Your search found 1503 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 801-900:

fractusque est lapis: et effudit libamen: quomodo non audit homo? Facit quoque illud tragicum pathos ad movenda lapidea hominum corda. Scriptura sacra cum dubitative loquitur, non secundum visionem Prophetae, cui certum est loquitur: sed secundum eos ipsos, qui monentur. August. in Psal. 2. et Gregorius super Ezech. Hom. 9.

EXPLICATIO. In Ezechiele, inquit Gregorius, ubi supra scriptum est, haec dicit Dominus Deus: Si forte vel ipsi audiant. et, Si forte quiescant. Dum constat, quod omnipotens Deus omnia sciat,

EXPLICATIO. Parvum est Evangelium, dum id Deus revelat, et facit facile parvulis: magnum quoque contra est, dum id occultat, et facit difficile sapientibus. In unius Evangelistae expositione videndum est, quid alii Evangelistae dicant, cum ille locus exponitur. August. 1 de Adulterinis coniugiis, cap. 11 et 12. Nulla alia causa est, cum Evangelistae eadem non eodem modo dicant, nisi ut inde discamus res verbis, non rebus verba praeponere. August. de Blasphemia in Spiritum sanctum.

EXPLICATIO.

expositione videndum est, quid alii Evangelistae dicant, cum ille locus exponitur. August. 1 de Adulterinis coniugiis, cap. 11 et 12. Nulla alia causa est, cum Evangelistae eadem non eodem modo dicant, nisi ut inde discamus res verbis, non rebus verba praeponere. August. de Blasphemia in Spiritum sanctum.

EXPLICATIO. Duo Evangelistae, Marcus et Lucas, cum de blasphemia in Spiritum S. loquerentur, non dixerunt blasphemiam, sed verbum, ut intelligeremus non omnem blasphemiam, sed quandam: nec verbum omne, sed quoddam. Quid

sed quoddam. Quid ergo dixerunt? Apud Marcum ita scriptum est: Amen dico vobis, quoniam omnia dimittuntur filiis hominum peccata et blasphemiae, quibus blasphemaverunt. Vide regulam 230. Evangelica narratio, quamvis verissima sit: non tamen omnia quae ibi dicuntur, vera esse creduntur. August. contra Priscillianistas, cap. 9.

EXPLICATIO. Multa a Iudaeis falsa et impia dicta esse, quae inserta sunt, verax Evangelii Scriptura testatur. Apostoli et Evangelistae ubicunque de veteri Testamento ponunt testimonia, si inter

principio non prius pacem habent, et sic gratiam: sed ante gratiam, et sic pacem: ut donatis nobis peccatis nostris, pacem Domini consequamur. Hieron. ad Cyprian. presbyterum in epist. qua Psal. 99. exponit. Pauli epistolae sanctae quidem sunt omnes, sed doctrinam augustiorem continent, quae ex vinculis missae sunt. Chrysost. in epist. ad Coless. Homil. 1. EXPLANATIO. Qua gratia dixi epistolas e vinculis missas, nescio quid continere gratiae amplioris? Nimirum hac causa. Nam in vinculis, quasi si quis gloriae rei bellicae praecellens,

porro mihi epistola ad Gal. praecessisse epistolam ad Rom. Lingua apud Paulum in epistola ad Corinthios appellatur quaelibet prolatio signorum priusquam intelligantur, quo cum intellectus accesserit, qui mentis est proprius, fit revelatio, vel agnitio, vel prophetia, vel doctrina. August. 12 de Gen. ad literam, cap. 8 et 9.

EXPLICATIO. Rectius alii intelligunt de peregrina ignotaque lingua, qua aliqui ex dono spiritus loqui potuerunt. Paulus apostolus nonnunquam eos ad quos scribit, proprietate suae provinciae

ineptias et deliramenta curramus: sed sciamus, scripta quidem ea esse in veteri Testamento, sed non ita ab Apostolis, ut sensum magis usurpatum, nec facile nisi a studiosis posse, ubi scripta sint, inveniri. Libri sacrae Scripturae cum honore sui cuiusque scriptoris legendi sunt. Augustin. 12 Confession. cap. 30 et 31. EXPLANATIO. Famulum tuum, Domine, scripturae huius dispensatorem, spiritu tuo plenum ita honoremus, ut hoc eum te revelante, cum haec scriberet, attendisse credamus, quod in eis maxime et luce veritatis et fruge utilitatis

et quicquid nos non potuimus, aut nondum possumus, et tamen in eis inveniri potest. Solertissimus indagator Canonicarum scripturarum auctoritatem sequatur Catholicarum ecclesiarum quam plurium: inter quas sane illae sunt, quae Apostolicas sedes habere, et epistolas accipere meruerunt. August. 2 de doctrina Christiana, cap. 8.

EXPLICATIO. Tenebit igitur hunc modum in scripturis Canonicis, ut ea quae ab omnibus accipiuntur Ecclesiis, praeponat eis quas quaedam non accipiunt: in eis vero quae non accipiuntur ab omnibus, praeponat

eas habendas puto. Emendari si debeant sacrae Scripturae codices, vel emendandi sunt ex ea lingua, unde translate sunt: vel ex codicibus earum regionum, unde ipsa doctrina commeavit: vel si ibi quoque codices variarent, plures paucioribus, vetustiores recentioribus praeferentur. Augustin. 11 contra Faustum, cap. 2.

EXPLICATIO. Codicibus emendandis prius debet invigilare solertia eorum, qui Scripturas divinas nosse desiderant, ut emendatis non emendati cedant, ex uno duntaxat interpretationis genere venientes.

Deinde super Iac. 2. ita scribit idem: Sed videtur falsum quod dicit, Nonne ex operibus iustificatus est: quia Rom. 4. probat Apostolus, quod Abraham ex fide iustificatus est, non ex operibus, et ibidem dicitur: Credidit Abraham Deo, et reputatum est ei ad iustitiam. Ibi glossa Augustin. Non ex operibus iustificatus est, sed ex fide. Responsio: Apostolus et Augustinus loquuntur de operibus praecedentibus fidem, scilicet operibus legalibus, ut patet ibidem, ex quibus nullus plene iustificatus est: hic autem loquitur de operibus sequentibus fidem, quae dicuntur iustificare

dicit, Nonne ex operibus iustificatus est: quia Rom. 4. probat Apostolus, quod Abraham ex fide iustificatus est, non ex operibus, et ibidem dicitur: Credidit Abraham Deo, et reputatum est ei ad iustitiam. Ibi glossa Augustin. Non ex operibus iustificatus est, sed ex fide. Responsio: Apostolus et Augustinus loquuntur de operibus praecedentibus fidem, scilicet operibus legalibus, ut patet ibidem, ex quibus nullus plene iustificatus est: hic autem loquitur de operibus sequentibus fidem, quae dicuntur iustificare non secundum quod iustificatio dicitur iustitiae infusio, sed secundum quod

proprie legalis iustitia. alias active, qua nos iustificat: et est Evangelica, ac significat meritum filii eius per imputationem ad nos translatum. Sic Iacobus: Ira viri iustitiam Dei non operatur, id est, Deo probatam obedientiam aut vitam. 37 Quod de imputativa iustitia etiam olim Augustinus multum monuit, et nos hoc tempore contra Osiandrum obtinere oportuit. Gloria Dei plerunque passive accipitur: ut, Gloriam meam alteri non dabo. et: Gloria in excelsis Deo: nempe qua ipse glorificatur. Alias active, qua alios glorificat, aut quam statuit esse veram gloriam. Ad Rom.

