Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: MEdIc.* Your search found 862 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 301-400:301. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
ignem et aquam, et eduxisti nos, Domine, in refrigerium.
Quanuis autem purgatorii poena omnium catholicorum iudicio grauissima
sit, cum tamen stabilem firmamque futuri boni spem habeat, aequo animo
tolleratur multoque patientius quam illi solent, qui pro reparanda
corporis ualitudine uri a medicis atque secari se
permittunt. Medicorum enim anceps ac nutans curatio est, purgatorii
certa indubitataque neque ulla quidem salus corporis cum animorum
salute conferenda.
DE INFERNO Parabola XLVIII
Est specus quaedam monti omnium
Domine, in refrigerium.
Quanuis autem purgatorii poena omnium catholicorum iudicio grauissima
sit, cum tamen stabilem firmamque futuri boni spem habeat, aequo animo
tolleratur multoque patientius quam illi solent, qui pro reparanda
corporis ualitudine uri a medicis atque secari se
permittunt. Medicorum enim anceps ac nutans curatio est, purgatorii
certa indubitataque neque ulla quidem salus corporis cum animorum
salute conferenda.
DE INFERNO Parabola XLVIII
Est specus quaedam monti omnium maximo
subiecta et ipsa ingens
Severini, qui Pisis honeste detinebantur
Regis Polonie.
Preparabatur Romae Julianus frater Pontificis ad eundum ad Regnum Neapolitanum ad capiendam in conjugem filiam condam Joannis Geleatii Ducis Mediolani, * *Ce mariage ne s' est pas fait Julien de Medicis ayant epouse Philiberte de Savoye, et la fille de ce Duc de Milan ayant esté mariée à Sigismond Roy de Pologne. et cum eo volebant ire cum magno apparatu Cardinales de Aragonia, qui ex sanguine Regum Neapolitanorum est, ex bastardo tamen, item Cardinalis Ferariensis, Cardinalis
accurram,
immobilis in lectulo
decubuerat,
illum ipsum lectulum, quo ferebatur,
ipse humeris suis referret | domum-que rediret,
non solum sanitati, uerum etiam uigori uiribus-que restitutus.
His autem curationibus tam diutina tabe marcescentium corporum
significauit tibi Dominus,
quod ipse medicus animorum sit,
quanuis ad multam ętatem in peccatis uersati fuerint,
tantum ut curari cupiant et rogent.
Non enim sanat ille nisi uolentem.
Nam et hunc prius interrogasse dicitur,
an uellet sanus fieri,
atque ut uelle audiuit,
non esse manifesti,
quoties erga plurimos pietate liberalitate-que utimur,
nulli tamen alii | nisi soli Deo hoc quod pro eius amore pręstamus,
notum fieri | cupere debemus.
Quemadmodum in iis qui graui morbo liberati sunt,
sanitas latere non poterat,
et tamen ipse qui eam induxit medicus,
quasi latere posset,
ne uulgaretur imperauit.
testatus bona quidem omni loco omni tempore facienda esse,
non tamen ideo ut alii sciant,
sed ut obsequium pręstetur Deo,
qui ea fieri pręcipit | ad suam non ad hominum gloriam,
ut eam mercedem, quam nemo alius pręstare potest,
,
de monte uero descendens prędicauit plebi.
Habes in Euangelio et uias planas,
per quas incedere cum simplicibus iuuat.
habes et montes excelsos,
quorum altitudinem si adire nequiueris, mirari proderit.
Medicamenta quibus rebus composita sunt,
licet ignoret ęgrotus,
prosunt tamen ei | eleuant-que languorem.
Ita diuina uerba si legantur,
etiam non intellecta | uim habent ad animę sanitatem conferendam.
Te nunc appello qui diu multum-que
uellem.
Currentem per consueta uitia rotam affixo poenitentię paxillo sistere non uales,
si alii non pauci ualuere?
Serum est dices.
at etiam nouissimis datur denarius sicut primis.
et mulier duodeuiginti annos inclinata ad cęlestem medicum tandem
accedens extento dorso errigitur.
quoniam eum qui mortuos ad uitam excitat,
suam etiam infirmitatem quanuis chronicam diutinam-que curare et posse
credidit |
et uelle sperauit.
Nunquam serum est salutem quęrere,
cum semper
Nolo mortem peccatoris,
sed ut conuertatur et uiuat.
Et tu mori mauis quam conuerti?
et ueniam desperare quam poscere?
Dominus soluit compeditos,
Dominus errigit ellisos.
Et tu tam mortifero peccati uinculo non uis absolui?
tam graui casu ellisus non curas errigi?
de medico qui omnes in se confidentes in
unico uerbo sanat diffidis?
Graue est inquis peccatum meum.
nunquid grauius quam istorum,
quorum modo mentionem fecimus?
quibus tamen quod
imprimis |
et ante sacerdotem ueluti ante Christum reuerenter genibus prouoluti
cuncta illi exponamus,
occultemus nihil.
Manifestanda est enim medico ęgritudo,
ut ille adhibitis remediis instauret sanitatem.
Illi autem animarum nostrarum medici sunt,
quibus concessa est soluendi ligandi-que potestas
ab eo qui dixit
:
cuncta illi exponamus,
occultemus nihil.
