Your search found 4896 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-4896:

saevas erebi procellas.
Ne timeamus. Amen. v. Induit eum Dominus stolam gloriae. Allel. Ecc. 45. R. Et coronavit eum in vasis virtutis. Allel.

v. Induit eum Dominus stolam gloriae. Allel. Ecc. 45. R. Et coronavit eum in vasis virtutis. Allel. Ad magn. Antiph. Ecc. 50. Quasi stella matutina in medio nebulae, et quasi luna plena, et

spiritu Paraclyto
In sempiterna saecula. Amen. In primo Noct. Antiph. Hilares colimus festa Patroni: Par est laetas promere voces. Domnius alta scandit ad astra. Allel. Psalm unius Martyr. v. Induit eum Dominus stolam gloriae. Allel. Ecc. 45. R. Et coronavit eum in vasis virtutis. Allel. Lect de lib. Ecclesiastici. Laudemus viros et c. Respons. ex Com. Mart. temp. Pasch. In 2. Noct.

Hilares colimus festa Patroni: Par est laetas promere voces. Domnius alta scandit ad astra. Allel. Psalm unius Martyr. v. Induit eum Dominus stolam gloriae. Allel. Ecc. 45. R. Et coronavit eum in vasis virtutis. Allel. Lect de lib. Ecclesiastici. Laudemus viros et c. Respons. ex Com. Mart. temp. Pasch. In 2. Noct. Antiph. Celebris Praesul Domnius istas Roseo tinxit sanguine terras. Cura vigili rexerat ante. Allel. Psalm. unius

Celebris Praesul Domnius istas Roseo tinxit sanguine terras. Cura vigili rexerat ante. Allel. Psalm. unius Mart. v. De omni corde suo laudavit Dominum. Allel. Ecc. 47. R. Et dilexit eum, qui fecit illum. Allel. Lectiones 2. Noct. uti modo recitantur in die festo. Resp. de Com. In 3. Noct. Antiph. Quantus fuerit Domnius, infer, quem formavit puerum sanctis monitis Petrus pluribus annis. All. v.

Ad Ben. Antiph. Quasi flos rosarum in diebus vernis, et quasi lilia in transitu aquae, et sicut thus redolens in diebus aestatis Beatus Domnius. Allel. Ad Tertiam Capitulum, Laudemus et c. R. Induit eum Dominus Stola gloriae. Allel. v. Et coronavit eum in vasis virtutis. v. De omni corde suo laudavit Dominum. Allel. R. Et dilexit Deum, qui fecit illum. Allel. Ad

quasi lilia in transitu aquae, et sicut thus redolens in diebus aestatis Beatus Domnius. Allel. Ad Tertiam Capitulum, Laudemus et c. R. Induit eum Dominus Stola gloriae. Allel. v. Et coronavit eum in vasis virtutis. v. De omni corde suo laudavit Dominum. Allel. R. Et dilexit Deum, qui fecit illum. Allel. Ad Sextam Capit. Semen eorum, et gloria eorum non derelinquetur,

capras et I. modio frumenti pro fine. 29. +. Et emi terra de consobrino suo Zurra aurifico ibidem iuxta eum pro I. modio ordei et I. caseum pro fine; coram Draganego et Zuli. 30. +. Et emi uinea de Dabressa

aliquantis militibus misit filium suum Senulatum nomine, ut regiones transmontanas in Transmontana subiugaret. Inter haec imperator Constantinopolitanae urbis congregans exercitum contra Ostroyllum misit eo, quod audierat, eum remansisse cum paucis in Praevalitana urbe. Praeterea venientes, qui ab imperatore missi fuerant invenerunt sicut dictum est Ostroyllum cum paucis; attamen quia vir forti animo erat, paravit

eorum, multas quoque civitates eorum, et loca destruxit, et alias in servitutem redigens resecravit. VII Defuncto etiam Ratomiro ex eius progenie regnaverunt post eum quatuor iniqui reges, non in uno quidem tempore, sed unus post alium temporibus suis, quorum temporibus semper in persecutione fuerunt christiani. Et quia inimici, et persecutores

IX Inter haec mortuus est rex Sanamirus et accepit regnum eius Sfetopelek nomine. Regnante vero rege Suetopelek misit papa Stephanus litteras ad venerabilem virum Constantinum doctorem, vocans eum ad se, audierat enim de eo, quod sua praedicatione converti fecerat innumerabilem gentem, et ob hanc causam desiderabat eum videre. Itaque Constantinus, vir sanctissimus ordinavit praesbiteros, et litteram lingua sclavonica

vero rege Suetopelek misit papa Stephanus litteras ad venerabilem virum Constantinum doctorem, vocans eum ad se, audierat enim de eo, quod sua praedicatione converti fecerat innumerabilem gentem, et ob hanc causam desiderabat eum videre. Itaque Constantinus, vir sanctissimus ordinavit praesbiteros, et litteram lingua sclavonica componens, commutavit evangelium Christi, atque psalterium, et omnes divinos libros Veteris, et Novi testamenti

dictum Romam pergere festinabat. Dum autem pergeret transiens per regnum regis Sphetopelek honorifice ab eo susceptus est. Tunc vir Dei Constantinus, cui nomen postea Kyrillus a papa Stephano impositum est, quando consecravit eum monacum, coepit praedicare regi evangelium Christi et fidem Sanctae Trinitatis, ad cuius praedicationem rex Sphetopelek credidit Christo, et baptizatus est cum omni regno suo, et effectus est orthodoxus, et verus Sanctae

praedicationem rex Sphetopelek credidit Christo, et baptizatus est cum omni regno suo, et effectus est orthodoxus, et verus Sanctae Trinitatis cultor. Aliquantis post haec diebus immoratus cum rege vir beatissimus confirmavit eum in fide atque doctrina Christi, et valefaciens omnibus christicolis, Romam profectus est. Tempore isto facta est laetitia magna, et christiani descendentes de montanis, et locis abditis, quo dispersi erant, coeperunt nomen

ligandi, atque solvendi, evellenti et dissipandi, aedificandi, atque plantandi, sicuti moris est, quando per mundi partes legati, seu vicarii a sede Romana mittuntur, et cum eo alios duos cardinales episcopos quoque iussit eum secum assumere, qui adhuc populo in fide episcopos, sive ecclesias consecrarent, et verbum vitae in eorum cordibus quotidie seminarent. Advenientes itaque cardinales, et episcopi invenerunt regem in planitie Dalmae, a quo

XII Regnavitque frater eius Thomislavus pro eo, qui fortis extitit viribus, sed non fuit ut frater eius. Regnante Thomislavo Ungarinorum rex nomine Attila promovit exercitum, ut debellaret eum. Rex autem Thomislavus fortis iuvenis, et robustus bellator, plurima bella cum eo commisit, et semper eum in fugam convertit; genuitque Thomislavus rex filios, et filias et XIII anno regni sui mortuus est.

sed non fuit ut frater eius. Regnante Thomislavo Ungarinorum rex nomine Attila promovit exercitum, ut debellaret eum. Rex autem Thomislavus fortis iuvenis, et robustus bellator, plurima bella cum eo commisit, et semper eum in fugam convertit; genuitque Thomislavus rex filios, et filias et XIII anno regni sui mortuus est. XIII Sebeslaus filius eius

exercitu intravit in terram Sebeslavi regis, et depredavit, destruxit atque incendit maximam partem terrae illius et reversus est in locum suum. Inde abiit contra occidentalem plagam, Sebeslavus autem rex reversus non invenit eum coepitque recuperare terram suam. Nati sunt ei duo filii gemini, unumque Rasbivoy vocavit, quod latinae dicitur ruina gentis, alium vero Vladimirum. Regnavit XXIV annis, et mortuus est.

filii gemini, unumque Rasbivoy vocavit, quod latinae dicitur ruina gentis, alium vero Vladimirum. Regnavit XXIV annis, et mortuus est. XIV Post eum regnaverunt filii eius, diviseruntque sibi regnum, eo quod gemini essent, et Rasbivoy quidem Maritimam, Vladimirus autem Surbiam regebat; qui accepit uxorem filiam regis Ungarinorum, genuitque ex ea filios, et filias, et

Rasbivoy septimo anno regni sui mortuus est, Vladimirus vero accepit totum regnum, et XX° anno regni sui mortuus est. XV Regnavit post eum filius eius Charammirus, cuius temporibus rebellavit Croatia Alba, et proiecerunt eum inde. Tunc rex congregans gentem ex Rassa, et Bosna, perrexit super eos. At ipsi congregantes se in plano Chelmo, paraverunt ei bellum,

et XX° anno regni sui mortuus est. XV Regnavit post eum filius eius Charammirus, cuius temporibus rebellavit Croatia Alba, et proiecerunt eum inde. Tunc rex congregans gentem ex Rassa, et Bosna, perrexit super eos. At ipsi congregantes se in plano Chelmo, paraverunt ei bellum, in quo cecidit rex, et mortuus est.

et Bosna, perrexit super eos. At ipsi congregantes se in plano Chelmo, paraverunt ei bellum, in quo cecidit rex, et mortuus est. XVI Accepitque post eum regnum Tuardoslauus filius eius, et recuperavit regnum patris sui, et mortuus est. XVII Post eum regnavit Ostrivoy nepos eius, eo quod liberis caruit rex Tuardoslauus,

XVI Accepitque post eum regnum Tuardoslauus filius eius, et recuperavit regnum patris sui, et mortuus est. XVII Post eum regnavit Ostrivoy nepos eius, eo quod liberis caruit rex Tuardoslauus, genuit filias, et filias rex Ostryvoy et XXII anno mortuus est. XVIII Tolimirus filius eius accepit regnum,

et accepit filiam eius uxorem filio suo, et facta est pax firma inter eos. Regnavit Crepimirus rex XXV annos, et mensem unum, et mortuus est. XXI Regnavit post eum Sfetozar, filius eius, qui mansuetus fuit, ac pius, vixitque in timore Domini, et genuit filium, cui Radaslavus nomen imposuit. Post haec in pace quievit. XXII

filius eius, qui mansuetus fuit, ac pius, vixitque in timore Domini, et genuit filium, cui Radaslavus nomen imposuit. Post haec in pace quievit. XXII Post eum regnavit Radaslavus, qui patris sui vestigia secutus, omni bonitate fuit ornatus. Praeterea genuit filium, quem Ciaslavum vocavit, qui iuvenis effectus, coepit esse inobediens patri suo. Eo tempore banus Croatiae Albae cum suis omnibus

causam indignati sunt milites, qui cum rege erant, et relicto eo abiuerunt post Ciaslavum filium eius. Tunc Ciaslavus elevatus in superbiam expulit patrem suum de regno, et consilio militum coepit persequi eum. Rex denique fugiens venit in locum, qui dicitur Lasta; cernens itaque non posse se evadere manus filii sui, cum aliquantis qui eum diligebant, venit prope haec ad litus maris. Post haec, quia Ciaslavus cum suis iam prope erat,

Tunc Ciaslavus elevatus in superbiam expulit patrem suum de regno, et consilio militum coepit persequi eum. Rex denique fugiens venit in locum, qui dicitur Lasta; cernens itaque non posse se evadere manus filii sui, cum aliquantis qui eum diligebant, venit prope haec ad litus maris. Post haec, quia Ciaslavus cum suis iam prope erat, tempore percussi, cum equitibus, ut stabant natantes pervenerunt, et ascenderunt quamdam petram, quae non multum longe erat a terra, et sic

cuiusdam presbyteri de vico Rabici, pascebatque greges ovium cuiusdam principis, cui nomen Budislavus, et quia Tycomil fortis erat viribus, et robustus venator, atque valde levis ad currendum, quandocumque princeps exibat venatum, ducebat eum secum. Quadam vero die dum iret venatum Tycomil, nolens, sed casu percutiens virga, quam manibus gestabat, unam canem nomine Palusia interfecit eam, unde nimio terrore perterritus, eo quod princeps eam valde diligeret, fugam petiit, et

Kys principem. Uxor autem principis audiens mortem viri sui, perrexit ad regem Ungariae quaesivit ei adiutorium, et exercitum, quatenus vindicaret mortem viri sui, accepta autem innumerabili gente venit supra regem Ciaslavum, invenitque eum in Seremo. Nesciente autem rege, nocte irruerunt Hungari in eius castra, et captus est rex Ciaslavus, et omnes parentes illius, quos iussit uxor Kys ligatis manibus, et pedibus proiici in flumen Saum, sicque factum est, conversus est

silva venerunt. XXVII Inter haec audientes bani, et iupani terrae advenisse Bellum, nepotem Radaslavi regis laetati sunt, et maxime populus terrae Sclavorum; coeperunt undique ad eum confluere, in primis habitatores regionis Tribuniae venientes cum magno honore duxerunt illum in Tribuniam. Postea bani venientes in Tribuniam cum iupanis, et setnicis succeperunt illum honorifice, et in die Ascensionis Domini

et in fugam conversi sunt. Tunc rex cum suo exercitu insecutus est eos usque ad aliud flumen, qui dicitur Ybibro, ubi dum iupanus per pontem transiret fugiens, quidam qui cum eo erant, volentes habere benevolentiam regis, percutientes eum gladio per pontem iactaverunt eum in flumen, et mortuus est. Rex autem accepit regnum patrum suorum, et siluit terra in conspectu eius. Igitur causa victoriae Romani, qui cum rege erant, aedificaverunt

est eos usque ad aliud flumen, qui dicitur Ybibro, ubi dum iupanus per pontem transiret fugiens, quidam qui cum eo erant, volentes habere benevolentiam regis, percutientes eum gladio per pontem iactaverunt eum in flumen, et mortuus est. Rex autem accepit regnum patrum suorum, et siluit terra in conspectu eius. Igitur causa victoriae Romani, qui cum rege erant, aedificaverunt ecclesiam in Rassia ad honorem beati Petri apostoli in loco

atque gloria. XXXI Crescimiro autem fratri eius natus est filius cui Stephanus nomen imposuit, iste post mortem patris rexit Croatiam Albam, et Bosnam, et post eum semper regnaverunt in Croatia. Natus est ei ex concubina filius ambobus pedibus claudus, qui multo tempore ambulare non potuit quem Leghet nominavit, iste Leghet, mortuo patre eius Crescimiro, adductus est in Tribunia ad consobrinum

omnibus, perrexit ad imperatorem. Quem imperator statim relegavit in exilium in partibus Achridae, in loco qui Prapa dicitur, ubi et curia eiusdem imperatoris erat. Post haec congregato exercitu debellavit Dulcinium longo tempore, sed eum capere nullatenus valuit, inde ascendit iratus, coepit destruere incendere ac depraedare totam Dalmatiam, Decatarum autem atque Lausium civitates incendit, nec non et vicos, et totam provinciam devastavit, ita ut terra videretur esse

et Rassam reversus est in locum suum. Praeterea Vladimirus tenebatur in vinculis, ieiuniis, et orationibus vacans die, noctuque, apparuit ei in visione angetus Domini confortans eum et nuncians ei ea que ventura erunt quomodo eum Deus liberaret de ipso carcere, et quomodo per martirium perveniret ad regna coelorum, et acciperet immarcescibilem coronam et praemia vitae aeternae. Tunc beatus Vladimirus de visione

suum. Praeterea Vladimirus tenebatur in vinculis, ieiuniis, et orationibus vacans die, noctuque, apparuit ei in visione angetus Domini confortans eum et nuncians ei ea que ventura erunt quomodo eum Deus liberaret de ipso carcere, et quomodo per martirium perveniret ad regna coelorum, et acciperet immarcescibilem coronam et praemia vitae aeternae. Tunc beatus Vladimirus de visione angelica roboratus, magis, ac magis vacabat

repletus sapientia, et prudentia Domini, morata locuta est cum illo, videbatur namque ei Ioquela illius dulcis super mel, et favum. Igitur non causa libidinis, sed quia condoluit iuventuti, et pulchritudini illius, et quoniam audiret eum esse regem, et ex regali prosapia ortum dilexit eum, et salutato eo recessit, volens post haec a vinculis liberare eum, accessit ad impertorem, et prostrata pedibus illius taliter locuta est: Mi pater et domine, scio quia daturus es

locuta est cum illo, videbatur namque ei Ioquela illius dulcis super mel, et favum. Igitur non causa libidinis, sed quia condoluit iuventuti, et pulchritudini illius, et quoniam audiret eum esse regem, et ex regali prosapia ortum dilexit eum, et salutato eo recessit, volens post haec a vinculis liberare eum, accessit ad impertorem, et prostrata pedibus illius taliter locuta est: Mi pater et domine, scio quia daturus es mihi virum sicuti moris est. Nunc ergo, si tuae

mel, et favum. Igitur non causa libidinis, sed quia condoluit iuventuti, et pulchritudini illius, et quoniam audiret eum esse regem, et ex regali prosapia ortum dilexit eum, et salutato eo recessit, volens post haec a vinculis liberare eum, accessit ad impertorem, et prostrata pedibus illius taliter locuta est: Mi pater et domine, scio quia daturus es mihi virum sicuti moris est. Nunc ergo, si tuae placet magnitudini, aut des mihi virum Vladimirum regem, quem tenes in

Samuelis qui patrem tuum, et fratrem suum interfecit, et si praevales occide filium eius Radomirum, qui nunc tenet regnum". Quo audito Vladislavus conscnsit, et quadam die, dum Radomirus iret venatum, ipse cum eo equitans, percussit eum, atque interfecit. Et sic mortuus est Radomirus, et regnavit in loco eius Vladislavus, qui occidit illum. Accepto itaque imperio misit nuncios ad regem Vladimirum, ut ad eum veniret. Quo audito Cossara regina tenuit cum dicens: Mi

die, dum Radomirus iret venatum, ipse cum eo equitans, percussit eum, atque interfecit. Et sic mortuus est Radomirus, et regnavit in loco eius Vladislavus, qui occidit illum. Accepto itaque imperio misit nuncios ad regem Vladimirum, ut ad eum veniret. Quo audito Cossara regina tenuit cum dicens: Mi domine, noli ire, ne quod absit, tibi eveniat sicut fratri meo, sed dimitte me, ut eam, et videam, et audiam, quomodo se habet rex. Si me vult perdere, perdat; tu tantum ne

pronus adoravit in terra et deosculatam recondidit in sinu suo; assumptisque paucis secum perrexit ad imperatorem. Praeterea iusserat imperator per viam ponere ei insidias, ut transeunte eo insurgerent ex adverso, et interficerent eum. Deus autem omipotens, qui ab infantia custodivit famulum suum noiuit extra homines dormitationem accipere, nam misit angelos suos, qui eum custodirent, cumque transiret per loca, quo insidiae erant, videbant insidiatores comitari

imperator per viam ponere ei insidias, ut transeunte eo insurgerent ex adverso, et interficerent eum. Deus autem omipotens, qui ab infantia custodivit famulum suum noiuit extra homines dormitationem accipere, nam misit angelos suos, qui eum custodirent, cumque transiret per loca, quo insidiae erant, videbant insidiatores comitari milites regem, quasi alas habentes, manuque trophaea gestantes, et cum cognovissent, quod angeli Dei essent, timore perteriti aufugerunt quisque

curiam in loco, qui Prespa dicitur, moxque ingressus est, ut ei mos erat, orare coepit Deum coeli. Ut autem cognovit imperator advenisse regem, ira magna iratus, proposuerat nempe in corde suo, ut in via occideretur, antequam ad eum veniret, ne videretur consors, vel consentiens neci eius, eo quod iurasset, et in episcoporum et haeremitae manibus crucem dedisset, et hac de causa per viam insidias illi imposuerat. Sed cum iam videret denudatum opus suum nequissimum

in episcoporum et haeremitae manibus crucem dedisset, et hac de causa per viam insidias illi imposuerat. Sed cum iam videret denudatum opus suum nequissimum sedens ad prandium, misit gladiatores, qui eum decollarent, orante praeterea rege, milites circumdederunt eum, ut autem cognovit rex, vocatis episcopis et haeremita, qui ibidem aderant, dixit: Quid est domini mei? Quid egistis? Quare me sic decepistis? Cur verbis, et iuramentis

viam insidias illi imposuerat. Sed cum iam videret denudatum opus suum nequissimum sedens ad prandium, misit gladiatores, qui eum decollarent, orante praeterea rege, milites circumdederunt eum, ut autem cognovit rex, vocatis episcopis et haeremita, qui ibidem aderant, dixit: Quid est domini mei? Quid egistis? Quare me sic decepistis? Cur verbis, et iuramentis vestris credens, sine culpa morior? At ipsi prae verecundia

et regnum patrum suorum sibi vindicaret. Igitur veniens in culfum civitatis de Cattaro iussit transfretare populum. Cattarenses vero praeparatis naviculis panem et vinum et cibaria plurima abundanter extulerant ei obviam, et invitaverunt eum ad prandium in insula, quae Sancti Gabrielis dicitur. Ipse vero cum paucis intrans in unam naviculam, venit ad locum. Cumque prandium pararetur, videntes Cattarenses, quod Dragimirus cum paucis esset,

fratres eius fuerunt; occidamus ergo illum et iam non erit ex progenie istorum, qui opprimat aut perturbet nos, seu liberos nostros . Deinde dum sederent ad prandium, id ipsum mutuo repetebant. Cumquc incoluissent vino, surrexerunt ut eum occiderent. Qui, ut vidit, accepto ense suo, fugit in ecclesiam, stansque deintus evaginato gladio defendebat se. At illi de foris stantes, intrare non audebant. Tunc quidam eorum ascendentes desuper fregerunt tectum ecclesiae, et

in ecclesiam, stansque deintus evaginato gladio defendebat se. At illi de foris stantes, intrare non audebant. Tunc quidam eorum ascendentes desuper fregerunt tectum ecclesiae, et fapidem, et ligna iacentes in ecclesiam, interfecerunt eum. Post haec intrantes naviculam fugierunt. Populi autem videntes quod accidit, reversi sunt per loca sua. Uxor autem Dragimiri defuncto viro suo reversa est ad patriam suam. Filia erat Lutomiri magni iuppani Rassae, quae cum

tollunt, uzores adulterant, filias vestras virgines corrumpunt et polluunt; numquam patres rnei, qui ante me reges fuerunt, talia operati sunt vobis grande et grave malum est hoc . Dumque sic ageret per singula loca coeperunt populi in eum intendere et valde diligere Graecosque nimium odisse. Inter haec consilio inito populi inter se quadam die uno consensu mittentes legatos et cartulas mutuo ad invicem surrexerunt, et uno die interfecerunt omnes magnates Graecorum, qui

filiis suis, qui iam iuvenes, et milites strenui erant, accepit regnum, coepitque proeliari cum Graecis et, obtinuit terram usque in Apliza. Tunc imperator Craecorum iratus vocavit unum ex ducibus suis nomine Armenopolos, iussit eum venire, et debellare regem Dobroslaum et eius filios, qui congregato magno exercitu militum, et peditum, pervenit usque ad planitiem Zentae. Rex etiam Dobroslavus, congregans exercitum, dedit partem exercitus quatuor filiis,

transisset torrentem, qui Prapratnam currit, et venisset in silvam. Goyslavus non agnoscens patrem suum, quia pulvere, et sanguine aspersi erant, et alter non cognoscebat alterum, irruit in patrem et ex equo in terram proiecit, non tamen eum vulneravit tunc voce magna clamavit: Boze pomiluj, Boze pomiluj , quem statim filius ad vocem cognovit et mox de equo descendens, patris pedem tenuit, dicens: Miserere pater, non enim cognovi te , cui rex: Noli timere flli

in conspectu Goyslavi et statim sumens duos strenuos milites secum descendit in campum similiter et princeps descendit, ut autem dimicare coeperunt, unus ex Goyslavi militibus nomine Udobic, impetum faciens in Luttovid principem percussit eum, et in terram proiecit, tunc alius clamare coepit: Currite commilitones, et socii, currite, quoniam Luttovid cecidit et mortuus est . Ad cuius necem coeperunt omnes currere. Luttovid autem, ut

et requisitione eorum, vel haeredum eorum, et nunquam inde ab eis, vel ab eorum haeredibus requisitus esset. Tunc Radoslavus congregans gentem abiit, et intravit in Tribuniam, et debellavit Domanec, et convicit, atque interfecit eum. Postea intravit in regionem Chelmani, et obtinuit eam. XL Eo tempore defuncta est regina et Mihala accepit regnum. Erantque ei septem filii, quorum nomina sunt haec:

Stanicna, Cociapar, Goyslavus, Dobroslavus, et Picinech. Fuit autem rex Radoslavus pacificus, et mansuetus, ac timens Deum in omni vita sua. Regnante autem illo nunciatum est ei quod Bodinus nepos eius viveret, et imperator, qui eum relegaverat defunctus est. Qui audiens, misit Antiochiam et fecit eum rapere de custodia, et ad se ducere qui reductus cum gaudio a rege et a filiis susceptus est. Deditque ei rex Gripoli, et

mansuetus, ac timens Deum in omni vita sua. Regnante autem illo nunciatum est ei quod Bodinus nepos eius viveret, et imperator, qui eum relegaverat defunctus est. Qui audiens, misit Antiochiam et fecit eum rapere de custodia, et ad se ducere qui reductus cum gaudio a rege et a filiis susceptus est. Deditque ei rex Gripoli, et Buduam. Sexto decimo anno regni regis Radoslavi Bodinus oblitus est bonorum, quae ei fecerat rex, in fide non

Dobroslavum in Rassam venerunt, et obtinuerunt Zentam, et depredaverunt maximam partem Dalmatiae. Belcanus post haec perexit Rassam, et Cociaparus remansit in Zentam. Post haec insidiabatur Belcanus Cociaparo cum Rassanis, ut eum perderent, quod sentiens abiit in Bosnam, et accepit ibi uxorem filiam bani Bosnae, et non post multum temporis in bello mortuus est in Chelmani. XLIV

secessit in Chelmani. Post haec videns quod Dragillus cum fratre, et nepotibus prudenter se agerent et quotidie multiplicarent, et crescerent in amore omnium populorum invidia ductus timensque quod populus terrae sincere eum non diligeret, ne forte regnum amitteret, comprehendere fecit Mihala, filium Bladimiri regis, et post eum Dragillum, posuitque in custodiam. Dragichna vero cum quatuor filiis suis: Prevoscio, Grubesda, Neeman, et Sirac

et quotidie multiplicarent, et crescerent in amore omnium populorum invidia ductus timensque quod populus terrae sincere eum non diligeret, ne forte regnum amitteret, comprehendere fecit Mihala, filium Bladimiri regis, et post eum Dragillum, posuitque in custodiam. Dragichna vero cum quatuor filiis suis: Prevoscio, Grubesda, Neeman, et Sirac evasit, et fugit Durachium. Audiens autem, quod frater eius, et nepotes tenerentur in vinculis, abiit et ipse

bella terra iam deserta erat, et quotidie magis magisque dessolabatur, rebellavit Decatarus et postea tota terra regis Georgii. At Gradigna cum suis coepit comprehendere terram, et persequi regem, alia autem ex parte Rassani eum persequebantur. Rex autem cum suis per montana, et per silvas huc illuc fugiens latitabat. Praeterea videns rex undique persecutionem sibi accidere, nesciens quid ageret, intravit in castellum, qui Obolon dicitur. Tunc

sibi accidere, nesciens quid ageret, intravit in castellum, qui Obolon dicitur. Tunc Gradigna obtinuit terram usque Decatarum, praeter castellum quo rex tenebatur. Inter haec dux venit in Scodarim, et Gradigna misit ad eum, ut quantocius veniret quatenus caperent castellum, et regem, qui veniens cum exercitu obsederunt castellum. Tunc hii qui amici, et proximi regis esse videbantur, et qui edebant panem eius levaverunt contra eum calcaneum

misit ad eum, ut quantocius veniret quatenus caperent castellum, et regem, qui veniens cum exercitu obsederunt castellum. Tunc hii qui amici, et proximi regis esse videbantur, et qui edebant panem eius levaverunt contra eum calcaneum suum et alii de foris, alii de intus castellum tradiderunt, et regem duci Kirialexio quem dux comprehendens duxit secum Durachium inde vinculatum, et cum custodibus misit

suam, et repleverunt, et habitaverunt terram, quae iam quasi destructa, et desolata manebat, sustinuit quoque rex Gradigna diebus regni sui multas insidias, et persecutiones iniuste a malis hominibus, sed ex omnibus eripuit eum Deus. Expletisque XI annis in regno ingressus est viam cunctorum et dormivit cum patribus suis in pace. Sepultus est honorifice et cum magnitudine in monasterio Sanctorum martyrum Sergii, et Bachi manibus filiorum suorum

Nobilis ex villi factus, de paupere dives
Hic populus sparsus pluribus inde locis
Congeritur quod loco digne sit septus in ymo
Namque fides aberat per loca sparsa mala
Presbiter Antonius finxit nec plurima metra
Mandato domini posteritasque sciat.
Ragusij civis genus est galoppa vocatum
Fidus amicus erat, si quis amabat eum.

ad Timoteum: Crescens abiit in Galatiam, Titus in Dalmatiam. Hic ergo beatus Titus ad Dalmatie partes adueniens, et uerbum salutis gentibus illis predicans, non longo illic tempore mansit, sed audiens, quod beatus Paulus a preside Festo iussus esset Romam pergere, statim omissis omnibus preueniens eum expectauit in urbe. Quo cum beatus apostolus accessisset ibique uerbum Dei diutius predicauit. Cum autem per spiritum sanctum cognosceret in eadem urbe suum martirium consumandum, de ecclesiis Gretie disponere curauit. Quam ob rem beatum Titum non remisit ad Dalmatias, sed ad Gretiam ubique

cum beatus apostolus accessisset ibique uerbum Dei diutius predicauit. Cum autem per spiritum sanctum cognosceret in eadem urbe suum martirium consumandum, de ecclesiis Gretie disponere curauit. Quam ob rem beatum Titum non remisit ad Dalmatias, sed ad Gretiam ubique magis erat notus, pontificem eum constituens aput insulam Cretam. 2Cuius loco beatus Petrus, apostolorum princeps, direxit quendam discipulum suum, nomine Domnium, natione Syrum, patria Anthiocenum, qui Dalmatie populis uerbum uite, quod per Titum inchoatum fuerat, predicaret. Hoc enim beatus Petrus

a gentilitatis errore conuertens, non paruam Christo ecclesiam adunauit, ibique agonem sui martirii felici cruore peregit. Ab huius ergo preeminentia apostolice dignitatis omnes successores sui archiepiscopalia insignia per sedem apostolicam sortiuntur. Hic autem cum multis aliis passus est, qui eum uno mense ad martirii gloriam precesserunt. 3Postmodum uero tempore Diocletiane et Maximiane persecutionis alter simili nomine martir fuit, qui Domnionis uocabulo a nomine pontificis Domnii modicum differt. Sed hic fuit unus ex cubiculariis Maximiniani tiranni. Cum ergo iste

deseuire, ut multos a sancto proposito deterreret, ipse utpote christianissimus et deuotus exortabatur martires in sancto proposito finaliter perdurare. Tunc fecit oportunitatem eis effugiendi tyranni rabiem et ad Romanam urbem diuertendi. Quod cum ad Maximiani deuenisset notitiam, acrius in eum persecutionis deseuit insania ita, ut ad primam confessionem christiani nominis, expoliatus regio habitu, nisi ydolis immolaret, illico susciperet sententiam capitalem. Sed beatus Domnio, tiranni declinans seuitiam, Romam fugiens properabat. Et dum iret uia Claudia prope ciuitatem quandam, que

expoliatus regio habitu, nisi ydolis immolaret, illico susciperet sententiam capitalem. Sed beatus Domnio, tiranni declinans seuitiam, Romam fugiens properabat. Et dum iret uia Claudia prope ciuitatem quandam, que Iulia Crisopolis appellatur, satellites imperatoris post ipsum currentes inuaserunt eum et strictis mucronibus circumdantes amputauerunt caput eius. Ipse uero martir uirtute diuina propriis manibus caput suum de terra dicitur eleuasse et ibidem quendam fluuium, qui Sytirion nominatur, firmis gressibus transuadasse ibique sepultus aliquo tempore requieuit. Cum autem dominus multa

et strictis mucronibus circumdantes amputauerunt caput eius. Ipse uero martir uirtute diuina propriis manibus caput suum de terra dicitur eleuasse et ibidem quendam fluuium, qui Sytirion nominatur, firmis gressibus transuadasse ibique sepultus aliquo tempore requieuit. Cum autem dominus multa per eum miracula operaretur, ex multis prouintiis pro sanitate adipiscenda ad locum ipsum confluebant. Tunc Salonitani ciues, quia equinomius erat beato Domnio pontifici, abeuntes rapuerunt corpus beati Domnionis, et cum magna reuerentia locauerunt Salone. Qua de re, propter nominis consonantiam,

est apostolice sedis. Fuit autem iste Gaius tempore Sebastiani martiris, qui cum Chromatio urbi prefecto, Marcelliano et Marco agonizantes martirio confortabat. Quamuis enim esset de genere Dioclitiani cesaris, non tamen pacem christianis optinere potuit, quin immo persecutionis turbo cum ceteris eum inuoluit martiribus. XII fere annis apostolice presidens ecclesie cum triumpho martirii perexit ad Dominum. V. De Clicerio et Natali Salonitanis presulibus 1Ea tempestate Salona optimo statu pollebat, magna ciuium et extraneorum populositate

iuniorem, filium Nepotiani, copulata sibi quadam nepte sua in matrimonio loco Antemii aput Rauennam cesarem ordinauit. Hic ergo Leo regno potitus legitimo Clicerium quendam, strenuum uirum, qui sibi ante illud tempus tiranico more regnum imposuerat, caute ab imperio expellere uoluit. Vnde uolens eum extra regni negotia quasi priuatum manere aput Salonam Dalmatie episcopum fieri fecit. 3Temporibus uero Pelagii et Gregorii doctoris, Romanorum pontificum, fuit quidam archiepiscopus Salone, Natalis nomine, eiusdem indigena ciuitatis, qui cum multorum esset propinquorum

dolens de sui presulis insolentia. Hic quantum licebat, conabatur se opponere Natali archiepiscopo maxime, quia uidebat bona eccelesie tam indecenter distrahi. Qua ex re archiepiscopus ualde ipsum exosum habebat. Multas ergo machinationes et dolos contra archidiaconum cepit exquirere, ut eum ab archidiaconatus officio deicere posset. Sed cum causam opportunam minime inueniret, tunc simulare cepit, quasi maiorem dilectionem gereret circa ipsum et quasi honorem eius uellet fortius ampliare. Cepit itaque multis ei suadere sermonibus, ut ordinem sacerdotalem susciperet. Sed Honoratus

autem Natalis calliditatis sue uersutias non satis ad uotum procedere, protinus conuocato clero uerbum proposuit. Et quasi magne necessitatis pretensa occasione cepit archidiaconum pro suscipiendo sacerdotio compellere uiolenter. Sed cum archidiaconus in contradictione persisteret, archiepiscopus eum ab officio et beneficio suspendit. Tunc Honoratus ad papam Pelagium missa supplicatione postulauit, ut archiepiscopo preciperet, ne ipsum super hac re indebite molestaret. Insuper etiam prauam conuersationem archiepiscopi pape denuntiauit. Quam ob rem dominus papa zelo Dei commotus eidem Natali

Non debet sacerdos in archidiaconatus ministerio deseruire . Moxque alium moribus et uita sibi concordem in locum eius asciuit. 5Honoratus uero uidens sibi tam nequiter fore delusum ad papam se contulit proponens omnia, que archiepiscopus fraudulenter egerat contra eum. Tunc beatus Gregorius iterato scripsit Natali, ut Honoratum in honore pristino restitueret et nichilominus pro his, que insinuatio proclamabat infamie contra eum, ad sedem apostolicam accederet responsurus. Sed Natalis papalia mandata contempnens, utpote male conscius, in sue mentis

uero uidens sibi tam nequiter fore delusum ad papam se contulit proponens omnia, que archiepiscopus fraudulenter egerat contra eum. Tunc beatus Gregorius iterato scripsit Natali, ut Honoratum in honore pristino restitueret et nichilominus pro his, que insinuatio proclamabat infamie contra eum, ad sedem apostolicam accederet responsurus. Sed Natalis papalia mandata contempnens, utpote male conscius, in sue mentis peruersitate contumaciter persistebat. Dolens ergo beatus Gregorius de tanta obstinatione pontificis compatiens etiam tot erumnis archidiaconi quendam subdiaconum suum

ut Honoratum in sui honoris locum reciperet et ab ipsius tam peruersa molestatione cessaret. Sed cum Natalis multa contra archidiaconum confingeret uias multiplices reluctandi exquirens, Antonius eidem Natali usum pallii interdixit interminans ut, si nec sic acquiesceret, excommunicationis in eum sententiam promulgaret. Hoc facto Natalis suas litteras ad papam direxit contra Honoratum. Honoratus nichilominus suas accusatorias contra archiepiscopum destinauit. Beatus uero Gregorius Natali rescripsit de multis excessibus redarguens ipsum et precipue de dolosa promotione Honorati dicens:

iniuste . Honorato uero rescripsit dicens: Volumus et precipimus te in officio archidiaconatus iure pristino ministrare, custodia uero thesaurorum tibi ex officio tuo competit, unde siquid uel ex negligentia tua uel cuiusquam fraude deperiret, tu Deo et nobis satisfacere teneris . Eum uero, quem Natalis intruserat, ab archidiaconatu deiecit. Et quia in tantum scandali tumultum hec causa succreuerat, precepit papa Honorato archidiacono, ut ad sedem apostolicam personaliter accederet. Archiepiscopus uero non personaliter sed per procuratores legitimos se curie presentaret.

presentaret. Sed ipse conscius electionis iniuste non accessit ad papam nec requisiuit consensum responsalis eius, sed temeritate precipiti fecit se ibidem in archiepiscopum consecrari. 3Quod cum ad domini pape notitiam deuenisset, magno fuit dolore permotus statimque misit ad eum districte precipiens, ne missarum solempnia celebraret. Maximus uero scismatico scelere inuolutus obstinata mente contempsit pape preceptum, sed confisus de suorum potentia propinquorum et aliorum secularium uirorum, quibus denudata sua ecclesia multa donaria largiebatur, missas celebrabat et

denudata sua ecclesia multa donaria largiebatur, missas celebrabat et omnia pontificalia presumebat. Tunc beatus Gregorius scripsit clero et populo Salonitano precipiens, ut nullus communicaret eidem Maximo sacerdotium rapienti. Sed tantus erat metus ipsius et suorum complicum, quod nullus audebat eum palam uitare. Honoratus uero archidiaconus et quidam Paulinus episcopus, isti, quia discreti et constantes erant uiri, preceptum summi pontificis obseruabant, ipsum Maximum tanquam scismaticum et excommunicatum ubique uitantes. Demum uero, cum ab ipsis imperatoribus Maximus corriperetur, quod

esset notorium, cepit se friuolis allegationibus excusare. Ducebat enim predicatam mulierem sibi fore legitimam, quam ex consuetudine orientalis ecclesie secum poterat licite retinere. Sed legatus excusationes Dabralis nullius fore momenti considerans autoritate apostolica sententialiter remouit eum in perpetuum ab administratione ecclesie Spalatensis. 5His temporibus Stephanus Geyze filius per Romanum pontificem coronam regni adeptus, primus rex Hungarorum effectus est, uir strenuus et ad ampliandum christiane fidei cultum ualde intentus, totum regnum suum ita nobiliter

archiepiscopum et regem et ad ceteros prelatos illius prouincie perfer, ut duo episcopi pro his negotiis ad nos accedant, quia te, utpote ignotum, super his exaudire minime possumus. 10Malignus ergo presbiter papalia scripta non quibus missa erant detulit, sed ad Gothos, qui eum miserant, reuerti otius properauit. Tunc percontantibus eum, quid de suis petitionibus apud sedem apostolicam actum esset, respondit dicens: Ecce per Dei gratiam, quicquid uoluistis a domino papa impetraui, nam ecclesie uestre apperte sunt, sacerdotibus uestris officia restituta sunt.

perfer, ut duo episcopi pro his negotiis ad nos accedant, quia te, utpote ignotum, super his exaudire minime possumus. 10Malignus ergo presbiter papalia scripta non quibus missa erant detulit, sed ad Gothos, qui eum miserant, reuerti otius properauit. Tunc percontantibus eum, quid de suis petitionibus apud sedem apostolicam actum esset, respondit dicens: Ecce per Dei gratiam, quicquid uoluistis a domino papa impetraui, nam ecclesie uestre apperte sunt, sacerdotibus uestris officia restituta sunt. Insuper etiam hoc uobis optinui, ut de gente uestra et de littera

Et cur barbam radere secundum catholice ecclesie morem renuit? Sceleratus presbiter inquit: Ideo, domine, ad uestram uenit presentiam, ut amodo uestram faciat obedientiam . Illico autem uenerandus pontifex propria manu paucos pilos de barba illius precidit et mox astantibus, ut eum ecclesiastico more raderent, iussit. Ad presbiterum uero ait: Non ego iusseram tibi hos uiros, sed pontifices pro tanto negotio ad me uocare. Presbiter ad hec: Voluere, inquit, domine, sed minime potuerunt. Igitur dominus papa, consilio habito, taliter eis respondit:

detrudi fecit. Sed cum malesanus Cededa ab incepta temeritate nullatenus resipisceret multaque scandali materia propter ipsum in toto regno fuisset exorta, preceptum est a summo pontifice, ut tam in Romana quam in Spalatina ecclesia et per cunctam prouintiam solempnis anathematizatio fieret super eum. Quod cum Rome bis, et in Spalatina synodo tribus uicibus factum fuisset, ecce repente diuina ultio in ipsum manifestata est. Nam cum nichil languoris nichilque doloris in corpore pateretur, secessum petiit ex consueta necessitate nature ibique subitaneo dolore correptus euulsis a corpore

susceptus est. Misit igitur et conuocauit suffraganeos Salonitane metropolis uniuersos. Qui cum conuenissent, prouincialem cum eis synodum aput Salonam debita maturitate celebrauit. Interfuerunt autem isti suffraganei ecclesie Spalatensis: primo Laurentius archiepiscopus, secundus post eum Stephanus episcopus Iaderensis, Iohannes Traguriensis, Forminus Nonensis, Gregorius Arbensis, Theodosius Belgradensis, Gregorius Chroatensis, Basilius Absarensis et alii quidam. In hac synodo restauratus est episcopatus Nonensis, cuius episcopus Gregorius multas olim molestias Iohannem

iussu grauissimis compedibus alligatum propter scismatis nefarium scelus, quod cum Cededa exercuerat in regionibus Dalmatie atque Chroatie. Hunc ergo fecit absolui dicens, quia dominus Alexander, felicis memorie, in suo decessu precepit uniuersos suo iussu incarceratos absolui. Prius tamen fecit eum super euangelium et super corpus beati Domnii subire corporaliter iuramentum, ut in abiuratam heresim numquam relabi deberet et de his partibus egrediens numquam rediret, sed cum eo Romam adiens apostolico se conspectui permitteret exhiberi. 16Denique his taliter actis ad

3Verum his temporibus extitit quidam ex magnatibus Sclauonie, qui, cum a suis esset contribulibus multis lacessitus iniuriis multisque dampnis attritus, non sperans se posse aliter tantis resistere malis, in Hungariam profectus est. Tunc ad regem Vladisclauum ingressus, eum alloqui cepit, persuadens ei, ut ad capiendum Chroatie regnum et suo dominatui subiugandum exiret dans ei plenam fiduciam id facile posse complere, cum regnum illud uacuum et sine tutela regalis prouidentie remansisset. 4His ergo Vladisclauus rex inductus consiliis absque

anno Domini M.C.III. Qualiter Manases uoluit prodere ciuitatem 1Defuncto autem bone memorie Crescentio archiepiscopo electio facta est ad instantiam laycorum in quendam clericum de curia Colomanni regis, qui erat gratiosus aput eum, nomine Manasses. Qui consecratus a summo ponitifice in ciuitate manebat et sepius in Hungariam proficiscendo regis curiam frequentabat. 2Dederant autem Spalatenses regi Colomanno turrem orientalis anguli. Rex autem posuerat ibi ducem quendam cum non parua militum manu, qui

nepos Carochule, potens homo, multorum enim erat cognatorum et affinium populositate preditus. Hic ergo Spalatine ecclesie archiepiscopus est effectus. Plebanatum ero ecclesie sancte Anastasie contulit nepoti suo Madio primicerio, fratri Iohannis Mesagalia, quia patronatus iure spectabat ad eum. 5Fuit autem Gaudius iste gratiosus satis aput reges Hungarie, quippe ut elatus homo eorum curias frequentabat. Ordinatus fuit anno Domini millesimo centesimo tricesimo sexto, tempore Cerneche comitis. Vixit autem in pontificatus culmine fere XL annis.

est autem, ut Desa Macarelli Traguriensi foret ecclesie in episcopum consecrandus. Vocauit ergo archiepiscopus ad consecrationem concelebrandam secum dumtaxat episcopum Chroatensem. Qui ueniens et uidens processum archiepiscopi contra canonicas institutiones fieri prohibuit eum dicens: Non debet archiepiscopus cum uno episcopo solummodo electo consecrationis munus impendere . Gaudius uero tante simplicitatis, immo temeritatis erat, ut diceret: Quia pallium michi est loco alterius episcopi . Tunc episcopus Chroatensis, utpote uir discretus et cautus, uolens

aput monasterium sancti Benedicti diu iacuit. 7Sed eo adhuc uiuente subrogatus est alius archiepiscopus Absalon nomine, Hungarus natione. Quo defuncto tertius quoque substitutus est archiepiscopus Petrus Lombardus. Qui, cum ad eundem Gaudium gratia uisitationis accederet, uidit eum adhuc episcopalem anulum gestare in digito, quam ob rem uehementer eum redarguens extraxit anulum de eius digito et abscessit. 8Fuit autem Petrus iste primo episcopus Narniensis, uir magne scientie et bonorum morum actibus decoratus. Erat autem precipue eruditus in scientia

eo adhuc uiuente subrogatus est alius archiepiscopus Absalon nomine, Hungarus natione. Quo defuncto tertius quoque substitutus est archiepiscopus Petrus Lombardus. Qui, cum ad eundem Gaudium gratia uisitationis accederet, uidit eum adhuc episcopalem anulum gestare in digito, quam ob rem uehementer eum redarguens extraxit anulum de eius digito et abscessit. 8Fuit autem Petrus iste primo episcopus Narniensis, uir magne scientie et bonorum morum actibus decoratus. Erat autem precipue eruditus in scientia phisicali ita ut respiciendo in faciem sani hominis prenosceret, quo

protinus Iohannes comes, coadunata populari multitudine, sicut solet interdum laycalis ruditas, notos contempnere, ignotos appetere, certa respuere, incerta diligere, ueniunt ad eundem legatum, labiis ex ira trementibus clamosisque uocibus et tunc concionari incipiunt dicentes, quod alias eum diligerent et uellent per omnia reuereri, sed non consentiunt, ut eorum archiepiscopus efficiatur. Tunc subridens cardinalis benigna eos allocutione sedauit, dicens: Viri Spalatenses, non conuenit sapientibus pro nichilo concitare tumultum et quasi aliquod foret grande scelus admissum in

gratias refero, electionem autem uestram in alium transferatis. Post hec cardinalis iste reuersus ad curiam transactis aliquot annorum curriculis summus pontifex est effectus nomenque fuit Gregorius octauus. 5Temporibus autem domini Alexandri pape tertii miserunt ad eum Spalatenses clerici humiliter postulantes, ut pastorem eis concedere dignaretur. Qui eorum petitioni benigne annuens direxit eis Girardum patria Veronensem et curie capellanum. Qui ab eodem summo pontifice consecratus ualde honeste decenterque accessit ad regimen ecclesie Spalatensis.