et filius datus est nobis: pro, nascitur et dabitur. Esa. 60, Venit lux tua, et gloria Domini super te orta est: id est, veniet, et orietur. Causam huius moris loquendi esse dicunt Hebraei Grammatici, quod tam certa ea sint quae praedicuntur, ac si iam facta essent. Annotat hunc Hebraismum Augustinus Epistola 80. Phalereus dicit, vehementiorem esse significationem in praeterito, quam aut in praesenti, aut in futuro. 21 Et vicissim futurum interdum pro praeterito ponitur. Psal. 21, Magna est gloria eius propter salutem et decorem, pones super eum: id est,

Ex tali ambiguitate ortum est etiam certamen Osiandri, qui iustitiam Dei, qua iustificemur, passive intellexit de illa substantiali iustitia, qua Deus ipse iustus est: contra nostrae Ecclesiae intellexerunt active, iustitiam Dei esse meritum Christi, quod nobis Deus largiatur ac imputet. Sicut et Augustinus testatur, iustitiam Dei vocari non eam, qua ipse iustus sit, sed qua nos iustificet. Dicitur igitur obedientia Christi nobis imputata Dei iustitia, ob quinque causas. 1 Quia sola coram Deo valet, ut Lutherus vertit, aut pro vera iustitia a Deo censetur. 2 Quia nobis a Deo per

tuam, Psal. 143. id est, praesta beneficium: misericordia pro suo effectu Metonymice ponitur, id est, pro beneficiis, et Facere audire pro donare, per Metalepsin et Metaphoram. QUOMODO COGNOSCENDA SIT TROPICA LOCUTIO. Augustinus libro De doctrina Christiana 3 cap. 10 et 15 docet, vocem orationemve cognosci, an proprie aut figurate accipiatur, hoc indicio, si id dictum proprie acceptum nec ad fidem, nec ad dilectionem, aut ad ullam omnino aedificationem accommodari potest. Sane verum est omnia

Dei merito celebratur, quod etiam si alicubi aliquid figurate aut obscure dixit, id tamen mox vel ibidem, vel alibi clarius ac luculentius propriisque verbis exposuit, ne ulli occasio errandi daretur. Quare loca obscuriora per multo evidentiora, de eadem tamen re agentia, exponenda esse docet August. aliique Patres. Undecimo: Harum pleraeque regulae sunt hactenus prolixius a doctis, praesertim in disceptationibus de sacra coena tractatae, maximumque usum in expendendo eo aliisque textibus ac controversiis habent. Quare solerter adhibendae sunt, cavendumque ne quovis figmento

immutatio: ut, Non vivere ut edas, sed edere ut vivas, oportet. Non homo propter sabbatum, sed sabbatum propter hominem factum est. Rom. 2, Circumcisio Iudaei non servantis legem mutatur in praeputium. Sequetur praeputium Ethnici observantis legem esse ei loco circuncisionis. Tale est illud Augustini: Bona opera non praecedunt iustificandum, sed sequuntur iustificatum. Quod et Paulus Rom. 4. aliis verbis dicit: Non lex aut opera Abrahamum iustum fecit, sed iustus Abrahamus fecit legem aut opera. Sic Christus dicit, Non Abraham est maior me, sed ipse cupivit videre diem meum. Non

quasi diceret, An quid mihi vestrum facere, operari, et opera tam importune iactatis, putatisque in illis potissimum veram pietatem sitam esse: hoc demum est verum opus Dei, quod Deus probat, et a vobis unice exigit, ut videlicet credatis in filium eius. Iugum computruit, inquit Esaias: sicut Augustus in spongiam incubuit mea Tragoedia Aiax. Qui abnegaverit me coram hominibus, abnegabo et ego eum coram patre caelesti, id est, destituam, non iuvabo, non intercedam: tantum alludit ad praecedens Nego. Sic, Facite vobis amicos de iniquo mammona: allusio est ad verba Parabolae. Huc pertinent

Deus se seu faciem suam, quando aliquibus propter peccata negat misericordiam, vel adimit sui cognitionem, ac studium pietatis, nec non mala immittit. Isa. 64, Abscondisti faciem tuam a nobis, et tabescere nos fecisti in manu iniquitatis nostrae. 12 Loqui dicitur Deus, teste Augustino de Civitate Dei lib. 11. cap. 2. cum occulte mentibus nostris voluntatem suam insinuat. Sic locutus est ad Sanctos, et in cordibus sanctorum prophetarum, qui dixerunt: Haec dicit Dominus. Quamvis aliquando loquitur per creaturas, veluti quando locutus est Mosi de flamma ignis

locutus est Mosi de flamma ignis in arbore. Aliquando in somnis et per somnia quaedam indicat: item per angelos, ministros suos: per verbum, quod in libris Prophetarum propositum cernimus per quotidiana opera atque signa. 13 Cognoscere dicitur aliquid Deus, quando ipse efficit, teste Augustino de Genesi ad literam lib. 5. cap. 19. ut aliquid sive ab hominibus, sive ab angelis cognoscatur. 14 De affectibus porro qui tribuuntur Deo, eadem sequenda est ratio. Dicitur Deus irasci, quando exerit iustitiae suae argumenta adversus impios, puniendo eos ut

ac definivit. Ab aeterno autem et immobili voluntate, cum semel de omnibus quae perfici unquam debent, statuerit, intelligi sane non potest, propositi vel consilii mutationem in ipso locum habere. 16 Cumprimis elegans est, de huiusmodi locutionibus affectum significantibus, sententia Augustini lib. 1. contra adversarium legis et prophetarum, cap. 20: Poenitentia Dei non est post errorem: ira Dei non habet perdurati animi ardorem: misericordia Dei non habet compatientis miserum cor, unde in Latina lingua nomen accepit: zelus Dei non habet mentis livorem: sed

haeretici, ignoratione huius regulae et commodae interpretationis, dilapsi sunt in foedum errorem, suspicantes omnia revera sic in Deo accipienda, quasi nostro more corpore praeditus, ea ipsa perageret quae locutiones Scripturae crasso more significant. Contra quos apposite dictum est ab Augustino, epistola tertia ad Paulinam: Quae de membris assidue Scriptura commemorat, ne quisquam secundum carnis huius formam et figuram nos esse crederet similes Deo: propterea eadem et alas Deum habere dixit, quas non utique nos habemus. Legitur autem Psal. 17, Sub umbra alarum

Negatio vel praeposita vel postposita signo universali, non facit particularem propositionem. Non omnis, omnis non, idem valent quod Nullus. Non iustificabitur ex operibus legis omnis homo, est idem quod nullus. Nisi abbreviati dies illi, non servaretur omnis caro: de qua re et Augustinus ac Caesarius monent. Affirmatio simplex, sicut et negatio, aliquando diversa, sed tamen vicina excludit negatque. Eo ipso sane, quod aliquis se ac liberos in domo, aut oves in caula concludit, fures, hostes ac lupos excludit. Unius definitio, est aliorum exclusio. In baculo

cum munda debuerint septena venire. Similis huic est iuridica regula: Oratio generalis revocatur ad verisimilem authoris mentem, nec patitur omnes ex se trahi sequelas, etiamsi iuramentum interveniat: in digest. de pignoribus l. obligatio generalis. Huc referatur et illa August. admonitio lib. contra Iulianum 6. cap. 12: Omnes pro multis, et multi pro omnibus frequenter in sacris Literis ponitur. De quibus vocibus ac genere Hebraismi dixi