Manifestanda est enim medico ęgritudo,
ut ille adhibitis remediis instauret sanitatem.
Illi autem animarum nostrarum medici sunt,
quibus concessa est soluendi ligandi-que potestas
ab eo qui dixit
:
uel de cibo |
uel de potu conqueri.
Hic fastidit legumina,
ille minutos pisciculos contemnit,
alius olera aspernatur,
alii cibarius panis odio est,
alium uini austeritas offendit.
quod si acescere coeperit,
stomacho noxium argumentatur |
et frigorificum esse medicorum
testimonio probare nititur.
Eo interdum impatientię quidam procedunt,
ut suis prępositis insultent delicatiora exigentes quam quibus illi contenti sunt.
Carebit hoc uitio,
qui eorum uitam uictum-que persępe considerabit,
recepta est,
apparuit colendorum deorum ritum non sapientiam fuisse sed stulticiam.
Tunc pharaonis sapientium uirgę a uirga Moysi deuoratę sunt |
et omne diaboli commentum uirtute crucis Christi superatum.
tunc mulier sanguine fluens,
quam medici secularis disciplinę curare nequiuerant,
tacta Christi fimbria recepit sanitatem,
quia gentilitas desiit uictimarum cruorem demonibus fundere,
ubi in Christo Deum cognouit,
quem in spiritu coepit adorare.
sed Spiritu Sancto repletos per diuersas orbis partes dimisit,
ut errantes docendo in uiam ueritatis reuocarent.
atque illos quidem non itineris labor,
non persecutionis immanitas ab officio deterruit |
et te pigebit illorum saltem,
a quibus nihil mali metuis,
tuę sapientię medicamenta conferendo |
saluti consulere?
et multorum animas Domino tuo lucrari?
Satis hęc de sapientia.
nunc simplicioribus detegamus inimici dolos carnis-que pugnas,
ne ab iis incauti imprudentes-que superentur.
inuidet,
multos contemnit |
nec paucos afficit iniuria,
haud equidem illicitum reor |
optare ei aliquam opum iacturam,
corporis debilitatem,
fortunę minus ex sententia fluentis iniuriam |
ut elati animi uulnus,
quod lenibus medicamentis suppuratur,
asperioribus curetur.
Videndum tamen ne dum talia imprecaris illi a quo mali aliquid
sustines,
odium uel inuidia te moueat,
sed sola prouocet charitas,
qua inimicum tuum meliorem effici
Pater non portabit iniquitatem filii |
nec filius nequitiam patris.
anima quę peccauerit ipsa punietur.
Qualis cuiusque in anima affectus fuerit,
talia edet et opera.
Intimo prius cordis morbo medicina est adhibenda,
ut in cute inde nascentia hulcera curentur.
Interiora si sana fuerint,
ea quę foris sunt pulchre ac probe se habebunt.
De quinque sensibus.
Caput XIX
ad corporis humani uoluptatem.
Odoribus tamen morbos quosdam curari,
quosdam ne ueniant prohiberi constat |
et cytharę sono Saulem regem conualuisse legimus.
Rosis itaque et croco et floribus et nardo et balsamo et omnibus aromatum generibus iuxta medicorum placita uti licet curationis gratia non uoluptatis.
Eum uero qui sanus est |
et in quo non est ęgrotationis ulla suspicio,
unguentis deliniri,
flosculos naribus admouere,
in cubiculo ex aromaticis
arrogantiam.
Victus abundantior nutrit luxuriam.
Prospiciendum erit igitur ne copiosius tribuas |
quam ad parsimoniam accipientis credideris esse satis.
ne forte dum iuuare cupis noceas.
Medicorum industriam imitare:
non porrigunt ęgroto quantum ipse expetit,
sed quantum saluti eius recuperandę confert |
quod-que profuturum censent impendunt,
non quod noxium ęger poposcerit.
Ita et tu quantum hominis egestas requirit |
et quod honestę sustentationi sufficit uel
sperat,
si uerbis fecerit fidem.
Timidi
Nullum postremo timidius est animal ad expectationem mortis.
Putat se statim decessurum,
si febriculę igne correptus incaluerit.
Ad medicos curritur,
nisi et hoc auaritia uetuerit.
Ille interim pauidus ingremiscit,
luget,
anxiatur |
et tristius sibi uidetur a diuitiis quam a corpore discedere.
Inde scriptum est:
profecto,
cum in corripientem culpa retorquetur,
cum quis in quo alterum accusat,
seipsum damnat.
Sic igitur uiue,
ut pręcipis,
et ad uerba mores confer,
et sanus curationem ęgris adhibe,
ne cum rubore audias:
Medice, cura teipsum!
Vobis qui in ecclesia Dei ad populum declamatis |
per Esaiam est dictum:
ab advlatione procvl sit et praedicandi tempora observet.
Caput XIV
Ab assentatione autem procul abesse peccatorum castigatorem decet.
ut nihil ad gratiam audientium dicat,
sed ad profectum.
optimi-que medici more utatur |
adhibens uulneribus curationem,
non quę delectet male affectum,
sed quę sanet.
