| Croatiae auctores Latini: inventa |
| domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
|
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Ind.* Your search found 12984 occurrences
First 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 2001-2100:2001. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 46 | Paragraph | Section] curia praeeunte, universo populo hinc inde ad spectandum circumfuso, via panno rubro strata de consuetudine ad templum Divi Petri, 10 quod non longe distat, ducitur, patre et sorore 11 subsequente. Ubi in quadam sede vetusta, quam Sancti Stephani fuisse referunt, collocatur. Inde in reditu cum universis proceribus tam secularibus, quam ecclesiasticis, paucis, qui cum patre remanserant, exceptis, in curru aurato, qui, ut Vestra Dominatio optime novit, ei iampridem a domino Patriarcha datus fuerat, ad quoddam templum 12 extra urbem ad unum milliare Italicum
2002. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 46 | Paragraph | Section] Vestra Dominatio optime novit, ei iampridem a domino Patriarcha datus fuerat, ad quoddam templum 12 extra urbem ad unum milliare Italicum vectus est. Ubi ex consuetudine illo ense, qui ei inter sacra et cerimonias, ut dixi, fuerat datus, in quattuor partes secuit, et equo impositus est. Inde reversi, universi proceres lautissimo ac splendidissimo convivio sunt in aula regia excepti. Post prandium diversi ludi et militaria ludicra spectata. 13 Haec volui Vestrae Reverendissimae Dominationi perscribere, ut, quando praesens haec spectare non potuit, habeat, unde
2003. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 47 | Paragraph | Section] On Lardi see notes for the previous letter. copy of the original manuscript from the 19th century is in the Library of the HAS, Manuscripts Department (Ms 4999, bundle 11., 101–103) 3 See the previous letter. 4 Brodarics did not send his previous letter indeed, since there is no seal and address on that one (unlike the second one sent to Lardi). 5 I.e. on 8 June 1508. 6 Imre Perényi (?–1519), Comes of Abaúj, Palatine from 1504 until his death. 7 János Szapolyai, Count of Szepes, Transylvanian Voivod. 8 After the coronation the two
2004. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 55 | Paragraph | Section] pubertatem egressus 4 non solum Graecis ac Latinis litteris non mediocriter eruditus habereris, sed etiam iuris pontificii eam peritiam consequeris, ut te nobilissima orbis terrarum gymnasia ea adhuc aetate eius disciplinae insignibus et ornamentis dignum iudicarunt. 5 Porro inde egressus non socordiae neque ignaviae animum dedisti, sed ne bonum otium inerti desidia [...] primum reverendissimi domini Thomae cardinalis Strigoniensis ac patriarchae Constantinopolitani 6 etc. aulam es secutus, succedente deinde tempore in obsequia reverendissimi in Christo
2005. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 56 | Paragraph | Section] patris domini Georgii episcopi Quinqueecclesiensis, 7 summi et secretarii cancellarii nostri, fidelis nostri, nobis sincere dilecti asciri voluisti, apud quos et maxime apud ipsum dominum episcopum Quinqueecclesiensem, qua fide, integritate, constantia, qua praeterea industria ac sollicitudine sis versatus, quantum deinde nobisque et huic inclyto regno nostro per plures annos serviveris, adeo in propatulo est, ut litterarum nostrarum praedicatione et testimonio non indigeat. His igitur virtutibus et obsequiis tuis inducti imperpetuum nostrae erga te
2006. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 56 | Paragraph | Section] ipsum dominum episcopum Quinqueecclesiensem, qua fide, integritate, constantia, qua praeterea industria ac sollicitudine sis versatus, quantum deinde nobisque et huic inclyto regno nostro per plures annos serviveris, adeo in propatulo est, ut litterarum nostrarum praedicatione et testimonio non indigeat. His igitur virtutibus et obsequiis tuis inducti imperpetuum nostrae erga te benevolentiae incrementum ex speciali gratia nostra et de regiae nostrae potestatis plenitudine tibi ac per te Mathiae, fratri tuo carnali, necnon Francisco et Alexio filiis eiusdem Mathiae, et eorum haeredibus et
2007. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 56 | Paragraph | Section] fide, integritate, constantia, qua praeterea industria ac sollicitudine sis versatus, quantum deinde nobisque et huic inclyto regno nostro per plures annos serviveris, adeo in propatulo est, ut litterarum nostrarum praedicatione et testimonio non indigeat. His igitur virtutibus et obsequiis tuis inducti imperpetuum nostrae erga te benevolentiae incrementum ex speciali gratia nostra et de regiae nostrae potestatis plenitudine tibi ac per te Mathiae, fratri tuo carnali, necnon Francisco et Alexio filiis eiusdem Mathiae, et eorum haeredibus et posteritatibus universis ad arma familiae vestrae
2008. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 56 | Paragraph | Section] et posteritatibus universis, animo deliberato et ex certa nostrae maiestatis scientia dedimus, donavimus et contulimus, immo damus ac concedimus et praesentibus elargimur, ut tu iidemque frater et nepotes tui praenominati, ac haeredes et posteritates eorum universae praetacta arma seu nobilitatis indicia, de more aliorum nobilium armis utentium, a modo imposterum, ubique in proeliis, hastitudiis
2009. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 60 | Paragraph | Section] II, uncle of Louis II. He had no child from her first wife Borbála Szapolyai. Izabella, wife of János Szapolyai was born from his second marriage to Bona Sforza. More on his life: Zygmunt Wojciechowski, Zygmunt Stary (1506–1548), Warszawa, 1979. [Bibliography in the notes.] 2 Brodarics indicates in his letter dated 1 January 1523 that he has received Sigismund ‘s letter together with two others addresses to the Pope dated in Vilnius on 22 October. The accompanying letter to Brodarics was probably written around 22 October too. 3 Another manuscript: BCzart TN 35. 378–379.
