Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Ind.* Your search found 12984 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1-100:1. Anonymus. Helenae reginae epitaphium, versio... [Paragraph | Section] UXOR MICHAELI REGI
2. Anonymus. Agapes testamentum, versio... [Paragraph | Section] Prva verzija. Latinski spellcheck.
dinoscitur. Et ut apertius uobis insinuem,
et cryptae sanctissimi martyris reliquiis olim insignis subeundae, ac per otium contemplandae omnibus facultas datur, ostio patefacto, amotoque lapide; quo diligenter occluso, nullis aliis anni temporibus patet. Ac ne quid ad popularem ejus diei celebritatem laetitiamque desit, publici etiam ludi indici ac fieri solent veteri more atque instituto: ac satis constat, memoriaeque proditum est hanc solemnem pompam et frequentiam, ne tum quidem intermissam fuisse, cum ea loca in Turcarum erant ditione ac potestate.
Qui historiam scripsit quartae translationis auctor est, ne sua quidem
quidem aetate miracula defuisse, quibus anniversaria hujus translationis ac festa gratulatio illustrior laetiorque redderetur. Nam post quam narravit fontem illum e silice repente ac divinitus prosiluisse, ut pueri sarcophagum S. Domnii trahentes, vehementerque ab solis aestu, viaque laborantes inde aquam ad levandam sitim haurirent; illud quoque adjecit, numquam ex eo tempore cessasse latices illos profluere, quibus ab S. Domnio nomen obvenit; ea enim aqua S. Domnii dicitur; ac praeterea coelestem vim eidem fonti ad propulsandos morbos inditam esse, Aqua S. Domnii ad
vehementerque ab solis aestu, viaque laborantes inde aquam ad levandam sitim haurirent; illud quoque adjecit, numquam ex eo tempore cessasse latices illos profluere, quibus ab S. Domnio nomen obvenit; ea enim aqua S. Domnii dicitur; ac praeterea coelestem vim eidem fonti ad propulsandos morbos inditam esse, Aqua S. Domnii ad pellendos morbos mire eficax. ut si quis incommoda valetudine affectus anniversario translationis die inde pauxillum aquae ad potandum pari pietate ac fiducia sumeret, statim ab omni prorsus morbo convalesceret: Haec siquidem, inquit ille,
quibus ab S. Domnio nomen obvenit; ea enim aqua S. Domnii dicitur; ac praeterea coelestem vim eidem fonti ad propulsandos morbos inditam esse, Aqua S. Domnii ad pellendos morbos mire eficax. ut si quis incommoda valetudine affectus anniversario translationis die inde pauxillum aquae ad potandum pari pietate ac fiducia sumeret, statim ab omni prorsus morbo convalesceret: Haec siquidem, inquit ille, hodierno die miraculose apparet producta, et a vulgo ex tunc aqua S. Domnii appellatur, quam in suae translationis die devote potantes a diversis infirmitatibus
inquit ille, hodierno die miraculose apparet producta, et a vulgo ex tunc aqua S. Domnii appellatur, quam in suae translationis die devote potantes a diversis infirmitatibus liberantur. Ex quo sequitur, ut solemnis hujus initium a primis proximisque translationi temporibus deduci oporteat, cum jam inde ab ipsa translatione, singulis annis, quo die anniversaria ejusdem memoria recurrebat, illius aquae miracula iterari solerent.
Illud lectores ad extremum admoneo, nunc quidem unum omnino festum diem B. Domnii translati nomine ac religione insignem celebrari in urbe pariter ac dioecesi
scripta
varios
Non
Ad Ben. Antiph.
Quasi flos rosarum in diebus vernis, et quasi lilia in transitu aquae, et sicut thus redolens in diebus aestatis Beatus Domnius. Allel.
Hymnus.
recolimus festa, et perducat ad veniam, et ad perpetuam gratiarum actionem constituat.
unde ejusdem originem repetere possis. Quocirca conjectari licet ab ipsomet Joanne una cum Deiparae templo aediculam exstructam fuisse S. Domnio, cui etiam construxit aediculam. quem et ipse ingenti honore coleret, et ab aliis pari religione cultum esse vellet. Joannis inde auctoritas et exemplum apud posteros valuit. Credibile porro est ipsimet Joanni Salonitanos auctores fuisse colendi S. Domnii, quippe cum ad eas insulas e regione obversas littori urbique Salonitanae, sive commercii causa, sive ex itinere appellare consueverint. Praeterea a quibus de
tempore Cresimiri regis Chroatorum et Dalmatinorum.
Ego Radouan, nepos Lilici, trado omnem possessionem meam, que fuit predicti aui mei in loco, qui dicitur Suchouara, beato martiri Grisogono presente eiusdem monasterii Petro abbate. Que possessio his manifestis indiciis declaratur: a lacu ex septemtrionali plaga protendendo in directum uersus boream ad riuum, et ab isto loco eundo ad australem partem ad terminos predii de Dubio cum suis circumadiacentiis pascuis. Sed, quia resistebat mihi Uekemir, Luce iupanus, cum Boleslauo tepcii et hoc donum, quod
uenditores terrę, et... recti quod ipsa terra non esset regalis, nisi
illorum qui eam uendiderunt, tam de ista terra quam et de illa, quam comparaui in Uranna
a Cillaua Niuua Vnde mihi confirmauit prefatus rex nominatas
terras ut nullus deinceps inde querimonias faceret; et etiam maledictionem
dedit omnibus qui eam quesierint; ante Laurentium archiepiscopum, abbatem
sancti Bartholomei, Duymum priorem, abbatem sancti Stephani, Dabrum
Platichlebi, et Iacobum Marsticum, Dauarado
duornicum,
huius cartule scriptor, testis sum.
