Your search found 321 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-321:

ad defensandam cathenam celeriter properabant. Ascendunt in multa animositate mentis sagatiores in illa gallea, que maranum cum eius trabucho situm in valle S. Iacobi abstractum fuerat, secundum quod narrasse recolimus, ad dictam cathenam ex opposito inimicorum se firmauerunt. Et econtra hostes accedunt, multa misilia ac balistarum sagittas coniectant ut aer lucidus atra putabatur infectus nube. Machinat pars partem, ictus ictum, non parsimonizant, multi partium corruunt vulnerati. Iactant sex trabuchos in hostes, Iadertinorum neminem attingere valent.

modo. Idem
Cęssit Iuno Ioui me iudice: lumine priuor,
Sed pro luminibus scire futura datur. Echo
Arsit amans Echo Cęphiso flumine natum:
Nunc agit extremos deficiendo sonos. Narcisus
Narcisus liquidis dum se speculatur in undis,

Idem
Cęssit Iuno Ioui me iudice: lumine priuor,
Sed pro luminibus scire futura datur. Echo
Arsit amans Echo Cęphiso flumine natum:
Nunc agit extremos deficiendo sonos. Narcisus
Narcisus liquidis dum se speculatur in undis,
Nominis in florem uertitur

1.1.10   Montibus in rigidis carmina moesta canens.
1.1.11   Intima saepe dabant moestas suspiria uoces
1.1.12   Et repetens missos reddidit echo sonos.
1.1.13   Cum dea suspirat, repetens suspirat et echo,
1.1.14   Echo simul tanti plena doloris erat.
1.1.15  

1.1.11   Intima saepe dabant moestas suspiria uoces
1.1.12   Et repetens missos reddidit echo sonos.
1.1.13   Cum dea suspirat, repetens suspirat et echo,
1.1.14   Echo simul tanti plena doloris erat.
1.1.15   Tityrus ad Musam coepit properare gementem
1.1.16   Et

uoces
1.1.12   Et repetens missos reddidit echo sonos.
1.1.13   Cum dea suspirat, repetens suspirat et echo,
1.1.14   Echo simul tanti plena doloris erat.
1.1.15   Tityrus ad Musam coepit properare gementem
1.1.16   Et gregis oblitus ferre uolebat opem.

1.1.104   Immemor Aonidum Castaliique uadi.
1.1.105   Cuius et ad motum fugiebat picta uolucris
1.1.106   Et tacuit repetens echo sonora sonum.
1.1.107   Totaque turba, deam postquam uidere uolantem,
1.1.108   Ad loca iam redeunt seruitiumque suum.

cernere angelum. In uisione boni spiritus post timorem succedit gaudium; in uisione uero mali timor permanet. Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum I. Angelus Domini stetit iuxta pastores, et claritas Dei cirumfulsit illos. Olim angeli ad puniendum missi, nunc econtra canunt pacem in terra II. Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne Baptista; qui autem minor est ex angelis, maior est illo VII. Apparuit autem illi angelus de cęlo confortans eum XXII.

Pueri XLII qui deridebant Heliseum a duobus ursis lacerati sunt 62 . Sanabalath et Thobię dicteria in Iudeos, cum reędificarent Hierusalem 85 . Thobias, cum irrideretur de operibus piis, econtra dicebat his promereri uitam ęternam 90 . Anna uxor exprobrat ei spem uanam et elemosinas eius non prospere cessisse 90 . Deridetur iusti simplicitas 103 . Nunc

et coniunx, Argum a Mercurio occisum uertit in pauonem. Calistonem cum Arcade filio in ursam uersos inter sydera collocauit II . Semelen in anum uersa decepit ad necem ob pellicatum. Tyresiam pro Ioue contra se iudicantem luminibus orbauit. Echo nympham, quod se garrulitate sępe morata fuisset, ne Iouem in adulterio nympharum deprehenderet, a Narcyso contemni et in saxum uerti curauit III . In Athamantem et Inoem, eius coniugem, euocatis Eumenidibus in

dormienti Triptolemo necem illaturus esset, in feram sui nominis mutauit. Eristonem cum filia Mestra, quod in Thessalia lucum eius uastauerat, fame grauissima affecit VIII . Venus, Iouis et Dionę filia, Narcysum ob duritiam, qua in nympham Echo usus fuerat, in amorem proprię formę impulit, ita ut defecerit III . Pro Inone et Melicerta Neptunnum precata, ut in marinos deos reciperentur, impetrauit. Marti genuit Hermionen, Cadmi coniugem

"quid", inquit, "o stolide uis, ut soluam, quod etiam inuolutum nobis negocium exhibet" 22 . Emptio. Diogenes quęrebatur, quod quę preciosissima sunt, minimo uenirent, et econtra; denique statuam tribus milibus emi, farinę uero chenicem duobus ęreis 56 . Exemplum. Fertur post Zenonis mortem Antigonum dixisse: "O quale spectaculum perdidi" 64 . Pythagoras: Per uiam

EX PRIMA COMMENTARIORVM HIERONYMI
Ęger. Imbecillitas corporis animę quoque uires secum trahit. Econtra Apostolus: Quando infirmor, tunc, inquit, fortis sum 66 . Morborum genera 116 . Ingrediatur putredo in ossibus meis etc. ut requiescam in die tribulationis meę

Acteon Dianam nudam tantum uidit et in ceruum uersus a suis canibus laceratur. Semele Iouis concubitum, quo cum Iunone coit, appetiit. Maior uoluptas feminarum quam uirorum iudice Tyresia utrunque sexum experto. Echo amore Narcisi tabuit uersa in lapidem. Narcysus forma propria captus in florem uertitur III . Naias nympha iuuenes uertebat in pisces et ipsa in piscem mutatur. Sol uitiauit

quam XXX auri talenta pro eis accipere 16 . Alexandri liberalitas in Taxilem 52 . In Porum uictum atque captum 54 . Dona quę Orsines satrapes obtulit Alexandro et econtra Alexandri in cum ingratitudo 62 .
Luxus Babyloniorum 21 . Indorum regum luxuria 50 .

Ochiroe in equam, Bathus in saxum indicem. Aglaura in saxum. Iuppiter in taurum II . Draconis a Cadmo interempti dentes in homines armatos. Acteon in ceruum. Tyresias in mulierem et rursus in marem. Echo in saxum. Narcisus in florem. Bachus in Acesten, comitem suum. Armamenta nauis in feras et serpentes, nautę Tyreni in delphinos et naues III . Babylonia in piscem, filia eius in columbam. Naias in piscem et ab ea

Hierobaal qui et Gedeon 31. Nominum prophetarum interpretatio 39. Benadab, nomen commune regum Syrię et Damasci 60. Ob uirtutis auspicium indita uocabula 94. Sem, filium Noe, uolunt fuisse Melchisedech 275. Quędam nomine turpia, re honesta. Quędam econtra 284. Nominum interpretatio 314. Nominum portenta apud hereticos 321. Nomina mutata signant rerum mutationem 365. EX SECVNDA COMMENTARIORVM Nobilitas in ignobilitatem uertitur ob

Tarquinum libros tris attulit: duos igni cremauit ipsa, tertius arsit cum Capitolio 139. Gallinaceis ipsis circulo e sannentis addito collo non canunt 285. Auium cantus compescitur dracone picto 332. Cyzici turres VII numerosas uoces reddunt. Gręci uocant echo 341. Olympię in porticu, quam eptaphonon appellant- septies eadem uox. Vetustioribus uitibus uinum melius, [nouellis] nouellis copiosius 159. Ocium. Arbores quę fructum non ferunt 158. Nihil est in opere naturę, quod non

Spiritum Sanctum Dei IIIL ACTVVM: Asserit per Isaiam prophetatum de obstinatione Iudeorum capite sexto XXVIII. METHAMORPHOSES
Oratio. Echo, quia sua garrulitate Iunonem sępe morata fuerat, ne Iouem in nympharum stupro deprehenderet, Narcisi amore frui non potuit et in saxum mutata est III . Lapis uocalis in turri

Calisto Iouis precibus non cessit; ui et astu uicta est. Cornix, ne a Neptunno uitiaretur, in auem sui nominis uersa uirginitatem non amisit II . Diana uitę illius non pepercit qui casu tantum nudam uidit, ne eloqui posset. Narcysus Echo nympham contempsit, suapte forma captus extabuit III . Diana et Proserpina connubia spernentes. Arethusa Alpheum fugiens Dianę implorauit auxilium V . Diana urgente Nesso

uirorum, animum autem, quem tu modo habes, qui hoc interrogas 59 . Captus ac uenditus scire se dixit hominibus imperare. Fatuos esse dixit uolentes ipsum redimere: neque enim leones seruos esse nutrientium, sed econuerso illos seruire leonibus 60 . Vnguium capillorumque partibus superfluis resectis non immingendum neque insistendum, id est seruos non conculcandos 82 .
Sacrificium.

tergum respexerat, sed magistri opera rursum cito conuersus aptum se fecit regno Dei. Idem Franciscus, cum se inter homines fama sanctitatis efferri percepisset, ne quam ex eo uoluptatem caperet, alteri negocium dedit, ut econtra probris petulantiaque ipsum incesseret. Et cum ille rusticanum, idiotam, ignauum inutilemque cum appellasset, calumnianti gratias agebat affirmans uerius de se sentire oblocutores suos quam laudatores, qui opinione

conscientię stimulus ad poenitentiam, poenitentia ad castitatis studium egit. Conuersis igitur ueniamque petentibus tam facile pręsulis pietas indulsit, quam ardenter, ut conuerterentur, orauerat. Econtra Geraldus, castitatis cultor pręcipuus, ab ea desciuisset, si tentatus ad orationem non confugisset. Cum enim et generis nobilitate et diuitiis polleret atque in cuiusdam uillici,

asseuerabat. Eum autem falsitatis palam arguens Syluanus, Nazarensis episcopus, proposuit conditionem, ut, nisi librum illum die crastino ipse Hieronymus ostento manifesto reprobasset, tum se poenam capitalem subiturum. Sin econtra, idem supplicii pro mendacio Sabinianus referret. Qui cum tale miraculum nunquam euenturum timeret, sed magis speraret Syluani exitio suam sententiam firmam fore, accepit conditionem. Dies pręstituta uenit. Ad

Cumque ipse cum muliebri ueste deprehensus pro uirgine ad supplicium traheretur, non sustinuit illa, ut, cuius ope pudiciciam tutata fuerat, ei necis causa fieret. Palam proclamat se esse ei poenę addictam, non ipsum; econtra ille, immo se iudicis sententia damnatum, non illam. Diu certarunt, uterque alterum sua morte redimere cupientes. At uero, quoniam Christi confitentibus mori uiuere erat, Deo disponente ambo simul capitis obtruncatione

orantem corpore supra terram attolli uidit, supra aquas Iordanis ambulantem non mergi, et stupefactus congenuare ante illam reuerentię gratia uoluit. At mulier sacerdotalem in ipso dignitatem animaduertens non permisit, sed econtra honorem, quo se indignam censuit, ei detulit, maius quiddam existimans sacerdotem esse quam miracula facere, immo omnibus miraculis mirabilius iudicans ex pane et uino corpus et sanguinem Christi conficere, quod solis

obedientię subiectione Lambertus meruit et in episcopatus sui sedem restitui et tandem martyrio coronari. Non minus constantis, licet minus prudentis, obedientię est exemplum, quod sequitur. Ioannes abbas eremique Scythi oeconomus ficus de Mareota * corr. ex Mareote Lybię sibi muneri missas duobus adolescentulis ad senem quendam procul in ulteriore deserto manentem deferendas dedit. Quos, dum iter agerent, nubilosa

petere coegisset. Alium ergo se finxit, ut amissam inueniret, et non alium se dixit, ut inuentam secum reduceret, reductam sanctificaret. Quanti igitur fructus tunc simulasse fuit, liquido sciemus, si perpenderimus, quanti econtra damni non simulasse fuisset. Postremo fingi aliquid etiam sine ulla culpa posse quis dubitat, quando quidem Veritas illa, in quam nullum prorsus uitium cadere potest, in Euangelio fingere dicitur: Et ipse —

inimicos Ecclesię Christianę aspicere contingeret. Vnde Iulianus Apostata imperator, cum forte ipsi occurrisset, deridiculi causa: Gratias- inquit- ago diis, o Pygmeni, quod te uideo. Econtra ille: Gratias Deo meo ago- respondit- quod te non uideo. Tam igitur forti animo cęcitatem pertulit, quam tyrannum contempsit. Dehinc martyrii corona donatus uidere coepit, quę oculus non uidit, et audire, quę auris non

mittere non dico pira Signina aut Parmensem caseum, ne dicam Docleatem. Sed ad nos nobiles cerasos Ponicenses, et uuas precoquas Stagnenses, et ostrea edulia Bistricenses et murias fossitias is ad nos as, et quando laudi tibi mihi et auunculo tuo te non solum

quia divisibile et indivisibile. Tamen prius natura est mensura quam mensuratum, quia prius perfectum quam imperfectum. Omne enim imperfectum fluxit a perfecto: Boethius in libro De unitate et uno et idem secundo suae Arithmeticae, primo De anima textu commento lxxxv. et non econtra; quia posterius non potest esse causa prioris. Sed cum nulla magnitudo intelligi possit, nisi prius cognoscamus mensuram – qua fit ipsa cognitio – quae se habet ut forma, et mensuratum ut materia. Sequitur ergo quod Euclides primo agit de

tria mathematicalia per se nota. Quorum primum est, quod punctus fluens causat lineam et ad motum lineae causatur superficies, ad motum superficiei causatur ipsum corpus. Secundum suppositum est, quod qualitercumque totum movetur motu uniformi, necesse est et partes moveri eodem motu. Et econtra, scilicet qualiter omnes partes moventur et totum eodem modo movebitur. Puta, si corpus uniformiter movetur motu circulari vel motu recto, dico quod et partes integrales eius speciem motus eandem facient, quam et totum. Et econtra, si partes movebuntur motu recto vel circulari, et

motu uniformi, necesse est et partes moveri eodem motu. Et econtra, scilicet qualiter omnes partes moventur et totum eodem modo movebitur. Puta, si corpus uniformiter movetur motu circulari vel motu recto, dico quod et partes integrales eius speciem motus eandem facient, quam et totum. Et econtra, si partes movebuntur motu recto vel circulari, et totum movebitur motu recto vel circulari, cum partes integrales nihil aliud sint, quam ipsum totum primo Physicorum textu commenti 17. Tertium suppositum est quod linea non potest tangere aliam lineam, nisi per punctum et hoc est verum

sed pabulo immortalitatis epulisque beatitudinis aeternae. Ea uocantis uox aliis tam dulcis est, ut, dum ipsum adire contendunt, itineris asperitatem ne sentire quidem uidentur spe tam immensi boni, quod a Domino accepturi sunt, sustentati. Alii autem econtrario nec uocem pastoris audire uolunt nec, quanta sibi promittantur, attendere terrenarumque rerum curis impliciti caelestia contemptui habent. Proinde relicto uitae pastore necesse est eos fame sitique perire, nihil in se habentes, quo recreentur, et cum

omnibus affluere faciebat deliciis, ita ut nihil ab eis desyderaretur, quod caro concupisceret. Reliquo uero uitae tempore omni prorsus uoluptate exutos nunquam conquiescere sinebat, semper infestans, semper ab eis poenas exigens, magis quam dici queat atroces. Alter econtrario per diem unum suos multum uexabat, sed deinceps per omnes reliquos bona cuncta illis ad uotum suppeditabat. Quis adeo imprudentis ingenii est, ut nesciat, cui regum istorum seruire magis expediat? Duo reges Deus et demon sunt. Regnat hic super peccatores, ille

iis, quos redimeret, alii fideliter ei seruierunt nec laboribus nec uitae parcentes, ut pro tanto beneficio, quam possent, gratiam referrent. Alii uero nihil quicquam pensi habentes eius imperium spreuere, non modo quod ipse iuberet agere contemnendo, uerum etiam econtrario illud agendo quod uetaret. Postquam autem rex illos, qui non ita erga se ingrati extiterant, in ciuitate receptos bonis omnibus affecisset, istos, qui magis inimicis suis quam sibi fidi erant, loco hostium habuit missisque apparitoribus comprehensos carceri tradidit atque mulctauit.

quicquid inferno diximus, parabola est. Eadem profecto ratione, quicquid nunc de paradiso, hoc est caelesti regno, dicturus sum, erit parabola. Quia nunquam tanta de illo dici queunt, ut multo maiora non supersint. Igitur, cum inferni loca et poenas lugubri quodam atramento descripserimus, econtrario paradisum, ubi perfecta felicitas est, candidiore omni cerusa colore Domino adiuuante depingemus. Paradisus igitur amplissima amoenissimaque planicies est, caelo sublimior, sole luculentior, astris nobilior, omnibus thesauris preciosior, omni decore ornatior, omni rerum miraculo

molliter educatus, litteras non est aspernatus, nec eruditos, eruditorumque consuetudinem fastidienter illusit. nam bona mens, bonaque fortuna rarenter copulantur. Quotus enim quisque ex globo nobilium eloquentiae studet? quotus quisque aut eruditus est, aut eruditionis assertor? econtrario complusculos uideas, de nobilibus, opulentioribusque loquor, qui ubi occeperint adolescenturire, se totos dedant, dedicentque belluinis uoluptatibus, quibus litterariorum gymnasium carcer est, doctrina supplicium, qui spretores sunt studiorum, osores studiosorum. At Archipraesul noster

Horum autem qui Euangelium despicere uidentur, tria genera sunt. Alii quippe ne audire quidem uolunt diuinos, qui in ecclesia recitantur sermones. alii autem audiunt, sed quę pręcipiuntur, ea exequi aspernantur. alii uero magis temerario ausu ita audiunt, ut ea econtrario arguere pręsumant, et ueritatis uerba quę non intelligunt, peruertere aliquo modo conantur. De primis conqueritur Dominus ad eosdem dicens: Io. 8 Quare

Christus aperit paradisum, dum homo impius tormentis cruciat, clemens Deus refrigerii sempiterni sedem constanter tolerantibus parat | pręmii-que magnitudine tanto ampliat magis, quanto grauius pro amore suo affligimur. si tamen uindictam in eos qui affligunt, non appetimus, sed econtrario bene illis facimus bene-que optamus, a quibus male accipimur. dicente Domino: Matth5 Diligite inimicos uestros et benefacite iis qui

et tunc sequentur, quod paulo ante diximus: Preciosa in conspectu Domini mors sanctorum eius, et: Beati mortui qui in Domino moriuntur. Cęterum sicut non timere mortem ad seruos Dei pertinet, ita econtrario eam formidare | ad seruos mundi. Quod ut clarius constet, de uana pręsentis uitę cupiditate aliquid dicamus. De vitę cupiditate. Caput XIX Si diu

quę maior est quam ut fando exprimi queat. Non solum quę uera recta-que erant, quę salutaria, quę sancta, quę perfecta | a Magistro ac Domino tuo didiceras, uerum etiam in consortium ascitus fueras apostolorum | et tanquam cęteris fidelior apostolicę familię oeconomus factus et loculos habens, ut quę omnibus offerebantur, solus dispensares. at tu (proh nefas!) tantorum beneficiorum prorsus immemor et pecunię cupiditate superatus, ut triginta argenteos acciperes, Dominum in mortem tradidisti. Vicisti tuo parricidio Iudeorum

quando Iosaphat suadente uocatus est propheta Domini Micheas, filius Iemla. Tunc Sedechias, filius Chanaan, cornua sibi fecit ferrea et ad Achab conuersus ait: His uentilabis Syriam, donec deleas eam. Micheas econtra fugam prędixit Israhel et mortem Achab. Ob hoc commotus Sedechias percussit Micheam in maxiliam dicens: Mene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi? Achab etiam iussit Micheam trudi in

conuinco, tuo te gladio iugulo. Deus tuus per prophetam clamat: Misericordiam uolo, et tu ab his, quibus maxime miserandum est, auerteris, dum iustus non esse, sed uideri expetis. Misericordiam uolo — inquit — non sacrificium. Tu autem econtrario te facere satis putas nolle miserescere et uelle sacrificare. Misericors autem medicus: Non ueni — inquit — uocare iustos, sed peccatores. Hoc est non eos, qui non indigent, sed eos, qui indigent miseratione. Proprium enim

super caput eius, ut Iudas Ioannes, unxit eo pedes eius et capillis suis extersit. Iudas autem, qui erat eum tradituras, auaritię stimulo agitatus inuidit unguentique impensam ęgerrime tulit, perinde ac de suo factam. Oeconomus enim erat collegii et pecunię, quę offerebatur, dispensator, plus autem sibi usurpans quam sociis distribuens. Is ergo abiit ad scribas et principes sacerdotum spondens se illis traditurum Iesum, si quam ęris summam sibi uellent impendere. Triginta argenteos pactus

mihi uidetur ab Euangelio, in quo futuri iudicii texitur historia; quando videlicet separatis agnis ab hędis, iustis ab iniustis, alteris Iudex dicturus est: Venite, benedicti Patris mei, possidete uobis regnum ab initio paratum. Alteris econtrario: Ite maledicti in ignem ęternum. Quod si Dominus post iudicium in terra regnaturus esset, non uocaret electos, ut ad se uenirent, et regnum ipsis paratum possiderent; sed potius dixisset: manete hic mecum mille annos, ut in

mea regna nouabo.
8.133  Haereat hoc animis exemplar pro duce miles
8.134  Fortis init, fortique cliens pro principe bellum,
8.135  Sub sapiente grauis discit doctore Theocles,
8.136  Contenditque suis maiorum aequare labores.
8.137  Nonne sub oeconomo domus est? hanc pascit abunde
8.138  Ipse, suis si dat famulis quibus utitur escas.
8.139  Est fatur opprobris, est Belzebut ipse uocatus
8.140  At super haec animi stat iusto examine recti,
8.141  A capite ipsa suis fluat ut uictoria membris.