Prius ergo, Secundum stulticiam, significat perinde stulte, sicut ille stultus fuerit locutus: posterius vero, secundum quod convenit respondere stulto. In Metaphoris, Similitudinibus et Allegoriis, plurimus huius admonitionis usus est, ut videamus in quid respexerit loquens. Sicut et August. super Psal. 8 monet. Idem et de tota sententia censeas, ut in Regulis de absolute dictis ostendi, quod videlicet saepe aliqua simpliciter aut generaliter dicuntur, quae ad aliquas species aut circumstantias omnino restringenda sunt. In sententia non ita multarum

Item: Sit vero Deus verax, omnis autem homo mendax: id est, sic se rem habere agnoscatur. Sic Ananias seductor vocatur apud Ieremiam propheta: et Iesus vocatur filius Ioseph, ille autem eius pater. Sic dicit Hieronymus, Herodem doluisse de iuramento facto filiae: quia id convivae putarunt. Augustinus de mirabilibus Scripturae in quit: Saepe imaginariis rebus verarum nomina in Scriptura tribuuntur. Sic Act. 1. 10. duo angeli vocantur viri in vestitu albo, quia talis erat eorum species. Et Abrahamus tres viros excepit convivio. Iacobus luctatus est cum viro. Multae omnino

me imminui, illum vero crescere, scilicet in hominum opinione, ut modo dixi. Alioqui pro rei ipsius natura loquendo Baptista non decrevit ex Christi incrementis, sed omne suum incrementum ex illius solius plenitudine hausit. Falsa aut simulata aliquando verorum nomina obtinent, ut Augustinus annotat cap. 11. de mirabilibus Scripturae. Doluit rex Herodes, sed propter iuramentum, etc. Nam clare praecessit, quod voluit Baptistam interficere, sed metuit vulgus. Omnia igitur illa fuerunt hypocritica et subornata, ut dixi Matth. 14. Quaerere Deum, et

fit. Psalmo secundo, Dirumpamus vincula, et proiiciamus a nobis funes eorum. Psalm. 8, Quid est homo, ut memoriam eius habeas? et filius hominis, ut visites eum? Psal, 33, Consilium Domini in aeternum stabit, et cogitationes cordis eius in generationem et generationem. Ubi D. Augustinus admonet non esse inanem ταυτολογίαν, sed facere eiusmodi repetitionem ad vehementem et certam confirmationem. Tales iterationes sunt in Evangelistis innumerae. Matth. 10, Non est discipulus supra magistrum, neque servus supra dominum,

de convenientia Homericarum locutionum cum Sacris passim in hoc opere aliquid dictum est. Posset et Pindari magniloquentia in multis conferri cum sacrarum Literarum sermone: de quibus forte alias prolixius dicetur. Verum ut idea sacri sermonis aliquanto clarius pateat, D. Augustini de ea censuram ex 4 De doctrina Christiana adscribemus, in quorum initio dicuntur quaedam de doctoris officio: quae cum sint utilia, nolui excludere, inquit igitur ille: Debet igitur divinarum Scripturarum tractator et doctor, defensor rectae fidei, ac debellator erroris, et bona docere,

neque armata, sed tanquam nuda congreditur, ideo non adversarium nervis lacertisque collidit, et obsistentem subruit, ac destruit membris fortissimis falsitatem. Unum autem crebro et multum acclamatur ita dicentibus, nisi quia veritas sic demonstrata, sic defensa, sic invicta delectat. Hactenus Augustini sententia de Sacro stylo. DE SIMPLICITATE SERMONIS SACRI Multi dicunt sermonem sacrum esse simplicem, nec tamen declarant, quid simplicitatem eam vocent. Quare nos aliquid de ea re annotabimus. Simplex igitur sermo alias rudis,

igitur Hieronymus ad Paulinum: In Scriptura simplicitas et quasi utilitas verborum idcirco apparet, quo rudis et rustica concio facilius instrueretur: et non solum docti, verum etiam indocti pro suo singuli captu proficerent. Ac discere quidem incumbit ex aequo omnibus, docere non itidem. Et Divus Augustinus ad Volusianum ait: Si quidem divinitus visum est, ut sacra oracula simplici et perspicuo exararentur dictionis genere, ne praetendere quisquam possit, nihil a se in illis intelligi. Modus ipse dicendi, inquit, quo sacra Scriptura contexitur, quamvis omnibus accessibilis,

qui non tantum verbis in auditore cientur, sed etiam in loquente aut aliis proponuntur, ac quasi ostentantur, necessario auditorem movent, et sermonem quasi vivum efficacemque reddunt. Vehementiam seu δείνωσιν in sermone Paulino notavit olim August. lib. de Doctrina Christiana 4. quem locum supra citavi. De eodam sic Erasmus super Rom. 8 annotat: Totum autem hunc locum Augustinus lib. de Doctrina Christiana 4, cap. 20 profert veluti exemplar orationis, quae vehementiam, hoc est

movent, et sermonem quasi vivum efficacemque reddunt. Vehementiam seu δείνωσιν in sermone Paulino notavit olim August. lib. de Doctrina Christiana 4. quem locum supra citavi. De eodam sic Erasmus super Rom. 8 annotat: Totum autem hunc locum Augustinus lib. de Doctrina Christiana 4, cap. 20 profert veluti exemplar orationis, quae vehementiam, hoc est δείνωσιν cum ornatu coniunxerit. Iucunditas enim orationis partim est in gradationibus, Praescivit, praedestinavit, vocavit,

etiam tum visiones ac imagines rerum futurarum, promissionumque ac minarum Dei propositae, aut solis prophetis, aut etiam omnibus hominibus: item illa prodigiosa opera prophetarum, quibus futura depinxerunt. Huc referre possis etiam Sacramenta, quae sunt quaedam visibilia ac realia verba, ut ea Augustinus vocat. Hoc modo tota rerum natura inducitur, nos docens de Deo et vera pietate, Rom. 1, Act. 14 et 15, Sic bos et asinus nos docent agnoscere Dominum, et hirundo ac grus, quin et ficulnea teneritate corticis, ac productione foliorum nos monet observare tempus visitationis.

misericordia Dei et gratia Christi, abiiciendaque ac proculcanda omni gloriatione et fiducia operum. In capite de Efficacia sermonis sacri sunt plura eius exempla prolata. Quanta gravitate, austeritate simul et energia vel efficacia illa dicantur Gal. 3, quam tamen epistolam Augustinus ait tenui orationis filo conscriptam esse, exceptis paucis quibusdam: O'stulti Galatae, quis vos fascinavit, ut non crederetis veritati, quibus prae oculis IESUS Christus ante fuit depictus, inter vos crucifixus? Hoc solum cupio discere a vobis, Ex operibus legis spiritum accepistis, an

propositione contentarum, aut ad eam spectantium explicationem, videlicet peccati, iustitiae ac gratiae, legis ac renovationis. Verum non licet prolixius in illustranda methodo Paulina, et praesertim huius epistolae commorari, quae a multis est hactenus eruditissime exposita. Augustinus contra Cresconium asserit, Paulum fuisse dialecticum. Id sane abundê non solum ratio aptissima disserendi, qua utitur, ostendit: sed etiam praecepta quae proponit de definiendi, dividendi argumentandi ac refutandi peritia: quae omnia supra initio tractationis de Modo legendi sacras