Petrus Cerni qui
et Gumay filius, una cum uxore mea domina Anna dedimus omnes terras que
sunt in Bylay, incipiendo a muro qui est supra mare et ad alium murum ubi fuit pons, ad
torentem qui uocatur Gargenac et usque ad aquam qua uocatur
Cripotim et inde ad alium torentem et inde uersus mar ad
murum pristinum. Et ego Ysac habas sancti Stefani hoc scripsi.
et Gumay filius, una cum uxore mea domina Anna dedimus omnes terras que
sunt in Bylay, incipiendo a muro qui est supra mare et ad alium murum ubi fuit pons, ad
torentem qui uocatur Gargenac et usque ad aquam qua uocatur
Cripotim et inde ad alium torentem et inde uersus mar ad
murum pristinum. Et ego Ysac habas sancti Stefani hoc scripsi.
altaris de
zandato, et I. uergato.
Campo,
incipiendo a muro in inferiori uersus mare recta linea et sicut curit litus usque ad
potoc et usque ad ripam superiorem et recte sicut curit ripa uersus
torrentem usque ad pedem montis po
praeclaruerunt, in Italia Germanus episcopus et Sabinus
Canusinae sedis episcopus, atque venerabilis vir Benedictus apud Cassinum
montem; exiit quoque gens a septentrionali plaga, quae Gothi nominabantur,
gens ferox, et indomita, cui erant tres fratres principes, filii regis
Senulaldi, quorum nomina sunt haec: primus Brus, secundus Totilla, tertius
vero Ostroyllus.
II
exirent eis
obviam, et defenderent se. Igitur ambo congregantes exercitum gentis suae
exierunt obviam Gothis, venientes itaque castrametati sunt iuxta eos; tunc
per spatium octo dierum quia prope erant castra ad castra, hinc inde armati
procedentes per partes graviter se vulnerabant, ac trucidabant. Octavo vero
die omnes hinc inde
Gothis, venientes itaque castrametati sunt iuxta eos; tunc
per spatium octo dierum quia prope erant castra ad castra, hinc inde armati
procedentes per partes graviter se vulnerabant, ac trucidabant. Octavo vero
die omnes hinc inde
inito cum suis magnatibus diviserunt
exercitum, et Totilla per Istriam, et Aquileiam cum suo exercitu transiens
Italiam petiit, multaque et magna proelia ibi commisit, regiones ac
civitates plurimas vastavit, atque incendit. Inde insulam Siciliam
ingrediens pauco in tempore vitam finivit, sicut ei dixerat Dei famulus
Benedictus.
Ostroylus autem frater eius cum suo exercitu Illyriam provinciam ingressus,
crudelia
quod in lingua nostra resonat
imperator, sub quo erant VIII principes, qui regnabant et iustificabant
populum, quoniam multus erat nimis. Igitur impugnantes Sylloduxiam,
expugnaverunt eam. Inde debellando caeperunt totam Macaedoniam. Post haec
totam provinciam Latinorum qui illo tempore Romani vocabantur, modo vero
Morovlachi, hoc est Nigri Latini vocantur. Imperator etiam plurima cum eis
faciens bella, sedens in
alii vero in fugam conversi sunt. Dum haec agerentur, Attila rex
Ungarinorum cum exercitu intravit in terram Sebeslavi regis, et depredavit,
destruxit atque incendit maximam partem terrae illius et reversus est in
locum suum. Inde abiit contra occidentalem plagam, Sebeslavus autem rex
reversus non invenit eum coepitque recuperare terram suam. Nati sunt ei duo
filii gemini, unumque Rasbivoy vocavit, quod latinae dicitur ruina gentis,
alium vero
anno regni sui mortuus est.
XV
Regnavit post eum filius eius Charammirus, cuius temporibus rebellavit
Croatia Alba, et proiecerunt eum inde. Tunc rex congregans gentem ex Rassa,
et Bosna, perrexit super eos. At ipsi congregantes se in plano Chelmo,
paraverunt ei bellum, in quo cecidit rex, et mortuus est.
patri suo. Eo tempore banus Croatiae Albae cum
suis omnibus rebellaverunt regi. Tunc rex Radaslavus congregans exercitum partem
exercitus dedit filio suo Ciaslavo, partemque secum tulit. Post haec abeuntes
circumdederunt rebelles hic inde, et comprehenderunt illos, ac depraedaverunt,
sed quotquot rex comprehendit liberos abire permisit; quos vero filius Ciaslavus
comprehendit, militibus in servitutem tradidit, quam ob causam indignati sunt
milites, qui cum rege erant,
haec abeuntes
circumdederunt rebelles hic inde, et comprehenderunt illos, ac depraedaverunt,
sed quotquot rex comprehendit liberos abire permisit; quos vero filius Ciaslavus
comprehendit, militibus in servitutem tradidit, quam ob causam indignati sunt
milites, qui cum rege erant, et relicto eo
abiuerunt post Ciaslavum filium eius. Tunc Ciaslavus elevatus in superbiam
expulit patrem suum de regno, et consilio militum coepit persequi eum.
