Your search found 1070 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-1070:

maxime multitudo ipsa uictum habebat. Hec regio dicebatur fuisse antiquitus pascua Romanorum. Ceperunt ergo circumpositas regiones bellis assiduis infestare, ecclesias destruere, christianos affligere. Erant enim pagani crudelissimi, prius uocabantur Hunni, postea sunt Hungari nuncupati. Ante ipsa tempora dux Attila, ferocissimus persecutor christianorum, de predicta regione dicitur fuisse egressus. 2Petrus archiepiscopus, natione Spalatensis, fuit anno Domini nongentesimo nonagesimo, tempore Tripimiri et Mucimiri, filii eius, regum. Paulus archiepiscopus, etiam natione

immoderatis delitiis delectari. Quod enim aliud erat iuuenilis etatis studium, nisi polire cesariem, cutem mundare, uirilem habitum in muliebrem cultum mutare? Tota dies exquisitis conuiuiis aut mollibus expendebatur iocis. Nocturnos sopores uix hora diei tertia terminabat. Cuncta quidem sue uite tempora in apricis siluis et amenis pratis cum uxoribus transigentes non de bellorum strepitu cogitare poterant qui non seria sed ludicra cotidie contrectabant. At uero, quibus erat mens sanior, feralibus nuntiis excitati pestifere gentis metuebant incursum. Quam ob rem regem et principes crebris

Diocletiani, ex quo hodierna civitas extat Spalati, et multi tam nobiles quam populares remanserunt in hac insula, nec voluerunt ire cum illis, nec exponere se in faucibus gentis barbarae. Tunc unanimiter reaedificaverunt antiquam civitatem Braciae, facta inter eos hac conditione et lege, usque ad tempora praesentia observata, quod qui erant nobiles in Salona et in Epetio, fierent et in hac, et qui erant populares et subditi in illis civitatibus, fierent et in hac insula. Ex illis praesentes nobiles trahunt originem et sunt veri nobiles, quia proveniunt ex antiquis nobilibus illustrium

Bracianos in sua potestate retinerent, illorum civitatem destruxerunt et sic Braciae civitas secunda vice destructa fuit. Haec civitas erat fortis et bene munita, et in praesenti extant reliquiae moenium, turrium ris inscriptiones et alia signa eius magnificentiae. Usque ad haec tempora hi nobiles eam deplorant et ob id et alia damna Narentanos freguenter latrones et maledictos vocant. At illi nobiles cives post destructionem civitatis convenerunt ad oram maritimam, vulgo Splagiam, versus insulam Pharam, et ibi ob defensionem sui construxerunt quoddam oppidum et castellum,

Thespis. 171. DERIDET EUNTES ROMAM AD IUBILAEUM
1.171.1  Mille quadringentis Hyperion aureus annis
1.171.2  Adiicit haec decimae tempora Olympiadis,
1.171.3  Natus ut aeterni, qui condidit omnia, patris,
1.171.4  Prodiit intacta virgine factus homo.
1.171.5  Nunc propius quaerenda salus, et ac aethera

fallor digitis, hodie centesima nobis
1.190.10  A te dicta modo est, et puto, quinta salus.
1.190.11  At nobis esset vitam satis una per omnem,
1.190.12  Ut superent Pylios tempora nostra dies.
1.190.13  Dum queror, ecce iterum misero fers, Paule, salutem,
1.190.14  O quam te longe, Paule, valere velim!
1.190.15  Parce, precor, tenero capiti, et

frondibus Ide,
1.225.11  Quot fluvii pisces, quot sidera stellifer axis,
1.225.12  Terra feras nutrit, volucres agitabilis aër,
1.225.13  Quot segetes aestas, vernalia tempora flores,
1.225.14  Quot pater Autumnus dulces in vite racemos,
1.225.15  Humantes pluvias quot bruma novissima gignit,
1.225.16  Irrigui pictis quot abundant floribus

1.306.16  Ac defendere dogma perseveras;
1.306.17  Dii talem tibi dent beatitatem! 307. IN MARCUM
1.307.1  Tempora, Marce, soles praeponere nostra vetustis;
1.307.2  Adiicis hoc etiam qua ratione putes.
1.307.3   Nunc, inquis, media nemo iam nocte salutat
1.307.4  Astutum portans

summo, Nicolao ex ordine Quinto:
1.313.4  Andreolae hunc sacro genuerunt viscera partu.
1.313.5  Adde et puniceo redimitum sacra galero
1.313.6  Tempora, Bononiae servantem iura Philippum.
1.313.7  Quae defuncta, brevi iacet hoc contenta sepulcro.
1.313.8  Cui probitas morum, nec sancta modestia vitae,
1.313.9  Inclyta nec

quondam viridis primaevo in flore iuventae
1.355.4  Mortis inaudito procubuit genere.
1.355.5  Cum famulo nitidis sese exercebat in armis,
1.355.6  Nec galea, ut famulus, tempora tectus erat;
1.355.7  Curritur, et falsum pugnae certamen initur:
1.355.8  Corruit inflictis unus et alter equis; P
1.355.9  ars galeae anterior iugulum perrupit

Tu tamen et pugnas misces et moenia frangis,
2.10.6  Tantum vel Martis, vel genitoris habes.
2.10.7  Otia iam placeant; castris mox rite locandis,
2.10.8  Commodiora novi tempora veris erunt. 372. DE CAPTIVITATE DRAGULAE WAIVODAE TRANSALPINI
2.11.1  Dicite, Io Paean! captus fert vincla tyrannus,

post tam longum, tam breve taedet iter.
2.13.5  Quando ego te tota suspensus luce tenebo,
2.13.6  Narrantem vastae, dura pericla, viae?
2.13.7  Quis status Ausoniae, quae sint ibi tempora rerum,
2.13.8  Quas urbes, quales videris ipse viros.
2.13.9  Quodsi non fallit cupidam, spes irrita, mentem;
2.13.10  Tota, tuo nobis pectore, Roma, venit.

3.3.213  At sine me paullum tantis praeludere rebus,
3.3.214  Ut sternant magnis metra minora viam.
3.3.215   Labuntur sensim, dum te praeludere fingis,
3.3.216  Tempora; sic aetas praeterit omnis iners.
3.3.217   Prolusum est, ventis, pelagus patet omne, fugatis,
3.3.218  Strataque carminibus satque superque via est.
3.3.219  Incipe, quid

de nostro pectore, cura cadat.
3.8.159   Nec tibi, credo equidem, venient oblivia nostri,
3.8.160  Non, tu si Lethes flumina tota bibas.
3.8.161   Unum est quod verear; nam dum mihi tempora vitae
3.8.162  Spondeo longa tuae; dum reor esse Deos;
3.8.163   Tardavi demens meritas tibi solvere grates,
3.8.164  Nec tribui obsequiis, praemia digna, tuis.

et aeterno complacuisse Deo.
3.12.13  Iure tua est igitur cuivis laudanda voluntas,
3.12.14  Iure igitur coniux, et pater esse cupis.
3.12.15  Sed festas matura faces cum tempora poscent,
3.12.16  Luxque celebrandis venerit apta toris;
3.12.17  Quilibet egregio tecum certabit amicus
3.12.18  Munere, dans animi, pignora certa, sui.

ET MARGARITAM COSTABILEM FERRARIENSEM
3.15.1  Non opus est citharis, ad sacra iugalia, vestris.
3.15.2  Bellerophontei, turba verenda, chori;
3.15.3   Huc potius roseo redimitus tempora vinclo,
3.15.4  Legitimas dextra concutiente faces,
3.15.5  Huc ades, et taedis faveas, Hymenaee, maritis,
3.15.6  Haec est tutelae, subdita cura, tuae.

Ergo tui nobis, fiet tibi copia nostri;
3.19.62  Illa erit, illa sacris annumeranda dies.
3.19.63  Tunc tecum longis ducam sermonibus horas;
3.19.64  Plurima tunc tecum tempora laetus agam,
3.19.65  Et quam nunc absens scriptam tibi mitto salutem,
3.19.66  Tunc praesens vivo cominus ore feram.
3.19.67  Tunc Athesim faciam citharas audire

tanto nunc mea vita metu.
4.2.9  Hic nec opinanti gelidos tremor occupat artus,
4.2.10  Illis quam veniat cernitur ante malum.
4.2.11  Nos pugnam inviti capimus; nisi tempora suadent,
4.2.12  Vos detrectatis conseruisse manum.
4.2.13  Non ulla hic caecos astutia defugit ictus,
4.2.14  Illic vitari missa sagitta potest.

4.2.37  Verum sive tua est, seu sors mea durior, oro,
4.2.38  Nos tibi, te nobis, reddat ut una dies.
4.2.39  Ac reduci sanus large nova musta propinem;
4.2.40  Tempora signabit candidus illa lapis. 23. DE STELLA AESTIVO MERIDIE VISA
4.3.1  Quodnam hoc tam clara sidus sub luce refulget,

gelu faciles praebeat unda vias.
4.5.37  Te quondam Genio sacravit vana vetustas,
4.5.38  At tu debueras manibus esse sacer.
4.5.39  Vana queror demens, nil unquam tempora peccant,
4.5.40  Quae peragit verso mobilis orbe polus.
4.5.41  Vos potius nostri moeroris crimen habetis,
4.5.42  Sidera, fatales volvere nata vices.

furit ventis, sive madet pluviis.
4.6.65  Ad tua mutatur momenta reciproca Tethys,
4.6.66  Sive tumet, refugas sive resorbet aquas.
4.6.67  Quod discrimen habent in agendis tempora rebus,
4.6.68  Hoc etiam pendet de levitate tua.
4.6.69  Nec nisi te quinta nasci potuere Gigantes,
4.6.70  Natalem hunc Furiae, tristis et Orcus habent.

quod diversos perhibent te sumere vultus?
4.6.106  Fallor, an idcirco trina figura tua est?
4.6.107  Nunc Styga Persephone celebras, et foedere certo
4.6.108  Tempora maternis aequa maritus habet.
4.6.109  Nec (vatum ut fingunt mendacia) rapta fuisti,
4.6.110  Sponte rapi voluit si qua redire negat.
4.6.111  Nunc specie Phoebes tacitum

Ergo agimus laeti geminato gaudia festo,
4.7.78  Ac fessis nasci est, altera visa salus.
4.7.79  His demum exactis, patrias remeamus ad oras,
4.7.80  Nec dabimus lentae, tempora longa morae.
4.7.81  Nam simul asstrictas Zephyrus relegaverit undas,
4.7.82  Fuderit et molli gramina prima solo;
4.7.83  Nostra virens iterum tentoria campus

4.8.120  Invidiae non est in monumenta locus. 29. CONQUESTIO DE AEGROTATIONIBUS SUIS, IN MENSE MARTIO ANNO 1466.
4.9.1  Ergo ego quae nobis fuerint data tempora vitae,
4.9.2  Infelix inter tot mala semper agam?
4.9.3   Semper erit, nostras urat quae flamma medullas?
4.9.4  Nunquam ego non aeger, nunquam ego sospes ero?

captus amore suae,
Oebalius tibi par periit puer et puer ille
Magna deum exarsit cuius amore parens.
Non semper simulque pubescit floribus Hyllas,
10   Nec partu campus versicolore rubet.
Huic quoque obesse solent inimicae tempora brumae,
Huic quoque Marmarici flaminis ira nocet.
Crede mihi, brevis est et non diuturna voluptas
Quam superi formae constituere bonis.
15  Si male perdentur quae nunc male tempora perdis,
Postera non veniet commodiora

rubet.
Huic quoque obesse solent inimicae tempora brumae,
Huic quoque Marmarici flaminis ira nocet.
Crede mihi, brevis est et non diuturna voluptas
Quam superi formae constituere bonis.
15  Si male perdentur quae nunc male tempora perdis,
Postera non veniet commodiora tibi.
Effugit admissis aetas non tardior curis
Et tremulo adventat curva senecta pede.
Exangues subeunt curae, mox langor et illa
20   Pars vitae semper deterioris adest.

35  Scilicet ut per te pateat non omnia mortis
Esse nec inferna conditione trahi.
Sed quia Parcarum firmata lege negatur
Aevo hominis semper dexteriore frui,
Dum licet atque sinit facies, dum tempora vernant
40   Gaudia festino carpe abitura pede
Vtere non stabili fugiturae vere iuventae
Non curans homini quid ferat hora sequens
Praecipue aligeri fac

Si oblivione, vel potius aliqua intermissione tuae maximae in me benevolentiae his superioribus temporibus saepissime ad te meas litteras dare destitissem, merito hominis ingratissimi nomen, quod ab ineunte aetate mea totis viribus evitare conatus sum, profecto incurrerem. Sed quia illa tempora cum in partibus regni Rassiae, tum etiam in Pannonia me pluribus incumbentibus causis detinuerunt, non parum dolui hanc causam me a scribendo tantum retardare potuisse. Quod tametsi intervallum jam satis longum visum est, tamen et recordatione tuarum clarissimarum virtutum, et tui

vivosque in cathalogo sanctorum, si quis non numeret, commoventur ac indignantur. Huiuscemodi hominum genus perversissimum est, qui omnia non ex iure, sed ex sua libidine moderantur. Scio virtute pravam libidinem vinces. Usque ad haec tempora nunquam vidimus patronos, qui suo labore, suaque impensa ecclesias edificavere dedicavereque violato divino et humano iure, maximis contumeliis affectos, proprio et avito iure privari. Lucianum suasi sine aliqua hesitatione, tuae

Hinc illa uox caelestis ad superbum regem, seque omnipotenti aequantem, ruit dicens: Tibi dicitur, rex Nabuchodonosor; regnum tuum transiit a te, et ab hominibus eicient te, et cum bestiis atque feris erit habitatio tua. Faenum quasi bos comedes et septem tempora commutabuntur super te, donec scias quod dominetur Excelsus in regno omni et cuicumque uoluerit det illud. Quae singula cum completa essent, quam humilis, quam mansuetus, quam Deo subiectus et in lege ipsius fuerit eruditus audiamus: Ego, inquit, Nabuchodonosor oculos meos ad caelum leuaui

non potui quin tibi et uoluntatem declarem meam. – et ad Sestium P. filium: Non obliuione amicitiae nostrae neque intermissione consuetudinis meae superioribus temporibus ad te nullas litteras misi, sed quod priora tempora in ruinis rei publicae nostrisque iacuerunt, posteriora autem me a scribendo tuis iniustissimis atque acerbissimis incommodis retardarunt. Cum uero et interuallum iam satis longum fuisset et tuam uirtutem animique magnitudinem

desudasse cognouerit et de labore impenso sperat ubertatis augumentum. Quicquid in creaturis paene omnibus ita esse cognoscimus illic maiorem fructum gigni ubi onerosae acerbitatis cura praecesserit. Nam et aestatis et autumni temporis, quae tempora ministra sunt frugum, sterilitatem nimiam nonnumquam hiemis lenitas intulit, cum fecunditatem maximam frigoris saepe praestiterit austeritas, et quicquid clementia ueris resoluit, spem ubertatis amisit. Arbores uero ipsae tanto

"Sed debemus", inquit, "et nos animo praemeditari quod aliquando futuri sumus, et quod, uelimus nolimus, longius abesse non potest. Nam si nongentos uitae extenderemus annos, ut ante diluuium uiuebat genus humanum, et Mathusalem nobis tempora donarentur, tamen nihil esset praeterita longitudo quae esse desisset. Etenim inter eum qui decem uixit annos et illum qui mille, postquam idem uitae finis aduenerit et irrecusabilis mortis necessitas, transactum omne tantundem est nisi

– et Ouidius: Hoc satis in titulo est aeterna maiora libelli et diuturna magis sunt monumenta mihi. Quos ego confido, quamuis nocuere, daturos nomen et auctori tempora longa suo. Hoc se solacio et Dido moritura consolabatur quando ait: Vixi et, quem dederat cursum fortuna, peregi, urbem praeclaram statui, mea

in oris et fierent ipso tristia fata loco; nec mea consueto languescent corpora lecto, depositum qui me non fleat ullus erit; nec dominae lacrimis in nostra cadentibus ora accedent animae tempora grata meae; nec mandata dabo, nec cum clamore supremo labentes oculos condet amica manus. Est enim hominibus in desideriis uanitatis illud

tuo dolore maerent, da patriae ut, si qua in re opus sit, opera consilio tuo uti possit. Denique, quoniam in eam fortunam deuenimus ut etiam huic rei nobis seruiendum sit, noli committere ut quisquam te putet non tam filiam quam rei publicae tempora et aliorum uictoriam lugere. Simili ratione Ioab a luctu Dauid regem reuocauit, quo ob necem Absalom filii sui uehementius cruciabatur. Cum enim rex capite uelato

III.25.3 Verg. Aen. 1,94-96 III.25.4 Ov. trist. 3,3,37-44, ubi 37 Iam pro Tam; 38 fient pro fierent; 40 nec me qui; 42 tempora parua III.25.5 defleantur... sepeliantur ] defleatur... sepeliatur V1 | adeo deest in V1 | se pręstare V1

Termerium, Myndiorum promontorium, multa milia passuum in mare excurrens uersus Coum insulam: regio aprica, uentis omnibus peruia, uinetis atque oliuetis caeterisque arboribus fructiferis optime consita, frequentibus quoque uicis bene habitata. In qua regione uiri tantum in praesens per autumni tempora colligendorum fructuum gratia remanserant. Nam, propter belli metum et excursiones, superioribus diebus in propinquis locis factas, mulieres ac pueros ad mediterranea loca abduxerant. Ad quas terras delatus

uestro tectus amore minas. Ad Hieronymum Papalem
Hieronyme, in teneris sic carmina concinis annis
Vt liceat de te coniicere ista mihi:
Tempora Apollinea gestabis cincta corona
Et solues Lycio debita uota deo;
5  Tunc tua per terras ibit perque ęquora fama,
Quisque feret nomen sydera ad alta tuum.
Si, quibus incumbis, studiis

O quam magna tibi succedet gloria cum te
Ętas nostra simul posteriorque leget! Ad Thomam Chrancum
Nondum bis geminum memorant tua tempora lustrum,
Tandem maturos ędis ab ore sonos.
Sed non est coepisse satis: persistere oportet
Quisquis par magnis uatibus esse cupit.
5  Perge igitur multisque tuis comes ire memento

Dum, Francisce, meum tollis super ęthera nomen
Assiduo cantu carminibusque tuis,
Efficis ut comptę mirer dictata Camenę
Ipsaque Phoebea uerba sonanda lyra.
5  Cingent Aonię lauro tua tempora Musę
Teque colit pręsens posteriorque dies.
Hęc dico non ut laudem pro laude rependam,
Sed quia me semper dicere uera iuuat.
Hęc ego si taceam, taceant si deniqui cuncti,

dux Itacensis erat.
Inuicta uirtute ferox memoratur Achilles,
Hannibal armorum pręditus arte fuit.
5  Munificus Cęsar, Cicero sermone disertus,
Felici Croesus sorte beatus erat.
Tempora temporibus ne cędant nostra uetustis,
Vnus, quę multis sunt data, Grittus habet:
Formosus, prudens, animosus, Marte probatus,
10   Largus opum, dulci nobilis eloquio.
In dubiis usus fortunę

Illius cultu largo magis ubere glebę
Frugibus implebant horrea nostra suis,
Aprici colles et consita uitibus arua
Vina cadis nostris uix capienda dabant.
15  Interea mihi multa quies et tempora lęta,
Mens tamen in Musis ingeniumque fuit.
Nunc illo amisso successit cura quieti,
Dispulit adueniens ocia longa labor,
Quęque aderant nobis procul effugere Camenę

Sum quoniam, Francisce, tibi charissimus unus
Optas me multas uiuere Olympiadas;
Hoc propter uotis diuos precibusque fatigas
Nec cessas sacris thura cremare focis.
5  Accipe sed quare longeuę tempora uitę
Despiciam: uitii est plena senecta sui.
Curuatur dorsum, titubat pes, membra tremiscunt,
Caligant oculi, dens cadit, ora rigent.
Laxa cutis fluitat, caluum caput ictibus urgent

o miseri, quos nunc malus implicat error,
Dum licet, impliciti soluite uincla pedis.
Euigilate graui ne pressos lumina somno
Occupet extremi temporis atra dies.
75   Cernite quam celeri labuntur tempora cursu
Quamque fugax nullam sentiat hora moram.
Felix qui semper uitę bene computat usum
Cogitat et finem iam fore iamque suum.

roseum lunę uultum stellasque minores,
Vt, dum lentus habet mortalia corpora somnus,
Lustrarent tacitas nocturno lumine terras.
Diuidis inde diem a tenebris mensesque reducis
35  Et partita quater sua tempora sufficis anno
Restituisque uices quibus unco uomere putrem
Pinguibus in campis glebam uersaret arator
Et quibus aut messor fruges aut uinitor uuas
Cogeret, ante acti gratissima dona laboris,

35  Tanta autem pietas fuit illi et gratia uitę
(Si quid Iosepho credere teste licet)
Illius ut propter cędem deleta putauit
Hebrea gens urbis tecta fuisse suę.
Martyrii lętus nunc tempora cincta corona
40  Ostentans Christo iungitur ille suo.
Passus est anno a Dominica passione XXXI. Symon et Iudas
Thadeus est

sęuę feriant mea uela procellę
Concutiantque meum quanta pericla caput.
Affer opem misero, lasso succurre clienti,
Auxilium tardet iam mora nulla Tuum.
Exigit hoc ętas: albent mea tempora canis,
Pallent ora, cutem ruga senilis arat,
Caligant oculi, patulę, surdescitis, aures,
Vix geritis, tremuli, dorsa repanda, pedes.
Denique ad extremos ęui peruenimus annos,

mutatę uerso moderamine mentis
Vota uidens placidis nutibus illa foue.
Aduentat suprema dies, discrimine paruo
A gelido durę limine mortis abest.
Sic properant anni, fugit ętas, tempora semper
Prępetibus pennis irrequieta uolant.
Interea stimulis mea mens agitatur amaris
Conscia delicti iustitięque memor.
At Tu, Diua, omnes uincens pietate fideque

Ad Petrum Petrachium Spalatensem

2.18   Virtutem Ascanei mirantur tempora prisca,
2.18   Miramur Musas, candide Petre, tuas.
2.18   Euryalo pulchro pubes formosa fauebat,
2.18  

2.22.5   Saepe tue carmen tenerum componis amice
2.22.6   Et mulces dominam carmine saepe tuam,
2.22.7   Littoreamque ferunt Veneris tua tempora myrtum,
2.22.8   Aspirat facibus blanda columba tuis.
2.22.9   Carmine tu facies notam per soecula Gallam
2.22.10  

3.6.49   Sed, rogo, quis uates fictos toleraret amicos?
3.6.50   A, pereat simulans hostis amicitiam!
3.6.51   Nisus et Euriali perierunt tempora cari,
3.6.52   Quos mirata fuit denique prisca fides.
3.6.53   Lelius in sacro semper uiuebat amore,
3.6.54  

ipse dei.
3.11.45   Vulnere defessus si forte uagatur in urbe,
3.11.46   Querit amans sociam uulneris ipse suam.
3.11.47   Tempora si placidam tribuunt nocturna quietem,
3.11.48   Occurrunt misero somnia multa uiro.
3.11.49   Dormit miles amans et clausis cernit ocellis

3.12.1.7   Pompilius Ianum perfecit mensibus anni,
3.12.1.8   Incipit a Iani mense poeta canens.
3.12.1.9   Principium nostris sunt Iani tempora coeptis,
3.12.1.10   Ordinibus priscis conuenit ordo nouus.
3.12.1.11   Prima dies Iani toto celeberrima mundo est,

facta beata dei. Februarius
3.12.2.1   Februa post Ianum ueniunt cito tempora nobis,
3.12.2.2   Laetitiam nobis februa festa dabunt.
3.12.2.3   Altera lux mensis totum radiata per euum est.

3.12.8.1   Venit et Augustus plenus crescentibus uuis,
3.12.8.2   Augustus festas et dabit ipse dies.
3.12.8.3   Augusti nobis Nonarum tempora prestant
3.12.8.4   Virginis ad laudem festa beata nimis.
3.12.8.5   Laurifer aduenit decima cum luce leuita,

Cannensis pugnę. Saguntini 22 . Ciuile bellum. Bellum Marianum. Bellum Syllanum 23 . Gothi. Sertorius. Catilina. Lepidus. Catulus. Pompeius. Cęsar. Marcus Antonius 24 . Tempora exitusque bellorum ex Dei pendere iudicio 38 . Radagaysus, rex Gothorum, bello uictus 39 . De miseria bellorum 156 .

Comparatio hominis nunc iusti et olim in paradiso positi 79 . Beatitudo a Deo condita 82 . Inter frui et uti 82 . Promissa, uita ęterna uel tempora ęterna quid sit 89 . Qui dixerant animas beatas rursum ad labores redituras 90 . Felicitatis securitas 90 . Animę beatę 96 .

tantum et hic Samaritanus magnificans Deum cecidit in faciem ante pedes eius gratias agens XVII. Hierusalem. Dominus flens super Hierusalem euersionem eius futuram enunciat, eo quod non cognouerit tempus uisitationis suę XIX. Hierusalem calcabitur a gentibus, donec impleantur tempora nationum XXI. Filię Hierusalem, nolite flere super me, sed super uos ipsas XXIII. Iuramentum. Insiurandum quod iurauit ad Abraam. Furor de Deo dictus non signat passionem, sed punitionem. Sic neque Deus iurat ut homo, sed uerbum eius loco iuramenti ad certitudinem promissi

fieri in omnibus qui crediderunt L AD THIMOTEVM I: Vsque in aduentum Domini Iesu Christi, quem suis temporibus ostendet beatus et solus potens rex regum et Dominus dominantium, qui solus habet immortalitatem, et lucem habitat inacceesibilem etc. VI. II: In nouissimis diebus instabunt tempora periculosa. Et erunt homines se ipsos amantes, cupidi, elati etc. III. AD HEBREOS: Terribilis autem quędam expectatio iudicii et ignis emulatio, quę consumptura est aduersarios etc. X. Adhuc semel et ego mouebo non solum terram, sed et cęlum

Misericors et iustus 92. Regnum Domini Iesu 110. Quod in fine mundi uniuersa moueantur 112. Dies tribulationis 133. Solitudo 135, 136. Scrutabitur Hierusalem in lucernis. Dies Domini magnus et uelox nimis 137. Vox Dei Domini amara 138. Tempora pessima in nouissimis 141. Tolluntur nomina dignitatum 143. Enoch et Helias 158. Iudicium pacis. Locus iudicii in portis 164. Veni mittere gladium 171. Dies nota Domino 176. Dies Iudicii 187. Nec omnes increduli pari sententia

adulteram sentit atque ulciscitur 87. Equum adamauit Semyramis 93. Equarum libido extinguitur iuba tonsa. Arieti naturale agnas fastidire, senectam ouium consectari 95. Perdices audito mare pręgnantes fiunt 100. Cęteris animalibus stati per tempora anni concubitus, homini tantum omnibus horis etc. 114. Messalina, Claudii Cęsaris coniunx, cartauit concubitu. Viri hyeme, foeminę ęstate auidiores. Palpebre defluunt Venere abundantibus. Arianidis herbe tactu ligna oleo uncta

ego do coram uobis uiam uitę et uiam mortis etc. 173. Lectio. Dabir prius Carathsephor, id est ciuitas litterarum 133. Aperta sunt prata, id est libri sapientię sacrę 131. Mulier fortis, id est Sacra Scriptura 132. Luna designans tempora 150. MATTHEVS Libido. Omnis qui uiderit mulierem ad concupiscendum V. Si oculus tuus fuerit nequam VI. Socrus Petri febri laboratur, id est libidine ardens conuertitur VIII. Demones intrant in porcos, et grex mergitur VIII. Hoc genus

fera ex femina transit in marem. Egeria in fontem. Gleba in puerum Tagen. Esculapius in draconem. Cęsar in stellam XV . SENECA Mundus. Stellę, sol, anni tempora. Luna, planetę, nebulę, pluuię, flumina, tonitrua. Terra, planicies, montes, fluuii, nemora, animalia, aues, / urbes, segetes, fructiferę arbores, riui, sinus, littora, portus, insulę, gemmę, aurum, ignis, Oceanus, tripartitus

Scipionis, laus 37. Matronas defunctas laudandi mos 51. Phocionis uxoris modestia laudatur 61. LACTANTIVS FIRMIANVS Mundus a Deo factus 38. Elementa Deus distinxit, qualitates, tempora 39. Mundum non esse ęternum 41. Quando et quare factus a Deo mundus 147. Ratio mundi non potest ab homine apprehendi 148. Errauerunt philosophi de ratione mundi, qui Dei prouidentia gubernatur 149. Mundus cuius causa

Narrate omnia mirabilia eius 399. Mementote mirabilium eius quę fecit 399. Et misit signa et prodigia in medio. Qui facit mirabilia magna solus 425. Mirabilia tua narrabunt 436. Matrimonium. Ab uxore menstruata abstinendum 10. Certa coeundi cum uxoribus tempora 54. Graue pondus uxorum est, si excepta causa fornicationis eas dimittere non licet 166. In resurrectione neque nubent neque nubentur 171. Tacianus, hencraticarum heresiarches, etiam eum qui uxore utitur, in carne seminare /

MARCVS TVLLIVS CICERO IN TVSCVLANIS
Poetę. Philosophia ad rectam uiuendi uiam pertinens 89 . Poetarum genus e doctis antiquissimum. Philosophia Latina latuit usque ad Ciceronis tempora. Philosophia perfecta ornate et copiose dicere 90 . Ennii poetę epitaphium 93 . Poetę et reliqui clari uiri post mortem nobilitari cupiunt. Philosophia omnium artium mater

euaserint, cauerent Absaloni illesumque seruarent; extinctum grauiter fleuit 53 . His quoque qui Absalonis partes secuti fuerant pepercit, Amasam, ducem eius, magistrum militię fecit. Semei iniuriam non uindicauit, distulit tamen ad Salomonis tempora 53. De Ioab quoque qui Abner et Amasam dolo occiderat cognitionem Salomoni commisit 53 . Ossa Saul et Ionathę et eorum qui in crucem acti fuerant posuit in sepulchro Cis, patris Saul. Et Deus propitiatus est terrę

In atrio altare ante faciem templi 101 . Vt oremus sine cessatione 103 . Conuersi ad templum orabant. Tria orandi tempora: tertia, sexta, nona 129 . In cinere et sacco postulat Daniel 133 . Oratio Susanę 142 . Ora in abscondito 147 . Petite, et

inexplicabile 1 . Persę archana regum mira cęlant fide 12 .
Somnus. De militibus Alexandri ait: fatigatis humum cubile est 1 . Tempora somni arctiora quam noctis sunt. Somnia Darii 2 . Somnio cognitum Tyrum capiendam 10 .
Sol. Mesopotamię regioni tam feruens ęstus, ut pleraque animalia, quę in

Noctes ad requies hominum institute 61 . De horis cannonicis officii dicendi 155 . Primus mensis anni celebrationi attributus 288 . Tria tempora: ante Legem, sub Lege, sub Gratia. Obseruationes temporum contra mathematicos 289 . Sabbatum non iuxta litte ram obseruandum 290 . Dies Dominicus resurrectione Domini sanctificatus. Quadragesima.

conuersi sunt in fugam 224 . Tempus. Principium mensium, anni constituit Dominus 11 . Annus septimus annus remissionis Domini 27 . Ab Omnipotente non sunt abscondita tempora 105 . Omnia tempus habent, et suis spaciis transeunt uniuersa sub cęlo. Cuncta Deus fecit bona in tempore suo 133 . Quare priora tempora meliora quam nunc. Dies bona, dies mala

Ab Omnipotente non sunt abscondita tempora 105 . Omnia tempus habent, et suis spaciis transeunt uniuersa sub cęlo. Cuncta Deus fecit bona in tempore suo 133 . Quare priora tempora meliora quam nunc. Dies bona, dies mala 134 . Transmigrabis per diem, egredieris uesperi 186 . MATTHEVS
Testis.

tauri ab undis ęquoreis. Cyppus in Tyberi despiciens animaduertit cornua sibi in temporibus nata et tali prodigio territus obstupuit XV .
Tempus. Aureum, argenteum, ęneum, ferreum. Anni tempora quattuor: uer, ęstas, hyems, autumnus I . Pythagorę sententia cuncta temporibus mutari, abire et redire XV .