ut separet agmina iustis.
9.271  Quae sine fine fero flagrantibus igne caminis
9.272  Deglutit flegeton, et mors depascit amara
9.273  Aeterno interitu. quo tartara nigra dehiscunt.
9.274  Omnis scriba docens interni lumine regni
9.275  Est uelut oeconomus, famulis qui diuitis Arcae
9.276  Promit uasa suae noua uasis mixta uetustis,
9.277  Hic etiam populis certantibus arma ministrat,
9.278  Et nouat antiquos positis incudibus enses.
9.279  Dixerat, hinc patrias procul et secessit in oras,

Imperia, et uitas, pro te haec tibi cuncta resigno,
12.332  Omnia nam longe supra mihi sufficis unus.
12.333  Suscipe dona libens, et nostram dirrige mentem.
12.334  Est igitur coeli regno similanda facultas ❦
12.335  Oeconomi, qui luce recens albente diei
12.336  Prodiit agrestes operas impendere Baccho,
12.337  Et dare mercedem iustam, preciumque labori
12.338  Impenso, aera decem nummo conuenit in uno,
12.339  Vitibus horrentem sic hos immisit in agrum,

citus euocat agro,
12.360  Mercedemque refert, et praemia pacta repensat.
12.361  Vltima prima uocans, et prima nouissima soluens.
12.362  Vt uero undecimae primi uenere coloni,
12.363  Quilibet aera decem nummo suscoepit in uno.
12.364  Mussitat oeconomum contra, quoi talia dicunt.
12.365  Hos ne pares, unam qui sole cadente per horam
12.366  Sic coluere solum, nobis fecisse decebat?
12.367  Aestus inaequalis quibus est, et pondus iniquum
12.368  In precio, longae quae nos pressere diei.

tramite lampas
13.349  Iustitiae fulsit, sed non his credita coecis.
13.350  At publicani, meretrices, et latrones
13.351  Credere non cessant, et uos ea clara uidetis,
13.352  Abiurata fides tamen est, inuisaque coecis.
13.353  Vir fuit oeconomus, quoi consita Bacchus habebat ❦
13.354  Iugera multa, uirens et circum plurima sepes,
13.355  Trabsque lacu infosso, surrectaque turris ad astra.
13.356  Quae locat agricolis ubi, protinus inde recessit.
13.357  Quum

fulcra quiescent,
13.779  E quibus huc alter paribus tolletur, et alter
13.780  Ire relinquetur deserta tristis in umbra.
13.781  Sint animi uigiles, si mens ignara futuri est
13.782  Scilicet aduentus, horam nec sciuit herilem,
13.783  Cura sit oeconomi uobis ediscere mores,
13.784  Ille quidem uigili proprios custode penates ❦
13.785  Seruasset, si nosset eam qua temporis horam
13.786  Nox ageret tacitum fodienda in limina furem.
13.787  Quare agite ut uestis custodia

inquam delatas quidem ad se notiones et mente conceptas adnotat quasi in membrana scriptoria, seponitque in intimo capitis loco, vt illis tutius sit ab externa iniuria: atque inde, quum opus est, depromit tanquam ex thesauro. Non magis enimuero turbat animum corrupta sedes memorie, quam Economum, si quis deleat eius Ephemeridas. Sed quamdiu adest intellectus, caetera omnia corrigi atque instaurari possunt, eo quidem abeunte, subleuandis imaginariis memoriaeque partibus incassum conabere. Iste locus de contemplatione naturae amplissimam praebet materiam ad disputandum, Caeterum et

desiderentur. Quae in Thucydide desiderentur. autem in eo minus absoluta videntur, et in quibus carpitur a non nullis, in ea historicae materiae parte sunt posita, quae plus habet artificii, atque oeconomiae nomine appellata, in omnibus, sive quis philosophicam, sive oratoriam materiam sumpserit, in primis requiritur. Haec vero ea sunt quae ad distributionem, ad ordinem, ad amplificandi studium, et industriam pertinent. Ordiar autem ab ipsa

Matth. 26, Ab hoc tempore, inquit, videbitis filium hominis sedentem ad dexteram potestatis, et venientem in nubibus caeli. Verum adscribam etiam Forsteri de hac voce annotatum. Adolescens, עלם iuvenis, quam diu est privatus, et privatam vitam agit, nec in oeconomico aut publico et politico officio et administratione existit: sed adhuc caelebs est, et privatus. 1. Sam. 17. Interroga cuius filius sit iste adolescens. et cap. 20. Et si sic dixero adolescenti: ubi de puero loquitur, quem secum sumpserat Ionathan, et paulo ante vocaverat

ita ut nemo contrarium facere possit, significat plenam ac liberam potestatem administrandae functionis, ita ut nemo contra resistere, autid mutare queat, Isaiae 22, Ponam clavem domus David super humerum eius, et claudet, et nemo aperiet: aperiet, et nemo claudet. Locutio est sumpta ab oeconomi functione, qui plenam liberamque potestatem habet. APPARERE coram Deo, pro venire in templum, et adorare coram arca, ubi Deus promiserat se habitaturum, et exauditurum. Psalm. 42, Quando veniam et apparebo coram Deo? id est, eum in templo restitutus in regnum adorabo?

invisibilem et spiritualem transfertur: ut 2. Cor. 3. Transformamur a claritate in claritatem. Ibidem etiam dicitur, scientia claritatis Dei. At de hac voce, in voce Gloriae plenius. CLAVIS, potestatem simul, et dona potestati necessaria significat: sumpta metaphora a functione oeconomi cui claves traduntur, ut res utiles promat aut condat, prout opus est. ut Esaiae 22, Et ponam clavem domus David super humerum eius, et aperiet, et non erit qui claudat: et claudet, et non erit qui aperiat. Simili prorsus phrasi ac sensu dicitur Matth. 16, Tibi dabo claves regni

dicuntur pii doctores, cum impoenitentibus hominibus iram Dei denunciant, aut etiam aliquos excommunicant. Dicuntur et pharisaei ac seductores claudere regnum caelorum, cum veram doctrinam impediunt aut corrumpunt. Claudere igitur et aperire, significat functionem administrare: quia oeconomus cogitur claves gestare, et subinde aperire et claudere varia receptacula. et alia quidem depromere in quotidianos usus, alia vero recondere: sicut et Paulus suam functionem vocat oeconomiam. Et Christus, omnem functionem et vitam hominum in hoc mundo, cum oeconomia aut villicatione

impediunt aut corrumpunt. Claudere igitur et aperire, significat functionem administrare: quia oeconomus cogitur claves gestare, et subinde aperire et claudere varia receptacula. et alia quidem depromere in quotidianos usus, alia vero recondere: sicut et Paulus suam functionem vocat oeconomiam. Et Christus, omnem functionem et vitam hominum in hoc mundo, cum oeconomia aut villicatione comparat. Apocal. 8. Haec locutio non oeconomicam aut inferiorem functionem, sed summam significat: cum Christus dicitur habere clavem David, claudere ut nemo aperiat, et aperire ut nemo

functionem administrare: quia oeconomus cogitur claves gestare, et subinde aperire et claudere varia receptacula. et alia quidem depromere in quotidianos usus, alia vero recondere: sicut et Paulus suam functionem vocat oeconomiam. Et Christus, omnem functionem et vitam hominum in hoc mundo, cum oeconomia aut villicatione comparat. Apocal. 8. Haec locutio non oeconomicam aut inferiorem functionem, sed summam significat: cum Christus dicitur habere clavem David, claudere ut nemo aperiat, et aperire ut nemo claudat: id est, perinde habere supremam et plane regiam potestatem in hoc

et subinde aperire et claudere varia receptacula. et alia quidem depromere in quotidianos usus, alia vero recondere: sicut et Paulus suam functionem vocat oeconomiam. Et Christus, omnem functionem et vitam hominum in hoc mundo, cum oeconomia aut villicatione comparat. Apocal. 8. Haec locutio non oeconomicam aut inferiorem functionem, sed summam significat: cum Christus dicitur habere clavem David, claudere ut nemo aperiat, et aperire ut nemo claudat: id est, perinde habere supremam et plane regiam potestatem in hoc spirituali Israel, sicut David habuit in illo carnali. Claudi civitates,

gratiosissimum. Sic et Christo tribuitur sermo gratiosus, ut supra indicavi: quod tum de forma aut suavi essentia intelligi potest, tum et de effectu: sicut Paulus Ephes. 4. praecipit, ut eiusmodi sermones habeamus, qui dent gratiam audientibus: id est, praestent beneficium ac aedificationem. Oeconemus gratiae Dei: 1. Petr. 4. Ut boni oeconomi multiplicis gratiae Dei: id est, qui fideliter et pie utuntur donis sibi divinitus ad Ecclesiae exaedificationem datis. Sic et Ephes. 3 dicit

gratiosus, ut supra indicavi: quod tum de forma aut suavi essentia intelligi potest, tum et de effectu: sicut Paulus Ephes. 4. praecipit, ut eiusmodi sermones habeamus, qui dent gratiam audientibus: id est, praestent beneficium ac aedificationem. Oeconemus gratiae Dei: 1. Petr. 4. Ut boni oeconomi multiplicis gratiae Dei: id est, qui fideliter et pie utuntur donis sibi divinitus ad Ecclesiae exaedificationem datis. Sic et Ephes. 3 dicit Apostolus, sibi traditam esse oeconomiam, aut

1. Petr. 4. Ut boni oeconomi multiplicis gratiae Dei: id est, qui fideliter et pie utuntur donis sibi divinitus ad Ecclesiae exaedificationem datis. Sic et Ephes. 3 dicit Apostolus, sibi traditam esse oeconomiam, aut administrationem gratiae erga gentes: id est, functionem Apostolatus inter Ethnicos. Vox Gratiae crebro idem prorsus valet quod charitas ac misericordia Dei: quod multis testimoniis liquido probari potest. Papistae, ut supra dixi, multas gratias numerant. Gratiam operantem aut

fuit, etc. Medium terrae Hierusalem est. Situs enim terrae Cananeae in meditullio orbis noti est, sive longitudinem, sive etiam latitudinem consideres. Nam ad cultum Dei peculiariter delectum est medium terrae, ut nomen Dei, quod notum in Iudaea est, idem in omnes partes innotesceret. Econtra Civitas sanguinum appellatur apud Ezech. 22. Spelunca latronum, Zodoma, Aegyptus, lupanar. Isaiae 1 et 11. Campi sylvae, Psal. 132. Et Ephrata: Ecce audivimus eam in Ephrata, invenimus eam in campis sylvae. nam campos sylvae vocat David, Hierusalem: sicut Prophetae

potissimum enormen et gravem. Hinc Apostolus: Hoc autem dico secundum indulgentiam non secundum imperium. Dispensare vero proprie est distribuere, quomodo a natura alendis seminibus de caelo imbres dispensantur: hoc est, distribuuntur. Quemadmodum etiam pastores in Ecclesia, et in familia oeconomi, res communes ad singulorum usus et utilitates distribuunt. hinc dispensatores vocati, dicente Apostolo: Sic nos existimet homo, ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum Dei. Significat nihilominus Dispensare, et potestatem facere agendi quod secundum legem communem vetitum

est, suo iudicio. Murum, Isaiae 49. putant aliqui significare principes et magnates, qui se veluti murum opponunt pro [?:-mo ] ac populo Domini: sicut hoc nomine Prophetae et doctores Ezech. 13 accusantur, quod non opponunt sese irae Dei veluti murum pro populo. Et [?: econtra ] servi Nabal dicunt ad Abigail, eius uxorem, 1. Sam. 28 de Davide et eius servis: Viri illi valide fuerunt [?: no-i ] , fuerunt murus super nos interdiu ac noctu, [?: ] diebus quibus fuimus cum eis pascentes oves: id est, non solum non laeserunt nos, sed etiam

Quarto est temporis. Gen. 38, Quando reducit manum suam. Psalm. 11. Secundum exaltari vilitates: id est, cum exaltatae fuerint vilitates. Quinto, quando ponitur in collatione duarum rerum, notat simul vicissitudinem. Genesis quadragesimoquarto: Quia sicut tu, ita Pharao: id est, et econtra. Et capite decimooctavo. Ut sit sic iustus, ita improbus. Psalmo centesimo trigesimonono: Sicut obscuritas, ita lux, et econtra. Isaiae vigesimoquarto: Et erit ut populus, ita sacerdos: ut servus, ita dominus eius: ut famula, ita domina eius: ut emens, sic vendens: ut mutuo sumens,

fuerint vilitates. Quinto, quando ponitur in collatione duarum rerum, notat simul vicissitudinem. Genesis quadragesimoquarto: Quia sicut tu, ita Pharao: id est, et econtra. Et capite decimooctavo. Ut sit sic iustus, ita improbus. Psalmo centesimo trigesimonono: Sicut obscuritas, ita lux, et econtra. Isaiae vigesimoquarto: Et erit ut populus, ita sacerdos: ut servus, ita dominus eius: ut famula, ita domina eius: ut emens, sic vendens: ut mutuo sumens, ita mutuo dans: ut exactus, ita qui exigit in eo: id est, qualis populus, talis sacerdos, etc. et econtra. Aliquando

ita lux, et econtra. Isaiae vigesimoquarto: Et erit ut populus, ita sacerdos: ut servus, ita dominus eius: ut famula, ita domina eius: ut emens, sic vendens: ut mutuo sumens, ita mutuo dans: ut exactus, ita qui exigit in eo: id est, qualis populus, talis sacerdos, etc. et econtra. Aliquando tamen posterior vox non habet caph כ, ut Ezechielis decimosexto: Ut est mater, ita filia eius. Sexto, est affirmantis, Vere, Profecto, Isaiae primo: Nisi Iehova exercituum reliquisset nobis reliquum, profecto modicum, sicut Sodoma

in spiritu Dominica die. Et 21. Sustulit me in spiritu. VII. Spiritus pro donis intelligentiae, vel prophetiae Num. 11. Et locutus est Dominus ad Moisen, auferens de spiritu qui erat in Mose, et dans 70 viris. 4 Reg. 2. Videntes autem filii prophetarum, qui erant in Hiericho, econtra dixerunt: Requievit spiritus Eliae [?: s-p-- ] Elisaeum, etc. Dan. 5. Spiritus amplior, et prudentia, intelligentiaque, et interpretatio somniorum, et ostenso secretorum, ac solutio ligatorum, inventae sunt in ea 1 Cor. 14. Sectatores estis spirituum. 1

multae sunt. Sin minus, dixissem vobis. Vado parare vobis locum, iterum venio, et accipiam vos ad meipsum, ut ubi sum ego, et vos sitis. Est etiam exequutor hic in terris Spiritus sanctus et ministri Christi: qui sunt legati eius ad urgendam reconciliationem hominum cum patre, quique sunt oeconomi Christi, et ius habent ligandi ac solvendi, claudendi et aperiendi. THESAURUS, per synecdochen saepe omnis generis opes, potentiam ac gloriam significat. Sic dicitur Moises pluris fecisse probrum Christi, quam thesauros Aegypti: Hebr. 11. Sic Isa. 2, Repleta est terra eius

invenire in oculis alicuius 370. 60 gratiam pro gratia accepisse ib. 63 gratia iustificari 371. 16. 17 gratia et veritate Christus plenus 372. 46 gratiam esse in alicuius labiis diffusam ib. 61. 62 gratiae oeconomus ib. 69 gratis 377. [?: ] Gravis [?: 37- ] . [?: ] gravis, manus Dei dicta 379. 14. [?: ] gravem esse corde, aut aggruare cor. ib. 22. 23 Graecus [?:

olim fecistis voluntatem gentium 85. 60 In hoc etiam mortuis praedicatum est Evangelium 681. 10. 11 etc. Charitas operit multitudinem peccatorum 862. 62. 63 Ut boni oeconomi multiplicis gratiae Dei 372. 69. 70 5 Humiliamini sub potenti manu Dei 397. 62 et 1197. 7. 8 Ut vos in tempore extollat 1197. 8 Deus superbis resistit 1181. 68
II. PETRI. 1 Praestate in

testamenti, cur ita dicta 1210. 14. 15 arca testimonii cur ita dicta 1206. 55 argentei quanti precii fuerint 56. 5 etc. argenteorum 30. quibus Christus venditus est, summa, quid faciat? 57. 21 argenteus idem quod siclus: et econtra ib. 13 Aristoteles de variis modis vel significationibus existendi aliquid in aliquo 439. 54 etc. Aristoteles de signo universali 786. 36. 37 arrhabonis voce cur spiritus S. appelletur 894. 57 avernus quare sit,

piorum fides in Deum, simulque admixta imbecillitas, atque adeo praepotens in eis vetus Adam una cum adiuncta cruce, tum et satanae impiorumque malitia et furor contra Deum, pios et omnem honestatem ac pietatem emineat, cernaturque, Hic igitur non res militaris, non etiam scientia vel politica, oeconomica, vel castrensis, ut ex politicis historiis, sed praecipue theologica sapientia disci potestac debet. 2 Quapropter etiam tum maiore attentione, quo res maiores difficilioresque aguntur, tum etiam timore Dei sacrae historiae legendae sunt: et non festinanter temere ac prophano

autem Scriptura sacra uberrimus fons, ex quo dulces praeceptiones de vita pie iusteque instituenda hauriri semper possunt. Ac latissime quidem patent, quae huius sunt loci. Nam sub Institutionibus comprehenditur omnis doctrina de virtutibus et vitiis: comprehenditur quicquid ad ethicem, politicem, oeconomicen, ad Ecclesiam, ad rempub. ad omnia vitae genera referri potest. Denique correctiones ἐπανορθώσεις non male dixerimus, si Apostoli mentem libetintueri, quae colliguntur ad corrigendum atque instaurandum, quae in vita actionibusque hominum

sub se praecepta de moribus deque officiis pietatis, in quotidiano vitae usu necessariis. Correctio, ostendit quomodo corrigi atque instaurari queant, quae neglecta collapsave fuerint maxime in moribus et vitae actionibus Reprehendit etiam vitia, quae sive in Ecclesia, sive in republica, sive in Oeconomia perniciose recepta fuerint. Consolatio, congerit praesidium ad muniendos eos, qui in conflictibus spiritualibus deserti, ad erigendos qui iam lapsi, aut rebus adversis pressi comperiuntur. De quibus omnibus semel diximus. 9 Post haec omnia pertractata, prodest interdum

et ambulemus. Et alibi: Si autem spiritu opera carnis mortificaveritis, vivetis Et in veteri Testamento: Dans flatum populo, qui est in ea: et spiritum his, qui calcant eam. Qui enim calcant terrena opera, et pedibus suis subiiciunt ea, utique non malum, sed bonum spiritum merentur accipere. Econtrario malus spiritus semper cum additamento legitur: ut ibi, Cum immundus spiritus exierit ab homine. Et in alio loco: Increpavit spiritum immundum. Et, Spiritus malus invasit Saul. et caetera his similia. Torrens nusquam in bonam partem accipitur. Hieron. in Ecclesiasten,

