacrarum literarum plurimum facientes, et speciem generalium Regularum referentes: Septimo, hisce adiunxi etiam normam Scripturae, et aliquot Orationes de lingua Hebraea et de Scripturae Theologiaeque studio. Postremo, hisce omnibus veluti appendicis vice accessit Index Biblicus, iam antea ab alio distributus, monstrans res ac sententias, per Libros et Capita, partesque Capitum minores, literis iam olim notatas. Qui cum demonstrent, non

meminisse subito possunt. Illi igitur hic, una cum aliis commodis ad studium Theologiae organis, etiam hoc Indicis instrumento recte uti fruique poterunt. Sunt vero haec omnia quae hactenus a me commemorata sunt, ita tractata et comparata, ut non minus possint imperitis Hebraeae linguae esse utilia, quam peritis. Omnibus enim, quoad omnino fieri potuit, prodesse in conficiendo hoc volumine studui. Accipiant ergo candide omnes boni, hunc nostrum laborem: Deo, si quid bene utiliterque scriptum est, gratias agentes. Contra autem, si quid incommodius tractatum est,

in pervertendas Sacras literas, et obscuranda oracula Dei. Illud nihilominus unum in eius Praefatione laudabile, et ad imminuendam imposturam perutile est, quod non profitetur se in cognoscenda perspiciendaque significatione vocum distribuendarum, vel Graecam, vel etiam Hebraeam linguam consuluisse: quarum etiam plane imperitum esse apparet. multo autem minus diligentissime Scripturae loca inter sese contulisse, totumque contextum examinasse, ac ex iis omnibus veram vocum notionem scrutatum esse: unde tamen potissimum omnis harum rerum noticia petenda est. Hoc igitur cum

Denique et hic nobis prudentia pectora reddit,
Instruit omnigenis artibus, atque docet.
Hinc est quod sapimus: quo nihil praestantius ulli
Mortali dedit is, qui colit astra, Deus.
Quod nisi doctrinam producit Sermo latentem,
Aut sumus in linguae cognitione rudes:
Naturas rerum conamur discere frustra,
Prudentisque decus nomen et omne perit.
Ne divina igitur lateat sapientia quenquam,
Quam nos perfecte Biblia sacra docent:
Hic qui nunc prodit, tibi vim demonstrat et usum

iubet.
Nam si quis volet hoc sine scripta revolvere Sacra,
Sudabit frustra, proficietque nihil.
Quin etiam caeco dubitans errore feretur,
Et vera cedet devius ipse via.
Contigit hoc linguae sine cognitione Sophistis,
Quos error varius per loca caeca tulit.
Huc igitur quicunque aliis caelestia praefers
Commoda, qui Christi dogmata scire studes:
Huc age, non fallet certe tua vota quod optas:
Hunc lege, et assidue volve revolve

saepe magis obscurant quam exponunt Scripturas, vel inscitia, vel malitia: dum magis suas cogitationes aut somnia in Scripturam invehunt, eique (ut Scripturam impii Iesuitae Colonienses blasphemant) cereum etiam assingunt. Vetusti quidem scriptores obscurarunt sacras literas ob inscitiam tum linguae, tum et rerum ipsarum: recentiores vero Sophistae, ob inscitiam simul, et malitiam. Quae enim posset (obsecro) perniciosior inversio sensus Sacrarum literarum excogitari, quam quod praecipuorum vocabulorum, aut rerum potius (ut peccati, iustitiae, iustificationis, fidei, gratiae, carnis,

4 Aliarum gentium sermo semper aliis est difficilis: quod experientia docet, idque etiam in vulgaribus inguis, in quibus multi multos annos versantur perpetuo colloquendo, legendo, scribendo, et subinde peritos percunctando. 5 Vetustus sermo recentioribus obscurus est. Romani linteos libros et annales Pontificum vix intelligebant, teste Horatio, cum adhuc eadem lingua esset. Sic Germani nunc non intelligunt ea quae tempore Caroli Magni scripta sunt, cum quidem eadem sint vocabula, ut videre est in Otfridi Evangeliorum versione. Tota omnino illa vetustissima ratio

idque etiam in vulgaribus inguis, in quibus multi multos annos versantur perpetuo colloquendo, legendo, scribendo, et subinde peritos percunctando. 5 Vetustus sermo recentioribus obscurus est. Romani linteos libros et annales Pontificum vix intelligebant, teste Horatio, cum adhuc eadem lingua esset. Sic Germani nunc non intelligunt ea quae tempore Caroli Magni scripta sunt, cum quidem eadem sint vocabula, ut videre est in Otfridi Evangeliorum versione. Tota omnino illa vetustissima ratio dicendi, atque adeo etiam vivendi, est recentioribus et obscura et difficilis.