in sapientia sermonis, ut evacuetur crux Christi? Ex hisce enim omnibus liquido aiunt patêre, eum nequaquam adeo eloquentem fuisse, ut a me praedicetur. Respondeo: Non simpliciter ille affirmat 2. Cor. 11, se esse imperitum sermonis: sed tantum veluti per concessionem quandam, teste Augustino: inquit enim: Quod si etiam sim rudis sermone, sed certê non cognitione. quasi dicat: Etsi maxime verum esset, quod isti calumniantur, me esse imperitum sermonis: hoc tamen non adeo magnum quid apud

monui. Sic multi partim rerum, partim sermonis ignari, aut alioqui etiam negligentius eius textum expendentes, Paulo infantiam tribuunt, quae in ipsorum potius iudicio haeret. Verum quo magis Paulina eloquentia a rudioribus etiam agnoscatur, inspiciantur illa quae supra ex Augustino de eo annotavi, cum in genere de Sacro sermone disservi. Quibus etiam accedat unum et alterum dictum Erasmi ex Annot. quae etiam non parum ad praesens institutum facient, et postea aliorum aliquot eruditorum censurae. Hic schema est, quod appellatur Graece

secundum, Patientia autem probationem: tertium, Probatio vero spem. Deinde additur periodus, et ipsa constans tribus membris: quorum primum est, Spes autem non confundit: secundum, Quia charitas diffusa est in cordibus nostris: tertium, Per Spiritum sanctum, qui datus est nobis. Huiusmodi ferme Augustinus. Quanquam mea sententia nihil vetat, quo minus priorem compositionem quatuor membris absolvamus, ut quartum sit: Spes autem non confundit, hic enim est finis gradationis. Deinde accinitur periodus, vel unico vel duobus membris constans: Quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris

qui datus est nobis. Quin et superiora cola possunt in bina commata dividi, ut comma sit: Quoniam tribulatio: et post minimum respirationis succedat, Patientiam operatur. atque idem de caeteris. Haec divus Augustinus fatetur nequaquam fuisse ab Apostolo affectata, sed eloquentiam ultro comitem fuisse sapientiae, nec sapientiam talem aspernari comitem. Idem super cap. 12. Rom. Ex hoc capite D. Augustinus profert exemplum moderatae

caeteris. Haec divus Augustinus fatetur nequaquam fuisse ab Apostolo affectata, sed eloquentiam ultro comitem fuisse sapientiae, nec sapientiam talem aspernari comitem. Idem super cap. 12. Rom. Ex hoc capite D. Augustinus profert exemplum moderatae simul ac modulatae dictionis, certe vix alius est apud Paulum locus compositior, atque (ut ita dicam) picturatior. Ut autem insigniora tantum indicemus, quantum dignitatis habet illa distributio. Sic enim vocant Rhetores, qua unum quodque redditur ei cui

vince in bono malum. Item: In alta sapientes, et humilibus consentientes. Caeterum comparibus membris et incisis similiter cadentibus et desinentibus sic totus sermo modulatus est, ut nulla cantio possit esse iucundior. Idem super Rom. 13. Augustinus adducens hunc locum, lib. de Doctrina Christiana quarto, capite vigesimo, quum fateatur reliquam orationem modulatam ac numerosam esse: tamen offenditur nescio quid extrema clausula, Et carnis curam ne feceritis in desideriis. mallet enim hanc compositionem: Et carnis providentiam in

feceritis in desideriis. mallet enim hanc compositionem: Et carnis providentiam in desideriis ne feceritis. Eant nunc, ac meam μικρολογίαν damnent in sacris Literis, cum tam minutula curae sint tanto episcopo. Et tamen quid hoc sit, quod offenderat Augustinum, nequeo divinare. Porro in concupiscentiis non ob id tantum in fine ponitur, ut consentiat cum ordine Graeci sermonis: verum etiam quod illic magis ferit aures. Nam carnis curam haberi non vetat, ideo velut ἐπιφωνεῖ in concupiscentiis. Apud

Apud Graecos prior pars, καὶ τῆς σαρκὸς πρόνοιαν, iuxta rationem accentuum, quam in compositione magis spectamus, est trochaicus dimeter catalecticus, posterior est trochaicus trimeter brachycatalecticus. Hunc sane locum adducit Augustinus, ut exemplum mediocris characteris, quem arbitratur exhortationi competere. Quanquam insunt et alia multa decora, velut ἐναντίωσις et ὁμοιοτέλευτον, in illis: Nox praecessit, dies

ad vehementiam. Sic enim totus hic sermo per contraria, per membra, per comparia, per similiter desinentia, per ἀναδιπλώσεις, aliaque id genus schemata variatur, voluitur ac rotatur, ut nihil esse possit nec venustius nec ardentius: unde divus Augustinus hunc locum producit in libris de doctrina Christiana, tanquam exemplum grandiloquae dictionis. Nam velut in ecstasin raptus tandem addit, Os nostrum patet ad vos, ô Corinthii. Hieronymus quoque interdum magnifice sermonem Paulinum celebrat, cuius unum aut alterum dictum

Bucerus quoque hanc eandem quaestionem de Paulina eloquentia prolixe tractat: cuius sententiam cognovisse operaeprecium fuerit. Sic igitur ille scribit in Praefatione epistolae ad Romanos: An D. Paulus adhibuerit artem dicendi? D. Augustinus in quarto de Doctrina Christiana hanc quaestionem pertractat, estque in hac sententia, quod Apostolus praecepta quidem eloquentiae secutus non sit, eloquentia autem secuta sit illius sapientiam: sed eloquentia quae ipsum decuerit. (nam aliis alia ratio dicendi competit) ista vero hic

Paulinae scriptionis quiverit discernere. Sed multi adhuc sunt, qui a lectione Paulinarum epistolarum eo nomine abhorreant, quod videatur tam horride et barbare loqui, ut legentes taedio afficiat, neque facile sensus eius comprehendantur. His occurremus, Pauli dictionem, si credamus Augustino, libro quarto de Doctrina Christiana, non prorsus destitutam esse iusta ratione dicendi: non quod is eloquentiam captaverit, sed quod ea sapientiam eius comitata sit. Nam is indicatur apposite dicere, qui praeclarissimarum rerum tractationem suscepit, et omnia ea dicit quae necessaria

non prorsus destitutam esse iusta ratione dicendi: non quod is eloquentiam captaverit, sed quod ea sapientiam eius comitata sit. Nam is indicatur apposite dicere, qui praeclarissimarum rerum tractationem suscepit, et omnia ea dicit quae necessaria sunt, neque illa tractat aliter quam oportuit. Augustino subscribit Chrysostomus, lib. 4 de Sacerdotio, ubi distinguit eloquentiam, quod alia sit praestigiatrix, ad quam homines obstupescunt, cum videant tolli quae sunt infima, et poni sublimia, fucis haec agit, et imposturis: hanc in Paulo non reperiemus. Est altera eloquentia, quae multum

Apostolus videtur deprecari sermonis imperitiam, licet rerum scientiam sibi vendicet. Et Petrus apostolus in postieriori sua Epistola fatetur Paulum habere in suis Epistolis multa difficilia intellectu, quae parum eruditi et firmi homines ad suum exitium pervertant. Ista videntur his opponi, quae Augustinus et Chrysostomus tradiderunt: sdd facile salvuntur. Quod enim conqueritur Origenes de hyperbatis, hiatibus et imperfectis orationibus, eo nomine potest excusari, quod non frigide Apostolus egerit: sed ex animo tam ardenti scripserit, ut quandoque extra seipsum videri possit

tunc et diabolus et mundus omnes suas machinas ad eos oppugnandos et perdendos adhibebunt. Postremo per Allegoriam significare potest vitae innocentiam. Quod tamen ieiunium, non tam in sacris Literis, quam apud patres invenitur, ut apud Chrysostomum Homilia 9 super Genesin, et apud Augustinum super Ioannem. Qui cum viderent multum in sacris Literis ieiuniorum mentionem fieri, nec tamen intelligerent, quidnam ieiunia ad pietatem tantopere facerent, libenter ea ad abstinentiam vitiorum transferebant, freti etiam 58 cap. Esaiae, non satis (ut arbitror) intellecto.

