Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: capUt Your search found 2269 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1-2269:1. Adam Parižanin. Tres hymni perantiqui de Laudibus... [Paragraph | Section] astra die.
2. Adam Parižanin. Tres hymni perantiqui de Laudibus... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Beate Domni unica spes gentis tuae. Ave Pontifex, et Apostole credulitatis nostrae. Ave speculum sanctitatis, et justitiae. Per te Christo credidimus. Per te in Christo salvemur. Ora pro populo, interveni pro Clero, ut nullus de tuis praeda fiat hostis. Allel. Posuisti Domine super caput ejus coronam de lapide pretioso. Alleluja.
Evangelium.
Designavit Dominus et c.
3. Adam Parižanin. Tres hymni perantiqui de Laudibus... [Paragraph | Section] Martyres
4. Auctores varii. Jura sancti Petri de Gomai, versio... [page 228 | Paragraph | SubSect | Section] abbate, predicti archiepiscopi vicario insurrexit Cirne filius Chrappe aduersum monasterium sancti Petri de Gumayo et placitauit cum eius abbate Ruberto ante predictum archiepiscopi vicarium Issaac de terriss que sunt a Belayo ad murum scilicet ad caput pontis, quas terras Cirne dicebat esse suas. Sed quia nullam ostendebat certitudinem, et monasterium eas possidebat et scriptum ostendebat, iudicauit monasterio, quod eas iuramento firmaret et placitum optineret. Quod iuramentum Talmatius sancti
5. Pop Dukljanin. Regnum Slavorum, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in eius castra, et captus est rex Ciaslavus, et omnes parentes illius, quos iussit uxor Kys ligatis manibus, et pedibus proiici in flumen Saum, sicque factum est, conversus est dolor eius in peccatum, quod exercuit circa patrem suum super caput eius, et periit ipse, et domus eius tota. XXIV Post haec remansit terra sine rege, et bani coeperunt dominari terram suam unusquisque super provincias, et regiones,
6. Pop Dukljanin. Regnum Slavorum, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] magis, ac magis vacabat orationibus, atque ieiuniis. Quadam itaque die imperatoris Samuelis filia Cossara nomine, conpuncta, et inspirata a Spiritu Sancto accessit ad patrem, et petivit ab eo, ut descenderet cum suis ancillis, et lavaret caput, et pedes vinculatorum, et captivorum, quod ei a patre concessum est. Descendit itaque, et peregit bonum opus. Inter haec cernens Vladimirum, et videns quod esset pulcher in aspectu humilis, rnansuetus, atque modestus, et quod esset
7. Pop Dukljanin. Regnum Slavorum, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quidam de Tribunia, qui Scrobimesi vocabantur consilio inito venerunt, et interfecerunt illum iacentem in lecto, fratremque eius Predimirum capientes, similiter occiderunt, deinde quemdam constituerunt caput eorum et dominum nomine Domanech. Quo audito Myhala, et Saganec, et Radoslavus, fratres eorum, congregantes exercitum venerunt in Tribuniam, et comprehendentes homicidas illos diversis supliciis affligentes
8. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] uero prouintiarum, ubi erant archiflamines, archiepiscopos censuit statuendos. Unde per horas Adriatici sinus tres direxit pontifices: Apollinarem Rauenne, que est metropolis totius prouincie Emilie, Marcum euangelistam Aquilegie, que preerat Venetie et Ystrie; Domnium uero in Salonam direxit, que caput erat Dalmatie et Croatie. In qua denique ciuitate diutius predicans, multosque per totam prouintiam a gentilitatis errore conuertens, non paruam Christo ecclesiam adunauit, ibique agonem sui martirii felici cruore peregit. Ab huius ergo preeminentia apostolice dignitatis omnes successores sui
9. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] susciperet sententiam capitalem. Sed beatus Domnio, tiranni declinans seuitiam, Romam fugiens properabat. Et dum iret uia Claudia prope ciuitatem quandam, que Iulia Crisopolis appellatur, satellites imperatoris post ipsum currentes inuaserunt eum et strictis mucronibus circumdantes amputauerunt caput eius. Ipse uero martir uirtute diuina propriis manibus caput suum de terra dicitur eleuasse et ibidem quendam fluuium, qui Sytirion nominatur, firmis gressibus transuadasse ibique sepultus aliquo tempore requieuit. Cum autem dominus multa per eum miracula operaretur, ex multis prouintiis pro
10. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] declinans seuitiam, Romam fugiens properabat. Et dum iret uia Claudia prope ciuitatem quandam, que Iulia Crisopolis appellatur, satellites imperatoris post ipsum currentes inuaserunt eum et strictis mucronibus circumdantes amputauerunt caput eius. Ipse uero martir uirtute diuina propriis manibus caput suum de terra dicitur eleuasse et ibidem quendam fluuium, qui Sytirion nominatur, firmis gressibus transuadasse ibique sepultus aliquo tempore requieuit. Cum autem dominus multa per eum miracula operaretur, ex multis prouintiis pro sanitate adipiscenda ad locum ipsum confluebant. Tunc
11. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] ualde. Ariana etiam erant tabe respersi. Gothi a pluribus dicebantur et nichilominus Sclaui, secundum proprietatem nominis eorum, qui de Polonia seu Bohemia uenerant.
12. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] implorabant. Et ecce nutu dei dux ipse superbus primus iaculo cecidit. Et statim dissolute sunt aties eorum et coram nostrorum gladiis fugientes passim per campos prostrati sunt corruitque multitudo ex ipsis. Tunc Spalatenses de suis hostibus patrata uictoria cum gaudio redeuntes amputauerunt caput ipsius nequissimi ducis et in posturio suspenderunt. Et sic pestis illa quieuit.
De Raynerio archiepiscopo
13. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] urgere Chranislaum, nunc claua, nunc ense ictus ictibus inculcando. Ipse nichilominus, ut bellicosus uir, modo ictus clipeo eludebat, modo hostem totis uiribus feriebat. Sed erigens se dux noster totus in ensem, percussit Chranislaum acerrime uenitque ictus inter cassidem et collarium deiecitque caput eius multum procul a corpore et mox truncus ab equo corruens iacuit prostratus in terra. Nec amplius pugna durauit, sed omnes Cetinenses in fugam uersi campum certaminis Spalatensibus reliquerunt. Qui eos a tergo insequentes cedebant passim per campos fugitantes persecutique sunt eos usque ad
14. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] iacuit prostratus in terra. Nec amplius pugna durauit, sed omnes Cetinenses in fugam uersi campum certaminis Spalatensibus reliquerunt. Qui eos a tergo insequentes cedebant passim per campos fugitantes persecutique sunt eos usque ad montis ascensum. Redeuntes autem patrata uictoria acceperunt caput Chranislaui et affixum aste detulerunt usque Salonam. Sicque cum exultatione maxima ad propria sunt reuersi. Et ita pestis illa a nostra infestatione cessauit.
XXVIII. De comite Petro
15. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] eorum uicinitatem modestam ac sobriam euitarent. Sicque factum est, ut illis egressis statim Domaldus Spalatensium auxilio et fauore castrum illud optinuit. Quis tam mente captus cecusque interioribus oculis haberetur, ut inermem relligionem contempneret, et armatum inimicum affectaret super caput sibi imponi? Cum ergo Domaldus castrum illud securus iam insideret, cepit a principio, utpote uersutus et cautus, simulare bene se uelle cum Spalatensibus uiuere. Attamen dolorem, quem pro sua delectione conceperat, callide dissimulans, explorabat tempus, quando suam posset iniuriam
16. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] congregatis canonicis archiepiscopus diceret: Volo, ut nullus uacet in ecclesia personatus . Et tunc ordinatus est archipresbyter quidam Petrus, nepos Murigii. Hic, quia erat factiosus homo et inquietus, cepit aperte derogare archidiacono persuadens simplicioribus et indiscretis et se quasi caput eorum constituens nitebatur debitam obedientiam subtrahere archidiacono et se ipsum quasi superiorem reuereri querebat ab eis. Et sic feda nimis dissensio in capitulo est suborta. Archiepiscopus uero, cum se deberet tamquam murum opponere exardescentibus odiis ex aduerso et fraternam
17. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] in turrim quandam, que est super portam aquilonarem. Et quia inopia rei familiaris premebantur, ceperunt consilia pessima machinari, disponebant enim armata manu quorundam diuitum domos inuadere et bona eorum diripere uiolenter. Ob hoc uero in huius se presumptionis audatiam erigebant, quia nullum caput, nec regimen inter ciues uidebant. Cum autem in ciuitate auditum fuit, quod filii Vitalis cum sotietate hominum externorum aduenissent, et quod ad talia facinora perpetranda sui cordis relaxarent habenas, mox inimici eorum pauefacti totam concitauerunt ciuitatem contra eos. Unde facta
18. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] in Appuliam uendenda miserunt, alia in eadem insula custodiri fecerunt. Osor autem, qui erat comes eiusdem insule, eo tempore aberat, Almisani uero armatis clanculo lignis nauigauerunt latenter ad insulam et inuaserunt quatuor barcusios Spalatensium, qui erant missi ab exercitu ad aliud insule caput. Verum tamen nec unum hominem capere potuerunt. Tunc potestas, relictis ad custodiam insule duobus nobilibus uiris, Lampredio et Stephano, tradita eis sotietate quinquaginta bonorum iuuenum ex popularibus ciuitatis, ipse cum toto exercitu repedauit ad urbem. Auxit autem exercitum et abiit ad
19. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] usquequaque insequi oberrantes. Persecuti autem eos sunt usque ad puppes biremium suarum. Ecce autem inuenerunt comitem Osor, utraque manu debilitatum, sub armis anelantem et diffugium ad mare querentem. Statim ergo, ut cognouerunt eum, circumdederunt ipsum. Et cum unus eorum eleuato gladio super caput ipsius uibrasset, Lampredius, super ipsum toto corpore se prosternens, non permisit eum interfici, sed captum et ligatum ad descensum ducentes in custodia posuerunt. Ceperunt autem et ex melioribus multos, quos omnes ergastulis mancipantes, potestatis arbitrio seruauerunt. Porro hi, qui ad
20. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] Venerunt autem medio noctis tempore ad predictum pontem. Et ecce iam pars quaedam hostium ultra transierat. Quos uidentes Hungari statim irruerunt in eos et satis uiriliter pugnantes cum eis plurimos trucidauerunt, alios uero urgentes ad pontem in flumen submergi fecerunt. Et positis custodiis ad caput pontis, cum magna exultatione redierunt ad suos. Hungari ergo ex euentu uictorie ualde letificati, quasi iam omnino uictores, abiectis armis tota nocte dormierunt securi. At uero Tartari in pontis capite septem erigentes machinas custodes Hungarorum longius abegerunt, ingentes in eos lapides
21. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] Habent autem ex diuersis nationibus, quas bellis edomuerunt, multitudinem maximam pugnatorum et precipue Cumanorum, quos ad pugnandum subigunt uiolenter. Si quem uero ex his paululum trepidare conspiciunt nec in mortem sese tota mentis insania precipitare absque ulla cunctatione eius amputant caput. Ipsi Tartari non se libenter morti exponunt, sed si quem eorum in bello mori contingat, statim rapiunt et efferentes in occultissimo loco terre infodiunt complanantes tumulum et locum equorum pedibus conculcantes, ne quod sepulture appareat signum. Nulla pene rapidorum fluminum eis aqua
22. Perceval Ivanov iz... . Prohemium statutorum Spalati,... [Paragraph | SubSect | Section] et in ultimo die suae uitę euntibus amicis ad Salonem philosophum et conferentibus coram eo de quadam quęstione, quę creditur fuisse de conseruatione rei publicę ciuitatis Salonę, per quem modum ciuitas Salonę posset melius et salubrius in statu pacifico gubernari: Salon in continenti caput errexit; interrogatus autem ab amicis astantibus, quare hoc fecisset, respondit, ut cum istud, quod disceptatis, audiero perfecte determinari cum gaudio pro statu rei publicę, in pace moriar et quiescam. Similiter de dicta ciuitate
23. Milecije. Miletii versus, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
24. Anonymus. Obsidio Iadrensis, versio... [page 27 | Paragraph | SubSect | Section] et consensu et voluntate omnium, qui in dicto castro extiterant, in quo erant viri electi fere sexingenti, inter quos mutuo elegerunt centum et triginta pugillatores excellentiores et probiores aliis, assummunt magno loricas gaudio, cingunt se frameis atque caput tegunt casside et versus inimicos audacter se dirrigunt in multa animositate cordis. Quos Veneti audiunt et gressus eorum sentiunt, parant se ad pugnam. Nunc isti, nunc illi crebra iacula iactant et tela, multi ex Venetis recedunt sauciati, tandem partes vicissim se miscuunt, fit sonitus
25. Madijev de... . De gestis Romanorum imperatorum... [Paragraph | Section] De gestis Romanorum imperatorum atque pontificum (excerptum de urbe Spalati) Caput XV. De Origine Civium Civitatis Spaleti. Sciendum est igitur quod Civitas Spalatina contraxit originem a famosa et antiqua ac Nobili Civitate Salonae, quae Salona fuit tempore Trojanorum, et dominabatur totam Dalmatiam
26. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 12 | Paragraph | SubSect | Section]
27. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 33 | Paragraph | SubSect | Section] veneris 18. mensis martii, retrocessit ipsa galeotta in portum Iadrae, ducta per eosdem Tragurienses.
28. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 35 | Paragraph | SubSect | Section] eius et omnium suarum camerarum trentesimae et talis in partibus Dalmatiae et Chroatiae existentium.
29. Pavlović, Pavao. Memoriale, versio electronica [page 40 | Paragraph | SubSect | Section] iunii, in festo Sancti Ioannis Baptistae exercitus communis Venetiarum intravit Veronam per partem.
Veronam per partem.
iovis 10. mensis februarii
32. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] qui tanta sapis, dic unde ciconia rostrum
33. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quatiat, quamvis algeat illa nihil?
85. DE NASO HARILLI
34. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et a medico poscere mandragoras.
35. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Carbo est.
102. DE LAELIA
36. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sorbe caput.
103. AD EANDEM
37. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] coeunt artis gemini complexibus angues,
38. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tota tuo pugnabunt agmina ductu,
39. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
40. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] 201. IN OVILLUM
41. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] teneri, coëuntia semina, mundi,
42. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
268. DE POMPEIO MAGNO
43. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ora iugum.
337. DE AVE, QUAE, CAPITE LICET ABSCISSO, ADHUC VOLABAT
44. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
45. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] 347. DE MESSIO
46. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] quem nulli possunt aequare molossi,
47. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Galeotte, lucri.
418. AD EUNDEM
48. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] sic flava, meretur
49. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Priamo, Graie complebant Aulida
classes.
50. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
51. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] digitis malesanae dona puellae,
52. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Carthaginis acta supersunt,
53. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
54. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] dirum, primus qui figere, monstrum
55. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
56. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] tunc invicto tutam munimine terram,
57. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] timidis animos sors ultima rerum
58. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] et hoc titulo crevit adauctus honos.
59. Mihetić, Ambroz. Ad Pasqualem Maripetrum... [page 4 | Paragraph | Section] innixus, sed excellentia huius praestantissime urbis potissimum ad tuam redundat gloriam! Ornamenta eius
60. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] aut anxietate premitur quispiam: nullus eum locus capit, nullus retinet; nunc resupinus recumbit, nunc deambulando fatigatur, huc atque illuc cursitans interdum iacet, interdum sedet; et post paululum consurgit, gemit, eiulat, uociferat, agitat caput et manus uentilat, articulos intorquet, tundit pectus faciem, illidit frontem, plangit, plorat et crebrioribus interuallis ab imo pectore suspiria trahit; ita corporis totius iugi
61. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Similiter et illi facile maerorem reiciunt, quos natura ipsa finxit hilariores, ut sanguineos aut liberales aut humanarum rerum contemptores, quorum postremi maxime ualent et ad se et ad alios consolandos. Quod quidem probat caput illius epistulae, quam Cicero ad L. Lucceium scribit: Quamquam ipsa consolatio litterarum tuarum gratissima est, declarat enim sumam beniuolentiam coniunctam pari prudentia, tamen illum fructum ex his litteris uel maximum
62. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] enim aliter agit, id agit ne umquam quietus esse possit, nec ullis iocundis fruatur diebus uniuersamque uitam suam sollicitam transigat ac miseram; quippe cuius uota et desideria ab extra pendere incipiunt, mox fortunae praebet dominae uenale caput, illi se subicit, illius destinat seruituti, quae quoniam uaria et instabilis est, uarios ac instabiles famulos suos reddat necesse est, et semper eos cupiditate futurorum bonorum anhelantes efficiat,
63. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] si cupiditati detraxeris et pecuniis adiicere non curaueris. His igitur atque eiusmodi suasionibus hi inducendi sunt ut uel fortunas omnes contemnant uel, si id facere nequeunt, fiduciam sui non amittant; quia, ut dicitur, caput facile inueniet pileum; unde habuisti, quae perdidisti, inde et, quae non habes, consequi poteris. Sic illi, qui dolebat uxorem bonam amississe, dictum est: Bono animo esto; aut enim bonam inuenisti, aut fecisti; si
64. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] quoniam mala concedit, optime factum ratus est abducere animum a malis ad bona. Peripatetici, utpote qui mediocritatem in omnibus sectantur, officium consolatoris praecipuum statuunt persuadere afflictis non magna mala pati. Chrysippus uero caput censet in consolando inducere animum maerentis se putet in illo labore iusto ac debito officio fungi, nec ulla contumelia aut iniuria affectum; Cyrenaici lugentem censent admonendum conditionis
65. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] uel alia, si qua sunt, retinacula succidere quam totam molem subruere aggrediantur; sic fabri caementarii in lapidibus effodiendis facere consuerunt, sic agricolae in transplantandis arboribus. In leuioribus uero negotiis freti uiribus mox caput rei adoriuntur. Vnde aliquando ultra uires ausi temeraria spe, non iniuria frustrantur et accepta confusione, digno temeritatis suae praemio, ad sanius redeunt consilium.
66. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque tremunt. Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire precantur: "Da spatium uitae, multos da, Iuppiter, annos."
67. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique ut captatori moueat fastidia Cosso. Non eadem uini atque cibi torpente palato
68. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum. Optime enim nouerat quod scriptum est: Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati estis, quia esurietis.
69. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque tremunt. Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire precantur: "Da spatium uitae, multos da, Iuppiter, annos."
70. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique ut captatori moueat fastidia Cosso. Non eadem uini atque cibi torpente palato
71. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque tremunt. Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire precantur: "Da spatium uitae, multos da, Iuppiter, annos."
72. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique ut captatori moueat fastidia Cosso. Non eadem uini atque cibi torpente palato
73. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque tremunt. Sed haec ut iocundius legas, satyri tibi egregium senectutis carmen referam, quo merito deridet eos qui ad eam peruenire precantur: "Da spatium uitae, multos da, Iuppiter, annos."
74. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique ut captatori moueat fastidia Cosso. Non eadem uini atque cibi torpente palato
75. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum. Optime enim nouerat quod scriptum est: Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati estis, quia esurietis.
76. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum. Optime enim nouerat quod scriptum est: Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati estis, quia esurietis.
77. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] en uenerandam probitatem turpissimo scelere comparatam, quae, quam primum flagitiosi uoluerint, improba esse incipiet! At non talis erat qui dicebat Oleum peccatoris non impinguabit caput meum. Optime enim nouerat quod scriptum est: Vae uobis diuitibus, qui habetis consolationem uestram. Vae uobis, qui saturati estis, quia esurietis.
78. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] summos fulgura montes." Ad priuatas ueniam dignitates nec de his loquar qui excedunt biennium atque, ut ceteras praetermittam, sufficit nobis trium nuper consularium diuersos exitus scribere. Abundantius egens Pityunte exultat; Rufini caput pilo Constantinopolim gestatum est et abscissa manu dextra ad dedecus insatiabilis auaritiae ostiatim stipes mendicauit. Timasius praecipitatus repente de altissimo dignitatis gradu euasisse se putat quod aduerse uiuit inglorius.
79. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Domini apud malum prophetam panem comederat, inter alias a Domino illatas poenas una fuit quod non est in sepulchro patrum suorum illatus. Hinc et illa Ouidii fuit sollicitudo et lamentatio: Sed sine funeribus caput hoc, sine honore sepulchri Et non ploratum barbara terra teget. – proin precatur uxorem: Ossa tamen facito parua referantur in urna.
80. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] erant priuati; eadem ratione multi nec solem nec caelum toto tempore suspiciunt. Sed mitius Aegyptii in simili re insaniunt, siquidem apud hos, dum homo alicuius momenti decedebat, familiae suae omnis muliebris sexus caput sibi et uultum oblinibat luto. Deinde relicto domi cadauere ipsae per urbem uagantes se plangebant succinctae nudatas mamillas et cum eis proxime quaeque, altera ex parte uiri et ipsi expectorati se uerberabant,
81. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] non est qua dicere assolemus cuncta meliorem in partem esse accipienda. Hinc illi, qui detrimenta bonorum accepit, dicere consueuimus: "Bono animo esto; forsan diuitiae, quas perdidisti, ad exitium tuum seruabantur atque caput cum illis perdendum fuisset, aut duriores cruciatus uel uincula uel carceres expertus fuisses sicuti plerisque accidere et legimus et uidimus." Simili ratione persuadebis et filii, fratris, amici, parentis, aut
82. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] fuerit plagis et liuoribus sauciatum ac labefactatum. Ad extremum, quod reliquum et summum erat, uitam suam ignominiosissime acerbissimaeque morti pro nostra uita exposuit; ut nos uiueremus, ipse mori uoluit; ut nos salui essemus, caput suum saluare noluit; quae, obsecro, est ista beniuolentia, qui amor inauditus, quae incredibilis caritas? aut a quo fratre, a quo parente, a quo domino uel amico umquam impensa? Dicite uos, quibus omnipotens integrum dedit sensum,
83. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | SubSect | Section] Boethius
faciebat cum inquit:
84. Nikola Modruški. De consolatione liber, versio... [Paragraph | Section] V1 | deprehensa pro
prehensa | ac pro et |
85. Jan Panonije. Oratio legatorum Matthiae regis ad... [Paragraph | Section] S. V. non eam tantum praestat obedientiam, quae in cultu et exhibenda reverentia, sed etiam quae in parendo voluntati tuae et excipiendis mandatis tuis consistit. Et quia intelligit curam tuam Christianorum defensioni et Turcorum excidio intentam; omnes suas et suorum fortunas, ac regium insuper caput ad hoc pollicetur; te iubente ac suffragante, B. P. nihil non etiam arduissimum secure aggressurus. Suscipe ergo et paterno amore complectere una cum populo sibi subiecto, devotissimum filium tuum, regem nostrum Matthiam, praesertim in iis, quae pro grege tibi commisso non minus sublimi quam
86. Jan Panonije. Oratio legatorum Matthiae regis ad... [Paragraph | Section] ante oculos sibi ipsi proponat, ac maturius et uberius opportunioribus viis, melioribus modis quam caeteri hactenus conati sunt, Reipublicae Christianae, cui praeesse meruit, consulat cum effectu. Quod quum S. T. ultro facturam confidit, more solito, omnes suas et suorum fortunas ac regium insuper caput, id quam necessario patriae debet, sponte fidei pollicetur. Hae sunt B. Pater, adventus nostri causae. Quarum posterior si proposita magis, quam exposita videtur, parati sumus plura mox super ea re et audire et respondere, loco et tempore per V. B. assignatis.
87. Cipiko, Alviz. Naenia de clarissimo adolescente... [Paragraph | Section] miserabilis affuit aegro
88. Cipiko, Alviz. Naenia de clarissimo adolescente... [Paragraph | Section] nunc ego, parue, iacentem
89. Cipiko, Koriolan. Petri Mocenici imperatoris... [Paragraph | Section] equis, magno impetu proelium ineunt. Obtruncatis multis ex hostibus, caeteros in fugam uertunt. Itaque omnis praeda ad naues reducitur. Equites interfectorum hostium capita imperatori offerunt, singulos aureos in singula capita accepturi. Nam imperator promiserat unicuique interfecti hostis caput
deferenti aureum se soluturum, quod semper postea seruatum est.
Imperator, oneratis praeda nauibus, ad quandam insulam desertam ac portuosam, quam nunc
90. Cipiko, Koriolan. Petri Mocenici imperatoris... [Paragraph | Section] cum in monumentum uiri sui incidisset, complexa monumentum, quasi uiuum ad auxilium uocabat, subindeque dicebat: En, quos nunquam uiuos ulla uis separare potuit, nunc barbarus hostis diuidet . Et cum nullo modo inde abstrahi posset, miles stricto gladio sponte praebenti ac distendenti collum caput abscidit, inquiens: I nunc, et marito tuo te consocia . Multi, mancipia spernentes, ornamenta mulierum pretiosa, uestes pictas cuiusque generis, uasa aenea Damasceno opere egregie caelata, auro argentoque distincta, ac aliam pretiosam supellectilem diripiunt ac
91. Cipiko, Koriolan. Petri Mocenici imperatoris... [Paragraph | Section] erant, a duce edocti praelongis lanceis hostem in faciem feriebant. Pugnatum aliquamdiu est pari marte. Dum hostes acrius instant,
92. Cipiko, Koriolan. Petri Mocenici imperatoris... [Paragraph | Section] omnes uenduntur. Reliqua praeda absque sorte militi concessa est, quod etiam imperator in reliquis excursionibus semper seruauerat. Itaque quaestores iam ex consuetudine pecuniam omnem diuidunt. Deinde quarta die imperator in
93. Cipiko, Koriolan. Petri Mocenici imperatoris... [Paragraph | Section] seruasti; tu tuorum sanguine nunquam satur fuisti; tu, denique, christianum nomen, quae gens sola ueri dei cultrix est, extinguere conaris.
Quapropter, fateor, egregium facinus ausus sum, et utinam mihi in caput tuum idem liceret! .
94. Cipiko, Koriolan. Petri Mocenici imperatoris... [Paragraph | Section] caeduae occupant, quae ad naues fabricandas multam materiam praebent. Quamobrem
95. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] terra
96. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Cadmus et Hermione
97. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Cadmus et Hermione
98. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] fertur pepigisse hymeneos
99. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
100. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
101. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sęclis omnibus egit opus.
102. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] oppida, crede, dabis.
De Leone X. Pontifice Maximo Florentino de Medicum familia
103. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
104. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
105. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
106. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] loqui. 10
107. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] deas!
108. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
109. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
110. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
111. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
112. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] rerum
113. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Sępe graui erepti protinus exitio.
114. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | Section] lusum planctus inque iocos lachrymas.
115. Marulić, Marko. Carmina Latina, versio electronica [Paragraph | Sub2Sect | Section] ire uiam.
116. Šižgorić, Juraj;... . Elegiarum et carminum libri tres,... [Paragraph | SubSect | Section] addere fatis,
117. Šižgorić, Juraj;... . Elegiarum et carminum libri tres,... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
118. Šižgorić, Juraj;... . Elegiarum et carminum libri tres,... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
119. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_16 | Paragraph | SubSect | Section] Seruari hominem lucri causa nefas esse 154 . Peoniam erruere pręcipiunt noctu, quoniam, si picus Martius uideat, in oculos legentis impetum facit 248 . Idem liber XXII, caput X 266 . Sideri stagnum, in quo nil innatet; Auernum, in quo folia subsidunt 297 . Auaritia quęrens opes in uiscera terrę 310 . Sepeius Claudius Cai Gracchi caput
120. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_16 | Paragraph | SubSect | Section] XXII, caput X 266 . Sideri stagnum, in quo nil innatet; Auernum, in quo folia subsidunt 297 . Auaritia quęrens opes in uiscera terrę 310 . Sepeius Claudius Cai Gracchi caput repensum auro ad Opilium tulit plumbo in os addito 312 . Mithridates Aquilio duci capto aurum infudit. Fossores auri ruina opprimuntur 313 . Marcus Crassus post Syllam ditissimus, nec fuit
121. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_19 | Paragraph | SubSect | Section] uocatus, perfuncta dictatura ad agrum
rediit. Legati Romani arantem trans Tyberim offenderunt 9 .
122. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_36 | Paragraph | SubSect | Section] 101 . Beatus homo qui corripitur a Domino. Ipse uulnerat et medetur. Auferat a me uirgam suam; loquar, et non timebo eum 102 . Si impius fuero, ue mihi est, et si iustus, non leuabo caput saturatus afflictione et miseria. Si subuerterit omnia uel in unum coarctauerit, quis contradicet ei, uel dicere poterit, cur ita facis 103 . Iob: Hęc passus sum absque iniquitate manus meę. Item: Non peccaui, et in amaritudinibus
123. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_39 | Paragraph | SubSect | Section] Negociator negligens salutis, caupo peccans labiis 147 .
Arator, faber, architectus, pictor, ferrarius, figulus non promouebuntur ad regimen
ecclesię 149 .
Sume tibi gladium tonsorium, tonde caput et barbam 185 .
Et non erit mercator ultra in domo Domini 215 .
124. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_44 | Paragraph | SubSect | Section] Ve uobis qui comeditis domos uiduarum, orationes longas orantes! Propter hoc amplius accipietis iudicium. Ve uobis qui decimatis mentam etc. et reliquistis iudicium et misericordiam et fidem, excollantes culicem, camellum autem glutientes. Caput XXIII. Auarus abscondit talentum domini in terra, nihil faciens lucri: Metis ubi non seminasti, et congregas ubi non sparsisti. Esuriui, et non dedistis mihi manducare etc. caput XXV. Iudas fur et latro loculos habens, dolet pro
125. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_44 | Paragraph | SubSect | Section] misericordiam et fidem, excollantes culicem, camellum autem glutientes. Caput XXIII. Auarus abscondit talentum domini in terra, nihil faciens lucri: Metis ubi non seminasti, et congregas ubi non sparsisti. Esuriui, et non dedistis mihi manducare etc. caput XXV. Iudas fur et latro loculos habens, dolet pro effusione unguenti et uendit Dominum suum XXVI. Auaritia Iudam ad proditionem Domini compulit, custodes ad mendacium, ut quem resurrexisse nouerant, sublatum esse dicerent XXVIII.
126. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_45 | Paragraph | SubSect | Section] uendentium columbas euertuntur, id
est pręlatorum dignitas, qui spiritalia uendunt, conculcatur, quia infatuatum sal ad nihilum
ualet ultra etc. XI.
Qui deuorant domos uiduarum XII.
Fremebant in eam quę effudit unguetum super caput Domini XIIII.
Iudas uendit Dominum XIIII.
Apostoli quare mittuntur bini XI.
127. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_68 | Paragraph | SubSect | Section] 398 . Confirmatio per mentem. Quantum anima corpori dominatur, ostenditur signis, ac primum ab affectibus phantasię 400 . Signum ab affectibus rationis 401 . Mens animę caput et auriga 402 . Septem uacationis genera: somno, sincopa, humore melancholico, temperata complexione, solitudine, admiratione, castitate 403 . Ab artium et gubernationis industria. Quattuor hominis
128. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_77 | Paragraph | SubSect | Section] quod sapientes sibi ipsi sufficiant, insipientes autem
inconstanter ament 25 .
Plato ait amicicię species
129. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_87 | Paragraph | SubSect | Section] Dardani speluncis sub fimo defossis pro domibus utuntur 261 .
VALERIVS MAXIMVS
130. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_87 | Paragraph | SubSect | Section]
VALERIVS MAXIMVS
131. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_87 | Paragraph | SubSect | Section] IIII.
Philippus Alexandrum increpat, quod non probitate, sed largitionibus comparet amicos,
eodem. Fabius Maximus militem a se alienatum non punire, sed beneficio retinere/uoluit,
dissimulans quę de illo comperisset; sic sibi fidum atque obnoxium fecit, liber VII, caput
132. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_87 | Paragraph | SubSect | Section] VII, caput
133. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_87 | Paragraph | SubSect | Section] amicicię simulatione Gabios decepit, caput IIII.
134. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] Adulatio.
Aristoteles Calistenem ad Alexandrum mittens monuit, cum eo aut rarissime
aut quam iocundissime loqueretur, liber VII, cap. II.
135. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] Fabius Labeo, finium arbiter inter Nolanos et
Neapolitanos, utrosque decepit, liber VII, cap.
136. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] III.
Faniam infamem duxit Caius Ticinus, ut postea deprehensam dote priuaret,
sed Marius illum summa totius dotis damnauit, liber VIII, caput II.
137. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] infamem duxit Caius Ticinus, ut postea deprehensam dote priuaret,
sed Marius illum summa totius dotis damnauit, liber VIII, caput II.
138. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section]
139. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] luctus sub his tectis et olim fuerint et hodie uersentur et sequentibus sęculis erunt
habitaturi". Idem aiebat, si in unum locum cuncti mala sua contulissent, futurum ut propria
reportare domum quam ex communi miseriarum aceruo portionem suam ferre mallent, liber VII,
caput II.
Apium Claudium maritima tempestas reum fecerat, cęlestis absoluit, liber VIII, caput
I.
140. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] Idem aiebat, si in unum locum cuncti mala sua contulissent, futurum ut propria
reportare domum quam ex communi miseriarum aceruo portionem suam ferre mallent, liber VII,
caput II.
Apium Claudium maritima tempestas reum fecerat, cęlestis absoluit, liber VIII, caput
I.
141. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] suam ferre mallent, liber VII,
caput II.
Apium Claudium maritima tempestas reum fecerat, cęlestis absoluit, liber VIII, caput
I.
142. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] eodem. Quędam nulla arte effici
posse, cap. XII.
Suę quenque artis optimum et actorem et disputatorem esse, cap. XIII.
143. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] XII.
Suę quenque artis optimum et actorem et disputatorem esse, cap. XIII.
144. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] Audacia.
Libere dicta aut facta, liber VI, caput II.
De temeritate, liber IX, caput VIII.
Audacia Marci Castricii in Cnęum Carbonem: cum ille multos enses se habere dixisset, et
ego annos, respondit, liber VI, caput II.
Pascelius duas res sibi magnam licentiam prębere dixit--- senectutem et
orbitatem, eodem.
145. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] liber VI, caput II.
Pascelius duas res sibi magnam licentiam prębere dixit--- senectutem et
orbitatem, eodem.
146. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_88 | Paragraph | SubSect | Section] et
orbitatem, eodem.
147. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_89 | Paragraph | SubSect | Section] iudicamus, liber VI, caput
II.
Mulier a Philippo damnata, "prouocarem, inquit, ad Philippum, sed sobrium", eodem.
Superbia Memmii accusatoris effecit, ut Fuluius Gabinus reus
iam damnatus absolueretur, liber
VIII, caput I.
Valerii Valentini accusatoris turpitudo Caium Cosconium certissimum reum a damnatione
liberauit, eodem.
148. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_89 | Paragraph | SubSect | Section] eodem.
149. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_89 | Paragraph | SubSect | Section] ut mala consuetudine delectentur, optant;
inutiliter enim ali quid concupiscere et in eo perseueranter morari, exitio uicina dulcedo
est, liber VII, caput II.
Anima immortalis. Galli mutuas pecunias dabant, quę iis apud inferos redderentur, liber
II, caput I.
Habitaculum. Marcus Emilius Porcina, quod uillam nimis sublime extruxisset, graui multa
affectus, liber VIII, caput I.
CICERONIS OPVSCVLA
150. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_89 | Paragraph | SubSect | Section] est, liber VII, caput II.
Anima immortalis. Galli mutuas pecunias dabant, quę iis apud inferos redderentur, liber
II, caput I.
Habitaculum. Marcus Emilius Porcina, quod uillam nimis sublime extruxisset, graui multa
affectus, liber VIII, caput I.
CICERONIS OPVSCVLA
151. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_97 | Paragraph | SubSect | Section] Molliti sunt sermones eius super oleum, et ipsi sunt iacula. 362 .
Corde maledicebant 365 .
Mendaces filii hominum, ut decipiant 366 .
Oleum peccatoris non impinguet caput meum 427 .
152. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_99 | Paragraph | SubSect | Section]
153. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et malus 101. 114 .
Amicorum inconstantia 155 .
Quod amicicia bonorum non est secura 156 .
154. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et securi 52 .
BEATVS HIERONYMVS IN PARTE PRIMA
155. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_115 | Paragraph | SubSect | Section] CXXXVIIII 124 . Qui recti sunt, habitabunt in terra. Benefacientem ne prohibeas. Iusti benedicentur. Iustorum semita quasi lux splendens procedit etc. 126 . Benedictio Domini super caput iusti. Memoria iusti. Opus iusti. Finis iusti. Iustitia 127 . Fructus iusti. Bonus. Iustus. In semita iustitię uita. Innocens. Iustus iterum. Bonos odit malus. Iustus iterum. Iusto placantur etiam inimici. Iustitia
156. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_118 | Paragraph | SubSect | Section] 224 .
MATTHEVS
157. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] debet 367 .
De Probo principe adhuc adolescente Valeriani dictum: Si nomen probi non haberet,
potuit habere cognomen 449 .
158. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_140 | Paragraph | SubSect | Section] MAXIMVS
159. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_140 | Paragraph | SubSect | Section] arma et equos suis
militibus traderent. Pro beneficio habuerunt quod grauate ferrent, si hoc
tantum imperatum foret, liber VII, caput
160. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_140 | Paragraph | SubSect | Section]
161. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_140 | Paragraph | SubSect | Section] Cartagine, nescire se illa uictoria boni ne plus an mali reipublicę
attulisset, asseuerauit. Senatus, cum aduersus Hannibalem Claudium Neronem et Liuium
Salinatorem consules mitteret, magno studio egit, ut inter se odio dissidentes in gratiam
prius reduceret, liber VII, caput II.
Lucius Paulus Persę regi sucubuisset, nisi Sulpicius Gallus territum lunę defectu
exercitum de syderis ratione disputando metu liberasset, liber VIII,
cap. II.
162. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] II.
163. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] oppidi proditor, accusatus absoluitur. Sic et Marcus Emilius Scaurus repetundarum reus ob patris memoriam liberatus, liber VIII, cap. I. Scipio Nasica uir sanctissimus iudicatus, Matrem deum e Pesimunte accersitam excepit, liber VIII, caput XVI. Publius Furius Philippus Hispaniam sortitus inimicos suos legatos secum illuc ire coegit, confidens nihil se acturum, quod illi accusare possent. Sic et Lucius Crassus inimicum suum in prouincia Gallica sibi
164. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_141 | Paragraph | SubSect | Section] Sic
et Lucius Crassus inimicum suum in prouincia Gallica sibi
actorum suorum speculatorem admisit. Eadem sui
confidentia in Catone, in Marco Scauro, in Marco Antonio oratore liber
165. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_141 | Paragraph | SubSect | Section]
actorum suorum speculatorem admisit. Eadem sui
confidentia in Catone, in Marco Scauro, in Marco Antonio oratore liber
166. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Boni merces 259 .
Tabernacula iustorum benedicentur 261 .
Via uirtutis primum arcta, deinde spaciosa 261 .
Benedictio Domini super caput iusti 266 .
Radix
167. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_154 | Paragraph | SubSect | Section] bibisset quam ualitudinis causa. Lucius Papirius imperator uotum uouit Ioui pocillum uini. Cato: "Non aliud", inquit, "uinum bibi quam remiges". Lucius Lucullus puer apud patrem nunquam lautum conuiuium uidit, in quo plus semel Gręcum uinum daretur. De uitanda ebrietate, caput XXII 147 . Saporum genera XIII 152 . Pulte, non pane longo tempore uixisse Romanos 180 . Quare faba a Pythagora damnata 182 .
168. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_172 | Paragraph | SubSect | Section] bibere iussus, prandium et munera refutauit; ab altero deinde propheta deceptus comedit, et a leone occisus est 58 . Helias in torrente Carith a coruis pascitur. Iterum in deserto esuriens petiit mortem; dormiuit; expergefactus reperit ad caput panem subcinericium et uas aquę 60 . Heliseus exercitum Israel sitientem factis fossis et aqua scaturientibus potauit 62 . Heliseus XX panibus ordeaceis saciauit C uiros, et superfuit. Pulmentum
169. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_182 | Paragraph | SubSect | Section] Dauid panem sanctificatum accepturus interrogatur, si pueri mundi sunt a mulieribus 46 . Oza, quia extendit manum ut labentem archam teneret,et a Domino percussus moritur 50. 72 . Helias reperit ad caput panem et uas aquę,comedit et bibit, et in fortitudine cibi illius ambulauit XL diebus et totidem noctibus usque ad montem Dei Oreb 60 . Dauid diuidit singulis tortam panis et partem carnis assę bubalę, et frixam
170. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_184 | Paragraph | SubSect | Section] me X. Petrus supra mare ambulat, ut citius ueniat ad Dominum XIIII. Domino de passione sua, futura prędicenti ait: Absit a te Domine XVI. Diliges Dominum Deum tuum ex toto XXII. Mulier effudit unguentum super caput Domini, et agnoscitur bonum opus operata. Caritas erga Deum ungit caput, erga proximum pedes. Petrus repugnans pro Domino amputat auriculam seruo XXVI. Ingreditur in atrium, ut uideat finem. Ioseph ab Arimatia sepeliuit corpus Domini XXVII.
171. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_184 | Paragraph | SubSect | Section] XIIII. Domino de passione sua, futura prędicenti ait: Absit a te Domine XVI. Diliges Dominum Deum tuum ex toto XXII. Mulier effudit unguentum super caput Domini, et agnoscitur bonum opus operata. Caritas erga Deum ungit caput, erga proximum pedes. Petrus repugnans pro Domino amputat auriculam seruo XXVI. Ingreditur in atrium, ut uideat finem. Ioseph ab Arimatia sepeliuit corpus Domini XXVII. Mulieres ementes aromata perueniunt ad monumentum XXVIII.
172. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_185 | Paragraph | SubSect | Section] Cum ieiunatis, nolite fieri tristes VI.
Ieiunabunt cum auferetur ab eis sponsus IX.
Dimittere eos ieiunos nolo, ne deficiant in uia XV.
Hoc genus non eiicitur nisi per orationem et ieiunium. Ieiunium unguentum est quo
caput Domini ungitur XVII.
Venit Ioannes neque manducans neque bibens, Filius hominis manducans et bibens XI.
Ne solliciti sitis quid manducetis VI.
173. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_191 | Paragraph | SubSect | Section] Appropinquante Iesu Hierusalem, procedunt obuiam clamantes: Osanna, benedictus qui uenit in nomine Domini, rex Israel XII. Petrus: Domine, tu mihi lauas pedes? Si non lauero te etc. Domine, non tantum pedes, sed et manus et caput. Iesus: Vnus ex uobis tradet me. Petrus quasi statim in traditorem irruiturus, innuit Ioanni, quis esset, de quo Dominus dicerret XIII. Petrus: Animam meam pro te ponam XIII. Si diligitis me, mandata mea seruate. Qui habet
174. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tantalus Pelopem filium diis apposuit commedendum, damnatus ad inferos inter aquas et poma siti fameque perpetuo torquetur. Tereus Phylomenę stupratę, ne lamentari posset, linguam execuit. Prognes uxor Ithin filium ei epulandum apposuit et coram puerum requirente caput illius proiecit VI . Peliam filię occiderunt deceptę a Medea, dum uellent eum iuuenili ętati restituere. Medea nouam nuptam et domum Iasonis cremauit, filios
175. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_199 | Paragraph | SubSect | Section] iusserat, si puellam pareret, necaret IX . Omathus, oppidi Cypri, incolę soliti aduenas immolare in ara Iouis; a Venere in boues uersi sunt X . Orpheus a mulieribus interemptus, lyra, et caput in Hebrum proiecta. Peleus Phocum fratrem interfecit. Lupus armenta et pastores interimens. Thetidis ira in Peleum, quia fratrem occiderat XI . Draco ad nidum uolutus pullos uorauit matre circumuolante, et mutatur in saxum.
176. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_205 | Paragraph | SubSect | Section] 238 .
177. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_220 | Paragraph | SubSect | Section] 81 . Draconis leges 86 . Tullię scelus 90 . Astyages Arpago filium eius comedendum apposuit 90 . Cyri caput in utrem sanguine plenum missum 94 . Tarquinius papauerum capita decutiens 96 . Ęgyptii filios immolant 98 . Cambyses fratrem interfecit, uxorem calcis ictu,
178. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] 98 .
VALERIVS MAXIMVS
179. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section]
180. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] Titius innocens damnatus, quia cognitum est eum Saturnini imaginem domi habere,
liber VIII, caput I.
181. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] Vafre dicta aut facta, liber VII, caput
182. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] Quintus Fabius cum Antiocho dimidiam partem nauium accipere pactus medias secuit, ut
tota classe eum priuaret, liber VII, caput
183. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section]
184. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] caput VIII.
In calamitate Manlii Torquati infractus animus conseruauit senatus dignitatem iam se
sociis exęquari inclinatam, liber VI, caput IIII.
185. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] dignitatem iam se
sociis exęquari inclinatam, liber VI, caput IIII.
186. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] caput IIII.
187. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section]
188. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_224 | Paragraph | SubSect | Section] crudelitate, liber IX, caput II. Crudelitas obiecta Pompeio, liber VI, caput II. Iulii exercitus in obsidione Mundę hostium cadaueribus aggerem extruxit, liber VII, caput VI. Marcus Oratius sororem interfecit, liber VIII, caput I. Dicta et facta scelerata Tullię in Tullum patrem. Fimbrię in Sceuolam, Catelinę in patriam, Cai Taurini in patrem, filii in Lucium Tullum Annalem, uxoris in Vectium, fratris in fratrem. Mitridatis in patrem, Saristeris in patrem Tygranem, liber
189. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dicta et facta scelerata Tullię in Tullum patrem. Fimbrię in Sceuolam, Catelinę in patriam, Cai Taurini in
patrem, filii in Lucium Tullum Annalem, uxoris in Vectium,
fratris in fratrem. Mitridatis in patrem, Saristeris in patrem Tygranem, liber
IX, caput XI.
190. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in patrem Tygranem, liber
IX, caput XI.
191. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sedebant. Vini usus foeminis Romanis olim ignotus.
Canebantur egregia opera in conuiuio. Mos epulandi in propatulo, liber II, caput I.
Consilium: Tribuni plebis scita patrum T littera subscripta confirmabant,
ipsis tamen intrare curiam non licebat, liber II, caput
I.
Scipio Nasica plebis tumultum compressit, cum dixisset plus se quam illos, quid
reipublicę expediat, intelligere, liber
192. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_225 | Paragraph | SubSect | Section] intrare curiam non licebat, liber II, caput
I.
Scipio Nasica plebis tumultum compressit, cum dixisset plus se quam illos, quid
reipublicę expediat, intelligere, liber
193. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_225 | Paragraph | SubSect | Section] expediat, intelligere, liber
194. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_225 | Paragraph | SubSect | Section] senatum consultum, an
confligere deberet; iubentibus, qui missus fuerat "conflixit", inquit, "et
superatus est", liber VII, caput
195. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_225 | Paragraph | SubSect | Section] III, caput VI.
196. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_229 | Paragraph | SubSect | Section] Contemplatio Dei 363 .
197. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_233 | Paragraph | SubSect | Section] Ieiunii tempore cibis delicatioribus abstinendum 135 . Sitarchia, id est epulum 143 . Ieiunium XL dierum 146 . Cum ieiunas, unge caput et faciem laua 147 . Quare nos pharisei ieiunamus? Superba interrogatio et plena supercilio phariseorum 150 . Esurientes uellunt spicas 154 . Commune
198. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_240 | Paragraph | SubSect | Section] Cambises Amasis corpus exhumatum cędi iussit et cremari 39.37 .
Darii sęuitia in filios Ochazi 58 .
Astiages Harpagum compulit filium comedere 12 .
Tomiris Cyri caput in utrem sanguine plenum immersit 17 .
199. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_254 | Paragraph | SubSect | Section] Aaron uetitus dolorem pręferre in morte filiorum, eo quod oleum unctionis esset super eum. Aaron mente lugubri comedere non potuit de oblatione, licet teneretur 16 . Sacerdos ne contaminetur in mortibus ciuium, nisi consanguineorum. Pontifex caput non discoperiet uestimenta non scindet, ad mortuum non ingredietur 18 . Mortem Aaron fleuit populus diebus XXX 23 . Non uos incidetis nec facietis caluitium super mortuo 27 .
200. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_256 | Paragraph | SubSect | Section] filios suos etc. 175 . Nequaquam calcator uuę solitum celeuma cantabit 180 . Lamentatio Hieremię: Quomodo sedet sola ciuitas 181 . Inundauerunt aquę super caput meum. Repleuit me amaritudinibus, inebriauit me absinthio. Recordare absinthii mei et felis. Oculus meus afflictus est. Diuisiones aquarum deduxerunt oculi mei 182 . Defecit gaudium cordis mei, uersus est in luctum chorus noster; cecidit
201. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] etc. Altissimus cuius regnum sempiternum est et omnes reges seruient ei et obedient 198 . Hebdomadę Danielis de aduentu Christi 199 . Et congregabuntur filii Iuda et filii Israel, et ponent sibi met caput unum, id est Christum 201 . Viuificabit nos post duos dies; in die tertia suscitabit nos etc. Quasi diluculum pręparatus est egressus eius, et ueniet quasi imber nobis temporaneus et serotinus terrę
202. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_279 | Paragraph | SubSect | Section] VI. O altitudo diuitiarum sapientię et scientię Dei etc.
XI.
203. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_279 | Paragraph | SubSect | Section] sapientię et scientię Dei etc.
XI.
204. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_280 | Paragraph | SubSect | Section] suam in cęlestibus supra omnem principatum, et potestatem, et uirtutem, et dominationem, et omne nomen quod nominatur non solum in hoc sęculo, sed etiam in futuro. Et omnia subiecit sub pedibus eius, et ipsum dedit caput supra omnem ecclesiam etc. I. Facti estis prope in sanguine Christi. Ipse enim pax nostra; qui fecit utraque unum, et medium parietem macerię soluens etc. II. Per ipsum habemus accessum ambo in uno spiritu ad Patrem II. Flecto genua mea ad Patrem
205. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_292 | Paragraph | SubSect | Section] Euriti filiam, amauit IX . Cyparissum puerum amissi cerui dolore confectum in arborem sui nominis conuertit. Iacinthum secum ludentem disco imprudenter iacto elisum in florem mutauit X . Serpentem caput Orphei in Hebro proiectum morsu appetentem in saxum conuertit. Pana fistulę cantu Thmolo monte iudice superauit. Mydam id reprobantem auriculis asininis damnauit. Cum Neptunno Ilium Laomedonti struxit. In anum uersus Chionen, Dedalionis filiam, compressit. Ex ea
206. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_306 | Paragraph | SubSect | Section] insidiis Fabium excepturus, nisi ille dolos animaduertisset 58 . De Fabio inquit: Romani alterum Hannibalem habent. Vrbem Tarentinam eadem arte, qua cepimus, amisimus 58 . Septimuleius Cai Gracchi caput plumbo impleuit ęquum auri pondus ex publico accepturus 117 . Lysander dicere solitus, quo leonis pellis non attingeret, insuendam esse uulpinam. Idem aiebat pueros astragalis, uiros iureiurando fallendos esse
207. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_313 | Paragraph | SubSect | Section] Firmus Seleucius, cui fuerant duo elephantini dentes 448 . Blemię capitibus carent, ora et oculos pectoribus affixos habent 450 . Derisus Iulianus, qnod, cum pusillus esset, portas urbis subiturus caput acclinaret 456 . Dolus Medeę, quo Pelias interficitur 30 . Nessi dolus in Herculem 36 . Pisistrati ad occupandum dominatum 86 .
208. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] 436 .
VALERIVS MAXIMVS
209. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] Triumuir nocturnus populi iudicio concidit, quia uigilias negligentius circumierat,
liber VIII, caput I.
210. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] fatali immolanda, liber VII, caput
211. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] est, eodem. Hannibal in Canensi uictoria decepit
magis quam uicit Romanos, caput IIII.
212. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] Bias nihil ferens omnia bona se sua secum ferre dixit,
liber VII, caput II.
213. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] bona se sua secum ferre dixit,
liber VII, caput II.
214. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] acerbitatem exprimere non ualens Agamemnonis in
Ephigenię immolate nece lugentis caput inuoluit, liber VIII, caput XI.
215. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] Aphricam transtulit. Sic inferendo, quę patiebatur, melius quam se defendendo malis
liberatus est.
216. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_317 | Paragraph | SubSect | Section] se defendendo malis
liberatus est.
217. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ibit mors, cum in monte tentatus est 129 . Incuruati sunt colles mundi 129 . Adueniente Domino inferi tremuerunt, superi lętati sunt. Christorum genera 131 . Misisti in caput impiorum mortem, diuisisti in stupore capita potentium 132 . Capita demonum a nationibus separauit et ipse se fecit caput 133 . Iesus 134 . Christi redemptio
218. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Domino inferi tremuerunt, superi lętati sunt. Christorum genera 131 . Misisti in caput impiorum mortem, diuisisti in stupore capita potentium 132 . Capita demonum a nationibus separauit et ipse se fecit caput 133 . Iesus 134 . Christi redemptio fidelibus, gaudium 144 . Zorobabel typus Saluatoris. Siquis
219. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Christus pauper. Resurrexit. Innocens 352 . Lux. Veritas. Rex meus et Deus meus 354 . Eructauit cor meum uerbum bonum. Speciocus. Virtus. Christi regnum. Veritas. Mansuetudo. Iustitia. Caput. Christi sagittę 355 . Incarnatio 355 . Vnctus oleo exultationis. Christus adoratus. Pax nascente Domino 356 . Christus Heliseus. Christus Deus excelsus. Ascensio.
220. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_339 | Paragraph | SubSect | Section] 161 .
Christus uenit Legem adimplere. Peccata
221. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_342 | Paragraph | SubSect | Section] Senectam sentiunt margaritę 102 . Hominem ultra annum centesimum non uiuere propter defectum cordis 124 . Breuis longęque uitę signa 129 . Aetas arborum, caput LXIIII 163 . Polio Romulus a diuo Augusto rogatus, qua nam ratione tam longam uigentemque senectam conseruaret, respondit: "Intus mulso, foris oleo" 227 . Ex culicum genere muliones uno tantum die
222. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_363 | Paragraph | SubSect | Section] II.
Liuius Drusus ętatis uiribus et acie oculorom defectus ius ciuile populo
interpretatus est et id discere cupientibus composuit. Publilius senator et
Lupus Pontius, celebres causarum actores, lumimibus capti forensia stipendia
executi sunt, liber VIII, caput VII.
Appius Cęcus et lectica gestatus multa magnifica gessit etc., caput XIIII.
223. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_363 | Paragraph | SubSect | Section] est et id discere cupientibus composuit. Publilius senator et
Lupus Pontius, celebres causarum actores, lumimibus capti forensia stipendia
executi sunt, liber VIII, caput VII.
Appius Cęcus et lectica gestatus multa magnifica gessit etc., caput XIIII.
224. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_363 | Paragraph | SubSect | Section] actores, lumimibus capti forensia stipendia
executi sunt, liber VIII, caput VII.
Appius Cęcus et lectica gestatus multa magnifica gessit etc., caput XIIII.
225. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_364 | Paragraph | SubSect | Section] liber VIII, caput XII.
Emptio, uenditio. Claudius Centimalus domus suę altitudinem submittere ab
auguribus iussus, uendidit illam Calphurnio Lanario nec indicauit. Cato Portius arbiter ipsum
Calphurnio damnauit, liber VIII, caput II.
Enygma. Homerus, quia quęstionem absoluere non potuisset, dolore absumptus creditur,
liber IX, cap. XII.
CICERONIS OPVSCVLA
226. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_365 | Paragraph | SubSect | Section] genera 116 . Ingrediatur putredo in ossibus meis etc. ut requiescam in die tribulationis meę 132 . Animi lętitia dolorem corporis mitigat 189 . Cum caput dolet, omnia membra languent 190 . Qui magnis febribus ęstuat 270 . Quare Ezechias ęgrotauit 271 . Liberatus egritudine 289 .
227. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_374 | Paragraph | SubSect | Section] 415 . Dissipauerunt iniqui legem tuam 418 . Confundantur et conuertantur retrorsum omnes qui oderunt Syon 421 . Caput circuitus eorum, labor labiorum ipsorum operiet eos 426 . Non communicabo cum electis eorum. Oleum peccatoris non impinguet caput meum. Dissipata sunt ossa nostra secus infernum 427 . In Arrium negantem
228. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_374 | Paragraph | SubSect | Section] Confundantur et conuertantur retrorsum omnes qui oderunt Syon 421 . Caput circuitus eorum, labor labiorum ipsorum operiet eos 426 . Non communicabo cum electis eorum. Oleum peccatoris non impinguet caput meum. Dissipata sunt ossa nostra secus infernum 427 . In Arrium negantem personarum ęqualitatem 428 . Libera me de aquis multis, de manu filiorum alienorum. Posuerunt in cęlo os suum. Quorum
229. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_376 | Paragraph | SubSect | Section] Foelix. Mortalium nemo foelix 80 . Quę spectatissime floreant, celerrime marcescere 213 . Polycratis annulus capto relatus pisce 311 . De eodem liber XXXVI, caput I 346 . Fides. Pugnauit aduersus latronem canis pro domino suo 92 . Occiso Scytharum regulo ex prouocatione dimicante, hostem, cum uictor ad spoliandum uenisset, ab equo eius ictibus morsuque confectum
230. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_392 | Paragraph | SubSect | Section] triennis tempore Dauid regis 54 . Ros et pluuia aliquandiu non fuit, et regnante Achab in Samaria fames fuit 60 . Fames super terram tempore Helisei prophetę. Rege Syrię Samariam obsidente fit fames: caput asini stetit LXXX argenteis. Mulieres filios comederunt. Quatuor leprosi discedentes hostium gladio potius quam fame perire elegerunt 63 . Heliseus prędixit famem VII annorum 64 . Nabuchodonosor
231. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_395 | Paragraph | SubSect | Section] habens uestem nuptialem XXII. Dicunt et non faciunt XXIII. Virgines fatuę non sumpserunt oleum, sed tantum lampades XXV. Milites adorant Iesum genuflexi, sed illudentes in faciem expuunt; sic qui credunt, et mandata respuunt. Spinis caput eius coronant: qui eum confitentes offendunt pungentes peccatorum aculeis. Vinum fele mixtum ori eius porrigunt XVII. Felicitas. Inter natos mulierum etc. qui autem minor est in regno cęlorum, maior est illo XI. Simile est regnum
232. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] pugna cum leone 241 . Pyrrhus Mamertinum a uertice ad imum uno ictu dimidiauit 250 . Machina Archimedis 284 . Tiberius recens malum digito terebrabat, adolescentis caput consauciabat talitro 413 . Comodus ualido corpore, ut elephantum hasta et origis cornu transfigeret etc. 433 . Maximinus tribunus quinos senosue milites quotidie sternebat, Antheus etiam Hercules
233. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_418 | Paragraph | SubSect | Section] Fama. Nuncius cladis Atheniensium ueniens foeminarum incursu de casu suorum sciscitantium pressus periit 112 . Dionis felicitas in tabellario 200 . Fames ingens a Iosippo pręuisa. Caput asini LXXX nummis ueniit. Mulieres filios comederunt 60 . Cambisis milites fame adacti decimum quemque inter se mandere occipiunt 99 . Obsessi lectorum funibus elixis nutriti 134 .
234. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_418 | Paragraph | SubSect | Section] nutriti 134 . Fames et pestilentia Romę 142 . Fame adacti in Tyberim quidam se pręcipitauerunt 148 . Fame mutuo se depasti 156 . Caput asini LX uenditum dracmis 183 . Filius et pater ferro inter se dimicant pro mure exanimi 243 . Infandus obsessorum cibus 260.280. 281 . Fames coegit imbellem
235. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] 268 .
Festa. Gothi religionis metu die festo non repugnantes cladem passi sunt 461 .
VALERIVS MAXIMVS
236. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section]
VALERIVS MAXIMVS
237. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] VII, cap. I. Solon neminem beatum dici debere arbitrabatur,
dum adhuc uiueret, caput II. Anaxagoras interroganti, quisnam esset beatus, "nemo", inquit,
"ex his, quos tu felices existimas" etc., eodem.
Fides. De fide publica, liber VI, caput VI. Fides uxorum erga uiros, caput VII, seruorum
erga dominos, caput VIII.
Fortitudo, liber
238. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] neminem beatum dici debere arbitrabatur,
dum adhuc uiueret, caput II. Anaxagoras interroganti, quisnam esset beatus, "nemo", inquit,
"ex his, quos tu felices existimas" etc., eodem.
Fides. De fide publica, liber VI, caput VI. Fides uxorum erga uiros, caput VII, seruorum
erga dominos, caput VIII.
Fortitudo, liber
239. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] dum adhuc uiueret, caput II. Anaxagoras interroganti, quisnam esset beatus, "nemo", inquit,
"ex his, quos tu felices existimas" etc., eodem.
Fides. De fide publica, liber VI, caput VI. Fides uxorum erga uiros, caput VII, seruorum
erga dominos, caput VIII.
Fortitudo, liber
240. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] beatus, "nemo", inquit,
"ex his, quos tu felices existimas" etc., eodem.
Fides. De fide publica, liber VI, caput VI. Fides uxorum erga uiros, caput VII, seruorum
erga dominos, caput VIII.
Fortitudo, liber
241. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] uiros, caput VII, seruorum
erga dominos, caput VIII.
Fortitudo, liber
242. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] caput VIII.
Fortitudo, liber
243. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] confidentia perisse traditur. Item Polidamus athleta. Documento sunt, nimio robore membrorum uigorem mentis hebescere, liber IX caput XII. Quando athletarum certamen, liber II, caput I. Furti damnatus qui equo alieno ultra pręscriptum uectus est, liber VIII, caput II. Filii. Parentum amor in liberos, liber V, caput VII. Parentum seueritas in liberos, caput VIII. Parentum moderatio in suspectos liberos, caput IX. Filię Afronię reuerentia in matrem Ebuciam, quę contra testamentum eius, quo pręterita
244. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] sunt, nimio robore membrorum uigorem mentis hebescere, liber IX caput XII. Quando athletarum certamen, liber II, caput I. Furti damnatus qui equo alieno ultra pręscriptum uectus est, liber VIII, caput II. Filii. Parentum amor in liberos, liber V, caput VII. Parentum seueritas in liberos, caput VIII. Parentum moderatio in suspectos liberos, caput IX. Filię Afronię reuerentia in matrem Ebuciam, quę contra testamentum eius, quo pręterita erat, agere erubuit, liber VII, caput VIII. Quę matrem
245. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_419 | Paragraph | SubSect | Section] hebescere, liber IX caput XII. Quando athletarum certamen, liber II, caput I. Furti damnatus qui equo alieno ultra pręscriptum uectus est, liber VIII, caput II. Filii. Parentum amor in liberos, liber V, caput VII. Parentum seueritas in liberos, caput VIII. Parentum moderatio in suspectos liberos, caput IX. Filię Afronię reuerentia in matrem Ebuciam, quę contra testamentum eius, quo pręterita erat, agere erubuit, liber VII, caput VIII. Quę matrem interemerat, mansit indemnata, quod constaret filiorum
246. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_420 | Paragraph | SubSect | Section] II, caput I. Furti damnatus qui equo alieno ultra pręscriptum uectus est, liber VIII, caput II. Filii. Parentum amor in liberos, liber V, caput VII. Parentum seueritas in liberos, caput VIII. Parentum moderatio in suspectos liberos, caput IX. Filię Afronię reuerentia in matrem Ebuciam, quę contra testamentum eius, quo pręterita erat, agere erubuit, liber VII, caput VIII. Quę matrem interemerat, mansit indemnata, quod constaret filiorum necem ab illa ueneno sublatorum ultam. Alia uirum et filium impune
247. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_420 | Paragraph | SubSect | Section] Parentum amor in liberos, liber V, caput VII. Parentum seueritas in liberos, caput VIII. Parentum moderatio in suspectos liberos, caput IX. Filię Afronię reuerentia in matrem Ebuciam, quę contra testamentum eius, quo pręterita erat, agere erubuit, liber VII, caput VIII. Quę matrem interemerat, mansit indemnata, quod constaret filiorum necem ab illa ueneno sublatorum ultam. Alia uirum et filium impune peremit, quod hi prius filium eius prioris mariti peremerant, liber VIII, caput I. Fames. Octacilius Siciliam et
248. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk1_420 | Paragraph | SubSect | Section] eius, quo pręterita erat, agere erubuit, liber VII, caput VIII. Quę matrem interemerat, mansit indemnata, quod constaret filiorum necem ab illa ueneno sublatorum ultam. Alia uirum et filium impune peremit, quod hi prius filium eius prioris mariti peremerant, liber VIII, caput I. Fames. Octacilius Siciliam et Sardiniam hosti dimisit fame compulsus. Casilinates insolitis cibis, dum obsiderentur usi, fidem seruarunt. Ex Prenestinis quidam murem captum ducentis denariis uendidit, ipse inedia periit, emptor seruatus est. In Bosphorano
249. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] tractu sex
milibus denariis singula uasa olei frumentique modii totidem mancipiis permutati. Cretenses
sua iumentorumque urina sitim extinxerunt. Numantini humanorum corporum dapibus usi.
Calaguritani ne uxoribus quidem ac liberis pepercerunt, liber VII,
caput VI.
CICERONIS OPVSCVLA
250. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_11 | Paragraph | SubSect | Section] quando liberati repararunt dirruta et mundarunt prophanata 224. Pro uictoria laudes Deo dixerunt 228. Gratia diuina. Si uenerit ad me, non uidebo eum, si abierit, non intelligam 102. Deus custodiebat me, quando splendebat lucerna eius super caput meum et ad lumen eius ambulabam in tenebris 106. In manibus abscondit lucem et pręcipit ei, ut rursum ueniat. Annunciat de ea amico suo 107. Dominus illuminatio mea 110. Accedite ad eum et illuminamini. Psalmus XXXIII 111. Per lucem gratię et fidem ad uitam
251. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_24 | Paragraph | SubSect | Section] Pythagoras ebrietatem perniciem uocat 81.
Nunquam deprehensus est siue saturitati siue Venereis rebus siue ebrietati operam dare. Dixit fugiendam carnis superfluam pinguedinem 82.
Empedocles, a quo inuitatus fuerat, cum ille in conuiuio iussisset aut merum omnes biberent aut in caput effundi paterentur, ipsum interemit ob tyrannidis suspicionem 85.
Gratia. Aristotelles rogatus, quid nam cito consenesceret, gratia inquit 46.
QVINTVS CVRTIVS
252. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_26 | Paragraph | SubSect | Section] in Apiam et Cluuiam 291. Celtiberi iuuenis gratitudo erga Scipionem 292. Terentius Culeo in Scipionem 318. Cymon in equas gratus, Xantippus in canes 320. VALERIVS MAXIMVS Gloria. De cupiditate glorię; liber VIII, caput XV. Glorię, non auri cupidus Alexander conditionem a Dario oblatam non accepit, et dicente Parmenione: Acciperem, si Alexander essem; et ego, inquit, si Parmenio essem; liber VI, caput IIII. Aristoteles de semet ipso in neutram partem loqui debere prędicat; liber
253. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_27 | Paragraph | SubSect | Section] VALERIVS MAXIMVS Gloria. De cupiditate glorię; liber VIII, caput XV. Glorię, non auri cupidus Alexander conditionem a Dario oblatam non accepit, et dicente Parmenione: Acciperem, si Alexander essem; et ego, inquit, si Parmenio essem; liber VI, caput IIII. Aristoteles de semet ipso in neutram partem loqui debere prędicat; liber VII, caput II. Gula. Tibicines uino consopiti a Tibure Romam usque portantur; liber II, caput I. Damnatus qui puero omasum cupienti bouem occidit; liber VIII, caput I. Gratus. De
254. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_27 | Paragraph | SubSect | Section] XV. Glorię, non auri cupidus Alexander conditionem a Dario oblatam non accepit, et dicente Parmenione: Acciperem, si Alexander essem; et ego, inquit, si Parmenio essem; liber VI, caput IIII. Aristoteles de semet ipso in neutram partem loqui debere prędicat; liber VII, caput II. Gula. Tibicines uino consopiti a Tibure Romam usque portantur; liber II, caput I. Damnatus qui puero omasum cupienti bouem occidit; liber VIII, caput I. Gratus. De gratis, liber V, caput II. CICERONIS OPVSCVLA
255. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_27 | Paragraph | SubSect | Section] dicente Parmenione: Acciperem, si Alexander essem; et ego, inquit, si Parmenio essem; liber VI, caput IIII. Aristoteles de semet ipso in neutram partem loqui debere prędicat; liber VII, caput II. Gula. Tibicines uino consopiti a Tibure Romam usque portantur; liber II, caput I. Damnatus qui puero omasum cupienti bouem occidit; liber VIII, caput I. Gratus. De gratis, liber V, caput II. CICERONIS OPVSCVLA Glorię cupiditas 87. Calicratidas gloriam /
256. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_27 | Paragraph | SubSect | Section] inquit, si Parmenio essem; liber VI, caput IIII. Aristoteles de semet ipso in neutram partem loqui debere prędicat; liber VII, caput II. Gula. Tibicines uino consopiti a Tibure Romam usque portantur; liber II, caput I. Damnatus qui puero omasum cupienti bouem occidit; liber VIII, caput I. Gratus. De gratis, liber V, caput II. CICERONIS OPVSCVLA Glorię cupiditas 87. Calicratidas gloriam / propriam prętulit patrię commodo. At uero Fabius non ponebat rumores
257. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_27 | Paragraph | SubSect | Section] de semet ipso in neutram partem loqui debere prędicat; liber VII, caput II. Gula. Tibicines uino consopiti a Tibure Romam usque portantur; liber II, caput I. Damnatus qui puero omasum cupienti bouem occidit; liber VIII, caput I. Gratus. De gratis, liber V, caput II. CICERONIS OPVSCVLA Glorię cupiditas 87. Calicratidas gloriam / propriam prętulit patrię commodo. At uero Fabius non ponebat rumores ante salutem 91. Deforme est de se ipso
258. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_32 | Paragraph | SubSect | Section] 286. Familia 291. Tempus spargendi lapides et tempus colligendi 293. Melior est canis uiuus super leonem mortuum 302. Hęreditas Christi 321. Gentium conuersio 325. Omnes declinauerunt simul 328. Conuersio 329,331,332. Constitues me in caput gentium 332. Conuersi 336. Vox populi conuersi ad Christum 351,354. Populi sub te cadent 356. Transferentur 2 montes in cor maris. Mota est terra. Exaltabor in gentibus 356. Subiecit populos 357. Superstitio gentilis
259. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_54 | Paragraph | SubSect | Section] ignis infernalis. Ecce ego mittam uobis serpentes pessimos, quibus non est incantatio, et mordebunt uos 169. Ecce ego cibabo populum istum absinthio, et potum dabo eis aquam felis 169. Gehenna 172. Ecce turbo Dominicę indignationis egredietur, et tempestas erumpens super caput impiorum ueniet 173. Dabo te in animas odientium te filiarum Palestinarum 187. Porro cum dedero gloriam in terra uiuentium, in nihilum redigam te, et non eris, et requisita non inuenieris ultra in sempiternum diem, dicit Dominus Deus 190. Descenderunt ad terram ultimam;
260. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_56 | Paragraph | SubSect | Section] credendum 221. Indoctus. Quis est iste inuoluens sententias sermonibus imperitis? 108. Melior est indoctus timens Deum quam doctus transgrediens legem 145. Ignauia. Abner accusatur, quod tam negligenter regem custodisset, ut hastam et cyphum ad caput eius positam inimici furtim sustulerint 47. Seruo indulgens 132. Culmus stans, non est in eo germen, non faciet farinam; quod et si fecerit, alieni comedent eam 202. Cum Iuda triamilia militum erant. Aduentante autem contra illos Demetrio DCCC
261. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_59 | Paragraph | SubSect | Section] a marito non uenit; repudiatur 97. Maledicti qui declinant a mandatis tuis. Psalmus CXVIII 120. Inobediens 127. Erubescite dc pręuaricatione mandatorum 149. Exeęcati derogantes mandatis Dei. Mattheus, caput XV 157. / Ve qui contradicit factori factori suo 161. Contra transgressores Legis 166. Quia contempsistis me, euertent uos Romani 168. Si feceritis hęc, salui eritis. Si uero non audieritis, in solitudine erit domus uestra 173.
262. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_63 | Paragraph | SubSect | Section] Quomodo si fugiat uir a facie leonis etc. Reuelabitur quasi aqua iudicium, et iustitia quasi torrens fortis 205. Vidi uocantem iudicium ad ignem etc. 206. Iuxta est dies Domini super omnes gentes. Sicut fecisti, fiet tibi. Retributionem tuam conuertam in caput tuum. Ecce Dominus egredietur de loco suo. Et descendet et calcabit super excelsa terrę, et consummentur montes subtus eum, et ualles scindentur sicut cera etc. 207. Contremuit terra a facie eius, et orbis, et omnes habitantes in eo. Ante faciem
263. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_69 | Paragraph | SubSect | Section] in tenebras exteriores: ibi erit fletus et stridor dentium VIII. Mittent eos in caminum ignis: ibi erit fletus et stridor dentium XIII. Imprudens. Quinque uirgines fatuę XXV. Iuramentum. Non iurare omnino neque per cęlum neque per terram neque per Hierosolimam neque per caput tuum. Sit sermo uester: est, est; non, non. Quod autem his abundantius est, a malo est V. Herodes temere iurauit et impie promissa impleuit. Non est obseruandum sacramentum, quo malum incaute promittitur XIIII. Qui iurat in altari etc. XXIIII. Origenes: Si iurare
264. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_94 | Paragraph | SubSect | Section] non licebat noctu pergere pręuio lumine 12. Solon pro tempore stultitiam simulat 20. Cato de legatis in Bithiniam mittendis, quorum unus podagrosus, alter capite uulneribus lęso erat, tertius uecordia insignis, "populus Romanus," inquit, "legationem emittit, quę nec pedes nec caput nec cor habet" 92. Tigrannes nuncium aduentus Luculli securi percuti iussit, cęteris metu silentibus imparatum prope oppressit hostis 9. Lucullus mente alienatus 12. Herba in insaniam adducens 107. Stulto permissum ineptire 113. Inconstantia.
265. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_101 | Paragraph | SubSect | Section] sibi ambiens 356. Caligulę inuidia in summos uiros 414. Ira. Tauri igniuomi 29. Cambysis ira in Damasis cadauer 98. Captus Mamercus pro se apud Timoleonem dicere exorsus, militesque illi obstreperent, dolore et ira percitus, abiecto palio caput in subselia impegit 202. Obsurduerunt aures Alexandri obstrepente ira, cum pro Clyto oraretur 227. Brennus sibi manum intulit prędolore cladis acceptę 248. Teuta regina irata Romanum legatum occidi fecit 261. Numida cum Romano den tibus
266. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_101 | Paragraph | SubSect | Section] cladis acceptę 248. Teuta regina irata Romanum legatum occidi fecit 261. Numida cum Romano den tibus pugnauit 274. Milonis et Clodii occursus 377. Ignauię sibi obiectę impatiens sibi manum intulit 420. Maximinus ira ardens, ita ut caput parieti impingeret affligeretque se se humi, uestem scinderet, arma arriperet 442. Iniurię memor Arpagus a rege defecit 91. Darius quotidie iniurię ab Atheniensibus acceptę memor 113. Masisti equus insigni arduitate, sagitta percussus ingenti calcitratu
267. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_102 | Paragraph | SubSect | Section] Titus Manlius, Lucii filius, tardus ingenio 198. Xenocrates 233. Hannibal leges et iura ciuitatis parum se callere dixit 308. Fuluio Flacco mens parum constare coepit, cum tegulas de templo Iunonis asportasset 323. Catonis iocus in publicam legationem, quod nec caput nec pedes nec cor haberet 330. Herbę genus ad insaniam adducens 400. Stultitię argumenta in Claudio 415. Domitianus muscas aucupatur 427. Traianus furiosi occursu pene interfectus 429. Stulta Heliogabali opera 439. Inconstantia. Bellua
268. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_104 | Paragraph | SubSect | Section] occupat 86. Intemperanti dictum, cum de modestia orationem haberet: Tacebisne, inquit, hodie, diues ut Crassus, uiuens ut Lucullus, loquens ut Cato 363. VALERIVS MAXIMVS Iudex. Iudicans alios ipse eiusdem culpę reus, liber VIII, caput VI. Lucius Cotta a Scipione Emiliano accusatus absoluitur, ne damnatio eius pręcipue accusatoris amplitudini existimaretur donata, liber VIII, caput I. De priuatis iudiciis, caput II. Inuidia. Cum Xantippe uxor Socratem innocentem perire uociferaretur, tum ille: Quid ergo,
269. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_104 | Paragraph | SubSect | Section] ut Cato 363. VALERIVS MAXIMVS Iudex. Iudicans alios ipse eiusdem culpę reus, liber VIII, caput VI. Lucius Cotta a Scipione Emiliano accusatus absoluitur, ne damnatio eius pręcipue accusatoris amplitudini existimaretur donata, liber VIII, caput I. De priuatis iudiciis, caput II. Inuidia. Cum Xantippe uxor Socratem innocentem perire uociferaretur, tum ille: Quid ergo, inquit, nocenti mihi mori satius esse duxisti? Liber VII, caput II. Quintus Fabius cum Antiocho dimidiam partem nauium accipere pactus omnes medias
270. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_104 | Paragraph | SubSect | Section] VALERIVS MAXIMVS Iudex. Iudicans alios ipse eiusdem culpę reus, liber VIII, caput VI. Lucius Cotta a Scipione Emiliano accusatus absoluitur, ne damnatio eius pręcipue accusatoris amplitudini existimaretur donata, liber VIII, caput I. De priuatis iudiciis, caput II. Inuidia. Cum Xantippe uxor Socratem innocentem perire uociferaretur, tum ille: Quid ergo, inquit, nocenti mihi mori satius esse duxisti? Liber VII, caput II. Quintus Fabius cum Antiocho dimidiam partem nauium accipere pactus omnes medias secuit, ut tota classe eum
271. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_104 | Paragraph | SubSect | Section] ne damnatio eius pręcipue accusatoris amplitudini existimaretur donata, liber VIII, caput I. De priuatis iudiciis, caput II.
Inuidia. Cum Xantippe uxor Socratem innocentem perire uociferaretur, tum ille: Quid ergo, inquit, nocenti mihi mori satius esse duxisti? Liber VII, caput II. Quintus Fabius cum Antiocho dimidiam partem nauium accipere pactus omnes medias secuit, ut tota classe eum priuaret, caput
272. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_104 | Paragraph | SubSect | Section] II.
Inuidia. Cum Xantippe uxor Socratem innocentem perire uociferaretur, tum ille: Quid ergo, inquit, nocenti mihi mori satius esse duxisti? Liber VII, caput II. Quintus Fabius cum Antiocho dimidiam partem nauium accipere pactus omnes medias secuit, ut tota classe eum priuaret, caput
273. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] III. Inuidiam facere Fabio conatus Hannibal agro suo pepercit, eodem. Inuidia accusatoris cognita iam
morti addictus reus absoluitur. Quintus Flauius reus a Valerio, ędili plebis, apud populum actus. Scipio Asiaticus per inuidiam damnatus, liber VIII, caput I. Margius Chilo Marco Marcello datum a Cęsare spiritum sua manu eripuit, indignatus aliquem sibi
amicorum ab eo pręferri, liber IX, caput XI. Scipio / pecunię rationem reposcitur. Dies illi ad populum dicitur, liber
274. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] Quintus Flauius reus a Valerio, ędili plebis, apud populum actus. Scipio Asiaticus per inuidiam damnatus, liber VIII, caput I. Margius Chilo Marco Marcello datum a Cęsare spiritum sua manu eripuit, indignatus aliquem sibi
amicorum ab eo pręferri, liber IX, caput XI. Scipio / pecunię rationem reposcitur. Dies illi ad populum dicitur, liber
275. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] VIII, caput I. Margius Chilo Marco Marcello datum a Cęsare spiritum sua manu eripuit, indignatus aliquem sibi
amicorum ab eo pręferri, liber IX, caput XI. Scipio / pecunię rationem reposcitur. Dies illi ad populum dicitur, liber
276. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] spiritum sua manu eripuit, indignatus aliquem sibi
amicorum ab eo pręferri, liber IX, caput XI. Scipio / pecunię rationem reposcitur. Dies illi ad populum dicitur, liber
277. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] XI. Scipio / pecunię rationem reposcitur. Dies illi ad populum dicitur, liber
278. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] ira et odio, liber IX, caput
279. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] seni, filios exheredauit, liber VII, caput VII.
Iniuria. Xantippe et Socrates ut supra. Inuidia.
Imprudens. Brutus insaniam simulat, liber VII, caput
280. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] Xantippe et Socrates ut supra. Inuidia.
Imprudens. Brutus insaniam simulat, liber VII, caput
281. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] Brutus insaniam simulat, liber VII, caput
282. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] caput
283. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] insani testamentum pro rato habitum, quoniam filium constituerat heredem, caput VIII.
Inconstantia. De mutatione morum, liber VI, caput IX.
Iustitia. De seueritate, liber VI, caput
284. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] VIII.
Inconstantia. De mutatione morum, liber VI, caput IX.
Iustitia. De seueritate, liber VI, caput
285. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] morum, liber VI, caput IX.
Iustitia. De seueritate, liber VI, caput
286. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] seueritate, liber VI, caput
287. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] De seueritate in filium, liber V, caput VIII. De reis absoluendis uel damnandis. De priuatis iudiciis, liber VIII, caput II. De testamentis, liber liber VII, caput VII.
Ingratus. De ingratis, liber V, caput
288. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] uel damnandis. De priuatis iudiciis, liber VIII, caput II. De testamentis, liber liber VII, caput VII.
Ingratus. De ingratis, liber V, caput
289. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] Ingratus libertus fit iterum seruus, liber II, caput I.
Inimicus deinde amicus, liber IIII, caput II. Inimicum ut mitiorem efficias, leuioris rei occasio. Pręsta, ubi iram effundat. Sic maius periculum euades, exemplo eius qui Athenis populo inuisus erat, liber VII, caput
290. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] deinde amicus, liber IIII, caput II. Inimicum ut mitiorem efficias, leuioris rei occasio. Pręsta, ubi iram effundat. Sic maius periculum euades, exemplo eius qui Athenis populo inuisus erat, liber VII, caput
291. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] Sic maius periculum euades, exemplo eius qui Athenis populo inuisus erat, liber VII, caput
292. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_105 | Paragraph | SubSect | Section] Ignauus. De cupiditate uitę, liber IX, caput XIII. Hippocrita. Qui alios heredes reliquerunt, alios se relicturos prędicauerunt, liber VII, caput IX. Masilienses eos qui religionis simulatione inertię alimenta quęrunt, non admittebant, liber II, caput I. CICERONIS OPVSCVLA ludex. In iuris ęquabilitate exercenda facilitas 92. Iuris matura fons est. Testamentum falsum 153. Hereditas honesta 154. Impatientia. Themistocles,
293. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_120 | Paragraph | SubSect | Section] Expositores Euangeliorum 143. Aurum sensus, argentum sermo, ęs uox 151. Commatica interpretatio 158. Fugiendum de Iudea ad montes, de littera, ad spiritum 174. Parabola. Similitudo 185. Corpus Ioannis sepelitur, caput in disco collocatur. Littera humo tegitur, spiritus in altari honoratur et sumitur 185. Victorinus, Origenes, Dydimus, Porphyrius 191. Tertullianus, uir doctissimus 192. Littera caro, mysterium spiritus 199. LXX fiat, Aquila uere, Symachus et Theodotion amen
294. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_131 | Paragraph | SubSect | Section] sit aduersum 166. Caius Furius Cresinus, cum plures fructus a paruo agello perciperet quam uicinitas ex amplissimis, ueneficii accusatus; prolatis ferramentis absolutus est 178. Mala piraque iumentis portatu grauia, sed leuia, si his ostendantur 235. Idem liber XXIIII, caput 1237. Artemisiam et elisphacum alligatas qui habet uiator, negatur lassitudinem sentire 261. Proserpinaca recreat defessos, si subiiciatur linguę 268. Non lassescere qui neruos ex alis et cruribus gruis habeant 295. Apelles nunquam tam occupatus, ut non lineam
295. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_137 | Paragraph | SubSect | Section] apud Manicheos quasi scorta 168. Libido et gula maxime decipiunt 178. Syrenarum cantus, Orphei cytharę 184. Iuuenilis ętas in libidinem procliuis castigat corpus 191. Vidua appetens secundas nuptias quomodo excusat 192. Vipera per os concipit, in coitu caput masculi excidit et ipsa ab iis, quos conceperit, occiditur 205. Qui amorem ueterem nouo expellunt 214. Qui gloria clari mulierum amoribus polluti sunt 286. Libidinis mala enumerat 306. Liberum arbitrium. Indiget gratia Dei ad bene agendum 1.
296. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_148 | Paragraph | SubSect | Section] iuxta illud: Date elemosinam, et omnia munda sunt uobis I. Honor pro elemosyna. Apostolus: Honora uiduas quę uere uiduę sunt VII. Quisquis enim potum dederit uobis calicem aquę frigidę etc. IX. Vidua quę misit duo minuta in gazophilacium XII. Mulier effudit unguentum super caput Domini XIIII. Mulieres sequentes Dominum et ministrantes ei de sua substantia XV. Labor. Renuntiant apostoli Domino quę egerant et docuerant, et ipse iubet eos requiescere pusillum et non continuo laborare. Laborantibus in remigando contra uentum affuit Dominus. Confortauit
297. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_153 | Paragraph | SubSect | Section] de Lege et Gratia. Legem ergo destruimus per fidem? Absit, sed legem statuimus
298. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_157 | Paragraph | SubSect | Section] Libertas. Hanc non alia res tribuit quam fortunę negligentia 80. Semiliberum dixit Cicero; notatur ignauię 79. Libertas est seruire philosophię 3. Quid sit libertas 17. Absoluta libertas 20. Lacon puer captus, ne seruiret, illisum parieti caput rupit 30. Nemo liber est qui corpori seruit 43. Magni ęstimanda libertas 52. Liber est non in quem parum licet fortunę, sed in quem nihil 55. Liberalitas. Socrati cum multi multa offerrent, Eschines se ipsum obtulit 24. Munera non sine
299. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] Bithinię et Paphlagonię situs 351.
Fortunatę insulę 357.
Vbi sint Nabathei 363.
Italię desciriptio 408.
VALERIVS MAXIMVS
Lis. Quę mulieres apud magistratus pro se uel pro aliis causas egerunt, liber VIII, caput
300. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] Fortunatę insulę 357.
Vbi sint Nabathei 363.
Italię desciriptio 408.
VALERIVS MAXIMVS
Lis. Quę mulieres apud magistratus pro se uel pro aliis causas egerunt, liber VIII, caput
301. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] De quęstionibus, caput IIII. Senatus Tiberium Gracchum legem agrariam promulgare ausum capite damnauit. Et tamen secundum legem eius censuit, ut ager populo uiritim diuideretur. Sic uno tempore grauissime seditionis et auctorem submouit et causam, liber VII, caput II. Liberalitas. De liberalitate, liber IIII, caput VIII. Libertas. Libere dicta aut facta. Priuernates in extremo uitę periculo libere in senatu locuti absoluuntur, liber VI, caput II. Lex. De institutis antiquis, liber II, caput I. Quando ius ciuile
302. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] promulgare ausum capite damnauit. Et tamen secundum legem eius censuit, ut ager populo uiritim diuideretur. Sic uno tempore grauissime seditionis et auctorem submouit et causam, liber VII, caput II. Liberalitas. De liberalitate, liber IIII, caput VIII. Libertas. Libere dicta aut facta. Priuernates in extremo uitę periculo libere in senatu locuti absoluuntur, liber VI, caput II. Lex. De institutis antiquis, liber II, caput I. Quando ius ciuile uulgatum. Lex Lycurgi Spartanis seruata, eodem. Anacarsis leges
303. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] Sic uno tempore grauissime seditionis et auctorem submouit et causam, liber VII, caput II. Liberalitas. De liberalitate, liber IIII, caput VIII. Libertas. Libere dicta aut facta. Priuernates in extremo uitę periculo libere in senatu locuti absoluuntur, liber VI, caput II. Lex. De institutis antiquis, liber II, caput I. Quando ius ciuile uulgatum. Lex Lycurgi Spartanis seruata, eodem. Anacarsis leges araneorum telis comparabat. Legem pro tempore mutandam exemplo Agesilai, liber VII, caput II. Lectio. De studio et industria, liber VIII, caput
304. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] et causam, liber VII, caput II. Liberalitas. De liberalitate, liber IIII, caput VIII. Libertas. Libere dicta aut facta. Priuernates in extremo uitę periculo libere in senatu locuti absoluuntur, liber VI, caput II. Lex. De institutis antiquis, liber II, caput I. Quando ius ciuile uulgatum. Lex Lycurgi Spartanis seruata, eodem. Anacarsis leges araneorum telis comparabat. Legem pro tempore mutandam exemplo Agesilai, liber VII, caput II. Lectio. De studio et industria, liber VIII, caput VII. Luxus, liber IX, caput I. Quando statua
305. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] uitę periculo libere in senatu locuti absoluuntur, liber VI, caput II. Lex. De institutis antiquis, liber II, caput I. Quando ius ciuile uulgatum. Lex Lycurgi Spartanis seruata, eodem. Anacarsis leges araneorum telis comparabat. Legem pro tempore mutandam exemplo Agesilai, liber VII, caput II. Lectio. De studio et industria, liber VIII, caput VII. Luxus, liber IX, caput I. Quando statua inaurata, liber II, caput I. Aristotelis pręceptum est, ut uoluptates abeuntes consideremus, liber VII, caput II. Libido, Liber IX, cap. I. Punicę
306. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] VI, caput II. Lex. De institutis antiquis, liber II, caput I. Quando ius ciuile uulgatum. Lex Lycurgi Spartanis seruata, eodem. Anacarsis leges araneorum telis comparabat. Legem pro tempore mutandam exemplo Agesilai, liber VII, caput II. Lectio. De studio et industria, liber VIII, caput VII. Luxus, liber IX, caput I. Quando statua inaurata, liber II, caput I. Aristotelis pręceptum est, ut uoluptates abeuntes consideremus, liber VII, caput II. Libido, Liber IX, cap. I. Punicę foeminę quęstumdotis corporis uulgatione faciebant, liber
307. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] antiquis, liber II, caput I. Quando ius ciuile uulgatum. Lex Lycurgi Spartanis seruata, eodem. Anacarsis leges araneorum telis comparabat. Legem pro tempore mutandam exemplo Agesilai, liber VII, caput II. Lectio. De studio et industria, liber VIII, caput VII. Luxus, liber IX, caput I. Quando statua inaurata, liber II, caput I. Aristotelis pręceptum est, ut uoluptates abeuntes consideremus, liber VII, caput II. Libido, Liber IX, cap. I. Punicę foeminę quęstumdotis corporis uulgatione faciebant, liber II, caput I. Quidam illicito amore
308. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] ius ciuile uulgatum. Lex Lycurgi Spartanis seruata, eodem. Anacarsis leges araneorum telis comparabat. Legem pro tempore mutandam exemplo Agesilai, liber VII, caput II. Lectio. De studio et industria, liber VIII, caput VII. Luxus, liber IX, caput I. Quando statua inaurata, liber II, caput I. Aristotelis pręceptum est, ut uoluptates abeuntes consideremus, liber VII, caput II. Libido, Liber IX, cap. I. Punicę foeminę quęstumdotis corporis uulgatione faciebant, liber II, caput I. Quidam illicito amore ardentem filium uulgari prius Venere uti
309. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] telis comparabat. Legem pro tempore mutandam exemplo Agesilai, liber VII, caput II. Lectio. De studio et industria, liber VIII, caput VII. Luxus, liber IX, caput I. Quando statua inaurata, liber II, caput I. Aristotelis pręceptum est, ut uoluptates abeuntes consideremus, liber VII, caput II. Libido, Liber IX, cap. I. Punicę foeminę quęstumdotis corporis uulgatione faciebant, liber II, caput I. Quidam illicito amore ardentem filium uulgari prius Venere uti iussit. Sic ad illos periculi plenos concubitus tardiorem fecit, liber VII, caput
310. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] VII.
Luxus, liber IX, caput I. Quando statua inaurata, liber II, caput I. Aristotelis pręceptum est, ut uoluptates abeuntes consideremus, liber VII, caput II.
Libido, Liber IX, cap. I. Punicę foeminę quęstumdotis corporis uulgatione faciebant, liber II, caput I. Quidam illicito amore ardentem filium uulgari prius Venere uti iussit. Sic ad illos periculi plenos concubitus tardiorem fecit, liber VII, caput
311. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] liber VII, caput II.
Libido, Liber IX, cap. I. Punicę foeminę quęstumdotis corporis uulgatione faciebant, liber II, caput I. Quidam illicito amore ardentem filium uulgari prius Venere uti iussit. Sic ad illos periculi plenos concubitus tardiorem fecit, liber VII, caput
312. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_179 | Paragraph | SubSect | Section] Sic ad illos periculi plenos concubitus tardiorem fecit, liber VII, caput
313. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_180 | Paragraph | SubSect | Section] ratum esset, caput VII. Caius Viselius ab Octacilia cum qua commertium libidinis habuerat, trecentamilia nummum expensa sibi ferri passus est, libidinosam liberalitatem debiti nomine colorando. Conualuit ille, ipsa exigere coepit, absoluitur, liber VIII, caput II. Praxitelis Veneram Gnidiam quidam adamauit, eodem. Cornelius Gallus et Titus Ęthereus inter usum puerilis Veneris extincti, liber IX, caput XII. Lętitia. Foeminę prę gaudio extinctę. Item Marcus lunius Talua.
314. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_180 | Paragraph | SubSect | Section] liberalitatem debiti nomine colorando. Conualuit ille, ipsa exigere coepit, absoluitur, liber VIII, caput II. Praxitelis Veneram Gnidiam quidam adamauit, eodem. Cornelius Gallus et Titus Ęthereus inter usum puerilis Veneris extincti, liber IX, caput XII. Lętitia. Foeminę prę gaudio extinctę. Item Marcus lunius Talua. Item Sophocles, liber IX, caput XII. CICERONIS OPVSCVLA Lis. Duo genera decertandi. Bellum quare suscipiendum 79. A litibus abhorrere
315. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_180 | Paragraph | SubSect | Section] Gnidiam quidam adamauit, eodem. Cornelius Gallus et Titus Ęthereus inter usum puerilis Veneris extincti, liber IX, caput XII. Lętitia. Foeminę prę gaudio extinctę. Item Marcus lunius Talua. Item Sophocles, liber IX, caput XII. CICERONIS OPVSCVLA Lis. Duo genera decertandi. Bellum quare suscipiendum 79. A litibus abhorrere fructuosum 128. Libertas. Omnes sapientes liberos esse et omnes stultos seruos 180. Libertatis
316. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_186 | Paragraph | SubSect | Section] referamus 369. Domus ecclesia, horti uirtutum, uxor sapientia, fìlii fides, filię opera, pax, oratio pro inimicis 372. EX SECVNDA COMMENTARIORVM Lis. Semper iurgia quęrit malus. Qui dimittit aquam caput est iurgiorum 272. Qui commiscetur rixę alterius 280. Libertas. Liber et seruus 207. Paulus, cum esset liber ex omnibus, se propter charitatem seruum fecit, ut plures lucrifaceret 211. Iesus de seruitute in libertatem nos asseruit 219.
317. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_186 | Paragraph | SubSect | Section] debitori reddiderit 54. Panem suum esurienti dederit etnudum operuerit uestimento 55. Elemosinapauperum 117. Varia dona conferentium in ecclesia pręmium 122. Peccata elemosinis redime 128. Nesciat sinistra quid faciat dextra 147. Mulier ungens caput Domini et pedes 177. Elemosina fructus est 250. Honora Dominum de tua substantia 260. Ne dicas: Amice, uade et reuertere, cras dabo tibi- cum statim possis dare 260. Alii diuidunt propria, et ditiores fiunt 267. Redemptio animę uiri diuitię suę
318. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_189 | Paragraph | SubSect | Section] 417. Iustitia tua, iustitia in ęternum, et lex tua ueritas 418. Sacrificium uespertinum, Euangelium 427. Lętitia. Inter gaudium et lętitiam 214. Animus gaudens ętatem floridam facit. Spiritus tristis exsiccat ossa 272. Impinguasti in oleo caput meum 336. Iubilus quid sit 339,344. Lętamini in Domino et exultate, iusti 343. Iubilate Deo in uoce exultationis 357. Lętetur cor meum, ut timeat nomen tuum 385. In nomine tuo exultabunt 387. Tunc repletum est gaudio os
319. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_198 | Paragraph | SubSect | Section] Lydique filias prius in templis prostare faciunt, deinde locant nuptui 210. Vxor cum uiro defuncto uiua comburitur, ne alteri nubat 268. Nubendi mos apud Taxilios 273. Vxores cum uiris mortuis in rogum eunt. Nemo prius uxorem ducit quam caput hostis ad regem attulerit. Quod allatum omnes frustatim comedunt 275. Qui plures ediderit filios pręmium capit 280. Nuptias celebrant. Assyrii nobiles puellas per preconem 1 desponsant 284. Persę una uxore contenti adulterum
320. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_220 | Paragraph | SubSect | Section] et mordeat eum coluber 205. Separati estis in diem malum. Percutient domum maiorem ruinis, et domum minorem scissionibus. Punitio bis contra Israel. Conuertam festiuitates uestras in luctum. Mulcta contra superbos 206. Sicut fecisti, fiet tibi. Retributionem tuam conuertam in caput tuum. Preparauit Dominus piscem qui deglutiuit Ionam. Sol percussit super caput Ionę, et dum ęstuaret, petiit mortem. Comminatio contra Israel et Iudam 207. Coepi percutere te perditione super peccatis tuis. Tu comedes, et non saturaberis 209. Angelus
321. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_221 | Paragraph | SubSect | Section] et domum minorem scissionibus. Punitio bis contra Israel. Conuertam festiuitates uestras in luctum. Mulcta contra superbos 206. Sicut fecisti, fiet tibi. Retributionem tuam conuertam in caput tuum. Preparauit Dominus piscem qui deglutiuit Ionam. Sol percussit super caput Ionę, et dum ęstuaret, petiit mortem. Comminatio contra Israel et Iudam 207. Coepi percutere te perditione super peccatis tuis. Tu comedes, et non saturaberis 209. Angelus contra eos qui Israel in seruitutem redegerant 212. Vindicta in Ioram, Ochoziam et Iezabel
322. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_221 | Paragraph | SubSect | Section] seruitutem redegerant 212. Vindicta in Ioram, Ochoziam et Iezabel propter idolatriam 214. Contra fidelium persecutores. Caro et oculi eorum contabescent et linguę etc. Alter alterum interficiet, reliqui conuertentur 215. Iudas ulciscitur desertores. Nicanoris caput et manum dexteram suspenderunt contra Hierusalem; hoc passus propter superbiam 220. Andronicus ibidem, ubi Oniam sacerdotem occiderat, necatus est. Iason fugiens peregre periit et sepultura caruit 226. Antiochus ob superbiam uiscerum dolore contabuit. Iudas milites, qui pro
323. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_221 | Paragraph | SubSect | Section] 226. Antiochus ob superbiam uiscerum dolore contabuit. Iudas milites, qui pro pecunia captiuos dimiserant, perfidię damnatos occidit 227. Ioppitę CC Iudeos submergunt. Ob hoc Iudas portum eorum cum nauigiis incendit, euadentes ignem gladio peremit 228. Nicanoris caput et cum humero manus Hierusalem allata, lingua frustatim concisa auibusque proiecta etc. 229. Militaris uirtus. Abraham impetu in hostes facto recuperauit Loth, nepotem suum et substantiam eius 1. Sengar percussit de Philistiim DC uiros uomere. Iahel
324. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_223 | Paragraph | SubSect | Section] diferri uitę terminus. Melior est canis uiuus leone mortuo. Post mortem non est locus operandi 134. / Quoniam morieris et plangeris, memento igitur antequam rumpatur colligatio animę et corporis et recurrat iudicium et conteratur cor et refringatur caput et reuertatur puluis in terram suam, unde erat, et spiritus redeat ad Deum qui dedit illum 135. Iustus, si morte pręoccupatus fuerit, in refrigerio erit. Raptus est, ne malicia mutaret intellectum illius. Placita enim erat Deo anima eius etc. 137. Mors impii 137.
325. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_229 | Paragraph | SubSect | Section] in omni turpitudinis genere sceleratissimus 225. Minę. Roboam minatur populo: Cedam uos, inquit, non flagellis, sed scorpionibus. Omnes ab eo recesserunt pręter II tribus 58. Iezabel minatur, et Helias fugit 60. Senacherib minatur Ezechię, et minę uertuntur in caput suum cędente exercitum eius angelo 68. Minę Sanaballath ad Neemiam 86. Minę 146. Flagellum inundans cum transierit etc. sola uexatio intellectum dabit auditui, id est non credetis priusquam euenerit 157. Adhuc XL dies, et
326. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_238 | Paragraph | SubSect | Section] Qui habent uxores, tanquam non habentes sint etc. Qui cum uxore est, sollicitus est quę sunt mundi, quomodo placeat uxori, et diuisus est etc. Mulier alligata est legi quanto tempore uir eius uiuit; postea cui uult nubat, tantum in Domino VII. Omnis uiri caput Christus, caput autem mulieris uir. Vir enim imago et gloria Dei est; mulier autem gloria uiri est XI. AD EPHESIOS: De officio uiri et uxoris ad exemplum Ecclesi? et Christi V. AD COLOSSENSES: De officio uxoris et uiri
327. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_238 | Paragraph | SubSect | Section] Qui habent uxores, tanquam non habentes sint etc. Qui cum uxore est, sollicitus est quę sunt mundi, quomodo placeat uxori, et diuisus est etc. Mulier alligata est legi quanto tempore uir eius uiuit; postea cui uult nubat, tantum in Domino VII. Omnis uiri caput Christus, caput autem mulieris uir. Vir enim imago et gloria Dei est; mulier autem gloria uiri est XI. AD EPHESIOS: De officio uiri et uxoris ad exemplum Ecclesi? et Christi V. AD COLOSSENSES: De officio uxoris et uiri
328. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_245 | Paragraph | SubSect | Section] mergum XI .
Picus Circen contempsit, ut Cannenti coniugi fidem seruaret. In picum auem uertitur XIIII .
329. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_272 | Paragraph | SubSect | Section] recusando dixit: Vos me, uiri Athenienses, consultorem habetis etiam inuiti, calumniatorem uero ne si uelitis quidem 86. Aclides Iason contumeliosus in Artaxerxem 112. Mollis. Clodius in Pompeium: Quis imperator impudicicia laborat? Quis uir uirum quęrit? Quis uno digito caput scalpit? 36. Adolescenti in cute curanda operoso subridens Plato: Quousque, inquit, tibi carcerem ędificare perges? 137. Mulcta. Hercules cum pelle et claua orbem peragrans et iniquos tyrannos puniens 15. Stratonicus cauillatus, iubens Athenienses mysteria et
330. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_273 | Paragraph | SubSect | Section] finibus disserit 120. Pyrrhus ducum optimus 128. Cineę dictum de Romanis 130. Pyrrhum a ueneno cauere iusserunt, ut esset, quem armis uincerent 130. Homericum dictum: Fortitudinem solam inter cęteras uirtutes sępe furentes quosdam impetus habere. Pyrrhus hostis caput percutiens uno ictu totum ad ima diuisit 131. Marius de suis uulneribus gloriabundus 133. Eumenis pugna cum Neoptolemo 140. Sertorius amisso equo et uulnere accepto Rhodanum armatus natando traiecit 142. Sertorii uirtus. Sertorius cum paucis contra multos 143.
331. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_287 | Paragraph | SubSect | Section] Vulturnus et Glanis amnes retro flexerunt cursum 117. Titus Latinus contempto numinis imperio filium amisit, ipse ęgrotauit 118. Stadia circiter CC a Susis puteus, ex quo aqua hausta in oleum, bitumen et salem concrescit 122. Equa leporem enixa, mula mulum 127. Caput sine sutura solidum. Vnum os pro dentibus. Ossa hominis quinum cubitorm 133. Saxum ingens de cęlo cecidit 137. Cęlum ardere uisum 138. Prodigia 259, 269, 281, 283, 285,286,292,293,294,297, 300, 301, 303, 305, 306, 307, 310,311, 313, 314,320,321. Monstrum 333.
332. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_293 | Paragraph | SubSect | Section] remorum impulsum nautę moderabant 245. Vetus Archadum mos usque ad XXX uite annum in musicę studiis exerceri 275. Celenis Marsias cum Apolline certauit 316. Nero musicę studiosissimus 417. Mors. Essedones humanum caput inaurant, quo annuos defunctis libant honores 3. Cum rege defuncto apud Sarmatas pellicum charissima, minister, coquus, agaso, uiator, pincerna, equus et aurea phiala sepeliuntur 4. Nomades Indi mactant seniores parentes eorumque caraes esitant 5. Pyrithous a cane
333. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_294 | Paragraph | SubSect | Section] Syllę et Scipionis interitus 388. Cęsaris cędes 389. Lelius ex tumulo res suorum perditas intuitus sibi mortem consciuit. Item Dolabella et Marsus 393. Xanthi se et liberos in ignem mittunt 394. Cassii et Bruti cędes 395. Phaselus caput parieti impingens se ipsum peremit. Desperationis exemplum in eo qui filios, uxorem et se ipsum interfecit 399. Antonius infert sibi manum 405. Cleopatrę interitus 405. Cantabri in monte obsessi ueneno se conficiunt 406. Nero se interficit 419. Item
334. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_295 | Paragraph | SubSect | Section] ante mortem nominis sui oblitus 411. Mulierum industria pax initur inter Romanos et Sabinos 72. Mulieris uis 102. Mulierum pręsumptio 308. Pro mulieribus 309. VALERIVS MAXIMVS Miracula liber I, caput VI. Matrimonium. De amore coniugali liber IIII, caput VI. De fide uxorum liber VI, caput VII. Auspex nuptiarum liber I, caput I. Qui primus fecit cum uxore repudium. Dea Viriplaca. Indorum foeínOKn^ 1 : quę dilectior marito fuerit,
335. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] Romanos et Sabinos 72. Mulieris uis 102. Mulierum pręsumptio 308. Pro mulieribus 309. VALERIVS MAXIMVS Miracula liber I, caput VI. Matrimonium. De amore coniugali liber IIII, caput VI. De fide uxorum liber VI, caput VII. Auspex nuptiarum liber I, caput I. Qui primus fecit cum uxore repudium. Dea Viriplaca. Indorum foeínOKn^ 1 : quę dilectior marito fuerit, ultro cum mortuo uiua sepeliur, eodem. Socrates, an uxor esset ducenda consultus: Vtrum uis
336. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] uis 102. Mulierum pręsumptio 308. Pro mulieribus 309. VALERIVS MAXIMVS Miracula liber I, caput VI. Matrimonium. De amore coniugali liber IIII, caput VI. De fide uxorum liber VI, caput VII. Auspex nuptiarum liber I, caput I. Qui primus fecit cum uxore repudium. Dea Viriplaca. Indorum foeínOKn^ 1 : quę dilectior marito fuerit, ultro cum mortuo uiua sepeliur, eodem. Socrates, an uxor esset ducenda consultus: Vtrum uis feceris, inquit, penitentiam ages.
337. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] 308. Pro mulieribus 309. VALERIVS MAXIMVS Miracula liber I, caput VI. Matrimonium. De amore coniugali liber IIII, caput VI. De fide uxorum liber VI, caput VII. Auspex nuptiarum liber I, caput I. Qui primus fecit cum uxore repudium. Dea Viriplaca. Indorum foeínOKn^ 1 : quę dilectior marito fuerit, ultro cum mortuo uiua sepeliur, eodem. Socrates, an uxor esset ducenda consultus: Vtrum uis feceris, inquit, penitentiam ages. Themistocles consultus: Malo, inquit,
338. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] Indorum foeínOKn^ 1 : quę dilectior marito fuerit, ultro cum mortuo uiua sepeliur, eodem. Socrates, an uxor esset ducenda consultus: Vtrum uis feceris, inquit, penitentiam ages. Themistocles consultus: Malo, inquit, uirum pecunia quam pecuniam uiro indigentem, liber VII, caput II. Miseria hominis. Egesias Cyrenaicus mala huius uitę sic repręsentabat, ut multis appetendę mentis cupiditatem ingeneraret. Ideo a rege Ptolomeo id facere prohibitus, liber VIII, caput IX. Mulcta. De censoria nota, liber II, caput IIII. De
339. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] consultus: Malo, inquit, uirum pecunia quam pecuniam uiro indigentem, liber VII, caput II. Miseria hominis. Egesias Cyrenaicus mala huius uitę sic repręsentabat, ut multis appetendę mentis cupiditatem ingeneraret. Ideo a rege Ptolomeo id facere prohibitus, liber VIII, caput IX. Mulcta. De censoria nota, liber II, caput IIII. De quęstionibus, liber VIII, caput IIII. Seruus tortus seruum occidisse confitetur, capite punitur. Qui occisus putabatur, rediit. Alius septies tortus pernegauit; in crucem tamen actus poenas dedit. Item
340. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] uiro indigentem, liber VII, caput II. Miseria hominis. Egesias Cyrenaicus mala huius uitę sic repręsentabat, ut multis appetendę mentis cupiditatem ingeneraret. Ideo a rege Ptolomeo id facere prohibitus, liber VIII, caput IX. Mulcta. De censoria nota, liber II, caput IIII. De quęstionibus, liber VIII, caput IIII. Seruus tortus seruum occidisse confitetur, capite punitur. Qui occisus putabatur, rediit. Alius septies tortus pernegauit; in crucem tamen actus poenas dedit. Item Fuluii Flacci seruus octies tortus nullum uerbum, quo dominus
341. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] Miseria hominis. Egesias Cyrenaicus mala huius uitę sic repręsentabat, ut multis appetendę mentis cupiditatem ingeneraret. Ideo a rege Ptolomeo id facere prohibitus, liber VIII, caput IX. Mulcta. De censoria nota, liber II, caput IIII. De quęstionibus, liber VIII, caput IIII. Seruus tortus seruum occidisse confitetur, capite punitur. Qui occisus putabatur, rediit. Alius septies tortus pernegauit; in crucem tamen actus poenas dedit. Item Fuluii Flacci seruus octies tortus nullum uerbum, quo dominus perstringeretur, emisit. Eodem.
342. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] Flacci seruus octies tortus nullum uerbum, quo dominus perstringeretur, emisit. Eodem.
Mollis. Teatrales ludi ne fierent in urbe. Standi mos in theatro. Circenses. Consualia. Ludius. Histrio. Ludi Atelani. Ludi sęculares. Mimmis aditus a Massiliensibus interdictus, liber II, caput I.
Militaris uirtus. De indole, liber
343. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] Mollis. Teatrales ludi ne fierent in urbe. Standi mos in theatro. Circenses. Consualia. Ludius. Histrio. Ludi Atelani. Ludi sęculares. Mimmis aditus a Massiliensibus interdictus, liber II, caput I.
Militaris uirtus. De indole, liber
344. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] interdictus, liber II, caput I.
Militaris uirtus. De indole, liber
345. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_296 | Paragraph | SubSect | Section] occidi gaudebant, in morbo tristabantur, liber II, caput I. Marcus Brutus ultimum pręlium initurus: Hodie, inquit, aut recte erit aut nihil curabo. Lusitani responderunt: ferrum sibi a maioribus, quo urbem tuerentur, non aurum, quo libertatem ab imperatore auaro emerent, relictum, liber VI, caput IIII. Scipio quartum et uigesimum agens annum nemine audente ad Punicum bellum proficisci iterum se pollicitus est etc. de illo. Scipio Emilianus: Non esse eiusdem, inquit, et capere aliquos uelle et timere. Liuius Salinator pallantes sine duce hostes opprimi uetuit, ne cladis
346. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] quod dicerent ea se bella suscipere solere, quę suo milite gerere possent. Idem Romanorum animus Cannensi clade accepta. Spartanus claudus pugnare se, non fugere uelle dixit. Alius: In umbra pugnabimus. Alius urbis edita moenia mulieribus, non uiris condita dixit, liber
347. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] claudus pugnare se, non fugere uelle dixit. Alius: In umbra pugnabimus. Alius urbis edita moenia mulieribus, non uiris condita dixit, liber
348. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] non uiris condita dixit, liber
349. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] miraculo Valesius liberos pestilentia affectos sanauit, liber
350. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] aduecti, dum temulenti dormirent, liber II, caput I. Socratem constat ętate prouectum fidibus tractandis operam coepisse, liber VIII, caput VII. Caius Gracchus inter concionandum tibicinem post se habebat, cuius modulis pronunciationem temperaret, caput X. Mors. Qui obitum filiorum forti animo pertulerunt, liber V, caput X. De mortibus non uulgaribus, liber IX caput XII. De cupiditate uitę, caput XIII. Massilienses in funere non lamentabantur. Cicuta uenenum temperatum habebant, quod dabatur iis qui causas moriendi iustas
351. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] prouectum fidibus tractandis operam coepisse, liber VIII, caput VII. Caius Gracchus inter concionandum tibicinem post se habebat, cuius modulis pronunciationem temperaret, caput X. Mors. Qui obitum filiorum forti animo pertulerunt, liber V, caput X. De mortibus non uulgaribus, liber IX caput XII. De cupiditate uitę, caput XIII. Massilienses in funere non lamentabantur. Cicuta uenenum temperatum habebant, quod dabatur iis qui causas moriendi iustas allegarent. Hoc et in Cea insula seruatum, ubi mulier coram Sexto Pompeio nonagenaria
352. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] liber VIII, caput VII. Caius Gracchus inter concionandum tibicinem post se habebat, cuius modulis pronunciationem temperaret, caput X. Mors. Qui obitum filiorum forti animo pertulerunt, liber V, caput X. De mortibus non uulgaribus, liber IX caput XII. De cupiditate uitę, caput XIII. Massilienses in funere non lamentabantur. Cicuta uenenum temperatum habebant, quod dabatur iis qui causas moriendi iustas allegarent. Hoc et in Cea insula seruatum, ubi mulier coram Sexto Pompeio nonagenaria sic sponte decessit. Tracię natio natales
353. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] Caius Gracchus inter concionandum tibicinem post se habebat, cuius modulis pronunciationem temperaret, caput X. Mors. Qui obitum filiorum forti animo pertulerunt, liber V, caput X. De mortibus non uulgaribus, liber IX caput XII. De cupiditate uitę, caput XIII. Massilienses in funere non lamentabantur. Cicuta uenenum temperatum habebant, quod dabatur iis qui causas moriendi iustas allegarent. Hoc et in Cea insula seruatum, ubi mulier coram Sexto Pompeio nonagenaria sic sponte decessit. Tracię natio natales flebiliter celebrat, exequias
354. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] quod dabatur iis qui causas moriendi iustas allegarent. Hoc et in Cea insula seruatum, ubi mulier coram Sexto Pompeio nonagenaria sic sponte decessit. Tracię natio natales flebiliter celebrat, exequias hilare. Licii in funere muliebrem uestem induunt, ut citius luctum deponant, liber II, caput I. Persę non ante septennium liberos aspiciunt, quo paruulorum amissionem ęquiore animo sustineant, eodem. Mortem minitanti Lysimacho Theodorus Cyreus audacter respondit, quod cantaridis uim haberet. In crucem agi iussus: Nihil refert, inquit, humi an sublime putrescam,
355. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] Persę non ante septennium liberos aspiciunt, quo paruulorum amissionem ęquiore animo sustineant, eodem. Mortem minitanti Lysimacho Theodorus Cyreus audacter respondit, quod cantaridis uim haberet. In crucem agi iussus: Nihil refert, inquit, humi an sublime putrescam, liber VI, caput II. In periculo capitis Socrates grauitatem seruare quam uiuere maluit. Lacedemonii Philippo responderunt, siquid morte grauius imperaret, mortem se pręlaturos, caput IIII. Mendacium. Qui mendacio nobilitatem prę se tulerunt, liber IX, caput XVI. Papirius Cursor quomodo
356. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] audacter respondit, quod cantaridis uim haberet. In crucem agi iussus: Nihil refert, inquit, humi an sublime putrescam, liber VI, caput II. In periculo capitis Socrates grauitatem seruare quam uiuere maluit. Lacedemonii Philippo responderunt, siquid morte grauius imperaret, mortem se pręlaturos, caput IIII. Mendacium. Qui mendacio nobilitatem prę se tulerunt, liber IX, caput XVI. Papirius Cursor quomodo pullarii fallaciam puniuit et deum iram in fauorem conuertit, liber VII, caput II. Memoria. Themistocles omnium ciuium suorum nomina memoria comprehendit.
357. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] humi an sublime putrescam, liber VI, caput II. In periculo capitis Socrates grauitatem seruare quam uiuere maluit. Lacedemonii Philippo responderunt, siquid morte grauius imperaret, mortem se pręlaturos, caput IIII. Mendacium. Qui mendacio nobilitatem prę se tulerunt, liber IX, caput XVI. Papirius Cursor quomodo pullarii fallaciam puniuit et deum iram in fauorem conuertit, liber VII, caput II. Memoria. Themistocles omnium ciuium suorum nomina memoria comprehendit. Ad Xerxem confugiens Persico sermone assuefecit prius quam in
358. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_297 | Paragraph | SubSect | Section] maluit. Lacedemonii Philippo responderunt, siquid morte grauius imperaret, mortem se pręlaturos, caput IIII.
Mendacium. Qui mendacio nobilitatem prę se tulerunt, liber IX, caput XVI. Papirius Cursor quomodo pullarii fallaciam puniuit et deum iram in fauorem conuertit, liber VII, caput II.
Memoria. Themistocles omnium ciuium suorum nomina memoria comprehendit. Ad Xerxem confugiens Persico sermone
assuefecit prius quam in conspectum eius ueniret. Cy
359. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_298 | Paragraph | SubSect | Section] memoria comprehendit. Ad Xerxem confugiens Persico sermone
assuefecit prius quam in conspectum eius ueniret. Cy
360. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_298 | Paragraph | SubSect | Section] omnium militum suorum nomina, Mithridates duarum et uiginti gentium, quę sub regno erant, linguas didicit, liber VIII, caput VII.
Mora. Triumuiri, quod ad incendium in Sacra uia ortum
361. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_298 | Paragraph | SubSect | Section] et uiginti gentium, quę sub regno erant, linguas didicit, liber VIII, caput VII.
Mora. Triumuiri, quod ad incendium in Sacra uia ortum
362. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_312 | Paragraph | SubSect | Section] fallacia 251. Symon magus uoluit cęlum conscendere, et interiit 326. Marsus qui serpentes incantat 363. Adorauerunt sculptile, et mutauerunt gloriam suam 401. Mulier litigiosa 274. Foemina sublimia non capit 292. Mulier caput malorum 300. Mulier pronior ad malum 300. Mutuum. Qui accipit mutuum, seruus est foenerantis 276. IOSEPHVS DE HISTORIA IVDEORVM Miracula. Alexandro mare Pamphilicum se diuidens prębuit iter 16. Iordanis
363. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_333 | Paragraph | SubSect | Section] 191.
Pompeius quando Magnus cognominatus 356.
Metellorum cognomina Creticus, Balearicus 362.
Cognomina a Commodo uanissime adoptata 433.
364. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_333 | Paragraph | SubSect | Section]
Cognomina a Commodo uanissime adoptata 433.
365. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_333 | Paragraph | SubSect | Section] caput IIII: De his qui infimo loco nati mendacio se clarissimis familiis inserere conati sunt, liber IX, caput XVI. Rex Thracię Codrus , ut ab Atheniensibus ciuitatem sibi datam cognouit- Et ego, inquit, illis meę gentis ius dabo, liber
366. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_333 | Paragraph | SubSect | Section] clarissimis familiis inserere conati sunt, liber IX, caput XVI. Rex Thracię Codrus , ut ab Atheniensibus ciuitatem sibi datam cognouit- Et ego, inquit, illis meę gentis ius dabo, liber
367. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_346 | Paragraph | SubSect | Section] stultus apparuerit , postquam exaltatus est 132. Sicut qui thesaurizat, ita qui honorificat matrem suam. Qui honorat patrem suum, iocundabitur in filiis etc. Parentibus quasi dominis seruiendum. Honor patris filii gloria. Seni humilia animam tuam et magnato caput tuum 141. Noli quęrere ab homine ducatum neque a rege cathedram honoris. Honora patrem tuum, et gemitus matris tuę ne obliuiscaris 142. Ne in uestitu uel honore extollaris; sępe insuspicabilis portauit
368. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] opera 415. Neronis opera 418. Traianus Istro pontem imponit 420. Hecatostylo centum columnarum opus 444. VALERIVS MAXIMVS Oratio. Quanta uis eloquentię, liber VIII, caput IX. Quanta uis in pronunciatione, caput X. A Romanis ad Gręcos non nisi Latine data responsa, liber II, caput I. Cnęus Pompilius Antiochum circulo circa eum humi signato compulit, ne prius inde excederet quam responsum daret, liber VI, caput IIII.
369. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] 418. Traianus Istro pontem imponit 420. Hecatostylo centum columnarum opus 444. VALERIVS MAXIMVS Oratio. Quanta uis eloquentię, liber VIII, caput IX. Quanta uis in pronunciatione, caput X. A Romanis ad Gręcos non nisi Latine data responsa, liber II, caput I. Cnęus Pompilius Antiochum circulo circa eum humi signato compulit, ne prius inde excederet quam responsum daret, liber VI, caput IIII. Oratione scripta uti nolebat Marcus Antonius,
370. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] centum columnarum opus 444. VALERIVS MAXIMVS Oratio. Quanta uis eloquentię, liber VIII, caput IX. Quanta uis in pronunciatione, caput X. A Romanis ad Gręcos non nisi Latine data responsa, liber II, caput I. Cnęus Pompilius Antiochum circulo circa eum humi signato compulit, ne prius inde excederet quam responsum daret, liber VI, caput IIII. Oratione scripta uti nolebat Marcus Antonius, ut, siquid causę suę officeret, non dictum a se affirmare posset,
371. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] eloquentię, liber VIII, caput IX. Quanta uis in pronunciatione, caput X. A Romanis ad Gręcos non nisi Latine data responsa, liber II, caput I. Cnęus Pompilius Antiochum circulo circa eum humi signato compulit, ne prius inde excederet quam responsum daret, liber VI, caput IIII. Oratione scripta uti nolebat Marcus Antonius, ut, siquid causę suę officeret, non dictum a se affirmare posset, liber VII, caput
372. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] Cnęus Pompilius Antiochum circulo circa eum humi signato compulit, ne prius inde excederet quam responsum daret, liber VI, caput IIII. Oratione scripta uti nolebat Marcus Antonius, ut, siquid causę suę officeret, non dictum a se affirmare posset, liber VII, caput
373. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] daret, liber VI, caput IIII. Oratione scripta uti nolebat Marcus Antonius, ut, siquid causę suę officeret, non dictum a se affirmare posset, liber VII, caput
374. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] scripta uti nolebat Marcus Antonius, ut, siquid causę suę officeret, non dictum a se affirmare posset, liber VII, caput
375. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] non dictum a se affirmare posset, liber VII, caput
376. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] orarunt: Emesia , Caia Afrania, Hortensia, liber VIII, caput
377. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] caput IIII. Demosthenes pronunciationis uicium industria correxit, caput VII. Ocium non quo euanescit uirtus, sed quo recreatur, liber VIII, caput VIII. Atheniensis Ariopagus inquirere solebat, quo quisque quęstu sustentaretur, liber II, caput I. Appius Claudius dicere solebat negocium populo Romano melius quam ocium committi, liber VII, caput II. Masinissa senex aliquot horis in eodem uestigio perstare solitus, non ante moto pede quam consimili labore iuuenes fatigasset. Sedebat interdum tota die nullam in partem conuerso corpore
378. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] Ocium non quo euanescit uirtus, sed quo recreatur, liber VIII, caput VIII. Atheniensis Ariopagus inquirere solebat, quo quisque quęstu sustentaretur, liber II, caput I. Appius Claudius dicere solebat negocium populo Romano melius quam ocium committi, liber VII, caput II. Masinissa senex aliquot horis in eodem uestigio perstare solitus, non ante moto pede quam consimili labore iuuenes fatigasset. Sedebat interdum tota die nullam in partem conuerso corpore in solio perdurans, liber VIII, caput XIIII. Opus imperfectum. Euphranor,
379. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_375 | Paragraph | SubSect | Section] solebat negocium populo Romano melius quam ocium committi, liber VII, caput II. Masinissa senex aliquot horis in eodem uestigio perstare solitus, non ante moto pede quam consimili labore iuuenes fatigasset. Sedebat interdum tota die nullam in partem conuerso corpore in solio perdurans, liber VIII, caput XIIII. Opus imperfectum. Euphranor, dum Neptunnum pingeret, omni impetu cogitationis in superiori opere absumpto, posteriores eius conatus assurgere, quo tendebant, nequiuerunt, liber VIII, caputXII. Honor. De maiestate, liber
380. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_376 | Paragraph | SubSect | Section] XIIII. Opus imperfectum. Euphranor, dum Neptunnum pingeret, omni impetu cogitationis in superiori opere absumpto, posteriores eius conatus assurgere, quo tendebant, nequiuerunt, liber VIII, caputXII. Honor. De maiestate, liber II, caput V. Inter consulem et lictorem nemo se interponebat. Quinti Fabii filius consul patrem sibi apparere iussit. Ad senatum sponte conueniebant. Equester ordo. Lupercalia. Vrbanę tribus. Capite censi. Ciues boni corona donati apud Athenienses, caput I. Consulatum accipere noluit Manlius, quod nec
381. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_376 | Paragraph | SubSect | Section] Honor. De maiestate, liber II, caput V. Inter consulem et lictorem nemo se interponebat. Quinti Fabii filius consul patrem sibi apparere iussit. Ad senatum sponte conueniebant. Equester ordo. Lupercalia. Vrbanę tribus. Capite censi. Ciues boni corona donati apud Athenienses, caput I. Consulatum accipere noluit Manlius, quod nec ipse mores ciuium laturus esset nec ipsi suum imperium. Scipio Emilianus censor factus se optime suo functurum officio dixit, si sibi ciues uel dedissent collegam uel non dedissent. In Numatium. Consul nec pauper esse debet nec auarus. Alter,
382. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_376 | Paragraph | SubSect | Section] habet, alteri nihil est satis. Spartanus in petitione magistratus uictus, lętari se dixit, quod patria haberet aliquos se meliores, liber VI, cap. IIII. Superiori Aphricano consulatus citerior legitimo tempore datus. Catonis effigies in curia posita, liber VIII, caput XVI. Accius poeta Iulio Cęsari in collegium poetarum uenienti non assurexit , liber
383. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_376 | Paragraph | SubSect | Section] liber VI, cap. IIII. Superiori Aphricano consulatus citerior legitimo tempore datus. Catonis effigies in curia posita, liber VIII, caput XVI. Accius poeta Iulio Cęsari in collegium poetarum uenienti non assurexit , liber
384. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_376 | Paragraph | SubSect | Section] consulatus citerior legitimo tempore datus. Catonis effigies in curia posita, liber VIII, caput XVI. Accius poeta Iulio Cęsari in collegium poetarum uenienti non assurexit , liber
385. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk2_376 | Paragraph | SubSect | Section] uenienti non assurexit , liber
386. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_26 | Paragraph | SubSect | Section] pro Heliodoro et sanauit eum, cum ab angelo cęsus iaceret,
eo quod gazophilatium dirripere uoluit missus ab Antiocho 225 .
387. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] necis quoque potestatem in ipsum habuisse. Sed et hoc fecisse doluit, quasi parum reuerenter se habuisset erga regem. Id ubi resciuit Saul, benedicens iniit pacem cum eo. Iterum cum persequeretur eum et in colle manentem obsideret, ille noctu tentorium ipsius ingressus ad caput dormientis cyphum et hastam sustulit atque abiit tam sibi infestum inimicum illesum relinquens. Quo pacto Saul rursum placatus discessit 47 . Dauid audita Saulis nece scidit uestimenta sua, et qui rogatus super illum manum extenderat,
388. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_46 | Paragraph | SubSect | Section] auxlium a Domino 94 . Ozias et presbiteri Iudith uiduę dixerunt, ut oraret pro eis. Illa respondit: Orate et uos etc. 95 . Iudith ingressa oratorium induit se cilicio, posuit cinerem super caput suum et prosternens se clamauit ad Dominum: Nec superbi ab initio placuerunt tibi, sed humilium et mansuetorum semper tibi placuit deprecatio 95 . Iudith exibat noctibus et orabat escam sumens in uesperum 96 .
389. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Profugi in urbe maneant, donec pontifex magnus moriatur 25, 33 . Dauid in baculo et funda superauit Goliath, quinque lapidibus electis de torrente primo frontem eius percussit, mox arrepto iacentis gladio abscidit caput 45 . Gezi baculum Helisei posuit super mortuum, et non suscitauit. Heliseus insuper se extendit; mortuus surrexit et redditus est matri suę. Ferrum securis cecidit in aquam. Heliseus misit lignum, et ferrum enatauit
390. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_57 | Paragraph | SubSect | Section] continentibus deputatur XIII. Non
omnes capiunt uerbum istud, sed quibus datum est etc. Sunt eunuchi qui se ipsos castrauerunt
propter regnum cęlorum. Qui potest capere, capiat XIX. Neque nubent neque nubentur, sed erunt
sicut angeli Dei in cęlis XXII. Isti ungunt caput Domini XXVI.
391. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_61 | Paragraph | SubSect | Section] Paupertas. Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum cęlorum. Ne solliciti sitis quid etc. Nolite solliciti esse in crastinum, id est in futurum VI. Nolite possidere aurum etc. X. Filius hominis non habet, ubi caput reclinet VIII. Non habuit Domi nus, unde didracmam solueret XVII. Quamdiu fecistis uni de his fratribus meis minimis. Fratres suos uocat pauperes XXV. Domino non fuisse domum neque tugurium, neque discipulis patet, quia interrogant: Vbi uis paremus tibi
392. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] auersam. Falsi testes contra Iesum. Trina Petri negatio sunt tria hereticorum genera: alii errant circa diuinitatem, alii circa humanitatem, alii circa utrumque XXVI. Peregrinus, id est alienus a ueritate. In agro sepelitur figuli lutum operantis et in agro sanguinis. Calamo caput Christi percutiunt, qui diuinitati eius contradicunt. Exuunt eum ueste propria et fucata operiunt qui negant eum habuisse corpus uerum. Vinum cum felle mixtum dant ei bibere. Diuidunt uestimenta scismatum auctores. Prętereuntes, id est a uia ueritatis aberrantes
393. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_63 | Paragraph | SubSect | Section] Procidens enim orasse dicitur XVIII. Omnia quęcunque petieritis in oratione credentes, accipietis XXI. Veh uobis qui comeditis domos uiduarum orationes longas orantes XXIII. Orate, ut non fiat fuga uestra hyeme uel sabbato XXIIII. Orati o ad laudem Dei unguentum effusum super caput Domini. Solitudo requiritur orationi, unde dicitur: Sedete hic, donec uadam illuc et orem. In monte orauit, ut oremus pro cęlestibus. In uilla orauit, ut orando humilitatem seruemus. Procidit in faciem suam orans. Non sicut ego uolo, sed sicut tu. Vigilate et orate, ut non
394. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Iudas osculo tradens Dominum est hereticus profitens se
Christianum. Falsi testes contra Iesum. Conspuunt Dominum qui blasfemant. Velant faciem qui
diuinitatem eius negant. Colaphis percutiunt qui iniustitiam operantur XIIII. Caput harundine
percutiunt, qui contra diuinitatem eius scribunt uel humanitatem. Calamo enim notantur litterę
XV.
395. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_89 | Paragraph | SubSect | Section] IIII.
396. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_91 | Paragraph | SubSect | Section]
397. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] id est Medusę IIII . Musę uim Pyrenei euaserunt in uolucres uersę. Cantu superarunt Pyeri filias et eas uerterunt in picas V . Apollo tibiis Marsiam VI . Caput Orphei Apollo tutatus a morsu serpentis. Pana fistulę cantu uicit iudice monte Thmolo 13 . Mydam dissentientem auriculis asini damnauit XI . Pythagorę Samii opiniones et sententię XV .
398. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
399. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Pietas in patruum pauperem, deinde in patrem 116 .
Croesi filius mutus in periculo patris naturalia uocis impedimenta rupit, qui plusquam
quinquennio tacuerat 135 .
Allatum ad se Cęsar Pompei caput fleuit. Hoc ille propter filiam pręstitit 145 .
Pietatis pręcepta 47 .
400. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] eos qui apathi, id est impassibiles esse uideri
uolunt 116 .
Pudor sanguinem ab extra effudit, timor uero contrahit 113 .
In quadam parum pudica oratione Socratem operuisse palio caput aiunt 115 .
401. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 124 .
Scientia 124 .
Quę causa errorum philosophis fuit 148 .
402. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
403. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] solenne charistia, in quo necessarii inter se
404. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
ad concordiam redibant. Liber II, caput
I. Pax bona perpetua, mala non diuturna. Liber VI, caput II. Valerius plebem tumultuantem
sermonis inductione senatui subiecit. Marcus Antonius gladios in se uibratos loquendo
inhibuit. Liber VIII, caput IX.
405. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] mala non diuturna. Liber VI, caput II. Valerius plebem tumultuantem
sermonis inductione senatui subiecit. Marcus Antonius gladios in se uibratos loquendo
inhibuit. Liber VIII, caput IX.
406. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inductione senatui subiecit. Marcus Antonius gladios in se uibratos loquendo
inhibuit. Liber VIII, caput IX.
407. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] inhibuit. Liber VIII, caput IX.
408. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
409. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Liber VI, caput I. Pudicicię corona donatę, quę uno uiro contentę fuissent. Liber II,
caput I. Tucia Vestalis cribro aquam ferens castam se probauit. Liber VIII,
caput I. Sulpicia cunctis castitate pręlata. Caput XVI.
Pietas erga parentes. Liber V, caput IIII. Erga fratres, caput VI. Sergius Galba
damnatus, cum filios commendaret, misericordia, non ęquitate liberatus est. Liber VIII, caput
I.
410. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] I. Pudicicię corona donatę, quę uno uiro contentę fuissent. Liber II,
caput I. Tucia Vestalis cribro aquam ferens castam se probauit. Liber VIII,
caput I. Sulpicia cunctis castitate pręlata. Caput XVI.
Pietas erga parentes. Liber V, caput IIII. Erga fratres, caput VI. Sergius Galba
damnatus, cum filios commendaret, misericordia, non ęquitate liberatus est. Liber VIII, caput
I.
411. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ferens castam se probauit. Liber VIII,
caput I. Sulpicia cunctis castitate pręlata. Caput XVI.
Pietas erga parentes. Liber V, caput IIII. Erga fratres, caput VI. Sergius Galba
damnatus, cum filios commendaret, misericordia, non ęquitate liberatus est. Liber VIII, caput
I.
412. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
413. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] cap.
414. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] patrię donauit, quo expeditius uacaret
studiis. Anaxagoras, cum diutina paragrinatione patriam repetisset possessionesque desertas
uidisset: Non essem, inquit, saluus, nisi istę perissent. Cleantes noctu hauriendę aquę operam
conducebat, die Crisippum audiebat. Liber VIII, caput VII.
415. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] saluus, nisi istę perissent. Cleantes noctu hauriendę aquę operam
conducebat, die Crisippum audiebat. Liber VIII, caput VII.
416. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] caput XIIII.
417. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_141 | Paragraph | SubSect | Section] assurexit. Euripides se in scenam
progredi dixit, ut populum doceret, non ut ab eo disceret. Idem quęstus est,
quod eo triduo non ultra tres uersus deducere potuisset etc. Zeuzis Helenam pinxit, Phidias
Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber IIII, caput VII.
418. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_141 | Paragraph | SubSect | Section] quęstus est,
quod eo triduo non ultra tres uersus deducere potuisset etc. Zeuzis Helenam pinxit, Phidias
Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber IIII, caput VII.
419. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_141 | Paragraph | SubSect | Section] Zeuzis Helenam pinxit, Phidias
Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber IIII, caput VII.
420. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] IIII, caput V. Nec pater cum filio pubere aliquandiu nec socer eum genero
lauabatur. Liber II, caput I.
421. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
422. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Alexander ab Apelle tantum pingi, a Lysippo fingi uoluit etc. Liber VIII, caput II.
Zeuzis Helenam pinxit, Phidias Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber
423. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] a Lysippo fingi uoluit etc. Liber VIII, caput II.
Zeuzis Helenam pinxit, Phidias Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber
424. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] ad exemplar Homericę descriptionis. Liber
425. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] VII.
Patrię charitas. Liber V, caput V. Taceant quibus Italia nouerca est. Liber VI, caput
II.
426. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quibus Italia nouerca est. Liber VI, caput
II.
427. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Perfidia. Liser IX, caput VI. Perfidia mulierm in uiros, quos ueneno tollere uolebant. Liber II, caput I. Perfidia Metii Suffecii, Albanorum ducis. Liber VII, caput IIII. Exclamatio in quendam qui in Tiberium Cęsarem conspirauerat. Liber IX, caput XI. Potentia Pompei comparauit sibi inuidiam apud populum. Liber VI, caput II. Aristophanis comici dictum: Non oportere in urbe nutrire leonem; sin autem sit alitus, obsequi ei conuenire. Liber VII, caput II. Sertorius obiecto oculis exemplo Lusitanis persuasit,
428. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] uiros, quos ueneno tollere uolebant. Liber II, caput I. Perfidia Metii Suffecii, Albanorum ducis. Liber VII, caput IIII. Exclamatio in quendam qui in Tiberium Cęsarem conspirauerat. Liber IX, caput XI. Potentia Pompei comparauit sibi inuidiam apud populum. Liber VI, caput II. Aristophanis comici dictum: Non oportere in urbe nutrire leonem; sin autem sit alitus, obsequi ei conuenire. Liber VII, caput II. Sertorius obiecto oculis exemplo Lusitanis persuasit, ne cum Romanis uniuersa acie confligere uellent, caput
429. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] in quendam qui in Tiberium Cęsarem conspirauerat. Liber IX, caput XI.
Potentia Pompei comparauit sibi inuidiam apud populum. Liber VI, caput II. Aristophanis
comici dictum: Non oportere in urbe nutrire leonem; sin autem sit alitus, obsequi ei
conuenire. Liber VII, caput II. Sertorius obiecto oculis exemplo Lusitanis persuasit, ne cum
Romanis uniuersa acie confligere uellent, caput
430. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] sibi inuidiam apud populum. Liber VI, caput II. Aristophanis
comici dictum: Non oportere in urbe nutrire leonem; sin autem sit alitus, obsequi ei
conuenire. Liber VII, caput II. Sertorius obiecto oculis exemplo Lusitanis persuasit, ne cum
Romanis uniuersa acie confligere uellent, caput
431. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] exemplo Lusitanis persuasit, ne cum
Romanis uniuersa acie confligere uellent, caput
432. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Eodem.
433. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Volusius proscriptus sub humili hab itu latuerit. Item Saturninus
Vitelio Asinarius pro se Alexandr o asinum immolandum obtulit, ut qui prior
occurrisset. Liber VII, caput
434. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_142 | Paragraph | SubSect | Section] in
Asiam consul missus Gręcam linguam didicit. Roscius nunquam in scenam prodiit, nisi ante domi
meditatus. Demosthenis industria mira; Pythagorę, Platonis, Democriti et aliorum
philosophorum. Liber VIII, caput VII.
CICERONIS OPVSCVLA
435. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 118 . Et assumptio eius egressa est ab eo 121 . Pro ignoratione 127 . Penitentię fructus. In comminatione imminues terram 131 . Misisti in caput impiorum mortem 132 . Penitentiam agite, antequam ueniat ira 138 . Ęthiopibus ad meliora conuersis spes erit. Nullum, qui agere uoluerit penitentiam, a salute alienum fore
436. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Ratio, ira, desiderium 157 . Septem affectus 188 . Passio Christi. Lapsa est in lacum uita mea; posuerunt lapidem super me 17 . Inundauerunt aquę super caput meum. Descendit ad inferos. Omnes cogitationes eorum aduersum me. Ego sum psalmus eorum 17 . Spiritus oris nostri Chistus Dominus captus est in peccatis nostris 20 . Sanguis Christi.Vulneratus propter
437. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Primi philosophi 79 .
Historia. Ęgyptii et Chaldei. Triginta duo libri apud Iudeos 80 .
Philosophi multati, quod unum tantum Deum esse dicerent 91 .
Perfidia. Idolatria. Caput asini in templo Iudeorum fuisse Appion mentitus
est 86 .
EVSEBIVS DE PRĘPARATIONE
438. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_169 | Paragraph | SubSect | Section] crux Christi 33 . Crucem Christi timent demones 37 . Lignum uitę 38 . Petra percussa, fluxerunt aquę 46 . Posuit manum suam super caput uituli 52 . Iesus pro nobis oblatus propter peccata, pro angelis propter munus 54 . Passio 54, 57 . Sine ligno crucis non purgantur peccata 74 .
439. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_170 | Paragraph | SubSect | Section] Rhadata, oppidum Ęthiopum, in quo felis aurea pro deo colebabatur 71 . Hirpię super ignem ambulantes non comburuntur 75 . Gymnosophistę immotis oculis solem contuentes. De Api boue. Caput LIIII 94 . Miluus nihil esculenti rapit ex funerum ferculis 107 . In edę Herculis Romę in foro boario nec muscę nec canes intrant 109 . Hominis genibus inest quędam
440. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_181 | Paragraph | SubSect | Section] Ve rex puer et principes mane comedentes 134 . Audite reges, quoniam data est a Domino potestas uobis et uirtus ab Altissimo. Rex sapiens populi stabilimentum 138 . Magnato humilia caput tuum 141 . Longe abesto a tyranno. Rex insipiens. Regnum a gente in gentem transfertur propter iniustitias. Sępe insuspicabilis portauit diadema. In unamquamque gentem pręposuit rectorem 144 .
441. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Quod uia ueritatis et sapientię est simplex, angusta, ardua; Deum habet docem 126 . Quare a philosophis ueritas inueniri non potuit nec ab iis qui terrenis dediti sunt 127 . Caput religionis est Deum nosse et colere 128 . Quod religio Deo, misericordia homini debetur 129 . Quę iusto non conueniunt, licet non iniusta uideantur 141 . Exhortatio ad
442. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section] 439 .
Philippus imperator nunquam risisse dicitur 444 .
VALERIVS MAXIMVS
443. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section]
VALERIVS MAXIMVS
444. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section] religione, liber I, caput II.
445. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section] osculum ferebant, liber II, caput I. Anus pro Dionysii
salute deos precabatur, ob hoc tantum, ne illo sublato deterior succederet, liber VI, caput
II. Plato tum demum beatum orbem terrarum futurum prędicauit, cum aut sapientes regere aut
reges sapere coepissent, Liber VII, caput II.
Rex Darius salutatus hinnitu equi, caput
446. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section] salute deos precabatur, ob hoc tantum, ne illo sublato deterior succederet, liber VI, caput
II. Plato tum demum beatum orbem terrarum futurum prędicauit, cum aut sapientes regere aut
reges sapere coepissent, Liber VII, caput II.
Rex Darius salutatus hinnitu equi, caput
447. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section] diadena, consyderasset: O nobilem, inquit, magis quam felicem pannum. Aristoteles Calistenem ad Alexandrum mittens monuit, cum eo aut rarissime aut quam iocundissime loqueretur. Eodem. Archatonius Gaditanus LXX annis regnauit, centum et triginta uixit, liber VIII, caput XIIII. Ob successionem regni fratres ad singulare certamen processerunt; interficitur qui prouocauit. Mitridates contra patrem bellauit, ut eum regno priuaret. Item Sarister contra patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
448. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section] centum et triginta uixit, liber
VIII, caput XIIII.
Ob successionem regni fratres ad singulare certamen processerunt; interficitur qui
prouocauit. Mitridates contra patrem bellauit, ut eum regno priuaret. Item
Sarister contra patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
449. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_203 | Paragraph | SubSect | Section] interficitur qui
prouocauit. Mitridates contra patrem bellauit, ut eum regno priuaret. Item
Sarister contra patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
450. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] opere. Caue a dolosis et superbis 144 . Homo acharis. Superbia 145 . Extollentiam oculorum ne dederis mihi, Domine. Pauper superbus 146 . Qui in altum mittit lapidem, super caput eius cadit 147 . Contere caput, Domine, dicentium: Non est alius pręter nos 148 . Erubescite de discubitu primo 149 . Tunc oculi sublimis hominis humiliati sunt et
451. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Homo acharis. Superbia 145 . Extollentiam oculorum ne dederis mihi, Domine. Pauper superbus 146 . Qui in altum mittit lapidem, super caput eius cadit 147 . Contere caput, Domine, dicentium: Non est alius pręter nos 148 . Erubescite de discubitu primo 149 . Tunc oculi sublimis hominis humiliati sunt et incuruata altitudo uirorum etc. Ve qui trahitis
452. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] saciatur oculus uisu nec auris auditu impletur 132 . Ascendit mors per fenestras nostras, ingressa est domos nostras 169 . Sol exurens et refulgens 150 . So percussit super caput Ionę, et dum ęstuaret, petiit mortem 207 . Stellę species cęli etc. 150 . Suspicio. Mulier suspecta. Sacrificium zelotipię 20 . Rubenitę et Gaditę
453. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 193 . Omnis filius alienus et Leuitę qui recesserunt post idola, non appropinquabunt ad me, ut sacerdotio fungantur etc. Qui non errauerunt, ingredientur uestiti lineis etc. 194 . Caput non radent neque comam nutrient, sed attondent, uinum non bibent etc. 194 . Gazophilatia sacerdotum et cantorum sunt merita celebrantium et eis ministrantium. Sacerdotes de filiis Sadoch, id est de filiis iusti, qui est Christus
454. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_249 | Paragraph | SubSect | Section] Sapientia. Argus centoculus, Aristoris, a Mercurio cantu fistulę sopitus et interemptus I . Perseus Minerua, id est sapientia sibi fauente Medusę, quę homines aspectu uertebat in silicem, caput abscidit IIII . Dedalus labyrintum fugiens e Creta uolauit in Ciliciam VIII . Protheus, ut sibi insidiantes eluderet, in diuersa uertebatur VIII . Thetis, ut
455. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_269 | Paragraph | SubSect | Section] 248 . Zeno: Nihil fastu et superbia indecentius 251 . Reguli superbia concidit 255 . Appii et Claudię sororis 257 . Galli super caput scuta quatientes 266 . Cato Ptolomeo non assurexit 368 . Cęsari inuidia orta, quod senatui ad se uenienti non assurexerit 389 . Caligula se adorandum prębuit
456. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section]
Hecatombe qualis fuerit 443 .
VALERIVS MAXIMVS
457. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] 443 .
VALERIVS MAXIMVS
458. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] dicta aut facta,
liber VII, caput II. Bias: Ego, inquit, bona mea mecum porto. Plato tum demum beatum orbem
terrarum futurum prędicauit, cum aut sapientes regere aut reges sapere coepissent. Eodem.
Pythagorę dicta in disputationem adducere nefas existimabatur, liber VIII, caput XVI.
Superbia Claudię, dum domum reuertens turba elideretur, liber VIII, caput I. De
confidentia sui, liber
459. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] demum beatum orbem
terrarum futurum prędicauit, cum aut sapientes regere aut reges sapere coepissent. Eodem.
Pythagorę dicta in disputationem adducere nefas existimabatur, liber VIII, caput XVI.
Superbia Claudię, dum domum reuertens turba elideretur, liber VIII, caput I. De
confidentia sui, liber
460. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] regere aut reges sapere coepissent. Eodem.
Pythagorę dicta in disputationem adducere nefas existimabatur, liber VIII, caput XVI.
Superbia Claudię, dum domum reuertens turba elideretur, liber VIII, caput I. De
confidentia sui, liber
461. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] Pythagorę dicta in disputationem adducere nefas existimabatur, liber VIII, caput XVI.
Superbia Claudię, dum domum reuertens turba elideretur, liber VIII, caput I. De
confidentia sui, liber
462. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] adducere nefas existimabatur, liber VIII, caput XVI.
Superbia Claudię, dum domum reuertens turba elideretur, liber VIII, caput I. De
confidentia sui, liber
463. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] dum domum reuertens turba elideretur, liber VIII, caput I. De
confidentia sui, liber
464. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] consilia patrum nulli enunciare fas erat, liber II, caput I. Quintus Metellus interrogatus, quid ita uagum militię genus sequeretur: Absiste, inquit, istud quęrere. Nam si huius consilii mei interiorem tunicam consciam esse sensero, continuo eam cremari iubebo, liber VII, caput IIII. Silentium. Xenocrates, cur taceret interrogatus: Quia dixisse me, inquit, aliquando penituit, tacuisse nunquam, liber VII, caput II. Somnus. De somniis, liber I, caput V. Fratres Celii parricidii rei acti. Tito Celio iuxta illos in
465. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] istud quęrere. Nam si huius consilii mei interiorem tunicam consciam esse sensero, continuo eam cremari iubebo, liber VII, caput IIII. Silentium. Xenocrates, cur taceret interrogatus: Quia dixisse me, inquit, aliquando penituit, tacuisse nunquam, liber VII, caput II. Somnus. De somniis, liber I, caput V. Fratres Celii parricidii rei acti. Tito Celio iuxta illos in cubiculo mortuo reperto, quia dormientes tunc inuenti sunt, absoluuntur, liber VIII, caput I. Pindarus super gremium pueri capite posito sic obdormiuit,
466. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] tunicam consciam esse sensero, continuo eam cremari iubebo, liber VII, caput IIII. Silentium. Xenocrates, cur taceret interrogatus: Quia dixisse me, inquit, aliquando penituit, tacuisse nunquam, liber VII, caput II. Somnus. De somniis, liber I, caput V. Fratres Celii parricidii rei acti. Tito Celio iuxta illos in cubiculo mortuo reperto, quia dormientes tunc inuenti sunt, absoluuntur, liber VIII, caput I. Pindarus super gremium pueri capite posito sic obdormiuit, ut nunquam postea excitatus sit, liber IX, caput
467. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] me, inquit, aliquando penituit, tacuisse nunquam, liber VII, caput II. Somnus. De somniis, liber I, caput V. Fratres Celii parricidii rei acti. Tito Celio iuxta illos in cubiculo mortuo reperto, quia dormientes tunc inuenti sunt, absoluuntur, liber VIII, caput I. Pindarus super gremium pueri capite posito sic obdormiuit, ut nunquam postea excitatus sit, liber IX, caput XII. Senex. De senectute, liber VIII, caput XIII. Senectutem reuerebantur iuuenes ducendi et reducendi officio, liber II, caput
468. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] liber I, caput V. Fratres Celii parricidii rei acti. Tito Celio iuxta illos in cubiculo mortuo reperto, quia dormientes tunc inuenti sunt, absoluuntur, liber VIII, caput I. Pindarus super gremium pueri capite posito sic obdormiuit, ut nunquam postea excitatus sit, liber IX, caput XII. Senex. De senectute, liber VIII, caput XIII. Senectutem reuerebantur iuuenes ducendi et reducendi officio, liber II, caput 1 . Sol. Sulpicius territum subito lunę defectu exercitum, de eius ratione disputando ad
469. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] Tito Celio iuxta illos in cubiculo mortuo reperto, quia dormientes tunc inuenti sunt, absoluuntur, liber VIII, caput I. Pindarus super gremium pueri capite posito sic obdormiuit, ut nunquam postea excitatus sit, liber IX, caput XII. Senex. De senectute, liber VIII, caput XIII. Senectutem reuerebantur iuuenes ducendi et reducendi officio, liber II, caput 1 . Sol. Sulpicius territum subito lunę defectu exercitum, de eius ratione disputando ad solitum animi uigorem reuocauit. Ex quo Lucius Paulus Persen
470. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] absoluuntur, liber VIII, caput I. Pindarus super gremium pueri capite posito sic obdormiuit, ut nunquam postea excitatus sit, liber IX, caput XII. Senex. De senectute, liber VIII, caput XIII. Senectutem reuerebantur iuuenes ducendi et reducendi officio, liber II, caput 1 . Sol. Sulpicius territum subito lunę defectu exercitum, de eius ratione disputando ad solitum animi uigorem reuocauit. Ex quo Lucius Paulus Persen regem uicit, uincendus, nisi legatum astrorum peritum habuisset. Sic et Pericles
471. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] territum subito lunę defectu exercitum, de eius ratione disputando ad solitum animi uigorem reuocauit. Ex quo Lucius Paulus Persen regem uicit, uincendus, nisi legatum astrorum peritum habuisset. Sic et Pericles Athenas solis defectu expauidas omni metu liberauit, liber VIII, caput 1 . Suspicio. De errore, liber IX, caput VIIII, XIIII. Quibus domestici suspecti fuere. Eodem. Nullus hospitum ad Massilienses cum telo ingreditur, liber II. Suspectum Romanis facere Fabium
472. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] animi uigorem reuocauit. Ex quo Lucius Paulus Persen regem uicit, uincendus, nisi legatum astrorum peritum habuisset. Sic et Pericles Athenas solis defectu expauidas omni metu liberauit, liber VIII, caput 1 . Suspicio. De errore, liber IX, caput VIIII, XIIII. Quibus domestici suspecti fuere. Eodem. Nullus hospitum ad Massilienses cum telo ingreditur, liber II. Suspectum Romanis facere Fabium conatus Hannibal uastata Italia agro suo pepercit, liber VII, caput
473. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] De errore, liber IX, caput VIIII, XIIII. Quibus domestici suspecti fuere.
Eodem. Nullus hospitum ad Massilienses cum telo
ingreditur, liber II. Suspectum
Romanis facere Fabium conatus Hannibal uastata Italia agro suo pepercit, liber VII, caput
474. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] agro suo pepercit, liber VII, caput
475. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] Tullus, Volscorum dux, ut suos cum Romanis dissidere faceret, suspectos reddidit, et ipsi Roma eiecti ad bellum inferendum facile conuersi sunt. Eodem. Seruus. De fide seruorum erga dominos, liber VI, caput VIII. Serui ad militiam empti, liber VII, caput VI. Similitudo formę, liber IX, caput XV. Sacrificium. Hostię furuę, liber II, caput I. Spes. De fiducia sui. Scipio uadimonium distulit in diem posterum intra oppidum quod obsederat. Eo potitus, quod promiserat, impleuit,
476. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] dissidere faceret, suspectos reddidit, et
ipsi Roma eiecti ad bellum inferendum facile conuersi sunt. Eodem.
Seruus. De fide seruorum erga dominos, liber VI, caput VIII. Serui ad militiam empti,
liber VII, caput VI.
Similitudo formę, liber IX, caput XV.
Sacrificium. Hostię furuę, liber II, caput I.
Spes. De fiducia sui. Scipio uadimonium distulit in diem posterum intra oppidum quod
obsederat. Eo potitus, quod promiserat, impleuit, liber
477. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] ad bellum inferendum facile conuersi sunt. Eodem.
Seruus. De fide seruorum erga dominos, liber VI, caput VIII. Serui ad militiam empti,
liber VII, caput VI.
Similitudo formę, liber IX, caput XV.
Sacrificium. Hostię furuę, liber II, caput I.
Spes. De fiducia sui. Scipio uadimonium distulit in diem posterum intra oppidum quod
obsederat. Eo potitus, quod promiserat, impleuit, liber
478. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_273 | Paragraph | SubSect | Section] formę, liber IX, caput XV.
Sacrificium. Hostię furuę, liber II, caput I.
Spes. De fiducia sui. Scipio uadimonium distulit in diem posterum intra oppidum quod
obsederat. Eo potitus, quod promiserat, impleuit, liber
479. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_275 | Paragraph | SubSect | Section] ęui prima fugit, subeunt morbi etc. 35 . Spes. Sed illos expectata seges uanis elusit auenis 19 . Heu nihil inuitis fas quenquam fidere diuis 75 . Sol caput obscura nitidum ferugine texit 14 . Somnus ad Palinurum 121 . Sunt geminę somni portę 137 . Superbia. Salmoneus Iouis tonitrua imitatus
480. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_281 | Paragraph | SubSect | Section] Suscipiant montes pacem 372 . Superbia eorum qui te oderunt ascendit semper 374 . Ei qui aufert spiritum principum 375 . Et qui oderunt te extulerunt caput 382 . Montes sicut cęra fluxerunt 395 . Superbo oculo etc. cum hoc non edebam 397 . Super montes stabunt agni 398 .
481. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] esse ciuem, cui VII iugera non sunt satis 177 . Modus rerum omnium utilissimus 178 . Timor. Minimo suis stridore elephanti terrentur 86 . Mugiles in metu abscondunt caput totos se occultari credentes 99 . Sepię, ubi sensere se apprehendi, effuso atramento infuscata aqua absconduntur 100 . Polypus colorem mutat ad similitudinem loci maxime in metu
482. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_311 | Paragraph | SubSect | Section] 347 .
In Britannia noctes contractiores quam in Gallia 374 .
VALERIVS MAXIMVS
483. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_311 | Paragraph | SubSect | Section] conchulas et calculos
lectitarunt; Sceuola pila lusit, aleis et calculis interdum uacauit; Socrates
interposita harundine cruribus suis cum paruulis filiolis ludens ab Alcybiade risus est;
Achillem Homerus bellicos labores canoris fidibus relaxantem inducit, liber VIII, caput VIII.
Testis. De testibus, liber VIII, caput V.
CICERONIS OPVSCVLA
484. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_311 | Paragraph | SubSect | Section] aleis et calculis interdum uacauit; Socrates
interposita harundine cruribus suis cum paruulis filiolis ludens ab Alcybiade risus est;
Achillem Homerus bellicos labores canoris fidibus relaxantem inducit, liber VIII, caput VIII.
Testis. De testibus, liber VIII, caput V.
CICERONIS OPVSCVLA
485. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] et rerum efficiendarum, euentus promittunt magi 289 . Seruiliorum familia trientem aureum habuit, in quo obseruabat aut diminutionem aut honorem sibi futurum 324 . Seruio Tullio in regia cubanti caput arsisse uisum 346 . Victoria. Elephas uictus draconem uictorem elidit pondere et ambo pereunt 87 . Mulum expirantem uarie mutari colorem 100 . Galli statim in
486. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] occidit Sysaram adacto tempori clauo 45 . Mulier Abelam deiecto capite Sebę, qui seditionem contra regem mouerat, obsidione liberauit 54 . Iudith arrepto pugione Holophernis percussit eum bis in ceruice et caput eius abscidit 96 . Venia. Ioseph fratribus non solum iniuriam condonauit, sed etiam, ut una cum patre apud se habitarent in Iesen pręcepit 9 . Annus L remissio habitatoribus terrę ipse est
487. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] hominum gloriam diligitur. Quanto magnus es, humilia te in omnibus 141 . Humilia ualde spiritum tuum, quoniam uindicta carnis impii, ignis et uermis 142 . Mites et humiles. Sapientia humiliati exaltabit caput illius et in medio magnatorum considere illum faciet. Humiliare Deo et expecta manus eius 144 . Humilia te 145 . In fide et lenitate ipsius Moysi sanctum fecit illum. Dauid in omni opere dedit
488. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
489. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quod ipse ante
consilium de nece eius cępisset. Cui Meropa, fratris uxor: Si te occisurus erat, inquit,
490. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] 226 .
Humilis. Philopemenes apud hospitem incognitus ligna scidit 311 .
VALERIVS MAXIMVS
491. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Philopemenes apud hospitem incognitus ligna scidit 311 .
VALERIVS MAXIMVS
492. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
VALERIVS MAXIMVS
493. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] II. Hannibal regi Prusię, cum pręlium committere suaderet, et ille exta id non portendere
diceret: An tu, inquit, uitulinę carunculę quam imperatori ueteri mauis credere? Liber
494. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] de pace mittendos censuit, cum audisset neminem sociorum post tantam cladem a Romanis defecisse. Herrenius Portius 10 legiones Romanas apud Furcas Caudinas conclusas dimittendas censuit, deinde internitione delendas, liber VII, caput II. Quintus Metellus Trebiam deimprouiso aggressus compressit, alioqui ad ultimam ei senectutem apud moenia Trebię sedendum erat, caput IIII. Vindicta. De ultione, liber IX, caput X. Humilitas. Tusculani, cum eos euersum Furius Camillus
495. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] apud Furcas Caudinas conclusas dimittendas censuit, deinde internitione delendas, liber VII, caput II. Quintus Metellus Trebiam deimprouiso aggressus compressit, alioqui ad ultimam ei senectutem apud moenia Trebię sedendum erat, caput IIII. Vindicta. De ultione, liber IX, caput X. Humilitas. Tusculani, cum eos euersum Furius Camillus uenisset, togati obuiam processerunt, commeatus et munera benignissime pręstiterunt; armatum etiam menia intrare passi sunt, quo facto non
496. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] conclusas dimittendas censuit, deinde internitione delendas, liber VII, caput II. Quintus Metellus Trebiam deimprouiso aggressus compressit, alioqui ad ultimam ei senectutem apud moenia Trebię sedendum erat, caput IIII. Vindicta. De ultione, liber IX, caput X. Humilitas. Tusculani, cum eos euersum Furius Camillus uenisset, togati obuiam processerunt, commeatus et munera benignissime pręstiterunt; armatum etiam menia intrare passi sunt, quo facto non solum seruati sunt, sed etiam ciuitate donati, ut inter
497. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Tusculani, cum eos euersum Furius Camillus uenisset, togati obuiam
processerunt, commeatus et munera benignissime pręstiterunt; armatum etiam
menia intrare passi sunt, quo facto non solum seruati sunt, sed etiam ciuitate
donati, ut inter Romano s censerentur, liber VII, caput
498. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] quo facto non solum seruati sunt, sed etiam ciuitate
donati, ut inter Romano s censerentur, liber VII, caput
499. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] prostratus, dum pedes iudicum oscularetur, coeno lutatus ex miseratione
absoluitur, liber VIII, caput I. Epaminundas contumelię causa curam
sternendarum uiarum sibi traditam suscipiens abiectum officium diligenti procuratione fecit
speciosum, liber
500. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] diligenti procuratione fecit
speciosum, liber
501. Marulić, Marko. Repertorium, versio electronica [page kk3_355 | Paragraph | SubSect | Section] ORATIVS IN EPISTOLIS
502. Cipiko, Alviz. Panegyricus in senatum Venetiarum,... [page 334 | Paragraph | Section] Haec tamen ipsa animos stimulis caecaque maligni
503. Cipiko, Alviz. Panegyricus in senatum Venetiarum,... [page 337 | Paragraph | Section] et attonito suspiria pectore ducit.
504. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 23 | Paragraph | SubSect | Section]
505. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 70 | Paragraph | SubSect | Section]
506. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 73v | Paragraph | SubSect | Section]
27. In Inuidiam pro Venetis
507. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 74 | Paragraph | SubSect | Section]
508. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 89v | Paragraph | SubSect | Section]
509. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 131 | Paragraph | SubSect | Section]
510. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 145 | Paragraph | SubSect | Section]
511. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 173v | Paragraph | SubSect | Section]
512. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 205v | Paragraph | SubSect | Section]
513. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 209 | Paragraph | SubSect | Section]
37. In eundem
514. Crijević, Ilija. Carmina e cod. Vat. lat. 1678,... [page 211v | Paragraph | SubSect | Section]
515. Šižgorić, Juraj. Odae de apostolis, versio... [page 199 | Paragraph | Section]
516. Šižgorić, Juraj. Odae de apostolis, versio... [page 203 | Paragraph | Section] vires baculo ligantur
517. Šižgorić, Juraj. De situ Illyriae et civitate... [Paragraph | SubSect | Section] basylica basylica Iacobus maior magna veneratur veneratione
518. Bunić, Jakov. De raptu Cerberi, editio... [Paragraph | SubSect | Section] Est Christus modo, quem refers leonem,
519. Bunić, Jakov. De raptu Cerberi, editio... [Paragraph | Section] Stygiae qua portitor undae
520. Bunić, Jakov. De raptu Cerberi, editio... [Paragraph | SubSect | Section] rerum finisque recumbit,
521. Bunić, Jakov. De raptu Cerberi, editio... [Paragraph | SubSect | Section] hirta Megaera
522. Bunić, Jakov. De raptu Cerberi, editio... [Paragraph | SubSect | Section] naribus ignes
523. Bunić, Jakov. De raptu Cerberi, editio... [Paragraph | SubSect | Section] uia prona barathri,
524. Divnić, Juraj. Epistula ad Alexandrum VI Georgii... [Paragraph | Section] amaro vinculo servitutis constrixerunt et abduxerunt. Bannum quoque ipsum in vincla dedere. Cuius filium militem quoque strenuissimum ad os genitoris capite privarunt et tepido sanguine unici filioli faciem patris consperserunt: quotiensque misellus cibum summere cogitur, totiens dilectum nati caput in disco ad mensam pro lance ponitur ante ipsum. O speculum invisum! O ferculum insulsum! O potum amarissimum, miscet aconita noverca Turchia. Quid putat Sanctitas Vestra, num ne paterna viscera commota, totumque corpus maerore et angustia conquassatum sit, num ne vociferaverit pater
525. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 4v | Paragraph | Section] ipsi misero si uoluisset refugium foret salutis et gratie. At uero crudelissimus
parricida ad
526. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 7v | Paragraph | Section] in suam. Cogitate nunc uiri optimi et mentes uestras tanto dolori. tante pietati queso recludite: qui status: que conditio: qui erat tunc animus miserrime matri. Ego certe uidere uideor perennes lachrymas: mestissimos eiulatus: dispersos crines: manus sanctissimas modo faciem: modo caput plangentes. Sed age omittamus hec omnia: cum eadem sacri etiam euangeliste consulto fortassis omiserint et Mariam uirginem nihil aliud nisi uerba illa notissima orbitatis clamantem nobis ante oculos proponamus: Mi Jesu dulcissimum quondam: nunc uero amarissimum mihi nomen: sic tu
527. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 8v | Paragraph | Section] remitti? procumbe cum Magdalena retro secus pedes domini. Si cupis hodie cum Christo esse in paradiso: crucifigere modo et dic cum latrone: Domine memento mei dum ueneris in regnum tuum. Inspice uulnera pendentis (ut Augustinus ait) sanguinem morientis, precium redimentis, caput habet inclinatum ad te osculandum, pedes confixos ad te expectandum, manus extensas ad te amplexandum, cor apertum ad te diligendum, totum corpus expositum ad te redimendum. Hec fideles mei quanta sint cogitate: hec in statera cordis uestri appendite ut totus pro uobis figatur in corde:
528. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_285 | Paragraph | Section] amore minus grauari possint. DE INSTITVTIONE BENE VIVENDI PER EXEMPLA SANCTORVM / LIBER I Caput I / DE TERRENIS BONIS CONTEMNENDIS PROPTER CHRISTVM Iam primum, ut, a quibus Ecclesię Christianę iacta sunt fundamenta, ab his et operis nostri cudatur exordium, Mattheus publicanus statim, ut a Christo uocatus
529. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_293 | Paragraph | SubSect | Section] abiecit imperialia ornamenta et religionis induit habitum. Maluit enim abiecta uiuere in domo Domini quam sublimis uersari in tabernaculis peccatorum. Caput II / DE ELEMOSINIS FACIENDIS Sed ne nimius sim in huiuscemodi exemplis recensendis, cum multa pręterea sese offerant, non incommode nunc ad elemosinas transitum fecerim, quando et eiusdem generis
530. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_309 | Paragraph | SubSect | Section] uidelicet et sanguinem Agni, pro cuius amore sua omnia in elemosinam,
seipsam in sacrificium tam confidenter quam libenter obtulerat.
Caput
531. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_311 | Paragraph | SubSect | Section] ex conuescentibus non apparuisse. Quam rem uehementer secum admiranti nocte proxima affuit in uisu Dominus dicens: eo quod cęteris quidem diebus membra sua hospitio mensaque acceperit, dignum fuisse, qui hesterno acciperet et caput. Palam quippe fieri uoluit Saluator noster, qui est caput nostrum, seipsum in peregrinis recipi, quos sua membra esse dixit sibique pręstitum imputari, quicquid pręstaretur illis. Si ergo Iesum suscipere
532. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_311 | Paragraph | SubSect | Section] admiranti nocte proxima affuit in uisu Dominus dicens: eo quod cęteris quidem diebus membra sua hospitio mensaque acceperit, dignum fuisse, qui hesterno acciperet et caput. Palam quippe fieri uoluit Saluator noster, qui est caput nostrum, seipsum in peregrinis recipi, quos sua membra esse dixit sibique pręstitum imputari, quicquid pręstaretur illis. Si ergo Iesum suscipere cupimus, aduenas et peregrinos non contemnamus.
533. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_314 | Paragraph | SubSect | Section] dederit uni ex minimis istis calicem aquę frigidę tantum in nomine discipuli, amen dico uobis, non perdet mercedem suam. Caput IV / DE INANI GLORIA FVGIENDA Nunc, quoniam periculum est, ne piis operationibus inanis glorię surrepat appetitio, de iis dicendum uidetur, qui, ut iactantiam uitarent, aut occultari magnifice facta uoluerunt aut
534. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_321 | Paragraph | SubSect | Section] a gloria. Corpus enim castigando et in seruitutem redigendo consentire coegit spiritui, semper humilitatem affectanti. Caput V / DE HVMILITATE APPETENDA Plerique uero non solum a iactantię uitio procul abesse studuerunt, sed etiam sic humilitatem sectati sunt, ut pene omnibus seruilibus officiis sese addixerint. Qui nihil detrectantes
535. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_325 | Paragraph | SubSect | Section] et lantgrauię Thuringię principis coniux, Deo gratificari cupiens non alienum a dignitate sua putauit mendicum quendam infirmum, obsitum, squalidum, olidum suo recipere sinu suisque manibus crinem illius pectere, tondere, caput lauare, totum corpus, quantum licuit, a pedore sordibusque uindicare; multos pręterea eiusdem sortis pauperes uisitare, benigne consolari, ad patientiam exhortari, cibos porrigere, potum propinare, modis omnibus opera
536. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_327 | Paragraph | SubSect | Section] sed uirtute constare, intex uirtutes autem Christianę professionis nihil esse pręstantius humilitate, nihil fructuosius. Caput VI / DE DIGNITATIBVS NON CONCVPISCENDIS Propterea quidam sanctissimi uiri cum seculares, tum ecclesiasticas dignitates aut omnino recusarunt aut inuiti coactique susceperunt. Sciebant enim, quanto quis
537. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_334 | Paragraph | SubSect | Section] superbum est dignitates concupiscere quam maiorum iussis omnino parere nolle
et diuinę reluctari uoluntati.
538. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_340 | Paragraph | SubSect | Section] nostras excutientes ab omni munere, in excelsis habitemus tecum. Beati enim, qui habitant in domo tua, Domine; in secula seculorum laudabunt te. Caput VIII / DE PAVPERTATE SERVANDA Diximus, qua constantia sancti, ne Deum offenderent, munera recusarunt. Nunc, quali patientia, ut illi soli placerent, paupertatem coluerint, pertractemus. Hinc altera dirę cupiditati
539. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_347 | Paragraph | SubSect | Section] tibi iustus et saluator; ipse pauper, et ascendens super asinam et super pullum filium asinę. Tam autem pauper, tam inops, tam egenus, ut (sicut euangelicę ueritatis testatur autoritas) non habuerit, ubi reclinaret caput suum, non unde pro se et apostolo didragmam solueret. Alieno usus est hospitio, alienis impensis sustentatus, aliena syndone inuolutus, alieno conditus sepulchro. Denique suum habuit nihil, cuius sunt omnia. Quęris,
540. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_350 | Paragraph | SubSect | Section] Vę autem diuitibus, qui habent consolationem suam. Argentum eorum et aurum eorum non ualebit liberare eos in die furoris Domini, dicit Dominus. Caput IX / DE VITA SOLITARIA Diximus de obseruatione paupertatis. Nunc de his dicemus, qui, ut liberius cęlestium contemplationi uacarent innocentiusque se haberent, delinquendi occasione sublata, relictis urbibus in
541. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_358 | Paragraph | SubSect | Section] Labore terreris? Nemo athleta sine sudore coronatur. De cibo cogitas? Sed fides famem non timet. Supra nudam metuis humum exesa ieiuniis membra collidere? Sed Dominus tecum iacet. Squalida capitis horret inculta cęsaries? Sed caput tuum Christus est. Infinita eremi uastitas terret? Sed tu paradisum mente deambula! Quotiescunque illuc mente conscenderis, toties in eremo non eris. Scabra sine balneis attrahitur cutis. Sed qui in Christo semel lotus
542. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_361 | Paragraph | SubSect | Section] flere non destitit, donec audiuit, si saluti suę consultum uellet, Iordanem transiret. Transmisso ergo Iordane desertum penetrauit, iam aliam uitam, alios mores sequens quam quos ad eam usque diem non deseruerat. Iam primum caput illud, quod sępe margaritis et auro ornauerat, cęli obiecit iniurię, nullo tecto contenta; crines, quos frequenter calamistro intortos crispauerat, cum desecuisset, pedibus conculcandos proiecit; faciem, quam pluries
543. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_362 | Paragraph | SubSect | Section] aromatibus fragrans, mannę inuisibilis rore perfusus Sanctique Spiritus lumine illustratus, noctes quoque lucidas habens et iam quidam in terra paradisus. Caput X / DE VIGILIIS ET SOMNO ET STRATV Quoniam uero, siue quis in solitudine solus siue cum multis in monasterio uitam ducere constituerit, imprimis eniti debet, ne somnolentię deditus ad ea, quę
544. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_367 | Paragraph | SubSect | Section] conculcauit ursum illum, quem Dauid typum gerens Christi scribitur interfecisse, et de quo per Hieremiam dicitur: Vrsus insidians factus est mihi. Lapidem uero capiti supponens placuit lapidi illi, qui factus est in caput anguli, qui fecit utraque unum. Cui nunc inseparabiliter iuncta et ipsum, quocunque ierit, sequens concinit canticum nouum, quod in Apocalypsi nemo potest dicere, nisi fuerit uirgo. Virginitas autem ipsa in tantis quidem
545. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_369 | Paragraph | Section] sublati soli iungamur Deo. LIBER II Caput I / DE CVRA ET MODO ORANDI Age igitur, hinc iam sanctarum precum exempla perscrutemur, deinceps etiam contemplationis altitudinem ostensuri, qua diuini homines in terra degentes mente cęlos permeabant. Hi uero,
546. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_381 | Paragraph | SubSect | Section] illa deinde uiduitate facta liberior, tanto soli Deo intenta orauit ardentius, quanto a rebus familiaribus iam aliena uixit expeditius. Caput II / DE ORATIONIS VIRTVTE Hactenus de studio modoque orandi. Nunc de orationis ui ac potentia dicemus. Abraham orante Abimelech, Gerrarę regis, uxor atque ancillę, cum ante steriles essent, prolem diu optatam
547. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_396 | Paragraph | SubSect | Section] concepit, ut a Bethulia ad hostes, qui eam obsederant, egressa inter tot milia militum armatorum Olophernem ducem, qui iam Ciliciam, Mesopotamiam Syriamque deuicerat, ipsa et sola, et inermis, et mulier interimeret, interempti caput abscinderet, abscissum secum in urbem ad suos referret. Iam seruitutis iugum Israhelitarum imminebat ceruicibus; omnes simul uno die una Iudit liberauit. Nunquam tantum facinus perpetrare potuisset,
548. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_399 | Paragraph | SubSect | Section] ministrant, Deus dat gratiam, qui facit mirabilia solus et cuius potentiam,
sapientiam, bonitatem admirari licet, comprehendere non licet.
Caput
549. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_402 | Paragraph | SubSect | Section] ut confundat deprecantium mentes atque conturbet, haud ignarus, quanti apud Deum momenti sit constans, continua, perseuerans humiliter orantis intentio. Caput IV / DE CONTEMPLATIONE Satis hęc de oratione. Nunc res ipsa poscere uidetur, ut gradum faciamus ad contemplationem. Prius enim orandum, deinde contemplandum, ut, cum gratiam impetrauerimus, tunc demum in cubiculum
550. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_412 | Paragraph | SubSect | Section] concludam: Dominus noster pro nobis mortuus est et resurrexit. Commori Domino nostro nos oportet in humilitate, si cum illo cupimus consurgere in gloria. Caput V / DE SCRIPTVRARVM LECTIONE His et aliis huiuscemodi meditationibus eo commodius utemur, quo diligentius lectioni Scripturarum incubuerimus. Ad quam accedere siquando fastidierit animus, excitandus erit iis, quę
551. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_420 | Paragraph | SubSect | Section] alii non intelligerent, aliis autem daretur calumnię locus, qua credentium numerum argutę potius facundię quam rectę fidei ascribere conarentur. Caput VI / DE FIDE VNIVS DEI CONTRA GENTILES Quam ipsam fidem nos peropportune nunc more nostro exemplis astruere pergemus, nequis in scrupulum aliquem incidat infidelitatis, cum nusquam plus periculi sit. Impossibile
552. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_422 | Paragraph | SubSect | Section] exaruerant, orante Helia Dominus dedit pluuiam et terra protulit fructum. Fides restaurauit, quod uastauerat perfidia. Caput VII / DE FIDE CHRISTI CONTRA IVDEOS Credere deinde in Iesum Christum, Dei Filium, patribus promissum, nobis datum, et quicquid de illo apostolica autoritate sancitum firmatumque esse nouimus, quam certum atque
553. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_425 | Paragraph | SubSect | Section] Neque enim est aliud nomen sub cęlo datum hominibus (ut Petrus apostolus ait) in quo oporteat nos saluos fieri. Caput VIII / DE FIDE CHRISTI CONTRA GENTILES Vicimus Iudeos. Nunc uertenda est acies aduersus gentilium fatuitatem, quorum dii demonia erant. Bartholomeo apostolo in partibus Indię templum ingresso idolum Astaroth
554. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_429 | Paragraph | SubSect | Section] ut tanto triumpho lęti ac gestientes concinamus: Omnes dii gentium demonia, Dominus autem cęlos fecit. Caput IX / DE FIDE CHRISTI CONTRA MAGOS At quoniam non defuerunt, qui Christicolarum supra humanam naturam uirtutem magicę arti deputarent, operęprecium est referre, qualiter ab his magi quoque ipsi confutati sint, ut
555. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_432 | Paragraph | SubSect | Section] meruerit et martyrio coronari. Idem igitur, qui magus foeminam uincere nullo modo potuit, Christianus factus tyrannorum tormenta facile superauit. Caput X / DE FIDE CHRISTI CONTRA PHILOSOPHOS Subiugatis magis congredi nunc cum philosophis pergamus, ut et hi discant, quia, quod stultum est Dei, sapientius est hominibus, et quod infirmum est Dei, fortius est
556. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_434 | Paragraph | SubSect | Section] et saluberrima esse, quę a uirgine didicerant, affirmantes: Vna ergo ancilla Christi disputando uicit, quos tota Platonis Academia uincere non potuisset. Caput XI / DE FIDE CHRISTI CONTRA HERETICOS Deuictis etiam mundanę sapientię professoribus reliquum est, ut cum hereticis confligamus. Qui superseminantes zizania in medio tritici subuertere Scripturas conati sunt,
557. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_438 | Paragraph | SubSect | Section] Hieronymus cunctisque cernentibus tenuit spiculatoris manum iam ad feriendum errectam. Mox ad hereticum conuersus acerrime illum increpuit, doli ac fallacię accusans. Abiit uisio, et maius secutum est miraculum: Sabiniani caput, nemine percutiente, ab humeris auulsum in terram procidit. Denique, qui aderant, orthodoxi pro uictoria, quam paulo ante desperauerant, Deo et diuo Hieronymo gratias egerunt. Reliqui ad Syluanum confugientes illius
558. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_439 | Paragraph | SubSect | Section] de quibus nec ficus nec uua colligi possunt. Procul absit hereticę insanię fermentum, ne purissima orthodoxę fidei massa corrumpatur. Caueantur uulpium foueę et uolucrum nidi, in quibus Christus non habet, ubi reclinet caput suum. Quos et Apostolus cauendos rursum pręcipit dicens: Obseruetis eos, qui dissensiones et offendicula pręter doctrinam, quam uos didicistis, faciunt, et declinate ab illis!
559. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_440 | Paragraph | SubSect | Section] et offendicula pręter doctrinam, quam uos didicistis, faciunt, et declinate ab illis! Caput XII / DE SPE DIVINAE MISERICORDIAE Postquam autem et de istis sicuti de cęteris omnibus triumphauimus, hęc est enim uictoria, quę uincit mundum, fides nostra, recte nunc de spei uirtute disseremus, ut bonum, quod
560. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_373 | Paragraph | Section]
LIBER
561. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_378 | Paragraph | Section] pedes loturus sibi obnixe renitenti minaretur ac diceret: Nisi lauero te, non habebis partem mecum. Hoc ut audiuit, protinus se totum eius exponens uoluntati respondit: Domine, non tantum pedes, sed et manus et caput. Modo dixerat: Non lauabis mihi pedes in ęternum, et tam cito mutauit sententiam, quam cito illar Domino minus placere intellexit. Vtrobique tamen summi amoris argumentum, cum et reuerentiam
562. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_384 | Paragraph | Section] perfundere. Et quoniam charitas operit multitudinem peccatorum, continuo de illa dictum est: Remittuntur ei peccata multa, quia dilexit multum. Iterum in domo Simonis leprosi eiusdem Domini caput unxisse refertur unguento precioso. Impetrata quippe delictorum uenia altius promouetur, et quę pedes unxerat, iam digna fit, quę ungat et caput. Sic paulatim progrediendo ab infimis ad summa usque peruenitur.
563. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_384 | Paragraph | Section] Iterum in domo Simonis leprosi eiusdem Domini caput unxisse refertur unguento precioso. Impetrata quippe delictorum uenia altius promouetur, et quę pedes unxerat, iam digna fit, quę ungat et caput. Sic paulatim progrediendo ab infimis ad summa usque peruenitur. Immensi amoris indicium et illud fuit: Cum Martha, soror eius, Dominum accipiens hospitio parandi conuiuii cura distringeretur, illa audiendi uerbi
564. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_385 | Paragraph | SubSect | Section] illa. Qua perseuerantia atque inquietudine tandem obtinuit, ut Domini a morte resurgentis gloriam prima uideret, prima crederet, prima cęteris annunciaret. Caput II / DE CHARITATE ERGA PROXIMVM Quoniam uero neque Deum diligere probatur, quisquis non dilexerit proximum suum, discamus sanctorum exemplis, ipsi quoque proximi, id est omnes homines - omnium enim unus pater est
565. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_396 | Paragraph | SubSect | Section] uiuere erat, Deo disponente ambo simul capitis obtruncatione gloriosum
martyrium peregerunt, ne eos tyranni gladius separaret, quos iunxerat amor
Christi.
Caput
566. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_398 | Paragraph | SubSect | Section] Ac ille persecutorem suum bis absque sui periculo interimere potuit, si uoluisset; semel in spelunca, ubi ipse latebat, diuertentem, cum clamidis laciniam non sentienti abscidit, iterum in tentorio, cum noctu iuxta caput dormientis cyphum hastamque sustulit et nulli custodum uisus ad suos rediit. His quidem argumentis ostendere uolens, quantum deferret regi etiam iniquo, cum ab illo declinare mallet quam hostliter persequentem lędere.
567. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_400 | Paragraph | SubSect | Section] ut aditum custodiret neminem lęderet. Proh nefas! Serpentes famulos Christi reuerentur, homines infestant. Fur adueniens in primo statim ingressu uiso serpente pauidus retulit pedem. Quo uepribus alte implicato, ipse in caput corruens, pronus pependit, donec superuenit Felix. Qui pendentem miseratus confestim deposuit et holeribus abunde collatis amice hortatus est, ne per scelus quęreret, quod innocenter se largiente habere posset, quoties
568. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_402 | Paragraph | SubSect | Section] ex operariis inter se blaterantes detrahere licentius coeperunt, idipsum monasterii opus non pietati religionique eius, sed hypocrisi simulatęque sanctitati deputando. Proinde Sathanę traditi, unus, qui criminis causa et caput fuerat, instanter expirauit, reliqui mirabiliter a demonio uexati sunt. Mauro autem pro illis cum lachrymis deprecante, et mortuus reuixit et, qui nequitię spiritu agitabantur, liberati sunt. Non enim solet ad
569. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_407 | Paragraph | SubSect | Section] corr. ex auferet ab eo iram suam. Et iterum: Si esurierit inimicus tuus, ciba illum, si sitit, da ei aquam bibere. Prunas enim congregabis super caput eius, et Dominus reddet tibi. In Euangelio quoque ipse Dominus ait: Diligite inimicos uestros, benefacite iis, qui oderunt uos. Benedicite maledicentibus uobis et orate pro calumniantibus uos. Iterum:
570. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_407 | Paragraph | SubSect | Section] malignitas hominis nunquam. Omnis enim malignitas diaboli seruitus est, homo autem Dei opus est, et quidem ad imaginem et similitudinem autoris sui factum. Caput IV / DE OFFICIO DOCTORIS EVANGELICI Sed profecto inter omnes omnium charitates ea pręcipua est habenda, qua alius alii non tam ista temporalia et caduca bona quam illa ęterna atque perpetua
571. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_427 | Paragraph | SubSect | Section] et qui metit. Quod si beatus est, qui iuste pieque uixerit, quarto beatior, qui simul et docuerit, ut non sibi soli, uerum etiam aliis saluti sit. Caput V / DE SACERDOTIBVS HONORANDIS Quę ad Euangelicę institutionis doctorem spectarent, hactenus diximus. Nunc, quantum honoris sacerdotali dignitati deferri debeat, explicemus. Primus in Scripturis diuinis
572. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_427 | Paragraph | SubSect | Section] hoc quidem, quantum ad allegoriam pertinet. Quantum uero ad tropologicum sensum, uirtutum cunctarum imaginem. Et si anagogen contemplari uoluerit, figuram Christi. In fronte nomen Dei ineffabile sculptum in auro rutilat, quia caput Christi Deus est et caput Ecclesię Christus. Oleo sanctificationis consecrantur, ut eundem significent, de quo et prędictum est: Vnxit te Deus, Deus tuus, oleo lętitię prę consortibus tuis. Et, si tanta
573. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_427 | Paragraph | SubSect | Section] pertinet. Quantum uero ad tropologicum sensum, uirtutum cunctarum imaginem. Et si anagogen contemplari uoluerit, figuram Christi. In fronte nomen Dei ineffabile sculptum in auro rutilat, quia caput Christi Deus est et caput Ecclesię Christus. Oleo sanctificationis consecrantur, ut eundem significent, de quo et prędictum est: Vnxit te Deus, Deus tuus, oleo lętitię prę consortibus tuis. Et, si tanta pontifici et sacerdotibus Dei
574. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_430 | Paragraph | SubSect | Section] sacerdotum consessione satis dignos iudicauit. Antonius Aegyptius abbas, uirtutibus et miraculis ubique clarus, ipsos presbyteros ac sacerdotes in summa ueneratione dicitur habuisse solitusque eisdem caput submittere, benedictionem sibi captare et pro magno beneficio ducere, si accepisset. Profecto tam sanctus uir haud quaquam tanti sacerdotalem benedictionem facisset, nisi per eam sanctiorem se fore cognouisset. Benedici a
575. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_433 | Paragraph | SubSect | Section] sacerdos. Cogita, perpende, examina, quem te exibere debeas, ne talis ac tantus Dominus a te inuitatus, ad te ueniens in te inueniat, quod ipsum offendat. Caput VI / DE PACE COLENDA Diximus de sacerdotali dignitate honoranda, nunc de pace colenda obseruandaque dicemus. Nam neque sacerdotem pontificemue satis honorare uidetur, qui, quod ab ipso inter missarum solennia facta
576. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_434 | Paragraph | SubSect | Section] pacis concordięque amator fuit. Dauid quoque Saulem regem ubique hostiliter persequentem fuga declinabat, et cum posset lędere, noluit. Clamidis eius oram latenter abscidit, hastam et cyphum secus caput dormientis positum abstulit, ut ea res fidem faceret ideo se parcere uitę persecutoris, ut esset, cum quo tandem placato in gratiam rediret. Itaque beneficio Dauid uicta est Saulis inuidia, pacem inter se iniere. Dauid
577. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_444 | Paragraph | SubSect | Section] illis scandalum . Et per alium prophetam populo Israhel dicitur: Si in uia Dei ambulasses, habitasses utique in pace super terram . Caput VII / DE CONSORTIO HABENDO FVGIENDOQVE Quoniam uero in uia Dei ambulare uolentibus nobis, id est, pie et innocenter uiuere, multum interest nosse, quorum consuetudine consortioque uti debeamus, hoc nunc docere
578. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_451 | Paragraph | SubSect | Section] cognoueris obseruantem timorem Dei. Quia scilicet nihil ęque proficit ad bene beateque uiuendum ac optimi cuiusque accessibus identidem copulari. Caput VIII / DE VESTITV CVLTVQVE CORPORIS Reiectis iam tandem reclamatisque malorum hominum consortiis, postquam collegio nos intulimus bonorum, uti digne cum illis uersari possimus, uideamus, quo indumentorum genere
579. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_455 | Paragraph | SubSect | Section] te, pater Francisce, hoc loco pręteribo. Cuius tegendo corpori tunica una et ea sane crassi admodum fili impolitęque texturę satis fuit, quam pro cingulo pręcinxerat funis nodo astrictus, ubi committebatur, non fibula. Caput et ceruix cuculla uelabantur, pedes prorsus nudi erant, nisi forte ligneis socculis ueluti sandaliis, ne terram contingerent, suffulti. Quem morem nunc a professoribus institutionis tuę seruari
580. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_458 | Paragraph | SubSect | Section] Tantaque repente facta est rerum statusque commutatio, ut et temporalibus deliciis ęterna succederent supplicia et temporali miserię ęterna beatitudo. Caput IX / DE OPERIBVS MANV EXERCENDIS Hactenus de uestitu cultuque corporis nostris. Nunc, ne idem corpus inertię se dedat ocioque corrumpatur, de exercitiis eius ac labore dicendum uidetur. Sequenda est quidem illa
581. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_469 | Paragraph | SubSect | Section] ideo cum omnibus laborandum est, ut per occasionem operis nihil aliud cogites, nisi quod ad Domini pertinet seruitutem.« Caput X / DE CORPORIS CASTIGATIONE PER FLAGELLA At quoniam contra lasciuientis carnis petulantiam nec ipsa interdum operum occupatio satis sufficit, aliis insuper castigationibus eam coercendam esse sanctorum exempla,
582. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_477 | Paragraph | Section] neque leuitate licentius insolescere sinat. LIBER IV Caput I / DE CORPORIS CASTIGATIONE PER IEIVNIVM Quartum nunc operis huius uolumen Deo adiuuante inchoabimus. Sed ne pręcedentem materiam nimis cito reliquisse uideamur, adhuc de ipsa corporis castigatione, quod restat,
583. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_481 | Paragraph | Section] iactantiam et uirtutem in uitium commutemus, sit: Cum ieiunatis nolite fieri sicut hypocritę tristes . Et ut potius sub aliquo iocunditatis uelo lateat alios corporis nostri maceratio: Tu, inquit, cum ieiunas, unge caput tuum et faciem tuam laua, ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in absconso. Et Pater tuus, qui uidet in absconso, reddet tibi . Phariseorum *corr. ex Palestinorum ista
584. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_481 | Paragraph | Section] ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in absconso. Et Pater tuus, qui uidet in absconso, reddet tibi . Phariseorum *corr. ex Palestinorum ista mollities erat, cum festum agerent, caput unguentis delibutum et lotam pręferre faciem. Non ista facienda, dum ieiunatur, pręcipit Dominus, sed metaphora utitur, per quam lętari et gaudere iubet, ut hypocritarum simulatę sanctitatis tristitiam arguat. Vis
585. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_492 | Paragraph | SubSect | Section] non lauta, non animi uitio polluta, non ficta, non suę laudis cupida, alienę inuida et liuoris magis quam abstinentię pallore infecta. Caput II / DE CIBI POTVSQVE VILITATE AC PARSIMONIA Quanta autem ii, qui Deo, non mundo seruiebant, cibi ac potus uilitate parsimoniaque usi sint, et iam ieiunia eorum explicando diximus et nunc privatim plenius dicemus,
586. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_506 | Paragraph | SubSect | Section] inquit — ut non palpites et respirare uix possis, sed ut
fracto corporis appetitu nec in lectione nec in Psalmis nec in uigiliis
solito quid minus facias.
Caput
587. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_509 | Paragraph | SubSect | Section] indecens esse non poterat, quicquid illi iuberet, mox intellexit, cum audiuit se non habiturum partem cum ipso, nisi lauari permitteret. Ideo protinus obediens exclamat: Domine, non tantum pedes, sed et manus et caput! Nos igitur, quicquid prępositi nostri nobis iniunxerint, prius exequi quam causas inquirere curemus. Pręposterum enim uidetur, ut, cuius officium est obedire, is de seniorum sententia iudicet. Paulus monachus
588. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_518 | Paragraph | SubSect | Section] apud Deum momenti sit ista uirtus: Melior est obedientia — inquit — quam uictimę, et auscultare magis quam oferre adipem arietum . Caput IV / DE VERITATE COLENDA MENDACIOQVE FVGIENDO Hactenus de obedientia, nunc de ueritatis obseruatione nobis sermo erit. Quę virtus cum omnibus conuenit, tum pręcipue religiosis. Alioquin, quomodo Christi serui
589. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_526 | Paragraph | SubSect | Section] excultis hominibus licuerit aliquando simulasse. De Paulo apostolo in Actis relatum legimus, quod cum Timotheum discipulum, cum matre Iudeus esset, propter Iudeos circumciderit, tum quod sibimet in Cenchris nazareorum more caput totonderit, demum quod Hierosolymis Iacobi apostoli et seniorum consilio atque persuasu, ne uideretur discessionem docere a Lege Iudeisque fidelibus prohibere circumcisionem, quibusdam nazareis secum assumptis una
590. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_534 | Paragraph | SubSect | Section] digni simus elogio, quod in Malachia legimus: Lex ueritatis fuit in ore eius, et iniquitas non est inuenta in labiis eius. Caput V / DE MANSVETVDINE ANIMI Nunc de his dicemus, qui auersis ab omni asperitate animis mites mansuetique uixerunt, affectum ita moderantes, ut uel nunquam in alterum commoti sint uel adeo temperate, ut non
591. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_541 | Paragraph | SubSect | Section] gratiam. Profecto, siquis ista memoriter tenuerit recteque perpenderit, studio diligentiore, diligentia studiosiore contrariis animi motibus temperabit. Caput VI / DE TACITVRNITATE SERMONISQVE MODERATIONE Nunc, quoniam mansuetos pręcipue taciturnitas decet moderatioque uerborum, satis congrue de iis dicendum uidetur, qui utroque laudabiliter usi sunt, ut discamus linguam
592. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_549 | Paragraph | SubSect | Section] clauditur, si mens libidinibus patet. Vt igitur castum silentium in casto seruetur pectore, discamus incestas uoluptates sanctę pudicicię amore calcare. Caput VII / DE CASTITATE SERVANDA EXEMPLA VIRORVM De castitate tractaturi, Nouam potius quam Veterem Legem sequamur. Primis quippe hominibus recenti adhuc uacuoque mundo, pręceptum est: Crescite et multiplicamini,
593. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_567 | Paragraph | SubSect | Section] uersaretur) improbę cupidinis sentiens. Quisquis igitur, quantum potest, periculum cauerit, Dei tandem auxilio reddetur tutus. Caput VIII / DE CASTITATE SERVANDA EXEMPLA FOEMINARVM Sed aliquanto longiore, quam oportuit, ductu protractus sermo iam admonet, ut foeminis quoque demus foemineę castitatis exempla, ne, si iis tantum, quę diximus,
594. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_567 | Paragraph | SubSect | Section] ad repetendum connubium hortabantur. Illa tamen uiduitatem prętulit nuptiis, molli indumento cilicium, luxurię ieiunium, somno atque ocio uigilias et orationem hisque armis instructa Olophernis, id est, diaboli dissecuit caput, nullum ei ad se corrumpendam relinquens locum. Hinc illi, quę sic uicerat, dicitur: Confortatum est cor tuum, eo quod castitatem armaueris et post uirum tuum alterum nescieris. Et ideo manus Domini confortauit
595. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_584 | Paragraph | SubSect | Section] dimittit foeda titillatio. Semper tamen totam uincendi spem in Deo colloca. Sine me — inquit — nihil potestis facere. Caput IX / DE POENITENTIA PECCATORVM PER EXEMPLA VETERVM Hactenus de castitate. Nunc iis, qui culpa aliqua lapsi sunt, demus poenitentię locum, ut resurgant. Et quidem, nemo est, qui non peccet. Septies in die
596. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_592 | Paragraph | SubSect | Section] induti sunt ciliciis cinereque capita conspersi et infantes prostrati ante faciem templi et altare opertum cilicio. Illa quoque, quę interfecit inimicum, uidua erat, quotidie ieiunabat, lumbos cilicio pręcinxerat, cinere caput perfuderat, in secreto domus suę cubiculo cum ancillis clausa morabatur. Et tunc prostrata clamauit ad Dominum, cum tam audax facinus esset aggressura. Huiuscemodi ergo poenitentię afflictionibus atque angustiis
597. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_593 | Paragraph | SubSect | Section] Aman Persę odio in ipsum ac simultate factum esset, ut rex Persarum Assuerus edicto iuberet interfici Iudeos omnes, qui Susis atque alibi in regno eius erant, uestimenta scidit, saccum induit, aspersit cinere caput, cum clamore et eiulatu incessit. Illi etiam, qui per prouincias erant Iudei, ieiunauerunt cilioque et cinere pro stratu usi sunt. Et Deo propicio, cędes, quę in ipsos grassatura erat, uersa est in autorem Aman. Quodque
598. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_595 | Paragraph | SubSect | Section] et ne differas de die in diem. Subito enim ueniet ira illius, et in tempore uindictę disperdet te. Caput X / DE POENITENTIA PECCATORVM PER EXEMPLA NOVORVM Et, si istis (quos, quanuis sanctos, ad inferna tamen descendere primorum parentum cogebat pręuaricatio) tantę curę poenitudo delictorum fuit, quanto magis nobis
599. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_607 | Paragraph | SubSect | Section] Marię Dominus ante quam apostolis apparuisse dicitur, quia illa prior consolari meruit, quę lachrymas huberius fudit. Cum fleret (ut Ioannes inquit) inclinauit se et prospexit in monumentum, et uidit duos angelos, unum ad caput et unum ad pedes. Paucis uerbis tota poenitentis ratio comprehensa est. Qui enim ad poenitentiam conuertitur, primo se peccasse dolet et compunctus lachrymas emittit, deinde inclinat se, dum humiliatur, et in monumentum
600. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_607 | Paragraph | SubSect | Section] dum ante acta mente uoluens, quid mali commiserit, quid boni omiserit, examinat et singula quęque diligenter perpendit. Tunc autem angelos uidet, cum iam constanti animo angelicę consentit inspirationi, et unum quidem ad caput, alterum ad pedes, quia consentiens a principio usque ad finem perseuerare debet. Postquam autem perseuerauerit, restat, ut uideat Iesum, non in terra sepultum, sed iam deuicta morte in cęlo triumphantem. Quern sic
601. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_618 | Paragraph | SubSect | Section] periculo differtur, quoniam nullam aut gnauiter actam huberior sequitur fructus aut negligenter omissam grauius damnum. Caput XI / DE PECCATORVM CONFESSIONE Poenitentibus uero confessionem peccatorum necessariam esse, cum utriusque Instrumenti pręceptis tum exemplis facile probari potest. Inde est, quod illi Ecclesię autoritate
602. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_618 | Paragraph | SubSect | Section] eiiciuntur, donec mundentur. Quia peccator, nisi per poenitentiam et confessionem fuerit expiates, non admittitur in consortium sanctorum. Itaque illi, qui ob lepram separatus est, lex datur, ut habeat uestimenta dissuta, caput opertum, os ueste contectum utque contaminatum se ac sordidum clamet et solus habitet extra castra. Quę omnia non nisi magnę humiliationis signa sunt dolorem animi luctumque pręferentia. Per hanc enim
603. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_627 | Paragraph | SubSect | Section] et impoenitentibus perpetuum infinitumque supplicium paratum est. Caput XII / DE SACROSANCTA COMMVNIONE Post poenitentiam confessionemque peccatorum restat, ut ad mensam Domini accedamus, corpori et sanguini eius communicantes, qui est caput nostrum, sine quo nos, qui membra sumus,
604. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_627 | Paragraph | SubSect | Section] Caput XII / DE SACROSANCTA COMMVNIONE Post poenitentiam confessionemque peccatorum restat, ut ad mensam Domini accedamus, corpori et sanguini eius communicantes, qui est caput nostrum, sine quo nos, qui membra sumus, uiuere omnino non possumus. Ait enim: Nisi manducaueritis carnem Filii hominis et biberitis eius sanguinem, non habebitis uitam in uobis. Cuius nunc sacramenti
605. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_632 | Paragraph | SubSect | Section] Experimento credidit mulier. Quod si absque eo credidisset, multo maius fidei sibi meritum accessisset. Beati enim, qui non uiderunt, et crediderunt. Stephanus, presbyter Constantinopolitanus, caput foeminę hostia sacra contingens, ab ea demonem, a quo uexabatur, expulit. Quę liberata dixit sibi tunc uisum fuisse, quod ille puerum nudum ac uiuum uertici supponeret suo. Dubitari posset, ne commentum confixerint, si
606. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_369 | Paragraph | Section] Cęterum nisi rectę religionis fides semel suscepta constanter teneatur, uirtutes quoque effluere ac dissipari necesse est. Conuulso quippe fundamento | quicquid superędificatum fuerit, corruet. Firma sane
723. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] trinus in personis, unus in substantia.
Et si hoc credere uita ęterna est,
profecto qui sanctę Trinitatis fidem non tenent,
licet unum Deum, unum Dominum et credant et prędicent,
uitam ęternam habere non poterunt.
De fide sine operibus. Caput
724. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] infidelibus cruciandi nisi poenitentiam egerint | et ante uitam correxerint | quam iusti Iudicis sententiam subire cogantur. Sed si neque fides actionibus bonis carens a morte liberat, quanto damnabiliorem putabimus perfidiam? De perfidia. Caput IV Nunc ergo quam perniciosum sit | ab euangelica ueritate dissentire, ipsorum Euangeliorum testimoniis probare conabimur, ut cum aduersariorum mens pertinacior nullis
725. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
726. Marulić, Marko. Evangelistarium, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Christi derogare uideris,
eos non Christianos esse existima, sed Antichristos,
non minus execrandos illis, qui in domo Caiphę in eum spuere et faciem
eius uelare |
qui-que caput ipsius et spinis compungere |
et harundine ausi sunt uerberare.
Nam Christi caput Deus, Christus autem caput nostrum est.
Rursum siquem circa humanitatem
eius errare senseris,
eum sic existima, quasi qui ipsum uestibus exuat et nudum extentum-que
affigere cruci non dubitet.
heretici.
eos non Christianos esse existima, sed Antichristos,
non minus execrandos illis, qui in domo Caiphę in eum spuere et faciem
eius uelare |
qui-que caput ipsius et spinis compungere |
et harundine ausi sunt uerberare.
Nam Christi caput Deus, Christus autem caput nostrum est.
Rursum siquem circa humanitatem
eius errare senseris,
eum sic existima, quasi qui ipsum uestibus exuat et nudum extentum-que
affigere cruci non dubitet.
heretici.
et tamen his acerbius punientur illi,
qui cum per inuocationem Christi non pauca prodigia facta uiderint,
Christum non ut Deum recipiunt |
et minus aliquid Patre habere affirmare non dubitant.
In illos qui de miraculis quę scripta sunt dubitant.
Caput V
Sunt qui signa illa quidem facta fuisse
legunt,
sed an uere facta fuerint, animo suspensi sunt |
ac simile aliquid suis ipsi oculis | intueri spectare-que affectant.
Omnis plantatio, quam non plantauit Pater meus
cęlestis eradicabitur.
hoc est omnis religio,
omne dogma,
quod alio pręterquam Deo autore inductum fuerit, diu stare non poterit.
De ecclesia fide fundata.
Caput VI
Per hanc ergo fidem diuinitus nobis reuelatam ędificata est Ecclesia
supra firmissimam petram Christum,
Dei Filium,
Dominum nostrum.
Si fideles simus ipsi sanctę Dei Ecclesię |
cujus caput est Christus,
fide fundata.
Caput VI
Per hanc ergo fidem diuinitus nobis reuelatam ędificata est Ecclesia
supra firmissimam petram Christum,
Dei Filium,
Dominum nostrum.
Si fideles simus ipsi sanctę Dei Ecclesię |
cujus caput est Christus,
membra corporis Christi sumus.
Qui autem non credit Ecclesię |
nec potestati eius subjicitur,
ille abscisus et abiectus est |
atque cum mortuis computatus,
nisi forte poenituerit eum erroris |
ac rursum per fidem iunxerit se Ecclesię mandata-que ejus
10
Mariam imitando, quę sedens ad pedes Domini sermonum eius dulcedine pascebatur,
ut cum ipsa postea dicere possimus
Vidi Dominum et hęc dixit mihi .
In eos qui in ecclesia nequiter se habent.
Caput VII
Cęterum meminisse debemus |
illis in ecclesia non esse locum,
qui terrenis intenti negociis |
corpus non animum in eam afferunt.
ne tunc quidem uanis colloquiis et nugis inutilibus abstinentes |
iocis-que
inconsutilem |
Ecclesię turbantes unitatem |
se-que ipsos deprauato Scripturarum sensu in errorem implicantes.
Longe sese ab his faciat,
qui matris Ecclesię,
cuius Christus sponsus est,
filius esse desyderat.
De lege et euangelio.
Caput VIII
Ecclesię uero sanctę fortissimi parietes sunt | Lex et Euangelium.
Nihil enim (ut Apostolus ait) ad perfectum adduxit Lex.
autem hominis infelicitati,
quem Christus erubescet,
nulla uitę pręsentis infelicitas potest comparari.
Nam qui receptus a Deo non fuerit in gratiam,
a diabolo recipietur in damnationem supplicium-que sempiternum.
De conuersis ad Deum.
Caput X
Vt autem alterum ex his euitemus,
alterum sequamur,
sarcina peccatorum deposita,
Audi Christum clamantem:
Tunc ille occurrens tibi |
protinus te omni fasce liberabit |
et expeditum ad se trahere incipiet.
ut qui flagitiis coopertus mergebaris in profundum,
iam his omnibus emundatus ascendas in cęlum.
De aversis a Deo.
Caput XI
Et cum tanta felicitas sit eorum, qui ad Deum conuersi mores suos
corrigunt,
non ambigimus ęque grandem esse miseriam illorum qui obdurantur.
Prędica,
proposuerint constanter perseuerent.
Sicut enim in uitiis obdurare perniciosissimum est,
ita in beneuiuendi cura minus esse constantem |
turpe indecorum-que habetur.
De animi constantia.
Caput XII
Firmum ac stabilem esse oportet Dei seruum |
nec iniuria lacessitum irasci |
nec laudatum insolenter efferri.
Vt autem ista constantię uirtus quanta sit magis patescat,
instabilitatis quoque uitium quam execrandum habeatur consyderemus
.
De animi inconstantia.
Caput XIII
Quemadmodum firmum et constantem animum supra petrę soliditatem
ędificare diximus |
et id quod ab eo fabricatum fuerit,
tam contra demonum pręualere certamina
quam aduersus malorum, quę mortalibus contingunt,
animi mobilitatem tam periculi plenam declinemus,
discamus post constantiam etiam fortes esse |
et iam de ipsa fortitudinis uirtute,
prout nobis diuinus Euangelii sermo suggerit disseramus.
De animi fortitudine.
Caput XIV
Fortis animo is est, qui nulli rerum fragilium cupidini succumbit |
et neque aduersitatibus frangitur | neque prosperitatibus insolescit;
cęlestibus tantummodo bonis adipiscendis inheat ,
cętera contemnit.
Dominum pro uiribus imitari |
ei-que sese quam simillimum reddere.
Sed iam fortitudini contrariam pusilli animi imbecillitatem in medium proferamus.
Fit enim ut magis elucescat uirtus ex comparatione uitiorum.
De animi imbecillitate.