est in similitudinibus, allegoriis, typis, interrogationibus, hypotyposibus, prosopopoeiis, et similibus Schematibus, quae non quivis non praemonitus intelligere ac decernere potest. 9 Habet multos ac varios tropos, eisque plurimum utitur: quorum non pauci sunt inusitatiores aliis linguis, praesertim quod ad singula exempla. nam generum alia ratio est, cum ad eadem nomina omnium linguarum tropi aut figurae possint redigi. 10 Hebraei continuatos saepe tropos vel eiusdem generis, ut metaphoras: vel diversi generis, ut metaphoras, metonymias, synechdochas,

similibus Schematibus, quae non quivis non praemonitus intelligere ac decernere potest. 9 Habet multos ac varios tropos, eisque plurimum utitur: quorum non pauci sunt inusitatiores aliis linguis, praesertim quod ad singula exempla. nam generum alia ratio est, cum ad eadem nomina omnium linguarum tropi aut figurae possint redigi. 10 Hebraei continuatos saepe tropos vel eiusdem generis, ut metaphoras: vel diversi generis, ut metaphoras, metonymias, synechdochas, anthropopathias, et similes inter se commiscent. 11 Saepe in una voce duplicatos aut etiam

raro accidit, ut etiam diligens lector terque quaterque recurrat ad initium, et conetur observare seriem sensuum, nec tamen facile possit ob istas difficultates. 17 Defectus librorum obstat, ut unius verbi aut phrasis obscurioris usus aliunde agnosci aut illustrari non possit. In aliis linguis, ut Graeca ac Latina, ob librorum copiam multae locutiones et loca autorum, quae ex ipsis intelligi exponique non possent, ex aliis illustrantur. 18 Brevis est Scriptura verbis et sententiis. unde accidit illud Horatianum, Brevis esse laboro, Obscurus fio. Quod

ob librorum copiam multae locutiones et loca autorum, quae ex ipsis intelligi exponique non possent, ex aliis illustrantur. 18 Brevis est Scriptura verbis et sententiis. unde accidit illud Horatianum, Brevis esse laboro, Obscurus fio. Quod incommodi brevitas in omnibus linguis parit. 19 Contrahit plures sententias aut sensus, resve procul dissitas in unam sententiam: sicut in Eclipsi, et in capite de Conciso stylo, aliisque Regulis ostendam. 20 Multa item sunt subintelligenda: valde enim concisus est hic sermo, ut in Eclipsi multis

aliisque Regulis ostendam. 20 Multa item sunt subintelligenda: valde enim concisus est hic sermo, ut in Eclipsi multis exemplis ostendam. 21 Modorum verbi et coniunctionum apte eos connectentium defectus, plurimas obscuritates pariunt. Sic et Casuum defectus: quod ex aliis linguis non difficile est coniicere. Nam Articuli in hoc sermone parum feliciter Casus discriminant: quando quidem iidem saepe pluribus Casibus serviunt. 22 Defectus compositorum verborum, ut simplicibus pro compositis uti cogantur, non raro obscurat locutiones: quod cuivis in promptu

ipso Deo in brevissimum compendium legem redigente. Tertio, in oratione Dominica et verbis Sacramentorum. Quae capita doctrinae semper pro quadam compendiaria Catechesi sunt habita, tametsi in Papatu nefarie obscurata fuere. Ea enim etiamsi quis didicit, plerunque tamen ignota, nempe Latina lingua percepit. 16 In omni docendi discendique ratione ac conatu, sive liberalium, sive etiam mechanicarum scientiarum, praecipitur, ut ab iis incipiamus, quae et prosunt ad cognitionem sequentium, et faciliora sunt, et denique quae quasi summam rei continent. Talis ratio docendi est

ut etiam deficere, et quotidie pauciora scire incipiant, donec tandem omnis cognitio veritatis in eis prorsus extinguatur. Tales vero in fide aegrotantes oportet amanter suscipere, et diligenter instructione, consolatione et precatione curare. Habent etiam benignum praeceptorem, qui habet eruditam linguam ad docendum; nec facile calamum confractum conterit, aut lichnum fumigantem prorsus extinguit: quin potius istas male affectas oviculas quaerit, et in humeris suis ad gregem causamque suam reportat.