firmaret. Sed cum nollet acquiescere propter papale mandatum ciuesque instando quasi uim facerent, uenerabilis Girardus ad Alexandrum papam se contulit, petens ab eo consilium, quid super facto huiusmodi sibi foret agendum. Dominus uero papa ipsius indebite molestationi compatiens, prefecit eum ecclesie Sypontine retenta nichilominus administratione ecclesie Spalatine. 7Fuit autem his fere temporibus quidam Chrouatorum dux, nomine Reles, uir potens et ferox nimis. Hic quia Spalatensi ciuitati preesse ardentissime cupiebat, ciues eius nunc promissis sollicitans, nunc

diu in curia implacabiliter litigantes. Cumque non posset inter eos tumultus huius discordia mitigari, dominus papa hanc uiam inuenire uoluit fomitem tanti rancoris utiliter extinguendi. Itaque absoluit Raynerium ab administrationis uinculo, quo Callensi ecclesie fuerat alligatus et quia sciebat, eum uirum ualde habilem regimini pastorali, uocatis ecclesie Spalatine nuntiis, dedit ipsum illis in patrem et pastorem sue ecclesie deducendum. Tunc clerici Callenses, licet ipsum odiis et uexationibus prosecuti fuissent, multum tamen tristes de amisso pastore effecti ad propria sunt

instruere salubribus documentis, facultates ecclesie uigilanti studio ampliare.//108 5Sed nunc ad Martinum episcopum insularum redeundum est. Hic cum esset senex, quadam ualitudine comprehensus, quasi amens effectus erat. Insulani uero eius amentiam non ferentes, expulerunt eum et accedentes ad ecclesiam Spalatensem elegerunt Lucarum, filium Duimi Cicle, archidiaconum eiusdem ecclesie. Qui presentatus Raynerio archiepiscopo consecratus est ab eodem. 6Per idem fere tempus dominus Alexander papa tempore scismatis nauigauit ab Apulia et uenit ad

consecratus est ab eodem. 6Per idem fere tempus dominus Alexander papa tempore scismatis nauigauit ab Apulia et uenit ad insulam Lissam. Statim autem, ut presensit Raynerius archiepiscopus preparatis nauibus multis cum magno comitatu cleri et nobilium ciuitatis uenit ad eum, defferens ei cibaria et exenia multa. Temptabat rogare ipsum, ut ad Spalatensem urbem, que prope erat, diuertere dignaretur, sed non acquieuit papa. Festinabat enim ire Venetias ad componendum cum Frederico imperatore. Nauigauit ergo inde et uenit Iaderam. Fuit autem Raynerius archiepiscopus

Raynerius autem, ut erat constantissimus, nil eorum minis perterritus, libera et intensa satis uoce respondit dicens: Non uestrum est territorium, ut asseritis, sed possessio ecclesie beati Domnii, a uobis hactenus usurpata . Ad hanc uocem omnis multitudo Sclauorum arreptis lapidibus in eum unanimiter proiecerunt tam diu dextris furrentibus debachantes, donec exanime corpus sub magno aceruo lapidum dimitterent et abirent. 11Viri autem illi, qui presulem fuerant comitati, uidentes Sclauorum rabiem in eius fore mortem succensam, cucurrerunt ad ciuitatem tantum

ad arma concurrunt. Et alii quidem per mare, alii per terram ad montem Crassum, ubi scelus perpetratum fuerat, uenire accelerant properanter. Ut autem peruenerunt ad locum, ecce pontifex miserandus sub illa lapidum congerie quasi tumulatus iacebat, hostes omnes recesserant. Tunc extrahentes eum nauique extincta imponentes membra cum magno luctu et merore ad ciuitatem duxerunt. Clerus autem preparatis de more solempnibus exequiis una cum populo extulerunt corpus pontificis et sepelierunt eum in ecclesia sancti Benedicti. 12Erat autem eo tempore sacerdos quidam,

sub illa lapidum congerie quasi tumulatus iacebat, hostes omnes recesserant. Tunc extrahentes eum nauique extincta imponentes membra cum magno luctu et merore ad ciuitatem duxerunt. Clerus autem preparatis de more solempnibus exequiis una cum populo extulerunt corpus pontificis et sepelierunt eum in ecclesia sancti Benedicti. 12Erat autem eo tempore sacerdos quidam, nomine Micha. Hic, cum de suis excessibus a predicto antistite sepe argueretur, in magnum exarserat odium contra eum. Non enim erat homo, qui de correctione proficeret in melius, sed qui deficeret in

de more solempnibus exequiis una cum populo extulerunt corpus pontificis et sepelierunt eum in ecclesia sancti Benedicti. 12Erat autem eo tempore sacerdos quidam, nomine Micha. Hic, cum de suis excessibus a predicto antistite sepe argueretur, in magnum exarserat odium contra eum. Non enim erat homo, qui de correctione proficeret in melius, sed qui deficeret in deterius. Hic ergo uidens, quod mortuus erat insectator uitiorum suorum, letus effectus est. Et quasi insultans morti eius, dixit quibusdam complicibus suis: Date mihi potum aque, ut possim dicere, quia

Martino insularum episcopo Nicolaus Manzauini, nepos eius, ambitionis ardore succensus, tantum sollicitauerat insulanos, quod ab eis in episcopum est electus. Presentatus ergo Spalatensi archiepiscopo manus consecrationis sibi postulabat imponi, archipresul uero eius deuitans uersutias, sciens eum callidum et dolosum, minime admittebat. Tandem instantia ciuium superatus, promisit se die dominica, que crastino futura erat, eorum satisfacere uoluntati. Nicolaus uero, indigne ferens dillationem archiepiscopi, ipsa nocte iter arripiens, perexit Veronam ibique dominum papa Lucium quibusdam

ab eo petiit et accepit. 5Vacante autem ecclesia Iaderensi Nicolaus iste in archiepiscopum est electus. Qui electionem temere suscipiens absque licentia apostolice sedis administrationi Iaderensi ecclesie se impudenter immersit. Quam ob rem dominus Innocentius papa eum utraque dignitate priuauit. 6Insulani uero Spalatum accedentes elegerunt in suum episcopum Micham nepotem Picii, canonicum ecclesie Spalatensis. Hic in Spalatina ecclesia consecrationem suscepit et pergens ad apostolice sedis presulem confirmationis rescriptum optinuit, ut

sunt contagione mundati. 4Eo tempore mortuo rege Bela Henricus filius eius in solio regni successit. Quam ob rem Bernardus archiepiscopus frequentius in Hungariam profectus, multum honorifice tractabatur a rege multaque donaria consequebatur ab ipso. Quasi patrem enim rex eum uenerabatur et quicquid ab eo archiepiscopus poposcerat absque aliqua difficultate impetrabat. Ad ipsius ergo petitionem donauit rex ecclesie sancti Domnii sextalarios molendinorum Salonitani fluminis, qui septimanaliter pertinebant ad banum. 5Cum autem rex Henricus haberet

ab eo archiepiscopus poposcerat absque aliqua difficultate impetrabat. Ad ipsius ergo petitionem donauit rex ecclesie sancti Domnii sextalarios molendinorum Salonitani fluminis, qui septimanaliter pertinebant ad banum. 5Cum autem rex Henricus haberet filium paruulum cuperetque eum regni successorem habere, uoluit eum se uiuente in regem inungi. Inuitatus autem Bernardus a rege in Hungariam est profectus. Ibique cum aliis prelatis ecclesiarum regni Hungarie qui ad solempnitatem iocunditatis regie confluxerant, regis filium coronauit multisque a rege honoratus muneribus ad

aliqua difficultate impetrabat. Ad ipsius ergo petitionem donauit rex ecclesie sancti Domnii sextalarios molendinorum Salonitani fluminis, qui septimanaliter pertinebant ad banum. 5Cum autem rex Henricus haberet filium paruulum cuperetque eum regni successorem habere, uoluit eum se uiuente in regem inungi. Inuitatus autem Bernardus a rege in Hungariam est profectus. Ibique cum aliis prelatis ecclesiarum regni Hungarie qui ad solempnitatem iocunditatis regie confluxerant, regis filium coronauit multisque a rege honoratus muneribus ad ecclesiam suam reuersus est.

in agmina hostium, ibat per mediam armatorum multitudinem intensa uoce clamando: Nunc uidebo, quis erit ausus manum extendere ad cruorem regalis prosapie? Quem uidentes omnes cedebant nichilque mutire audentes largam ei uiam hinc inde faciebant. Cum autem peruenisset ad fratrem, cepit eum et ducens extra aties misit eum in custodiam ad quoddam castrum. Et tunc omnes arma cum pudore et pauore deponentes ad regis genua prouoluti ueniam precabantur. Rex autem, ut erat clementissimus, uniuersos ad gratiam suscepit. 7Post hec autem non toto transacto anni spatio

mediam armatorum multitudinem intensa uoce clamando: Nunc uidebo, quis erit ausus manum extendere ad cruorem regalis prosapie? Quem uidentes omnes cedebant nichilque mutire audentes largam ei uiam hinc inde faciebant. Cum autem peruenisset ad fratrem, cepit eum et ducens extra aties misit eum in custodiam ad quoddam castrum. Et tunc omnes arma cum pudore et pauore deponentes ad regis genua prouoluti ueniam precabantur. Rex autem, ut erat clementissimus, uniuersos ad gratiam suscepit. 7Post hec autem non toto transacto anni spatio rex Henricus insanabile genus

eis imposuit, non sibi cessit impune. Nam delatus apud summum ponitificem, canonica fuit animaduersione punitus. Fecit autem Gruptium, filium Prodani, archidiaconum ecclesie Spalatine, archipresbyterum uero fecit eodem nomine Gruptium, nepotem Firme. Hi ambo manebant in eius obsequio, sequentes eum quocumque pergebat. Sed in controuersia illa priuilegiorum recessit ab eo archidiaconus et cum capitulo stetit, quam ob rem non equis eum oculis archiepiscopus aspiciebat, sed mutuis se odiis insectabantur. Archipresbyter uero perseueranti constantia adherebat eidem. 13Eo

filium Prodani, archidiaconum ecclesie Spalatine, archipresbyterum uero fecit eodem nomine Gruptium, nepotem Firme. Hi ambo manebant in eius obsequio, sequentes eum quocumque pergebat. Sed in controuersia illa priuilegiorum recessit ab eo archidiaconus et cum capitulo stetit, quam ob rem non equis eum oculis archiepiscopus aspiciebat, sed mutuis se odiis insectabantur. Archipresbyter uero perseueranti constantia adherebat eidem. 13Eo tempore uacante ecclesia Traguriensi electus est Treguanus natione Tuscus, patria Florentinus. Hic quia Bernardo archiepiscopo compatriota

archiepiscopus aspiciebat, sed mutuis se odiis insectabantur. Archipresbyter uero perseueranti constantia adherebat eidem. 13Eo tempore uacante ecclesia Traguriensi electus est Treguanus natione Tuscus, patria Florentinus. Hic quia Bernardo archiepiscopo compatriota erat, duxit eum secum ab Hungarie partibus mansitque cum eo aliquanto tempore docens Spalatenses clericos in grammatica facultate. Cum ergo esset etate iuuenis et in his, que ad litterature peritiam pertinent, ualde utilis haberetur, ciues Tragurienses petierunt eum a Bernardo archiepiscopo, ut pro eorum

Bernardo archiepiscopo compatriota erat, duxit eum secum ab Hungarie partibus mansitque cum eo aliquanto tempore docens Spalatenses clericos in grammatica facultate. Cum ergo esset etate iuuenis et in his, que ad litterature peritiam pertinent, ualde utilis haberetur, ciues Tragurienses petierunt eum a Bernardo archiepiscopo, ut pro eorum necessitatibus deberet cum eis aliquamdiu comorari. Quorum postulatione a Bernardo concessa, abiit Treguanus Tragurium ibique cum ciuibus conuersando mutuum contraxit amorem cum eis. Factusque est primo eorum tabellio, postmodum archidiaconus, deinde in

admittere noluit, sed fecit eligi a Nonensibus supra dictum Gruptium, archipresbiterum. Sed quia canonici Spalatenses aduersabantur ei, partem Nicolay fouentes, non in ecclesia metropoli, ut mos est, eundem uoluit Gruptium consecrare, sed pergens Vranam aput ecclesiam templariorum consecrauit eum cum altero electo Tiniensi, nomine Micuso. Qua de re magna fuit suborta contentio inter Nicolaum electum et Gruptium Nonensem episcopum, ita ut distractis patrimoniis suis pro sumptibus in prosecutione causarum huiusmodi faciendis, ambe partes ad magnam inopiam deuenirent.

ambe partes ad magnam inopiam deuenirent. 15Cum autem Bernardus archiepiscopus iam in senium uergeret, paralisis morbum incurrit adeo, ut trementibus membris elinguis efficeretur. Et cum non posset uerbum nisi cum difficultate exprimere, flebat amare quando aliqui ueniebant ad eum. Sed cum nondum fuisset ex toto ui languoris absorptus, abiit Romam et interfuit concilio domini Innocentii, quod apud Lateranum celebratum est. Inde autem rediens, cum iam per omnia inutilis esset effectus, uix pauca uerba coram clero et populo proponere potuit. Sed Treguanus episcopus

olosericis super comptas induti uestibus cum crucibus et thuribulis procedentes usque posturium, prout regie magnificentie dignum erat pariter, concinnebant. Ipse uero illustris rex, uiso processionis cetu solempni, statim descendit de equo, magnaque suorum principum uallatus caterua, tenentibus eum hinc inde episcopis, qui conuenerant, pedes usque ad ecclesiam sancti Domnii processit. Ubi celebrato missarum officio, et data oblatione super altare, ad hospitium secessit. Ea die comunitas exhibuit regi affluentissimam procurationem in domo, que dicitur Mata extra muros aquilonaris porte.

uero expectauerunt usque ad annum sequentem. 5Eodem tempore Stephanus dominus Seruie siue Rasie, qui mega iupanus appellabatur, missis apochrisariis ad Romanam sedem, impetrauit ab Honorio summo pontifice coronam regni. Direxit namque legatum a latere suo, qui ueniens coronauit eum primumque regem constituit terre sue. 6At rex Andreas ad partes Syrie transuectus, magnum metum incusserat Saracenis. Explicatis siquidem sue militie copiis, abiit satis procul a regione maritima, expugnans castra et uillas, et obstantia queque conculcans. Sed inuida fatorum

iacebat. Dicebat autem Petro: Quid hoc esset? Respondebat ipsi: Hoc nescis modo, scies autem postea . Licet autem hec uisio non boni auspitii portendisset euentum, non minus tamen incepta improbitas insistebat, donec electio qualiscumque solemnizata est et peracta. Tunc miserunt ad eum Vulcasium diaconum nuntiantes ei electionem de ipso unanimiter celebratam et petentes, ut ad ecclesiam Spalatensem accederet incunctanter. 6Suscepta ergo legatione Guncellus ualde letus effectus est et mox ad summum pontificem pro confirmatione sue electionis nuntium

Spalatensem accederet incunctanter. 6Suscepta ergo legatione Guncellus ualde letus effectus est et mox ad summum pontificem pro confirmatione sue electionis nuntium destinauit. Ipse uero iter arripuit Spalatum ueniendi. Cum autem esset inops scientie, ambitionis uero stimulus eum acriter perurgeret, adhuc in itinere positus apud Vranam templariorum in uigilia Pentecostes se fecit in diaconum ordinari a Gruptio Nonensi episcopo, qui cum eo ab Hungaria ueniebat. Cum autem ciuitatem intrasset, satis officiose ab omnibus susceptus est. Et cum aliquantam ibi moram fecisset,

nondum optento pallio ecclesias consecrabat, celebrabat ordines et se ubique archiepiscopum nominabat. 8His temporibus misit summus pontifex quendam apochrisarium suum, nomine Acontium, natione Biterbiensem, curie capellanum, uirum ualde discretum et bonum; misit, inquam, eum pro quibusdam arduis negotiis ad totum Hungarie regnum, dans sibi mandatum, ut ad Dalmatie partes descenderet piratasque Almissanos a latrociniis cohiberet. Sed cum non haberet plenam legationem nimioque succenderetur zelo multas enormitates in clero et populo corrigendi, Spalati positus, misit

ut perfecte sibi legationis auctoritas preberetur. Profectis ergo nuntiis Acontius in Spalatensi urbe permansit, donec redirent expectans. Videns uero archiepiscopi temeritatem et imperitiam, multum compatiebatur ecclesie Spalatine, quod tam insolentem fuerat sortita pastorem. Arguebat autem eum frequenter. Sed ipse, sicut onager, assuetus in heremo et ipsum Acontium et eius monita contempnebat. Interea nuntii redierunt de curia, legationis officium eidem Acontio plenissime perferentes. Tunc Acontius, sedis apostolice auctoritate suffultus, cepit multa circa clerum populumque

papali mandato legatus pallium tradidit seruandum cuidam abbati de Rogoua, archiepiscopum uero ab omni pontificali suspendens officio, precepit ei, ut de suis satisfacturus excessibus apostolico se conspectui exhiberet. Tunc archiepiscopus dolens et anxius ad curiam est profectus. Comitati sunt eum: Vita diaconus, qui postea fuit primicerius, et Petrus, nepos Murigii, diaconus. Contra ipsum uero directus est Vulcasius. Pauci de canonicis fouebant archiepiscopum, plures et maiores erant contra eum. Itaque archiepiscopus Romam ueniens proiecit se ad pedes domini Honorii pape lacrimabilem

exhiberet. Tunc archiepiscopus dolens et anxius ad curiam est profectus. Comitati sunt eum: Vita diaconus, qui postea fuit primicerius, et Petrus, nepos Murigii, diaconus. Contra ipsum uero directus est Vulcasius. Pauci de canonicis fouebant archiepiscopum, plures et maiores erant contra eum. Itaque archiepiscopus Romam ueniens proiecit se ad pedes domini Honorii pape lacrimabilem proponens querelam de infestatione legati. Sed dominus papa de omnibus excessibus archiepiscopi plene instructus, cepit eum multum dure increpare de insolentiis et temeritatibus suis. Archiepiscopus uero

Pauci de canonicis fouebant archiepiscopum, plures et maiores erant contra eum. Itaque archiepiscopus Romam ueniens proiecit se ad pedes domini Honorii pape lacrimabilem proponens querelam de infestatione legati. Sed dominus papa de omnibus excessibus archiepiscopi plene instructus, cepit eum multum dure increpare de insolentiis et temeritatibus suis. Archiepiscopus uero nitebatur excusare se, imponens Roberto consecratori suo, quasi ex ipsius mandato presumpsisset sine pallio pontificalia celebrare. Sed non satis sibi credebatur a papa. Cardinales fere omnes aduersabantur ei, ita

Archiepiscopus uero nitebatur excusare se, imponens Roberto consecratori suo, quasi ex ipsius mandato presumpsisset sine pallio pontificalia celebrare. Sed non satis sibi credebatur a papa. Cardinales fere omnes aduersabantur ei, ita ut uix eorum auderet presentie comparere. Canonici uero qui eum fuerant comitati, uidentes causam archiepiscopi fore grauissimam et quia depositionis nota iam conscripta erat contra eum, relinquentes ipsum in curia ad propria sunt reuersi. Guncellus uero ibi remanens multa supplicatione pulsabat, ut de suis excessibus misericorditer ageretur. Tanta ergo

pallio pontificalia celebrare. Sed non satis sibi credebatur a papa. Cardinales fere omnes aduersabantur ei, ita ut uix eorum auderet presentie comparere. Canonici uero qui eum fuerant comitati, uidentes causam archiepiscopi fore grauissimam et quia depositionis nota iam conscripta erat contra eum, relinquentes ipsum in curia ad propria sunt reuersi. Guncellus uero ibi remanens multa supplicatione pulsabat, ut de suis excessibus misericorditer ageretur. Tanta ergo fuit precum instantia, tam importunus labor, ut reuocaretur prior sententia, et conscriberetur altera mitior; uidelicet ut

Sed tantam Deus uerbis illius contulit efficatiam, ut multe tribus nobilium, inter quas antiquarum inimicitiarum furor immanis multa sanguinis effusione fuerat debachatus, ad pacis consilium reducerentur. Erga ipsum uero tam magna erat reuerentia hominum et deuotio, ut uiri et mulieres in eum cateruatim ruerent, satagentes uel fimbriam eius tangere, aut aliquid de paniculis eius auferre. 14Sed iam ad propositum redeamus. Transcurso autem punitionis sue biennio, uenit Guncellus ad ecclesiam suam misitque ad curiam et restitutum est ei pallium, quod ab Acontio

ad curiam et restitutum est ei pallium, quod ab Acontio fuerat interdictum. Tunc archiepiscopus non equis aspiciebat oculis omnes canonicos, qui sibi fuerant aduersati. 15Eo tempore mortuus est Gruptius archidiaconus. In cuius locum canonici elegerunt Cataldum, intronizantes eum, archiepiscopo tunc absente. Regressus uero archiepiscopus indigne tulit promotionem Cataldi; numquam uero confirmationem archidiaconatus sui ab eo potuit optinere. Erat autem Cataldus iam etate grandeuus, nec toto peracto biennio mortis debitum soluit. XXVII. De

ceperunt uiuum. Et cum ante Gregorium adductus fuisset, cepit pro uita sua misericordiam deprecari. Sed Gregorius, ut erat uir austerus et ceruicosus, nil flexus ad supplicis uerba captiui, dixit astantibus: «Exuite ipsum lorica». Et cum seipsum exueret, Gregorius arrepto ense transfodit eum per media ilia dicens: «Talis misericordia fieri debet de Buyseno, qui me totiens armis hostilibus instigauit». 3Tunc Spalatenses prefecerunt sibi comitem Petrum quendam, qui erat dominus Chulmie. Erat autem idem Petrus uir potens et bellicosus, sed non sine infamia

qui erat dominus Chulmie. Erat autem idem Petrus uir potens et bellicosus, sed non sine infamia heretice feditatis. Quam ob rem non recipiebatur a clero. Sed layci, ut sunt ad temeritatem precipites, facto impetu uenerunt ad ecclesiam cum grandi tumultu et raptis clauibus a custode, introduxerunt eum in ecclesiam uiolenter. Que res, postquam ad aures Acontii peruenit, misit et totam ciuitatem interdicto supposuit. Cessatum est autem a diuinis fere per annum. Guncellus autem archiepiscopus erat eo tempore in Hungariam profectus. Sed ad ecclesiam suam rediens, non satis discrete absoluit

autem quidam sacerdos pauper et simplex. Hunc cum quidam Sclauus forensis super debitis impeteret, curiam laycalem intrauit, querelam deposuit. Vocatus sacerdos uenit, priuilegium allegauit, sed quidam nobilis, Caceta nomine, surgens de consessu curie dedit alapam in faciem presbyteri et alligans eum in conspectu omnium, tradidit ad manus impetitoris sui. 3Et ecce, die tertio in festo omnium sanctorum rumor uenit ad ciuitatem, quod aliqui predones in campum intrassent. Subito autem tota ciuitas ad arma cucurrit. Et uenerunt trans pontem Salone. Descenderunt autem pauci

auctoritatis sue mole deprimere, quantum posset. Hoc enim magis placere sibi uidebatur, si canonici sui dissiderent ab inuicem, quam si forent in unitate concordes. Videns autem archipresbyter, quod Guncellus sue parti accederet, ab archidiacono uero tota mentis esset intentione disiunctus, cepit eum magis ac magis in archidiaconum odiorum facibus inflamare. Ille uero, ut erat facilis ad credendum, et quia rancoris huius scintilla iam in eius erat corde perflata, libenter aures susurrationibus inclinabat. Et sic in archidiaconi periculum facti sunt cum archipresbytero concordes ad inuicem,

corde perflata, libenter aures susurrationibus inclinabat. Et sic in archidiaconi periculum facti sunt cum archipresbytero concordes ad inuicem, qui prius numquam poterant concordare. Tunc ceperunt palam aggredi archidiaconum et post appellationem a se factam interdicti et excommunicationis in eum iacula intorquere. Et facta conspiratione, ad nihil aliud nisi ad ipsius perpetuam deiectionem laborare ceperunt. Ut autem in eum popularem concitarent tumultum, fecerunt omnes ecclesias claudi et ab omnibus cessare diuinis. In tantum enim scandali huius excreuerat malum, ut intra ecclesiam et

ad inuicem, qui prius numquam poterant concordare. Tunc ceperunt palam aggredi archidiaconum et post appellationem a se factam interdicti et excommunicationis in eum iacula intorquere. Et facta conspiratione, ad nihil aliud nisi ad ipsius perpetuam deiectionem laborare ceperunt. Ut autem in eum popularem concitarent tumultum, fecerunt omnes ecclesias claudi et ab omnibus cessare diuinis. In tantum enim scandali huius excreuerat malum, ut intra ecclesiam et extra ecclesiam non solum clamosis uocibus decertarent, sed etiam temerarias in se manus inicerent populique furentis insania modo

et maior pars cleri, archidiacono fauebant. 6Cum ergo propter dissensionis huius materiam tota uideretur ciuitas in seditionem commota, metuens archidiaconus, ne forte aliquod inter ciues facinus oriretur, cedendum tempori ratus, ad apostolicam sedem profectus est. Secuti sunt eum quattuor canonici fautores sui. Videns uero archiepiscopus, quod archidiaconus ad curiam proficiscitur, statim persuasus a complicibus suis iter post ipsum arripuit profecturus. Secuta est eum canonicorum turba, que de malignitate cum ipso conueniebat. Preuenit autem eos Thomas diebus octo, non

inter ciues facinus oriretur, cedendum tempori ratus, ad apostolicam sedem profectus est. Secuti sunt eum quattuor canonici fautores sui. Videns uero archiepiscopus, quod archidiaconus ad curiam proficiscitur, statim persuasus a complicibus suis iter post ipsum arripuit profecturus. Secuta est eum canonicorum turba, que de malignitate cum ipso conueniebat. Preuenit autem eos Thomas diebus octo, non credens adhuc, quod tam uehementer odiorum flamma in eorum cordibus estuaret, ut tantum uellent se insequendo subire laborem. Quamquam ex precepto Guncelli condixissent inter se, ut nullus eum

eum canonicorum turba, que de malignitate cum ipso conueniebat. Preuenit autem eos Thomas diebus octo, non credens adhuc, quod tam uehementer odiorum flamma in eorum cordibus estuaret, ut tantum uellent se insequendo subire laborem. Quamquam ex precepto Guncelli condixissent inter se, ut nullus eum archidiaconum appellaret, sperabat autem, ut impetratis ab apostolica sede litteris ad propria remeans posset materiam scandali mitigare. Sed cum uidisset tantam multitudinem zelo nequitie inflammatam contra se uenientem, pauefactus a principio terreri cepit. Quid miri, cum ipse quasi solus

Sed noluit a principio cardinalis, cauens ne forte super aliquo crimine collusio fieret inter partes. Denique archiepiscopus uidens propositum suum non satis sibi ad uota succedere uehementer cepit penitere incepti. Tunc seorsum ad archidiaconum ueniens latenter a sotiis blandis temptabat eum demulcere loquellis timens, ne qua criminalis actio contra se intentaretur ab eo. Sed archidiaconus parum credulus blanditiis archiepiscopi sciens eum consuetum esse cum tempore uerba uultumque mutare, causam suam coram cardinali sollicite promouebat. Sotii sui omnes recesserant preter

suum non satis sibi ad uota succedere uehementer cepit penitere incepti. Tunc seorsum ad archidiaconum ueniens latenter a sotiis blandis temptabat eum demulcere loquellis timens, ne qua criminalis actio contra se intentaretur ab eo. Sed archidiaconus parum credulus blanditiis archiepiscopi sciens eum consuetum esse cum tempore uerba uultumque mutare, causam suam coram cardinali sollicite promouebat. Sotii sui omnes recesserant preter unum. 9Itaque die statuta ambe partes ad iudicium accesserunt. Tunc archidiaconus conscripto libello cepit in archiepiscopum quedam crimina

et obducta facie sese hospitio receperunt. Et non expectantes arbitrium cardinalis unus post unum, quasi de naufragio, iter arripiunt ad propria redeundi. Tunc uenerabilis Otto, absoluto prius ad cautellam archidiacono et eodem in plenitudine sui offitii restituto, precepit archiepiscopo, ut eum quasi sotium et filium paterna charitate pertractet, nec umquam aduersus eum patiatur tam praua imperitorum machinamenta uigere. Guncellus autem demisso uultu in terra respondit se uelle omnia deuote et efficaciter adimplere. 10Tunc apparuit nuncius cum litteris uenerabilium

cardinalis unus post unum, quasi de naufragio, iter arripiunt ad propria redeundi. Tunc uenerabilis Otto, absoluto prius ad cautellam archidiacono et eodem in plenitudine sui offitii restituto, precepit archiepiscopo, ut eum quasi sotium et filium paterna charitate pertractet, nec umquam aduersus eum patiatur tam praua imperitorum machinamenta uigere. Guncellus autem demisso uultu in terra respondit se uelle omnia deuote et efficaciter adimplere. 10Tunc apparuit nuncius cum litteris uenerabilium episcoporum: Treguani Tragurienis, Nicolai Farensis et aliorum duorum, quas

in accusationem archiepiscopi et excusationem archidiaconi. Quod cum uidisset Guncellus, nullam ulterius sustinens moram necdum plene licentiatus recessit. Quas litteras cum cardinales uidissent, uolebant archiepiscopum reuocare ad iudicium, si archidiaconus causam uoluisset resumere contra eum. Sed dominus Otto, compositionis conficiens instrumentum, distincte expressit omnia, que secundum statuta canonum singulis ministeriis pertinere noscuntur. Expletis itaque omnibus negotiis uenerabilis cardinalis traddidit conscriptiones arbitrii, unam procuratoribus archiepiscopi, alteram

ac preconis uoce populum conuocarunt. Et facto grandi conuentu iuerunt nuntii cum Gargano ad palatium publicum. Et intrantes curiam, perorauit archidiaconus processum legationis et electionis, quam fecerant de Gargano, petens ex parte suorum ciuium, ut cum eorum beniuolentia et fauore dirigant eum ad regimen ciuitatis Spalatine. Tunc potestas Anconitana surgens prolixe contionatus est grates multiplices referens, quod tantum honoris a Spalatensibus eis foret impensum. Et accipiens Garganum per manum posuit eum ad manus nuntiorum ipsum multipliciter recommendans.

petens ex parte suorum ciuium, ut cum eorum beniuolentia et fauore dirigant eum ad regimen ciuitatis Spalatine. Tunc potestas Anconitana surgens prolixe contionatus est grates multiplices referens, quod tantum honoris a Spalatensibus eis foret impensum. Et accipiens Garganum per manum posuit eum ad manus nuntiorum ipsum multipliciter recommendans. 3Garganus uero necessarie sotietatis comitatu parato nauem ingressus est. Habuit autem militem unum et unum notarium, clientelam bonam, duos dextrarios et armorum non modicum apparatum. Comitati sunt eum multi nobiles

per manum posuit eum ad manus nuntiorum ipsum multipliciter recommendans. 3Garganus uero necessarie sotietatis comitatu parato nauem ingressus est. Habuit autem militem unum et unum notarium, clientelam bonam, duos dextrarios et armorum non modicum apparatum. Comitati sunt eum multi nobiles cognati sui, alios misit communitas pro nuntiis ob honorificentiam persone ipsius. Nauigantes autem non paucis diebus, tandem quinto decimo die mensis Maii ad Spalati portum leti applicuerunt. Ut autem rumor in ciuitate perstrepuit, quod potestas aduenisset, mox tota ciuitas

antea ciuitatis inimici, propter ipsius curialitatem amicissimi efficerentur. Veraces amabat, mendaces uitabat, ambulans in uia immaculata hic sibi ministrabat. In bello magnanimus et audax, in pace mansuetus et blandus, nullus poterat esse ita pauper et uilis qui non facilem ingressum haberet ad eum et qui propere sui iuris non consequeretur effectum. In penis autem pro maleficio inferendis non erat tepidus sed rigidus, ut nullus daretur criminibus locus. Ad uindictam siquidem malefactorum laudem uero bonorum portabat gladium iudiciarie potestatis. Tunc etenim ueraciter uidebat bonus

diripere non cessabant. Sed quia pauci erant, non poterant eos usquequaque insequi oberrantes. Persecuti autem eos sunt usque ad puppes biremium suarum. Ecce autem inuenerunt comitem Osor, utraque manu debilitatum, sub armis anelantem et diffugium ad mare querentem. Statim ergo, ut cognouerunt eum, circumdederunt ipsum. Et cum unus eorum eleuato gladio super caput ipsius uibrasset, Lampredius, super ipsum toto corpore se prosternens, non permisit eum interfici, sed captum et ligatum ad descensum ducentes in custodia posuerunt. Ceperunt autem et ex melioribus multos, quos omnes ergastulis

Ecce autem inuenerunt comitem Osor, utraque manu debilitatum, sub armis anelantem et diffugium ad mare querentem. Statim ergo, ut cognouerunt eum, circumdederunt ipsum. Et cum unus eorum eleuato gladio super caput ipsius uibrasset, Lampredius, super ipsum toto corpore se prosternens, non permisit eum interfici, sed captum et ligatum ad descensum ducentes in custodia posuerunt. Ceperunt autem et ex melioribus multos, quos omnes ergastulis mancipantes, potestatis arbitrio seruauerunt. Porro hi, qui ad mare euadere potuerunt, concite se impellentes a terra tremebundi et anxii raro remigio ad

ludibrium faciebant: primo seriatim eos consedere iubebant, deinde uocatis paruulis suis, dabant eis uiridium lignorum uectes singulas et tunc precipiebant, ut in capita percuterent miserabilium paruulorum, ipsi uero sedentes et crudelibus oculis intuentes, corridebant ad inuicem collaudantes eum, qui melius ictum uibrasset et qui unica percussione cerebrum collidere poterat et corpus extinguere puerile. Quid pluribus opus est? Nulla erat reuerentia feminei sexus, nulla pietas puerilis etatis, nulla miseracio senectutis, uno cunctos impietatis genere trucidantes, non homines, sed

supportasset, scelus tamen nefande libidinis trium episcoporum nequaquam potuit tollerare. De quibus tamen hoc dictum sit, mihi non est compertum. 19Tunc Bela rex de Austria reuersus uenit cum omni familia sua et demoratus est in partibus Zagrabie. Congregati uero sunt circa eum omnes, qui effugere poterant gladium Tartarorum et erant ibi per estatem rei exitum prestolantes. XXXVII. De natura Tatarorum 1Nunc uero de natura et habitu gentis illius, prout ab his audire potui, qui rem curiosius indagarunt, pauca

gentesque ille secundum proprietatem lingue sue Mangoli appellantur. Ferunt tamen, quod terra illorum confinis sit ulterioris Indie nomenque regis eorum Cecarcanus uocatur. Hic ergo cum habuisset bellum cum quodam rege sibi contermino, qui quandam ipsius sororem stupratam occiderat, deuicit eum et extinxit. Filium autem eius ad regem alium fugientem insecutus est et facto conflictu contriuit eum et ipsum, qui ei tutelam auxilii preparauerat in regno suo. Ad tertium quoque regnum cum armatus accederet, comisit prelia multa cum eo et uictor existens ad propria repedauit. Et uidens, quod

confinis sit ulterioris Indie nomenque regis eorum Cecarcanus uocatur. Hic ergo cum habuisset bellum cum quodam rege sibi contermino, qui quandam ipsius sororem stupratam occiderat, deuicit eum et extinxit. Filium autem eius ad regem alium fugientem insecutus est et facto conflictu contriuit eum et ipsum, qui ei tutelam auxilii preparauerat in regno suo. Ad tertium quoque regnum cum armatus accederet, comisit prelia multa cum eo et uictor existens ad propria repedauit. Et uidens, quod tam prospera sibi in omnibus bellis fata successerant, cepit cor eius uehementer intumescere et ad

in comitatu regio multi ecclesiarum prelati, plures principes et barones, reliquum uero uulgus utriusque sexus et etatis pene innumerabile erat. Appropinquante autem domino rege ad introitum ciuitatis, uniuersus clerus et populus processionaliter exeuntes debito uenerationis obsequio susceperunt eum, dantes ei hospitia infra muros, quotquot uoluit ipse. Venerunt etiam isti magnates cum eo: Stephanus episcopus Zagrabiensis et alter Stephanus Vacciensis et idem in Strigoniensem archiepiscopum postulatus, Benedictus Albensisprepositus, aule regie cancelarius et idem ad Colocensem sedem

habenas canonicos inuadunt, quosdam uerbis, quosdam uerberibus impetentes. Precipue in archidiaconum impias inicientes manus totam eius tunicam lacerarunt. Mox in monachorum cellulas irrumpentes diripiebant sarcinulas, uasa frangebant, scrutantes, si dictum possent inuenire Leonardum, ut eum cederent uel forsan morte punirent. Erant tamen nonnulli ciues, quibus tanti facinoris temeritas displicebat, tam stolida facta corde et animo detestantes. Sed quia stultorum infinitus est numerus, necesse erat multitudini cedere et eam coniuentibus oculis supportare.

clerici odio archidiaconi tantum maleficium excusare malitiose nitentes presumptionem peruersorum ciuium uanis assentationibus demulcebant. 6Porro quesitus Leonardus per multa latibula demum inuentus est et quia furoris calor aliquantulum iam tepuerat, non enormiter manus in eum miserunt, sed tractus ad palatium multisque minarum iaculis impetitus uiolenter coactus est resignare. At uero capitulum, quia pastorali carebat presidio, iniuriarum suarum dissimulauit opprobria tum, quia iure cautum reperitur detrahendum esse seueritati, quando multitudo excedit, tum quia

eis gratias retulit. Nullum tamen suscipiendi oneris gerens propositum dixit se electioni nec consentire nec dissentire ad presens. 3Tunc quidam layci, quos inuidie liuor et odii exagitabat insania, hoc audientes exarserunt in iracundiam magnam. Et adeuntes potestatem plurimis eum uerborum aculeis stimulantes incitauerunt dicentes, quod si hoc fieret, tota ciuitas in seditionem comota grande foret periculum incursura. Potestas ergo conuocata multitudine populari edictum proposuit, ut nisi clerus a sua intentione desisteret, uel si archidiaconus electioni insisteret,

mentis homines in desperationis baratrum precipitatos, ad aliquod seuum facinus impelleret perpetrandum, dimisit ergo eos secundum desideria cordis eorum et abierunt in uoluntatibus suis. Unde factum est, ut denominationi de Treguano Traguriensi episcopo facte preberent assensum, non quod eum optarent in archiepiscopum prefici, cum ipsum et omnes Tragurienses pro hostibus reputarent, sed ut archidiaconus ab omni electionis iure prorsus uideretur exclusus et se gauderent de clericis triumphasse. 5 Verum quam graue sit statum matris ecclesie iniustis facinoribus

quo genere uindicte tales sunt puniendi, subiungit dicens: Extendam manum meam super eos et erunt in predam his, qui seruiebant sibi. Cesset ergo gloriari uanitas humana, cum in rebus bellicis sola uirtus operetur diuina dicente domino per prophetam: Numquid gloriabitur securis aduersus eum, qui secat in ea? Et cetera. Unde enim euentus ille inopinabilis, nisi Deo disponente processit, ut in illo certamine cum piratis nuper gesto, quod nulli pene placuit, leta successit uictoria et in hoc, quod nulli pene displicuit, tristis casus euenit? 7His itaque gestis

relaxare captiuos, sed missa legatione ad regem narrauerunt ei cuncta, que facta fuerant per banum cum Spalatensibus in campo eorum. Rex uero his auditis iratus est ualde statimque uocans quendam ducem suum, nomine Dionisium, uirum potentem, qui erat banus totius Sclauonie et Dalmatie, misit eum cum B. Quinqueecclesiensi episcopo et cum quodam comite Michaele et cum multis aliis Hungarie proceribus imperans eis districte, quatenus in Dalmatiam uenientes, quantumcumque possent, rigidam de Spalatensibus exercerent uindictam. Alium exercitum misit ad ulciscendum bani Bosenensis ob

autem utraque preditus dignitate, archiepiscopatus et comitatus, nec his contentus ad altiora semper et ditiora toto mentis desiderio hanelabat. Erat autem sanguinis nobilitate turgidus, iuuenili calore pomposus, stature proceritas et faciei uenustas, quibus ceteros precellebat, non permittebant eum mediocria de se sentire. Secularibus quidem negotiis totus intentus, ecclesiastica uelud superflua quedam et minoris cure indigentia segniter procurabat. Ita demum omnia studio mundane deditus cenodoxe, non sapientum, non relligiosorum appetebat consortia, sed armatorum circa se cateruas habere

Et quia non permittebatur de rebus ecclesie suam ex toto explere cupidinem, nulla caritatis conexio eorum animos in consensum mutuum constringebat, sed dira discordie pestis eos sepius in contentionum scandala concitabat. Layci uero nichilominus de ipso sua spe fuere frustrati, nam cum putarent eum contra inimicos ciuitatis fortem ac bellacem futurum, ipse e contrario mitem et pacatum se gerens cum eis omnem austeritatis sue rigorem in ciues suos exercere uolebat. Erat autem bonis turbulentus et minax, prauis uero munificus et amicus. Ita quidem contigit, ut omnibus grauis et

vellet ingredi civitatem, fecit claudi ecclesias, et ab omnibus cessare divinis. Ipse autem festinanter foras egrediens cum Thoma archidiacono et cum quibusdam de senioribus secessit ad uillas ibique tamdiu demoratus est, quamdiu rex ipse in ciuitate resedit. Videns autem rex, quod archiepiscopus eum uitabat, non modicum tulit indigne ex eo maxime, quod de suo regno natus in his partibus presulari dignitate fuerat sublimatus. Cum autem ciues Spalatenses ipsum gratanter suscepissent et fecissent eum in domibus episcopii hospitari, rex idem uersando scrinii cartulas, quas ibidem reperit,

demoratus est, quamdiu rex ipse in ciuitate resedit. Videns autem rex, quod archiepiscopus eum uitabat, non modicum tulit indigne ex eo maxime, quod de suo regno natus in his partibus presulari dignitate fuerat sublimatus. Cum autem ciues Spalatenses ipsum gratanter suscepissent et fecissent eum in domibus episcopii hospitari, rex idem uersando scrinii cartulas, quas ibidem reperit, multum sollicite perquirebat, si forte aliquod inueniretur scriptum, ex quo posset ipsum de infidelitate sui regis infamie neuo notare. Alias autem non modicas minas intentabat eidem. Verum illic paucorum

Rex autem Hungarie Bela sui regni reuisendo confinia descendit per Chroatiam ad Dalmatie ciuitates fecitque sibi parari hospitium aput ecclesiam sancti Petri, que est inter Salonam et Tragurium ibique resedit non paucis diebus cum magno diuersarum gentium comitatu. Confluebant autem ad eum, tamquam ad dominum, undique multitudo populi propter diuersas causas aput ipsum expediendas. Tunc ascendens galeam uenit ad portum ciuitatis Spalatensis ingressusque in eam cum multa ambitione, sicut rex regalia gerens insignia, magna cleri et populi exultatione susceptus est. Mansitque die

de Campo
Castellum construxit, post patriamque reversus,
(Sub Constantino, Graecorum iudice nono)
Post pacem factam quidam tradiditque castellum
Ragusii dominis, vel opprimentibus eum.
Vastarunt illud postea maenibusque cinxere.
Instituit eos quidam certare Gradichna
Qui in eius custodia stabat cognomine Vukus
1116 Accidit in die potitus Paschae triumphus,

qui fecit miracula multa.
Postea requirunt tanto claritatis ardore
Pro quadam causa suum revisere corpus.
Multorum obitus stetit sententia patris,
Qui procul dubio tunc subiverunt ad eum.
Exinde reliqui timentes, ne morerentur,
Flectuntur non ire: sic diem usque praesentem.
Venturam Christi gloriam, qui maxime spectans,
Stat illic arcano media in Virginis aede.

in fines Bihach, ibi castrametatus est fere per decem et octo diebus. Omnes Slaui sublimes, mediocres et infimi aduentum regis intelligentes, timuerunt quippe, necnon ciuitates maritime, quas tunc temporis Venetorum potentia gubernabat, vehementer conceperunt formidinem, atque ad eum omnes Croati preter tantum duos, quos confestim nominabo, transmearunt debitam reueren- tiam impendentes ac claues castrorum cunctarumque suarum uallationum et possessionum offerentes. Quas rex gratanter suscepit illumque Iohannem cum sua