Euangelio est dictum) de Saluatore nostro exibat |
et ęgros per tactum uestimentorum eius curabat,
ita peccator fidelis ac sancti doctoris uoce in intima cordis contactus ad poenitentiam opera-que uirtutis conuertetur |
et animę suę langorem conualuisse sentiet |
occulta Spiritus Sancti medicatione.
Prędicator quippe medicus animarum est.
et cum in homine nihil preciosius habeatur anima ipsa,
pręstantissimum diuinę liberalitatis donum est |
animę langoribus succurrere scire |
et uineę manu Domini consitę operarium esse |
atque in multam
exibat |
et ęgros per tactum uestimentorum eius curabat,
ita peccator fidelis ac sancti doctoris uoce in intima cordis contactus ad poenitentiam opera-que uirtutis conuertetur |
et animę suę langorem conualuisse sentiet |
occulta Spiritus Sancti medicatione.
Prędicator quippe medicus animarum est.
et cum in homine nihil preciosius habeatur anima ipsa,
pręstantissimum diuinę liberalitatis donum est |
animę langoribus succurrere scire |
et uineę manu Domini consitę operarium esse |
atque in multam messem mitti a domino messis,
ut
locuti sumus,
cęteri-que eiusdem ordinis homines,
si nosse uis,
ad quantam gloriam in cęlo exaltati sint,
consydera qualem dum in terra uiuerent gratiam acceperint.
Cęcos illuminare,
leprosos mundare,
mortuos uiuificare nulla possunt medicamenta
,
isti potuerunt.
Si magna gratia hęc,
haud dubium,
quin etiam magna quę gratiam secuta est merces fuerit.
Quanto igitur humiliores Deo seruiendo erimus,
tanto
inuiti,
ne pereant.
Ira igitur ista,
quia ratione nititur,
non modo non culpanda est,
sed etiam necessaria.
Charitati enim proxima est,
dum per eam hominum saluti consulitur,
medicorum more,
qui putrescentia hulcera incisionibus cauterio-que curare aggrediuntur |
et morbo irati dum sęuiunt,
restituendę sanitati operam impendunt.
Hinc est illud Ecclesiastis:
quippe et cum peccatoribus uersari debet, ut eos monitis salutaribus ad
poenitentiam reuocet, et cum iustis, ut doceat perseuerantia eis opus esse ad beatitudinis
pręmia consequenda. Tam autem incongruę obiectioni ipse Dominus respondens ait: Non est
opus ualentibus medicus, sed male habentibus. Quasi diceret: Medicus animarum sum;
publicani et peccatores pharmaco indigent disciplinę spiritalis, ut corrigantur. Et subiunxit:
Euntes autem discite, quid est: Misericordiam uolo, et non sacrificium. Disce,
pharisee —
monitis salutaribus ad
poenitentiam reuocet, et cum iustis, ut doceat perseuerantia eis opus esse ad beatitudinis
pręmia consequenda. Tam autem incongruę obiectioni ipse Dominus respondens ait: Non est
opus ualentibus medicus, sed male habentibus. Quasi diceret: Medicus animarum sum;
publicani et peccatores pharmaco indigent disciplinę spiritalis, ut corrigantur. Et subiunxit:
Euntes autem discite, quid est: Misericordiam uolo, et non sacrificium. Disce,
pharisee — inquit — cęce et dux cęcorum, quid hoc sit, quod in
et tu ab his, quibus
maxime miserandum est, auerteris, dum iustus non esse, sed uideri expetis. Misericordiam
uolo — inquit — non sacrificium. Tu autem econtrario te facere satis
putas nolle miserescere et uelle sacrificare. Misericors autem medicus: Non ueni
— inquit — uocare iustos, sed peccatores. Hoc est non eos, qui non indigent, sed
eos, qui indigent miseratione.
Proprium enim bonitatis diuinę est misereri et parcere, misereri peccatoribus, parcere
poenitentibus,
uinum fele et myrrha mixtum porrexisse, nisi
nunc iterum acetum propinarent in cruce morienti. O flagitium ingens, o impietas omnes uincens
impietates. Os illud fele et aceto potatur, a quo omni melle dulcior fluebat oratio, omni auro
preciosior, omni chrystallo purior, omni medicinę genere potentior atque salubrior. Fele et
aceto potatur Doctor ueritatis, Institutor uitę, salutis ęternę Largitor. Veruntamen non
humana potestas, non uis hominum ad hęc subeunda illum cogit, sed immensus erga homines amor
incredibilisque miseratio, ne perdat, quos
domo eorum, qui diligebant me. Promissum enim
dilexerunt, sed exibitum detestati sunt. Eadem ista succincto complexus est sermone Esaias
dicens: A planta pedis usque ad uerticem non est in eo sanitas. Vulnus et liuor et plaga
tumens non est circumligata nec curata medicamine neque fota oleo. Idem iterum ait:
Inglorius erit inter uiros aspectus eius, et forma eius inter filios hominum.
