Your search found 3676 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 3266-3310:

fortunasque virum tenebrosaque regna
Omnia musaeo contingens nectare clarat.
Namque Chaos rerum primordia nocte tegebat
Indistincta locis formaeque expertia; donec
(1)

Infra Erebum iaciens pavitantem, ubi Tartarus horret
Aeterna sub nocte ingens, pars ultima rerum.
Hinc Iovis auspicio regni successit origo
Tertia. in astrifera caeli sedet arduus

vobis quae nunc regnantibus aucta
Crevit in immensum, totamque effudit opum vim.
Tum rerum tenuis tantum experientia venit,
Quaesitique usus faciles; proscissaque terrae

ac magna Delphos formidine solvit.
O vatem nimium felicem, edicere primo
Cui rerum tot mira datum: te principe dignus
Vivat, et usque novo vigeat florentior aevo (1) Inter alia

stupefacta novo dum Grecia vati.
Interea Ascraei tu carmina docta poetae,
Si vacat, et fesso rerum si qua otia moles
Publica dat, leni vultu dux accipe: in illis
Invenies, quae lecta

Invenies, quae lecta tibi dulcedine mentem
Afficiant. neque enim vana heic sub imagine rerum
Pieriis ludunt aures insomnia formis,
Nec Venus, aut Veneris puer ille infecta veneno

spicula ab arcu;
Vtilitas sed multa latet, vitamque beatam
Quae faciant, praecepta, et rerum maxima virtus.
Fors etiam tecum lustrans haec carmina quondam
Regia gaudebit coniux

allegoriis involvit potius quam exornavit in Deorum generatione; et in ea demum, quae versatur in moribus vitaque recte instituenda in hominum societate, cuiusque praecepta optima ubique tradit, clarissime certissimeque docent. Fuit praeterea in rerum nominumque antiquitate scientissimus, et in carminum sono ad aurium voluptatem accommodando plane admirabilis: ut eum recte dixerit Dionysius Halicarnassaeus et voluptatis et aequabilis dictionis et verborum collocationis vehementer studiosum; et

Philosophorum, aut potius Theologorum scripta ex parte maxima perierint, eius integrum ad nos pervenit Theogoniae carmen. Dignus propterea videri potest, qui diligentius expendatur, vetustissimae inter graecos traditionis de rerum, hominumque originibus vestigia continens non contemnenda. Verum in eo explicando summa est difficultas: nam et multa confundit, et non pauca ad versuum ornatum atque elegantiam fingit; et ordinem, quo rebus maxima lux affunditur, narrandi non

instructi, parique eruditione hac de re diligentius quaesiverunt, alacresque hoc in studio impedito admodum atque anfractuoso decurrerunt, metam credendi sunt contigisse. Vt enim iis multa feliciter evenisse concedantur; tamen quis non videt in aliarum rerum, nominumque quamplurium explicatione eosdem haerere, quod necesse est, angi, torquerique, atque ad extremum quadam animi desperatione correptos, quia quod intenderant, consequi non potuissent, in alienas omnino coniecturas, atque a communi sensu

allegoriis, quae ad religionem pertinebant, omnia obtegebantur. Haec fere cuncta, quae e Brucheri doctrina attuli, illud evincunt manifeste, graecos theogoniarum scriptores, imo et barbaros, quum eas traderent, non unam deorum generationem, sed rerum omnium huius universitatis, quam mundum appellamus, et originem et opificium et progressum et statum tradere voluisse. Quo fundamento veluti posito, totam Hesiodiae fabricae molem breviter contemplemur, cuius, ut mihi quidem intuenti obversatur

ab ea parte, quam primam proposui. Mundum hunc, qualem nunc intuemur, non fuisse aeternum, Hesiodum legenti patet: sed nulla opificis dei in eius constructione seu constitutione ab eodem fit mentio. A quo igitur ipsa materies seu rerum principia exstiterunt? A deo certe, quem quum non omnino neget Hesiodus, potius supponere dicendus est; ita enim vetus ferebat traditio. A celebri autem Chao, ut ceteri omnes theogoniarum scriptores, initium facit, terramque ubi nominavit,

lateque terram inhabitasse fortissimos audierat Hesiodus, uti et bruta ex eadem telluris caelique coniunctione, quod simul, opinor, cum iis exstiterint, prodiisse finguntur. Vides haec perbelle quadrare omnia ad singulas mundi partes, et ad hanc omnem rerum creatarum efficiendam seriem. Quid vero ille Hesiodi Saturnus falcifer, eiusque iussu matris telluris in Caelum patrem saevitia? Graecis Chronos, qui Latinis Saturnus, tempus est. Nonne autem homines, et terram habere generandi vim, et caeli