Tempus. Profusissimi in eo cuius unius honesta auaritia est. In eos qui quiete uiuendi tempus differunt 78 . Res omnium preciosissima tempus. Nemo restituet annos. Tria uitę tempora: pręteritum, pręsene, futurum 79 . Nihil perpetuum 81 . De tempore quęstio. Cogita, quantum temporis tibi auferat mala ualitudo, occupatio quotidiana, publica, priuata, somnus

78 . Pyrro in naui reliquis tempestate perterritis ipse impauidus 95 .
Terram esse antiquissimam deorum ait Plato; fuisse autem conditam, ut diei noctisque tempora et uices uariaret. Duo principia: Deus et materia 36 . Parmenides primus terram globosam dixit et rotundam et in medio sitam 90 . Diogenes Apolloniates ait terram esse rotundam atque in medio

Omne tempus perit, in quo uirtutibus non deseruimus 146 . Mensis Nisan mensis nonus 150 . Quar tus, quintus, septimus, decimus 164 . Nouissimi dies Christi tempora 192 . Hebdomadę Danielis 267 . Hebdomada. Ogdoada 270 . SECVNDA COMMENTARIORVM

Hebdomada, ogdoas]. Aiunt unum sęculum, id est humanę tempus ętatis LXX annorum numero supputari 70 . Hebdomada, ogdoas 100 . Danielis hebdomadę 133 . Septem tempora, id est septem anni 141 . Cras in Scripturis futurum tempus intelligitur 148 . Quomodo tertia die resurrexit. Synodochicos totum intelligitur 156 .

sęcula sęculorum 192 . Dum tempus habemus, operemus bonum 302, 216 . Dies mala 240 . Qui non putant esse tempus pręsens 242 . Tempora meliora mores faciunt, non conditio 299 . Tempus opportunum. Dies mali 301 . Dies uanitatis 303 . Dies mali 339 . Tempus

2.2.16   Et Siculum nectar praestant et Hymetia mella.
2.2.17  Tu quoque nobilior cunctis, quae sancta coronas
2.2.18  Tempora, spina rigens praeacuta cuspide; quamuis
2.2.19  Diuinam penetres per multa foramina frontem
2.2.20  Atque immortali rubeas infixa cerebro,

2.2.42  Prosiluisse meo: questus et flebile carmen
2.2.43  Tristis amem impendamque tuo pia iusta sepulcro!
2.2.44  Nunc etiam nobis meliori tempora serto
2.2.45  Exhylarare nefas: uel, si tam imbellis amaras
2.2.46  Detracto sentes, saltem squalere cupresso
2.2.47  Et frontem

2.2.140  Purpurea indutum trabea solioque sedentem;
2.2.141  Iamque iterant plagas adduntque in uulnera uulnus
2.2.142  Sacra coronato spinosis tempora dumis,
2.2.143  Ne quid inexpertum sceleris sit, ne quid inausum:
2.2.144  Ludibrio est Christus, ceu pars uilissima uulgi.

et cuia resultet
2.2.176  Coniectare iubent fragilisque fatiscat harundo,
2.2.177  Cuius et auctoris circum caua tinniat ictus
2.2.178  Tempora, quis cannas adoperto in uertice frangat;
2.2.179  Scurrilesque iocos et seria uulnera miscent
2.2.180  Et salibus tormenta scatent et ludicra res est

2.4.224  Nectar et ambrosiam fragili praegustat in aeuo
2.4.225  Sideribus librante suum spe praepete uotum
2.4.226  Praeuentisque bonis, nec in ultima tempora differt
2.4.227  Longum expectandos ignauo tempore fructus,
2.4.228  Sed quasi continuo mox successura tenori
2.4.229  Rebus et

maior
3.1.16   Aetheris an placidae gratia maior aquae.
3.1.17  Mira fides! Hic poma manu florentia gestat
3.1.18   Frondibus et uernis tempora cingit hyems;
3.1.19  Horrida nec glacie aut niuibus consputa senescit
3.1.20   Bruma, sed autumnum uerque fidelis agit.
3.1.21  

luci,
3.1.106   Antiquum Veneris praestat habere nemus,
3.1.107  Poma nec Alcinoi desideret altaque Tempe,
3.1.108   Cui tuus aspectus tempora uerna facit.
3.1.109  Hinc tibi nec priscis ingloria laudibus Ancon
3.1.110   Torua Cleonaeę temperat ora iubae,

fugacis
4.8.12   Vt reparat celeres menstrua luna uices.
4.8.13  Nam quis in exuuiis senium deponit ut anguis,
4.8.14   Cornibus aut iactis tempora 8,14 tempora in margine: corpora fessa leuat,
4.8.15  Emendatque grauem Phoenicis more senectam,
4.8.16   Cui licet humanos expoliare

4.8.12   Vt reparat celeres menstrua luna uices.
4.8.13  Nam quis in exuuiis senium deponit ut anguis,
4.8.14   Cornibus aut iactis tempora 8,14 tempora in margine: corpora fessa leuat,
4.8.15  Emendatque grauem Phoenicis more senectam,
4.8.16   Cui licet humanos expoliare situs?

iuuenescet ahenis,
4.8.26   Sulcabit teneras cum tibi ruga genas.
4.8.27  Et simul annoso pellis laxabitur aeuo,
4.8.28   Et pinges raris tempora calua comis;
4.8.29  Orabis quoties multos, te nemo rogabit,
4.8.30   Emeritam nec uox blanda decebit anum.
4.8.31  Non extensa

3.
5.3.1  Quid tibi uis mecum titubantes, sordide, gressus
5.3.2  Qui quatis expresso marcentia tempora Baccho
5.3.3  Vinitor et calcas spumantes ebrius uuas?
5.3.4  Quid tibi uis mecum? Quidnam male sobrius in me
5.3.5  Insontem sic

5.3.67  Depellit morbum: febres cessere profanae
5.3.68  Incolumisque meos subito uigor occupat arctus.
5.3.69  Iam non haec metuam fatalia tempora nobis,
5.3.70  Nec datur Autumno titulus nec gloria mortis
5.3.71  Vlla meae. O quantum facinus patrare tulisti,
5.3.72  Quod

nobis nocuere furores
5.3.76  Quam febres, Autumne, tuae? Tu saeuior unus
5.3.77  Omnibus aestiuoque mihi flagrantior anno.
5.3.78  Tempora num Veris, quamuis spirantia multis
5.3.79   Flatibus incertisque annum uariantia flabris,
5.3.80  Perpetuo incolumem non seruauere salutem?

licet horrida frigore multo,
5.3.82  Et cano uestita gelu? Mihi quilibet annus
5.3.83  Innocuus fluxit, uerum autumnalia tantum
5.3.84  Tempora Pierio sunt non innoxia uati.
5.3.85  Quae tibi nunc tanto pro crimine digna precemur
5.3.86  Praemia? Maturas tibi grandine Scorpius uuas

5.3.98  Sic, rogo, sic sociis spoliatus mensibus omni
5.3.99  Parte, Autumne, uaces, nec habundes fructibus ullis,
5.3.100  Infoecunda fluant sterili tua tempora cursu,
5.3.101  Et pereas penitus reliquo intercaeptus ab anno. 4.

5.4.201  Quo pacem, quo bella regis. Si quando labori
5.4.202  Interualla tuo studium puerile petebat,
5.4.203  Tunc sudor puluisque tuus, rata tempora campi
5.4.204  Instabant grataeque uices, animisque leuandis
5.4.205  Membra fatigabas, gremio nec passus inerti,
5.4.206  Nec

spatientur habenis,
5.7.75  Inque uicem numeris par sit sententia binis.
5.7.76  Quo tamen ut sedes anapesti consona discas
5.7.77  Tempora, praeuenere breues a fronte gemellae:
5.7.78  Mox quasi syrma trahit longam tibi syllaba caudam
5.7.79  Tertia. Sic elego magnum sociante cothurnum

5.7.80  Dulcior alternis respondet Gratia Musis. 8. Ioanni Gondolae Rectori
5.8.1  Rector, honestabis qui tempora praepetis aeui,
5.8.2   Ecce alter 8,2 alter suprascriptum: alius mensis dicitur esse tuus.
5.8.3  Hoc itidem reliqui fratres feeliciter

9. Michaeli Bono Rectori
5.9.1  Ecce tuus mensis tam dira pericula nobis
5.9.2   Sustulit et tandem tempora festa dedit,
5.9.3  Emendatque Pharum infidam, natumque nocentem
5.9.4   Baisetus uicit iusta per arma pater,
5.9.5  Et Selymi

5.10.3  Luxuriat pomis, ceu diuite Copia cornu,
5.10.4   Foecundoque aestus temperat imbre graues.
5.10.5  Huic hyemes cedant, ueris quoque tempora, quantum
5.10.6   Fructibus adsurgunt florea serta nouis.
5.10.7  Quintilemque licet frugum commendet aceruus,
5.10.8   Sed Canis

6.1.43  Nam mihi donandum compsit te, magne Lucreti,
6.1.44   Sordidulum munus nec tulit esse meum,
6.1.45  Verum auxit uigili per tempora longa labore
6.1.46   Et totum antiquo more refinxit opus.
6.1.47  Inde instaurati multumque diuque laboris
6.1.48   Huic decus,

uenalis sanguine multo est
6.3.106   Virtus immensi uertice nata Iouis.
6.3.107  Ergo hanc conciliat magis irrequieta iuuentus,
6.3.108   Tempora quam Pilii desidiosa senis.
6.3.109  Crede mihi, incertam longum expectare senectam,
6.3.110   Ingenio tanti nec properare meo.

et luctus dememinisse mei,
6.3.293  Si decet interea nigram deponere taxum,
6.3.294   Si phas lugubres exhylarare comas,
6.3.295  Tempora iam nobis meliori fronde uirescant,
6.3.296   Succedant capiti laurea serta meo.
6.3.297  Eia age, deposito – si phas est dicere – luctu,

laboris
6.5.20   Scribendique pium dextra recusat opus,
6.5.21  Gratas redde uices et magno foenore soluas
6.5.22   Praeteritae, Laurens, tempora longa morae.
6.5.23  Quid, cunctaris adhuc? Veteris fidique sodalis
6.5.24   Num, precor, admonitus tardior esse potes?
6.5.25  

parce, uiator,
6.19.2   Pascillum miris obstupuisse modis,
6.19.3  Nec modo delicias, solitum nec carmen hiare,
6.19.4   Et quos dictabant tempora festa iocos:
6.19.5  Nam modo dum totam contristat naenia Romam,
6.19.6   Lucet et ante oculos funus herile suos,
6.19.7  

doctissimo ac eloquentissimo viro domino Petro Barocio preclaro patricio Veneto Gorgis Sisgoreus Sibenicensis plurimum se commendat
Petre, decus Venetum, Barocie gloria gentis,
Lux vatum, quos haec tempora nostra ferunt,
Aspectu primo mirabar verba loquentis,
Mirabar tanti dulcia gesta viri.
5   Credo tuo, doctor, latitabant pectore Musae,
Quarum praesidio dulce videre decus.

conantur, consyderata gentium modernarum infoelicitate arbitrantes fortasse Dalmatiae spinam non potuisse huiusmodi produxisse rosam pulcherrimam. Pudet me et dictum Appiani Appianus referre, qui ait: Illyriorum natio ad Philippi et Alexandri usque tempora potens habita nunc adeo eviluit, ut nullo cognomine superesse iam videatur . C. VI. DE SITU DALMATIAE Provinciarum Illyriae Dalmatia

signa canes. Quis nube cruenta
3.69  Ductor erat? Quo tanta lues inuaserit Orcum
3.70  Diua mihi Pimplea refer!--- Dux agmine Pluto
3.71  Primus quadrupedum curru est inuectus equorum,
3.72  Quoi caput armatur galea flammisque relucent
3.73  Tempora Tartareis ardentque in uertice cristae.
3.74  Proximus it iuxtaque Satan, quo nulla barathro
3.75  Peior pestis inest nec saeuior ira deorum:
3.76  Mille deos Acherontis agit. Hinc arduus instat
3.77  Laeuiathan, crines flauos arrectaque

dedit, tenerosque sub annos
Fila lyrae puero tantum stridentia cessit;
Has tamen ingenii nostri tibi, Vite, dicare
Primitias placuit. Cum mox adoleuerit aetas
Et mea Cyrrhaeam gestarint tempora laurum,
70  Excipies grauiore sono tua facta canentem. Notae:

sua mala; et misertus est Deus super maliciam, quam locutus fuerat, ut faceret eis, et non fecit. Ea igitur spes impetrandę salutis non fallitur, quam uitę correctio comitatur. Euangelii tempora percurramus! Cuius spem non incitat atque accendit latro in cruce poenitens? Quam quidem crucem, si nihil mali commisisset, si nemo cogeret, ipse sua sponte hac mercede ascendere debuit, ut a Domino audiret uocem illam,

illi humani generis parentes Adam et Eua, quandiu in paradiso fuere, arborum fructibus aliti sunt. Eiecti quoque, non nisi pomis, holere, frugibus uescebantur et aquę frigidę potu. Carnium uero et uini usus ad Diluuii usque tempora dilates est, id est, post duo milia et ducentos quadraginta duos annos quam mundus conditus. Et, si tot seculis harum rerum usu carere potuit humanum genus, profecto, si cui nunc earundem abstinentia nimis difficilis

reticere pręoptarunt, cum ob hoc a Deo dirigerenter , ut regum populorumque uitia corriperent et eis poenas denuntiarent. Esaias in duas partes sectus est, Hieremias lapidibus obrutus, Amos uecte per tempora transfixus. Alii etiam sancti homines — fateor — talia passi sunt, sed de morte transierunt ad uitam, de laboribus ad quietem. O pręoptanda supplicia, per quę beatitudinis cumulus augeatur et quorum patientia Deo

armatus animus tuus, sermo in omnibus moderatos ac parcus et qui necessitatem magis loquendi indicet quam uoluntatem. Idem eas, quę in monasterio sacris initiatę sunt, instruens, etiam silentii tempora obseruare monet sic dicens: Volo, charissimę, ut in conuentu uestro ter aut pluries in hebdomada, exceptis festiuitatibus, loqui omnino, nisi urgente causa perutili et necessaria, nullatenus liceat, nec simul nec cum

pręlium descendentem fudit fugauitque. In decem milibus Decalogi numerus habetur, quo, si poenitens se munierit, uitiorum multitudinem contra insurgentem facile superabit. Iahel autem, uxor Aber, Sysaram adacto in tempora clauo interfecit. Iahel interpretatur incipiens , Aber lucidus . Iahel ergo uxor est Aber, quia illum, quem poenitere incipit, lux recti prauique dignoscendi comitatur. Sysara exclusionem gaudii

quam charitatem amittere, sine qua cętera animi bona nihil sunt? Abundabit iniquitas. Quę iniquitas? Illa plane, de qua Apostolus ad Timotheum scribens ait: Hoc autem scito, quia in nouissimis diebus instabunt tempora periculosa et erunt homines seipsos amantes, cupidi, elati, superbi, blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, sine affectione, sine pace, criminatores, incontinentes, immites, sine

Rursum idem propheta impietatem eius audaciamque designans, etiam quandiu regnaturus sit, declarat. Sermones — inquit — contra Excelsum loquetur, et sanctos Altissimi conteret, et putabit, quod possit mutare tempora et leges. Et tradentur in manus eius usque ad tempus et tempora et dimidium temporis, hoc est, usque ad annos tres cum dimidio. Hanc temporis perscriptionem Apocalypsis aperte indicat, ubi dicitur: Et

regnaturus sit, declarat. Sermones — inquit — contra Excelsum loquetur, et sanctos Altissimi conteret, et putabit, quod possit mutare tempora et leges. Et tradentur in manus eius usque ad tempus et tempora et dimidium temporis, hoc est, usque ad annos tres cum dimidio. Hanc temporis perscriptionem Apocalypsis aperte indicat, ubi dicitur: Et ciuitatem sanctam (hoc est, Ecclesiam) conculcabunt mensibus

diem illum ignorare uoluit, ut semper uerentes, ne forte is crastinus sit, quotidie occurrere illi parati simus. Itaque etiam post resurrectionem suam de ipso die interrogantibus Discipulis respondit: Non est uestrum nosse tempora uel momenta, quę Pater posuit in sua potestate. Hinc et Apostolus ad Thessalonicenses scribens ait: De temporibus autem et momentis, fratres, non indigemus, ut scribamus uobis. Ipsi enim diligenter

est bestia et periisset corpus eius et traditum esset ad comburendum (igni) **add. , aliarum quoque bestiarum ablata esset ***corr. ex est potestas et tempora uitę constituta essent eis usque ad tempus et tempus. Sicque Ecclesia sublatis persecutoribus conquiescet iam secura, nisi forte tam gloriosum Sponsi sui aduentum et ipsa stupens timebit, donec ab illo euocata

1.16  Conqueror et fractam spemque fidemque gemo.
1.17  En uiret omnis ager, tamen at mihi sicca uidentur
1.18  Omnia: nil maestos tempora laeta iuuant.
1.19  Si lacrimis uocem confundimus, hei mihi nullus
1.20  Mitiget alloquio tot mala nostra pio.

tempore amantum
9.42  Scribito, liuentes, lactea colla, notas.
9.43  Docta corymbiferis ornabis tempora sertis,
9.44  Hac tua nobilitas scandet in astra uia.
9.45  Inter honoratos felix cantabere uates,

mala continuis tolerando laboribus explet,
26.102  Ille laboriferum fortius ardet iter.
26.103  Qui patietur, aget iucundae tempora lucis,
26.104  Post modo composito tempore laetus erit.
26.105  Euehat optatas tandem patientia sedes

Musta sub autumno calcabat turbida rubro,
37.98  Quot meus agrestis farra tegebat humo.
37.99  Forte famem, nullam norant sua tempora pestem:
37.100  Ah peream si non hic puto numen erat!
37.101  Nil nisi Laetitiae restabat condere sacrae

37.104  Vota, reor uotis fertiliora meis.
37.105  Quam cito laeta fluunt, subitas mutantur in horas,
37.106  Tempora praecipiti flant leuiora noto.
37.107  Heu heu Ramneriae discessit gloria prolis
37.108  Inclita, turbauit tot bona nostra

Quid, Francisce, facis, librosne amplecteris ulnis?
38.4  An sedet in gremio mollis amica tuo?
38.5  Nectit adoratas circum tua tempora laurus
38.6  Delius, an Paphius myrtea serta puer?
38.7  Pallados arma magis tibi sunt in pectore doctae,

46.41  Quam tua de nostris exibit imago medullis,
46.42  Quam tuus e nostro dissoluetur amor.
46.43  Tempora sed quia sunt nimium distantia primis,
46.44  Continuo uariis obruor ecce malis.
46.45  Auferor assiduis nunc huc, nunc flatibus

ab aequorea rapitur si forte procella,
46.140  Sidere Amyclaeo laeta sic esse solet.
46.141  Nunc bona promittit, nunc mollia tempora dicit
46.142  Affore, constanter tot mala ferre iubet.
46.143  Iura petit si quis, geminas sibi porrigit aures,

59.66  Dextera, pro nobis quoties depugnat in hostes.
59.67  Anguigeris Bellona comis perplexa lacertos,
59.68  Tempora Romuleae uictricia subdita lauro.
59.69  Tu patris aetherei coniunx placidissima, mater
59.70  Vnica, fatiferi dulcissima filia

60.7  Pallida cur macies graciles abduxerit artus;
60.8  Cur faciem nobis ruga senilis arat.
60.9  Nostra quod albescunt imitantia tempora cycnum;
60.10  Ostendit Scythicas cur mea barba niues.
60.11  Quae quoque causa meam uitiauerit aemula formam;

60.21  Nocte dieque dolor, circum discrimina mille,
60.22  Mille sonant; hinc nos angit et inde metus.
60.23  Tempora temporibus subeunt grauiora; moramur
60.24  Vix intra muros, nec licet urbe mori.
60.25  Adde quod et natis non ultima cura

67. ad Annibalem Lutium
67.1  Astra, racemifera redimitus tempora lauro,
67.2  Transiget Hectorea Caesar in arte potens;

68.8  Quae subito laetas turbat acerba uices!
68.9  Prospera quisquis habes igitur confidere noli:
68.10  Tempora saepe solent deteriora sequi. 69. epitaphium eiusdem

Lygurum Calabrumque et Turcas mille carinas
28  Adriaci regina maris sub principe tanto
29  Princeps orbis erit dum pia Parca sinat.
30  Candida Parca sinet, crudam viridemque senectam
31  Annuet, et Pylii tempora longa senis,
32  Ut tandem redeant quae prisca absumpserat aetas
33  Saecula, divino sceptra tenente duce,
34  Cui iubet Italiae vicinaque montibus altis
35  Subdi regna deus et sua iussa pati.

182  Saepe iubet populum patribus esse parem,
183  Nec mortale canens lyrico modulamine carmen
184  Gloria perpetuo plectra sonora movet,
185  Maiestasque premens rugoso saecula fastu
186  Tempora praeteritis nexa futura notat,
187  Assidet bis proprium Venetum clementia numen
188  Parcere quae miseris Caesare teste solet.
189  Nam dare subiectis veniam, expugnare rebelles,
190  Sola solent

pręsentem hominum nequitiam, quę ad cumulum usque excreuit, considerans, quęris a me, quam propinquum putem Antichristi aduentum. Venturum Antichristum nemo fidelis ambigit. Quando autem ueniet? Coniicere possumus, decernere non possumus, dicente Domino: Non est uestrum nosse tempora uel momenta, quę Pater posuit in sua potestate. Et alibi: De die illo, inquit, uel hora nemo scit, neque angeli in cęlo, neque Filius, nisi Pater. Non quia Filius quicquam minus sciat Patre, cum Pater et Filius unum sint, sed Pater scit, quia Filio communicat, et Filius

opinor esse livorem ac vitiligationem, amplum sane malum, et quod ne divinis quidem ingeniis pepercit: hinc Zoilus ille Homericus, hinc notissimum adagium arbor suspendio eligenda , cuius mali hoc unum remedium non illa solum nunquam satis laudata antiquitas, sed nostra etiam tempora antiquitatis pertinaciter aemula esse censuerunt. Emissurus itaque epithalamium in nuptias invictissimi ac felicissimi Pannoniarum ac Boemiae regis Vladislai et serenissimae reginae Annae Candaliae multum diuque dubitavi, cuius praesidio tutissime in medium prodiret, nec ullus sane

201   Sceptriferis thalamis et faustae foedera taedae
202   Acceleret certis sponsalia nectere verbis:
203   Non aliam se velle toris, quin caelibe lecto,
204   Invida coniugium si forte hoc fata negarint,
205   Tracturum vacuam ventura in tempora vitam.
206   Nam quum sollicitus gentes percurrat et urbes,
207   Nil habet Ausoniae plaga, nil Germania dives,
208   Cognati nil regna soli, nil ultima tellus,
209   Quae iam declives currus Phoebique cadentes
210   Sentit equos, tanto

ignes
365   Aspiratque faces et connubialia iura.

366   Senserat insolitos ignes non conscia amoris
367   Virgo prius; iam iam gaudet regina vocari,
368   Iam cupit e tanti collo pendere mariti
369   Incusatque moras et stantia tempora damnat
370   Sollicitisque frequens digitis dum computat horas,
371   Haud prius aspectum iam mens decurrit ad Istrum.
372   Ah, quoties regi dixit: "Quid vota moraris
373   Nostra? quid optatae producis foedera taedae?"
374   Non secus in

443   Sentiet hunc Garamas pronusque subibit habenas
444   Nobilioris heri, cedent sublimia gesta
445   Invicti Alcidae, summittet Pella triumphos
446   Extremo Phoebi nascentis ab orbe petitos."

447   Protulerat faustum miles praenuntius omen:
448   Assensit Lachesis, geminae assensere sorores
449   Cadmeoque parant saturatum murice pensum
450   Candentesque legunt gemmas, quibus ordine certo
451   Venturae numerent felicia tempora vitae.

si nepotes mihi non fecerint, Marcellus Tucidanus, ex damnato sumptus cohitu, heres designatur. Quae lego omnium esto. 37.2. Kłis Sextilibus: die prima Augusti, qui et Sextilis dicitur. Consulibus: per consules tempora designabantur. Testament. iur. mili.: militibus liberam testamenti factionem primus quidem diuus Iulius Cęsar concessit, ut, quoquo modo testati fuissent, rata esset eorum uoluntas. Cf. Maph. Veg. 'Militibus

omnia uersant,
7.3.217  Omnia nobilitant, denigrant omnia rursus,
7.3.218  Omnia lege sua dispensant. Splendida nomen
7.3.219  Saepius amittunt lucemque obscura uicissim
7.3.220  Accipiunt: adimunt et praestant tempora famam.
7.3.221  Ergo ubi transactis senior melioribus annis
7.3.222  Occasus properare suos praesentit, olores,
7.3.223  Quos sibi donauit Naro proximus, axe ligari
7.3.224  Praecepit geminos. Praesaga

nil tale uerentes,
7.3.348  Festa suburbano referentes annua templo.
7.3.349  Ecce manus Sarrana uolant cursuque citato
7.3.350  Mille repentinis adoriri classibus urbem
7.3.351  Improuisa parant. Hostes sua tempora nacti
7.3.352  Intempesti aderunt inopinaque moenia uertent;
7.3.353  Tu male defendes uacuos improuida muros.
7.3.354  Quo tamen haec, quaeris, permittam? Cuique facultas
7.3.355  Libera patrandi

et iocundus. Tu vel paucis omnes ad te allicis. Tu quidem unicus in omni genere laudum materiam praebes te extollendi et tamen numquam es satis laudatus. Tu denique Chrisogonus es, quod Latine sonat aureum genus, quia vere aureus es intus et extra. O nos felices, quibus contigit in haec tempora incidisse, talemque ducem in doctrinis enucleandis modo habere, sub vexillo cuius continget nos tramite recto et non obliquo ad terminum felicitatis properare! Ex quo mi Federice: quamvis te inter sidera post sera tempora

in haec tempora incidisse, talemque ducem in doctrinis enucleandis modo habere, sub vexillo cuius continget nos tramite recto et non obliquo ad terminum felicitatis properare! Ex quo mi Federice: quamvis te inter sidera post sera tempora collocabimus, tamen interim praeconia tuarum disputationum lectionumque in Gymnasio Patavino hincinde collecta; orationem etiam cum tractatu universali in divinas mathematicas (qui speculum astronomicum iure dici debet, terminans totam potentiam intellectus humani in omni scientia,

cognoscimus. Sed maria fluxum et refluxum a luna accipiunt; mineralia in visceribus terrae generantur, plantae et animata omnia. Vici et civitates leges Maurorum, Chaldaeorum solum a stellis accipiunt; nativitates, periodos et statuta tempora durationis ab eisdem habent. Quibus quidem ignoratis cuncta convenit ignorare, quibus etiam cognitis anima suam perfectionem habebit. Haec etiam Philosophus confirmat dicens, quod virtus solis et stellarum diffusa in aëre facit omnes istas alterationes in sphaera activorum et

amicis.
1.124   Phebi oratio Salve, chare Deo, domitor mi, celsa Tonantis
1.125  Viscera, pulchre Parens, Terrarum gloria salve: 125
1.126  Ad Te nunc venio Titan, qui tempora novi
1.127   Solis motus Qui status est Coelo, qua sidera lege moventur
1.128  Ipse ego namque Deo duce Parcis stamina furtim
1.129  Accipio, latos agilis sublatus ad

Iovis Conticuit dictis, grates persolvit et ille
1.152  Omnibus. At Rector Superum, Telluris, et Alti
1.153  Talia dicta movet: Nostrum generosa propago,
1.154  Sit tibi nomen Adam; felicis tempora vitae
1.155  Invenies semper, me dum mea fata volutant, 155
1.156  Si tamen, ut nosces, nostra haec moderabere jussa
1.157  Ecce vides, quod te tam pulchrum nostra reliquit

nautica Pinus;
1.265  Tellus cuncta tulit, sunt aurea saecula, nulli 265
1.266  Murmur erat vulgo; sed sic plebs illa fidelis
1.267  Spectabat Superos tali statione reposta.
1.268  Felix illa quies, felicia tempora, quorum
1.269  Lucida perpetuo splendebat lumine virtus. Liber II.

mihi, mea cura salusque,
2.134  Inspice, quid vetuit nobis moderator Olympi,
2.135   Eva respondet Adamo. Frater Adam, pomum, in quo sunt longissima vitae 135
2.136  Tempora. Dulce est, crede mihi; tibi vera fateri
2.137  Non piget; hoc gusta, hoc est dulcius illa
2.138  Ambrosia divûm, qua coelo Conditor orbis
2.139  Vescitur aeterno memorandus carmine vatum:
2.140  Cuncta

Paucis perstringere verbis 145
2.146   Causa originalis peccati. Est opus: ecce pudor sequitur; male sana voluptas
2.147  Mortales fecit miseros; spaciosa gemendi
2.148  Tempora non desunt longum mansura per aevum.
2.149   Subiicitur ratio sensui. Proh dolor! Hi subito norunt pudibunda magistro
2.150  Angue sacro; faciunt membris

sudo uiuat est um O juvenis, semper tanto pro crimine, pulsus 200
2.201  Sedibus aethereis, nitidi spectator Olympi
2.202  Qui fueras pridem, tandem per tempora longa
2.203  Tuque tuumque genus, tam grandia gaudia flebis.
2.204  Et tu, flamma vorax sanie depressa maligna,
2.205   Mulier re at

varias rerum vires pulchro ordine servat
2.434  Ipse Deus, quem nunc mirantur cuncta creantem
2.435  Numina prima aevi: firmatum sidere coelum, 435
2.436  Quod velox lustris omni sine labe peractis
2.437  Tempora, quaeque caduca suo stant saecla sub axe,
2.438  Volvit et huic tandem cessabit fama laborum,
2.439  Aera qui posuit sub magno cardine clari
2.440  Aetheris, exicium nullius numinis ira 440
2.441  Cui

3.18  Pectora mortalis generis, quod vota reservat
3.19  Illius, proh, tantum solus originis ordo
3.20  His extat nec dantur tetra prementia tale 20
3.21  Tempora divinum numen, quae servat anhelis
3.22  Phoebus equis. Idem semper sunt, omnia tandem
3.23  Perpetuo curant, nulla variante senecta
3.24   Deorum concilium pro

Vsurum se cęde ferę, sed dentibus illa
2.145   Infrendens conuersa retro ruit impete uasto
Et notas repetens fauces latrone repulso
Iam loca tuta tenet campoque potitur aperto.
Frustra igitur sceleris peragendi tempora nactum
Apta ratus iam se Cisides, protinus instat
2.150   Occultis certare dolis et fraude latenti.
Submittit quosdam simili satis arte peritos,
Dauida incautum qui supplantare uolentes

Is numerus stratę per gramina rubra cruore
Gentis erat. Parua colei stipantur in arca,
Promissis thalamis donum dotale futuri.
Hinc uictor Dauid, turba comitante suorum,
2.210   Ibat ouans, uiridi redimitus tempora lauro
Et biiugo uectus curru. Peana canebat
Pone sequens miles pulsataque tympana bombos
Ędebant et silua sonum per inane uolutum
Atque cauis haustum rimis referebat eundem.
2.215  

Grandine mox lędente putat, uiolenta quiescunt
Flamina tranquillumque salum cęlumque serenum,
Mutata rerum facie pulsoque pauore,
3.35   Erectas hominum mulcent dulcedine mentes.
At Saul, ut reditum per tempora tarda suorum
Per longasque moras duci conspexit, eisdem
Supplementa recens delecto milite misit,
Dum dubitat primos ad talia facta patranda
3.40   Vel minus audaces uel iam minus esse fideles.