Ipse et Dominus despectum se et pro nihilo habitum confitetur in psalmis dicens:
Ego uermis sum, et non homo, opprobrium hominum
Budensium
sacerdos, qui quidem matheseos peritus habebatur, regi et uitę cupido, et huic uanitati
admodum dedito ac omnia ad fatum referenti, facile persuaserat se decennium adhuc
uicturum, licet, quum ualetudine minus prospera uteretur, nec multum curae in ea tuenda poneret, et medici illum breui interiturum existimarent. Adeo autem quidam nomine
tantum Christiani, animi caecitate atque ignorantia ducti, diuinae prouidentie derogant,
ut nihil fere hominibus nisi auspice coelo uana persuasione euenire credant. In quam
sane opinionem etiam summi aetatis nostrae
coercere potest.
Hi largitionibus principum, efficaci uulgi illecebra, capiuntur, nonnulli generis nobilitatem in principe maxime admirantur. Quare ingenium tuum moribus eorum, quos recturus es, accommodabis. Et id tibi in tractandis tuorum animis faciundum arbitror, quod
prudentes medici in curandis corporibus facere solent, qui sane pro corporum uarietate,
aegrotantiumque natura necessario diuersa corporibus adhibent medicamenta. Est igitur
tibi noscendum Hungarorum ingenium, moresque eorum penitus animaduertendi, qui
quidem multum lupi in se haud falso dicuntur
admirantur. Quare ingenium tuum moribus eorum, quos recturus es, accommodabis. Et id tibi in tractandis tuorum animis faciundum arbitror, quod
prudentes medici in curandis corporibus facere solent, qui sane pro corporum uarietate,
aegrotantiumque natura necessario diuersa corporibus adhibent medicamenta. Est igitur
tibi noscendum Hungarorum ingenium, moresque eorum penitus animaduertendi, qui
quidem multum lupi in se haud falso dicuntur habere, atque ita his imperandum, ut te
amando simul et timendo uenerentur, admirationeque dignum putent. Neque enim
alterutro regnum
iter prosequi non ausae,
extemplo qua quamque metus impulit dissipantur, non suo magis quam publico emolumento. Quatuor reliquae classicorum simul audacia, simul rei nauticae peritia, infausto
tamen incoepto in Methonensem elabuntur portum. Fit enim saepe, nescio quo fato, ut
quemadmodum potio medicata, ad uim morbi leuandam data,
plaerumque interimat
aegrotum, ita consilia uel optime excogitata quandoque destituat euentus. Satis enim
creditur hoc subsidium oppido exitium intulisse, dum oppidani stationibus temere
compleret. Denique classicos, commeatum, tormenta in naues imposuerat,
quum foeda pestilentia nauales socios adorta coegit Selynem belli consilia omittere.
Itaque subductis nauibus, quas euocauerat, copias domum dimisit; ipse uero haud multo
post in grauiorem recidens morbum medicorum cum metu, tum imperitia extinctus est.
nauales socios adorta coegit Selynem belli consilia omittere.
Itaque subductis nauibus, quas euocauerat, copias domum dimisit; ipse uero haud multo
post in grauiorem recidens morbum medicorum cum metu, tum imperitia extinctus est.
spinae uertebra, cui pulmo adnectitur, primo pustula quaedam subliuida orta esset,
mox liuor in nigrum colorem mutaretur, caroque in dies magis non sine foedo
odore exulceraretur,
quidam medicorum, dum id ulcus curationem haud recipere
putant, submoto omni medicamento morbum naturae curandum permittebant; alii
locum quidem remedio esse censentes, per metum tamen haesitantes manus ulceri
admouere non audebant. Itaque carnem per se uehementer exulceratam
mox liuor in nigrum colorem mutaretur, caroque in dies magis non sine foedo
odore exulceraretur,
quidam medicorum, dum id ulcus curationem haud recipere
putant, submoto omni medicamento morbum naturae curandum permittebant; alii
locum quidem remedio esse censentes, per metum tamen haesitantes manus ulceri
admouere non audebant. Itaque carnem per se uehementer exulceratam cancer interim
inuasit, qui ad uiscera tendens pulmone celeriter exeso ― et erat
caeteri ordines sacerdotum ad perfectionem morum assequendam instituti sunt,
pontifices uero consumati esse debent.
Leo autem Decimus in uenando libenter tempus terebat, primum ut eo studio
nobilem se genere ostenderet ― quum esset argentarii, sed alioqui eximii uiri Laurentii
Medicis filius, licet in hoc merito culpatus sit, quia dum unus nimium eminere in libera
ciuitate concupiscit, aequo iure uiuere cum suis ciuibus in animum inducere non poterat, quamquam Laurentius rempublicam ita prudenter ac leniter moderabatur, ut tyrannidem, ea non mediocri humanitate condita,
Dum dux regnat, priusquam esset pontifex maximus Leo Florentinus, profugus a patria, factionibus ciuium ipsum cum Iuliano eius germano amplectitur, fouet et seruat in domo tua, at ubi fortuna uices suas uoluit, ut
Laurentium Medices mortuo Iuliano Vrbinatibus ducem praeficeret, inuenta occasione quod sibi non obediret, quia pedica posita qua in agmine eum illaquearet,
Versucia pontifici in ducem.
praecipit inuadi Ferrariam, prudens animaduertit,
cesis, cum duce paciscitur, ne ultra progrediatur, pacem promittit, eum et suos omni piaculo expiat, tutum reddit, clam tamen insidiis Vafri Hispani quaerit uario thesauro promisso interficere. Eufugit insidias, inuehit non in pontificem cui semper ut uerus cristicola obediit, sed in Medicen exercitum cui fauebat.