Caput XV
Si eum fortem esse constituimus, qui cupiditatibus dominatur,
quis erit imbecillus et infirmus nisi qui sese his in seruitutem dederit?
Hęc autem seruitus multo turpior atque foedior est |
quam illa quam fecit captiuitas |
Non poterit in eo pectore habitare Christus,
in quo domicilium sibi fecit dolus.
Nam ipse de eiusmodi homine dixit:
possumus,
dicente Domino:
adest uirtus,
quem non deserit ratio,
qua ipse suam uoluntatem a sęculi uoluptatibus auersam ad ea quę cęlo digna sunt dirigit |
et ad ęterna properans
ea quę temporalia sunt,
constanti atque erecto animo contemnit.
De contemptu glorię.
Caput XVI
Quod si in fortibus censeri cupimus,
pręter iam dicta hominum rumusculos et famę mundanę blandimenta ne aucupemur.
Siquid benefeceris,
notum esse ei sat est,
qui fidelium
sunt,
qui terrenę laudis honore delectantur.
Horum nunc dementia ueri assertione ostendenda est,
nequis errore lapsus uitium amplectatur pro uirtute |
et dum honorari ab hominibus appetit,
a Deo reprobari mereatur.
De glorię appetitione.
Caput XVII
Scribas et phariseos inanis glorię arguebat Dominus, cum de illis diceret:
est |
arrogantię-que non ferendę.
facile autem gloriam pręsentem contemnet,
qui semper fragilitatis humanę memor erit.
quam in primis mortis nostrę testatur conditio.
de qua peropportune quidem nunc tractabitur.
De mortis conditione.
Caput XVIII
Non est ibi stabilis gloria,
ubi non est uita diuturna.
Nobilem ignobili,
liberum seruo,
diuitem pauperi,
strenuum ignauo,
doctum indocto,
sapientem stulto,
regem denique priuato ęquat mors.
Cęterum sicut non timere mortem ad seruos Dei pertinet,
ita econtrario eam formidare |
ad seruos mundi.
Quod ut clarius constet,
de uana pręsentis uitę cupiditate aliquid dicamus.
De vitę cupiditate.
Caput XIX
Si diu uiuendi uel uota uel confidentiam hominum recte perpenderimus,
plurimos quidem qui ita afficiuntur, uanitatis imprudentię-que arguemus.
Cęterum quoniam fidei integritati congruit |
non solum quę iussa sunt obseruare,
sed etiam quę consulta perficere,
opportune nunc occurrit |
de perfectę religionis professione facere sermonem.
De perfectione vitę.
Caput XX
Perfectioris uitę conuiuium est, ad quod inuitat nos Dominus.
multos quidem uocat,
sed non omnes qui uocati sunt ueniunt.
alium retinet corporis uoluptas,
alium
concupiscere incipias,
quod propter Christum prudenter reliquisti.
Multo melius est non uouisse uiam perfectionis |
quam postquam uoueris regredi uelle |
et cum Anania Saphira-que Spiritui Sancto mentiri audere.
De vita solitaria.
Caput XXI
Huic excellentissimę professioni accommodatissima solitudo est.
Da igitur operam,
ut in coenobio cęlla ,
in deserto
quibus rebus et bonus constet sacerdos |
et malus efficiatur,
ut discant, quę sibi expetenda quę-que fugienda sint,
ut bonorum potius gloriam consequantur |
quam in sortem concedant
malorum.
De bono sacerdote.
Caput XXII
Tanta ac talis dignitas sacerdotalis est,
ut nulla maior homini conferri possit.
et quoniam angelicę sublimitati exęquatur,
sacerdos ipse aliquando in
pręceptum esse meminerit:
salutari
et sancti eius exultatione exultabunt.
Christum enim induent |
ei-que feliciter inhęrebunt,
qui in Ecclesia uices Christi, sicut oportuit, gerere studuerunt.
De malo sacerdote.
Caput XXIII
Porro sicut lux tenebris collata luculentior uideri consueuit,
ita appetibilior fit uirtus quoties contrarii uitii malignitas monstratur.
Cum igitur de bono sacerdote satis
hęc de sacerdote |
nunc de sanctarum lectionum studio fideli animę admodum necessario tractabimus.
Nihil enim recte discitur,
quod de ipso ueritatis fonte non hauritur.
De studio lectionis.
Caput XXIV
Igitur ad Scripturę diuinę studium omnes qui perfectionis iter ingredi cupiunt conuocamus |
cum Ioanne in Apocalypsi:
denique nihil ita aut uirtutes animi conseruat |
aut uitia repellit |
ut frequens diuinas litteras legendi uel audiendi cura.
Quo autem rarius his uacabis,
eo citius cades exurges-que difficilius.
De auditionis cura.
Caput XXV
Audire quoque quę in ecclesia leguntur |
uel eos qui absque lectione in pulpitis declamant, auscultare plurimum expedit.
Plus etiam eruditi hominis ore prolata uerba mouere solent |
quam si eadem ipse
uitio autem nostro fit,
ut ex Deo non sumus .
Porro dici non potest,
quam pessime cum homine illo agitur,
cum Dei creatura sit,
iam non Dei sed aliorum esse conuincitur.
De contemplatione.
Caput XXVI
Quoniam autem in Scripturis alia ad actionem pertinent,
alia ad contemplationem,
tempestiuum uidetur,
ut ista quę sub fidei titulo explicauimus, contemplandi ratione
claudamus.
porrigere.
quę tunc plenis poculis propinaturus est,
cum illos omni prorsus terrenę labis fece detersa ad se sursum iusserit uenire |
et sanctorum ciues ac suos domesticos fieri beatos in ęternum futuros.
De loco et tempore contemplationis.
Caput XXVII
Cęterum et locum aptum |
et tempus huic rei congruum obseruare debemus.
Tunc enim mens liberius intentius-que contemplationi suę inhęret,
cum a turba
nolunt carere uoluptatibus,
per quas certissimum est ad inferos pręcipitium,
et laborem tam modici temporis defugiunt,
per quem aditus ad supernam beatitudinem uerissime comparatur sine
fine fruendam.
De pravis cogitationibus cavendis.
Caput XXVIII
Quantum autem ad bene beate-que uiuendum conferre solet diuinarum
rerum contemplatio,
tantum ad male agendum alliciunt cogitationes prauę.
Quę cum etiam inuitis nobis et
arbitrabimur conuenire Spiritu Sancto instruente disseremus.
Finit Liber primus.
LIBER. SECUNDUS. SPEI.
De spe venię.
Caput I
Spes est summi boni Deo miserante potiundi expectatio.
Peccauimus Domino legi iussis-que eius non ut oportuit parendo |
agamus poenitentiam et speremus
peccant qui desperant |
quam qui pręsumunt.
De utrorunque nunc uitio,
cum de spe uenię satis hactenus dictum sit,
breuiter explicemus.
De desperatione.
Caput II
Qui pręsumunt,
quoniam in peccatis perseuerando se saluari sperant,
Dei iustitię derogant.
Qui uero desperant,
quia sibi ignosci posse diffidunt,
Dei misericordiam denegant.
angustię,
imminuetur fortitudo tua.
Dies angustię dies Iudicii est.
Cuius autem tunc fortitudo imminuta fuerit,
hic demonum accusationibus grauatus damnationi succumbet.
De decem praeceptis.
Caput
eo ferimur,
quo illę blandiendo inducunt.
Concupiscentia itaque mali nihil aliud est |
quam firmus in malum consensus.
quod quanuis non fiat,
factum tamen iri cupimus.
De mandatorum consyderatione
Caput IV
Hęc sunt Legis mandata in tabulis lapideis digito Dei descripta,
ut cum omnia quę Legis sunt didiceris,
ista potissime teneas,
quę modo magis exquisito magis-que mirabili tradita sunt
dictitat |
et pręcepta eius non seruat.
Quę quo diligentius adhuc studiosius-que amplectamur,
cum de obseruatorum pręmio satis dictum sit,
de transgressorum quoque poena aliquid memoremus.
De praevaricatorvm poena.
Caput V
Siquis interim alteri infensus maligne cauilletur |
sibi in mandatis ne occidat uetari |
et non ne odio habeat |
aut aliquod aliud iniurię inferat genus,
meminisse debet |
cuncta quidem, quę in altera
Cęterum, quoniam undique insidię,
undique laquei nos circundent ,
magnopere nobis uigilandum erit,
ne in illis incidamus.
Non incongrue igitur post mandatorum tractationem de uigilia disseremus.
De vigilia.
Caput VI
Vitę mortalium tempus quam breuissimum est.
ipsi senes parum se uixisse conquęruntur.
Sed cum uita uigilia est,
nonne etiam tanto minus uiuit aliquis,
quanto plus quieti ac somno indulget?
Nolo tamen ut
somnolentię damna subire cogamur.
Quę nunc nosse operęprecium erit,
ut mali comparatione bonum ipsum quanti faciendum sit, magis patescat.
De malo somnolentiae.
Caput VII
Cuius longior quam natura postulat fuerit somnus,
non solum bene agendi tempus perdit,
sed etiam ipse ad uitia promptior fit,
dum corpori magis quam animo obsequium pręstat.
ac bene agendum |
inutiliter, immo et nequiter consumpsere.
Nihil de futura uita cogitantes,
dum pręsentem in deliciis corporis dormiendo lasciuiendo-que transigunt.
De somniis.
Caput VIII
De istorum numero etiam illos esse dixerim,
quos uanę somniorum suorum imagines quasi futuri diuinę ita delectant
,
ut quotidie uisa enarrent |
et siquando sequatur euentus,
uera se
donetur facultas,
minus temporis demus somno,
ut plus concedamus uirtuti.
Id si fecerimus,
ne tunc quidem cum dormimus,
quod terreat somniabimus,
sed quod consoletur |
quod-que euigilantibus quoque gratum sit.
De oratione frvctvosa.
Caput IX
Sanctarum uigiliarum propria est quam Deo offerimus oratio.
opportune igitur nunc de illa disseremus.
Ad Philippenses scribens Apostolus:
pauca dicamus,
quorum preces uel nullius uel minimi momenti sunt,
ut simul discamus nos eorum dissimillimos esse oportere,
si diuinum nobis fauorem precum laudum-que cultu cupimus conciliare.
De oratione infrvctvosa.
Caput X
Ne supplicationibus nostris propitietur Deus,
peccata obstant.
In Hieremia scriptum est:
Opposuisti nubem,
ne transiret oratio.
De orandi ratione satis dictum sit.
Nunc, ut confidentius ad orandum procedamus,
de peccatorum poenitentia,
sine qua omnino placere non possumus,
tractandum uidetur.
De peccatorvm poenitentia.
Caput XI
Poenitentia nos a peccatorum sordibus emundat |
et pristinę restituit puritati.
Mat. 8
Vnde leprosus in Euangelio Christum
ingredi potuissent.
Quanta conferat nobis poenitentia diximus,
nunc qualis esse debeat,
ut ea conferantur,
dicemus.
Qvalem oporteat esse poenitentiam
Caput XII
Ex arbitrii uoluntate proficiscatur oportet,
quicquid operis uel poenam meretur uel pręmium.
Poenitentia igitur nisi uoluntaria fuerit,
Dei aduersus peccatorem iram placare non poterit.
Libertas ista in
ait:
secundum autem duritiam tuam et impoenitens cor tuum |
thesaurizas tibi iram in die irę et reuelationis iusti iudicii Dei,
qui reddet unicuique secundum opera eius.
AD DESPERANTEM EXHORTATIO.
Caput XIV
Nunc ad te conuertor magni atque ingentis criminis conscie,
qui te nullo modo ueniam posse mereri existimas |
nec perpendis quod Dei misericordia multo maior sit omnibus peccatis.
quam mare?
sed qui potuit creare ista,
non poterit sceleris tui pondus eleuare |
et ubi abundauit delictum,
ibi gratiam abundare facere?
Nonne ille quoque qui dicebat:
Iniquitates meę supergressę sunt caput meum,
et sicut onus graue grauatę sunt super me,
precatus est dicens:
Domine ne in furore tuo arguas me |
neque in ira tua corripias me.
haud ita orasset |
nisi spem haberet impetrandi quod orabat.
sperauit et orauit et uoti compos factus est.
et in ęternum pereas?
Hactenus de poenitentia |
nunc de confessione peccatorum,
quę poenitentiam comitari debet,
aliquid memoremus.
De peccatorvm confessione.
Caput XV
Tria sunt peccatorum genera:
aut enim peccamus cogitatione |
aut uerbo |
aut opere.
per ista mente discurrendo,
postquam conscientiam diligenter accurate-que examinauerimus,
tam de omnibus quam de singulis,
Neque enim perfecta esse potest poenitentia sine proposito confitendi |
neque utilis confessio absque poenitentię admixtione.
De iis, qvi confiteri negligunt
Caput XVI
De illis uero qui tam salutiferam peccatorum confessionem peruicaciter deuitant,
a uia uirtutis perpetuo aberrant,
quia in tenebris manent |
neque quo tendere debeant satis perspiciunt.
Scriptum est
Remissio minuit culpam,
emundatio tollit poenam et confert beatitudinem,
dicente Domino:
Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum
uidebunt.
De sacramento corporis Christi
Caput XVII
Poenitentes de iis quibus te offendimus Domine,
et eadem sacerdoti tuo confessi |
atque ab ipso, cui tu soluendi potestatem dedisti, absoluti,
ad mensam saluberrimi conuiuii tui accedimus,
ut corpori et sanguini
tuum,
et implebo illud.
Qui paratior accedit magis dilatatur,
et qui magis dilatatur,
magis et impletur.
Cum autem implemur ,
tunc pręcipue ad te diligendum accendimur.
Hoc Propheta spiritualiter expertus admiratur et ait:
Impinguasti in oleo caput meum,
et calix meus inebrians quam pręclarus est!
Sed oleum,
quia lucernis additur,
mentis illuminationem signare uidetur.
ut qui prius in tenebris ignorantię erant,
iam intelligentię donum attingant.
Perinde atque illi,
quorum oculi tenebantur ne
nostrę redemptionis constituisti dicens:
Hoc facite in mei commemorationem ,
pręsta ut quotidie ista meditantes,
nullo die,
nulla hora,
nullo temporis momento obliuiscamur tui.
In eos, qvi sacramentvm male svmvnt
Caput XVIII
Cum igitur tanti emolumenti sit |
tantę-que felicitatis uero pane ac uero potu isto uti,
nonne miseri sunt et infelices,
qui uel indigni ad sumendum accedunt |
uel omnino sumere
Quod si certum est damnandos esse eos |
qui impoenitentes decesserint,
quanto magis cum ad impoenitentiam accesserit temeritas indigne communicandi?
In eos qvi sacramentvm svmere excvsant.
Caput XIX
Cęterum non fortasse minus peccant illi,
quibus tametsi uereantur polluti accedere,
magis libet abstinere |
quam operam dare ac moliri |
ut digni accedant.
Timent scilicet Domino
Hactenus de eucharistię sacramento.
ad quod quoniam ieiuni accedere solemus,
non incongrue nunc de ieiunio disseremus.
De ieivnio et refectione.
Caput XX
Ieiunium uidetur institutum pręcipue aduersus carnis nostrę petulantiam,
ut debilitatis corporis uiribus turpium uoluptatum in nobis lassescat appetitio.
quę certe si satis domita fuerit,
expeditior
Quod si tibi ieiunia placebunt,
de quibus nunc loquimur,
modicus et tenuis uictus tibi satis erit.
sin uero gulę uentri-que seruies,
nihil erit satis.
Qvale debeat esse ieivnivm et qvanta sit eivs virtvs.
Caput XXI
Quale autem debeat esse ieiunium,
docet Saluator in Euangelio dicens:
faciunt,
uti hominum rumusculos aucupentur,
dum sancti dici quam esse malunt.
Ideo non uerę glorię,
cui adipiscendę non student,
sed inanis,
ad quam se totos componunt,
mercedem recipiunt.
Tu autem cum ieiunas inquit,
unge caput tuum |
et faciem tuam laua,
ne uidearis hominibus ieiunans,
sed Patri tuo,
qui est in abscondito.
et Pater tuus qui uidet in abscondito,
reddet tibi.
Non delibutum unguentis te incedere
hominibus ieiunans,
sed Patri tuo,
qui est in abscondito.
et Pater tuus qui uidet in abscondito,
reddet tibi.
Non delibutum unguentis te incedere pręcipit,
quod luxurię uitium est,
sed quia caput tuum Christus est,
pasce esurientem,
pota sitientem,
uesti nudum,
et caput tuum unxisti.
Ait enim:
Quod uni ex minimis meis fecistis,
mihi fecistis.
Deinde maculas animę tuę poenitudinis fletu ablue,
et faciem tuam lauasti
qui uidet in abscondito,
reddet tibi.
Non delibutum unguentis te incedere pręcipit,
quod luxurię uitium est,
sed quia caput tuum Christus est,
pasce esurientem,
pota sitientem,
uesti nudum,
et caput tuum unxisti.
Ait enim:
Quod uni ex minimis meis fecistis,
mihi fecistis.
Deinde maculas animę tuę poenitudinis fletu ablue,
et faciem tuam lauasti .
atque non hominibus ieiunare uideberis,
sed Deo.
Tale habetur
oppressum libera,
cibum quem ieiunando tibi subtrahis da indigenti,
aduenam suscipe hospitio,
pauperis nuditatem tege | nec contemnas.
quia tua caro est,
pręsertim si in Christo tecum regeneratus
est |
Unum habetis patrem Deum,
unum caput Christum,
unum corpus Ecclesiam.
Hoc igitur erit ieiunium electum,
pium,
fidele,
sanctum.
de quo etiam Iohel propheta dixit:
Sanctificate ieiunium.
Non enim sufficit cibi abstinentia,
nisi et a peccatis abstineamus
meritum.
Post ieiunii refectionis-que dissertationem |
consequens est |
ut gulę uitium quam detestandum sit consideremus .
De vitio victvm delicatiorem exigentivm.
Caput XXII
Gulositatis indicium est |
in mensa minus lauti apparatus monachi accumbentis mussitatio.
Licentioris igitur gulę sunt,
quos non pudet,
seruire desinas.
Nunc de illis dicam,
quos ieiunii grauat obseruatio,
qui uel male ieiunant |
uel omnino non ieiunant.
De vitio male ieivnantivm.
Caput XXIII
Male ieiunantes arguit Dominus dicens:
unum Ionatham,
qui contra Saulis patris interdictum parum mellis gustauerat,
Deus iratus non dedit responsum,
quomodo eum exaudiet,
qui suę Ecclesię iussa contemnit?
De vitio ieivnare nolentivm ventriqve indvlgentivm.
Caput XXIV
Quanuis autem aliquis in uoluptatibus flagitiis-que perseueret et obduret,
si tamen cum iubetur ieiunat,
futurę emendationis nonnulla spes est.
Non est enim in
de causa exurgunt rixę,
concertationes,
uulnera,
cędes.
Vnde Salomon in Prouerbiis ait:
Qui dimittit aquam,
id est qui mero uino utitur,
caput est iurgiorum,
et antequam patiatur contumeliam,
iudicium deserit.
Cui sententię congruit,
quod in Osee propheta legitur:
Fornicatio et uinum et ebrietas auferunt cor.
Cum autem sola ratione distemus a brutis,
sint,
fando explicare nescimus.
Et si maiora sunt quam dici queant,
omissis omnibus hęc sola cauere,
sola illa maxime expetere debemus.
De remedio crapulae.
Caput XXV
Igitur quoties tibi in conuiuio esse contigerit,
ubi et uina preciosa et sapidę exquisitę-que dapes proponantur,
ne talium dulcedine captus ad intemperantiam declines,
Et quoniam uoluptariam uitam ęterni supplicii dolor sequitur,
iisdem dicitur:
Huic perseuerantię uirtuti contrarium uitium est animi inconstantia uolubilitas-que mentis.
quę quam fugienda sit,
docere ope diuina fretus nunc enitar.
De levitate ad vitia relabentivm
Caput XXVII
Perniciosa quidem res est |
de proposito uitę honestioris decidere |
et ad uoluptariam rursum conuerti,
de bono malum fieri,
de iusto iniustum,
de innocente peccatorem |
et felicitatis futurę spem in
detur locus:
Canis reuersus ad uomitum, et
Sus lota in uolutabro luti.
Incipit Liber Tertius Spei.
De prudentia et simplicitate.
Caput I
Vt autem in his quę bona sunt,
constanter fideliter-que perseueremus,
prudentia nobis opus est.
opportune igitur de hac uirtute nunc disseremus.
Quę ut
multiplicasti misericordiam tuam Deus.
Nisi enim ille misericordiam suam multiplicaret,
quis nostrum saluus fieret?
De prvdentia vitiosa et simplicitate stvpida
Caput II
Esse tamen et prudentiam quandam nouimus non probatam,
de qua in Prouerbiis legitur:
Ne innitaris prudentię tuę!
hanc deuitare debemus,
quia ista de se
Hęc de prudentia et simplicitate.
nunc de sapientia,
quę et has et reliquas omnes amplexa est uirtutes,
aliquid est dicendum.
Qvid sit sapientia et vbi qvaerenda.
Caput
Et quisnam dicere audet |
professionis Christianę scientiam non esse ueram,
cui tam potentes inimici |
non iam inuiti sed uolentes colla submisere?
De scientia divinitvs tradita et sapientis officio
Caput IV
Hęc est scientia,
quam a nobis exigit Dominus dicens:
Misericordiam uolui et non sacrificium,
et scientiam Dei plus quam holocaustum. .
Hanc ipsam autem Dei scientiam a se peti iubet,
cum ait:
assiduus |
humana-que transcendens.
Nihil aliud illi curę est,
nisi ut Deo placeat:
quicquid agit,
ad hunc unum finem dirigit,
ut Deo frui possit.
Qvod sapientia donvm dei sit, et vera sapientia Christvm imitari.
Caput V
Porro talia scire atque ita sese gerere,
nequis industrię suę arroget,
sed donum Dei esse agnoscat,
scriptum est:
sunt |
sic dicente:
Confiteor tibi, Pater, domine cęli et terrę,
quia abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus,
et reuelasti ea paruulis.
ita Pater,
quoniam sic fuit placitum ante te.
Qvod sola dei sapientia efficit beatos.
Caput VI
Et quoniam sola Dei sapientia |
non uana sed uera est,
per quam solam patet aditus ad beatitudinem:
Sapientia, inquit Iacobus apostolus,
quę desursum est,
eius preciosior est cunctis opibus,
et omnia quę desyderantur,
huic non ualent comparari.
Sola enim diuinę doctrinę sapientia |
efficit beatos.
Qvae sapientia est vitanda.
Caput VII
Hanc autem uerissimam sapientiam,
quam Deo tradente accepimus,
quo attentius accuratius-que amplectamur,
quęrendum restat,
quęnam sit illa quam cauere debemus,
indigna quidem hoc nomine,
cum
ac ne quando et ipse seculi sapientium capiatur sycophantiis,
Deum
Satis hęc de sapientia.
nunc simplicioribus detegamus inimici dolos carnis-que pugnas,
ne ab iis incauti imprudentes-que superentur.
De demonum natura.
Caput IX
Sed enim quo facilius callidissimi hostis machinamenta deuitemus,
operęprecium erit |
prius naturam eius mores-que cognoscere.
Demones igitur
ut citius desinat cogitatio intus in anima |
quam per sensus effusa se foris ostendat.
Quod si illa patuerit,
acrius impugnaberis ut cogitata opere perficias,
et fortasse crebriori certamine labefactus tandem succumbes.
Quare creatus diabolus.
Caput X
Quare inquiet aliquis creatus est demon,
si tam malus erat futurus |
atque homini ad similitudinem Dei facto tam inimicus ac tam infestus
?
et uictores gloriam sortiantur.
Sequitur enim:
Hęc
Ad hęc ut plenius demonum deprauata natura nobis nota sit,
scrutemur in Scripturis,
quam uarie aliquando appellati fuerint |
et ipsa nominum diuersitas diuersa illorum uitia monstrabit.
atque
Mammona Syrum Hebreo mixtum uocabulum est,
et diuitias uel cupiditates designat.
His ille imprudentium mentes implicat,
ne Deo seruire queant,
cum Mammonę coeperint famulari.
De nominibus demonum brutalibus.
Caput XII
Bestię
Demonibus pręterea,
quoniam ex angelica in brutalem quodammodo conuersi sunt naturam,
bestiarum nomina tribuit Scriptura.
|
uel sęuitias uel dolos posset euadere,
nisi periclitantibus Dominus opem afferret,
nisi furorem eorum uis diuina cohiberet
astum-que reprimeret?
De nominibvs demonvm pvblicae dignitatis.
Caput XIII
Et hęc quidem a brutis animalibus mutuata nomina.
illa ab hominibus,
quę partim publicę dignitatis sunt,
partim conditionis priuatę.
Et hęc sane sunt publicę potestatis magis insignia nomina,
quibus illum dignum non sua merita,
sed hominum peccata fecerunt.
ueniamus ad priuata.
De nominibvs demonvm privatae conditionis.
Caput XIV
Primogenita Aegypti sunt demones inter omnes nequitia primi,
dicente Domino:
Meum est omne primogenitum.
ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti,
,
certum erit |
sub illa luce demonis tenebras latere |
et simplicibus laqueum intendi .
De denominatione demonvm a rebvs inanimatis.
Caput XV
Postremo, ut apertior eius nequitia sit,
nonnulla nomina etiam a rebus inanimatis sortitus est.
Nam et gladium et clypeum appellatum in Sacris litteris apparet |
In
non in se,
sed in Deo habuerit.
Hęc de nominibus |
nunc reliqua distinctius dispositius-que consideranda sunt.
Quod tentationes pati necesse sit, maxime circa principia conuersionis.
Caput XVI
Quamdiu in corpore uiuimus,
aut a diabolo |
aut a sensuum nostrorum concupiscentia molestias pati necesse est.
Propterea quidem in Ecclesiastico est
nec
facile-que erroribus patet,
qui suę semper plus tribuit |
quam prudentię alienę.
Vbi autem non auri neque argenti,
sed quod preciosius est,
animę periculum imminet,
etiam tuta metuere sapientis est.
Qvod diabolo imminvtae sint vires.
Caput XVIII
Veruntamen siqua solito grauior ingruerit tentatio,
non cadamus animis |
imminutę sunt diabolo uires Saluatoris nostri aduentu,
ipso dicente:
|
dicamus-que cum psalmista:
ne insolescamus,
sed humiles ac submissi de omnibus ei laudem demus.
Ita enim etiam pro his quę Domino tribuerimus,
ipsi pręmium merebimur atque mercedem.
De tentationibvs carnis.
Caput XX
Nunc quoniam paris periculi est |
a propriis cupiditatibus per carnis blandimenta superari,
qualiter cum his quoque nobis decertandum sit uideamus.
pręsentium uoluptatum appetitionibus renitendum est |
pro uita illa felicissima et immortali,
quam talium appetitionum uictoribus in mercedem tribui certissimum est.
De remediis contra carnis tentamenta.
Caput XXI
Et quoniam malum illud, quod caro suggerit,
cogitatio concipit,
cogitatio ipsa quamprimum cohibenda est,
ne pariat quod conceperit.
ne per desidiam spiritus caro,
quę ancilla esse debet,
dominari incipiat |
et pręualere permittatur Madian aduersus Israhel.
is uidelicet qui se cultui dedicauit diuino,
subuerti sinatur a nequitia.
De reparatione lapsi.
Caput XXII
Cęterum siquando uicti superati-que fuerimus,
ad poenitentię remedia conuertamur.
nec desperemus aduersus uictores uictoriam,
si ab iis, quibus manum dedimus,
deficere uoluerimus,
illa uirum.
Diaboli ergo laqueus est foemina.
Quem diabolus per se non potest capere,
per illam capit.
fugiendo melius uitabis hoc periculum |
quam resistendo.
Oratio contra tentationes carnis | et post victoriam actio gratiarvm.
Caput XXIII
Sed quoniam quocunque fugerimus,
carnis nostrę lucta carere nequimus,
in omni carnalium tentationum discrimine |
ad orationum subsidia confugere tutissimum erit.
gloriam.
Et hęc quidem erit militię nostrę merces,
si modo uictores et non uicti de isto certaminis campo,
in quo nunc positi sumus,
decesserimus.
Qvod oportet nos conformari Christo.
Caput XXIV
Atque is demum et uitia calcabit |
et uirtute proficiet,
qui quotidie Christi Domini gesta considerabit |
et per eius uestigia ingrediens ipsi quam proxime accedere contendet.
Exemplum, inquit, dedi
diuersorio.
editur in stabulo,
reclinatur in pręsepio.
Iam in ętate adulta |
nihil se habere confitetur et ait:
sed etiam re atque opere probauit.
ut his instructi eidem,
quantum fieri potest,
similes effici curemus,
et cuius uirtutes imitati fuerimus,
eius beatitatis atque glorię participes esse mereamur.
De consortio fvgiendo.
Caput XXV
Conferet plurimum ad uitę sanctioris cultum nosse,
quorum consuetudine uti debeas,
quorum non debeas.
cum quibus conuiuere,
colloqui,
conuersari,
quos declinare ac fugere oportet.
quoque tactionis fecit licentiam?
de hoc plenius suo loco disseremus.
restat uidendum cum ab his discesserimus,
ad quos accedere,
cum quibus nos frequentes esse nobis proderit.
De consortio habendo.
Caput XXVI
Si forte ille,
quo diu familiater usus es,
a uia uirtutis declinauit,
retrorsum abiit |
et sępe admonitus redire noluerit,
dimitte eum |
et membrum quod te scandalizat,
abscide atque a te proiice.
in se ac sperantibus.
Nisi enim ille bona cuncta suppeditaret,
ad tantam sanctitatis perfectionem hominis imbecillitas nunquam peruenisset.
De pavpertate colenda.
Caput XXVII
Sed gratiam istam accipere non merentur mundi diuitiarum-que amatores.
Vt igitur et sanctorum uirorum consortio digni simus |
et ipsos imitandi donetur nobis facultas,
uictu tantum necessario contenti
esse |
et cęlestium tantummodo curam habendam,
nec fragilibus delectari oportere,
sed eternis.
Nihil enim in terra habere uoluit Saluator noster.
quod ipse fatetur dicens:
,
omnibus denique mundi deliciis diffluere ,
et se Christi seruos profiteri.
non tales elegit Christus,
non talia pręcepit |
nec talem semetipsum exibuit.
De diuitiarum confidentia.
Caput XXVIII
Ecclesię cura nobis commissa est inquiunt.
ut ergo ipsa Ecclesia ab aduersariorum iniuria tuta sit,
necessarium est nos opibus uiribus-que pollere.
Quasi uero infirmata sit
enim scribebat.
Qui enim talia non fugiunt,
sed augendi peculii cupidine ducuntur,
non homines Dei sunt,
sed Mammonę serui.
Homo Dei est qui cum Christo pauper est,
ut in Christo diues sit.
De diuitiarum malo et paupertatis bono.
Caput XXIX
Vidit et Salomon quantum periculi in diuitiis esset,
et precatus est Deum dicens:
meum,
centuplum accipiet |
et uitam ęternam possidebit .
O, omnibus diuitiis pręferenda paupertas,
omni auro,
omnibus gemmis preciosior,
cui tanta ac talia promittuntur.
Nequis timeat necessaria sibi defutura.
Caput XXX
hydria farinę non defecit nec lecythus olei
fuit imminutus.
Helias
Idem propheta,
qui fuit Elias Thesbites,
cum Iezabelem fugeret |
et fame siti-que fatigatus mori optaret,
somno experrectus reperit ad caput subcinericium panem et uas aquę,
et refocillatus est.
Idem uiginti panibus ordeaceis centum uiros Deo pręstante satiauit,
ita ut etiam superesset.
Daniel
Daniel morti addictus,
et in lacu leonum conclusus allato
|
et cęlestis regni fieri hęredem.
Explicit liber tertius.
Incipit Liber Quartus Charitatis.
De Charitate erga deum.
Caput I
Quę ad fidei spei-que uirtutem magis pertinere arbitror,
hactenus dicta sunt.
Restat ut charitatis quoque officia Deo adiuuante exponamus.
eas-que simul partes tractemus,
quę illi congruere uidebuntur,
ut Dei filius ad tantam descenderet humilitatem,
respondit:
Non lauabis mihi pedes in eternum.
Postquam tamen audiuit |
se non habiturum partem cum illo,
nisi ab eodem se lauari permitteret,
continuo mutata sententia:
Domine, inquit, non tantum pedes,
sed et manus et caput.
usque adeo expauit,
ne ab eo separaretur,
quem totis animi affectibus diligebat.
Quando etiam stans pro Domino solus aduersus armatam cohortem strinxit gladium |
percussit-que principis seruum,
plures forsitan percussurus donec inter multorum arma et ipse
concideret,
nisi
Hęc de charitate,
quam Deo debemus,
dicta sint satis,
si quicquam de illa satis dici queat,
sine qua nihil est salutare,
nihil sanctum |
nunc in proximos amoris officia pensemus.
De charitate erga proximum.
Caput II
Secundum charitatis mandatum superiori simile esse dixit Dominus:
compensanda,
nisi forte aliquo inanis iactantię fumo infecta fuerint atque obscurata.
de quibus singulis erit suo loco disserendum.
Interim autem etiam inimicos amare a Domino discamus.
De charitate erga inimicos.
Caput
ergo graue peccatum sit hominem odisse |
hinc iam speculari incipiamus,
ut cum cognouerimus,
quantum hoc cauendum sit,
magis ad quenque amandum animo alliciamur.
De malo odii.
Caput IIII
Opus Dei odit,
qui hominem odit.
quomodo autem potest Deum diligere,
qui id quod ab illo factum est ualde bonum
non diligit?
Porro Deum nolle diligere,
qui prior dilexit nos,
quid
Si malus, improbus, scelestus fuerit |
cura si potes,
si non potes opta |
et Deum pro illo deprecare,
ut dimissa nequitia abiectisque uitiis
ad uirtutis uiam conuertatur et uiuat.
De pace publica et privata.
Caput V
Porro ipsius charitatis uinculum pax est.
Concorditer uiuant oportet,
qui diu inter se amare cupiunt.
non incongrue igitur de pace colenda nunc disserendum occurrit.
inuidiam potius pati iniusta non concedendo |
quam concedendo beniuolentiam amplecti.
Omnium quippe hominum paci solius Dei pax semper est pręferenda |
et pro hac una omnium inimicicię subeundę.
De pace seruorum dei.
Caput VI
Pax illa Dei est,
quę bonorum animos mutuo amore deuincit,
quę Christo seruientes unum corpus efficit.
Et hi quidem idem uolunt,
idem nolunt.
quia omnes pariter
imperio atque tutela uitę tranquillitate frui contingit.
ut sopito bellorum tumultu |
nulla-que interpellante molestia |
animus noster ad Deum contemplandum expeditior atque liberior assurgat.
De pace animę et corporis.
Caput VII
Nisi enim ideo pacem amplectendam duxerimus,
ut uirtutibus,
ob quas Deo chariores sumus,
nemine impediente liberius incumbamus,
bono pacis abutimur.
et quod prodesse debuerat,
nocet.
Alienis a uirtute
qua malarum cupidinum uires conterimus,
ad sempiternę tandem quietis triumphum peruenitur.
Restat nunc,
ut etiam pacis malignam simulationem omnibus fugiendam consyderemus.
De pace simulata.
Caput VIII
Multiplex animus et fraudulenta simulatione imbutus pacem prę se ferre uidetur,
et ex insidiis incautos aggredi parat.
Blando uultu
consortium cum charitate
perpetua atque perfecta,
ut impleatur quod dictum est:
palma florebit,
sicut cedrus Libani multiplicabitur.
quod et Salomon testatur dicens:
quod si etiam minima quęque (quantum in nobis est) uitare studuerimus,
uel nullus uel rarus admodum ad grauia et quę ad mortem afferant lapsus nobis eueniet.
De moderatione uirtutum.
Caput XI
Porro in exercendis colendis-que uirtutibus ita nos gerere oportet,
ut neque ad dextram neque ad sinistram declinemus,
quoniam extrema uitiosa sunt,
in medio autem est uirtus.
Animum autem ita ut exposuimus institutum atque compositum quę commoda sequantur quis ęstimet?
non est tamen silentio prętermittendum,
quod Scriptura docente didicimus.
De fructibus bonitatis.
Caput XII
Primum quidem iustorum preces exaudiri |
et eorum merito in impios quoque uindictam differri sacrę historię ueritas fidem facit.
ac solicitudini te quamprimum accinge.
ut pro iustitię fidei-que operibus mercedem
capere mereare sempiternam |
et tandem in illo pro cuius amore te exercueris,
feliciter conquiescas.
De pręmio iustorum.
Caput XIII
Etenim si iustitia pietate-que pręditi homines ab omnipotenti Deo tot tantis-que bonis afficiantur in terra, quanto magis in cęlo?
ubi ęternum eis ipse constituit habitaculum,
ubi
misericordes.
accipite tandem pro modicis magna,
pro terrenis cęlestia,
pro breuibus sempiterna.
Hęc igitur erit benedictio illa,
de qua Salomon ait:
quanti ipsa uirtutis merces,
quę est summum hominis bonum,
ad quod per hanc quidem uirtutem peruenitur.
Tales igitur simus,
qualibus ista quę dicta sunt,
conferri credimus.
De peccatis principalibus per septem leprę genera significatis
Caput XIIII
Porro bonitatem ipsam magis ac magis expetemus,
cum peccati quoque mala consyderauerimus.
Quicquid legi diuinę aduersatur,
quicquid uirtutibus contrarium est rationi-que repugnans,
peccatum est.
Gula
Quintum genus lepra capitis est et barbę in
uiro uel muliere.
cum locus humilior fuerit reliqua carne |
et capillus flauus solito-que subtilior |
Lepra inquit capitis et barbę est.
Caput et barba gulę contigua sunt.
non inepte igitur lepram hanc ad crapulę uitium referemus.
Quoties per ingluuiem impotes rationis facti fuerimus et iam nec
lingua suum implere officium ualuerit,
capitis ac barbę lepra erit.
Non capitis et barbę Aaron,
in quibus est
|
undę et labi, atque cedere dicitur qui peccat,
stare uero et rectus esse qui non peccat.
humilem itaque leprę locum grauitas peccati facit atque pondus.
de quo Dauid lamentabatur dicens:
Nunc tandem unde digressi sumus,
eo reuertamur.
ut aliam quoque peccatorum differentiam explicemus |
ac postremo,
quę ex illis incommoda oriantur inquiramus.
De peccatorum differentia.
Caput XV
Quędam peccata ita leuia sunt ac minuta,
ut his carere omnino non possimus.
et quia ueniam facile impetrent,
a nonnulis uenialia nuncupantur.
Hęc quidem a regno Dei non excludunt,
aditum tamen ad illud
mortifero crimine in communi loquendo,
quę peccantem incommoda sequantur perscrutemur.
ut magis pateat |
eiusmodi peccatum quam fugiendum atque uitandum sit,
cum perspexerimus,
quot illud qualia-que mala sequantur.
Quae mala peccato accedant.
Caput XVI
Bonus Deus bonorum autor, non malorum est.
Cum ergo ille qui cuncta fecit ualde bona,
hominem quoque bonum fecerit,
quis eum ex bono malum reddidit |
nisi uoluntas mala de libero procedens arbitrio?
uestro moriemini,
non morte quę corpus dissoluit,
sed quę animam sublata omni quiescendi spe terribiliter torquet et cruciat.
Quae peccata sunt praecipue damnabilia.
Caput XVII
Quę sunt autem uel qualia crimina,
quibus grauati homines in profundum inferni demergantur,
psalmista explicat ad Deum dicens:
erripere,
ne illum offendat,
cuius lex est:
Non occides.
Proteruus est seruus,
qui domino depositum reddit,
antequam poscatur.
Vnde tanta peccantium multitudo.
Caput XVIII
Porro cum tot talia-que sint,
quę nos ne peccemus deterrent,
quid causę est,
quod peccantium multo maior numerus quam non peccantium existat?
multo-que copiosior turba sit |
mundo seruientium |
quam mundi
Intimo prius cordis morbo medicina est adhibenda,
ut in cute inde nascentia hulcera curentur.
Interiora si sana fuerint,
ea quę foris sunt pulchre ac probe se habebunt.
De quinque sensibus.
Caput XIX
Et quoniam sensus nostri uię sunt,
per quas illa, quę animę bonum corrumpunt,
intus penetrare solent,
quali custodia muniendi sint,
ne id patiantur,
nunc docere conabor.
ac perire necesse est.
Porro ut bona uigeant et mala repellantur,
singulis remediis singuli roborandi atque tuendi sensus erunt.
De uisu.
Caput XX
Vt ergo mundos habeas oculos mundi pulchritudinem immensitatem-que intuere |
et eius opificem ac gubernatorem Deum intellige |
mirabilium-que operum lauda magis mirandum autorem.
dicentem:
innuit nobis |
contemnentem Scripturę sanctę pręcepta demonibus esse subiiciendum.
ut qui salutaria audire noluit,
perditionis ęternę afficiatur suppliciis.
De odoratu.
Caput XXII
Cauendum post hęc ne per narium foramina illapsus odor sua suauitate animum uirilem effoeminet |
et homo unguentis delibutus contemnatur,
qui autoritate pręstare debet.
ut uoluptarii ac delicati,
nisi poenitentiam agant |
et mores mutent |
et laboribus magis |
quam ocio luxuria-que delectentur,
eo possint conscendere |
et de temporalibus deliciis repente ad ęternas transire.
De gustu
Caput XXIII
Gustus quoque continendus est,
ne crapulę appetentia polluatur animus.
Gulę quippe ista uoluptas cum dominari coeperit,
ad quęque turpia et inhonesta hominem impellit |
multis-que afficit incommodis.
uictu,
quo isti qui tecum in monasterio sunt utuntur.
cum abstinent abstine,
cum ieiunant ieiuna |
et semper ad memoriam reuoca |
ideo te monachalem uitam elegisse,
ut Deo famuleris,
non ut uentri seruias.
De tactu.
Caput XXIV
Tactus postremo nostri synceritatem seruare poterimus,
si ab iis quę rerum prohibitarum cupiditatem prouocare consueuerunt,
manus continebimus.
sensuum officio atque operatione danda est opera,
ut et uitetur peccatum,
cuius pręmium est perennis apud inferos cruciatus,
et colatur uirtus,
cui promissa est merces ęternę in cęlo felicitatis.
De remedio contra sensuum uoluptatem
Caput XXV
Cęterum super omnia ad reprimendam sensuum uoluptatem remedia iuuabit animo recolere quicquid Saluatorem nostrum sponte in hac uita passum nouimus.
in ore autem pro dapibus fel,
pro uino acetum sumpsisse.
Si te denique communis toti corpori tactus ad uoluptatem
solicitauerit,
quem ille toto corpore dolorem excepit mente reuolue.
Cerne coronatum spinis caput,
manus pedes-que clauis cruci confixos,
latus lancea uulneratum,
cuncta denique flagellis contusa membra.
Ac ne iam grandioris ętatis eam arctam uiam ingressum dicas,
audi ipsum in psalmo confitentem:
|
quis non dignum arbitrabitur,
ut tandem in sanctuarium Dei ingrediatur |
pręmia-que capiat supernę hęreditatis,
factus Dei filius,
quia noluit fieri turpium uoluptatum seruus?
De uirginitate.
Caput II
Cęterum cum in omnium malarum cupidinum incitamento temperantię freno opus sit,
tum maxime in coitus appetitione stimulo inhibendo.
Nullus uiolentior in animantibus
Felix, inquam, illa uirgo,
quę non sola pudicicię laude contenta,
sed etiam omnibus necessariis monilibus ornata sponsi sui
pręstolabitur aduentum.
De castitate uiduali.
Caput
omnium patrem pluris habeantur.
Restat ut doceamus quibus armis uirtus castitatis ne offendatur,
tuenda sit.
De consortio diuersi sexus uitando.
Caput IV
Castitatis professoribus non sui sexus hominum consortia sunt fugienda.
Quanuis fuerint sancti uir et foemina nequaquam tantum sibi confidant,
in ętate pręsertim adhuc
Debemus autem prouidere bona non solum coram Deo,
sed etiam ut Apostolus ait |
coram hominibus.
Cuius munda est conscientia,
non prębeat alteri infamandi occasionem,
ne in fratrem peccet.
De remediis aduersus tentamenta libidinis.
Caput V
Porro cum foeminarum frequentiam conspectum-que fugeris,
teipsum fugere non potes.
Quocunque locorum perrexeris,
cum tua tibi carne pugnandum est.
Caro semper ad
Sic autem faciendo,
siue centesimum cum uirginibus |
siue sexagesimum cum uiduis fructum colliget |
atque angelis qui in cęlo sunt,
par similis-que erit.
De matrimonio.
Caput VI
Nunc locus postulat,
ut de matrimonio aliquid in medium proferamus,
nequis culpam putet uxorem ducere.
cum etiam coniugatorum uirtus sit:
pudiciciam colere,
liberos bonis artibus
ut-que contaminari illicito amore timeas addit:
Fornicatores enim et adulteros iudicabit Deus.
Viros quoque pręesse uxoribus debere testatur alibi dicens:
timeas addit:
Fornicatores enim et adulteros iudicabit Deus.
Viros quoque pręesse uxoribus debere testatur alibi dicens:
Alterum enim carni seruire est,
alterum spiritui.
et qui in carne seminat,
de carne et metet corruptionem;
qui uero seminat in spiritu,
de spiritu metet benedictionem.
De viri vxorisqve officio.
Caput VII
Meminerint pręterea uxores reuereri maritos,
priorem honoris locum eis cedere |
eorundem-que subdi imperio.
Id quidem exigit et autoritas diuina (ut dictum
earum incusare
|
quam uerborum increpatione frustra uelle corrigere.
His autem quas interior magis quam exterior cultus iuuat,
satis erit |
non me,
sed quorum dicta in medium proposui |
audire.
De conivge diligenda temporeqve continendi.
Caput VIII
Quod autem uiros respicit,
uidelicet non oportere contemni uxores,
dictum est supra.
sed ut euidentius ea res constet,
dicemus nunc qualiter ipsa uxor diligenda sit,
deinde etiam continendi tempora indicabimus.
Quod ergo pręcessit in figura,
obseruetur in ueritate,
et hoc quidem ex consensu.
ut enim se contineant coniugati,
non alterius arbitrii est,
sed amborum.
De conivge eligenda.
Caput IX
Vt autem concorditer ac sine quęrela procedant nuptię,
par conditio quęrenda erit in coniuge generis atque fortunę.
Iurgiorum causa esse consueuit disparilitas.
Iccirco uir nobiliorem se aut opulentiorem non
Neque enim illi concorditer queunt pacifice-que uiuere,
qui inter se de connubii fide dubitant |
et zelotypię uitio uel maritus mechum |
uel uxor pellicem imaginatur ac timet.
De filiorvm edvcatione familiaqve regenda.
Caput X
Post hęc optimos habere liberos gloria est parentum.
Patris igitur matris-que erit officium |
ex se genitos non ad luxum sed ad modestiam educare,
non
ignaros,
protege infirmos,
liberare contende periclitantes,
indigentibus uictui necessaria compara.
denique si pręmio non duceris,
poenam time,
quę illis debetur,
qui fidem negarunt.
De fornicatione vitanda.
Caput XI
Et quoniam matrimonio prętulimus uiduitatem,
uiduitati uirginitatem |
nihil-que horum malum esse diximus,
contraria quoque in medium producenda sunt.
ut uitii foeditate offensi |
cupidius
illis,
quarum grauitas neque intermittenda |
neque eleuanda |
neque seculis ullis unquam speratur finienda.
Quorsum igitur illa mortiferę cupidinis fomenta?
amatorias missitare tabellas,
delinificis blandiri uerbis,
nutu nictu sibilis allicere,
comere caput,
uestimenta componere,
fores obsidere aliorum,
ludis interesse,
choreis cantibus sonis iocis diem consumere,
modis omnibus effoeminari ac mollescere?
Quorsum etiam tot ornandi corporis instrumenta:
speculum,
pecten,
uolsellę,
calamistrum,
discernicula,
bullę,
malum impudicicię paratum non timeri?
Cogitate inquam quę secutura sunt,
ut his quę instant libentius abstineatis.
Haud facile pręsentibus delinitur,
qui quotidie pensitat futura.
De triplici elemosinarvm genere.
Caput XII
Satis ista de castitate ac pudicicia |
nunc magis proximam charitati uirtutem explicabimus,
erga egenos liberalitatem.
Domini nostri,
cuius omnia sunt,
Quicquid autem mali finem habet,
malum sit necesse est.
Nunc ad id quod proposuimus,
nostra redeat oratio,
ut de uerę elemosinę ratione atque fructu disseramus.
Qvibvs danda est elemosina.
Caput XIII
Omne beneficium quod necessitatem patienti misericorditer impenditur,
elemosina est.
Paupertate grauatos cibo,
potu,
tegumentis,
tecto iuua.
his enim pręcipue indiget paupertas.
Hęc de illis quibus adesse debemus opera atque pecunia |
nunc quantum erit largiendum inopi |
et pro quibus elemosinę faciendę breuiter expediemus.
Qvantvm pavperi sit largiendvm.
Caput XIV
Tantum tribuendum quantum pauperis indigentia postulat.
Tantum uestium da ne algeat,
ne nudus incedat.
Tantum cibi ac potus imparti ne fame siti-que laboret.
Non beneficium est plura donare,
sed
Superest ut uideamus,
pro quibus facienda erit elemosina,
ut postea paulo plenius quam dictum est |
elemosinarum quęstum commoda-que consyderemus.
Pro qvibvs facienda est elemosina.
Caput XV
Pro filiis offerebat holocausta Iob dicens:
nequis aliter sentientium cauillationi locus sit.
Quis enim fidelium tam temerarius est,
ut Scripturarum sententiam audeat impugnare?
De elemosinę vtilitate.
Caput XVI
Legimus in Prouerbiis diuina humana-que sapientia insigniti Salomonis:
meum,
centuplum accipiet |
et uitam ęternam possidebit .
Itaque magis grata est Deo seruorum suorum uoluntaria paupertas |
quam diuitum seculi quotidiana munera.
De vitio avaritiae.
Caput XVII
Sed quid de illorum cupiditate dicemus,
qui cumulandis opibus nunquam satiantur |
atque in tantum tenaces sunt,
ut nihil pauperi porrigant?
et quibus magis curę est |
pecuniam quę sibi superat nulli usui
Ac ne frustra talia obiecisse uideatur |
iurat quod lugebunt |
et dolore supplicii persoluent,
quod cum delectatione lucri perpetrarunt.
De vana divitvm spe.
Caput XVIII
Nemo igitur diu se fruiturum male partis rebus confidat.
sed quo plura inique congerit,
eo miserabiliorem finem expectet.
Gezi. Iudas
qui oblatis contenti sunt nota est modestia,
ita illorum qui etiam occultata scrutantur,
manifesta esset cupiditas et qui ex parte sui sunt,
etiam a nobis dignoscerentur .
Quod auaritia multorum causa sit malorum.
Caput XIX
Quam autem multorum malorum causa sit immodica cupiditas quis explicet?
hominem aduersus hominem ire compulit.
hinc insidię,
hinc latrocinia,
hinc bella mutuę-que cędes,
dum nostro
multa et nociua,
quę mergunt homines in interitum et perditionem.
radix enim omnium malorum est cupiditas.
Quam quidem appetentes errauerunt a fide |
et inseruerunt se doloribus multis.
Ad divites exhortatio.
Caput XX
Respicite igitur ac perpendite diuitiarum mala diuites,
et iam non ad luxuriam his utimini,
sed ad liberalitatem.
Si diuitię affluant nolite cor apponere,
si
quibus hic benefeceris.
et tandem ad Dominum conuersus dicas:
non negauit,
nulla denique beniuolentię signa subtraxit.
Si ergo similes Christo effici cupimus,
ut debemus,
omnibus si fieri potest benefaciamus,
lędamus neminem.
De beneficiis dispensandis.
Caput XXII
Petentem obligant beneficia,
non petentem prouocant,
amicos conseruant,
inimicos reconciliant,
gratos delectant,
ingratos assiduitate emendant.
Non sunt
dicente Domino:
quanuis enim illi non referant gratiam quam debent,
referet ille qui nullum bonum sua fraudat mercede,
qui solem suum oriri facit super bonos et malos,
et pluit super iustos et iniustos.