Venetiarum, sed mirum, quare tam aspera contra Iadram perpetrantur. Dicito: Quid cupit Ducalis sublimitas a fidelibus Iadertinis, forssan uoluntati Venetiarum se adherebunt. Capitaneus, his auditis, tale responsum suorum uerborum cepit " proferre: Ea, que per eum illata feruntur, iussu Ducalis excellentię perpetrat et exercet, non sponte sed coacte et uiolenter, si qua iussu suo agantur. Cuius responsionem nobiles Iadrę intelligentes valde territi sunt. Eodem die quendam fratrem Predicatorum ordinis nomine

in regis fidelitate persistunt. Nunc firmiores contra Uenetorum potentiam assumunt uires, nullus preteritarum reminiscitur calamitatum, quilibet credit a tyrranico liberari imperio. Rectoresque ciuitatis cum pluribus ingeniis disertioribus ad dictum regem adiuerunt et procidentes ante eum et detectis capitibus et genibus flexis. Senior rectoribus pro parte omnium ibidem aduenientium necnon totius ciuitatis populo dicto regi hęc verba faminauit: Populus, qui ambulabat in tenebris, uidit lucem magnam et cetera, multaque nobilium comitiua a Iadra ad

recessus, nullus ciuium tanto posset uigore subleuari, quin aut ipsam urbem relinqueret aut doloris tactu uita non priuaretur. Et cum nil a rege fideles habere possent nisi tantum ignominię et discriminis desperationem, accedunt humiliter ad eum, ut, ex quo sic contigit casus, saltem eos reconciliare studeat cum antiquis hostibus. Ad quorum supplicationem voluntarium se obtulit, sed effectum minime tribuit. Dissimulans se uelle, treguam proclamauit cum Uenetis, sed post ad quid hec tregua? Nonne es tu continue concors cum Uenetis,

vobis, sed non presummo, verumtamen mittimus vobis fratrem Gregorium, monachum nostrum, qui fuit captiuatus Venetis et, quia data fuit illi licentia a rectoris Iadrę, per menses iam duos egrotauit et nihilominus congrue posset recedere. Sed intelleximus de aduentu vestro, idcirco fecimus eum prestolari, donec venissetis. Quapropter dictum monachum informauimus, qui vobis seriem enarabit per totum. Valeat Magnificencia vestra cum augmento prosperitatis nunc et semper! Data Iadrę, die nono intrante Septembris. Nullusque iurisdictionis

ad defensandam suam classem accelerant, et ibi grauiter remigatores gallearum ex inimicorum sagittis fusticantur. Conatur etiam vna illarum classium accedere ad paronem, ut uiolenter ipsum eripiat et ad portum deducat vel saltem rogum in eum coniectet. Pro aduersariis, qui citabant supra puppi ipsius, qui erant fere pugiles duodecim, crebribus illorum percussionibus telorum ac lapidum necnon spiculorum, quod coactos repellunt, similiter etiam galleas reliquas, quippe nullus remigatorum compertus foret, qui in aliquo artu cicatricis

de Ginanis, in quo consilio fuerunt nobiles centum et undecim, iuravimus pacem inter nos super insertis punctis, videlicet remittere unus alteri et alter alteri omnes iniurias et offensas hactenus illatas, tendere omnes ad bonum commune et manutenere alter alterum ab omnibus volentibus offendere eum et illis, ad honorem domini nostri Sigismundi Ungariae regis et dominae Mariae consortis eius. Oratores autem istius pacis fuerunt: dominus Iacobus de Raduchis, ser Damianus de Ciprianis, ser Crescius de Nassis, ser Andreas de Grisogonis et ego Paulus de Paulo, et iuravimus omnes

Thomam Dobruli invenientes, mox interfecerunt ipsum, nec suum scelus confiteri permittentes, quem Marinus vocatus Casciota ense proprio primus sauciavit, postmodum quidam familiares domini archiepiscopi et similiter omnes qui ibi venerant; quo interfecto, sustulerunt pecuniam quae erat apud eum, ut fertur ducatorum duo milia trecentum, et suum cadaver ad maius dedecus suum et suorum ad forum trahentes, quodam linteamini involutum, per totam noctem iacere dimiserunt, quod iam facta die sabbati per terram vehentes in quemdam puteum, quem ipse pro communi utilitate construxerat et

de Saxis, Bernardus et Stephanus Barcich, Blasius Radoscevich, Antonius Stanich, Marinus Radosunich, Nicolaus et Georgius Derchevich, Franciscus et Nicolaus Pocoavancich, Georgius Prodassich, Nicolaus Gavranich et Nicolaus Supernich: Duymus Zaneri, qui huius sceleris primus auctor erat, poenitens eum tot malorum fuisset causa, fugit Sibenicum et ibi mortuus est. Principales ergo huius facinoris ut dicitur hi fuere et esse: Marcolus Slovides, quattuor nati Gardelcichi et quintus autem non impedivit se in istis duo marcuadis, Franciscus Siburni et Dessa Jacobi.

dicti mei salarii. Die 20. mensis augusti intervenit casus Ioannis nepotis mei, scilicet filii ser Andreae de Grisogonis, videlicet quia nocte praeterita inventus in domo ser Zanini Barbae de Sibenico, et eodem die expedivi eum Iadram, ne deterius contigeret dicta occasione, cui dedi de pecunia mea, quando recessit, libras solidos octo. Die lunae 23. mensis augusti recessi a Sibenico et ivi Tragurium et venit in societate mea ser Daniel

eius viri eloquio adiectum fuerit, id licet totum superabundare non dubitem, utpote ubi non solum intentionis cognitae, sed verae etiam executionis relator accedet; tamen exequenti mihi, quae ad eam rem instituta sunt, non ab re visum est in hoc procinctu cum ipso oratore nostro miscere sermonem, eum videlicet, qui plus animum solicitat, urgetque, et quo magis urget, eo minus taceri, minusque in animo meo oblitterari potuit, nihil novi vel ignoti addens, sed ut refricatus dolor malorum publicorum sensum, tot malis duratum reficiat, magisque notum fiat, belli huius causam maiorem esse quam

non fecerimus. Habet iam beatitudo vestra aequalem his stipendiis exercitum, habet milites domesticorum funerum avidissimos vindices, quibus non precaria, sed perpetua arma exstant, adversum illos nostros semper hostes, christiano nomini nunquam amicos. Placeat modo provisionem non postponere, et eum finem, ut liberata Europa et fidei consors et sedis illius gloria fiat, atque decus. Haec dicens, simulque hinc proficiscens recommitto me pedibus Sanctitatis vestrae, quam Altissimus conservet, iuxta vota regimini Ecclesiae suae sanctae.

nostrum monachum sancti Dominici nobis deditum, ineptum quidem nobis hic adesse affectaret. Quidam vero conventuales largioris conscientiae de ieiuniis primum ac demum de Bacchanalibus, quod eis potius visum est, dimicantes et eius orgia optime fuisse instituta non minimis laudibus efferebant, eum vero noctes atque dies coli asserentes. Alii praeterea contractis membris senio podagraque confecti deum, ut ipsis opem ferret, implorabant. Et ego cum Helia Zaepes in tanta diversitate rerum nostras partes nostrumque munus adimplere, si licuisset, conabamur primum nonnullis lectionibus

ubivis terrarum fuero, tuo honori tuueque dignitati amplificandae Georgium Augustinum nunquam defuturum tibi persuadeas, velim. Etiam atque etiam vale. Ianus nostro in reditu nondum reversus erat. Sabbato tamen proximo, qui est dies tertius Kalendas Iulias, rediit. Quam laeti eum viderimus, vix verbis explicare possem, uti eum, quem magnopere exoptaveramus. Illico eum convenientes tuo ei nomine salutes diximus, quas gratissimas habuit eumque esse ac fore tibi coniunctissimum certo scias. Postquam commoditas temporum aderit, te visendum istuc accedere pollicitus

amplificandae Georgium Augustinum nunquam defuturum tibi persuadeas, velim. Etiam atque etiam vale. Ianus nostro in reditu nondum reversus erat. Sabbato tamen proximo, qui est dies tertius Kalendas Iulias, rediit. Quam laeti eum viderimus, vix verbis explicare possem, uti eum, quem magnopere exoptaveramus. Illico eum convenientes tuo ei nomine salutes diximus, quas gratissimas habuit eumque esse ac fore tibi coniunctissimum certo scias. Postquam commoditas temporum aderit, te visendum istuc accedere pollicitus est. Tua me humanitas commendatum

nunquam defuturum tibi persuadeas, velim. Etiam atque etiam vale. Ianus nostro in reditu nondum reversus erat. Sabbato tamen proximo, qui est dies tertius Kalendas Iulias, rediit. Quam laeti eum viderimus, vix verbis explicare possem, uti eum, quem magnopere exoptaveramus. Illico eum convenientes tuo ei nomine salutes diximus, quas gratissimas habuit eumque esse ac fore tibi coniunctissimum certo scias. Postquam commoditas temporum aderit, te visendum istuc accedere pollicitus est. Tua me humanitas commendatum habeat, tuam praeterea magnificentiam oro,

horum virtute fretus et prospero eventu superioris belli, quo Bizantium expugnaverat tantum illatus dicitur, ut orbem spe amplexus est; trecentos currus, quibus machine expugnandarum urbium gratia comparte deferuntur, eum habere, sunt nonulli, qui affirmant. Illustris despotus, desperata regni tutella traiecto Danubio ad Panones, veluti ad unicam arcem recepisse dicitur. Incredibile dictu profecto est, quantum argenti facti infective detulerit, equidem

has primicias offeram quam tibi? qui me id negotioli suscipere, quod profecto non facile alius fecisset, crebra incitatione compulisti; qui praeterea hunc libellum, me velut in schola dictante, quasi discipulus, aut velut orante, quasi notarius excepisti. nec vero hac sola de causa potissimum tibi eum mitto; sed multo magis, ut tu homo nobis amicissimus, cum inimicitiarum utilitates a Plutarcho sapienter collectas leges, quanto uberiores sint amicitiae nostrae fructus, recognoscas. Ceterum quod ad opusculum ipsum pertinet, nec ego id tibi admodum commendo, nec emitti abs te in vulgus

cohortationibus tuis, Marce aureli, ad interpretandi officium, quod antea constantissime deprecari consveveram, impulisti. Accipe ergo iterum ex eodem Plutarcho libellum, mores negotiosorum hominum comice depingentem; quem ideo studiosis non inutilem fore arbitror, quod sive hoc morbo laborantes eum legent, poterunt sanari; sive plane valentes, qualis tu es, poterunt oblectari. Ceterum si mandatum meum de eo expectas; ad superioris opusculi, cui et hoc annectendum curabis, praefatiunculam te remitto. Nam in praesentia majus quippiam tecum agere constitui. Nomen quidem istud, quod pro

ausum, presentis leticie diem omnes alios longe maxime anteire et omnium gentium ac nacionum gaudia in simili genere salutacionis superare. Nam si magnopere letemur hoste 52 subacto, spoliis, imperiique propagatione, quam maxime gaudere debemus eum nacti principem cuius ductu auspicioque hec et maiora assequi posse non dubitamus. Cuius religio in Deum immortalem, cultusque et pietas eximia huic inclite civitati divinos favores futuros promitit, cuius iusticia nedum suos continere, verum etiam alienos huic inclito et amplissimo imperio

maiorum et iura eorum deffendas, serves et amplifices, qui sepius pro nomine Veneto terra marique strenue 72 73 74 75 76 77 Soli insignia: sola insigna Fortasse unius est Grecia (in margine): gratia (gra) Ulti: utiti Tum demum: eum temum(?) Marcum: Marcus pugnantes sanguinem suum effudere. Et quomodo habetur in Ethicis [In ethicis] , meliorum parentum melior dominatio est, xvi nimirum in defensione et amplitudine subiectorum non solum utilissimum

Nonne, antequam terra Chore, Datan et Abiron absorbuisset, Dominus Moysi iusserat dicens: Praecipe populo uniuerso, ut separetur a tabernaculis Chore, Dathan et Abiron, quo facto mox terra dehiscens uiuos omnes absorbuit. Similiter et sequenti die, cum Dominus propter iniustam populi murmurationem eum igne consumere decreuisset, nonne Moysi ait: Recedite de medio huius multitudinis, quia nunc etiam delebo eos, et euestigio incendium uastare coepit populum. Cui Aaron cum thure non tam maturate occurrere potuit, quin quattuordecim milia hominum et septingenti

animum uelit, quam ut spectet Catonem, partibus non semel fractis, stantem nihilo minus inter ruinas publicas. Π ut Iuppiter spectet Catonem stantem not. lector A2 in marg. Huic etiam exemplum Reguli subicit: Veniamus, ait, ad Regulum. Quid illi fortuna nocuit quod eum documentum fidei, documentum patientiae fecit? Π aduerte Reguli exemplum not. lector A2 in marg. Figunt cutem claui, claui] correxi ex clauis et quocumque fatigatum corpus reclinauit uulneri incumbit, in perpetuam uigiliam

ac instantia aeque praesentia sunt not. lector A2 in marg. uerum quo et ipsi sibi et ceteris innotescant, eorumque uirtus et patientia cognoscatur, quas nisi perpessis multis aduersitatibus et angustiis assequi impossibile est. Non est ergo, ut mea fert opinio, uiro bono flagitandum ut eum Deus aduersa pati prohibeat (ceterum potius illud postulandum quo in malis non corruat), sed uniuersa, quae mortalibus accidere possunt, magno constantique animo perferat. Siquidem tunc demum uir bonus, constans, sanctus, uerus amicus Dei poterit appellari, tunc

eruditus audiamus: Ego, inquit, Nabuchodonosor oculos meos ad caelum leuaui et sensus meus redditus est mihi; et Altissimum benedixi et uiuentem in sempiternum laudaui ac glorificaui, quia potestas eius potestas sempiterna et regnum eius in omnem generationem; et cuncti habitatores terrae apud eum in nihilum reputati sunt; iuxta enim uoluntatem suam facit tam in uirtutibus caeli, quam in habitatoribus terrae et non est qui resistat manui eius et dicat ei: Quare fecisti? Et concludit dicens: Igitur ego Nabuchodonosor laudo magnifico et glorifico Regem caeli, quia omnia opera eius uera et

gloriam altitudinis oculorum eius; dixit enim: “In fortitudine manus ego feci et in sapientia mea intellexi et abstuli terminos populorum,” et cetera. Idcirco iratus Dominus arguens stultitiam eius et reprobans inanitatem ait: Numquid gloriabitur securis contra eum, qui secat ea? ea] corr. lector A1 ex mea Aut exaltabitur serra contra eum a quo trahitur? Quomodo si eleuetur uirga contra eleuantem se, et exaltetur baculus qui utique lignum est. Ob hoc subiungit propheta poenam dicens: Propter hoc mittet Dominus dominator

feci et in sapientia mea intellexi et abstuli terminos populorum,” et cetera. Idcirco iratus Dominus arguens stultitiam eius et reprobans inanitatem ait: Numquid gloriabitur securis contra eum, qui secat ea? ea] corr. lector A1 ex mea Aut exaltabitur serra contra eum a quo trahitur? Quomodo si eleuetur uirga contra eleuantem se, et exaltetur baculus qui utique lignum est. Ob hoc subiungit propheta poenam dicens: Propter hoc mittet Dominus dominator exercituum in pinguibus eius tenuitatem, et subtus gloria eius succensa ardebit quasi combustio ignis; et erit

et erit terrore profugus; et reliquiae ligni saltus eius prae paucitate numerabitur et puer scribet eos. Huius amentiam pulchre arguit Hieronymus: O stultissime, ait, mortalium, Dei iram tuam putas esse sapientiam et illius iussionem ad tuam refers fortitudinem? Quomodo si securis glorietur contra eum qui securim tenet, et serra contra eum a quo trahitur, et dicant opera cuncta, quae per securim et serram fiunt, sua se arte perfecta. Et si eleuet quispiam uirgam et exaltet baculum cum potentia ad percutiendum, quem uoluerit, et ipsa uirga et baculus

ligni saltus eius prae paucitate numerabitur et puer scribet eos. Huius amentiam pulchre arguit Hieronymus: O stultissime, ait, mortalium, Dei iram tuam putas esse sapientiam et illius iussionem ad tuam refers fortitudinem? Quomodo si securis glorietur contra eum qui securim tenet, et serra contra eum a quo trahitur, et dicant opera cuncta, quae per securim et serram fiunt, sua se arte perfecta. Et si eleuet quispiam uirgam et exaltet baculum cum potentia ad percutiendum, quem uoluerit, et ipsa uirga et baculus glorientur et dicant a se percussum esse, qui

patris nostri; aut parentum neglegentiae tribuendum est quod paruuli sine baptismo moriuntur, ut nihil ibi agant diuina iudicia. Quid dicam quod paruulus aliquando ante baptisma exspirat? Etiam festinantibus parentibus et paratis ministris ut paruulus baptisetur, Deo tamen uolente non datur, qui eum paululum in hac uita non tenuit ut daretur. Quid est quod aliquando paruulis infidelium filiis potuit ne irent in perditionem, et filiis fidelium non potuit baptismate subueniri? Vbi certe ostenditur quod personarum apud Deum non sit acceptio; alioquin electorum suorum magis quam inimicorum

Ioannes Episcopus Quinque-ecclesiensis, Galeotto suo. S. Scribis mihi, quanta malignatus sit inimicus in Sancto . Hic vero parce quaeso, si quae praeter ingenium meum loquar confidentius. Ignorat ille miser, ignorat quanta et ego remachinatus fuerim in eum. Si quid inceptasset, expertus profecto fuisset, uter nostrum plus possit, sive in Curia, sive alibi, vel auctoritate vel lingva et rebus omnibus. Equidem non video, qua in re ipse nobis nocere possit. An ne in Hungaria ex Episcopis evadamus Archiepiscopi? At iam sumus. An ne Romae efficiamur

proscribere, et in eos dicere, qui possunt edicere? Tu tamen in his utere iudicio tuo, et prudentiorum; mihi pro amicitia satis fuerit admonuisse. Quod legationem meam ex te quaeritat rex, mediocriter laetor. Scio voluptati sibi esse non tam facta ipsa et rerum ordinem, quam sales tuos; nec dubito eum magis delectari narratis tuis, quam gestis nostris. Postremo suades ut libros mittam. An nondum etiam satis misisse videor? Graeci mihi soli restant, Latinos iam omnes abstulistis. Dii melius! quod nemo vestrum Graece scit! Puto et ex Graecis nullum mihi fecissetis reliquum. Quodsi didiceritis,

ille igneus claustris lassatis erumpit sedesque antiquas relinquit, quocum homo ipsam pariter animam exhalat. Passiones uero, quae appetitum in fugam uertunt et eum in se ipsum contrahere cogunt, ueluti res obscena uisum , non tantum nocent ratione motus, sed etiam ipsius pestiferi cibi administratione. Illud enim animo nostro res tristes

et modo hac modo illac erumpere conatur. Quod quidem ex ipso corporis habitu uidere licet, siquidem cum aegritudine aut anxietate premitur quispiam: nullus eum locus capit, nullus retinet; nunc resupinus recumbit, nunc deambulando fatigatur, huc atque illuc cursitans interdum iacet, interdum sedet; et post paululum consurgit, gemit, eiulat, uociferat, agitat caput et

quid altitudo animi, quid acta tua uita, quid studia, quid artes, quibus a pueritia floruisti, a te flagitent, tu uides. Vide, quaeso, quam prudenter eum admonuit et obliqua oratione insolentiam simul atque arrogantiam euitauit, et quod propter suam modestiam ac amici auctoritatem grauitatemque, cui tantum tribuit ut eum monere non audeat, se facturum negauit, tamen sapientissime effecit.

Vide, quaeso, quam prudenter eum admonuit et obliqua oratione insolentiam simul atque arrogantiam euitauit, et quod propter suam modestiam ac amici auctoritatem grauitatemque, cui tantum tribuit ut eum monere non audeat, se facturum negauit, tamen sapientissime effecit. Induxit eum pulcherrime omneque ipsius studium accendit ad tuendam honoris existimationisque suae rationem

obliqua oratione insolentiam simul atque arrogantiam euitauit, et quod propter suam modestiam ac amici auctoritatem grauitatemque, cui tantum tribuit ut eum monere non audeat, se facturum negauit, tamen sapientissime effecit. Induxit eum pulcherrime omneque ipsius studium accendit ad tuendam honoris existimationisque suae rationem ad curandumque diligentius ne opinionem praeclaram, quam homines de sapientia et

abiecisset, misso Samum caduceatore uoluit ius cum eo hospitii soluere. Quod ideo fecit ne in tristem aliquem grauemque casum incidente Polycrate animi dolorem, ueluti de hospite, ipse contraheret. Neque eum profecto fefellit opinio. Nam post aliquot annos Polycrates ab Oroete quodam Persa Asiae praefecto dolo captus miserrimoque patibulo extinctus est. Hic illius sapientissimae Demetrii sententiae ueritatem intueri licet, qua

(ut egregie etiam sentit Seneca) probat, illisque fortunam, qua eos exerceat, assignat, at imbecilles et effeminatos respuit, nec dignos ducit a quibus fortuna aliquando uincatur. Hanc sententiam primus Plato posuit, quam cum apud eum legisset Callimachus adeo pudore simul et dolore accensus est, quod ei nihil aduersi accidisset, ut se e muro in mare praecipitem daret. Furorem non laudo, laudo tamen singularem uirtutis aemulationem.

contumelia aut iniuria affectum; Cyrenaici lugentem censent admonendum conditionis humanae prudentisque esse officium uniuersas, prius quam accidant, praemeditasse calamitates seque ita comparasse ut nihil eum inparatum offendat. At Cicero haec omnia consolationis medicamina complexus est, et recte quidem. Neque enim omnes similiter mouentur, uerum alius alio et unus quidem grauius quam alter, neque satis exploratum habes quid cui magis

medelis experitur nec eorum, quae conducere putat, intentatum quicquam relinquit. Nititurque praecipue scitus medicus morbum tollere funditus, aut, si id nequit, dolorem sedare laborat, aut saltem minuere, et si neque id datur, comprimere eum curat, ne in amplius manans sana membra ualeat uitiare. Diuertere quoque minus noxiis itineribus conatur. His rationibus omnis medicorum ars procedit, quarum et medico animae nulla prorsus omittenda est. Verum

esse; sedatur uero si iuste eos uel utiliter afflictos declarabimus. Minuitur cum paruum esse persuadetur; cum autem non nouum aut insperatum agnoscitur, comprimitur haud mediocriter; sed diuertitur cum animum ad aliam curam traducimus aut eum noua uoluptate demulcemus. II 2 De tempore consolandi Haec uero cuncta quo pacto sigillatim fieri queant, dicere incipiemus, si prius hoc unum consolatorem

laborabis . Ista prudentia Seneca, in consolando Lucilio scilicet, accommodatissime usus est, quem cum accepisset uehementius morte Flacci amici sui commotum, principio eum dolere non prohibuit, ceterum ut id modestius faceret, diligenter admonuit: "Moleste" inquit "fers discessisse Flaccum amicum tuum; plus tamen aequo dolere te nolo. Illud ut non doleas uix audebo exigere a te; et esse melius scio. Sed cui

quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum: "Paule, uirtus in infirmitate perficitur." Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam.

inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla

tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui diuino iudicio breui eum consecutus est. Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris

Quod institutum superiores Daciae populos diligentissime seruasse scribit Herodotus. Nam ortum cuiusque paruuli domestici amici ac parentes magnis excipiebant lamentis ac lacrimis querentes eum ad tantas miserias huius uitae natum, funus uero choreis cantu diuersisque harmoniis magna cum laetitia producebant, optime dicentes cum eis factum esse qui hac aerumnosa molestissimaque uita sunt liberati.

acerbitate laqueo uitam finisse. Narrant quoque fide digni historiarum scriptores, quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum.

duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum, cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo,

quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum: "Paule, uirtus in infirmitate perficitur." Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam.

quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum: "Paule, uirtus in infirmitate perficitur." Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam.

quia carnem magis rebellem animo facit, quod nulli bono optandum esse debet, immo praecipue abhominandum. Sic apostolus non in sanitate, sed in infirmitatibus gloriabatur: "Cum enim", inquit, "infirmor, fortior sum." Et Dominus ad eum: "Paule, uirtus in infirmitate perficitur." Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam.

inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla

inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla

inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter, quod ad tanta tamque incredibilia bona ducit, non libens amplectetur, quo emenso nulla reliqua cura, nulla sollicitudo, nulla

tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui diuino iudicio breui eum consecutus est. Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris

tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui diuino iudicio breui eum consecutus est. Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est cum duceretur ad supplicium: "Legesne Lycurgi contemnis?" quod hilaris

Quod institutum superiores Daciae populos diligentissime seruasse scribit Herodotus. Nam ortum cuiusque paruuli domestici amici ac parentes magnis excipiebant lamentis ac lacrimis querentes eum ad tantas miserias huius uitae natum, funus uero choreis cantu diuersisque harmoniis magna cum laetitia producebant, optime dicentes cum eis factum esse qui hac aerumnosa molestissimaque uita sunt liberati.

acerbitate laqueo uitam finisse. Narrant quoque fide digni historiarum scriptores, quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum.

duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum, cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo,

Quod institutum superiores Daciae populos diligentissime seruasse scribit Herodotus. Nam ortum cuiusque paruuli domestici amici ac parentes magnis excipiebant lamentis ac lacrimis querentes eum ad tantas miserias huius uitae natum, funus uero choreis cantu diuersisque harmoniis magna cum laetitia producebant, optime dicentes cum eis factum esse qui hac aerumnosa molestissimaque uita sunt liberati.

Quod institutum superiores Daciae populos diligentissime seruasse scribit Herodotus. Nam ortum cuiusque paruuli domestici amici ac parentes magnis excipiebant lamentis ac lacrimis querentes eum ad tantas miserias huius uitae natum, funus uero choreis cantu diuersisque harmoniis magna cum laetitia producebant, optime dicentes cum eis factum esse qui hac aerumnosa molestissimaque uita sunt liberati.

acerbitate laqueo uitam finisse. Narrant quoque fide digni historiarum scriptores, quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum.

acerbitate laqueo uitam finisse. Narrant quoque fide digni historiarum scriptores, quod etiam Vergilius attigit, Pigmalionem Sychaeum auunculum suum eundemque generum sine respectu pietatis occidisse cupientem ei thesauros, quos eum reconditos tenere acceperat, auferre, a Polymnestore autem rege Traciae Polydorum regis Priami filium cupidine auri, quod ei Priamus una cum filio crediderat, impiissime necatum.

duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum, cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo,

duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas uentitabat ut omnia specularetur et perscrutaretur ante. Et cum fossa lata lectum circumdedisset, eiusque fossae transitum ponticulo ligneo coniunxisset, eum ipsum, cum fores cubiculi clauserat, detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo,

Iustus es Domine, et omnia iudicia tua iusta sunt, et omnes uiae tuae misericordia et ueritas. Sic et Dauid et se et socios suos consolatus est cum in eum Semei male dicta congeretur postularetque Abisai supplicium ab eo sumere cui ait rex: Quid mihi et tibi filii Saruiae dimitte eum ut maledicat! Dominus enim praecepit ei ut malediceret Dauid. Quis est qui audeat dicere quare sic

Sic et Dauid et se et socios suos consolatus est cum in eum Semei male dicta congeretur postularetque Abisai supplicium ab eo sumere cui ait rex: Quid mihi et tibi filii Saruiae dimitte eum ut maledicat! Dominus enim praecepit ei ut malediceret Dauid. Quis est qui audeat dicere quare sic fecit? Posteriore uero ratione utebantur fratres Ioseph quando

At si bellator aliquis dolorem uulneris aut contemnat aut nesciat, dum omnibus uiuacitatis sensibus solam uidetur cogitare uictoriam. Nam et qui tempore hiemis uadit ad balneas prius asperitatem frigoris nudus patienter excipit quia eum secutura calefactio consolatur; ita certa spes rem uincit instantem, ut illud quodammodo esse incipiat quod futurum est, et desinat esse quod praesens est. "Vt in me", inquit Dominus "pacem habeatis", hoc est dicere: firmius uobis sit quod

quod, uelimus nolimus, longius abesse non potest. Nam si nongentos uitae extenderemus annos, ut ante diluuium uiuebat genus humanum, et Mathusalem nobis tempora donarentur, tamen nihil esset praeterita longitudo quae esse desisset. Etenim inter eum qui decem uixit annos et illum qui mille, postquam idem uitae finis aduenerit et irrecusabilis mortis necessitas, transactum omne tantundem est nisi quod magis senex onustus peccatorum fasce proficiscitur. Optima quaeque dies miseris

inexspectatusque exstinxit casus. Ista autem homines idcirco molestius ferunt quod in aliis se ac suos iniuria uel saltem ignominia affectos putant, in aliis infortunia immerita pati queruntur. Quibus quoniam casus naturae liber est, eum tolerant leuius; idcirco hi facilius leuantur, illi difficillime; uix enim etiam a doctissimis sapientissimisque uiris aliquid ad hunc locum accommodatum idoneumue inueniri potest. Quod quidem uel ex illis Senecae dictis intelligi potest ubi

Nec mirum esse debet si mortales in pompa funerum tantam curam suscipiant cum huiusmodi opus ipse quoque Saluator inter pietatis munera annumerauerit commendaueritque illam quae in sepulturam suam unguento eum perunxerat. Vel Abrahae quanta cura sepulturae et suae et uxoris fuit? Similiter et Iacob qui iussit tot dierum itinere corpus suum ab Aegypto ad sepulchrum suorum referre; Ioseph moriens mandauit, cum ab Aegypto exirent, ossa sua

aegrotantis diminuere atque id quo pacto consequi ualeat iam his, quae tradidimus, instructus esse potest. Verum non minus proposito suo conducere ualebit si rectam assequatur rationem, qua maerorem omnem queat comprimere, et non permittere eum licentiosius permanare. Hanc uero Cyrenaici, ut ab initio docuimus, praecipuam et unicam esse posuerunt cunctorum casuum humanorum diligentem praemeditationem. Nihil enim,

tibi scribo, is qui amicum Serenum carissimum tam immodice fleui ut (quod minime uelim) inter exempla sim eorum quos dolor uicit. Hodie tamen factum meum damno et intelligo ut maximam mihi causam sic lugendi fuisse quod numquam cogitaueram mori eum ante me posse. Hoc unum mihi occurrebat minorem esse et multo minorem, tamquam ordinem fata seruarent. Itaque assidue cogitemus tam de nostra quam omnium, quos diligimus, mortalitate. Tunc ego debui dicere: 'Minor est Serenus meus; quid ad

se ostendat et suo se uelit iudicio condemnare, ut qui aliis simili in causa opem saepius egregiam nauauerit, sibi ipsi illam non deneget. Quo pacto Seruius Sulpicius Tullium compellat: noli te obliuisci Ciceronem esse et eum qui aliis consueueris praecipere et dare consilium neque imiteris malos medicos, qui in alienis morbis profitentur se tenere medicinae scientiam, ipsi se curare non possunt; sed potius, quae tute praecipere soles, tute tibi subice atque apud

existimans idque ueritus me ipse collegi et ea, quae didiceram legeram acceperam, grauiora duxi tua auctoritate addita. Quibus uerbis nihil aliud egit quam ipsum admonere eum se sibi praestet quem se exhibuit aliis, ac talem se ipsum reddat quales alios esse uolebat. IV 3 Secundus locus ab exemplo Ad haec subicere conueniet exempla illorum

Cicero Brutum est consolatus: Nunc populo et scaenae, ut dicitur, tibi seruiendum est. Nam cum in te non solum exercitus tui, sed omnium ciuium ac paene gentium coniecti oculi sint, minime decet, propter quem fortiores ceteri sumus, eum ipsum animo debilitatum uideri. Haud minus scite hoc ipsum et ille diuus ecclesiae fecit orator cum consolaretur Heliodorum episcopum a congrua poetae

Simili ratione Ioab a luctu Dauid regem reuocauit, quo ob necem Absalom filii sui uehementius cruciabatur. Cum enim rex capite uelato resideret et filii casum ingemisceret, introiuit ad eum Ioab hisque uerbis allocutus est: "O rex, aperte demonstras ex his, quae geris, te odio habere et abhorrere eos qui te diligunt et pro te pericula sustinent, immo et te ipsum tuamque generationem uniuersam aspernaris, inimicos autem tuos

suos uidentes tribulationem eius gaudio inpartiatur. Multi enim hac ratione se cohibere consueuerunt ac dolorem dissimulare. Vnde et Ouidius audiens quendam aemulum suum laetari infortunio suo scribit ad eum: Non adeo cecidi, quamuis abiectus, ut infra te quoque sim, inferius quo nihil esse potest. Vbi se longo carmine consolatur ostenditque inimico

sollicitum perscripsit: doleo te sapientia prope singulari non tuis bonis delectari potius quam alienis malis laborare. Inuitat eum ad bene actorum contemplationem, et merito quidem, quia, ut sapientissime idem alio in loco ait, acta aetas honeste ac splendide tantam affert consolationem ut eos, qui ita uixerunt, aut non attingat aegritudo aut perleuiter pungat.

Idem fecit et Hieronymus ad Theodoram: Carissima filia, hanc epistulam meam amoris mei illum habeto epithaphium et quicquid posse me scieris in opere spirituali, audacter impera, ut sciant saecula post futura eum, qui dicit in Isaia Posuit me ut sagittam electam in pharetra sua abscondit me, duos uiros tanti maris atque terrarum inter se spatiis seperatos suo acumine uulnerasse.

Placita enim erat Domino anima illius. Aut forsan, si superuixisset, acerbos dolores, uel ex eius prauis moribus uel ex miserabiliori casu suscepisses. Quanto enim satius fuerat Priamo si Paridem e cunabulis ad tumulum transtulisset quam quod eum adultum uidit cum illa nobili et exitiali praeda ad domum ouantem reuerti? Vel Clytaemnestrae nonne fuisset melius si numquam Orestem genuisset? Brutum quoque, qui primus Romanae conditor fuit libertatis, putasne multo fuisse fortunatiorem

ac calumniatoribus suis. Cuius rei honestatem etiam falsae religionis cultores uiderunt atque comprobauerunt. Vnde cum Demosthenes saeuientem in Athenienses Alexandrum mitigare cuperet, non habuit maiorem laudem ad quam eum adhortaretur aut quod ei pro clementia ipsius dignum pretium polliceretur quam quod ait: "Nihil habet fortuna tua maius quam ut possis, nec nostra melius quam ut uelis conseruare quam plurimos." Quam sententiam propter praestantiam et

malitiasque, ac perfidias humanas intorquere ac iaculari consueuerunt. Ex quorum numero est illud Iob: Pereat dies in qua natus sum et nox in qua dictum est conceptus est homo. Dies illa uertatur in tenebras non requirat eum Dominus desuper et non sit in recordatione nec illustretur in lumine. Ceterum haec atque eiusmodi uix et raro salua Dei reuerentia ac ipsius hominis

puta cum conatur magna mala inferre aut uniuersis exspoliare bonis, nec tamen potest efficere; ex hoc se consolantur homines tamquam quandam ultionem ex hoste sumpsissent, sed uident eum non omnino uoti sui compotem factum. Istorsum spectat quod Ouidius ait:
En ego, cum caream patria uobisque domoque
raptaque sint adimi quae potuere mihi,
ingenio tamen ipse meo comitorque

domitum Martia Roma, legar. Ista eadem ratione et complures Dominici sanguinis testes, dum ab impiis tortoribus uariis cruciatibus eum negare compellerentur, se ipsos consolati sunt illudendo hostibus suis ac dicendo: Frustra laboratis, nec quod cupitis ullo poenarum genere a nobis extorquebitis; etsi in corpus potestatem

qui lugent quoniam consolabuntur. Hinc et apostolus in nullo gloriabatur nisi in tribulationibus suis; beatum quippe non dubitabat esse eum, qui in tribulationibus suffert, quoniam, quem probatus fuerit, accipiet coronam quam repromisit deus diligenti se. Idcirco et ipse dicebat: Si contolerabimus, et corregnabimus.

II.13.2 Aug. de civ. 22,21,32-22,7 II.13.3 cf. Cic. Tusc. I 34 (84) | ne...sublatus est pro legere eum librum prohibitum dicitur (quae itidem in V1) II.14.1 tamen addidit | ualuerunt ] potuerunt V1

II.13.2 Aug. de civ. 22,21,32-22,7 II.13.3 cf. Cic. Tusc. I 34 (84) | ne...sublatus est pro legere eum librum prohibitum dicitur (quae itidem in V1) II.14.1 tamen addidit | ualuerunt ] potuerunt V1

II.13.2 Aug. de civ. 22,21,32-22,7 II.13.3 cf. Cic. Tusc. I 34 (84) | ne...sublatus est pro legere eum librum prohibitum dicitur (quae itidem in V1) II.14.1 tamen addidit | ualuerunt ] potuerunt V1

IV.4.2 Boeth. Cons. phil. 2P4,18, ubi in om. Boeth. IV.4.3 Cic. fam. 5,16,5-6, ubi eum semper te pro cum te semper; possimus IV.4.4 Sen. ep. 63,12-13 IV.4.4 tormento ] dolore V1 | Sen. ep. 63,3-4,

IV.19.9 Vulg. Mat. 16,24 IV.19.10 coronam ] coronam uitę V1 diligenti pro diligentibus ] diligentibus eum V1 | contolerabimus ] tolerabimus V1 | cf. Vulg. 2 Tim 2,12 IV.19.11 Vulg. Iac. 5,1-3

strenuus minister ad futurum sedis apostolicae mittitur antistitem. Quem ubi conspexisset Franciscus iam religionis ueste indutum, quam idcirco iuuenis in itinere assumpserat quo se facilius magistro suo insinuaret, multis eum hortatus est ut ad suos remearet et matris fratrumque curam, ut coeperat, ageret uel maturiorem domi praestolaretur aetatem, quae pati melius iugum Christi posset. Sed cum pueri constantiam nullis blanditiis, nullis persuasionibus,

praestolaretur aetatem, quae pati melius iugum Christi posset. Sed cum pueri constantiam nullis blanditiis, nullis persuasionibus, nullis denique minis euincere posset, diuinum, ut erat, in eo aliquod munus arbitratus, hortantibus fratribus diui eum Francisci sacris initiauit, seruatisque pro more religionis rite caerimoniis uestem Christi induit. Qua assumpta ita omnia tyrocinii rudimenta libens promptusque et perdiscebat et exsequebatur ut nemo dubitaret et prudentiam illi et uires ante

ut nemo dubitaret et prudentiam illi et uires ante aetatem non nisi diuinitus subministrari. Quas ob res omnibus carus, omnibus dilectus esse coepit, praecipue autem ipsi auunculo suo, qui diuina eius indole mirifice delectatus piissimo sanctissimoque eum amplectebatur affectu. Vnde sibi curandum statuit ut tam excellens ingenium per bonas artes excoleretur. Itaque docto cuidam grammatico Latinis eum litteris Vicheriae imbuendum tradidit, quibus mira celeritate perceptis mox Ticinium, deinde Patauiuum,

coepit, praecipue autem ipsi auunculo suo, qui diuina eius indole mirifice delectatus piissimo sanctissimoque eum amplectebatur affectu. Vnde sibi curandum statuit ut tam excellens ingenium per bonas artes excoleretur. Itaque docto cuidam grammatico Latinis eum litteris Vicheriae imbuendum tradidit, quibus mira celeritate perceptis mox Ticinium, deinde Patauiuum, subinde Venetias, Bononiam, Perusium, Senam, Ferariamque misit ut, quaecumque in tam celeberrimis Italiae gymnasiis aut liberalium artium

potuisse. Habeo hic testes complures, familiares eius, uiros quidem doctissimos, quibuscum inter cenandum de uariis disciplinarum studiis frequenter disserere consueuerat adeo acute adeoque prompte ac subtiliter de quaestione proposita ut eum putares die noctuque nulli adeo alii rei quam euoluendis theologorum philosophorumque libris uacare. Tenebat fixa memoriae quaecunque ab ineunte aetate a praeceptoribus audierat. Vigebat praeterea stupendo ingenii acumine, cuius perspicacitate facile in

suum hortari, coepit importunius compellere Romam peteret atque in ea urbe uersari uellet, in qua a maximo omnium rectore deo futurus summus pontifex erat designatus; ubi et seipsum accepturum ab eo cardinalatus decus et alios uniuersos honores, quibus eum functum uidimus, mira asseueratione praedicebat. Cerno hic nonnullos praelatos et ex aliis ordinibus uiros praestantes a quibus magna cum attestatione audiui singula haec, quae gessit, multis ante annis ab ipso praedicta fuisse. Itaque repugnantem

suum per uaria bonorum incrementa ad summum apostolatus culmen conscendisse uideret, pro quibus laboribus et pro tam diligenti nauata opera eadem ipsa diuina prouidentia, quae semper infirma mundi eligere consueuit ut fortia quaeque confundat, cardinalis eum dignitatis splendore uoluit illustrare omnibusque mundi principibus ostendere quo ministro et ex quam humili loco accepto uoluerit in sui uicarii assumptione uti, ut discerent uniuersi ueram certamque esse illam

eorum accepisset qui nuper in hunc sacrosanctum senatum apostolicum lecti noscuntur, seque ab inuidis atque malignis impie ac flagitiose eius criminis insimulari persancte iurabat. Angi eum uehementer et summis animi cruciatibus torqueri uideres quod sibi, ut dicebat, per detrahentium liuorem non liceret in uiros praestantes ac bene meritos officiosum esse. Vbi nunc sunt rubiginosa illa maliuolorum pectora, ubi sunt dirissimo felle

. Itaque, ut propositus ordo postulat, nunc ipsius prudentiam contemplemur, quamuis eius excellentia iam per ea, quae narrauimus, magna ex parte potuit esse manifesta. Quamobrem tantum eam partem attingam qua ita sese inter principes christianos gessit ut, cum unius erga eum beniuolentiam consideres, credas ab aliis minime dilectum. Lex quippe amicitiae ita habet ut amicos inimicorum minime diligamus; hic tamen sua prudentia consecutus est ut aeque carus omnibus haberetur, nec ullus esset qui eius amicitiam

ullus esset qui eius amicitiam ultro non expeteret, et adeptam studiis omnibus non coleret atque foueret. Ostendit id nouissima haec ipsius legatio in qua omnes Italiae populi singulique ipsorum principes summis decertarunt studiis quisnam eum amplioribus honoribus exciperet et prosequeretur, illeque se uicisse putabat qui plurima in eum ornamenta contulisset. In quibus acceptandis adeo prudens temperamentum inibat ut, cum omnium communis esset

haec ipsius legatio in qua omnes Italiae populi singulique ipsorum principes summis decertarunt studiis quisnam eum amplioribus honoribus exciperet et prosequeretur, illeque se uicisse putabat qui plurima in eum ornamenta contulisset. In quibus acceptandis adeo prudens temperamentum inibat ut, cum omnium communis esset amicus, singuli tamen sibi eum uendicasse putabant. Vnde sua illi negotia credebant, et rerum omnium summam fidei ipsius ultro committebant. Fallebat neminem, et communem rem

exciperet et prosequeretur, illeque se uicisse putabat qui plurima in eum ornamenta contulisset. In quibus acceptandis adeo prudens temperamentum inibat ut, cum omnium communis esset amicus, singuli tamen sibi eum uendicasse putabant. Vnde sua illi negotia credebant, et rerum omnium summam fidei ipsius ultro committebant. Fallebat neminem, et communem rem gerendo singulorum tamen uidebatur aduocatus. Secedebat bis terque per diem in cubiculum aut in aliquem secretiorem locum in quo ad multam horam

tacitus secum computabat; totas enim animi uires, postquam a legatione redierat, in pacem Italiae et perfidi hostis Christiani exitum intenderat, id unum moliebatur, id parabat, illuc omnia sua studia conuerterat, fecissetque uotis satis ni eum nobis haec dira atque crudelis mors tam repente praeripuisset. Vincebat ingenio humana consilia, et tantum grauioribus reipublicae curis natus uidebatur; haec erat praecipua eius uoluptas, a qua nullis aliis oblectamentis poterat diuelli,

uictus perpetuo suppetere posset. Insuper et bibliothecam his proximis diebus adiecturus erat praestantissimis omnium scientiarum libris egregiae refertam. Sed dei uoluntate nobis tam repente ademptus est, non quod tam piis operibus non delectaretur deus, uerum (quod ualde pertimesco) ut eum calamitatibus, quibus forsan in nostra crimina desaeuire decreuit, immeritum subtraheret, et pro adimpleto bene ministerio, cuius gratia eum procreauerat, congruis praemiis afficere non

deus, uerum (quod ualde pertimesco) ut eum calamitatibus, quibus forsan in nostra crimina desaeuire decreuit, immeritum subtraheret, et pro adimpleto bene ministerio, cuius gratia eum procreauerat, congruis praemiis afficere non differret. Cuius miserationis dilectionisque certa indicia in ipsius uidimus morte; quam, cum multis ante diebus aduentare praesentiret, intrepidus tamen expectauit. Languoris dolores mira

fortuna capere potuit, abunde consecutus est. Nobis forsan amplius uiuere poterat, et nimirum magno et ornamento et utilitati. Sed non est amicorum officium sua commoda ex amici spectare incommodis. Quicquid superuixisset, doloribus superuixisset et laboribus; quibus quoniam eum diuina clementia misericorditer subduxit, gratias illi agamus atque dicamus Dominus dedit, dominus abstulit; sicut domino placuit, ita factum est; sit nomen domini benedictum. Cf. Iob 1, 21: Dominus dedit Dominus abstulit

copias ad resumendas uires atque animi laxandi gratia exponunt. Milites ac turba omnis uenationi incumbit: per saltusque ac ferarum latibula discurrunt. Dum uariae ferae capiuntur, adolescens quidam, Dalmata natione et lingua, urso mirae magnitudinis occurrit, dumque eum uenabulo transfigere studet, ursus uitato ictu adolescentem occupat atque prosternit. Iuuenis praesenti animo ambas auriculas eius manibus apprehendit, caputque ferae a se tam diu remotum tenuit, ne ab ea dentibus laceraretur, quoad alter adolescens eiusdem gentis accurrens ursum a tergo gladio

Coriolani Cepionis Petri Mocenici imperatoris gestorum liber secundus Dum imperator operi instat, Antonius, magnae audaciae ac strenuae uirtutis adolescens, natione Siculus, ausurus memorabile facinus ad eum uenit. Narrat se Chalcide a Turcis captum, exinde multo tempore Calipoli seruum fuisse, dumque ibi degeret perspexisse naualia Othomani Calipoli absque excubiis incustodita manere. Praeterea domum iuxta naualia esse magnam, ac

coit, duo munitissima castella ex utraque parte inuicem opposita aedificauit, ad quae multas bombardas mirae magnitudinis constituit, praefectisque castellorum mandauit, si qua nauis illis inuitis transire uellet, bombardis fractam submergerent. Igitur imperator collaudato adolescente promissis eum onerat, si ea quae animo conceperat exequeretur. Deinde ab eo quaesita mature expedit. Antonius paratis necessariis intra paucos dies munitiones Hellesponti simulato mercatore superat, eadenque die Calipolim uenit atque

fluitantia, deinde nauiculam submersam offendissent, animaduerterunt mercatorem illum hesternum poma uendentem tale facinus patrasse. Igitur armati ad persequendum Antonium mittuntur, qui, prodentibus eum uestigiis, quoniam per arenosam humum iter fecerat, confestim ad siluam tendunt. Et iam ad latebras Antonii prope uentum erat, cum Rado, magni animi adolescens, manu promptus, natione Dalmata, Butuani oppidi accola, unus ex comitibus

oppido adnauigans omnia prius circumspicit, deinde sublimis ac eminens in puppi cursum manu magistro ostendit, qui inter frequentes bombardas et ingruentia tela primus portum subiit. Subsequitur regius dux, deinde legati ac tota classis. Imperator expositis copiis ad praefectum mittit, qui eum monerent, ut oppidum dedat: quod nisi dediderit, quicquid uictoribus in uictos licet esse passurum. Mos est Turcorum principum a ducibus qui in alienas prouincias excursiones faciunt de omnibus captiuis quintam partem accipere. Maxime uero eligere solent a decimo ad sextum decimum

ditionem uenerat) ne tempus amitteret, Lyciam, quoniam ea regio adhuc intacta erat, petere statuit. Caeterum, quia regem Cyprium ex fluxu uentris aduersa ualitudine laborare audierat, ad eum uisendum diuertit; quem graui ualitudine oppressum offendit, solatusque eum, ad patientiam morbi hortatus est. Tum rex: Vides- inquit-, clarissime imperator, me ex afflictione grauissimi morbi ad extremum uitae esse perductum. Vitalem enim spiritum me deficere sentio: igitur uxorem meam

adhuc intacta erat, petere statuit. Caeterum, quia regem Cyprium ex fluxu uentris aduersa ualitudine laborare audierat, ad eum uisendum diuertit; quem graui ualitudine oppressum offendit, solatusque eum, ad patientiam morbi hortatus est. Tum rex: Vides- inquit-, clarissime imperator, me ex afflictione grauissimi morbi ad extremum uitae esse perductum. Vitalem enim spiritum me deficere sentio: igitur uxorem meam grauidam cum postumo haeredem instituo. Ea est filia Marci

ad maiora tendens, Hellesponti munitiones superare statuit, aliqua graui iactura hostem afficere cupiens. Quapropter praefectos nauium ad se uocat, quibus consilium suum aperit, tum uti naues paratas et instructas habeant iubet. Dum imperator in his occupatus est, uenerunt ad eum duo oratores missi a Carola, Cypri regis sorore, quae, iam multis annis regno a fratre expulsa, Rhodi morabatur. Haec nupta est Lodouico, ducis Allobrogum filio, uiro ignauo, qui relicta uxore domi inter concubinas luxuriose uitam

tamen leuatis oculis gratias imperatori agit, se et regnum supplici oratione ei commendans. Imperator, leuato aliquantulum animo reginae, eam relinquens Ciliciam adnauigat, Usunasanum ibi expectaturus. Dumque in portu Corici cum classe esset, uenit ad eum Lodouicus Laoridanus, pontificiae nauis praefectus. Nam Pontifex Maximus legatum miserat Laurentium Zanum, archiepiscopum Spalatensem, cum decem triremibus, qui, Rhodum ueniens, ultra progredi noluit, nisi prius de aduentu suo quidque in animo

trecenta et uiginti milia expleuerat. Ex regiis ad decem milia, ex Othomani quadraginta milia desiderati sunt. Rex ergo non copiis, nec uirtute militum ab Othomano, sed arte atque tormentis superatus est. Imperator his ex litteris Katarini Zeni cognitis, qui eum etiam monebat, ne hoc anno ultra regem expectaret (nam instante hieme in hiberna exercitum rex ducturus erat), Cilicia soluens Cyprum concessit, de filio nato reginae gratulaturus, quem antea enixam audiuerat, simulque si qua ad tutandum regnum necessaria forent

delituerat. Quem quidam Nicolaus, Epirota genere, uir omnibus probris obnoxius, coniuratis prodidit, qui ad locum uenientes, data fide, Andream euocant. Tum satellites coniuratorum, simul cum Marco Bembo, Andreae ex sorore nepote, eum trucidant, uestibusque expoliatos nuda corpora relinquunt, quae quidam dispensator Andreae in aede diui Dominici sepeliuit. Ex foedere antiquo

cum eo duos legatos, Lodouicum Bembum, qui ante biennium legatus etiam fuerat, et Iacobum Marcellum, uiros magni animi atque in re nauali plurimum uersatos. Qua re Senatus decretum, quo missus in patriam redire posset, expectabat, cum coniuratorum orator ad eum uenit: mandata exequitur. Imperator increpatum oratorem a se dimittit. Tum, non secus ac par est in tali re motus, non esse cessandum ratus, magistrum classis ad se uocat;

Turcus iactabundus obequitabat, saepius inclamitans, si quis Venetorum singulari certamine secum pugnare auderet, extra tecta nauium exiret. Tum unus ex naualibus sociis, Illyricus natione, e naui prosiliit, cum hoste congreditur. Dum Turcus arpe eum ferire studet, Illyricus, ictum scuto excipiens, Norico ense Turci latus hausit, hostemque equo detractum expoliat, caputque ei abscidit,

poterant: nam omnia saxa bombardarum mollis materia in se recipiens nihil detrimenti sentiebat. Eunuchus ad Laoredanum mittit, uti oppidum dirutum atque prostratum dedat: quod si fecerit, magna praemia a principe suo accepturum interque primos apud Othomanum eum futurum promittit; nec expectare uelit ut capto oppido uictoris licentia per omnes gradus atque sexus sine discrimine uagetur. Tum Laoredanus respondit non esse se ex illa colluuione Othomani ad praesidium oppidi electum, sed ex patricia Venetorum gente,

ruunt, desiderataque multis diebus aqua se satiant. Hic multi aqua repleti stupidi rigentibus membris statim mortui conciderunt. Imperator audito hostis discessu, cum neque medici neque medicamenta Rhagusina aliquid eum iuuarent, graui ualitudine oppressus Venetias se contulit. Nec post multos dies Triadanus nouus imperator Catari moritur. Stephanus Malipetrus, Mocenici legatus, cum hostis suo discessu secura

intercessere, quibus te frustra insudasse videretur, si tam inmaturo tempore decessisses. Neque postremo amicorum vota tibi defuere, qui te sanum ac incolumem fore vehementer optavere. Inter quos et eum poteris ponere, cuius nomen tuis chartis voluisti inserere. Et cum a me exigeres bidentem, non gravabor offerre pro tua sospitate nec vitulum aut magnam et pinguem iuvencam.