Tunc rex et qui cum eo
erant, coeperunt clamare, et vocare nautas, et nautae navigantes venerunt, ut
viderent, quid nam esset. Ut autem cognoverunt causam cum honore susceperunt
regem, et omnes eius, et duxerunt ad civitatem Sypontinam. Inde perexit Romam ad
limina apostolorum Petri, et Pauli, ab illa autem die petra illa vocata est
venit
Bosnam et devastabat, atque depredabatur eandem provinciam. Tunc rex, congregans
populum, exiit ei obviam in Drina iupania iuxta
fluvium, ubi commisso bello Tycomil supradictus adolescens, hinc inde hostes
vulnerans cucurrit, et interfecit Ungarinorum principem, et amputato illius
capite regi praesentavit. Ceciderunt die illa innumerabiles ex gente Ungarinorum
in loco qui Civedino dicitur (quasi prorugitus pecorum, sic enim
insidias, atque inimicitias eo quod nolent
se humiliare ac pacem cum inimicis facere, exeuntes omnes de civitate una cum
Bello, uxoribus et filiis, ac filiabus, milites numero quingenti acceptis
parvulis, et mulieribus venerunt Apulam, inde intrantes naves, transfretaverunt
in partes Dalmatiae. Venerunt ad portum qui
Gravosa dicitur, et Umbla. Miserunt enim Sclavi Bello, qui et Pavlimirus,
nuncios, ut veniret accipere regnum patrum
remansit ex eis vel unus.
XXXII
Videntes autem populi timuerunt timore magno, statimque, cum sine rege essent
consilio facto perrexerunt Lausium, et tulerunt inde Sylvestrum, qui solus
remanserat de progenie regis gloriosi Praelemiri, et ordinaverunt sibi illum in
regem. Rex itaque Sylvester accepto regno gubernavit totam Thetrarchiam in pace
cum timore Dei et iustitia. Genuitque filium, cui
Quem imperator statim relegavit in
exilium in partibus Achridae, in loco qui Prapa dicitur, ubi et curia eiusdem
imperatoris erat. Post haec congregato exercitu debellavit Dulcinium longo
tempore, sed eum capere nullatenus valuit, inde ascendit iratus, coepit
destruere incendere ac depraedare totam Dalmatiam, Decatarum autem atque Lausium
civitates incendit, nec non et vicos, et totam provinciam devastavit, ita ut
terra videretur esse sine habitatore. Pertransivit
accipium virum . Imperator haec audiens quia valde diligebat filiam suam,
et quia sciebat Vladimirum ex regali progenie ortum, laetus effectus est, annuit
fieri petitionem illius, statimque mittens ad Vladimirum et balne... vestibusque
indutum regiis iussit sibi praesentari; et benigne intuens atque osculans coram
magnatibus regni sui, tradidit ei filiam suam in uxorem. Celebratis itaque
nuptiis filiae suae more regali, constituit imperator
Graeci valde turbati sunt, mox regis tuba sonuit, et qui cum rege erant clangentes bucinas, magnisque vocibus
cocperunt vocitare, filii quoque regis, qui per montana erant, similiter
coeperunt hinc inde buccinas, et tubas clangere, et vociferare. Post haec tarde
per latera montium descendendo appropinquabant hostibus similiter, et rex
faciebat, Graeci vero valde timere coeperunt, et quia tarde audiebant eos
descendere, quia nox erat,
conversi sunt, ut autem cognovit rex, et qui cum eo
erant fugam iniisse Graecos; aurora appropiquante irruentes in castra eorum
coeperunt vulnerare, trucidare et interficere, post terga eorum persequentes eos
similiter et filii regis hinc inde graviter eos percutiebant et trucidabant
cumque persequendo, et interficiendo eos rex cum filiis suis, et cum gente sua
transisset torrentem, qui Prapratnam currit, et venisset in silvam. Goyslavus
non agnoscens patrem suum, quia
possiderent
partem Zentae, et si posset sibi acquirere Tribuniam, vel quamcumque regionem
aliam esset illi, et eius haeredibus in haereditatem, et possessionem sine
contrarietate, et requisitione eorum, vel haeredum eorum, et nunquam inde ab
eis, vel ab eorum haeredibus requisitus esset. Tunc Radoslavus congregans gentem
abiit, et intravit in Tribuniam, et debellavit Domanec, et convicit, atque
interfecit eum. Postea intravit in regionem Chelmani, et obtinuit eam.