Qvaliter nos gerere debemvs in dandis beneficiis.
Caput XXIII
In omnes itaque beneficia conferenda sunt,
sed tamen ut quo cuique opus fuerit |
quod-que cuique conuenerit detur |
et merita singulorum spectanda erunt et necessitates et ingenia.
Dignis non solum uitę
dixit a uidua paupercula,
quę duo tantum minuta era obtulerat.
Satis hęc de tribuendis beneficiis.
nunc de accipiendis reddendis-que exponamus.
De beneficiis accipiendis.
Caput XXIV
Ab illo accipere beneficia oportebit,
cui nos debere delectat.
Molesta res est |
his quibus nolis esse deuinctum.
E contrario autem iocundissimum est |
ei quem
bonis ac iustis.
Sic Ioseph accepit a pharaone,
sic Daniel a Nabuchodonosoro.
non hoc quidem ut ipsis gratiam deberent,
sed ut suis prodessent.
De beneficiis reddendis.
Caput XXV
Porro in referenda gratia tales nos pręstemus,
quales esse decuit in beneficio accipiendo.
Cui refertur,
sentiat quam libenter quam iocunde sibi referatur.
ut lętus sit |
se quoque prudenter egisse,
quod
|
et a Deo non accipiunt mercedem.
debita-que uirtuti pręmia amittunt,
dum quicquid recte laudabiliter-que egerint,
uanitati tradunt |
et non in eum finem,
in quem debent dirigunt.
Vtrvm debemvs pro beneficio, cvi successit inivria.
Caput XXVI
Quid inquiet aliquis,
si post beneficium acceptum affectus sim iniuria,
debeo-ne aliquid pro beneficio?
Non uidetur mereri gratię relationem qui
ingratus est,
sed etiam iniurius.
LIBER SEXTUS. CHARITATIS.
Utrum Deo reddi possit beneficium.
Caput I
Non possumus (ut quidam aiunt) Deo dare beneficium,
cum eius omnia sint.
sic neque gratiam referre,
cum nullius rei indigeat |
bonorum-que omnium plenissimus existat.
cęlo fore,
qui sic a Domino diliguntur in terra.
e contrario autem in inferno quoque cruciandos esse,
si non se correxerint,
qui antequam eo descendant,
pro scelere puniuntur.
De gratis erga devm in testamento veteri.
Caput II
Abel
Hęc de Veteris historię fontibus hausta iam exigere uidentur,
ut a Nouę salubrius fluentibus aquis aliqua deriuemus,
ad eandem gratitudinis uirtutem accommodata.
De gratis erga devm in testamento novo.
Caput
immortalitatis gloria in cęlestibus uestiri.
Proponamus nunc ingratorum exempla.
ut quos pręmia ad uirtutem parum excitant,
saltem poena a uitiis auocet.
De ingratis ante dilvvivm.
Caput IV
Adam et Eua
Primi parentes nostri donec beneficiorum memores iussioni diuinę obtemperarunt,
paradisi in quo positi erant,
bonis fruebantur.
illos excipimus,
quorum superius facta est mentio.
Etenim cum ab ipso mundi Domino multo plura quam reliquę nationes beneficia accepissent,
magis etiam constanter illum colere debuerunt.
De beneficiis Ivdeis collatis post dilvvivm.
Caput V
Videamus igitur primo,
quę-nam illis ab indulgentissimo rerum largitore Deo pręstita fuerint bona.
deinde quam ingrate ipsi ex aduerso se gessere,
et simul quę postea passi sunt mala.
quod superest,
breuiter expediemus,
qua ingratitudine usi sint |
quanta-que Deo ulciscente pati meruere.
De ingratitvdine Ivdeorvm in devm et qvae pro idolatria passi sint .
Caput VI
Longum admodum foret memorare scelera singulorum,
qui inter Iudeos impii infidi-que fuere.
Omnium ergo simul in Deum suum infidelitas detegatur |
in quo obsessi erant.
idem-que factum reliquis urbibus ac uicis tribus huius.
Ista de Iudicum libro summatim perstringendo protulimus.
quę sequuntur,
Regum continet historia.
Mala decem tribvvm.
Caput VII
Tempore regum
Ob idolatriam, quę maxima in Deum ingratitudo est, diuisum fuit Iudeę regnum.
decem tribus in Samariam secessere sub rege Hieroboam, duę reliquę sub Roboam Hierosolymis
Cum enim prophanos gentium ritus imitarentur | et prophetarum arguerentur sermonibus, ad Deum Israhel reuerti nolebant, colentes Baal, filios filias-que idolis initiantes, inseruientes etiam diuinationibus atque auguriis.
Mala dvarvm tribvvm.
Caput VIII
Nunc ad Hierosolymitarum immunditias gradus faciendus restat.
Sub Roboam rege legem Domini reliquerant,
cum Sesac rex Aegypti ciuitates eorum munitissimas
quę si solę proponerentur |
et nulla futura esset in inferno,
quis adeo temerarius est,
ut audeat esse in Deum ingratus?
Mala Ivdeorvm post Christi passionem propter incredvlitatem.
Caput IX
Postea uero per Cyrum manumissi |
postliminio-que reuersi sub Esdra sacerdote instaurarunt urbem et templum |
Domino fauente,
postquam eos delicti poenituisset.
Fuisse deinceps legis diuinę satis quidem
accusasse uideamur,
nostrorum quoque in Christum infidelitas (ut alia delicta prętermittantur) in medium ueniat,
non tam quę modo sit,
quam quę olim fuerit |
et ueri assertione uicta desierit.
De ingratitvdine hereticorvm et ivdae proditoris.
Caput X
Cum enim nullum mendacium diu stare possit,
quia nihil firmi,
nihil solidi habet in quo innitatur,
omnis falsa religio paulatim euanescat necesse est.
Itaque
doceas.
Igitur de illius qui docere uult officio disseremus.
deinde uidebimus ,
quantum iuuat,
si adsit qui doceat,
et quantum nocet,
si absit.
De officio catholici praedicatoris.
Caput XI
Docere in ecclesia episcopi officium est |
et illorum sacerdotum,
qui pręsidis autoritate probati sunt.
Protegit igitur uerbi sui prędicatores Deus,
donec docendi munus impleant,
et cum impleuerint,
occidi permittit,
ut coronet.
Qvid potissime praedicandvm sit.
Caput XII
Prędicandum autem est Euangelium,
danda pie uiuendi pręcepta,
disserendum de beatorum gloria,
quatenus fieri potest,
poena-que damnatorum,
ut peccatores ad poenitentiam excitentur,
iusti ad
Tunc ergo uulgi de tua eruditione opinionibus fidem adhibe,
cum idem senserint et periti.
Qvi praetermittendi et qvi docendi et qvaliter corripiendi.
Caput XIII
Ab illis uero quorum nulla speratur correctio,
qui cum pharaone obduruerunt,
auertenda uerbi diuini prędicatio est.
et negligis?
Plebs tibi commissa famem non panis sed audiendi uerbum Dei patitur,
et tu supprimis uitę pabulum?
nec attendis quod scriptum est:
crudelitatis est.
Altera alterius ope indiget,
ut correptio ipsa et corripientem commendet |
et emendet peccantem.
Vt praedicator ab advlatione procvl sit et praedicandi tempora observet.
Caput XIV
Ab assentatione autem procul abesse peccatorum castigatorem decet.
ut nihil ad gratiam audientium dicat,
sed ad profectum.
optimi-que medici more utatur |
adhibens uulneribus curationem,
non quę
plebem exhortari opus erit |
uel ad sedandas ciuium inter se seditiones odia-que tollenda,
tunc quoque prędicationibus erit insistendum,
ut in radice reprimatur malum ne pullulet |
et in mortem multorum fruticetur.
De praedicantivm meritis.
Caput XV
Quisquis in his quę dicta sunt,
diuinę laudis gratia salutis-que proximorum sese pro uiribus exercuerit,
multa quidem in terra,
sed plurima in cęlo beneficia consequetur.
terra ad cęlum transmigrare contigerit.
Et tunc demum Christus uester rex regum et dominus dominantium erit cum vos aliis pręesse iusserit,
tribunos uel chiliarchas animarum,
quas ei lucrati estis,
constituens.
De praedicantivm beatitvdine.
Caput XVI
Sumite igitur calciamenta in pedibus ad pręparationem Euangelii,
ut cum cęlestia prędicaueritis,
terrena non contingatis.
et de uobis dici queat:
Ait enim Apostolus:
|
et earum institutionibus in uiam dirigi uirtutum.
Audisti quantum expedit habere uitę institutorem |
audi e diuerso, quanti detrimenti sit eo carere.
Qvantvm nocet predicatorem non habere.
Caput XVIII
Malarum uoluptatum illecebris deliniti homines in omne nefas licenter irruent,
si nemo sit,
qui improbe luxuriantes eloquii uiribus coerceat atque moderetur |
et futurorum expectatione a pręsentium cura
quis doceret?
A prophetis,
ab apostolis,
a reliquis Ecclesię sanctę magistris didicimus,
quę nunc docemus.
Ipsorum profecto qui discipulus non fuerit,
non poterit esse utilis pręceptor aliorum.
De corporis manvvmqve labore.
Caput XIX
Quoniam uero prędicandi ac docendi exercitatio ad eruditos tantum pertinet,
simplicibus et indoctis eam dabimus exercitationem,
quę corporis manuum-que labore constat.
Iuuat enim
effluunt,
moderata autem durant.
Neque enim qui tulerit laborem,
sed qui pertulit,
ęternę quietis beatitudinem consequetur.
De ocio invtili et infrvctvoso.
Caput XX
Vt autem et corporalis et spiritalis operis laborem cupidius ardentius-que subeamus,
inertis ocii uitium quam detestabile sit consyderemus.
Arguitur stulticię,
qui
Atque ita qui tua culpa inutilis ocii langorem patiebare,
diuinę gratię curatione saluus euades.
De hvmilitatis virtvte.
Caput XXI
Porro quoniam ad acquirendam diuinę benignitatis gratiam opus est humilitatis uirtute,
tempestiuum uidetur,
ut nunc de ipsa disseramus.
humilitas,
huius merita corrupit mentis elatio.
Non sum sicut cęteri homines, inquit.
et qui se cęteris pręferre non dubitauit,
publicano etiam postponendus iudicatur.
De exaltatione hvmilivm in lege.
Caput XXII
Non solum autem quę poposcerint humiles consequuntur,
sed etiam mirabilium operum gratia donantur,
et post hęc pręmia beatitudinis ęternę cumulatius capiunt.
uirtutum |
et de terra ad cęlum ascendendi uia est humilitas.
Per hanc omnes prorsus ingressi sunt,
qui nunc in supernis sedibus habitant,
facti domestici Dei ciues-que sanctorum.
De exaltatione hvmilivm in evangelio.
Caput XXIII
Ne tamen nouorum exempla omnino pręterisse uidear,
Ioannis Baptistę Petri-que et Pauli apostolorum humilitatem in medium proponam.
de his enim disertius expressum in Scripturis comperio.
prędicatione ueritatis homines caperet.
|
quam ut Domini sui mater sit,
et hoc quidem non uiolata uirginitate sed sanctificata,
ut purius niteat in foecunda |
quam nitebat in sterili.
De hvmilitate Christi.
Caput XXIV
ICXC
Bethleem,
non saltem in domo uulgari sed in iumentorum stabulo,
ubi reclinatus in pręsepio uagiit .
Ab angelis nunciabatur,
a pastoribus quęrebatur,
a magis adorabatur,
et tamen ipse contemptibilis et despectus apparere uolebat.
Adultus non habuit ubi caput reclinet suum.
alienis impensis sustentatus est,
alieno usus hospitio.
Qui cęlum terram-que fecerat |
et quę in eis sunt,
hic die ac nocte in laboribus fuit |
docendo,
sanando,
orando.
miracula operabatur et latere uolebat.
Super asinam sedens intrauit Hierosolymam,
Per hanc humilitatem aditum nobis parabimus in cęlum |
et gaudiis perfrui merebimur sempiternis,
participes facti glorię Domini nostri,
cuius humilitatem in terra fuerimus imitati.
De hvmilitate vitiosa.
Caput XXV
Sciendum tamen esse alias quasdam humilitates,
ex quibus alię quidem nihil ad hanc pertinent de qua locuti sumus,
alię uero ipsam reddunt uitiosam.
Quid enim ad
Nam uirtutem ardentius amplectemur cum nequitię turpitudinem magis plene cognouerimus.
LIBER SEPTIMUS. CHARITATIS.
De Superbię vitio.
Caput I
Quare scriptum est:
uitę meę extollentiam oculorum meorum ne dederis mihi.
hoc est,
ne permittas |
ut me superet superbia |
et me aliquid esse credam,
supra id quod sum.
Qvanta mala pariat svperbia.
Caput II
Scriptum est pręterea:
non esse.
sicut et psalmista ait:
ipsa sibilauit sacrificia |
et minatus est ferro se igni-que cuncta uastaturum,
nisi Iudam et omnes qui ipsum sequebantur sibi traderent.
Occurrit illi Iudas cum trium milium manu tantum |
castra-que eius contriuit |
cecidit Nicanor,
plurimi de suis desyderati sunt |
caput et dextera superbissimi ducis ante portam Hierosolymę urbis suspensa.
ut omnibus pateret |
spes eorum in contrarium uerti qui diuina incessere pręsumunt,
psalmista dicente:
miserere nostri,
quia multum repleti sumus despectione |
multum repleta est anima nostra,
opprobrium abundantibus et despectio superbis.
Qvod svperbi svccvmbant passionibvs | et qvae sint illa per qvae notantvr svperbi.
Caput IV
Passionibus pręterea seruit superbus.
immoderate gaudet,
intemperanter tristatur,
supra modum sperat,
infra modum metuit |
nihil ei temperamento constat rationis,
quoniam in omnibus
et ut utrosque Christo inuisos intelligas,
ipse in Euangelio dixit:
usurpatis?
Cum omne bonum desursum sit,
et omne donum perfectum a Patre luminum descendat in hominibus,
ut quod ille iubeat,
ipsi possint perficere.
Qvod alii dignitate, alii hvmilitate lavdari appetvnt, alii deo qvoqve se avdent comparare.
Caput V
Alii sane per ambitionem magni apparere uolunt |
et sicut Saluator ait:
in senatu interemptus Deus esse desiit,
ita ut ne hominis quidem in eo facies aliqua superesset toto tandem in cineres conuerso.
Talibus imprecatur Ecclesiasticus dicens:
Quid est enim de quo gloriari possit aliquis |
nisi sola animi uirtute?
qui autem gloriatur,
in Domino glorietur.
Qvod sancti qvandoque lapsi sint per svperbiam.
Caput VI
Nihil aliud habemus,
quod non sit cum brutis commune pręter ipsam animi rationem atque sapientiam.
Difficile est tamen nequando in ipsam labamur mentis elationem |
ne-ue
|
siue ad sustentationem uitę opportuna subsidia,
hic Christi discipulus est,
humilitate deiectus,
dignitate pręstans,
non quęrens quę sua sunt,
sed quę aliorum.
De superbia Diaboli | et Superborvm damnatione.
Caput VII
Ille pręterea qui tumide arroganter-que sese gerere non desierit,
hic diaboli discipulus simul et seruus erit.
Qui enim uitiosis libenter copulatur,
licet moribus dissimilis sit,
fauere tamen uitiis eorum uidetur.
et sicut a societate malorum non abhorret,
ita minime mirum erit,
si poenę quoque eorum particeps efficietur.
De svperborvm poena.
Caput VIII
Qualis autem superborum poena futura sit,
pręsentia demonstrant.
Nam si in uita quoque grauissime plectuntur,
haud dubium quin multo acerbiora passuri sint |
post mortem in inferno,
nisi decedentium comes
florens,
uesperi arescens ac defluens |
et omnem penitus amittens decorem?
Nullum terrę regnum perpetuum |
neque diuitię stabiles |
neque honor firmus.
Cuncta caduca,
fragilia,
uaria atque mutabilia.
in quibus hominum superbia dum caput attollere nititur,
dum se stare putat,
corruit.
ei qui omnibus pręsidet parebit.
Quam rem ut impensius pręstet,
nunc de ipsa obedientię uirtute Spiritu Sancto fauente aggrediemur .
De obedientia deo praestanda.
Caput IX
Primum omnium Deo obediendum est,
deinde aliis propter Deum.
Nemini autem in eo gerendus est mos,
in quo offenditur Deus.
Omnia
obediunt conferenda sunt,
obedire nolentes mereri non poterunt.
Qualia uero et quanta sint obedientium bona docebo,
si prius quibus post Deum obediendum sit uiderimus.
Qvorvm imperio parendvm sit.
Caput X
Omnibus illis qui nobis iure pręsunt,
obedire nos oportet,
dummodo id iubeant,
quod diuinę non aduersatur iussioni |
neque eorum qui pręsidibus pręsunt imperio;
ut semper maioribus
sed obseruatio mandatorum .
Et apostolus Iacobus:
dicta sunt,
te compotem fore spera:
securitatis,
pacis |
iustitię,
longęuitatis,
uictorię,
regni,
exauditionis,
cum Christo amoris,
in Deo beatitudinis.
De inobedientię poena.
Caput XII
Et cum tot bona obedientium sint,
haud dubium,
quin totidem mala eorum,
qui obedire contemnunt,
habeantur.
Ex his aliqua nunc breuiter perstringenda sunt,
quo
peccabit.
Cui a Domino est dictum:
a Domino est dictum:
in humilitate |
Deo ante omnia obediendo,
deinde hominibus illis,
quorum iussa exequentes Domino seruimus.
Illorum uoluntatem nostrę uoluntati semper pręferamus.
De patientia Calumnię.
Caput XIII
Profecto si humiles,
si obedientes fuerimus,
erimus etiam in omnibus patientes.
Nihil erit quod illius turbare mentem poterit,
qui se totum diuinę subdiderit uoluntati.
ut per eos boni exerceantur |
et ad perfectionem uitę perueniant |
odia hominum non uindicando sed sustinendo.
De patientia ingratitvdinis, percvssionis | et bonorvm ablationis.
Caput XV
Sed ab illis inquies,
quibus imprimis obsecutus sum,
in quos beneficia plurima contuli patior iniuriam,
et quos mihi semper amicissimos fore sperabam,
eorum odia sustineo |
magis-que me angit ipsorum
Crede igitur Prophetę dicenti:
igne nos examinasti,
sicut examinatur argentum.
Et quoniam aduersitatum patientiam sequitur consolatio:
Transiuimus inquiunt per ignem et aquam,
et eduxisti nos in refrigerium.
Quantum prosint res adversę.
Caput XVII
Prosunt igitur non obsunt aduersa,
si ęquo animo perferantur.
Si enim assuesces ferre difficilia,
quę facilia sunt feres leuius.
confessores fuerat persecutus.
Quod si tantum prodesse queunt aduersa,
nonne fallitur,
qui illa in malis ponenda arbitratur?
De patientia Iob. et qvare bonis accidant mala.
Caput XVIII
Vt autem omnium pręsentium tempestatum magnitudinem superes,
quanta passus fuerit uir Deo charissimus Iob |
et quam ad omnem erumnarum impetum immobilis permanserit,
semper tibi occurrat.
et si multo
Sed in aduersis si non melior,
certe tutior efficitur.
Semper enim ad delinquendum magis prouocant,
quę secundo flatu feruntur.
De patientia martyrii.
Caput XIX
Porro ad confirmandam patientię uirtutem |
pręter ea quę hactenus dicta sunt,
martyrum Christi uictorias atque triumphos contemplari operęprecium erit.
Eculei,
gaudium inquit existimate fratres mei,
cum in tentationes uarias incideritis,
scientes quod probatio fidei uestrę patientiam operatur
|
patientia autem opus perfectum habeat,
ut sitis perfecti et integri et in nullo deficientes.
Ipse etiam apostolorum caput Petrus:
gloriantur in pressuris huius mundi omnes sancti,
et nos dolebimus?
Doleat qui diffidit,
gaudeat autem et glorietur,
qui spem suam in Deo collocauit.
De exhortationibus ad patientiam martyrii.
Caput XX
Quod si milites suos rex ipse cęlestis non in delicias et uoluptates huius seculi,
sed in conflictum et certamen sęuientium persecutionum destinabat,
ut uincentibus inęstimabilis boni donatiuum
neque solum Paulus,
qui plus omnibus laborauit,
certum ac deliberatum id habuit,
sed plane omnes illi,
qui supplicia necem-que pati maluerunt |
quam fallacibus diis libamenta offerre.
Verba sanctorvm martyrvm ad tyrannvm in ipsos saevientem.
Caput XXI
Quid enim aliud dum torquerentur,
tacendo ad infidelem tyrannum dicere uidebantur |
nisi
Vre,
tunde,
diuelle,
lania,
idola tua non adorabimus.
Quoties igitur
occidi uoluit |
et in illo inclyto glorioso-que martyrum coetu receptus exultabis |
tu-que
Cuius igitur prouidentia cuncta contingunt,
illi de cunctis gratię agantur,
ut per hoc probetur |
nos et patientes esse in aduersis |
et in prosperis non ingratos.
De impatientiae vitio erga devm.
Caput XXIV
Et quoniam uirtus optabilior atque amabilior sit uitii comparatione,
restat ut euoluamus impatientię mala.
Christum puerum a magis adoratum,
omnes Bethlemi infantulos qui bimatum non excesserant,
interimi iussit,
ipsum simul perdere uolens,
quem qui ex illis esset ignorabat.
Immo quod deterius est,
seipsum ęterna poena dignum efficit,
dum alterum odio atque maleuolentia persequi non desistit .
De impatientiae vitio erga proximvm.
Caput XXV
Persequamur igitur nunc in proximos impatientiam |
ostendamus-que quanto ipsa suo autori detrimento sit.
Hęc est quę nos facit iracundos,
ita ut
|
usque ad abyssum inferni deuehat |
et poenis illis,
quarum nullus finis est,
irreuocabiliter tradat,
si ei usque ad uitę exitum dominata fuerit.
De ira non vitiosa sed vtili et de ira dei.
Caput XXVI
Est tamen ira quędam rationi parens,
cum uitiis irascimur uel nostris uel alienis.
hoc est,
cum illa corrigi et emendari cupimus.
Hinc sane et in nos
cum indignatur,
sed criminis,
qui punit,
non ut lędat,
sed ut lędendo emendet.
quod quidem opus non inimicicię est,
sed beniuolentię et dilectionis.
De remediis iracvndiae.
Caput XXVII
Non possumus efficere,
quin aliquando plus etiam quam oportet irascamur.
Quando quidem id sanctitate quoque pręditis hominibus interdum contigisse satis constat.
tormenta.
Cogitare quoque quanta pro nobis pertulerit Dominus,
quanta omnes,
qui nunc cum illo sunt sancti,
ut tali Domino digni inuenirentur.
De benedicendi stvdio.
Caput XXVIII
Post hęc optimum erit |
ad seruandam erga omnes humanitatem animi-que mansuetudinem benedicentię linguam assuescere |
ac semper ueluti immane pręcipitium sic
Qui autem linguam suam ad benedicendum assuefecerit,
hic uere Christi seruus habebitur,
illorum in cęlo copulandus consortio,
quorum morem in terra fuerit emulatus.
De maledicendi neqvitia
caput XXIX
Vt autem benedicendi studio diligentius incumbamus,
opportunum uidetur nunc scrutari,
quantum mali maledicis et impurę linguę hominibus propositum sit.
|
quam maledicendo diabolo.
Qui enim obsequetur Deo,
merebitur pręmium,
qui diabolo,
supplicium .
De calvmnia et detractione.
Caput XXX
Ad hęc quoniam omnis offensa,
quam per linguę intemperantiam alicui irrogamus,
maledictum dici potest,
etiam ille qui conuitiatur |
qui-que famam carpit aliorum non minus maledicus est,
quam qui
et lingua eorum gladius acutus.
et alibi:
Id quoque Salomon testatur dicens:
Vnde rursum Salomon ait:
conuerso cum Hieremia gloriari licebit dicente:
colle
Achillę. Dauid noctu ingressus tentorium poterat perimere dormientem, sed
abstinuit. Ob hoc rursum Saul reconciliatus est illi. Qui tandem graui
Palestinorum bello in Gelboe monte oppręssus cum suis periit. Victores caput
eius pręcisum ubique ostentarunt. Arma posuerunt in templo Astaroth, corpus
truncum suspenderunt in muro Bethsan. Habitatores autem Iabes Galad nocte
tulerunt cadauera Saulis et filiorum eius. Ea combusta sepeliere in
Micolam Dauidi restituit. Abnero
quoque suadente Israhel ipsum Dauidem regem recepit. Atque inde Abnerum ab
Dauide amice susceptum Ioab per inuidiam interemit. Iesbosetum etiam filii
Renon dormientem in lecto interficiunt. Caput eius afferunt ad Dauidem
in Hebron, qui eos quidem morte
mulctauit. Caput autem, quod attulerant, sepeliri iussit. Cunctę tribus in
Hebron conuenientes
per inuidiam interemit. Iesbosetum etiam filii
Renon dormientem in lecto interficiunt. Caput eius afferunt ad Dauidem
in Hebron, qui eos quidem morte
mulctauit. Caput autem, quod attulerant, sepeliri iussit. Cunctę tribus in
Hebron conuenientes Dauidem regem salutauerunt. Cum omni igitur
Israhelitarum comitatu uenit Hierosolymam. Iebuseos inde expulit. Arcem Syon
muniuit. Ab Hiramo,
oculis capti sunt. Cęcos duxit in Samariam. Toram
uolebat eos perdere; Heliseus prohibuit fecitque abire illęsos; neque ultra
uenerunt in terram Israhel latrones Syrię. Porro Benadab, rege Syrię,
Samariam obsidente caput asini in ciuitate uenumdabatur LXXX argenteis,
quarta pars cabi stercoris columbini V argenteis.
Mulier quędem coram Ioram aduersus alteram exclamauit, quod, cum inter se
conuenissent, ut filios
egressa coram pręsbiteris
Chabri et Charmi repręhendit factum Ozię atque ipsos orare iubet, ut Deus
Israhel consilii, quod mente agitabat, adiuuet propositum. Deinde ingressa
cubiculi sui oratorium induit se cilicio, cinere sparsit caput, prostrata
clamauit ad Dominum. Peracta oratione Abram uocat, ancillam suam, deponit
cilicium, ungit se odoribus et ornat urbemque egressa adit Olophernem. Ille
forma eius captus benigne susceptam, nequid timeat, hortatur. Ipsa ex
conuiuium, comedens tamen et bibens de his, quę secum portauerat.
Postquam exempta fames epulis mensęque remotę , Olophernes ebrius per
lectum distenditur ac sopitur. Illa sensim accedens arrepto eius gladio amputat
dormienti caput, amputatum tradit ancillę. Eo in peram misso exeunt, quasi ad
orandum, nemine prohibente. Intrant ciuitatem. Ciues re cognita metum in gaudium
uertunt, Deo gratias agunt et eam, quę tantum facinus ausa fuerit, laudibus
amputatum tradit ancillę. Eo in peram misso exeunt, quasi ad
orandum, nemine prohibente. Intrant ciuitatem. Ciues re cognita metum in gaudium
uertunt, Deo gratias agunt et eam, quę tantum facinus ausa fuerit, laudibus
prosequuntur. Caput in muro, ut omnibus spectaculo esset, suspendunt et armis
muniti in hostem turmatim prodeunt. Illi duce amisso conterriti uertuntur in
fugam. Hi persecuti sunt eos cędendo usque ad fines regni. Interim reliqui ciues
descendunt et
deleri Iudeos, qui in regno eius erant, proinde ac pacis quietisque
turbatores. Exiit edictum; metus et moeror Iudeorum animos occupauit.
Mardocheus more suę gentis in re tam tristi scidit uestimenta et sacco
coopertus cinere caput aspersit. Tunc Hester cognita mestitię
afflictionisque causa contempto capitis periculo adiit regem. Omnes enim,
qui non accersiti aulam ingrediebantur, iugulari mos erat pręter illos,
aduersum
Helias autem uenit in Iezrahel. Mox impiissimę Iezabelis, uxoris
Achab, minas fugiens transtulit se ad oppidum Iuda Bersabee. Et dum a Domino
finem uitę petit, somno opprimitur. Ad tactum angeli expergefactus reperit
ad caput panem subcinericium et uas aquę. Refocillatus iterum se quieti
dedit, sed rursum excitatus cum comedisset et bibisset, in fortitudine cibi
huius ambulauit XL diebus et XL noctibus usque ad montem Dei Oreb mansitque
in
milibus peditum et LXX milibus equitum in
Iudeam. Profecti applicuerunt Amaum. Iudas cum suis uenit in Masphat. Qui
aduersus tantam hostium multitudinem Dei auxilium implorantes ieiunauerunt
operti ciliciis et aspersi cinere caput et moerentium more uestibus circa se
dissutis ac dilaceratis. Expanderunt libros Legis, ornamenta sacerdotalia,
primitias decimasque attulerunt sollicitarunt nazareos, ut pręcibus ad Deum
fundendis insisterent. Pręterea
suam Alexandro ablatam
tradidit Demetrio et ingressus Antiochiam geminum diadema sibi imposuit,
Aegypti atque Asię. Alexander erat in Cilicia, metuens autem Ptolomeum abiit
in Arabiam. Zabdiel Arabs eum interemit, interempti caput mittit Ptolomeo.
Mortuo Ptolomeo regnat Demetrius. Ionathas oppugnare coepit arcem Syon. Eam
tunc tenebant Macedones et transfugę Iudei. A Demetrio desistere iussus
illum cum muneribus Ptolomaide adiit. His acceptis
fuere in sustinendis pro lege Dei poenis
quam illi Mathatię filii bello strenui duces in pręlio cum hostibus
commitendo. Septem erant et, cum suillam edere cogi nequiuissent, iussit
rex primogenito linguam amputari, cute caput denudari, manus pedesque
pręcidi et sic truncum corpus in sartagine torreri, reliquos quoque in
proposito persistentes eodem confici supplicio. Aderat mater spectatrix
morientium tam
partim vires ac rabiem truculentissimae gentis tuos Germanos edocere: partim ostendere necessariam esse contra Thurcas expeditionem. Qui alioquin omnia deuastabunt / nisi Germanorum virtute reprimantur. Hanc itaque orationem tuae Maiestati legendam venerabundus offero / Te Christianorum principum caput / ac certissimum terrarum numen atque tutelam Caesar obsecrans obtestansque / vt ruenti fidei Catholicae mature consulas / Te omnes sequentur Principes: tu vel sola tua florentissima Germania et oppressos liberaturus es Christianos / et omnem imminentis calamitatis metum dissipaturus. Hac via
Vandali / Vandali europam deuastantes. Ostrogoti / Ostrogotti Visigoti Visigotti Thraciam Macedoniam / Graeciam / Epirum / Illyridem / germaniam / Gallias / Hispanias / Italiam / ipsam quoque Romam caput orbis / dominam terrarum / triumphatricem gentium sub ipso Christianorum principum conspectu deformauerunt. Sic paulo post ex rigenti
perpetuis niuibus angulo Sclauini veluti nimbo effusi Sclauini ex Scythia effusi. a nemine repelli potuerunt / quin
in ostio Danubii. De Tauricis populis nihil exigunt praeter vectigalia Taurici Thurcarum vectigales in Theodosia ciuitate / Theodosia quae et Capha. quam
vi coeperunt. Persas destitere persequi sublato e viuis nepote / cuius caput saeuissimus omnium Thurca / quos terra sustinet / appetebat. Odium Thurcarum in Persas lenitum. Siue propterea nostris ceruicibus tam grauiter insultat / quo. s. facilius orbe terrarum potiatur. Nam inter omnes populos / excoeptis Scythis / europaei
deuoluti? O miseram temporum conditionem: O ruiturum saeculum: vbi est illa sanctitas / qua superioribus annis omnia laeta proueniebant? Quod venenum se immiscuit inter Christianos? a quibus furiis haec labes immissa est per luxum et libidinem pereundi perdendique omnia? Vnde haec orta est ambitio caput omnium malorum? Ambitio caput omnium malorum. quae lues non solum in priuatos homines longius euagatur: sed eos quidem / quibus generis humani cura commissa est / in quorum manibus nostra salus continetur / ita infecit / vt diuini humanique iuris obliti nostro
saeculum: vbi est illa sanctitas / qua superioribus annis omnia laeta proueniebant? Quod venenum se immiscuit inter Christianos? a quibus furiis haec labes immissa est per luxum et libidinem pereundi perdendique omnia? Vnde haec orta est ambitio caput omnium malorum? Ambitio caput omnium malorum. quae lues non solum in priuatos homines longius euagatur: sed eos quidem / quibus generis humani cura commissa est / in quorum manibus nostra salus continetur / ita infecit / vt diuini humanique iuris obliti nostro sanguine nostris membris inter se digladientur /
/ tum igne vltus est: si Hebraeos electum sibi populum / Hebraei castigati a deo.
apud quem Christus natus est / castigari uoluit? si impotenti Pharaonis imperio diu pressit: Hebraei Pharaoni seruientes. si Hierosolymam caput Iudaeae poene solo per Romanos aequauit / Hierosolyma diruitur. atque Hebraeos transgressos fines iusticiae vagos per orbem afflixit / Hebraei hodie quoque affligunt ac in hanc vsque diem affligit: si tot amplissima regna
Thebae aegyptiae. et Babylonem Babylon. Semiramidis opus, ac septem mundi
miracula taceamus? Vbi est inquam illa Roma
Roma. caput et lumen orbis? Vbi templum illud magnificentissimum Hierosolymis:
Hierosolymae. quod aethernum debuit
esse, siquidem sibi deus aedificari iusserat? Omnia certe, aut corruerunt funditus, aut
sic immutata
feruentia culmina Tauri /
et
ipse absconditur eis. Neque enim faciem illius glorificatam uidere merentur, qui
ad poenitentiam conuerti negligunt. Fugit ille de templo cordis eorum, quia uulpes foueas
habent et uolucres cęli nidos, Filius autem hominis non habet in obstinatis, ubi caput
reclinet suum. Poterat quippe Dominus Iudeos sibi tam infensos repente perdere, sed maluit
latere, ut nobis documento esset ne tunc quidem, cum possumus, in aduersantium furorem
uindicare uelle, sed potius ab eis recedere, et pati magis iniuriam quam inferre.
accepit libram unguenti nardi pistici, preciosi, et unxit pedes Iesu, et extersit pedes eius
capillis suis, et domus impleta est ex odore unguenti. Idem dicere uidentur Mattheus
et Marcus, Ioannes aliud. Hic enim ait: pedes unguento perfusos, illi:
caput; hic: ante sex dies Paschę, illi: ante biduum;
hic: in domo Marię et Marthę, illi: in domo Symonis leprosi.
Quas ob res non parua inter Euangeliorum interpretes dissensio est. Origenes sensit operis
huius
interpretes dissensio est. Origenes sensit operis
huius tres mulieres fuisse autrices: unam, de qua scripserunt Mattheus et Marcus, alteram, de
qua Lucas, aliam, de qua Ioannes. Hieronymus quoque aliam fuisse censet, quę iuxta Mattheum et
Marcum unguento perfudit Domini caput, aliam, quę iuxta Ioannem unxit pedes et capillis
extersit. Ambrosius posse *add.
fieri asserit, ut eadem sit, quę et ante dies sex Paschę in domo Marię et Marthę
pedes unxerit et postea in domo Symonis leprosi ante biduum Paschę perfuderit
caput, aliam, quę iuxta Ioannem unxit pedes et capillis
extersit. Ambrosius posse *add.
fieri asserit, ut eadem sit, quę et ante dies sex Paschę in domo Marię et Marthę
pedes unxerit et postea in domo Symonis leprosi ante biduum Paschę perfuderit caput.
Chrysostomus uero eandem mulierin esse putat apud Mattheum, Marcum et Lucam, aliam autem apud
Ioannem, hoc est Lazari et Marthę sororem Mariam. Porro Gregorius pontifex eandem arbitratur
fuisse, quam Lucas peccatricem, Ioannes Mariam nominat, et hanc quidem bis hoc
leprosi, alterum, quod Mattheus et Marcus aiunt domi Symonis
leprosi. Vnde duos Symones fuisse putat, apud quos conuiuatus est Dominus. Matthei autem et
Marci narrationi ipsam Ioannis copulat, ut prius, sicut hic dixit, integro alabastro pedes
unxerit, deinde fracto perfuderit et caput. Sed hoc plane fieri non potuit, ut eadem hora
utrunque factum sit, si ante dies sex Paschę et in domo Marię et Marthę pedes peruncti sunt et
in domo Symonis caput perfusum, cum post biduum Pascha celebranda esset. Mihi tamen uidetur
ista quoque exponi posse, ut dicamus
ipsam Ioannis copulat, ut prius, sicut hic dixit, integro alabastro pedes
unxerit, deinde fracto perfuderit et caput. Sed hoc plane fieri non potuit, ut eadem hora
utrunque factum sit, si ante dies sex Paschę et in domo Marię et Marthę pedes peruncti sunt et
in domo Symonis caput perfusum, cum post biduum Pascha celebranda esset. Mihi tamen uidetur
ista quoque exponi posse, ut dicamus unam Mariam diuersis locis et temporibus officio isto
erga Christum uiuentem non bis, sed ter fuisse functam: semel, quod Lucas memorat, quando
dimissa sunt ei peccata
agnosceret, tunc lachrymis lauit pedes Domini et capillis
extersit et unguento perunxit et ore est exosculata. Deinde impetrata uenia ueluti referendę
gratię loco unxisse tantum pedes dicitur et capillis tersisse; ex hac uero consuetudine iam
confidentior facta etiam caput eius perfudisse. Et sane oportuit eam a pedibus ad caput
peruenire, quę prioris uitę calcata nequitia ad perfectorum fastigium sese
errigebat. Vnguentum igitur preciosum, quod sibi ad luxum pręparauerat, ad Domini sui cultum
conuertit. Exinde non tam
et capillis
extersit et unguento perunxit et ore est exosculata. Deinde impetrata uenia ueluti referendę
gratię loco unxisse tantum pedes dicitur et capillis tersisse; ex hac uero consuetudine iam
confidentior facta etiam caput eius perfudisse. Et sane oportuit eam a pedibus ad caput
peruenire, quę prioris uitę calcata nequitia ad perfectorum fastigium sese
errigebat. Vnguentum igitur preciosum, quod sibi ad luxum pręparauerat, ad Domini sui cultum
conuertit. Exinde non tam unguenta redolere, sed, quod multo suauius est, sanctitatem
humilitatem admiratus non sinit sibi ablui pedes. Cum uero subsequenter
audisset: Nisi lauero te, non habebis partem mecum, usque adeo separari a
consortio Domini sui expauit, ut statim mutato proposito responderet: Domine, non tantum
pedes, sed et manus et caput. Quasi diceret: Totum me laua a planta pedis usque ad
uerticem capitis; tantum ne me a te separes. Dicit ei Iesus: Qui lotus est, non indiget,
nisi ut pedes lauet, sed est mundus totus. Qui enim Christi baptismo lotus est, totus
mundus est. Confirmatione
Ecce
adduco (uobis) **add. eum foras, ut cognoscatis, quia nullam inuenio in eo causam.
Exiuit ergo Iesus portans spineam coronam et purpureum uestimentum. Et dicit eis: Ecce
homo! Intuetur ergo Iudeorum belluina feritas illius, quem accusabat, caput spinis
cruentatum, reliquum corpus flagellis discissum, cernit probris contumeliisque oneratum,
necdum satiatur. Cum uidissent (eum) ***add. — inquit — pontifices et ministri,
clamabant: Crucifige, crucifige eum! Sanguinem sitiunt
suppliciis, exhulcerantur
pręcordia*** tuorum horrore uulnerum, mortalis opprimit oculos caligo, dum te in patibulo
pendentem aspiciunt. Nihil in me est tristi anxietate uacuum, quod in tuo corpore nihil uideo
a uerbere, nihil a uulnere, nihil a dolore alienum. Tuum lepidissimum caput spinis est
expunctum, facies lucidior sole sputis deturpata colaphisque contusa, scapulę delicatissimę
duris concisę flagellis, *corr. ex pretermittatur
**corr. ex consummeris
***corr. ex
O scelus
immane, facinus omni feritate atrocius! At tu, fidelis anima, iam contemplare Dominum tuum in
patibulo pendentem, pro te supplicia, pro te mortem sua sponte patientem, et cogita, quid
unquam tanta ac tali Saluatoris tui erga te charitate dignum fecisti. Ille caput suum spinarum
aculeis subiecit, tu rigida ceruice elatisque superciliis proximum tuum, quem sicut teipsum
diligere iussus fueras, quandoque despexisti. Ille in suo dorso flagella pertulit, tu tuum
spiritali labori subtractum mollibusque indutum in deliciis foues. Ille
Ad tantam sublata dignitatem non se
insolenter extulit, sed potius humilitate deiecit seque ancillam Domini dixit, quę Domini
futura erat mater. Eua pręuaricando omnes perdidit. Maria Dei nuncio obediendo omnes saluauit.
Illam decepit malignus serpens, hęc serpentis contriuit caput, ut impleretur, quod olim
prędictum eidem serpenti fuerat: Tu insidiaberis calcaneo eius, et ipsa conteret caput
tuum. Sic Vasthi regina regis contemnens imperium repudiatur, et Hester in omnibus
obsequentissima eligitur. Maria igitur nostra est Hester, per
Domini
futura erat mater. Eua pręuaricando omnes perdidit. Maria Dei nuncio obediendo omnes saluauit.
Illam decepit malignus serpens, hęc serpentis contriuit caput, ut impleretur, quod olim
prędictum eidem serpenti fuerat: Tu insidiaberis calcaneo eius, et ipsa conteret caput
tuum. Sic Vasthi regina regis contemnens imperium repudiatur, et Hester in omnibus
obsequentissima eligitur. Maria igitur nostra est Hester, per quam impius Aman periit, nostra
Iahel, quę inimicum Israheli Sysaram interfecit, nostra Iudit, quę, Olophernem populo
pręterea pauperem, apostolos pauperes Scriptura recens indicat, antiqua prędicit.
Qui non credit, is profecto utriusque autorem Deum offendit. Ipse Saluator de se in Euangelio
loquens ait: Vulpes foueas habent, et uolucres cęli nidos. Filius autem hominis non
habet, ubi caput suum reclinet. Non habuit, unde didragmam pro se et discipulo
solueret nisi mirabiliter in ore piscis inuentam. In aliena domo hospitabatur, in aliena
manducauit Pascha, quia propriam non habuit. Et cuius omnia sunt, nudus in cruce pependit.
Quin etiam diuitias
obsistere totis uiribus, ne Christus pro Deo
coleretur. Hoc futurum** iam in psalmis prędictum fuerat *corr. ex.
morticinia
** corr. ex. fnturum
d icente ad Deum Propheta: Qui oderunt te, extulerunt caput. Super
populum tuum malignauerunt consilium, et cogitauerunt aduersus sanctos tuos. Dixerunt:
Venite, et disperdamus eos de gente, et non memoretur Israhel ultra; hoc est
Christianus, uidens Deum, obliuione deleatur. Sed nequaquam efficere potuerunt,
pro loco et
tempore satis sit. Ad illa, quę sequuntur explicanda descendamus.
Dum Iesus Bethanię in domo Symonis leprosi recumberet, accessit mulier, quam Ioannes Mariam
nominat, ferens in alabastro unguentum nardi spicati preciosi et, ut alii aiunt, effudit super
caput eius, ut
Iudas
Ioannes, unxit eo pedes eius et capillis suis extersit. Iudas autem, qui erat eum
tradituras, auaritię stimulo agitatus inuidit unguentique impensam ęgerrime tulit, perinde ac
de suo factam. Oeconomus enim
ueniam meruit peccatorum; iterum, quod Ioannes narrat de Maria, in
domo Marthę, ubi erat Lazarus ex conuiuis, quem de monumento suscitauerat Dominus; tertio
quidem Matheus et Marcus testantur, in domo Symonis leprosi, quando mulier, ut supra diximus,
non pedes unxisse, sed super caput recumbentis Domini unguentum effudisse uisa fuit.
Iudas
Iudę autem Scariothis nefandum sacrilegium atque perfidiam Dominum suum prodentis
Zipheos portendisse non inepte sentient, qui legerint *corr. ex
***corr. ex consumationem
****corr. ex snp
*****corr. ex uiam
ruminabant, et recesserunt a me. Ac ne illis, qui tanti erroris causa et
caput fuerint, impune sit, subiungit: Cadent in gladio principes eorum. Gladius
iste non corpus interimit, sed quod multo acrius est, animam condemnat. Hic est enim, quem
Ioannes in Apocalypsi uidit procedentem de ore Dei. Porro idem propheta de iis, qui fide
eos *add.
**corr. ex donum
iudicent et condemnent, qui Dei Filium despexerunt. In Esaia quoque locutus est
Dominus: Brachia mea populos iudicabunt, id est apostoli, qui primaria membra
Ecclesię sunt, cuius caput Christus est.
Deinde ad Petrum loquens: Symon — inquit — ecce Sathanas expetiuit uos,
ut cribraret sicut triticum. Ego autem rogaui pro te, ut non deficiat fides tua, et tu
aliquando conuersus confirma fratres tuos. Quibus uerbis
illis, ut
crucifigatur.
Tunc in prętorium***** perductum purpura induunt, et spinis coronant, et genu flexo — ut
Mattheus ait — ante eum illudunt ei dicentes: Aue, rex
Iudeorum: expuentesque in eum acceperunt arundinem et percutiebant caput eius.
Innocens ergo Dominus peruerso damnatur iudicio, quod futurum uidens Esaias propheta ait:
Iustus perit, et non est, qui cogitet in corde suo. Idem futura quasi pręsentia
cernens interrogat: Quare rubrum est indumentum tuum,
aries inter uepres cornibus herens et in holocaustum pro Isaac oblatus. Isaac enim
diuinitatem Christi designabat, quę mori non poterat, aries humanitatem, quę passibilis ad
mortem uenit, ut nos uitam haberemus mortis expertem. Arundine autem sanctissimum et angelis
uenerabile caput percutiunt, ut Micheę impleant uaticinium dicentis: In uirga percutient
maxillam iudicis Israhel.
Postquam ludibriis contumeliisque omnia sustinentem affecissent, educunt foras et — ut
Ioannes testatur — exiuit Iesus baiulans sibi
aspectus eius, et forma eius inter filios hominum.
Ipse et Dominus despectum se et pro nihilo habitum confitetur in psalmis dicens:
Ego uermis sum, et non homo, opprobrium hominum et abiectio plebis. Omnes uidentes me
deriserunt me; locuti sunt labiis et mouerunt caput. Hoc est illud profecto, quod
Mattheus ait: Prętereuntes autem blasfemabant eum mouentes capita sua et dicentes: Vah,
qui destruis templum Dei et in triduo illud reędificas. De his in psalmo queritur**
dicens: Subsannauerunt me subsannatione,
aut mutes uel deleas. Et hoc impletum credimus, quando Iudeis reclamantibus
respondit Pilatus: Quod scripsi, scripsi. Mihi uidetur tituli huius typus fuisse
lamina aurea, quę super tyaram summi sacerdotis posita fronti imminebat. Sic enim et titulus
iste supra caput Iesu affixus fuit, ut hunc eum sacerdotem esse indicaret, cui dictum est:
Tu es sacerdos in ęternum.
Dicitur autem Iesus Nazarenus, id est consecratus siue
sanctus. De quo in psalmis Deus Pater: Super
et ille alius discipulus pręcucurrit* citius Petro, et uenit primus ad monumentum. Et
cum se inclinasset, uidit posita linteamina, non tamen introiuit. Venit ergo Symon Petrus
sequens eum, et introiuit in monumentum, et uidit linteamina posita, et sudarium, quod fuerat
super caput eius, non cum linteaminibus positum, sed separatim inuolutum in unum locum. Tunc
ergo introiuit et ille discipulus, qui uenerat
primus ad monumentum, et uidit, et credidit. Quid uidit aut quid credidit, nisi
quod mulier uiderat et crediderat? Vacuum
saluus erit. Nec obliuiscantur, quid in Apocalypsi promittat Dominus: Esto
fidelis — inquit — usque ad mortem, et dabo tibi coronam uitę.
Sequitur in Euangelio: Viderunt linteamina posita, et sudarium, quod fuerat super
caput eius, non cum linteaminibus positum, sed separatim inuolutum in unum locum.
Dicat quisque, quod sibi uisum fuerit, ego quidem sic sentio tam curiosam narrationem mysterio
non carere. Quid enim sibi uult alibi linteamina posita, alibi sudarium, quando quidem ad
fidem
et ea cuncta de Deo, de Dei Filio, de Spiritu Sancto sentire, quę ab Ecclesia
recepta esse nouerimus, nihilque omnino de his dubitare, quin immo, his delectari, hęc
quotidie cogitare, de his ratiocinari, de his scribere, altiora autem his non scrutari.
Sudarium enim, quod supra caput fuerat, ab his linteaminibus separatum est, nec separatum
tantum, uerum etiam inuolutum. Iudicia Dei abyssus multa, inuestigabiles uię
eius. Quis est, qui possit omnium operum Dei causas rationesque inuenire? Ezechiel in
sua uisione traducitur per aquam
a Iudeis exemptum et alicubi per contemptum proiectum, et non
minus dolebat mortuo illatam iniuriam quam in cruce pendenti poenam. Dum ergo
fleret — inquit — inclinauit se et prospexit in monumentum. Et uidit duos angelos
in albis sedentes, unum ad caput, et unum ad pedes, ubi positum erat corpus Iesu.
Inclinare illam et in monumento prospicere faciebat Domini sui desyderium, ut, cuius corpus
inuenire non poterat, saltem locum, in quo iacuerat, uideret. Pars enim consolationis est
absentis amici siue locum, in quo
cernere et contrectare. Tali affectu Magdalene* uehementer sollicitata prospexit in
monumentum, ut et locum uideret, in quo Dominus iacuerat et, siqua iacentis uestigia ibi
relicta essent, disceret. Vidit — inquit — duos angelos in albis sedentes,
unum ad caput, et unum ad
pedes, ubi
positum erat corpus Iesu. Nihil ista ut alię mulieres ad angelorum uisionem
expauit. Eum enim, quem amabat, quęrendi cupiditate affecta nihil aliud attendere poterat,
nihil curare. Duos tantum uidit, sed si
Et uidetur illos in ea significatione apparuisse, ut ipsum, qui ibi positus fuerat, in
se figurarent. Quia uidelicet unus Christus unigenitus Dei Filius erat, unus angelus primo
uisus est, deinde duo, quia idem Deus et homo. Deum esse monstrabat, qui ad caput consederat,
hominem, qui ad pedes.
Dicunt ei: Mulier, quid ploras? Consolari illam cupiunt angeli, sed ipsa non
admittit consolationem, donec *corr. ex Magdalena
suum non uiderit Saluatorem. Quid
Et incipiens a Moyse et omnibus prophetis interpretabatur illis
in omnibus Scripturis, quę de ipso erant. Christus ergo in Moyse, in omnibus prophetis
et Scripturis prędictus, in Euangelio inuentus et adoratus, tantummodo in cordibus infidelium
non habet, ubi caput suum reclinet. Aperit autem Dominus Scripturas non ignauis, non ocio
deditis, sed discendi cupidis, ut, cum didicerint et crediderint, in illis sibi habitaculum
paret, dicente Ioanne apostolo: Quisquis confessus fuerit, quoniam Iesus est Filius Dei,
Deus in eo manet,
audacię, ne persecutores timerent,
miraculorum, quibus ea, quę docent, uera esse testarentur, prophetię, ut futura quasi
pręsentia cernerent et, cum res exigeret, prędicerent, baptismi denique sacri, quo illi, qui
conuersi catethizatique essent, Ecclesię, cuius caput est Christus, membra fierent. Primum
ergo insufflauit ad peccatorum remissionem propter eos, qui iam *corr. ex
uestre
c rediderant. Deinde misit, propter illos, qui credituri erant.