ad ipsum Meschiam proprie (si modo recte intelligatur) eiusque unicum expiatorium sacrificium, cuius illa omnia erant typi ac picturae, ablegat. Sed de hoc genere locutionum et praedicationis operum infra aliquid dicetur plenius. 8 Alias quoque urgentur et flagitantur bona opera, teste Augustino, et reprehenditur vitiositas hominis: ut et sciamus quid a Deo, ut id in nobis operetur, petere debeamus, et ad petendam perpetuam Spiritus sancti gubernationem, opemque excitemur, continuis gemitibus ac suspiriis illud Augustini ingeminantes: Det Deus quod iubet, et iubeat quod velit:

8 Alias quoque urgentur et flagitantur bona opera, teste Augustino, et reprehenditur vitiositas hominis: ut et sciamus quid a Deo, ut id in nobis operetur, petere debeamus, et ad petendam perpetuam Spiritus sancti gubernationem, opemque excitemur, continuis gemitibus ac suspiriis illud Augustini ingeminantes: Det Deus quod iubet, et iubeat quod velit: sicque virtus Dei perpetuo sit in nostra imbecillitate efficax, illustreturque et perficiatur. 9 Alias disserit Scriptura de bonis operibus aut cruce nostra, quae etiam inter bona opera computatur, consolationis nostrae

peccatorum, quae etiam in aliorum spiritualium petitione subintelligitur. Quid enim daret Deus boni, si non esset propitius ac favens? 16 Cum Deus bona opera remunerat, sua in nobis dona coronat, teste Augustino, aliisque patribus. Quod observandum est, ne quis nobis nostrisque meritis id impie adscribat, quod gratuitae Dei misericordiae proprium est. 17 Bona opera sequuntur iustificatum, non praecedunt iustificandum, inquit Augustinus, et Scriptura saepe idem docet. Quae sententia

Deus bona opera remunerat, sua in nobis dona coronat, teste Augustino, aliisque patribus. Quod observandum est, ne quis nobis nostrisque meritis id impie adscribat, quod gratuitae Dei misericordiae proprium est. 17 Bona opera sequuntur iustificatum, non praecedunt iustificandum, inquit Augustinus, et Scriptura saepe idem docet. Quae sententia tollit non tantum meritum, sed et omnem praesentiam necessitatemque bonorum operum ad salutem. 18 Deus ut longe benignissimus pater, etiam minimas nostras opellas aut officiola habet acceptissima, et magnifice praedicat et ornat:

transtulerunt. O inscitiam ac furorem quavis talpa caeciorem. 16 Saepe Evangelicae promissiones legalibus formulis et verbis proponuntur. Isa. 1, Lavamini, et mundi estote. Hoc dictum videtur a nobis propriam mundiciem flagitare, cum revera aliena, aut Christi nobis offerat. Ideo Augustinus crebro inculcat, Deum mandando et flagitando docere, quid velit nos ab eo per Christum petere, et gratias accipere. Sic alias indicat, Convertimini ad me: alias dicit, conversurum nos esse ad se. Quare dicendo, Convertimini ad me, non nostras vires praedicat, quasi nos possimus nos ad

est, quam quandoquidem Deus praecipit, ut ei perfectissime obediamus: et obedientibus iustitiam vitamque pollicetur, istam esse unicam salutis viam, nosque omnino posse legi Dei plene obedire. Verum Paulus et Augustinus docent, ideo Deum impossibilia flagitare, ut nos agnoscentes nostram iniustitiam et infirmitatem, ad Dei gratiam ac misericordiam in filio ipsius propositam confugiamus. 22 Scriptura plurimum utitur communis vitae phrasibus in omnibus materiis, adeo ut etiam Deo membra et

iustificatum, non praecedunt iustificandum. Non pertinent quidem propriissime haec Theologica sententia ad hoc nostrum institutum, sed veluti parergon quoddam aut etiam appendix praecedentibus, adiiciatur, cum rerum ipsarum sit maxima cognatio. ¶ Quod bona opera (sicut D. August. lib. de Fide et operibus pronunciat) sequantur demum iustificatum, non praecedant iustificandum: falsoque dicatur, quod fides nunquam sit sine bonis operibus, si de actu, non de potentia sola praesentiae eorum id dictum intelligas, praesertim in prima iustificatione, non ista quotidiana

sui libri ibidem Rofensis adscripsit notabile dictum, Fides operibus foeta ante partum iustificat. Hîc audimus Rofensem fateri, fidem in iustificatione non habere bona opera actu, sed tantum potentia: quia talis arbos sit, quae suo tempore bonos fructus ferat. Melius nihilominus est Augustini dictum, quod simpliciter dicit: Bona opera sequuntur iustificatum, non praecedunt iustificandum. quo ostenditur, fidem iustificantem initio plane sine bonis operibus esse. 11 Tolerabilior est quidem locutio, Fides foeta bonis operibus, aut habens bona opera in potentia,

et bonos fructus ante bonam arborem, et bona opera ante iustificationem ponamus: unde multiplices corruptelae articuli iustificationis ubertim scaturiunt, sicque paulatim in Papatum retrogradi redeamus. DUPLEX IUSTITIA ET IUSTIFICATIO. Augustinus disserit 1 lib. de perfectione iustitiae contra Caelestium, duplicem esse piorum iustitiam et iustificationem: perfectam alteram, et alteram imperfectam. Eodem facit, quod nostri separant personae acceptionem a novae obedientiae acceptione. Verum autem est, quod Scriptura

natum: in quo dubio explicando, quomodo civis fuerit, sudant multum Graeca scholia. At historiae Romanae indicant, eam urbem iure civitatis Romanae ab Antonio donatam esse. Appianus Alexandrinus dicit illam eam fecisse liberam, et a tributis immunem, quia constanter contra Cassium et Brutum pro Augusto et Antonio steterant, ingentiaque inde damna perpessi fuerant. Accidit hoc forte 10, aut circiter annis ante nativitatem Pauli. Strabo quoque refert, eum fuisse munificum erga illos, eorumque ardentissimis Philosophiae studiis apprime delectatum esse. Utile igitur admodum esset,

substantialique parte, quam Scriptura praecipue arguit et accusat. Infinite vero et pene inexplicabiles disputationes Theologorum sunt de originali peccato, cum praeter reatum ob primi hominis lapsum quaeritur, quid etiam ulterius mali consecutum sit in homine. Pelagiani, teste Augustino, negabant peccatum esse substantiam, sed esse potius nomen sine substantia. Manichaei dicebant esse quiddam separabile ab homine, et non ex lapsu Adami ortum, sed sic a malo illo Deo creatum. Eos nunc Scholastici aliqua ex parte sequuntur. Pighius Papistarum promachus, reiicit