Ascendes populo plaudente, fauentibus astris." Dauid
Iesseides animum erexit lętatus amici
Ingenti multaque fide et, si fata reseruant
3.140   Vlla sibi post hęc melioris tempora sortis,
Digna relaturum se dixit pręmia tali
Illius officio. Renouarunt foedus amoris
Inter se nullo soluendum tempore, donec
Carpere uitales ipsis conceditur auras.

Reddita, multa uirum subito data milia letho.
Sola quater centum iuuenum manus ardua scandens
Dorsa camellorum, fugeret dum prępete cursu,
Euasit tanti manifesta pericula belli.
6.285   Ibat Dauid ouans, redimitus tempora lauro,
Insigni quoque uectus equo, tota agmina circum,
Omnes et spoliis et telis hostis onusti.
Cumque illis pueri, mulieres atque puellę,
Iamdudum captiua manus, nunc libera, tendunt

Nunquam foeta fuit posthac optataque uentris
Gaudia non uidit. Frustra complexibus usa
Sępe uiri sterilem iussa est consumere uitam.
8.290   At uero Dauid, dum nullo lęditur hoste
Et placidę peragit felicia tempora pacis,
Mente agitare pia diuinum coepit honorem Dauid uoluit ędificare templum
Ędis condendę. Nathano denique, postquam
Suspirasset, ait: "Cernis, sanctissime uates,

Et flauę Cereris largo granaria dono.
Miphibosetus enim, cui Michas filius infans
Hęrebat, blando exercens puerilia ludo,
Tunc Solymis posuit sedem, conuiuia lętus
9.50   Dauidis libans per tempora plurima regis.
Ista pedum damnum poterant sarcire labantum,
Si non Siba malus minuisset munera regis
Atque magis cautus si scisset Miphibosetus
Ipse sui serui fraudes uitare dolosque.

Sola leuis contra prauam correptio prolem?
Inde per immensum Sol circumductus Olympum Bis ęstas
Iam bis Oebalios curru contingere fratres
10.160   Visus erat, iocunda noui bis tempora ueris
Aduexisse suo foecundans arua calore.
Absalon accedens tunc regem supplice uoto
Et fratrum turbam ad conuiuia festa uocauit,
Lanigeras tonsurus oues Balasoris in agro,
10.165   Hic

Constituent alium, cuius mox iussa sequantur."
Talibus auditis, iam facto fine querelę,
Descendit Dauid portęque ad limina sedit
11.395  Purpureę uestis iocundo tectus amictu.
Conspicuus cunctis, diademate tempora cinctus,
Aurea sceptra tenens, inuito gaudia uultu
Ostentans cęlansque suo sub corde dolorem.
Conuenere uiri uictricia signa ferentes
11.400  Belligerique duces et coram rege coacti
Vna

in morem. Nulli inde exire dabatur,
Nulli aditus patuit. Ferro clatrata fenestra
Prospectum tribuit uitęque alimenta recępit.
Hic intus mansere diu sine coniugis usu
12.180  Blanditiisque thori, donec sua tempora Dauid
Viuendo impleret gelidosque relinqueret artus.
Post hęc solicitus, Sebę discordia regni
Ne turbet fines, Amasam uocat et simul illum Rex Amasam iubet cum Ioabo persequi

Quam qua dignus eram. Tua me miseratio nunquam
Deseruit. Nunc, oro, meę miserere senectę!
13.25   Perpetua da pace fruar sedesque quietas
Huic animę concede, deus, da, dona salutis
Expectata diu capiam. Quum tempora sęcli
Incipient melius promisso currere fato,
Tunc Dauida tuum cum gente et plebe fideli
13.30   Transfer ad ętherias ęterni luminis arces,
Vt iam, quando tuos dabitur mihi cernere uultus,

Terrenę fecis iam expers liberque futurus,
Cęlesti magis atque magis fulgere fauore
14.225  Coepit diuinumque piis componere carmen
Vocibus aggressus, psalmos cantauit et hymnos.
Et uentura nouę prospectans tempora legis,
Omnia de Christo prędixit in orbe futura: Christi mysteria
Vt cęlo genitus, terra generandus in ista
14.230  Virgineo partu, genitor foret ipse salutis

et Cynthi nemoris puellę
Gentibus dulces meritis lepores
Vsque citantes.
25  Ipse adest tandem Semeleius Euan
Inter adductas iuuenum cateruas,
Lincibus uectus uiridique cinctus
Tempora lauro.
Linus, Amphion leuibusque Apollo
30  Voculis aptent cytharas loquaces,
Vosque, Napeę, uarios, tenellę,
Spargite flores.
Buccina Triton uiridisque Nereus
Personet concha, pariter,

Pomponius oris,
Difficilis, durus nec minus asper erat;
Oedipodis quem uix aperiret cura labroque,
Vix Tiburtinae pectora sacra deae –
5  Iam legitur clarus Vadiani munere uatis,
Cui uirides lauri tempora docta premunt.
Non secuit tantum salebras uitiataque uerba,
Plurima sed multis contulit historiis.
Quid non huic debes docto, Germania, uati?
10  Excolit hic nomen progeniemque tuam.

meae,
5  Quas ego pro meritis aequas tibi reddere laudes,5
Quas possim dignas ipse referre uices?
Me premit externis fortuna uolubilis oris
Et lacerant saeui lintea nostra noti.
Liquerunt uirides mea tristia tempora lauri,
10  Funestis Erato non manet apta locis.
At non dura tamen, non impia fata nec aer
Efficient nullo cura dolorque modo
Quin, Conrade, tuae cupiam meminisse Mineruae,
Deditus ingenio

potissime prędicandum sit c. 12 Qui prętermittendi et qui docendi et qualiter corripiendi c. 13 Vt prędicator ab adulatione procul sit et prędicandi tempora obseruet c. 14 De prędicantium meritis c. 15 De prędicantium beatitudine c. 16 Quantum prodest habere prędicatorem c. 17

Ideo consequenter dicitur: Beata terra cuius rex nobilis est | et cuius principes uescuntur in tempore suo ad reficiendum et non ad luxuriam. Profecto non hominum sed pecudum uita est | habere incerta comedendi tempora | passim-que pasci, quasi qui nunquam satientur | et edaciores idolo Bel bibaciores-que existant; si tamen idolum illud tantum in die consumpserit, quantum mentiti sunt eius sacerdotes, hoc est, similę artabas duodecim, oues quadraginta, uini amphoras sex. Sed tamen potatus

Ad hęc in Marco scriptum est, quod ualde diluculo surgens abiit in desertum locum | et ibi orabat. Luc. VI et in Luca, quod noctibus exiens in monte Oliueti morabatur | quod-que pernoctabat in oratione. In quo quidem et tempora et loca orationi magis accomoda nobis requirenda esse innuit. ut autem perseuerantius oremus, factus in agonia prolixius orauit. Sublatis quoque in cęlum oculis orasse traditur, ut et tu dum oras, mentis oculos ad Deum cui supplicas intendas | et non alio uerba, alio

continendi. Caput VIII Quod autem uiros respicit, uidelicet non oportere contemni uxores, dictum est supra. sed ut euidentius ea res constet, dicemus nunc qualiter ipsa uxor diligenda sit, deinde etiam continendi tempora indicabimus. Paulus apostolus | Ad Ephe. V Viri inquit diligite uxores uestras | sicut et Christus dilexit Ecclesiam | et seipsum tradidit pro ea, ut illam sanctificaret. et paulo

uxor amanda erit, aut siquis inter primum et secundum esse potest medius. Ambo autem gignendę prolis causa inter se coeant, non explendę libidinis affectu. Alterum legitime coniugatorum officium est, alterum turpiter lasciuientium immunditia. Ambo etiam obseruent continendi tempora, dicente Salomone: Eccl. 3 Tempus amplexandi, et tempus longe fieri ab amplexibus. Tunc igitur a coniugii opera Venereę-que uoluptatis usu continere sese

ad cultum idoli sui Belphegor. Multo tamen grauius deliquerunt, qui ad deos alienos conuersi fuerant Deo suo derelicto | nec mirabilium eius memores | nec erga beneficia grati. Tempore iudicum Transeamus ad tempora iudicum. Iosue defuncto degenerauit populus. Colere coepere Baal et Astaroth, non numina sed monstra. Ob hoc passi sunt direptiones rerum-que detrimenta | nec omnino pares esse poterant uiribus aduersariorum. Deinde

| instar crudelitatis est. Altera alterius ope indiget, ut correptio ipsa et corripientem commendet | et emendet peccantem. Vt praedicator ab advlatione procvl sit et praedicandi tempora observet. Caput XIV Ab assentatione autem procul abesse peccatorum castigatorem decet. ut nihil ad gratiam audientium dicat, sed ad profectum. optimi-que medici more utatur | adhibens uulneribus

Vbi obseruandum est, quod non solum tempore apto opus sit, ut data prosint, sed etiam mensura, ut neque plus neque minus dicatur | quam necesse fuerit. Accommodatissima autem huic negocio tempora erunt | ieiuniorum dies, qui ante festum Dominicę natiuitatis Dominicę-que resurrectionis solennes habentur. Tunc tempus acceptabile, tunc dies salutis, tunc messis tempora sunt, in quibus plus frugis

Accommodatissima autem huic negocio tempora erunt | ieiuniorum dies, qui ante festum Dominicę natiuitatis Dominicę-que resurrectionis solennes habentur. Tunc tempus acceptabile, tunc dies salutis, tunc messis tempora sunt, in quibus plus frugis colligi solet. 10 Et qui congregat in messe (ut in Prouerbiis dicitur) filius sapiens est. Siquando alias contigerit. ut uel

alleximus. In Esaia etiam beatos uocat Dominus doctrinę sanctę dispensatores. 32 Beati inquit | qui seminatis super omnes aquas, immittentes pedem bouis et asini. hoc est Iudei et gentilis. quod quidem ad Euangelii tempora pertinet. Deut. 22 Antehac enim Lex uetabat arare in boue et asino simul. Dominus quoque apostolis pręceperat: Ma. 10 In uiam gentium ne abieritis! Nunc autem seminatur super omnes

opera | et agricolationem creatam ab Altissimo. Pręterea fiscellas lentis uiminibus texere, ligna dolare, onera ferre | et quicquid Dei seruo non illicitum factu creditur peragere. neque committere, ut inertia uictus quiescat | et quę prędicationi aut lectioni supersunt tempora, ocio sibi perdat. Ista autem o monache, quę tibi facienda iniungimus, ne quasi uilia et abiecta contemnas, illi qui talia factitarunt, a Domino sublimati sunt. Petrus.

manuum labore uictum quęrere; Dorotheus qui diuenditis quas texuerat sportulis | precium quod uictui superesset, pauperibus erogabat. Non prauis cupiditatibus resistere, non ad perfectionem uitę peruenire potuissent, si succisiua tempora ocio contriuissent. Labor corporis. (!) Labore quippe corporis uegetatur intellectus, uoluptatum appetitio coercetur, superbia frangitur, uirtus retinetur |

interfuerant, lugebant. Samaritani inuidentes Cyro de Hierosolymitis rebellionis iniecerunt suspicionem. Vnde compulsi sunt intermittere templi ędificationem regnantibus Cyro, Dano, Assuero, qui et Artaxerxes, usque ad tempora secundi Darii. Quo regnante ipsi Zorobabel et Iosue templum ędificare coepere. Anno autem Darii VI opus coeptum absoluerunt. Eo perfecto obtulerunt sacrificia, pasca et azima cum lętitia et exultatione

eius populus, qui eum negaturus est. Idem propheta Susannam ad mortem inique damnatam adhuc puer diuinitus inspiratus liberauit et accussatores manifesti mendacii conuictos lapidantibus obiecit. Durauit ipse usque ad tempora Astiagis et Cyri, regum. XII PROPHETAE OSEE OSEE, filius Beri, syncronos Esaię fuit. Prophetauit temporibus Ozię,

errorem hunc refellat, uaticinatur de aduentu Christi iudicioque futuro. Prędicit Ioannem Baptistam in primo Domini aduentu uiam pręparaturum atque ita uenturum illum ad templum suum- Virginis Intactę uterum- ut, qui ante tempora natus est Deus ex Deo, hic idem in tempore homo nascatur ex homine. Hunc ipsum fare asseuerat, qui purgabit poenitentes, damnabit obstinatos, igni inextinguibili torquebit maleficos, adulteros, periuros atque illos qui

amazonibus Amazones ab hercule profligatae. Hyppolitem reginam non abduxerit / atque Panthesilea demum bello troiano ab Achille non sit interfecta: Panthesilea ab Achille interfecta. tametsi comperio relatum in monumentis Amazonas vsque in tempora Alexandri Macedonis floruisse. Haud leuiores tumultus fere ab aedem septentrionis plaga ruentium instar turbinum Europam lacerauere: Inde Huni / Huni. Gotti / Gotti. Vandali / Vandali europam deuastantes.

A postremis Scytharum Hungaris Pannonia inferior intra Carpatum montem / Danubium / Drauum / et Sauum flumina fugatis indigenis possessa est. Hungari pannoniam occupant. Quibus gentibus dei benignitate in Catholicam fidem receptis tranquilla fuerant superiora tempora. Ecce iisdem ab oris longe atrocior tempestas proterens euertensque omnia funditus / ne nostris quidem visceribus parcit. Cuius leuissima primordia in magnam vim se attollentia consideranti multum profecto admirationis / plurimum timoris afferunt. Non enim Thurcae Origo

proemiis apud superos expectantibus. Dixi. TRANQVILLI PARTHEN DALMATAE CRMEN AD GERMANOS
Dvm licuit / Germana cohors / florentibus annis
Molliter in choreis religatos tempora mirto
Ad tibias numerosque pares producere longa
Ocia: vel noctique diem / tenebrasque diei
Iungere / diuersi referente Dione tenoris
Et lusus / dulcesque iocos: dum cuncta benignis
Tempora sub fatis agerentur laeta: nec

Molliter in choreis religatos tempora mirto
Ad tibias numerosque pares producere longa
Ocia: vel noctique diem / tenebrasque diei
Iungere / diuersi referente Dione tenoris
Et lusus / dulcesque iocos: dum cuncta benignis
Tempora sub fatis agerentur laeta: nec vllis
Hostibus afflicti / nullam morbique / famisque
Experti rabiem securis lusimus horis.
Iam mutat fortuna vices / praecepsque sub imum
Turgentes cotracta sinus / deuoluitur axem.
Atraque candentes

19  Carmina sunt ullo nunquam moritura sub aeuo:
20  Non ea posteritas perdere sera potest.
21  Carmina tam late famam sparsere per orbem /
22  Vt vix sint ipsis obliteranda Deis.
23  Carmina longeuam pariunt per tempora vitam:
24  Vates aetati succubuisse vetant.
25  Praecipuae si sint (res est haec magna profecto)
26  Carmina Pierii plena liquore faui.
27  Quale meus nuper cecinit non paupere vena.
28  Tranquillus:

158  Mincius / atque Athesis: Benacus et ipse cruore
159  Creuerat humano: pulchrae pars denique nempe
160  Quaelibet Ausoniae miseris repleta virorum
161  Funeribus nigro sua tristia vellere cinxit
162  Tempora: nunc etiam nunquam fera praelia desunt
163  Tu Pater omnipotens / atque infinita potestas /
164  Vnica nostra salus: cuius sine numine sancto
165  Nec folia arboribus ventis agitata mouentur /
166  Solus opem praebere

ut hereditas permaneat in familiis nec sibi misceantur tribus, sed ita maneant, ut a Domino separatę sunt. Iesus ergo, Marię filius, de tribu et stirpe Dauid fuit. Proinde iuxta Iudeorum consuetudinem a plurimis filius Dauid uocitatus est in Euangelio, cum tamen ante tempora esset ex Deo Patre et in tempore ex Maria matre generatus, Deus ex Deo, ex homine homo, unus tamen atque idem Iesus, omnium in se credentium redemptor omniumque saluator. De Ioanne autem Baptista, qui Domini Ioannes Baptista

futuri seculi, Princeps pacis. Multiplicabitur eius imperium, et pacis non erit finis. Idem alibi: Vę, qui dicit patri: Quid generas? Et mulieri: Quid parturis? Illis utique uę istud futurum denunciatur, qui Christum denegant uel de Patre genitum ante omnia tempora uel de matre in tempore. Iterum alibi: Propter Syon — inquit — non tacebo, et propter Hierusalem non quiescam, donec egrediatur ut splendor uirtus eius, et saluator eius ut lampas accendatur. Et uidebunt gentes iustum tuum, et cuncti reges inclytum

glandia, non abdomina curabant, non tuceta ambrosium saporem redolentia, non Chia, non Phalerna uina aut his exquisitiora appetebant, sed eo duntaxat poculo, quod sitim sedaret, utebantur. Confer nunc cum hac luxuria eorum parsimoniam, et exclamabis: O tempora, o mores! Vicem apostolorum gerunt, qui non apostolorum Domino, sed uentri suo seruiunt. Locum discipulorum Christi obtinent, qui non, quomodo sanctius, sed quomodo lautius luxuriosiusque uiuant, discunt. Manducauit autem Dominus post resurrectionem non

natus id potuit, dicant, cui unquam magorum hoc contigit, et cum neminem inuenerint, cogitent in isto, de quo tot ante seculis est prędicatum, aliquid supra magos fuisse, et eundem credendo adorent, qui et *corr. ex presentem a nte tempora Deus erat et in tempore homo factus Deus esse non desiit. Tunc — inquit — aperuit illis sensum, ut intelligerent Scripturas. Nihil profuisset audire Scripturas, nisi intelligeretur, quod scriptum fuerat. Qui adduxit eas in

in finem non deserat, opto, et ęternę beatitudinis, quam uotis omnibus concupiscis, faciat participem. Erasmi Roterodami libellos, quos misisti, accepi, pietatis eruditionisque plenos nec eloquentię minus. Magna me afficiunt uoluptate legentem. Etenim post diui Hieronymi tempora ad nostram usque ętatem abfuit a theologis nostris excultę orationis lepos. Laudabamus multorum in syllogismis enthimematisque argutias, quorum tamen scripta nemo lectione antiquiorum uel parum delectatus absque tedio legere poterat. At nunc Erasmo autore ipsa ecclesię sanctę

Rhacusani praetores mittere qui insulanis ius dicerent. Quos cum uiderent Pharenses praesertim regendis populis minime idoneos, utpote iuris dicundi literarum inscitia imperitos- Rhacusani enim soli pene mercaturae per ea tempora dediti erant, pauci admodum literis, quae nunc quoque perrarae sunt Rhacusae, dabant operam- ad hoc, quum audirent Canalensem agrum inique et per summam iniuriam ueteribus possessoribus ereptum, adeo consternati sunt, ut, ni

20.
Heu, fugiunt fluxu non redeunte dies 21.
Tempora labuntur more fluentis aquae. 22. Qui bibit ex aqua hac, sitiet iterum.

enim habet, si pro Christi nomine perimatur, in sanctorum martyrum gloriosum collegium se uenturum. Surgent pseudoprophetę, et seducent multos, inquit, abundabit malicia, et refrigescet charitas multorum. Reor equidem, iam nos in hęc tempora incidisse, nisi quod pseudoprophetas palam prędicantes nondum audiuimus. Persecutiones tamen a Mahumetanis patimur, et in dies Christianorum regna infidelium armis occupantur. Et nihilominus inter tribulationes istas non minuitur

qualis ante non fuit, neque postea futura sit. Quando hoc fiet, designat Paulus apostolus ad Timotheum dicens: Hoc autem scito, quia in nouissimis diebus instabunt tempora periculosa, et erunt homines se ipsos amantes, cupidi, elati, superbi, blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, sine affectione, sine pace, criminatores, incontinentes, immites, sine benignitate,

in fugam coniectum, petit Taurim urbem ad Araxem sitam, sedem nunc regni Armeniae, nec multum ab eo loco, in quo pugna commissa fuerat, distantem. Vrbem hanc puto Artaxata antiquis uocitatam, atque Domitio Nerone Romanis imperante a Corbulone deletam, deinde post longa tempora a Machomethanis regibus ita instauratam, ut in amplissimam creuerit ciuitatem. Sane illam magnitudine ac incolarum frequentia Hadrianopoli conferunt. Vbi quum triduum moratus esset, subiit eius animum suspitio, ne scilicet Ismahel simulata fuga abesset, pugnaque repetita

praetores mittere, qui insulanis ius dicerent: quos cum uiderent, Pharenses praesertim, regendis populis minime idoneos, utpote iuris dicundi literarum inscitia imperitos ― Rhacusani enim soli paene mercaturae per ea tempora dediti erant, pauci admodum literis, quae nunc quoque perrarae sunt Rhacusae, dabant operam ― ad hoc, quum audirent, Canalensem agrum, inique, et per summam iniuriam ueteribus possessoribus ereptum, adeo consternati

interpretatur fortitudo. Dauid sepelitur in arce Syon, quę interpretatur speculatio. In illis enim habitat Christus, qui diuinitatem eius contemplantur et in homine Deum adorant. Dauid regnauit annos XL. Sed Christus in terra uersatus est annis XXXIII, quia longiora sunt Legis ueteris tempora quam nouę, quę data est in fine sęculorum. (Epilogus) Sic mihi Dauidis historiam quam carmine complexus sum, exponere libuit. Siquis huic Scripturę magis congrua monstrauerit, eius sententię adhęrere non me

militie ducis Vrbini Francisci Marie Filium, Feretreidos Liber Primus.
1.1  Vos precor, Aonides, sacras mihi ferte coronas, Inuocat.
1.2  Cingite fronde comas lauri, per tempora laurus
1.3  Laurus eat. Nam dulce cano per secula nomen, Proponit simul.
1.4  Nomen et eternum, quo nec mihi clarius unquam
1.5  Extitit aut

nemora errant hii semper requiemque petentes
2.41  Carmine ad astra duces cupiunt extollere et altis
2.42  Equant sideribus delusi carmine pulchro,
2.43  Antra petunt, damnant postremo tempora lauro
2.44  Immo nec minimum quis uatibus obtulit assem
2.45  Lurida sit uestis uobis, extollite Olympo
2.46  Heroas uestros, ferro belloque potentes,

credite, Pierides, ego uera fatebor
2.94  Maior amor numi est nunc, quam uirtutis ubique, Poetae pulchra sententia contra auaros.
2.95  Carmina nulla placent, non sunt nunc tempora prisca,
2.96  Non sunt Romani proceres, quorum omine uel nil
2.97  Imperium fuerat, nisi sola poemata uatum
2.98  Scipiades fertur statuam imposuisse sepulchro

Mores optimi poetae.
2.155  Hi sed quando datur, quod scribant turpia uerba Quare poete scribunt quandoque turpia.
2.156  Hoc fit, quod caute carpunt mala tempora uite,
2.157  Ergo inuerte tuam trutinam miserabilis auceps
2.158  Virtutis dum fuluo te nimis implicat auro
2.159  Ambitione fera uitae male sana libido

ego nunc ueni, ut referam tibi quod cito celsus,
3.33  Celsus ab aethereo ueniet deus ordine diuum
3.34  Vltima spes mundi huius duratura per aeuum
3.35  Principio uel fine carens uel tempora nulla
3.36  Noscens descendat magna comitante caterua
3.37  Sit tibi parata lyra aurata, hanc ut pectine eburno
3.38  Percutias, uates, quum uenerit ille salutis

3.115  Certe pauperibus tibi fiant atque pusillis
3.116  Septem opera et noscas stimulos sufferre nocentum, Septem opera pietatis.
3.117  Disce diu, mi Vates, longa et tempora uita
3.118  Que pia discussi uero atque examine mentem
3.119  Inspice ut eternam fugias per secula mortem,
3.120  Hec tibi non seruat celsi moderator Olympi

magnum decus his et gloria magna Poetae clari sunt apud deum.
3.129  Perpetuo durant, est atque salutifer annus,
3.130  Eternum uer, maturos ibi tempora fructus
3.131  Condensant superis, uiridantia gramina sunt hic
3.132  In quibus exercent ludos, ubi fraude remota
3.133  Quisque suo gaudet, nec sunt hic tristia bella

aurata cythara cum pectine eburno,
3.149  Et satyri Driadesque suum peana canentes
3.150  Applaudunt superis. Quis hoc esse beatior euo
3.151  Concupiet, nullus uicturus tempora longa.
3.152  Omnibus his diuis summi moderator Olympi
3.153  Presidet in solio fulgens trabeatus et auro,
3.154  Crisolito atque aliis gemmis clarisque lapillis,

natus nobis est aurea proles
3.199  Francisci Mariae ducis, ut scis, filius almus,
3.200  Fonte sacro puerum perfundas, conditor ingens,
3.201  Pensaque parcarum durent sibi tempora longa,
3.202  Vt fiat uirtutis honos et crimina rerum
3.203  Irrita perpetuo expellat casusque nocentes
3.204  Auertat nobis, pacemque imponere rebus

ire pedem.
1.31  Cum sis ergo sacre censor venerandus pagine
1.32  Cum te Phebus amet, Pieridesque colant.
1.33  Cesar Apollinea cinxit tua tempora lauro
1.34  Judicium equali cum dare Laure vales.
1.35  Carmina nostra refer tibi si subiecta probantur
1.36  Si nostram docte laudaveris ode

Iusti. li. VIII. (74) ac Sabellicus Sab. Aenea. IV. lib. III. (75) et multi alli referunt) amplissimas Graeciae urbes suis legibus parere compulit et ad sua usque tempora liberam Graeciam iugo seruitutis pressit praestantiumque regum gloriam rebus strenue gestis adaequauit? Quid demum dicam de Alexandro Magno, Philippi filio, Alexander Magnus fuit Slauus qui (ut primi Macabaeorum primo dicitur) Primi

in qua sumus, urbem aliqua de ipsa notatu digna dicturi descendamus. CVPIENTI Tertium agendum. mihi huius nostrae uetustissimae ciuitatis, post uarias ab hostibus deuastationes a maioribus nostris non multum ante haec tempora instaurate, pristinas necnon et nouas fortunas, uiri integerrimi, (quemadmodum uobis policiti sumus) repetere in primis ipsum insulae, in qua haec ciuitas posita est, situm pro mei tenuitate ingenioli describere opere pretium uisum fuit, ut, comperta praecipua eius ad bellica facinora

1.404  Qui profert sancta mendacia mystica lingua.
1.405  Hac ascendebant pendentibus aethera, rursum
1.406  Ad terram scalis ultro, citroque meabant
1.407  Coelicolae, profugus somno indulgebat Iacob,
1.408  Subter erat cui dura silex sita tempora, mox et
1.409  Pastoralis adest coetus, pulchramque Rachelem
1.410  Adducunt sociae, cognataque foedera noscunt.
1.411  Fit pecoris custos, septemque paciscitur annos
1.412  Pro thalamis et amore piae seruire Rachelis.
1.413  Mox gener

amens,
4.152  Hos potuisse sequi, Regno cauisse, potitum
4.153  Se Puero, uotisque satis fecisse malignis,
4.154  Sed non ante datum saeuos saturasse furores,
4.155  Permissumque nefas infando Regis iniqui
4.156  Consilio, iustis quam debita tempora fatis
4.157  Maturare sinat quidquid fit ubique malorum,
4.158  Quicquid agunt, alto Deus omnia lustrat Olympo,
4.159  Componitque uices, decoratque hoc ordine rerum,
4.160  Quo multos tenebris splendores elicit atris,

quantum
4.207  In se frugis habet, quae te nolente secuta est.
4.208  O, fortunatos ulla sine labe sodales,
4.209  Primitias agni, specula qui montis ab alta
4.210  Syderei ante Deum soli noua cantica dicunt.
4.211  At Puer Aegypto profugus data tempora uoluit, ❦
4.212  Et Pater omnipotens aeternae lucis in aula
4.213  Aetheria, innumerum super alta sedilia Diuum
4.214  Arce poli, nutu, ac uerbo regi omnia sancto.
4.215  Qui sic alloquitur Diuos, aperitque recessus

sed uos ardente lauabit
4.464  Flaminis igne sui, cuius praestantior, inquit
4.465  Calceus ore meo est, uestra hic peccata piabit.
4.466  Haec dum Iordanis noua coepta geruntur ad amnem, ❦
4.467  Et Nazaraeo iuueni data tempora uoluunt,
4.468  Ecce Gygas ingens accinctus, et arduus, alta
4.469  Arce Patris, matrisque humili descendit ad amnem.
4.470  Substitit unda suo cursu conuersa retrorsum,
4.471  Et uirtute repens imbuta refluxit in ortus,
4.472  Qua se

homicida nocens eluditur armis,
5.180  Euolat ut folium uento, aut leuis aethere pluma,
5.181  Turbine nubifero stygias detrusus ad umbras. ❦
5.182  Christus ut excelsi uictor stetit aggere campi,
5.183  Ecce coronati uictrici tempora lauro
5.184  Coelicolum agglomerat radiantibus aula choraeis.
5.185  Pars accincta gerunt maternae fercula curae,
5.186  Vnde recumbenti Domino sua dona ministrant,
5.187  Potantemque Deum simul et mirantur edentem.
5.188  Pars ipsi

uox est.
5.494  Hic iuuenes accersit ouans electa gerendae
5.495  Robora militiae, regesque in bella futuros,
5.496  Qui totum aeternis submittant legibus orbem.
5.497  Tres quater insigni numero, nam quattuor annus
5.498  Principio ternis in tempora mensibus exit.
5.499  Quattuor e trinos a partibus excitat austros,
5.500  Qui terras afflant, undasque, his nomina missis
5.501  Imposuit, terno quia numine et ii quod tendant,
5.502  Quattuor a magni demissi partibus orbis.
5.503  Si quis

amor unus, et omnibus unus
6.351  Sit genitor uobis, hoc et stirps omnibus una,
6.352  Vt uestri hunc miseret, pariter miserescite semper.
6.353  O, miserum mortale genus, dum pasceris aura,
6.354  Improba dum caeco uoluuntur tempora lapsu,
6.355  Flete simul uobis mala multa fouenda uicissim,
6.356  Alter ut alterius sorti sit consonus actor,
6.357  Nos etenim cum diis corpus sumus omnibus unum.
6.358  Vnde cauete, leuem ne quisquam iudicet ullum,
6.359  Nam cordis

acri uirtute phalanx intenta pependit,
7.11  Accinctumque suo circunstetit agmine Regem.
7.12  Ille hominum, diuumque simul moderator utroque
7.13  Fert aciem mundo, Deus et Rex omnibus unus.
7.14  Cuius ab arbitrio res stant, et tempora currunt,
7.15  Extemplo celso de uertice pronior ibat, ❦
7.16  Hunc ingens agmen turba stipante secutum
7.17  Densius accurrit late e conuallibus imis.
7.18  Ecce autem horrendo tellus stetit obuia monstro,