oracula respiciamus, omni prorsus vigilantia caventes, ne vel in minimo ab eis recedamus. 54 Nec tamen interea fanaticos homines sequi debemus, quasi humanae scientiae sint prorsus inutiles, aut etiam noxiae ad cognitionem Sacrarum literarum et doctrinae caelestis. Oportet enim discere linguas, et eruditas Grammaticas. Utilis, ac plane etiam necessaria est Dialectica ac Rhetorica, et reliquae Philosophiae cognitio. Nec valet obiectio, quod ista Apostoli non didicerint. acceperunt enim illi cognitionem linguarum, et aliarum utilium rerum, ex dono Spiritus sancti. Videmus etiam

ad cognitionem Sacrarum literarum et doctrinae caelestis. Oportet enim discere linguas, et eruditas Grammaticas. Utilis, ac plane etiam necessaria est Dialectica ac Rhetorica, et reliquae Philosophiae cognitio. Nec valet obiectio, quod ista Apostoli non didicerint. acceperunt enim illi cognitionem linguarum, et aliarum utilium rerum, ex dono Spiritus sancti. Videmus etiam hodie multos alioqui rudes ita caelesti quodam intelligentiae lumine donatos illustratosque esse. ut vel obscurissimas controversias summa dexteritate diiudicare possint. Harum igitur externarum aut humanarum rerum

loca supersint, quae nos in vera sententia instituere ac confirmare queant. 3 Nomina propria locorum et personarum interdum ab aliis translatoribus aliter scribuntur, dum alii Hebraicam veritatem, alii receptam Latinae aut Graecae ecclesiae consuetudinem, et denique alii suae gentis ac linguae, in quam transferunt Sacras literas, euphoniam sequuntur: quod periculum diligentia et usus Sacrarum literarum avertere facile poterit. 4 Desunt quaedam voces aliquando ob Hebraeae linguae consuetudinem, quae a Lectore aliquo modo subintelligendae sunt: (de qua re alibi in hoc

alii receptam Latinae aut Graecae ecclesiae consuetudinem, et denique alii suae gentis ac linguae, in quam transferunt Sacras literas, euphoniam sequuntur: quod periculum diligentia et usus Sacrarum literarum avertere facile poterit. 4 Desunt quaedam voces aliquando ob Hebraeae linguae consuetudinem, quae a Lectore aliquo modo subintelligendae sunt: (de qua re alibi in hoc Opere praecipitur) alio qui sensus videbitur imperfectus. Tropi autem sunt varii: alias hyperbata, alias anacolutha, alias anantapodota, alias concisa oratio, alias aposiopoeses, alias alii, de quibus

imperfectus. Tropi autem sunt varii: alias hyperbata, alias anacolutha, alias anantapodota, alias concisa oratio, alias aposiopoeses, alias alii, de quibus suo loco in hisce generalibus Regulis disseritur. 5 Aliquando subintelligendas aliquas voces versores supplent, quas Hebraicae linguae proprietas alio qui non curat aut flagitat: ubi sedulo videndum est, an veras et iure eo pertinentes voces adscripserint: quare ad Hebraeos Graecosque fontes, sicut et in innumeris aliis difficultatibus, veritatis investigandae gratia necessario recurrendum est. 6 In una voce

gratia necessario recurrendum est. 6 In una voce multiplex difficultas oriri solet, ut est (si versionem legis) primum vox non vere reddita, vel quia interpres non intellexit aut originalem, nempe Hebraeam vel Graecam: aut etiam suam, sive sit Latinae, sive alicuius alterius linguae, quam pro ea substituit. Ad tollendum hoc incommodum iubet Augustinus lib. 11. cap. 2 contra Faustum, consuli Hebraeos et Graecos fontes. Lib, vero 3, cap. 4 de Doctrina Christiana, iubet ex contextu et sensu loci iudicium fieri. 7 Aliquando eandem

ac sequentia, tum vicinas aliquas voces, tum denique etiam eos libros in quibus significationes vocabulorum exponuntur. de qua re sedulo in prima Parte egimus. 11 Nonnunquam etiam subito vel propriae vel figuratae significationes eiusdem vocis mutantur, ut in una aut duabus lineis, dum adhuc de eadem re agitur, iam vis vocis nonnihil immutata sit: ubi tanto maior vigilantia est abhibenda. Remedia vero eadem sunt, quae prius indicavi. Exemplo sit, quod Christus Ioannis 4 primum petit potum a Samaritana: postea suum offert: in priore dicto, verbum (Bibere) proprie, in

