Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Parth?[IoU].* Your search found 4332 occurrences
First 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1001-1100:1001. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] certo prędici carmine Vatum,
1002. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Vrbs, cum gente noua cum toto affluxit Eoo.
1003. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si rex demum Israel iste:
1004. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Ignarum teneant ni prouida fata futuri.
1005. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
1006. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] linguę hominum pariter diuumque sonarent
1007. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
1008. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fętum sine mare recentem
sine compare fętum,
1009. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] omnis posthac prorsus uentura propago.
1010. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Innocuique status ritu mox nata parentes
1011. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sibi, sponte et quod prouenit horto,
1012. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Inde. . . 259 illos] Lc 24, 30
repugnantem ducunt nil amplius, utque
1013. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] adhuc alia de me ratione periclum,
1014. Beneša, Damjan. De morte Christi, versio... [Paragraph | SubSect | Section] grandes numerosoque agmine pisces,
1015. Beneša, Damjan. Epicedion in morte Jacobi Boni,... [Paragraph | Section]
1016. Beneša, Damjan. Epicedion in morte Jacobi Boni,... [page 137 | Paragraph | Section]
1017. Beneša, Damjan. Epicedion in morte Jacobi Boni,... [page 139 | Paragraph | Section] Et curas hominum miseranti nuper inanes.
1018. Beneša, Damjan. Epistulae ad principes, versio... [page 205 | Paragraph | Section] nuper Rodum Pannoniasque deuictas, aditam Germaniam, et ingentes inde prędas auectas, metumque esse rerum omnium internitionis. Tum quam grande studium curaque principibus Christianis debeat incumbere, ut labenti reipublicae succurratur, pręsertim Tuę Maiestatis pro nomine quod geris, totque partis titulis Regum Francię! Deplorem item in mutuum odium infestos principum animos, totam Christiani status rempublicam cotidie atteri, Maumetanos recipere inde uires. Sed breue est ad dicendum quod datur epistolaris occassio: quam breuissime ergo fieri potest expediatur, quod
1019. Beneša, Damjan. Epistulae ad principes, versio... [page 209 | Paragraph | Section] a generali generali… sententia ] generali sententia FeFr quadam sententia rerum uim et robur penes unitatem consistere, unitateque destructa uires labi; porro in rebus natura constitutis ut formam esse, quę rem perficiat et rationem propriam tribuat, ita partium quoque esse propriam excellentiam peculiariaque munera. Atque inde quam apte rerum ruina olim inuecta sit quis non uideat, imperio imminuto, factionibus excitatis Guelforum Gibilinorumque, ecclesiasticis arma rapientibus, neglecto animi cultu, et omni iniuria dominatum sibi uindicantibus,
1020. Beneša, Damjan. Epistulae ad principes, versio... [page 209 | Paragraph | Section] munere diu ex quo abutuntur. Spirituali enim non excolitur ager animę, ut fructus uitę dignos redderet, et probitas inter homines uelut Lucifer fulgeret, sed omni ingenio statur, ne opes sibi imminuantur. Temporali uirium magna pars decessit destructa corporis integritate, ut simul quoque munera partium conciderint, quę antea sibi (dum corpus constaret) mutuo erant auxilio. Tantę calamitati ut hodie subueniatur, neminem uideo nisi Maiestatem Tuam, Imperator Auguste, neque rem magnę operę esse. Maiestas Tua apicem totius dominatus tenet: secundum tamen tertium quartumque
1021. Beneša, Damjan. Epistulae ad principes, versio... [page 213 | Paragraph | Section] dignitatem et confirmatam rerum suarum salutem.
Atque ut reuertar eo, quod exemplo proposui: utinam fuerint hi panes, qui latebant apud puerum! Quamuis tamen senex, ego ob imprudentiam merito puer possum existimari. Sed qualescunque hos utinam Christus dominus noster in totum populum partiretur, ut inde omnes satientur, tandemque cuncta pacentur! In hanc eandem materiam scripsi ad regem Francorum, hortatus principem ad perpetuę pacis et illustrissimę dignitatis rationem ineundam.
etc. Fratribus honorandis.