alias terrarum regiones foedissimae superstitionis illam Idololatriam (,) , quae humanum genus turpiter deformavit, teterrimisque ignorantiae tenebris infecit. Quamcumque ista originem habeat, quae, quod necesse est in tanta rerum temporumque obscuritate, a diversis diversa scriptoribus assignatur, est omnem extra dubitationem, Hesiodi aetate eam in Graecia viguisse ita, ut (i) Dignus est praeter ceteros Comes Carlius, qui inter recentiores hac de

palam non aliter quam vulgus de diis patriis sentire poterant. Sed haec non huius loci nec instituti, praesertim quum non disputamus heic de philosophorum poetarumque de diis opinione, verum illud videre contendimus, utrum Hesiodus, postquam rerum omnium universitatem primo physice informatam, deinde politice docuisset, ad religionem describendam, quae tum dominabatur, gradum faceret. Id autem manifeste constare nemo sanus negabit. Restat propterea ut videamus, an et historicum hoc

i eum furtive de more interrogat, quae et quando futura cecinerit detexeritque hominibus? Vide Hesiodi responsionem; et illud in primis tibi persuadeas, non quaerendam esse a poetis nimis religiose rationem rerum omnium, quas dixerint; sed sciendum, multa a poetis et metri caussa et aurium voluptatis proferri. Sed Lucianus his dictis minime aquiescit, eumque ludibundus exagitat. 36 Seque adeo primo

fuisset, ut multa de eo nobis ab antiquitate tradita persuadent, Thessaliae imperavit. Quare Olympus Thessaliae mons ab aliis poetis, et ab Hesiodo praesertim, pro ipso saepe caelo accipitur, et vice versa caelum pro Olympo monte, foeda quadam rerum nominumque confusione, qua id manifeste constat solum, nihil certi antiquos Theogoniarum scriptores habuisse, sed hac illac parum sibi consentientes errasse.

119 Dicite, qui Terra etc. In hoc, et in sequentibus versibus videtur Hesiodus, quod saepe facit, Theogoniam cum Cosmogonia confundere. Immo quid aliud tota ferme eius Theogonia est, nisi quaedam rerum in mundo conditarum prosopopoeia, quae non ficta ab inani vulgo postea habita est, sed vera, quum maxima huiusmodi rerum atque nominum et in astronomia, et in scriptis hieroglyphicis vestigia expressa nec satis intellecta admiraretur.

quod saepe facit, Theogoniam cum Cosmogonia confundere. Immo quid aliud tota ferme eius Theogonia est, nisi quaedam rerum in mundo conditarum prosopopoeia, quae non ficta ab inani vulgo postea habita est, sed vera, quum maxima huiusmodi rerum atque nominum et in astronomia, et in scriptis hieroglyphicis vestigia expressa nec satis intellecta admiraretur.

» Ante mare et terras et quod tegit omnia caelum, » Vnus erat toto naturae vultus in orbe, » Quem dicere Chaos, rudis, indigestaque moles, » Nec quidquam nisi pondus iners, congestaque eodem » Non bene iunctarum discordia semina rerum. Postea, aliquot versiculis interiectis, pergit idem vates: » Hanc deus et melior litem natura diremit, » Nam caelo terras, et terris abscidit undas, » Et liquidum spisso secrevit ab aere caelum etc. Ita Ovidio Chaos non

interiectis, pergit idem vates: » Hanc deus et melior litem natura diremit, » Nam caelo terras, et terris abscidit undas, » Et liquidum spisso secrevit ab aere caelum etc. Ita Ovidio Chaos non aliud est, nisi quaedam confusa rerum congeries, quam deus, quum voluit, suas in partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum haec summa, quam oculis usurpamus mundumque dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse

terras, et terris abscidit undas, » Et liquidum spisso secrevit ab aere caelum etc. Ita Ovidio Chaos non aliud est, nisi quaedam confusa rerum congeries, quam deus, quum voluit, suas in partes divisit ordinavitque, ex eoque ordine rerum haec summa, quam oculis usurpamus mundumque dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse videtur Chaos et quaedam aeterna veluti persona, quae non solum rebus in se collocandis spatium

dicimus, exstitit. Hoc et Hesiodi Chaos sit oportet, nisi quod apud ipsum nescio quid animatum esse videtur Chaos et quaedam aeterna veluti persona, quae non solum rebus in se collocandis spatium praeberet, imo esset ipsum spatium; sed quae rerum omnium faciendarum semina aut vhnvi ut graeci dicunt, contineret. Simile quid affirmat Bruckerus in Instit. hist. phil. edit. Lips. pag. 108 colligi ex fragmentis orphicis, quae