10.326  Stricta quidem laxanda mihi sunt horrea tanta
10.327  Mole loci, quibus omnis ager, quibus omnis inundet
10.328  Copia, quae longo nostris fluat usibus aeuo.
10.329  En age non segnis, tibi nam quam pluria largis
10.330  Labra fluunt opibus per tempora multa futuris.
10.331  En tibi parta quies, epulis indulge superbis,
10.332  Sume dapes lautas, uario te prolue Baccho.
10.333  Quoi deus hoc inquit, demens hac nocte reuellet
10.334  Inuida defuncto Proserpina uertice crinem,

10.383  Sole sub aduerso, coeli quae templa serenet,
10.384  Iudicis aeterni pactum, et dea facta tribunal.
10.385  Hos inter thalamos, et desolata iacebat
10.386  Agmina, languentes interque aegerrimus unus.
10.387  Qui tria tum septem super annua tempora lustris,
10.388  Foeda situ et langore trementia membra trahebat,
10.389  Cui deus ille latens humano in corpore fatur.
10.390  Visne ualere? uolo, uegetaberis integer, ille
10.391  Rursus ait, mihi nullus adest tam promptus, ut aequo

10.549  Cratibus ecce autem procurui pectoris, imo
10.550  Oreque falcatis mulier semi...xa subibat.
10.551  Quoi fera decliui residens ceruice Megaera
10.552  Frena medusaeis circum torquebat habenis.
10.553  Ter sex autumnos, bis nonaque tempora messis
10.554  Viderat, at nunquam tardi sarraca Bootis.
10.555  Vtque hoc spectaculum miserabile fronte benigna
10.556  Atque salutari prospexit sydere Iesus,
10.557  Emisit uocem, qua percita corpore toto

11.161  Relligio docuit, claro mihi lumine notum,
11.162  Ignotum uobis, quem si me haud nosse fatebor,
11.163  Mendax instar ero uestri, sed numine noui
11.164  Cuius et obseruo concoeptus numinis omnes,
11.165  Exultauit Abram pater, ut mea tempora uidit,
11.166  Huius et est tanta gauisus luce diei.
11.167  Dant hic mugitus, ut pingues de grege Tauri.
11.168  Quinquaginta tibi nondum sol aureus annos
11.169  Expleuit, teque Abramum uidisse fateris?
11.170  Respondit Iesus diuinae

quae solymis celebrato Encaenia templo
11.324  Iuda Machabaeus posuit Mauortius heros,
11.325  Tum salomonea subiit testudine Iesus.
11.326  Quem circumsistunt, atque urgent ore frequentes,
11.327  Quatenus has animas, aut quae per tempora tollis?
11.328  Si rex es, si Christus ades, ostende patescens,
11.329  Dicque palam nobis, quibus haec respondit Iesus.
11.330  Eloquor, et dictis, nec nostro creditis ori.
11.331  Facta patris sunt ipsa meum testantia nomen,
11.332  Quae

12.740  Perficiam, quaecunque canit facundia uerax.
12.741  Principibus templi precio tradetur Iesus,
12.742  Damnatusque fures inter luet aspera fata.
12.743  Proditus obprobriis gentilibus offeret armos
12.744  Verberibus, pandisque genas et tempora palmis.
12.745  Et spurcis facies foedabitur alma saliuis,
12.746  Nec dabit in cineres artus a morte fluentes
12.747  Immortale caput, sed post sua fata resurget,
12.748  Tertius Auroram quum luce afflabit Eous.

te uictor ouans? ut dissipet artus
13.169  Coede tuos, ah templa domos a culmine ad imum
13.170  Dirripiet, sternet pariter tua moenia circum,
13.171  Vt lapis a lapidis compagine dirruat omnis,
13.172  Aduentum nec enim domini, nec tempora noris.
13.173  Talibus auratae dictis ad limina portae,
13.174  Transequitat uallem tota comitante caterua.
13.175  Vrbs commota ruit, quis uir nouus iste petebant?
13.176  Hic est illa phalanx populi dicebat Iesus,
13.177  Ille nasaraea

heu qualem dabit icta ruinam.
13.643  Iamque iugo montis multa uiridantis oliua
13.644  Considunt, patet unde oculis domus alta Sionis,
13.645  Fata Dei secreta petunt ex ordine reges,
13.646  Signaque, et aduentus, extremi et tempora finis.
13.647  Tum Iesus (neque enim occuluit sua lumina) uerax,
13.648  Fatidico euentus praenunciat ore futuros.
13.649  Inuigilate uiri, ne qui uos pestifer author
13.650  A uocetauocet a uero. Et falsas

uideas, hinc feruere uates
13.670  Falsidicos, odio nostrique inuoluere multos.
13.671  Frigida tum horrentes spirabunt tartara cauros,
13.672  Coelicus unde gelu passim coit humor acuto.
13.673  Sed quicunque suae perstabit ad ultima uitae
13.674  Tempora labe procul, superas euadet in oras.
13.675  Hocque euangelion, cuncto celebrabitur orbi,
13.676  Omnibus ut terrae populis sit teste futurum.
13.677  Tunc horrenda quidem multorum meta laborum
13.678  Rebus adest, utroque ruent a cardine mundi.

et uili Christus uenalis in aula est.
14.155   Argenriargenti nummos dare tot pepigere, quot olim
14.156  Iosepho infensi fratres pro fratre tulerunt.
14.157  Proditor hinc Iudas quae nam opportuna darentur
14.158  Tempora uenatur sceleri sine murmure turbae.
14.159  Tertia iam supra denas euoluerat umbra, ❦
14.160  Martia luna sacrum Pascha, et lux alma parabat,
14.161  Azima tum quom prima dies apponit edenda.
14.162  Sedulus hinc Christo

14.187  Ipse bibam, caeli quod regno implebitur olim.
14.188  Deinde manu pateram coepit spumante lyeo,
14.189  Grataturque patri, sociisque propinat, et insit.
14.190  Accipite hanc, et uos inter partite uicissim.
14.191  Nec mihi post usque a uenturi tempora regni
14.192  Quis ferat ullius latices e germine uitis.
14.193  Conscius extabat quia funeris hora propinquat, ❦
14.194  Trans mare qua rabidum. saeui et fera marora ponti
14.195  Transeat ad patrem, mundo trans aethera

15.358  Iussit, et ipse prior se fert, ac talia fatur,
15.359  En misere afflictum uobis adducimus illum,
15.360  Saeuitium satis, et ratio quam postulat ultra,
15.361  Ecce patens homo, sarrano chlamydatus in ostro
15.362  Progreditur, fixis redimitus tempora iuncis.
15.363  Tum magis infremuere, furorque ardescit hiantum,
15.364  Fige cruci, iam fige, nefasque execrat, atillis
15.365  Praeses ait, iustu uos huc configite, causa
15.366  Nulla mihi, satis hoc examine constitit insons.
15.367  Illi

uires.
15.473  Hic tuba terribilem crepitu dedit aerea uocem,
15.474  Et praeco indixit carmen ferale canorum,
15.475  Inceduntque cruces, et flebile uoluitur agmen.
15.476  Vt fures inter medius processit Iesus,
15.477  Horrenti cinctus diademate tempora circum,
15.478  Atque sub ingenti cruce pressos intulit armos
15.479  Languidus, et sparso liuentem sanguine uultum
15.480  Matris ad aspectum, sese uidere uicissim
15.481  Proh dolor immensi per acerba strage dolorum,
15.482  Cladis in

quae te fera pessima nate uorauit?
15.539  Hiccine uirgineus candor tuus ille beatus?
15.540  Hiccine floris odor dixit diuinus honesti?
15.541  Hic pater ille aries promissaque uepribus haesit
15.542  Victima, sanguineis redimitus tempora dumis?
15.543  Haec dicens capite ipsa sui uelamen honoris
15.544  Coepit, et aegra sui circundat foemora nati.
15.545  Matrem raptat amor, nati quoque matrem amorem,
15.546  Alter et alterius pectus sic pectore torquet,
15.547  Dum poenas

habena.
16.244  Ille tubis altam disiecit funditus urbem,
16.245  Ille sacerdotum sonitu Hiericonta sacrato,
16.246  Et quasi tormentis euerterit aere sonanti,
16.247  Illa fuga erecta deuicerit agmina pelta,
16.248  Tum regnum Christi, Messiae tempora sacris
16.249  Praedictos reuocans a uatibus indicat annos,
16.250  Regis et assyrii Danielle interprete uisam
16.251  Explicat effigiem detriti a monte metalli,
16.252  Et regis Dauid mysteria, plectra, duellum,
16.253  Verbaque coelesti

nostro?
16.269  Nobiscum dum tendit iter, sermone beato.
16.270  (Sic bonus inter oues proprias, et laeta peragrat
16.271  Pascua, se interdum Pastorem Pandit Iesus
16.272  Ipse, uiatores inter uia et incola factus
16.273  Ducit, et aeternum sua tempora condit in Annum.)
16.274  Dum memorat uates, et coeli regna recludit.
16.275  Protinus inde solo uerrunt impressa citati ❦
16.276  Et rediere pedes sua per uestigia uersi.
16.277  Inclusos alto socios in monte Sionis

sensu concessa facultas,
16.472  Nomine quos Christi lucis consorpsit Abyssus.
16.473  Tum quidam Iesum moribundo ex agmine poscunt
16.474  Talia, restituat regnum si hoc tempore Iudae.
16.475  Iis ait, haud uestra est inter labentia nosse
16.476  Tempora, uel motus patria uirtute meantes,
16.477  Ast ubi uos uirtus afflauerit ignea sancti
16.478  Numinis interne, coleoque allapsa fouebit.
16.479  Haec mihi testis erit per uos, hanc ardua Mello,
16.480  Hanc quoque luza nitens,

l10.2  Vna pari substans spiramine, parque potestas.
l10.3  Suscipe uatis opus, deuotaque carmina ueri.
l10.4  Qui tibi principium perfecto fine peregi.
l10.5  Da pater hoc superis olim memorare choreis,
l10.6  Et mea coelesti circundate Tempora Lauro,
l10.7  Nam mihi uirtutis dator es, et carminis Auctor.
l10.8  Hic tuus est pastor, tua Tibia, Musaque uenit
l10.9  Tincta lepore tuo mihi te dictante Magistro.
l10.10  Pande tuum uatem populis tua gesta canentem.

ubi leuis cum nocte somnus accęderet, ac uietum atque robustum corpus ad extrema uitę spacia traduceretur. At uobis cum inopia somni, tum immenso mordacium curarum agmine intempestiui cani circum tempora sparguntur, et properata gradu tacito senectus obrepit, simul irruunt in exhausta continuis libidinibus membra dolores laterum, stomachi cruditas, manuum tremor, pedum inconstantia, dispnea, distillationes, angina,

uberioris) desideratur. equaliter et maxime in licitis et honestis et presertim cum per adventum nuncii Sanctitatis Vestre neque accedet neque decedet sue maiestati de regno transierunt enim tempora illa. Accedet tamen multum et Vestre Sanctitati et sedi apostolice, quia autoritas Vestre Sanctitatis, que nunc pene nulla est hec reminiscet, habet enim hic Sanctitas Vestra servitores sinceros, paucos tamen, qui hanc rem sincere

Sanctitati offerens me paratum orare, quoad vivam pro Vestra Sanctitate et Sancta Sede Apostolica, in cuius gremio et vivere et mori cupio et volo, et cum hiis me Sanctitati Vestre humillime commendo, quam Deus Optimus Maximus sanam et felicissimam conservet ad multa tempora. Bude, 5. Iulii, 1533. Eiusdem Vestre Sanctitatis deditissimum mancipium frater Franciscus de Frangepanibus

1.13  Illicet in Christum colaphis datur ire potestas.
1.14  Hinc trahor in poenas, prętoria protinus intro.
1.15  Ecce aulę in medio redimitus tempora dumis
1.16  Et deiectus humi uultum conspectus in ostro
1.17  Sceptra tenet; cęsum flagris Iudęus adorat.
1.18  Parte hinc diuersa tibi

abitu reparando lumina menses,
1.476  Donec principio rediens iam clauserit annum.
1.477  Sic gens digestis metitur tempora fastis.
1.478  Sub noctem surgens urbem repetebat Iesus,
1.479  Et gradiens secum dispensat singula mente.

491 amico] Mc 14, 17 odium, tibi quo, Pharisęe, inuisus agebat,
1.489   Cunctantem retinet, si commoda tempora posset
1.490   Corripere et uanum populi uitare tumultum
1.491  Dum de more

inito 17
1.639  Et tandem incurrunt pręsentia tempora fatis.
1.640  Illapsus menti propria sub luce refulgens
1.641  Explicat humanis ambagem sensibus omnem

tenduntur tegmina circum,
2.134  Debitaque interitu compescuit ambitus una,
2.135  Condita miscebat uaria uertigine nutans
2.136  Vnius rationis opus; noua tempora currunt.
2.137  Altera Altera. . . 143 ortus] Gn

2.140  Concipiunt glebę imperio partuque tumescunt.
2.141  Inde uenit foecunda seges, tum semina gestant
2.142  Arbutei foetus nuper quis nata seruntur.
2.143  Tempora deproperant et tertius occidit ortus.
2.144  Accendit

2.155  Inde simul metas annis et mensibus addit,
2.156  Qua tempestates uariant regionibus orbis.
2.157  Tunc quartus claudit labentia tempora Vesper.
2.158  Constitit Constitit. . . 162 fuere]

326 defunctus] Gn 11, 27-31 Chaldęus erat genitus de stirpe uetusta
2.321  Sem patris quondam, Thares de nomine dictus,
2.322  Inueterata sui damnabat tempora secli:
2.323  Inde solo patris discedit, pignora iuxta
2.324  Incedunt, Abram cara cum coniuge gnatus,
2.325  Lothque nepos,

Heu. . . 346 aras] tres versus additi e marg. dolor optatę postrema in tempora prolis!
2.345   Attamen et sic stat iussis parere supernis.
2.346  Accinctus ferro puerum mox sistit ad aras:

Grandęuus. . . 116 igne] Gn 22, 1-13 sobolem quando pater intulit aris
3.110  Susceptam extremę sub tempora cana senectę,
3.111  Hostia qua flammas non gratior imbuit unquam.
3.112  "Aspexit diuina", inquit, "clementia uotum,

4.230  Restituens uotis exorat rite parentem
4.231  Humanis, suaque est mortalibus aedita proles
4.232  Iccirco, miserę pacentur ut omnia genti.
4.233  Excipit obseruans tunc tempora commoda Christus,
4.234  Alloquiturque iterum, et tales serit ore loquelas:
4.235  "En

uati sensum carmenque ministra!
5.245  Stabat cuncta animo secum uir secula uoluens,
5.246  Quę fuerint, quę mox iam postera conuehet aetas,
5.247  Et pro conspectu pręsentia tempora cernit.
5.248  Intereratque Dei medius gentisque sequester
5.249  Humanę, raptasque uidet sub Tartara turbas
5.250  Innumeras hominum, quis mortis inutile fatum

uos damnati legi subscribitur Orci,
5.825  Et placuit Stygiam patria mutare paludem
5.826  Cęlesti, certo promissaque fędere Patrum
5.827  Vertere, et externę iam cedere tempora genti?
5.828  Actutum horrendo cur non a crimine, quęso,
5.829  Heu longum doliture, redis, Iudęe? Luetur
5.830  Ista diu sero proauorum culpa nepoti,

Inde odium sensim compressaque tollitur ira.
6.645  Prętextu sumpto, captaret sedula Legem
6.646  Concio Mosaicam tanquam prędictaque Vatum,
6.647  Et uestigaret uenturi tempora regis
6.648  Messię, senior quidam sic protinus infit:
6.649  "Si quem nostra diu multum desiderat aetas,
6.650  Afflictis aderit qui rebus, quique secundus

129 olli] Io 19, 5 hominem uobis", inquit, "quem inuadere regnum
8.126  Est metus: heu quali nunc, quęso, accingitur arte
8.127  Tortus et horrenti redimitus tempora rubo,
8.128  Vt sibi sic sceptrum iam speret posse teneri,
8.129  Et nemo tantę sit noxę conscius olli!"
8.130  Conspecto

legunt ramis posthac iam dulcia poma,
8.211  Quo tamen interitus properat cum frigore brumę.
8.212  Attamen occasus rerum iucundus et ortus,
8.213  Quando uices peragunt mortales tempora certa.
8.214  Ah nil debilius, magis ah peperitue caducum
8.215  Humano natura statu, quam uana leuisque
8.216  Vita hominis cursu interrupta caditue peritue!

et nostram prostrata licentia uitam.
8.273  Huius pęna tamen mihi nunc pręcordia findit,
8.274  Fortiter ah cęsum quia toto corpore cerno
8.275  Et circum horrenti redimitum tempora rubo,
8.276  Quamque acies intus peracutę cuspidis acta est
8.277  Stillans sanguineas toto de uertice guttas!
8.278  Atrox

capi subito formidine:"Fines
9.383  Cui nostri claustris", infit, "patuere refractis?
9.384  Quiue potens adeo dux hic noua uincla minatur?
9.385  Anne, olim quod fata parant, sua tempora tandem
9.386  Adduxere, doli doli] doli ut

ideo tantum commendant Sabbata nobis,
9.624  Quis septemgeminum numerum quoque rite dicarunt.
9.625  Namque dies mensis sacer est et septimus annus,
9.626  Tempora quęque illo repetita uolumine uersant.
9.627  At quia res hominis, petitur quę munere tali,
9.628  Refert ingenium prius huius nosse, simulque

aruo,
9.764  Illa ita dotantur sacro connubia partu.
9.765  Crediderim haud alia quę lege petenda fuisse
9.766  Aetatis generi sub tempora pristina iusto.
9.767  Heus saluete status hodie connubia nobis
9.768  Cognita primęui, salue uir cognite iustę
9.769  Aetatis, cunctam reparas qui rite ruinam!

10.491  Protinus ad finem uidet ultima secula, Iudam
10.492  Ad patriosque lares reducem, recidiuaque priscę
10.493  Męnia Hierusalem, uernantia tempora rursus 7
10.494  Promissisque fidem tam longam stare uetustis.

94  Ad summos Reges, habitus non futilis auctor,
95  Ambiguo quoties sententia dicta senatu est.
96  Nec tamen ille domum viduatam prole reliquit
97  Occumbens, modo quae laetissima tempora carpit.
98  Ast hic Musarum meliori cultor in aevo
99  Et pectus simul atqiie animos ad carmina dignos
100  Attulit, unde suos certator provocat annos.

nec te ad partem nostri accessisse laboris,
Secretum aut pigeat Zaguri ostendere callem
Quo tuto nobis tentari haec semita possit.
15  Nam te per notasque vias, notasque per artes
Ipse pater ducit Cyllenius, et tibi Musae
Applaudunt, sacraque intexunt tempora lauro.
Est in secessu longo sinus, Adria qua se
Vertit ad Eoos fluctus, ac littora radit
20  Illyridos, longe ante alios, pulcherrimus omnes,
Rizonicum 4) Sinus Rizonicus = ital.

Illustrissima Magnificentia vestra principem locum in hoc regno, a maioribus suis, haereditate et perpetua successione traditum tenet) ea ad me hominem privatae vitae deditum, ac litterarum studiis in umbra abditum, nihil pertinere semper iudicavi. Nunc autem ea tempora incidere video; ut institutam vitae meae rationem mutem, tuamque Illustrissimam Magnificentiam interpellem, ad tuumque; amplissimum patrocinium, et authoritatem amplissimam Gorcanae prosapiae haereditariam confugiam necesse esse iudicavi. Non quod equidem res mea privata in eo discrimine

patrocinium, et authoritatem amplissimam Gorcanae prosapiae haereditariam confugiam necesse esse iudicavi. Non quod equidem res mea privata in eo discrimine posita sit, ut non nisi tuae Illustrissimae Magnificentiae beneficio, et tutela salva esse queat; verum enimvero, quod Reipublicae ea tempora esse, et cum eam tempestatem Regno impendere cernam; ut neque privatarum rerum quisque suarum ullam salutem, quae in salute publica consistant, sperare debeat. Publica enim tranquillitas privatorum tranquillitatem continet et fovet; calamitas Regni, privatas omnium fortunas, vel penitus

eum remittere volui. Quem librum ut Illustrissima Magnificentia vestra eo animo, quo non solum a tuo, sed totius huius regni, et patriae patre vero, acceptus erat, ut recipias; per eum amorem, quo salutem Reipublicae nostrae, ac regni universi complexus es, oro. Vides Comes Illustrissime quae tempora sint regni nostri: vides quem hostem, et vicinum, et infestum habeamus: vides immanem illam beluam, quae omnia regna Christianorum devorat, nobilitatem exterminat, servitute omnibus mortibus acerbiore premat, regno imminere; in quod ne statim irruat, Persarum bella tantum eum retinent:

esse contendit, atque ut haereditatem a maioribus sibi traditam retinuit. Quod decus gentis nostrae viresque invictas regni, nihil aliud praeter odia, discordias, atque dissensiones intestinas, praeterquam domestica mala illa, de quibus dixi, evertere poterit. Atque equidem, si fuerint ulla unquam tempora, cum hoc tantum decus, reique militaris gloriam, Polonia, et tueri et augere facultatem habuerit; nunc vel maxime ea potestas illi datur. Nihil enim tam arduum incidere potest; quod hoc Rege Stephano, quem singulari Dei Bonitate, et erga nos amore, tuaque Illustrissime Comes

quin eventus salutares consequantur. Nam pravitas et imbecille iudicium paucorum, quando eos contingit aberrare a formula recti officii, bonitate plurium, et gravitate consilii corrigitur. Satis autem vel ex eo iudicare possumus, vestros quidem maiores multum sapientiae praestitisse, quod in longa tempora, etsi mutationes rerum humanarum paterentur, in sempiternum incolumitati suae prospexerint, nec integram regibus potestatem permittendo, nec abrogando regiam authoritatem: nam quibus regibus licet facere quod concupierint; eorum pauci refrenare cupiditates, modumque rebus adhibere

dignum nobilitate, dignum opinione omnium praebeat. Quanquam gravissimam iacturam vestra Respublica patietur, quum Rex ille optimus et sanctissimus plenus anis et gloria rerum gestarum, decedens ab humanis in coelum subvehetur, ascriptusque concilio Divorum consecrabitur: quod optamus in sera tempora protrahatur: semper enim immature decedet vestrae Reipublicae quandocunque decesserit; tamen haud mediocriter solabitur dolorem vestrum, quod filium summae spei, paternisque vestigiis incedentem, et sese componentem ad exemplar veri, iustique principis, reliquerit vobis regni successorem.

miluus ranamque muremque.
Immensas quaesiuit opes his artibus et iam
20  Europa atque Asia quam plurima regna subegit,
Non fidei morisque boni monumenta relinquens.
Sed, puer, insanis, nec proxima mente reuoluis
Tempora: nonne uides ut te sine lege paterno
Deiecit regno? Et credis tibi quaerere curet
25  Regna alia? Immani pietas non regnat in hoste.
Id potius memores, imo quoque pectore figas:
Ceruus equum bello cum

utrunque,
Ut solet incautos miluus ranamque muremque.
Immensas quaesiuit opes his artibus et iam
20  Europa atque Asia quam plurima regna subegit,
Non fidei morisque boni monumenta relinquens.
Sed, puer, insanis nec proxima mente reuoluis
Tempora. Nonne uides, ut te sine lege paterno
Deiecit regno? Et credis tibi quaerere curet
25  Regna alia? Immani pietas non regnat in hoste.
Id potius memores, imo quoque pectore figas,
Ceruus equum bello cum uinceret, ipse equus amens
Extemplo implorata

Mincius atque Athesis, Benacus Correxi ex Bonacus 12 et ipse cruore
Creuerat humano, pulchrae pars denique multa
160  Quolibet Ausoniae miseris repleta uirorum
Funeribus nigro sua tristia uellere cinxit
Tempora: nunc etiam nunquam fera praelia desunt.
Tu, pater omnipotens atque infinita potestas,
Vnica nostra salus, cuius sine numine sancto
165  Nec folia arboribus uentis agitata mouentur,
Solus opem praebere potes, obliuia si non
Te teneant hominum, quod

1.1.65  Exultant circum montes, atque ardua saxa,
1.1.66  Et nihil in sacro vertice triste sonat.
1.1.67  Sic Mariane meae tranquilla per ocia vitae
1.1.68   Labuntur celeri tempora tarda pede.
1.1.69  Haec ego pace tua, praeponam (quantulacunque
1.1.70  Sunt bona) divitiis aurifer Herme tuis.
1.1.71  O possim tales inter deducere lusus,

1.1.69  Haec ego pace tua, praeponam (quantulacunque
1.1.70  Sunt bona) divitiis aurifer Herme tuis.
1.1.71  O possim tales inter deducere lusus,
1.1.72  Quae superant vitae tempora cuncta meae.
1.1.73  His ego nam studiis contingam nomine coelum,
1.1.74   Famaque post cineres nostra perennis erit.

1.2.15  Et modo dissimili lectas de flore corollas,
1.2.16   Aptabamque meis mollia serta comis;
1.2.17  Errantesque inter nymphas spatiabar, et ipse
1.2.18  Decipiens variis tempora tarda iocis;
1.2.19  Et tranquilla mihi spirabant fata, nec umquam
1.2.20   Nostra cupidineus usserat ossa calor:
1.2.21  Quum formosa suis me Sylvia coepit ocellis,

1.2.56  Carpentem niveas te mea vita rosas
1.2.57  Heroas inter, formosasque Heroinas
1.2.58  Attonitas formae nobilitate tuae.
1.2.59  Illic transactae repetentes tempora vitae,
1.2.60   Tempora praecipiti praeteritura fuga,
1.2.61  Flebimus, haud ullo quod fit reparabilis aevo,
1.2.62   Si qua dies vitae fluxerit huius iners.

1.2.57  Heroas inter, formosasque Heroinas
1.2.58  Attonitas formae nobilitate tuae.
1.2.59  Illic transactae repetentes tempora vitae,
1.2.60   Tempora praecipiti praeteritura fuga,
1.2.61  Flebimus, haud ullo quod fit reparabilis aevo,
1.2.62   Si qua dies vitae fluxerit huius iners.
1.2.63  Dum licet hic igitur charos

1.3.24   Aut Colophoniaci nobile Vatis opus.
1.3.25  Quis tua scripta neget culto certare Tibullo?
1.3.26   Cumque Phyletaeis vivere digna modis;
1.3.27  Quae te florentis sub tempora prima Iuventae
1.3.28   Flebilibus numeris scribere iussit Amor.
1.3.29  Perge igitur (sint aequa tuis modo numina factis)
1.3.30   Accipies meritis praemia digna tuis.

cito de tantis eripuere malis.
1.4.19  Nunc Diis auspicibus patriis iam redditus oris
1.4.20  Persolvam superis munera vota choris.
1.4.21  Nunc et Apollineae cingant mea tempora frondes,
1.4.22   Implicet et madidum festa corolla caput,
1.4.23  Impulsaeque meo vocales police chordae
1.4.24   Testentur dulci gaudia nostra sono.

cito de nostro spargentur vertice cani,
1.10.26   Nec poterunt tremuli membra levare pedes.
1.10.27  Non dabitur laetas cantu traducere noctes,
1.10.28   Fallere nec variis tempora tarda iocis.
1.10.29  At tu clara dies, nullisque obducta tenebris,
1.10.30   Saepe mihi culta es, saepe colenda redi.

mihi Pierides gratum praestate laborem,
2.5.2   Ut nihil hic querulum, nil mihi triste sonet,
2.5.3  Et lauri virides, et odori cingite flores,
2.5.4   Et violae, et variae tempora nostra rosae,
2.5.5  Dum referam, quae pauca meus mihi dictat Apollo
2.5.6   Carmina, laetitia non aliena mea.
2.5.7  Ecquis enim taceat, quae gaudia percipit? ecquis

hoc tenui murmure Musa sonos.
2.6.15  Non aeterna novos mutarunt sydera cursus,
2.6.16   Occupat qut Tyriae Tros puer astra ferae:
2.6.17  Nec sibi purpurei florentia tempora veris
2.6.18   Vendicat hirsutis horrida bruma comis.
2.6.19  Sed, si scire cupis tantae novitatis origo
2.6.20   Unde sit; haec memori pectore verba tene.

pater, Nereique exercitus omnis
2.6.40   Propellunt celeres in vada tuta rates:
2.6.41  Alcyones placidos condunt per littora nidos,
2.6.42   Et tranquilla suae tempora pacis agunt.
2.6.43  Haec inter variis certantia numina donis
2.6.44   Venit ab occiduo Chloris odora polo;
2.6.45  Quodque potest, violas venienti, et lilia fundit,

videat placidi munera veris hyems.
2.6.49  Illius hoc Natura parens indulget honori:
2.6.50  Officiumque leve non leve pondus habet.
2.6.51  Namque, velut verni brumae sub tempora flores
2.6.52   Distinguunt pictis frigida prata comis;
2.6.53  Illius hoc nostro sic virtus floruit aevo,
2.6.54  Deterius certe quo nihil esse potest.