Cap. XXII. Consequentia voluntatis eventus, quatuor sunt. Quaedam enim in hac vita, 1 aut bona bonis, aut mala malis eveniunt: ut Abrahae prosperitas, Cain poena. 2 Aut contra, bona malis, et mala bonis: ut dives, qui in Evangelio usque ad mortem felix describitur: econtra Lazarus ulceribus atque egestate torquetur. 3 Aut certe neque his neque illis utralibet retributio: ut pro Ioseph vendito, nulla ultio fratribus irrogatur. Nec socer Moysi pro regendo populo consilium dans, licet laudetur a Deo, aliqua mercede donatur. Huius diversitatis causas

2. Mulier servabitur per procreationem liberorum, si manserint in fide: scilicet mulieres, non liberi, de quibus Chrysostomus ignarus huius phraseos, locum exponit. Sic alibi praecipitur, In speciebus animalium: Singulare pro Plurali ponendo, verum hoc iam ad constructionem tendit. 48 Econtra aliquando haec eadem generum ac specierum nomina in Plurali numero pro Singulari ponuntur. Esa. 19, Tradam Aegyptum in manus dominorum duri, et rex fortis dominabitur eis. Gen. 42, Locutus est vir Domini terrae nobiscum dura. Zach. 11, Et pastores eorum non parcet eis, id est pastor.

perspicua, nempe hoc modo: Satius esset homini in profundo mari submergi, quam unicum pusillum scandalizare: vel, Multo levius et tolerabilius malum acerbissima mors, quam unici pusilli scandalizatio. Talia exempla sunt multa, ubi simpliciter affirmata comparative intelligenda sunt. 9 Econtra etiam non raro duo, quorum alterum simpliciter negandum est, alterum vero affirmandum comparative efferuntur: ut Iohan. 3, Hoc est iudicium, quod lux venit in mundum, sed homines magis dilexerunt tenebras quam lucem: videtur dicere, quod homines etiam lucem dilexerint, licet minus quam

intrant. Iud. 13, Non fecisset nos audire cazoth, sicut haec, id est, haec. Rom. 9, Quia non ex fide, sed tanquam ex operibus legis. Non similitudinem, sed rem ipsam indicat. Omnino enim ex operibus legis iustificari volebant. 1 Corint. 4. Sic nos existimet homo, ut ministros Christi, et oeconomos. Luc. 22, Erat sudor ipsius tanquam guttae sanguinis: id est, erant guttae sanguinis. Eodem modo etiam καθὼς sicut, usurpatur. 2 Corinth. 1. Quemadmodum et cognovistis. Graeca scholia habent δι ὦν. sed

substantiva efferunt: accidens vero ei inhaerens quanquam et per adiectiva interdum denotent: ut, Luminaria magna, luminare magnum et parvum: tamen adeo saepe per substantivum, mutato concreto in abstractum, efferunt, ut optimo iure phrasis haec linguae huius idiotismus dici queat: ut Luc. 16, Oeconomus iniustitiae, id est, iniustus. Gal. 6, Spiritus lenitatis, id est lenis. Prov. 11, Vir benignitatis, id est benignus. Vas electionis, misericordiae aut irae, auri, preciositatum, figuli. 5 Communis vero sententia est peritorum sermonis Sacrarum literarum, quod magis

nostrum: et nos itidem sumus sedes ac templum Dei, Insuper dicimus: Pax Dei, et Deus pacis. Dilectus meus mihi et ego illi. Nos benedicimus Deum, et benedicit nos Deus. Deus habitat in nobis, et nos habitamus in Deo. Pater in filio, et filius in patre. Unde effectus regit causam in genitivo, et econtrario causa regit in genitivo effectum: hinc Amphibologia exoritur. In quibusdam aut locutionibus facile ambiguitas dissolvitur, veluti cum dicitur: Salus Dei, pax Dei, gratia Dei, iustitia Dei, et salutare

salus in Deo, iustitia, pax, et virtus in eo: sed in plerisque Scripturae locis non hoc significari indicat sententiarum series, et declarant sancti intelligentes, quod salus sit nobis a Deo, gratia, pax, iustitia et virtus a Deo, qui nos facit salvos, iustos, gratos et studiosos. Unde et econtrario dicimus, quod ipse est Deus salutis et virtutis nostrae, et gratiae et pacis, et iustitiae, fidei, et spei et charitatis: quia ipse est omnium horum autor, ipse seminator casti consilii, a quo et sancta sunt desideria. Huc referri posset Regula, quod inversae locutiones interdum idem

etiamsi nonnunquam iusto durius aut etiam violentius ad novas illas significationes pertrahantur. Huius etiam generis est, quod in similitudinibus, parabolis et collationibus aliquo aliqua verba ex praecedenti membro commode in sequens transferuntur: ut in parabola infidelis oeconomi in applicatione dicitur: Sic et vos facite vobis amicos de iniusto mammona, ut vos recipiant in aeterna tabernacula: cum nec Deus admittat eleemosynam de rapina, nec pauperum sit recipere quenquam in caelestes mansiones, sed patris caelestis. Horum igitur utrunque violentius dicitur per

autem in prophanis potissimum a forma sermonis in octo species, aut etiam plures: at in sacris secundum materias commodissime eas distinguere possemus, si diceremus alias esse legales, alias Evangelicas, denique alias de communi vita, moribus aut rebus: quae possent subdividi in politicas et oeconomicas. Verum non est nostri instituti nunc de hac re disserere. HYPOTYPOSIS est, quando quaepiam res, persona, locus, tempus, aut actio ita apte exprimitur ac veluti depingitur, ut videatur quasi ob oculos versari potius, quam audiri aut cogitari, a nobisve remota esse. Hanc

Rom. 12, Dico enim per gratiam, quae data est mihi, id est praecipio. Genes. 18, Et festinavit ad faciendum vitulum. Ibidem, Vitulum quem fecerat, id est, praeparaverat vel coxerat. Sic praedicare Evangelium omni creaturae, pro, omni homini: vocabulum nempe generalius pro specialiore ponitur. Econtra quoque saepe specialiora pro generalioribus ponuntur: quem tropum dicunt Grammatici esse tum duriorem, tum obscuriorem priore: ut Dies, pro mense, anno, et simpliciter pro tempore. Luc. 23, Porro dies erat parasceves, et sabbatum illucescebat: id est, accedebat, imminebat, mox subsequi

pro praemio ponuntur. Iud. 9, Violentia 70 filiorum Gedeon veniet super Abimelech, id est, poena violentiae. Ephes. 6, Quod quis fecerit, reportabit sive bonum sive malum: id est, praemium suorum operum aut vitae, opera illorum sequentur illos, id est, praemia et poenae operum. Econtra effectus pro causa creberrime ponitur, ut cum dicitur, Deus robur nostrum, salus nostra, fortitudo nostra, Ier. 16, Dominus fortitudo mea, et robur meum, pro, dans robur et fortitudinem, et similia. Psalmo centesimo decimooctavo, Dominus fortitudo et cantio nostra, pro faciens nos

cum fruuntur bonis huius mundi, aut qui sibi nihil iustitiae deesse putant: quemadmodum Pharisaeus, de quo in Evangelio. Et ideo neque esuriunt neque sitiunt iustitiam, aestimantes sese non indigere vero pane, qui est Christus, tentantes se fieri iustos suis viribus, suisque meritis et operibus. Econtrario pauperes spiritu appellantur. 4 Haec diligentia cum in omnibus aliis vocabulorum significatis, praesertim figuratis, probe expendendis utilis ac necessaria est, tum praesertim in Metaphoris, quae magis sunt arbitrariae caeteris vocabulorum abusionibus. Alias enim aliter vox

omnia inerant. Iud. 13. Non fecisset nos audire Cazoth, sicut haec, id est, haec. Rom. 9, Quia non ex fide, sed tan quam ex operibus legis. Non similitudinem, sed rem ipsam indicat: omnino enim ex operibus legis iustificari volebant. 1 Cor. 4, Sic nos existimet homo, ut ministros Christi et oeconomos. Lucae 22, Et erat sudor ipsius tan quam guttae sanguinis, id est, erant guttae sanguinis. Eodem modo etiam καθὼς usurpatur. 2 Cor. 1. Quemadmodum et cognovistis. Graeca scholia habent δι ὦν, sed multo

Accedere et loqui seu dicere. secundo Sam. 12, Et surrexit de terra et lavit et unxit se, et mutavit vestimenta, et intravit in domum Domini, et adoravit, et venit in domum suam, et petiit, et apposuerunt ei panem, et comedit. Sic, Levare faciem et videre, primo Samuel. 7. Et econtra saepe mediae aliquae propositiones intermittuntur, coniungunturque longius inter se dissitae: ex quibus tamen non difficulter mediae illae quae necessariae sunt, ad sensuum cohaerentiam inveniri possunt. De qua re in Eclipsi prolixe dictum est: multaque exempla proposita sunt.

non habemus. Iam Iudaeis fuit consuetudo, in omni gravi commotione animi, lacerare vestem a pectore. Quare laudat Deus Iosiam regem, ultimi Regum 22, quod cum audivisset legi minas Dei, quibus in Deuter. minatur Deus Iudaeis suam legem deserentibus, disciderit vestem a pectore. Econtra vituperat eius filium Iehoiakim et ipsius aulicos, Ieremiae 36, quod cum audivissent legi in libris Ieremiae minas Dei, non laceraverint vestes a pectore. A' nobis talem ceremoniam non requirit Deus, propterea, quod in his gentibus in usu non est. Item Paulus 1 Cor. 2, omnino vult sexum

ac quatenus conveniunt, ad praesentem scopum accommodare: ut cum homo Christianus dicitur esse ovis, vel peregrinator, impius autem hoedus, et filius huius seculi: cum Meschias dicitur esse agnus Dei, aut cum avarorum rapacitas cum perdice confertur, seu cum doctores, sal, lux, fundamenta oeconomi et pastores nominantur. Alii scriptores plerunque plenius similitudines evolvunt, aut res quas attingunt, tractant. Mira quoque est earundem rerum varietas in diversis regionibus: exemplo sit quod in Germania et pluribus aliis locis, quanto est solum lapidosius, tanto natura

vinearum, Isaiae 5. et passim in Evangeliis, ac Psal. 80 et 129. Sic ex re pecuaria melius cognosci poterit, cur Christus se quidem pastorem, nos vero oves esse dicat: et quomodo oves vocem sui pastoris agnoscant, eumque sectentur, et alienum fugiant. Res quoque oeconomica et etiam mercatura, non paucas tum voces, tum locutiones ac similitudines illustrabit. Illa insignis maximique usus vox Imputatio et imputare, potissimum ex mercatura venit et primum inde exponenda est, ut in Hebrais, abunde ostendi. Sic quaedam locutiones varium vestitum vel domesticum

aut demenso in bonam et malam partem: quia sicut Hector cum sua matre disputat, et reficitur homo potu, et vicissim laeditur, cum nolens volensque suam ratam portionem exhaurire etiam cum ipsis fecibus cogitur, prout alii sodales antea illi praeiverunt. Aliqui malunt calicis metaphoram a diligenti oeconomia venire: quia soliti sint etiam Iudaei, sicut et Romani, singulis ex tota familia dare certam quantitatem cibi, potus, et etiam operarum: hinc Latinae voces, Demensum et pensum. Hac metaphora et Christus ipse in deprecanda sua cruce ac passione apud patrem, usus est: ubi etiam

Nunc de altero, quod in cordis humani crassitie haeret. Alterum tegmen est in cordibus nostris, quo ita involuti et excaecati sumus, ut etiamsi lex omnia clare diceret, tamen nemo eam intelligeret aut crederet. Quia corda humana talis ac tam spiritualis doctrinae capacia non sunt. Econtra autem (ut supra ostendi) ultra modum leges ac disciplinam magnifaciuntac exosculantur. Si Moses faciem detexisset, suis radiis ac fulgore carnales noctuarum Israeliticarum oculos etiam magis obscurasset, ac veluti obcaecasset: sicut oculi nostri excaecarentur, si solem recta, nec tantum

habet principium hoc dialecticum, quod ex veris non sequantur nisi vera, etiam in bona consequentia: ut non sequitur: Deus est persona, et homo est persona: Christus est Deus et homo: Ergo duae sunt personae in Christo. Item: Deus factus est homo: Ergo divina natura mutata est in humanam, vel econtra. Si panis ipse est corpus Christi, necesse est fieri transubstantiationem, ut cum aqua transubstantiata aut mutata est in vinum. Res certe ipsa ostendit, praesertim in haereticorum scriptis, quod ex sacris Literis multa humana mens ratiocinando absurda, optima (ut sibi videtur)

Scriptura Evangelica. Item: Aliud verbum Evangelii. aliud Scriptura est, 431. Salvat charitas etiam sine Scripturae scientia. Fatemur haec duo semper esse coniuncta, veram Ecclesiam et sinceram verbi praedicationem. At vero sinceritas verbi magis agnoscitur ex veritate Ecclesiae, quam econtra, fol. 360. Sensus Scripturae non a Scriptura, sed a Patribus est petendus, fol. 260. Lex Evangelica magis est cordibus indita, Spiritu sancto interius docente: Docebituos omnem veritatem. Apostoli huic Spiritus sancti interiori instinctui innixi sunt. unde Paulus:

intelligat, nec ab illius ignorantia quisquam excusatur. Hoc est illud verbum Dei, de quo dicit Psaltes: Lucerna pedibus meis verbum tuum, et lumen semitis meis. De quo loquitur idem: Praeceptum tuum lucidum, illuminans oculos. Revera illuminantur oculi cordis nostri charitate, sicut excaecantur econtrario cupiditate. (Nota, sic removetur verbum Dei de medio, ut scilicet charitas sit norma diiudicandi haereses et errores: imo sic etiam ipsa Christi cognitio removetur, quae sine Scripturis haberi nequit.

vetus Testamentum, id est, pro libitu statuendi et decernendi. De quibus ipsis dispensationibus recte sui proprii Canonistae pronunciant, quod sint potius dissipationes, quam dispensationes. Nihil tale un quam Paulus egit, dixit, aut somniavit: sed affirmat, se tantum esse ministrum et oeconomum, et in oeconomo id vel maxime requiri, ut sit fidelis, id est res heri sui non pro suo arbitrio, more illius infidelis servi familiae praepositi, sed pro severo ipsius domini praescripto distribuat. Id ille se tantum tradidisse Corinthiis affirmat ac protestatur, quod a Domino acceperit:

id est, pro libitu statuendi et decernendi. De quibus ipsis dispensationibus recte sui proprii Canonistae pronunciant, quod sint potius dissipationes, quam dispensationes. Nihil tale un quam Paulus egit, dixit, aut somniavit: sed affirmat, se tantum esse ministrum et oeconomum, et in oeconomo id vel maxime requiri, ut sit fidelis, id est res heri sui non pro suo arbitrio, more illius infidelis servi familiae praepositi, sed pro severo ipsius domini praescripto distribuat. Id ille se tantum tradidisse Corinthiis affirmat ac protestatur, quod a Domino acceperit: ideoque eius

oculi, vultus aut facies alicuius super aliquem 184. 185 per Oculum quid intelligatur 86 oculi cur Deo attribuantur 199 oculos alicuius ad aliquem esse 190. 191 odi et diligo quos affectus indicent 185 in Oeconomo quid requiratur 430 offensae condonatio non vera causa condonationis divinae 317. 318 oligopistia 183. 184 olympias, spacium 4 annorum 53. unde. ibid. per Olympiades supputandi rationis author quis 53

servitores deditissimi, spani Sciscienses. A tergo: Reverendis dominis capitulo ecclesiae Zagrabiensis etc., dominis et patronis colendissimis. Notatum a capitulo: Oeconomica sessio 1592. 154. 1591. studeni 3. Sisak KAZ, ACA fase. 27, nr. 11/20. Izvornik. Reverendi domini et patres nobis colendissimi, praemissa

15.9.21  Quique divino prope raptus oestro.
15.9.22  Quidpiam semper meditare tecum,
15.9.23  Quod sub umbrosis Heliconis oris
15.9.24  Adsonet Echo.
15.9.25  Rector, et Princeps patrii senatus
15.9.26  Conde, quod saeculum mereatur omne.
15.9.27  Sic humo penna meliore raptus,

sunt, uti solemus. Nec quicquam in tali casu peccamus. Siquidem melior est semper entis alicuius, quam simpliciter nullius conditio: et securius vel rudiore calle inceditur, quam omnino nullo: ut et Matthias Stephani, in Oeconom: Iuris Canonici, dicit: satius esse alterius prudentia, in arduis deliberationibus uti, quam in ore habere, promptam quidem, sed inconsideratam et inconsultam in reddendo iure, vel sententia dicenda,

In quibus quotidie a iuvenibus aetateque provectis doctrina Christiana recitabatur, reliquaeque sacrae psalmodiae et sacra decantabantur. Iucundum erat videre, (ut mihi ipsi, qui inde expulsi sunt, narravere) qualiter omnes fere Hispanicum sermonem bene scientes, ad omnia dociles, in omnibus economicis reliquisque bene versati, ad instar Hispanorum terram excolebant, equos instruebant, boves et tauros domabant, patres in omnibus pietatis officiis adiuvabant; ante duos vero annos prohdolor 9 non sine calamitosa strage multorum Hispanorum viginti 10 duorum

naturae illorum voluntatique permitterentur velut bruta animalia in quaelibet mala ruerent. Hinc beatitudo illorum est gulae et servitio carnis indulgere, dormire, otiari, spatiari, equos exagitare, se inebriare, et in similia praecipuum studium, praecipua educatio, nec maiores coram minoribus et econtra cantus impudicos cantare verentur, at 76 imo similia exercentes inennarrabili consolatione, audiunt et vident. Praecipue vero 77 ad ebrietatem, tam miserabili instinctu impelluntur, ut non sit modus eis vinum prohibendi. Sua sibi festa constituunt, et, quia palam coram

facies depingunt, ut monstris similes appareant, tum intestina deripiunt 82 et super ignem obiter torrent et sic semi assata inter clamores vorant. Saepius ingeminans gemitu meditabar aborto, o miseri celeres vaccinae carnis amore, curritis, ut modica corpus pascatur ab esca, tardigradi econtra divinae laudis honore, quam lentos traditis passus, o quaerite primum pabula, quae mentem divina luce serenant, post, quae mortales sustentant, quaerite dapes. At 83 saepe dicebam talia, sed surdis frustra canebatur, in risus et cachinnos agebantur et, dum aliquid spiritualiter

potuerant, quia Hispani adhuc ibidem vivere non audent. Eoque non, nisi pro coemendis gallinis, ovibus, equis similibusque, quae terra patitur et procreat, adveniunt. Ex antiquis missionibus prima est ante oppidum Paral Las Bocas dicta administrat eam Pater quidam noster. Habet omnia ad victum et economiam necessaria. Altera ex parte oppidi prima Sancti Hyeronimi Hueiotitlan 112 dicta, inter omnes novas et antiquas missiones ditissima. Habet domum amplam, bonam Ecclesiam cum omnibus ornamentis in abundantia. Indos magis excultos, artifices, fabros lignarios, qui sciunt onerare

Hueiotitlan 112 dicta, inter omnes novas et antiquas missiones ditissima. Habet domum amplam, bonam Ecclesiam cum omnibus ornamentis in abundantia. Indos magis excultos, artifices, fabros lignarios, qui sciunt onerare mulas, negotia tractare, domare equos et alia praeterea, quae ad economicum officium sunt necessaria praestare. Prope est missio sanctae crucis Sacerachic dicta. Habet omnia necessaria. Prope Sancti Pauli in amoenissimo situ posita. Huic pariter nihil deest tam, quo ad sustentationem vitae, quam, quo ad Ecclesiae ornamenta. Alia

occurri possit malis, quomodo bona augeri. Missiones Tarahumarae novae unum Rectorem habent, alterum antiquae et hae omnes una cum Tepeguanis unum Visitatorem, qui est loco Provincialis. Hic quolibet triennio visitat omnes missiones, cui etiam Patres dant rationem tum conscientiae tum rerum economicarum. Moris est etiam, ut ad solennes professiones patrum ex variis missionibus invitentur et in loco, ubi professio fit, celebratur festum praesentibus etiam Hispanis. Ante professionem ad oppidum Paral se conferunt, ibidemque more Societatis per triduum de more Societatis petunt

absumpsisse vigorem.
6.598  Rusticus exercet tellurem: exercuit et rex,
6.599  Vt memorant, Cyrus, curuâ nunc ille fluentem (a) (a) Cic. de Senect. et Xenophon in Oeconom.
6.600  Falce premens vmbram; nunc tecum, Bacche, maritans
6.601  Vlmosque, platanosque: et iam plantaria sulcis,
6.602  Iam noua inutilibus committens germina ramis.

hanc peperit per tot discrimina constans,
Ingratam genitor probat inter vincula natam.)
Exilio et tenebris tristem corpusque gravantis
Orbibus implicitum ferri, in mea regna reducam,
Ingens imperii decus, oeconomumque profectae
A patre fortunae: quod enim ultra crescere possit
Se tota huic debet regalis copia gazae.” 31.
Immodica imperii censusque

suas librata per ulmos
10  Audiit alituum soboles, dominique canentis
11  Herbarum immemores vocem excepere capellae.
12  Concine Bethlemiis mecum de cautibus Echo!
13  Qualis in horrentes Stygia ferrugine terras
14  Exspectate venis! Video, te prona salutant
15  Rura, tibi celsas motant nemora ardua fagos.