superlativi loco. Huic explicationi ea, quae Hesiodus de Titanum carcere dicit, favere maxime videntur. 134 Atque Amor, ille etc. Amor iste caussa est, opinor, generationis, seu rerum omnium, ut ita dicam, vis generatrix, et per quam, quemadmodum et Lucretius canit, „ Genus omne animantum concipitur, visitque exortuni lumina solis „. Vide autem apud Bruckerum Instit. hist. philos. pag. 67, quae

au» tem non erat immortalium, antequam Amor commiscuit omnia etc. » Quamvis ergo comice heic aves glorientur sese esse antiquissimas; tamen manifeste constat, Aristophanem haec e veteri aliqua Cosmogonia descripsisse, in qua vis rerum effectiva Amori tribuebatur. Sed
135  135 Ille graves curas abigens, hominumque deumque

Id recte, inquit Clericus, nam et Moy— ses post terram caelum formatum docet. Videtur autem Terra per Hesiodum nullius concubitu indiguisse, ut caelum montes speluncas pelagus, pontumque produceret, contra quam factum est in ceterarum rerum productione.
143  Praeterea Montesque altos gratissima nymphis,

ait Hesiodus, eos ideo fuisse dictos Cyclopes, quod unum instar circuli oculum in fronte haberent, id omnino graecorum poetarum fabulis tribuendum, qui hoc nomen sua lingua interpretantes, non phoenicia, cuius est, uti aliarum etiam rerum, veterem historiam traditionemque nugis foedissime corruperunt. Diis autem similes Cyclopes dicuntur, inquit Clericus, quod essent similes usfia^uoig dvfyaatv bl 7rqooTQi rhv

Fatum Parcain Mortemque Nox genuit Somnum atque somnia suapte virtute. Nox enim, in qua propter tenebras ereptumque solis lumen a labore diur110 desistimus, nos ad somnum allicit, facitque ut dormientes somniemus diversis rerum caussis agitati. Hinc etiam illa Virgilii: » Et consanguineus lethi sopor et mala mentis » Gaudia, mortiferumque adverso in limine bellum etc. 243 .... exin

vitio seu quod ab ipsa maledicendi libidine carpi nequeat. Aerumna item Noctis filia ex eo credo, quod curae noctu augentur; est enim per Ovidium Nox curarum maxima nutrix, quod mens in iis defixa, nec a sensu rerum
244  Aerumnam Hesperidasque, quibus sunt aurea curae
245  245

256  Teque gravi semper gliscens Discordia motu;
257  Unde fera erupit soboles Luctusque, Laborque,
258  Et malesuada Fames, et rerum Oblivia, et acres
259  Pugnaeque, Insidiaeque, Necesque, et Praelia saeva,
260  260 Iurgiaque, et linguae Mendacia, Vinclaque vocum

Partem ullam victor per vim Saturnius ipsi
471  Illorum, quaecumque habuit sub origine prima
472  Inter Titanas dium genus: omnia semper,
473  Ceu rerum sors prima tulit, rata dona supersunt.
474  Nec quia et unigena est, honor hoc minor obtigit olli,
475  475 In terraque minor caeloque marique potestas;

519 At quando iam foeta Iovem etc. Rhea quidem de natis omnibus, sed praecipue de Iove sollicita describitur. Cur ita? quia Iovem sciebat, ut oraculum Telluris ferebat, fatis designari, qui rerum rriaxime potiretur. Porro notum est antiquissimos tyrannos appellari folitos cognomento Iovis: hinc illi tot Ioves.

mulieres; sed quod nondum solitae fuerint honestatem pudoremque turpiter proiicere. Quam vero sint hominibus vitanda huiusmodi lenocinia, satis, ut arbitror, legenti hanc Hesiodi descriptionem patebit. Optima est et ex ipsa rerum natura desumpta illa fucorum. similitudo, rapaciura nimirum animalium aeque ac inertium, uti videre est et apud Virgilium Kb. iv Georg. . Hinc ad commoda et incommoda quae e

819 Heic terra et pontus etc. Mens poetae est his verbis significare, hinc nimirum omnia incipere, ac pariter huc desinere, ut vox ■nriyr) initium rerum exprimat, 7rei%a,TX finem , quod ipsum in versione satis me explicuisse puto, quamvis obscurius ab Hesiodo dictum sit. Hinc forte illa Senecae in Hercule