in insula, quac est ante Ragusium. Post haec fratres eorum
et filii et caeteri, qui erant in civitate sentientes quod quidam vellent
tradere civitatem regi, praeparatis naviculis intrantes omnes in eis,
navigaverunt Spalatum; inde transfretaverunt Apuleam, et inde
Constantinopolim ad imperatorem. Praeterea rex caepit civitatem Ragusium et
aedificavit ibi castellum, et post ea reversus est in Scodarin. Regnavit
autem XXVI annis, et in XXII decolavit
Post haec fratres eorum
et filii et caeteri, qui erant in civitate sentientes quod quidam vellent
tradere civitatem regi, praeparatis naviculis intrantes omnes in eis,
navigaverunt Spalatum; inde transfretaverunt Apuleam, et inde
Constantinopolim ad imperatorem. Praeterea rex caepit civitatem Ragusium et
aedificavit ibi castellum, et post ea reversus est in Scodarin. Regnavit
autem XXVI annis, et in XXII decolavit fratres suos, expletisque XXVI
audientes fratres, et filii knesii Branislavi, quod rex Bodinus
obiisset imperatoris iussu venerunt Durachium ubi Goyslavus accepit uxorem,
et mansit ibi cum nepotibus suis. Cociaparus quoque frater eius perexit
Rassam, inde cum Belcano iuppano congregantes populum venerunt contra
Dobroslavum regem. Rex vero congregans
populum voluit se defendere. Commisso denique bello in Dioclia supra
fluvium, qui Moracia
dominus rex, patruus Dobroslavus, qui tenetur in vinculis ipse egit,
ut moreretur dominus rex . Hoc autem dixit
volens perdere Dobroslavum, timens ne ipse succederet in rcgnum. Statimque
inde abscendens venit usque ad Garizam mortem regis attendens. Postea misit
occulte hominibus regis promittens eis plurima, ut moriente rege perderent
Dobroslavum, quod et factum est. Nam rex mortuus est, et sepultus est in
itaque bellum cecidit pars Georgii regis et multi interfecti
sunt, et plurimi capti sunt. Rex autem cum aliquantis evasit, et fugit in
Obliquum. Post haec dux, et caeteri debellantes civitatem Scodarim ceperunt
eam, inde extrahentes Grubessiam de custodia, iussu imperatoris constitutus
est rex a populo, et dux relinquens ei exercitum reversus est Durachium.
Regnante eo sciens rex Georgius Grubessiam esse strenuissimum militem et
Dragili congregans
rex exercitum abiit in Rassa, et proeliando obtinuit eam, et depredavit,
inveneruntque ibi Uroscium in custodia, in qua missus a parentibus fuerat,
unde extrahentes illum dimisserunt iuppanum in Rassa. Inde rex cum suis
omnibus reversus est ad locum suum cum spoliis magnis. Gradicna eo tempore
secessit in Chelmani. Post haec videns quod Dragillus cum fratre, et
nepotibus prudenter se agerent et quotidie multiplicarent, et
et qui edebant panem eius
levaverunt contra eum calcaneum suum et
alii de foris, alii de intus castellum tradiderunt, et regem duci Kirialexio
quem dux comprehendens duxit secum Durachium inde vinculatum, et cum
custodibus misit Constantinopoiim ubi mortuus est in custodia.
XLVI
Post haec populi congregantes se constituerunt regem Gradignam, qui
qui antiqui inimici fuerunt, et rebelaverunt ei, et adduxerunt
Dessam filium Urossi, et dederunt ei Zentam, et Tribuniam. Radaslaus autem,
et fratribus eius remansit maritima regio, et civitas Decatarum usque
Scodarim, et indesinenter non desinebant dimicare, et proeliare contra
filium Urossi, et contra caeteros inimicos quatenus terram quae eis
rebellaverat, valerent acquirere, et eam, quam dominabant, viriliter
defendere.
CONFIRMATIO ET AUGMENTATIO STATUTORUM
CIVITATIS AC INSULAE CURZULAE,
TEMPORE MARSILIJ GEORGIJ COMITIS FACTA.
SANCTI SPIRITUS ADSIT NOBIS GRATIA. ANNO DOMINI MCCLXV, INDICTIONE
VIII. DIE XIII. INTRANTE MENSIS APRILIS.
hec prouintia Illiris a quadam regina Amazonum, que ibi regnauit, de cuius stirpe dicuntur illi populi traxisse originem. Per mare huius prouintie transiuit Antenor Troyanus, qui sue urbis euadens excidium, cum gente Dalmatica prelia multa commisit, ad ultimum peruenit ad partes Venetiarum. Et inde progrediens super oras Padi fluminis edificauit ciuitatem Patauium, que nunc Padua nuncupatur, sicut in Virgilio legitur.
Ad quorum laboriosas operas dampnaticios quosque, maxime christianos, mitti precepit. Preter alia quidem multa edificia Rome fecit fieri termas. In Pannonie partibus in confinio Rutenie quoddam construxit edificium ex lapidibus porfireticis satis excellens, quod adhuc, licet dirutum, magnum tamen inde transeuntibus admirationis spectaculum prestat, sicut legitur in ystoria quatuor coronatorum. In terra uero Getarum, que nunc Seruia seu Rasia nuncupatur, prope stagnum quoddam ciuitatem fecit construi, quam ex suo nomine Diocliam appellauit. Et quia Dalmatinus erat origine, nobilius edificium
imposuerat, caute ab imperio expellere uoluit. Vnde uolens eum extra regni negotia quasi priuatum manere aput Salonam Dalmatie episcopum fieri fecit.