Dux fuit semper Romani senatus uerus filius.
Equis uiribus, eodem ardore animorum res geruntur. Inuitus tandem pontifex maximus ne superari uideretur a sibi impare principe obsecrat, dux ab incepto
ipsos etiam clynycos uel peritissimos latuit. Quoniam nature legem
Lex nature.
nec deus, nec Christus deus ipse humani generis reparator destrui, sed seruari cupit, quod tibi non uis aliis facere caueto. Non iniuria quidem sit Medices clarissime domui
Clara domus Medices.
dei fere prese maiestatem ferenti, sed quorundam malo consilio id factum et iniuste factum fuisse dixerimus, placuit inde deo. Audita morte pontificis Franciscus Maria, pater tuus
Lex nature.
nec deus, nec Christus deus ipse humani generis reparator destrui, sed seruari cupit, quod tibi non uis aliis facere caueto. Non iniuria quidem sit Medices clarissime domui
Clara domus Medices.
dei fere prese maiestatem ferenti, sed quorundam malo consilio id factum et iniuste factum fuisse dixerimus, placuit inde deo. Audita morte pontificis Franciscus Maria, pater tuus clarissimus, congregato paruo exercitu fretus populi amore recipit regnum
+ IC XC
Magnifice et prestantissime domine, tam gratae mihi fuerunt litterae dominationis vestrae, quam spero fore mihi salutaria remedia, quae d.a vestra in eis describit, ad recuperandum gressus meos. Quibus iam approbantibus medicis utor, qui tamen subtraxerunt spodium et dimidium camphorae, quae ego restituere intendo, cum nondum sit compressus fervor ille rennum. Licet vix quadriduo ante ceperim inungi, et tamen aliquantisper sublevor. Quodsi restituar, quod faxit deus, me d.i v.ae et pedes et manud et
Hospitio excaeptus, sicut conualle uiator
trinus Mambraea sub Therebinto.
est haud aspernatus euntem.
primum de more secutus.
in umbra.
absynthia potus,
coeli porrecta sub axem.
liberę dicacitatis
deuoranda et ingrato decoquenda stomacho:
…am etiam multi ciuiles motus bellorumque tumultus et nocturna
conuenticula deferuntur, hic insusurrat in aurem cauendum a medico grandi
pecunia corrupto, mox significatur uxorem nuptias cum adultero celebrasse
earumque pręmium tyranni cędem pactam esse. Interim plęrique semianimes
liberti accurrunt nunciantes potentiorum coniurationem detectam,
sacer
morbus et articularis atque alia mille id genus mala, quibus omnes rationes
uoluptatum iugulatę penitus concidunt: tum delitias nacti grata possessione
dominantur, contumacissime potionibus, emplastris et Mithridaticis medicorum
anthidotis resistentes, ut non temere nisi cum exhalatione animę
digrediantur. Quotus quisque est non dicam tyrannorum, sed iustissimorum
regum, qui curricula uitę leuiter emensus fato, non uiolenta morte
Rogo quam primum significes an accersas me, an venias ad nos, ne ego petam Venetias. Si neutrum feceris, effice apud Antonium Sarkan, ut pensionem sequentis anni mittat ad me Venetias. quemadmodum illi scripsi, erit enim opus mihi illa pecunia. Miror quod nullam fecisti mencionem de illo medicamento; non putes nugas, illud quoque mecum feram Venetias uel si uolueris ad te ipsum. Gelatina ueris aduentu regelata et destructa est. Polipos distraximus, quia diu nihil respondebas. hic annus ut in aliis, sic in prouentu piscium fuit infelicissimus quamquam retia sero
hic plante conspectu perjucunde, hic pregnantes arbores electis et variis fructibus, iam peponibus adest sua maturitas. Aquę in perpetuo fluxu, aer salubris, amplitudo regni amenissima. Credo in hoc horto consedisse Venerem et Gratias. Velim ignoscat mihi haec dumtax tuus medicus, alioquin vir doctissimus, si hac sola in re ab ipso dissentio; aliis in rebus eius opinioni, ut par est, non refragabor ac me semper in tui gratiam commendo.
iter conuertit ad ima.
abusu."
aethra.
paulo ante mortem eius scriptis:
limine templi.
ita literarum imperitis eruditos antecellere. Quid tu ad haec vir optime? contradicere pergis? an satis factum putas?
Commode inquit plaeraque ad persuadendum attigisti: Verum adhuc vrget me quidam scrupulus.
At nos inquam curabimus illum eximi, si patieris medicamenta salubria.
Quidni patiar inquit? neque eo dementiae perueni, vt abhorream a sanis consiliis.