Stygia ferrugine terras
14  Exspectate venis! Video, te prona salutant
15  Rura, tibi celsas motant nemora ardua fagos.
16  Concine Bethlemiis mecum de cautibus Echo!
17  At quid, terra parens, nascenti sternere cessas
18  Gratas veris opes et sacrum lambere corpus
19  Pallenti viola et luteolo amarantho?

quo non prudentior alter
57  Ventorum insidias pluviaeque et grandinis atrae
58  Inspecta subitos luna praedicere motus.
59  Desine Bethlemiis mecum de cautibus Echo! XX. MESSOR UNO FALCIS ICTU SERPENTEM ET SE IPSUM INTERFICIT. EPIGRAMMA 6.

deos. Quid iam mihi prosunt
57  Thura, quid infido quondam data victima caelo?
58  Nunc nudo orbe queror, neque cernunt numina luctus,
59  Et nunc sola meis ululatibus insonat Echo.
60  Non fugi patriam, fallaxque per alta iuvencus
61  Sustulit invitam, sed nunc, quocumque diei
62  Lampas adest, Phoebique regit gravis orbita cursum,

constitunt. Cum igitur interiorem narium membranam illi percellunt, propagatus ad cerebrum usque hujusmodi motus convenientem in Anima sensum excitat. A vers. 796. sonum qui Auditus fibras percutit, nihil aliud esse, quam celeres aeris fremitus probat. Ejus reflexione ac repulsu Echo et vocalem Tubam explicat. Lentiore hujusmodi fremitu sonum ait fieri graviorem, eodem frequentiore acutiorem; ex utroque autem convenienter inter se permixo fieri Harmoniam; ubi et rationem reddit, cur de duabus chordis

ibique pro more et cacremonialis Zagrabiensis praescripto universis satisfactum, Adamo Oresky homine regio et camerali exsistente. Regimen curamque episcopatus assumpsit. Vicarium capitularem Nicolaum Bedekovich pro suo etiam confirmavit, atque ordinata primum domo dispositoque famulitio et re oeconomica, totum se ad episcopalem normam composuit. Arcis capitaneum dominum Maretich, a quo parebant domestici in arce omnes, hoc mortuo dominum Balthasarem Magdalenich constituit; vicarium temporaneum simul et comitem curialem dominum Sigismundum Skerlecz, praefectum bonorum dominum Andream

juvit ipsisque prospexit quoad sufficientiam, nullum tamen ad superfluitatem. Qui digni officiis vel beneficiis fuerant, pro eorum merito prospexit, aliis providit ita, ut pro conditione sua vivere possint. Unde tot tantisque satisfecerit, mirantur hodiedum omnes, praecipue cum neque oeconomiae deditus fuerit, immo, mortuo Gerlechichio, praefecto caruerit, neque tam amplos episcopatus redditus habeat, neque sordidius vixerit, neque usuras vel negotiationes exercuerit. Hinc divinam illi benedictionem fuisse, omnes, qui novimus, constanter asserimus et posteri confiteri debebunt.

Vir prudens omnino et judicii alti, in ecclesiasticis Balthasare Kercselich canonico Zagrabiensi usus, in aliis secretario suo Francisco Bandi, viro insigni. Cum nobilitate multum non tenuit causa offensionis, dum capituli jura tueretur, et quod militares praeamaret. Oeconomiae nallum gessit curam, famulis servisque suis indulgentissimus, nec sine vitio. Lusui addictus 17 redaka prekrižano. Colocsae patrem Christophorum Mayr

transiitque ex clientela Nadasdii ad Batthyanianam. Opportune episcopo Krisanichiana pecunia accidit; hac emit amicos Viennae, hac immolavit Kollerianae, hac bullas aliaque exsolvit. Anno 1750. Zagrabiae a Klobusiczkio consecratus, uti ad eum annum est relatum. In Bosnensi illa sede oeconomiae totum se dedit. Braxatoria erexit, Judaeos accepit in amicitiam et lebetes emit pro pulveribus praeparandis. Anno 1751. occasione diaetae Posoniensis Kollerii fuit mancipium. Capellanus suus Kollerianam quotidie cum missae sacrificio debuit praestolari. Et quia ejusdem diaetae

per locumtenentes administrari non posse, nisi rex ipse locumtenentes constituat, ad quem indubie legum interpretatio pertineret. Atque his ex rationibus constitutum per dominum comitem banum locumtenentem cancellaria Hungarica recognoscere nullatenus voluit. Banus econtra banalis istud authoritatis esse, dum bani viverent (secus vacante banali officio) contendebat. Plurimum sese firmans in consvetudine, eatenusque catalogum creatorum per banos locumtenentum producebat, aula haud unquam reclamante, sed nominatos pro talibus recognoscente. Addebat etiam anni

Varasdinensem, ad lamenta civium contra senatores exmissa, comes videlicet Joannes Nepomucenus Erdoedy consiliarius camerae aulicae Hungaricae Posonii. Qui Varasdinum mense Majo adveniens, quinque in civitate mensibus commoratus, statum illius universum reformavit, et statutis novis, tam quoad oeconomica, quam politica, civitatem reformavit. Antea senatores redditus universos intra se dividebant, immo civibus pascuationem in illorum terris impediebant, sine senatorum facilitate, testamentarias dispositiones pro libitu suo mutabant, aliaque ipsis probata, ob quae omnes e senatu amoti et

ac synonima esse vel unitam vel possideri solitam. Ergo palam de jure patronatus nil actum est, clancularie autem plurimum. Consultae Jesuitae. Pater Jambressich, theologiae secundarius professor, putans se regale quodpiam habiturum, per dialectica ratiocinia tulit pro electo sententiam. Pater econtra Karina aliique pronunciarunt, vi canonicarum legum nullatenus istud episcopo electo competere. Elapsi et sex dies, nil de his actum publice, tandem die 9. Decembris staffetaliter ab archiepiscopo Klobusiczky venit resolutio, in archidiaconum Bexin resolvi dominum Adamum Patachich, in

exemplis, quam ex articulo.. 9. statuum Sclavoniae anni 1743. congregatione regni 16. Decembris tum celebratae. Responderunt status, ejus temporis commissarios fuisse pure bellicarum rerum, modo postquam emolumenta confinii cassae regni applicata sunt, interfuisse suarum partium, ejus oeconomiam et activitatem regulare. (Vult solvi militiam. Crysis gubernantium.) 2. Urgebat banus neo regulatam militiam solvi. Reposuere status pro hoc anno impositionem pro illa factam non esse, quidquid attamen pecuniae in cassa haberetur, eo

a plenipotentia amotus est, ipseque eam quoad nomen resignavit scriptis de resignatione nomine statuum ad reginam litteris, licet eam Raffay sub diversis appellationibus exercuerit | et exerceat. Ille ne vacuus officio sit pluraque habeat officia, commissarius oeconomiae confiniorum factus sub praetextu provisorii, ex quo fl. Rh. 700 haberet. In comitatu autem Zagrabiensi modo aeque provisorio positi pro ordinario vicecomite dominus Nicolaus Messich, antea notarius et campi Turopolya comes, ut vocant, terrestris, pro substituto dominus

evadat, conferebantur, solusque visus est cunctorum officiorum capax. Ipse ut divitiis crescat, Segniam commissarius, ipse vicetavernicus resolutus licet sine effectu, ipse Erdoedianae familiae plenipotentiarius in Croatia et bonorum eorundem arbiter, atque cum oppressione plebis restaurator oeconomiae, ut sic ipse milia multa congregaverit, nam, praeter pingve salarium et deputatum, Montis Claudii et Possavanos homines afflixit in promontoriis, exstirpaturis, aliisque censibus, adaugens pro familia census, pro se autem novam a miseris vinearum exsolutionem, uti etiam exstirpaturarum.

ruditatem, ut nec ea, quae salutis erant et de necessitate, medii scirent prouti et praecepti, a viro hoc sublatam esse, parochos exemplo ejus ad praedicandum evangelium excitatos et doctos, nam illi ipsi, qui suo instituto adversabantur, docere, praedicare soli contendebant, prius enim major oeconomiae quam animarum cura fuerat. Munditiem etiam et nitorem per rurales parochias procuravit, fructum denique maximum ubique attulit, ut vere virum Dei et apostolum eum fuisse indubium sit. Fuit autem mitis et humilis corde ac ore, gravis nemini vel molestus. Corpore mediocri et sangvineo,

veritatis effectum cujusdam Augustini.....] Drugo se ne može pročitati. Quivis accedentium xgeros 34 solvere omni et singulo vesperi debuit [quae...... comitissae oeconomiae fuit.] Cuivis obvio, rustico, ancillae liber aditus, dummodo solvat. Officiales ex respectu adesse obligabantur, ex politicis et nobilioribus juvenibus praecipue aeque singuli. Reddenda enim erat ratio, qui non comparuisset [... quem in his... ficiis non observasset. Hacve ratione,

alios canonicos prostituere velle, et memet ipsum extollere, quod ego unus sim ex capitulo qui scribam. 5. Quod saecularibus arcana panderentur ecclesiae, immo ipsi principi. Et licet ego tanta haec argumenta diluissem, in vota tamen praepositi itum responsumque, capitulum non indigere doctis sed oeconomis, doctos ecclesiae et reipublicae perniciem esse, Lutherum ex doctrina factum haereticum, respublicas per doctos eversas, mihique non aliud quam doctrinam, et juris praecipue obstare. Interim ad episcopum remissus relegatusque sum. Scripsi eidem Posegam, sed responsum nullum recepi. Quare,

palatino, comiti idem bano, scripserit, mihi quidem ignotum, imaginari tamen facile possumus. Res terminata sic est, ut instante bano ad Novembris initium colonellus Venceslaus Kleffeld commutaretur cum colonello Settwicz, et hic in vicem prioris Petriniam veniret ac Glinanum acciperet regimen, econtra Kleffeldius transiret Carolostadium, occuparetque regimen successoris, Gerleczi a locumtenente amoveretur. Atque haec fuit ac ex ista circumstantia (uti ex ore Kleffeldii habeo) ejus translatio et ex banalibus confiniis amotio, qui etiam sub finem Decembris Carolostadium abiit. Settwiczio

Congregati sessiones Varasdini de eodem conscriptionali opere habuere per quatriduum. In quibus perlectis examinatisque idealibus punctis nec non instructione regnotenus data, praecedentiae quoque superata quaestione, quam dominus Ballog moverat, qui utrumque vicecomitem praecedere voluit, his econtra Ballogium tanquam adjunctum et actuarium considerandum praetendentibus, praetensio accomodata sic est, ut praecedentiae nulla habeatur ratio, sed duntaxat laboris, et prouti quis venerit, aut quocunque loco sederit, res tota habeatur pro casuali, neque ulla in his accipiatur consequentia,

tota habeatur pro casuali, neque ulla in his accipiatur consequentia, verum res consideretur, uti intra laboratores solet. Tum 2. disputatum de rubricis et schediasmate, | regni conscriptoribus absolute exigentibus, ut rubricae universarum idearum ponantur, domino econtra Ballog obvertente sequentia, et quidem in generali impossibile id esse, ut universa in ideis contenta ad rubricas ponantur, quia ultra 60 rubricae fuissent nec charta haberi posset, ad quam ponerentur, sed sufficiet in observationibus attingere omnia. In particulari vero proponebat et

sunt patriae et principis. Relationes informationesque capere ac submittere. Abusus ab usibus legitimis distinguere. Uniformitatem in iis, quae regiminis sunt, | ubique procurare. Cassae habere curam, et dati acceptique rationes habere videreque, publicae sanitatis, oeconomiae per commercia, viarum securitati item rationes habere, unionem procurare, verbo omnia, illa quae publicum respiciunt, dirigere, ut hoc primae sit forum instantiae in similibus, et ab hoc resolutiones principis recipiantur. In generalatibus ea, quae pure et duntaxat militaria sunt,

sunt. Iste credimus favere quibusdam volens acta haec cupiverit, sed irritando cancellarium omne, quod voluit, in vanum abiit, ut hinc vere existimem, referendas sequenti anno confusiones promanasse. Cancellarius enim resistebat Kollerio ac bano, quos actorum superrevisores non sustinebat, banus econtra et Koller tam sua defendere volebant, quam cancellarii factis resistere. Hoc vero annotandum censui ob eorum, quae subsequuntur, intellectum tantasque subsecutas confusiones. Quinta demum Septembris anni hujus commissio est dissoluta Zagrabiensis. |

denique licet vix trium completorum annorum. Praeterea quidquid ad dominos terrestres emolumenti ex educillis, macellis, foro, aliisque diversis obventionibus, praefati terrestres domini ad se attraxerunt. Promontoria integra ex rusticorum vineis sibi exciderunt, plurimaque talia rei familiaris et oeconomicae. Sciendum vero, antea subditos illos terrestrale tantummodo annuum in fl. 12, item laboratores annue totidem dominiis praestitisse, ac insuper contributionale quantum regium exsolvisse. Piscationem, lignationem, glandinationem, caeteraque similibus beneficia gratis a

erectae sunt, sed per Adriaticum Austriae subditis admissa navigatio, cum Algerinis intuitu hujus navigationis transactum, atque sub imperatoris occidentis vexillis libertas navigationis et commercii pactata, maximoque aulae Viennensis commodo ter ex Aethiopia plane naves Austriacae reversae sunt. Oeconomiae verbo summa in aula Viennensi effecta est ratio. Totaque aula ad Galliae normam composita, facilitate, comitate, dementia, dignitatum, honorum, officiorum larga distributione, ut, quod olim admirabatur officium, et character hodie, sicuti et in Gallia, obvius

ad Capronczensem parochiam sibi collatam transire voluit. Sed magnus prudensque Braniugius ad se accersitum, neve ob odium episcopi abivisse dicatur, recuseturque grave sublectorum onus, eundem stitit, et, mortuo canonico Jonatha Ivanovich, eum 28. Augusti 1728. canonicum dixit. Oeconomica capituli plerumque tractavit. Bona Lobor 1730. administranda suscepit, tenuitque administrationem quadriennio, inde non parum adjutus, quia | uti bona illa executionis titulo possedisset capitulum, sic ille interesse tantum deponere debuisset. Attamen

Lusus atque mundi vicissitudines adversas atque prosperas expertus est plurimas. Prospera fuere: primo, supradeclarata ab eo gesta continua serie officia; secundo, magnus quem sub Batthyanio bano habuit in aula regia conceptus, ut ob merita sua torque aurea fuerit condecoratus; tertio, in oeconomia atque congregandis divitiis prosperitas ac ad nutum successus; quarto, persaepe ex tot adversitatibus triumphus; quinto, baronatus oblatio et resolutio, haud tamen ab ipso accepti; sexto, filii sui vivente patre elevatio. Adversa expertus sequentia: primo, cum propria uxore sua

ob labores impensos. Hinc dum gratis laborandum est, laborari debere a clero et magnatibus; dum honor et merces adsunt, haec nobilibus attribui. Pro magnatibus nullas esse in regno accomodationes, hinc exiguum esse quoque eorum in regno numerum, et qui sunt, accommodationis defectu eos negligi et oeconomicis occupari oportere. Tertio, protonotarium cum bano lusisse, ut sic etiam in judicialibus eluderetur, dum assessores quinque nobiles praevalituri sunt adversus opinionem suam, si, per inconcessum, duorum magnatum et praelati haberet conjunctionem; nam vota quinque adversus quatvor semper

anno divisionem peregit. (Mors Thomae Schitaroczi.) Februario mense anni hujus Zagrabiae apud fratrem cantorem ecclesiae Zagrabiensis mortuus est Thomas Schitaroczi, olim in confiniis banalibus Glinae voivoda, quo officio vendito, praefectum oeconomicum comitis olim Ludovici ab Erdoedy, bonorum croaticorum anno 1748 assumpsit, et exsolutis passivis suis debitis facilitates suas in officio praefecti ultro 20 milia fl. adauxit et promovit

visum fuerit, illud citra etiam consensum potestatis executivae ilico valeat abrogari: ad provisionales autem eiusmodi ordinationes quod nec errectio, cassatio, separatio, coniunctio, aut alio translatio tribunalium aut dicasteriorum, nec alia quaecunque in politicis, oeconomicis, iudicialibus, ecclesiasticis, religionariis, aut litterariis systematica regulatio pertineat, sed haec omnia per potestatem executivam praevie quidem praeparari possint, ante tamen eorum introductionem in diaeta referri, ibi de illis constitui debeat: si

Skerlecz m.p Vincentius Kalafatich actuarius m.p Praesentatum 22 Iunii 1777. Projectum Legum motivatum in Objecto Oeconomiae Publicae et Commercii perferendarum per Nicolaum Skerlecz de Lomnicza, S.C. et R.A. Majestatis Actualem Intimum Status Consiliarium, et Incl. Comitatus Zagrabiensis

Articulus IV. De excitanda nationali Industria. § 12. Singula localis Jurisdictio emanatas via Consilii Locumtenentialis in ordine, ad promovendam oeconomiam publicam, ordinationes regias debito mancipare effectui obligatur. Imo nobile harum officium exigit ut salutarem hunc scopum sponte etiam sua procurare omnimode collaborent.

debito mancipare effectui obligatur. Imo nobile harum officium exigit ut salutarem hunc scopum sponte etiam sua procurare omnimode collaborent. Motivum. Si de utilitate oeconomiae publicae tota jam natio persuasa foret, si palam receptum esset quod praecipuum administrationis publicae officium sit hanc promovere: denique si omnes locales Jurisdictiones agnoscerent quod ordinationes ejusmodi irremisso conatu exequendo utilissimum