se cernere possit euntem,
(100)
Illustrissimum et Magnificum Andream Comitem a Gorka Castellanum Posnaniensem, summumque maioris Poloniae Capitaneum: qui virtute, splendore, magnitudine animi, aliisque praeclaris dotibus nemini hac aetate clarissimorum hominum facile concesserit, iamque re perfecta, parantem isthuc proficisci, partim vt post ingentes erumnas tuo iucundissimo conspectu sapientique oratione recrearer: non enim abhorres ab eorum congressu (quacumque fortuna sunt) quos tui cupidissimos et obseruantissimos esse cognoscis, partim alios quoque fautores et amicos inuiserem: praecipue excellentissimum Ioannem
hominum facile concesserit, iamque re perfecta, parantem isthuc proficisci, partim vt post ingentes erumnas tuo iucundissimo conspectu sapientique oratione recrearer: non enim abhorres ab eorum congressu (quacumque fortuna sunt) quos tui cupidissimos et obseruantissimos esse cognoscis, partim alios quoque fautores et amicos inuiserem: praecipue excellentissimum Ioannem Comitem a Tarnow Castellanum Cracouiensem, pace belloque clarissimum, Reuerendissimum et amplissimum Samuelem Episcopum Plocensem, Cancellarium Regni Poloniae, mansuetudine, pietate, eloquentia facile principem,
me complexus est: omnemque vim humanitatis in me non obscure exercuit. Cuius tam excellentis tamque beneuoli principis
non modo non sum reluctatus voluntati, sed parui equidem haud inuitus: nam vinci humanitate semper turpissimum iudicaui. Hic igitur magnanimus Comes quum partim iuridicundo, partim aliis publicis et priuatis amicorum negotiis plurimum occuparetur, atque hic omnia fere symposiis definirentur, nolui bonas horas, quae superabant male collocare. Itaque dederam primos dies continuos lectioni Platonis et Aristotelis, vt aliqua ex parte reuocarem in
est: omnemque vim humanitatis in me non obscure exercuit. Cuius tam excellentis tamque beneuoli principis
non modo non sum reluctatus voluntati, sed parui equidem haud inuitus: nam vinci humanitate semper turpissimum iudicaui. Hic igitur magnanimus Comes quum partim iuridicundo, partim aliis publicis et priuatis amicorum negotiis plurimum occuparetur, atque hic omnia fere symposiis definirentur, nolui bonas horas, quae superabant male collocare. Itaque dederam primos dies continuos lectioni Platonis et Aristotelis, vt aliqua ex parte reuocarem in memoriam studia
conatum esse probaturum, nec parum videbitur in tantis obscuritatibus probabilia dixisse. Nolim autem quempiam offendi, si quid in hoc libello nobis exciderit alienum a dogmate christiano, dum exercendi gratia ingenii conamur idoneis coniecturis opiniones quorundam philosophorum de anima, eiusque partibus, et affectionibus obiter refellere. Nam ecclesiasticae veritati perpetuo nos addiximus.
confessum esse, nescire se lyra canere, Quod si huic excellentissimo viro, in quo multae praeclarae artes elucebant, cuius consilio atque virtute Graecia seruata est, qui non dubitauit iactare, se Rempublicam ex parua posse facere amplissimam et opulentam, si inquam huic contigit, nescire minimam particulam musicae, que aurium dumtaxat oblectamento est, quod in ea se non exercuisset, quid dicam de his, qui inferiores sunt ingenio, alienique a studio literarum? an diuinam illam virtutem, quae sola certam et compendiariam viam nobis ad beatam vitam ostendit quam plaerique
igniculis hortatur, coeperunt habere congressus, miscere colloquia: coetus facere: coepere quoque paulatim etiam feros mores exuere, deinde aedificatis succaessu temporis domiciliis et vrbibus, quasi in vnum corpus coalescere. Tunc tenui quadam specie reipublicae, ac subeunte cura quo pacto et partis iucunde fruerentur, et ab externa iniuria tuti essent. Dicitur eos inuasisse cogitatio honesti simul ac vtilis, idque fuisse initium condendarum legum, excolendique per artes ingenii. In huiusmodi primordiis quaerendi honesti diu vagabantur ambiguis rationibus, aliis atque aliis aliud
ridiculus haberetur, si quis aedificaturus domum a sutrina peteret adiumenta,
non autem ab architectura, quae propria est illius, facultatis. Nemo autem dubitat, qui vel modice literas attigit, philosophiae munus praecipue versari circa iustum et iniustum, quorum vsus pertinet partim ad eos qui vtuntur philosophia, partim vero per administrationem ad alios, De his, vt res postulabit expediam quam breuissime: nam minute simul et exacte singula persequi, non est huius neque loci, neque temporis: atque illud etiam praemittendum est, quia cognitio iustitiae vindicat animum
domum a sutrina peteret adiumenta,
non autem ab architectura, quae propria est illius, facultatis. Nemo autem dubitat, qui vel modice literas attigit, philosophiae munus praecipue versari circa iustum et iniustum, quorum vsus pertinet partim ad eos qui vtuntur philosophia, partim vero per administrationem ad alios, De his, vt res postulabit expediam quam breuissime: nam minute simul et exacte singula persequi, non est huius neque loci, neque temporis: atque illud etiam praemittendum est, quia cognitio iustitiae vindicat animum ab anxietatibus, quae illum ob
praemittendum est, quia cognitio iustitiae vindicat animum ab anxietatibus, quae illum ob ignorationem, quemadmodum vultures Titii iecur exedunt atque depascunt. Grauissimi philosophorum diuidunt animam hominis in duas partes, Alteram ratione vtentem, alteram vero expertem rationis: hanc rursus partiuntur in concupiscentiam et irascibilitatem, ex quibus ingens caterua manat aliorum affectuum: quanquam magis assentior his a quibus tripartito diuiditur, videlicet in rationem intellectum et voluntatem, separantibus ab ea turbulentas affectiones, easque attribuentibus animae, quae nobis cum
antecellit, ac propius ad deum accaedit, qua sola inquam homo dici potest, ac deus quidam inter caeteras animantes, mentem procreatricem rationis et intellectus, non eductam de potentia materiae, sed diuinitus datam accessisse ad compositionem animalis rationalis tertiam partem, quae reliquis partibus quasi princeps praeesset atque moderaretur. Neque verissimile est, mentem, cuius actiones nullam communionem habent cum actionibus corporis, idem esse cum altrice sensitivaque anima: quae naturam corporum sequuntur, vnde ipsae manarunt. Idcirco determinare oportet, solam mentem esse
inepta mihi videtur, sed vellem quippiam subtilius afferri.