ratione etymologiae et alicuius primariae notionis conveniente. Cuius rei causae sunt multae. Sive quia locus magni momenti, aut etiam dubius est, et illi volunt, sicut et debent, religiose in vertendis oraculis Dei versari. Sive etiam, quia nullum vocabulum perinde appositum ac emphaticum in sua lingua reperire possunt: ibi iam imperiti originariae linguae haerere incipiunt. Sit pro exemplo, quod cum vox דבר dabar innumera significata habeat, multum pro ea subiiciunt Latini versores nomen Verbum, quod tamen nequaquam illas omnes notiones habet. Sic

Cuius rei causae sunt multae. Sive quia locus magni momenti, aut etiam dubius est, et illi volunt, sicut et debent, religiose in vertendis oraculis Dei versari. Sive etiam, quia nullum vocabulum perinde appositum ac emphaticum in sua lingua reperire possunt: ibi iam imperiti originariae linguae haerere incipiunt. Sit pro exemplo, quod cum vox דבר dabar innumera significata habeat, multum pro ea subiiciunt Latini versores nomen Verbum, quod tamen nequaquam illas omnes notiones habet. Sic verbum Benedicere, Iustificare, Gratia, Fides, Peccatum,

9 Aliquando etiam, ut non sit figurata oratio, est nihilominus obscura, vel ob res minus notas: vel etiam ob sermonem aut intricatum, aut alioqui a nostro more loquendi nimium alienum: cuiusmodi nobis necessario multa in Sacris literis sese offerunt, utpote iam olim et a gente linguaque remotissima a nostra conscripta: ubi non raro expedit magis in mentem quam in verba Scriptoris respicere. Cum enim nobis constat, quid in toto eo libro agat Scriptor, quid etiam in proxime praecedentibus et sequentibus, non difficulter divinabimus, quid etiam illa obscura sententia dicere

forte adhuc de ea re proprium tractatum edam, adhaec multorum conciliatorii libelli extant: ideo nunc de hac materia nihil amplius adiiciam. DE LOQUUTIONIBUS ET VOCIBUS AD INGENIUM NATURAMQUE HOMINUM et LOCORUM ALLUDENTIBUS 1 Sicut in omnibus linguis ac gentibus, ita et in Sacris literis, saepe voces sumuntur a rebus aut moribus ibi notis aut usitatis. Sic et in Sacris literis fit saepe mentio vel aliquarum veterum consuetudinum illius gentis, vel historiarum, vel naturae locorum, vel animalium aut animantium, ac lapidum, vel artium,

eadem nomina usurpantibus separet, nomini Dei additur quasi quaedam periphrasis, de scriptio, aut etiam definitio: ut, Sic dicit Deus creans caelum ac terram, etc. Ego sum Deus Abraam, Isaac, et Iacob. Ego sum Deus qui eduxi vos de Aegypto. Forte autem haec est omnino propria linguae huius consuetudo, ut propriis nominibus simul circum scriptiones addat: sicut nunc reges ac principes titulos, propter praedictas causas: sicut et Paulus Rom. et Galatis scribens, et alias solet ad proprium nomen aliquam suae functionis ac vocationis descriptionem adiicere. 6

improbi: diligenter attendendum sit, ubi Scriptumin genere de toto coetu loquatur, ubi de illis quasi perfectioribus, ubi de imbecillis, et denique ubi de illis occultis hypocritis, seu putribus piscibus, et infrugiferis palmitibus, ut eos Christus pingit. Usitatum enim est in omnibus linguis, ut generales loquutiones aliquando tantum in aliquas partes aut species illius totius de quo sermo fit, respieiant. Huc referatur, quod alia sit ratio Ecclesiae militantis, et alia triumphantis: et tamen non raro aliqua dicuntur de hac militante, et multum adhuc sordum habente turba, quae

breves delineationes necessario obscurae sunt, tum quia singulis vocibus veluti punctis res magnae et difficiles in eis notantur, tum quia etiam ipsa methodorum nomina ac series sunt plerisque ignotiores: ideo brevem quoque declarationem illarum studio publici boni adiiciemus, quae ipsas, earumque lineamenta ac consensum lectoribus illustrent, ne vel odio habeant non intellecta, vel sine omni fructu ea admirentur, inaniterque solos oculos pascant. Primum vero defructibus, commodisve huius delineationis dicamus, quae nam inde ad eos qui diligenter haec perspexerint, sint perventura.