13. Quodsi tamen Magistratus vastiorum praesertim Comitatuum aliis agendis ita distineatur, ut objecto huic minus sufficiat, potest Comitatus uni aut pluribus conspicuis commembris suis provinciam hanc ea ratione deferre, ut hi cum titulo Curatorum oeconomiae publicae hujus promotionem, cum dependentia tamen a Comitatu procurent. Motivum. Pro causa non effectuatarum complurium salutarium sane, quas Augusti Maria Theresia et Josephus II ediderant, ejusmodi

per locales Jurisdictiones, sub inviatione dirigentis Dicasterii, ad novas etiam hactenus industriae species formari debeat, hoc autem facto, quod societates agrariae suapte emergent: itaque in casu impediti aliis agendis Magistratus per ejusmodi Curatores oeconomiae publicae melius prospici demisse arbitrabatur. § 14. Ne vero per Institutum hoc Cassa publica gravetur, praestandorum in officio hoc

autem sibi actis comperit Deputatio unam Jurisdictionem consilio aperte declarasse, quod ideo a cultura serici manum retrahat, quia ad illam nulla lege obligatur. Si haec omnia in condignam reflexionem assumantur, facile apparebit quod legislatio, si promotionem oeconomiae publicae efficaciter intendit, disertam quoad modum eam procurandi Jurisdictionibus imponere debeat obligationem. Quod autem hic sit opportunissimus propagandae alicujus culturae modus, et ratio et experientia testatum reddunt. Omnis enim

manebunt, et ideo Deputatio in omni simili casu idem remedium compulsivum proponit. § 20. Clerus junior omnium per legem receptarum religionum cursum oeconomiae practicae absolvat, et obtenta super facto in linea hac profectu testimonia eidem pro commendatione, ad meliora beneficia obtinenda, deserviant. Motivum. Ut scopus perficiendae oeconomiae publicae obtineri

religionum cursum oeconomiae practicae absolvat, et obtenta super facto in linea hac profectu testimonia eidem pro commendatione, ad meliora beneficia obtinenda, deserviant. Motivum. Ut scopus perficiendae oeconomiae publicae obtineri possit, summa rei in eo vertitur, ut plebs ad colenda nova etiam producta, modernorum vero meliorem culturam sensim disponantur; id nulla alia via facilius perfici posse, quam si per pastores ipsos in eo manuducantur, pauci illi, qui

obtineri possit, summa rei in eo vertitur, ut plebs ad colenda nova etiam producta, modernorum vero meliorem culturam sensim disponantur; id nulla alia via facilius perfici posse, quam si per pastores ipsos in eo manuducantur, pauci illi, qui notitiam practicae oeconomiae hactenus privata industria sibi compararunt, pastores facto ipso jam comprobarunt. Ut plures notabile hoc servitium Patriae suae praestare, sicque officium etiam boni civis explere possint, e re videtur, ut studium oeconomiae practicae ad classem

pauci illi, qui notitiam practicae oeconomiae hactenus privata industria sibi compararunt, pastores facto ipso jam comprobarunt. Ut plures notabile hoc servitium Patriae suae praestare, sicque officium etiam boni civis explere possint, e re videtur, ut studium oeconomiae practicae ad classem ordinariorum studii cleri junioris objectorum reponatur. Notum quidem est, quod non omnes desideratum in hoc studio profectum facient, quia non omnes naturalem ad objectum hoc animi inclinationem habebunt, verum id in aliis etiam studiis

civitates justa proportione distibuatur, quarum opifices sufficienti labore destituuntur. Motiva. Dum provocatus articulus conditus est, amictus militaris totus extra Regnum conficiebatur. Postea sic dictae Commissiones oeconomico-militares inductae sunt, quae amictum aliamque militarem supellectilem in Regno quidem, sed ex exteris materialibus et per conductos extraneos opifices plerumque confici curant. Ut materialia, quae haberi possunt, v.g. pannus, in Regno

quidem, sed ex exteris materialibus et per conductos extraneos opifices plerumque confici curant. Ut materialia, quae haberi possunt, v.g. pannus, in Regno praeferenter procurentur, non tantum justitia, sed ipse etiam commissionum harum scopus, nempe oeconomica utilitas exigunt; per id enim transportus sumtuum compendium fiet. An vero id publico praejudicet, quod haec in Regno quidem, sed per conductos extraneos opifices conficiantur, in quaestionem vocari potest. Parte enim ex una novi consumentes per id

quod illas fundavit, distrahere possint. – 2-do. Ut praeter opificia primae necessitatis nullas fabricas erigere audeant. – 3-io. Ut omnes, quibus opus habent, merces tantum a regno fundatore emere teneantur. Leges hae eum suapte effectum producunt, ut ipsum oeconomiae commercium, tam cum exoticis articulis, quam et cum coloniarum productis, penes regnum quod eas fundavit permaneat, id est, quod si fundator regnum tales, quas colonistae optant, merces non habeat, ejus mercatores has ab exotico procurent et illas

vitulinas , caprinas, et ovinas §-pho 59. ostensum est. Cum tamen principia haec generaliter ad omnes, uti quoad colonias usu venit, articulos extendi non potuerint, neque oeconomiae commercium in Germanicas Provincias poterant adhuc derivare. Verum scopo huic alia iterum via in vectigali prospectum fuit; nimirum invectum et pro Germanicis tantum quaestoribus reservatum naturalisationis beneficium, eum, ut in

invectum et pro Germanicis tantum quaestoribus reservatum naturalisationis beneficium, eum, ut in provocato Elaborato §-pho 55. 57. et 59. ostendimus, produxit effectum, quod maxima pars commercii oeconomiae cum exoticis productis ad Germanos quaestores sit derivata. Ipsum cum bobus, praecipuo producto Hungarico, oeconomiae commercium, propter grave, quod iis defixum est, transitus portorium ad Germanos quaestores recidisse ex

Elaborato §-pho 55. 57. et 59. ostendimus, produxit effectum, quod maxima pars commercii oeconomiae cum exoticis productis ad Germanos quaestores sit derivata. Ipsum cum bobus, praecipuo producto Hungarico, oeconomiae commercium, propter grave, quod iis defixum est, transitus portorium ad Germanos quaestores recidisse ex ejusdem Elaborati §-pho 58. perinde apparuit, ut adeo modernum vectigalis systema a coloniarum systemate in

talia principia stabiliantur, quae Hungaricum commercium a Germanico dependens efficiant. Si dependentia haec in commercialibus induci posset, nihil amplius obstaret, quominus illa eodem jure et in politicis et in oeconomicis, et in judicialibus inducatur. Hungaria nunquam dependentiam commercii Germanici a suo affectavit, nunquam peculiares et Germanicis Provinciis noxios vectigalis favores sollicitavit; id unum semper flagitavit, ut aequo cum illis jure in

invehere admiserint. Verum medium hoc nonnisi per talem populum tentari potest, qui nationalem navigationem jam solide stabilitam habet; secus enim periculum subit, ne saepe necessariis etiam exoticis mercibus destituatur. Debet praeterea ejusmodi natio omni oeconomiae commercio ultro renunciare; utprimum enim illa id constituerit, ab omnibus indubie maritimis potentiis statim reciprocum accipiet, sicque nec illa cum alterius populi mercibus ullum oeconomiae commercium exercere poterit.

Debet praeterea ejusmodi natio omni oeconomiae commercio ultro renunciare; utprimum enim illa id constituerit, ab omnibus indubie maritimis potentiis statim reciprocum accipiet, sicque nec illa cum alterius populi mercibus ullum oeconomiae commercium exercere poterit. Ac Hungaria quidem de nullo adhuc maritimo oeconomiae commercio cogitare potest; cum tamen nationalis ejus navigatio adhuc in herba versetur, medium hoc eidem necdum convenire potest.

utprimum enim illa id constituerit, ab omnibus indubie maritimis potentiis statim reciprocum accipiet, sicque nec illa cum alterius populi mercibus ullum oeconomiae commercium exercere poterit. Ac Hungaria quidem de nullo adhuc maritimo oeconomiae commercio cogitare potest; cum tamen nationalis ejus navigatio adhuc in herba versetur, medium hoc eidem necdum convenire potest. Articulus XXXIV. De sufferendis actualis

Motiva. Legislatio commercium haud secus promovere potest, quam si impedimenta, quae eidem obstant, removeat, et idonea eidem adminicula subministret. De extrinsecis ejus impedimentis, quae in oeconomiae publicae, opificiorum, manufacturarum, viarum, navigationis, et vectigalis defectibus consistunt, removendis, Deputatio suam in superioribus opinionem jam depromsit.

Articulos, quoad fieri potest, restringit, et horum etiam pretium per animatam mercatorum concurrentiam diminuere studet. Donec in Germanicis haereditariis Provinciis Legislatio promotionem exportationis pro principali oeconomicarum curarum suarum scopo sibi non praefixit, lentum fuit populationis incrementum, industria languens, exiguus fabricarum progressus, commercium adeo passivum ut quoad subsidia pecuniaria ab aliis magis pecuniosis

Ollis Phoebus adest, promptamque in carmina venam
195  Sufficit, et subitos dat mille effundere versus.
Ipsa sua, qua se Capitoli immobile saxum
Erigit, ipsa manu frontem praecingit Alauri
Roma potens: plausus septem de Collibus Echo
Congeminat, fluvioque fremit Tyberinus ab alto.
200  Navimbus Innuuntur jam alii nonnulli. Navimbus, sive Bonaventura Catranius effingit Uranium, sive Vincentium Leonium; Sisimber, sive Carolus de Sanctis, Polybum, sive Vincentium de

2013-09-17T22:54:28 Prva XML verzija. BERNARDI ZAMAGNAE
E SOCIETATE JESU ECHO LIВRI DUO. SELECTA GRAECORUM CARMINA VERSA LATINE A RAYMUNDO

simul mei et sodalis,
pr1.40  Sic, ut esse vides, brevem ac pusillum. IDEM AD LECTOREM.

EDO in lucem, tibique, amice Lector, in manus trado, Echo Bernardi Zamagnae, poëma cum grave ac severum, tum etiam elegans ac venustum; quo ille, Marcum Zamagnam amplissimum virum fratrem suum alloquens, eam philosophiae partem, quae ad vocem reflexam pertinet, illustravit versibus ornatissimis atque optimis. Hujus ego editionis curandae

persequitur, minus aliquantulo festinare. INNOCENTIUS GENTILI
SOCIETATIS JESU
In Provincia Romana Praepositus Provincialis.

Cum librum cui titulus: Echo libri duo: a Bernardo Zamagna Societatis Jesu Scholastico conscriptum: et Selecta Graecorum carmina versa Latine a Raymundo Cunich ejusdem Societatis Sacerdote; aliquot ex Nostris Theologi recognoverint, et in lucem edi posse probaverint; potestate

Benedictus Stay SS. D. N. ab intimo Cubiculo, et ab Epistolis Latinis. APPROBATIO

Volumen cui titulus: Echo libri II. a Patre Bernardo Zamagna Soc. Jesu, inter Arcadas Triphilo Cephiside, carminibus docte ac pereleganter conscriptum, una cum Selectis Graecorum carminibus a Raymundo Cunichio ex eadem Societate, inter Arcadas Perelao Megaride,

laurigero,
pr8.9  Venari, captamque istuc tibi mittere nostram,
pr8.10  Quamquam erat agrestis, quamquam erat horridula,
pr8.11  Nescio quam solis latitantem in rupibus Echo.
pr8.12  Quamquam erat: haud etenim jam reor horridulam,
pr8.13  Esse nec agrestem nimium. quippe ipse lepore
pr8.14  Quo potui, quem mi Phoebus habere dedit,

meme institit in nemora
pr8.67  Ducere florentis Pindi. atqui fausta dedere
pr8.68  Signa deae: primus jam labor haud cecidit
pr8.69  Irritus. en nostris plaudit conatibus Echo
pr8.70  Educta e latebris lumen in Aonium.
pr8.71  Ah quid agis? plausus non hic mihi debitus; ista
pr8.72  Non mihi, verum illi laus tribuenda viro,

Latiumque utraque diva fugit.
pr8.115  Dii meliora! abiit nondum spes; quin mage crescit.
pr8.116  En exoratus jam mihi Pegasidum
pr8.117  Munera, jam Charitum spondes, queis tuta sit Echo,
pr8.118  Vivere et innumeras possit Olympiadas.
pr8.119  Gaude Echo, o Siculi lusus gaudete роëtae,
pr8.120  Palladia et Graji carmina Battiadae:

pr8.116  En exoratus jam mihi Pegasidum
pr8.117  Munera, jam Charitum spondes, queis tuta sit Echo,
pr8.118  Vivere et innumeras possit Olympiadas.
pr8.119  Gaude Echo, o Siculi lusus gaudete роëtae,
pr8.120  Palladia et Graji carmina Battiadae:
pr8.121  Ingens partus honor vobis, multa addita formae
pr8.122  Gratia; jam nusquam est, si quod erat,

Graji carmina Battiadae:
pr8.121  Ingens partus honor vobis, multa addita formae
pr8.122  Gratia; jam nusquam est, si quod erat, vitium.
pr8.123  Gaudia cur differs, pater optime? prodeat Echo;
pr8.124  Prodeat at Musis facto beata tuis.

at Musis facto beata tuis. BERNARDI ZAMAGNE E SOCIETATE JESU
ECHO. Liber Primus.
1.1  Cur sonitus referant missos, cur muta loquantur
1.2  Et nemora et rupes; quo rerum foedere possit
1.3  Inventas Echo formari haud visa per

ZAMAGNE E SOCIETATE JESU
ECHO. Liber Primus.
1.1  Cur sonitus referant missos, cur muta loquantur
1.2  Et nemora et rupes; quo rerum foedere possit
1.3  Inventas Echo formari haud visa per artes,
1.4  Atque hominum vanis illudere vocibus aures,
1.5  Hinc canere, et partem naturae hanc pandere versu
1.6  Incipiam. Vos o Musae, Jovis aurea

et partem naturae hanc pandere versu
1.6  Incipiam. Vos o Musae, Jovis aurea proles,
1.7  Aonio faciles adsitis vertice; tuque
1.8  Phoebe pater, cui saepe altis e montibus Echo
1.9  Reddidit extremas voces, seu carmine Daphnen
1.10  Concelebras, pueri seu tristia funera luges
1.11  Oebalii, scriptamque iteras in flore querelam,

praebesque colores
1.15  Verborum omnigenos; queis caeca atque horrida rerum
1.16  Cuncta nitent, ridentque novo perfusa lepore.
1.17  Nec minus; et vestras celsis de rupibus Echo
1.18  Si voces audit, Nymphae, auditasque remittit;
1.19  Ferte omnes Dryadesque pedem celeresque Napeae:
1.20  Ignarumque viae caeca in penetralia vatem

1.30  Corpora si medio nacta est obstantia cursu,
1.31  Vi subito resilit, qua contra nititur, aequa.
1.32  Nec tamen hinc sonitus omnes vocemque remissam
1.33  Esse putes Echo; rauco cum murmure saepe
1.34  Pulsa sonant saxa, et gemitu nemora alta resultant,
1.35  Ingenti. ferit illa quidem vox ilicet aures,
1.36  Sed tamen indistincta venit

1.39  Terrarumque specus sinuosaque viscera, bombis
1.40  Omnia et horrisono complet cava saxa fragore.
1.41  Longe alia est, proprio resonans quae dicitur Echo
1.42  Nomine, reflexae ratio naturaque vocis.
1.43  Scilicet illa, viae certo si tramite distat,
1.44  Singula verba refert, numerosque ex ordine eosdem

fronde coronam
1.137  Castalio in luco; lymphis juvat ora petitis
1.138  Gorgoneo e rivo et Hyantea Aganippe
1.139  Spargere. jam laetis plaudit mihi vocibus Echo,
1.140  Vocalesque fremunt valles et flumina Pindi.
1.141  Edico incipiens, apta nisi praedita forma,
1.142  Leviaque, et liquido fuerint magis aëre dura

quae tremulas feriat vox missa per auras,
1.144  Nequicquam speres audire loquentia; quamvis
1.145  Stentoreo vastam rumpas de pectore vocem.
1.146  Nam tibi nil Echo cum sit, nisi vocis imago
1.147  Reddita, uti redeat, pars illa resistere debet
1.148  Corporis impulsi; nec mollis cedere plagis,
1.149  Aut dare terga fugae, sed niti et

dicta.
1.211  Conde memor. Si forte jacis tute ipse sonorem,
1.212  Redditaque expestas missae solatia vocis;
1.213  Ne vel nulla tibi, tenuis vel concinat Echo,
1.214  Sic opus est contra positum vox jacta feratur
1.215  In corpus, major non hac non angulus illac
1.216  Ut veniat rectusque minus. tum pulsa recurret

rectum os tibi garrula Nympha
1.260  Obvertet, vocemque ipsas immittet in aures.
1.261  Nec vero vocem dicas sonitumque futurum
1.262  Exiguum, siquidem tantum resonabilis Echo
1.263  Auditur recto ad corpus cum calle sonorum
1.264  Linea vocalis refugit; quando unica recto
1.265  Calle refert sese, atque eadem tenuissima, et ictum

terret, sublimi in colle moranti
1.285  Aut alta in ripa, torrens ubi subter hiatu
1.286  Effugit abrupto, quod saepe e vallibus imis
1.287  Eque ipso resonat fundo reparabilis Echo,
1.288  Quominus affirmem saxis impingere vocem
1.289  Tum rectam, et contra obnixus defendere pergam.
1.290  Namque sat est, subter resonantia corpora stare

ferens fremit hinc illinc laquearia circum
1.336  Curvatosque sinus; variisque erroribus acta
1.337  Saepe sibi occurrit, seseque occursibus angit.
1.338  Quaerit aperta Echo, quaerit loca libera; ubi aër
1.339  Et tremere aequali motu, longeque meando
1.340  Illaesus valeat sonitum vocemque referre.
1.341  Nec validas aeque gelidae per tempora

1.377  Progrediens. ergo minimum, tentamine sumpto,
1.378  Censendum hoc spatium, per quod pars ulla reflecti
1.379  Vocis clara queat; propius non adsonat Echo.
1.380  Sic igitur minimi pronum est deprendere tractus
1.381  Mensuram. Quod si quaeras distantia quae sit
1.382  Maxima; diversae ratio tibi vocis habenda est:

inter distantia corpus
1.390  Maxima erit: quotque illa dabit passusve pedesve
1.391  In partes divisa aequas, totidem intervallum
1.392  Quod jacet in medio; nec prodit longius Echo.
1.393  Jam vero minimumque inter spatiumque supremum
1.394  Sunt medii tractus; quos intra pluribus auri
1.395  Particulis claret, quosque ut permensa meando est,

odor? nonne omnia sensim
1.436  Rarescunt longe tenues diffusa per auras?
1.437  Cur tamen acceptae plures, cum longius abstat,
1.438  Particulas repetit vocis, quam cominus Echo
1.439  Cum sonat, et spatio a nobis breviore recessit?
1.440  An metuit cerni, propiusque inventa teneri?
1.441  Ipsa quidem semper vocis, seu longius absit

nam tantum possumus illo
1.461  Tempore nos vocis plagam sentire reflexae,
1.462  Quod superat missae postremo a limite adusque
1.463  Reflexae finem: frustra prius occinit Echo,
1.464  Frustra errat patulas non exaudita per aures.
1.465  Non aliter quondam voces et verba cadebant
1.466  Irrita nequicquam, quae claram virgo nigranti

velut vocis clarum sonat; illa, profusae
1.487  Post vocis fremitus inimicaque murmura, sospes.
1.488  Saepe etiam voces iterat, geminataque reddit
1.489  Verba eadem ludens Echo, nec garrula cessat
1.490  Jurgari, multoque auditis plura reponit.
1.491  Talis Olympiaca quondam fuit arce, ubi septem
1.492  Porticus adverso referebat pariete voces,

talis, qua se Appia pandit
1.494  Semita Romuleae non longe a moenibus urbis,
1.495  Talis et Hermiones circo memoratur, et oris
1.496  Praeterea in multis terrarum audirier Echo.
1.497  Atque ego dum patriis venando in collibus erro
1.498  Sole sub aestivo, Zephyrique volatilis auram,
1.499  Auram, infelici quae Procri credita Nympha

paribus quando ibat uterque
1.556  Passibus accelerans aeque; proin tangitur usque
1.557  A sociae extremo ceu limite vocis, ad ipsam
1.558  Donec perveniat sedem, qua se occulit Echo.
1.559  Cernis, carceribus cum se effudere quadrigae,
1.560  Et plausu studiisque fremit latus omne faventum?
1.561  Praecipites Zephyrumque licet

audit confuso murmure montes
1.601  Misceri aërios circum rupesque cavatas,
1.602  Cum ruit aetheria contortum fulmen ab arce,
1.603  Horrendumque tonat; resonam quoque credidit Echo
1.604  In scabris habitare locis, latebrosaque tantum
1.605  Saxa tenere inter sylvas et lustra ferarum.
1.606  Quid dicam, ut rerum naturae nescia quondam

munera semper
1.681  Ipse etiam, Ascreos ausus tentare liquores,
1.682  Alma canam, referetque tuas non invida laudes
1.683  Una Echo. Sed jam tempus me condere portu,
1.684  Dum libeat pelago rursum dare vela patenti. FINIS LIBRI PRIMI