IN REDITU EX CRAETA
3.1.1  Contigimus metam: superis iam sacra ferantur,
3.1.2   Et patrios ornent florida serta Deos:
3.1.3  Exorata meis venerunt tempora votis,
3.1.4   Et requiem curis impositura meis.
3.1.5  Antiquae tandem mihi linquere littora Craetae
3.1.6  Fas erit, et patrios ad remeare lares.

aetherei convenit ille choris:
3.6.49  Aut, si vera ferunt, certas post funera sedes
3.6.50   Elysios castis Manibus esse locos;
3.6.51  Hic ubi perpetui narrantur tempora veris,
3.6.52   Et Casiae viridis Ambrosiaeque nemus:
3.6.53  Illic formosas inter sedet Heroinas
3.6.54   Forsitan, et pulchro pulcrior ipsa coro;

ab occiduo nunc levis aura mari.
3.6.137  Undique iucundo resonat nemora avia cantu,
3.6.138  Dum passim dulces dulce queruntur aves;
3.6.139  Testanturque novi foelicia tempora veris
3.6.140   Esse per assiduos semper agenda iocos.
3.6.141  Tu tamen interea tristes sub pectore curas
3.6.142   Volvis, et ingrata est brumaque verque tibi.

iramque animo depone receptam;
4.1.13  Et iam, si qua tuam (licet aequa iniuria) mentem
4.1.14  Versat adhuc, dirum vindictae dulcis amorem
4.1.15  Comprime, vel saltem potiora in tempora differ:
4.1.16  Nec tibi sit tanti saevo indulsisse dolori,
4.1.17  Invisaeque animum gentis saturasse ruina,
4.1.18  Ut, procul infrenis dum te rapit impetus irae,

4.1.141  Alter in alterius struitis noctesque diesque
4.1.142  Perniciem, varias toto conamine fraudes.
4.1.143  Nec tu Magne pater, triplici qui cincta corona
4.1.144  Tempora sacra geris, cui claudere limina coeli
4.1.145  Et reserare datur; nec tu sanctissime Pastor
4.1.146  Destituas miseras tanto in discrimine gentes.
4.1.147  Sed qua

DE SPECU CORYTIO SILVA. Ad Eundem de Nemore Corytio. Sylua Tertia

4.2.2  Haec inter mediae glacialia tempora Brumae,
4.2.2   Quum terras nix alta tegat, quum frigore pontus
4.2.2  Algeat, et densa pulsentur grandine campi,
4.2.2  Impulsu Aemiliane tuo, cum bella

soror stellaque minores
4.2.2.142  Assiduo cunctas illustrent lumine partes.
4.2.2.143  Illic immisti Satyris saltantibus errant
4.2.2.144  Capripedes Fauni, et praecincti tempora pinu
4.2.2.145  Panes, et agresti gaudens Sylvanus honore:
4.2.2.146  Pars inter frutices arbustaque densa latentes
4.2.2.147  Effusis struit insidias per gramina

etiam, non ultima sedes
4.2.2.183  Aemiliane manet: nam tu foelicibus usus
4.2.2.184  Auspicis Venetae res prima ab origine gentis
4.2.2.185  Orsus ad haec cultis narrasti tempora libris,
4.2.2.186  Quae non indignum tanto te munere reddunt.
4.2.2.187  Ast ego (si pia fata sinant) dum vita supersit,
4.2.2.188  Nunquam carminibus desistam

animus algentior Aebro.
4.3.1  Horrendum fuerat, et formidabile nomen
4.3.2  Barbaricum, multos ad saecula tempora nostra per annos:
4.3.3  At nunc, si qua prius fuit huius gloria gentis,
4.3.4  In ventos abiit, turpique est obruta labe.
4.3.5  Vidimus

niveas puerum videre capellas
4.5  Propter aquas, mollique oppressum lumina somno;
4.5  Et super Aonios raptum per inania montes
4.5  Gorgoneis lavere vadis; ut tempora lauro
4.5  Cinctus, et argutas pertentans pollice chordas
4.5  Dixerit haec illi divino carmine Phoebus.
4.5  Fortunate puer, prima en munuscula Musae

facerem? qua mente gero tua grandis imago,
2.62  Quae in me sola potest, semper divina iubebat
2.63  Molliri ultra hominis sortem: sed forsitan ipse,
2.64  Qui me extra es, longe damnabas tempora curae,
2.65  Cunctantemque diu, ut semper maiora parantem.
2.66  Hic rerum arcanis, numeroque opressus Iolas,
2.67  Obticuit, vallesque simul tacuere quietae.

serico eoque versicolore variegata. Capitis et colli et aurium monilia perpendenda diligentius. Crines a fronte discriminali facto in tenues et crebras tricas colligunt, ductoque earundem tricarum sic ordine collectarum margine per tempora et supra aures, addita etiam illis ex staminum laneorum in crinium colorem tinctorum, quaedam quasi supplementa eisdem adhibent, ut appareant copiosiores, rejiciunt in tergus et in unum quoddam velut rete astringunt,

operatae. Templis dumtaxat ornata est turcicis, et eminentibus eorum columnis cocleis, quae in campanilium nostrorum morem evectae eminentius, praebent speciem urbibus non indecorem. Ex quibus sacerdotes eorum horas diei et orandi tempora clamoribus denunciant validissimis tam die quam nocte. Nec aliis in aedificiis molestiorem curam ponunt, quam templorum, balneorum, pontium et publicorum hospitiorum, quae Kervan Zarai vocant, quasi caravanarum palatia, contenti in

similibus legitur apud geographos. Verum incolae nostri aevi, ignari bellorum veterum, quae inter Graecos, Thraces, Macedonas et Romanos succisivis temporibus per eas Europae partes viguerunt, ad sua tempora cunctas accommodant et trahunt ejusmodi vetustates. Unde et Clyszurae pagum Clyszuram alii Novak Novak Debeglia. Debegliae vocant, alii Marci Craligievyth Marcus

invisibilis: tum etiam eius velocitas ad quidvis agendum, et inventio artium in immensum sese extendunt. idcirco iubet nos haec considerare, et meminisse, quod omnia iam commemorata virtute divina, ut sunt condita, ita conserventur. Ad haec etiam distinxit tempora, et pulchre accommodavit ad perpetuo usurpandam istam recordationem de Deo, omnia gubernante et conservante. Nam cum cibus et potus est capiendus, tum statim iubet omnes convenire et adesse, ad libationes et precationes pias peragendas. Quinetiam in vestitu

T De Tactu qualia in lege Dei praecepta 50 temperantiae maximum ad valetudinem tuendam momentum 73 templi Hierosol. situs 28. 29. 30. pavimentum 29.30 tempora a Deo distincta 49 Theodectes visu privatus, quod e lege divina quaedam in suam fabulam transferre esset conatus 96 Theodosius 18.19 Theodotus 19 Theophilus ibid.

in republica volunt excellere. Ad quorum equidem accusationes refellendas, quae theatrale nescio quid habere, ac ad colligendam multitudinis gratiam peraccommodatae videntur, illud satis fuerit, si dixero, ita me totam ante-actam vitam ad haec usque tempora instituisse, ut me a maledicendi ac frustra oblatrandi studio quam longissime abducerem; neque ullum umquam scriptum edidisse, quo quemquam insectarer. praeter illud quo civilem philosophiam contra eos qui eam immerito oppugnarent, defendi. Quod

et multis in locis fuere: in his Eugaeon Samius, et Deiochus Proconnesius, et Eudemus Parius, et Democles Phygeleus, et Hecataeus Milesius, et Acusilaus Argivus, et Charon Lampsacenus, et Melesagoras Chalcedonius. qui autem paulo ante Peloponnesiaca tempora vixerunt, et ad usque Thucydidem aetate processerunt, Hellanicus Lesbius, et Damastes Sigieus, et Xenomedes Chius, et Xanthus Lydus, et alii complures; quorum et consilium in deligendo argumento non dissimillimum fuit, et facultas pene par.

nullo prorsus, quod quidem emineat, artificio elaboratum. quorum scripta species quaedam exornat: et venustatis quidem in aliis plus, in aliis minus elucet. quo fit, ut adhuc eorum scripta vigeant. Herodotus autem Halicarnasseus, qui ad Peloponnesiaca tempora vitam perduxit, cum paulo ante Persica natus esset, tum materiam historiae paulo altius extulit, atque illustravit; neque unius urbis, aut unius gentis, sed Europae Asiaeque res gestas, et multas et varias, uno libro complexus est: (nam a Lydorum

unus hic inventus est, qui ex his divisionibus neutram probaret. narrationes enim ita disposuit, ut neque loca persequeretur, ubi gestae res erant; quod Herodotus, Hellanicusque et alii non nulli ante illius aetatem historici fecerant; neque tempora; quod eos qui agentem de locis historiam edidere, secutos esse constat: quibus vel ad regum aut sacerdotum successiones, vel ad Olympiadum ambitus, vel ad Archontum annuos principatus, suorum librorum divisionem placuit accommodare. cumque novam

canis apellant, est commissa, terminavit. praesertim Adde quod, cum in prooemio, quaecumque hoc in bello gesta sunt, omnia se esse perscripturum affirmasset; itemque in quinto libro tempora collegisset, et unde ortum bellum est, et quousque processit, scripsit haec ad verbum: Hoc solum inveniet exitu comprobatum ex iis quae futura esse ex oraculis affirmabantur semper enim et initio belli, et usque ad extrema tempora, recordor a

in quinto libro tempora collegisset, et unde ortum bellum est, et quousque processit, scripsit haec ad verbum: Hoc solum inveniet exitu comprobatum ex iis quae futura esse ex oraculis affirmabantur semper enim et initio belli, et usque ad extrema tempora, recordor a multis esse nuntiatum, oportere ad annos ter novenos bellum perdurare. mihi autem per totum illud tempus vita suppeditavit: cum et id aetatis essem, ut rerum sensum haberem, et in eam curam animum intenderem, ut singulas notitias

simplex ne illa fuerit et inornata, ac nihil supervacaneum, nihil non utile, non necessarium habuerit, aut contra magnifica fuerit, et referta dignitatis et opificii rhetorici, varioque ornamentorum fuco depicta. maximae enim partis scripta ad nostra tempora non pervenerunt; aut si qua ad hanc diem servata sunt, non omnes esse illorum quibus tribuuntur, existimant: ut sunt illa quae Cadmo Milesio, quaeque Aristaeo Proconnesio et eiusmodi aliis adscribuntur. Scriptores autem qui ante Peloponnesiacum

in rerum natura fuissent. Et sane, illustrium virorum cunctis aetatibus magna paucitas extitit; alioqui posteritas non fuisset tam ingrata, quin singularem eorum virtutem meminisset, ac litterarum mandasset monumentis. In nostra vero tempora, siquidem fere omnia labuntur in deterius, ista infelicitas latius dimanavit. Vix reperias quemquam eminentiorem, qui non studeat privatis commodis publicis praetermissis, aut ista fluxa et inania famae non anteponat et

itineris et inbecillitas virium humanarum, ii saltem in hac haereant, per quam incedentibus et minus laboris adeundum est, et aliquid permixtum est iucunditatis; siquidem prospiciunt eo labore prorogari sibi vitam in longissima tempora. Te vero, vir ornatissime, invictique animi, quem nullus labor, nullae rationes tuae valetudinis a studiis revocant, quin igitur appellas animum ad scribendum, et commendas tuum nomen aeternitati, atque eos etiam asseras a

animum ad scribendum, et commendas tuum nomen aeternitati, atque eos etiam asseras a mortalitate, de quorum rebus gestis scribes. Innata est tibi facundia singularis, teque in omni genere scribendi excellere satis constat. Atqui haec tempora, varietate rerum ac personarum insignia, postulant, ut de ipsis historia scribatur, et scitu digna proferantur in lucem, quae obruta in tenebris iacent. Quod arbitramur te unum imprimis posse insigniter et luculenter facere. Non

cuspide sistat homo.
Uel potius scipione bonam signare senectam
donator cupiens munere fecit idem?
15   Glabra caput senii referunt, sed et arrida corpus,
duratos cornu significante pedes.
Seu forte aetatem noscens levi egere bacillo
sphingiaci monuit tempus adesse pedis.
Et decus Illiriae per commoda quaeque fouendo
20   hac onerosa leui tempora fulsit ope.
Quiquid id est, non mittere munus amicus amico
longeuo senior gratius hoc potuit.

quod invisibilia Dei, aeternaque eius sapientia ac potentia, ex operibus eius conspicuis, dum haec considerantur, perspici queant. Sic Actor. 14 dicitur, quod Deus praeteritis temporibus non occultaverit, aut sine testificatione omni veluti tacuerit: sed sese patefecerit, dando pluviam, ac tempora foecundantia, replendoque corpora nostra cibis, et corda laeticia. Et 17 ibidem legitur, Deum ex suis operibus, et innumeris beneficiis, quibus nos omnibus momentis benignissime fovet, et largissime cumulat, vel palpari posse, facileque deprehendi, quod in eo simus, vivamus, ac etiam

tum versionibus, tum explicationibus illustrare. Sed revera, et morbi humani et medici Christi ignarus, destitutusque tum clave Scripturam aperiente, nempe discrimine Legis et Evangelii: tum etiam ipso apertore aut ianitore eius, agno Dei, parum praestare potuit. Quod etiam paulo ante nostra tempora Lyrae defuit, cum alioqui sedulo in sacro volumine illustrando laboraverit. Post patrum aetatem, hoc est, post Gregorium Magnum, sequuti sunt Theologi, qui magis in Patribus ac Conciliis, et omnino hominum sanctionibus et traditionibus discendis, docendisque, eorumque dictis ac

nihil esse Deo absconditum, id est ignotum. Gen. 18. Isa. 40. Ut quid dicis Iacob, abscondita est via mea a Domino? pro, ipsi ignota. Sic Psaltes orat Psalm. 119, Ne abscondas praecepta tua a me. quod idem est ac, doce me viam tuam. Sic impii Iob 24 dicunt, Quare non essent abscondita a Deo tempora? Abscondi alium ab alio, Genes. 31, pro recedere, longius removeri alium ab alio, ne eum videre, aut de eo multa nosse queat. Sic Iob 17, absconditum cor ab intellectu, est cor carens aut privatum intelligentia. ¶ Privare. Abscondere ab aliquo superbiam, est privare eum illa,

sit adorandum, num in monte Garizim, aut Hierosolymae? Quo vero intelligatur quid sit quod Dominus dicit ibidem, Veros adoratores ubique adoraturos in spiritu et veritate: observandum est, alium esse cultum externum consistentem in conspicuis aliquibus actionibus aut rebus, et alligatum ad loca, tempora, vestitum, gestus, sonum oris, verba, sacrificia, et alia huiusmodi: alium internum cordis. item, alium esse in spiritu et veritate, seu spirituali motu, veraque fide in Deum praestitum: alium, in hypocrisi. denique alium esse, quem sophistae vocant ex opere operato, id est, cum tantum per

coenam ministrantis. alium, ex opere operantis: id est, cum cultus ex vera fide colentis aestimatur. sicut Abel maiorem et gratiorem hostiam fide obtulit, quam Cain: et sicut in baptizando et communicante fides exigitur. Olim igitur erat alligatus Dei cultus, ex ipsius mandato, ad certa loca, tempora, aliasque circumstantias externas. Nunc non perinde est. Solent vero non renati ac carnales homines plerumque tantum ad opus operatum, seu externum cultum, utpote carnali homini perfacilem, ruere, eumque hypocritice praestare, ac in eo summam pietatis collocare. Nam veram cordis

Hebraea, Isaiae septimo, Ecce virgo concipiet, et pariet filium, et vocabitur nomen eius Emanuel, etc. controversa est, dum Evangelista Matthaeus interpretatur virginem, sicut et Septuaginta: quam versionem ac sensum etiam tota Ecclesia sequuta est inde â Christo usque ad nostra tempora: contra vero Iudaei, tantum puellam aut iuvenculam significare contendunt. Rationes vero plures evidentissime nostram sententiam comprobantes, in promptu sunt: quarum praecipuae hae videri queant. Prima, quod haec vox ubique in Sacris significet virginem: quod postea ostendetur. Secunda;

homine aut aetate agit, sed etlam de omnibus posteris sicut Paulus et Petrus dicunt, omnia propter nos scripta esse, Rom. 15. 1. Cor. 10, 1. Petri 1. Sic saepe Prophetae confirmant et consolantur suos praedictione venturorum olim ac post longum tempus bonorum, nempe tempore Meschiae, quae tamen tempora illius aevi homines non erant visuri. Deus confirmat Evam et Adamum promissione seminis mulieris, contrituri caput serpentis. Eva putat se mox illud semen consequuturam, et esse ipsummet Cainum, praeclarissimam nempe possessionem aut thesaurum suae felicitatis, ut nomen eius sonat: sed

adduci posset, quod prius oblitus sum dicere, quod ipsemet Propheta testatur illud miraculum conceptionis et partus, futuris aliquando post longum intervallum temporib. a Deo dandum esse: quia praedicit praecessuram antea esse captivitatem Assyriacam et etiam Babylonicam, ut eam praedictionem ad tempora Meschiae referri sit necesse. ALPHA et ω, in Apocalyp. Christus dicitur, quia sit principium et finis omnium rerum, sicut α et ω literarum alphabeti: id est, verus Deus,

dies habente anno. Vide DIES. Placabilis annus, aut beneplaciti, Isarae 61. pro, cum Deus est propitius, et ultro nos benigne vocat. Sed Retributionis annus, Isaiae 63, et Visitationis annus Ieremiae 11, et 23, plerumque intelligitur de tempore, cum Deus est iratus, et castigat. Menses, tempora et annos observatis, Gal. 4. arguit Paulus superstitiosam temporum observationem, quod Religionem ad tempora alligabant: cum Deus eam, illis Iudaicis observationibus et circumstantiis locorum ac temporum, prorrus liberasset in Novo testamento. ANTE aliquos esse, significat

ultro nos benigne vocat. Sed Retributionis annus, Isaiae 63, et Visitationis annus Ieremiae 11, et 23, plerumque intelligitur de tempore, cum Deus est iratus, et castigat. Menses, tempora et annos observatis, Gal. 4. arguit Paulus superstitiosam temporum observationem, quod Religionem ad tempora alligabant: cum Deus eam, illis Iudaicis observationibus et circumstantiis locorum ac temporum, prorrus liberasset in Novo testamento. ANTE aliquos esse, significat aliquando, ducem esse. 1 Par 19, Sophach erat ante eos. Alia huius praepositionis idiomata in CORAM exponemus.

Nisi arassetis vitula mea, etc. Iudic. 14. id est, nisi sponsae meae opera abusi fuissetis. Supra dorsum meum arantes produxerunt sulcum, Psalm. 129. id est, sine modo ac fine afflixerunt me. Nunquid omni die arabit arans, ut serat? Isaiae 28. id est, Sicut agricolae servant tempora et proportiones actionum: sic et Deus faciet in affligendo, monendo et parcendo. Arantes iniquitatem, et seminantes perversitatem, metent illam: id est, malorum conatuum ac factorum mala praemia accipient. Sic et Oseae 10. Ibidem, Arate vobis arationem: id est, cogitate diligentius,

significat autem εὐδοκία, idipsum quod Hebraei Razon רצון, Latini benevolentiam, id est, propensam animi voluntatem vocant: diciturve tum de gratuito et infinito illo Dei amore in electos, quos ipse prior ante tempora aeterna in filio dilexit, ut Ephes. 1 pro quo vetus interpres solet beneplacitum dicere: tum vero de mutua hominum inter se amicitia, qua fit ut alii aliorum commodis studeant, ut Rom. 10. atque adeo de ea charitate, qua homines ipsum Deum diligunt, ut Philip. 1. quam postremam

transeunte consummationem faciet, Nahum 1: pro, transeunte maximo exercitu instar diluvii perdet omnia. Consummatio festinata. Sophoniae 1. Consummationem profecto festinatam faciet cum omnibus habitatoribus terrae: id est, cito eos perdet. Consummatio seculorum, Hebrae. 9, ultima tempora significat. Sic et Matthaei 24, Consummatio, aut ultima tempora, aut certe ipsum finem mundi, cum omnia finientur et perdentur, significat. Cum porro Matth. 28 dicit, Ero vobiscum usque ad consummationem seculi, omnino finem mundi intelligit. Consummatio abbreviata, moderata aut

maximo exercitu instar diluvii perdet omnia. Consummatio festinata. Sophoniae 1. Consummationem profecto festinatam faciet cum omnibus habitatoribus terrae: id est, cito eos perdet. Consummatio seculorum, Hebrae. 9, ultima tempora significat. Sic et Matthaei 24, Consummatio, aut ultima tempora, aut certe ipsum finem mundi, cum omnia finientur et perdentur, significat. Cum porro Matth. 28 dicit, Ero vobiscum usque ad consummationem seculi, omnino finem mundi intelligit. Consummatio abbreviata, moderata aut repressa, Esaiae 10, pro castigatione moderata accipitur, cui

moriatur. Sic Iob decimo octavo inquit, Super diem illius obstupescent: pro, super mirabilem exitum. In Novo testamento saepe iteratur simili phrasi, Nondum venerat hora eius. Dierum postremitas, id est, postremi dies: alias de tempore primi adventus Christi intelligitur, quia ibi finiebantur tempora Veteris testamenti: alias de tempore ultimi adventus. Prioris exemplum Isa. 2 est, et Micheae 4. Erit in postremitate dierum mons praeparatus, etc. Sic Hieremiae 30. In novissimo dierum intelligetis illud, id est, cum tempus erit elapsum, et hoc acciderit. Danielis 10.

enim: Et datum est ei os loquens magna, et blasphemias, et data est ei potestas faciendi menses quadraginta duos. Idem tempus eodem undecimo capite exprimit dicens, Mille ducentis sexaginta diebus. Itidem sunt sesquiquatuor anni, aut dies. Idem quoque spacium Capite duodecimo vocat Tempus, tempora, et dimidium temporis. Tempus, intelligo mille dies, quia est unum continuum tempus aut dies: Tempora, bis centum dies, quia sunt duo quasi integri numeri, aut mensurae temporis: Dimidium temporis, intelligo illos sexaginta dies, qui sunt quasi dimidium spacii centum dierum. Quare meo

duos. Idem tempus eodem undecimo capite exprimit dicens, Mille ducentis sexaginta diebus. Itidem sunt sesquiquatuor anni, aut dies. Idem quoque spacium Capite duodecimo vocat Tempus, tempora, et dimidium temporis. Tempus, intelligo mille dies, quia est unum continuum tempus aut dies: Tempora, bis centum dies, quia sunt duo quasi integri numeri, aut mensurae temporis: Dimidium temporis, intelligo illos sexaginta dies, qui sunt quasi dimidium spacii centum dierum. Quare meo iudicio aequivalent istae quatuor descriptiones temporis, dies tres et dimidius, id est, sesquiquatuor

aut mensurae temporis: Dimidium temporis, intelligo illos sexaginta dies, qui sunt quasi dimidium spacii centum dierum. Quare meo iudicio aequivalent istae quatuor descriptiones temporis, dies tres et dimidius, id est, sesquiquatuor anni, posita die pro anno menses 42, dies 1260: et tempus, tempora, ac dimidium temporis. Mille anni coram Domino sunt tanquam dies una Psalm. 89. et 2. Petr 3. Quod ob aeternitatem Dei dicitur, cuius aetas non ita mox praeterfluit, sicut nostra quae per momenta horas et dies mensuratur. Dicitur id etiam ideo, ne ob longinquitatem temporis Deum vel

Deuteron. secundo: significat, ut dies haec, eventus aut experientia praesens testatur, vel sicut iam omnibus innotuit. Sic Genesis 50. Ut faceret secundum diem hanc: pro, ut videtis hodie. Dies dies, alias significat singulis diebus, alias quasi distribuit aliquas res in suos dies aut tempora. Psalm. 61. Reddam vota mea die die. pro, quotidie. Sic et Esther 2. 2. Paralip. 24 et 30. Dabis mercedem in die suo pauperi, Deuteron. 24. pro, eodem die operis aut laboris. Per dies, pro aliquanto tempore, non nimis brevi. 1. Reg. 17. Et comedit ipsa et ipse, et familia eius

aversa cervice, sed ipso
Pectore in adverso, cum scilicet hostibus infers
Antepedem, non inde refers: cum prima capessis,
Non post prima lates vexilla. Sed hactenus isthaec
Dicta satis fuerint, pueri, ne sicut inertes,
Commoda inutilibus perdamus tempora dictis. Ex hac igitur quoque descriptione fortis aut animosi, et contra timidi ac trepidantis, manifestum est, fortitudinem quidem a fiducia, timiditatem vero a diffidentia proficisci: quare etiam fidem, cui Scriptura audaciam aut fortitudinem tribuit, necessario simul esse

messis: sic legatus fidelis mittentibus eum. pro, perinde gratus ac salutaris est: quoniam in messe et solet esse ardor solis maximus, et tunc plurimum in sole versandum est. In hoc sensu commendatur aqua frigida Matthaei 10, Hieremiae 18. Frigus et aestus, aliquando significant ipsa anni tempora; quibus hoc maxime vigere solent: nempe hyemem et aestatem. ut cum Deus pollicetur Noacho, futurum ut adhuc solito more sol currat, modo recedens ad polum antarcticum, ac hyemem efficiens: modo vicissim ad nos rediens, et aestatem exhibens: dicit adhuc fore frigus et aestum, sementem et

32. Timebunt te cum sole, et ante lunam. a generatione in generationem. Sic et Psal. 102. Anni tui a generatione in generationem. Anni generationis et generationum, aliquando ponitur pro priscis temporib. Deut. 32. Considera annos generationis et generationis: id est prisca tempora. Contra, eadem phrasis aliquando significat tempora post multas aetates sequutura. Loel 2. Et post eum non addet usque ad annos generationis et generationis. Sic et Generationes seculi, longissima tempora denotat. Gen. 9. Signum foederis in generationes seculi. In generatione altera

in generationem. Sic et Psal. 102. Anni tui a generatione in generationem. Anni generationis et generationum, aliquando ponitur pro priscis temporib. Deut. 32. Considera annos generationis et generationis: id est prisca tempora. Contra, eadem phrasis aliquando significat tempora post multas aetates sequutura. Loel 2. Et post eum non addet usque ad annos generationis et generationis. Sic et Generationes seculi, longissima tempora denotat. Gen. 9. Signum foederis in generationes seculi. In generatione altera deleatur nomen eorum, Psal. 109.

temporib. Deut. 32. Considera annos generationis et generationis: id est prisca tempora. Contra, eadem phrasis aliquando significat tempora post multas aetates sequutura. Loel 2. Et post eum non addet usque ad annos generationis et generationis. Sic et Generationes seculi, longissima tempora denotat. Gen. 9. Signum foederis in generationes seculi. In generatione altera deleatur nomen eorum, Psal. 109. pro, nullos habeant nepotes. Etiam decima generatione non ingredietur manser in Ecclesiam Dei: Deut. 23. pro, nunquam: id est, non fungetur dignitate aut

2. Gladium levare super lapides, est eos sculpere. Exod. 20. Gladio vivere, Gen. 26, est arte militari, militiaque victitare. Gladios conflari in vomeres, et lanceas in falces, est mutare bellum pace, et studia belli artibus pacis. Saepe hac locutione Prophetae, Christi vere pacifica tempora ac regnum depingunt. Gladium accipere, est Christo, privata authoritate aut libidine semet ulcisci, aut cum alio pugnare: quales dicit Dominus gladio perituros. De ipso verbo Accipio aut Sumo gladium, quod significet temere

Ioh. 12. ut servet se ab hora illa: i. illo ingenti periculo ac certamine. Sic et Marc. 14: Ut si possibile est, transeat a me hora haec: i. hoc gravissimum discrimen, quod hoc tempore mihi incumbit. Quinto, hora significat seculum, ut 1. Ioh. 2. Filioli novissima hora est. i. postrema sunt tempora aut secula. Sexto, Hora saepe ponitur pro fatali momento, cum est moriendum. Ioh. 13. Sciens IESUS quod venerit hora eius. Sic etiam 7 et 8. Septimo, Ad horam, significat idem quod ad breve tempus. Gal. 2. Quibus nec ad horam quidem cessimus, ut veritas Evangelii apud vos maneret.

tacet: pro, intelligens. Sic et vir intellectus. Esdr. 8, pro intelligente. Via intelligentiarum: pro prudenter excogitata doctrina aut modo agendi, seu etiam ratione adipiscendi intelligentiam. Isaiae 40, Quis viam intelligentiarum ostendit illi? Cognoscens intelligentiam: id est sciens tempora, homines, res, occasiones, et alias rerum circumstantias. 1. Paralip. 12 Cognoscentes intelligentiam in temporibus, ad sciendum quid: pro, periti agendi et dicendi. Apponere intellectum: pro, advertere animum, Nehem. 8: Apposuerunt intellectum, et intellexerunt Scripturam. Mulier

calamitoso loco transfertur ista vox ad multa alia significata. Denotat. n. interdum ipsum infernum, quia sit quidam profundus miserorum carcer: ut Isaiae 24 praedicuntur congregandi in lacum, tum aliqui caelestes exercitus, tum etiam potentes mundi, ibique concludendi, ac denique post longa tempora rursus visitandi, nempe in extremo iudicio et resuscitotione, ubi Deus iudicabit etiam angelos malos ad iudicium, teste Petro, in tenebris custoditos. Hic puteus vocatur Abyssus, et describitur Apocal. 20. Porro Psal. 55, vocatur puteus perditionis aut interitus:

patrem in spiritu et veritate, quod perinde bonum piumque sit in quocunque loco ac tempore Deum colere ac invocare. At nos contra furenter volumus Deum, eiusque cultum, ad certum locum alligare: ut ad Hierosolymam, Romam, Compostellam, certa aliqua templa, celebria idola aut statuas, certaque tempora, vestes, et similia. Ante Christum circumcisio erat abominatio gentibus, cum divinitus mandabatur: nunc contra, postquam est abolita omnes circumcidi volunt. Quare tota fere Asia et Africa circumciditur. Talia innumera exempla deprehendere in vita possis, ubi nitamur ardentissime in

pernoctabit fletus et mane laeticia. id est, etiansi iam adsit calamitas, tamen Deus nos cito liberabit. Mane et nox, pro omni tempore. Psal. 92. Bonum est mane nunciare misericordiam tuam, et veritatem tuam in noctibus. id est, omni tempore. Sic Psalm. 55 coniungit tria tempora, Vesperum, mane et meridiem, inquiens: Vesperi mane et meridie precor. Respiciente mane: pro, summo mane. Exod. 14, Et reversum est mane. in fortitudine sua respiciente mane: id est, exorientibus et veluti prospicientibus in mundum iam radiis solis. Iud. 19, Et venit mulier