Cognitio inquam veritatis omnium sententia mea, iucundissima est, ac eam quiuis indagare debet, qui anhelat accedere ad cognitionem dei, quandoquidem ipse deus
atque socordiam prohiberentur aditu perturbationes, quo minus in animum inuaderent, nec anxietates sequi possent vitam fugientem actiones honestas, marcescentemque pigritia, atque sepultam: quod plane molestum ocium tantumque ad mulieres pertinens aeque animo atque corpori noxium pestiferumque medicamentum est: Vt aquae segnes immotaeque facile computrescunt: ita corpus ommissis exercitamentis, quae bonam valetudinem et vires praestant, haud difficulter in tabem deuoluitur: nulla quidem corporis maior labes existimatur nimia copia ocii, quo et animi quoque vis et acies vehementissime
hausto subinde ac reddito spiritu, ita si illi adimas potestatem spirandi, non erit vnde viuat. Quod plane necesse est accidere infanti concluso in matrice vndique obsaepta, quo aer penetrare non valet; tum demum autem spirantem fieri, vbi aeditus in lucem, aerem hauserit. Quanquam praecipui medicorum constanter affirmant, foetum augeri per annexum vmbilici transmissoque a pectore atque pulmone per venas et arterias aere quasi per infundibula canalesque: atque eo penetrante per saepta secundae, vegetari pariter atque spirare, quod plane cognosci non potest ex sectionibus
et cellulis in capite distinctas, debemus intelligere significari vnius vim et naturam animae, Quippe cogitatio, et imaginariae copiae, potestasque iudicandi, ex anima nascuntur, idemque cum anima sunt nec ab ea separantur, perinde atque lumen et calor a sole.
Ergo inquit: Medici fomenta occipitio temere apponunt, vt laesae memoriae opitulentur, cui certam sedem in capite
statuerunt?
Anima inquam delatas quidem ad se notiones et mente conceptas adnotat quasi in membrana scriptoria, seponitque in intimo capitis loco, vt illis tutius
possunt, eo quidem abeunte, subleuandis imaginariis memoriaeque partibus incassum conabere. Iste locus de contemplatione naturae amplissimam praebet materiam ad disputandum, Caeterum et nox appetens, et sermo prolixior, vrget vt festinem ad calcem, neque licet vno die omnes Phisicorum et Medicorum scholas excutere. Nunc ad postremam venio coniecturam. Si diligenter reputabimus immensam dei prouidentiam, tum in vniuersi, tum in singularum rerum creatione, inueniemus ab illo sapientissimo opifice nihil superuacuum, nihil redundans, nihil quod difluat imperfectumue sit: Sed omnia cum
quantum discordia civium, et odia intestina, illis roboris detrahunt. Concordia ordinum, Respublica Romana, a parvis initiis orta, crevit; discordia, magna, et potens dissoluta, corruit. Hic igitur morbus, e regni visceribus primum amovendus: huic malo, consentiens, et amoris plena adhibenda est medicina; et tum demum extra corpus ornandum, cum e visceribus suis causa morbi extracta fuerit. Discordia, et contentionibus, vel ordinum, vel privatorum hominum desevientibus, hosti pares esse non possumus. Discordia enim, et nobis arma in hostem sumpta eripiet, et hosti viam
est, nec ad instituti nostri rationem pertinere iudico: nolo etiam videri me fuisse nimis curiosum in perscrutandis aliorum archanis. Unam tantum proponemus originem sine dubio et pestem malorum privatorum et publicorum, quae vel in sapientum animos incurrit. Ut Phtysis (quemadmodum periti medicinae tradunt) ipsis initiis sanari potest, sic immedicabilis est, quum invaserit in partes corporis intimas: tamdiu medullas et viscera populatur, donec totum corpus conficiat. Itidem morbus iste civilis, de quo sermonem instituimus, postquam inter cives inveteraverit, nullis deinde remediis
ex omni genere carnium, quo ipsis uesci licet, et passim (ut apud ditiores) bos caeditur, in hunc excoriatum et exenteratum includunt ouem, in qua gallinam, et in illa ouum, quae integre assantur ad splendorem illius diei. Deinde inter epulas tempusque coenae adducitur puer circuncidendus, cuius (medicus illius artis) glandem retegit, et replicatam pellem forpiculis apprehendis: deinde quo metum adimat puero, ait se in proximum
diem circuncisionem peracturum, atque ita discedit: mox simulans, quasi omissum aliquid esset, quod ad praeparationem attinet, ex improuiso
ordei, auoenae, siliginis, fabarum, et omnium generum legumina: insuper orysae in abundantia, lini, mali cotonei, plus quam hae regiones. Vineta quoque utraque gens possidet, fructu eius uarie utentes. Christiani uinum conficiunt, et Turcae mel eorum lingua PECHMEZ uocatum, uuas passas quasdam ita medicantur, ut semper et uisu, et gustu recentes appareant, has VZVM TVRSSI uocant. De fructibus in magna copia habent. Ibi peponum, melonum, cucumerum, suo tempore horti et agri repleti. Ibi nuces, poma, pyra, poma granata, nuces, castaneae, ficus, cerasa, poma narranca, et alia id genus uili
Corr. ex guidem super omnia
uexit,
Et nunc caelicolas pro te languente fatigat,
servire iugo, quos improbus inter
adesset, hominem juvenem et peregrinationis cupidum. Reperi Venetiis unum satis aptum huic negotio, nostrae gentis, natione Pharensem, nomine dominum Gabrielem Leporinum, virum doctum, expertum, comem, facundum; laetum congerronem, praesentiae virilis et gravis; eo magis, quod marchionis Sfortiae medicus fuerit, credo per biennium, non ignaro nostro Domitio, a quo informari poterit facile. Dicet: cur nostratem, quorum ingenia noveris, et non potius externum? Scio et novi; tamen, et Italorum plurimi, praesertim qui in aliena regna ita excurrunt, vix prima initia artis
cupidos et paratos.