Amicus tantum nomine. O pręsumptio nequissima etc. 148 . Non obliuiscaris amici tui in animo tuo. Dauid contristatus est scelere Ammon filii cum uiolasset Thamar, nec tamen intulit illi molestiam. Absalon autem interfecit eum; hoc illi attulit nimia patris indulgentia 52 . Amici contemptor 127 . Caritas 128 . Funiculus triplex difficile rumpitur 133 .

Quare appenditis argentum non in panibus, et laborem uestrum non in saturitate 163 . Cum clamaueris, liberent te congregati tui, omnes eos auferet uentus, tollet aura. Propter iniquitatem auaritię eius iratus sum, et percussi eum. Item de auaritia sacerdotum 164 . A minore usque ad maiorem auaritię student 168 . Idem 169 . Populus Israel persuasi a Sedechia seruuos manumiserunt, mox cogente

aliis. Dominus dedit, Dominus abstulit 101 . Eliphaz ait aduersa contingere propter peccatum 101 . Beatus homo qui corripitur a Domino. Ipse uulnerat et medetur. Auferat a me uirgam suam; loquar, et non timebo eum 102 . Si impius fuero, ue mihi est, et si iustus, non leuabo caput saturatus afflictione et miseria. Si subuerterit omnia uel in unum coarctauerit, quis contradicet ei, uel dicere poterit, cur ita facis

in aduersis. Vniuersa ęque eueniunt bono et malo. Bene malis, male bonis aliquando 134 . Fortis in aduersis 137 . Aduersa super Ęgyptios 139 . Iuste Dominus eum quoque qui non debet puniri condemnat 139 . In die malorum memento bonorum 144 . Vasa figuli probat fornax, et homines iustos tentatio tribulationis 147 . Qui diligit

Aqua. Ascendit Helias in uertice Carmeli, et facta est pluuia grandis 60 . Heliseus fonti pestifero salubritatem et terrę sterili foecunditatem contulit misso in eum sale 62 . Aquę rubrę prodigium cędis Moabitarum 62 . Pro impetrata pluuia gratiarum actio. Psalmus LXIIII 114 . Operit cęlum nubibus, parat terrę pluuiam.

Quęrela Hierusalem contra delicta populi 183 . Danielis accusatores talione perierunt 198 . Accusatores Ionatę noluit rex audire, sed induens illum purpura edixit, nequis quicquam in eum diceret 221 . Menelaus nocens liberatur, accusatores innocentes ad mortem damnantur 226 . Menelaus accusatus e turri iussu regis pręcipitatur 228 . Nicanor, cum diligeret

Menelaus nocens liberatur, accusatores innocentes ad mortem damnantur 226 . Menelaus accusatus e turri iussu regis pręcipitatur 228 . Nicanor, cum diligeret Iudam, suspectus regi iubetur eum comprehendere; accusatus enim erat apud regem. Alchimus sacerdos accusat Iudeos seditionis coram rege 229 .
Appetitus. Immaculatus cui non dominatur concupiscentia.

eos quasi aurum et quasi argentum, et erunt Domino offerentes sacrificia in iustitia 216 .
Antichristus. De ipso et ad eum conuersis. Psalmus LII 113 . De interitu Antichristi 154. 156 . De Antichristo 162 . Antichristus proferetur a diabolo ad disperdendum

Iudas ex apostolo fit Domini proditor XXVI. Dat eis potestatem curandi, ligandi et soluendi XVIII.
Adulatio. Pharisei, dum quęrunt Dominum capere in sermone, publice eum laudant, occulte perdere consultant XXII. Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. Quemcunque osculatus fuero, tenete eum XXVI.

Adulatio. Pharisei, dum quęrunt Dominum capere in sermone, publice eum laudant, occulte perdere consultant XXII. Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. Quemcunque osculatus fuero, tenete eum XXVI.
Aduersa. Dominus calicem aceipiens gratias egit, ut nos erudiret, quicquid patimur, cum gratiarum actione ferre XXVI.

cirumfulsit illos. Olim angeli ad puniendum missi, nunc econtra canunt pacem in terra II. Inter natos mulierum non surrexit maior Ioanne Baptista; qui autem minor est ex angelis, maior est illo VII. Apparuit autem illi angelus de cęlo confortans eum XXII. IOANNES
Amicitia. Samaritana reliquit hydriam et abiit in ciuitatem, ut Iesum sibi reuelatum aliis nunciet. Sic interest nostra omissis corporeis

uidistis signa, sed quia manducastis ex panibus, et saturati estis VI. Mercenarius uidet lupum uenientem, et dimittit oues, et fugit X. Iudas: Quare hoc unguentum non uenditur CCC denariis, et datumm est egenis- non quia de egenis pertinebat ad eum, sed quia fur erat et loculos habens XII. Nunc etiam Christus quodammodo apud auaros mortificatur in paupere famem patiente XVIII.
Aduersa. De cęco a natiuitate dicitur: Neque hic peccauit

fratres XIII. Insufflauit et dixit eis: Accipite Spiritum Sanctum! Quorum remiseritis peccata, remittuntur eis; et quorum retinueritis, retenta sunt. Discipulorum dignitas. Petro agnorum et ouium cura committitur XXI. De Ioanne: Sic, uel si, eum uolo manere, quid ad te etc. XXI. PAVLVS AD ROMANOS
Amicicia. Multi unum corpus sumus in Christo, singuli autem alter alterius membra etc.

primum, et reuelatus fuerit homo peccati, filius perditionis, qui aduersatur et extollitur supra omne quod dicitur Deus aut quod colitur etc. Et tunc reuelabitur ille iniquus, quem Dominus Iesus interficiet spiritu oris sui, et destruet illustratione aduentus sui eum; cuius est aduentus secundum operationem Sathanę in omni uirtute, et signis, et prodigiis mendacibus etc. II. APOCALYPSIS: Et ecce draco magnus ruffus, habens capita VII, et cornua X, et in capitibus suis VII diademata; et cauda eius

ne omnes sunt administratorii spiritus in ministerium missi propter eos qui hęreditatem capiunt salutis? I. APOCALYPSIS: Michael et angeli eius pręliabantur cum dracone etc. XII. Et cecidi ad pedes eius, ut adorarem eum. Et dixit mihi: Vide ne feceris etc. In Veteri Lege non prohibuit se adorari, sed post ascensionem uidens super se exaltatum hominem ab homine timuit adorari XIX.

Nimia acquirendi cupiditas pauperem facit, non pecunię diminutio 286 . Auaritia et turpe lucrum ne sit in ciuitate. Liceat, siquis in foenus accępit, nec usuram nec sortem reddere 287 . In eum qui turpe lucrum exercet 289 . Auaritia causa est, ut bonum honestumque negligatur 301 . In auaritiam 307 . Alieni abstinens. Quę non deposuisti, ne tollas. Poena in eos

Siquis agrum suum passus fuerat sordescere, puniebatu 31 .
Amicus. An pro utilitatibus amicorum delinquendum sit 1 . Qui amicos habuerit, necesse est eum simul habere et inimicos 2 . Puer a delphino adamatus 46 . Poliphylia, id est multorum amicicia 67. Comitas hominis minoris

sint, oportere seruari, ne uideamur uel malis usi uel deuitare bonos. Aristoteles rogatus, quid sit amicus, "una", inquit, "anima in duobus corporibus habitans". Rogatus, erga amicos quales esse debeamus, "quales", inquit, "eos erga nos esse optamus. Fauorinus refert eum crebro dicere solitum: Amici, amicus nemo 47 . Amiciciam ęquitatem esse deffiniuit reciprocę beniuolentię. Eius tres species esse: aliam cognationis, amatoriam aliam tertiamque hospitalem 48 .

sponte atque inuocatos 52 . Diogenes: Meam et tuam amiciciam perna dissoluit. Alteri idem: Tuam amiciciam modicum casei rupit 57 . Zeno interrogatus, quid esset amicus, "alter", inquit, "ego". Cum Crates eum per pallium a Stilpone retraheret, dixit: "O Crates, aptissima philosophorum captura est, quę fit per aures. Persuadens igitur trahe; quod si per uim egeris, corpus quidem apud te, sed animus apud Stilponem erit" 65 . Amiciciam

De se inquiri amicos uetat, cum infelix sit 20 . Quam acerbum sit exilium 22 .
Accusatio. Delatum ad se crimen aduersus amicum noluit credere, sed eum, ut suspicionem caueat, admonet 33 . ORATIVS IN EPISTVLIS
Appetitus. Velle suum cuique est 2. 27 .

Bellum. Lusitanorum armatura 65 . Duo uno equo uecti, inter pręliandum desilit alter et pedes pugnat 69 . Pueris non prius datur panis quam eum funda percusserint apud Balleares 70 . In Carmania asinis in bello utuntur propter equorum inopiam 275 . Qui militię meditationi student 280 .

imitari Salomon iubetur, ut regnet semper 57 . Asa, rex Iuda, iustus fuit, cum pater eius Abias malus fuerit 59 . Azarias, rex Iuda, bene operatus est, sed tamen quia excelsa non est demolitus, percussit eum Dominus lepra 66 . Ezechias fidelis Domino omnes abominationes sustulit de Iuda 67 . Salomoni regnum perpetuum promittitur, si ambulauerit sicut Dauid; sin uero neglexerit, contraria denunciantur

Virtus in medio posita est 83 . Bona opinio homini tutior pecunia est 85 . Cum uitia prosunt, peccat qui recte facit 85 . Scias eum multis uirtutibus abundare, qui alienas amat 87 . Effuggisti uitia animi etc. Virtus pręparat ad cognitionem cęlestium 88 . Quam magna uirtus sit uitia domuisse 97 .

Deo similes efficit cum prudentia iustitia simul et sanctitas 53 . Sub Saturno sęculum aureum 73 . Vtrum unum quiddam sit uirtus. Vtrum alii aliam uirtutis partem accipiant, an necesse sit eum qui unam habet, omnes habere 83 . Effici bonum difficile est. Nam ante uirtutem sudorem positum aiunt, deinde facile 85 . Fieri bonum difficile est, perdurare bonum impossibile. Optimi illi quos diligunt.

Quod honestum sit, id solum bonum esse 173 . Quid sit bonum 174 . An quicquam bonum est, quod non eum qui possidet facit meliorem. Profecto nihil est aliud bene beateque uiuere nisi honeste et recte uiuere. Virtus. Bonus miser esse non potest 176 . Virtutes pares 177 . Virtus nec eripi nec

iuuentus tua 398 . Qui emittis fontes in conuallibus 399 . Mare rubrum 401 . Operuit aqua tribulantes eos 401 . Irritauerunt eum ad Aquas contradictionis 401 . Posuit flumina in desertum 403 . Liberati per baptisma 409 . Et rupem in fontes aquarum 409 .

decepit magis quam uicit Romanos. EMILIVS PROBVS
Callide Lemnum uenit uento contrario 1 . Vnum ex fidissimis simulauit sibi inimicum factum, ut per eum cetęrorum consilia nosset 22 . Alteri suum indumentum tribuens cauit insidiatores 29 . Socer ad hostes transfugit; suo iussu factum simulat statimque pugnam init; transfugę hosti adducti in

cum tubis et lampadibus aggressus astu conuertit in fugam 36 . Sanson uulpes facibus ad caudas ligatis immittens incendit segetes Philistinorum 38 . Michol uirum suum Dauid demisit per fenestram, et quęrentibus eum satellitibus Saul ostendit statuam in lecto collocatam dicens ipsum iacere egrotum; ita lusit eos, donec ille effugeret 46 . Dauid apud Achim, regem Geth, cognitus, simulata insania uitauit periculum 45 .

bona. Psalmus XXIIII. Inuitat ad offerendum et seruiendum Deo. Psalmus XXVIII. Item in fine Psalmi XXX. Ad laudandum Deum. Psalmus XXXII 110 . Timor Domini et spes. Psalmus XXXII. Timete eum, et eripiet uos; gustate quia suauis est etc. Psalmus XXXIII 111 . Cor contritum et humiliatum. Psalmus L 112 . Inuitat ad laudem Saluatoris Christi. Psalmus

Psalmus CXXVII 122 . Confige timore tuo carnes meas. Psalmus CXVIII 120 . Voluntatem timentibus se faciet, et saluabit eos. Psalmus CXLIIII. Non potentes, sed timentes eum placent ei. Psalmus CXLVI 125 . Timor Domini principium sapientię. Per sapientiam et prudentiam intelliges timorem Domini. Time Deum 126 . Ego diligentes me diligo. Timor Domini odit malum.

time 133 . Qui timet Deum, nihil negligit 134 . Deum time et mandata eius obserua 135 . Memento creatoris tui antequam senescas etc. Amore langueo. Inueni eum, non dimittam eum 135 . In uno oculorum etc. 136 . Timor Domini gloria et lętitia et longitudo dierum. Plenitudo sapientię timere Deum. Timor Domini expellit peccatum. Qui sine

Qui timet Deum, nihil negligit 134 . Deum time et mandata eius obserua 135 . Memento creatoris tui antequam senescas etc. Amore langueo. Inueni eum, non dimittam eum 135 . In uno oculorum etc. 136 . Timor Domini gloria et lętitia et longitudo dierum. Plenitudo sapientię timere Deum. Timor Domini expellit peccatum. Qui sine timore est, non poterit

credunt, diligunt, obediunt, sustinent. Sapientiam dat Dominus diligentibus se 141 . Qui metuunt Dominum, inuenient illum. Time Deum 142 . Time Deum, cogita, loquere. Timens Deum. Oculi Domini ad timentes eum. Melior est unus timens Deum quam mille filii impii. Omni uita tua dilige Deum, et inuoca illum in salute tua 144 . Timens Deum 145 . Nihil melius est quam timor Dei

Si non timueris Dominum, cito subuertetur domus tua 147 . Benedicito Dominum. Time Deum ter. Spiritus timentium Deum quęritur, et in conspectu illius benedicetur. Qui timet Dominum, nihil trepidabit. Oculi Domini super timentes eum 148 . Timor Domini 149 . Dominum exercituum ipsum sanctificate; ipse pauor uester, et ipse terror uester 153 . Anima mea desiderauit te in nocte

Despiciens pauperem. Impiorum dominatus 132 . Homicida 137 . Egyptii cogitauerunt occidere iustorum infantes, et perdidisti eos in mari Rubro. Moysen exposuerunt, et seruasti eum 140 . De immanitate Ęgyptiorum 141 . Sanguis 146 . Nolo uictimas etc. Non exaudiam orationes uestras, quia manus uestrę sanguine plenę sunt

Triduo ieiunauerunt pro itinere redeuntes cum Esdra de Babylone 89 . Thobias captiuus in Niniue nunquam contaminatus est in escis gentilium. Idem, cum audisset unum ex filiis Israel in platea mortuum iacere, surrexit a conuiuio et sepeliuit eum 90 . Sara, filia Raguelis, cum uirum habere non posset, qui non statim, ut ingressus ad eam fuerat, moreretur, tandem ascendens in superius cubiculum triduo non manducauit neque bibit in oratione perseuerans cum lachrimis, et exaudita

anno V Ioachin prędicauerunt ieiunium omnibus qui erant in Hierusalem 177 . Hieremię in carcere torta panis data etc. 178 . Ezechiel comedit uolumen, et factum est in ore quasi mel dulce. Dominus ad eum: Sume tibi frumentum, ordeum, fabam, lentem, milium, uiciam etc.; fac tibi panem; cibus quo uesceris, erit XX stateres in die; aquam bibes sextam partem hin etc. 184 . Panem tuum in conturbatione comede, sed et

et libera euntem in uiam interitus 131 . Conuertere ad me; confitere gloriam Dei 135 . Sponsa se populos ad cultum sponsi conuersuram dicit 137 . Et fluent ad eum etc. 152 . Residuum Israel innitetur super Dominum. Reliquię conuertentur. Consumatio abreuiata inundabit iustitiam 153 . De conuersis ad Christum 154 .

ad me, et scindite corda uestra, et non uestimenta 204 . Iona merso in mari timuerunt uiri Dominum; hostias immolauerunt, et uouerunt uota 207 . Erit mons domus Domini etc. et fluent ad eum populi 208 . At tamen timebis me, suscipies disciplinam 211 . Conuertimini ad me, et conuertar ad uos, dicit Dominus exercituum. Erunt prędę iis qui seruiebant sibi etc.

Circumcisio. Abraham circumciditur et reliqui 3 . Isaac genitus die VIII. circumciditur 4 . Sephora, uxor Moysi, circumcidit filium, quia Dominus eunti occurrens uolebat eum occidere 10 . Die VIII. circumcidetur infans 16 . Circumcidite prępucium cordis uestri 27 . Iosue circumcidit secundo filios Israel

publico crimine XXVI. Iesus benedixit panem etc. Sub alia specie carnem et sanguinem suum tradidit sumendum, ut fides haberet meritum. Fides enim de his est quę non uident XXVI. Sindone munda inuoluit Iesum qui mente pura eum suscipit XXVII.
Crudelis. Herodes Ioannem Baptistam decolauit XIIII. Agricolę occiderunt domini sui seruos et filium eius XXI. Ioannes pharisaeos et sadducaeos progeniem uiperarum

sepelierit in monumento cordis sui, aduoluit lapidem claudens aditum perfidię XXIII.
Caritas in Deum. Petrus procidit ad genua Iesu dicens: Exi a me, Domine, quia homo peccator sum. Relictis omnibus secuti sunt eum V. Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum VII. Fermentum absconditum in satis tribus farinę XIII. Super pullum posuerunt uestimenta sua et superposuerunt

accedunt ad monumentum. Et tu discussis uitiorum tenebris ad Domini corpus accedas, cum odore aromatum appropinquato ad monumentum, id est ad altare Dei cum suauitate uirtutum et orationum. In fractione panis cognouerunt Dominum quorum ante oculi tenebantur, ne agnoscerent eum. Igitur sacrum panem sumentibus illustrantur mentis oculi XXIIIII.
Confessio. Vt reuelentur ex multis cordibus cogitationes. ORIGENES: Cogitationes etiam malę in hominibus erant; quę propterea reuelatę sunt,

Petrus: Domine, ad quem ibimus? Verba uitę ęternę habes VI. Siquis sitit, ueniat ad me, itemet bibat etc. VII. Dixit Thomas Didymus ad condiscipulos: Eamus et nos, et moriamur cum eo. Maria autem, cum uenisset ubi erat Iesus,uidens eum cecidit ad pedes eius XI. Maria accepit libram unguenti nardi pistici preciosi, et unxit pedes Iesu, et extersit pedes eius capillis suis, et domuus impleta est ex odore unguenti. Appropinquante Iesu Hierusalem, procedunt obuiam clamantes: Osanna, benedictus

quis esset, de quo Dominus dicerret XIII. Petrus: Animam meam pro te ponam XIII. Si diligitis me, mandata mea seruate. Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei me ipsum. Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mansionem apud eum faciemus. Qui non diligit me, sermones meos non seruat XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos;

Si diligitis me, mandata mea seruate. Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei me ipsum. Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mansionem apud eum faciemus. Qui non diligit me, sermones meos non seruat XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos; manete in dilectione mea etc. XV. Caritas Marię Magdalenę quęrentis Iesum

Si diligitis me, mandata mea seruate. Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei me ipsum. Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mansionem apud eum faciemus. Qui non diligit me, sermones meos non seruat XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos; manete in dilectione mea etc. XV. Caritas Marię Magdalenę quęrentis Iesum ad

mea seruate. Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei me ipsum. Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mansionem apud eum faciemus. Qui non diligit me, sermones meos non seruat XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos; manete in dilectione mea etc. XV. Caritas Marię Magdalenę quęrentis Iesum ad monumentum XX. Vt audiuit

primo prędicatione mulieris, id est ecclesię, deinde pręsentia Iesu, id est illustratione intellectus per gratiam Spiritus Sancti IIII. Mortui audient uocem Filii Dei, et qui audierint, uiuent V. Omne quod dat mihi Pater, ad me ueniet; et eum qui uenit ad me, non eiiciam foras VI. De cęco sanato uicini et noti admirantes dicunt: Non ne hic est qui sedebat et mendicabat? Alii dicebant: quia hic est, alii: Nequaquam, sed similis est eius etc. IX. Et alias oues

corripite ut fratrem III. AD TITVM: Hereticum hominem post unam et secundam correptionem deuita III. IOANNIS II: Siquis uenit ad uos, et hanc doctrinam non offert, nolite recipere eum in domum, nec aue ei dixeritis. Qui enim dicit illi aue, communicat operibus eius malignis I. APOCALYPSIS: Angelo Pergami:Non negasti fidem meam, sed habeo aduersum te pauca, quia habes illic tenentes doctrinam Balaam, doctrinam Nicolaitarum

Deum timete II. In omnibus honorificetur Deus IIII. Caritas operit multitudinem peccatorum IIII. IOANNIS I: Perfecta caritas foras mittit timorem, quoniam timor poenam habet IIII. Omnis qui diligit eum qui genuit, diligit et eum qui natus est ex eo. Hęc est caritas Dei, ut mandata eius custodiamus; et mandata eius grauia non sunt V. IOANNIS II: Et hęc est caritas, ut ambulemus secundum mandata eius I. APOCALYPSIS: Vox

In omnibus honorificetur Deus IIII. Caritas operit multitudinem peccatorum IIII. IOANNIS I: Perfecta caritas foras mittit timorem, quoniam timor poenam habet IIII. Omnis qui diligit eum qui genuit, diligit et eum qui natus est ex eo. Hęc est caritas Dei, ut mandata eius custodiamus; et mandata eius grauia non sunt V. IOANNIS II: Et hęc est caritas, ut ambulemus secundum mandata eius I. APOCALYPSIS: Vox engeli: Timete

et soluta genua errigite etc. XII.
Contemplatio. AD PHILIPPENSES: Nostra conuersatio in cęlis est III. APOCALYPSIS: Et cum uidissem eum, cecidi ad pedes eius tanquam mortuus I. Circumcisio cordis in spiritu, non littera, cuius laus non ex hominibus, sed ex Deo est II. AD ROMANOS: Quid profuit circumcisio ante baptismum

Prognes uxor Ithin filium ei epulandum apposuit et coram puerum requirente caput illius proiecit VI . Peliam filię occiderunt deceptę a Medea, dum uellent eum iuuenili ętati restituere. Medea nouam nuptam et domum Iasonis cremauit, filios ab eo susceptos eidem necatos reliquit VII . Minotaurus, Procustes, Geriones et Chiron, Neptunni filius, omnes ob crudelitatem a Theseo perempti. Spuma

Ceres ex itinere fessa aquam lutulentam a Misene anu acceptam auide hausit V . Clitorius fons uini odium facit, quia Melampus, Amithaonis filius, cum Pretidas ab insania liberasset, purgaminum reliquias in eum proiecit XV .
Celeritas. Perseus, Pegasus IIII . Aquilo Orithiam ab Athenis in Traciam tulit. Filiis eorum Zetho et Calai alę increuerunt. Cerambus in

Cibus ac potus. Voluptas homine et uiro digna non implere corpus nec saginare etc. 43 . Athenodorus ait ne ad coenam quidem se iturum ad eum qui sibi nihil pro hoc debiturus sit 73 . Nonnunquam usque ad ebrietatem ueniendum. Quare Liber dictus inuentor uini. Arcesilaus indulsit uino. Catoni ebrietas obiecta est 75 . Aqua et polenta

Socrates perstitit cogitans eodem uestigio a mane usque ad alterum mane 157 . Ante moralem purgationem aggredi speculationis officium non est tutum 174 . Ratiocinatur animus tunc optime, quando horum nihil eum perturbat: neque auditus, neque uisus neque dolor neque uoluptas, sed quam maxime se ipsum in se recipiens deserit corpus neque quicquam, quoad fieri potest, cum illo communicans neque attingens ipsum quod uere est, affectat 177 .

tyrannidem inuasit omnibus blandiens, et cum se uulnerasset, id ab inimicis passum dixit 9 . Pitacus cum Phirnone certans, rete illum, quod sub clypeo tegebat, inuoluit atque interemit 10 . Bias, eum ab Aliate Pryenne, eius patria obsideretur, duos/mulos saginatos emisit, et miratum regem, quod iumentis copia frugum in urbe suppeteret, obsidionem soluisse ferunt 11 .
Constantia.

uoluptatis, secundam ebrietatis, tertiam moeroris 13 . Oleum uesanię pharmacum 14 . Socrates adeo parce ac temperate uixit, ut, cum Athenas lues sępe uastaret, ipse nunquam ęgrotauerit. Dicebat eum qui suauissime comederet, obsonio non egere 18 . Cum uocasset ad coenam diuites, et Xantippen modici apparatus puderet, "si frugi", inquit, "erunt, mensam non aspernabuntur, sin autem intemperantes, nulla nobis de his cura erit"

Thales in scrobem incidit, dum sydera speculatur 6. 16 . Diogenes mathematicos carpebat, quod solem et lunam et sydera intuentes, quę ante pedes essent negocia, negligerent 56 . Ad eum qui de cęlestibus disserebat: "Quando", inquit, "de celo/uenisti?" 57 .
Concordia. Antisthenes fratrum, qui essent concordes, conuictum omni pariete dixit esse fortiorem

Capita Ęgyptiorum duriora perficis 98 . VALERIVS MAXIMVS
Cosortium. Sextus Titius innocens damnatus, quia cognitum est eum Saturnini imaginem domi habere, liber VIII, caput I.
Callidus. Vafre dicta aut facta, liber VII, caput III. Strategemmata, liber VII, caput IIII. Quintus

Callidus. Vafre dicta aut facta, liber VII, caput III. Strategemmata, liber VII, caput IIII. Quintus Fabius cum Antiocho dimidiam partem nauium accipere pactus medias secuit, ut tota classe eum priuaret, liber VII, caput III.
Constantia. De constantia, liber III, caput VIII. In calamitate Manlii Torquati infractus animus conseruauit senatus dignitatem iam

397 . Quia tempus miserendi eius. Soluit compeditos 397 . Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis. Misericors et miserator Dominus. Quomodo miseretur pater filiorum. Misericordia ab ęterno super timentes eum 398 . Quoniam in sęculum misericordia eius, id est in hoc sęculo 409 . Sępe liberauit eos 401 . Misericordia super penitentes 402 .

Cogitans malum 267 . Qui conturbat domum suam, possidebit uentos 267 . Cogitationes iustorum iudicia 268 . Considerauit agrum, et emit eum 285 . Sapientis oculi in capite eius, id est in Christo 292 . Tempus contempandi et tempus operandi 293 . Cogita futura 298 .

Disce. Disce prius, postea doceas 131 . Esto mansuetus ad audiendum uerbum Dei. Si dilexeris audire, sapiens eris. In multitudine presbiterorum prudentium sta, et si uideris sensatum, euigila ad eum, et gradus ostiorum illius exterat pes tuus. Ne despicias doctrinam presbiterorum et seniorum 142 . Verbum sapiens scius suscipiet, luxuriosus proiiciet 145 . Suscipe correptionem

operuit Iahel, mox adacto tempori clauo interfecit 35 . Vulpes Sansonis ignem ferentes in cauda 38 . Saul sepę simulata reconcilatione tetendit insidias Dauid; ubi id parum processit, aperto odio persecutus est eum 45 . Dauid simulat insaniam 46 . Ioab dolose euocatum Abner interfecit 49 . Siba seruus insimulatus dominum suum defectionis possessionem bonorum illius impetrauit a

suum et inebrians, ut aspiciat nuditatem eius 210 . Eupator munitionem Syon dirruit, cum ei pacem iurasset 219 . Alchimas itidem percussit Assideos. Nicanor euocatum Iudam ad pacem ineundam inter se uoluit eum comprehendere 220 . Rex Ęgypti quasi amicus ingressus Syriam dolo eam occupauit, ciuitates Alexandri, generi sui. Ionathas dolis Triphonis circumuentus periit 222 . Idem Triphon Antiochum regem, dum simul

ciuitates Alexandri, generi sui. Ionathas dolis Triphonis circumuentus periit 222 . Idem Triphon Antiochum regem, dum simul pergerent, dolo interemit 223 . Menelaus sibi impetrauit sacerdotium, cum Iason eum, ut pro se impetraret, misisset pecuniasque ei dedisset 225 . Andronicus iurauit Onię sacerdoti nihil se ei nociturum, et euocatum de templo interemit 226 .

omnia de auro purissimo. Tanta fuit copia argenti in Hierusalem, quanta lapidum, tanta cedrorum, quanta et sicomorum 58 . Ioas Azaheli, regi Syrię, uenienti extra Hierusalem uniuersum argentum de palatio et thesauris templi dedit, et inde eum fecit recedere 65 . Achaz, rex Iuda, misit aurum et argentum Assyriorum regi, et percussit >Syros 67 . Diuitiarum iactantia Ezechiam ad pauperiem redegit rapientibus eas illis ipsis quibus eas ostentauerat

Diues iterum. Nec diuitias nec paupertates optat Salomon, sed tantum uictui necessaria 132 . Diuitię et opulentia uanitas. Detestatus sum industriam meam in acquirendo. Qui amat diuitias, fructum non capiet ex eis. Saturitas diuitis non sinit eum dormire. Alius acquirit diuitias nec fruitur eis; homo extraneus uorabit illas. Diuitię conseruatę in malum domini sui. Sicut egressus est nudus de utero matris suę, sic reuertetur, et nihil auferet de labore suo 133 . Sapientia cum

Dolor. Benoni, id est filius doloris mei 6 . Aaron uetitus dolorem pręferre in morte filiorum, eo quod oleum unctionis esset super eum. Aaron mente lugubri comedere non potuit de oblatione, licet teneretur 16 . Sacerdos ne contaminetur in mortibus ciuium, nisi consanguineorum. Pontifex caput non discoperiet uestimenta non scindet, ad mortuum non ingredietur

umbra illius sedi etc. 135 . Christus sponsam se defensurum pollicetur, sed adhuc illa se defendi petit 137 . Nubem ab ęstu solis umbraculum habent 140 . Libera eum qui patitur iniuriam 141 . Protectio Domini in tentationibus 152 . Cum transieris per aquas, tecum ero, et flumina non operient/te; cum ambulaueris in igne, non combureris, et flamma non ardebit in te

es, Domine, in ęternum 93 . Adonay Domine, magnus es tu et pręclarus in uirtute etc. 97 . Deus sapiens corde est, fortis robore: quis restitit ei, et pacem habuit? Si uenerit ad me, non uidebo eum etc. 102 . Quis ignorat omnia creata a Deo, et in manu eius esse omnia? Apud ipsum est sapientia et fortitudo etc. 103 . Sed nusquam apprehendam eum; ipse uero scit uiam meam. Ipse

Si uenerit ad me, non uidebo eum etc. 102 . Quis ignorat omnia creata a Deo, et in manu eius esse omnia? Apud ipsum est sapientia et fortitudo etc. 103 . Sed nusquam apprehendam eum; ipse uero scit uiam meam. Ipse enim solus est sciens omnia et faciens quid uult. Qui nouerunt eum, ignorant dies illius. Potestas et terror apud eum est, qui facit concordiam in sublimibus. Qui fecit spiramentum, qui extendit aquilonem super uacuum.

a Deo, et in manu eius esse omnia? Apud ipsum est sapientia et fortitudo etc. 103 . Sed nusquam apprehendam eum; ipse uero scit uiam meam. Ipse enim solus est sciens omnia et faciens quid uult. Qui nouerunt eum, ignorant dies illius. Potestas et terror apud eum est, qui facit concordiam in sublimibus. Qui fecit spiramentum, qui extendit aquilonem super uacuum. Cum uix paruam stillam sermonis eius audierimus, quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri

et fortitudo etc. 103 . Sed nusquam apprehendam eum; ipse uero scit uiam meam. Ipse enim solus est sciens omnia et faciens quid uult. Qui nouerunt eum, ignorant dies illius. Potestas et terror apud eum est, qui facit concordiam in sublimibus. Qui fecit spiramentum, qui extendit aquilonem super uacuum. Cum uix paruam stillam sermonis eius audierimus, quis poterit tonitruum magnitudinis illius intueri 105 . Ecce Deus excelsus in fortitudine

Ecce Deus excelsus in fortitudine sua, et nullus ei similis in legis latoribus. Quis poterit scrutari uias eius aut quis audet ei dicere: Operatus es iniquitatem? Ecce Deus magnus uincens scientiam nostram; numerus annorum eius inęstimabilis etc. Digne eum inuenire non possumus; magnus fortitudine, et iudicio, et iustitia; et enarrari non potest 107 . Dei omnipotentia. Psalmus XXIII. Deus rectus, fidelis etc. Psalmus XXII 110 . Item

Opera quę fecit Deus, ut timeatur, perseuerant in perpetuum 133 . Dei pulchritudo, fortitudo, misericordia, iustitia 136 . Deus inuenitur ab iis qui non tentant eum; apparet eis qui fidem habent in illum. Deus scrutator omnium, quia ubique spiritus Domini 137 . Deus sapientię dux et sapientum emendator. In manu enim illius et nos et sermones nostri, et omnis sapientia, et opus scientię, et disciplina.

immensus. Adinuenit omnem uiam disciplinę 183 . De uanitate deorum gentilium. Hęc uisio similitudinis glorię Domini etc. 184 . Ezechiel uidit gloriam Domini, et cecidit in faciem, et spiritus sustulit eum super pedes 184 . Cogitationes cordis uestri ego noui 186 . Species glorię Domini ingressa est templum, et repleta est domus gloria Domini 194 . Hymnus trium puerorum

iugo peccati soluit, ut ędificent ecclesiam 83 . Thobias de Christo 93 . Stabis supra petram et uidebis posteriora mea; faciem autem meam non 14 . Ecce spes eius frustrabitur eum, id est diabolum; uidentibus cunctis pręcipitabitur, scilicet a Christo 108 . Christi mysteria. Psalmus II, III 108 . Dominus mirificauit sanctum suum. Psalmus IIII. De

Pharan etc. Ego autem in Domino gaudebo, et exultabo in Deo Iesu meo 210 . Quęrite Dominum, omnes mansueti terrę, quia iudicium eius estis operati; quęrite iustum, quęrite mansuetum. Attenuabit omnes deos terrę; et adorabunt eum uiri de loco suo 211 . Veniet Desyderatus cunctis gentibus. In die illa assumam te, Zorobabel, serue meus, et ponam te quasi signaculum, quia te elegi. Item de tempore Christi 212 . Post gloriam misit me ad

me ad gentes, quę spoliauerunt uos. Ecce ego adducam seruum meum Orientem, quia ecce lapis super lapidem unum VII oculi etc. 212 . Ecce uir, Oriens nomen eius, et subter eum orietur, et ędificabit templum Domino etc. Hęc dicit Dominus: Zelatus sum Syon zelo magno etc. 213 . Vadam et ego etc. Exulta satis, filia Syon; iubila, filia Hierusalem! Ecce rex tuus ueniet tibi

eius. Ecce ego mitto angelum meum, et pręparabit uiam ante faciem meam; et statim ueniet ad templum suum Dominator, quem uos quęritis, et angelus testamenti quem uos uultis. Ecce uenit Dominus exercituum. Et quis poterit cogitare diem aduentus eius, et quis stabit ad uidendum eum? 216 . MATTHEVS
DEVS. Christi diuinitas. Natum in Bethlem Magi adorant, aurum offerunt regi, thus Deo, myrrham homini. Angelus ad

curauit IIII. Admirantur super doctrina eius. Erat docens sicut potestatem habens VII. Descendens de monte leprosum curauit, Capharnaum seruum centurionis paraliticum, socrum Petri domi febricitantem tactu manus sanauit. Demonia uerbo eiecit. Venti et mare obediunt ei. Demonia eum confitentur filium Dei, et se ab eo ante tempus torqueri clamant VIII. Paralitico sanato peccata dimittit. Vidit cogitationes eorum. Iairi filiam defunctam suscitat. Emoroissam tactu fimbrię sanauit VIIII.

a Patre meo. Nemo nouit Filium, nisi Pater XI. Iesus autem sciens cogitationes eorum. Prędicit de sua resurectione exemplo Ionę XII. Mirantur unde huic sapientia et uirtutes XIII. De V panibus V milia hominum saciat. Venit ad discipulos? ambulans super mare. In naui adorantes eum dicunt: Vere Filius Dei es. In Genezareth infirmi tacta fimbria sanatur XIIII. Secus mare Galileę in monte sanat mutos, cęcos, claudos, debiles, turbę mirantur. Septem panibus IIII milia hominum saciat XV. Respondet cogitationibus discipulorum. Petrus dixit: Tu es Christus,

homini, si lucretur totum mundum, et detrimentum animę suę faciat? Aut quid homo commutationis dabit pro anima sua? VIII. Quam difficile est confidentes in pecuniis in regnum Dei introire X.
Dolus. Laudant eum palam, quem occulte in uerbo capere cogitant, ut accusent XII.
Dolor. Azima cum lactucis agrestibus comeditur, quando lętis miscentur tristia XIIII.