Dei conclucaverit: verit hoc modo, Quanto magis putatis eum deteriora mereri supplicia, qui filium Dei conculcaverit? Ubi videmus, pro aliquem ἀξιοῦσθαι τιμωρίας, versorem posuisse, mereri supplicia: quae versio proculdubio circa eadem illa tempora declinantis Latini sermonis facta est. Cum vero verbum mereri, in hunc abusum devenit: facile mox et id accessit, ut eius nomen eadem abusione poneretur pro omni eo quo aliquis aliquid boni consequeretur vel iure, vel gratis. Quod vero Sacrae literae damnent meritum nostrorum operum, in

vis ea videtur fuisse, quod saepe alii percipiant fructus alienorum laborum. Sed Christus ad id accommodat, quod et prophetae prophetizando de Messia et conversione gentilium, et tota lex paedagogizans [?: ] Christum, aliquo modo praeparavit viam regno Christi: non tamen usque ad ea tempora vixerunt, cum ignus Dei coram monstrari potuit. Sic et Petrus dixit eos prophetizando non tam sibi, quam nobis inservivisse. Non solum enim Messiam promittendo, hominum ei corda praepararunt: sed etiam Scripturam crediderunt, eique suis crucibus, certaminibus, miraculis et eventuum

id longo tempore duraverit, multorum scriptis Dei beneficio expositum est. Factae vero sunt ab eruditis variae applicationes huius prophetiae, ad plures eventus: sicut sane verisimile est, Spiritum sanctum in plures cribrationes Sathanae respexisse, ut solent aliquando tales prophetiae in plura tempora respicere. Inter alia vero illud quoque mirabile et notabile est, quod sicut in fine Danielis tribuuntur huic abolitioni iugis sacrificii, et durationi abominationis, 1290, hoc est, sesquiquatuor anni: ita etiam Apoc. 11 praedicitur fore, ut atrium templi conculcetur quadraginta duobus

quasi dicas, indivisibile tempus, ob summam brevitatem. Sed nonnunquam significat etiam quandam circumstantiam rerum, aut occasionem, cum illo brevissimo tempore coniunctam, et quae ut subito sese offert, ita etiam subito evanescit aut praeterit. Act. 1. Non est vestrum nosse tempora, aut momenta temporum. tametsi id obscuritatis versoris culpa acciderit, cum in Graeco sit simpliciter καιρὸς, id est, tempus, cum aliqua opportunitate coniunctum. Idem lapsus est etiam 1. Thessal. 5 1. Corinth. 15 describitur, quod sit momentum

et re ipsa affert, et offert quoque [?: omni- ] in Christum credentibus. Morte mori, est reduplicatio, quae tum vehementiam, tum et certitudinem [?: no-- ] , sicut et aliarum vocum reduplicatio: de quo [?: Hebra-o ] in Regulis generalibus. Sic accipitur de tempora in morte illa lex Moysis, vel Dei potius: Qui maledixe [?: ] patri aut matri, morte moriatur. id est, sine ulla excutione aut effugio, aut spe liberationis occidatur. Sic multo magis illud Dei dictum de tota aut spirituali morte accipiendum est: Quacumque die comederis, morte mo

deduci tametsi non minus commode inde quoque, quod illa religio aut institutio sive Iudaicorum rituum, sive humanarum traditionum, tantum in rebus externis ac elementaribus versetur (quae est tertia huius vocis significatio) ut circa cibum, potum, vestitum, gesticulationes aliquas, dies ac tempora, ac similia, non circa Deum ac spiritualem cordis cultum. Dubium ergo est, an Paulus voluerit dicere elementa mundi quasi pueriles, alphabetares, et veluti paedago gicas institutiones: an potius externas, carnales, et corporales. Mundi lucem vocat Christus Apostolos, et omnes alios veros

aliud transit: quemadmodum unius interitus est alterius ortus. Isaiae 2: Idola penitus mutabuntur: pro, peribunt. Sic Cant. 3: Hyems transiit, imber mutatus est et abiit: id est, evanuit. Psal. 102 et Heb. 1: Caelos mutabis, et mutabuntur. Dan. 4 aliquoties dicitur, Septem tempora super te mutabuntur: idest, septem menses transibunt, te in ista brutorum sorte permanente. Mutare iudicia Dei in impietatem prae gentibus, Ezech. 5. pro, corrumpere veram Dei doctrinam et religionem. Et Rom. 1: Mutaverunt

diebus. id est, multo post me tempore. Dan. 9, Indicabo tibi quid eventurum sit populo tuo novissimis diebus: id est, popularibus tuis postremis temporibus. Novissima hora, etiam pro postremis temporibus ponitur 1. Iohan. 2. Filioli, novissima hora est: id est postrema simul et tristissima tempora. Primus et novissimus ego sum, inquit Deus Isaiae 41 et 48. id est, non habeo principium, nec finem, sum aeternus. alia omnia habent a me principium, et intereunt: ego autem nec principium, nec finem habeo. Sic in Apocalypsi dicitur, Ego sum α et

eius significationes colligi ex contrariis vocabant DIEI ac LUCIS. Dicetur etiam aliquid huc pertnens in voce TENEBRARUM ac VESPERI. Triplex autem potissimum eius significatio, ratione metaphorae esse solet. Notat enim inscitiam rerum divinarum, seu absentiam lucis caelestis. Indicat quoque res et tempora adversa: et denique etiam omnia iniusta ac impia. Inscitiam aut absentiam verae doctrinae denotat, quia sicut noctu oculis, absente luce, in [?: ] externa vita cernere non possumus, eoque aut [?: pr- ] sus ociari, aut certe parum feliciter operari [?:

demiam, quos vindemiatores cernere non potuerunt: sic aliquos paucos superfore, quos hostes reperire, capere aut interficere nequiverunt. In solitudine crescere abietem, cedrum, et etiam oleas, significat, fore felicissimum statum, omnibus locis cultis, et habitatis. Isaiae 41 tali similitudine tempora et regnum Meschiae depingitur: quo indicatur, futuras ubique Ecclesias, veros Dei cultores, atque adeo etiam eximios doctores. Opus oleae mentietur: pro, fallet sua spe possessorem. Hebr. 3. quasi dicat: Promiserat quidem olea suis florib. copiam fructuum, sed non praestitit. Mich. 6

populus meus, dixi paulo ante. Sensus autem idem est, ac si [?:--ceret ] : Populus meus summa promptitudine te reverebitur, se tibi subiiciet, et tui oris praescripta [?: exeque-r ] Psal. 85, est elegans hypotyposis, aut etiam prosopopoeis, describens felicia tempora Meschiae: Misericordia et veritas obviaverunt sibi invicem, iustitia et ex sese invicem osculatae sunt. Veritas de terra germinuit, et iustitia de caelo prospexit: Deus largietur bonum, et terra nostra proferet fructum suum: Iustitia ante [?:-um ] ambulabit, et ponit in via

faciebat colebrem. Christus igitur secundum praescriptum Dei celebravit pascha vespere incipientis diei 15 Lunae: [?: ] vero, ob supra indicatam traditionem, celebrarunt initio 16. ut eis paschalis et Sabbati celebritas una die per ageretur. vide Monsterum super Matthaeum Hebraicum. Tempora etiam paschalia considerentur. [?: P- ] mum Pascha in exitu Israelitarum ex Aegypto [?: ] [?:-utum ] est anno ab initio mundi 2453. A primo typicoque paschate

mors paulo gloriosior, Hier. 34. cap. Hiere. 16, absentia planctus significat promiscuum et numerosum interitum hominum; ubi non amplius vacat singulorum mortem plangere, et ubi iam homines veluti obstupescunt ob magnitudinem calamitatum. Planctum vertere in chorum, est tristia tempora aut statum sortemque vel res alicuius commutare in secundas et prosperas, indicando semper causam per effectum. Psal. 30. Solvisti planctum meum in chorum, solvisti saccum meum, et accinxisti me laeticia. Planctus cum ieiunio coniungi solebat tum apud Israelitas, tum et apud

quotidie propalam ac inter eos versaretur: nunc vero id facere, quia eorum hora et potestas tenebrarum venerit. Id est, cum Deus laxavit frena Satanae et impiis, ut possent in Christum grassari. Iohan. 10. Habeo potestatem animam ponendi et sumendi. id est, possum meipsum resuscitare. Act. 1, Tempora et momenta temporum pater reposuit in sua potestate. id est, in suis, non hominum viribus. scientiam et vires rerum futurarum servavit. Sic et Apoc. 9 dicuntur locustae habere potestatem cruciandi homines. et Apocal. 13, quod draco dederit magnam potestatem bestiae, quodque ea bestia

esse de tota sua progenie: Genes. 43. Secundo, progenies significat posteros alicuius, filios, nepotes, pronepotes, et alios. Iosuae vigesimo secundo, Extruximus altare in testimonium inter vos et nos, progeniemque nostram. id est, posteros. Tertio, progenies significat aetatem, nempe tum tempora ipsa seculorum, tum homines singulis seculis existentes. Psalm. 48, Ut narretis in progenie altera. Psalm. 49. Cogitatio eorum est quod sua progenies sit duratura a progenie in progeniem. Alii, A' generatione in generationem: quod idem est. Sic diva Virgo canit Luc. 1. Misericordia

prophetae, id est, non professione talem, nec a iuventute se vacasse studio prophetiae aut theologiae, sed fuisse bubulcum, et contra suam voluntatem a Domino ad hoc munusraptum. Baptista etiam negat se esse ullum eximium prophetam: aut certe non talem prophetam quales olim fuerunt, qui post longa tempora Meschiam venturum praedixerunt Sed fuit (teste Christo) plusquam propheta: quia praesentem agnum Dei coram digito monstravit, cum prophetae tantum futuris temporib. eum venturum aliquanto obscurius praedixerint. Ad Titum primo vocatur Epimenides propheta Cretensium: credo ea

altera. id est, sanata est. Elias veniet, et restituet omnia. id est, instaurabit veram religionem et cultum: Matth. 17. Actor. 1. Num in tempore hoc restitues regnum Israeli? id est instaurabis, ut Israel habeat regnum sicut olim? Actorum tertio. Quem oportet quidem caelum accipere usque ad tempora restitutionis omnium quae praedixit Deus. id est, usque ad instaurationem regni Dei, et rerum totius naturae per Satanam primumque lapsum labefactatae, aut etiam evertae. RESURGO, iterum surgo, sicut ἀνίστημι. id est, post casum, aut

SACRIFICIUM, usitatissime in Sacris literis sinificat illas externas Levitarum oblationes, sive animalium, sive placentarum, frugum aut similium rerum: [?:-rum ] sacrificiorum variae species fuerunt secundum [?:-eri-s ] oblatas, modum ac causas offerendi, festa aut tempora offerendi, finales causas offerendi, et alias circumstantias:quas rerum harum divisiones accuratius consequi, non est nostri instituti. Sacrificia pacifica, [?: vi- ] proprie fuisse eucharistica sacrificia. Sacrificia [?: ] , fuerunt expiatoria sacrificia.

Psa. 25, Reminiscere miserationum tuarum, quia a seculo sunt. id est, quibus nunquam uti desiisti, quia semper es et fuisti misericors. Recensebo exempla primum praeteritae longissimae durationis. Psalmo 77, Supputavi dies a principio, annos seculorum: idem bis dicit. sensus autem est, prisca tempora expendi. Isaiae 58. Et instaurabuntur ex te desolata seculi: id est, quae multis seculis desolata aut vastata fuêre, et neglecta iacuêre, ubi praeteritum longum tempus, non tamen totum inde a creatione, significat. Isaiae 63. Recordatus est dierum seculi Moysi, et populi eius. id est,

seculi, scilicet praeteriti, seu dierum olim. Psalm. 134. Threnos. 3. Collocavit me sicut mortuos seculi, scilicet praeteriti, et qui olim fuerunt mortui. Mich. 5, Et egressiones eius ante originem, et ante dies seculi: quam phrasin Paulus Apostolus, licet in alia sententia reddidit, Ante tempora secularia. id est, antequam fuerunt aut caeperunt tempora. secundae ad Timotheum primo, et ad Titum primo. Micheae septimo: Pascentur in Basan et Gileath iuxta dies seculi. id est, pristinos, vel sicut olim Malach. 3. Grata erit oblatio Iehuda et Hierusalem, sicut in diebus seculi. id

134. Threnos. 3. Collocavit me sicut mortuos seculi, scilicet praeteriti, et qui olim fuerunt mortui. Mich. 5, Et egressiones eius ante originem, et ante dies seculi: quam phrasin Paulus Apostolus, licet in alia sententia reddidit, Ante tempora secularia. id est, antequam fuerunt aut caeperunt tempora. secundae ad Timotheum primo, et ad Titum primo. Micheae septimo: Pascentur in Basan et Gileath iuxta dies seculi. id est, pristinos, vel sicut olim Malach. 3. Grata erit oblatio Iehuda et Hierusalem, sicut in diebus seculi. id est, antiquis, sicut olim. Psalm. centesimo

enim eius externa nota, et simul pictura tum damnatae naturae, cum eius quasi fontem abscindi et abiici debere indicatum est: tum et spiritualis circumcisionis cordis. Sic et iridem constituit Deus signum, nunquam amplius venturi universalis diluvii. Sol et luna, Genes. 1, dicuntur futura in tempora et signa, quia et distinguant tempora, et indicent hominibus temporum discrimina: ut solis, solstitium aestivum et hybernum, quasi medium aestatis ac hyemis notant: aequinoctia autem, autumnum et hyemem. Sic et

tum damnatae naturae, cum eius quasi fontem abscindi et abiici debere indicatum est: tum et spiritualis circumcisionis cordis. Sic et iridem constituit Deus signum, nunquam amplius venturi universalis diluvii. Sol et luna, Genes. 1, dicuntur futura in tempora et signa, quia et distinguant tempora, et indicent hominibus temporum discrimina: ut solis, solstitium aestivum et hybernum, quasi medium aestatis ac hyemis notant: aequinoctia autem, autumnum et hyemem. Sic et aliae stellae: sicut non tantum

sortiri. 1 Par. 24 et 25. Sustentare alicuius sortem, est ipsum ac res fortunasque eius fulcire in spiritualibus ac corporalibus: Psal. 16. In manibus tuis sortes meae, habet Vulgata versio Psalm. 30. id exponit Augustinus de gratia Dei, qua salvati simus. Sed in Hebraeo est, Tempora mea. Sic linguarum ignari in Sacris literis ineptiunt, longissime a vero sensu recedentes, et alios abducentes, ac quidvis ex quovis probantes, ut Arist. inquit. [?: So---ri ] significat aliquando simpliciter nancisci: 2 Pet. 1, Iis qui aeque preciosam nobiscum sortiti sunt

te omni tempore. Sic Prover. decimoseptimo: Omni tempore diligit amicus, et frater ad tribulationem nascitur. id est, ut in tribulatione succurrat. Secundo, tempus significat divisiones ac metas temporum. Sic statim in ipsa creatione Deus iubet solem ac lunam eum usum praebere, ut dividant stata tempora, dies et annos. Nam illa duo luminaria suo motu distinguunt tempora, ut cum ad certam metam perveniunt, efficiant diem, mensem aut annum. Aliquando significat occasiones et aptitudines, aut opportunitates quasdam temporum, quas Graeci καίρους

et frater ad tribulationem nascitur. id est, ut in tribulatione succurrat. Secundo, tempus significat divisiones ac metas temporum. Sic statim in ipsa creatione Deus iubet solem ac lunam eum usum praebere, ut dividant stata tempora, dies et annos. Nam illa duo luminaria suo motu distinguunt tempora, ut cum ad certam metam perveniunt, efficiant diem, mensem aut annum. Aliquando significat occasiones et aptitudines, aut opportunitates quasdam temporum, quas Graeci καίρους vocat. Sic dicit Eccles. cap 3. esse tempus plantandi, et

et deliciis omnibus facile vel lucellum aliquod anteponunt. ostenditque Paulus, quare diligentes et avidos quasi emptores nos esse oporteat: Quoniam, dies mali sunt, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἴσιν. Dies malos vocant Hebraei, tempora difficultatum et asperitatis plena, cuiusmodi tum inciderant: veluti cum fames vel penuria ingruit, vel quando cum callidis et astutis hominibus est agendum, vel mercatura dubiae et ancipitis fortunae videtur: tum solent mercatores circumspecte agere omnia, in quamvis opportunitatem

enim suo metemus. Et mox, Dum tempus habemus, bene operemur erga omnes. Primae Corinthiorum quarto: Nolite ante tempus iudicare. Sic nos Paulus Romanorum duodecimo iubet tempori servire. Aliquando voce Temporis accipiuntur ea ipsa quae sunt aut fiunt in tempore: ut cum dicuntur esse mala tempora, aut felicia tempora: id est, res aut status rerum in tempore. Esther 1. Dixit rex sapientibus scientibus tempora. pro, qui norant praeterita gesta, quae singulis temporibus acciderant. Christus dicit Apostolis Actor 1, non esse illorum scire tempora et opportunitates temporum, quas

Et mox, Dum tempus habemus, bene operemur erga omnes. Primae Corinthiorum quarto: Nolite ante tempus iudicare. Sic nos Paulus Romanorum duodecimo iubet tempori servire. Aliquando voce Temporis accipiuntur ea ipsa quae sunt aut fiunt in tempore: ut cum dicuntur esse mala tempora, aut felicia tempora: id est, res aut status rerum in tempore. Esther 1. Dixit rex sapientibus scientibus tempora. pro, qui norant praeterita gesta, quae singulis temporibus acciderant. Christus dicit Apostolis Actor 1, non esse illorum scire tempora et opportunitates temporum, quas pater in sua potestate

tempus iudicare. Sic nos Paulus Romanorum duodecimo iubet tempori servire. Aliquando voce Temporis accipiuntur ea ipsa quae sunt aut fiunt in tempore: ut cum dicuntur esse mala tempora, aut felicia tempora: id est, res aut status rerum in tempore. Esther 1. Dixit rex sapientibus scientibus tempora. pro, qui norant praeterita gesta, quae singulis temporibus acciderant. Christus dicit Apostolis Actor 1, non esse illorum scire tempora et opportunitates temporum, quas pater in sua potestate reservaverit. id est, quando Deus unumquodque negocium aut rerum vicissitudinem instituere

fiunt in tempore: ut cum dicuntur esse mala tempora, aut felicia tempora: id est, res aut status rerum in tempore. Esther 1. Dixit rex sapientibus scientibus tempora. pro, qui norant praeterita gesta, quae singulis temporibus acciderant. Christus dicit Apostolis Actor 1, non esse illorum scire tempora et opportunitates temporum, quas pater in sua potestate reservaverit. id est, quando Deus unumquodque negocium aut rerum vicissitudinem instituere velit, quando regna aut alia magni momenti erigere vel destruere in animo habeat: ut ter stulti sint, qui sibi futurorum contingentium

ut fur in nocte veniet. Dixi, poni tempus pro reb aut statu in tempore existente: Psalm. 89, Memento ergo quid tempus. id est, quam brevis, fugax ac fragilis sit vita mea. Sic Psalmo 31. In manu tua sunt tempora mea: id est, vita, valetudo, et omnia negocia mea. Esther 9. Ut confirmarent dies fortium istorum temporibus suis. id est, quam diu viverent. Iob 11, Ipso meridie surget tempus tuum. pro, vita tua clarior reddetur. Sic dicuntur tempora transire super aliquem. id est, varia negocia et

fragilis sit vita mea. Sic Psalmo 31. In manu tua sunt tempora mea: id est, vita, valetudo, et omnia negocia mea. Esther 9. Ut confirmarent dies fortium istorum temporibus suis. id est, quam diu viverent. Iob 11, Ipso meridie surget tempus tuum. pro, vita tua clarior reddetur. Sic dicuntur tempora transire super aliquem. id est, varia negocia et casus vel prosperi vel adversi, quae ei acciderunt. Regnum Davidis et tempora, quae transierunt super eum et super Israelem et super universa regna terrarum: in fine primi Paral. Tempora aliquando vices vocantur. Dan. 6, Temporib. tribus

Ut confirmarent dies fortium istorum temporibus suis. id est, quam diu viverent. Iob 11, Ipso meridie surget tempus tuum. pro, vita tua clarior reddetur. Sic dicuntur tempora transire super aliquem. id est, varia negocia et casus vel prosperi vel adversi, quae ei acciderunt. Regnum Davidis et tempora, quae transierunt super eum et super Israelem et super universa regna terrarum: in fine primi Paral. Tempora aliquando vices vocantur. Dan. 6, Temporib. tribus incurvabat se in genua. tametsi ibi possit indicare quasdam statas horas diei. Tempus alicuius dicitur, ex quo is coepit vivere,

tempus tuum. pro, vita tua clarior reddetur. Sic dicuntur tempora transire super aliquem. id est, varia negocia et casus vel prosperi vel adversi, quae ei acciderunt. Regnum Davidis et tempora, quae transierunt super eum et super Israelem et super universa regna terrarum: in fine primi Paral. Tempora aliquando vices vocantur. Dan. 6, Temporib. tribus incurvabat se in genua. tametsi ibi possit indicare quasdam statas horas diei. Tempus alicuius dicitur, ex quo is coepit vivere, aut aliquid agere. Genesis quadragesimo octavo: Deus qui pavit me a tempore meo usque in diem hanc. id est,

quibusdam temporibus, prout Deus suo consilio disponebat. Venire ad tempus dierum, est venire constituta die ac hora. Primo Samuelis decimotertio: Quia vidi quod dispergebatur populus a me, et quod tu non venires ad tempus dierum. id est, die condicta, seu constituta temporis meta. Tempus et tempora, aliquando certas quantitates temporum indicant: ut Daniel. quarto: Cum bestiis agri sit pars eius, donec transeant septem tempora super eum. Idem paulo post repetitur. id est, donec ei in illo infelici et pecuino vitae genere agenti, septem menses elabantur. Daniel. septimo et

decimotertio: Quia vidi quod dispergebatur populus a me, et quod tu non venires ad tempus dierum. id est, die condicta, seu constituta temporis meta. Tempus et tempora, aliquando certas quantitates temporum indicant: ut Daniel. quarto: Cum bestiis agri sit pars eius, donec transeant septem tempora super eum. Idem paulo post repetitur. id est, donec ei in illo infelici et pecuino vitae genere agenti, septem menses elabantur. Daniel. septimo et duodecimo: Iuravit, quod ad tempus, tempora et dimidium. Prius vocaverat tempus unum mensem, hîc vocat annum. Tempus igitur significat

temporum indicant: ut Daniel. quarto: Cum bestiis agri sit pars eius, donec transeant septem tempora super eum. Idem paulo post repetitur. id est, donec ei in illo infelici et pecuino vitae genere agenti, septem menses elabantur. Daniel. septimo et duodecimo: Iuravit, quod ad tempus, tempora et dimidium. Prius vocaverat tempus unum mensem, hîc vocat annum. Tempus igitur significat unum annum, tempora duos annos, et dimidium temporis dimidium anni: sunt igitur in summa sesquiquatuor anni: tandiu enim duravit tunc prophanatio templi. Sic etiam Apocalyp. duodecimo

eum. Idem paulo post repetitur. id est, donec ei in illo infelici et pecuino vitae genere agenti, septem menses elabantur. Daniel. septimo et duodecimo: Iuravit, quod ad tempus, tempora et dimidium. Prius vocaverat tempus unum mensem, hîc vocat annum. Tempus igitur significat unum annum, tempora duos annos, et dimidium temporis dimidium anni: sunt igitur in summa sesquiquatuor anni: tandiu enim duravit tunc prophanatio templi. Sic etiam Apocalyp. duodecimo praefinitur meta exilii mulieris, et furoris draconis per tempns, tempora, et dimidium. Et paulo post de eadem re

vocat annum. Tempus igitur significat unum annum, tempora duos annos, et dimidium temporis dimidium anni: sunt igitur in summa sesquiquatuor anni: tandiu enim duravit tunc prophanatio templi. Sic etiam Apocalyp. duodecimo praefinitur meta exilii mulieris, et furoris draconis per tempns, tempora, et dimidium. Et paulo post de eadem re dicunt, Dies mille ducenti et sexaginta. ubi per Tempus posses intelligere mille dies, quia sunt unus quidam integer numerus: per Tempora, sequentes bis centum, quia sunt duo quidam numeri aut quantitates temporis: postremo, per dimidium temporis,

prophanatio templi. Sic etiam Apocalyp. duodecimo praefinitur meta exilii mulieris, et furoris draconis per tempns, tempora, et dimidium. Et paulo post de eadem re dicunt, Dies mille ducenti et sexaginta. ubi per Tempus posses intelligere mille dies, quia sunt unus quidam integer numerus: per Tempora, sequentes bis centum, quia sunt duo quidam numeri aut quantitates temporis: postremo, per dimidium temporis, illos ultimos 60 dies, qui sunt circiter dimidium centum dierum, qui sunt unus integer numerus aut quantitas temporis. Spacium vero eodem redit, nempe ad sesquiquatuor annos: et

expleta erat quantitas temporis, qua [?: fin-- ] debebat venire Messias. Legitur haec locutio in hoc [?: ] Gal. 4, et Eph. 1. At ubi venit plenitudo temporis, [?: ] Deus filium suum. Sic Marci 1. et Luc. 1 dicitur, Impleri [?: ] tempus. Tempora aeterna, seu seculi, sicut et dies seculi, [?: ] tota elapsa vetustas seculorum. Rom. 16, [?: Ex revelat- ] mysterii, quod a temporib. aeternis tacitum fuit, [?: ] temporibus seculorum. id est, quod nunquam [?: ] hac ita clare ac

[?: ] tota elapsa vetustas seculorum. Rom. 16, [?: Ex revelat- ] mysterii, quod a temporib. aeternis tacitum fuit, [?: ] temporibus seculorum. id est, quod nunquam [?: ] hac ita clare ac vulgo promiscueque patefactum fuit. Tem pora gentium id est, tempora debita vocationi [?: gen- ] Lucae vigesimoprimo: Ierusalem conculcabitur gentilibus, donec compleantur tempora gentium. id est, [?: ] et neglecta erit gens Iudaica, donec tempora [?: ] nis gentilium finientur. Paulus Rom. 11, idem [?:

tacitum fuit, [?: ] temporibus seculorum. id est, quod nunquam [?: ] hac ita clare ac vulgo promiscueque patefactum fuit. Tem pora gentium id est, tempora debita vocationi [?: gen- ] Lucae vigesimoprimo: Ierusalem conculcabitur gentilibus, donec compleantur tempora gentium. id est, [?: ] et neglecta erit gens Iudaica, donec tempora [?: ] nis gentilium finientur. Paulus Rom. 11, idem [?: mysteri- ] vicinis verbis eloquitur, inquiens: Obduratio [?: ] Israeli accidit, usquequo plenitudo gentium

[?: ] hac ita clare ac vulgo promiscueque patefactum fuit. Tem pora gentium id est, tempora debita vocationi [?: gen- ] Lucae vigesimoprimo: Ierusalem conculcabitur gentilibus, donec compleantur tempora gentium. id est, [?: ] et neglecta erit gens Iudaica, donec tempora [?: ] nis gentilium finientur. Paulus Rom. 11, idem [?: mysteri- ] vicinis verbis eloquitur, inquiens: Obduratio [?: ] Israeli accidit, usquequo plenitudo gentium [?: ] , et sic totus Israel servabitur. Quod ergo Christus dicit. Donec

tempora [?: ] nis gentilium finientur. Paulus Rom. 11, idem [?: mysteri- ] vicinis verbis eloquitur, inquiens: Obduratio [?: ] Israeli accidit, usquequo plenitudo gentium [?: ] , et sic totus Israel servabitur. Quod ergo Christus dicit. Donec tempora gentium compleantur: hoc [?: P- ] cit, Donec plenitudo gentium introierit. id est, [?: ] plenitudo vocandorum, in plenitudine temporis [?: ] expleatur. Secundum tempus, aliquando significat pro temporis ratione, vel ut tunc tempus ferebat. Romano:

ad futuram gloriam quae in nobis revelabitur. 1. Petri quinto: [?: Humi-mini ] sub potenti manu Dei, ut vos in tempore [?: ex-llat ] . id est, suo et vobis convenienti tempore, quod [?: ] probe novit. Antichristus putabit se posse [?: muta- ] tempora et legem. Danielis septimo: id est, festa sacra. ritus ac religionem. Tempora hîc sunt, illa stata tempora aut festa, ut paschae, primitiarum, pentecostes [?:-ictionum ] seu ieiunii, et tabernaculorum. Ponuntur vero ea synecdochice, pro tota religione, quam An [?:

Humi-mini ] sub potenti manu Dei, ut vos in tempore [?: ex-llat ] . id est, suo et vobis convenienti tempore, quod [?: ] probe novit. Antichristus putabit se posse [?: muta- ] tempora et legem. Danielis septimo: id est, festa sacra. ritus ac religionem. Tempora hîc sunt, illa stata tempora aut festa, ut paschae, primitiarum, pentecostes [?:-ictionum ] seu ieiunii, et tabernaculorum. Ponuntur vero ea synecdochice, pro tota religione, quam An [?:-chus ] et Antichristus in suas abominationes convertere voluit.