Diversoria vero in quibus illi seniores quiescerent et morarentur, mandavit illis quae
proxime arcem decentissima essent dari, et simul quae ad convivium attinerent
adornari.
Nicanor Nicanor autem, medicorum princeps, accersitum Dorotheum, cui hoc
muneris commissum erat, iussit effectam curare singulorum adornationem. nam ita a Rege
ordinatum fuit, quod nunc etiam Convivii adornatio cernis, ut quot essent
civitates, quę
natura damnosa 50
mustelae natura 51
ducere.
ipse enim hunc locum, ut a veteribus praetermissum, historia dignum existimavit, qui
ad verbum ita scripserit: Scripsi autem ea, et ab instituto sermone propterea
diverti,quod superiores omnes hunc locum omiserunt, et aut res Graecas ante Medicas,
aut Medicas dumtaxat composuerunt: eas autem res, quas et Hellanicus in Attica
historia persecutus est, neque copiose, neque temporibus satis accurate distinctis,
explicavit: simul ob eam caussam, quod Atheniensium principatus qua ratione sit
ipse enim hunc locum, ut a veteribus praetermissum, historia dignum existimavit, qui
ad verbum ita scripserit: Scripsi autem ea, et ab instituto sermone propterea
diverti,quod superiores omnes hunc locum omiserunt, et aut res Graecas ante Medicas,
aut Medicas dumtaxat composuerunt: eas autem res, quas et Hellanicus in Attica
historia persecutus est, neque copiose, neque temporibus satis accurate distinctis,
explicavit: simul ob eam caussam, quod Atheniensium principatus qua ratione sit
constitutus,
voluerint,
his, dum illa utilitatem pariant, satis erit; emolumentumque potius, quod semper idem
fit, quam spectaculum, quod in praesenti tantum oblectet, in scribendo cogitamus. Ac
carum quidem rerum, quae superiore aetate gestae sunt, maximae erant Medicae; quae
tamen duobus navalibus proeliis, totidemque pedestribus, ad exitum pervenerunt. huius
vero belli tum longitudo in immensum processit, tum magnas in universam Graeciam
calamitates invexit; quales eodem spatio temporis nulla umquam
PAVLVM
leuior communis cura salutis
ut extorris laribus Marianus auitis
quos
tantopere dilexit, patefecit quando restituet Regnum Israel.
Proinde nostri muneris est nostrum pensum fideliter persolvere. Successus in manu
Domini sunt, nec agricola, qui seminat, dat incrementum sementi; nec medicus
sanat quum adhibet opportuna morbo remedia; sed omnia Deus haec operatur in
omnibus. Quocirca singularis quidem amentiae est atque is videtur pacisci cum
Deo qui nolit accingi ad ullum praeclarum facinus nisi securus de proventu
Theologi ad sua potius commenta deflexerunt, quam ut vel Sacras literas, vel earum nativum sensum explicarent.
Unus popularis meus HIERONYMUS, linguarum egregie peritus fuit: conatusque est Sacras literas tum versionibus, tum explicationibus illustrare. Sed revera, et morbi humani et medici Christi ignarus, destitutusque tum clave Scripturam aperiente, nempe discrimine Legis et Evangelii: tum etiam ipso apertore aut ianitore eius, agno Dei, parum praestare potuit. Quod etiam paulo ante nostra tempora Lyrae defuit, cum alioqui sedulo in sacro volumine illustrando laboraverit.
salutariaque Adiaphora in gratiam hominum recte mutari queant: et denique, quod in institutione ac mutatione caeremoniarum possit externa pax seu ventris aedificatio apud persequutores quaeri. Qui perniciosissimus error copiose a me in Adiaphoricis scriptis est refutatus. Valet hic etiam plurimum Medica illa et politica Regula: Omnis mutatio periculosa. Non enim facile fit mutatio rituum sine scandalo apud imbecillos, et specie levitatis aut ambitionis apud prudentiores. Non esse necessariam, aut etiam possibilem conformitatem omnium caeremoniarum in diversis Ecclesiis ac regionibus, satis
modo et Levit. vigesimo secundo, vir alienus, pro laico, non de tribu sacerdotali. Filia sacerdotis cum fuerit viro alieno, id est, non Leviticae tribus.
ALLEGORIA, in generalib. Regulis exponetur.
ALLIGARE, per metaphoram est curare, sanare: quia vulnera sananda obligari medicaminibus et fasciis necesse est. Ipse vulnerat et alligat, Isaiae primo. Vulnera non sunt alligata, Ezechielis trigesimo: Brachium Pharaonis confregi, et ecce non fuit alligatum, ut ponantur medicamenta, ut apponantur fasciae ad obligandum illud. Sic Christus suum officium Isaiae 61
exponetur.