et complicibus sacrilega dilapidatione uastabat. Et erat eo tempore archidiaconus quidam, Honoratus nomine, qui Deum habens pre occulis zelo nimio mouebatur, dolens de sui presulis insolentia. Hic quantum licebat, conabatur se opponere Natali archiepiscopo maxime, quia uidebat bona eccelesie tam indecenter distrahi. Qua ex re archiepiscopus ualde ipsum exosum habebat. Multas ergo machinationes et dolos contra archidiaconum cepit exquirere, ut eum ab archidiaconatus officio deicere posset. Sed cum causam opportunam minime inueniret, tunc simulare cepit, quasi maiorem dilectionem gereret
cepit archidiaconum pro suscipiendo sacerdotio compellere uiolenter. Sed cum archidiaconus in contradictione persisteret, archiepiscopus eum ab officio et beneficio suspendit. Tunc Honoratus ad papam Pelagium missa supplicatione postulauit, ut archiepiscopo preciperet, ne ipsum super hac re indebite molestaret. Insuper etiam prauam conuersationem archiepiscopi pape denuntiauit. Quam ob rem dominus papa zelo Dei commotus eidem Natali precepit districte, ut super promotione huiusmodi archidiaconum inquietare ammodo non presumeret, sed ad certam diem super suis excessibus responsurus
procul aberat, totum prauitas occupabat. Timor Dei, sanctorum reuerentia, misericordia et pietas expirauerant, odia, rapine, usure, periuria et alia facinora totam inuaserant ciuitatem. Relligio erat derisui, clerus contemptui, humilitas superbie succumbebat. Debita subtrahebant ecclesiis, indebita exigebant. Preterea rector ciuitatis non communiter, sed diuisim querebatur; nec qui prodesset omnibus, sed qui priuatim aut amicorum comodum aut inimicorum incomodum procuraret. Et sic in ciuitate multi erant domini, pauci subditi, multi precipientes, pauci obedientes, non quasi patriam
partibus Dalmatie et Ystrie et detulit eas Romam ad predictum papam Iohannem. Qui uenerabilis pontifex eas reuerenter suscipiens recondidit apud ecclesiam beati Iohannis Lateranensis, ubi est fons baptisterii et ibidem iuxta fecit depingi ymaginem beati Domnii cum pallio et ceteris pontificalibus indumentis totum ex musio aureo. Similiter fecit ymaginem beati Anastasii inter alios sanctos.
habitare cepit. Videns ergo populum in diuini cultus amore succrescere statim aggredi cepit opus laudabile et templum Iouis, quod in ipso augustali edificio excelsioribus fuerat structuris erectum, ab ydolorum mundauit figmentis ianuas in eo serasque constituens. Tunc solempnitate dedicationis indicta magnus undique populus coadunatus est. Fecit ergo ex phano illo ecclesiam consecrans eam in magna deuotione et tripudio omnium, qui conuenerant, ad honorem Dei et gloriose Virginis Marie. Clerum autem ibi statuit, qui diuini cultus obsequia diebus singulis exerceret.
est petitio eorum. Deditque ei summus pontifex licentiam transeundi mittens ei pallium dignitatis cum confirmatione priuilegiorum metropolice auctoritatis.
Theodosius Belgradensis, Gregorius Chroatensis, Basilius Absarensis et alii quidam. In hac synodo restauratus est episcopatus Nonensis, cuius episcopus Gregorius multas olim molestias Iohannem Spalatensem archiepiscopum sustinere fecit, debitam ei subtrahendo obedientiam et sibi ius metropolicum indebite uendicando.
Vladisclauum ingressus, eum alloqui cepit, persuadens ei, ut ad capiendum Chroatie regnum et suo dominatui subiugandum exiret dans ei plenam fiduciam id facile posse complere, cum regnum illud uacuum et sine tutela regalis prouidentie remansisset.
nec ante permitterent destrui se et sua. At uero Spalatenses obfirmatis bene portis per murorum circuitum cum armis diffusi, non acquiescebant regi, metuentes dominium gentis ignote et extranee experiri, quippe nescientes, quid rex de ciuitate uel de ciuibus cogitaret. Tum rex et eius principes indigne ferentes et se quasi contemptos a Spalatensibus arbitrantes ceperunt multa ciuibus cominari. Et positis castris non longe a ciuitate deuastabant campos predasque, quas poterant, faciebant. Vnde factum est, ut Spalatenses obdurato animo cuncta proponerent sustinere pericula et dampna potius
subiugarent. Tunc Spalatenses, inter se facto consilio, miserunt Crescentium archiepiscopum ad regem Colomannum pacem postulantes ab eo. Quem ille benigne suscipiens, annuit omnibus petitionibus, quas Spalatenses fecerant pro pacis federe componendo. Facta igitur conscriptione omnium, que hinc inde fuerant ex beneplacito stabilita, iurauit rex cum suis principibus, omnia firmiter obseruare. Postera uero die iurauerunt Spalatenses, primo quidem maiores, deinde iuniores, postea uulgus omne, ut Colomanno regi et eius posteris, ac regno Hungarie subiecti et fideles omni tempore permanerent.