salutarem pietatem proponit. Denique et hoc expendamus, quod cum Pythagoras, Plato et Cicero dicant, eum qui rebus nomina imposuit τὸν ὀνοματουργὸν, longe sapientissimum fuisse: oportet unam quamque linguam eo praestantiorem augustioremque esse, quo a celebriori praestantiorique artifice aut architecto profecta est. At haec sive ipsum viventem Deum, sive primos illos parentes, in sua integritate Deo ac omni vera sapientia plenissimos, authores habuit, necessario certe omnium longe praestantissima, dignissima et

augustioremque esse, quo a celebriori praestantiorique artifice aut architecto profecta est. At haec sive ipsum viventem Deum, sive primos illos parentes, in sua integritate Deo ac omni vera sapientia plenissimos, authores habuit, necessario certe omnium longe praestantissima, dignissima et augustissima fuerit. Sed nolo in hoc dignitatis loco immorari diutius, transibo ad locum utilitatis, quoniam ea machina maxime hominum corda permoventur. Verum non agemus hîc de inhonesto, aut etiam pecuniario utili: sed de eo, quod ad aeternam felicitatem conducit, quod prorsus cum

proximorum seculorum, vel infelicem expositionem Scripturae scriptorum, qui ante haec tempora vixerunt, ac linguas ignorarunt, deplorare, aut etiam insectari liberet, nimis spaciosum campum et veluti vastum quoddam mare ingrederemur. Nam ut taceamus alios levioris notae scriptores, ipsemet Divus Augustinus super Psalmos scribens, ita eos infeliciter, imperitia Hebraeae linguae exponit, ut potius suas quasdam pias meditationes conscripserit, quam ipsos exposuerit ac illustraverit. Non enim raro ei (quod pace tanti viri dixerimus) aliud pes, aliud rhythmus canit aut agit. Contra autem

studio ac fine, quod ex pluribus versionibus diligenter inter se collatis, se certum ac genuinum sensum obscurorum locorum habere posse sperarunt. At quanto id clarius ex ipsis fontibus Hebraeis habere potuissent? Origenes iam ingravescente aetate Hebraeam linguam didicit, sicut et Augustinus Graecam, ut ipsemet in suis confessionibus narrat. Didicerat eandem et ante Origenem Panthenus, Heraclas et Clemens. Narrat vero gentilis meus Hieronymus, unicum sui temporis in Ecclesia linguarum asylum, de se, quanta diligentia Hebraeo sermoni incubuerit: ac tandem

de se, quanta diligentia Hebraeo sermoni incubuerit: ac tandem concludens, inquit, Et gratias ago Domino, quod de amaro semine literarum dulces fructus carpo. Haec Hieronymiana praedulcis messis nos quoque ad similem sementem indefesso studio laboreque faciendam lactet alliciatque. Augustinus porro Epistola octava ad Hieronymum inquit: Ut veterum librorum fides de Hebraeis voluminibus examinanda est: ita novorum Graeci sermonis normam desiderat. Idem celeberrimus scriptor inquit in libro de Vera religione: Locutio divinarum Scripturarum secundum cuiusque linguae proprietatem

indeficientem et hominibus et angelis exhibet lectionem. legat hîc vivum verbum, et in mandato meditetur Christiana religio, et inveniet ex hac Scriptura omnium doctrinarum regulas promanasse, et hinc nasci et huc reverti quicquid Ecclesiastica continet disciplina, etc. Augustinus ad Vincentium: Negare non possum, nec debeo, sicut in ipsis maioribus, ita multa esse in tam multis Opusculis meis, quae possunt iusto iudicio et nulla temeritate culpari. Idem ad Vincentium Donatistam: Noli, frater, contra divina, tam multa, tam clara, tam indubitata testimonia

in patribus reperias, plurima supra modum, ultraque omnem rei veritatem vel amplificata, vel etiam extenuata. Sedulo enim illam veterem Rhetorum regulam observarunt: Petas quod iniquum est, ut quod aequum est auferas. Multa etiam sunt apud eos contradictoria, multa denique falsa: quod ipsemet Augustinus de suis et aliorum patrum scriptis testatur. Quale nihil in sacris Literis reperies. Saepe patres sibi admodum male constant, et quae in una pagina altera manu large dederunt, ea paulo post insequenti prorsus auferunt. At contra in Scriptura, quae optime sibi constat, nihil tale

nunquam ad veritatis cognitionem perveniemus. 23 Non velle esse contentum Scripturae iudicio, sed ab ea tanquam obscura, veluti appellationem quandam accipere et dare ad patres, est in infinitium mare progredi: et revera omne definitivum iudicium ex ecclesia tollere. Si enim vel ex uno Augustino utraque pars incoeperit colligere quae pro se facere videbuntur, cum contrariis testimoniis conferre, illa refutare, sua confirmare, et ad omnes novas adversariae partis obiectiones respondere, quando tandem erit finis litis? Quantô magis erit in exhaustus labor, et infinitum tempus ad

et alii Ethnici de suis orientibus et intereuntibus oraculis dissertarunt. 25 Etiam postea, cum habuit Ecclesia Patres et Conciliorum canones, tamen semper in novis synodis ac certaminibus ipsam potissimum Scripturam habere et urgere pro summo iudice voluit: ut inter alia etiam Augustinus indicat, qui ipsam quoque sacrosanctam Nicaenam synodum reiicere adversarios patitur, et solius Scripturae aut verbi Dei gladio secum concurrere flagitat. Sic enim inquit: Sed nunc nec ego Nicaenum, nec tu debes Ariminense, tanquam pium praeiudicaturus, proferre concilium.

quid et cui credam, cum Scriptura sit obscura, et patres multa male senserint ac dixerint: sicque in dubitatione ac moerore, adveniente satanae tentatione, tandem illaqueabitur, submergetur et interibit. 28 Sed obiiciunt impii ministri Antichristi, Ecclesiam esse supra Scripturam, quia Augustinus dicat contra Epistolam Fundamenti: Evangelio non crederem, nisi me Ecclesiae moveret autoritas. Si quaerimus, quid hic vocent Ecclesiam, dicunt synodum. Si porro urgemus quid hic nominent Synodum,

legatos, et reliquos ab ipso in certum locum convocatos. Sic sub nomine ac praetextu Ecclesiae, dogmata, verbum ac decreta impii istius Pontificis, viventis Dei decretis et verbo praeferuntur. An non est hoc sese efferre supra viventem et omnipotentem Deum? Quod autem ad dictum citatum Augustini attinet, dupliciter alicui creditur ac obeditur: vel ut vero ac summo Domino, qui proprie ius mandandi ac prohibendi habeat, quique suo nomine aliquid mandat, idemque etiam mox prohibere, si ei videatur, potest: vel ut testi ac ministro, qui non suo nomine suave autoritate venit aut

talisque praeco et Heroldus extremo acerbissimoque supplicio afficeretur. Talis prorsus honos et isti impiae synagogae conciliabuloque eiusque Antichristo continget. Testis non est Dominus rei testatae, sed minister: sic et Ecclesia Scripturae aut verbi Dei. Haec sententia dicti Augustini ut verissima mihi semper placuit: sed reperi nunc primum eandem in Michaelis Medinae regis Hispaniarum theologi volumine Venetiis impresso, cuius verba adscribere operaeprecium censui. Quanquam mihi, dum Sanctarum scripturarum dignitatem expendo, nunquam haec Scripturarum et