sive historica et temporalis, sive spiritualis et aeterna, ad quam omnis interpretatio autoritatis dirigenda sit: et quid intersit inter allegoriam historiae, et allegoriam facti. et allegoriam sermonis, et allegoriam sacramenti: et quomodo ipsa locutio divinarum Scripturarum secundum cuiusque linguae proprietatem accipienda sit. Habet enim omnis lingua, sua quaedam propria genera locutionum, quae cum in aliam linguam transferuntur, absurda videntur. Et libro de Civitate Dei 17, capite 3. Tripartita, inquit, reperiuntur eloquia prophetarum. Si quidem ali qua sunt ad terrenam Hierusalem

aeterna, ad quam omnis interpretatio autoritatis dirigenda sit: et quid intersit inter allegoriam historiae, et allegoriam facti. et allegoriam sermonis, et allegoriam sacramenti: et quomodo ipsa locutio divinarum Scripturarum secundum cuiusque linguae proprietatem accipienda sit. Habet enim omnis lingua, sua quaedam propria genera locutionum, quae cum in aliam linguam transferuntur, absurda videntur. Et libro de Civitate Dei 17, capite 3. Tripartita, inquit, reperiuntur eloquia prophetarum. Si quidem ali qua sunt ad terrenam Hierusalem spectantia, aliqua ad caelestem, nonnulla ad utranque

quid intersit inter allegoriam historiae, et allegoriam facti. et allegoriam sermonis, et allegoriam sacramenti: et quomodo ipsa locutio divinarum Scripturarum secundum cuiusque linguae proprietatem accipienda sit. Habet enim omnis lingua, sua quaedam propria genera locutionum, quae cum in aliam linguam transferuntur, absurda videntur. Et libro de Civitate Dei 17, capite 3. Tripartita, inquit, reperiuntur eloquia prophetarum. Si quidem ali qua sunt ad terrenam Hierusalem spectantia, aliqua ad caelestem, nonnulla ad utranque Et infra: Mihi autem sicut multum videntur errare, qui nullas res

exaltatum in deserto. Paulus in Corinthiis velum interpretatur, quo facies Moysi tecta fuit. Hos videmus versari intra locos illos quos nominavi, et maximas res quasi pictas his imaginibus ostendere, Afferunt enim, in loco adhibitae, et gratiam et lucem orationi: ut si quis in commendatione linguarum et artium, comparet ad cophinos, in quos colligebantur reliquiae quinque panum, disciplinas humaniores. Cum enim panes significent verbum Dei, cophini significabant linguas et artes, quibus inter homines asservatur verbum Dei. Non igitur aspernandae erunt homini Christiano disciplinae

his imaginibus ostendere, Afferunt enim, in loco adhibitae, et gratiam et lucem orationi: ut si quis in commendatione linguarum et artium, comparet ad cophinos, in quos colligebantur reliquiae quinque panum, disciplinas humaniores. Cum enim panes significent verbum Dei, cophini significabant linguas et artes, quibus inter homines asservatur verbum Dei. Non igitur aspernandae erunt homini Christiano disciplinae humaniores, cum sint vasa in quibus caelestis doctrina conservatur. Aut si quis dicturus de duplici iustitia, civili et spirituali, dicat Tabulas Moysi intus ac foris scriptas

epera ac cognitio, eum plene complecti ac perficere potest. ¶ Existimo igitur quadruplicem intelligentiam necessariam esse illis, qui in Scripturis sacris utiliter versari cupiunt. Prima est, qua Lectores voces singulas intelligant. Huc requiritur qualiscunque scientia Sacrarum linguarum, Hebraeae potissimum, deinde et Graecae. Sine hac cogeris, Lector, ab aliorum pendere iudicio, aut potius divinare significationem, cum facile etiam ab ipsius interpretis mente aberrare queas, dum non mox animadvertis, quid ille respexerit, aut quomodo eo loci suis verbis usus abususve

diligenter observata ac expensa, ferme secum argumentum afferunt. Plerunque enim sunt propositio totius Psalmi. Rarius exordia eis praeponuntur. ut Psal. 1, statim ex primo versiculo apparet ibi pii hominis felicitatem describi. Psal. 2, itidem ex prima et secunda linea apparet, agi de certamine satanae ac mundi contra Deum et Christum eius. Psal. 51, ex initio ipso apparet, esse petitionem gratuitae misericordiae, reconciliationis aut condonationis peccatorum. Psalm. 110, ex initiali sententia apparet, recitari ibi decretum Dei de officio