Dolor. Flendo uidua misericordiam impetrauit a Domino, ut filium sibi iam elatum suscitaret. Flendo mulier peccatrix obtinuit ueniam VII. Iesum multa turba populi et mulierum sequebatur, qui plangebant et lamentabantur eum. Petrus fleuit amare, et primus ex dicipulis consolatus est uidens resurgentem Iesum XXIII.
Degener. Qui fuerit in tecto, et uasa eius in domo, non descendat tollere illa; et qui in agro, similiter non redeat

Israel II. Puer autem Iesus crescebat etc. plenus sapientia, et gratia Dei erat in illo. Annorum XII sedit in medio doctorum; stupebant super prudentia et responsis eius. Iesus proficiebat sapientia, et ętate, et gratia apud Deum et homines II. Volebant pręcipitare eum, ipse autem per medium illorum ibat IIII./ Stupebant in doctrina eius, et in potestate erat sermo ipsius. Demonia exibant clamantia: Tu es filius Dei, quia sciebant ipsum esse Christum IIII. Paralitico dimittit peccata V. Vt cognouit Iesus cogitationes eorum V. Omnis turba

autem per medium illorum ibat IIII./ Stupebant in doctrina eius, et in potestate erat sermo ipsius. Demonia exibant clamantia: Tu es filius Dei, quia sciebant ipsum esse Christum IIII. Paralitico dimittit peccata V. Vt cognouit Iesus cogitationes eorum V. Omnis turba quęrebat eum tangere, quia uirtus de illo exibat et sanabat omnes VI. Suscitauit uiduę filium VII. IOANNES
Docilis. Samaritanę reuelauit Dominus, quod ipse esset Messias.

filium Ioseph a Nazareth. Rabbi, tu es Filius Dei, tu es rex Isralel I. Quomodo corpus Christi templum intelligitur II. Nemo ascendit in cęlum, nisi qui descendit de cęlo, Filius hominis, qui est in cęlo. Qui habet sponsam, sponsus est; amicus autem sponsi, qui stat et audit eum, gaudio gaudet propter uocem sponsi. Illum oportet crescere, me autem minui. Qui desursum uenit, super omnes est. Qui de cęlo uenit, super omnes est, et quod uidit et audiuit, hoc testaiur. Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu eius III. Samaritana:

quia tu es Christus Filius Dei VI. A me ipso non ueni, sed est uerus qui misit me, quem uos nescitis VII. Non ne Scriptura dicit, quia ex semine Dauid et de Bethlem castello, ubi erat Dauid, uenit Christus? Ministri interrogati, quare non adduxerunt eum, responderunt: Nunquam sic locutus est homo, sicut hic homo loquitur VII. Ego sum lux mundi. Solus non sum, sed ego et qui misit me, Pater. Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. Interrogant Iesum: Tu quis es? Dicit eis: Principium qui et loquor uobis. Qui me

reliquit me solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de peccato? Honorifico Patrem meum. Est Pater meus, qui glorificat me. Ego noui eum et scio eum et sermonem eius seruo. Abraam, pater uester, exultauit, ut uideret diem meum; uidit, et gauisus est. Amen, amen dico uobis, antequam Abraam fieret, ego sum VIII. Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. A sęculo non est auditum, quia quis aperuit oculos cęci nati;

solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de peccato? Honorifico Patrem meum. Est Pater meus, qui glorificat me. Ego noui eum et scio eum et sermonem eius seruo. Abraam, pater uester, exultauit, ut uideret diem meum; uidit, et gauisus est. Amen, amen dico uobis, antequam Abraam fieret, ego sum VIII. Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. A sęculo non est auditum, quia quis aperuit oculos cęci nati; nisi esset

Amen, amen dico uobis, antequam Abraam fieret, ego sum VIII. Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. A sęculo non est auditum, quia quis aperuit oculos cęci nati; nisi esset hic a Deo, non posset facere quicquam. Tu credis in Filium Dei? Respondit: Quis est, Domine, ut credam in eum etc. Qui loquitur tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de

sum mundi. A sęculo non est auditum, quia quis aperuit oculos cęci nati; nisi esset hic a Deo, non posset facere quicquam. Tu credis in Filium Dei? Respondit: Quis est, Domine, ut credam in eum etc. Qui loquitur tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona

ueni XII. Sciens quia omnia dedit ei Pater in manus, et quia a Deo exiuit, et ad Deum 1 corr. ex illo uadit. Nunc clarificatus est Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera

et quia a Deo exiuit, et ad Deum 1 corr. ex illo uadit. Nunc clarificatus est Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et

Deus noster ignis consummens est XII. Iesus Christus heri et hodię, ipse et in sęcula XIII. ACTVVM: Christus apparuit diebus XL. Assumptus est in cęlum. Sic ueniet quemadmodum uidistis eum euntem in cęlum I. Prophetię de Christo allegatę a Petro III. Nec aliud nomen est sub cęlo datum hominibus, in quo oporteat nos saluos fieri IIII. Paulus confundit Iudeos affirmans Christum esse Iesum VIIII. Paulus in synagoga

Salus, et gloria, et uirtus Deo nostro est: quia uera, et iusta sunt iudicia eius etc. XIX. Laudem dicite Deo nostro omnes serui eius, et qui timetis Deum pusilli et magni. Testimonium enim Iesu est spiritus prophetię. Vidi, et ecce equus albus, et qui sedebat super eum uocabatur Fidelis et Verax, et cum iustitia iudicat et pugnat. Oculi autem eius sicut flamma ignis, et in capite eius diademata multa etc., de dignitate Christi XVIIII. Qualiter Christus aduentu suo ligauit diabolum et aperuit paradisum XX. Dominus Deus spirituum

VII . Ariadnam a Theseo derelictam sibi copulauit, coronam eius inter sydera collocauit VIII . Mydę dedit, ut, quicquid tangeret, in aurum uerteretur, pristinamque petenti naturam restituit, cum eum Pactolo supposuisset XI . Anii sacerdotis filiabus uirginibus dedit, ut earum manibus contacta in segetem uuasque uerterentur XIII . Mars ex Venere genuit Hermionen, quam duxit Cadmus

non sunt 3 . De nominibus deorum populi Romani 35 .
Debitum. Pecuniam exactus, exigor portorium 91 . In eum qui soluendo non est, membrorum amputatio 117. 118 . Dies iusti XXX dati debitori, ut pecuniam conquireret. Erat item ius paciscendi, et si pacti non essent, habebantur in uinculis dies LX, demum capite puniebantur

auro autem bonorum malorumque hominum mentem, cuiusmodi sit, comprobari 10 . Pitacus pecunias a Croeso missas accipere noluit, duplo plura quam uellet se habere contestans 10 . Croeso scripsit ad eum se uenturum non cupiditate habendi, sed humano uiro familiariter utendi 11 . Indignum hominem diuitiarum gratia laudare noli 12 . Pherecydes: Neque aurum neque argentum honorandum

Sabbaoth, Saddai, Eloim, Iao, Eserlaiai, Ia 432 . Magnus Dominus noster, sapientię eius non est mumerus 432 . Sancta Trinitas 433 . Laudate Dominum in cęlis. Laudate eum in excelsis 434 . DEVS CHRISTVS IESVS. Christus per auem significatus 17 . Syon Christus 60 . Petra 66 . Fons

contra Martionem et Manicheum 159 . Christus Filius Dei 160 . Pastor 165 . Christus lapis super quem qui cęciderit, confringetur, et is super quem ceciderit, conteret eum. Homo, rex 170 . Homo, paterfamilias 176 . Christus Deus et homo 181 . Homo, uitulus, leo, aquila. Iesus Hebraice, Gręce Soter, Latine Saluator. Item Messias

61 . Benadab, rex Syrię, eger consuluit Helizeum per Azahelem, et morituro dicitur quod sanabitur 64 . Ioram in pręlio uulneratus rediit, ut curetur in Iezrahel. Egrotat Heliseus. Ioas, rex Israel, ad eum descendit et flet 65 . Azarias, Amasię filius, rex Iuda, in omnibus Deo acceptus, sed tantum quia excelsa non est demolitus, lepra percutitur 66 . Ezechias moriturus fleuit, et propagatum est

Ecclesia constans ex/coniugatis, pręlatis et religiosis 206 . Et erit: in nouissimo dierum erit mons domus Domini pręparatus in uertice montium, et sublimis super colles; et fluent ad eum populi etc. In die illa congregabo claudicantem, et eam quam eieceram colligam etc. Item de persecutione Ecclesię et liberatione per Constantinum. Et stabit et pascet in fortitudine Domini, in sublimitate nominis Domini, Dei sui

uineam aliis XX. In templo non extendistis manus in me XXII. IOANNES
Eger. Ecce sanus factus es; iam noli amplius peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. Hinc apparet eum propter peccata egrotasse V. Alias non propter hanc causam, ut de cęco nato: Neque hic peccauit, nec parentes eius, ut cęcus nasceretur etc. IX. Item de Lazaro: Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei XI.

eo quod ablato Sponso filii Sponsi debeant ieiunare. Matthei. IX. Idem promissum paraclytum se suscepisse dixerunt. Manichei uero id de Manicheo prędictum asserunt. Ioannis VII. Donatistę localiter Christum concludere cupientes dixerunt eum tantummodo in Africa esse. Matthei XXVIII. Hebion et Cherintus Christum hominem tantum dixerunt. Item Martion, Paulus Samosatanus et Photinus. Matthei I. Item Hebion et Heluidius ex uiri coitu natum dixerunt I. Hebionitę

Enygma. Quare interdum parabolis utendum 21 . Nodus Herculaneus 37 . Exemplum. Bonum est fugienda aspicere in alieno malo 85 . Zenonem Cleantes non expressisset, si eum tantummodo uidisset, uitę eius interfuit etc. 3 . Exempla docent a uitiis caueri et ad uirtutes excitari 52 . PLATO

1 Sagitta uulnerans lingua eorum 345 . Seminant triticum, et spinas metunt. Hereticis minatur 350 . Paulus Samosatenus et Photinus 356 . Venite et percutiamus eum lingua 358 . O qui ędificas domum tuam non cum iustitia. Grunis impeccantiam prędicat 362 . In prophetis Samarię uidi stultitiam et in prophetis Hierusalem uidi similitudinem, qui prophetant et

Adorate in monte sancto eius 396 . Ciuitas Domini. Lapides eius. Ędificabit Dominus Syon 397 . Fecit lunam in tempore 399 . Constituit eum Dominum domus suę 400 . Naues ecclesię 402 . Desertum 403 . Qui habitare facit sterilem in domo matrem filiorum lętantem 409 .

et gloriam addidit 254 . Viro frugi obiectum: Nec tecum uiuere possumus nec sine te. Indi in uictu frugales 271 . Bragmanorum philosophi frugalissimi 272 . Nabathei puniunt eum qui rem minuit, et qui auget, honoribus afficiunt 297 . Fletus. Flendo uirum Arthemisia consumpta est 253 . Fortissimi omnium Crotoniatę ex quibus Milo 106 . Fortissimus

suo laudarit illam sententiam: Vitam regit fortuna, non sapientia 146 . Metrodorus: "Occupaui", inquit, "te, Fortuna, atque cępi omnesque aditus tuos interclusi, ut ad me aspirare non posses." Foelix. Zeno dicebat eum esse beatum qui pręsentibus uoluptatibus frueretur speraretque futuros 122 . Beatus est qui animi ęgritudine caret, cum miser sit ei subiectus 144 . Beatus eiusmodi tranquillitati maris comparatur

De paupere rex et de rege pauper 133 . Qui ponitis fortunę mensam et libatis super eam; numerabo uos in gladio etc. 166 . Felicitas. Enoch non apparuit, quia tulit eum Deus 1 . Iacob uidit scalam, angelos, Dominum 5 . Ioseph eductus de carcere pręficitur domui pharaonis et populo 7 . Germinauit uirga Aaron in tribu Leui. Dedit

Iter fecerunt per deserta, de inimicis se uindicauerunt, sitientibus data est aqua de petra 139 . In die bonorum memento malorum. Cibabit illum pane uitę et intellectus, et aqua, sapientię salutaris potabit illum. Adimplebit eum spiritu sapientię et intellectus, et stola glorię uestiet illum 144 . Memento irę in die consummationis, paupertatis in tempore abundantię 145 . Dominus spiritu intelligentię replebit illum

tua, Psalmo eodem. Illuc ascenderunt tribus Domini, id est fideles. Psalmus CXXI 121 . Beatus populus cuius Dominus Deus eius. Psalmus CXLIII 124 . Prope est Dominus inuocantibus eum in ueritate. Psalmus CXLIIII 124 . Non fecit taliter omni nationi, et iudicia sua non manifestauit eis. Psalmus CXLVII 125 . Fidentem ne decipias. Bibe aquam de cisterna tua

Sanctum Israel etc. 153 . Iusti et fideles adhęrebunt ei iudicanti 154 . Qui crediderit, non festinet. Sanctificabunt Sanctum Iacob, et Deum Israel prędicabunt. Beati omnes qui expectant eum. Pascetur in die illa agnus spaciose. Erit fides in temporibus suis 158 . Fiat tantum pax et ueritas in diebus meis. Meus es tu 160 . Seruus meus es tu, Israel. Non obliuiscaris mei. Israel, saluatus est

V, lancea ut liciatorium texentium 71 . Iudith pulchra, diues, nobilis 95 . Dominus auxit decorem eius proficiscentis ad Holophernem 95 . In specie faciei suę dissoluit eum etc. 97 . Tres filię Iob, quarum nomina Dies, Cassia, Cornu stibii; omnium pulcherrimę et fratrum cohęredes 108 . Mulier pulchra et fatua 128 . Os

nuptialem XXII. Dicunt et non faciunt XXIII. Virgines fatuę non sumpserunt oleum, sed tantum lampades XXV. Milites adorant Iesum genuflexi, sed illudentes in faciem expuunt; sic qui credunt, et mandata respuunt. Spinis caput eius coronant: qui eum confitentes offendunt pungentes peccatorum aculeis. Vinum fele mixtum ori eius porrigunt XVII. Felicitas. Inter natos mulierum etc. qui autem minor est in regno cęlorum, maior est illo XI. Simile est regnum cęlorum homini qui seminat

credite euangelio I. Fidei uerbum granum synapis IIII. Comprimebant turbę Iesum; de nullo dixit quod se tetigerit, pręter mulierem in ipso credentem, cui ait: Fides tua te saluam fecit et filiam uocauit V. Et quotquot tangebant eum, salui fiebant VI. Qui me confusus fuerit VIII. Omnia possibilia credenti. Fides primo introductoria, deinde perfecta IX. Cęco in uia sanato dicitur: Vade, fides tua te saluum

sunt in celis X. Beati oculi qui uident quę uos uidetis etc. X. Amen dico nobis quod pręcinget se et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis XII. Vere dico uobis, quoniam super omnia bona quę possidet, constituet eum XII. Quid faciendo uitam ęternam possidebo? XVIII. Respicite et leuate capita uestra, quoniam appropinquabit redemptio uestra XXI. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo, et

Fides dubia ędificat domum super terram, et subuertitur VI. Auris dextera Petri gladio amputata, id est Petri fidem non suscipiens, donec manu Domini restituatur, ut sanata credat XXII. Ipse Iesus appropinquans ibat cum illis; oculi autem eorum tenebantur, ne eum agnoscerent. Nos autem sperabamus, quia ipse esset redempturus Israel. O stulti, et tardi corde ad credendum etc. XXIIII. IOANNES

IOANNES
Fides. In Iesum credunt qui angustam uiam uadunt ducentem ad uitam; qui autem credunt signis, non in eum, sed in nomine eius credunt II. Qui credit in eum, non iudicatur; qui autem non credit, iam iudicatus est, quia non credit in nomine unigeniti Filii Dei. Qui de cęlo uenit, super omnes est. Et quod uidit et audiuit, hoc testatur; et testimonium eius nemo accipit. Qui autem

IOANNES
Fides. In Iesum credunt qui angustam uiam uadunt ducentem ad uitam; qui autem credunt signis, non in eum, sed in nomine eius credunt II. Qui credit in eum, non iudicatur; qui autem non credit, iam iudicatus est, quia non credit in nomine unigeniti Filii Dei. Qui de cęlo uenit, super omnes est. Et quod uidit et audiuit, hoc testatur; et testimonium eius nemo accipit. Qui autem accipit eius testimonium, signauit quia Deus

super omnes est. Et quod uidit et audiuit, hoc testatur; et testimonium eius nemo accipit. Qui autem accipit eius testimonium, signauit quia Deus uerax est. Qui credit in Filium, habet uitam ęternam; qui autem incredulus est Filio, non uidebit uitam, sed ira Dei manet super eum III. Mulier, crede mihi etc. Vbique opus est nobis fide etc. Fidei gradus in regulo: initium, incrementum et perfectio IIII. Descendere in aquam turbatam est humiliter credere in Domini passionem; ibi sanabatur unus significans

credere in Domini passionem; ibi sanabatur unus significans Ecclesię unitatem. Amen, amen dico uobis, quia, qui uerbum meum audit et credit ei qui misit me, habet uitam ęternam, et in iudicium non uenit, sed transiet a morte ad uitam V. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Inter credere ei et credere in eum. Ego sum panis uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et

significans Ecclesię unitatem. Amen, amen dico uobis, quia, qui uerbum meum audit et credit ei qui misit me, habet uitam ęternam, et in iudicium non uenit, sed transiet a morte ad uitam V. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Inter credere ei et credere in eum. Ego sum panis uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo potest

est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Inter credere ei et credere in eum. Ego sum panis uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater traxerit eum. Omnis qui audiuit a Patre et didicit, uenit ad me. Qui credit in me, habet uitam ęternam VI. Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de uentre eius

Inter credere ei et credere in eum. Ego sum panis uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater traxerit eum. Omnis qui audiuit a Patre et didicit, uenit ad me. Qui credit in me, habet uitam ęternam VI. Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de uentre eius fluent aquę uiuę etc. VII. Si uos

uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater traxerit eum. Omnis qui audiuit a Patre et didicit, uenit ad me. Qui credit in me, habet uitam ęternam VI. Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de uentre eius fluent aquę uiuę etc. VII. Si uos manseritis in sermone meo, uere discipuli mei eritis, et

in ęternum, et non rapiet eas quisquam de manu mea X. Qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, uiuet. Et omnis qui uiuit et credit in me, non morietur in ęternum. Non ne dixit tibi quoniam, si credideris, uidebis gloriam Dei? XI. Qui credit in me, non credit in me, sed in eum qui misit me; et qui uidet me, uidet eum qui misit me. Ego lux in mundum ueni, ut omnis qui credit in me, in tenebris non maneat XII. Creditis in Deum et in me credite XIIII. Qui credit in me, opera quę ego facio et ipse faciet, et maiora horum faciet XIIII. Manete in me,

de manu mea X. Qui credit in me, etiam si mortuus fuerit, uiuet. Et omnis qui uiuit et credit in me, non morietur in ęternum. Non ne dixit tibi quoniam, si credideris, uidebis gloriam Dei? XI. Qui credit in me, non credit in me, sed in eum qui misit me; et qui uidet me, uidet eum qui misit me. Ego lux in mundum ueni, ut omnis qui credit in me, in tenebris non maneat XII. Creditis in Deum et in me credite XIIII. Qui credit in me, opera quę ego facio et ipse faciet, et maiora horum faciet XIIII. Manete in me, et ego in uobis etc. Qui

incorruptibilem, incontaminatam, immarcessibilem, conseruatam in cęlis etc. I. IOANNIS I: Videte, qualem caritatem dedit nobis Pater, ut filii Dei nominemur et simus. Scimus quoniam, cum apparuerit, similes ei erimus, quoniam uidebimus eum sicuti est III. APOCALYPSIS: Vincenti dabo edere de ligno uitę, quod est in paradiso Dei mei. Corona uitę. Manna absconditum, calculus candidus, in quo nomen nouum scriptum, quod nemo scit, nisi qui accipit. Potestas super gentes et

nomen eius de libro uitę, et confitebor nomen eius coram Patre meo et coram angelis eius. Ecce dedi coram te ostium apertum, quod nemo potest claudere etc.Qui uicerit, faciam illum columnam in templo Dei mei, et foris non egredietur amplius; et scribam super eum nomen Dei mei et nomen ciuitatis Dei mei, nouę Hierusalem etc. et nomen meum nouum. Qui uicerit, dabo ei sedere in throno meo, sicut et ego uici et sedi cum Patre meo in throno eius III. Stantes ante thronum et in conspectu Agni laudantes

fontes aquarum VII. Iurauit etc. quia tempus non erit amplius etc. X. Et audiui uocem magnam in cęlo dicentem: Nunc facta est salus, et uirtus, et regnum Dei nostri, et potestas Christi, quia proiectus est accusator etc. Et ipsi uicerunt eum propter sanguinem Agni et propter uerbum testimonii sui etc. Propterea lętamini, cęli, et qui habitatis in eis XII. Gaudeamus et exultemus, et demus gloriam ei, quia uenerunt nuptię Agni, et uxor eius

AD ROMANOS: Gratias agit Deo, quod fides eorum diuulgatur I. Probabilior bonus in pręputio quam malus in circumcisione II. Exemplum de Abraham declarat quod ex fide uiuit iustus, non ex operibus Legis. Ad iustitiam reputabitur credentibus in eum qui suscitauit Iesum Christum Dominum nostrum a mortuis, qui traditus est propter delicta nostra, et resurrexit propter iustificationem nostram IIII. Siquis autem Spiritum Christi non habet, hic non est eius etc. Quicunque Spiritu Dei aguntur, hi sunt filii Dei

II. Multitudinis credentium erat cor unum et anima una IIII. In Antiochia discipuli primum dicti Christiani XI. IACOBI: Fides, si non habeat opera, mortua est in se metipsa. Abraham ex operibus iustificatus est et Raab meretrix II. PETRI I: Qui crediderit in eum, non confundetur II. IOANNIS I: Vos unctionem habetis a Sancto, et nostis omnia II. Hoc est mandatum eius, ut credamus in nomine Filii eius Iesu Christi, et diligamus alterutrum III. Nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus,

ipse in Deo IIII. Omnis qui credit quoniam Iesus est Christus, ex Deo natus est. Omne quod natum est ex Deo, uincit mundum; et hęc est uictoria quę uincit mundum, fides nostra. Qui credit in Filium Dei, habet testimonium Dei in se. Qui non credit [in] Filio, mendacem fecit eum etc. V. APOCALIPSIS: Ecce dedi coram te ostium apertum etc. quia seruasti uerbum meum, et non negasti nomen meum III. Fides dubia. AD ROMANOS: Infirmum autem in fide assumite etc. XIV.

86 . Res est inquieta felicitas 13 . Error beatam uitam optantium 15 . Quis felix uel beatus 15 . Demetrius mare mortuum uocat eum qui nullis fortunę ictibus concutitur 25 . Beatus animus cęlo redditus 31 . Felicitas falsa 32 . Beata uita diuina est 35 .

ignobilium cum nobilibus uel pauperum cum diuitibus 124 . Raptor nisi suum et raptę patrem intra XXX dies exorauerit, pereat. Raptor raptę patrem exorauit, suum non exorauit, accusat eum dementię 125 . Qui patrem pulsauerit, manus ei pręcidantur. Iussus a tyranno patrem cecidit. Postea tyrannum occidit. Manus petuntur a patre, defenditur 140 . Quidam sub nouerca duos filios amisit.

Adoptio filiorum 308 . Orphani 316 . Numerus liberorum sufficiens. Quem ex parentibus sequi debeat? Spurii 317 . Filii parentum conptemtores. Lex in eum qui minus quam decet parentes colat 317 . Filii non coggant parentes, si nolint, nisi suo more uiuere 333 . Festa ad remissionem laborum et in honorem deorum. Chorea. Tripudium 272 .

Parentum in liberos omne ius esto 70 . Thraces filios palam uenditant 111 . Filius imperans matri 132 . Carthalo a Macheo patre in crucem actus, quod ad eum exulem cum purpura et infulis uenisset 181 . Galli liberos in conspectum uenire, antequam adoleuerint, non permittunt 185 . Titus Manlius pro Lucio patre 198 . In

16 . Fatum 53 . Fidem dat pro iuramento. Fidem se firmam habere asserit 18 . Nusquam tuta fides 29 . Felix. Explicat miserias suas ad eum qui sibi tanquam felici scripserat 19 . ORATIVS IN EPISTOLIS
Felix. Quę res possit facere beatum 6 .

Beati qui habitant in domo tua 178 . Impiorum prosperitas 184 . Quomodo sanctus uestimentum Dei est 133 . Ecce Dominus noster, expectauimus eum. Vrbs fortitudinis nostrę 247 . Aperite portas, et ingrediatur gens iusta 248 . Fulgebunt sicut sol 260 . Habitat in excelsis 264 .

Tabernacula iustorum germinabunt 270 . Nuncius bonus felicitatis desideratę 280 . In exultatione iustorum multa gloria 282 . Considerauit agrum et emit eum 285 . Ridebit in die nouissimo 286 . Surrexerunt filii eius 287 . Date ei de fructibus manuum suarum 287 . Quies futura

dulcedinis tuę, Domine, quam abscondisti diligentibus te 340 . Exaltabit te, ut hereditate capias terram 349 . Finis hominis ęterna beatitudo 350 . Et beatum faciat eum 352 . Quando ueniam et apparebo ante faciem Dei mei. Quando transibo in locum tebernaculi admirabilis usque ad domum Dei 352 . Sedes tua, Deus, in sęculum sęculi 356 .

392 . Lux orta est iusto 395 . Qui coronat te misericordia 398 . Corona susceptio capitis. Scutum misericordia 404 . Vt collocet eum cum principibus populi sui 409 . Placebo coram Domino in regione uiuorum 410. 411 . Aperite mihi portas iustitię. Beati 412 . Faciem tuam illumina super seruum tuum

Portio mea in terra uiuentium 428 . Gloriam regni tui dicent. Regnum tuum, Domine, regnum omnium sęculorum 430 . Exultabunt sancti in gloria 435 . Laudate eum in potentatibus eius 436 . Fides. Fideles scabellum sunt pedum Domini 11 . Fides sine operibus 31 . Omnem super quem uideritis thau, ne occidatis

Fur. Prometheus ignem de cęlo furatus 2 . HERODOTVS
Fur. Amasis, cum furti accusaretur, oracula deorum alia eum absoluebant, alia damnabant. Post hęc rex factus deos coluit, qui ipsum damnauerant tanquam ueraces, furax enim fuit. Qui uero absoluerant, eos contempsit tanquam ueri nescios 35 .
Forma. Puella

uirum 147. Laudemus uiros Assur gloriosos etc. 150. Assur propter uanagloriam uisitabo etc. 153. Gloria superborum humiliata 155. Ve flori et decidenti glorię exultationis eius 156. Ezechias arguitur iactantię, eum gazam suam ostendisset nunciis regis Babylonis, ut supra 160. Quomodo confracta est uirga fortis, baculus gloriosus? Descende de gloria et sede in siti, habitatio filię Dibon 180. Gloria uiri peccatoris stercus et uermis est: hodie

defecit 31. Filii Heli sacerdotis tollebant carnes de cacabo, et a Deo morte mulctati sunt 41. Ionathas contra edictum regis gustauit de melle, et Deus non dedit responsum. Ipse uero ad mortem damnatus uix multorum precibus liberatus est 44. Dauid inebriauit Vriam uólens eum concitare ad concubitum uxoris. Nouerat enim uinum stimulos esse ad libidinem 51. Absalon inuitauit fratres, et Ammon in conuiuio temulentum occidi fecit 52. Salomon fecit conuiuium. Quantum in die consummebatur in aula Salomonis 56. Helam, regem Israel, temulentum

128. Ebriositasbis. Gulosus 130. Conuiua principis. Conuiuia crapulantium. Potator assiduus 131. Saturatus 131. Crapula. Quattuor insaturabilia. Stultus saturatus. Ne dederis substantiam in libidinem et ebrietatem 132. Saturitas diuitis non sinit eum dormire 133. Melius est ire ad domum luctus quam ad domum conuiuii. Ve principes mane comedentes 134. Populo concupiscenti escam in deserto dedit Dominus orthogometram . Propterea morsu colubrorum exterminabantur ad correptionem, et sanauit eos 140. De

Oblatio pro gratiarum actione panes absque fermento etc. 16. Transierunt Iordanem per siccum et in memoriam miraculi tulerunt XII lapides de Iordane etc. 30. Gratiarum actio Delborę et Barach pro uictoria 35. Dauid amplexus est Abiathar seruans eum sicut se ipsum, qui solus euaserat de sacerdotibus propter eum a Saule occisis 46. Dauid uoluit facere misericordiam domui Saul propter Ionatham 51. Dauid benemeritus de regibus Ammon accepit ab eis necessaria conflicturus cum Absalon. Et licet illi de uictoria dubitarent, non

16. Transierunt Iordanem per siccum et in memoriam miraculi tulerunt XII lapides de Iordane etc. 30. Gratiarum actio Delborę et Barach pro uictoria 35. Dauid amplexus est Abiathar seruans eum sicut se ipsum, qui solus euaserat de sacerdotibus propter eum a Saule occisis 46. Dauid uoluit facere misericordiam domui Saul propter Ionatham 51. Dauid benemeritus de regibus Ammon accepit ab eis necessaria conflicturus cum Absalon. Et licet illi de uictoria dubitarent, non dubitarunt tamen etiam interdum fugienti subuenire capitis sui

Dauid uoluit facere misericordiam domui Saul propter Ionatham 51. Dauid benemeritus de regibus Ammon accepit ab eis necessaria conflicturus cum Absalon. Et licet illi de uictoria dubitarent, non dubitarunt tamen etiam interdum fugienti subuenire capitis sui periculo, tantum ne in eum ingrati esse uiderentur 53. Dauid reliquis Saul in crucem actis pepercit Miphiboseth, Ionathę filio, memor beneficiorum Ionatę. Dauid gratias egit Domino, quod unxerit ipsum in regem, deiecerit inimicos, peccata dimiserit 54. Dauid commendat Salomoni Berzelai Galaditis filios,

97. Iudith abram, seruam suam, dimisit liberam eo quod fidelis sibi fuerit in pericula eunti 97. Assuerus gratiam aliquando relaturus Mardocheo iussit litteris mandari, quemadmodum detectis ab eo in se coniuratis fuerit seruatus 97. Igitur beneficii memor honoribus eum affecit primamque ei apud se locum concessit et in emulos eius uindicauit 98. Annulus Aman datur Mardocheo. Mardocheus secundus a rege 99. Gratias agit liberatus a tribulatione. Psalmus XVII 109. Pro beneficiis acceptis ait: In ecclesiis benedicam te. Psalmus XXV.

218. Iterum uictis hostibus obtulit sacrificia 219. ludei celebrant diem scenophegię, quando liberati repararunt dirruta et mundarunt prophanata 224. Pro uictoria laudes Deo dixerunt 228. Gratia diuina. Si uenerit ad me, non uidebo eum, si abierit, non intelligam 102. Deus custodiebat me, quando splendebat lucerna eius super caput meum et ad lumen eius ambulabam in tenebris 106. In manibus abscondit lucem et pręcipit ei, ut rursum ueniat. Annunciat de ea amico suo 107. Dominus illuminatio mea 110.

non intelligam 102. Deus custodiebat me, quando splendebat lucerna eius super caput meum et ad lumen eius ambulabam in tenebris 106. In manibus abscondit lucem et pręcipit ei, ut rursum ueniat. Annunciat de ea amico suo 107. Dominus illuminatio mea 110. Accedite ad eum et illuminamini. Psalmus XXXIII 111. Per lucem gratię et fidem ad uitam peruenitur. Psalmus XLII. Gratiam ablatam sibi per peccatum, per penitentiam petit restitui. Psalmus L 112. Spiritus Sanctus missio. Psalmus LXVII. Communio et Spiritus Sanctus. Psalmus LXXI 114 .

dixit: Nemini dixeris. Docuit nos non diligere ostentationem VIII. Quare nos et pharisei ieiunamus frequenter. Cęcis sanatis ait: Videte nequis sciat. Duxerat autem eos seorsum a turba; illi tamen tacere non poterant beneficium Dei IX. Curauit omnes et pręcepit eis, ne manifestum eum facerent XII. Regnum cęlorum simile thesauro abscondito in agro XIII. Mater filiorum Zebedei ait: Dic ut sedeant hi duo filii mei etc. Audientes decem indignati sunt. Principes gentium dominantur eorum XX. Omnia opera sua faciunt, ut uideantur ab hominibus: dilatant

VIII. Iesu egresso de templo, id est subtracta gratia, non relinquitur lapis super lapidem, id est labitur uirtutum congeries XIII. Prędicauerunt Domino cooperante et sermonem confirmante sequentibus signis XVI. LVCAS Gloria. Statuit eum supra pinnaculum templi et ait: Mitte te hinc deorsum. Vox hęc diaboli est. Tentat hominem, ut alta ambiat, ut, cum elatus fuerit, in ima corruat per lapsum iactantię IIII. Leproso mundato Dominus pręcepit, necui diceret V. Gloria inanis iuxta Chrysostomum VI. Suscitat

obprobrium, per famem illis ieiunium attulit, quo culpam, quę in immensum crescebat, cohibuit IIII. Ve uobis qui saturati estis, quoniam esurietis VI. Si dixerit seruus: moram facit Dominus uenire, et coeperit percutere pueros et ancillas et edere et bibere et inebriari, ueniet Dominus et diuidet eum partemque eius cum infidelibus ponet XII. Qui epulabatur quotidie splendide, gutta aquę indiget, ut in igne ardens linguam refrigeret XVI. Attendite autem uobis, ne forte grauentur corda uestra in crapula et ebrietate et curis huius uitę et superueniat in uos repentina dies illa XXI.

ostendere se sacerdoti V. Demoniacus liberatus abiit per uniuersam ciuitatem [prędic] predicans, quanta fecisset illi Iesus VIII. / Gratia. Filio reuertenti pater occurrit, quia nos peccatis impedientibus ad eum peruenire non possumus nostra uirtute, nisi ipse occurrens sua adiuuet gratia XV. Non sufficit humanum propositum absque diuino subsidio. Petrus enim, quamuis feruens esset, derelictus tamen a Deo supplantatus fuit ab hoste XXII. IOANNES

gloriam hominum magis quam gloriam Dei XII. Nomen glorię quot modis accipitur in Scripturis XIII. Gula. Quęritis me non quia uidistis signa, sed quia manducastis ex panibus et saturati estis VI. Gratus. Cęcus illuminatus credidit in Iesum et procidens adorauit eum IX. Gratia. Erat lux uera, quę illuminat omnem hominem uenientem in hunc mundum I. Non potest homo accipere quicquam, nisi fuerit ei datum de cęlo III. Dedisset tibi aquam uiuam, id est gratiam Spiritus Sancti uiuificantem IIII. Nemo potest uenire ad me,

lux uera, quę illuminat omnem hominem uenientem in hunc mundum I. Non potest homo accipere quicquam, nisi fuerit ei datum de cęlo III. Dedisset tibi aquam uiuam, id est gratiam Spiritus Sancti uiuificantem IIII. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me traxerit eum. Et ego resuscitabo eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi fuerit ei datum a Patre meo VI. Si palmes non potest ferre fructum a se metipso, nisi manserit in uite, sic nec uos, nisi in me manseritis etc. Sine me nihil potestis facere XV. Profundum crucis, id est ea

omnem hominem uenientem in hunc mundum I. Non potest homo accipere quicquam, nisi fuerit ei datum de cęlo III. Dedisset tibi aquam uiuam, id est gratiam Spiritus Sancti uiuificantem IIII. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me traxerit eum. Et ego resuscitabo eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi fuerit ei datum a Patre meo VI. Si palmes non potest ferre fructum a se metipso, nisi manserit in uite, sic nec uos, nisi in me manseritis etc. Sine me nihil potestis facere XV. Profundum crucis, id est ea pars quę in terra

Gloria. Vnius de se testimonio contentus uulgi opinionem contemnit 18. Noluit laudari ab amicis contra multorum opinionem 26. Nam apud bonos uiros uituperari mihi uiderer, si sceleratissimi me homines laudarent 52. Gratus. Incusat eum qui se laudauerat et dona a se accipere recusauerat 17. Gratus erga beneficos, ultor erga iniurios 19. ORATIVS IN EPISTOLIS Gula. Quid non ebrietas designat 5. Toral, mappa, cantarus, lanx 5. Si bene qui coenat 7.

glorię neque profuit quisquam laudando nec uituperando nocuit, cum utrumque summis pręditi fecerint ingeniis. Signat autem Ciceronem et Cęsarem, quorum alter laudes, alter uituperationes supradicti scripsit uiri 20. In Domino gloriare 169. Nunquid gloriabitur securis contra eum qui secat in ea? 213. Gula. Vinum et ebrietas 18. Computrescunt in stercore suo, quorum Deus uenter est 41. Vaccę pingues 51, 67. Qui comedunt ad luxuriam 73. Vinum decipit potantem 124. Qui in futuro sęculo gulę condimenta sibi

219. Damascus 236. Conuersi 237. Ciuitas gentium timebit te 247. Lybanus refertur ad gentiles 257. Confugient gentes multę ad Dominum. Desertum 272. A Christo mansuefacti. Populus pauper et tenuis 275. Suscitantur ab aquilone, ut credant in eum qui uenit ab ortu 276. Insulę 277. Deus non solum Iudeorum Dominus, sed etiam gentium 283. Persecutio 289. Nos sumus et gens et tribus Domini 291. Conuertimini ad me ab extremis terrę, et salui eritis. Beati qui non uiderunt et crediderunt 295.

sumus 51. Auster, aquilo 97. Perfectos etiam indigere misericordia Dei 116. Magnitudo gratiarum in Paulo et in cęteris sanctis 220. Gratia sumus magis quam opere saluati 223. Datur gratia secundum mensuram 229. Gratia Domini cum omnibus qui diligunt eum in incorruptione 241. Gratia et pax 243,252. Gratia Domini nostri Iesu Christi cum spiritu uestro 254. Gratia capiti et torques collo 256. A Domino diriguntur gressus uiri 275. Donum Dei uictoria martyrii 276. Super argentum et aurum gratia bona

370. Confirma hoc, Deus 370. Beatus uir cuius est auxilium abs te 383. Gratiam et gloriam dabit Dominus 384. Oleum 391. Gratia adiuuat 393. Tu parasti directiones in populis. Ipse fecit nos et non ipsi nos 396. Eloquium Domini inflammauit eum 400. Vtinam dirigantur uię meę ad custodiendas 412. Reuela oculos meos. Cum dilatares cor meum 415. Anima mea in manibus tuis 417. Adiuua me, et saluus ero. Gressus meos dirige 418. Dominus protectio tua super manum dexterę tuę 419.

orat pro gentibus 364. Gentium uocatio. Allophili 365. Oculi eius super gentes respiciunt 367. Benedicite, gentes, Dominum Deum nostrum 367. Et gentes in terra dirigis 368. Non credentes inhabitare Dominum Deum 370. Omnes gentes magnificabunt eum 373. In mari uia tua 376. Precium Christi expensum in sepulturam peregrinorum 377. De Egypto liberati 377. Prore tabernaculo repulso elegit nouum 379. Linguam, quam non nouerat, audiuit 380. Hęreditas Domini 382.

in inaquoso. Emoroissa 402. Et collocauit illic esurientes. Nationes. Meus est Galaad 403. In Idumeam extendam calciamentum meum 404. Dominare in medio inimicorum tuorum 406. Mare uidit et fugit 409. Laudate Dominum omnes gentes 411. Inuenimus eum in campis siluę 422. Iacob et Israel 424. Et dedit terra eorum hęreditatem 425. Christiani. Pulli coruorum, id est filii gentilium 432. IOSEPHVS DE HISTORIA IVDEORVM Gula. Concupiscentię sepulchra 25.

Israel 424. Et dedit terra eorum hęreditatem 425. Christiani. Pulli coruorum, id est filii gentilium 432. IOSEPHVS DE HISTORIA IVDEORVM Gula. Concupiscentię sepulchra 25. Quid Hircanus responderit conuiuis, qui ante eum ossa carnium posuerant, uolentes illum uoracitatis notare 109. Alexander crapula periit 120. Gratus Dauid erga Ionatam 57. Erga Berzelaum 65. Artabanus erga Iazatum 177. AVGVSTINVS DE CIVITATE

alterius se nomine principem se gerere asserebat 40. Victor uictis deditus propter inuidiam 42. Inudia obstitit uirtuti 48. Res magnifice gestę ei fuere exitio 4. Ea de causa e ciuitate eiectus 6. Alius X annorum exilio mulctatus 11. Interficere eum uoluerunt inuidi 14. Reus ob res bene gestas absolutus 33. Ira. Magis quam uiribus decertantes non sunt distracti, priusquam alterum anima reliquerit 39. Commotus odio ciuium suorum patriam prodere uoluit et amicum exulari 43. Propter multitudinis odium

inuidi 14. Reus ob res bene gestas absolutus 33. Ira. Magis quam uiribus decertantes non sunt distracti, priusquam alterum anima reliquerit 39. Commotus odio ciuium suorum patriam prodere uoluit et amicum exulari 43. Propter multitudinis odium nemo eum liber ausus est sepelire. Itaque a seruis sepultus est 44. Hannibalis et Romanorum inter se indignatio 47. Animam pirus quam odium deposuit 48. Iniuriam exhęredationis passus se correxit 4. Iniuriarum non commemorandarum causa lex obliuionis lata 18.

proiicit semen in terram 7. Prophetantibus Heldad et Medad Iosue ait Moysi: Prohibe eos. Respondit: Quid emularis pro me? 21. Ephraim ingrati in Gedeonem inuident uictorię eius, et ipse cęssit eis laudem belli 36. Ephraim inuidentes uictorię Ieptę insurrexerunt in eum, et percussi sunt 37. Inuidia Saul erga Dauid, quia dicitur: Pecussit Saul mille et Dauid X milia. Percussit Dauid CC Philisteos, ut gratificaretur Sauli. Ille magis timuit eum, et factus est ei inimicus cunctis diebus 45. Viri Israel lamentantur, quod Iudas sibi pręripuerit,

uictorię eius, et ipse cęssit eis laudem belli 36. Ephraim inuidentes uictorię Ieptę insurrexerunt in eum, et percussi sunt 37. Inuidia Saul erga Dauid, quia dicitur: Pecussit Saul mille et Dauid X milia. Percussit Dauid CC Philisteos, ut gratificaretur Sauli. Ille magis timuit eum, et factus est ei inimicus cunctis diebus 45. Viri Israel lamentantur, quod Iudas sibi pręripuerit, ut traducarent regem; illi e contra durius loquuntur ] 54. Ioab, princeps militię, Amasam collegam interfecit indignatus cum illo partiri dignitatem 54.

Samaritarum de reędificatione templi 83. dificato muro congregati sunt, ut pugnarent contra eos 86. Thobias regi ob pietatem in suos minus carus insidias effugit nudus. Illo uero mortuo pristinę dignitatis recuperauit sibi locum 90. Aman inuidet Mardocheo, sed quam in eum perniciem parat, ipse patitur 98. Inuidia Sathan contra Iob timentem Deum. Paruulum occidit inuidia 101. Si gauisus sum ad ruinam eius qui me oderat 106. Contra persecutores et inuidos. Psalmus XVI 109. Petit liberari a persecutione Absalon filii. Psalmus XXVII

parturiens loquar: dissipabo et absorbebo simul 160. Iratus Hieremias maledixit diei in qua natus est 172. Ioachim rex iratus scidit uolumen prophetę 177. Ionas iratus non euenisse quod prophetauerat petiit tolli a se animam suam, et Dominus ad eum: Putas ne, quam bene irasceris tu? etc. 207. Ira magna ego irascor super gentes opulentas 212. Zelatus sum Syon zelo magno 213. Iniuria. Ioseph fratribus beneficium reddidit pro iniuria 7. Qui percusserit hominem uolens occidere,

qui exasperat matrem 141. Non placeat tibi iniuria iniustorum 144. Contra oppressorem suum pauper exauditur 148. Opprimentes pauperes per legem iniquam 153. Phassur percussit Hieremiam prophetantem et misit in neruum. Cras eductus prophetat contra eum 172. Hieremias apprehensus a populo ad mortem poscitur 174. Vriam prophetantem rex Ioachim interfecit gladio 174. Sedechias rex posuit Hieremiam in carcere 176. Baruch et Hieremias iubentur comprehendi, abscondit autem eos Dominus. Deinde Hieremias in carcerem

stultitiam 133. Stultus. Stultitia ad tempus simulata. Cor stulti. Stultus omnes stultos existimat. Stulti qui nesciunt in urbem pergere 134. Ęgyptii passi densissimas tenebras: solis illis erat super posita grauis nox 140. Si pater defecerit sensu, ueniam da et ne spernas eum 141. Error et tenebrę peccatoribus concreta sunt 144. Qui minoratur corde, cogitat inania; et uir imprudens et errans cogitat stulta 144. Fatuo non erit amicus, sed adulator 145. Tenebrę operient terram, id est terrenis deditos 165. Cor fatui quasi uas

187. Porro cum dedero gloriam in terra uiuentium, in nihilum redigam te, et non eris, et requisita non inuenieris ultra in sempiternum diem, dicit Dominus Deus 190. Descenderunt ad terram ultimam; uidit eos pharao, et consolatus est 191. Ignem et sulphur pluam super eum 193. Surgent alii in uitam ęternam, alii in opprobrium, ut uideant semper 200. Ero morsus tuus, inferne 203. Emisisti uinctos tuos de lacu 214. Interpres. Dominus ad Moysen: Aaron erit propheta tuus, et loqueris ei et ille loquetur ad pharaonem

sacerdotis opera rex factus, Zachariam, eius filium, prophetantem lapidari iussit 79. / Populus Israel ingratus erga Deum. Psalmus LXXVII 115. Habitatores Ceilę, quos Dominus ab inimicis protexerat et Ziphei, a quibus trahebat originem, uoluerunt eum tradere in manu Saul. Psalmus CXXXVIII 124. Reddens mala pro bonis 125. Liberator ab ingratis contemnitur 134. Nesciui beneficia Dei; ideo abductus fui in Babylonem 136. Ingrati spes peribit 140. Fili, in bonis non des querelam etc. 144.

alieni comedent eam 202. Cum Iuda triamilia militum erant. Aduentante autem contra illos Demetrio DCCC tantum remanserunt reliquis metu diffugientibus 220. Inualidus. Dauid inuenit Ęgyptium derelictum in agro propter egritudinem, et iam tridui inędia deficientem, fouit eum cibo, et ducatu illius percussit cuneum Philistiim 48. Asahel, dum persequitur fugientem Abner, ab eodem hasta in inguine percussus interiit 49. Fortitudo uestra ut fauilla stuppę et opus ut scintilla 152. Omnes munitiones tuę sicut ficus cum grossis

Qui derelinquunt Dominum, incident in illam. 147. Vidisti, Domine, iniquitatem illorum, labia insurgentium et meditationes aduersum me? 182. Impatientia. Murmurantes contra Dominum exterminati sunt ab exterminatore et a serpentibus perierunt 95. Arguis uerbis eum qui non est ęqualis tibi etc. Nunquid grande est ut consoletur te Deus? Sed uerba tua praua hoc prohibent 103. Impatiens bis 128. Impatiens 130. Ve qui contradicit factori suo 161. Hypocrita. Congretatio enim hypocritę sterilis 103.