et eius posteris, ac regno Hungarie subiecti et fideles omni tempore permanerent. Tunc rex ciuitatem ingressus, ualde honorifice a clero et populo susceptus est. Et ea die procuratione affluenter a comuni suscepta confectisque ac traditis emunitatis priuilegiis, profectus est.
suorum ciuium saluti et libertati consulens quam proprie dignitati, tante fraudis nequitiam ciuibus patefecit et mox ad solum patrie fugiens repedauit. Spalatenses uero facta sotietate cum Tragurinis et aliis Dalmatinis ponentes usquequaque custodias sibi tacite precauerunt.
pollicitus est archidiaconus primam se uocem electionis de persona episcopi emissurum. Quid plura? Venit episcopus, missam cecinit, admonitionem fecit, sed is, qui se in ipsius electionem proclamaturum promiserat, nichil dixit. Videns autem episcopus ab archidiacono sibi fore delusum, uehementer indignatus recessit proponens debitam subiectionem Spalatine metropoli subtrahere et ab ipsius iurisdictione se omnino eximere.
pro ciuibus imperatorie celsitudini iureiurando firmaret. Sed cum nollet acquiescere propter papale mandatum ciuesque instando quasi uim facerent, uenerabilis Girardus ad Alexandrum papam se contulit, petens ab eo consilium, quid super facto huiusmodi sibi foret agendum. Dominus uero papa ipsius indebite molestationi compatiens, prefecit eum ecclesie Sypontine retenta nichilominus administratione ecclesie Spalatine.
tamen tristes de amisso pastore effecti ad propria sunt reuersi.
cum magno comitatu cleri et nobilium ciuitatis uenit ad eum, defferens ei cibaria et exenia multa. Temptabat rogare ipsum, ut ad Spalatensem urbem, que prope erat, diuertere dignaretur, sed non acquieuit papa. Festinabat enim ire Venetias ad componendum cum Frederico imperatore. Nauigauit ergo inde et uenit Iaderam. Fuit autem Raynerius archiepiscopus cum eo.
ergo Spalatensi archiepiscopo manus consecrationis sibi postulabat imponi, archipresul uero eius deuitans uersutias, sciens eum callidum et dolosum, minime admittebat. Tandem instantia ciuium superatus, promisit se die dominica, que crastino futura erat, eorum satisfacere uoluntati. Nicolaus uero, indigne ferens dillationem archiepiscopi, ipsa nocte iter arripiens, perexit Veronam ibique dominum papa Lucium quibusdam machinationibus circumueniens consecrationem ab eo petiit et accepit.
dignanter admittens consecrationis ei munus impenderet ipsumque ad regimen Spalatine ecclesie salubriter destinaret. Fuerunt autem nuntii Spalatensium: Vilcasius diaconus et Duimus nepos Gumay laycus. Sed non libenter summus pontifex petitionem huiusmodi admittebat, quin immo satis euidentibus inditiis dissuadere eorum desideriis uidebatur. Sed tanta fuit precum instantia, quod ad ultimum acquieuit. Precepit tamen eidem Bernardo, ut expeteret licentiam ab abbate monasterii sancte M. de Farneto Clusinensis diocesis, cui professionem fecerat regularem et resumeret habitum, quem reiecerat
partes sibi cominus propinquantes ad conflictum ineundum se sollicite prepararent. Sed cum pars regis fere nulla esset comparatione alterius, cepit plurimum anxiari huc illucque mentem exagitans, querebat, quale consilium in tanto discrimine reperiret. Et tandem celitus inspiratus, multum solerti industria utilem uiam inuenit, qua et regni iura resumeret et ab effusione sanguinis innoxius permaneret. Tunc ait ad suos: Nolite me sequi, sed paulisper subsistite . Moxque depositis armis accepit dumtaxat uirgam in manu et ingressus leniter in agmina hostium, ibat per mediam armatorum
armis accepit dumtaxat uirgam in manu et ingressus leniter in agmina hostium, ibat per mediam armatorum multitudinem intensa uoce clamando: Nunc uidebo, quis erit ausus manum extendere ad cruorem regalis prosapie? Quem uidentes omnes cedebant nichilque mutire audentes largam ei uiam hinc inde faciebant. Cum autem peruenisset ad fratrem, cepit eum et ducens extra aties misit eum in custodiam ad quoddam castrum. Et tunc omnes arma cum pudore et pauore deponentes ad regis genua prouoluti ueniam precabantur. Rex autem, ut erat clementissimus, uniuersos ad gratiam suscepit.
Propter quod rex non satis digne tulit archiepiscopi neglectum.
XXIV. De prima captione Iadere
ita, ut non tot uiui et sani in ciuitate restarent, qui sufficerent mortuos sepelire. Iacebant miserorum cadauera in domibus et in ecclesiis inhumata, nesciebant miserandi ciues, quid potius, funerea an publica officia, procurarent. Sicque factum est, ut infelix ciuitas, suorum presidiis indefensa, in breui et de facili ab hostibus caperetur. Die autem sancti Crisogoni, qui apud illos celeberrimus habebatur, diuina ultio patuit super eos. Nam Veneti tunc de ratibus egressi cateruatim in ciuitatem irruerunt, quam in momento captam et aliquamdiu hospitatam in recessu totam in
eos. Nam Veneti tunc de ratibus egressi cateruatim in ciuitatem irruerunt, quam in momento captam et aliquamdiu hospitatam in recessu totam in solitudinem redegerunt. Dirruerunt enim omnes muros eius et turres per circuitum et uniuersas domos intrinsecus, nil nisi solas ecclesias relinquentes. Inde autem recedens omnis illa classium multitudo perrexit Constantinopolim et cepit eam.