Tum ego, n e istud quidem, quo tibi mos geratur, conari negligam. Haud existimo te latere in plantis terrestribusque pariter et aquaticis animantibus perpetuum servari naturae ordinem, ac secundum cuiusque potentiam seminis partus similes in eodem genere forma et virtute gigni, nec
vnquam variari eorum naturam: quam semel a primordio vim vel abstergendi vel glutinandi vel aliud quippiam huiusmodi efficiendi lasserpitium intubum, et aliae herbae acceperunt, eandem aequaliter in alias atque alias sui
ex his generosi foetus gignuntur, neque ex illis imbelles, sed vnaequaeque naturam et mores parentum retinent, qui per genituram traducuntur. Igitur si modo aliorum animalium rationalis animae natura, vis, et inclinatio nunc ad has, nunc ad alias res per seminis propagationem haberentur, nonne partus sequerentur vndequaque naturam progenitorum? Et a sapientibus sapientes, fortes a strenuis, et rursus dementes ab insanis, Ingavi procrearentur ab inertibus? Caeterum longe secus res habet: exemplis siquidem contrariis scatent monumenta omnium temporum: et nobis quotidie ante
Nam et prouerbio iactatur, Heroum filii
noxae. Nec audiendi sunt astrologi authoritatem arti suae aucupantes, transferentesque causam huiusmodi varietatum in coelestium corporum potestatem, quam sine dubio licet quotidie intueri maximam in concipiendis aedendisque partubus. Caeterum cum stupidis persuadere contendunt, animam rationalem caelestibus influentiis esse subiectam ac ex planetarum aspectu coniunctionibusque varios subinde motus animorum et ingeniorum existere, nullo pacto cum veritate consentit. Nam si vera esset astrologorum affirmatio, nonne
atque inde, quum opus est, depromit tanquam ex thesauro. Non magis enimuero turbat animum corrupta sedes memorie, quam Economum, si quis deleat eius Ephemeridas. Sed quamdiu adest intellectus, caetera omnia corrigi atque instaurari possunt, eo quidem abeunte, subleuandis imaginariis memoriaeque partibus incassum conabere. Iste locus de contemplatione naturae amplissimam praebet materiam ad disputandum, Caeterum et nox appetens, et sermo prolixior, vrget vt festinem ad calcem, neque licet vno die omnes Phisicorum et Medicorum scholas excutere. Nunc ad postremam venio coniecturam. Si
commaculatosque sanguine innoxio, praeda, iniuria, caedibus oppletos, contra pium et aequum, proculcatis diuinis et humanis legibus, parem esse cum innocentibus remunerationem recaepturos, qui totam aetatem contriuerunt in liberalibus disciplinis exercendo ingenia, vt exculto animo virtutibus partim quietam et laudabilem vitam agerent, partim ad exemplar sui alios docendo, hortando, consulendo, ad mutuam charitatem et iustitiam, vnica vitae humanae precia atque ornamenta prouocarent: alios vero deterrerent a scelere atque iniuria. Et reges quidem sapientes, et respublicae bene
iniuria, caedibus oppletos, contra pium et aequum, proculcatis diuinis et humanis legibus, parem esse cum innocentibus remunerationem recaepturos, qui totam aetatem contriuerunt in liberalibus disciplinis exercendo ingenia, vt exculto animo virtutibus partim quietam et laudabilem vitam agerent, partim ad exemplar sui alios docendo, hortando, consulendo, ad mutuam charitatem et iustitiam, vnica vitae humanae precia atque ornamenta prouocarent: alios vero deterrerent a scelere atque iniuria. Et reges quidem sapientes, et respublicae bene institutae, et leges diuinae voluntatis interpretes
in ipsa adyta irrumpunt. Quam venales magistratus in ciuitatibus, quam rapaces praefectos ad prouincias mitti videbis: ab his opulentos diripi, pauperes ab illis opprimi, omnia fieri improbe et scelerate, sacraque et profana misceri sursum et deorsum.
Qui aurium inquam atque aliarum partium pruritu capiuntur, his frustra, praeferendo virtutem occines. Quos etiam vesana cupido, aliena per iniuriam ocupandi vrget, importune ad honestatem hortabere. Si opus est pecunia ad classem instruendam exercitusque comparandos: Num probi hominis in eius conquisitione vtenur
circa bonum philosophiae in arcana et intima philosophia versati sumus, Haec enim pars eius tanto praeclarior est iis, quae de moribus et dicendi ratione tractant: quanto excellentior est vis et magnitudo naturae cuncta feliciter gignentis ingenio inuentisque hominum. Mortales quidem propter particulam diuini luminis mentibus eorum insitam, aemulantur naturam quoad eius fieri potest: Nam eius assequi potentiam vel in minimis ludentem nullae vires humanae quaeunt. Porro quum naturae vnumquodque opus admirandum esse videatur, nosque allicere debeat ad illud contemplandum: Certe in