Dei a Domino interdicitur aliquid gustare in Bethel. Gustauit, et a leone occisus est 59. Ahiel contra uerbum Domini reędificauit Hierico, et simul cum filiis mortuus est 60. Quidam non obediuit prophetę dicenti: percute me, et a leone percussus est. Alter obediens uulnerauit eum 61. Assyrii, Samarię coloni, cum non timerent Dominum, a leonibus lacerabantur 67. Iosias legens maledictiones inobedientis populi, scidit uestimenta sua 68. Mittebat eis prophetas, ut reuerterentur; nolebant audire 79. Amasias noluit obedire prophetę; captus

homo, et tu uidebis? 102. Incompręhensibilia sunt Dei iudicia 103. Fugite a facie gladii, quoniam ultor iniquitatum gladius est, et scitote esse iudicium. Nunquid Deum docebit quispiam scientiam, qui excelsos iudicat. Reuelabunt cęli iniquitatem impii, et terra consurget aduersus eum 104. Deus non condemnabit frustra nec Omnipotens subuertet iudicium etc 107. De duplici iudicio. Psalmus VIIII. De iustitia. Psalmus X 109. Iudicia. Psalmus XXXV 111. De ultione Iudeorum. Psalmus XLVIII 112. De iudiciaria potestate Christi.

uelociter reddens, quod iustum est. Excutientur et relinquentur simul auibus montium et bestiis terrę 155. Ecce Dominus dissipabit terram etc. Dicent in die illa: Ecce Deus noster iste. Ecce enim Dominus egredietur de loco suo, ut uisitet iniquitatem habitatoris terrę contra eum et reuelabit terra sanguinem suum etc. Visitabit Dominus in gladio suo duro et grandi et forti super Leuiatan. In die illa clangetur in tuba magna etc. 156. Erit lux lunę sicut solis, sol septempliciter etc. In die illa, qua alligauerit Dominus

Vidi uocantem iudicium ad ignem etc. 206. Iuxta est dies Domini super omnes gentes. Sicut fecisti, fiet tibi. Retributionem tuam conuertam in caput tuum. Ecce Dominus egredietur de loco suo. Et descendet et calcabit super excelsa terrę, et consummentur montes subtus eum, et ualles scindentur sicut cera etc. 207. Contremuit terra a facie eius, et orbis, et omnes habitantes in eo. Ante faciem indignationis eius quis stabis etc. 209. Reuelabo pudenda tua in facie tua

exit ab oriente etc, ita erit aduentus Filii hominis. Vbicunque fuerit corpus, illic congregabuntur et aquilę. Sol obscurabitur etc. Plangent omnes tribus terrę. Duo in agro. Duę molentes. Duo in lecto: unus assumetur, et unus relinquetur XXIIII. Congregabuntur ante eum omnes gentes. Separabit eos ab inuicem XXV. A modo uidebitis Filium hominis sedentem a dextris uirtutis Dei, et uenientem in nubibus cęli XXVI. Latro ad dexteram saluatur, ad sinistram damnatur. Sic erit in iudicio XXVII. Simile est regnum cęlorum domino ponenti rationem cum seruis suis et

et crebro in aquam, difficulter sanatur XVII. Vnus ex uobis est qui me tradet. Respondent: Nunquid ego, Domine. Verebantur enim per imbecillitatem naturę ad tam magnum crimen delabi. Petrus: Et si omnes scandalizati fuerint, ego non scandalizabor. Et si oportuerit me mori tecum. Mox negauit nosse eum. Pusillum progresso ab eis Iesu nec una hora eo absente poterant uigilare. Spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. Discipuli relicto eo fugerunt, cum paulo ante dicerent se cum illo mori uelle XXVI. Hypocrita. Herodes dicit se adoraturum Iesum et perdere cogitat,

Intus autem pleni estis rapina et immundicia. Munda prius quod intus est, ut fiat et id quod foris est mundum. Veh qui similes estis sepulchris dealbatis XXIII. Qui intingit mecum manum in parapside , hic me tradet. Quemcunque osculatus fuero, tenete eum XXVI. Nouissimus error peior priore XXVII. Iustus. Omnia quęcunque uultis ut faciant uobis homines, et uos facite illis. Hęc est ennim lex et prophetę VII. Reddite quę sunt Cęsaris Cęsari XXII. Iniuria. Si peccauerit in te frater

dixit: Non est mortua, sed dormit. Pharisei dicunt: In principe demoniorum eiicit demonia IX. De Ioanne ieiunante dicunt: Demonium habet. De Domino manducante: Ecce homo uorax et potator uini et peccatorum amicus XI. Tentantes interrogant. Consilium faciunt, quomodo perderent eum. Non eiicit demones, nisi in Belzebub XII. Non ne hic est fabri filius XIII. Herodes decolauit Ioannem Baptistam XIIIL Exprobrant, quod discipuli non lauant manus XV. Tentantes interrogant XIX. Murmurant primi, quia nouissimis datur denarius sicut et ipsis XX. Indignantur contra pueros Dominum

filius XIII. Herodes decolauit Ioannem Baptistam XIIIL Exprobrant, quod discipuli non lauant manus XV. Tentantes interrogant XIX. Murmurant primi, quia nouissimis datur denarius sicut et ipsis XX. Indignantur contra pueros Dominum laudantes XXI. Sciebat Pilatus, quod per inuidiam tradidissent eum XXVII. Cum persequentur uos in ciuitate ista, fugite in aliam. Si patrem familias Belzebub uoeauerunt, quanto magis domesticos eius. Nolite timere eos qui occidunt corpus tantum X. Consultant, quomodo perdant Iesum XII. Quęrentes eum tenere timuerunt turbas XXI.

quod per inuidiam tradidissent eum XXVII. Cum persequentur uos in ciuitate ista, fugite in aliam. Si patrem familias Belzebub uoeauerunt, quanto magis domesticos eius. Nolite timere eos qui occidunt corpus tantum X. Consultant, quomodo perdant Iesum XII. Quęrentes eum tenere timuerunt turbas XXI. Eritis odio omnibus gentibus propter nomen meum XXIIII. Consultant in atrio Caiphę contra Iesum. Tenuerunt eum; ducitur ad Caipham etc. XXVI. Dicunt: Seductor ille dixit etc. XXVI. Custodes corrumpunt, ne testentur illum resurrexisse, sed

uoeauerunt, quanto magis domesticos eius. Nolite timere eos qui occidunt corpus tantum X. Consultant, quomodo perdant Iesum XII. Quęrentes eum tenere timuerunt turbas XXI. Eritis odio omnibus gentibus propter nomen meum XXIIII. Consultant in atrio Caiphę contra Iesum. Tenuerunt eum; ducitur ad Caipham etc. XXVI. Dicunt: Seductor ille dixit etc. XXVI. Custodes corrumpunt, ne testentur illum resurrexisse, sed a discipulis furtim noctu sublatum XXVII. Inimicus. Diligite inimicos uestros et benefacite odientibus. Orate pro persequentibus et

De Domino dicunt: In furorem uersus est, et Belzebub habet III. Ventus et mare persecutores sunt IIII. Iesum uocant fabrum et fabri filium VI. Quęrunt Dominum perdere, quoniam turba admiratur super doctrina eius. Tentantes interrogant: In qua potestate hęc facis II. Quęrunt eum capere in uerbo XII. Confutati sermonibus iam non audent interrogare, sed apertissime comprehensum tradunt potestati. Ex quo intelligimus uenena inuidię posse quidem superari, sed difficile conquiescere XII. Tradent uos in conciliis, uapulabitis, eritis odio omnibus propter nomen meum

LVCAS Iudicium Dei. Et uidebit omnis caro salutare Dei III. / Sicut Ioannes baptizat alios, alios repellit, sic stabit in igneo flumine Dominus Iesus iuxta flammeam rumpheam etc, ut qui purgatione indiget, eum igne baptizet et ad paradisum transmittat III. Cuius uentilabrum in manu eius, et purgabit aream suam, et congregabit triticum in horreum suum, paleas autem comburet igni inextinguibili III. Cum autem intrauerit paterfamilias et clauserit ostium,

est, quod frater rediit in gratiam patris XV. / Iudei diues purpuratus XVI. Centurio prope, noti a longe, hi Iudeos signant, ille gentiles XXIII. Iudei phariseus superbus. Gentiles publicanus humilis XVIII. Ciues autem eius oderant eum et miserunt legationem post illum dicentes: Nolumus hunc regnare super nos. Ob id iussu eius interfecti sunt ante eum XIX. IOANNES Iudieium Dei. Amen dico uobis, uidebitis cęlum apertum et angelos Dei ascendentes et descendentes supra

XVI. Centurio prope, noti a longe, hi Iudeos signant, ille gentiles XXIII. Iudei phariseus superbus. Gentiles publicanus humilis XVIII. Ciues autem eius oderant eum et miserunt legationem post illum dicentes: Nolumus hunc regnare super nos. Ob id iussu eius interfecti sunt ante eum XIX. IOANNES Iudieium Dei. Amen dico uobis, uidebitis cęlum apertum et angelos Dei ascendentes et descendentes supra Filium hominis I. Bis in Galileam accedens Iesus significat duos aduentus ipsius in mundum: primus pietatis aqua in

te, sed de blasfemia X. Inuidia. Tempus meum nondum aduenit, tempus autem uestrum semper est paratum. Non potest mundus odisse uos; me autem odit, quia ego testimonium perhibeo de illo, quia opera eius mala sunt VII. Pharisei quęrentes occasionem accusandi Iesum adducunt ad eum deprensam in adulterio etc. VIII. Illuminauit Dominus cęcum a natiuitate et dicunt: Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Conspirauerant Iudei, ut siquis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret. In peccatis natus es totus et tu doces nos. Et eiecerunt

perhibeo de illo, quia opera eius mala sunt VII. Pharisei quęrentes occasionem accusandi Iesum adducunt ad eum deprensam in adulterio etc. VIII. Illuminauit Dominus cęcum a natiuitate et dicunt: Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Conspirauerant Iudei, ut siquis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret. In peccatis natus es totus et tu doces nos. Et eiecerunt eum foras IX. Iesus iam non palam ambulabat apud Iudeos etc. Non quia timeret, sed exemplum discipulis ponens, ut discerent non esse peccatum, si eius fideles oculis

eum deprensam in adulterio etc. VIII. Illuminauit Dominus cęcum a natiuitate et dicunt: Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Conspirauerant Iudei, ut siquis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret. In peccatis natus es totus et tu doces nos. Et eiecerunt eum foras IX. Iesus iam non palam ambulabat apud Iudeos etc. Non quia timeret, sed exemplum discipulis ponens, ut discerent non esse peccatum, si eius fideles oculis persequentium se subtraherent et furorem sceleratorum latendo potius euitarent quam se

quam se ostendendo magis accenderent XI. Cogitauerunt principes sacerdotum, ut et Lazarum interficerent, quia multi propter illum abibant ex Iudeis et credebant in Iesum. Pharisei dixerunt ad se metipsos: Videtis, quia nihil profecimus . Ecce mundus totus post eum abiit XII. Qualiter et ipsi qui persequuntur sint amici nostri. Si mundus uos odit, scitote, quia me priorem uobis odio habuit. Si de mundo fuissetis, mundus quod suum erat diligeret. Quia uero de mundo non estis, sed ego elegi uos de mundo, propterea odit uos mundus.

mundus quod suum erat diligeret. Quia uero de mundo non estis, sed ego elegi uos de mundo, propterea odit uos mundus. Non est seruus maior domino suo. Si me persecuti sunt, et uos persequentur etc. Sed hęc omnia facient uobis propter nomen meum, quia nesciunt eum qui misit me XV. Mundus eos odio habuit, quia non sunt de mundo, sicut et ego non sum de mundo XVII. Infernus. Tanta est diuersitas suppliciorum, quanta peccatorum XV. Interpres. Sic et quasi non semper similitudinem innuunt, sed aliquando pro uero ponuntur I.

Deus hominem dereliquerit XVIII. Hypocrita. Quęritis me, non quia uidistis signa, sed quia manducastis ex panibus et saturati estis, id est non propter spiritum, sed propter carnem VI. Inobediens. Et siquis audierit uerba mea et non custodierit, ego non iudico eum etc. Qui spernit me et non accipit uerba mea, habet qui iudicet eum. Sermo quem locutus sum, ille iudicabit eum in nouissimo die XII. Iudei. Piscina probatica quinque porticus habens, id est quinque libros Moysi. Ibi languidi iacebant, non sanabantur, quia Lex

quia uidistis signa, sed quia manducastis ex panibus et saturati estis, id est non propter spiritum, sed propter carnem VI. Inobediens. Et siquis audierit uerba mea et non custodierit, ego non iudico eum etc. Qui spernit me et non accipit uerba mea, habet qui iudicet eum. Sermo quem locutus sum, ille iudicabit eum in nouissimo die XII. Iudei. Piscina probatica quinque porticus habens, id est quinque libros Moysi. Ibi languidi iacebant, non sanabantur, quia Lex peccatores arguebat, non absoluebat V. In iudicium ego in hunc mundum ueni, ut qui

panibus et saturati estis, id est non propter spiritum, sed propter carnem VI. Inobediens. Et siquis audierit uerba mea et non custodierit, ego non iudico eum etc. Qui spernit me et non accipit uerba mea, habet qui iudicet eum. Sermo quem locutus sum, ille iudicabit eum in nouissimo die XII. Iudei. Piscina probatica quinque porticus habens, id est quinque libros Moysi. Ibi languidi iacebant, non sanabantur, quia Lex peccatores arguebat, non absoluebat V. In iudicium ego in hunc mundum ueni, ut qui non uident uideant, et qui uident, cęci fiant

XII. PETRII: Et si iustus quidem uix saluabitur, impius et peccator ubi parebunt? IIII. II: Adueniet autem dies Domini ut fur etc. de die Iudicii III. IOANNIS I: Nouissima hora est. Antichristi multi facti sunt II. APOCALYPSIS: Ecce ueniet cum nubibus; et uidebit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt; et plangent se super eum omnes tribus terrę. Etiam. Amen I. Et habebant super se regem angelum abyssi etc. de Antichristo et persecutione tunc futura IX. Ciuitatem sanctam, id est Ecclesiam calcabunt mensibus XLII;

quidem uix saluabitur, impius et peccator ubi parebunt? IIII. II: Adueniet autem dies Domini ut fur etc. de die Iudicii III. IOANNIS I: Nouissima hora est. Antichristi multi facti sunt II. APOCALYPSIS: Ecce ueniet cum nubibus; et uidebit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt; et plangent se super eum omnes tribus terrę. Etiam. Amen I. Et habebant super se regem angelum abyssi etc. de Antichristo et persecutione tunc futura IX. Ciuitatem sanctam, id est Ecclesiam calcabunt mensibus XLII; et dabo duobus testibus

ubi parebunt? IIII. II: Adueniet autem dies Domini ut fur etc. de die Iudicii III. IOANNIS I: Nouissima hora est. Antichristi multi facti sunt II. APOCALYPSIS: Ecce ueniet cum nubibus; et uidebit eum omnis oculus, et qui eum pupugerunt; et plangent se super eum omnes tribus terrę. Etiam. Amen I. Et habebant super se regem angelum abyssi etc. de Antichristo et persecutione tunc futura IX. Ciuitatem sanctam, id est Ecclesiam calcabunt mensibus XLII; et dabo duobus testibus meis, id est Enoch et Helię, et

procedit gladius ex utraque parte acutus, ut in ipso percutiat gentes. Et ipse reget eas in uirga ferrea; et calcat torcular uini furoris irę Dei omnipotentis. Et habet in uestimento et in femore scriptum: Rex regum et Dominus dominantium XIX. Et uidi thronum magnum candidum et sedentem super eum, a cuius conspectu fugit terra et cęlum etc. Et uidi mortuos, magnos et pusillos, stantes in conspectu throni; et libri aperti sunt; et alius liber apertus est, qui est uitę. Et iudicati sunt mortui etc. Et qui non inuentus est in libro uitę scriptus, missus est in

natos. Quinque tantum superfuerunt qui Cadmi socii fuere III . Polydectes inuidens glorię Persei uictoris in saxum mutatur. Lyncus Triptolemo inuidens honorem a Cerere delatum, dum eum occidere cogitat, in lincem uersus perfìcere non potuit V . Dedalus Perdicem discipulum, quia primus serram et circinum inuenit, e muro pręcipitauit VIII . Athalantę, quia prima aprum

obest 232. Honorandus certe est, qui nihil iniuratur; qui uero nec alios id facere patitur, duplici uel maiore honore dignus 285. Contra iniuriam poena 306. De iniuriis 307. Turpe est cędi senem a iuniore, iuniorem a sene non indecens. In eum qui parentes cędit. De uerberonibus 308. Minus malum existimandum est perpeti grauissimas iniurias a delinquentibus illatas quam inferre 334. Imprudens. Stupor piscis, qui hominem tangentem se stupidum reddit 7. Ignoratio sui triplex: quidam diuitiis se

permanens in se ipso 256. Multa ignis genera 257. Qua ratione ignis calidus dicitur. Calor 258. Quare omnia penetrat 260. Ignis supra aera 364. Natura ignis lux potius quam calor 428. Infernus. Quicunque non expiatur, migrabit ad inferos; eum iacere in luto, qui purgatus, cum diis habitare 177. / Damnatorum animę 179. Damnatę animę consortium omnes declinant 184. Quorum scelus insanabile, hi mersi in Tartarum nunquam egrediuntur 185. Damnatorum poena. Centum

Homeri, quos Vergilius aut bene aut male uertisse existimatus est 52. Inimicus. Augurinus, tribunus plebis, Scipionem in carcerem duci iusserat. Gracchus, eius collega, intercessit. Et cum inimicus esset Scipioni, magis honestatis rationem habuit, indignum ratus, ut Scipio in eum carcerem coniiceretur, in quem ipse coniecisset duces hostium 49. Ex inimicis amici: Scipio Affricanus et Tiberius Gracchus, Emilius Lepidus et Fuluius Flaccus 71. Iuramentum. De iurisiurandi sanctimonia, et quam male habiti Romani, quos

donec suas ędes perpingeret, mox cum donis dimisit. Taureę in choro superato pugnum incussit uictoria elatus 31. Athenienses Samiis captiuis sameram in frontibus inserunt ignominię causa, illi captiuis Atheniensibus noctuam 53. Diogenes quodam ad eum dicente: Hi te irrident- At ego minime ridiculus sum, inquit, cum arbitrer solos ridiculos esse illos qui alios derideant et qui hac iniuria moueantur 57. Bibulus stercore perfusus 67. Cato in carcerem duci iussus honorabilior apparuit 68. Imprudens. Spartę

quam fures persecutus 30. Hipochrita. Melius palato quam corde sentiens 92. Cęsar coronam sibi imponi recusauit, et statuę suę ablatam ultus est, se pro libertate populi stare simulans, cum tamen dominatum exerceret 104. Impatientia. Papyrius eum qui sibi barbam demulsit, pugione percussit 47. LACTANTIVS FIRMIANVS Iudex. Nemo potest de se recte iudicare 51. Deus iudex ingratum abdicat filium et fugitiuum punit seruum 76. Quod impium sit damnare antequam cognoscere

iudiciis, caput II. Inuidia. Cum Xantippe uxor Socratem innocentem perire uociferaretur, tum ille: Quid ergo, inquit, nocenti mihi mori satius esse duxisti? Liber VII, caput II. Quintus Fabius cum Antiocho dimidiam partem nauium accipere pactus omnes medias secuit, ut tota classe eum priuaret, caput III. Inuidiam facere Fabio conatus Hannibal agro suo pepercit, eodem. Inuidia accusatoris cognita iam morti addictus reus absoluitur. Quintus Flauius reus a Valerio, ędili plebis, apud populum actus. Scipio Asiaticus per inuidiam

gemmatę somnia conquiescant 247. Conculcabit eam pes pauperis, gressus egenorum 249. Hierusalem et Syon quattuor modis intelligitur 288. Hierusalem et Syon una urbs 293. Insula 311. Hierusalem aurea 313. Transeamus ex his sedibus 328. Super eum rugierunt leones 335. Veh mihi super contritione mea 347. Hierusalem aurea 359. Ab Hellio [adille] Adriano Helia dicitur 359. Hierusalem aurea 375. Iuramentum. Periurium. Omnis iurans ex hoc iudicabitur 158. Iuramentum

uoci suę uocem uirtutis suę 370. Deus, iudicium tuum regi da 372. Cum accepero tempus, ego iustitias iudicabo 374. Libri in Iudicio aperientur. In medio autem deos diiudicat 381. Iudex iniquus 381. Surge, Deus, iudica terram 382. Iustitia ante eum ambulabit 385. Nihil occultum 389. Iustitia et iudicium correctio sedis eius. Ignis ante eum pręcedet 395. Quoniam uenit iudicare terram 396. A uoce tonitrui tui formidabunt 398. Emitte spiritum tuum, et creabuntur 399. Omnes uię meę coram te,

ego iustitias iudicabo 374. Libri in Iudicio aperientur. In medio autem deos diiudicat 381. Iudex iniquus 381. Surge, Deus, iudica terram 382. Iustitia ante eum ambulabit 385. Nihil occultum 389. Iustitia et iudicium correctio sedis eius. Ignis ante eum pręcedet 395. Quoniam uenit iudicare terram 396. A uoce tonitrui tui formidabunt 398. Emitte spiritum tuum, et creabuntur 399. Omnes uię meę coram te, Domine 419. Nihil occultum 426. Inuidia. Qui bonum actum per inuidiam carpit

ipse est qui laborat pro laude humana 190. Os impiorum operit iniquitatem 266. Pondus et pondus 274. Vana loquebatur cor eius 352. Qoniam Deus dissipabit / ossa eorum qui hominibus placent 361. Dilexerunt eum in ore suo 378. Probaui te in aqua contradictionis 380. Impatiens operabitur stultitiam 270. Responsio mollis frangit iram, sermo durus suscitat furorem 270. Qui impatiens est, sustinebit damnum 274. Murmuratio 401. Inobediens

Iacob Iudei, filii Ioseph gentes. Iudei uiderunt Terram promissionis et non intrauerunt 376. Generatio praua et exasperans. Tribus tres in Hierusalem: Iuda, Beniamin, Leui. Reges Samarię de tribu Ephraim 377. Iacob et Israel carnalis. Quoties exacerbauerunt eum in deserto. Non seruauerunt pactum 378. Conuersi sunt in arcum prauum. Excidium, captiuitas. Vt quid destruxisti maceriam eius, id est synagogę 379. Inimici Domini mentiti sunt ei. Israel saluus fiet 381. Qui in Christo credituri erant, de illis dicitur: Quoniam

interpretes 100,102. Ingratitudo Agar ancillę erga dominam 5. Nabal ingratus erga Dauid 52. Demetrius erga Iudeos 113. Antiochus 115. Inimieus. Dauid Saulis sibi inimicissimi necem fleuit 55. Heliseus eis qui eum perdere uolebant pepercit 78. Hierusaiem a Pompeio capta 126. Inobediens Deo Saul mulctatur 54. / ludeorum hęreses, pharisei, saducei, Esseni, quarta secta 114. Fortes pro

Insuper mortuum sibi filium Helias suscitauit 60. Dauid obtulit in templum III milia talenta auri, VII argenti etc, quę alii obtulerunt 74. Multa donauit populo Ezechias, cum celebraret phase, et multa principes eius 81. Item post eum Iosias et principes 82. De transmigratione reuersos adiuuerunt finitimi rebus suis. Cyrus restituit omnia uasa quę abstulerat Nabuchodonosor 83. Artaxerxes concessit Esdrę multas impensas et pręrogatiuas in reędificatione templi 84, 89. Quantum dederunt in thesauris

Neemias, principes, populus 86. Comedite et bibite etc. et mittite partes eis qui non pręparauerunt sibi 87. Thobias subueniebat concaptiuis suis uictu et uestitu, preceptis et sepultura 90. Raguel Thobię dedit partem alteram bonorum, alterius uero instituit eum hęredem 91. Elemosina et oratio 92. Holocausta et uota obtulerunt. Iudith obtulit uasa bellica et conopeum 97. Addidit Dominus omnia quęcunque fuerant Iob duplicia 108. Honora Deum de tua substantia. De primitiis omnium frugum da pauperibus 126.

permittens illud conuerti in eorum emulos et persecutores 99. Exultat se esse exauditum. Psalmus VI 109 . Lętentur quęrentes Deum. Psalmus LXVIIII 114. Repletum est gaudio os nostrum etc. Psalmus CXXV 122. Lętetur Israe! in eo qui fecit eum etc. Psalmus CXLVIIII 125. Stultorum exultatio ignominia 126. Risum dolor, gaudium sequitur luctus 128. Gaudium 130. Nihil est melius quam lętari in opere suo etc. 133. Melior tristitia lętitia 134. Adolescentia

XVI. Talentum domini defodiens in terra XXV. Lectio. In monte excelso lesus apparuit gloriosus. Si per infirmitatem cadimus in faciem obstupefacti, tangit confortans ac dicens: Surgite, nolite timere XVII. Abiit Iesus per sata sabbato. Rabula: Ambulant per sata eum Domino qui in Scripturarum meditatione delectantur. Esuriendum panem uitę, id est Dei amorem in se euenire desiderant. Vellunt spicas et terunt, dum testimonia discutiunt, donec inueniant quod latebat in littera, et hoc sabbato, dum a turbidis cogitationibus uacant XII.

cum amaricantibus edebatur, quia adhuc amaritudo manebat. Post resurrectionem uero cibus fauo mellis dulcoratur XXIIII. Letitia. Ve uobis qui ridetis nunc, quia lugebitis et flebitis VI. Symphonia et chorus, epulatio et gaudium / propter eum qui mortuus erat et reuixit. Perierat, et inuentus est XV. Liberum arbitrium. Quotiens uolui congregare filios tuos etc. et noluisti XIII. Pater duorum filiorum alterum uolentem discedere non retinet, alterum uolentem manere non repellit. Rursum illum reuertentem

V. IOANNES Liberalitas. Vngit pedes Iesu qui sequitur uestigia eius. Capillis tergit qui habens superflua dat pauperibus. Capilli enim superflua cor poris uidentur XII. Qui accipit siquem misero, me accipit. Siquis autem me accipit, accipit eum qui me misit XIII. Esto Ioseph et tege in paupere Christi nuditatem non semel, sed in tuo tumulo spiritali considerando reconde et cooperi et misce myrrham et aloen amaricantia considerando uocem illam: Ite, maledicti in ignem ęternum, qua nihil amarius XVIII. Labor. Operamini

Repletus sum acceptis quę misistis, in odorem suauitatis hostiam acceptam, placentem Deo IIII. AD THIMOTEVM II: Det misericordiam Dominus Onesiphori domui, quia sępe me refrigerauit, cathenam meam non erubuit, sollicite me quęsiuit et inuenit I. AD PHILEMONEM: Philemoni gratias agit, quod per eum uiscera sanctorum requieuerint I. ACTVVM: Petrus claudo petenti elemosynam dedit sanitatem III. Tabita, quę et Dorca, elemosinis meruit a morte suscitari pauperibus pro ea Petrum deprecantibus IX. Cornelius centurio ob largitionem elemosinarum suscepit fidei reuelationem

/ Si per uoluptatem turpe feceris quippiam, quod suaue est, abiit, quod turpe est, manet 94 . Publius Cornelius Ruffinus, qui bis consul et dictator fuerat, senatu motus est, quod eum comperissent argenti facti coenę gratia decem pondo habere 106 . Quod foeda uoluptas sit, quę ex auditu, uisu odoratuque procedit, foedissima uero, quę ex gustu tactuque 112 .

, id est ad multas res aggressio earumque omnium rerum actio 67 . Si per laborem honesti quippiam egeris, labor abit, honestum manet 94 . Lex Solonis Athenis in eum qui neuter esse uoluerit dissidente inter se ciuitate 14. Quid sit rogatio, quid lex, quid plebiscitum, quid priuilegium 60. Quando XII tabulę Romę conscriptę 106. Lex XII tabularum quid dure, quid iuste pręcipiat 117. Lętitia. Repente multis mortem

, id est consensum uidentur cum luna augescente ac senescente. Solum cepe naturam con trariam habet 121. Loci descriptio. Italia 63. VITĘ PLVTARCHI Lis. Solonis lex honoribus abdicat eum qui orta seditione neutram factionem secutus fuerit 22. Menenii fabula de uentre et membris, qua plebis seditionem repressit 36. Libertas. Apud Lacedemonios liberos maxime liberos esee et seruos maxime seruos 15. Cato amissę libertati

Liberalitas. Archesilaus ingressus aliquando ad Ctesibium ęgrotum uidens inopia rerum angustiari plenum nummis sacculum clam eius puluino subiecit. Quo ille inuento: Arcesilai, inquit, hic ludus est. Sed et alias mille ad eum solidos misit. Acceperat ab eo quidam ad suscipiendos amicos argentea uasa. Cum uero is egenus esset, non repetiit 42 . Aristoteles reprehendenti, quod stipem non bono homini dedisset: Non, inquit, homini dedi, sed humanitati

repetere, non petere dicebat 57 . Cum postularet quempiam, nam et hoc agebat propter inopiam, dicebat: Siquidem et aliis dedisti, et mihi da; si uero nemini, a me incipe 58 . Laudantibus quibusdam eum qui illi erogauerat: Me autem non laudatis, inquit, qui accipere merui 59 . A luxurioso petebat minam. A quo cum rogaretur, cur ab aliis obolum, ab se peteret minam: Quia, inquit, ab aliis ommibus denuo me accepturum spero, abste

Arimazeus tenebat captam a Macedonibus 43 . Indię descriptio. Indus fluuius, Ganges fluuius 49 . POLIBIVS Luxuria Ptolomei et in eum Cleomenis dictum 85. Lectio. Historię ueritas nec amicis parcit 4. Diuersus finis historię et tragedię, in quo notat Philarcum 34. Scriptorem animaduertere oportet non tam res gestas quam quid eas sequatur atque antecędat 44. Auide omnia legens

arbor Gallica, uirgis magistratuum terribilis 157. Mulctatio non nisi ouium boumque impendio 177. Canes in furcas fixi pendunt poenas, quoniam non ipsi, sed anseres Gallorum in Capitolium ascensum deprehenderunt 284. Quintus Coponius ambitus damnatus, quia donauerat eum, cui suffragii latio erat 334. Militaris uirtus: Titus Cecilius Teucer, Lucius Sicinius Dentatus, Manlius Capitolinus, Marcus Sergius 79. Lucius Sicinius Dentatus, Publius Decius 222. Quintus Fabius, Marcus Calphurnius, Cnęus Petreius, Sylla dictator,

Ad Eustochium de morte Paulę, matris suę 269. Deploratio mortis eius et funus magnificum 275. Beatus Hieronymus moriturus discipulos consolatur 307. Ordinat de sepultura 308. Cum animam ageret, lux circumfulsit eum 310. Et alia miracula euenisse narrantur. De gestu terribili Eusebii morientis 315. Quo dolore anima separatur a corpore 316. Mendacium. Os quod mentitur occidit animam 179. Mentiri atque iurare

impietatis suę dedit poenas de fenestra pręcipitata, equorum conculcata calcibus, a canibus lacerata etc. 64. Flagella impii 104. Hęc est pars impii apud Deum: filii eius in gladio erunt, nepotes in fame etc. 105. Iudicare coram illo et expecta eum. Nunc enim non infert furorem suum nec ulciscitur scelus ualde 107. Persecutorum punitio. Psalmus III 108. Damnatio Antichristi et suorum. Psalmus VIIII 109. Poena. Psalmus XXXVI 111. Iudei a Romanis per

Misac et Abdenago ministros ignis flamma interfecit. Nabuchodonosor eiectus ab hominibus cum bestiis habitat, fenum comedit, rore cęli perfunditur annis VII. Vbi confessus est Deum, et menti et regno restitutus est 197. Emuli Danielis necem passi, quam ipsi in eum frustra machinati fuerant 198. Sacerdotes idoli Bel interfecti, quod de illo falsa persuasisse deprehensi sunt. De inuidis Danielis talionem sebeuntibus 201. Puniti propter idolatriam. Ero eis quasi leena 203. Ressiduum erucę comedit locusta etc.

Visitabo super uos omnes iniquitates uestras. Tribulabitur et circuietur terra. Leuabunt uos in contis et reliquias uestras in ollis feruentibus. Mulcta pro idolatria. Quomodo si fugiat uir a facie leonis et occurrat ei ursus, et ingrediatur domum, et innitatur manu sua super parietem, et mordeat eum coluber 205. Separati estis in diem malum. Percutient domum maiorem ruinis, et domum minorem scissionibus. Punitio bis contra Israel. Conuertam festiuitates uestras in luctum. Mulcta contra superbos 206. Sicut fecisti, fiet tibi. Retributionem tuam conuertam in caput tuum.

mendacii. Ephraim pascit uentum et sequitur ęstum; tota die mendacium et uastitatem multiplicat 203. Ve ciuitas uinuersa mendacii 209. / Magister. Non coques hędum in lacte matris suę, id est non adulaberis peccatori, sed argue eum 14. Non oderis in corde, sed publice argue 17. Siquis aliena a fide persuaserit, interficietur 27, 28. Non coques hędum, ut supra 27. Cum ędificaueris domum etc, id est cum alios docueris, ipse pręsta 28. Non alligabis os boui trituranti

militię. Castigandus enim non exasperandum est sic!, penes quem rei fere summa est 49. Dauid Salomonem educandum tradidit Nathan prophetę 51. Dauid ante mortem pręcepta dat Salomoni, ut ambulet in uiis Domini 55. Ioas, rex Iuda, fecit rectum coram Domino quamdiu docuit eum Ioiada sacerdos 65. Iosias legit coram omnibus uerba libri foederis et acquiescente populo pepigit pro eis cum Domino 69. Anani propheta Asam regem arguit peccati. Ille iratus misit eum in neruum. Dominus percussit populum, ipse mortuus est 77. Iosaphat misit Leuitas et

ut ambulet in uiis Domini 55. Ioas, rex Iuda, fecit rectum coram Domino quamdiu docuit eum Ioiada sacerdos 65. Iosias legit coram omnibus uerba libri foederis et acquiescente populo pepigit pro eis cum Domino 69. Anani propheta Asam regem arguit peccati. Ille iratus misit eum in neruum. Dominus percussit populum, ipse mortuus est 77. Iosaphat misit Leuitas et sacerdotes, ut peragrantes urbes Iuda docerent populum Legem 78. Esdras parauit cor suum, ut inuestigaret Legem Domini et doceret Israel 84. Thobias filium docuit Deum timere et a

uos. Ve uobis duces cęci. Stulti et cęci XXIII. Mittet angelos suos cum tuba et uoce magna et congregabunt electos eius etc. Fidelis seruus et prudens quem constituit dominus super familiam suam, ut det illis cibum in tempore. Super omnia bona sua constituet eum. Vendentes oleum quo lampades illuminantur. De quinque talentis lucratus alia quinque, de duobus duo, intrat in gaudium domini; nihil lucratus damnatur XXV. Qui docet bene male operans, uinum felle mixtum porrigit Domino XXVII. Euntes docete omnes gentes seruare omnia quęcunque mandaui uobis

duę diuortii: fornicatio et religio X. Magister. Iesus post prędicationem fugat demonia. Sic et tu post doctrinam operare, ut non sit in te uacuus sermo L.-Per sata ambulant, spicas uellunt, manibus conterunt et manducant II. Spiritibus immundis comminabatur, ne manifestarent eum. Peccatori enim dixit Deus: Quare tu enarras iustitias meas? Prohibetur itaque doctor Dominum prędicare peccator, nequis sequatur errantem. Et ascendens in montem uocauit ad se quos uoluit ipse, scilicet XII apostolos III. Lucerna super candelabrum,

quę apud illos sunt. Dignus enim est operarius mercede sua. Nolite transire de domo in domum. Manducate quę apponuntur uobis etc. X. Nemo lucernam accendit et in abscondito ponit. Quare Dominus phariseum increpauit qui se inuitarat? Vt emendato postea parceret et non damnaret eum. Veh uobis Legis peritis qui oneratis homines oneribus quę portare non possunt, et ipsi uno digito uestro non tangitis sarcinas. Ve uobis Legis peritis qui tulistis clauem scientię etc. XI. Fidelis seruus et prudens, quem constituit dominus supra familiam suam, ut det illi in

laborastis. Alii laborauerunt, scilicet prophetę, et uos apostoli in labores eorum introistis IIII. Ascendit Iesus in templum et docebat, et mirabantur Iudei, quomodo hic litteras scit etc. Qui a se metipso loquitur, gloriam propriam quęrit. Qui autem quęrit gloriam eius qui misit eum, hic uerax est et iniustitia in illo non est. Mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me VII. Hęc uerba locutus est Iesus in gazophilatio docens in templo. Vnusquisque autem conferat in ędifìcationem ecclesię portans ad intellectuale gazophilatium quicquid potest ad honorem Dei et

peccantibus non pepercit etc. Si originali mundo non pepercit per diluuium etc. Ciuitates Sodomorum et Gomoreorum euertit et iustum Loth erripuit etc. II. APOCALYPSIS: Qui in captiuitatem duxerit, in captiuitatem uadet; qui in gladio occiderit, oportet eum gladio occidi XIII. Siquis adorauerit bestiam etc, hic bibet de uino irę Dei, quod mixtum est mero in calice irę ipsius, et cruciabitur igne et sulphurę in conspectu angelorum sanctorum / et ante conspectum Agni

plures magistri fieri, quoniam maius iudicium sumitis III. Qui conuerterit peccatorem, saluabit animam eius a morte et operit multitudinem peccatorum V. APOCALYPSIS: Accepi libram de manu angeli et deuoraui illum. Et erat in ore meo tanquam mel dùtce. Et cum detiorasseni eum, amaricatus est uenter meus, quia scilicet persecutio subsecuta est prędicationem X. Surge et metire templum Dei et altare et adorantes in eo. Atrium autem, quod est foris templum, eiice foras etc. XI. Et uidi alterum angelum, id est prędicatores, uolantem

Hortatur ad mortem libenter subeundam 51. Quicquid facis, respice ad mortem 57. Mors malum non est 62. Mendacium. Nihil simulatio proficit 31. Magister. Obiurgatio. Doctor 2. Refellit Socratis dictum ad Archelaum asserentis se ob hoc ad eum docendum ire nolle, quod maius beneficium accepturus esset quam daturus 36. Quantum pręceptori debetur 41. Demetrius Cynicus: Plus prodesse, inquit, pauca pręcepta sapientis , dum in usu sint, quam multa, si illa non habeas ad manum 43. Pueri

cohortari putantur 332. Reor equidem hominem consulentem ęgroto et circa uictum intemperato imprimis hoc suadere debere, ut modum uiuendi mutet; ac si ęgrotus in hoc obediat, tunc aliam iam illi medellam conferre. At si parere nolit, tunc consulentem ipsum uirum putabo et medicum, si eum omiserit, Quod si considendo ulterius perseuerauerit, contra putabo ignauum, scilicet atque artis expertem 333. Qui sine magistris legendo discunt 392. Nihil disci posse nisi docente Deo 395. Mutatio rerum. Omnia in motu esse 46. Motus duo genera:

Epimenides pestilentiam sedauit 14 . Lapis de cęlo lapsus 17 . Diogenes, cum adolescentem quendam plurimi inspicerent, ille sinum lupinis complens se incuruabat. Multitudine in eum conuersa, mirari se quomodo illo dimisso se intuerentur 58 . Empedocles quoque pestilentiam sedauit 85 . Heraclides ait ex luna aliquando cecidisse hominem 86 .

Heraclides ait ex luna aliquando cecidisse hominem 86 . Terrę motus apud quos crebro contingunt, admirationi non sunt. Sol itidem quìa quotidie cernitur 96 . Timon ad eum qui cuncta mirabatur: Quid autem non miraris, inquit, quia tres cum simus, quattuor tantum habemus oculos 98 .
Matrimonium. Thales noluit inire connubium, et cur filios non procrearet, interrogatus,

cantu, cantu et pulsu, pulsu tantum 36 . Diogenes cytharedum qui semperab auditoribus deserebatur, ita salutabat: Salue, galle; illo autem dicente cur ita: Quia, inquit, canens omnes excitas 58 . Ad eum qui musicam sibi pręferebat ait: Nam uirorum sententiis bene se habent urbes atque domus, non cantibus nec pulsibus 63 . Cantibus ad lyram utendum laudeque deorum uirorumque pręstantium 82 .

singulare certamen 39 . Petram Dorinim expugnat Alexander frustra olim ab Hercule obsessam 51 . Alexander solus in urbem hostium desiliit 57 . Ex uulnere moribundus eum qui uulnerauerat ad spoliandum accurrentem, occidit 57 . Cito gloria obsolescit in sordidis hostibus, nec quicquam indignius est quam consumi eam, ubi non possit ostendi 58 . Dioxippi et Horatę

ut aut uiuum me aut mortuum laudes 385. Cęsar enatat leua manu cum libellis elata, paludamentum mordicus trahens, ne spolio potiretur hostis 386. Feroculus a Labieno tyro appellatus non se tyronem esse, sed decimę legionis militem dixit , et contorto in eum pilo equum transuerberauit 387. Cęsar 388. Antonius Octauium prouocat 405. Ignominię impatiens miles sibi manum intulit 421. Vespasianus tricies cum hostibus dimicauit 421. Miles maluit sua manu mori quam hostis beneficio uiuere 424. Domitianus

in ea quoque homines mori 456. Mendacium. Mentiri apud Persas omnium turpissimum putatur 91. Demosthenis mendacium 210. Quidam mentiti sunt se iussu Romani consulis uirgis cęsos, cum se ipsi cecidissent 215. Xenophanes mendacio fefelisset, si cultus a uerbis alienus eum non prodidisset 281. Laodicę mendacium, quo captabat filio regnum 351. Magister. Magistris disciplinarum optimis ac continentissimis utuntur 91. Dionysius principatu deiectus ad pueros instruendos animum adiecit, ut in aduersa fortuna haberet, quibus

Quod uiriliter animoque magno fit 94. Magnitudo animi quando est inhumana 110. Scipio Aphricanus, Paulus, Lucius Minutius pecuniam contempserunt 132. Voluptas, uita, diuitię postponenda utilitati communi 141. Fabricius cum Pyrrho armis contendere quam ueneno eum tolli 157. Honestum pręfert utili Vlixes 160. Marcus Regulus. Quid proprium fortis 161. Fortitudo est laborum dolorumque contemptio 166. Militaris uirtus. Pyrrhus pro gloria tantum decertans 81. Rhetorum campus de Marathone, Salamine, Plateis,

precibus exoratus insidiatori suo ueniam dat. Accusatores medici sui coarguit 5. Mulcta. Si is qui necessario delinquit plectendus est, quanto magis qui sponte peccat 7. Matrimonium. Vxoris fidem laudat et ei filium commendat 9. In eum qui suam uxorem ueneno necauit 20. Pro affinitate hanc gratiam sibi referre postulat, ut uxorem amet 30. Pro muliere uiri reditum desiderante 33. Hortatur, ut filiam despondeat iam uiro maturam 45. De dote filię Philodemi 46. /

sibi datos homines quos petierat 47. Minatur Sthesicoro , quod in se exercitum paret 49, 51. Magnanimus. Exploratorem captum dimisit 12. Fęminis coniurationis maritorum consciis, earum animum miratus, pepercit 61. Mutuum. Ad eum qui adhuc non reddit mutuum 15. Mutuum sibi solui petit 23. Mutuum dat et ingrati naturam describit. 25. Militaris uirtus. Optat bellando mori 15. Se nec uerbis nec re terreri 27. Virtutem militis laudat et redire sanum optat 31, 32.

menstruata abstinendum 10. Certa coeundi cum uxoribus tempora 54. Graue pondus uxorum est, si excepta causa fornicationis eas dimittere non licet 166. In resurrectione neque nubent neque nubentur 171. Tacianus, hencraticarum heresiarches, etiam eum qui uxore utitur, in carne seminare / [seminare] dixit et ita matrimonii quoque copulationem immundam esse asseruit 216. In uiro et muliere sancta sit copula. Sarra. Abraham 236. Vxor Hasdrubalis capto uiro in incendium se

ante faciem Absalonis reliquit domi XII concubinas 52. Vir de genere Gygantum VI digitos in singulis manibus ac pedibus habens a Ionatha interficitur 54. Annis VII ędificata domus Domini 56. Heliseus arat XII iugis boum 60. Triduo quęsitus Helias, cum sustulisset eum Dominus 62. Ioas ter percussit terram sagitta. Si quinqnies aut sexies percussisset, Syriam uastationibus consumpsisset 66. Familię sacerdotum XXIIII. Totidem doctores de Leuitis 73. Conchę X in quibus offerenda in holocaustum

VITĘ PLVTARCHI
Nobilis. Eupatridę Athenis dicti 3 . Themistocles Themistocles Seriphio cuidam dicenti eum non sua, sed patrię gloria splendorem assecutum - Vera, inquit, ais. At tamen neque ego, si Seriphius essem, ignobilis forem, neque tu, si Atheniensis esses, clarus unquam fuisses 43 . Non quo genere, sed qua uirtute quis sit,

Exprobratio putantium: Falcem a cucullo in uite deprehendi 187. Pyramides factitarunt reges Ęgypti, ne plebs esset ociosa 240. Opus imperfectum. Apelles Venerem Cois morte pręuentus non perfecit nec quisquam post eum 331. Opera artificum in admiratione imperfecta 333. Honos. Thracię Caię siue Suffecię statua decreta, quod campum Tyberinum gratificata ea esset populo 319. STRABO Oratio. Concionante aliquo silentium summum

in admiratione imperfecta 333. Honos. Thracię Caię siue Suffecię statua decreta, quod campum Tyberinum gratificata ea esset populo 319. STRABO Oratio. Concionante aliquo silentium summum obseruabant Belgę 81. Eum esse sermonem optimum qui uoluntatem moeroremque ex animo eximeret 237. Honos. Primus locus natu maiori datur etiam inter barbarissimos 65. Demetrii statuę CCC conflatę 159. Albani honori habent senectutem 199. Senectus, nisi prudentia

Expositio symboli per beatum Hieronymum 10. Expositio fidei Niceni concilii. / Fides rerum inuisibilium 17. De fide et conuersatione Christiana 18. De fide 21. Quomodo cum Christo unum corpus efficimur credentes in eum 51. Fides perfecta 64. Ex fide Christi iustificamur, non ex operibus Legis 8. Fides operibus indiga 192. Homo quomodo creatus et ex quibus compositus 19. Homo ad immortalitatem conditus 19. Homo factus ad imaginem Dei 95.

inimicos, et lingua eucharis in bono homine abundabit. Noli esse uerbosus 142. Sermo sapientis. Linguosus et in uerbo temerarius. Audi et responde, et ne interrumpas loquentem. Beatus uir qui non est lapsus uerbo. In medio ecclessię aperiet os eius et adimplebit eum etc. Sapientia in ore fideli abundabit. Antequam loquaris, disce 144. Qui odit loquacitatem, extinguit maliciam. Ne iteres uerbum nequam et durum. A facie uerbi parturit fatuus tanquam gemitus partus infantis. Sagitta infìxa femori canis, sic uerbum in corde stulti. Quis

magnatorum loqui non pręsumas, et ubi sunt senes, non multum loquaris. Adolescens loquere in tua causa uix cum necesse fuerit 148. Verbum nequam immutabit cor. Qui sophistice loquitur, odibilis est. Lingua suauis 149. Dedit mihi Dominus linguam mercedem meam, et in ipsa laudabo eum 151. Vir pollutus labiis ego sum. Calculo tetigit os meum et a peccato mundauit 153. Cor stultorum loquetur scientiam, et lingua balborum uelociter loquetur. Apostoli 158. A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui quia puer ego sum, et Dominus tetigit os meum

quia et ipsi fuistis aduenę in terra Ęgypti 27. / Peregrino qui intra portas tuas est da ut comedat aut uende ei 27. Senex de monte Ephraim Leuitam cum uxore suscepit hospitio in Gabaa; inferentibus impiis hospiti uim, filiam uirginem offerens eum liberare cupiebat, simul ut illi leuius peccarent 39. Mulier Sunamitis Heliseum prophetam solita erat suscipere domi suę. Ob id precibus eius a Deo impetrauit prolem iariì marito sene. Idem puerum illi mortuum suscitauit 62. Foris non mansit peregrinus, hostium meum uiatori

Iesum gaudens, et salus domui eius facta est XIX. Ignotus suscipit Dominum cum discipulis, et manducauerunt pasca XXII. Coegerunt illum dicentes: Mane nobiscum etc. Hospitalitatis officio meruerunt cognoscere Iesum, quorum prius oculi tenebantur, ne agnoscerent eum XXIIII. Obstinatus. Semen cecidit supra petram- qui ad tempus credunt et in tempore tentationis recedunt VIII. Qui non receperint uos, exeuntes de ciuitate illa etiam puluerem pedum uestrorum excutite in testimonium supra illos IX. Ve tibi, Corozaim , ue tibi,

eius dilectione. Vos amici mei estis, si feceritis quę ego pręcipio uobis. Iam non dicam uos seruos etc.XV. Oratio. Nunquam sic locutus est homo, ut hic loquitur VII. Honor. Iesus, cum cognouisset, quia uenturi essent, ut raperent eum et facerent eum regem, fugit iterum in monte ipse solus, erudiens nos mundanas contemnere dignitates VI. Iesus de cruce matrem discipulo commendauit, instruens nos et inter aduersa honorare parentes XVIII. Ocium. Ego sum uitis uera et Pater meus agricola est.