Presentatus ergo Bernardo archiepiscopo, munus ab eo consecrationis accepit. Tunc demum cepit Traguriensem ecclesiam a rudimentis sue uetustatis ad nouam informationis normam paulatim reducere eamque ecclesiasticis instituere disciplinis. Erat enim uir litteratus et eloquens suaque uigilanti industria breui tempore fecit clerum et populum ciuitatis illius in bonum statum excrescere.
adeo, ut trementibus membris elinguis efficeretur. Et cum non posset uerbum nisi cum difficultate exprimere, flebat amare quando aliqui ueniebant ad eum. Sed cum nondum fuisset ex toto ui languoris absorptus, abiit Romam et interfuit concilio domini Innocentii, quod apud Lateranum celebratum est. Inde autem rediens, cum iam per omnia inutilis esset effectus, uix pauca uerba coram clero et populo proponere potuit. Sed Treguanus episcopus Tragurensis uno et altero die aliquot capitula ipsius concilii perlegit et exposuit.
XXV. De passagio Andree regis
septimo decimo, mense Augusto, uicesimo tertio die, aduenit Andreas rex ad ciuitatem Spalatinam. Exierunt autem processionaliter obuiam domino regi uniuersi ciues, omnesque forenses totaque turba sui exercitus, laudes ei altis uocibus concrepantes. Deinde clerus omnis olosericis super comptas induti uestibus cum crucibus et thuribulis procedentes usque posturium, prout regie magnificentie dignum erat pariter, concinnebant. Ipse uero illustris rex, uiso processionis cetu solempni, statim descendit de equo, magnaque suorum principum uallatus caterua, tenentibus eum hinc inde episcopis,
super comptas induti uestibus cum crucibus et thuribulis procedentes usque posturium, prout regie magnificentie dignum erat pariter, concinnebant. Ipse uero illustris rex, uiso processionis cetu solempni, statim descendit de equo, magnaque suorum principum uallatus caterua, tenentibus eum hinc inde episcopis, qui conuenerant, pedes usque ad ecclesiam sancti Domnii processit. Ubi celebrato missarum officio, et data oblatione super altare, ad hospitium secessit. Ea die comunitas exhibuit regi affluentissimam procurationem in domo, que dicitur Mata extra muros aquilonaris porte. Dicebatur
contempnant, ignotos posse patrare miracula arbitrentur. Ast alii tanta inuidie tabe liuescunt, ut quod ipsi assequi non merentur, hoc meritos prohibeant adipisci. Aliorum enim profectum sibi reputant in defectum.
persona, quam electionis forma, si nichil obstaret de canonicis institutis, munus ei consecrationis impenderet. Robertus uero suscepto apostolico mandato, quamuis esset uir discretus et relligiosus, non tamen de rerum circumstantiis, que in huiusmodi processibus inquirende sunt, curiosus extitit indagator. Vnde consecrationem ei facile tribuens, precepit sibi, ut pro petendo pallio apostolico se conspectui presentaret.
circa clerum populumque corrigere, ecclesiam nouis studiis informando. Fecit enim a clero cunctas expelli focarias, de quibus archiepiscopo nulla suberat emendationis cura.
qui aderant, fieret admirationi non modice sermo hominis ydiote nec tamen ipse modum predicantis tenuit, sed quasi contionantis. Tota uero uerborum eius discurrebat materies ad extinguendas inimicitias et ad pacis federa reformanda. Sordidus erat habitus, persona contemptibilis et facies indecora. Sed tantam Deus uerbis illius contulit efficatiam, ut multe tribus nobilium, inter quas antiquarum inimicitiarum furor immanis multa sanguinis effusione fuerat debachatus, ad pacis consilium reducerentur. Erga ipsum uero tam magna erat reuerentia hominum et deuotio, ut uiri et mulieres in
interdictum. Tunc archiepiscopus non equis aspiciebat oculis omnes canonicos, qui sibi fuerant aduersati.