2010. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 60 | Paragraph | Section] copy kept in Kórnik. This is what I used. Its address says the letter is to the Hungarian King’s envoy at the Holy Seat (oratori regis Hungariae apud Sedem Apostolicam). Since we do not know of any letter from Sigismund to Marsupino during Brodarics’ envoyship in Rome, and Brodarics indicates in his response on 1 January 1523 that he did get a letter from the Polish King, I deem it more probable that the addressee of the above letter is Brodarics. 4 This letter is unknown. The above letter is the earliest that left to us from the correspondence of Brodarics and the Polish
2011. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 61 | Paragraph | Section] 8 Pope Hadrian VI. meritissimum, quem nos Suae Sanctitati praesentamus. 9 Nam nos alium nequamquam admittere volumus neque possemus contra iura nostra et statuta regni nostri, quae infringi regnicolae nostri nullo modo paterentur, orireturque inde aliqua turba perniciosissima, quae nescimus quo pacto sedari posset. Referemus hanc operam tibi et eius collegae uberrima gratia et favore nostro. Datum. 12 István Brodarics to Sigismund I Rome, 1 January 1523
2012. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 61 | Paragraph | Section] 12 István Brodarics to Sigismund I Rome, 1 January 1523 Manuscript used: BN T. 4. fol. 122 r–v. 1 Published: Acta Tomiciana VI. 219–220. 1. Brodarics fulfilled Sigismund’s request and approached the Pope regarding the Płock bishopric and the matter of indulgences. Sigismund will learn the Pope’s answer from a letter to be sent through Anton Fugger. – 2. He informs Sigismund that the Pope holds him in the highest esteem among all Christian rulers, and he alone is considered the refuge of Christianity and also the only support of Hungarian
2013. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 61 | Paragraph | Section] dare ad me litteras, 2 ut in facto ecclesiae Plocensis pro voto ac desiderio Maiestatis Vestrae apud Sanctissimum Dominum Nostrum elaborarem, miserat etiam Maiestas Vestra binas alias litteras ad Sanctitatem Domini Nostri, alteras gratulatorias, 3 alteras de indulgentiis et officio collectorio. 4 9 After the death of Bishop of Płock Erazm Ciołek the King of Poland wanted to install Rafał Leszczyński, Bishop of Przemiśl into the vacant position. However, Hadrian VI did not wait for Sigismund’s
2014. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 64 | Paragraph | Section] the Pope refused all of Sigismund’s requests. His candidate for the bishopric of Płock remained Marquis Johann Albrecht, he reduced the period of the kermess to half a year, and wanted to charge his own people with the collection of the Peter’s pence. Naturally, Sigismund protested indignantly. See his letter to Cardinal de Grassis: AT VI. 207. 4 Against this argumentation, the Polish court referred to international law which says that envoys are entitled to immunity and extraterritoriality, so it does not matter that Ciołek died in Rome. Since he was an envoy of the
2015. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 70 | Paragraph | Section] si paucis post mensibus viginti milia conducerentur. [2.] Nam, ut rerum nostrarum statum cognoscas, vayvoda Radwl, quem nos anno superiore Valachiae Transalpinae praefeceramus 6 Turcis provinciam summa vi nuper occupantibus et novum vayvodam 7 cum vexillo imperatoris inducentibus rursum cedere et in Transsilvaniam cum optimis quibusque et nostrarum partium viris confugere est coactus. Cum igitur haec provincia in hostium sit potestate, cogita, quantum Transsilvaniae ac Severino aut ne quid de partibus loquamur, quantum universo regno nostro impendeat periculi.
2016. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 70 | Paragraph | Section] numerum. Et, ut opinio est, quamprimum caesar, qui in dies exspectatur, ad exercitum venerit, rem summis viribus per terras et flumina aggredietur. Quod si forte contra nostram et omnium opinionem, caesar ipse mutato consilio hac aestate regnum nostrum nollet invadere, illud tamen certum et indubitatum habere poteris tantos paratos exercitus diu nequaquam fore otiosos, sed sub bonis et peritis ducibus, quales illi dicuntur esse, facinus, quod maximum poterunt, tum in oppugnandis arcibus finitimis tum in vastandis et diripiendis regnis nostris experientur. 28 Exercitus
2017. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 70 | Paragraph | Section] finitimis tum in vastandis et diripiendis regnis nostris experientur. 28 Exercitus correxi ex: exercitos. We do not know Brodarics’ letter. Few of the breves of Hadrian VI survived, there is none among these that was sent to Louis II. (For this piece of data I am indebted to Gábor Nemes.) 5 Tommaso Cajetan De Vio (1468–1534) Dominican monk, eminent theologian and philosopher, protector of papal primacy. Legate of Hadrian VI in Hungary in 1523. 6 V. Radu (Radu de la Afumaţi) Voivod of Wallachia, illegitimate son of Radu cel Mare. Usually his
2018. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 71 | Paragraph | Section] subsidio pecuniario iam promisso et in legato expediendo moram velit interponere. Sera enim praesidia parum aut nihil omnino afferre adiumenti poterunt. Hostes autem, ut intelligis, imminent omnibus rebus parati et accincti. [4.] Instabis praeterea diligentissime pro pace, concordia aut indutiis inter principes Sanctitatis Suae auctoritate conciliandis. Nos enim, ut saepe sumus testati, his dissidentibus exiguam admodum aut potius nullam publicae salutis et conservandae reipublicae Christianae spem habemus. Noli existimare nos ita ab extrema spe et praesidiis pendere, ut domi,
2019. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 72 | Paragraph | Section] ex: sacrum ing peace. Supposedly, the French King’s envoy is also on his way. – 3. He works day and night to obtain aid to King Louis; he hopes to squeeze out something after the lengthy procrastination. – 4. Cardinal Soderini is suspected of wanting to induce a riot in Sicily. He has been locked up in the Saint Angel Castle. Three cardinals investigate the case; no decision has been made yet. – 5. He says sorry to Sigismund for daring to interfere in matters that are perhaps beyond his scope, however, he does this for Sigismund and Hungary. –
2020. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 72 | Paragraph | Section] in posterum quoque facturus in omnibus rebus, in quibus Vestrae Maiestati servire potero et illa servitiis meis uti dignabitur. Quod ut facere velit, meque inter suos postremos servulos numerare, eidem humillime supplico. [2.] Nova hinc nescio, quae Vestrae Maiestati scribam. De pace sive induciis inter principes Christianos adhuc superest aliqua particula spei. His diebus venit novus orator a serenissimo rege Angliae, episcopus Bathonensis, 2 vir insignis et non parvae auctoritatis. Quid de pace attulerit – eius enim rei gratia venisse dicitur – nondum satis