Vos amici mei estis, si feceritis quę ego pręcipio uobis. Iam non dicam uos seruos etc.XV. Oratio. Nunquam sic locutus est homo, ut hic loquitur VII. Honor. Iesus, cum cognouisset, quia uenturi essent, ut raperent eum et facerent eum regem, fugit iterum in monte ipse solus, erudiens nos mundanas contemnere dignitates VI. Iesus de cruce matrem discipulo commendauit, instruens nos et inter aduersa honorare parentes XVIII. Ocium. Ego sum uitis uera et Pater meus agricola est. Omnem palmitem

ipse solus, erudiens nos mundanas contemnere dignitates VI. Iesus de cruce matrem discipulo commendauit, instruens nos et inter aduersa honorare parentes XVIII. Ocium. Ego sum uitis uera et Pater meus agricola est. Omnem palmitem in me non ferentem fructum tollet eum, et omnem qui fert fructum, purgabit eum, ut fructum plus afferat XV. Hospitalitas. Domino discumbente in Bethania Martha ministrat. Non falmulabus imponit ministerium, sed ipsa met suscepit XII. Obstinatus. XLVIII annos habens in infirmitate

mundanas contemnere dignitates VI. Iesus de cruce matrem discipulo commendauit, instruens nos et inter aduersa honorare parentes XVIII. Ocium. Ego sum uitis uera et Pater meus agricola est. Omnem palmitem in me non ferentem fructum tollet eum, et omnem qui fert fructum, purgabit eum, ut fructum plus afferat XV. Hospitalitas. Domino discumbente in Bethania Martha ministrat. Non falmulabus imponit ministerium, sed ipsa met suscepit XII. Obstinatus. XLVIII annos habens in infirmitate non habet hominem qui mittat eum in

purgabit eum, ut fructum plus afferat XV. Hospitalitas. Domino discumbente in Bethania Martha ministrat. Non falmulabus imponit ministerium, sed ipsa met suscepit XII. Obstinatus. XLVIII annos habens in infirmitate non habet hominem qui mittat eum in piscinam, ut sanetur. Assiduitas enim peccandi difficultatem peperit emendandi, sed dum sanari cupit, sanitatem a Deo accipit, et quod impossibile fuit hominibus, possibile fit Deo V. PAVLVS AD CORINTHIOS I Oratio.

es neque calidus, sed quia tepidus es, incipiam te euomere ex ore meo III. Honor. AD HEBREOS: Nec quisquam sumit sibi honorem, sed qui uocatur a Deo tanquam Aaron. Sic et Christus non se metipsum clarificauit, ut pontifex fieret, sed qui locutus est ad eum: Filius meus es tu etc. tu es sacerdos in ęternum etc. V. IACOBI: In conferenda alicui dignitate non persona inspiciatur, sed meritum II. PETRII: Omnes honorate II. Ornatus. AD CORINTHIOS I: Vir, si comam nutriat, ignominia est illi XI. AD THIMOTEVM

spiritus quam patri carnis XII. Mementote prępositorum uestrorum. Obedite prępositis uestris XIII. ACTVVM: Obedire oportet Deo magis quam hominibus V. PETRI I: Adolescentes, subditi estote senioribus V. IOANNIS I: In hoc scimus, quoniam cognouimus eum, si mandata eius obseruemus. Qui seruat uerbum eius, uere in hoc caritas Dei perfecta est. Qui facit uoluntatem Dei, manet in ęternum II. Qui seruat mandata eius, in illo manet et ipse in eo III. Homo. AD CORINTHIOS I: Nescitis quia templum Dei

recti ordinem. Principatus moderatus. XXVIII senum sententia: Magnos merosque principatus non oportet constituere 278. Recte honores opprobriaque distribuens ciuitas feliciter secum aget 279. Cui dandus magistratus 283. Cognatio honoranda 285. Qualem esse oportet eum qui magistratum accepturus est 289. Ędiles.Defensoribus et ędilibus 290, 303. Qui honorandi in ciuitate 316. Parentes honorandi. Edippus a filiis contemptus eis imprecatus est imprecationem huiusmodi exaudiri

VALERIVS MAXIMVS Oratio. Quanta uis eloquentię, liber VIII, caput IX. Quanta uis in pronunciatione, caput X. A Romanis ad Gręcos non nisi Latine data responsa, liber II, caput I. Cnęus Pompilius Antiochum circulo circa eum humi signato compulit, ne prius inde excederet quam responsum daret, liber VI, caput IIII. Oratione scripta uti nolebat Marcus Antonius, ut, siquid causę suę officeret, non dictum a se affirmare posset, liber VII, caput III. Mulieres causas orarunt:

Contemnuntur nihil agentes 120. Ordo. De ordine rerum, locorum, temporum 106. Homo. Quid intersit inter hominem et belluam 74. Quo differimus a feris 83, 96. Hominum differentia 97. Obedientia. Oportet eum qui paret sperare se aliquo tempore imperaturum et illum qui imperat cogitare breui tempore sibi esse imperandum 191. Opus imperfectum. Coa Venus incohata a pictore relicta neminem inuenit, qui reliquam absolueret 137. Honor. Senes honorant Lacedemones 48.

hostes et deriserunt sabbata eius 9. In desideriis est omnis anima ociosi 50. Hiems. Sabbatum 174. Qui talentum fodit in terra 176. Vade ad formicam 263. Egestatem operata est manus remissa. Sicut acetum dentibus et fumus oculis, sic piger his qui miserunt eum 266. Iter pigrorum quasi sepes spinarum 271. Piger non applicat manum suam ad os. Pigredo immittit soporem 274. Noli diligere somnum 274. Ociosus excusat periculum 276. Ager pigri plenus spinis 278. Piger excusat se, remoratur,

sunt cicatrices meę 350. Omnes declinauerunt, simul inutiles facti sunt 361. Perambulantium in delictis suis 370. Dimisi eos secundum desideria cordis eorum 380. Vsque quo peccatores gloriabuntur 392. Obstinatio Iudeorum 401. Constitue super eum peccatorem 404. Coagulatum est sicut lac cor eorum 416. Cadent in retinaculo eius peccatores 427. IOSEPHVS DE HISTORIA IVDEORVM Honor. Saulem ex mansueto crudelem dignitas fecerat' 51. Daniel honoratus patuit

acceptius est Deo 305 . Aliis errepta sibi offerri odit Dominus. BIBLIA
Pax. Isaac fodit puteum, et quia nemo obstitit, uocauit eum Latitudo 4 . Victima pacificorum 16 . Immolantes pacifica comedetis; quod in die tertio ressiduum fuerit, igne comburatur etc. 17 . Gedeon ędificauit

Saul odio accensus contra Dauid sępe placatur per Ionatham. Saul cessabat persequi Dauid, cum tam clementem deprehendebat, ut persecutoris sui uitę parceret 47 . Ioram, filius Achab, dixit: Pax est Iehu? Ille sagitta interemit eum 64 . Ezechias pacem et ueritatem expetiit in diebus suis 68 . Salomon electus, ut templum ędificaret Domino, quia pacificus 73 . Benedictio pacis. Psalmus

222 . Pax Antiochi cum Iudeis, postquam multa aduersa passus esset. Iudas pugna superior, cum belli quoque uictoria potiri posset, petentibus pacem non negauit 228 . Nicanor pacem iniit cum Iuda et amabat eum, sed uolens suspicionem de se purgare regi tentauit eum prehendere 229 .
Prouerbium. Num et Saul inter prophetas? 43 . Patres comederunt uuam

cum Iudeis, postquam multa aduersa passus esset. Iudas pugna superior, cum belli quoque uictoria potiri posset, petentibus pacem non negauit 228 . Nicanor pacem iniit cum Iuda et amabat eum, sed uolens suspicionem de se purgare regi tentauit eum prehendere 229 .
Prouerbium. Num et Saul inter prophetas? 43 . Patres comederunt uuam acerbam, et dentes filiorum obstupescunt

potuisset; cęsum a Philisteis luxit et hominem qui ipsi uulnerato precibus exoratus mortem maturasset, occidi iussit. Maledixit montibus Gelboe, ubi ceciderunt fortes Israel. Benedixit autem uiris Iabes Galaad, eo quod sepelissent Saul. Abner fecit exequias planxitque super eum. Eos qui occiderant Isboseth, filium Saul, occidi iussit 49 . Volens misereri domui Saul agros restituit Miphiboseth, Ionathę filio, et de sua mensa panem dedit ei 51 . Cępit urbes Ammon, populum

altera uiuum cędebat ne occideretur 56 . Abdias, cum Achab et Iezabel occideret prophetas, centum ex eis abscondidit ac pauit in speluncis 60 . Achab Benadab, Syrorum regi, capto pepercit, sed dicitur ad eum: Quia dimisisti uirum dignum morte, erit anima tua pro anima eius etc. 61 . Heliseus Syros qui ad se perdendum uenerant, cęcitate percussos seruauit, a rege Israel percuti uetuit, uiatico iuuit, dimisit illesos

Dominus se aperturum catharactas cęli etc., id est daturum gratiam, ut magis proficiant. Erunt mihi in peculium, et parcam eis, sicut parcit uir seruo suo seruienti sibi 216 . Onias sacerdos obtulit hostiam pro Heliodoro et sanauit eum, cum ab angelo cęsus iaceret, eo quod gazophilatium dirripere uoluit missus ab Antiocho 225 .
Penitentia. Qui propter lepram separatur, habebit uestimenta dissuta, caput nudum, os ueste

Deum, et uictoria potiti sunt 39 . Ab idolis conuersi ad Dominum fleuerunt et ieiunauernt orauitque pro eis Samuel, et percusserunt Philistiim 42 . Dauid: Peccaui, inquit, Domino. Et propheta ad eum: Domi nus quoque transtulit peccatum tuum etc. 51 . Dauid fugiens Absalonem ascendebat Cliuum oliuarum flens, nudis pedibus et operto capite. Occurrit Chusi scissa ueste terraque consperso capite

eos, quia humiliati sunt 77 . Irato Domino, in Ezechiam et Iudam, cum se humiliassent, non uenit super eos ira in diebus Ezechię 81 . Manasses captiuus ductus in Babylonem egit penitentiam, et reduxit eum Dominus in regnum suum 82 . Oratio Manassę penitentis et implorantis ueniam 83 . Esdrę penitentia et oratio lugentis alienum peccatum ut suum 85 . Populus penitet,

Confusionis adolescentię tuę et opprobrii uiduitatis tuę non recordaberis amplius. Derelinquat impius uiam suam etc. 163 . Dominus habitans cum contrito et humili spiritu. Vias eius uidi et sanaui eum et reduxi eum. Ieiunium electum: Dissolue c onligationes impietatis, solue fasciculos deprimentes etc. 164 . Dominus promittit consolationem, et gaudium lugentibus 165 . Ad quem respiciam

Confusionis adolescentię tuę et opprobrii uiduitatis tuę non recordaberis amplius. Derelinquat impius uiam suam etc. 163 . Dominus habitans cum contrito et humili spiritu. Vias eius uidi et sanaui eum et reduxi eum. Ieiunium electum: Dissolue c onligationes impietatis, solue fasciculos deprimentes etc. 164 . Dominus promittit consolationem, et gaudium lugentibus 165 . Ad quem respiciam nisi ad pauperculum

sibi ipsi benefacere poterat 227 .
Patientia. Moyses pro Maria, quę contra ipsum oblocuta fuerat, orauit et mundam a lepra reddidit 21 . Insurrexerunt contra eum filii Leui uolentes et ipsi fungi sacerdotio. Eos uoluit Dominus disperdere, sed ipse et Aaron ceciderunt proni et orauerunt pro eis. Item Moyses et Aaron illos, a quibus uix effugerant, ab incendio liberarunt 22 . Saulem regem despexerunt

noluit. Tantum pedetentim accedens oram clamidis eius abscidit, ut ea re testaretur necis quoque potestatem in ipsum habuisse. Sed et hoc fecisse doluit, quasi parum reuerenter se habuisset erga regem. Id ubi resciuit Saul, benedicens iniit pacem cum eo. Iterum cum persequeretur eum et in colle manentem obsideret, ille noctu tentorium ipsius ingressus ad caput dormientis cyphum et hastam sustulit atque abiit tam sibi infestum inimicum illesum relinquens. Quo pacto Saul rursum placatus discessit 47 . Dauid audita

dormientis cyphum et hastam sustulit atque abiit tam sibi infestum inimicum illesum relinquens. Quo pacto Saul rursum placatus discessit 47 . Dauid audita Saulis nece scidit uestimenta sua, et qui rogatus super illum manum extenderat, eum percuti iussit. Tantum reuerentię tribuit regię maiesatis 49 . Ioab placato rege Absalonem ab exilio reduxerat. Ille messem eius incendit. Ioab uero damnum pro beneficio tam patienter tulit, ut suis precibus ei et conspectum regis et osculum

209 . In quadriga prima equi ruffi, id est martyres 213 . Et ducam tertiam partem per ignem, et uram eos sicut uritur argentum, et probabo eos sicut probatur aurum. Ipse uocabit nomen meum, et ego exaudiam eum et dicam: Populus meus es tu. Et ipse dicet: Dominus meus es 215 . Obseruantes legem Dei trucidabantur, pueros circumcisos deprehendentes suspendebant 217 . Iudei nolentes libare diis necantur. Duę

Ziphei prodiderunt Dauid latentem in deserto Maon. Iterum in colle Achilę 47 . Ioab amiciciam simulans occidit Abner.Postea regnante Salomone soluit poenas 49 . Seba seditionem mouit contra Dauid. Israel eum secutus est, sed Iudas mansit in fide. Ioab amice salutauit Amasam et incautum gladio transfodit 54 . Hieroboam fecit duos uitulos, unum in Bethel, alterum in Dan etc. Vir Dei prophetauit mala domui eius

Idolum quod factum est cum illo qui fecit tormenta patietur. Qui de terra fingunt deos. Ęgyptii exterminati propter idolatriam Ęgyptii erroribus obscurati densissimas tenebras passi sunt 140 . Si oberrauerit, derelinquet eum sapientia et tradet eum in manu inimici sui. Proditor 142 . Initium superbię hominis apostatare a Deo. Error et tenebrę peccatoribus concreta sunt. In synagoga peccantium exardebit ignis, et in gente incredula exardescet ira

est cum illo qui fecit tormenta patietur. Qui de terra fingunt deos. Ęgyptii exterminati propter idolatriam Ęgyptii erroribus obscurati densissimas tenebras passi sunt 140 . Si oberrauerit, derelinquet eum sapientia et tradet eum in manu inimici sui. Proditor 142 . Initium superbię hominis apostatare a Deo. Error et tenebrę peccatoribus concreta sunt. In synagoga peccantium exardebit ignis, et in gente incredula exardescet ira 144 .

uouerunt manumittere seruos. Liberati a periculo irritarunt uota. Ob id Dominus reuocauit Chaldeos, et capta est ciuitas incensaque igni 177 . Ismael et X optimates ut amici uenerunt ad Godoliam in Masphat. Accepti conuiuio occiderunt eum et multos alios 178 . Omnes uiri qui posuerunt faciem suam, ut ingrediantur Ęgyptum, ut habitent ibi, morientur gladio, fame et peste. Iterum. Noluerunt audire sed ad idola Ęgypti conuersi sunt. Azarias et Ioanan non credentes uerbis

in pariete etc. 185 . Quorum autem cor post offendicula et abominationes suas ambulat, horum uiam in capite suo ponam 186 . Destruam parietem quem linistis absque temperamento, et adęquabo eum terrę etc. Dominus non fecit responsum tentantibus eum, sed puniuit eos 187 . De idolatria Israel et Iudę. Preuaricatio sacerdotum. Falsi prophetę. Peccata idolorum uestrorum portabitis 189 .

Quorum autem cor post offendicula et abominationes suas ambulat, horum uiam in capite suo ponam 186 . Destruam parietem quem linistis absque temperamento, et adęquabo eum terrę etc. Dominus non fecit responsum tentantibus eum, sed puniuit eos 187 . De idolatria Israel et Iudę. Preuaricatio sacerdotum. Falsi prophetę. Peccata idolorum uestrorum portabitis 189 . Omnis alienigena incircumcisus corde etc. non

quia fornicabitur terra a Domino 201 . Fornicati sunt a Deo suo. Ideo fornicabuntur filię uestrę, et sponsę uestrę adulterę erunt. Incidistis in laqueum, quia idolastrastis.1 Sicut uacca lasciuiens declinauit Israel. Ligauit eum spiritus in alis suis, et confundentur a sacrificiis suis. Omnes adulterantes quasi clibanus accensus a coquente. Ve eis, quoniam recesserunt a me. Vastabuntur, quia pręuaricati sunt in me 202 . Idolatria punita. Noli lętari, Israel, quia

In Azoto obsessi Dagon implorabant. Igni consumpti sunt 221 . Demetrius a Ionatha liberatus multa promiserat, sed e contra uexare coepit 222 . Perfidus Triphon accepta pecunia pro Ionatha non dimisit eum, sed occidit. Antiochum regem comitatus interfecit 223 . Ptolomeus, filius Abodi, Machabeos conuiuio acceptos, cum inebriati essent, occidit regionemque tradidit innimicis 224 . Simon de tribu Beniamin

et contemplationem. Psalmus LXXVI. Deprecatio pro se contra inimicos. Psalmus LXXVIII 115 . Orandi studium. Psalmus LXXXV 116 . Clamabit ad me, et ego exaudiam eum. Psalmus XC. Deus orandus peccatis. Psalmus XCIIII 117 . Oratio pro populo. Psalmus CV. Oratio Christi ad Patrem contra Iudeos et Iudam. Psalmus CVIII 118 .

Psalmus CXLI. Domine, exaudi orationem meam, auribus percipe. Psalmu s CXLII. Implorat prosperitatem populo in prole, in frumento, ouibus, bobus et securitate. Psalmus CXLIII 124 . Prope est Dominus omnibus inuocantibus eum in ueritate. Psalmu s CXLIIII 125 . Oratio 128 . Custodi pedem tuum ingrediens domum Dei et appropinqua, ut audias. Pauca et considerate loquere de Deo 133 . Placare,

Propheta uidit Domi num paratum emittere locustas. Orauit, et Dominus misertus est. Vidit uocantem iudicium ad ignem. Orauit, et Dominus misertus est 206 . Ionas clamauit ad Dominum de uentre cethi, et piscis euomuit eum in aridam 207 . Curuabo genu Deo excelso 209 . Vsque quo, Domine, clamabo, et non exaudies? Vociferabor ad te uim patiens, et non saluabis 210 . Hi qui non

et non exaudiam etc. 213 . Petite a Domino pluuiam, id est doctrinam. In tempore serotino, id est Noui Testamenti 214 . Qui per patientiam probatus est, inuocabit nomen meum, et ego exaudiam eum et dicam: Populus meus es 215 . Iudas facta oratione committebat pugnam et parua manu magnas superabat copias 218, 220 . Ionathas suis iam fugientibus orauit et reuersus in pręlium uicit

Assuero, Persarum regi, omnis terra et insulę tributarię erant 99 . Quod potentia et diuitię non saluant hominem, sed potius contraria. Psalmus XLVIII 112 . Non potentes, sed timentes eum placent ei. Psalmus CXLVI 125 . Interdum dominatur homo homini in malum suum 134 . Potentes potener tormenta patientur 138 . Pro eo quod hab uisti fiduciam in munitionibus

fecerit iniustitiam, morietur 188 . Versa est mihi domus Israel in scoriam. Omnes isti ęs et stamnum et ferrum et plumbum etc. 189 . Iustitia iusti non liberabit eum in quacunque die peccauerit 191 . Incircumcisus corde et carne non ingredietur sanctuarium meum 194 . Propter multitudinem iniquitatis et multitudo amentię 203 . Super

Incircumcisus corde et carne non ingredietur sanctuarium meum 194 . Propter multitudinem iniquitatis et multitudo amentię 203 . Super tribus sceleribus Damasci et super quartum non conuertam eum etc. 205 . Nunquid non ut filii Ęthiopum uos estis mihi filii Israel 206 . Sancta a gentibus pollui Deus permittit propter peccata populi sui Israel 226 .

Hęreditas Domini, filii merces, fructus uentris. Psalmus CIIVI 122 . Sapientia immolauit uictimas suas, id est se ipsum obtulit in cruce 127 . Circumueniamus iustum, contumelia et tormento interrogemus eum 137 . Benedictum est lignum, per quod fit iustitia. Per manus autem quod fit idolum maledictum est ipsum et qui fecit illud 140 . Tunc crucifixum gentes deprecabuntur, et erit sepulchrum eius gloriosum

lignum in panem eius etc. 170 . Quare factus est dolor meus perpetuus, et plaga mea desperabilis renuit curari? Facta est mihi quasi inundatio aquarum infidelium 171 . Venite, percutiamus eum in lingua et non attendamus ad uniuersos sermones eius etc. Foderunt foueam animę meę. Seduxisti me, Domine, et seductus sum: fortior me fuisti et inualuisti, factus sum in derisum tota die, omnes subsannant me, quia iam olim loquor uociferans etc.

super frontes eorum qui dolent super abominationibus quę fiunt 186 . Sume lignum et lignum, et iunge ligna. Et erunt in unionem in manu tua 192 . Post hebdomadas LXII occidetur Christus, et non erit eius populus qui eum negaturus est 199 . Ego redemi eos, et ipsi locuti sunt contra me mendacia 202 . Nolite timere animalia regionis, quia germinauerunt speciosa deserti, quia lignum attulit fructum suum

die una, id est die passionis 212 . Extendi mihi Iudam quasi arcum, id est Christum in cruce. Et appenderunt mercedem meam XXX argenteis etc. 214 . Et aspicient ad me quem confixerunt; et plangent eum planctu quasi super unigenitum etc. Et dicetur ei: Quid sunt plagę istę in medio manuum tuarum. Et dicet: His plagatus sum in domo eorum qui diligebant me 215 . MATTHEVS

eius XVII. Si manus, pes, oculus scandalizat te, abscide ea. Magis gaudet Dominus super una oue inuenta XVIII. Ecce reliquimus omnia. Multi erunt primi nouissimi et e contra XIX. Nouissimis datur denarius sicut et primis. Tetigit oculos eorum et confestim uiderunt. Et secuti sunt eum XX. Sternunt uestimenta sua sub pedibus Domini. Iussus operari in uinea se ire nolle dixit, et penitentia ductus abiit XXI. Cum iam ramus fici tener fuerit et folia nata, scitis, quia propre est ęstas XXIIII. Recordatus Petrus flet amare, sed egressus foras de consortio

Qui non est mecum, contra me est. Et qui non congregat mecum, spargit XII. Veh Corozain, ueh Bethsaida. In eos qui nec miraculis credunt XI. Qui scandalizauerit unum de pusillis XVIII Stantes in foro, id est extra Ecclesiam, tota die ociosi XX. Quęrentes eum tenere timuerunt turbas XXI. Ligatis manibus et pedibus mittuntur in tenebras exteriores XXII. Multi enim uenient in nomine meo dicentes: Ego sum Christus, et seducent multos. Abominatio desolationis stans in loco sancto XXIIII. Veh homini illi

XXII. Multi enim uenient in nomine meo dicentes: Ego sum Christus, et seducent multos. Abominatio desolationis stans in loco sancto XXIIII. Veh homini illi per quem filius hominis tradetur. Osculo tradunt Iesum dicentes: Aue, rabbi, dum fingunt se et amare et cnfiteri eum. Sinistra aure Scripturas audiunt, dexteram amputatam habent Petri gladio, id est a ueritate auersam. Falsi testes contra Iesum. Trina Petri negatio sunt tria hereticorum genera: alii errant circa diuinitatem, alii circa humanitatem, alii circa utrumque XXVI. Peregrinus, id

hereticorum genera: alii errant circa diuinitatem, alii circa humanitatem, alii circa utrumque XXVI. Peregrinus, id est alienus a ueritate. In agro sepelitur figuli lutum operantis et in agro sanguinis. Calamo caput Christi percutiunt, qui diuinitati eius contradicunt. Exuunt eum ueste propria et fucata operiunt qui negant eum habuisse corpus uerum. Vinum cum felle mixtum dant ei bibere. Diuidunt uestimenta scismatum auctores. Prętereuntes, id est a uia ueritatis aberrantes blasphemant. Sententias Christi deprauantes spongiam aceti calamo

alii circa humanitatem, alii circa utrumque XXVI. Peregrinus, id est alienus a ueritate. In agro sepelitur figuli lutum operantis et in agro sanguinis. Calamo caput Christi percutiunt, qui diuinitati eius contradicunt. Exuunt eum ueste propria et fucata operiunt qui negant eum habuisse corpus uerum. Vinum cum felle mixtum dant ei bibere. Diuidunt uestimenta scismatum auctores. Prętereuntes, id est a uia ueritatis aberrantes blasphemant. Sententias Christi deprauantes spongiam aceti calamo Scripturarum imponentes offerunt ori eius

penitens carnalem aff'ectum compescens sensus suos perniciosis uoluptatibus subducit et spiritui seruire compellit III. Talitha, cumi id est puella, tibi dico, surge V. Non prorsus penitens est cęcus, non plene uidens. Sed rursum compunctus tangente eum Domino clare uidet, id est perfecte penitet VIII. Sequitur inferius. Patientia Channaneę VII. Qui patiens est, ipse abnegat se ipsum et Christum sequitur. Qui perdiderit animam suam propter me et Euangelium VIII. Predicit Dominus apostolis martyrium eorum. Nolite

lumbi uestri pręcincti XII. Duę erunt molentes in unum:1 una assumetur, et altera relinquetur XVII.
Pietas. Maria abiit in montana et uisitauit Helizabet. Misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum. Benedictus Domi nus Israel, quia uisitauit et fecit redemptionem plebis suę. In remissione peccatorum per uiscera misericordię in quibus uisitauit nos oriens ex alto, illuminare his etc. I. Non ueni uocare iustos, sed peccatores ad penitentiam V. Estote

circa illam et mittam stercora etc. XIII. Dominus ouem, quę perierat, inuentam reportat in humeris et gaudet XV. Pater filium, qui abierat et substantiam turpiter consumauerat, reuersum suscipit, immo reuertenti, cum adhuc longe esset, occurrit et osculatus est eum XV. Venit enim Filius hominis quęrere et saluum facere quod perierat XIX.
Penitentia. Facite fructus dignos penitentię, id est quamto quis grauius offenderit, tanto magis affligat corpus

ematur tibi sacra corona martyrii XXII. Latro a dextris patientiam penitentium signat. Latro a sinistris patientiam hypocritę designat XXIII.
Pauper. Esurientes impleuit bonis I. Peperit Virgo filium, et pannis eum inuoluit, et reclinauit in pręsepio, quia non erat ei locus in diuersorio. Par turturum uel duo pulli columbarum oblatio pauperum erat. Cum hac oblatione Iesus pręsentatur in templum pro nobis pauper factus, ut nos diuitiarum glorię suę faceret participes II. Apostoli

facit, ędificat supra terram VI. Qui non susceperint uos, exeuntes in plateas eorum dicite: Etiam puluerem qui adhęsit nobis de ciuitate uestra, extergimus in uos. Sodomis in die illa remissius erit quam illi ciuitati. Qui uos spernit, me spernit. Qui autem me spernit, spernit eum qui misit me X. Cum hęc ad illos diceret, coeperunt pharisei et legisperiti grauiter insistere et os eius opprimere XI. Malchus absque aure dextera XXII. De doctore iustitię iniqui dixerunt: Hunc inuenimus subuertentem gentem nostram etc. Commouit populum

pro ouo scorpionem. Tentantes signum de cęlo quęrunt. Qui non est mecum, contra me est; et qui non colligit mecum, dispergit XI. Villam emit et cęnam Domini refutauit, id est alienum dogma secutus est XIIII. Veh illi per quem ueniunt scandala XVII. Ciues eius oderant eum, et miserunt legationem post illum dicentes: Nolumus hunc regnare super nos. Verum tamen inimicos meos illos qui noluerunt me regnare super se adducite huc et interficite ante me XIX. Pendente Domi no in cruce tenebrę factę sunt. et sol obscuratus; his scilicet quibus crux

in cruce tenebrę factę sunt. et sol obscuratus; his scilicet quibus crux est scandalum XXIII.
Petitio. Zacharias sacerdos ponit incensum in templo Domino, et omnis multitudo populi erat orans foris. Angelus ad eum: Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est oratio tua I. Iesu baptizato et orante: ut perpendas, quod suscepto baptismate oportuna sit iugis oratio III. Vir plenus lepra uiso Iesu procidit in faciem et rogauit eum, et mundatus est. Paraliticus propter

multitudo populi erat orans foris. Angelus ad eum: Ne timeas, Zacharia, quoniam exaudita est oratio tua I. Iesu baptizato et orante: ut perpendas, quod suscepto baptismate oportuna sit iugis oratio III. Vir plenus lepra uiso Iesu procidit in faciem et rogauit eum, et mundatus est. Paraliticus propter fidem illorum, a quibus illatus est ante Iesum, tum ab infirmitate, tum a peccatis liberatus est. Sic tu adhibe tibi precatores, quorum merito gratiam consequi ualeas V. Dominus exiit in montem orare, et orat pernoctans in oratione Dei.

fugere ista omnia quę futura sunt et stare ante Filium hominis XXI. Orate, ne intretis in tentationem. Et ipse auulsus est ab eis, quantum iactus est lapidis, et positis genibus orabat. Verum tamen non mea uoluntas, sed tua fiat. Apparuit autem illi angelus de cęlo confortans eum, et factus in agonia prolixius orabat XXII.
Potentia. Deposuit potentes de sede et exaltauit humiles I. Cornu, id est potentia, gloria et fama. Diabolus sciens facilem hominis lapsum in cupidine dominandi

uero a terra tollimur, non ualebimus confiteri. Clauditur enim ianua V. Qui peccatum cogitat, domi mortuus iacet cum filia [Arg]1 archisinagogi. Qui committit, effertur cum filio uiduę. Qui assuescit, sepelitur cum Lazaro VIII. Homo incidit in latrones, qui despoliauerunt eum et plagis impositis abierunt semiuiuo relicto X. Qui dicit uerbum in Filium hominis, remittetur illi. Ei autem qui in Spiritum, non remittetur XII. Peccator perit, ut alius corrigatur XIII. Mulier amittit drachmam, cum anima per peccatum amittit imaginem Dei. Filius discedens

suam etc. XV.
Perseuerantia. Seruiamus illi in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris I. Cęcus etiam increpatus clamare non destitit post Iesum, donec uisum recuperauit, et secutus est eum XVIII. Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono uobis regnum etc. XXII. Et erant semper in templo laudantes et benedicentes Deum. Amen expectantes, donec induantur uirtute ex alto XXIIII.

transiens per foramen acus, Christus per passionis angustias et tormentorum punctiones XVIII. Hic est hęres, occidamus illum. Eiectum extra uineam occiderunt XX. Et factus est sudor eius sicut guttę sanguinis decurrentis in terram. Illudebant ei cędentes, et uelauerunt eum, et percutiebant faciem dicentes: Prophetiza, quis te percussit XXII. Hunc inuenimus subuertentem gentem nostram. Commouit populum docens per uniuersam Iudeam. Quid signat crucis latitudo, altitudo et profundum XXIII. Nonne hęc oportuit pati Christum et ita intrare in gloriam

ut castitatem mentis et corporis custodiendam significaret VII.
Pietas. Sic enim Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret III. Omne quod dat mihi Pater, ad me ueniet, et eum qui uenit ad me non eiiciam foras. Hec est enim uoluntas eius qui misit me, Patris, ut omne quod dedit mihi non perdam ex eo, sed resuscitem illud in nouissimo die. Hęc est autem uoluntas Patris etc., ut omnis qui uidet Filium et credit in eum, habeat

Pater, ad me ueniet, et eum qui uenit ad me non eiiciam foras. Hec est enim uoluntas eius qui misit me, Patris, ut omne quod dedit mihi non perdam ex eo, sed resuscitem illud in nouissimo die. Hęc est autem uoluntas Patris etc., ut omnis qui uidet Filium et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitabo eum in nouissimo die VI. Nemo te condemnauit? Nemo, Domine. Nec ego te condemnabo. Vade, et iam amplius noli peccare VIII. Cęcus a natiuitate fuit genus humanum. Spuit Dominus in terram, de saliua sua

uoluntas eius qui misit me, Patris, ut omne quod dedit mihi non perdam ex eo, sed resuscitem illud in nouissimo die. Hęc est autem uoluntas Patris etc., ut omnis qui uidet Filium et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitabo eum in nouissimo die VI. Nemo te condemnauit? Nemo, Domine. Nec ego te condemnabo. Vade, et iam amplius noli peccare VIII. Cęcus a natiuitate fuit genus humanum. Spuit Dominus in terram, de saliua sua lutum fecit, quia Verbum caro factum est. Inunxit oculos cęci, id est

plorabitis et flebitis uos, mundus autem gaudebit. Vos autem comtristabimini, sed tristitia uestra uertetur in gaudium. Mulier, cum parit etc. XVI.
Patientia. Tolle grabatum tuum et ambula. Porta eum cum quo ambulas, ut ad eum peruenias, cum quo manere desideras V. Iesus nolebat in Iudeam ambulare, quia quęrebant eum Iudei interficere, docens nos declinare persecutores, cum non sit necesse manere. Quotiens nobis ab aliquibus falsa obiiciuntur conuitia,

mundus autem gaudebit. Vos autem comtristabimini, sed tristitia uestra uertetur in gaudium. Mulier, cum parit etc. XVI.
Patientia. Tolle grabatum tuum et ambula. Porta eum cum quo ambulas, ut ad eum peruenias, cum quo manere desideras V. Iesus nolebat in Iudeam ambulare, quia quęrebant eum Iudei interficere, docens nos declinare persecutores, cum non sit necesse manere. Quotiens nobis ab aliquibus falsa obiiciuntur conuitia, patienter toleremus, et

parit etc. XVI.
Patientia. Tolle grabatum tuum et ambula. Porta eum cum quo ambulas, ut ad eum peruenias, cum quo manere desideras V. Iesus nolebat in Iudeam ambulare, quia quęrebant eum Iudei interficere, docens nos declinare persecutores, cum non sit necesse manere. Quotiens nobis ab aliquibus falsa obiiciuntur conuitia, patienter toleremus, et uera, quę possumus, non obiiciamus, sed salutaria monita prędicemus. Sic Iesus, cum dixissent ei: Demonium habes

parantibus abscondit se et exiuit de templo VIII. Cęcus illuminatus confitens be nefactorem suum ab inuidis eiicitur foras, sed inuenitur a Iesu et in fide Filii Dei solidatur IX. Si mundus uos odit etc. Sed hęc omnia facient uobis propter nomen meum, quia nesciunt eum qui misit me XV. Absque synagogis facient uos. Sed uenit hora, ut omnis qui interficit uos arbitretur obsequium se pręstare Deo. Et hęc facient uobis, quia non nouerunt Patrem neque me XVI. Mitte gladium tuum in uaginam XVIII. Percussus Iesus alapa a seruo, humiliter factum

XIII. Iesus domum in uita non habuit; post mortem alieno sepulchro reconditur et nudus existens a Ioseph operitur XVIII.
Peruersus. Multi ergo audientes ex discipulis eius dixerunt: Durus est hic sermo, et quis potest eum audire VI. Quęritis me interficere, quia sermo meus non capit in uobis. Quare loquellam meam non cognoscitis? Quia non potestis audire sermonem meum. Qui ex Deo est, uerba Dei audit. Propterea uos non auditis, quia ex Deo non estis VIII.

uobis, et non creditis. Opera quę ego facio in nomine Patris mei, hęc testimonium perhibent de me. Sed uos non creditis, quia non estis de ouibus meis. Sustulerunt lapides Iudei etc. tollunt heretici uerborum lapides iactantes in eum, ut, si possent, de throno eum suo in crucem detraherent. Si mihi non uultis credere, operibus credite X. De cęcitate et perfidia Iudeorum Isaias XII. Qui manducat mecum panem, leuabit contra me calcaneum suum XIII. Siquis in me non manserit, mittetur foras

uobis, et non creditis. Opera quę ego facio in nomine Patris mei, hęc testimonium perhibent de me. Sed uos non creditis, quia non estis de ouibus meis. Sustulerunt lapides Iudei etc. tollunt heretici uerborum lapides iactantes in eum, ut, si possent, de throno eum suo in crucem detraherent. Si mihi non uultis credere, operibus credite X. De cęcitate et perfidia Iudeorum Isaias XII. Qui manducat mecum panem, leuabit contra me calcaneum suum XIII. Siquis in me non manserit, mittetur foras sicut palmes et arescet, et colligent

suo in crucem detraherent. Si mihi non uultis credere, operibus credite X. De cęcitate et perfidia Iudeorum Isaias XII. Qui manducat mecum panem, leuabit contra me calcaneum suum XIII. Siquis in me non manserit, mittetur foras sicut palmes et arescet, et colligent eum et in ignem mittent, et ardet. Si non uenissem et locutus fuissem eis, peccatum non haberent. Nunc autem excusationem non habent de peccato suo. Qui me odit, et Patrem meum odit etc. XV. Pater iuste, mundus te non cognouit XVII. Vt ergo dixit eis: Ego sum,

quęrentibus illud. Ipsum autem Saluatorem iubet Pater poscere, ut det illi. Secundum illud: Postula a me, et dabo tibi gentes hęreditatem tuam. Sed uenit hora et nunc est, quando ueri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate. Nam et Pater tales quęrit, qui adorent eum. Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare. Samaritani rogauerunt eum, ut ibi maneret, et mansit ibi duos dies. Manet nanque Iesus penes deprecantes. Et pręsertim quotiens qui precantur exeunt ciuitatem et uersus eum ueniunt IIII. Iesus

iubet Pater poscere, ut det illi. Secundum illud: Postula a me, et dabo tibi gentes hęreditatem tuam. Sed uenit hora et nunc est, quando ueri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate. Nam et Pater tales quęrit, qui adorent eum. Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare. Samaritani rogauerunt eum, ut ibi maneret, et mansit ibi duos dies. Manet nanque Iesus penes deprecantes. Et pręsertim quotiens qui precantur exeunt ciuitatem et uersus eum ueniunt IIII. Iesus autem eleuatis sursum oculis dixit

et dabo tibi gentes hęreditatem tuam. Sed uenit hora et nunc est, quando ueri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate. Nam et Pater tales quęrit, qui adorent eum. Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare. Samaritani rogauerunt eum, ut ibi maneret, et mansit ibi duos dies. Manet nanque Iesus penes deprecantes. Et pręsertim quotiens qui precantur exeunt ciuitatem et uersus eum ueniunt IIII. Iesus autem eleuatis sursum oculis dixit etc. Necesse est uolentem ad exemplum Christi orare eleuare

quęrit, qui adorent eum. Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare. Samaritani rogauerunt eum, ut ibi maneret, et mansit ibi duos dies. Manet nanque Iesus penes deprecantes. Et pręsertim quotiens qui precantur exeunt ciuitatem et uersus eum ueniunt IIII. Iesus autem eleuatis sursum oculis dixit etc. Necesse est uolentem ad exemplum Christi orare eleuare oculos cordis sursum ac errigere illos a pręsentibus rebus memoria, cogitationibus atque intentionibus etc. XI. Quidam gentiles rogauerunt

manet in ęternum. Si ergo uos filius liberauerit, uere liberi eritis VIII. Peccatores Deus non audit, sed siquis Dei cultor est et uoluntatem eius facit, hunc exaudit IX. Si cęci essetis, non haberetis peccatum. Nunc uero dicitis quia uidemus, peccatum uestrum manet IX. Inuenit eum quattuor dies iam in monumento habentem, id est transgressum legem originis: naturalem, scriptam, euangelicam. Vel primum peccatum in corde, secundum in consensu, tertium in actu, quartum in consuetudine. Erat autem spelunca et lapis superpositus ei. Mortuus sub lapide, reus

in turba de eo. Quidam enim dicebant, quia bonus est, alii autem dicebant non, sed seducit turbas. Quid me quęritis interficere? Respondit turba et dixit: Demonium habes, quis te quęrit interficere. Quęrebant ergo eum apprehendere, et nemo misit in illum manus, quia nondum uenerat hora eius. Miserunt principes et pharisei ministros, ut apprehenderent Iesum. Dixit ergo eis Iesus: Adhuc modicum tempus uobiscum sum etc. VII. Et nemo apprehendit cum, quia nondum uenerat hora eius. Cum

tempus uobiscum sum etc. VII. Et nemo apprehendit cum, quia nondum uenerat hora eius. Cum exaltaueritis Filium hominis, tunc cognoscetis quia ego sum etc. Non ne bene dicimus nos, quia Samaritanus es tu et demonium habes? Tulerunt lapides, ut iacerent in eum. Iesus autem abscondit se et exiuit de templo VIII. Conspirauerant Iudei, ut, siquis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret IX. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me, sed ego pono eam a me ipso. Potestatem habeo ponendi ipsam et

eius. Cum exaltaueritis Filium hominis, tunc cognoscetis quia ego sum etc. Non ne bene dicimus nos, quia Samaritanus es tu et demonium habes? Tulerunt lapides, ut iacerent in eum. Iesus autem abscondit se et exiuit de templo VIII. Conspirauerant Iudei, ut, siquis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret IX. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me, sed ego pono eam a me ipso. Potestatem habeo ponendi ipsam et potestatem habeo iterum sumendi eam. Dicebant multi ex ipsis: Demonium habet et insanit; quid

eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret IX. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me, sed ego pono eam a me ipso. Potestatem habeo ponendi ipsam et potestatem habeo iterum sumendi eam. Dicebant multi ex ipsis: Demonium habet et insanit; quid eum auditis? Circumdederunt eum Iudei et dixerunt ei: Quousque animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. Sustulerunt lapides, ut lapidarent eum X. Quid facimus, quia hic homo multa signa facit etc. Expedit uobis ut unus homo moriatur pro populo

extra synagogam fieret IX. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Nemo tollit eam a me, sed ego pono eam a me ipso. Potestatem habeo ponendi ipsam et potestatem habeo iterum sumendi eam. Dicebant multi ex ipsis: Demonium habet et insanit; quid eum auditis? Circumdederunt eum Iudei et dixerunt ei: Quousque animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. Sustulerunt lapides, ut lapidarent eum X. Quid facimus, quia hic homo multa signa facit etc. Expedit uobis ut unus homo moriatur pro populo etc. Ab illo ergo die

habeo ponendi ipsam et potestatem habeo iterum sumendi eam. Dicebant multi ex ipsis: Demonium habet et insanit; quid eum auditis? Circumdederunt eum Iudei et dixerunt ei: Quousque animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. Sustulerunt lapides, ut lapidarent eum X. Quid facimus, quia hic homo multa signa facit etc. Expedit uobis ut unus homo moriatur pro populo etc. Ab illo ergo die cogitauerunt, ut interficerent eum. Caiphas prophetauit, quia Iesus moriturus erat pro gente; et non tantum pro gente, sed ut

animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. Sustulerunt lapides, ut lapidarent eum X. Quid facimus, quia hic homo multa signa facit etc. Expedit uobis ut unus homo moriatur pro populo etc. Ab illo ergo die cogitauerunt, ut interficerent eum. Caiphas prophetauit, quia Iesus moriturus erat pro gente; et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum. Proximum erat pasca Iudeorum; quęritur in templo, ut apprehendatur XI. Ante sex dies pascę uenit Bethaniam, quia ille

in hortum, ut peccatum, quod in horto commissum fuerat, in horto deleret. Paradisus enim hortus deliciarum interpretatur. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum et ceciderunt in terram etc. Primum ducitur ad Annam. Vnus ministrorum dedit alapam Iesu. Misit eum Annas ligatum ad Caipham. Si non esset hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. Pilatus: Gens tua et pontifices tui tradiderunt te mihi. Quid fecisti? Respodit Iesus: Regnum meum non est de hoc mundo etc. Ego in hoc natus sum et ad hoc ueni in mundum, ut testimonium

Paradisus enim hortus deliciarum interpretatur. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum et ceciderunt in terram etc. Primum ducitur ad Annam. Vnus ministrorum dedit alapam Iesu. Misit eum Annas ligatum ad Caipham. Si non esset hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. Pilatus: Gens tua et pontifices tui tradiderunt te mihi. Quid fecisti? Respodit Iesus: Regnum meum non est de hoc mundo etc. Ego in hoc natus sum et ad hoc ueni in mundum, ut testimonium perhibeam ueritati. Quia sexta die homo est factus et in septima sequiescit

meum non est de hoc mundo etc. Ego in hoc natus sum et ad hoc ueni in mundum, ut testimonium perhibeam ueritati. Quia sexta die homo est factus et in septima sequiescit Deus. Ideo sexta die pro homine patitur, sabbato quiescit in sepulchro. Baiulans sibi crucem exiuit in eum qui dicitur Caluarię locum, Hebraice autem Golgotha, ubi crucifixerunt eum. Titulus I. N. R. I. Diuidunt uestimenta. Mulieres stant iuxta crucem. Matrem Ioanni commendauit, et accepit eam discipulus in suam. Crux quid significet. De latere Domini fluxit sanguis et aqua.

in mundum, ut testimonium perhibeam ueritati. Quia sexta die homo est factus et in septima sequiescit Deus. Ideo sexta die pro homine patitur, sabbato quiescit in sepulchro. Baiulans sibi crucem exiuit in eum qui dicitur Caluarię locum, Hebraice autem Golgotha, ubi crucifixerunt eum. Titulus I. N. R. I. Diuidunt uestimenta. Mulieres stant iuxta crucem. Matrem Ioanni commendauit, et accepit eam discipulus in suam. Crux quid significet. De latere Domini fluxit sanguis et aqua. Latronum fregerunt crura. Figura: Iesus in latere transfixus ostium in latere

XVIII.
Prouidentia. Pater meus usque modo operatur, et ego operor V.
Prędestinatio. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum. Et ego suscitabo eum in nouissimo die. Quare illum trahat et illum non trahat, noli uelle iudicare, si non uis errare. Semel accipe et intellige, si non traheris, ora ut traharis. Iterum idem dicit VI. Proprias oues uocat nominatim. Nouit enim nomina prędestinatorum

Prouidentia. Pater meus usque modo operatur, et ego operor V.
Prędestinatio. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum. Et ego suscitabo eum in nouissimo die. Quare illum trahat et illum non trahat, noli uelle iudicare, si non uis errare. Semel accipe et intellige, si non traheris, ora ut traharis. Iterum idem dicit VI. Proprias oues uocat nominatim. Nouit enim nomina prędestinatorum etc. Oues meę

passurus XX. Paratus est non solum alligari, sed etiam mori pro nomine Iesu XXI. Flagellis cęditur XXII. Iussu Ananię sacerdotis in ore percutitur, et conuersus ad illum ait: Percutiet te Deus, paries dealbate. Deinde dictum excusauit etc. XXIII. Nocte confortans eum Dominus sit: Constans esto. Sic et Romę oportet de me testificeris XXIII. IACOBI: Omne gaudium existimate, fratres, cum in tentationes uarias incideritis etc. hortatur ad patientiam I. Patientes igitur estote, fratres, usque in aduentum Domini. Sicut agricola

iam non relinquitur pro peccatis hostia X. IACOBI: Qui totam legem seruauerit, offendat autem in uno, factus est omnium reus II. IOANNIS I: Si dixerimus, quonia m peccatum non habemus, ipsi nos seducimus. Si dixerimus, quia non peccauimus, mendacem facimus eum, et uerbum eius non est in nobis I. Omnis qui in eo manet, non peccat, et omnis qui peccat, non uidet eum nec cognouit eum. Qui facit peccatum, ex diabolo est, quoniam ab initio diabolus peccat. Omnis qui natus est ex Deo, peccatum non facit, quoniam semen ipsius in eo manet;

uno, factus est omnium reus II. IOANNIS I: Si dixerimus, quonia m peccatum non habemus, ipsi nos seducimus. Si dixerimus, quia non peccauimus, mendacem facimus eum, et uerbum eius non est in nobis I. Omnis qui in eo manet, non peccat, et omnis qui peccat, non uidet eum nec cognouit eum. Qui facit peccatum, ex diabolo est, quoniam ab initio diabolus peccat. Omnis qui natus est ex Deo, peccatum non facit, quoniam semen ipsius in eo manet; et non potest peccare, quoniam ex Deo natus est III. Qui scit fratrem suum peccare

omnium reus II. IOANNIS I: Si dixerimus, quonia m peccatum non habemus, ipsi nos seducimus. Si dixerimus, quia non peccauimus, mendacem facimus eum, et uerbum eius non est in nobis I. Omnis qui in eo manet, non peccat, et omnis qui peccat, non uidet eum nec cognouit eum. Qui facit peccatum, ex diabolo est, quoniam ab initio diabolus peccat. Omnis qui natus est ex Deo, peccatum non facit, quoniam semen ipsius in eo manet; et non potest peccare, quoniam ex Deo natus est III. Qui scit fratrem suum peccare peccatum non ad

potest peccare, quoniam ex Deo natus est III. Qui scit fratrem suum peccare peccatum non ad mortem etc. Est peccatum ad mortem; non pro illo dico, ut roget quis. Scimus quoniam omnis qui natus est ex Deo, non peccat, sed generatio Dei conseruat eum, et malignus non tanget eum. Mundus totus in maligno positus est V.
Promissum. PETRI II: Non tardat Dominus promissionem suam, sed patienter agit propter uos etc.