censui. Quanquam mihi, dum Sanctarum scripturarum dignitatem expendo, nunquam haec Scripturarum et Ecclesiae comparatio probari potuit, tantum abest, ut hic duabus postremis sententiis, quae Ecclesiam eisdem scripturis canonicis praeferunt, ex animo faveam. Nam quod ex hoc Augustini dicto, Evangelio non crederem, si Ecclesiae non crederem, priores Ecclesiae quam Scripturarum maiorem authoritatem persuadere conantur, prorsus est futile. Et ut hanc eius loci interpretationem, quam hi haeretici a catholicis in angustias coerciti omnino contra mentem et animum Augustini

ex hoc Augustini dicto, Evangelio non crederem, si Ecclesiae non crederem, priores Ecclesiae quam Scripturarum maiorem authoritatem persuadere conantur, prorsus est futile. Et ut hanc eius loci interpretationem, quam hi haeretici a catholicis in angustias coerciti omnino contra mentem et animum Augustini comminiscuntur, omittam, profecto ex eo, quod Ecclesia canonica Scripturas ostendit, et eas a falsis discernendi potestatem exercet, eam eisdem Scripturis authoritate praestare infirme colligitur: nisi etiam is qui inter hominum confertissimas turbas mihi regem ostenderet, potioris etiam

conferenda. Ostendit notarius, publicusque tabellio, hanc aut illam scripturam esse regis, atque ita ostendit, ut illi tantam fidem adhibeamus, quanta humana negotia postulant: quis tamen tam insanus, ut tabellionis authoritatem, cum regii, aut cum imperatorii scripti authoritate componant? Ex Augustini igitur dicto, non aliud, quam quod in praecedentibus astruximus, elici potest: nimirum et in libris canonicis dignoscendis, et in eorum interpretatione, ac perinde in sacrae religionis dogmatibus

Papistarum calumniam dicit, Scripturam esse fontem veritatis. Contra vero affirmat, inscitiam Scripturae esse originem erroris, cum ad Pharisaeos inquit: Erratis, nescientes Scripturas. Et in veteri Testamento toties inculcatur: Populus meus perit sine scientia. 30 Praeclare D. Augustinus contra istam Papistarum blasphemiam scribit, super Epistol. Ioh. Tract. 2, cum inquit: Contra insidiosos errores Deus voluit ponere firmamentum in Scripturis, contra quas nullus audet loqui, qui quoquo modo se vult videri Christianum. Quae beatissimi patris sententia

pronunciare ac exequi, quae iusta piaque sunt, in suo regimine ac regione possent, qui vel maxime ad servandas leges disputationis gravissime obligentur. Sexto, norma iudicii sit in iure, seu quatenus de facti aut sententiae qualitate disputatur, Verbum Dei, tria Symbola, Confessio Augustana, Apologia, et Smalkaldici articuli. Aliquid valeant et primitivae Ecclesiae Concilia, aliaque piorum hominum scripta ac sententiae: non tamen tantum, ut ullo modo cum verbo Dei comparentur. Lutheri nihilominus constans et perpetua sententia, tanquam electi organi Dei ad instaurandum

ad Ecclesiam pergat, et eam, si cum Scriptura non concordat, iuxta priscorum aut suum intellectum in operis exercitio impune spernere possit, et Scripturae inhaerere. Haec (nota) est omnium sane intelligentium sententia, qui Scripturarum authoritatem, aut intellectum (ut Augustinus de Evangeliis dicit) in Ecclesiae approbatione fundant, quae unam accipit, et alteram abiicit: et non e converso, Ecclesiae fundamentum in Scripturarum authoritate locant. Possibile non est, Scripturam quamque, sive ipsa praeceptum, sive consilium contineat, in eos qui apud

vestrae sumimus argumentum. Puta dicitis: De Ecclesiae potestate nemo Catholicus ambigit: sed quod illa veritatis columna sit, quae cathedrae Petri ac Romanae sedi adhaeret, nondum probatum est sufficienter. Iam hoc (nota, quis sit supra verbum Dei) per Scripturas ab illa Ecclesia approbatas, Augustinus in allegato loco et alibi, Hieronymus ad Damas. 24. quaest. 1. Haec est fides per Ambrosium, Athanasium, ac alios laudatos doctores et Ecclesias, a principio hoc ex ore Christi prolatum, Tu es Petrus, et super hanc petram: verum esse asseruit, docuit et praedicavit: et promissio Christi,

quod inferi adversus ipsam nunquam praevalebunt. (nota) ad eam Ecclesiam, quae ad ipsam sedem tanquam primam unita est, pertineat, hactenus veraciter tenuit, licet non omnes in ea sede successive praesidentes in sanctitate prima perstiterint. Non tamen hoc cathedrae obfuit, neque obest, ut idem Augustinus in praeallegata Epistola scribit. Veritas enim cathedrae per Christum alligata est, quando dixit, Supra cathedram Moysi sederunt Scribae et Pharisaei, quae dicunt facite: non personis, quia ait, Quae faciunt, facere nolite: credendum est, hanc sedem sacratissimam, quo ad locum etiam

Solt ihr wissen / das derselb an kein Person weder Prelatens / Kirchendieners / noch sunst gebunden ist. (Erst freilich nicht gebunden an euere dreifache kron / spitzhuete / Cardinalshuete / und Bischoffe auss Seidon) wie der heilig Cyprianus / und nach ihme der heilige und hochgelerte Augustinus / sampt der ganzen Catolischen Kirchen / vor tausend jaren und noch / gelert und geschrieben haben / sunst wueste keiner / ob er einig Sacrament der Kirchen je recht empfangen heit / oder empfangen wurde. Sonder Gott wirket eigener und Guettlicher kraft / durch den Diener / als durch ein

edita est, ut vel ex hoc solo liquidssime appareat, tum illum centonem mere humanum figmentum esse ac temere pro libitu arbitrioque sacrificiorum modo auctum, modo diminutum, modo sic, modo aliter formatum et reformatum fuisse. Quod et ipsorum divus Gregorius magnus Papa abunde ostendit, cum suo Augustino Anglico, ut novam formam Missae Anglis tradendam suo arbitrio componat, circa 600 Domini annum suadet. Hinc etiam cerne, pie Lector, qualem normam iudicii isti Tridentini seductores, in diiudicandis controversiis et constituenda Religione ac Ecclesia adhibeant: nempe, primum

Tridentinum sit ab omni iure, pietate ac aequitate Ecclesiastici iudicii alienum: quam etiam non conveniat tot decretis ac promissis Caes. Maiest. et comitiorum totius Imperii: monstratum quidem hactenus a plurimis, et quidem etiam ab ipsis illustriss. Principibus ac statibus confessionis Augustanae, pluribus recusationibus ac protestationibus scriptis, oblatis, ac utraque lingua editis, quarum aliquot summaria argumenta etiam Sleidani Historiae passim inserta sunt: sed monstrabitur forte aliquando ope beneficioque filii Dei, Antichristum patefacientis, adhuc plenius et accuratius,

corruptionem quomodo Moses ostendat 316. 317 auditorem qualem Aristot. sibi esse velit 10. qualem sacrae literae. ibid. in Auditore plurimum esse situm I auditus in Scripturis Sanctis quis III Augustinus linguae Hebraeae imperitus 384. quomodo Psal. exposuerit. ibid. qua aetate Graecam linguam didicerit 387. quid vocet signa 78. 79. quid res. ibid. August. de sacro stylo sententia 263 aures cur Deo

in Scripturis Sanctis quis III Augustinus linguae Hebraeae imperitus 384. quomodo Psal. exposuerit. ibid. qua aetate Graecam linguam didicerit 387. quid vocet signa 78. 79. quid res. ibid. August. de sacro stylo sententia 263 aures cur Deo tribuantur 199 auribus percipere, in Scripturis Sanctis quid III authoris mens in explicando non negligenda 68 authores nostri utrum sapientes, an eloquentes