Et quoniam Spiritum a Patre promissum
inquit — omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus
sancti. Hoc alios docete, quod a me didicistis. Instruentes autem de omnibus, quę
credere oportet, ut salui fiant, baptismi gratia purificate, ut Ecclesię membra facti mihi,
qui caput eius sum, coniungantur, et sicut ego et Pater unum sumus, ita et ipsi mecum unum
sint. Docete omnes gentes — inquit — ut se non modo ad saluandos Iudeos uenisse
significaret, uerum etiam ad omnes gentium nationes. Alioquin, qua ratione diceretur
Agnus
ut Apostolus ait —
et constituens ad dexteram suam in cęlestibus super omnem principatum et potestatem et
uirtutem et dominationem et omne nomen, quod nominatur, non solum in hoc seculo, sed etiam in
futuro. Et omnia subiecit sub pedibus eius, et ipsum dedit caput super omnem Ecclesiam, quę
est corpus ipsius, et plenitudo eius, qui omnia in omnibus adimpletur.
Hoc quidem, ut sedeat ad dexteram Patris, tunc factum fuisse credimus, cum in cęlum
ascendit. Quod autem omnia ei subiecta sint, hoc in fine seculi
eius. Ac ne forte, quis hoc locutus fuerit, dubites, subdit: Dominus dixit ad
me: Filius meus es tu; ego hodie genui te. Filius ergo secundum formam, quam
assumpsit, factus est super Ecclesiam Dei. Ipsa enim est Syon et mons sanctus, et corpus
illud, cuius caput est Christus.
*corr. ex trono
Vnde et in alio loco ad eum dicitur: Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere
incede et regna propter ueritatem et mansuetudinem et iustitiam. Fuit etenim uerax in
ratus nauim Venetam
conscendit, ubi ei uincula extemplo indita nauesque sublatis anchoris altum
petiere. Tyrannus animaduertens se non modo dominatione, sed et libertate
priuatum, accusata Venetorum fraude ac generi parricidio puppi caput illisit.
Itaque interiit amissi imperii magis quam Christiani officii memor.
Hic exitus fuit Demiani Iudae, cuius imperium si ciues pati potuissent,
praeterquam quod externam seruitutem minime
communem inimicum et foeda libidine pollutum
pollicentur. Tandem spe pecuniae illecto persuadent uti a parente ad Turcas
desciscat patremque Turcarum incursionibus uexet. Ad haec, ne belli quidem
iure seruato, licitati sunt hostis caput, pecunia percussori promissa.
Nec ex altera parte Stephanus destitit externis auxiliis Rhacusanos
oppugnare. Pactus est enim cum Venetis ut expugnata Venetorum ope urbe
Rhacusa praeda rerum
illuc ueluti puluerem
miseros agitabit. De procella ista et Hieremias
testatus est, ubi ait: Ecce turbo Dominicę
indignationis egredietur et tempestas erumpens super caput impiorum
ueniet . His astipulatur Apocalypsis de
peccatore dicens: Cruciabitur in igne et sulphure, et fumus, inquit,
tormentorum eorum ascendet in secula
habitum ursini capitis animal, cui caetera membra leonis essent?
Abhorret enim natura ab inepta ac deformi eiusdem corporis diuersitate.
Porro certum est id regem in regno esse, quod caput in corpore. Cur igitur Hungaris
externum regem imponemus, lingua, moribus, institutis a nobis differentem,
et quem,
quum usus postulauerit, non nisi adhibito interprete alloqui poterimus? An non sine
dedecore nostro,
ueste induitur, sceptroque aureo accepto in sede regia collocatur. Ad eum
Strigoniensium pontifex et ipse sacerdotali ueste indutus moxque rem diuinam incoepturus accedit diadema ferens. Atque postea quam rex iurauerit se iuste ac secundum leges
Hungarorum regnum gubernaturum, eius caput inter sacrificandum diademate circundat. Deinde iam sacrificio peracto singuli procerum suo ordine iusiurandum praestant,
promittuntque regiam se potestatem legitime conseruaturos.
Sed forte quispiam querit, cur hic mos omni ex parte in rege Vuladislauo creando
haud
regionibus mercede conducendos, principes Alemaniae ad
auxilia mittenda hortatur. Ad solicitandas Austriae urbeis, ut in fidem Ostricii imperii
redirent, clam quosdam summittit, cum immunitate defectionis quoque ad Hungaros
impunitatem ciuitatibus, Viannae maxime, quae regionis caput est, polliceri iubet.
Desciuerat autem haec urbs ad Matthiam Chugniadem Coruinum, clarissimum
omnium post Attilam Hungarorum regum (si necessaria, fame urgente, deditio
defectio dicenda sit) cum obsidionis impatientia, tum odio
elati spiritus
homines, in animum inducere non poterant Maximilianum Albam Regiam exercitum
admouere ausurum.
Nocte igitur insequenti duces Hungari, desperata urbis tutella, cum quingentis leuis
armaturae equitibus, quam quidem solam manum habebant, profugiunt, Budamque,
caput regni, petunt, rati ea urbe seque conseruatis caetera facile aut recuperatum iri, aut
defendi posse, quandoquidem in his duobus uiris ea tempestate spes et fortunae regni
sitae erant. Alemanus Albensibus fuga ducum perculsis (sunt enim omnes opifices ac
mercatores) absque ulla
accusauit, quod Alba Regia capta
Budam, inopinata hostium uictoria perculsam, exercitum protinus non duxisset, regnumque pene e manibus emisisset, cursu rerum prospero importuna mora corrupto,
ratus id quod nunquam, opinor, euenisset, expugnata uidelicet Buda, quae caput regni
est, totam etiam Hungariam subiectum iri, propterea quod regni Hungarici uires non in
urbibus castellisque, caeterisue id genus ędificiis consistunt, uerum in exercitu, qui quidem ex nobilitate constat, sitae sunt. Nobilitas uero urbes, quae sane in Hungaria, ut diximus,
corio insuper iniecto, ita muniunt, ut pene ferro
impenetrabiles reddant.
Circumactis itaque equis consultoque lanceis proiectis gladios stringunt. Rhassianus
prior in ictum consurgens Turcaico ense uulnere caesim illato caput Tathari collumque
pectore tenus diuidit, atque ex equo desiliens humi iacentem armis spoliat. Non tulit
hoc quidam ex Tatharis nobilis eques. Itaque ducis sui simul casu, simul ignominia permotus Rhassianum reuocat ad certamen, equumque calcaribus
Venetam conscendit. Ibi ei uincula extemplo
indita, nauesque sublatis anchoris altum petiere. Tyrannus animaduertens se
non modo dominatione, sed et libertate priuatum, accusata Venetorum fraude
ac generi parricidio puppi caput illisit. Itaque interiit amissi imperii
magis quam Christiani officii memor.
Sublato tyranno de medio, bonisque eius in publicum redactis, Rhacusani
praetorem a Venetis ex pacto missum in urbem accępere, qui quidem
consilio et regem
Turcarum sibi ualde obnoxium futurum, et apud reliquos Christianos id splendori fore.
Bazethes primo Rhodios, ut precium pro nece Gemii mallent accipere quam eum uiuum
custodire, tentauit, ratus, ut erat, eius morte regnum sibi stabilitum iri. Verum ubi aliquandiu fraternum caput necquidquam licitatus est ― haud enim Rhodiis e re sua fore
uidebatur prodito Gemio tantum Bazethi demere metum ― oblatam accepit conditionem.
At Rhodii simul Turcarum propinquitatem animumque inimicum, simul ualidas uires
formidantes, Gemium naui onerariae
saeuitiam suam eorum morte
exsaciare, quos in seruitutem abducere non poterant.
Caeterum Marconius, quum post quartum tandem a profectione mensem commissum sibi exercitum ad Istrum reduxisset, eo regius quaestor, qui mancipia recenseret,
regique quintum quodque mancipiorum caput de more acciperet, a Constantinopoli
pertinet, spreta perditorum
hominum calumnia, innocentis uitam conseruare, atque in hoc parentis sui, prudentissimi regis, mores imitari, qui sane, quum propter caeteras eius uirtutes, tum propter hoc
maxime laudibus effertur, quod nunquam ullis testibus in caput cuiusquam suae
ditionis hominis credendum esse censebat, cuius maxime spectata esset integritas.
Propterea quod falsi testes, cuius quidem generis hominibus haec corruptissima ętas
maxime abundat, facile precio parari possunt.
Num credis, prudentissime praetor,
esset integritas.
Propterea quod falsi testes, cuius quidem generis hominibus haec corruptissima ętas
maxime abundat, facile precio parari possunt.
Num credis, prudentissime praetor, accusatorem meum hos difficulter inuenisse, qui
nullo periurii respectu in meum testantur caput? Certe paruo conducti sunt precio, et si
uerum uis audire, ipsi sese accusatori ultro obtulerunt, dum uel minimam utilitatem
maiori faciunt quam hominis uitam. Neque enim hi in coetu hominum quocunque modo
interficere dubitabunt, modo id impune liceat, qui quidem in syluis maiorem
eam omnibus inscientibus ueneno aromatibus commixto infectam,
quod crebro attritu mortem inferret, theca cornea includit pueroque seruandam dedit,
quem, prius quam ad Selynem perduceret, docet, consilii sui omnino inscium, illa sola
pila, quae radenda essent in rege, illiniri. Turcae autem caput et magna ex parte corpus
reliquum, praeter superius labrum, radunt. Re in hunc modum composita hortatur
Achimathem, missis ad eum literis plumbea pila inclusis, ut cum exercitu propius Prusam
accedat occasionique suae non desit. Iisdem literis ei cuncta, quae
existimans uel non omnino integra fide salutare indicium sibi apud Selynem si non emolumento, at certe saluti
futurum. Itaque omisso instituto itinere Prusam repetens noctu ad Selynem clam peruenit, ostendit se ad salutem regis pertinentia afferre. Admissus in tabernaculum, quae
in caput regis Macedo moliebatur, omnia ordine exponens indicauit, prolatisque literis
manu proditoris exaratis indicium confirmauit.
Selynes, cuius animo lectis literis ingens incussa est sollicitudo, indice uinciri atque
in crastinum diem asseruari iusso, periculum suum animo uoluendo
ut
eum mitissima morte, et citra ullum doloris sensum, si id fieri posset, necarent. Itaque
milites, quibus necandi Corghutis negocium datum erat, instructo conuiuio large epulati
cum regulo eius mentem uino, quantum potuerant, alienarunt; mox sopitum agressi,
iniectis tapetibus in caput faucesque, spiritum illius intercluserunt. Corpus Prusam
deuectum, regioque more magnifice funeratum, sacerdotes sepulchro seorsum constructo,
intra tamen septa Othomanorum tumulis dicata, intulerunt.
communem inimicum, et foeda libidine
pollutum, pollicentur; tandem spe pecuniae illecto, persuadent, uti a parente ad
Turcas desciscat, patremque Turcarum incursionibus uexet. Ad haec, ne belli
quidem iure seruato, licitati sunt hostis caput, pecunia percussori promissa.
Nec altera parte Stephanus destitit externis auxiliis Rhacusanos oppugnare:
pactus est enim cum Venetis, ut expugnata Venetorum ope urbe Rhacusa, praeda
rerum omnium Stephano, urbs uero Venetis cederet.
ciuitas auocauerat, reuertar.
* licitati Zr:
licitati (luctati e marg.) M: lucrati Z1
: licitati sunt hostis caput g
* pugnans KZ:
pugnam M
* quamquam (ex
Dei ac Domini nostri
inimicos perstetis. Atque ita demum ille, qui nunc uobis
dissidentibus aduersatur, reconciliatis placabitur et de
Maumetanis infidelibus palmam triumphumque praestabit. Vt
ergo Deo iuuante hoc fiat et sequatur, tuae partes erunt,
Pater sancte, qui Christianorum omnium caput es, discordes
componere, inter se praeliantes ad aequanimitatem mutuamque
beniuolentiam reducere. Age igitur, nihil cunctatus tolle
ab his quibus praesides funesta dissidia, tumultuantes mitiga,
furentes placa, in gratiam reuocatos hortare ut societate
inita coniunctisque copiis
Micholam. Et Abner, qui hoc loco Legem significat, quum et ipsa sit lapis lucidus,
in tabulis lapideis digito Dei descripta, omnibus per spiritalem sui sensum suadet,
ut se Christo regi submittant, si salui esse cupiunt.
Isbosethum filii Renon dormientem interimunt, caput afferunt Dauidi in
Hebron et ipsi Dauidis iussu interficiuntur. Et caput Isbosethi in Hebron sepelitur.
Isbosethum Iudeum ad Christum conuersum diximus, sed plerique conuersi
erroribus postea ab hereticis implicati sunt. Renon enim ecclesia uel congregatio
lapideis digito Dei descripta, omnibus per spiritalem sui sensum suadet,
ut se Christo regi submittant, si salui esse cupiunt.
Isbosethum filii Renon dormientem interimunt, caput afferunt Dauidi in
Hebron et ipsi Dauidis iussu interficiuntur. Et caput Isbosethi in Hebron sepelitur.
Isbosethum Iudeum ad Christum conuersum diximus, sed plerique conuersi
erroribus postea ab hereticis implicati sunt. Renon enim ecclesia uel congregatio
interpretatur. De qua in psalmo dicitur: Odiui ecclesiam malignantium et cum
impiis non sedebo.
sepelitur.
Isbosethum Iudeum ad Christum conuersum diximus, sed plerique conuersi
erroribus postea ab hereticis implicati sunt. Renon enim ecclesia uel congregatio
interpretatur. De qua in psalmo dicitur: Odiui ecclesiam malignantium et cum
impiis non sedebo. Qui tunc caput interempti ad Dauidem deferunt, quum se de
sectę
suę
multiplicatione iactant. Sed ob hoc iustius ipsi Christi iudicio damnantur.
Tunc autem et caput interempti sepelitur, quum error illorum finem accipit. Et id
quidem in Hebron, ut ubi Deus uidetur, inde fugiat diabolus.
interpretatur. De qua in psalmo dicitur: Odiui ecclesiam malignantium et cum
impiis non sedebo. Qui tunc caput interempti ad Dauidem deferunt, quum se de
sectę
suę
multiplicatione iactant. Sed ob hoc iustius ipsi Christi iudicio damnantur.
Tunc autem et caput interempti sepelitur, quum error illorum finem accipit. Et id
quidem in Hebron, ut ubi Deus uidetur, inde fugiat diabolus.
142v
CIC Decr. Grat. IX, lib. 5, tit. 3, cap. 34
cf. Io 1,13
Raraque prepulchro cui munera Parthus et offert
affuere principes eo nunc esse animo videantur,
ut nihil malint quam communi christiani generis saluti consulere.
Quam igitur pro tam pia in Turcas expeditione habui oratiunculam cui melius dicem quam
Sanctitati Tuae, quae ut est beatissimum christiani nominis caput, ita summam humanitatem
summae coniunxit sapientiae, ut quasi quidam novus Moyses afflictos Christi populos a dira
Aegypto, atque adeo a barbarica liberet foeditate.
Optimam quippe de te apud omnes concitasti opinionem, quam reverendus pater et dominus
medicis utor, qui tamen subtraxerunt spodium et dimidium camphorae, quae ego restituere intendo, cum nondum sit compressus fervor ille rennum. Licet vix quadriduo ante ceperim inungi, et tamen aliquantisper sublevor. Quodsi restituar, quod faxit deus, me d.i v.ae et pedes et manud et caput ipsum deberi fatebor. Quid autem ei retribuam pro tam salutari re, non habeo, nisi quod rogo supplex omnipotentem deum, ut sibi illam optimam valitudinem tribuat, quam mihi ipsi exopto et semper eam uti deum meum tutellarem venerabor. Accedit huic ingenti suo in me beneficio amor et
Christum
nunc est data copia fandi.
surget
amni
en sexta nothis et sydera metas
quoque Ianua Coeli,
larga fauore
onerauit foetibus, haec nox
foribusque superbis
sereno,
Bethole, et Tephene, et Acrabataena, fluensque
conuersa retrorsum,
arua,
de more petiuit,
latet custos, et sustinet omnia uictrix.
nigra conuoluit nube cadentem,
deuoluit fraude Iohannem
epulas infanda caede cruentat,
crimen,
a ceruice reclinat,
superintulit aegris,
alto hanc mare uortice sorbet.
labori,
luet aspera fata.
Fortitudo.
partim te Lazare propter,
ouans laudabit numen Olympi.
legis illa, caue, tibi ne malus error adumbret.
unquam non ipse lauabis.
in pectore uirus Echidna,
Iesu
beato
manus iusto foedate rapaces.
iudaei regis honore,
carnes.
quae desuper omnis
altum,
suis in uallibus amne lalassi.
CAES.
Hactenus existimaui multo maximas in
quouis genere flagitiorum clementiae partes
nitantur. Miseram humanae calamitatis sortem, utpote quae non solum ipsa per se sit satis gravis et erumnosa, sed etiam quod omnia, quae vel fieri vel vitari potuisse videantur, soleant calamitatem passis imputari idque quandoque per ludibrium! Nos quoque, ut video, et rex noster inclitus, qui caput suum non dubitavit pro Christi religione et pro aliis Christianis ponere, de hoc tam bono et sancto opere non solum non laudamur sed etiam lapidamur, et non saltem misericordiam aliquam tantae nostrae miseriae ab iis, pro quibus haec passi sumus, meremur, quibus, haud scio an aliud iure
inundatione aquam solito maiorem habebat, ibi simul cum equo ita, ut erat, armatus ab aquis fuit suffocatus, quo in loco plures etiam alii perierunt, atque ab eo loco non procul repertum est corpus Andreae Trepka et Stephani Aczel. Monachus in prima acie fertur cecidisse fortiter pugnans, eius caput a trunco abscissum postero die per castra hostium loco triumphi fuit circumlatum longae hastae affixum quod postea ante tabernaculum caesaris stetisse aiunt. Eo die, qui pugnam est insequutus, mille et quingenti ex his, qui capti fuerant, et inter hos magna primorum nobilium pars in coronam
negotiis regni et regie Majestatis. Inducie tractantur nunc inter nostros et
Germanos cum capitaneo Caroli imperatoris, Vilelmo videlicet Rogendorff, qui non solum
capitaneus est regis Ferdinandi, sed et intimus consiliarius ipsius Caroli imperatoris.
Hic erat dux et caput exercitus, qui Majestatem regiam obsidebat. Hoc etiam ea causa volui
ad Vestram dominationem perscribere, ut serenissimo Principi et domino domino duci
Venetiarum, domino nostro gratioso, Vestra dominatio ostendere velit, et etiam dominis
meis observandissimis
quietem suam et regni sui et amicitiam principum Christianorum, Sedis
autem Apostolicae paternam benedictionem. Ferdinandus, si adhuc Hungariam turbare porrexerit, etiam
si quid damna inferat, nihil aliud faciet, nisi quod hactenus fecit, ut et Christianos vexet et
congerat carbones igneos super caput suum, id est provocet rursus contra se potentissimum inimicum.
Qui si redierit – sicut rediturum si Ferdinandus non queat [avertere?], nemo dubitet –, longe maiora faciet, quam proxima expeditione fecit, neque
est quisquis preter Deum rebus presertim
4, 16-17
exhauris hic, Heli, fusaque campis
more:
iussus] Mt 26, 67; Mc 14, 65
dicens humeris una discindere uestem,
bono publico? Atqui si modum malis optamus poni, opus ut cuncta menbra uni redigantur corpori. Alioquin nedum hostis capta semel pręda tuto fruetur, sed quicquid reliqui apud nos superest, id omne hostis futurum, nisi maturo, qua inquam ratione, prouideatur.
Porro summa hęc et caput omnium rerum est, ut totius populi Christiani corpus unum fiat, et principes non sint sibi principes, sed toti populo Christiano, atque acta uita omnium legibus respondeat. Viuatur ita tam in statu temporali, ut ita dicam, quam spirituali, ut legibus institutum est, et contra eos seuerissime
Francisci.
sed consilio bassarum inhibitus est, ne id faceret contra fidem publicam a se datam, sine ullo more, sine exemplo, ne violaret ius gentium; neminem posthac principem christianorum ausurum legatos ad eum mittere, nec ipsum ad christianos. Iam in Galata sparsa fuerat fama, ademptum esse mihi caput.
5. [Secundum colloquium cum Solimanno Bassa.] In prima sequente audientia missus est ad me interpres Imperatoris pro literis quas V. M. scripserat ad ipsum Imperatorem. Eodem die post meridiem vocatus sum ad Solimanum Bassam. Quum
videlicet quatenus naturae satis esset, vni tantum homini immensam atque infinitam cupiditatem in animo inseuit: Non eam dico cupiditatem, quae radicatur
in parte irrationali, ex profundisque tenebris et inexplicabilibus errorum labirynthis emergit, ac fere malorum omnium caput est, Sed congenitam in natura cum ipsa anima, per quam appetimus nostri perfectionem et securitatem. Atqui non videmus hic quamdiu viuimus, quippiam tale illi oppositum, vnde satiatus animus conquiesceret, vltra mundum (quatenus magnus est) extenditur semper aliquid infinitum et immensum,
DE INCANTATIONE TVRcarum contra fugientes.
HAbent quoddam genus incantationis, quo inuitos retrahunt. Nomen serui in schedula scriptum suspenditur in tabernaculo uel domicilio serui, deinde diris uerbis et deuotionibus illius caput impetunt, deinde fit ui daemoniaca, ut fugiens putet sibi in itinere uel leones uel dracones incurrere, uel mare uel flumina
Non desint illis Monnachi DER VISLAR uocati, uarij quidem ac in primis triplicis ordinationis. Primus ordo talis est, qui nihil proprij habentes, quasi nudi incedunt, praeter pudenda pellibus ouinis tecta, et tempore frigoris ad cooperiendum dorsum similiter pelle, latus, manus, pedes, et caput nullo prorsus tegunt uestimento. Exigentes eleemosynam tam a Christianis quam a Turcis ALLAHITSI petentes, quod significat, propter Deum. Hi deuorata herba MATSLACH uocata, in rabiem aguntur, adeo ut per pectus totum in transuersum uulnus ducant, itidem per brachium uel nullo dolore
plerumque uotiuas CHORBAN tam Turcica quam Arabica linguis uocatas, in morbo enim aut periculo ouem uel bouem pro cuiusque opulentia in certis locis se sacrificaturos promittunt, uoti deinde uictima non comburitur in holocaustum, ut Iudaeis
mos est, sed mactato animali, cutis, caput, pedes, et quarta pars carnis sacerdoti praebetur, altera deinde pars datur pauperibus, tertia uicinis. Caeteras reliquias ipsi uictimatores sibi, et comitibus parant ad uescendum, neque tenentur uoto, si e morbo uel periculo erepti non fuerint.
VESTIMENTIS eorum.
CVltus illis ex materia lanae, lini, et serici, satis magnificus, ueste CHATTAN uocata, utuntur, stricta, laciniosa, et usque ad talos prolixa, brachas nostras detestantur, ut nimium pudenda exprimentes. Indusia GHVMLECH dicta, sudariola uiolaceo colore tingunt, caput illis aggestu pepli in turrim aedificatur, et in pyramidem turbinatur, et talis pileus TVLBENT siue CSALMA eorum lingua uocatur. Mulieres diuitum
trudit.
ad longinqui
Correxi ex longiqui
8 feruentia culmina Tauri
Illius quoties mihi tempestatis imago
auspicibus patriis iam redditus oris
agit, venturaque dicere fata
tuae tenuit series clarissima gentis
tuo iunctum stemmate nomen habes;
cavis respondet vallibus Eccho.
quantisque virum cum plausibus ibit?
dedit, notasque petit Athamantidos undas.
aereo nimbosa Ceraunia dorso;
Septenis numerosa modis sonet arte magistra:
crinibus altius, vittae postrema
varie sericata demittunt loco crinium ab occipite. Reliqua quae dicentur,
utrisque communia.
Pileos habent ut lances ex tenuissimis virgulis factos, ita ut ea pars, quae apud
nos caput obtegit et superne est clausa, apud hos aperta est, summoque
capiti imponitur, parte latiore in coelum
versa, perinde ac si vestis fimbrias humeros supra attolleres, humeralia ima
tenerent, nudis
ad institutum opus pertineat, pontis memorati
descriptionem Mustaphae pons. faciam.
Pons longus est passus CCCXXV., latus VIII., altus sesqui hasta velitari in
medio, ubi est altissimus, quia ad utrumque caput in declive pendet
Strymon in Haemi montis radicibus eo fere ipso loco, in
quo recedit ab Orbello, ab Izcaris quoque fonte, quem Ciabrum veteres vocavere,
ut jam a nobis ante dictum est, haud multum disjungitur eo modo, quo a Rheno
Danubius. Simul ac autem caput exerit, tenuem admodum referunt esse incolae, sed
qui mox diversis rivis ex alpium hinc inde jugis prolabentibus auctus, fit
aliquanto alienis aquis amplior, quod et Pomponius Mela testatur. Vectus inde
per multos convallium
erant duodecim lapides generum diversorum, qui splendentes
specie inenarrabili nativi et proprii coloris, inscripta habebant nomina principum
cuiusque tribus, iuxta priscam et ab initio institutam ordinationem.
Cidaris.Mitra Supra caput habebat tegumentum, quod Cidarim vocant: et
supra hanc inimitabilis artificii mitram, ornamentum a regibus consecratum. Hinc supra
laminam auream nomen Dei sacris literis scriptum, cum ornatu et decore summae
reverentiae per frontem ad supercilia usque
vult enim ita dicere; Ii vero qui posteriores fuerunt, cum res ab aliis
gestas audirent, magis ad res novas excogitandas incitabantur . In quibus, si
structuram demas, ne verborum quidem figurae audientibus iucundae sunt. His postea
aliud caput adiungit, quod poetico, vel potius dithyrambico apparatui magis, quam
huic loco, videtur convenire:
pensata nouis. Responsat ab alta
paruosque simul cum coniuge natos
sufferre ualet. Stat populus et se
greges illis diebus
in canali nostro, et circa civitatem videramus, modo natantes in mari solum versari,
modo avolantes in insulam vineas depascere) usque ab Euxino Ponto venisse, et
praecedere Turcicam classem, aut solum significare Turcas vittis albis caput obligatos
ad destructionem nostram
praecipua. In medio altiores sunt montes, et quasi dorsum totius insulae, medietas
excrescit extremitates hinc, et inde subsidunt, litora tortuosa multas valles,
malefidasque stationes, et portus, et tutos, et magnos intus, et exterius efficiunt.
Caput eius ad Eurum Veru dicitur, quoniam protenditur acutum spatio ulteriori per
mille passuum, postea dilatatur. Sed ad Zephirum est bifidum, et vallem maximam Sancti
Joannis de Gradina quinquaginta stadiorum complectitur. Aquarum dulcium inopiam
et incensam Z: captam Urbem et incensam D , et incensam
fuisse Corzulam, seque seque amputari Z:
seque Archidiacono, et eius fratri Vincentio, fortiter praelantibus, intra
portas urbis caput amputari D amputari, seque vix praecipiti fuga
evasisse
et ab hora prima
diei se per latitudinem insulae difundentes prepravljeno iz defendendes a medio insulae in orientale orientale cavernas Z: orientale caput
proceperant scrutantes omnia dumenta, nemora, saltus, valles, montes et cavernas
D cavernas, in quibus comperierunt circiter 34
rurales promiscui sexus, qui nullo pacto cogi poterant, ut intra maenia se
heroes P
numeret canendo
sapiens sic indicat autor,
re familiari omnique re necessaria ditaturum. Sic et sapiens mulier proverb. 14 dicitur aedificare domum. Significat etiam crebro docere: unde doctores dicuntur aedificantes, quia mentes hominum salutari doctrina extruuntur, melioresque fiunt. Lapis quem raprobaverunt aedificantes, factus est in caput anguli, Psalmo 118. Matthaei vigesimoprimo, 1 Petri 2. In 1. Thessalonic. 5. Aedificate alterutrum. Hoc sensu Paulus 1. Corinth. 3 vocat Corinthios aedificium: se architectum, qui fundamentum iecerit: alios superaedificare, qui pergant primae Corinthiorum institutioni aut Catechismo
nempe ut mulier complectatur, aut circum det, seu intra se concipiat virum: ubi tum res nova ac miraculosa divinitusque creanda dicitur: tum etiam nulla prorrus mentio fit mariti, illam circumdationem aut conceptionem operaturi. Sic et in prima promissione tantum semen mulieris dicitur contriturum caput serpentis, non viri: cum id rectius secundum usitatum naturae cursum marito tribuatur, sive tanquam digniori coniugi: sive quia proprie viri est semen dare ad conceptionem ac generationem, non feminae. Eôdem facit, quod etiam Iacob Meschiam promittens, Silo eum vocat, Gen. 49. quod
Rom. 15. 1. Cor. 10, 1. Petri 1. Sic saepe Prophetae confirmant et consolantur suos praedictione venturorum olim ac post longum tempus bonorum, nempe tempore Meschiae, quae tamen tempora illius aevi homines non erant visuri. Deus confirmat Evam et Adamum promissione seminis mulieris, contrituri caput serpentis. Eva putat se mox illud semen consequuturam, et esse ipsummet Cainum, praeclarissimam nempe possessionem aut thesaurum suae felicitatis, ut nomen eius sonat: sed paulo post deprehendit, eius partum esse meram vanitatem. Sic et Christus petentibus miraculum, non dat praesens, sed
Lev. 19, Filii nostri sicut anguli excisi instar palatii: pro, sicut angulares lapides elegantes. Anguli totius populi, Iud. 20, pro, primates, proceres, magnates, per metaphoram sic dicti. Zach. 10, angulus eadem ratione nominatur ipsemet Christus, Ex ipso angulus: pro, ex Iuda Christus, caput Ecclesiae. Sic ipsemet Dominus prophetiam de lapide angulari, de se interpretatur: Lapis quem reprobaverunt aedificantes, factus est in caput anguli. Psal. 118, Matt. 21, Act. 4. 1. Petri 2. Sic et Iob 38. Isaiae 28. Ephes. 2, lapis angularis praedicatur, et pro Christo
proceres, magnates, per metaphoram sic dicti. Zach. 10, angulus eadem ratione nominatur ipsemet Christus, Ex ipso angulus: pro, ex Iuda Christus, caput Ecclesiae. Sic ipsemet Dominus prophetiam de lapide angulari, de se interpretatur: Lapis quem reprobaverunt aedificantes, factus est in caput anguli. Psal. 118, Matt. 21, Act. 4. 1. Petri 2. Sic et Iob 38. Isaiae 28. Ephes. 2, lapis angularis praedicatur, et pro Christo ponitur. Angulus aliquando nobilem et conspicuum locum significat. Sic dicitur, pharisaeos orasse in angulis platearum. Aliquando contra ignobilem
eius audiendum esse contendit. Secundo dum eum solum pro nobis sacrificasse, aut plene perlitasse non concedit. Tertio, dum etiam alios innumeros mediatores ac intercessores nobis in caelo et in terra proponit. Regnum adimit noster Antichristus Domino IESU, dum non concedit, eum solum esse caput, gubernatorem ac defensorem Ecclesiae suae: sed et alios ei gubernatores ac capita tum in caelo tum et in terra confingit ac praeficit. Quomodo vero alio qui et in hisce et aliis omnibus partibus doctrinae Christi pontifex Romanus Christo domino adversetur, satis hoc tempore spiritu Dei, in
tabernaculum nobis hominibus ad habitandum extendit. Nos enim hic in terra habitantes, istam aeris expansionem veluti domicilium quoddam supra et circa nos habemus.
eum aerem et ignem sub caeli nomine notare, atque ita recte super hoc primum aereum caelum aquas collocat. Loquitur enim ille communi more, ac opinione hominum sui temporis: non ut Astronomus, subtilius atque ociosius elementa et orbes aethereos recensens. Vulgo enim, quicquid iam supra hominum caput est, in partem caeli deputatur.
XIIII. Plerique studiosi Hebreae linguae putant ideo caelos Hebraice dici
quae constiterit aut extiterit ex aqua, et per aquam. Ex aqua, non tanquam ex materia: sed ex aquis eminens, et veluti esse suum ita inde accipiens, quod cum Dei iussu aquae decesserunt a terra in unum collectae, terrae concesserunt ac veluti largitae sunt propriam speciem aut formam, ut velut caput faciemque exerens, variis salutaribusque rebus, plantis et animalibus sese ornare, ac veluti redimire posset. Eâdem terra etiam omnia per aquas consistere dicitur: id est, in medio aquarum partim innatantium, partim intus in utero eius reconditarum. sicut et Psalm. 24. ait: Super maria
membra sua arma iniustitiae, et arma iustitiae: non tamen sine causa, aut emphasi, sic ibi haec vox usurpatur. Contra etiam pro angustiori non raro usurpatur. ut 1. Sam. 20, Tradidit Ionathas puero arma sua: id est, arcum et pharetram. Dies armorum, pro pugna ac praelio. Psalm. 140. Qui operis caput meum in die armorum: id est, me protegis in summis periculis. Armabitur populus meus ad sermonem tuum: pro, constituo te summum gubernatorem post me, tempore belli ac pacis.
Arare bove et asino est, non adhibere modum ac rationem in agendo, non servare aequabilitatem et
1. Par. 26: pro, referri, conscribi in acta aut libros. Ascendere lucernas, Exod. 25. pro superiore loco collocari. Ascendere medicinam super aliquid: pro, sanare illud. 2. Par. 23. Sic Ierem. 33, Ascendere faciam ipsi Hierusalem medicinam. Ascendere novaeculam super alicuius caput, Iudic. 13. pro radi eum. Ascendere facere pulverem super caput, Isaiae 7. pro conspergere caput pulvere. Ascendere saepe accipitur pro invadere aliquem. ut, Spiritus zelotypiae ascendit super aliquem, Num. 5. Ascendere faciam super te voraginem, Ezech. 26. pro, curabo ut te
lucernas, Exod. 25. pro superiore loco collocari. Ascendere medicinam super aliquid: pro, sanare illud. 2. Par. 23. Sic Ierem. 33, Ascendere faciam ipsi Hierusalem medicinam. Ascendere novaeculam super alicuius caput, Iudic. 13. pro radi eum. Ascendere facere pulverem super caput, Isaiae 7. pro conspergere caput pulvere. Ascendere saepe accipitur pro invadere aliquem. ut, Spiritus zelotypiae ascendit super aliquem, Num. 5. Ascendere faciam super te voraginem, Ezech. 26. pro, curabo ut te invadat exercitus. Ascendent in te ranae, Exod, 8. Ascendit Bausa rex
loco collocari. Ascendere medicinam super aliquid: pro, sanare illud. 2. Par. 23. Sic Ierem. 33, Ascendere faciam ipsi Hierusalem medicinam. Ascendere novaeculam super alicuius caput, Iudic. 13. pro radi eum. Ascendere facere pulverem super caput, Isaiae 7. pro conspergere caput pulvere. Ascendere saepe accipitur pro invadere aliquem. ut, Spiritus zelotypiae ascendit super aliquem, Num. 5. Ascendere faciam super te voraginem, Ezech. 26. pro, curabo ut te invadat exercitus. Ascendent in te ranae, Exod, 8. Ascendit Bausa rex Israel adversus Iehudam. 1. Reg.
Ascendere facere in vel ad tributum, est, facere tributarios. 1. Reg. 5. Ascendere alicuius tumultum in aures: pro, pervenire. Isaiae 37. Ascendere vestem super aliquem, Levit. 9. Vestis diversarum specierum non ascendet super te: pro, non indueris ea. Ascendere facere aliquid super caput laeticiae, Psal. 134. pro, habere pro summo ac principali gaudio. Adhaeret lingua mea palato, si non ascendere fecero Hierusalem super caput laeticiae meae: id est, ut sicut eius calamitas est summus meus dolor, nec sine eius restitutione gaudere possum: sic contra, ipsius
vestem super aliquem, Levit. 9. Vestis diversarum specierum non ascendet super te: pro, non indueris ea. Ascendere facere aliquid super caput laeticiae, Psal. 134. pro, habere pro summo ac principali gaudio. Adhaeret lingua mea palato, si non ascendere fecero Hierusalem super caput laeticiae meae: id est, ut sicut eius calamitas est summus meus dolor, nec sine eius restitutione gaudere possum: sic contra, ipsius restitutio sit meum solidum gaudium. Ascendere post aliquem, est eum sequi. 1. Sam 25. Ascendere facere aliquem, est eum educere aut reducere. Genes. 27.
aliqui cognominatum volunt: Luth. putat a nuditate, aut turpitudine hiante, quod nudi priapi figuram colendam proposuerint. Fuit etiam Baal nomen proprium multorum hominum, de quibus nunc non agimus.
BABEL, aut Babylon, nomen amplissimae civitatis, ad Euphratem sitae, quae olim caput regni Assyriaci fuit. Deductum est autem nomen a confusione: quia ibi, ut habetur Gen. 11. Dominus linguam aedificantium turrim Babel, confudit. Adflixit eadem civitas, quoniam et captivum detinuit, populum Dei. Fuit ad haec plena omnium flagitiorum et idololatriae. Inde fit, ut id nomen
Utinam ita mihi aut tibi Deus benefaxit sicut Abrahamo, eiusque posteris. At contra, quod de causali, efficacique benedictione ibi agatur, probatur primum ex praecedentibus promissionibus, quod
semen mulieris conteret caput serpentis, id est, auferet potentiam, tyrannidem, et poenas satanae, quibus premit homines, eosque contraria felicitate ditabit. Sic et Noachi parentes intelligunt, Deum efficaciter hominibus per quoddam semen benedicturum, inquientes: Iste consolabitur, aut liberabit nos ab opere nostro, et
fruatur, bona certa ratione definivit. Est et in Scripturis calix daemoniorum, 1. Cor. 8. Calicem daemoniorum et Domini simul bibere velle. Reliqua vide in agnatis vocibus, Vino, Aqua, Ebrietate, Bibere, et similibus, praesertim autem in verbo BIBERE.
CALVICIUM FACERE, aut Caput tondere, luctus indicium fuit Israelitis: sicut et de barba supra diximus. Hinc Ieremias praedicens Philistaeis exitium, dicit 47 capi Veniet calvicium in Gazan. Sic et Ezech. 7 inquit, Et in universis capitibus eorum calvicium: per signa luctus ac moeroris, causas eius, nempe
ponitur: ut Psal. 51, Supra nivem dealbabor. Sed de hac voce dictum est supra in ALBEDINE, et forte postea dicetur in vocabulo LOTIONIS. Candida alioqui vestimenta laeticiam et victum lautiorem significant: ut Eccles. 9. Sint tua vestimenta candida omni tempore, et oleum super caput tuum ne deficiat: id est, sis laetus, et laute vivas. Candida dies alioqui et Romanis pro laeta ponitur.
CANIS, figurate saepe acerbos hostes significat. ut Psal. 22, Circundederunt me canes: id est, atroces hostes ac plane impii ac bestiales. Ibidem, Erue de manu
Non est bonum sumere panem filiorum, et proiicere canibus. Usitatum porro est in omnibus ferme linguis ac gentibus, ut canis vilem ac ociosum hominem significet. Sic Graeci suos cynicos, ob impudentiam et mordacitatem vocârunt: sic Helena. Iliad. 6. semet nominat, loquens cum Hectore. Hinc et Caput canis, pro re vilissima: 2. Sam. 3, Nunquid ego caput canis sum? id est, dux aut gubernator canum, vel alioqui res vilis aut abiecta, ut caput canis, in quo nihil expetendum est. Simili phrasi Germani Caput diaboli pro pessimo homine usurpant: et caput canis, Hunds kopf, pro vili.
Usitatum porro est in omnibus ferme linguis ac gentibus, ut canis vilem ac ociosum hominem significet. Sic Graeci suos cynicos, ob impudentiam et mordacitatem vocârunt: sic Helena. Iliad. 6. semet nominat, loquens cum Hectore. Hinc et Caput canis, pro re vilissima: 2. Sam. 3, Nunquid ego caput canis sum? id est, dux aut gubernator canum, vel alioqui res vilis aut abiecta, ut caput canis, in quo nihil expetendum est. Simili phrasi Germani Caput diaboli pro pessimo homine usurpant: et caput canis, Hunds kopf, pro vili. Praeterea Ein eselskopf, oder kalbs kopf, pro stupido et
significet. Sic Graeci suos cynicos, ob impudentiam et mordacitatem vocârunt: sic Helena. Iliad. 6. semet nominat, loquens cum Hectore. Hinc et Caput canis, pro re vilissima: 2. Sam. 3, Nunquid ego caput canis sum? id est, dux aut gubernator canum, vel alioqui res vilis aut abiecta, ut caput canis, in quo nihil expetendum est. Simili phrasi Germani Caput diaboli pro pessimo homine usurpant: et caput canis, Hunds kopf, pro vili. Praeterea Ein eselskopf, oder kalbs kopf, pro stupido et nullius ingenii homine, cuiusmodi illa animalia sunt. Canes aliquando significant
vocârunt: sic Helena. Iliad. 6. semet nominat, loquens cum Hectore. Hinc et Caput canis, pro re vilissima: 2. Sam. 3, Nunquid ego caput canis sum? id est, dux aut gubernator canum, vel alioqui res vilis aut abiecta, ut caput canis, in quo nihil expetendum est. Simili phrasi Germani Caput diaboli pro pessimo homine usurpant: et caput canis, Hunds kopf, pro vili. Praeterea Ein eselskopf, oder kalbs kopf, pro stupido et nullius ingenii homine, cuiusmodi illa animalia sunt. Canes aliquando significant doctores, ob similitudinem: quia utrorumque est tueri gregem, et
nominat, loquens cum Hectore. Hinc et Caput canis, pro re vilissima: 2. Sam. 3, Nunquid ego caput canis sum? id est, dux aut gubernator canum, vel alioqui res vilis aut abiecta, ut caput canis, in quo nihil expetendum est. Simili phrasi Germani Caput diaboli pro pessimo homine usurpant: et caput canis, Hunds kopf, pro vili. Praeterea Ein eselskopf, oder kalbs kopf, pro stupido et nullius ingenii homine, cuiusmodi illa animalia sunt. Canes aliquando significant doctores, ob similitudinem: quia utrorumque est tueri gregem, et arcere lupos. Sed canes muti, non valentes
potestis vos credere gloriam ab hominibus accipientes? Quod potius videtur significare captantes, aut ambientes. Nam accipere gloriam, ubi ultro offertur, non impedit fidem. Sed qui captant hominum favorem ac gloriam, multa contra verbum, ad voluntatem hominum facere coguntur.
CAPUT, habet plures proprietates: in de igitur variae huius vocis significationes exoriuntur. Nam et nobilissimum membrum, summoque loco positum, et quasi initium est hominis, et maxime conspicitur: denique periculosissime summaque cum pernicie laeditur. Primum igitur a praestantia ducitur
denique periculosissime summaque cum pernicie laeditur. Primum igitur a praestantia ducitur metaphora, quae significat omne dominium aut superioritatem. Num. 36, Coram principibus capitibus patrum filiorum Israel. Capita patrum tribuum Israel, Esaiae 14: id est, principes familiarum. Caput magnorum, 2. Sam. 23, pro primis principum vel magnatum. Statuite Nabot in capite populi, 1. Reg. 21: pro, inter primates sive primores populi. Caput circumdantium me, perversitas labii sui operiat eum, Psalm. 140. pro, mendacium principis persequutorum obruat ipsum. Percutiet caput
Num. 36, Coram principibus capitibus patrum filiorum Israel. Capita patrum tribuum Israel, Esaiae 14: id est, principes familiarum. Caput magnorum, 2. Sam. 23, pro primis principum vel magnatum. Statuite Nabot in capite populi, 1. Reg. 21: pro, inter primates sive primores populi. Caput circumdantium me, perversitas labii sui operiat eum, Psalm. 140. pro, mendacium principis persequutorum obruat ipsum. Percutiet caput super terram multam, Psal. 110. id est, praepotentes tyrannos late regnantes. Errare fecit capita populi instar ebrii, Iob. 12. id est,
Caput magnorum, 2. Sam. 23, pro primis principum vel magnatum. Statuite Nabot in capite populi, 1. Reg. 21: pro, inter primates sive primores populi. Caput circumdantium me, perversitas labii sui operiat eum, Psalm. 140. pro, mendacium principis persequutorum obruat ipsum. Percutiet caput super terram multam, Psal. 110. id est, praepotentes tyrannos late regnantes. Errare fecit capita populi instar ebrii, Iob. 12. id est, summos gubernatores reddit incertos, quid agendum aut omittendum sit in summis meis difficultatibus. In hoc sensu adiungitur et opponitur ei
capita populi instar ebrii, Iob. 12. id est, summos gubernatores reddit incertos, quid agendum aut omittendum sit in summis meis difficultatibus. In hoc sensu adiungitur et opponitur ei Cauda, quod sit et ultimum et ignobilissimum membrum. ut Isa. 19, Nec erit Aegypto opus, quod faciet caput vel cauda: pro, neque magnates neque plebeii facient quicquam salutare. Peregrinus evadet in caput, et tu in caudam, Deut. 28. pro, ipse fiet tuus dominus aut superior, et tu eius subditus aut servus. Fuerunt inimici eius in caput, Thren 1. pro superiores, et dominati sunt ei. Esa. 9.
aut omittendum sit in summis meis difficultatibus. In hoc sensu adiungitur et opponitur ei Cauda, quod sit et ultimum et ignobilissimum membrum. ut Isa. 19, Nec erit Aegypto opus, quod faciet caput vel cauda: pro, neque magnates neque plebeii facient quicquam salutare. Peregrinus evadet in caput, et tu in caudam, Deut. 28. pro, ipse fiet tuus dominus aut superior, et tu eius subditus aut servus. Fuerunt inimici eius in caput, Thren 1. pro superiores, et dominati sunt ei. Esa. 9. paulo aliter caput et cauda ab ipsomet propheta exponitur. Dicit enim, virum gravem et magnae
membrum. ut Isa. 19, Nec erit Aegypto opus, quod faciet caput vel cauda: pro, neque magnates neque plebeii facient quicquam salutare. Peregrinus evadet in caput, et tu in caudam, Deut. 28. pro, ipse fiet tuus dominus aut superior, et tu eius subditus aut servus. Fuerunt inimici eius in caput, Thren 1. pro superiores, et dominati sunt ei. Esa. 9. paulo aliter caput et cauda ab ipsomet propheta exponitur. Dicit enim, virum gravem et magnae dignitatis esse caput: pseudoprophetas vero esse caudam quod ob doctrinae et morum impuritatem seductoribus tribuitur, tanquam qui stercora
pro, neque magnates neque plebeii facient quicquam salutare. Peregrinus evadet in caput, et tu in caudam, Deut. 28. pro, ipse fiet tuus dominus aut superior, et tu eius subditus aut servus. Fuerunt inimici eius in caput, Thren 1. pro superiores, et dominati sunt ei. Esa. 9. paulo aliter caput et cauda ab ipsomet propheta exponitur. Dicit enim, virum gravem et magnae dignitatis esse caput: pseudoprophetas vero esse caudam quod ob doctrinae et morum impuritatem seductoribus tribuitur, tanquam qui stercora infernalia egerant. In eadem significatione dicitur, Ponere in caput. Deut.
tu in caudam, Deut. 28. pro, ipse fiet tuus dominus aut superior, et tu eius subditus aut servus. Fuerunt inimici eius in caput, Thren 1. pro superiores, et dominati sunt ei. Esa. 9. paulo aliter caput et cauda ab ipsomet propheta exponitur. Dicit enim, virum gravem et magnae dignitatis esse caput: pseudoprophetas vero esse caudam quod ob doctrinae et morum impuritatem seductoribus tribuitur, tanquam qui stercora infernalia egerant. In eadem significatione dicitur, Ponere in caput. Deut. 1. Ponam illos in capita vestra. Ponet te Iehova in caput, non in caudam, Deut. 21. pro faciet
paulo aliter caput et cauda ab ipsomet propheta exponitur. Dicit enim, virum gravem et magnae dignitatis esse caput: pseudoprophetas vero esse caudam quod ob doctrinae et morum impuritatem seductoribus tribuitur, tanquam qui stercora infernalia egerant. In eadem significatione dicitur, Ponere in caput. Deut. 1. Ponam illos in capita vestra. Ponet te Iehova in caput, non in caudam, Deut. 21. pro faciet te principem ut sis semper superior, nunquam inferior. Posuisti me in caput gentium, Psal. 18: id est fecisti me regem gentium. Sic 2. Sam. 22, Custodisti me in caput
virum gravem et magnae dignitatis esse caput: pseudoprophetas vero esse caudam quod ob doctrinae et morum impuritatem seductoribus tribuitur, tanquam qui stercora infernalia egerant. In eadem significatione dicitur, Ponere in caput. Deut. 1. Ponam illos in capita vestra. Ponet te Iehova in caput, non in caudam, Deut. 21. pro faciet te principem ut sis semper superior, nunquam inferior. Posuisti me in caput gentium, Psal. 18: id est fecisti me regem gentium. Sic 2. Sam. 22, Custodisti me in caput gentium: pro, conservasti me a tot persequutionibus Saulis et aliorum,
seductoribus tribuitur, tanquam qui stercora infernalia egerant. In eadem significatione dicitur, Ponere in caput. Deut. 1. Ponam illos in capita vestra. Ponet te Iehova in caput, non in caudam, Deut. 21. pro faciet te principem ut sis semper superior, nunquam inferior. Posuisti me in caput gentium, Psal. 18: id est fecisti me regem gentium. Sic 2. Sam. 22, Custodisti me in caput gentium: pro, conservasti me a tot persequutionibus Saulis et aliorum, donec fierem rex. Idem valet In capite, aut Caput esse, 1. Par. 4. 29. 2. Par. 20. Certe nobiscum est in
in caput. Deut. 1. Ponam illos in capita vestra. Ponet te Iehova in caput, non in caudam, Deut. 21. pro faciet te principem ut sis semper superior, nunquam inferior. Posuisti me in caput gentium, Psal. 18: id est fecisti me regem gentium. Sic 2. Sam. 22, Custodisti me in caput gentium: pro, conservasti me a tot persequutionibus Saulis et aliorum, donec fierem rex. Idem valet In capite, aut Caput esse, 1. Par. 4. 29. 2. Par. 20. Certe nobiscum est in caput Deus ille, 2. Par. 31. pro, Dux noster est. Imposueras hominem super caput nostrum, Psal.
ut sis semper superior, nunquam inferior. Posuisti me in caput gentium, Psal. 18: id est fecisti me regem gentium. Sic 2. Sam. 22, Custodisti me in caput gentium: pro, conservasti me a tot persequutionibus Saulis et aliorum, donec fierem rex. Idem valet In capite, aut Caput esse, 1. Par. 4. 29. 2. Par. 20. Certe nobiscum est in caput Deus ille, 2. Par. 31. pro, Dux noster est. Imposueras hominem super caput nostrum, Psal. 66. id est constitueras super nos tyrannum. Vicina huic significatio, cum in quacunque re praecipuum quiddam significat. ut
in caput gentium, Psal. 18: id est fecisti me regem gentium. Sic 2. Sam. 22, Custodisti me in caput gentium: pro, conservasti me a tot persequutionibus Saulis et aliorum, donec fierem rex. Idem valet In capite, aut Caput esse, 1. Par. 4. 29. 2. Par. 20. Certe nobiscum est in caput Deus ille, 2. Par. 31. pro, Dux noster est. Imposueras hominem super caput nostrum, Psal. 66. id est constitueras super nos tyrannum. Vicina huic significatio, cum in quacunque re praecipuum quiddam significat. ut Psal. 74, Contrivisti capita draconum subter
2. Sam. 22, Custodisti me in caput gentium: pro, conservasti me a tot persequutionibus Saulis et aliorum, donec fierem rex. Idem valet In capite, aut Caput esse, 1. Par. 4. 29. 2. Par. 20. Certe nobiscum est in caput Deus ille, 2. Par. 31. pro, Dux noster est. Imposueras hominem super caput nostrum, Psal. 66. id est constitueras super nos tyrannum. Vicina huic significatio, cum in quacunque re praecipuum quiddam significat. ut Psal. 74, Contrivisti capita draconum subter aquas. Tale et illud est, Conteret caput serpentis, Gen. 3: id est,
Dux noster est. Imposueras hominem super caput nostrum, Psal. 66. id est constitueras super nos tyrannum. Vicina huic significatio, cum in quacunque re praecipuum quiddam significat. ut Psal. 74, Contrivisti capita draconum subter aquas. Tale et illud est, Conteret caput serpentis, Gen. 3: id est, praecipuam vim, et in quo satanae potentia sita est, nempe peccatum, legem, mortem ac infernum, seu etiam regnum aut tyrannidem satanae, et contraria bona restituet adeo plene, ut in eo benedicantur omnes gentes. In hoc sensu aut significatione dominii etiam
praecipuam vim, et in quo satanae potentia sita est, nempe peccatum, legem, mortem ac infernum, seu etiam regnum aut tyrannidem satanae, et contraria bona restituet adeo plene, ut in eo benedicantur omnes gentes. In hoc sensu aut significatione dominii etiam Paulus dicit 1. Cor. 11, Deum esse caput Christi, Christum viri, et virum mulieris: id est, dominum ac gubernatorem, quod dominium mulier tegmine capitis verecunde confiteri debeat. Nec ita multum differt ab hoc sensu, cum Christus toties dicitur Caput Ecclesiae, Ephes. 1. 4. 5. Coloss. 2: tametsi haec loquutio sit multo
In hoc sensu aut significatione dominii etiam Paulus dicit 1. Cor. 11, Deum esse caput Christi, Christum viri, et virum mulieris: id est, dominum ac gubernatorem, quod dominium mulier tegmine capitis verecunde confiteri debeat. Nec ita multum differt ab hoc sensu, cum Christus toties dicitur Caput Ecclesiae, Ephes. 1. 4. 5. Coloss. 2: tametsi haec loquutio sit multo significantior aliis. Quam eius singularem
in subiecta membra defluat. Secundo, ob nobilitatem etiam, et quia est praecipuae operationis, ideo non raro ponitur pro toto homine. ut Levitici 19, Coram capite cano consurge.