2021. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 73 | Paragraph | Section] trutinandum. [6.] Venerant his diebus certa nova ex aula serenissimi nepotis Maiestatis Vestrae, domini mei gratiosissimi ad pontificem scripta Maiestatem Vestram suadere nepoti suo serenissimo, ut cum videat se ab omnibus fere Christianis principibus destitutum, cogitaret de aliquibus induciis cum hoste faciendis. Quae quidem res licet et pontificem et reverendissimos dominos cardinales multum turbaverit, tamen in rei veritate, Serenissime Princeps, ego nihil potuissem audire, quod me inter tot metus magis recreare potuisset et quod existimassem ad praesentem rerum nostrarum
2022. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 74 | Paragraph | Section] Maiestatibus suppeditando. Dandi autem subsidii et a Sede Apostolica et a ceteris principibus, maxime a rege Angliae 8 et Portugaliae, 9 duobus opulentissimis et pecuniosissimis principibus, multi essent modi, de quibus nunc plura non scribam. Quod si neque de pace sive induciis, neque de sufficienti subsidio spem aliquam superesse Maiestates Vestrae viderent, veniendum esset omnino ad illum extremum, de quo superius scripsi. Quod ubi per Maiestates Vestras tractari intelligeretur, fortasse isti, quibus nunc tam submisse supplicamus, ultro nobis supplicatum
2023. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 75 | Paragraph | Section] provideatur. Quod tibi uberiori gratia et favore regio curabimus inferre. Datum. 9 Postulamus: Postulavimus BCzart TN 35 manuscript: BCzart TN 35. fol. 747. See the previous letter of Brodarics. A letter by Andrzej Krzycki indicates that the letters from Rome arrived in Cracow on 7 July 1523. (Compare: AT. VI. 294.) 3 In his letter to Papal Nuncio Thomas Crnić (Negri), Hadrian VI remarked that Sigismund uses quite rough language in his letters. (Compare: AT VI. 223.) 4 Sebastian (Opalencki) Opaliński (around
2024. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 76 | Paragraph | Section] to Hungary.
2025. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 81 | Paragraph | Section] Etiam si ego (qui minimus sum inter ceteros huius testamenti executores) subticere vellem, tamen alii nullo modo tacebunt, neque cessabunt, quousque illa summa reddatur. Proinde de illis quoque curam habeat Dominatio Vestra Reverendissima, ut quamprimum mittantur, ne aliquod negotium gravius inde (quod nollem) Dominationi Vestrae Reverendissimae oriatur. [2.] Emericus litteratus servitor Dominationis Vestrae Reverendissimae, cum diutius hic mansisset, quam eum Dominatio Vestra Reverendissima mansurum existimabat, adeo omnia expenderat, ut ei ad iter nihil reliquum esset, quare,
2026. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 89 | Paragraph | Section] servulum Vestrae Serenitatis. Illustris dominus meus, dominus comes de Corduba 3 omnia alia ex ordine referre poterit. Exiguntur quidem istae decimae, sicut Vestra Serenitas ab ipso intelliget, sed in his quoque parva est spes ponenda, si Deus pacem aut indutias inter principes non posuerit, tota salutis communis ratio in hac una re posita esse videtur. [2.] Ex Croatia habemus ex litteris comitis Spalatiensis ad illustrissimum dominum Venetorum 4 V. Februarii datis Bassam sive Zanzacum Boznae iam praemisisse
2027. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 90 | Paragraph | Section] 30 Louis II to István Brodarics Buda, 8 March 1524 Manuscript used: [Original is lost]1 Published: Georgius Pray, Epistolae procerum regni Hungariae I., Posonii,1806, 177–182. 1. The fall of Ostrovica raised concerns in Rome. It is serious loss indeed, but more will follow, because the country’s resources are not sufficient to contain the ever strengthening Turks. – 2. 32,000 forints per year are spent on the borderland in Croatia only, even in peace time, and upholding Temesvár, Pétervárad, Szörény, and Titel, not to mention
2028. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 90 | Paragraph | Section] a replica, and is certainly not identical with the one György Pray, who was first to publish the letter, used. The manuscript in the Vatican is severely damaged, and the defects often make it senseless, so the basis for the present publication is the text published by Pray. In spite of this, I indicate all the differences from the manuscript in the Ottoboniana collection. 2 The castle of Ostrovica (Croatia) was overtaken by the Turks in September 1523. 3 The Turkish army kept Klissa, the important fortress in Dalmatia under siege from early February 1524. Finally they did not
2029. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 92 | Paragraph | Section] per quem nos quoque agemus diligentissime, si quo modo ad pacem amplectendam posset adduci. [7.] Quod baro Siculus 9 ad nos revertitur, libenter audimus, delectant enim nos eius viri humanitas, virtus et eruditio non vulgaris. De Turcorum conatibus deque pactis cum Sophi indutiis nos eadem intelleximus, quae tu ex Constantinopoli et Dalmatia in Urbem allata scribis esse, 10 id quod ex binis litteris nostris Posonii datis iam pridem te agnovisse arbitramur. Vide igitur, quid tu cum tuo collega 11 et oratore principis
2030. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 92 | Paragraph | Section] iam pridem te agnovisse arbitramur. Vide igitur, quid tu cum tuo collega 11 et oratore principis Ferdinandi possitis impetrare subsidii, pro quo studiose et enixe contendatis. [8.] Quamvis autem opinione omnium inter Turcos et Sophi confectae existimentur indutiae, si tamen Sanctissimo Domino Nostro videatur, nobis profecto non displicet, 39 iucundum: iucundam BAV Ottob. 40 tum: cum BAV Ottob. 44 eiusdem: eius BAV Ottob. 47 Turcos: Turcas BAV Ottob. 47 inflammare: inflammari BAV Ottob. 51 acerrimum: acerrime BAV
2031. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 97 | Paragraph | Section] and blameless” knight who lead the rear-guard. Bayard, who was a renowned figure of the wars in Italy, received a fatal wound at Aosta. More on Bayard’s life: Rázsó, A lovagkor csatái... passim 5 The Chief Commander of the French Army was Count of Bonnivet Guillaume de Goffier who was indeed seriously wounded in the battle, so the rest of the army crossed the Alps under the leadership of a much more experienced commander, Count St. Pol. 6 See the letter by Brodarics on 3 May 1524.