891  Scrupea labentes per saxa. heic ultima origo
892  Fontibus, heic fines caelumque, et pontus, et horrens
893  Tartarus, et tellus habet atra: extremaque rerum
894  Meta, situ loca plena, ipsique invisa Tonanti.
895  895 Terribiles portae squallent, atque aerea surgunt
896  Limina, quae penitus fixis

est ad bene regendam conservandamque remp. quam iustitia. Ex hac natae sunt eidem filiae Horae, Eunomia nimirum, Dice atque Irene, ut nomine ipso prae se ferunt, maxime utiles mortalium generi. Itaque Pindarus Olymp. xnl, beatam ac omnium rerum copia afHuentem Corynthum describens; in hac, inquit, Eunomia habitat sororesque, fundamenta urbium, firrha Iustitia et iisdem moribus praedita Pax, dispensatrices hominibus divitiarum, aureae filiae Themidis bonae consultricis. Sed graeca

fortasse aliqua etiam cum voluptate, quod a nemine satis bene factum adhuc noveram, a graecae linguae imperitis legi possent. Qui autem P. Virgilio aureum illum nitorem, admirandas digressiones, elegantissimam varietatem georgicarum rerum, in quibus thesauros poeticorum ornamentorum omnes musarumque delicias vates divinus effudisse videtur, in hisce versibus desiderabit, ille certe et mecum iniuriose aget, et Hesiodo non levem importabit calumniam. Nam et mihi illa tantum

necesse est. Nec vero omnis fert omnia tellus, nec omnis eodem modo res ornanda; suus cuique color, sua cuique forma, quae deceat, tribuenda, quumque poesis rerum hanc universitatem, quam naturam dicimus, referat, rebus quas pertractat, habitus accommodat, singulisque eum adhibet cultum, quem singularum species requirere videatur. Alia est amoenitas florum virentiumque camporum, alia sylvarum

36 Triste genus etc. Reiecta mala contentione, primum, veluti quoddam totius oeconomiae fundamentum, poeta heic laborem fratri commendat, quo maxime inopia suWevatur; eumque ab inani rerum forensium cura avocat. Ex quo loco apparet, Persam fuisse plus iusto litium amantem, vatique hac de caussa plurimas attulisse molestias, quod semper aliquid, tamquam ab haereditate patria sibi debitum, malis artibus iudices

est, ut ostendat hominis fuisse primum puriorem naturam; deinde lascivia mentis abusam ingenio et cognitionis vi degenerasse quodammodo ab illa veteri simplicitate -> seseque effudisse ad rerum etiam noxiarum inventionem etc.
88  Cuncta videt, manibusque suis dea caesia tractat.

terris incubuit cohors etc 123 Vt simul exorti etc. Non supremum quidem numen illud, quod et primum et aeternum et potentissimum extitisse ante omnem rerum naturam veteres multi et philosophi et poetae fatebantur; sed
124   Aurea prima virum gens est

generi infido, fidat vel furibus idem.
454  Molle tibi pascatque pecus per prata sequutus
455  455 Vnigena, ac tutae custos penetralia sedis
456  Servet opesque omnes: ita rerum copia crescet.
457  Atque utinam moriare senex, natumque relinquas
458  Post te alium. facile dat opes et pluribus aptas
459  Iupiter: aucta viget vis pluribus, et sua

aliter frustra alterius penetralia vises
481   Indigus, efficiesque nihil, ceu nuper ad aedes
482  Vidi te venisse meas. sed non ego posthac
483  Effundam largitus opes, aut mutua rerum
484  Sufficiam. iam nunc, o Persa, intendere vires,
485  485 Et iuvet assiduo terram exercere labore,
486  Quem superi statuere homini, si coniugis almae

ancillae sequebantur; cura autem taurorum praecipue ad viros pertinebat. 501 Crastina lux fallit etc. Praeclara certe sententia, quae si recte ab hominibus servetur, maximarum rerum esse fons et origo solet. Si quis vero mihi irasci voluerit, quod Hesiodi vocem lq f ev vrifyiv 1 quae seu in perendinum seu in extremum mensis seu in aliud quidquam potius debuisset efferri, ego in

contrarii Licini, qui sursum versum cornua habent. Eadem ferme docet et Servius. 559 non ardua dictu etc. Simplicissima quidem sententia, sed verissima et ab ipsa natura usuque rerum desumpta; quo loquendi venustissimo genere quanto antiquiores sunt, tanto delectantur magis poetae.

Bibliographia locorum inventorum

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report