sed alioqui innocentissimi; quidam, qui se dici optimates, et custodes, defensoresque Regni volebant, homines cupidi, ambitiosi, vafri, quaestum sectantes, arripuerunt clavum Reipublicae inita nefaria inter se conspiratione non eius quidem conservandae, sed absumendae atque perdendae. vectigalia partim condonabantur, partim addicebantur minimo; in reliquias agebant praedas: ex tributis, in quibus consistunt ornamenta pacis, et subsidia nervique belli; ne numus quidem ad Regem perveniebat: saepe tanta Rex aegestate praemebatur, ut (quanquam provinciis integris, nullaque prorsus Regni
quidam, qui se dici optimates, et custodes, defensoresque Regni volebant, homines cupidi, ambitiosi, vafri, quaestum sectantes, arripuerunt clavum Reipublicae inita nefaria inter se conspiratione non eius quidem conservandae, sed absumendae atque perdendae. vectigalia partim condonabantur, partim addicebantur minimo; in reliquias agebant praedas: ex tributis, in quibus consistunt ornamenta pacis, et subsidia nervique belli; ne numus quidem ad Regem perveniebat: saepe tanta Rex aegestate praemebatur, ut (quanquam provinciis integris, nullaque prorsus Regni diminutione atque iactura)
opulentam et florentem, nunc vero citra lachrymas non possumus intueri, exagitatam seditionibus, vexatam domestico latrocinio, bellorum tempestatibus quassatam et collabentem, aegreque trahentem spiritum, vix in suis ruinis insistere. Haec tametsi commemorare non potui sine magno meo dolore, partim quod in ammissione Hungariae gravissimum vulnus Reipublicae Christianae inflictum sit, adeo quidem, ut altero pene oculo esse orbata videatur, partim quod adhuc ea integra, et postea rebus eius inclinatis, non postremam ipsius partem multos per annos curaverim, susceptis
quassatam et collabentem, aegreque trahentem spiritum, vix in suis ruinis insistere. Haec tametsi commemorare non potui sine magno meo dolore, partim quod in ammissione Hungariae gravissimum vulnus Reipublicae Christianae inflictum sit, adeo quidem, ut altero pene oculo esse orbata videatur, partim quod adhuc ea integra, et postea rebus eius inclinatis, non postremam ipsius partem multos per annos curaverim, susceptis aditisque pro illius regni salute magnis laboribus atque periculis; tamen arbitratus sum, fore salubre vobis et frugiferum ad conservandum praesentem statum
non sanctae conversationis Christianorum. Quod vero maius piaculum reperias, quam eos inter se distingui cognationibus et spaciis terrarum, ac numero alienorum ducere; quos Christus ipse coniunxit fide, religione colligavit, unum in charitate esse voluit? Nihil autem refert in hac vel alia terrae particula gigni: unius patriae incolae sumus et cives, mox coelestes futuri. Proinde Socrates ille, sapientissimus mortalium iudicatus, interroganti cuidam cuias esset, non dixit se Graecum esse, non Atheniensem, sed plane mundanum: quo significavit, mundum esse cunctis patriam
accidisse: semel sub Ludovico rege, qui eodem praelio et ipse extinctus est, et omnes vires ac spes Hungarorum conciderunt. Iam erant a Thurcis iuncti pontibus Savus et Dravus, iam hostis plenus irarum praevalidas copias induxerat in regnum: et adhuc magnis contentionibus et studiis partium litigabatur coram Rege de iure praediorum et usucapionibus: agebatur inter Hungaros summa stupiditate animorum incredibilique negligentia, perinde quasi summoti essent hostes ultra Eufratem. Sic tandem Hungari exciti propemodum equorum hostilium fremitu pauci et incompositi in ipsam aciem
incursionibus, sed omnia quieta esse domi et foris; quid repente accidit mali, quod te peregrinum offendat, ut tantopere sollicitus esse videare de aliena republica? Ut primum autem ad illud respondeam, quod de alienigena obiicitur; non debet quenquam offendere, si quis vel ab extremis terrae partibus quippiam animo iuvandi res vestras in memoriam vobis revocet: magis habenda est illi gratia, quod voluit prodesse. Nam in vestra situm est potestate, admonitionem eius vel sequi, vel non admittere. Tametsi consilia quidem non perinde probantur a sapientioribus eorum causam, qui ea
religionis. cultus obseruatur.
DE LEGATIS ET Testamentis.
SI quis ex Muslumanis moriens testamentum condere constituit, talia ferme legata fiunt, adhibitis amicis et uicinis, ut aut riuos deducere ex longinquis partibus ante aliquod hospitale, aut templum, siue in locum aridum, qui frequentatur ab hominibus HAIRITSI, id est, pietatis gratia, et GSIANITSI, id est, pro anima. Alij captiuos, et emptitios seruos legant liberos faciendos. Mulierculae enim (ut hoc genus prae caeteris superstitiosum est) legant
ignibus (ut uiolatores
.i. Quidnouiferturin uestris partibus?
CHR.