2032. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 104 | Paragraph | Section] ab Urbe contingat abesse. Minuet tamen meum dolorem Sanctae Sedis Apostolicae necessitas et obsequium, quod Vestram Reverendissimam Dominationem abesse cogit. Utinam post tot et tanta dissidia principum pacem videamus. 3 Qua nemo magis indiget, quam nos. Vestram Reverendissimam Dominationem cupio optime valere.
alias magistro Prussiae, nunc vero duce Prussiae ea lege, ut ipse princeps Albertus habeat terram Prussiae illam, quam habuit hucusque, in feudum a regibus Poloniae ipse et heredes masculi eius et quattuor fratrum suorum, quibus deficientibus ipsum feudum recidat in regem Poloniae restitutis hinc inde occupatis tempore belli praeteriti. 2 Et sic feria secunda praeterita 3 ipse princeps Albertus praestitit iuramentum uti domino suo naturali serenissimo regi Poloniae sedenti in diademate in throno ad id constructo in foro Cracoviensi. Cui in signum subiectionis rex dedit
do not have Salviati’s letter. See the previous letter.
3 I.e. a letter dated 25 May 1525.
4 The national assembly held between 7–22 May 1525 partly in Buda, partly in Rákosmező. This, indeed, turned out to be turbulent due to the stepping up of the discontent lesser nobility.
2
1
omnia extrema minitantem, sese conventum pro libito suo armatos facturos rebusque regni aliter
quod nobis summopere placuit, ut cognitam habentes fidem et propensionem, quam erga nos geris, te illic rerum nostrarum habeamus curatorem. Rogamus autem te, ut, cum in aula eius caesareae maiestatis fueris, habeas commendatam causam nostram ducatus Barensis, 3 cuius possessione licet indicta causa spoliati fuerimus, ad quam legitime successeramus. Licet etiam deinde investituram caesaream et commissionem illius maiestatis de restituenda nobis ipsa possessione obtinuerimus et homagium debitum illius maiestati fecerimus, tamen hactenus possessionem ipsam assequi non possumus,
etiam deinde investituram caesaream et commissionem illius maiestatis de restituenda nobis ipsa possessione obtinuerimus et homagium debitum illius maiestati fecerimus, tamen hactenus possessionem ipsam assequi non possumus, ingerentibus nobis moras et difficultates officialibus illius Maiestatis indignas et indecentes, quibus nos iustitia nostra et bonis illis exuere contendunt. Proinde operam tuam adhibeas, ut nobis tandem possessio ipsa restituatur, et si quid aliud orator vel procuratores nostri agendum putabunt, agere non graveris prout ipsi te instruent, quo tua erga nos merita et
investituram caesaream et commissionem illius maiestatis de restituenda nobis ipsa possessione obtinuerimus et homagium debitum illius maiestati fecerimus, tamen hactenus possessionem ipsam assequi non possumus, ingerentibus nobis moras et difficultates officialibus illius Maiestatis indignas et indecentes, quibus nos iustitia nostra et bonis illis exuere contendunt. Proinde operam tuam adhibeas, ut nobis tandem possessio ipsa restituatur, et si quid aliud orator vel procuratores nostri agendum putabunt, agere non graveris prout ipsi te instruent, quo tua erga nos merita et nostrum
facturam non dubitamus. Scribimus pariter oratori nostro, 4 quem apud ipsam caesaream maiestatem habemus, ut consilio et patrocinio tuo uteretur istic in omnibus. [2.] Scribimus item illi, quibus rationibus transegerimus differentiam nostram cum magistro Prussiae 5 et indutias cum Turco inivimus. 6 Postulamus a te, ut una cum illo, cum illic eris et ubi de his aliquid ageretur, excuses et tuearis partes nostras, nam tu ipse scis, quo nos et serenissimum nepotem nostrum, dominum regem Ludovicum, ista spes generalis expeditionis adduxerit et quantas nos
with the Sultan in November 1525. He refused to send military aid to his cousin the following year on this pretext.