sunt de rerum inventione, post de collatione, sive elocutione) ita interpretatio quoque omnis sic videtur in hoc studiorum genere partienda, ut primo loco explicentur res ipsae, secundo loco verborum proprietas. 1 Prima autem cura est, de commoda versione. Enimvero cum sacri libri peregrinis linguis sint conscripti, nempe Hebraea et Graeca: in nostris autem Scholis, propter auditores qui non omnes potuerunt eas linguas perdidicisse, praelegantur plerunque Latinae versiones: interest sane ipsius doctoris, eam eligere et usurpare, quae de multis sit optima, fidelissima, et quam proxime

genere partienda, ut primo loco explicentur res ipsae, secundo loco verborum proprietas. 1 Prima autem cura est, de commoda versione. Enimvero cum sacri libri peregrinis linguis sint conscripti, nempe Hebraea et Graeca: in nostris autem Scholis, propter auditores qui non omnes potuerunt eas linguas perdidicisse, praelegantur plerunque Latinae versiones: interest sane ipsius doctoris, eam eligere et usurpare, quae de multis sit optima, fidelissima, et quam proxime ad veritatem Hebraicam in Testamento veteri, vel Graecam in Novo accedens. Quamvis ipse suo marte, quod aiunt, Latina cum

belli factis, mitem vero et immobilem in hostibus retaliandis. Talis erat et Moses, magno quidem animo contra eos qui in Deum delinquunt exurgens, leni vero animo calumnias contra se sustinens. Et ubique velut pictores, cum imaginem de imagine pingunt, frequenter ad exemplar respicientes, lineamentum inde ad suum opificium transferre studio habent: sic oportet eum qui studio habet seipsum omnibus virtutis partibus perfectum efficere, ad sanctorum vitas, velut statuas mobiles et actuosas respicere, et illorum bona per imitationem sua facere. Preces rursus lectionibus succedentes,

librorum fides de Hebraeis voluminibus examinanda est, ita novorum veritas Graeci sermonis normam desiderat. August. ad Hieron. epist. 8. AUGUST. DE DOCTRINA CHRISTIANA LIBRO SECUNDO. Contra ignota signa aut vocabula, magnum remedium est linguarum cognitio. Et Latinae quidem linguae homines, quos nunc instruendos suscepimus, et duabus aliis ad Scripturarum divinarum cognitionem habent opus: Hebraea scilicet, et Graeca: ut ad exemplaria praecedentia recurratur, si quam dubitationem attulerit Latinorum interpretum infinita varietas:

examinanda est, ita novorum veritas Graeci sermonis normam desiderat. August. ad Hieron. epist. 8. AUGUST. DE DOCTRINA CHRISTIANA LIBRO SECUNDO. Contra ignota signa aut vocabula, magnum remedium est linguarum cognitio. Et Latinae quidem linguae homines, quos nunc instruendos suscepimus, et duabus aliis ad Scripturarum divinarum cognitionem habent opus: Hebraea scilicet, et Graeca: ut ad exemplaria praecedentia recurratur, si quam dubitationem attulerit Latinorum interpretum infinita varietas: quanquam et Hebraea verba non

varietas: quanquam et Hebraea verba non interpretata saepe inveniamus in libris, sicut Amen, Alleluia, et Racha, et Osanna, et si qua sunt alia. quorum partim propter sanctiorem autoritatem, quamvis interpretari potuissent, servata est antiquitas, sicut est Amen et Alleluia: partim vero in aliam linguam transferri non potuisse dicuntur, sicut alia duo quae posuimus. Sunt enim quaedam verba certarum linguarum, quae in usum alterius linguae per interpretationem transire non possunt. Et hoc maxime interiectionibus accidit, quae verba potius motum animi significant, quam sententiae contextae

et Racha, et Osanna, et si qua sunt alia. quorum partim propter sanctiorem autoritatem, quamvis interpretari potuissent, servata est antiquitas, sicut est Amen et Alleluia: partim vero in aliam linguam transferri non potuisse dicuntur, sicut alia duo quae posuimus. Sunt enim quaedam verba certarum linguarum, quae in usum alterius linguae per interpretationem transire non possunt. Et hoc maxime interiectionibus accidit, quae verba potius motum animi significant, quam sententiae contextae ullam particulam. Nam et haec duo talia esse perhibentur. Dicunt enim Racha indignantis esse vocem, Osanna

Bibliographia locorum inventorum

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report