Accepi hanc epistolam 12. Iulii e Turcia a quodam pio Euangelii Iesu Christi concionatore. Venerat is ante sex annos ex eodem loco, unde mihi iam scribit (fuerat enim ibi prius ludimagister), Vuitebergam studiorum gratia. Ibi mihi magna cum eo familiaritas intercessit, partim quia quaedam a me discere uolebat et partim quia etiam se Illyricum esse affirmabat. Vix annum illic propter aduersam ualetudinem commorari potuit; atque ita ante annos quinque Vuiteberga denuo in patriam reuersus est. Interim nihil prorsus literarum ab eo accepi. Quare ista epistola elapsi
12. Iulii e Turcia a quodam pio Euangelii Iesu Christi concionatore. Venerat is ante sex annos ex eodem loco, unde mihi iam scribit (fuerat enim ibi prius ludimagister), Vuitebergam studiorum gratia. Ibi mihi magna cum eo familiaritas intercessit, partim quia quaedam a me discere uolebat et partim quia etiam se Illyricum esse affirmabat. Vix annum illic propter aduersam ualetudinem commorari potuit; atque ita ante annos quinque Vuiteberga denuo in patriam reuersus est. Interim nihil prorsus literarum ab eo accepi. Quare ista epistola elapsi interea temporis mihi suarum rerum
ipsummet C. et Hispanos et alios Papistas de ista turpissima defectione et leuitate Interimistarum et Adiaphoristarum sentire? Nempe id quod mihi Hieronymus Othitz Hispanus, senex et grauis uir et aliquanto caeteris honestior, Vuitebergae dicebat – intercesserat enim mihi cum eo familiaritas, partim propter Italicae linguae cognitionem, diu enim in Italia uixerat, et habebat in Sicilia praedia, partim quia uterque se alterum conuersurum sperabat – inquiebat igitur ille mihi: Quid tu te istis leuissimis hominibus adiungis? Heri abiecta pristina religione aliam acceperunt, nunc
Adiaphoristarum sentire? Nempe id quod mihi Hieronymus Othitz Hispanus, senex et grauis uir et aliquanto caeteris honestior, Vuitebergae dicebat – intercesserat enim mihi cum eo familiaritas, partim propter Italicae linguae cognitionem, diu enim in Italia uixerat, et habebat in Sicilia praedia, partim quia uterque se alterum conuersurum sperabat – inquiebat igitur ille mihi: Quid tu te istis leuissimis hominibus adiungis? Heri abiecta pristina religione aliam acceperunt, nunc iterum aliam accipiunt, et si quis eos cras urgeret, aliam acciperent. Videmus eos longe praeclarius
ILlyrico, Publico lectori in Academia Vuitebergensi, amico et fratri dilectissimo, Emericus Zigerius gratiam et pacem.
Etsi saepe animus mihi fuit scribere ad te, nam memoria tui intimo cordi meo impressa non sinit me tui obliuisci, non tamen mihi licuit quod uolui praestare, partim propter longinquitatem, partim propter difficultatem ministerii aerumnasque et afflictiones, quas ab impiis Papistis assidue patimur. Nunc igitur conditionem Ecclesiaeque statum sub imperio Turcico breuibus accipe. Quae ut clarius intelligas, a gemino, ut dicitur, ouo exordiar. Cum olim
Academia Vuitebergensi, amico et fratri dilectissimo, Emericus Zigerius gratiam et pacem.
Etsi saepe animus mihi fuit scribere ad te, nam memoria tui intimo cordi meo impressa non sinit me tui obliuisci, non tamen mihi licuit quod uolui praestare, partim propter longinquitatem, partim propter difficultatem ministerii aerumnasque et afflictiones, quas ab impiis Papistis assidue patimur. Nunc igitur conditionem Ecclesiaeque statum sub imperio Turcico breuibus accipe. Quae ut clarius intelligas, a gemino, ut dicitur, ouo exordiar. Cum olim Vuiteberga soluissem, quamprimum
uiribus ensem
Correxi ex Cynde
tuas, quum tabida regis
Latias, et dare iura, manus:
cum furens vertit in arma Pholus?
illius integrius et
exactius vidimus, quam in exitu ab oppido Niis,
quod erat longum passus circiter CXL. In locis aliis modo a dextra modo a
sinistra frustim occurrit, apparetque per intervalla, quod partim obtrita et
disjecta sit, partim luto obruta et fruticibus hausta est, adeoque tam nobile ac
perpetuum opus male est intellectum, ut etiam vitetur saeculi hujus viatoribus,
nec alio viatorum quam pedite calcata, idque imbrium
vidimus, quam in exitu ab oppido Niis,
quod erat longum passus circiter CXL. In locis aliis modo a dextra modo a
sinistra frustim occurrit, apparetque per intervalla, quod partim obtrita et
disjecta sit, partim luto obruta et fruticibus hausta est, adeoque tam nobile ac
perpetuum opus male est intellectum, ut etiam vitetur saeculi hujus viatoribus,
nec alio viatorum quam pedite calcata, idque imbrium dumtaxat tempore.
Sexta inde
haberet, vici specie esset.
Montium autem, quos dixi a Kuciaevo comitatu provenire, nosque Constantinopolim
pergentes a sinistra comitabantur spatio largiore, quam quos in dextra
habebamus, nomina consequi non potuimus, partim ob celeritatem itineris, partim
ob barbariem incolarum, et quod non uno vocitentur nomine. Verum longo tractu ab
agro Sophiano ulterius cursu instituto promoti, Haemo junguntur et in ejusdem
etiam nomen transeunt, quod quum ad
esset.