4
3
calamitates sustineamus. Cetera committimus virtuti et industriae tuae, quam iampridem exploratam habemus. Datum. 7
47 István Brodarics to Sigismund I Rome, 4 July 1525
Manuscript used: BN T. 6. fol. 43r–v. 1 Published: Acta Tomiciana VII.
secutus idem faciet. Nam et de hoc dominum etiam meum clementissimum idem tractare pontifex non est nescius. Totam hanc rem, quomodocunque cadat, non Vestris Maiestatibus, quae a tot annis hostes Christianae reipublicae solae sustineretis, sed principibus Christianis, qui nullo modo ad pacem induci possent, esse inputandam.
4 5
Johannes Dantiscus. On him see notes for the previous letter. Paulo Emilio Cesi (1481–1537), Cardinal of Umbrian origin. 6 Cardinal Lorenzo Pucci.
hoc pacto profanavisset: il*lum il*lum 9 in Sedem Apostolicam gravissime deliquisse. Quibus de rebus pontifex et ipse scribit ad Vestram Maiestatem, quae litterae adhuc expediri non potuerunt, mittentur per primam mittendi occasionem. Sed quicquid pontifex ex sacri fortasse collegii inductione, nam cum eis est rem communicaturus, scripserit, illam esse sciat Vestra Maiestas pontificis mentem, quam perscripsi et nullam aliam. Utinam clementissimus dominus meus factum Vestrae Maiestatis in foedere cum Turca ineundo sequeretur. Quod si non fiat, timeo, ne omnino actum sit de
Haec pro re vera et certa huc scripta fuerunt. 10
50 Reverendissimus dominus Premisliensis habet has notas in marg. eadam manu add.
17 multa tamen... gravissime deliquisse – this is written in cipher in the original. (I am indebted for decoding the cipher to Hanna Vámos and István Vadai.) 18 Albrecht von Brandenburg (1490–1568), Grand Master of the Teutonic Order, brother of Georg von Brandenburg who played an important role in Hungary. Maximilian I appointed him Grand Master of the Knights in
BCzart TN 37. fol. 869.
48 Bona Sforza 1 to István Brodarics Cracow, 5 July 1525
Manuscript used: BCzart TN 37. fol. 355. 2 Published: Acta Tomiciana VII. 299. Brodarics has been very industrious in the matter of the Duchy of Bari. Bona Sforza is asking him to help their envoy Johannes Dantiscus in every possible way.
5
quota pars terrae praescripta nec audet
oculis binis scatet amnibus et tot
et radicibus imis
agnosco reducem post saecula matrem.
non haec operosa uidetur
in urbem
quare Romana colonia tantum
et leges et iura et copia fandi
est quo me mea crimina damnant,
anguis,
longa obsidione relicta
improuida muros.
habitura nepotes
nauibus orbe,
at si
diri praestolor hostis
lectiones, commentaria
et additiones super Quadripartitum et Almagestum
Ptolemaei clare significant. Quare non hoc acumini tui
intellectus, sed cuidam divinitati potius ascribendum esse
puto: tot scilicet magna, imo omnia praeclara, in te uno
individuo esse clausa et contenta. Quae quidem non humanitus,
sed certe divinitus adeptus es. Haec enim sunt,
quae te gratum omnibus reddunt. Haec sunt causa, quare
te turba sophorum Patavina (utilitati propriae consulendo)
in lectorem elegerit, ut tuarum speculationum eam
participem facias et
quatuor et
quatuor octo, ita et rationes quae in opifice sunt, eas producunt
species, quae hic sunt in inferioribus. Et quemadmodum numerus res ipsas definit qui enim decem vel
septem dicit, his res quot sunt definit nec amplius cogitationem nostram errare sinit; ita et rationes opificis inductis speciebus materiam ipsam, quae inordinate fertur definiunt. Ubi enim materia speciem suscepit, non ultra
inordinate fertur. Ubi enim calidum et siccum suscepit,
ignem efficit. Ubi calidum et humidum, aërem. Et sic
in aliis speciebus discurrendum
negare
vellet, quia sic in cognoscendis rebus non sensibus corporis, sed sola vi animae uti oportet, magis sibi praeponens
modum numerus res ipsas definit qui enim decem vel
septem dicit, his res quot sunt definit nec amplius cogitationem nostram errare sinit; ita et rationes opificis inductis speciebus materiam ipsam, quae inordinate fertur definiunt. Ubi enim materia speciem suscepit, non ultra
inordinate fertur. Ubi enim calidum et siccum suscepit,
ignem efficit. Ubi calidum et humidum, aërem. Et sic
in aliis speciebus discurrendum
potest? Sicut ille qui affirmat
stellas non agere in haec inferiora neque gubernare
universum, negat etiam ex consequenti dictum Philosophi
primo Metheorum , quod necesse est hunc mundum
inferiorem superioribus lationibus contiguum esse, ut
inde omnis virtus gubernetur, sed dicit stellas esse tantum
ad ornamentum universi. Quis enim sani capitis auderet
dicere (pace eius dixerim) tantam dementiam: sed forte,
ut patribus tantum contradiceret, ausus est, tam grave
scelus
lapis: quia Graece non
sic nominatur. Non tamen eidem accidit gravitas vel mobilitas,
quae est sua forma intrinseca vel propria passio,
quae aliter se habere non potest. Unde sacra philosophia
et inviolabilis astrologia nuda est, quia nuda et una est
veritas et non indiget adminiculis vel aliqua fucatione
verborum, sed nuda et simplici narratione verorum. Quapropter eius sophismata impugnando ex falsis suppositis,
fabricata contra inviolabilem et sacram astrologiam, scripta mea foedare nolo, cum ea
Et tamen ista felicitate speculativa privati estis.