definitio a sententia quomodo differat 368. unius, aliorum est exclusio 209 definitionis proprietas 368 dehortandi verba quomodo saepe accipienda 220. 221 δείνωσιν in sermone Paulino, quomodo olim Augustinus notarit 272 demensum et pensum voces latinae unde 337 demittere caput aut faciem 330 demonstrationes Scripturae S. 39 demonstrativum pronomen Hoc, crebro iterari in Iohanne 302. 303 Demosthenes, quo orationis

ex Legis operibus cur nemo iustificetur 177 legis praedicatio qua analysi a Paulo instituta 291. praedicatio qualis in Sacris literis 314. primarius sensus 351. totius divisio 30. vis quanta 237 usus 253. 254 de Legis usu, Augustini sententiae 83 legi ceremoniali quomodo Christus velamen detraxerit 346. item apostoli. ibidem legi morali quomodo Christus velum detraxerit. ibid. item Paulus. ib. legi quae mala Paulus tribuat 253 etc.

in Promissione corpor ali etiam comminationem aeternam contineri 315 promissiones de semine benedicto a Mose in sua historia annotatae 358. terrenae cur maxime ad populum Veteris Testamenti pertinuerint 31 promissionum legalium ab Evangelicis distinctio Augustini 30. legalium et Evangelicarum distinctio. ibid. promissionibus temporalibus plerisque adiunctae spirituales. ibid. Pronominis demonstrativi in sacris usus 157 pronomina affixa interdum accidenti addi 188

283. vera varietas 257. 258. variae species 261 repetitiones attentionis ac docilitatis caussa nonnunquam fieri 256 de Repudii libello contrarietas explicatur 24 res mala in Iona quatenus laudetur 306. monens auditorem quid 270. 271. quid Augustino 78. 79 rei semel dictae repetitio, in sacris est confirmatio 92. vera et plena scientiae quae 21. unius qualis tractatio 227 rei uni unum tantummodo nomen tribui 26 res duplices 133. 134. ex verbis iudicandae 162. 163. malae cum

gradus quis 14 rerum cognitio ante omnia necessaria 327. copia in Sacris unde sit 239. 240. consideratio 131. et sententiarum in sacris literis copia maxima 284. 285 in Rerum gestarum narratione quid observandum 95 rerum in Theologia iuxta Augustinum divisio 78. 79. natura quomodo observanda 162. 163. notitia magnum adiumentum ad sermonis intelligentiam. ibid. obscuritas et difficultas difficilem scriptoris parit intellectum 3. tractationes

et Christo testimonia 443 Sibyllini libri quibus a Romanis commissi 424 Sicut quam notam habeat 203 Sidonius unde suam sanctam missam probare conetur 388 a Significatione propria quatenus non recedendum 167 Signa quid Augustino 79. 80. sacramentalia 196 Similis cum assimilato qualis mixtio in sacris 229. species 196 Simile 55. Chrysostomi 75. Hilarii. ibid. obscurius quomodo aliquando applicetur 203 Similitudo 201. a metaphora quid

si instructus venerit. Postulationi domini bani satisfaciendum est, licet certe nos magis indigemus hoc tempore magistris quam sua spectabilis dominatio. Hec raptum. Cum his reverendae dominationes vestrae felicissime valere desideramus. Sciscii 27. Augusti 1591. Reverendarum dominationum vestrarum servitores deditissimi, spani Sciscienses. PS. Remur profugam alibi ad Brezt ob vestituram esse a nostris submersum atque ideo non comparuerit uspiam.

verbis saltem ad diem Lunae usque. Mandavimus tamen Czetin et vulnerato Wokoy ut quam primum curent eos reducere aut alios conquirere; interea pecuniam mittant conducendis. Hoc voluimus vestris reverendis dominationibus scribere. Ex Kapela ultima Augusti 1591. Vestrarum reverendarum dominationum servitores, spani Sciscienses. A tergo: Reverendis dominis capitulo ecclesiae Zagrabiensis etc., dominis et patronis nobis colendissimis.

z koga hochete razmeti vassa milozti bolje i weche sto mizle Turczi. A od gozpodina bana chakajte veche nowin doztha zleh. Infra 15 dies non est metuendum, sed postea. Valerent dominationes vestre reverendae felicissime. ultima Augusti 1591. Reverendarum dominationum vestrarum servitores, spani Sciscienses. A tergo: Reverendis dominis capitulo ecclesiae Zagrabiensis etc., dominis et patronis colendissimis.

praemissa salute, officiorum nostrorum deditissimam commendationem. Bombardarii nuper assumpti sollicitant, ut quid velimus quaeve mens nostra esset de illis aut retinendis ulterius, aut vero aliorsum hiematum dimittendis; qua de re certiores cupimus fieri. Augusti mensis salarium perceperunt, labentis Septembris restat soluendum. Mittemus itaque illos ad reverendas dominationes vestras proximo die Lunae pro stipendio et bibalibus ut fidelis oficii sentiant fructum. Nobis non est pecunia ut eos solvamus: interea rescribant reverendae dominationes

alios, qui contrarium impiis illis sonant. Plotini libri, uno aut alieno excepto, maxima sunt erga Deum pietate plenissimi. Procli quoque Theologica elementa et Damascii libri de Principiis, eandem continent pietatem. Hi Platonici, quia pauculis mutatis christiani possunt fieri, sunt a D. Augustino, nobilissimi philosophorum omnium, sepissime appellati. Hos adamarunt, in multis sunt secuti, Theologi christiani veteres fere omnes, Graeci et Latini. Quos adhortatores, cur respuistis, tu cum collegis, viri catholici, ac pii, et de pietate christiana, optime meriti? Estote

Sixtus Senensis, duos fuisse Zoroastres tradit: Alterum ex Diogene Laertio, Persem Magorum principem qui verae magiae fuerit inventor primus. Alterum Bactrianorum regem, qui sit a Nino in bello victus. Et qui primus verae magiae fuerit corruptor, de quo Plinium, Iustinum, et Augustinum scripsisse asserit. Qui si duo sunt revera, licet, et tertium addere de quo Clemens Alexandrinus lib. V. Strom. Ita scribit: Erus iste, Zoroaster est, qui de se ipso hoc scripsit. Conscripsi Zoroaster Armenii, genere Pamphylius, qui in bello mortuus, ad inferos descendi,

9.11  Vixisses utinam Dux inclyte, forte laboris
9.12  Ingenui vati praemia digna forent. Henrici Angli Iesuitae e Seminario Augustano.
10.1  Sive Uticae moriens, seu qui Chartaginis hostis
10.2  Extitit, illustris vixit uterque Cato.
10.3  At minor hic, pueris mores quia fingit honestos,

manum. Salpa.
3.167.1  Pinguior, et multo squamas interlitus auro
3.167.2  Salpa sub Augusto mense natare solet. Lutaria.
3.168.1  Pinguis es interdum, vilis neque caena putaris,
3.168.2  Ad tibi de

Bibliographia locorum inventorum

Auctores varii (1590) [1590], Epistolae Siscienses, versio electronica (), Verborum 11.224 (pro tem), Ed. Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [aavvsisakepist].

Petrić, Frane (1529-1597) [1591], Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica (, Ferrara), Verborum 7671, Ed. Erna Banić-Pajnić [genre: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [word count] [petricfzoroaster].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report