Montium autem, quos dixi a Kuciaevo comitatu provenire, nosque Constantinopolim
pergentes a sinistra comitabantur spatio largiore, quam quos in dextra
habebamus, nomina consequi non potuimus, partim ob celeritatem itineris, partim
ob barbariem incolarum, et quod non uno vocitentur nomine. Verum longo tractu ab
agro Sophiano ulterius cursu instituto promoti, Haemo junguntur et in ejusdem
etiam nomen transeunt, quod quum ad Haemum pervenere, pluribus
tenerent, nudis omnino crinibus subtus apparentibus, adeo ut quiddam simile est
aegyptio diademati, quod in disci more planum est. Caeterum hic ipse pileus
lineo et candido panno omni ex parte circumvolvitur, ornaturque ubique exterius
partim assutis, partim appositis quibusdam veluti nummis plumbeis, aereis,
vitreis et id genus multis aliis ex pellucentibus rebus, nihili alioqui, sed ad
omnem motum crepitantibus. Ad hoc et capiti nihil non ex omni genere tum florum
tum
omnino crinibus subtus apparentibus, adeo ut quiddam simile est
aegyptio diademati, quod in disci more planum est. Caeterum hic ipse pileus
lineo et candido panno omni ex parte circumvolvitur, ornaturque ubique exterius
partim assutis, partim appositis quibusdam veluti nummis plumbeis, aereis,
vitreis et id genus multis aliis ex pellucentibus rebus, nihili alioqui, sed ad
omnem motum crepitantibus. Ad hoc et capiti nihil non ex omni genere tum florum
tum herbarum, quae
judico, quam in Dardania ponit, cujus Dardaniae nulla jam existit
memoria. At Zophiae apparent antiquitatis
vestigia ex ruderum copia, quum etiam nummismata romana eruat, et moeniorum non
paucas ostendit particulas. Est praeterea in ea aedes sacra graecae structurae,
et praestanti magnitudine, quae nunc in usu nullo est, paucaque loqui de illa
cogor, quod videre non vacavit. Caeterum hoc tantum incolae retulerunt. Graecum
fuisse
collocavit, neque in hoc solum loco, sed per totam eam viam qua Haemi juga
transcenduntur. Et insuper passim locis magis infamibus vicinos pagos jussit
custodiendi gratia excubias apponere, quas singuli pagani ordine inter sese
partiuntur stipe e communi exhibita. Haec autem excubiae sic aguntur. Viae
publicae locum in montibus deligunt eminentius imminentem, sic, ut et viam ipsam
habeat sub oculis, et latissime quaque versus commode possit prospicere, in
eoque
existat, quod argumentum
nullum aderat, ex quo id perspici potuisset. Nisi si Philippo patri Alexandri
Magni ascribatur, qui Philippos seu mavis, Philippopolim, aut Trimontium, trino
enim nomine utitur, urbem proxime condidit, idque partim contra hostes, partim
propter utilitatem vectigalium, quae a mercatoribus accipiebantur, qui secure ea
via utebantur, ex Thracia in Mysiam, et hinc in Thraciam, freti ejusmodi
praesidiis, commeabant. Nec nos, puto, fallit ista
nullum aderat, ex quo id perspici potuisset. Nisi si Philippo patri Alexandri
Magni ascribatur, qui Philippos seu mavis, Philippopolim, aut Trimontium, trino
enim nomine utitur, urbem proxime condidit, idque partim contra hostes, partim
propter utilitatem vectigalium, quae a mercatoribus accipiebantur, qui secure ea
via utebantur, ex Thracia in Mysiam, et hinc in Thraciam, freti ejusmodi
praesidiis, commeabant. Nec nos, puto, fallit ista conjectura, Strabo enim in
irrigare. Ad quam sententiam Lucas etiam Evangelista noster in
Apostolorum Actis cap. XVI. accedit: Navigantes autem, inquit, a Troade recto
cursu, venimus Samothracem, et sequenti die Neapolim, inde Philippos, quae est
prima partis Macedoniae civitas colonia. At, perstante firmiter Ptolomaeo in
sententia, idem Strabo, quum eodem ipso libro VII. dicat plerosque totam a
Strymone plagam ad Nestum usque amnem Macedoniae ascribere, quo fortasse Tonciam
amnem Nestum
Thraciae oram hanc attribuunt, et
facile futurum arbitror, ut harum provinciarum veteres termini confundantur et
excidant, si hoc imperium majora sumet incrementa. Sed jam ad Strymonem, post
quem suo loco etiam de aliis hujus Thraciae partis amnibus: Tonza, Neso, Hebro,
Melani, Arzo, Athyra et Bathynia attingemus quaedam non indigna consideratione,
multisque et veteribus et novis praeterita; qui amnes hoc ordine, ut nos
posuimus, Strymonem sequuti usque ad promontorium
vestra reverendissima accepit gratissimo animo, et inquisivit de fortuna et valetudine ejus copiose et studiose, deinde jussit, ut nomine peterem a dominatione vestra reverendissima opus ejus historiarum de rebus Hungaricis, promisitque se solum tantummodo visurum et lecturum, nemine participe facto; quare autem id optet, mihi non aperuit. Quod reliquum est, dominatio vestra reverendissima habet hic famam satis illustrem, meque hic viderunt quasi testem ejus magnitudinis splendide cum hac comitiva. Tamen mihi constitit, ita ut ferme exhaustus hinc abibo. De ejus legatione
et tristitiae abstulit; imo potius prospera valetudo et honorum ac dignitatis accessio dominationis vestrae reverendissimae, quae quascunque calamitates nostras temperat et in oblivionem adducit. Quod reliquum est, ea quae perficienda fuerant mihi injuncta per dominationem vestram reverendissimam, partim confecta sunt, partim vero iis proximis diebus divino auxilio conficientur, utputa: domus conductio, hortus, insula, negotium Spalatense
et similia; nam quae agenda erant Venetiis, ex itinere peregi, et eam certiorem inde de omnibus feci per litteras;
imo potius prospera valetudo et honorum ac dignitatis accessio dominationis vestrae reverendissimae, quae quascunque calamitates nostras temperat et in oblivionem adducit. Quod reliquum est, ea quae perficienda fuerant mihi injuncta per dominationem vestram reverendissimam, partim confecta sunt, partim vero iis proximis diebus divino auxilio conficientur, utputa: domus conductio, hortus, insula, negotium Spalatense
et similia; nam quae agenda erant Venetiis, ex itinere peregi, et eam certiorem inde de omnibus feci per litteras; quod autem in hanc diem
consiliario, domino observandissimo.
Reverendissime domine, domine observandissime. Salutem et servitiorum nostrorum commendationem.