Nec vos peripateticos tanti criminis inanes esse video,
quia etiam posita per vos aeternitate mundi, nonne sensate videtis solem unum individuum, unum incorruptibile, unum aeternum, unum aeterno tempore conservans
aeternas species? Solem dico, quem prisci deum esse credebant, tantae est divinitatis atque virtutis, nec tamen
ista speculari curatis; sed tantum in his, quae in materia
sunt
arti non datur in tota mathematica, ex quo neque datur
demonstratio in genere causae efficientis, sicut neque in
genere causae materialis. Quia cum in eis non sit aliquod
agens universale neque particulare, neque materia ex qua,
sicut datur in naturalibus, puta corpora caelestia et haec
individua materia prima et materia proxima, sequitur
etiam necessario, quod non sit demonstratio in genere
causae finalis; cum omne agens agat propter finem secundo
Physicorum. Sed ubi non est materia ex qua, non
est efficiens, quo circumscripto tollitur certe omnis finis.
Restat igitur
Quinta est
pondus, puta semiuncia vel libra. Sexta et ultima est ipsa
anima intellectiva, quae est mensura omnium intelligibilium, cuius est omnia finire, terminare et mensurare. Secundo
notandum, quod mensura, inquantum talis, est
indivisibilis, quia minima x. Metaphysicae; et mensuratum
omne, inquantum tale, est indivisibile vel proprie vel metaphorice ,
scilicet respectu intelligibilium. Tertio notandum,
quod omne, quod est mensura, potest esse et
quae est mensura omnium intelligibilium, cuius est omnia finire, terminare et mensurare. Secundo
notandum, quod mensura, inquantum talis, est
indivisibilis, quia minima x. Metaphysicae; et mensuratum
omne, inquantum tale, est indivisibile vel proprie vel metaphorice ,
scilicet respectu intelligibilium. Tertio notandum,
quod omne, quod est mensura, potest esse et
mensuratum respectu diversorum; quia dicit oppositum in
adiecto, quod idem
,
scilicet respectu intelligibilium. Tertio notandum,
quod omne, quod est mensura, potest esse et
mensuratum respectu diversorum; quia dicit oppositum in
adiecto, quod idem respectu eiusdem sit mensura et mensuratum,
quia divisibile et indivisibile. Tamen prius natura
est mensura quam mensuratum, quia prius perfectum
quam imperfectum. Omne enim imperfectum fluxit a
perfecto: Boethius in libro De unitate et uno et idem secundo suae Arithmeticae, primo De anima textu commento lxxxv. et non econtra; quia posterius non
nisi prius cognoscamus mensuram – qua fit ipsa cognitio
– quae se habet ut forma, et mensuratum ut materia. Sequitur ergo quod Euclides primo agit de perfecto,
quam de imperfecto, quod convenit ordini doctrinae.
Quod autem primo agat de mensura patet inductive, quia
primo diffinit punctum, quod est mensura lineae. Secundo diffinit lineam, quae est mensura in sui ipsius et superficiei. Tertio, in primo theoremate primo agit de triangulo
et non de quadrato vel pentagono, tamquam de
mensura et parente omnium figurarum, quia omnes figurae
linea in
continua, et triangulus erit in figuris, de quibus principaliter
agitur in ista arte. In angulis autem, quorum tres sunt
species tantum, recti scilicet et acuti et obtusi, quorum
rectus erit mensura sui et aliorum, quia minimus, quia
unus tantum, quia indivisibilis, quia et perfectus. Reliqui
autem tam acuti, quam obtusi, sunt infiniti. Ideo imperfecti, quia illud est magis perfectum, quod est magis unum
et indivisibile. Quod autem aliae duae species acutorum
et obliquorum sint infinitae, patet, quia inter quaelibet
duo puncta
tantum, recti scilicet et acuti et obtusi, quorum
rectus erit mensura sui et aliorum, quia minimus, quia
unus tantum, quia indivisibilis, quia et perfectus. Reliqui
autem tam acuti, quam obtusi, sunt infiniti. Ideo imperfecti, quia illud est magis perfectum, quod est magis unum
et indivisibile. Quod autem aliae duae species acutorum
et obliquorum sint infinitae, patet, quia inter quaelibet
duo puncta infinitas lineas ducere possumus. Quae lineae
si interceptae fuerint intra angulum rectum, erunt illi
omnes acuti et angulus rectus eos mensurabit, quia ad
illos
est et processit a causis supra effectus, sicut et
ipse Deus benedictus. Quod, si haec magis dearticulate
vellem explanare, oporteret altius repetere, ubi certe non
sensibus corporis, sed sola vi animae opus esset. Divus
Plato imitatus et Pythagora, omnis veritatis et subtilitatis
acutissimi indagatores, docentes nos res ipsas altius speculari,
quam philosophi naturales fecere. Qui ex sensatis
tantum in cognitionem procedentes, ad nullam tamen
cognitionem devenientes, ad quam sensus non se extendit.