Deo natus est III. Qui scit fratrem suum peccare peccatum non ad mortem etc. Est peccatum ad mortem; non pro illo dico, ut roget quis. Scimus quoniam omnis qui natus est ex Deo, non peccat, sed generatio Dei conseruat eum, et malignus non tanget eum. Mundus totus in maligno positus est V.
Promissum. PETRI II: Non tardat Dominus promissionem suam, sed patienter agit propter uos etc. III. [Io. II.]

ut qui uiuunt, iam non sibi uiuant, sed ei qui pro ipsis mortuus est et resurrexit V. Omnia autem ex Deo qui nos reconciliauit sibi per Christum, et dedit nobis ministerium reconcialiationis. Quoniam quidem Deus erat in Christo mundum reconcilians sibi etc. Deus eum qui non nouerat peccatum, pro nobis peccatum fecit, ut nos efficeremur iustitia Dei in Christo V. Scitis enim gratiam Domini nostri Iesu Christi, quoniam propter uos egenus factus est, cum esset diues, ut illius inopia uos diuites essetis VIII. Nam etsi crucifixus

confidenter, palam triumphans illos in se metipso II. AD TITVM: Qui dedit se metipsum pro nobis, ut nos redimeret ab omni iniquitate et mundaret sibi populum acceptabilem, sectatorem bonorum operum II. AD HEBREOS: Eum autem qui in modico quam angeli minoratus est, uidemus Iesum, propter passionem mortis, gloria et honore coronatum, ut gratia Dei pro omnibus gustaret mortem. Decebat enim etc. Participauit carni

minoratus est, uidemus Iesum, propter passionem mortis, gloria et honore coronatum, ut gratia Dei pro omnibus gustaret mortem. Decebat enim etc. Participauit carni et sanguini, ut per mortem destrueret eum qui habebat mortis imperium etc. Nusquam enim angelos apprehendit, sed semen Abrahę etc. In eo enim in quo passus est ipse et tentatus, potens est et eis qui tentantur auxiliari II. Si enim sanguis hyrcorum etc. inquinatos sanctificat ad

cęteri deterreantur. Plato duas tantum rationes assignat, primam scilicet et postremam 42 . Peccatorem non excusari aliorum delicto similiter peccantium 60 . Virum sapientem non peccaturum, etiam si peccasse eum dii atque homines ignoraturi forent 72 . Parsimonia antiquorum et leges sumptuarię 18 . Parsimonia Gracchi in uictu 90 . Passiones animi moderandas esse, contra eos

et cum, ut accipiendo ea filio prospiceret, suaderent: Si bonus erit, inouit, satis illi erit agellus qui et mihi, sin malus, ne dona quidem ista, satis erunt 63 .
Prodigus. Cato in eum qui maternum fundum ad mare uendiderat, se mirari dixit, quod ipse plus quam mare potuisset. Nam quem uix pontus alluebat, iste, inquit, agrum facile absorbuit 92 . Demades diues et prodigus 63 .

se magis adolescentibus delectari dixit, quorum uultus rubore prius quam pallore perfunderetur 92 . Athenienses litteras ad Philippum missas interceperunt, aliis epistulis lectis eam quę Olympiadis uxoris erat illibatam atque obsignatam ad eum miserunt 97 .
Periculum. Trium rerum se penitere dixit Cato, inter quas, quod aliquo naui transmisisset, quo pedestri itinere sibi proficisci licuisset 92 .

Parsimonia qualiter uitium esse possit 137 . Passio Christi 81 . De eadem quomodo summam uirtutem contineat et ueram sapientiam et ueritatem 86 . Dixerunt eum esse Legis destructorem 86 . Quę causa et quis ordo passionis. Quibus pręnunciata oraculis 88 . A regno Dauid usque ad crucem Christi mille anni 90 . De miraculis in

Diogenes ęstate se in feruida arena uolutabat, hyeme uero statuas niue perfusas complectebatur se ipsum ad laborum tolerantiam exercens 55 . Nudis pedibus calcabat niues 56 . Ad eum qui se trabe concusserat ac postmodum dicebat.caue.: Num, inquit, iterum me ferire uis 57 . Colaphum a quopiam accipiens: Hercules, inquit, cuiusmodi me latebat res, quod aperto pergerem capite 57 .

ferre posse Zenonis sarcinas. A Sositheo poeta lacessitus patienter tulit dicens indecens esse Liberum patrem atque Herculem a poetis illudi nec irasci, se autem leui maledicto indignari 78 . Zeno Eleates a tyranno comprehensus ciues palam in eum exhortatus est, deinde pręcisa dentibus lingua illum conspuit, mox ciues facto impetu lapidibus obruerunt 91 . Anaxarchus a Nicocreonte, Cypri tyranno, comprehensus et in saxum

Pauper. Socrates, cum eorum quę publice uenduntur multitudinem intueretur, secum ista uoluebat: Quam multis ipse non egeo. Argentum et purpuram et cętera id genus tragedis potius quam usui uitę necessaria dicebat. Eum diis maxime propinquum qui minimis egeat 18 . Ęschines ad Socratem: Pauper sum, inquit, et aliud habeo nihil. Me ipsum autem tibi do. An uero, respondit, non animaduertis, quam mihi maxima tradis? 19 .

Eudoxus inter paupertatis angustias discendi studio flagrans 87 . Democritus in summa inopia uixit 92 .
Prodigus. Bion ad eum qui fundos uorauerat: Terra, inquit, Amphiaraum absorbuit, sed terram tu 43 .
Peruersus. Diogenes, qui recta dicerent nec facerent, eos cytharę similes esse aiebat; et hanc enim

diuidua et indiuidua. Similia et dissimilia. Item alia per se, alia ad aliquid 38 . Xenocrates hebes et tardus ingenio. De illo et Aristotelle Plato alterum calcaribus, alterum freno egere dixit. Item: Cui equo quem asinum iungo. Xenocrates ad eum qui neque musica neque geometria neque astronomia instructus ludum suum frequentare cupiebat: Perge, inquit; adminiculis enim philosophię cares. Alii sic dixisse ferunt: Apud me enim uellus non mollitur 39 . Arcesilaus adeo Homeri

Pacis bonum commendat 77 .
Perfidia. Campani Messanam intra moenia amice recepti capiunt. Item Romani in Rheginos 2 . Contra Hannonem milites conspirant et eum cruci affigunt 20 . Gallorum perfidia in Romanos apud Placentiam 52 . Philippus in deos impius 74 . Dorimacus in Iouem Dodoneum 75 .

Manasses mutat uitam 76 . Caius Valerius 293 . Flaccus flamen, postquam inauguratus est, uitia cum uirtute mutauit 334 . Milites emendati. Patientia Lycurgi in eum qui sibi oculum expunxerat 62 . Patientia Laconum in tolerando 63 . Persę discunt pati ęstum et frigus etc. 91 . Cymon ab exilio reuocatus suis fuit auxilio

deducere potuisset etc. Zeuzis Helenam pinxit, Phidias Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber IIII, caput VII.
Pudor. Liber IIII, caput V. Nec pater cum filio pubere aliquandiu nec socer eum genero lauabatur. Liber II, caput I.
Pictor. Alexander ab Apelle tantum pingi, a Lysippo fingi uoluit etc. Liber VIII, caput II. Zeuzis Helenam pinxit, Phidias Iouem finxit ad exemplar

Poeta. Animi magis quam corporis exercitationi opera danda 11 . Pythagorę disciplinis tyrannidem suam moderari optat 14 . Ad eum qui scripta intelligere dissimulat 14 . Poete Sthesicoro capto pepercit 50 . Eidem munera mittit 50, 51 . Fidem dat ei. In malum poetam sibi calumniantem

Iudas 252, 253 . Christus. Iudas. Aposto li. Scribę et pharisei 253 . Captiuus populus passione Domini liberatus est 259 . Sanctificate eum qui despicit animam. Tempus placitum et dies salutis 207, 209 . Si leuabo signum meum 288 . Obediens usque ad mortem. Vos me flagellastis 290 . Sepulchrum

cum lachrymis. Incensum 427 . Eleuatio manuum, extensio manuum 427 . Qui docet manus meas ad pręlium et digitos meos ad bellum 428 . Prope est Dominus omnibus inuocantibus eum in ueritate 430 . Sine causa orat, qui inimicicias habet contra fratrem 437 . Potentia. Nabuchodonosor aquila grandis. Pharao aquila altera 52 . Chaldei. Persę.

eiectus ab Alexandrinis est 301 . Qui forma aut uiribus pręstat, rex fit 310 . Rex Ęthiopum, siqua corporis parte orbatur, idem patiuntur familiares et cum mortuo mori coguntur. Ideo custodia circa eum maxima 311 .
Risus. Araneorum morsu alios ridendo, alios flendo mori 199 . VALERIVS MAXIMVS

20 . Transeuntes Iordanem in terra Chanaan disperdite habitatores etc. mundantes terram. Siquos reliqueritis, infesti uobis erunt 25 . Cum quęsieris ibi Dominum Deum tuum, inuenies eum, si tamen toto corde quęsieris, et tota tribulatione animę tuę. Cum introieris etc. VII gentes percuties ad internitionem, nec foedus nec coniugia inibis cum eis etc. 26 . Ad Iosue diicitur: Solue calciamentum

Samuel propheta fidelis in Israel 41 . Hiram mittebat Salomoni ligna cedrina et abiegna pro structura templi 56 . Helias reperit Heliseum arantem et uocauit.Ille surgens secutus est eum 60 . Asa edixit: Siquis non quęsierit Dominum Deum Israel, moriatur. Tunc iurauerunt Domino, et ipse pręstitit eis requiem 77 . Confortauit eos, ne timerent, quia Dominus

Via, Domini 127 . Turris fortissima nomen Domini. Ad ipsam currit iustus et exaltabitur 130 . Dum esset Deus in propiciatorio, obtulimus thimiama in altari, corde meditabimur eum etc. Amica mea, ueni, iam hiems transiit 135 . Egredimini de sęculo, ut uideatis regem uestrum 136 . Vani sunt autem omnes homines quibus non subest scientia Dei

utique in pace super terram. Disce, ubi sit prudentia, ubi sit uirtus, ubi sit intellectus etc. 183 . Ecce circumdedi te uinculis, donec compleas 184 . Perfode parietem, et egredieris per eum; in humeris portaberis, in caligine effereris, faciem uelabis et non uidebis terram, quia portentum dedi te domui Israel 186 . Ingredientur portas atrii interioris uestiti lineis; uittę lineę in capitibus eorum etc.

Ipsum qui extenderat occidi iussit 49 . Absalon dominandi cupiditate incensus patrem regno uitaque priuare molitus est 52 . Regem Dauid, quod iam senuisset, milites iurauerunt non permissuros ultra eum secum ad bella egredi 54 . Adonias, cum Salomonem in regno successurum timeret, seditionem mouit; a suis derelictus confugit ad tabernaculum 55 . Regis fortitudo 88 .

151 . Deus creauit terram et quę in ea sunt, et dat eam cui uult. Et nunc regnum Iuda dat in manu Nabuchodonosor 174 . De frugibus pars LX, de animalibus CC dabitur principi. Super eum autem erunt holocausta etc. Item qualiter adorabit et offeret in sabbatis et Calendis 194 . Quę ad principem spectant: iustus, suo contentus, adeuntibus se facilis 196 . Dominatur excelsus

nouissimis 229 . MATTHEVS
Religio. Relictis retibus et patre secuti sunt eum; retibus, id est actibus carnalibus; naui, id est substantia mundiali; patre, id est parentibus IIII. Quęrite primum regnum Dei et iustitiam eius, et hęc omnia adiicientur uobis VI. Sequere me, et dimitte mortuos sepelire mortuos suos VIII. Non ueni pacem mittere, sed

Ascendat in montem excelsum cum Petro, qui fulgentem in gloria cupit uidere Christum XVII. Piscis hamo Petri captus XVII. Vbi sunt duo uel tres congregati in nomine meo XVIII. Multi sequuntur Christum sicut turbę, non tamen surgentes sicut Mattheus, qui surgens secutus est eum. Si uis perfectus esse. Vos qui secuti estis me, sedebitis super sedes etc. Et omnis qui reliquerit etc. centuplum accipiet et uitam ęternam possidebit XVIIII. Sternunt uestimenta sua sub pedibus Domini. Iesus ingressus ciuitatem primum adiit

in templum. Tu si uis tenere Iesum et amplexari manibus, omni labore nitere, ut ducem habeas spiritum ueniasque ad templum Dei II. Quęritur Iesus inter cognatos et notos, sed inuenitur in templo. Affectus cognatorum officit perfectioni. Dolentes quęrebamus te. Oportet enim eum qui quęrit Iesum non negligenter et dissolute transire, sicut multi quęrunt et non inueniunt, sed cum labore et dolore II. Mulier stans retro secus pedes Domini ungit unguento pedes eius. Is est qui sequitur uestigia Domini in odore uirtutum ungendo pedes, id est

inueniemur in terra ad quam ire uolumus, id est in cęlum VI. Ego sum lux mundi. Qui sequitur me non ambulat in tenebris, sed habebit lumen uitę VIII. Siquis mihi ministrat, me sequatur, et ubi ego sum, illic et minister meus erit. Siquis mihi ministrauerit, honorificabit eum Pater meus XII. In hoc clarificatus est Pater meus, ut fructum plurimum afferatis et efficiamini mei discipuli. Iam non dicam uos seruos, quia seruus nescit, quid faciat dominus eius. Vos autem dixi amicos, quia omnia quęcunque audiui a Patre meo, nota feci uobis. Non uos

audiui a Patre meo, nota feci uobis. Non uos me elegistis, sed ego elegi uos et posui uos, ut eatis et fructum afferatis, et fructus uester manat XV.
Rex. Iesus, cum cognouisset, quia uenturi essent, ut raperent eum et facerent eum regem, fugit iterum in montem ipse solus VI. Regnum meum non est de hoc mundo etc. XVIII.
Resurrectio. Venit hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient uocem

meo, nota feci uobis. Non uos me elegistis, sed ego elegi uos et posui uos, ut eatis et fructum afferatis, et fructus uester manat XV.
Rex. Iesus, cum cognouisset, quia uenturi essent, ut raperent eum et facerent eum regem, fugit iterum in montem ipse solus VI. Regnum meum non est de hoc mundo etc. XVIII.
Resurrectio. Venit hora in qua omnes qui in monumentis sunt audient uocem Filii Dei, et

erudiens nos, ut abnegantes impietatem et sęcolaria desideria sobrie et iuste et pie uiuamus in hoc sęculo, expectantes beatam spem et aduentum glorię magni Dei et Saluatoris nostri Iesu Christi etc. II. AD HEBREOS: Exeamus ad eum extra castra improperium eius portantes. Non enim habemus hic manentem ciuitatem etc. XIII. ACTVVM: Habebant omnia communia II. Agros et domos uendebant ponentes pecuniam ante pedes apostolorum. Et sic fecit Ioseph Barnabas, Leuites, genere Cyprius

quandoque resurgere 174 . Herus Pamphilus pro salute patrię in pręlio mortuus resurrexit 234 . Reuersio anime in corpora humana 304, 239 . Zoroaster et alii post eum multi humanorum corporuum resurrectionem confirmauerunt 355 . Miraculum hominis rediuiui apud Plutarcum 403 . Anima, cum discessit a corpore, manet cum affectione iterum in corpus reuertendi

Quid signat religiosus et quod aliter dicitur dies religiosus, aliter delubra religiosa 29 . Scipionem Africanum nihil prius egisse quam in cella Iouis solus pernoctasset. Canes Capitolii semper in alios scęuientes neque latrabant eum neque incurrebant 43 . Hostię bidentes quid sint 95 .
Rex. Sapientes tyranni sunt congressu sapientum. Hunc uersum Plato Euripidi tribuit, Aulus

genus, uiolentum 37 . Diogenes interrogatus aliquando a tyranno, cuiusmodi ęre pręstaret statuam sculpere: Quo, inquit Hermodius et Aristogiton fusi sunt 58 . Antigonus ad Zenonem: qui regem erudit, eum et illos qui sub ipso sunt instituere 63 . Empedocles, cum sibi regnum offerretur, constanter renuit 85 . Xenophanes tyrannis congrediendum aut minime aut suauissime 90 .

Anaxarchus ius et fas inquit Ioui non assident, ut quicquid regibus facere libuerit, licere id et recte fieri intelligas 227 . Rex ex infimo 230 . Arideus, frater Alexandri, post eum rex declaratur 233 . Cędes regnandi causa 238 . Regis denominatio 242 . Anus quędam, ut se audiret, precata ac neganti sibi audiendi ocium esse: Quid

iocundissime loqueretur. Eodem. Archatonius Gaditanus LXX annis regnauit, centum et triginta uixit, liber VIII, caput XIIII. Ob successionem regni fratres ad singulare certamen processerunt; interficitur qui prouocauit. Mitridates contra patrem bellauit, ut eum regno priuaret. Item Sarister contra patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
Risus. Philomenes nimio risu extinctus, liber VIIII, caput XII.

PRIMA COMMENTARIORVM HIERONYMI
Religio a religando 58 . [Babylon potentissima] Quid quęrit a te Deus tuus, nisi ut diligas eum 107 . Viam bonam elige, deinde corpus mortifica 114 . Qui nolunt simul Deo seruire et mamonę3 135 . Qui tardant ingredi religionem

Moyses misit XII uiros, ut explorarent terram Chanaan 21 . Vtinam saperent et intelligerent ac nouissima prouiderent 30 . Dauid Chusi, amicum suum, iussit sequi partes Absalon, ut per eum scire posset consilia et insidias eius 52 . Salomoni petenti data est sapientia ad faciendum iudicium. Et quia sapientiam rebus omnibus prętulit, insuper accepit diuitias et gloriam 56, 74 .

emendator etc. Item quarum rerum scientiam dedit Dominus Salomoni. Hanc amaui et exquisiui etc. de excellentia sapientię. Siquis erit consummatus inter filios hominum, si aufugerit ab illo sapientia tua, in nihilum computabitur. Neminem diligit Deus nisi eum qui cum sapientia inhabitat 138 . Multa dicuntur de sapientia. Vani sunt autem omne homines in quibus non subest scientia Dei. Sanctis autem tuis maxima erat lux: columnam ignis ducem habuerunt ignotę uię

est ante ęuum. Sapientiam Dei quis inuestigauit. Initium sapientię timor Domini. Fili, concupiscens sapientiam conserua iustitiam, et Deus prębebit illam tibi. Sapientia suscipit inquirentes se etc. Cruciabit illum in tribulatione doctrinę suę, donec tentet eum in cogitationibus suis etc. Si aberrauerit, derelinquet eum et tradet eum in manu inimici sui 141 . Sapiens doceat alios. Si est tibi intellectus, responde, sin autem, tace. Disce a inuentute tua, ut senex sapias.

Domini. Fili, concupiscens sapientiam conserua iustitiam, et Deus prębebit illam tibi. Sapientia suscipit inquirentes se etc. Cruciabit illum in tribulatione doctrinę suę, donec tentet eum in cogitationibus suis etc. Si aberrauerit, derelinquet eum et tradet eum in manu inimici sui 141 . Sapiens doceat alios. Si est tibi intellectus, responde, sin autem, tace. Disce a inuentute tua, ut senex sapias. Sapientię fructus. Sapiens eris, si dilexeris audire

concupiscens sapientiam conserua iustitiam, et Deus prębebit illam tibi. Sapientia suscipit inquirentes se etc. Cruciabit illum in tribulatione doctrinę suę, donec tentet eum in cogitationibus suis etc. Si aberrauerit, derelinquet eum et tradet eum in manu inimici sui 141 . Sapiens doceat alios. Si est tibi intellectus, responde, sin autem, tace. Disce a inuentute tua, ut senex sapias. Sapientię fructus. Sapiens eris, si dilexeris audire 142 .

et incuruata altitudo uirorum etc. Ve qui trahitis iniquitatem in funiculis uanitatis 152 . Vastatio regni Israel propter superbiam. Assur quoque propter crudelitatem et uanagloriam uisitabo. Nunquid gloriabitur securis contra eum qui fecit eam etc. 153 . Excelsi statura succidentur et sublimes humiliabuntur [et sublimes humiliabuntur] Lybanus cum excelsis cadet. Onus Babylonis propter superbiam. Babylon propter superbiam non habitabitur usque finem

te habitantem in scissuris petrarum, exaltantem solium tuum; qui dicis in corde tuo: Quis detrahet me in terram. Omnes uiri foederis illuserunt tibi, inualuerunt aduersum te uiri pacis tuę 206 . Ionas eo quod ascenderat hedera protegens eum ab ęstu solis, elatus est et in crastinum uermis ascendit, et hedera aruit. Ipse cum ęstuaret sine umbraculo, petiit sibi mortem 207 . Ve qui congregat auaritiam malam domui suę, ut sit in excelso nidus eius, et liberari se putat de

Heliseus regi Israel indicabat insidias regis Syrię et eius sermones. Ioram mittit occidi Heliseum. Ille in spiritu cognouit et hostium circa se clausit 63 . Thobias piscem exenterauit, id est de litterali sensu mysticum expressit. Piscis eum deuouare uoluit, quia littera occidit, sed exenteratus medicamentum prębuit, quia spiritus uiuificat 91 . Iudith: Nolo scrutemini actum meum, usque dum reuertar 95 . Secretum

149 . Secretum non reueles 150 . Dabo tibi thesauros absconditos et archana secretorum, ut scias quia ego Dominus 161 . Si occultabitur uir in absconditis, et ego non uidebo eum? dicit Dominus 173 . Violabunt archanum meum, et introibunt illud emissarii, et contaminabunt illud 185 . Ezechiel traducitur per aquam usque ad talos, ad genua, ad renes. Sed cum uenisset ad torrentem

Rubenitę et Gaditę ad tumulos Iordanis ędificarunt altare. Filii Israel conuenerunt contra eos rati conuersos ad idola, cum insontes essent 34 . Philistiim cum Israel pugnaturi suspectum habuerunt Dauid qui tunc cum ipsis erat iusseruntque eum discedere 48 . Dauid misit seruos ad Anon consolatum de obitu patris eius: iis suspecti pro exploratoribus habentur 51 . Salomon Adoniam fratrem suspectum affectati

uidissent fluminis aquas rubras, rati exercitum Israel inter se decertare, adierunt eorum castra et percussi sunt 62 . Rex Israel scidit uestimenta sua, cum rex Syrię misisset, ut curaret Naaman a lepra. Ipse suspicatus est ea re quęrere eum aduersum se occasiones 63 . Sara, filia Raguelis, suspecta, quod interficeret uiros, eo quod ad eam ingressi moriebantur 91 . Siquis Assueri regis interius atrium non uocatus intrabat, statim occidebatur,

Siquis Assueri regis interius atrium non uocatus intrabat, statim occidebatur, nisi rex in illum uirgam extendisset 98 . Aman rogaturus Hester pro anima sua corruit super lectum suum. Rex superueniens suspicatus est eum opprimere uoluisse reginam, et statim in crucem agi iussit 99 . Assuerus siue Artaxerxes Iudeos suspectos, quod pacem regni sui turbarent, iusserat perdere. Mox cognita accusatorum inuidia illis pepercit, in istos animaduertit

Erruis sustinentes te, Domine, et liberas eos de manibus gentium 151 . Afflictio regni Israel, quia minus confisi in Domino externis auxiliis se munierant. Expectabo Dominum qui abscondit faciem suam a domo Iacob, et pręstolabor eum 153 . Vastatio Israel, quia confisi sunt magis in auxilio hominum quam Dei 155 . Factus es fortitudo pauperi 156 . Ve qui descendunt in Ęgyptum ad auxilium in equis

a Domi no recedit cor eius. Benedictus uir qui confidit in Domino etc. 171 . Erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait Dominus 178 . Pars mea Dominus; propterea expectabo eum 182 . Bonus est Dominus sperantibus in eum, animę quęrenti illum. Bonum est pręstolari cum silentio salutare Domini 182 . Perditio tua, Israel; tantummodo in me auxilium tuum. Spera in Deo tuo semper

171 . Erit tibi anima tua in salutem, quia in me habuisti fiduciam, ait Dominus 178 . Pars mea Dominus; propterea expectabo eum 182 . Bonus est Dominus sperantibus in eum, animę quęrenti illum. Bonum est pręstolari cum silentio salutare Domini 182 . Perditio tua, Israel; tantummodo in me auxilium tuum. Spera in Deo tuo semper 203 . Dominus spes populi sui et fortitudo

euanuerit. Vos estis lux mundi, ciuitas supra montem posita, lucerna super candelabrum. Sic luceat lux uestra etc. V. Fidelis seruus et prudens, quem constituit dominus super familiam suam, ut det illis cibum in tempore. Beatus ille seruus, super omnia constituet eum XXIIII. Caiphas scindens uestimenta sua est sacerdos qui Legem pręuaricatur uel deposito sacerdotio redit ad sęculum XXVI. Qui collata Ecclesię ad usus conuertunt alienos, similes sunt sacerdotum, qui pecunia redimerunt mendacium a militibus et Christi sanguinem a Iuda

conuersus in altum ducere iussit quia perfectioribus datum est nosse mysterium Dei V. Non est occultum quod non manifestetur, nec absconditum quod non cognoscatur et in palam ueniat. Fimbriam Iesu tangere possumus, superiora uastimenti non possumus. Apprehendimus enim eum, sed non comprehendimus VIII. Nemo scit, quis sit Filius nisi Pater, et quis sit Pater nisi Filius et cui uoluerit Filius reuelare X. Nihil opertum quod non reueletur etc. quoniam quę in tenebris dixistis, in lumine dicentur, et quod in aurem locuti estis in

quem uos nescitis. Perfectorum enim est solidus cibus, infantium est lac concupiscere IIII. Quęrebant Iesum apprehendere, et exiuit de manibus eorum X. Facies Lazari sudario tecta signat, quod in hac uita plenam cognitionem habere non possumus. Quod autem dicit: Soluite eum et sinite abire, hoc est quod post hanc uitam auferuntur ualamina, ut facie ad faciem uideamus Dominum XI. Discipulus recumbit in sinu Iesu, cui reuelantur archana sapientię Dei XIII. Ioseph discipulus Iesu occultus propter metum Iudeorum. Nicodemus quoque, qui uenit ad

eum et sinite abire, hoc est quod post hanc uitam auferuntur ualamina, ut facie ad faciem uideamus Dominum XI. Discipulus recumbit in sinu Iesu, cui reuelantur archana sapientię Dei XIII. Ioseph discipulus Iesu occultus propter metum Iudeorum. Nicodemus quoque, qui uenit ad eum nocte XVIII. Suspitio. Maria Iesum existimauit quod hortulanus esset XX. Sepultura. Corpus Iesu ligauerunt linteis cum aromatibus, sicut mos est Iudeis sepelire. Admonuit ergo Euangelista morem cuiusque gentis in sepeliendo esse seruandum

condemnauit Dominus, sed imponens ei, ne amplius peccaret VIII. Seruus. Seruitutes duę: timoris et amoris XV. Sollicitus. Martha, ut audiuit, quia Iesus uenit, occurrit illi; Maria autem domi sedebat. Maria, ut audiuit, surrexit cito et uenit ad eum, cum adhuc esset, ubi occurrerat ei Martha XI. Sacrilegium. Qui aliquid de ecclesia furatur, Iudę perdito comparatur. Quare Iesus fures admisit, nisi ut eius Ęcclesia fures, dum patitur, toleraret etc. XII. Sacerdos. Qui intrat

radiis solaribus, qui multa illuminando non minorantur V. Spiritus est qui uiuificat; caro non prodest quicquam VI. Et ego rogabo Patrem, et alium Paraclytum dabit uobis, ut maneat uobiscum in ęternum, Spiritum ueritatis, quem mundus non potest accipere, quia non uidet eum nec scit eum. Vos autem cognoscetis eum, quia apud uos manebit et in uobis erit. Paraclytus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo. Ille uos docebit omnia et suggeret uobis omnia quęcunque

solaribus, qui multa illuminando non minorantur V. Spiritus est qui uiuificat; caro non prodest quicquam VI. Et ego rogabo Patrem, et alium Paraclytum dabit uobis, ut maneat uobiscum in ęternum, Spiritum ueritatis, quem mundus non potest accipere, quia non uidet eum nec scit eum. Vos autem cognoscetis eum, quia apud uos manebit et in uobis erit. Paraclytus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo. Ille uos docebit omnia et suggeret uobis omnia quęcunque

non minorantur V. Spiritus est qui uiuificat; caro non prodest quicquam VI. Et ego rogabo Patrem, et alium Paraclytum dabit uobis, ut maneat uobiscum in ęternum, Spiritum ueritatis, quem mundus non potest accipere, quia non uidet eum nec scit eum. Vos autem cognoscetis eum, quia apud uos manebit et in uobis erit. Paraclytus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo. Ille uos docebit omnia et suggeret uobis omnia quęcunque dixero uobis XIIII. Cum autem

Paraclytus, id est consolator. Item missio Spiritus Sancti uel processus quomodo intelligitur, utrum et a Filio procedat. Quare non dicitur natus, sed procedens XV. Expedit uobis ut ego uadam. Si enim non abiero, Paraclytus non ueniet ad uos. Si autem abiero, mittam eum ad uos. Et cum uenerit ille, arguet mundum de peccato, et de iustitia, et de iudicio. Cum autem uenerit ille Spiritus ueritatis, docebit uos omn em ueritatem. Non enim loquetur a se metipso, sed quęcunque audiet, loquetur, et quę futura sunt, annunciabit uobis. Ille me

I: Nescitis quod hi qui in stadio currunt etc. ab omnibus se abstinent etc. Sic curro, non quasi in incertum IX. AD PHILIPPENSES: Nihil solliciti sitis IIII. PETRI I: Omnem sollicitudinem uestram proiicientes in eum, quoniam ipsi cura est de uobis V. APOCALYPSIS: Esto uigilans et confirma cętera quę moritura erant etc. III. Beatus qui uigilat et custodit uestimenta sua, ne nudus ambulet et uideant turpitudinem eius XVI.

imposueris V. AD TITVM: Consituas per ciuitates presbiteros. Siquis sine crimine est, unius uxoris uir, filios habens fideles etc. Oportet episcopum sine crimine esse sicut Dei dispensatorem, non superbum, non iracundum etc. amplectentem eum, qui secundum doctrinam est, fidelem sermonem, ut potens sit exhortari in doctrina sana et eos qui contradicunt arguere I. AD HEBREOS: Nec quisquam sumit sibi honorem, sed qui uocatur a Deo tanquam Aaron. Sic et Christus etc. V.

cum seruis conuersandum 292 . Si seruus ira concitus dominum occiderit, cognati interempti hominis, quomodo uelint, illum interrimant 306 . Siquem liberum occiderit, detur cognatis occisi, et ipsis in eum idem faciendi ius sit 306 . Sacerdos. Pastorem populi ducem exercitus nuncupat Homerus 19 . Sacerdotes Ęgyptii nostris similes 253 . De sacerdote diuina sorte

Prudentium esse uirorum, priusquam aduersa contingant, prouidere, ne eueniant, fortium uero, cum contigerint, ęquo animo ferre 10 . Bias sapiens iudicatus tripode ad eum misso 11 . Viaticum tibi ab adolescentia ad senectutem sapientiam compara. Ea quippe sola est certa ueraque possessio 12 . Myson inter septem sapientes 14 .

Lętabor et exultabo in te. Sperent in te 325 . Exultauit cor meum in salutari tuo 327 . Qui saluos facis sperantes in te 330 . Sperabo in eum 331 . Eduxit me in latitudinem. Protector est omnium sperantium in se 332 . Testamentum Domini fidele 333 . In te sperauerunt patres nostri. Spes mea ab uberibus matris

Confortetur cor uestrum qui speratis in Domino. Sperantes in Domino misericordia circumdabit 343 . Qui sperant in misericordia eius. Et in nomine sancto eius sperabimus 344 . Beatus uir qui sperat in eum 345 . Non derelinquat omnes qui sperant in eo 346 . Filii autem hominum sperabunt 347 . Spera in Domino et fac bonitatem. Reuela Domino uiam tuam et spera in eo

Spera in Domino et fac bonitatem. Reuela Domino uiam tuam et spera in eo 348 . Non uidi iustum derelictum 349 . Expecta Dominum et custodi uias eius. Saluos faciet eos, quoniam sperauerunt in eum 349 . Et nunc quę est expectatio mea? Non ne Dominus? Expectans expectaui Dominum, et intendit mihi. Beatus uir cuius est nomen Domini spes eius 351 . Spera in Domino, quoniam adhuc confitebor

Moab olla spei meę. Vana salus hominis. Deduxisti me, quia factus es spes mea 365 . Spes mea in Deo est. Sperate in eo omnis congregatio populi. Nolite sperare in iniquitate. Laudabuntur omnes qui sperant in eum. Lętabitur iustus in Domino et sperabit in eo 366 . Spes omnium finium terrę et in mari longe 367 . Non erubescant in me qui expectant te, Domine 371 . In te,

optima 288 . PLINIVS DE VIRIS ILLVSTRIBVS
Timor. Lucius Papyrius Prenestę, cum prętorem grauiter increpuisset: Expedi, inquit, lictor, secures. Et cum eum metu mortis attonitum uidisset, incommodam ambulantibus radicem excidi iussit 14 . APOPHTHEGMATA PLVTARCHI
Temperans et iustus maior rege

desperant 86 . Thobias nudus ausfugit, sed mortuo Sennacherib, id est superato diabolo, rediit atque amissa recuperauit 90 . Oportere per tentationem probari eum qui acceptus est Domino 92 . Congregati ciues insultant Ozię, ut potius tradat ciuitatem Assyriis quam se patiatur siti perire, id est sensus carnis insultant rationi, ut cędat concupiscentiis 94 . Cadat

Quęrebant falsum testimonium contra Iesum. Nouissime autem uenerunt duo falsi testes et dixerunt: Hic dixit: Possum destruere templum Dei etc. XXVI. Tentatio. Iesus in deserto tentatur a diabolo IIII. Superatis tentationibus reliquit eum diabolus, et accesserunt angeli IIII. Et ne nos inducas in tentationem, id est induci permittas, ut consentiamus ei, sed libera nos a malo VI. Motus magnus factus est in mari; excitant Dominum; imperat uentis et mari. Et fit tranquillitas magna VIII. Regnum cęlorum uim

Quomodo quis potest intrare in domum fortis et uasa eius diripere, nisi alligauerit fortem? XII. Inimicus homo superseminauit zizania in medio tritici XIII. Nauicula iactabatur fluctibus absente Domino. Ascendente autem in nauicuiam cessauit uentus. Liberati a periculo adorant eum et confitentur. Petrus uidens uentum ualidum timuit, et cum coepisset mergi, clamauit ad Dominum. Tunc Iesus extendit manum et apprehendit cum XIIII. Si duo consenserint, id est spiritus et corpus, quodcunque petierint

timuerunt. Discipuli non timuerunt, quia non est timor in charitate. Timor est seruorum, stupescere stultorum est IX. Petrus dicit se nunquam negaturum Dominum, et omnes dicunt similiter. Mox timore perculsi ii relicto illo fugiunt, Petrus negat se eum nosse XIIII. Mulieres exeuntes de monumento fugerunt. Inuaserat enim eas tremor et pauor XVI. Tentatio. Paralitico turba obstat, ne intrare possit ad Iesum, id est prioris consuetudinis cogitatio, sed in tectum est ascendendum etc. II.

tella tentatoris: gulę, iactantię, ambitionis IIII. Paraliticus, id est torpore mentis pressus quęrit Iesum et prę turba cogitationum propius accedere non ualet. Per tectum autem infertur, id est ablato litterę uelamine ad notitiam peruenit Saluatoris inferentibus eum sacris doctoribus V. Orta tempestate excitandus est Domi nus, qui uentis et mari imperat VIII. Dedi uobis potestatem calcandi supra serpentes et scorpiones et super omnem uirtutem inimici, et nihil uobis nocebit. Verum tamen in hoc nolite gaudere, quia spiritus uobis

Verum tamen in hoc nolite gaudere, quia spiritus uobis subiiciuntur. Gaudete autem, quia nomina uestra scripta sunt in celis X. Et ne nos inducas in tentationem. Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quę possidet. Si autem fortior eo superueniens uicerit eum, uniuersa arma eius aufert in quibus confidebat et spolia distribuet XI. Si sciret paterfamilias, qua hora fur ueniret, uigilaret utique et non sineret perfodi domum suam XII. Quis rex iturus committere bellum aduersus alium regem, prius cogitat, si possit cum X

Signat eos qui timore humano non audent palam confiteri quę sunt Iesu Christi III. Quis eius aperuit oculos, nos nescimus. Hęc dixerunt parentes eius, qoniam timebant Iudeos IX. Ex principibus multi crediderunt in eum, sed propter phariseos non confitebantur, ne de synagoga eiicerentur XII. Sicut sunt duo timores, sic sunt duę seruitutes etc. XV. Tentatio. Cum homines uel demones nos per timorem nituntur mouere, audiamus Christum dicentem: Ego sum, nolite

XII. Sicut sunt duo timores, sic sunt duę seruitutes etc. XV. Tentatio. Cum homines uel demones nos per timorem nituntur mouere, audiamus Christum dicentem: Ego sum, nolite timere etc. VI. Cum diabolus iam misisset in cor, ut traderet eum Iudas etc. prius immisit in cor, deinde ipse introiuit. Non enim cum cogitasset scelus, sed cum facere decreuisset, capacem se fecit diaboli XIII. Ancillę et serui insultantes Petro signant demones qui nos tentant immittentes menti argumenta fidei

20 . Tinctura. De generibus uocabulisque colorum 19 . Testis falsus e saxo Tarpeio deiiciebatur 118 . Tentatio. Accipitrem auem rapidissimam a chameleonte humi reptante, si eum forte superuolet, detrahi et cadere in terram cęterisque auibus laniandum se dedere 58 . Tempus. Qui dies natalis sit eorum qui ante noctis horam sextam post ue nati sunt. Item de dierum terminis uarie obseruatis

Timens iram Dei 323 . Qui sine timore Dei sunt. Qui aliud pręter Deum timent 328 . Timor sanctus 329, 333 . Firmamentum est Domi nus timentibus eum 338 . Timeat Dominum omnis terra. Ecce oculi Domini super timentes eum 344 . Timete Dominum omnes sancti eius. Timorem Domini docebo uos 345 . Illic trepidauerunt

Qui aliud pręter Deum timent 328 . Timor sanctus 329, 333 . Firmamentum est Domi nus timentibus eum 338 . Timeat Dominum omnis terra. Ecce oculi Domini super timentes eum 344 . Timete Dominum omnes sancti eius. Timorem Domini docebo uos 345 . Illic trepidauerunt timore, ubi non erat timor 361 . Ab altitudine diei timebunt

Dominum omnes sancti eius. Timorem Domini docebo uos 345 . Illic trepidauerunt timore, ubi non erat timor 361 . Ab altitudine diei timebunt 362 . Metuant eum omnes fines terrę 368 . Initium sapientię timor Domini. Incipientium est timere, perfectorum diligere 408 . Timor Domini 412 . Timor sanctus

benedicetur omnis homo qui timet Dominum 421 . Qui timetis Dominum, benedicite Domino 425 . Voluntatem timentium se faciet 430 . Beneplacitum est Deo super timentes eum 433 . Terra Iudeę fertilis 57 . Auster pro Ęgypto 60 . Rabbat quę et Philadelphia 67 . Idumea. Duma 68 .

Auertantur retrorsum et erubescant qui uolunt mihi mala 346 . Gladium euaginauerunt peccatores, intenderunt arcum suum 348 . Considerat peccator iustum et quęrit mortificare eum 349 . Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus 350 . Lectus doloris est corpus quod aggrauat animam 352 . Quare contristatus incedo, dum affligit me inimicus. Ab

dabit in ęternum fluctuationem iusto. Calcaneum meum obseruabunt 362 . Turris fortis a facie inimici 365 . Credenti Deum multa sunt tentamenta 366 . Et fugiant qui oderunt eum a facie eius 369 . Deus meus, eripe me de manu peccatoris. Cum deficiet uirtus mea, ne derelinquas me 372 . Ne tradas bestiis animas confitentes tibi. Ibi confringite fortitudines arcuum

et dicitur ei: Quia prophetasti et non misit te Dominus, hoc anno morieris. Et mortuus est 174 . Achab et Sedechiam, qui mendaciter prophetant, dabo in manu Nabuchodonosor. Semeiam uisitabo etc, eo quod prophetauit et non misi eum. Et fecit uos confidere in mendacio 175 . Ve prophetis insipientibus qui sequuntur spiritum suum et nihil uident etc. Item contra falsos prophetas bis 187 . Diuinos occidit Nabuchodonosor

Item contra falsos prophetas bis 187 . Diuinos occidit Nabuchodonosor nescientes diuinare de somno 196 . Contra falsos prophetas. Siquis non dederit in ore eorum quippiam, sanctificant super eum pręlium. Et prophetę eius in pecunia diuinabant 208 . Contra diuinos 214 . In die illa disperdam nomina idolorum, et pseudoprophetas, et spiritum immundum 215 .

Chaleph, quia uera nunciauerat, superuixit omn ibus qui in solitudine perierunt annis XLV, id est usque ad LXXXV ętatis suę annum uiribus integris 33 . Vir Dei prophetat aduersa domui Hieroboam. Ille extendit manum in eum, et manus aruit 58 . Michea uera prophetans in maxilla percutitur et in carcerem mittitur 61 . Veritatis quanta uis est 88 . Achior, dux Ammon, quia ueram

contradicas uerbo ueritatis ullo modo 142 . Anima uiri sancti enunciat aliquando uera quam septem circumspectores sedentes in excelso ad speculandum 148 . Preparabitur in misericordia solium et sedebit super eum in ueritate etc. 155 . Qui loqutur ueritatem 158 . Flet Isaias ueritatem corruisse in plateis 165 . Hieremias

diluculo ad Dominum 149 . Anima mea desiderauit te in nocte. De mane uigilabo ad te 156 . Consurge, lauda in nocte, in principio uigiliarum effunde sicut aquam cor tuum in conspectu Domini. Leua ad eum manus tuas pro anima paruulorum tuorum etc. 181 . Vulgus. Amalechitę nacti occasionem ex absentia Dauid uastauerunt Sicelech. Sicelechitę reuersum Dauid lapidare uolebant. At ille persecutus inimicos recuperauit prędam percusso

Virago. Iahel occidit Sysaram adacto tempori clauo 45 . Mulier Abelam deiecto capite Sebę, qui seditionem contra regem mouerat, obsidione liberauit 54 . Iudith arrepto pugione Holophernis percussit eum bis in ceruice et caput eius abscidit 96 . Venia. Ioseph fratribus non solum iniuriam condonauit, sed etiam, ut una cum patre apud se habitarent in Iesen pręcepit 9 . Annus L remissio habitatoribus

203 . Humilitas. Iacob ad placandum Esau pręmisit nuncios, obtulit dona dicens: Hęc dat domino Esau seruus suus Iacob 5 . Obuiam sibi factum adorauit pronus in terram septies, et ille placatus amplexus est eum 6 . Cum ingredieris, ut possideas terram, ne dicas in corde tuo: Propter iustitiam meam introduxit me Dominus 26 . Superbos quinquagenarios ignis de cęlo consumpsit. Humiliauit se postremus, et