Receptae 29. Decembris 1558.
Ita repente contigit me scribere hasce litteras, ut particulariter omnia prosequi nequiverim, praesertim mihi specialiter commissa. Sufficiat igitur pro nunc certificare dominationi vestrae reverendissimae, nos omnes esse et vivere incolumes, et plurimum desiderare ejus litteras, ex quibus salutis suae rationes omnes et fortunarum perdisceremus. De
esse totaliter abscissam; quae res fuit nobis auditu jucundissima, futura jucundior si ita est.
Eperiesinum profecto secessum laudo, locum utcumque tutum et civilem, inter suas decimas longe a strepitu militari et prope Agriam suam, quin puto etiam illis partibus aliquanti emolumenti futuram ibi dominationis vestrae reverendissimae mansionem, unde jam a prope impertiet salute Geloum nostrum et Zwlam, et Belsium.
De pictore pene praeterieram. Parentem ad vivam imaginem feci effigiari, quem, ut facilius deferri possit ad
Si quae, ut censent, Fuggere generosissime, ex conquisitione, vel publicatione
reconditorum scriptorum, speranda laus est: non postrema iis meo iudicio debetur, qui
monumenta, quibus regum magnorumque ducum pręclarae actiones, cum in caeteris vitae
partibus, tum rebus ac artibus utilibus conservandis, memoriae posteritatis consecratae
fuere, e tenebris in lucem eruere, et ad publicam utilitatem proferre nituntur. Etenim
dum in hoc diligente opera ac cura versantur, et iusta honorificentissima defunctis
soluunt,
Polycratis Samii, Nicocratis Cyprii:
et qui eos subsecuti fuere, Romanorum Imperatorum, Caesaris, Augusti, Traiani,
Vespasiani, Antonini, multorumque aliorum. Verumtamen ipsorum studium, nullatenus
cum Philadelphi conferendum esse videtur. Illi namque partim
fuere, Romanorum Imperatorum, Caesaris, Augusti, Traiani,
Vespasiani, Antonini, multorumque aliorum. Verumtamen ipsorum studium, nullatenus
cum Philadelphi conferendum esse videtur. Illi namque partim
superiorem. Nam de rerum, Legis translationi impensarum
quantitate ac summa, ne quid referam: quae secundum Aristeae narrationem, earum subducta
ratione, tanta invenietur, ut mirari potius eam quam aestimare liceat, tot centenis
talentorum millibus, partim in Iudaeorum redemptionem, partim in donaria Pontifici
mittenda erogatis: Quanta benignitas et observantia Philadelphi in interpretibus
excipiendis, tractandis et dimittendis commemoratur? Ob adventum ipsorum ita laetatur,
ut septies de eo gratias Deo agat,
rerum, Legis translationi impensarum
quantitate ac summa, ne quid referam: quae secundum Aristeae narrationem, earum subducta
ratione, tanta invenietur, ut mirari potius eam quam aestimare liceat, tot centenis
talentorum millibus, partim in Iudaeorum redemptionem, partim in donaria Pontifici
mittenda erogatis: Quanta benignitas et observantia Philadelphi in interpretibus
excipiendis, tractandis et dimittendis commemoratur? Ob adventum ipsorum ita laetatur,
ut septies de eo gratias Deo agat, atque prae gaudio in lachrymas
Iudaeorum, Andream praecipuum corporis sui satellitem, cum Aristea, libri huius autore,
cum amplissimis et elaboratissimis donis ablegat: petens, ut Interpretes Legi in linguam
Graecam transferendae idonei sibi mittantur. Utque id facilius impetret, Iudaeorum, qui
partim a Persis, cum illi rerum potirentur, Hierosolymis abducti, partim a patre regis
Ptolemaeo cognomento Lagi capti fuerant, ultra centum millia, ad preces Aristeae
liberat: iusto precio iis a quibus captivi detinebantur, liberaliter persoluto.
Eleazarus iaque regis
libri huius autore,
cum amplissimis et elaboratissimis donis ablegat: petens, ut Interpretes Legi in linguam
Graecam transferendae idonei sibi mittantur. Utque id facilius impetret, Iudaeorum, qui
partim a Persis, cum illi rerum potirentur, Hierosolymis abducti, partim a patre regis
Ptolemaeo cognomento Lagi capti fuerant, ultra centum millia, ad preces Aristeae
liberat: iusto precio iis a quibus captivi detinebantur, liberaliter persoluto.