Quorum modum philosophandi nunc relinquamus,
quia non est praesentis
et convenientia uniri auresque nostras sic permulcere et animam sic disponere, quod
alter iudex scilicet auris, minime diiudicare potest ibi duas
voces proportionales esse, sed unam tantum. Et nisi esset
et alter iudex scilicet ratio, qui quidem duo iudices mutuo
se iuvant et alter alterius indiget auxilio, certe in tali etiam
humana et materiali musica nos errare contingeret. Sed
quia iste iudex ratio, scilicet quem per se non contingit
errare, videt tales nervos in dupla proportione se excedentes:
subduplam quidem tardius, duplam vero velocius
moveri, et duplam subduplae neque
quidem
dignitates et petitiones apud mathematicos in principio
uniuscuiusque libri partialis apponi solent. Dico hae dignitates, quibus opus est in demonstrationibus ipsarum propositionum, contentaret in quolibet libro partiali. Sed quia
prooemium Euclidis, quod habemus prae manibus, satis
indocte et inepte est traductum, quod quidem elegantissime
divus Boethius traduxit, ideo secundum illam traductionem
illud exponemus. Quam traductionem dirigit ad
Symmachum patritium, ubi tribus verbis, nec pluribus,
tria artificiose dixit,
accipimus passionem et aliquam eius operationem
per se loco formae: qualis est ipsius animae scilicet, quod
est actus corporis: secundo De anima. Instantis etiam
quod praeteritum futuro copulat. Puncti etiam quod
habet terminare vel quod est indivisibile. Quare concedo,
quod haec diffinitio privativa est imperfecta. Qualis
imperfecta cognitio est in toto, 12. Metaphysicae in quo
agitur de Deo et aliis substantiis abstractis: ubi
ex parte rei, patet,
quia non datur in materia, quod non sit divisibile neque
linea sine latitudine. Ergo solutio: negatur minor. Ad probationem:
quando dicebatur, quod non datur punctum in
materia non divisibile: et per se punctum est indivisibile,
dico, quod mathematica est de abstractis a materia et
intellectus agens depurat quicquid est materiale in ipso
fantasmate existente in cogitativa; et causat sibi lineam
sine latitudine, cui bene correspondet aliquid ex parte
rei, quia linea materialis, et punctum ipsam terminans.
in quaestione
secunda 6. Physicorum, illam opinionem Gregorii
ita approbat affirmans, quod non sunt demonstrationes
contra illam positionem Gregorii, quae talis est. Dicit enim
Gregorius in secundo Sententiarum distinctione 2. quod
per nullam potentiam finitam neque infinitam sunt danda
ista individua: puta, punctus mathematicus, cuius pars
nulla est neque linea sine latitudine neque superficies
sine profunditate, et quod ista distinguantur sola ratio
ne et non realiter. Quia, dicit ipse, si considero aliquod
corpus per longum, erit tantum
cum de figuris et
corporibus sphaericis sermonem faciemus, quia hic non
est locus proprius, nisi de planis. Planus itaque angulus
(qui est genus ad omnia genera angulorum et omnes
ipsorum species) sic potest diffiniri. Planus angulus est
duarum linearum in plano alterna conclusio, non indirectum,
sed magnitudinem continens. Notandum primo,
quod in his angulis est analogia physica et non univocatio
logica. Quia attenditur in illis magis perfectum et minus
perfectum. Quia per prius dicitur de recto, tamquam de
perfectissimo, quia est mensura ad omnes alios, ut supra
probatum
applicata circulo tangit ipsum
per punctum tantum, et illud sit a. Dico, quod nulla alia
linea tanget a. et si tanget a., illa linea fiet una linea cum
priori linea, quia tota cadit super totam, nec divisibiles
secundum latitudinem. Additum indivisibili faciet maius
et ratio est iam assignata, quia si plures lineae ex eadem
parte possent duci ad idem punctum, tunc una linea non
tangeret circulum per punctum, quod est contra dignitatem
mathematicam, vel quod tale punctum esset divisibile,
quod est contra diffinitionem puncti. Tunc
De generibus figurarum: Capitulum quintum
Superficies, figura, triangulus, isosceles. Ita se habent
per lineam praedicamentalem, quia sunt genus et genus
subalternum, species et individuum. Superficies sic
diffinitur: superficies plana est extensio plana linea vel lineis terminata. Dicitur plana ad differentiam superficiei
sphaericae. Ex qua diffinitione colligitur, quod duae lineae
rectae non claudunt superficiem, sed ad minus
rectis.
Implicat enim contradictionem, si longitudo sine latitudine
tangat longitudinem sine latitudine, nisi per unum
punctum, quia secundum latitudinem non habent partem
et partem, per quas possent tangere partem et partem,
nisi per punctum, qui non habet partem et partem, ideo
est etiam indivisibilis (ut ex sua diffinitione apparet); quod
si una linea recta tangat aliam rectam plusquam per
punctum, certe necesse est, quod tota linea cadat super
totam lineam et quod duae lineae fiant una linea et quod
non sint amplius duae
(ut ex sua diffinitione apparet); quod
si una linea recta tangat aliam rectam plusquam per
punctum, certe necesse est, quod tota linea cadat super
totam lineam et quod duae lineae fiant una linea et quod
non sint amplius duae lineae, quia indivisibile additum
indivisibili non facit maius neque divisibile. Tunc arguo
sic x. punctus lineae c.x. uniformiter fluit motu recto, quia
super lineam rectam scilicet a.b. Ergo punctus r. (qui est
signatus in linea c.x. uniformiter fluente) uniformiter fluet
et ipse scilicet motu recto ad
apparet); quod
si una linea recta tangat aliam rectam plusquam per
punctum, certe necesse est, quod tota linea cadat super
totam lineam et quod duae lineae fiant una linea et quod
non sint amplius duae lineae, quia indivisibile additum
indivisibili non facit maius neque divisibile. Tunc arguo
sic x. punctus lineae c.x. uniformiter fluit motu recto, quia
super lineam rectam scilicet a.b. Ergo punctus r. (qui est
signatus in linea c.x. uniformiter fluente) uniformiter fluet
et ipse scilicet motu recto ad motum totius lineae
tui admiratio fecit,
quicquid mens generosa potest.
Marci Antonii Cyprii in eundem
81 corr. ex maiori
82 corr. ex 15. 3.
83 corr. ex periferiam
84 corr. ex indivisibiles
85 corr. ex periferia
86 corr. ex periferie
87 corr. ex adminus
ordinem tenuisse mihi uidetur, cum
pleraque ante dicantur postea dicenda, ita ut confundat potius legentis
mentem quam instruat, deinde nonnulla memoratu digna omississe, quę et
sanctitatem hominis plenius indicare et nobis exemplo esse poterant.