Dei, ut vos in tempore [?: ex-llat ] . id est, suo et vobis convenienti tempore, quod [?: ] probe novit. Antichristus putabit se posse [?: muta- ] tempora et legem. Danielis septimo: id est, festa sacra. ritus ac religionem. Tempora hîc sunt, illa stata tempora aut festa, ut paschae, primitiarum, pentecostes [?:-ictionum ] seu ieiunii, et tabernaculorum. Ponuntur vero ea synecdochice, pro tota religione, quam An [?:-chus ] et Antichristus in suas abominationes convertere voluit. TENEBRAE, vox valde usitata,

quod diabolus nomen sibi Dextri praesumat, tanquam boni: sive quod occidentem, id est peccatum respicientib. dexter fiat. Auster, calor fidei. In Psal. Sicut torrens in austro. Aer, inanitatis enunciatio. In Apostolo: Sic pugno, non quasi aere verberans: id est, non inania consectans. Tempora, opportuna distributio voluntatis divinae. In Psal. Fecit lunam in tempora. Ver, vitae renovatio, vel per baptismum, vel per resurrectionem. In Psal. Aestatem et ver tu fecisti ea. Aestas, venturae iucunditatis praefiguratio. In Psal. [?: ]

respicientib. dexter fiat. Auster, calor fidei. In Psal. Sicut torrens in austro. Aer, inanitatis enunciatio. In Apostolo: Sic pugno, non quasi aere verberans: id est, non inania consectans. Tempora, opportuna distributio voluntatis divinae. In Psal. Fecit lunam in tempora. Ver, vitae renovatio, vel per baptismum, vel per resurrectionem. In Psal. Aestatem et ver tu fecisti ea. Aestas, venturae iucunditatis praefiguratio. In Psal. [?: ] supra. Hyems, persecutio vel tribulatio. In Evang. Ut non fiat vestra fuga hyeme, vel

ib. 49. 50 tegmen, aut velamen Mosis ib. 68 Tela 1192. 22 Tempestas ib. 30 Templum ib. 57 templum Dei violare 1193. 35 Tempus ib. 68 tempori servire 1194. 46 tempora transire super aliquem ib. tempus alicuius 1195. 5 tempus aut hora Christi ib. 17. 18 a tempore ad tempus ib. 22 in Tempore ib. 26 secundum Tempus ib. 32 etc. ad Tempus

alicuius 1195. 5 tempus aut hora Christi ib. 17. 18 a tempore ad tempus ib. 22 in Tempore ib. 26 secundum Tempus ib. 32 etc. ad Tempus dierum venire ib. 36. 37 tempus et tempora ib. 41 tempus acceptum, aut beneplaciti 1196. 4 tempus, aut dies visitationis ib. 19 tempus exitii ib. 36 tempus plenitudinis ib. 40 tempora aeterna, seu seculi ib. 47 tempora gentium

ad Tempus dierum venire ib. 36. 37 tempus et tempora ib. 41 tempus acceptum, aut beneplaciti 1196. 4 tempus, aut dies visitationis ib. 19 tempus exitii ib. 36 tempus plenitudinis ib. 40 tempora aeterna, seu seculi ib. 47 tempora gentium ib. 51. 52 Tenebrae 1197. 18 tenebras in lucem ponere 1198. 4. 5 tenebrae et lubricitates viae alicuius ib. 13 Tener ib. 20 teneris oculis ib.

tempus et tempora ib. 41 tempus acceptum, aut beneplaciti 1196. 4 tempus, aut dies visitationis ib. 19 tempus exitii ib. 36 tempus plenitudinis ib. 40 tempora aeterna, seu seculi ib. 47 tempora gentium ib. 51. 52 Tenebrae 1197. 18 tenebras in lucem ponere 1198. 4. 5 tenebrae et lubricitates viae alicuius ib. 13 Tener ib. 20 teneris oculis ib. 24. 25 tener corde ib. 28. 29

iustitia in Hierusalem 492. 41. 42 4. Faciamus opus ab ascensu aurorae usque ad exitum stellarum 63. 61 9. Dedisti ei populos, quos divisisti in angulos 39. 25
HESTER. 1. Dixit rex sapientibus, qui sciebant tempora 1194. 55 56 etc.
IOBUS. 3. Vir cuius via abscondita est, etc. 1266. 45 4. Cadentes erexerunt sermones tui 93. 42 Lassas manus roborasti 527. 32 Qui habitant domos

1193. 37 30. Momentum est in furore eius 667. 35 In manibus tuis sortes meae 1154. 22 Confitemini memoriae sanctitatis eius 637. 67 31. Mirificavit misericordiam suam mihi, etc. 654. 38. 39 In manu tua sunt tempora mea 1195. 1. 2 Quam copiosa est bonitas tua, quam abscondisti timentibus te 8. 51 In te Domine speravi, non confundar in aeternum 159 47. 48 Muta fiant labia dolosa 704. 28 32. Ne sitis sicut equus et mulus 692. 1. 2

gloriam meam in gentib. et in insulis 367. 3. 4 44. Ego ero haereditas eorum 383. 55 47. Et traduxit me per aquas, aquas talorum 49. 70
DANIEL. 4 Ecce vigil, etc. 1272. 33. 34 Septem tempora super te mutabuntur 702. 66. 67 Peccata tua eleemosynis redime, et iniquitates tuas miserricordiis pauperum 259. 48. 49 [?: ] . Iuravit quod ad tempus, tempora, et dimidium [?:-95 ] . 46. 47 Et ecce bestia alia secunda

4 Ecce vigil, etc. 1272. 33. 34 Septem tempora super te mutabuntur 702. 66. 67 Peccata tua eleemosynis redime, et iniquitates tuas miserricordiis pauperum 259. 48. 49 [?: ] . Iuravit quod ad tempus, tempora, et dimidium [?:-95 ] . 46. 47 Et ecce bestia alia secunda similis urso, etc. 1303. 65 66 etc. Antichristus putabit se posse mutare tempora et legem [?:--97 ] . 10. 11 De parvo cornu quartae

pauperum 259. 48. 49 [?: ] . Iuravit quod ad tempus, tempora, et dimidium [?:-95 ] . 46. 47 Et ecce bestia alia secunda similis urso, etc. 1303. 65 66 etc. Antichristus putabit se posse mutare tempora et legem [?:--97 ] . 10. 11 De parvo cornu quartae bestiae, quae habebat oculum, etc. Vide CORNV. [?: ] 9. Praedicit Antichristum ablaturum iuge sacrificiae 1062. 9. 10 Super intellectum prosperabit dolum in

hominis 965. 15 19 Si scires hodie quae ad pacem tibi 844. 50. 51 Eo quod non agnovisti tempus visitationis tuae 1196. 28. 29 Benedictus qui venit in nomine Domini rex 139. 24. 25 21 Ierusalem conculcabitur a gentibus donec compleantur tempora gentium 1196. 53. 54 Et virtutes caelorum movebuntur 1281. 37. 38 In patientia possidete animas vestras 837. 56. 57 22 Qui non habet gladium, tunicam vendat, et emat 1231. 34. 35 Reges gentium dominantur eis, etc.

[?: ] hominem 392. 2 19 Dicit Pilatus se potestatem habere crucifigendi Christum, etc. 929, 25. 26 etc. 20 Noli me tangere 1190. 7
ACTORUM. 1 Non est vestrum scire tempora, etc. 1194. 57. 58 etc. 2 Abluite peccata vestra 5. 60 Erant autem Hierosolymis viri religiosi 1028. 34 3 Per fidem in nomen Christi, sanavit hunc claudum nomen eius 730. 3. 4 etc. 4

11 Lex ordinata est per angelos, etc. 800. 37 In Christo non est masculus, nec femina, etc. 686. 28, 29 etc. 4 Cum eramus parvuli, sub elementis mundi eramus, etc. 986. 12. 13 Menses, tempora et annos observatis 45. 18. 19 Dicit Galatas paratos fuisse dare sibi oculos, etc. 773. 69. 70 etc. Zelantur vos, sed non bene. vide vocem ZELUS. Syna enim mons est in Arabia, qui coniunctus est ei, qui nunc est

singulis quibusque generibus personarum: ut non solum ad universum statum valetudinis, sed etiam ad suam cuiusque membri propriam infirmitatem medicina pertineat. 18 Secunda circumstantia est Tempus, quae et ipsa maximi momenti est. Nam non tantum humanam in tempore geruntur, et ad tempora accommodantur: sed et Deus alio tempore aliter in quibusdam cum homininibus egit. Initio obscurius sese patefecit quam postea, eoque etiam maiorem suorum mysteriorum ignorationem in hominibus patienter perferre potuit. Multi proculdubio olim servati sunt, qui trinitatem personarum, et

aliquem olim in Papatu servatum, quotidie missificantem: quam nunc post revelatum Antichristum, eum qui modo talia non severissime damnat ac anathematizat. Temporum igitur ratio multa gravissimaque negotia distinguit, aut concordat. Hinc August. lib. de Verbis Domini, Ser. 16 inquit: Distribuite tempora, et concordat Scriptura. Quod aliqui perperam, ad excusandas contradictiones iuris Canonici, usurpant. 19 Tertia circumstantia est modus, sive in dicendo aut scribendo, sive etiam in agendo. Idem enim vel dictum vel factum, modus conveniens aut inconveniens valde mutare solet.

sicut Quintilianus de Legibus dicit: sed quae pugnare videntur, nostra culpa ac ignorantia talia esse existimantur: quia vel res vel sermonem non intelligimus, vel circumstantias non satis expendimus. Quae igitur in Scripturis inter se videntur esse contraria, non considerantibus causas, personas, tempora, et rationes, haec propter tacitam vel expressam diversitatem, aut causarum, aut rationum, locorum aut temporum, aut personarum, inter se non pugnant. 6 Prima ergo sit praeceptio, ut tum sermonem, tum et res dictorum pugnantium diligenter cognoscamus ac examinemus. Sadducaei

methodi expendatur, dubium ipsum, et causas dubitandi etiam magis illustremus. 16 Prima ergo dubitatio sit: Nulla scientia, teste Aristotele, potest esse individuorum: utpote quae tum infinita sunt, tum etiam mire inter se diversa, atque adeo plane instabilia, secundum versum: Tempora mutantur, et nos mutamur in illis. Sed omnis certitudo quae potest esse in rerum natura, est in universalibus, ut in generibus ac speciebus, eorum propriis, causis et effectis, quae non mutantur. Sunt quoque haec finita, ut et mente hominis, et praeceptionibus scriptoque comprehendi

cum tres dies in sepulchro non complesset, sed tantum attigisset. Sic 1. Reg. 15 legimus, Abiam regnasse annis 18, Ieroboam tribus annis: cum mox eius filius dicatur successisse anno 20 Ieroboa. De hac synecdochica descriptione ita inquit August. super Exod. quaest, 47, Divina scriptura solet tempora ita nuncupare, ut quod de summa perfectioris numeri paululum excrescit, aut infra est, non computetur. 5 Factum est haud raro, ut maturus filius cum seniore ac imbecillo rege aliquando communiter regnum administrarent: illudque communis regni tempus, iam patri, iam filio

protestante ac minitante. Sic tempore Abrahami evocati, fuit imminutus piorum numerus. et obscurata vera religio. 13 Postremo, observentur variae vicissitudines, quod iam Deus suos gloriose tuetur, et impios punit, iam omnia sunt remissiora: aliquando denique, idque crebro, veniunt tempora cribrationis piorum, et potestatis tenebrarum. 14 Hae iam variae vicissitudines nos docent semper constanter pietati vacare, confiteri ac sperare, et invocare obfirmatissimo corde, quandoquidem nunquam Deus suos finaliter deserverit, testante id perpetua omnium temporum

et consideret, ut postea clarius ostendetur. Ex illis igitur quoque historiis suos fructus percipere poterimus. 6 Multum quoque profuerit Prophetas eo ordine cognoscere, quo conscripti sunt. Non enim eo ordine temporis initio editi sunt, quo nunc positos in Sacro volumine videmus. Tempora igitur ipsorum, quo quisque floruerit, indicabimus. 1 ¶ Abdias vixit, et suum conscripsit opus, aetate Achab regis Israel, atque Eliae prophetae. 1 Regum 17. anno ante Christum 920. 2. Ionas, regnante Ieroboam, filio Ioas, in Israel, a morte Elisaei: ante Christum 840. 3.

morte Elisaei: ante Christum 840. 3. Amos, regnante Usia in Iuda, et Ieroboam in Israel, ante Christum 780. 4. Micheas; eodem rege, Usia inquam, incoepit: et sub Ezechia finiit. 5. Oseas, Michaeae contemporaneus: itaque sub Usia rege, ante Christum 770 creditur incoepisse, ac deinde prosecutus ad tempora usque Ezechiae, annos (ut quidam opinantur) 70. 6. Iesaias vaticinatus est sub Osia, Iothan, Ezechia, atque etiam ad decimum usque annum Manasse, ante Christum 780. 7. Ioel, Ezechiae anno 14, ante bellum illatum a Sennacherib, ante Christum 700 annos. 8. Nahum, eodem tempore praedicat

sunt, et duodecim per duodecim centum quadraginta quatuor: quo numero significatur universitas sanctorum in Apocalypsi. Unde apparet, non solas temporum quaestiones istis numeris solvendas, sed latius patere significationes eorum, et in multa proserpere. Neque enim numerus iste in Apocalypsi ad tempora pertinet, sed ad homines. Sacra Scriptura singularem numerum pro plurali ponit aliquando. Augustin. 5. de sent. ad literam, cap. 10.

EXPLICATIO. Hieronymus lib. z. contra Iovinianum: Scriptura, inquit, divina solet unum

Verbi gratia, ut si dicat aliquem fuisse annorum quinque et septuaginta et centum: nec tamen quinque de septuaginta plura possunt esse quam centum. Et in Evang. Marci legimus: Dabat fructum, unum trigesimum, et unum sexagesimum, et unum centesimum. Divina Scriptura solet tempora ita nuncupare, ut quod de summa perfectioris numeri paulum excrescit aut infra est, non computetur. August. quaest. 47. super Exod.

EXPLICATIO. Quod dixit Deus ad Abraham, Sciendo scias, quia peregrinum erit semen tuum in terra non propria, et in

abiici, nisi fornicationis causa: relatumque esset ab interrogantibus. Mosen libello dato repudii remisisse licentiam: Hoc, inquit, Moyses fecit propter duriciem cordis vestri. Hic enim causa reddita est, cur illud a Mose pro tempore bene permissum sit, ut hoc quod Christus praecipiebat, alia iam tempora demonstrare videretur. Horum autem temporum vices atque ordinem, mira quadam divinae providentiae dispositione digestum atque compositum, longum est explanare. Porro analogia est, qua utriusque Testamenti congruentia perspicitur. Allegoria, cum figurate dicta intelliguntur. Ut Christus

EXPLICATIO. Ut est illud, quod in Genesi legimus: Iob ab de stirpe Esau descendisse, et Balae filio Beor in regnum successisse describitur: beatum Iob illum esse crediderunt. Nequaquam tamen Iob propterea ante legem fuisse credendus est, quia Israeliticorum regum tempora praecessisse perhibetur. Quod dum quidam minus caute considerant, Moysen beati Iob gestorum scriptorem putant, et ante Moysi tempora fuisse crediderunt. Horum de numero fuit Origenes, qui Moysen librum Iob scripsisse dicit, ut filios Israel in Aegyptia captivitate positos consolaretur.

Beor in regnum successisse describitur: beatum Iob illum esse crediderunt. Nequaquam tamen Iob propterea ante legem fuisse credendus est, quia Israeliticorum regum tempora praecessisse perhibetur. Quod dum quidam minus caute considerant, Moysen beati Iob gestorum scriptorem putant, et ante Moysi tempora fuisse crediderunt. Horum de numero fuit Origenes, qui Moysen librum Iob scripsisse dicit, ut filios Israel in Aegyptia captivitate positos consolaretur. Sacra scriptura omnibus respondet. Gregor. Mor al. cap. 18, 19.

EXPLICATIO.

Hierusalem, deque ipsius sciscitarentur adventu: et certe nostis, quam grandi hoc tempus medio dividatur, cum de urbis subversione dixisset, sermonemque de his disputans terminasset, iamque ad dicendum de mundi fine transiret: Tunc, inquit, haec vel illa erunt. Dicendo autem Tunc, non utique tempora quae plurima erant a se discreta, coniunxit: sed illud tantummodo quo eventura erant, tempus notavit, dicens: In diebus illis. Non enim quasi continuo haec secutura monstraret, His posuit: sed Illis, inquit, diebus, in quibus certe ista contingerent. Vide regulam de vocibus

fecerimus: ita recte dicitur requiescere, cum eius munere requiescimus. Hoc quidem recte intelligimus, quia et verum est, et non magna intentione indiget, ut videamur ita dicere, requiescere Deum, cum nos requiescere facit: sicut dicitur cognoscere, cum efficit, ut cognoscamus. Neque enim Deus tempora liter cognoscit, quod antea non noverat, et tamen dicit ad Abraham: Nunc cognovi, quoniam times Deum. Ubi quid aliud accipimus, nisi, nunc feci, ut cognosceretur? Et hoc locutionis modo arbitror dictum illud ab Apostolo: Nolite contristare Spiritum Sanctum Dei, in quo signati estis in die

Dominus ad prophetam, cum per angelicam, sive per quamlibet aliam speciem loquitur. Loquitur vero in aliquo, cum sine aliqua specie extrinsecus apparente, loquitur in corde eius, per occultam suae virtutis inspirationem. Rupertus Abbas super Oseae cap. 1. Prophetiae tempora tria sunt: scilicet praesens, praeteritum et futurum. Quorum praesens et praeteritum prophetiae etymologiam perdunt. Ipsa autem tempora sibi invicem concinunt ad probationem. Homil. 1.

EXPLICATIO. Prophetia de futuro est: Ecce virgo concipiet, et pariet

extrinsecus apparente, loquitur in corde eius, per occultam suae virtutis inspirationem. Rupertus Abbas super Oseae cap. 1. Prophetiae tempora tria sunt: scilicet praesens, praeteritum et futurum. Quorum praesens et praeteritum prophetiae etymologiam perdunt. Ipsa autem tempora sibi invicem concinunt ad probationem. Homil. 1.

EXPLICATIO. Prophetia de futuro est: Ecce virgo concipiet, et pariet filium. Prophetia de praeterito: In principio creavit Deus caelum et terram: de illo enim tempore dixit homo, quando non erat homo.

quo scriptae sunt. Chrysost. in epist. ad Rom. Homil. 1. EXPLANATIO. Videtur porro mihi epist. ad Galat. praecessisse epist. ad Rom. Quod si in Bibliis alium obtinet ordinem, mirum esse non debet. Siquidem et duodecim Prophetae, cum se inter se deinceps non subsequantur, si tempora inspicias, sed multum inter se ipsi tempore cum distent, si ipsam librorum seriem inspexeris, inter se ordine sunt collocati. Siquidem Aggaeus, et Zacharias, et alii aliquot post Ezechielem et Danielem prophetias ediderunt, et multi item post Ionam et Sophoniam caeterosque omnes: sed tamen

aliqui non immutari, sed gustaturi mottem praedicuntur: sicut Apostolus, Ecce mysterium dico vobis, omnes quidem resurgemus, sed non omnes immutabimur. 27 Aut futurae pestis: sicut Agabi prophetia. 28 Aut haeresum contrarietas: sicut dicitur, Istud autem agnosce, quia in ultimis diebus exurgent tempora maligna. et rursus: Quando sanae doctrinae non acquiescent, sed secundum sua desideria quaerent sibi doctores. 29 Aut Baptismatis gratia: ut est, Ipse vos baptizabit in Spiritu sancto et igne. 30 Aut consumptio Hierusalem ac templi Iudaici: sicut est, Orate, ne fiat fuga vestra hyeme vel

32 Aut mala finis ipsius una cum ipsa fine: ut cum dicitur, Statim post tribulationem dierum illorum, sol occaecabitur. Has praedictiones ad futurum seculum dicimus pertinere eodem modo, sicut de acceptationibus diximus: quia ea quae praedicta sunt ante legem, intentio eorum fuit ad tempora legis aut gratiae. Rursus, quae in lege praedicta sunt, gratiam figurabant; et quae in gratia, causam et praemium regni caelestis habuerunt. Ita colligitur, praedictionum omnis intentio ad futuri seculi bona respicere. De effectibus praedictionum. Caput XXXIIII.

1 Acceptationes, et 2 Figuras, et 3 Praedictiones: nunc 4 quarta pars restat, ut de Effectionibus disseramus. Sunt igitur effectus earum rerum, quas acceptationum prospiciebat intentio, aut typorum similitudo figurabat, aut praedictionum scientia praeloquebatur. Effectuum tempora sunt tria. 1 Aut enim legis tempore effecta sunt, quae praedicebantur: 2 aut nunc sub gratia fiunt: 3 aut seculorum tempore complenda sunt. Quae causa fuerit praesentis seculi faciendi. Caput XXXV. Quia decuit, ut rationales creaturae prius

4 Cum Hebraei verbum sine subiecto ponunt, tum generaliter ad quoslibet extendunt rem eam, de qua agitur, et tunc commode verba activa in passiva resolvi possunt. Rom. 7, Ego venditus sum sub peccatum. 5 Hebraei igitur plurimum non variata sententia mutant personas, numeros, tempora, et modos. Levit. 25, Et cum vendideris venditionem proximo tuo, aut emeris a populari tuo. Gal. 4, Misit Deus spiritum filii sui in corda nostra clamantem. Abba pater. Quare non amplius es servus, sed filius. Gal. [4], Vos spirituales restituite talem, considerans, ne et tu tenteris.

propter incertitudinem aut casuum, aut numerorum, aut temporum, aut modorum, aut suppositorum. Nam incertum esse solet, ad quod antecedens, aut ad quam rem demonstratam sit relata dictio, aut qualis sit, a quo verbo aut nomine cadat. Frequenter enim contingit, diversos casus et numeros, personas, tempora et modos, atque adeo etiam diversas dictiones eisdem syllabis scribi, et literis: et ex horum omnium occasione in Scripturis interpretandis error contingit, cum intelligitur casus pro casu, genus pro genere, alia persona pro alia, tempus pro tempore, alius modus pro alio, numerus pro

pro gravissima poena, atque adeo pro plena perditione aut interitu ponitur. quibus Hebraismis plena est Scriptura. Alleosin tropum dupliciter indicant Theologi. Alias cum subito mutatur persona: ut cum pro prima accipitur secunda aut tertia, vel contra: cum numeri mutantur, genera, tempora, aut modi, quod supra in constructione Verbi ostendi: ut Psal. 2, iam in prima, iam in tertia persona de impiis, Deo et Meschia agitur. huiusmodi Alleoseon infinita prorsus exempla sunt passim in Sacris literis. Alias vocant Alleos in proprie in communicatione idiomatum

exercitus apud poetas reperietur. Sic Isaiae primo, et saepe alias, adhibita etiam interdum prosopopoeia, describitur horrenda vastatio gentis ac religionis Israeliticae. Contra quoque illustribus coloribus ac picturis, aliquando itidem adhibita prosopopoeia describuntur laeta tempora, seu res regnumque Meschiae. Nec contentus est Spiritus sanctus adhibere verbales pragmatographias, sed adhibet etiam reales, dum prophetae externa quaedam opera praestare coguntur, quibus futura mala poenasque populo depingant: ut cum Ezechiel sublata migratoria sarcinula et instrumentis,

fugiturum esse. Aut cum Ierosolymam sculptam obsidet: aut cum Ieremias iugum catenasque gestat, ut indicet talibus cladibus Deum illos puniturum. Quae rerum picturae in sacris Literis adhibentur tum certitudinis maioris gratia, tum etiam ut magis auditores moveant. Sic extrema tristissimaque tempora Matth. 24. et extremum iudicium Matth. 25 depingitur. TOPOGRAPHIA, est loci accuratior descriptio: quae eum oculis quasi coram videndum exhibet. Talis est aliquatenus Paradisi, et postea Sodomiticae regionis descriptio in Genesi: licet hoc posterius sparsim describatur. Sic

et dicet: Vestis est tibi, sis nobis princeps. Esa. 4, Apprehendent septem mulieres unum virum: id est, ob clades bellorum erit ingens paucitas virorum, et multitudo viduarum, ut bene accidere possit, ut plures rixentur de uno sponso. Decem mulieres coquent in uno clibano: id est, talia erunt tempora, ut haec bene accidere possint. Esa. 49, Dicent, cede, ut habitare possim, locutus est mihi angustus. Talis est locutio, Concident gladios in vomeres, et lanceas in falces: id est, imperium Christi non regetur armis, nec indigebit his instrumentis bellicis: sed Christus parabit suis veram

DE ESSENTIA ET CIRCUMSTANTIIS FACTI AUT REI. Cognatum praecedenti Regulae est, quod in rebus et factis, actionibus aut passionibus alud est ipsum factum aut res, quae veluti substantia quaedam dici potest: aliud sunt circumstantiae eius, sive sint causae, sive loca, tempora, effectus, usus aut fines, quae tu sane accidentia nominaris. Haec nisi cogitatione diligenter separentur, multa exponere perspicue nequibis, multaque dubia indissoluta relinques. Sic saepe ponitur Essentia pro qualitate, et contra. Donec bibam illud novum: id est, novo modo et ratione, non

quae unxit Dominum: quod per anticipationem dicitur, quia sequenti capite fit ea unctio. Verum de hac figura plura forte mox in capite de Narrationibus dicentur. Non raro fit, ut scribentes aut loquentes de rebus priscis aut etiam peregrinis alienisve, aliqua dicant secundum sua tempora, res aut loca, perinde facientes, ac si veteres historias pingendo, novas species praesentemque vestitum et arma pictor illis personis tribuat. Sic Petrus dicit, Evangelium esse praedicatum mortuis: id est, qui eius tempore iam erant mortui, non tunc, cum primum Evangelium eis est per

interponit quendam locum eo motu animi, ut sine ullis quidem talibus ornamentis, qualia sunt in iis quae modo posuimus, non posset tamen nisi granditer dici: Dies, inquit, observatis, et menses, et annos, et tempora. Timeo vos, ne forte sine causa laboraverim in vobis. Estote sicut et ego: quoniam et ego sicut vos. Fratres, precor vos, nihil me laesistis. Scitis quia per infirmitatem carnis iampridem Evangelizavi vobis, et tentationes vestras in carne mea non sprevistis, neque respuistis: sed sicut

igitur te pudeat testimonii Domini nostri, neque te pudeat mei, qui sum vinctus ipsius: sed esto particeps afflictionum Evangelii ex potentia Dei, qui servavit nos, et vocavit vocatione sancta, non ex operibus nostris, sed ex suo proposito et gratia: quae data quidem est nobis in Christo IESU ante tempora secularia, sed patefacta est nunc per illustrem illum adventum servatoris nostri IESU Christi, qui et mortem abolevit, et vitam in lucem produxit, ac immortalitatem per Evangelium: cuius constitutus ego sum praeco et Apostolus, ac doctor gentium: quam

ceremonialis lex vult videri praescribere potissimum eum verum ac purum cultum, quem Deus maxime flagitat: simulque omnem rationem expiandi peccata Deum reconciliandi et exorandi, ac omnino cum eo agendi. Alligat vero simul eum cultum, et totam placandi ac conciliandi Deum rationem, ad certa loca, tempora, sacrificos, homines, ritus, sacra, et actiones. Ac profecto si quis aliquanto somnolentius audiat, et non accuratissime scrutetur Scripturam, videtur ei penitus veram pietatem cultumque a cordis veris spiritualibusque motibus, et a vera fide ad istas externas ceremonias, et ad ipsissimum

repugnat. An putant isti, ociose aut incogitanter Deum tertio repetiisse, Ero Ero, Ero: et denique quarto, Erit? cum eadem opera proprie loquens, si voluisset praesens tempus indicare, verbo praesenti uti potuisset, ac dicere, ut isti textum pervertunt, Sum qui sum. Si sic liceret temere mutare tempora, ut isti faciunt, posset ex sacris Literis quidvis fieri. Ad haec, qualis tandem est ista responsio: Sum qui sum? Hoc enim modo quivis etiam infimus genius aut homuncio respondere posset: essetque potius derisio quaedam, quam aliqua certa responsio. Nam unaquaeque creatura est quod est: et

omnino credibile, in tanto regno, in tam variis politicis Ecclesiasticisque negotiis, in tanta praesertim fertilitate ingeniorum, non futuros aliquos fuisse, qui etiamsi non extarent, tamen propter infinita dubia, quae ex illa non satis clara scriptura oriri poterant, circa Davidis Salomonisque tempora aliquas notulas invenissent, quibus res clare signateque exprimerent, tamque varia dubia, quae quotidie orirentur, tollerent. Videmus enim, vel in Latinis, vel in Graecis scriptis, ubi cum nullae literae desint, omniaque expresse notentur, quam crebro de autoris sententia dubitetur. Vel

sese ita diu pertinaciterque occultat nativa uniuscuiusque rei vis ac ingenium, quin tandem temporis progressu in opus erumpat, atque ita etiam veluti in lucem suam et sponte prodeat. At si vel horrendas tenebras proximorum seculorum, vel infelicem expositionem Scripturae scriptorum, qui ante haec tempora vixerunt, ac linguas ignorarunt, deplorare, aut etiam insectari liberet, nimis spaciosum campum et veluti vastum quoddam mare ingrederemur. Nam ut taceamus alios levioris notae scriptores, ipsemet Divus Augustinus super Psalmos scribens, ita eos infeliciter, imperitia Hebraeae linguae

voluptatis aut victoriae gratia compositum: sed esse thesaurum quendam ad omnes consultationes, necessariumque usum occurrentium difficultatum omnibus temporibus propositum. Vere id dici profecto posset, omnia Patrum scripta non solum sterilia, sed etiam adeo ad suae aetatis homines, tempora ac negocia restricta et coarctata, ut non ita valde nobis conveniant, nec adeo ingentem usum inde percipere queamus. At sacrae Literae ita sunt omnibus hominibus, temporibus ac controversiis seu dubiis appositae, et plane divina quadam sapientia et providentia attemperatae, adeoque commode

sumus deorsum in horrendos vortices, cautes et syrtes tot defectionum et corruptelarum abrepti et praecipitati? Saepe igitur mihi hanc tristissimam rerum faciem contemplanti, venit in mentem ille calamitosissimus, et nostris rebus simillimus Ecclesiae status, qui mox Apostolorum tempora secutus est. de quo miserabiliter queritur Egesyppus eius spectator, inquiens: Usque ad illa tempora (scilicet mortis Ioannis evangelistae) virgo munda et immaculata permansit Ecclesia, corruptoribus veritatis et divini verbi temeratoribus, aut nusquam omnino extantibus, aut etiam, si qui

et praecipitati? Saepe igitur mihi hanc tristissimam rerum faciem contemplanti, venit in mentem ille calamitosissimus, et nostris rebus simillimus Ecclesiae status, qui mox Apostolorum tempora secutus est. de quo miserabiliter queritur Egesyppus eius spectator, inquiens: Usque ad illa tempora (scilicet mortis Ioannis evangelistae) virgo munda et immaculata permansit Ecclesia, corruptoribus veritatis et divini verbi temeratoribus, aut nusquam omnino extantibus, aut etiam, si qui forte fuerant, in occultis et ab ditis hiatibus terrae delitescentibus. Ut vero et Apostolorum chorus

tanquam ita ex eis testimonium proferatur, ut contra sentire non liceat, sicubi forte aliter senserint quam veritas postulat, etc. Talia innumera dicta sunt in patribus, quod sola Scriptura sit certa norma veritatis. 15 Quis verô ex omnibus patribus, usque pene ad nostra tempora, diligenter totam Scripturam interpretatus est? Loquor de ipso textu, de sermone et toto scripti corpore: non de qualibuscunque sermonibus, Homiliis aut Declamationibus, quas occasione alicuius vocis, aut etiam sententiolae, in textu existentis, ad populum habuerunt aut conscripserunt.