Eleazarus iaque regis erga Deum pietate, et gentem Iudaicam beneficentia perspecta, ex
hoc edicto, ut regi praelegeretur, cum id omnia complecteretur, hoc excepto, ET
SI QUI VEL ANTE ADERANT, VEL POSTEA SUNT ADDUCTI EX IUDAEA: hoc rex, ex sua munificentia
et magnanimitate adiecit: iussitque solutionem, ut quae multiplex et cumulata esset
futura, partiri et distribuere inter ministros mandatorum et regios nummularios. Atque
ita hoc negocium decretum, intra septem dies fuit confirmatum et absolutum, authoritate
regia. Expensae autem protrahebantur ultra Expensarum in captivorum redemptionem
affabre, et coaptata, ut peritiae et artis
praestantia non solum nihil discreparent a veritate, sed etiam vento per aerem flante
moverentur eorum folia omnia, et situ et habitu ad nativam imaginem sculpta. Labia
autem mensae constabant ex tribus partibus, et erant veluti triplicata, ac clavibus
subtilibus ita inter se per crassitudinem operis coagmentata, ut neque cerni neque
inveniri posset, qua iuncturae coirent. Crassitudo autem mensae totius non minor erat
semicubito: unde sumptus ad multa millia
cubitos, et tum latitudine pro
tali altitudine, tum longitudine pro structura et mole aedificii. atque hęc omnia erant
exaedificata perquam magnifice, cum sumptus ex omni parte excellentia. conspicua etiam
erat magnificentia expensarum in portas, et compages partium earum inferiorum, et in
munitionem super liminarium. Velum Velum item appensum erat, ad
similitudinem ianuarum formatum, quod spectaculum quoddam iucundissimum, et quo nunquam
facile satiari posses, praebebat: et quidem ideo
suae omnes homines ad voluptates sint praecipites et proni. Alexandria
Aegypti urbs, deque eadem edictum id quod usu venit Alexandriae, quae cum
omnes civitates et magnitudine et affluentia rerum superet, in eam ex omnibus regionis
partibus commeantes incolae ad hospitales invitationes, dum morantur diutius ibi, cultum
terrae in diminutionem perducunt. unde rex, ne ibi ita morarentur, hoc mandatum
promulgavit, ut ne ultra viginti dies liceret in civitate exteros versari. Similiter
etiam
Ille dixit: Si omnibus te prębueris sermone
aequabilem, et nihil neque superbe neque pro tua potentia egeris contra delinquentes.
Hoc autem ita facies, si Dei observabis administrationem et constitutionem, qui dignis
perficit vota ipsorum: quos autem non vult participes fieri suorum votorum, illis
aut per insomnia, aut factis et actionibus ipsis ostendit, ipsorum vota esse noxia:
neque eos vel pro ipsorum delictis, vel pro suae potentiae magnitudine affligit, sed
aequitate erga illos utitur.
Deum ea largiri.
Suffragatus et huic sententiae, ex sequente percontabatur: 9 QUOMODO
quosvis eventus moderate ferat? Ille inquit: Si tibi persuaseris, homines ita creatos a
Deo, ut et malorum et bonorum maximorum in vita fiant participes: nec inveniri hominem,
qui sit huius vicissitudinis expers: Deum vero contribuere animum aequum, pro quo ille
sit orandus.
Hoc etiam benigne et cum approbatione audito, dixit, Omnes praeclare respondere:
sed interrogato
vos esse oportuerat. Tamen quoniam video festinandum esse, erit operae pretium, quamprimum pedibus insistere potero, vel semisanum iter invadere. Nunc ad alia.
De dissidiis domesticis Turcarum imperatoris et filiorum nil certius est, quae sine dubio illum domi hoc anno retinebunt; particulariter autem nescitur hic, quid inter illos secutum sit hucusque. Sed et maria a classibus quiescent, multi enim apparatus in ea re audiuntur. Quid caesarea majestas in ista Germanorum diaeta concluserit, omnes provinciae istae hiante ore exspectant.
Quod ad nostram
animadverterent, Annibal etiam apud
barbaros, apud Latinos Cato, Sylla, Lucullus, Caesar, et qui hos sunt consecuti,
Augustus, Hadrianus et Gordianus, summi viri, et principes eximii, tot civitatibus
captis, tot provinciis debellatis, tot victoriis partis, tot triumphis actis minime
contenti, cum his omnibus praestantius quiddam esse ac divinius, historiam condere,
arbitrarentur, omnes cogitationes a bellis gerendis ad res gestas litterarum
monumentis, atque hominum memoriae consecrandas
vel ad regum aut sacerdotum
successiones, vel ad Olympiadum ambitus, vel ad Archontum annuos principatus, suorum
librorum divisionem placuit accommodare. cumque novam quandam, neque ab aliis tritam
viam inire voluisset, in aestates et hiemes historiam partitus
est.
Partitionem
vel ad Olympiadum ambitus, vel ad Archontum annuos principatus, suorum
librorum divisionem placuit accommodare. cumque novam quandam, neque ab aliis tritam
viam inire voluisset, in aestates et hiemes historiam partitus
est.
Partitionem
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], Epicedion in morte Jacobi Boni, versio electronica (, Dubrovnik), 263 versus, 1707 verborum, Ed. Đuro Körbler [genre: poesis - carmen; poesis - epicedion] [word count] [benesadepicedbun].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], Epistulae ad principes, versio electronica (, Dubrovnik), , 1867 verborum, Ed. Vlado Rezar [genre: prosa - epistula] [word count] [benesadepistulae].
Grangya, Petar (fl. 1535) [1535], Epistolae duae, versio electronica (), Verborum 445, Ed. Vincze Bunyitay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [grangyapepist].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1535], Error devius virginis Ruthenae, versio electronica (), 1194 verborum, 178 versus, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - elegia] [word count] [vrancicmerror].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545], Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica (, Cracovia; Polonia), Verborum 8436, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfpolonos].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].
Vlačić Ilirik, Matija; Zigerius, Emerik (1520-1575) [1549], Epistola cuiusdam pii concionatoris, ex Turcia, ad M. Illy. missa, qualis nam status Euangelii et Ecclesiarum sub Turco sit indicans, cum Praefatione Illyrici (1549), versio electronica (, Tolna; Magdeburg), Verborum 1772, Ed. Stanko Andrić [genre: prosa oratio - epistola; poesis - epigramma] [word count] [zigeriuseepist].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Venezia), verborum 699, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15580822].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 500, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581001].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 243, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581106].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 1499, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15581227].
Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1559], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 651, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15590209].
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.