ALLIGARE, per metaphoram est curare, sanare: quia vulnera sananda obligari medicaminibus et fasciis necesse est. Ipse vulnerat et alligat, Isaiae primo. Vulnera non sunt alligata, Ezechielis trigesimo: Brachium Pharaonis confregi, et ecce non fuit alligatum, ut ponantur medicamenta, ut apponantur fasciae ad obligandum illud. Sic Christus suum officium Isaiae 61 exponit: Ad evangelizandum afflictis misit me, ut alligarem contritos corde. Alligare praecepta digitis ac cordi, Proverb 6 et 7, est diligenter ea ediscere et custodire. Sic et Isaiae 8, Colliga
pro offerre, Levit. 14. Iugum super vaccam ascendere, Iudic. 19: pro, eam trahere iugum. Ascendere in librum. 2 Par. 20. Ascendere in numerum verborum. 1. Par. 26: pro, referri, conscribi in acta aut libros. Ascendere lucernas, Exod. 25. pro superiore loco collocari. Ascendere medicinam super aliquid: pro, sanare illud. 2. Par. 23. Sic Ierem. 33, Ascendere faciam ipsi Hierusalem medicinam. Ascendere novaeculam super alicuius caput, Iudic. 13. pro radi eum. Ascendere facere pulverem super caput, Isaiae 7. pro conspergere caput pulvere. Ascendere saepe
in librum. 2 Par. 20. Ascendere in numerum verborum. 1. Par. 26: pro, referri, conscribi in acta aut libros. Ascendere lucernas, Exod. 25. pro superiore loco collocari. Ascendere medicinam super aliquid: pro, sanare illud. 2. Par. 23. Sic Ierem. 33, Ascendere faciam ipsi Hierusalem medicinam. Ascendere novaeculam super alicuius caput, Iudic. 13. pro radi eum. Ascendere facere pulverem super caput, Isaiae 7. pro conspergere caput pulvere. Ascendere saepe accipitur pro invadere aliquem. ut, Spiritus zelotypiae ascendit super aliquem, Num. 5. Ascendere faciam
Facile autem est exponendae metaphorae gratia, accommodare corruptionem rerum bonarum ad doctrinae corruptelam. Praesertim vero in vini corruptione vis huius vocis cernitur, ubi cauponae, qui hoc nomen sibi proprie vendicarunt, non tantum aquam optimo vino affundunt: sed etiam variis ac noxiis medicamentis ei gratum ac validum aliquem saporem conciliare conantur, non sine pernicie plurimorum eo utentium. Tales verbi Dei cauponatores, suis somniis verbum Dei diluentes, reprehendit Deus per Ieremiam: Quid tritico cum paleis? qui habet meum verbum, recitet verbum: qui somnium, recitet ut
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Quinquaginta parabolae, versio electronica (), Verborum 13330, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - parabola] [word count] [marulmarquinqu].
Baničević, Jakov (1466-1532) [1513], Epistulae anni 1513, versio electronica. (), Verborum 5324, Ed. G. Amboise [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepist1513].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1515], Epistolae III, versio electronica (), Verborum 975, versus 33, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - elegia; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist].
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
Marulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].
Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1522], Feretreidos libri tres, versio electronica (), 807 versus, verborum 8510, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [severitanipferetr].
Baničević, Jakov (1466-1532) [1524], Magnifico et prestantissimo domino Wilibaldo Pirckheymer, versio electronica. (, Milano), Verborum 338, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepist15240302].
Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527], Dialogus Sylla, versio electronica. (), Verborum 15372, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfsylla].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1532], Epistolae ad Thomam Nadasdinum, versio electronica (, Venecija; Beč; Beč; Beč; Venecija; Venecija; Venecija; Trogir; Rab; Sarvar; Venecija; Trogir; Bakar; Sarvar; Trogir; Sarvar; Trogir; Venecija; Trogir), Verborum 5603 (pro tem), Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepistnadasd].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1535], Epigramma ad Petrum Tomicium, versio electronica. (), Versus 18, verborum 145, Ed. Jan Daniel Andrzej Janocki Samuel Bogumił Linde [genre: poesis - epigramma] [word count] [brodaricsepigrtomick].
Bolica, Ivan (c. 1520 – 1572) [1538], Descriptio Ascriviensis urbis, versio electronica (), 2842 verborum, 331 versus [genre: poesis - epica; poesis - descriptio] [word count] [bolicaidesc].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545], Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica (, Cracovia; Polonia), Verborum 8436, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfpolonos].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina Tranquilli Andronici in ms-to Budapestensi H46, versio electronica (), 229 versus, verborum 1547, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarmh46].
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].
Hektorović, Petar (1487-1572) [1552], Epigrammata, versio electronica. (), 34 versus, verborum 271, Ed. Sebastijan Žepić [genre: poesis - epigramma] [word count] [hektorpcarm].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 1499, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581227].
Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1563], Ad Paulum, versio electronica (, Ferrara), Verborum 3486, versus 526, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula; poesis - epigramma] [word count] [didacusppaul].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1569], Ad Reverendissimum dominum Antonium Verantium Archiepiscopum Strigoniensem, versio electronica (, Posonii), Verborum 1794, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15691019].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.