cathedrae adhaeret: quare membra cathedrae unita, et Pontifici coniuncta, Ecclesiam efficiunt (Nota regulam: Templum Domini, Templum Domini, et, Non auferetur lex a Sacerdotibus, etc.) Dices fortasse: Ecclesia hodierna non ita ambulat in ritu communionis, sicut ante ista tempora, quando sanctissimi viri, utriusque speciei sacramentum necessarium esse, vi praecepti Christi et verbo et opere astruebant. Potuitne tunc Ecclesia errare? Certe non. Quod si non, quomodo id hodie verum non est, quod tunc omnium opinione affirmabatur? cum non sit alia Ecclesia ista, quam

veritas est, cum qua Christus semper se mansurum pollicitus est. (Nota quae'nam Ecclesia possit modo sic, modo aliter expressum verbum Dei interpretari: nempe sanctissima cathedra Petri, et osculantes beatissimos pedes eius.) Et consequenter in novo Testamento visum fuit post aliquot tempora irrationabile fore, quod in Sacris ordinibus existentes contraherent, similiter et solenniter voventes: quod si facerent, separandos esse: qui tamen ante, tanquam a Deo coniuncti, separari non potuissent. Quare manifestum est, sicut non iudicabimus Deum eos coniungere, quos

depravata est atque corrupta, operaeprecium ac summe necessarium esse ducimus, ad illorum (id est Patrum, aut Scriptorum) decreta confugere, illorum sententias perscrutari, qui Christianam religionem tam sancte coluerunt, qui tot seculis, a primordiis scilicet nascentis Ecclesiae usque ad haec tempora perpetuo et incorrupte rempub. servaverunt. Quibus enim aliis, iis de rebus quae ad Religionem attinent, magis fides est habenda, quam primis et praecipuis religionis cultoribus et conservatoribus illis (qui non modo sacra, ritus, mores, consuetudines et ceremonias, sed ipsa etiam sacrarum

verbis, inter nos suboriuntur, melius actutius dirimere et comprimere potest, quam maiorum nostrorum vetustissima et universalis consuetudo? quam communis et concors eorundem Patrum sententia? quam per totum Christianum orbem omnibus seculis iam inde a temporibus Apostolorum ad haec usque tempora perpetuo, et quasi per manus traditum institutum, et apud omnes semper recepta et continuata observatio? Te pacatum reddat traditio, (ait Magnus Basilius) Dominus ita docuit, Apostoli praedicaverunt, Patres observaverunt, confirmarunt Martyres. Sufficit dicere: Sic edoctus sum: (sane, si

sanctam Ecclesiam catholicam, non iustis causis et rationibus adductam fuisse, ut laicos, atque etiam clericos non conficientes, sub panis tantummodo specie communicaret, aut in eo errasse, anathema sit. Hactenus illi. Hoc anathemate totam Ecclesiam Christi usque ferme ad nostra tempora sacrilege anathematizant, quae sensit ac docuit, esse Dei mandatum, ut sub utraque specie hoc sacrosanctum Sacramentum sumatur. Quin et ipsum unigenitum viventis Dei filium blasphemo ore excommunicant. Nam ipse, sicut a patre iussus fuit, disertissime dixit, Bibite ex hoc omnes: idque non

Dei sibi cumulent 401. historia quo compendio narretur 282 adversus Ecclesiae hostes testimoniis Scripturarum S. apertis utendum 106 ecclesiae pictura qualis in Esaia 322. potestas circa dispensationem sacramenti eucharistiae 430. status post apostolorum tempora qualis fuerit 402. veteris lectores 398 ecclesiae in quo genere credendum 406. 407. quo consilio Deus sacras literas proposuerit 411 ecclesiam Christi nunquam communionem sub una probasse 429. qua pra xi Antichristus pessum dederit 436

praeteriti temporis, ventura saepe cecinisse 115. 116. non quae viderint, sed quae facta sunt narrare. ibid. non suo arbitrio, sed ex Dei voluntate loqui. ibid. Prophetia quid 121 Prophetiae consuetudo quae 115. 116. tempora tria. ibid. inter Prophetiam et typum quid intersit 128. 129 Prophetiae quid cum proverbiis commune 122 Prophetiarum divinarum libri quot 122. partitio 57. variae formae 230. 231 Propositio quibus constet

tota mysteriis gravida 91. verbis quidem brevis, rebus autem prolixissima 284. veritatis cognoscendae norma 414. veritatis fons 408 Scripturae S. author et explicator Spiritus S. 5. authores omnibus loquendi modis usi 79. blasphemia 414. brevitas 281. circa tempora consuetudo 91. clavis certiss. quae 3. codices unde emendandi 121. consuetudo 109. 110. 111. etc. dicta prudenter intelligenda 324. dicta pugnantia quomodo 226. dicta quo sensu sunt accipienda 167. difficultas quae 423. 424. difficultatis primarius fons

quid observandum 170 tempore nostro sacrarum literarum lux et claritas 4 temporum mutationes usitatae 158. ratio in historiis sacris summe habenda 51 de Temporum supputatione regulae. ibid. circa Tempora Scripturae S. consuetudo 91 Tentatio piorum 221 terra Iudaica aequis portionibus divisa 334. salsuginosa 341 Tertulliani sententia festiva 72 Testamentum vetus et novum quomodo inter se differant 93. 94

et placido submittit lumina somno.
123  Ecce autem media sese sustollere ab unda
124  Visa viri facies, quem circum caerula obibat
125  Vestis et in Phrygia radiabant tempora mitra, 125
126  Sidereae cui frontis honos, cui vertice in ipso
127  Flamma videbatur canos innoxia crines
128  Lambere et insuetum diffundere gurgite lumen.

quidem: simul hic Tirynthius antro 295
296  Victor ab umbrifero redit et villosa colubri
297  Colla manu gravibus deducit vincta catenis.
298  Euge, heros: tibi fronde virens it tempora circum
299  Quercus et egregiis par gloria surgit ab ausis.
300  Perge modo, qua coepta via est, quae moenia nostro 300
301  Littore conspicio? Quam pulcram hic erigit

Ac pelagi, aeternoque caput tollentis Olympo.
25  Caelicolum dono Veneta tu missus ab urbe,
Regia corda gerens, semper moderamine iusto
Hunc populum regis atque foues curaque paterna
Haec pro parte leuas tristissima tempora rerum.
Talia quis taceat? Superi quis ad aurea regni
30  Sidera non tollat nullis peritura diebus?
Mandantur praeclara quidem memori omnia saeclo.
Sic ego non dubito fari te, candide rector,
Ad patriae

et nonullis miraculis vivens claruit Particula Secunda
2.1  Pontificum Princeps Laurentius urbe Salonis
2.2  Tinxit Ioannem Sacris Mitramque decoro
2.3  Imposuit capiti atque ornavit tempora vittis.
2.4  Nunc mihi, virgo, refer quantis cum laudibus ipse
2.5  5 Vixerit et quantum Traguri profecerit urbe.
2.6  Cartula quicquid habet sacrorum tota librorum,

Credulo Ioannem devotus corde vocavi.
4.246  Affuit ille mihi visu iratusque reprehendit
4.247  Quod sua tardus eram cęlestia credere facta.
4.248  Tempora deinde mihi tactu perstrinxit amico
4.249  Et fluvius nares, et fębris membra reliquit.
4.250  250 Atque ego Ioannis recolo Mencogna triumphos
4.251  A tenero

necessario fuerit. Quatuor itaque hi sunt apud Arnobium Zoroastres. Quintus vero Persomedus de quo Suidas in hanc sententiam scripsit: "Zoroastres Persomedus sapiens, apud eos qui in Astronomia excelluerunt, qui etiam primus nomen dedit iis Magis, qui civilia tractarunt: Fuit autem ante Troiana tempora annis D. Feruntur autem ipsius "De natura libri IIII", "De lapidibus preciosis" I., "Asteroscopica" "Apotelesmatica libri V". Quae quidem verba, ex patria, Magorum institutione, primus ille Chaldaeus, sive Assyrius videri potest. Nam Assyriae pars Chaldaea fuit, Persia, et Media

nam Ninus Nembroti nepos ex filio eius Belo, genitus. Et Eusebius affirmat eum iisdem temporibus cum Semirami, et Abramo vixisse Semiramim vero, nemo ignorat Nini fuisse uxorem. Qui Ninam urbem condiderit anno a diluvio CCXCI. et sequenti CCXCII a Iosepho dicitur Abramus natus. Consonant itaque tempora. Ex quibus Eudoxi, et Aristotelis error proditur ingens. Quorum uterque, uti Plinius refert, scripsit, Zoroastren sex millibus annorum Platonis mortem praecessisse. At is obiit Olympiade CVIII. Ad quam, a diluvio anni intersunt MMLVIII. A quibus si demantur CCC.

vel stultus perspicit, at quae
1.4.61.2  Dissita sunt, sapiens, quaeque futura videt.
1.4.62.1  Sperne voluptates, nam quae sunt tempora fluxa,
1.4.62.2  Fluxa quoque et nulla dicere laude potes.
1.4.63.1  Callidus, et sapiens, et dux expertus in armis

1.8.74.1  Iratus ne quem linguave, manuve lacessas,
1.8.74.2   Si cunctere parum, iam cadet ille furor.
1.8.75.1  Tempora mutantur nobiscum, nunc viret omnis
1.8.75.2   Laetus ager, multa nunc nive squallet humus.
1.8.76.1  Incorrupta tuis si

3.70.2  Bellerophon vacuis non miser erret agris. Menta.
3.71.1  Me licet infament crudelia tempora Martis,
3.71.2  Non tamen ingrato menta sapore feror. Ruta.
3.72.1  Ante fores (moneo) rutam suspende

Et niger in terris Auster et hymber erat.
10.4.3  Cum subito exoriens sol aureus expulit omnem
10.4.4  Duritiem caeli, restituitque diem.
10.4.5  Tunc Rex, qui soles et tempora laeta reducit
10.4.6  Cum libet, hic vere, non ego, regnat, ait. Terra aeternum permanet.
10.5.1  Has Gradii

10.5.4  Nunc hunc, nunc illum tempore mutat herum. Nescis quid vesper vehat.
10.6.1  Crastina nemo sibi promittat tempora, nemo,
10.6.2  Hoc adeo celsa dicere ab arce libet?
10.6.3  Nam mecum hesterna coenatus nocte Marinus
10.6.4  Multa iocans (ut sit) seria multa loquens.

caput. Dulce bellum inexperto.
10.18.1  Quique mare ingressus nondum, quique aspera belli,
10.18.2  Aspera militiae tempora nulla tulit.
10.18.3  Alter nauta vagus, fortis cupit alter haberi
10.18.4  Miles, et hic pugnas somniat, ille rates.
10.18.5  Iam vero experti bellum hic, maris ille

10.18.6  Succenset votis sanus uterque suis. Quae tempestive fiunt laudantur.
10.19.1  Qui molles aditus, et idonea tempora fandi
10.19.2  Captat, is acceptus saepe venire solet.
10.19.3  Contra importunus quicunque accedit amicus,
10.19.4  Mutat amicitiae nomen, et hostis habet.

arma, petit. Solonis votum.
10.22.1  Multa puer vidi, iuvenis quoque multa, senexque
10.22.2  Ut se quaeque dabant tempora, multa tuli.
10.22.3  Multa simul didici. verum seu Nestoris annos,
10.22.4  Seu Priami vincam, discere plura libet.

contemptor humi volat altum, et numine in ipso
11.5.10  Iam propior coelo collocat omne bonum.
11.5.11  Ille licet nondum Polydorum aequaverit annis,
11.5.12  Iam super et Priami tempora patris agit.
11.5.13  Iam ventura sibi promittit saecula victor.
11.5.14  Quidquid agant, quidquid fata severa velint.
11.5.15  Haeret enim tumulum complexa, atque explicat

(nam eo verbo usus est) vulgo communicare se velle constantissime negabat. porro Foxaeius hic sub Alfonso primo Portugalliae Rege vixit, a quo Eborae patriae meae episcopus designatus, et orator Romam missus (ut erant ea tempora turbulenta) a latronibus in itinere confossus est, sunt, qui interfectores a Tareia regis matre, quae ut mulier libidine infamis a filio in compedibus adservabatur, submissos tradant, ibat enim ut conflatam eam ob caussam regi suo invidiam apud summum

prosint aconita novercis.
11.27.8.8  Gustet et innocuas Regia mensa dapes.
11.27.8.9  Quid mihi livor iners, quid tantum pristina iactas
11.27.8.10  Saecula? nulla sua tempora laude carent.
11.27.8.11  Floruit Hippocrates quondam, fuit ampla Galeni,
11.27.8.12  Et fuit Andromachi gloria rara senis,
11.27.8.13  Vera quidem, verum priscos

Ad Faletum.
12.9.1  Castaneae molles, et dulcis copia musti.
12.9.2  Et qui continuo lucet ab igne focus.
12.9.3  Diminuunt nobis hybernae tempora noctis.
12.9.4  Et faciunt celeres tardius ire dies.
12.9.5  Castra petant alii, regesque sequantur in armis,
12.9.6  Perque feros enses, et sua fata ruant.

13.53.9  At qua militiae princeps Viriatus Iberae
13.53.10  Non semel effusis hostibus emicuit.
13.53.11  Est Ebora, o sanctum nomen mihi. vidit avorum
13.53.12   Tempora. Natalem vidit et illa meum.
13.53.13  Unde tamen profugum per regna ignota, per undas
13.53.14  Monstrum horrendum, ingens, et nova pestis agit.

Hispania in Momum.
13.80.1  Illa vetusta nimis, chartisque abstrusa facessant.
13.80.2  Quaeque adeo iam sint tempora, Mome, vide.
13.80.3  Sive oriens, seu iam Titan declivis adorat
13.80.4  Ille meas Aquilas et (pia signa) cruces.

14.8.6  Et cum Flaminio sophista Landus.
14.8.7  Augusti mediis rigent Kalendis
14.8.8  Exclamare libet. Sed heus sileto
14.8.9  Sic sunt tempora, perditique mores. Ad Thomam.
14.9.1  Qui primordia divitis Rhacusae,
14.9.2  Et patrum genus explicat

templa nitent Regis monumenta Britanni,
16.3.10  Quo nullum maius Dalmata vidit opus,
16.3.11  Sylvicolae Fauni, quaeque his habitastis in antris,
16.3.12  Donec prisca dabant tempora, Hamadryades:
16.3.13  Et vos caeruleae Nereides, hispida suetae
16.3.14  Cingere nativis pectora coraliis.
16.3.15  Dicite, qui primi posuerunt

Octavalibus Iudiciis, specialibus tantum, privilegiatis, et brevioribus Constitutionibus per annos 25. usi fuerunt: et etiamnum in omni tumultu, et mutatione Regni consuetum est facere. Ac tandem ad pacatiora devenientes tempora, praenotato anno 1552. art. 24. Et sequenti anno 1563. art. similiter 24. statuerunt: ut deinceps huiusmodi etiam intermissae causae, tam scilicet ante, quam post dictam cladem Mohachiensem, motae, vel

mutuum dicatur Ex Meo, et Tuo, quasi meum fiat tuum, et non e contra. Ex quo, non parva vis naturae elucet, quae vult, non potius aliis communicativos esse, quam ab aliis participativos. Sed, proh tempora! proh mores! quotus quisque iam est, qui se libentius aliis communicare, quam ab aliis participare velit? Certe Pagani nos superant beneficio mutui, adeo iam refrigescit charitas Christiana, et

Non Ulpiani me vaga pagina
Aut Bartholi, aut Baldi labores
Postea sollicitent frequenter.

Vel queis vetustas Iuris adorea
Clamore multo, tempora fascinant:
Postquam liber Directionis
Cum methodo datur hic in auras.

Sublime, nostris, Iuris, et utile
Terris dedisti, Iane, opus,

Ast hic posteritatis amans, communia reddit
Omnia perfacili, quae latuere modo:
Pandit iter Iuris clarum, legumque recessus
Obstruos reserat, cunctaque nota facit.
Huic quoque nos, merita cingamus tempora lauro;
Nestoris huic demus secula longa senis. NICOLAUS BRATKOVICH de Monte Graecens: observantiae ergo posuit.

usos fuisse, qua hodie utuntur, siue Slauonica ea, siue alia denominatione apelletur. Proindeque reiicio somnium illud Blondi, et qui ex Blondo accepit Fausti Uerantii, linguam nimirum hanc, qua hodie Dalmatae, Bosnenses et nos Croatae utimur, allatam fuisse in istas regiones post diui Hieronymi tempora, aeuo uidelicet Iustiniani Principis, in aduentu Slauorum &c., cum longe uetustiorem atque partibus usitatam demonstrem. Dialogum hunc adscripseram Praestantissimo Domino Cardinali Barberino, et fortassis breui typis uulgassem, sed nonnulli amicorum suaserunt dachie bolye

3.13  Deponens riguis manantem fontibus urnam,
3.14  Naiadum festa circum plaudente choraea
3.15  15 Caeruleum caput attollit, mox talia fatur:
3.16  Cinge triumphali felicia tempora lauro,
3.17  Et renova struetis, mea Martia Roma, theatris,
3.18  Quales saepe olim plausus renovare solebas,
3.19  Innumeros ageres quum victo ex hoste triumphos

audaci pereunt argentea morsu.
4.461  Quas tibi tunc lacrimas, meriti quae signa doloris
4.462  Defunctae tristis Gradius dedit, ipse ego, quamuis
4.463  Paruus eram primique puer uix tempora lustri
4.464  Finieram, grandes possum meminisse querelas,
4.465  465 Defletosque rogos; manet alta mente repostus
4.466  Maeror agens gemitum, et uidui uox aegra mariti

esse nos oportet, ut ejusdem obliti videamur, qua parte caelestem illam, et immortalem esse, credimus. Haec militans in hac vita, et adversus invisibiles hostes continenter in acie consistens, Imperatorem, ac Ducem a Vobis magnis rebus gerendis idoneum flagitat. Hujus, quaeso, necessitates, ac tempora Vobiscum expendite, et, quem animum erga se, quae consilia a Vobis hoc tempore desideret, pro Vestra sapientia ac pietate statuite. Haeret adhuc impressum religioni superiore saeculo gravissimum in Germania vulnus, quod florentissimae illi nationi, multisque praeterea illa

occupatam, satisque intelligeret, nullam mediocribus poetis in re litteraria gratiam esse; liberiorem exercenda industria, et proferendi ingenii campum delegit, illyricas camoenas: accensus gloria nobilis in Ciuitate Poetae Ioannis Gundulae Francisci filii, consobrini sui; cuius ingenium per ea tempora magno cum ciuium, exterorumque plausu in edendis elegantibus fabulis, et nobilitando Ragusino theatro versabatur, famaque iam inclytum erat edito illustri poemate de Vladislai Рolonоrum Principis rebus in bello Turcico gestis. Vetus Ragusinorum mos est, ut cum suae quisque aetatis, suique

31  Quoque tuis decedat honos altaribus, et te
32  Destituat Memphis, destituatque Paphos.
33  Quin et Alexandri jactat felicia summi,
34  Et furtis nimium tempora iniqua tuis.
35  Principe quo castis populis libet esse, pudetque
36  Dissimiles Domini moribus esse sui.
37  Nec tamen haec tu tanta time, satis ille superque

Reuerendis Dominationibus vestris, nos cum ordinario diario nostro subsistere non posse, insinuaueram: ad praesens eandem insinuationem renouare cogor et demisse supplico Reuerendissimis et Adm. Reuerendis D. Vestris, dignentur moderna tempora in considerationem accipere, ac unam paternam clementiam nobiscum facere. Circa circum Viennam ad multa milliaria nec radix petrosilini mansit, omnia ex longiquis partibus portabuntur, sed certe etiam charissimo pretio uendentur. Expensae etiam deficiunt, si

togam, Hadriacasque per arma secures.
89  Haec sortis momenta dabit, majoraque longè
90  Spe tacitâ, pejore suos de more lapillo
91  Signabit lapsura dies in singula Thrace
92  Tempora, nec terrâ, pelagoque potentis amicâ
93  Fortunae statura rotâ, sed ab orbe voluto
94  Lapsa suas VENETIS submittet fascibus urbes.
95  HAEC asserta recens tumet incrementa futuris
96  Se multâ sibi

1.466  Palladis, occlusos tumidis capitonibus, hortos.
1.467  Cui dederat dignam morum laus inclyta palmam,
1.468  Pallas Apollinea dixit quoque digna corolla
1.469  Tempora: sic duplici, morum, sophiaeque venustam
1.470  Laude, simul Caietani circumdare frontem,
1.471  Doctiloquae petiit laurus geminata Stagyrae.
1.472  Quem tamen ad leges Clero quia

12 Affari mentem: scis illustrissime Praesul.
2.298  Corruptas teneat qualis vesania gentes,
2.299  Nostraque fatali ploras vitiata phrenesi
2.300  Tempora; iamque homines ratio, iam vera reliquit
2.301  Mortales probitas: nullumne infraenibus ausis
2.302  Auxilium superest? morbos qui tollere curat,
2.303  Morbi opus est cusam perimat;

praedae fore certius aurum.
4.206  Et sociis par paena fuit; quibus omnibus unus
4.207  Vaticanus erat, moles horaria, carcer.
4.208  Cernite Romulidae, vobis quae tempora turris,
4.209  Diviso horarum spatio distinguit, eandem
4.210  Roma etiam, facta est morum quia Regula, specta.
4.211  Praecipites index dicet tibi ferreus horas;

4.854  Ecclipsim; rigido, stridebant omnia ferro.
4.855  Hoc etiam sacri fuit incantata Gradivo
4.856  Relligio panis: fatalibus ebria rixis
4.857  Tempora, discordes odiis civilibus urbes,
4.858  Faedifragi plures adverso Marte Dynastae,
4.859  Armisona postquam pacem exclusere procella;
4.860  Deseruere istum, veri qui nectit amoris,

Despecta Christi mensa, proh quanta secuta est
4.863  Morum barbaries! unde et furiosa cruentas
4.864  Haeresis explicuit strages, et pellere toto
4.865  Orbe pios voluit ritus: o tempora dirae
4.866  Plena Stygis! saevis crudele furoribus aevum!
4.867  Ingemuit cernens istis lacerata Thiene
4.868  Tempora dissidiis, doluitque vigere ferinos,

4.865  Orbe pios voluit ritus: o tempora dirae
4.866  Plena Stygis! saevis crudele furoribus aevum!
4.867  Ingemuit cernens istis lacerata Thiene
4.868  Tempora dissidiis, doluitque vigere ferinos,
4.869  Grassantis ferri affectos rubigine mores.
4.870  Aethere suggestis tandem felicibus ausis,
4.871  Non melius

1.65  Quid Cilicum messes referam, totamque crepantem
1.66  Igne super sacro Arabiam, et pretiosa vomentem
1.67  Nubila? Votiuis iam nunc altaria donis
1.68  Instauare iuuat: pacali euinctus olivae
1.69  Tempora iam serto, vittàque albente decorus,
1.70  Solennes videor Superis inducere pompas,
1.71  Lectarumque greges pecudum mactare sacerdos.
1.72  Non tamen vt Calabris ideo de saltibus agnas
1.73  Cura sit,

diurnis
1.837  Membra ministerijs. Spondà hinc praediuite, molles
1.838  Byssi inter nebulas, picturatosque tapetas
1.839  Compositi, lucis post taedia longa, tyranni
1.840  Difficiles tenebras, et euntia tempora tardè
1.841  Increpitant: nullisque tori non partibus, aegrae
1.842  Te requies vitae, iucundaque mortis imago,
1.843  Alme sopor, quaerunt. Nequicquam exosus inertem
1.844  Luxuriam, tugurî secretas

suique est
1.1266  Caetera sors iuris. Quid enim? Propriumne vocabis
1.1267  Hoc frontis diadema? Voces: renuente superbum
1.1268  Indocili ni plebe iugum, iam nuda relinquet
1.1269  Tempora. Conspicuam propria inter munera famam
1.1270  Rettuleris? Referas: si quo tibi bacchare cautum,
1.1271  Suspicio ne vana, dolusve, et rumor iniquus
1.1272  Seu decus id minuat; turpi seu stigmate foedet.

legibus, alma
1.1313  Diuitias Virtus (pretium, voluisse) reponit.
1.1314  Huc auidas mentes, huc vota capacia, totos
1.1315  Huc animi laxate sinus. Hoc pectora pleni
1.1316  Munere, iam fati cursus, iam tempora vestro
1.1317  Fingetis nutu. Vel Pacis nulla fruendae
1.1318  Spes Homini; totum vel nostri hoc esse fatendum
1.1319  Arbitrij iurisque Bonum. Gaudere volentem
1.1320  Occiduae nil cuncta iuant aeraria

(c) Vide Cic. 5. Tuscul.
2.118  Colloquijs Parcarum. Alter, fatisque vacabat:
2.119  Vaticinamque ferens vltra sua tempora noctem,
2.120  Inuia praesagis Arcana legebat in vmbris.
2.121  At Siculus pastor, truncâ vestigia pinu
2.122  Errabunda regens, syluas, et concaua duro
2.123  Littora rumpebat gemitu, notumque

pueri venientis in artus
2.181  Saepiùs occulto naturae imitamine transfert.
2.182  Setigeri suis vnde notam, cristisve decorae
2.183  A litis inscripto plures duxere figuram
2.184  Pectore: sanguineis hic tempora pingitur vuis;
2.185  Iuficit huic malas baccae liuentis imago;
2.186  Pomum alijs mento adnatum: nec defuit, ore
2.187  Cimmerio attonitam qui, Paruulus, Ilithyiam
2.188  Terruerit: tacitis quòd talia

cubile iacentis,
2.468  Dum loquor, armatâ vigiles indagine claudunt
2.469  Grassatorum acies. Quid, si feralia tela
2.470  Immergant iugulo, stratisque repente supinum
2.471  Confodiant? Facient certè. Cur tempora perdo?
2.472  Cur spatium scelere dono? Nec plura, toroque
2.473  Exilit: et raptim puluinos, stragula, sellas
2.474  Prae se conglomerans, primos munimen ad ictus,
2.475  (Nam tergo auxilium paries)

2.572  Vel nihil et gnaris curae est, quot fata supernè
2.573  Immineant? Quid? si fuluus Iovis armiger, alto
2.574  Rapta ferens caelo testudinis ossea terga,
2.575  Vnguibus e curuis subiecta in tempora durum
2.576  Excutiat pondus? Tali an non Aeschylus ictu (a) (a) Plin. lib. 10. Hist. Nat. cap. 3. et Val. Max. lib. 9. cap. 12.

Arboreo malum de vertice (neuerat aequa
2.654  Sic Lachesis) medio miseri nil tale verentis
2.655  Illapsum capiti est. Plumbo Balearis habenae
2.656  Ille, vel excusso frendetis turbine saxi
2.657  Tempora dissiluisse ratus, spirabilis aurae
2.658  Vix tantum, vocisque habuit, qua diceret, Eheu.
2.659  Mox praeclusâ animâ, nimio praecordia circùm
2.660  Se densante gelu, et venas arctante pauore,

In melius mox auspicijs clusa, meosque,
2.847  Expertus vanos, risi mecum ipse timores?
2.848  35. Fac tamen, ex vero timeam, quae praescia longè
2.849  Mens canit; haud lacrymis ideo sua tempora deêrunt:
2.850  Vulnera sat misero praesentia flere vacabit.
2.851  An serus, qui tunc fodiet Vitalia, maeror;
2.852  Cessanti vt stimulos iuuet addere? Sortis acerbos
2.853  Haud lenit formido, eriam

2.858  Nunc quoque ne non sim, metuo? Quin, crastina quantò
2.859  Lux infesta magis; tantò propensiùs aequum est
2.860  Indulgere Bonis praesentibus: altera saltem
2.861  Temporis alterius lacrymas vt tempora pensent,
2.862  Et Bona venturos redimant hodierna dolores.
2.863  36. Talibus, ò, qui consilijs absentia victor
2.864  Praedomuisse Mala, et venturae sortis iniquos

ignorare homines, quo tempore frontem
2.969  Expediat fido galeae munimine cingi.
2.970  Ille ioco questus: sed ego te, propter eandem,
2.971  Quolibet ire velim galeatum tempore, causam,
2.972  Tempora quòd galeam sibi deposcentia nescis.
2.973  40. Sed iuuat hìc ipsam rationem euertere, casus
2.974  Qua dubios reputare vetat Gargettius author.
2.975  Nempe quòd

2.1117  Tutiùs extrema ad contraria duceret. Almus
2.1118  Iam velut autumni tepor, et clementia Veris
2.1119  Corpora; sic animos absentûm cura Malorum
2.1120  Praeparat, exiguo felicia tempora iam nunc
2.1121  Alterius quasi permiscens discrimine sortis:
2.1122  Quae nisi parte sui mediâ, lentoque subiret
2.1123  Sic praeuisa gradu; nulli non cernere promptum est,
2.1124  Quàm premeret

ratio. An talis non illa, receptus
3.141  Communis primam vitae quam suggerit vsus?
3.142  Si tibi nil, quouis durarum in cardine rerum,
3.143  Euenisse noui reputes: sic publica volui
3.144  Tempora, sic hominum decurrere fata: sub ipso
3.145  Ilicet hanc cunctis legem viuentibus ortu
3.146  Propositam, vt, varius quaecunque volubilis aeui
3.147  Fert color, haud aliena sibi discrimina norint?

commotus, auarae
3.196  Iurgia Naturae tanti pro crimine furti
3.197  Diceret, immitem vocitans e matre nouercam;
3.198  Non illum capitis vacuum, et sine corde putares?
3.199  Quid? Si, nimbisonae per inertia tempora brumae,
3.200  Lugeat exutos hic idem floribus hortos:
3.201  Nec secus, immani quàm vulnere fixus, Iniquis
3.202  Heu me progenitum auspicijs, et Numine laeuo!
3.203  Ingemat. Vt semper nostris

At quàm prope distans
3.1200  Terminus is, tangique celer? Non publica vulgi,
3.1201  Doctorumque pari feruet querimonia sensu,
3.1202  Tam breuibus spatijs angustoque aequore claudi
3.1203  Viuendi nobis data tempora; presserit vt vix
3.1204  Mortalis primo limen pede; iamque supremas
3.1205  Miretur subitò ad stadij consistere metas?
3.1206  Et meritò: quid enim Pyliae quoque cana senectae
3.1207  Lustra, vel

durare parem, quid legibus aeui
3.1231  Maiorem, genitamque aeterna in saecula mentem
3.1232  His breuibus Gyaris, periturae hoc carcere vitae
3.1233  Stringimus? Illa animo potiùs voluenda capaci
3.1234  Tempora sunt, in perpetuum redeuntibus orbem
3.1235  Temporibus conserta: illud sine fine refusum,
3.1236  Complexumque omnes numeros, nec ab omnibus ipsum
3.1237  Comprensum numeris, totum aeternumque putandum est.

sceleris rabidos mentem firmauimus ausus:
4.918  Naturae propiora sequar iam vulnera. Primum,
4.919  Nec mora, Boeoti crassus stupor ingenij se,
4.920  Pancratio factis ceruicibus, auriculisque
4.921  Tempora vix non tota hinc, inde vmbrantibus, offert.
4.922  Margitae faciem agnosco: nec forma repugnat
4.923  Interior. Socij vix effundere quadrigas
4.924  Carceribus; metamque tenent: tu, verbere multo

Tisiphone ruit, immanisve Megaera:
5.114  Dextera cui trifidam sumanti vertice taxum
5.115  Concutit, et similes iaculantur lumina flammas:
5.116  Innumeri, toruae crudelis gloria frontis,
5.117  Tempora squamiferis praeuelant orbibus angues:
5.118  Parsque humeros ferrugineos, et torrida lambit
5.119  Colla, iacens; pars ad vulnus librata supernè
5.120  Erigitur, nigramque animam, piceoque veneno