magno impetu admissis equis currunt fortiter contra eos. Nostri uero conglobati primo peditum turma ceperunt stare erigentes lanceas, alii uero uenabula terre affigentes, parati erant excipere uenientes, alii uero intentis arcubus parabant sagittas emittere, alii gladiis agere equites autem hinc inde stantes, astasque eminus intentantes, quasi turris fortissima et munitum presidium totius exercitus apparebant. Cum autem uidissent hostes, quod nostrorum acies immobiliter in suo loco constarent, non audentes irruere eminus substiterunt. Tunc dux nostri exercitus clamauit dicens: Eia uiri
autem, ut quadam uice congregatis canonicis archiepiscopus diceret: Volo, ut nullus uacet in ecclesia personatus . Et tunc ordinatus est archipresbyter quidam Petrus, nepos Murigii. Hic, quia erat factiosus homo et inquietus, cepit aperte derogare archidiacono persuadens simplicioribus et indiscretis et se quasi caput eorum constituens nitebatur debitam obedientiam subtrahere archidiacono et se ipsum quasi superiorem reuereri querebat ab eis. Et sic feda nimis dissensio in capitulo est suborta. Archiepiscopus uero, cum se deberet tamquam murum opponere exardescentibus odiis ex
partibus, an uellent ante diffinitionis calculum in pacis ac dilectionis redire consensum. Guncellus absque ulla cunctatione aquieuit, nil enim aliud affectabat, nisi pedem suam de laqueo eruere, in quem ipse inciderat, dum aliis prepararet. Sui uero complices, ut erant in peruersitatis proposito indurati, ceperunt contra archiepiscopum tumultuari consensum adhibere negantes. Contra quos cardinalis multum aspera uerba intorquens uix eorum sedauit tumultum. Tandem facta promissione altrinsecus, quod ad omnia starent auditoris precepta, presul cum suo agmine merentibus animis et obducta facie
exercitu magnam partem terre ipsius depopulati sunt.
facta coadunatione totius communitatis miserunt ad eos, ut statim recederent, unde uenerant, alioquin impetus uniuersi populi in ipsorum mortem fureret incunctanter. Tunc consilio suorum fautorum exierunt et usque ad monasterium sancti Stephani secesserunt ibique occassione quadam biduo comorandi indutias petierunt et optinuerunt. Infra quod spatium appropinquabant ad ciuitatem et cum amicis et propinquis per ortos comedebant et bibebant securi. At uero eorum inimici manebant inclusi in turri Calende. Factum est autem, ut quadam die, aduesperascente iam hora, cum uiderent quosdam eorum
redigi et inuentus est numerus fere duum milium uirorum. Tunc ordinauit curiam statuens iudices, camerarios et precones. Totum namque regimen disposuit ad exemplar Ytalicarum urbium, que per potestatum regimina gubernantur. Cum enim nihil pecunie in fisco publico reperisset, per sue discretionis industriam cito ipsum abundare fecit absque grauamine alicuius. Siquidem tantam ei gratiam concessit Deus, ut ab omnibus timeretur et audiretur, quasi quidam sanctus a Deo missus. Nec solum ciuibus uenerationi erat sed de tota pene prouintia ueniebant audire ipsius sententias, quasi diuinas. Erat
autem secundo sui regiminis opus ualde commendabile aggressus est. Etenim quia uir erat detestator nequitie, cepit uigilanti studio cogitare, quonam modo fieri posset, ut tam uesanam piratarum seuitiam refrenare ualeret uocatisque non multis ex ciuibus cepit cum eis secrete tractare et eos inducere, ut bellum Deo gratum et hominibus in Almisanos inferrent. Et quamquam cerneret quosdam in facto huius negotii uacillantes nec assensum pleno corde prebentes, ardebat tamen eius animus aliquod suo tempore Deo prestare obsequium, si Dei inimicos disturbare et insequi conaretur. Tanta enim
Anonymus (floruit 999) [0999], Agapes testamentum, versio electronica (, Zadar), 403 verborum, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa - testamentum; prosa - diploma; prosa - acta] [word count] [nnagapestestamentum].
Anonymus (floruit 1056) [1056], Confirmatio Iaderensium, versio electronica (, Zadar), 458 verborum, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa - donatio; prosa - diploma; prosa - acta] [word count] [nnconfirmatioiaderenses].
Adam Parižanin (floruit 1059) [1059], Tres hymni perantiqui de Laudibus S. Domnii, versio electronica (, Split), 394 versus, verborum 4195, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - hymnus] [word count] [adamushymnidomnii].
Adam, redovnik (floruit 1070) [1070], Donatio Radauani, versio electronica (, Nin), 134 verborum, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa - donatio; prosa - diploma; prosa - acta] [word count] [adamradauanustraditio].
Anastazije, hrvatski biskup i kraljev kancelar (floruit 1070) [1070], Confirmatio Radovani, versio electronica (, Nin), 428 verborum, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa - donatio; prosa - diploma; prosa - acta] [word count] [anastasiusconfirmatioradovani].
Auctores varii (1080-1105) [1080], Jura sancti Petri de Gomai, versio electronica (, Split), 6348 verborum, Ed. Petar Skok Viktor Novak [genre: prosa - charta] [word count] [aavvsupetarski].
Pop Dukljanin (c. 1149) [1149], Regnum Slavorum, versio electronica (), Verborum 12004, Ed. Vladmir Mošin [genre: prosa oratio - historia] [word count] [presbdoclregnumsl].
Galopa, Antonije (c. 1265) [1265], Carmen in libro statutorum Curzolae, versio electronica (, Dubrovnik; Korčula), Versus 24, verborum 171, Ed. Jaromir J. Hanel [genre: poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [galopaac].
Toma Arhiđakon (1200-1268) [1268], Historia seu cronica Salonitanorum atque Spalatinorum pontificum, versio electronica (, Split), Verborum 40426, Ed. Olga Perić [genre: prosa oratio – historia] [word count] [thomashistsalon].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.