1.684  Dum libeat pelago rursum dare vela patenti. FINIS LIBRI PRIMI ECHO. Liber secundus.
2.1  Hactenus et causas Nymphae vocalis et ortus
2.2  Diximus ignotos; miros evolvere tempus
2.3  Nunc usus, o Marce, hominumque reperta docere

nec non distantia eodem
2.24  Sint spatio, sint dura aeque, sed praedita forma
2.25  Diversa; sic pro varia sonus ipse figura
2.26  Objicis impulsi, nunc est minus aptus ad Echo
2.27  Formandam, nunc ille magis. quae pandere cuncta.
2.28  Paullatim incipiam, ne veri nescius erres.
2.29  Optima forma, cavum quae sese flectit in orbem

nam stamina in illis
2.139  Aëris, ad certam contendunt undique sedem;
2.140  Atque ita conjunctim referunt sese agmine facto.
2.141  Nunc ratio tibi certa patet, reparabilis Echo
2.142  Cur loca tam fugiat, vocem quae vertice acuto
2.143  Excipiunt, curvoque tument quae turgida dorso
2.144  Exterius. qualem prae se fert alta figuram

subito miratus at ille
2.281  Obstupet, et patulis sonitum bibit auribus, et se
2.282  Fors putat a Nymphis etiam malesanus amari.
2.283  At si jam cupias, facilis circumsonet Echo
2.284  In gyrum, missasque ferat circumundique voces;
2.285  Haec tibi solerti fuerint prius arte parata.
2.286  In primis gemini surgant obstacula muri

petet, et sua cuique
2.311  Adveniet pariter, veniensque subibit in aurem.
2.312  Jamque omnes proprio solatur murmure, et una
2.313  Ceu foret, indistincta sonat circum omnibus Echo
2.314  Non eadem. qualis projecta a corpore imago
2.315  Planitiem in speculi; quamquam non reddat eodem
2.316  Se reducis flexu radii, tamen una, locentur

distantia tractus
2.332  Additur, usque novo rediens vox augmine crescit,
2.333  Et prius auditis adjungit partibus unam.
2.334  Hinc fieri poterit, qua nulla est gratior, Echo,
2.335  Quae quoties libeat vocem tibi reddat eamdem
2.336  Ingeminans iterum atque iterum, distinctaque mittat
2.337  Ordine quamque suo. Jamque has cognoscere leges

ordine, et unam
2.417  Quaecumque illa fuat tandem, vergentia in oram.
2.418  Non quod vel major sic vox impulsa resultat,
2.419  Vel distincta magis; sed quod venit auribus Echo
2.420  Gratior ignaris, reflectier objice visa
2.421  Non una ex uno. juvat error; et omnia suemus
2.422  Praecipue tum mirari, cum condita rerum

cultis viret aemulus agris
2.452  Alcinoi; nemora alta inter camposque lacusque
2.453  Naïadumque jocos, non te decus addere tantis
2.454  Hoc etiam rebus pigeat. resonabilis Echo,
2.455  Objicibus recta positis, tibi Panos avenam
2.456  Monticolae, et dulces Nympharum reddere cantus
2.457  Saepius ingeminans discat, referentia voces

fornix. ergo intus amico
2.554  Absens absenti poterit submittere verba
2.555  Quin vocem excipiant circum, propius licet illo
2.556  Assideant, alii comites. it protinus Echo
2.557  Dicta ferens eadem furtim cui missa fuere,
2.558  Ingrediturque aures secreta. ubi namque cohaeret,
2.559  Atque alius paries alium secat,

caput intra nubila condunt,
2.672  Palladis egregii juvenes; quorum inclyta nomen
2.673  Gestaque victuris sacrabit Gloria fastis.
2.674  Adsis o! Cytherea; in te mea desinit Echo;
2.675  Quam modo sylvestrem Tyrrheno in litore, ubi Arnum
2.676   Aequorae accipiunt laetanti gurgite Nymphae,
2.677  Ausus ego

jam mitte; argutam pulcher avenam
3.2.35  Frange manu o Coridon: fuerunt haec otia nobis;
3.2.36  Pars Arabum montes, pharias pars ibimus oras.
3.2.37  Ibimus heu! puer alme, neque echo garrula posthac,
3.2.38  Non platani, aut resonae referent tua nomina valles.
3.2.39  Nemo tui jam cultor erit, tibi munera suplex
3.2.40  Nemo feret; densis heic crescet

flores luctu rubuere, en anxia mater
3.4.35  Tristibus implevit collesque urbemque querelis.
3.4.36   Ah misera ah Phylli; periit formosus Alexis:
3.4.37  Reddidit atque Echo, periit formosus Alexis:
3.4.38  Quis dirum matris casum non lugeat? Heu! Heu!
3.4.39  Ut vulnus crudele parens, ut vidit Alexin,
3.4.40  Purpureum ut vidit circum latera ima

ad ejus laudes illustrandas poeticam facultatem quam nunc quidem in res levissimas bonaeque frugis inanissimas flagitiose profundunt. [a] Eidem namque et aliam scripsit auctor elegiam, quae in illo extat libello, cui Echo nomen. Una autem Selecta e graecis carmina elegantissime ab eodem Raymundo latine versa habentur. [b] Recte inquit sibi nunc esse iter terris altius , quum prius de Echus natura egerit, nunc vero

quod sub Parthenii nomine edidit, prope finem lib. V. Electr. hujusce rei mentionem fecerit. [b] Alter hic auctoris frater, Marinus nempe, quem hoc in carmine adloquitur, alium jam in eo adloquutus, cujus Echo argumentum, prodiitque typis eisdem editum Romae anno 1764., propediem etiam in Holandia recusum prodibit. [c]..... daedaleos ...... Hesiodus quidem tertiam hujus vocis syllabam produxit, et Horat. Flaccus in Odis

Virgilius in fine lib. 4. Georg. ait,
..... audax juventae,
Tityre, te patulae cecini sub tegmine fagi ita etiam heic poeta initium sui carminis, quod in duos pariter divisum libros Echo inscribitur, et cujus jam alias mentio facta est, censuit adscribendum. Addit etiam se nunc diae sacra munera mentis naturamque sequi , quod hoc tempore in Theologiae studio versatur, utiturque magistris duobus viris doctissimis sapientissimisque Gaspare Segovia, et Hyacintho

domum praemisisti, quaeso dispone ut etiam ante tuum adventum mihi communicentur! 29 Si per insperatum Sigraio deterius tractari et aut salarium aut comendatia emanere deberet, quaeso te, eo rem age ut posterius potius emaneat; notae enim tibi sunt meae oeconomicae circumstantiae. 30 Vale meque ut facis ama. Jakovlye, 1. Octobris 1798.

Vides quorsum iam processerit impudens eorum malignitas. 19 De te miror quod te hac 13,19 hac] repetitum in re memoria adeo deseruerit; eadem enim die apud te fui et tibi totam sessionis illius oeconomiam explicui. 20 Si aliquam mihi amicitiam praestare vis, invia illos, apud quos rumor ille de illo odioso Anschuss invaluit, ad dictum protocollum et videbunt qualia mendacia in re adeo publica et evidenti contra me spargantur; una reflecte eos

aut ad definienda singulorum civium ad invicem iura, aut ad specificas exsequentibus corporibus aut individuis inviationes praescribendas referuntur et in politicas, sub quibus etiam religionariae et ecclesiasticae obiecta civilia afficientes continentur, oeconomicas, iudiciales tam civiles quam criminales, et militares relate ad obiecta civilia dividi solent. 26 Si ex omnibus constitutionalibus obiectis complura non vi, sed liberis corporum legislativorum votis commutata fuisse

sint, quodve intra pauciora et de statu ac nexu talium obiectorum iam informata individua negotia et solidius discutiantur et citius decidantur. 8 Ego tamen omnes commissiones ad generalia illa quattor agendorum capita, nimirum publico-politica, publico-oeconomica, publico-ecclesiastica, et commissariatico-exactoralia ita reducendas existimarem ut, primo, praeparatoriae omnes dispositiones in pleno referantur, adeoque, secundo, substantialis tantum negotiorum determinatio ad commissiones relegentur; immo, tertio, ipsa

possit num et quid adhuc adhaereat. 11 Pro commissionibus, quae stabilitae fuerint, instructiones elaborandas existimarem; non diffusas illas et quae circa mechanismum paene totae versantur, qualis superiori anno pro oeconomica ad multas fileras formata fuit, sed breves et systematicas quae circa substantiam singuli obiecti practicas referentibus dent inviationes. 12 In hunc vero finem necessaria praevie foret systematica omnium praeexstantium benignorum normalium

inviationes. 12 In hunc vero finem necessaria praevie foret systematica omnium praeexstantium benignorum normalium compilatio, talis nimirum qualem dominus secretarius Paszthory in materia studiorum elaboravit. 13 Nam quae pro commissione oeconomica facta est compilatio magis anteactorum quam normalium formam habet. 14 Recenset enim multis verbis quid intimatum, quid per aliquam iurisdictionem relatum sit; ubi vero normalem re ipsa resolutionem exprimere deberet, paucis attingit: emanasse resolutionem

vota depromere, maius utique et iudicium et capacitas requiritur pro his votis in conceptum redigere, 3,3 redigere] sic quam in expediendis e benignis mandatis et protocollis, ubi iam parata est tota expeditionis oeconomia, conceptibus. 4 Et tamen in praesens usus contra obtinet. 5 Quare id emendandum existimarem. 4. De protocollistatu consilii. 1 Inducto currenti protocollo, si tabella exhibitorum rite

cum coepit, regestrantibus nulla instructio, nulla clavis data, sed tota regestratio eorum arbitrio relicta fuit. 6 Inde factum ut his mutatis successores titubaverint, mutaverint aliqua, atque ita archivum hoc, praesertim postquam extradandis pro Excelsa Camera oeconomicis instrumentis manus admota fuit, ad eam confusionem deductum sit 7,6 post factum deletum erat fuit | deductum sit] sit corr. ex est ut exinde iam non nisi fortuito referatur.

ad singulam classem referendi sint, altiori loco determinandum veniret. 9. De materiarum consignatione et distributione. 1 Summe generalia totius administrationis capita ad politicum, oeconomicum, militare, et iudiciale referuntur. 2 Singulum hoc genus diversas negotiorum species complectitur quae iterum in complura individualia capita dividuntur. 3 Publico-Politica et coniungi et

administrationis partes concernunt. 4 Sub classem politicorum etiam ecclesiastica religionaria et litteraria veniunt quamquam vulgari acceptione distinctum genus constituere existimentur. 5 Oeconomica negotia tres maxime generales species complectuntur: oeconomiam publicam, commercialia, et politiam. 6 Sub nomine militarium in administratione politica tantum

etiam ecclesiastica religionaria et litteraria veniunt quamquam vulgari acceptione distinctum genus constituere existimentur. 5 Oeconomica negotia tres maxime generales species complectuntur: oeconomiam publicam, commercialia, et politiam. 6 Sub nomine militarium in administratione politica tantum commissariatica et exactoralia venire possunt. 7 Hoc solutionem, illud vero

generales species videtur quidem ordinatissime fieri posse; quia tamen usus rerum plerumque methodicas eiusmodi partitiones excludit, habita ad praxim reflexione omnia negotia in ecclesiastica, commissariatica, politica, et oeconomica dividenda videntur. 9,10 in ecclesiastica… videntur] manu altera adscriptum | ecclesiastica] eccleastica 11 Prima negotiorum classis universim in ecclesiastica et

praesertim vindicativae, administrationem comprehendunt. 26 Litteraria ad universitatem, scholas Latinas et nationales referuntur. 27 Singulum iterum hoc obiectum in politica, oeconomica et litteraria dividitur. 28 Habet tamen singula haec classis particularia quaedam obiecta, quae consignatio sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam

oeconomica et litteraria dividitur. 28 Habet tamen singula haec classis particularia quaedam obiecta, quae consignatio sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam publicam, horum distractionem promovere ad obiectum commercii pertinet. 30 Politia et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri potest. 31 Cum tamen illa potissimum ad civitates referatur, hae vero de

sub C. individualiter exhibet. 29 Producta et artefacta domestica augere et perficere ad oeconomiam publicam, horum distractionem promovere ad obiectum commercii pertinet. 30 Politia et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri potest. 31 Cum tamen illa potissimum ad civitates referatur, hae vero de systemate Hungariae intimum cum Camerali nexum habeant, tam haec quam stricte civitatensia ad classem oeconomicorum relata sunt. 32 Individualia rubricae

30 Politia et ad politicam et ad oeconomicam rubricam referri potest. 31 Cum tamen illa potissimum ad civitates referatur, hae vero de systemate Hungariae intimum cum Camerali nexum habeant, tam haec quam stricte civitatensia ad classem oeconomicorum relata sunt. 32 Individualia rubricae huius consignatio sub C. exhibebit. 9,32 Individualia… exhibebit] addidit manus altera A.

conscriptorum revisione. (3tiae) 16-o De semestralibus relationibus senatus et Theresiani Budensis. (3tiae) 17-o De universitate studiorum per religiosos observanda et eorum privatis lectoribus ab universitate approbandis. (3tiae) 18-o Oeconomica: De salariis et pensionibus. (3tiae) 19-o De remunerationibus ex instituenda cassa pensionum, et remunerationum. (4tae) 20-o De extraordinariis quibusvis sumptibus. (4tae) 21-o De supellectili literaria, seu libris, rebus naturalibus, et

regio muniendis. (4tae) 29-o In linea litteraria: de singula classe separato magistro providenda. (4tae) 30-o De observanda per magistros grammaticales per omnes tres classes gradatione. (4tae) 31-o In linea oeconomica: de reversalibus seu de securisandis, quae ordinibus resignata sunt, bonis et supellectili mobili. III. Quoad scholas nationales. (4tae) 32-o De inspectoris, directoris, et magistrorum capitalis

amotione. (1mae) 33-o Politica: de inducendis in omnia earum capacia loca scholis nationalibus et de contractibus cum civitatibus et communitatibus ineundis. (2dae) 34-o Litteraria: de procuranda stabilitae methodi observatione. (3tiae) 35-o Oeconomica: de stabilienda magistrorum dote. (4tae) 36-o De aedificiorum scholarium erectione, reparatione, et instructione. (2dae) 37-o De regulatione scholarum Iudaicarum. D.

de stabilienda magistrorum dote. (4tae) 36-o De aedificiorum scholarium erectione, reparatione, et instructione. (2dae) 37-o De regulatione scholarum Iudaicarum. D. Oeconomico-commercialia. I. Obiecta oeconomicae publicae. (2dae) 1-o De promovenda agricultura et eius societatibus. (4tae) 2-o De sylvarum conservatione et regulanda cinerum clavellatorum exustione. (4tae) 3-o

scholarium erectione, reparatione, et instructione. (2dae) 37-o De regulatione scholarum Iudaicarum. D. Oeconomico-commercialia. I. Obiecta oeconomicae publicae. (2dae) 1-o De promovenda agricultura et eius societatibus. (4tae) 2-o De sylvarum conservatione et regulanda cinerum clavellatorum exustione. (4tae) 3-o De propaganda trifolii inseminatione. (4tae) 4-o De melioranda

26, de tabellaribus 4. 5 Rubrica Politica habet de frequentibus et operosis 8, de raris sed operosis 10, de frequentibus sed facilibus 39, de raris et facilibus 28, de tabellaribus 4, quae tantum publicatione egent 3. 6 Rubrica Oeconomica habet de frequentibus et operosis 3, de raris sed operosis 8, de frequentibus sed facilibus 14, de raris et facilibus 18, de tabellaribus 5. 7 Tertio: saepe una materia est voluminosa et operosa aliquo tempore, quae postea

in- et reinsinuata celerius possit expediri. 13 Quare ultra superiores quinta adhuc, seu politico-camerali commissione opus esse apparet. 14 Septimo: cum praesidium commissionis ecclesiasticae eminentissimus primas, oeconomicae comes Georgius Csaky iam obtineat, commissariaticae praesidium Directori Provincialis Commissariatus natura sua competere videtur, si commissioni politicae praesidium Comiti Tavernico, politico- vero cameralis Comiti

et Thesaurario exceptis, secundum generales quattuor materiarum classes ita stabiliter distribui expediat ut pro 10,20 ut pro] ut corr. ex et ecclesiasticis quinque, totidem pro politicis, veluti vastioribus, pro oeconomicis quattuor, et commissariaticis totidem ita deligantur ut hi deinde stabilem etiam semper respectivam commissionem constituant, vel vero opportunius videatur materias omnes inter consiliarios, uti hactenus, promiscue, servata

Itaque quemadmodum Homerum disciplinarum omnium, praesertim earum, quibus ad actionum singularum prudentiam facile pervenire possemus, patrem exstitisse voluerunt; ita Hesiodum aptissimum esse statuerunt, a quo politica, ethica atque oeconomica praecepta peteremus. Nec ego quidem aliter sentio: hos enim duos totius antiquitatis poetas maximos doctissimosque praestantissima philosophiae documenta versibus tradita reliquisse fateor. Vnum tamen est illud, in quo vehementer

purissimam illam Virgilii dictionem versuumque numerum suavissimum imitarer, ac quasi meam ad rem non invite transferrem. Hoc et in Homeri Odyssea conatus sum facere, et in iis carminibus, quae de Echo navique aeria adolescens scripsi, iudicioque non meo, sed virorum doctissimorum sum confirmatus, mei non me debere laboris poenitere; hoc etiam in ipsius Hesiodi operibus vertendis me nunc effecisse puto, speroque futurum, ut aequi iudices,

scribendi ratione, qua recentiores sunt usi, qui nudas orationi sententias inserunt, abhorret. Non raro et digreditur; ut videlicet taedium fratris, quod ex admonitionibus haurire ac praeceptis poterat, dilueret. Post haec ad Oeconomicam transit, cuius rationem, initio ab agricultura facto, praescribit. Tota autem haec doctrina, in describendo tempore ad arandum idoneo, tum delineando messis et vindemiae, et serendi, secandique ligni tempore versatur. Praeter

et exitum tum eorum quae negliguntur, damna ac noxas ostendit. Huc accedunt, tempestatum anni distinctiones, tum quibus quaeque rebus sit idonea, usque ad viginti et octo aut triginta et quatuor fere versus. Atque hactenus quidem prima Oeconomiae pars. Caeterum quum homines, partim temporis progressu, partim acriore lucri desiderio, non unum tantum aliquem lucrandi modum amplecterentur, verum omnia, quaecumque modo lucrum aliquod promitterent, adorirentur, alteram

Oeconomiae pars. Caeterum quum homines, partim temporis progressu, partim acriore lucri desiderio, non unum tantum aliquem lucrandi modum amplecterentur, verum omnia, quaecumque modo lucrum aliquod promitterent, adorirentur, alteram Oeconomiae aggreditur partem: qua occasione de natura ac ratione maris loquitur. Ita enim tempus ad navigandum maxime idoneum, videtur vocare. Post haec rursus in praeceptis desinit. Quum autem de debita diis reverentia inter alia

40 Cui non multa domi stat in annum copia victus, 36 Triste genus etc. Reiecta mala contentione, primum, veluti quoddam totius oeconomiae fundamentum, poeta heic laborem fratri commendat, quo maxime inopia suWevatur; eumque ab inani rerum forensium cura avocat. Ex quo loco apparet, Persam fuisse plus iusto litium amantem, vatique hac de caussa plurimas

466  Incipe: ubi vero rutilantia lumina condunt, 461 lamque age etc. Absoluta ethices parte sibi ad oeconomiae praecepta tradenda viam sternit Hesiodus, initiumque ab agricultura desumit, quae est omnium artium antiquissima ac nobilissima. 464 Pleiades ostendunt etc. Hunc versum

mens clarissima: ab hyeme incoepit agriculturam: tum quae vere facienda sunt, docuit; absolutis vero quae ad aestatem pertinent, in autumno desinit; sicque totius anni agrorum cultum concludit, viamque sibi aperit ad alteram oeconomiae partem id est ad navigationem. Vide Heinsium in libro singulari contra Tzetzem, et in animadversione ad ipsum hunc versum.