Quam ob rem illa eadem, suo in quo gesta sunt ordine, perscribere et
alia quędam quę minime tacenda esse duxi, adijcere decreui, breuiter
quidem cuncta perstringens,
non solum non obedire
correptoribus, uerum etiam irasci. Aiunt cum antelucana hora ad
ecclesiam laudis sacrificium Deo oblaturus ire consuesset, pro uirili
tegumento muliebrem tunicam sibi ab inuidis suppositam indutum
processisse atque ob hanc ignominię notam Roma decędere decreuisse.
Vtcunque fuerit, propius mihi uero uidetur, ea quę dicenda restant
consyderanti, non tam malorum inuidiam, qua nusquam caruit, eum
Fruitus sum communione Pontificis confessorisque
Paulini, et deductus ab eo media hyeme intraui Hierosolymam. Vidi
miracula multa, et quę prius ad me fama pertulerat, oculorum iudicio
comprobaui. Inde contendi ęgyptum, lustraui monasteria Nytrię et
inter sanctorum choros aspides latitare perspexi. Hęc
ille.
Porro dum nimio plus gentilium librorum maximeque Ciceronis lectione
cum Paula et Eustochio loquens
ait: Nostis et ipsę quod plus XV anni sunt, ex quo in manus meas
nunquam Tullius, nunquam Maro, nunquam gentilium litterarum quilibet
autor ascendit. Et siquid forte inde dum loquimur obrepit, quasi
antiqui per nebulam somnij recordamur .
Cum ergo omne studium ad diuina contulisset, Constantinopolim profectus
Gregorium Nazanzenum eiusdem urbis episcopum sacrarum
legenda suscipimus, reliqua uero omnia cum autore suo dicimus
reijcienda . Hęc Gelasius.
Quantum autem uel eloquio uel eruditione pręstiterit, opera eius quę in
manibus habentur indicio sunt. Quid tamen et alij insignes doctrina
uiri de illo senserint, hic referre operę precium puto.
Beatus Augustinus episcopus in Iulianum hereticum scribens ita illum
alloquitur: Nec sanctum
sentire?
Seuerus quoque Sulpicius, qui ijsdem temporibus fuit, in suo de beati
Martini episcopi miraculis dialogo (eius enim discipulus fuit)
Posthumianum monachum de beato Hieronymo adhuc in terris degente inducit
sic loquentem: Inde digressus , inquit, {Bethleem
oppidum petij, quod ab Hierosolymis sex milibus separatur, ab
Alexandria autem XVI mansionibus abest. Ecclesiam loci illius
Sulpicius, qui ijsdem temporibus fuit, in suo de beati
Martini episcopi miraculis dialogo (eius enim discipulus fuit)
Posthumianum monachum de beato Hieronymo adhuc in terris degente inducit
sic loquentem: Inde digressus , inquit, {Bethleem
oppidum petij, quod ab Hierosolymis sex milibus separatur, ab
Alexandria autem XVI mansionibus abest. Ecclesiam loci illius
Hieronymus pręsbiter regit. Nam
obsessum omni crimine
caput, iccirco obsecro, quia uos impetrare posse non ambigo, ut me
ex istius tenebris sęculi uestro liberetis oratu. Et ante dixeram
pręsens, et nunc per litteras uotum indicare non cesso, quod mens
mea omni ad id studium cupiditate rapiatur. Nunc uestrum est, ut
uoluntatem sequatur effectus. Meum est ut uelim, obsecrationum
uestrarum est ut uelim et possim. Ego ita
nec coctum aliquid in cibum
sumpserit, nisi bis in uita ęgritudine compulsus, quod pręterea nudum
corpus cilicino sacco texerit, ut carnis mollitiem uestis quoque
asperitate domaret, tunica uili rudique desuper indutus, quod denique ad
captandam quietem humi dumtaxat cubitarit et quotidianis ieiunijs usus
fuerit, semel tantum in die comedens, nec aliud quam panem, fructus,
olera, radices. Ait etiam eum semper post
et quotidianis ieiunijs usus
fuerit, semel tantum in die comedens, nec aliud quam panem, fructus,
olera, radices. Ait etiam eum semper post uesperum uacasse orationi
usque ad horam noctis secundam, et cum inde ad mediam noctem quieti
indulsisset, reliquum tempus aut legendo, aut scribendo consumpsisse,
tantisperque negotium istud ab ipso interpollatum, donec cibum sumeret.
Siquid se aliquando deliquisse meminisset,
fuerit, semel tantum in die comedens, nec aliud quam panem, fructus,
olera, radices. Ait etiam eum semper post uesperum uacasse orationi
usque ad horam noctis secundam, et cum inde ad mediam noctem quieti
indulsisset, reliquum tempus aut legendo, aut scribendo consumpsisse,
tantisperque negotium istud ab ipso interpollatum, donec cibum sumeret.
Siquid se aliquando deliquisse meminisset, leuem etiam culpam ueluti
Crijević, Ilija (1463-1520) [1506], De Epidauro, versio electronica (, Dubrovnik), 573 versus, verborum 3825, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - epica] [word count] [crijeviepidauro].
Grisogono, Federik (1472-1538) [1507], Speculum astronomicum, versio electronica (), Versus 100, verborum 18852, Ed. Mihaela Girardi-Karšulin Olga Perić Tomislav Ćepulić [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus; poesis - ode; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [grisogonofspeculum].
Marulić, Marko (1450-1524) [1507], Vita diui Hieronymi, versio electronica (), Verborum 10681, Ed. Darko Novaković [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvita].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.