782  Dulce relaturam multo tibi foenore lucrum. 768 Quod tibi si placeat etc. Tertia oeconomiae pars seu navigatio, quam fieri vetat Hesiodus Pleiadibus mane occidencibus, quod ut habemus etiam apud Quintum Smyrnaeum lib. v v. 367. Pleias indefessi oceani fluenta subit

frustra, ut aliquam commodam afferat explicationem. Animadverte etiam ollas et cetera vasa, quibus utebantur huiusmodi homines, lustrari solita. Illud etiam superius, de non imponendis calicibus crateri, intelligi forte possit oeconomiae praeceptum: si enim crateri impositus sit calix, quicumque velit, facile haurire potest, seque largius, quam deceat, exhilarare. 921 Ne puer annorum etc.

gaudens; quas pone sequutus
218  It chorus aequalis iuvenum, luditque sequendo
219  Aut bifores inflans buxos, aut gutture molli
220  220 Ingeminans carmen, cantantique adsonat echo.
221  Iamque illae ad citharae sonitum, iam ducere coeptant
222  Hi choreas, dulci resonat dum tibia cantu.
223  Inde alii atque alii saliunt, et carmina dicunt

233  Compositos alii instabant conferre maniplos, bant, saltabantque ad tibiam. Vide Theocritum in Helenae ac Menelai Epithalamio. Qui vero Echo in sculptura resonabat, sane nequeo intelligere. Sed non unum hoc parum verisimile in hac descriptione, quamvis summa est in versibus venustas, quod satis erat poetae placendi in primis studioso. 230

fuerit, primitivam gubernii Hungariae formam fuisse monarchico-aristocratico-democraticam satis apparet. 11 (a) Vide introductionem Hume, Histoire d’Angleterre, et Robertson, Histoire d’Ecosse. 12 (b) In primitivi pacti ab Anonymo ad nos transmissi cap. 1. tantum vaga haec verba continentur: "de progenie almi ducis". 13 Caeterum jam Arpadum jure bonorum officiorumque largitionis usum fuisse, innumera Anonymi

manutenenda dominica in colonos potestate art. 16. et 18; de imposita colonis nonae praestatione; de innocentibus uxoribus, prolibus et cognatis reorum in partem poenae non vocandis art. 10. et 19; denique de exaequandis nobilium libertatibus art. 11. 9 Oeconomicae: de modo lucrum camerae exigendi art. 4. 5. et 12; de jure regis in possessiones quae mineras continent art. 13. 10 denique iudiciales: de forma peragendarum inquisitionum art. 23; de norma

anno in particulari aliquo conventu (alia enim praeter ea, quorum decretum in Corpore Juris exstat, nulla publica regni comitia ad annum 1454. memorantur) pervicit ut novum e sex de singulo statu deligendis viris consilium constituatur quod publica oeconomica, et militaria summa cum potestate administret. 3 Verum rex saniora edoctus id ipsum Hunyadio relinquit arbitrio an consilium hoc abrogare, vel vero ita confirmare velit, ipse illi ut eidem praesit (a). 4 E quo diserte patet palatinum

magis propinqua foret, inhibendo palatinum, judicem curiae, et alios regni judices ne eandem possessionem compellant subesse priori comitatui. § 91 Forma tributorum et status aerarii sub Uladislao. 1 Quod oeconomica adtinet, tributa in Hungaria sub lucri camerae, in Croatia sub mardurinarum, in Transylvania sub quinquagesimae nomine etiam sub Uladislao depensa fuisse art. 26:1492. reddit manifestum; an tamen ultra lucrum camerae deductum jam ferme in consvetudinem sub

eum educere non possit. 22 Maneat confiniarius, si sit adscriptus miles, sub vigente jam militari praefectorum suorum disciplina, verum praeficiantur illi, uti et regulari nationali militi, nativi praefecti; reliquus vero populus confiniarius in iudicialibus, oeconomicis, et politicis leniori, et legali politico gubernio postliminio restituatur. Quoad subsidia belli. 23 e) Ut Hungaria subsidia belli, veluti tirones, annonam, foenum, stramen, et vecturas, dum necessitas

supellectilis confectionem, influxus eidem vetetur. 14 Ad Senatum militarem tantum quibus rebus, cujus qualitatis, et quando miles egeat, determinare attinet. 15> Res ipsae per politicas confici debent jurisdictiones. <16 Si sub praetextu oeconomiae civilem etiam jurisdictionem usurpare possit, periculosum statum in statu efficit, politicam jurisdictionem suae subdit potestati, totumque demum monarchiae gubernium in militare imperium transformat. 17 Quod certe nec populo nec ipsi

admiserit, ad reddendam coram comitiis rationem cogi possit. 20 Iurisdictio militaris ab omni in civilia objecta influxu arceatur. 21 Cessent omnia praeter in stricte militaribus militaria iudicia. 22 Cesset six dicta oeconomiae commisio. 23 Miles in personalibus et realibus politicis foris subjiciatur, suppellex vero bellica per politicos opifices conficiatur. Quoad

in detrimentum statuum vergere possit, diserte constituendum puto quod hoc titulo nec officium aut dicasterium aliquod creare, nec lege jam stabilita abolere aut alio transferre, nec salis pretium augere, nec ullam systemalem regulationem in politicis, iudicialibus, oeconomicis, ecclesiasticis, religionariis, litterariis, aut commissariaticis facere possit. 41 h) Ne arbitrarium principis imperium vitare volendo nimiam et in praepotentiam facile desituram potestatem primo regni magistratui

completum promovendi Hungarici commercii systema Deputationi elaborandum commisit. Dignabatur Sua Maiestas Sacratissima et Inclyti Status et Ordines in comitiis congregati eam Deputationi huic provinciam benigno gratiose deferre, ut circa perficienda oeconomiae publicae obiecta, ac in particulari de serici cultura et propagatione equorum altioris staturae, circa removenda quae commercio obstant impedimenta, ac in specie viarum partim instaurationis, partim conservationis, fluviorum repurgationis, et respective regulationis

regiones eductione art. 75, denique de tollendis opificum excessibus art. 78, disponebatur; sequentibus 1723. comitiis plures adhuc aeque luculentiores in linea commercii leges perlatae sunt. Ut Consilium locumtenentiale stabiliendi intra Regnum commercii, anticipandi hunc in finem capitalis oeconomiae, id est fundi publici, ducendorum denique canalium proiecta elaboret et in proxima Diaeta referat, merces nocivas arceat, utiles e converso mercatores protegat, eidem per art. 115, 116 et 122 universim commissum fuit; urgebatur impopulatio Regni per art. 103 ad alliciendos omnis generis

per art. 115, 116 et 122 universim commissum fuit; urgebatur impopulatio Regni per art. 103 ad alliciendos omnis generis mechanicos, idest opifices et manufacturistas, iisdem 15 annorum ab oneribus publicis exemptio concedebatur, et ne per agriculturam ab arte sua avocentur, possessorium fundorum oeconomicorum iis interdicebatur art. 117; e contra, ut pretium elaboratorum suorum tanto facilius obtinere possint, forma processus auszugalis art. 53 regulabatur, et si caeharum institutum multiplicandis his obstaret, illud etiam sufferri posse decernebatur; art. 74 sufferebantur nociva telonia

rebus suis libere fruendi sensus, constituta onerosa commercio Hungarico vectigalia sexcentaque alia commercii impedimenta interea enata sunt, quae suis locis separatim proponentur. Viget universim adhuc apud plerosque dominos terrestres ille cogitandi modus, ut curas suas ultra usuale oeconomiae systema extendere superfluum putent et apud magistratus exequentes opinio illa: quasi commercialia eiusmodi, aut oeconomiae publicae obiecta, eodem quo reliqua politica negotia zelo promovere, ad partes officii sui non attineret, aut certe, quod eius intuitu omnis eorum obligatio eo

interea enata sunt, quae suis locis separatim proponentur. Viget universim adhuc apud plerosque dominos terrestres ille cogitandi modus, ut curas suas ultra usuale oeconomiae systema extendere superfluum putent et apud magistratus exequentes opinio illa: quasi commercialia eiusmodi, aut oeconomiae publicae obiecta, eodem quo reliqua politica negotia zelo promovere, ad partes officii sui non attineret, aut certe, quod eius intuitu omnis eorum obligatio eo restricta sit, ut emanatas hoc in passu altiores ordinationes publicas reddant. Quae quidem opinio in eo fundari videtur, quod

vel haec data ad ducendum politicum calculum sufficere debent. Iam vero iuxta hanc conscriptionem producentes alimenta vitae, rustici, inquilini, vinicolae, fossores et hortorum cultores erant 1,299.262. Consummentes vero ecclesiastici, religiosi, nobiles, officiales oeconomici, honoratiores et cives nonnisi 172.148. Si civitates Hungariae ad iustas distantias situarentur, et earum incolae scopo destinationis suae, opificiis nempe et quaestui, reipsa totos se impenderent, sicque producta adiacentis regionis consumerent, adhuc nulla esset inter illas et pagorum

1787. data, ad 6 producentes, unicus tantum consummens venit, ubi e contrario unus producens quinque adminus consummentes sustentare potest. § XXX. Status actualis culturae agrorum. His praecognitis, pronius iam est actualem oeconomiae publicae et commercii statum adumbrare. Postremi duo imperantes nullum promovendae in Hungaria oeconomiae publicae modum praetermisere. Suscitaverant societates agrarias; distributis, de singuli ferme obiecti cultura; in vernaculo idiomate traductis libellis populum

quinque adminus consummentes sustentare potest. § XXX. Status actualis culturae agrorum. His praecognitis, pronius iam est actualem oeconomiae publicae et commercii statum adumbrare. Postremi duo imperantes nullum promovendae in Hungaria oeconomiae publicae modum praetermisere. Suscitaverant societates agrarias; distributis, de singuli ferme obiecti cultura; in vernaculo idiomate traductis libellis populum illuminare conati sunt. Edidere idonea ad promovendum singulum oeconomiae publicae ramum normalia. Plerumque

duo imperantes nullum promovendae in Hungaria oeconomiae publicae modum praetermisere. Suscitaverant societates agrarias; distributis, de singuli ferme obiecti cultura; in vernaculo idiomate traductis libellis populum illuminare conati sunt. Edidere idonea ad promovendum singulum oeconomiae publicae ramum normalia. Plerumque incolarum industriam propositis etiam praemiis excitarunt. Iuvat itaque nosse ad quem gradum oeconomia publica, cuius officium est producta naturae omnium trium regnorum et augere et perficere tantis medii ferme seculi conatibus perducta

ferme obiecti cultura; in vernaculo idiomate traductis libellis populum illuminare conati sunt. Edidere idonea ad promovendum singulum oeconomiae publicae ramum normalia. Plerumque incolarum industriam propositis etiam praemiis excitarunt. Iuvat itaque nosse ad quem gradum oeconomia publica, cuius officium est producta naturae omnium trium regnorum et augere et perficere tantis medii ferme seculi conatibus perducta sit, ad hoc, ut quid adhuc legislationi hoc in genere agendum restet, intelligatur. Minerale regnum quod attinet, id ordinata

partim melioris, partim deterioris speciei, Hungaria non tantum ad usum proprium, verum aliqua in parte etiam ad externum commercium provisa est; magnam tamen eorum partem, quos in Haereditarias provincias educit, vicissim e Turcia sibi procurat. Et haec relate ad naturae producta, idest oeconomiae publicae obiecta. § XLV. Status opificiorum. Conscriptio 1787. cives et opifices in eandem rubricam congessit, neque manufacturistas ab opificibus separavit, itaque ut aliquam, minus adaequatam licet ideam sibi formare liceat

exteris provinciis eidem cum faenore compensabatur. § LXXVIII. Collocata praevia ratione sub obtutum et physica et politica Hungariae relate ad commercium situatione positoque ob oculos non tantum actuali oeconomiae publicae et commercii statu, sed ipsa etiam circulationis pecuniae in Hungaria theoria, superest, ut Deputatio haec ea, quae ad perducendum maiorem florem utrumque hoc obiectum, lege publica constituenda esse arbitratur, demisse

Imperatorem et Regem iam introductum in praesens tantisper labascere coepit, obtineri possunt. Sed horum organisatio publico-politicae Deputationi commissa est. DE AUGENDIS ET PERFICIENDIS NATURAE PRODUCTIS IN GENERE § XCII. Ut oeconomia publica perficiatur, debet legislatio nationalem industriam excitare. Naturae producta nonnisi incolarum industria augeri et perfici possunt. Industriam principio necessitas imperavit; verum postquam illa eo provecta, ut incolae primis tribus necessitatibus,

id efficiat, ab eadem proportione, a qua producti alicuius seu quantitatem auctam seu qualitatem perfectam capit, certam etiam eius distractionem efficere ipsumque distractionis modum agricolae facilem reddere contendebat. § XCIV. Utilitas est praecipuum oeconomiae publicae movens. Et hoc est genuinum oeconomiae publicae movens unicumque efficax et augendae et perficiendae industriae medium. Quidquid seu legislatio seu administratio publica ad promovendam industriam agat, nisi in hac basi fundetur, optatum effectum nunquam

auctam seu qualitatem perfectam capit, certam etiam eius distractionem efficere ipsumque distractionis modum agricolae facilem reddere contendebat. § XCIV. Utilitas est praecipuum oeconomiae publicae movens. Et hoc est genuinum oeconomiae publicae movens unicumque efficax et augendae et perficiendae industriae medium. Quidquid seu legislatio seu administratio publica ad promovendam industriam agat, nisi in hac basi fundetur, optatum effectum nunquam producet; sicut vicissim enata utilitate, industria suapte etiam solet

tempus e nimio populationis incremento necessitas ad id cogat. § XCVIII. Leges, quae ad excitandam nationalem industriam perferendae censentur. Cum legislatio Hungarica, se tempus illud praestolari nolle, sed omnia perficiendae ocyus oeconomiae publicae media adhiberi velle per delatam Deputationi huic provinciam satis contestata sit: ut scopus hic obtineri possit, Deputatio futuris comitiis sequentia constituenda esse demisse arbitratur:
Cum nonnullos magistratus in promovendis oeconomiae

ocyus oeconomiae publicae media adhiberi velle per delatam Deputationi huic provinciam satis contestata sit: ut scopus hic obtineri possit, Deputatio futuris comitiis sequentia constituenda esse demisse arbitratur:
Cum nonnullos magistratus in promovendis oeconomiae publicae obiectis eo, quae utilitas rei exigit, zelo hactenus ideo versatos non fuisse appareat, quia nulla hactenus lege ad id diserte stringebantur, declaretur positiva lege, quod agenda haec ad praecipuam officii eorum partem pertineant. Si forte magistratuales

rei exigit, zelo hactenus ideo versatos non fuisse appareat, quia nulla hactenus lege ad id diserte stringebantur, declaretur positiva lege, quod agenda haec ad praecipuam officii eorum partem pertineant. Si forte magistratuales aliis agendis ita detineantur, ut curandis oeconomiae publicae obiectis, minus sufficiant, liceat comitatui provinciam hanc alicui seu magnati seu nominatiori nobili cum titulo curatoris oeconomiae publicae ita deferre, ut ille et inviationes a comitatu recipere et huic relationes suas praestare teneatur. Processuales autem

agenda haec ad praecipuam officii eorum partem pertineant. Si forte magistratuales aliis agendis ita detineantur, ut curandis oeconomiae publicae obiectis, minus sufficiant, liceat comitatui provinciam hanc alicui seu magnati seu nominatiori nobili cum titulo curatoris oeconomiae publicae ita deferre, ut ille et inviationes a comitatu recipere et huic relationes suas praestare teneatur. Processuales autem iudices nobilium eorumque subalterni sociam, quoad alia negotia admiserint, operam eidem iungere teneantur. Quodsi id insuper fuerit constitutum, ut

ut navata egregie in hoc officio opera, eandem relate ad promotiones, cum servitiis vicecomitis subeat considerationem, sperare licet, quod in aliquibus adminus comitatibus idonea pro hoc officio individua absque aggravio cassae haberi poterunt. Ut melior oeconomiae ratio etiam per parochos in plebem propagari possit, in systemate educandi iunioris cleri stabiliatur schola oeconomica ad methodum professoris Mitterpacher, neque ullus ad curam animarum admittatur, nisi qui idoneis super profectu in hoc studio testimoniis provisus fuerit.

considerationem, sperare licet, quod in aliquibus adminus comitatibus idonea pro hoc officio individua absque aggravio cassae haberi poterunt. Ut melior oeconomiae ratio etiam per parochos in plebem propagari possit, in systemate educandi iunioris cleri stabiliatur schola oeconomica ad methodum professoris Mitterpacher, neque ullus ad curam animarum admittatur, nisi qui idoneis super profectu in hoc studio testimoniis provisus fuerit. Qui primus utile aliquod productum colere coeperit, eidem non modo decem annorum immunitas a contributione

natura, ut ipse inventor totum publicum posset providere. Ut futura adminus generatio ad maiorem industriae gradum praeparetur, nationales scholae ita organisentur, ut iuventus, quae ad scholas Latinas transitura non est, eam historiae naturalis partem audire possit, quae ad oeconomiam publicam refertur. Evocentur sumptibus fundi litterarii viri in historia naturali apprime gnari. Hi sub directione Consilii Regii Locumtenentialis ( quod tamen eatenus Facultatem philosophicam praevie semper audiet) peragrent omnes Regni partes;

eo conversa est cultiorum populorum industria, ut modum quaerant, quo interusurium absque capitalis amissione percipere, id est, mel et ceram absque alvearis destructione obtinere possint. Et vero non modo modum hunc repererunt, sed et totam admirabilem sane animalculorum horum constitutionem et oeconomiam ita detexerunt, ut facile deinde iis fuerit statuere, quid animalibus his noceat, quid prosit, adeoque quid etiam adhibere, quid vitare oporteat? § CXX. Status eius culturae in Hungaria. In Hungaria durabat continuo apes

enim hae aptissimo pro pascuis solo gaudent, et quoad politico oculo prospicere licet, longissimo adhuc tempore praecipuum subsistentiae suae modum in re pecuaria collocabunt; posset itaque Hungaria in casum etiam illum ex his provinciis pecora e prima manu habere, posset cum iis ad minus oeconomiae commercium exercere atque ita non tantum de emendanda, sed etiam de augenda cornutorum pecorum specie superfluam esse omnem curam satis apparet. DE EMENDANDA EQUORUM SPECIE § CXL. Non eadem est equorum ratio; hos quidem generosos

Proinde cum delicatior lana longe cariori veniat adhuc, in illum etiam casum interesset hanc vendere, crassiorem autem aliunde procurare. § CLI. Duo generales modi introducendorum utilium institutorum. Quodsi omnia, quae in praemissis de oeconomia publica dicta sunt, combinentur, apparebit demum duos esse praecipuos eam promovendi modos:
Si nova aut utilior manipulatio in dominiis, seu cameralibus seu fundis religionis, aut studiorum primo introducatur; comitatus vero illi, quibus obiectum eiusmodi convenit, pro

[potestas]; ipsa enim iudiciorum exercendorum potestas natura sua ad executivam refertur. Utraque haec potestas ad quattuor summa capita revocatur, nimirum ad politica, oeconomica, militaria et iudicialia obiecta. Singulus hic ramus varias recipere potest subdivisiones. Commode tamen leges ad 13. capita revocantur, nimirum: publicas, stricte politicas, politiae,

obiecta. Singulus hic ramus varias recipere potest subdivisiones. Commode tamen leges ad 13. capita revocantur, nimirum: publicas, stricte politicas, politiae, religionarias, eclesiasticas, stricte oeconomicas seu finanziales, commerciales, montanisticas, monetarias, iudiciales, civiles, criminales et bellicas. Iam quidem ordinata pro emendatione legum 1715. comissio systematica (cuius

Luka Špoljarić 2012-03-07 Novo, unificirano zaglavlje. Status actualis oeconomiae publicae opificiorum et manufacturarum, vectigalis tricesimalis, fundi publici et commercii per Excellentissimum ac illustrissimum dominum Nicolaum Skerlecz de Lomnicza, Ins.

commembrum, praefatae Exc. Deputationi exhibitum et per eandem Archivo huic Regnicolari, ut in posteris existat, traditum. I. Status actualis Economiae publicae, opificiorum et manufacturarum, vectigalis tricesimalis, fundi publici et commercii. 1. Commerciales Regni Relationes. §. 1. Notiones

Art. 103. Ut necessarii Opifices et Mechanici alliciantur, horum immunitas ad 15 plane annos extensa fuit 1723. Art. 117. Et ne hi per rurales curas in exercitio artis suae distrahantur, Possessorium Oeconomicorum fundorum iis vetabatur 1723. Art. 117. Ut autem tanto faciliorem habeant promeritam laboris sui mercedem, ab iis, qui hanc morabantur, extorquendi rationem Institutum Processus Auszugalis

Instituta suscipi non possunt, conflandi cura Legislationem iam 1681. art. 13. tenuit. Cum Lex haec effectui mancipata non fuisset, defferebatur Consilio Locumtenentiali 1723. Articulis 115. 116 et 122. ut non tantum Oeconomiae et Fundi Publici, sed et ducendorum Canalium, generaleque stabiliendi Commercii Proiectum elaboret, et in proximis Comitiis referat. Et hucusque processit Hungarica in Linea Commerciali Legislatio. Haec est

sed per intermediam eiusdem Principis Provinciam agatur, iam tum exitus, seu quod intermedia haec Provincia eosdem plane merces producat, seu quod merces eiusmodi ad se pertrahere sicque cum iis Oeconomiae Commercium exercere anhelet, pluribus difficultatibus obiici solet. Caeterum et in Commercialibus inter diversos sed sibi contiguos status Tractatibus et in Vectigali inter contiguas eiusdem Principis

et Politica Regni relate ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet, Relationibus, praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis Oeconomiae Publicae Status, verum ut et huius et Commercii modernus Status planior evadat, paucis praemittendum existimabat Deputatio: Quae sit Regni Populatio? Qualis Populi ad Industriam propensio? Quis

Status alimentationis in partibus fertilioribus. Si iuxta naturalem, quem res publica singulae civium classi destinavit scopum res procederet, ruri tantum agricultura, manualibus operis et servitiis oeconomicis, in civitatibus vero opificiis, manufacturis, quaestu, publicis et domesticis servitiis viveretur; verum fluxus et refluxus industriae nullos sibi limites poni sinit. Cum pleraeque civitates

Incolarum Industriam: partim denique per inducendam maiorem inter Civitates et Pagos proportionem praestari potest. Actualis Status Oeconomiae Publicae quoad Gentilitia Producta e Regno Vegetabili §. 29. Status Actualis Agriculturae Oeconomiae Publicae Officium est, et Naturae et Artis omnium trium

Actualis Status Oeconomiae Publicae quoad Gentilitia Producta e Regno Vegetabili §. 29. Status Actualis Agriculturae Oeconomiae Publicae Officium est, et Naturae et Artis omnium trium Regnorum producta augere, et perficere: Ad hanc promovendam postremi duo Imperantes nihil ferme intentati reliquerunt, suscitaverant agrarias

agrarias societates: Distributis in vernaculis Linguis de cultura singuli, quod aut inducere, aut perficere volebant obiecti Libellis, Populum illuminare conati sunt: edidere idonea ad promovendos varios Oeconomiae Publicae ramos Normalia: Incolarum industriam saepe propositis etiam proemiis excitare conabantur. Iuvat itaque nosse ad quem gradum Oeconomia Publica, tantis medii ferme Saeculi Conatibus perducta sit?

illuminare conati sunt: edidere idonea ad promovendos varios Oeconomiae Publicae ramos Normalia: Incolarum industriam saepe propositis etiam proemiis excitare conabantur. Iuvat itaque nosse ad quem gradum Oeconomia Publica, tantis medii ferme Saeculi Conatibus perducta sit? Minerale Regnum ordinata huius intuitu Montanistica Deputatio proponet.

autem Secondae Speciei necdum detecti sunt. 2. Status Actualis Oeconomiae Publicae quoad Producta Adscitia e Regno Vegetabili. §.32. Prima Culturae Tabacae Epocha in qua ad distractionem intra Monarchiam restricta fuit. Et haec

Quando aliquod examen Regulum amittat, qualiter eidem alter substitui posset? Quae sint alias etiam Apum infirmitates? Quomodo his etiam subveniri possit? Verbo totam admirabilem sane animalculorum horum Constitutionem et Oeconomiam detegere oportebat. Praestitere id aliae quas invalescens Populatio auctaque iam ultra Domesticam procreationem Cerae Consumptio ad id coegit Nationes. In Hungaria cum neutrum adhuc horum evenisset retinebatur

Praetorianae m/10 Florenos Instituto huic pro stabili dote assignaverit, manipulationemque eius mox finito Bello resummi, interea vero Capitale illud erga interesse elocari iusserit. Hic est actualis Oeconomiae Publicae in Hungaria Status: e quo patet et quantum in ea promovenda Studium postremi duo Imperantes collocaverint? Et quae impedimenta piis eorum Conatibus se obiecerint? Et quousque demum

et tamen elaborata sua plerumque Cariori aestimant, quam Viennenses. Est itaque aliquod seu in Spiritu Opificum Hungaricorum, seu in Ceharum Instituto intrinsecum vitium, cui nec illa Legis Sanctione ne Opificibus fundos Oeconomicos emere liceat, nec illa Administrationis Publicae provisione ut Singulis Ceharum Congressibus Magistratualis Persona intersit, adhuc satis obviatum est. §.43.

Tricesimalis Tabella haberi potuit) inductio eductionem superaverit, in 1.216.539. Quodsi ea esset Hungarorum Quaestorum industria, ut cum ea Turcicarum mercium parte, quae pro Germanicarum Provinciarum usu deservit, Oeconomiae Commercium exerceant quemadmodum id faciunt Germani Mercatores cum iis exoticis mercibus, quae nonnisi per Germanicas Provincias, in Hungariam penetrare possunt, detrimentum hoc magna in parte compensaretur.

Filaturam Leporinas pelles, immediate Viennam pro usu Fabricarum illarum devehunt. Imo Viennenses Mercatores tantam Articulorum horum Copiam sibi procurant, ut cum iis, ulterius in Saxonicum Imperium et Helvetiam Oeconomiae Commercium exerceant, Hungaria e contra nonnisi exiguum transportus Beneficium inde capiat. Styriae importatio, praeter ea, quae iam dicta sunt potissimum in

praeterea solent esse Regni necessitates pro quibus nullas praeter defixam 1687. Articulo 25. in 1000 aureis Indigenatus Taxam fundus adfuit. Itaque iam 1723. Status Regni Cura incessit, ut per instituendam aliquam Oeconomiae Publicae Speciem, pro variis Regni necessitatibus fundus aliquis confletur, detuleruntque erecto in iisdem Comitiis Consilio Locumtenentiali Provinciam per articulum 115. ut Proiectum Fundorum, e quibus

Speciem, pro variis Regni necessitatibus fundus aliquis confletur, detuleruntque erecto in iisdem Comitiis Consilio Locumtenentiali Provinciam per articulum 115. ut Proiectum Fundorum, e quibus Publica eiusmodi Oeconomia institui possit elaboret, et proximis Comitiis referat. Proiecto hoc nec in subsequis 1712 nec in Anni 1741 Comitiis exhibito. Coeperunt Status ipsi Obiectum in Diaeta ista agitare, proposuerantque

Angli hoc bello subegerunt insulam Cubam a Hispanis, hanc repetierunt, acceperunt etiam, sed Floridam in America septentrionali cedere debebant Anglis. 13 Ab anno ergo 1763. Carolus [se] pace utens felicitati populorum suorum se dedidit, ad evehendum commercium, oeconomiam et statum militarem, quae omnia neglecta sunt; sacram inquisitionem etiam restruxit et regulavit. 14 Anno '66. domestico tumultu Madrittae exorto coactus est rus petere, malum tamen suffocatum est praemature. 15 Rationes hae erant: quod

firmarunt, quod decretum Lex exclusionis nuncupatum est, anno ergo '654. 9-a Ap. tabulae pacis subsignatae sunt; ab hoc ergo tempore ipsae provinciae munus vicariale exercebant, militaria vero negotia curabant status generales, sed valde etiam negligebatur exercitus, ob nimiam oeconomiam statuum. De caetero vero negotia domestica eorum valde effloruerunt, per quod non nihil efervescentes, coeperunt se negotiis exteris immiscere, nempe bello Svecico contra Polonos et Russos per Carolum 12. regem Sveciae habito; suscitarunt ergo Danos contra Carolum spe

summum habent frui et uti rebus novis, paradoxis; antiquas enim res spernunt et rejiciunt. 3 Opibus abundant, hinc huic voluptati satisfacere possunt, et hinc desiderium opum acquirendarum facit ipsos industrios, sedulos, maxime commercio, fabricis et oeconomiae deditos. 4 Divitiae tamen hos saepe eos ad vanitatem, luxum, prodigalitatem et morum corruptionem pronos reddit !. 5 Sunt sinceri, probi, cordati ad audacia usque; in amicitia perdurant, sed non facile ad amicitiam

seu senior consiliarius praeest. 3.1 Tertium collegium est consilium bellicum, in quo rex est praeses, cuius vices cancellarius supplet; dividitur in duas partes, quas salas compellant; in sala primaria adest decanus cum 13 consiliariis, in hac oeconomica, politica, et negotia gratiae administrantur; secunda sala constat ex decano et 4 consiliariis, et hi negotia justitiae administrant. 4.1 Quartum collegium est tribunal Sacrae inquisitionis, cuius praeses est Magnus inquisitor

Quartum collegium est tribunal Sacrae inquisitionis, cuius praeses est Magnus inquisitor Hispaniae, qui adnexum habet sibi confessorium regium et 7 assessores. 5.1 Quintum est supremum collegium Indiarum, quod in duas salas divisum est; 1--a oeconomica et politica Indiarum negotia administret, 2--a vero negotia justitiae; in prima adest praeses cum 9 consiliariis, et in 2--a cum 7. 6.1 Sexto est Consilium ordinum equestrium, adest praeses cum 9 consiliariis, et aliis subalternis.

130. Narcissus.
3.130.1  Flos roseo hic faciem pictus niveoque colore
3.130.2   Erravit pulcher per nemora alta puer.
3.130.3  Scit, fastus quae passa Echo longumque rigorem,
3.130.4   Ah misera, in durum diriguit lapidem.
3.130.5  Non impune premunt ingratos facta, figurae
3.130.6  Ad fontem infelix artis amore suae.

5.1419.1  Nil prior ipse canis, respondes omnia; rupes
5.1419.2   Adversae missos ut referunt sonitus.
5.1419.3  Me contraque loqui fatuam pueriliter Echo,
5.1419.4   Audire et toties verba iterata piget. 1420. [1413.] Quo pacto Gellia placere possit.
5.1420.1  Gellia, saepe rogas,

dulces Naïadum latebras.
9.164.9  Tum lepori pedicas, tum retia ponere damis,
9.164.10   Tum misso incautam figere avem calamo.
9.164.11  Dein garrire aliquid quod reddere gaudeat Echo,
9.164.12   Aut tacitum adspectu pascere dulci oculos.
9.164.13  Hinc errant niveique greges, armentaque laeta,
9.164.14   Agricola hinc duram vomere findit humum.

ventilat aura comas.
9.167.3  Hic paullum cessare juvat, sternique sub umbra,
9.167.4   Et querulas inter dicere carmen aves,
9.167.5  Quod procul excipiatque cavis e rupibus Echo,
9.167.6   Nec renuat moestos moesta referre sonos,
9.167.7  Et spretos olim infelix quae flevit amores,
9.167.8   Questubus et lacrymis adgemat aequa meis.

Si quos ex illis iam domum praemisisti, quaeso dispone ut etiam ante tuum adventum mihi communicentur! Si per insperatum Sigraio deterius tractari et aut salarium aut comendatia emanere deberet, quaeso te, eo rem age ut posterius potius emaneat; notae enim tibi sunt meae oeconomicae circumstantiae. Vale meque ut facis ama. Jakovlye, 1. Octobris 1798. (NAZ, EAE, vol. 115, nr. 77.)

invecta domos radiantis Olympi,
Multus ab urbe venit festa ad ruralia civis,
Mercatusque haud vile genus celebratur, et omnis
Indulget genio pagus, dum laeta resultat
Pulveris ad pyrii strepitus in collibus Echo.
Mos etiam dulces tunc est agitare choreas
Fistulae ad agrestis sonitum, cantusque ciere;
Laetitiaeque dator reduces comitatur in urbem
Bacchus, agente ratem sanae vix remige mentis.

alacri clamore per umbram.
1.14.48  Praecipue auriti tollunt ad sidera vocem,
1.14.49  Saltibus et laetis juvenantur. Garrula voces
1.14.50  Alternat geminans vicinis montibus Echo.
1.14.51   Causa perorata est: victor discedit, et altis
1.14.52  Succedit tectis hirci patronus abacti.

sistat Arion equos.
2.5.9  Heu Raymundus obit! Quid ei nunc Delphica Phoebi
2.5.10  Laurus, Hyanthaeae quidve sonus citharae?
2.5.11  Quem septem excipiens non vana a collibus Echo
2.5.12  Saepe tulit patrii littus ad Illyrici.
2.5.13  Heu quoties reducem Elysiis de vallibus ipsum
2.5.14  Credidimus Latiam te increpuisse lyram,

1.28   Gesta canunt Clio, Terpsichoreque Viri;
1.29  Auribus arrectis adsto, pia cantica signans,
1.30   Plena etenim fuerant nectare millifluo:
1.31  Dumque noto cantus discrimina, sic ferit Echo
1.32   Aures: „ah, JOSEPH! vive Dies vegetos.“
1.33  Quid? raptus fueram, nec erat mihi mens mea praesens,
1.34   Laetitia circum pectora vox dederat.
1.35  Illico deîn Musas iussi sua

adest, meritis qui nat velut anser in undis,
1.58   Mature Dîvum quem sacrat alma cohors.
1.59  Hoc similive modo blande mea recreat usque
1.60   Maeonides narrans corpora lassa loci,
1.61  Echo praeterea resonat Nomen celebrandum
1.62   JOSEPHI, veris nuncia laeta ferens
1.63  Tunc subito praesens circumvolat umbra sacrorum,
1.64   Et mea sic penitus somnia vana cadunt;

vel ut sidera cuncta Jovis
1.43  Hoc testatur enim secreta fides cunctorum,
1.44   Qui fatis functi pectora corde gerunt:
1.45  Ut quid enim mitis resonat de montibus Echo
1.46   JOSEPHUM plorans, voce polos penetrans:
1.47  "Discessit JOSEPH Magnus virtutibus,-- Agnus
1.48   Quem recipit clemens, cuius erat pia-- Mens.

templi vestigia nulla supersunt,
77  Turbae accurrentes ubi diva oracla petebant;
78  Unde sed exibant adytis responsa reclusis,
79  Vix nunc ex antris resonabilis adsonat echo. ,
80  Longius adsurgunt Naxos, Paros, atque Cithera, 80
81  Cultu olim Bacchi Naxos, Venerisque Cithera

sacra, 165
Qua signat se, pro cruce libertateque cara.
Agmen inauditum! collectum non velut agmen
Colligitur solitum; veluti prius haud volitabat
Tunc super auras vox: “Ad fauces se ferat heros!”
Ac Echo resonans: “Ad fauces se ferat heros!” 170
Ex latebris tunc non referebat ad aethera voces.
Ut vox mystica, qua Superi tantummodo fantur,
Huc illuc Nigrum per Montem murmur opacum
De saxo ruit ad saxum; mirabile

Bibliographia locorum inventorum

Marulić, Marko (1450-1524) [1477], Carmina Latina, versio electronica (, Split), 2206 versus, verborum 14802, Ed. Bratislav Lučin ; Darko Novaković [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - epistula; poesis - hymnus; poesis - elegia] [word count] [marulmarcarmina].

Šižgorić, Juraj; Marulić, Marko; Mihetić, Ambroz; Tideo Acciarini; Andrea Banda di Verona; Hilarion di Vicenza; Raffaele Zovenzoni; Giliberto Grineo (c. 1445-1509?; 1450-1524; c. 1420-post 1487) [1477], Elegiarum et carminum libri tres, versio electronica (), 1585 versus, verborum 10077, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - carmen; poesis - elegia] [word count] [sisgorgeleg].

Marulić, Marko (1450-1524) [1480], Repertorium, versio electronica (), Verborum 315700, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - loci communes] [word count] [marulmarrepert].

Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].

Crijević, Ilija (1463-1520) [1504], Epistula ad Marinum Bonum (1504/1512), versio electronica (, Dubrovnik), 358 verborum, Ed. Irena Bratičević [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [crijeviepist1504].

Grisogono, Federik (1472-1538) [1507], Speculum astronomicum, versio electronica (), Versus 100, verborum 18852, Ed. Mihaela Girardi-Karšulin Olga Perić Tomislav Ćepulić [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus; poesis - ode; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [grisogonofspeculum].

Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Quinquaginta parabolae, versio electronica (), Verborum 13330, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - parabola] [word count] [marulmarquinqu].

Niger, Toma [1512], Doctissimo et integerrimo Marco Marulo nobili Spalatensi epistula, versio electronica (), verborum 720, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - epistula; prosa - dedicatio; prosa - paratextus] [word count] [nigertepistmarul].

Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].

Marulić, Marko (1450-1524) [1517], De Veteris instrumenti uiris illustribus, versio electronica (), Verborum 29840, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvirill].

Marulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].

Marulić, Marko (1450-1524) [1520], De ultimo Christi iudicio sermo, versio electronica (), Verborum 16879, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [marulmarultiudic].

Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].

Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].

Auctores varii (1590) [1590], Epistolae Siscienses, versio electronica (), Verborum 11.224 (pro tem), Ed. Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [aavvsisakepist].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Kitonić, Ivan (1561-1619) [1619], Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica (), 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [kitonidirmeth].

Rattkay, Ivan (1647–1683) [1683], Relatio Tarahumarum Missionum eiusque Tarahumarae Nationis Terraeque Descriptio, editio electronica (), 9250 verborum, Ed. Ludwig Fladerer [genre: prosa oratio - relatio] [word count] [rattkayitarahum].

Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym].

Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1700], Jesseidos libri XII, editio electronica (), 13523 versus, verborum 84448, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [viciccjess].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1747], Philosophiae versibus traditae libri sex, versio electronica (), 11229 versus, verborum 82047, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - didactica] [word count] [staybphilos].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Additamenta ad Annuas, versio electronica (, Zagreb), Verborum 17030, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbannadd].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1753], Ecloga recitata in publico Arcadum consessu, versio electronica (), 325 versus, verborum 3023 [genre: poesis - ecloga] [word count] [boskovicrecl].

Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764], Echo libri duo, versio electronica (), Verborum 11422, versus 1535, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis epica] [word count] [zamagnabecho].

Zamanja, Bernard; Kunić, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768], Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica (), 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [word count] [zamagnabnavis].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].

Hesiodus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1785], Hesiodi Ascraei opera, versio electronica (), 2747 versus, verborum 58425 [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; prosa - epistula; prosa - commentarius] [word count] [zamagnabhesiod].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1790], Operum omnium tomus III, versio electronica (), Verborum 71764, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl3].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica (), Verborum 26295, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlendesc].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Quindecim epistulae ad Martinum Georgium Kovachich, editio electronica (), Verborum 12898, epistulae 15, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skrlepistkov].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Status actualis oeconomiae publicae, versio electronica (), Verborum 39967, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlenstatus].

Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].

Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Epigrammata, versio electronica (), 20870 versus, verborum 170058, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epigramma] [word count] [kunicrepigr].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1798], Ad Maximilianum Verhovacz epistola 1. Octobris 1798, versio electronica (, Jakovlje), Verborum 577, Ed. Neven Jovanović Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skerlenepistverh17981001].

Ferić Gvozdenica, Đuro (1739–1820) [1803], Periegesis orae Rhacusanae, versio electronica (, Dubrovnik), 3368 versus, verborum 28363 [genre: poesis - epica; poesis - praefatio; prosa - index] [word count] [fericdperiegesis].

Rastić, Džono; Appendini, Franjo Marija; Zamanja, Marija; Zamanja, Bernard; Ferić, Đuro; Appendini, Urban (1755-1814; 1768-1837) [1816], Carmina, versio electronica (), Versus 6583, verborum 46647, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - satura; poesis - elegia; poesis - epistula; poesis - carmen] [word count] [rasticdzc].

Babulak, Oton (1808 - 1838) [1833], Elegos honoribus Iosephi Matzek, versio electronica (, Osijek), Verborum 721, Ed. Nikola Matasović [genre: poesis - elegia] [word count] [babulakoelegosmatzek].

Babulak, Oton (1808 - 1838) [1834], Proseucticon honoribus Joannis Petri Caroli comitis a Sermage, versio electronica (, Osijek), Verborum 1128, Ed. Nikola Matasović [genre: poesis - elegia; poesis - ode; poesis - mixtum] [word count] [babulakoproseucticon].

Gundulić, Ivan; Getaldić, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865], Osmanides, versio electronica (), Verborum 42047, 5086 versus, Ed. Neven Jovanović Juraj Ozmec Željka Salopek Jan Šipoš Anamarija Žugić [genre: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [word count] [getaldibosmanides].

Mažuranić, Ivan [1957], Mors Smail-Agae Čengić (, Split), Verborum 6318, versus 916, Ed. Baković, Ivan [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [mazuranicbakovicmors].

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report