Benedictiones super caput iusti: id est, supra ipsum iustum. Proverb. 10. Non sine singulari emphasi in hac phrasi vel bonum vel malum In alicuius caput venire dicitur, id est, vel in summum commodum, vel in summam perniciem totius hominis. Benedictiones sunt super caput iusti, Proverb. 10. Sic dicitur dari
homine. ut Levitici 19, Coram capite cano consurge.
Benedictiones super caput iusti: id est, supra ipsum iustum. Proverb. 10. Non sine singulari emphasi in hac phrasi vel bonum vel malum In alicuius caput venire dicitur, id est, vel in summum commodum, vel in summam perniciem totius hominis. Benedictiones sunt super caput iusti, Proverb. 10. Sic dicitur dari via in caput alicuius: id est, in eius exitium, 1. Reg. 8. Ezech. 16. Foedus meum quod irritum fecit, dabo in caput eius, Ezech
Benedictiones super caput iusti: id est, supra ipsum iustum. Proverb. 10. Non sine singulari emphasi in hac phrasi vel bonum vel malum In alicuius caput venire dicitur, id est, vel in summum commodum, vel in summam perniciem totius hominis. Benedictiones sunt super caput iusti, Proverb. 10. Sic dicitur dari via in caput alicuius: id est, in eius exitium, 1. Reg. 8. Ezech. 16. Foedus meum quod irritum fecit, dabo in caput eius, Ezech 17: pro efficiam ut sit ei exitio violatum foedus. Sic sanguis alicuius in caput alicuius: id est, ipse sui exilii causa
id est, supra ipsum iustum. Proverb. 10. Non sine singulari emphasi in hac phrasi vel bonum vel malum In alicuius caput venire dicitur, id est, vel in summum commodum, vel in summam perniciem totius hominis. Benedictiones sunt super caput iusti, Proverb. 10. Sic dicitur dari via in caput alicuius: id est, in eius exitium, 1. Reg. 8. Ezech. 16. Foedus meum quod irritum fecit, dabo in caput eius, Ezech 17: pro efficiam ut sit ei exitio violatum foedus. Sic sanguis alicuius in caput alicuius: id est, ipse sui exilii causa est. Sic clamant Iudaei de Christo. Sanguis eius
In alicuius caput venire dicitur, id est, vel in summum commodum, vel in summam perniciem totius hominis. Benedictiones sunt super caput iusti, Proverb. 10. Sic dicitur dari via in caput alicuius: id est, in eius exitium, 1. Reg. 8. Ezech. 16. Foedus meum quod irritum fecit, dabo in caput eius, Ezech 17: pro efficiam ut sit ei exitio violatum foedus. Sic sanguis alicuius in caput alicuius: id est, ipse sui exilii causa est. Sic clamant Iudaei de Christo. Sanguis eius super capita nostra: id est si iniuste interficitur, puniam ur nos divinitus, ultro hanc totam culpam ac
totius hominis. Benedictiones sunt super caput iusti, Proverb. 10. Sic dicitur dari via in caput alicuius: id est, in eius exitium, 1. Reg. 8. Ezech. 16. Foedus meum quod irritum fecit, dabo in caput eius, Ezech 17: pro efficiam ut sit ei exitio violatum foedus. Sic sanguis alicuius in caput alicuius: id est, ipse sui exilii causa est. Sic clamant Iudaei de Christo. Sanguis eius super capita nostra: id est si iniuste interficitur, puniam ur nos divinitus, ultro hanc totam culpam ac poenam quae eius occisoribus debetur, a te avertemus, et in nos totam recipiemus. Sic Psalm. 7,
exilii causa est. Sic clamant Iudaei de Christo. Sanguis eius super capita nostra: id est si iniuste interficitur, puniam ur nos divinitus, ultro hanc totam culpam ac poenam quae eius occisoribus debetur, a te avertemus, et in nos totam recipiemus. Sic Psalm. 7, Convertatur perversitas eius in caput eius. Tertio, quia caput eminet, aliquando pro summitate ponitur. Praeparatus erit mons Domini in capite montium, Ies. 2. pro, in summo vertice, aut loco Ecce habitabat in capite montis, 1. Reg. 1. Iacob adoravit ad caput lecti: id est, initium, Gen. 47. In capite libri scriptum est.
Iudaei de Christo. Sanguis eius super capita nostra: id est si iniuste interficitur, puniam ur nos divinitus, ultro hanc totam culpam ac poenam quae eius occisoribus debetur, a te avertemus, et in nos totam recipiemus. Sic Psalm. 7, Convertatur perversitas eius in caput eius. Tertio, quia caput eminet, aliquando pro summitate ponitur. Praeparatus erit mons Domini in capite montium, Ies. 2. pro, in summo vertice, aut loco Ecce habitabat in capite montis, 1. Reg. 1. Iacob adoravit ad caput lecti: id est, initium, Gen. 47. In capite libri scriptum est. id est, initio, in titulo
nos totam recipiemus. Sic Psalm. 7, Convertatur perversitas eius in caput eius. Tertio, quia caput eminet, aliquando pro summitate ponitur. Praeparatus erit mons Domini in capite montium, Ies. 2. pro, in summo vertice, aut loco Ecce habitabat in capite montis, 1. Reg. 1. Iacob adoravit ad caput lecti: id est, initium, Gen. 47. In capite libri scriptum est. id est, initio, in titulo aut argumento, Heb. 10: id est, Christus est summa et scopus totius Scripturae. Quarto, ob eandem causam significat totius rei summam, sicut et apud Latinos et Graecos. atque adeo in omnibus ferme
initium, Gen. 47. In capite libri scriptum est. id est, initio, in titulo aut argumento, Heb. 10: id est, Christus est summa et scopus totius Scripturae. Quarto, ob eandem causam significat totius rei summam, sicut et apud Latinos et Graecos. atque adeo in omnibus ferme linguis. Sumere caput filiorum Israel, Exod. 30. Num. 1. id est, numerum, summam. Reddere in capite, Levit 6, pro tota summa. Eadem de causa pro singulis hominibus ponitur. Iud. 5, Puella duae puellae capita viri: id est, singulis una aut duae in praedam contingent. Inventi sunt filii Eleasar plures in
est, numerum, summam. Reddere in capite, Levit 6, pro tota summa. Eadem de causa pro singulis hominibus ponitur. Iud. 5, Puella duae puellae capita viri: id est, singulis una aut duae in praedam contingent. Inventi sunt filii Eleasar plures in capita, 1. Par. 24. pro, si numeres singulos. Caput etiam pro agmine ponitur, quod singula agmina suos duces aut capita habeant. Egressus est vastator tribus capitibus, 1. Samuel. 13 Porrô hinc variae phrases oriuntur, quas ordine recensebo ac exponam. Movere caput, admirantium est, super rei novitate, aut peregrinitate: ideo alias in
sunt filii Eleasar plures in capita, 1. Par. 24. pro, si numeres singulos. Caput etiam pro agmine ponitur, quod singula agmina suos duces aut capita habeant. Egressus est vastator tribus capitibus, 1. Samuel. 13 Porrô hinc variae phrases oriuntur, quas ordine recensebo ac exponam. Movere caput, admirantium est, super rei novitate, aut peregrinitate: ideo alias in bonam partem accipitur, pro condolere alicui. Nahum. 3. Quis non movebit super te caput? Iob. 16, Moverem super vos caput meum, roborarem vos ore meo. Alias, et crebrius, in malam partem: Posuisti me in commotionem
Egressus est vastator tribus capitibus, 1. Samuel. 13 Porrô hinc variae phrases oriuntur, quas ordine recensebo ac exponam. Movere caput, admirantium est, super rei novitate, aut peregrinitate: ideo alias in bonam partem accipitur, pro condolere alicui. Nahum. 3. Quis non movebit super te caput? Iob. 16, Moverem super vos caput meum, roborarem vos ore meo. Alias, et crebrius, in malam partem: Posuisti me in commotionem capitis in populis, Psal. 43. et 22. Et factus sum opprobrium illis, viderunt me et moverunt capita sua. Thren. 2, Sibilaverunt et moverunt caput
1. Samuel. 13 Porrô hinc variae phrases oriuntur, quas ordine recensebo ac exponam. Movere caput, admirantium est, super rei novitate, aut peregrinitate: ideo alias in bonam partem accipitur, pro condolere alicui. Nahum. 3. Quis non movebit super te caput? Iob. 16, Moverem super vos caput meum, roborarem vos ore meo. Alias, et crebrius, in malam partem: Posuisti me in commotionem capitis in populis, Psal. 43. et 22. Et factus sum opprobrium illis, viderunt me et moverunt capita sua. Thren. 2, Sibilaverunt et moverunt caput super filiam Ierusalem. Sic et
te caput? Iob. 16, Moverem super vos caput meum, roborarem vos ore meo. Alias, et crebrius, in malam partem: Posuisti me in commotionem capitis in populis, Psal. 43. et 22. Et factus sum opprobrium illis, viderunt me et moverunt capita sua. Thren. 2, Sibilaverunt et moverunt caput super filiam Ierusalem. Sic et Christum crucifixum deriserunt impii, moventes capita. Tristes solent incedere demisso capite, laeti erecto: inde fit, ut toties Scriptura elevationem capitis ponat pro exhilaratione vel potius pro causa exhilarationis. i. liberatione, aut aliquo alio insigni
capita. Tristes solent incedere demisso capite, laeti erecto: inde fit, ut toties Scriptura elevationem capitis ponat pro exhilaratione vel potius pro causa exhilarationis. i. liberatione, aut aliquo alio insigni beneficio Dei. Iob 1, Si impie egi, vae mihi: si vero iustus sum, non levabo caput meum saturatus ignominia: id est, nihilominus non audebo attollere vultum praepudore. Eadem fere ratione dicunt Latini Attollere vultum. Psal. 3, Et tu Domine scutum circa me, gloria mea et exaltans caput meum. Sic et Iud. 8 et Psal. 110, tum de liberatione,
Dei. Iob 1, Si impie egi, vae mihi: si vero iustus sum, non levabo caput meum saturatus ignominia: id est, nihilominus non audebo attollere vultum praepudore. Eadem fere ratione dicunt Latini Attollere vultum. Psal. 3, Et tu Domine scutum circa me, gloria mea et exaltans caput meum. Sic et Iud. 8 et Psal. 110, tum de liberatione, tum et de summa glorificatione dicitur, Propterea exaltabit caput. Similis prorsus phrasis est Psal. 27, Et nunc extollat caput meum super hostes meos. Sic Psal. 83, Odio habentes te
attollere vultum praepudore. Eadem fere ratione dicunt Latini Attollere vultum. Psal. 3, Et tu Domine scutum circa me, gloria mea et exaltans caput meum. Sic et Iud. 8 et Psal. 110, tum de liberatione, tum et de summa glorificatione dicitur, Propterea exaltabit caput. Similis prorsus phrasis est Psal. 27, Et nunc extollat caput meum super hostes meos. Sic Psal. 83, Odio habentes te extulerunt caput. Caput levare, Gen. 40, tum pro recordari, tum pro exaltatione videtur accipi, Videntur et Israelitae eodem modo de capitis
vultum. Psal. 3, Et tu Domine scutum circa me, gloria mea et exaltans caput meum. Sic et Iud. 8 et Psal. 110, tum de liberatione, tum et de summa glorificatione dicitur, Propterea exaltabit caput. Similis prorsus phrasis est Psal. 27, Et nunc extollat caput meum super hostes meos. Sic Psal. 83, Odio habentes te extulerunt caput. Caput levare, Gen. 40, tum pro recordari, tum pro exaltatione videtur accipi, Videntur et Israelitae eodem modo de capitis imminutione sensisse. Posset non incommode triplex Iuristarum capitis diminutio
meum. Sic et Iud. 8 et Psal. 110, tum de liberatione, tum et de summa glorificatione dicitur, Propterea exaltabit caput. Similis prorsus phrasis est Psal. 27, Et nunc extollat caput meum super hostes meos. Sic Psal. 83, Odio habentes te extulerunt caput. Caput levare, Gen. 40, tum pro recordari, tum pro exaltatione videtur accipi, Videntur et Israelitae eodem modo de capitis imminutione sensisse. Posset non incommode triplex Iuristarum capitis diminutio accommodari ad vocis huius significationes: sed id non ita vel necessarium, vel nostri
Sic et Iud. 8 et Psal. 110, tum de liberatione, tum et de summa glorificatione dicitur, Propterea exaltabit caput. Similis prorsus phrasis est Psal. 27, Et nunc extollat caput meum super hostes meos. Sic Psal. 83, Odio habentes te extulerunt caput. Caput levare, Gen. 40, tum pro recordari, tum pro exaltatione videtur accipi, Videntur et Israelitae eodem modo de capitis imminutione sensisse. Posset non incommode triplex Iuristarum capitis diminutio accommodari ad vocis huius significationes: sed id non ita vel necessarium, vel nostri
Gen. 40, tum pro recordari, tum pro exaltatione videtur accipi, Videntur et Israelitae eodem modo de capitis imminutione sensisse. Posset non incommode triplex Iuristarum capitis diminutio accommodari ad vocis huius significationes: sed id non ita vel necessarium, vel nostri propositi est. Caput nudare, luctum significat. Levit. 10, Capita vestra ne nudetis. Sic et Tondere caput, Iob. 1. Quare contrarii quasi ritus fuere, ut et nudare et tegere caput dolorem ac luctum illis significarit. Tegere quoque caput non raro dolorem et ignominiam significat. Sed non usitato tegmine,
eodem modo de capitis imminutione sensisse. Posset non incommode triplex Iuristarum capitis diminutio accommodari ad vocis huius significationes: sed id non ita vel necessarium, vel nostri propositi est. Caput nudare, luctum significat. Levit. 10, Capita vestra ne nudetis. Sic et Tondere caput, Iob. 1. Quare contrarii quasi ritus fuere, ut et nudare et tegere caput dolorem ac luctum illis significarit. Tegere quoque caput non raro dolorem et ignominiam significat. Sed non usitato tegmine, verum pallio, ac penitus. Ierem. 14. Pudore affecti sunt agricolae, obtexerunt caput
Iuristarum capitis diminutio accommodari ad vocis huius significationes: sed id non ita vel necessarium, vel nostri propositi est. Caput nudare, luctum significat. Levit. 10, Capita vestra ne nudetis. Sic et Tondere caput, Iob. 1. Quare contrarii quasi ritus fuere, ut et nudare et tegere caput dolorem ac luctum illis significarit. Tegere quoque caput non raro dolorem et ignominiam significat. Sed non usitato tegmine, verum pallio, ac penitus. Ierem. 14. Pudore affecti sunt agricolae, obtexerunt caput suum: quia qui ignominia sunt affecti, nec volunt alios intueri, nec ab
sed id non ita vel necessarium, vel nostri propositi est. Caput nudare, luctum significat. Levit. 10, Capita vestra ne nudetis. Sic et Tondere caput, Iob. 1. Quare contrarii quasi ritus fuere, ut et nudare et tegere caput dolorem ac luctum illis significarit. Tegere quoque caput non raro dolorem et ignominiam significat. Sed non usitato tegmine, verum pallio, ac penitus. Ierem. 14. Pudore affecti sunt agricolae, obtexerunt caput suum: quia qui ignominia sunt affecti, nec volunt alios intueri, nec ab aliis in faciem respici sustinent, eoque tegunt faciem. Sic
Tondere caput, Iob. 1. Quare contrarii quasi ritus fuere, ut et nudare et tegere caput dolorem ac luctum illis significarit. Tegere quoque caput non raro dolorem et ignominiam significat. Sed non usitato tegmine, verum pallio, ac penitus. Ierem. 14. Pudore affecti sunt agricolae, obtexerunt caput suum: quia qui ignominia sunt affecti, nec volunt alios intueri, nec ab aliis in faciem respici sustinent, eoque tegunt faciem. Sic Graeci dixerunt
caput suum: quia qui ignominia sunt affecti, nec volunt alios intueri, nec ab aliis in faciem respici sustinent, eoque tegunt faciem. Sic Graeci dixerunt
sunt affecti, nec volunt alios intueri, nec ab aliis in faciem respici sustinent, eoque tegunt faciem. Sic Graeci dixerunt
nec ab aliis in faciem respici sustinent, eoque tegunt faciem. Sic Graeci dixerunt
eoque tegunt faciem. Sic Graeci dixerunt
et illa nobilis pictura in sacrificatione filiae Iphigeniae, involuit caput Agamemnoni. Involvebant enim caput pallio, praepudore et dolore. Operire caput, Psalm. 140, est munire caput, in die armorum: id est, praelii. Ideo muliebrem ab verecundiam, vult Paulus feminas tegere caput. Super caput alicuius crescere, aut transire, est, eum obruere. Sic iniquitates super caput crevisse et transivisse dicuntur Esd. 9 Psal. 38 sicut si diceret: Ita sum immersus in peccata et poenas, sicut si essem in profundum a quae proiectus. Capiti pulverem iniicere,
et illa nobilis pictura in sacrificatione filiae Iphigeniae, involuit caput Agamemnoni. Involvebant enim caput pallio, praepudore et dolore. Operire caput, Psalm. 140, est munire caput, in die armorum: id est, praelii. Ideo muliebrem ab verecundiam, vult Paulus feminas tegere caput. Super caput alicuius crescere, aut transire, est, eum obruere. Sic iniquitates super caput crevisse et transivisse dicuntur Esd. 9 Psal. 38 sicut si diceret: Ita sum immersus in peccata et poenas, sicut si essem in profundum a quae proiectus. Capiti pulverem iniicere, itidem
Involvebant enim caput pallio, praepudore et dolore. Operire caput, Psalm. 140, est munire caput, in die armorum: id est, praelii. Ideo muliebrem ab verecundiam, vult Paulus feminas tegere caput. Super caput alicuius crescere, aut transire, est, eum obruere. Sic iniquitates super caput crevisse et transivisse dicuntur Esd. 9 Psal. 38 sicut si diceret: Ita sum immersus in peccata et poenas, sicut si essem in profundum a quae proiectus. Capiti pulverem iniicere, itidem doloris ac moeroris indicium est: Thren. 2. Sic et manus habere super caput, ut de
super caput crevisse et transivisse dicuntur Esd. 9 Psal. 38 sicut si diceret: Ita sum immersus in peccata et poenas, sicut si essem in profundum a quae proiectus. Capiti pulverem iniicere, itidem doloris ac moeroris indicium est: Thren. 2. Sic et manus habere super caput, ut de Thamar stuprata ab Ammone legitur 2. Sam. 13. Esse alicui ad caput, est, praeceptorem agere: contra Ad pedes, discipulum. 2. Reg. 2, Tolletur Helias a capite Elisaei: id est, non amplius eum docebit. Sic et Paulus dicit se esse eruditum ad pedes Gamalielis. Sumpta haec
38 sicut si diceret: Ita sum immersus in peccata et poenas, sicut si essem in profundum a quae proiectus. Capiti pulverem iniicere, itidem doloris ac moeroris indicium est: Thren. 2. Sic et manus habere super caput, ut de Thamar stuprata ab Ammone legitur 2. Sam. 13. Esse alicui ad caput, est, praeceptorem agere: contra Ad pedes, discipulum. 2. Reg. 2, Tolletur Helias a capite Elisaei: id est, non amplius eum docebit. Sic et Paulus dicit se esse eruditum ad pedes Gamalielis. Sumpta haec phrasis est ab ipso situ docentium et auditorum, quorum hi inferius, illi superius
Ad pedes, discipulum. 2. Reg. 2, Tolletur Helias a capite Elisaei: id est, non amplius eum docebit. Sic et Paulus dicit se esse eruditum ad pedes Gamalielis. Sumpta haec phrasis est ab ipso situ docentium et auditorum, quorum hi inferius, illi superius sedent. Congerere carbones ardentes in caput alicuius, Proverb 20. et Rom. 12, significat omnino extremum exitium alicui accersere. Non enim peius fieri potest impio ingrato, quam si beneficia ei pro malefactis rependantur: sic eo pergente furere, extrema ei ira Dei poenaeque accersuntur. Sed de hoc mox. Caput canis, supra in
carbones ardentes in caput alicuius, Proverb 20. et Rom. 12, significat omnino extremum exitium alicui accersere. Non enim peius fieri potest impio ingrato, quam si beneficia ei pro malefactis rependantur: sic eo pergente furere, extrema ei ira Dei poenaeque accersuntur. Sed de hoc mox. Caput canis, supra in voce CANIS est expositum, de re vilissima et contemptissima. Caput ungere, significat lautius ac delicatius victitare. Quare Christus hypocritas Matthaei 7 accusans, quod cum ieiunabant, studio in vultu ac toto externo gestu, tum dolorem animi luctumque ob peccata, tum
extremum exitium alicui accersere. Non enim peius fieri potest impio ingrato, quam si beneficia ei pro malefactis rependantur: sic eo pergente furere, extrema ei ira Dei poenaeque accersuntur. Sed de hoc mox. Caput canis, supra in voce CANIS est expositum, de re vilissima et contemptissima. Caput ungere, significat lautius ac delicatius victitare. Quare Christus hypocritas Matthaei 7 accusans, quod cum ieiunabant, studio in vultu ac toto externo gestu, tum dolorem animi luctumque ob peccata, tum debilitatem ob nimia ieiunia simulabant, deformando et obscurando genuinum colorem
victitare. Quare Christus hypocritas Matthaei 7 accusans, quod cum ieiunabant, studio in vultu ac toto externo gestu, tum dolorem animi luctumque ob peccata, tum debilitatem ob nimia ieiunia simulabant, deformando et obscurando genuinum colorem faciei. Christus contra piis praecipit, ut ungant caput, et lavent faciem: id est, potius delicatum victum simulent, quam ita hypocritice sua illa opera ieiunii ostentent. Aliquid nimium et quasi hyperbolicum videtur dicere, veluti in alterum extremum protrahendo pios ut eos ad mediocritatem perducat. Sic: Nesciat sinistra tua, quid faciat
ipsum holocaustum Christi. Alias in malam partem, de laedentibus. ut Psalm. 140, Carbones ignis super eos cadent: id est, gravissimae poenae venient. Sic et Rom. 12, et Proverb. 25, Si inimicus tuus esuriverit, ciba eum: si sitiverit, pota eum: hoc enim faciens, carbones ignis congeres in caput eius: tibi autem Dominus rependet. Rom. 12. Proverb. 25. Hunc locum plerique ita exponunt, ut dicant per carbones ignis significari, fore ut hosti benefaciendo conscientiam moveas, eumque convertas. Verum verba ipsa indicant, significari, Adhibebis ei rem vehementer laedentem, praecipuae ac
CATULUS LEONIS, in voce LEONIS exponetur.
CAUDA, cum sit ultima, minime necessaria, et sordidissima pars animalis, aliâs ignobilissimos et vilissimos subditos, servos aut mancipia significat: ut supra in voce CAPITIS ostendi. Saepe enim Capiti opponitur, et dicitur alius futurus in caput, alius in caudam. Esa. 9 interpretatur de seductoribus: sive id fiat ob extremam vilitatem vitae, ac inscitiam veritatis: sive quia venenata satanae stercora ore, suo egerunt: sive denique, quia sic vacillant, dum hominibus aut potentibus adulantur, sicut canes motatione caudae turpiter
id fiat ob extremam vilitatem vitae, ac inscitiam veritatis: sive quia venenata satanae stercora ore, suo egerunt: sive denique, quia sic vacillant, dum hominibus aut potentibus adulantur, sicut canes motatione caudae turpiter adulari solent. Verba prophetae sunt: Excindet ergo Dominus de Israele caput et caudam, ramum et truncum die uno. Senex et authoritate suspiciendus, est caput: propheta autem docens falsa, cauda est. Vide CAPUT.
CAUPONARI, et Cauponatores fuerunt, qui quaestum, idque etiam quibusvis fraudibus, praesertim autem
stercora ore, suo egerunt: sive denique, quia sic vacillant, dum hominibus aut potentibus adulantur, sicut canes motatione caudae turpiter adulari solent. Verba prophetae sunt: Excindet ergo Dominus de Israele caput et caudam, ramum et truncum die uno. Senex et authoritate suspiciendus, est caput: propheta autem docens falsa, cauda est. Vide CAPUT.
CAUPONARI, et Cauponatores fuerunt, qui quaestum, idque etiam quibusvis fraudibus, praesertim autem
corrumpendo merces, quaesierunt.
sic vacillant, dum hominibus aut potentibus adulantur, sicut canes motatione caudae turpiter adulari solent. Verba prophetae sunt: Excindet ergo Dominus de Israele caput et caudam, ramum et truncum die uno. Senex et authoritate suspiciendus, est caput: propheta autem docens falsa, cauda est. Vide CAPUT.
CAUPONARI, et Cauponatores fuerunt, qui quaestum, idque etiam quibusvis fraudibus, praesertim autem
corrumpendo merces, quaesierunt. Per metaphoram igitur haec vox in Sacris literis, in
sicut maiores vestri, date manum Iehovae. Et 32, Cervicem tuam durissimam. Credo autem hanc metaphoram aut etiam metalepsin, vel a iumentis, praesertim equis sumptam, qui saepe nimium ferocientes, non patiuntur frenis suam cervicem huc aut illuc, quo sessor vult, inflecti: quin potius saepe caput magna pertinacia inter genua primorum pedum abdunt, freno reluctantes. vel etiam a contumacibus servis, qui cum aliquo eunt, non volunt inflectere collum ad vocem aut imperium domini revocantis, aut aliud quid iubentis. Sic Salomon Proverb. 29 inquit, Vir increpationum, qui indurat
seme Abrahae, quia ex eius familia nasciturus erat, Genesis 22 Item semen Isaaci, Gen. 26. Semen Iacobi, Genesis 28. Homo quia naturam humanam Messias erat assumpturus, Gen. quarto: Possedi virum per Deum. nam Eva putabat istum suum filium esse illud semen promissum, quod esset serpenti caput contriturum. Verum erat in persona, non erat in promissione. Psalmo 87. Et de Sion dicetur homo, et homo natus est in ea. Filius hominis. Daniel. 7. Quasi filius hominis veniebat. Dan. 10. Quasi similitudo filii hominis tetigit labia mea. Item rursum tetigit me quasi visio hominis, et
autem ab Haiach, aut Hava, quod esse significat, deducitur. Coniecturae doctorum hominum sunt, Deum se vocare Exod. 3. Ero qui ero. Et Iehova nominare ideo, quod is sit Deus, qui esset aliquando iuxta promissiones factas in paradiso post lapsum, semen illud benedictum futurus, quod serpenti caput contriturum, cunctisque gentibus exoptatam benedictionem allaturum esset. Confirmatur haec sententia Pauli declaratione, qui 1. Cor. 10. affirmat, Christum esse eum Deum, qui populum Israeliticum ex Aegypto fortissima manu eduxerit. Is igitur etiam cum Mose locutus est. Ac recepta est
et verus, Apoc. 3. Sanctus Dei, Act. 13. Minister circumcisionis, Roman. 15. Lux gentium, Act. 3. Fundamentum Ecclesiae, 1. Corinth. 3. Ephes. 2. Lapis angularis, Ephes. 2. Lapis vivus in Sion positus, et lapis offensionis, 1. Petr. 2. Et lapis reiectus ab aedificantibus, Act. 4. Caput Ecclesiae, Ephes. 1. 4. 5. Colloss. 1. Pontifex. Hebr 1. et passim Apostolus et Pontifex confessionis nostrae. Hebr. 3. Sponsor testamenti, Hebr. 7. Novi testamenti conciliator. Hebr. 9. Dux fidei et consummator. Hebr. 12. Reconciliator Roman. 3. Propitiatio nostra. 1. Iohan.
multa, et terribilis super omnes in circuitibus eius: id est, super omnes qui ei astant. Ibidem: Et veritas tua in circuitibus tuis: id est, passim circa te, in omnibus rebus tuis. Sic quoque Psalm. 27. Exaltabitur caput meum super inimicos meos, in circuitibus meis. Sic Psalm. 31. Audivi vituperationem commorantium in circuitu. Et 34. Angelus Domini castra metatur in circuitu timentium eum. Copiam videtur significare, Psalm. 12 In circuitu ambulabunt impii, quando exaltantur utilitates filiorum
quoniam pro elementari regione ponitur quae nobis proxima est: inde fit, ut caelum per regiones aut horizontes distinguatur. Quare etiam nostrum aut proprium alicuius regionis caelum vocatur, ut Levit. 26, Dabo caelum vestrum sicut ferrum. Et Deuteron. 18, Et erunt caeli tui, qui sunt supra caput tuum, ferrei. ubi semet exponit, quid appellet caelum alicuius gentis, nempe quod est proxime super caput eius. Hinc minatur Deus se sparsurum Iudaeos in omnes caelos: id est, regiones In hac significatione dicitur, quod aquae diluvii cooperuerint cunctos montes qui sunt sub omnibus caelis,
distinguatur. Quare etiam nostrum aut proprium alicuius regionis caelum vocatur, ut Levit. 26, Dabo caelum vestrum sicut ferrum. Et Deuteron. 18, Et erunt caeli tui, qui sunt supra caput tuum, ferrei. ubi semet exponit, quid appellet caelum alicuius gentis, nempe quod est proxime super caput eius. Hinc minatur Deus se sparsurum Iudaeos in omnes caelos: id est, regiones In hac significatione dicitur, quod aquae diluvii cooperuerint cunctos montes qui sunt sub omnibus caelis, Gen. 7. Et Deut. 2. dicit Deus, se daturum aut sparsurum terrorem Iudaeorum in faciem omnium gentium
maxima misericordia moveri aut affici erga aliquem. In commotionem aliquem aliquibus dari, videtur idem esse quod, exemplo calamitatis alicuius aliis terrorem incutere: nisi quis derisionem, aut solam admirationem significari putet. Nam et condolentes et deridentes, prae quadam admiratione caput motare solent. Deut. 28. Eris in commotionem omnibus populis. 2. Paral. 29. Tradididitque eos in commotionem, desolationem et sibilum. Sic etiam Ierem. 24 et 29. Dabo eos in commotionem et malum omnibus regnis. Commotio capitis plerunque derisionem, aliquando etiam condolentiam
iudicare, et non iudicabimini: nolite condemnare, et non condemnabimini. Alias evidentem convictionem aut redargutionem significat. ut, Ex ore tuo damnaberis et iustificaberis. Iob 9 et 15. Condemnabit aliquem os suum. Rom. 2. In quo alium iudicas, temetipsum condemnas. Dan. 1. Condemnabitis caput meum regi: id est, facietis me reum mortis. Sic Matthaei 12. Ninivitae in extrema die condemnabunt Israelitas. Esa. 54. Omnem linguam quae surget in iudicio contra te, condemnabis. Sic vox
significat confringo in minutas partes. Sicut autem supra dixi de Confringo et Concido, sic et hoc verbum per metaphoram perditionem rei significat: quia quae conteruntur, illa priorem illam speciosam acui gentem formam amittunt. Exempla sint haec Gen. 3. Semen mulieris conteret caput serpentis: id est, expugnabit satanam et vim eius: hoc est, peccatum et maledictionem abolebit, restituta benedictione et iustitia. Rom. 6. Dominus conterat satanam sub pedibus vestris. Sic Deut. 7 pollicetur Deus Israelitis, quod nemo eis resistere poterit, donec omnes adversarios
quem ego non contristavi. Sic et 2. Corinth. 7 accipitur, Contristati estis ad poenitentiam: pro, dolore affecti, et perterrefacti accusatione legali. Herodes dicitur Matth. 14, et Marc. 6, contristatus, quod iuraverat filiae se ei daturum quicquid illa petierit, et quod ea postulaverit caput Iohannis. Videtur autem simulata contristatio fuisse. Praecedit enim clare in Matthaeo, quod voluerit quidem eum interficere, sed metuerit vulgus, magnifaciens Baptistam. Verum de eo loco vide caput de Synecdoche aut Metalepsi, in Regulis generalibus. Aliquando de tristicia cum scandalo
contristatus, quod iuraverat filiae se ei daturum quicquid illa petierit, et quod ea postulaverit caput Iohannis. Videtur autem simulata contristatio fuisse. Praecedit enim clare in Matthaeo, quod voluerit quidem eum interficere, sed metuerit vulgus, magnifaciens Baptistam. Verum de eo loco vide caput de Synecdoche aut Metalepsi, in Regulis generalibus. Aliquando de tristicia cum scandalo coniuncta accipiendum est, ut Rom. 14: Si frater tuus propter cibum contristatur, non amplius secundum charitatem ambulas. Dicimur et Spiritum sanctum contristare, Ephes. 4. Ne contristetis Spiritum
cornua nostra. Et, In nomine meo exaltabitur cornu eius. Sic Psal. 75. Cornua peccatorum confringam, et exaltabuntur cornua iustorum. Item Psal. 112. Cornua iustorum exaltabuntur in gloria: id est, potentia ac opes eorum gloriose crescent. Vicinum huic est, Exaltabit caput. Aliquando etiam similitudo unicornis additur: Psalm. 92. Exaltabis sicut unicornis cornu meum. Efferre cornu, similiter augmentum potentiae indicat. Psalm. 148. Extulit cornu populo suo: id est, vires, robur, virtutem. quasi dicat, Restituet pristinas vires ac dignitates populo suo.
dorsum. Latini aliquando hoc intelligerent de ipsis hostibus, quod terga de derint aut verterint. Dare ergo tergum, est, efficere ut aliquis fugiat. Contra apud Latinos passive accipitur, pro fugere. Ancillam dare in sinum: pro, adiungere alicui ut sit concubina eius. Genes. 16. Viam dare in caput alicuius, 1. Reg. 8. et Ezech. 9. pro, secundum opera sua aliquem iudicare, aut castigare. Aliquem dare ad confitendum: pro, constituere ut celebret ac laudet Deum, in templo et instrumentis Musicis. 1. Paral. 16. Dare servum: pro, constituere. 1. Reg. 9. Dare caesores lignorum,
in templum sanctum Domino, in quo et vos coaedificamini in tabernaculum Dei. Domus Dei: 1. Pet. 4. Iudicium a domo Domini incipit. 1. Timoth 3. Quomodo oporteat te versari in domo Dei, quae est Ecclesia Dei viventis, columna et stabilimentum veritatis. Corpus Christi: Ephes. 1, Dedit ipsum caput Ecclesiae, quae est corpus eius. Ephes. 4, Christus est caput Ecclesiae, et ipse dat salutem corpori. Coloss. 1. Pro corpore ipsius, quod est Ecclesia. Hierusalem. Gal. 4. Quae sursum est Hierusalem, libera est. Hebr. 12. Accessistis ad montem Syon, et ad civitatem Dei Hierusalem
Dei. Domus Dei: 1. Pet. 4. Iudicium a domo Domini incipit. 1. Timoth 3. Quomodo oporteat te versari in domo Dei, quae est Ecclesia Dei viventis, columna et stabilimentum veritatis. Corpus Christi: Ephes. 1, Dedit ipsum caput Ecclesiae, quae est corpus eius. Ephes. 4, Christus est caput Ecclesiae, et ipse dat salutem corpori. Coloss. 1. Pro corpore ipsius, quod est Ecclesia. Hierusalem. Gal. 4. Quae sursum est Hierusalem, libera est. Hebr. 12. Accessistis ad montem Syon, et ad civitatem Dei Hierusalem caelestem, et ad innumerabilium angelorum coetum, etc.
super Cherubin, Psal. 18. Isa. 19 etiam clarius exprimitur, ubi minatur propheta Aegyptiis, quod Deus veniet equitans in nube levi aut veloci, id est, cito veniet castigaturus. Equitare facere super excelso: id est, reducere ad terram promissionis. Isa. 58. Equitare super caput alicuius, Psal. 66. Equitare feceras hominem super caput nostrum: id est, molestum tyrannum nobis praeposueras, nosque ei misere subieceras. Equitare facere manum super arcum: 2. Reg. 13. pro, apprehendere arcum. Equitare super verbu, Psal. 45, aliqui
ubi minatur propheta Aegyptiis, quod Deus veniet equitans in nube levi aut veloci, id est, cito veniet castigaturus. Equitare facere super excelso: id est, reducere ad terram promissionis. Isa. 58. Equitare super caput alicuius, Psal. 66. Equitare feceras hominem super caput nostrum: id est, molestum tyrannum nobis praeposueras, nosque ei misere subieceras. Equitare facere manum super arcum: 2. Reg. 13. pro, apprehendere arcum. Equitare super verbu, Psal. 45, aliqui vertunt: sed vertendum est proprie, insilias in equum: seu prorvas in bellum,
id est, tametsi ipse erat repletus. 1. Paralip. 12 Iob 6. Et erit adhuc consolatio mea, et uror dolore. pro, tametsi urar et crucier. Tantisper dum: Numer. 9. State et audiam quid praecipiat Dominus pro, tantisper state, dum audiam. Siuc: Isa. 10. Non erit Aegypto ullum opus, quod faciet caput et cauda, ramus et iuncus. id est, sive caput sive cauda: sive ramus, sive iuncus. Ut: Iudicum 8. Postulabo a vobis postulationem, et date mihi inaures. pro, ut detis. 1. Sam. 15. Honora quaeso me coram senioribus, et revertere mecum. pro, ut revertaris. 1. Sam. 28, Quaerite mihi
12 Iob 6. Et erit adhuc consolatio mea, et uror dolore. pro, tametsi urar et crucier. Tantisper dum: Numer. 9. State et audiam quid praecipiat Dominus pro, tantisper state, dum audiam. Siuc: Isa. 10. Non erit Aegypto ullum opus, quod faciet caput et cauda, ramus et iuncus. id est, sive caput sive cauda: sive ramus, sive iuncus. Ut: Iudicum 8. Postulabo a vobis postulationem, et date mihi inaures. pro, ut detis. 1. Sam. 15. Honora quaeso me coram senioribus, et revertere mecum. pro, ut revertaris. 1. Sam. 28, Quaerite mihi mulierem Pythonissam, et ibo ad eam, atque in
quandam emphasin habet. nam et aperte ac serio, valideque et coram alicui repugnare ac contradicere denotat. Faciem operire, deprimere, aut deiicere, est maeroris et pudoris signum. Psalmo 44. Et faciem meam opprobrium. obtexit. Esther 7. Facies Haman erat operta. 1. Samuelis 15. Et caput ei opertum. Faciem ponere inter genua, videtur gestus fuisse supplicum. Sic enim Helias orat. 1 Reg. 18. Contra Levit. 20, Erecta facie incedere et faciem levare, pro exhilarari accipitur. Faciei agnitio respondet aut testatur contra eos, Isaiae 3. pro, accusat eos de suis
Sanat eos, et eruit eos de foveis ipsorum. id est, de calamitatibus, aut etiam morte, quibus erant vicini. Foveam ha bere dicitur erinacius, Isaiae 34, et vulpes, Matthaei 8. id est, sua quaedam latibula aut receptacula, ubi tuto et conmode conquiescant: sed filium hominis non habere ubi caput reclinet. Si caecus caecum ducet uterque in foveam cadet: proverbium est, quo Christus docet, tam seductos quam seductores, aut etiam imperitos doctores et auditores in extremum exitium ruere: nec valere istam communem excusationem, quam multi solent ignaviae, negligentiae, aut metui crucis
in ea. Sic et Psal. 18. Et apparuerunt profunda aquarum et discooperta sunt fundamenta orbis, propter increpationem tuam ô Domine, propter flatum irae tuae: id est, ita sunt commota agitatione, aut terrae motu, ut etiam ima terrae apparuerint. Habacuc tertio habetur: Transfixisti caput de domo impii, denudando fundamentum usque ad collum. Fundamentum magni Pharaonis: videtur intelligere ipsum exercitum, cui innititur regni status: et quo sublato, regnum ipsum corruere solet. Usque ad collum autem, intelligit usque ad duces, qui sunt proximi regi aut
quod vetera aedificia instaurabit, seu dirutas civitates renovabit. Fundamentum vocat Apostolus 1. Corint. 3, ipsum Christum, cum dicit: Fundamentum aliud nemo potest ponere, praeter hoc quod positum est, quod est IESUS CHRISTUS. Sic vocatur, quia ipse est totius Ecclesiae ac religionis suae caput ac sedes: ex quo, per quem, et in quem omnia, et cui accedunt aliqua quasi ornamenta, aut veluti accidentia: ut pia ordinatio Ecclesiae, ceremoniae, eruditae tractationes verbi Dei, et similia etiam quae fundamento convenire debent. Dicit igitur Paulus, ibi se bonum fundamentum iecisse: id
ut furentur, mactent ac perdant: et non veniant per verum ostium, sed aliunde clam irrepant.
G
GALEA, bellicum tegmen capitis. Isaiae 59. Induet se lorica iustitiae, et galea salutis in capite eius. Vocat galeam salutis, aut salutarem, eo quod servet caput, praecipuum ac nobilissimum membrum, in quo praecipue salus ac vita sita est. nam eo graviter laeso, actum plane de vita est. Sic et Paulus Ephes. 6 loquitur. Sed cum utrobique agatur de spiritualibus armis, neutrobi indicatur, quod nam genus spiritualium armorum Galea salutis significet:
nobis, essent et vocarentur praemia infusarum virtutum, non iam mera dona. Certum porro, ac ipsiusmet Christi testimonio confirmatum est, Paulum esse electum organon, seu doctorem gratiae, ac beneficii eius. Certum quoque est, inter omnia scripta Pauli epistolam ad Romanos primariam esse, cuius caput et praecipua sedes doctrinae de Iustificatione sunt praedicta tria capita: quae cum summo consensu doceant, Gratiam iustificantem esse illum gratuitum Dei favorem, quo nos adeo dilexit, ut filium suum pro nobis traderet: omni profecto iure omnes pii idipsum sentire ac profiteri tenentur, Sed
ignem Assyriis obsidentibus Hierosolymam: quos tamen non visibilis ignis absum percusisse, sed angelus percussisse dicitur. Psalm. 78, Iuvenes eorum consumpsit ignis. Sic et carbones ignis, Romanorum 12, et Proverb. 25. ubi dicitur, quod benefaciendo adversario congeremus carbones ignis in caput eius: id est, quod non possimus gravius laedere impios adversarios, quam benefaciendo. sic enim nos illis accumulare iram Dei. Sic Amos secundo: Mittam ignem in domum Asael: pro perdam eam. Ezek. 30: Cum dederit ignem in Aegyptum. Psalm. decimo: Ignis et sulphur et spiritus procellarum
gloria Dei, 1 Cor. 11. i. qui quasi vice eius mundo praeest, in hoc ei famulum aut vicarium praestans: quod omnia in hoc mundo regat, illisque fruatur tam quam quidam eius villicus, sicut vicissim homini famulatur mulier. de qua ratione imaginis Apostolus 1 Cor. 11. loquitur, dicens: Deum esse caput Christi, Christum caput viri, virum mulieris: et vicissim mulierem esse gloriam viri, virum autem esse gloriam et imaginem Dei. ubi imago collocatur in illa similitudine dominii, quod sicut pater aliquo modo dominatur Christo, et Christus viro: sic vicissim vir mulieri, et omnibus aliis
i. qui quasi vice eius mundo praeest, in hoc ei famulum aut vicarium praestans: quod omnia in hoc mundo regat, illisque fruatur tam quam quidam eius villicus, sicut vicissim homini famulatur mulier. de qua ratione imaginis Apostolus 1 Cor. 11. loquitur, dicens: Deum esse caput Christi, Christum caput viri, virum mulieris: et vicissim mulierem esse gloriam viri, virum autem esse gloriam et imaginem Dei. ubi imago collocatur in illa similitudine dominii, quod sicut pater aliquo modo dominatur Christo, et Christus viro: sic vicissim vir mulieri, et omnibus aliis creaturis huius mundi. Aliqui
quod non obiter aut breviter, sed plene ex professo ac repetitis vicib. hanc iustitiae imputativae descriptionem, consentientibus ac confirmantibus eam praecedentibus et consequentibus: quodque sicut epistola ad Rom. est primarium opus D. Pauli, selecti organi Christi: sic etia tertium ac quartum caput potissima loca sunt totius eius epistolae, quod ad descriptionem et adsertionem verae iustitiae ac iustificationis attinet: et denique in quarto cap. haec descriptio ut gemma in annulo eminet.
supplicium pro toto populo satisfacit. Sic caedes unius principis Israelitici, adducentis scortum Madianiticum. veluti pro satisfactione quadam toti populo imputatur, ita ut ira ac plaga Dei cohibeatur ab eis. Sic dixi hostiis esse imputata sacrificantium peccata, et aliquando etiam clare super caput earum enum erata aut recensita: et vicissim, perinde ac si illis quaedam pecuniae aut res numerarentur et darentur, sic quoque illarum mortis meritum aut satisfactio illis est adscriptum. Hoc modo etiam ipsis locis ac brutis quoque animalibus peccata sceleratorum imputantur, adeo ut et illa
futurum, ut se non incidant super mortuis: ostendens tantam fore copiam cadaverum, ut eis iusta rite persolvere non possint. Sic Hier. 47, Quo usque te incîdes? scilicet, prae dolore ac luctu. Moabitarum quoque luctus ob cladem ac poenas Dei eodem modo depingitur Hier. 48, quod sit super omne caput calvitium, super omnem barbam rasura, super omnes manus incisio, et super omnes lumbos saccus. Tali aliqua ratione forte et Baalitae semet incidebant, simulantes dolorem de peccatis suis: sicut et hodierna die monachi Turcici, et Hispani, vulgo scorpionibus aut hamatis catenis sese
simili phrasi Arrigere aures, item Praebere aures. Sumpta autem est phrasis ab externo gestu, quod diligentius auscultaturi vertimus aurem ad vocem loquentis, praesertim autem proceriores, aut in sublimiori loco sedentes ad eos qui de inferiori loco loquuntur, vertunt aurem, aut eo aures et caput inclinant. Crebro igitur haec phrasis de Dei exauditione accipitur. in quo singularis eius benignitas declaratur, quod cum in altis sedeat, nihilominus humilia respiciat: Psal. 16 et 31. Inclina aurem tuam ad me. Ali quando vox AURIS omissa subintelligitur, Psalmo quadragesimo
semine in aeternum perdat. Verum vobis incredulis illa promissio et innumerae conciones de ea, usque ad extremam vestram nauseam factae, merae fabulae ac nugae fuerunt. At nunc, ô miseri, en me a veraci Deo exhibitum esse, meaque passione Satanae et eius increduli seminis (quale et vos estis) caput contritum, ac mundum victum esse, et vicissim credentes servatos, viva experientia cognoscere cogemini: et denique me iam victorem Satanae, ac eius seminis et membrorum, coram inviti ac gementes cernitis, et in extremo iudicio cernetis. Nec inusitata est ista figura sermonis in Sacris
se malis artibus et actionibus. Psal. 125. Non relinquet Dominus sceptrum impiorum super sortem iustorum, ne mittant aut extendant manum ad iniquitatem: id est, ne impiorum malas artes imitentur, videntes ipsos florere, se vero esurire. Iniquitates multiplicari super alicuius caput: Esdrae 9. pro, obrui aliquem peccatis ac poenis, submergi in eis. Sic Isaiae 1: Populum gravem. id est, gravatum oneratumque peccatis. Iniquitatem ad vel super iniquitatem ponere, id est, plura peccata imputare, ob extremam impoenitentiam. Psal. 69. Iniquitates
istud: id est, nescivi esse tuam uxorem. Aliquando significat carentem culpa in una aliqua re. Iosuae 2, Dixerunt exploratores ad Rachab: Si quis tuorum
fuerit deprehensus extraaedes, sanguis eius super caput eius, nos erimus innocentes: id est, Carebimus culpa eius caedis. Sic et Abrahamus dicit ad servum, Gen. 24: Si mulier illa noluerit te sequi, eris innocens a iuramento meo. Ionae 1, Ne des super nos sanguinem innocentem: id est, ne imputes nobis caedem insontis hominis, quandoquidem hunc
ipse est Edom: Gen. 36. pro, cognomento Edom, vel, qui alio nomine dicitur Edom. Non ipse: Ambulavit inquam Henoch cum Deo, et non ipse: Gen. 5. pro, non comparuit usquam amplius. Recte hic etiam fit mentio loci Gen. 3. ubi Deus pollicetur se humano generi largiturum semen, quod conterat caput serpentis, restituatque hominem in iustitiam et vitam. Nam Papistae in sua Vulgata editione legentes Ipsa, ad divam Virginem hanc victoriam, summa cum impietate, atque adeo idololatria rapiunt. Contra autem textus Hebraeus, Chaldaeus, Graecus, et Philo, de ipso semine haec dicta esse
sese ita macerent homines, ut caput incurvatum aut inclinatum prae debilitate gerant: sicut iuncus solet ob nimiam proceritatem et debilitatem calami, aut ut sic hypocritice humilitatem simulent. Isa. 19 videtur accipi pro infima fece hominum, cum inquit: Nec erit Aegypto opus ullum quod faciat caput aut cauda, ramus aut iuncus. ramus, significat potentiores: iuncus, infirmiores.
IURARE, praeter suam propriam significationem, quae est, Deum in testem vocare alicuius dicti aut sententiae, saepe significat aliquid alicui sancte promittere. ut, Iuravit Dominus, et non poenitebit
de voce Iustitiae, reliquum est, ut et de verbo IUSTIFICARE disseramus. Quoniam enim nostra coram Deo acceptio et approbatio in Sacris literis hoc verbo inculcatur, oportet id diligenter explicari et confirmari, quo ex vera verbi huius significatione etiam ipsa Iustificatio, quam salutis nostrae caput est, itelligi, certoque teneriqueat. Etsi igitur varie a Doctis verbi huius significatio subdividatur, tamen revera in genere significat aliquem Habere aut pronunciare iustum, tribuere ei testimonium iustitiae,
altare tuum in domo hac, tu exaudias in caelo, et facias, et iudices servos tuos.
pericula evitunda. Similis quaedam perturbatio animi in luctu et ignominia est, et in utroque nos pudet vel aliorum faciem intueri, vel ferre ut alii nostram inspiciant. Hinc Graecum
Inquit enim Propheta ibi: Quia devastatum est frumentum, confusum est mustum, elanguit oleum: pro, [?: ] prorsus perierunt fructus olearum, aut certe ad maximum paucitate redacti sunt, ut sit minima spes [?: pro--entus ] olei. Isaiae cap. 1 habetur: Omne caput languori, et omne cor dolori, aut ad languorem ac dolorem expositum, vel deditum est. et significatur, afflictos esse poenis Dei gravissimis, tum singulos homines ac domos, tum familias ac tribus, tum denique totas civitates, ac cunctam gentem.
LANIARE faciem, fuit signum
est, sed etiam maximi usus, quia ibi duo parietes colligantur, solentque optimi et maximi lapides ibi collocari: ideo lapis angularis per metaphoram significat hominem primariam, honestissimam, ac maxime salutarem actionem, functionemve praestantem. Sic Christus dicitur factus esse in caput anguli, ut mox dicetur. Sic dicit Hieremias futurum, ut Babylon adeo prorsus opprimatur ut non sumatur inde lapis angularis aut fundamenti: id est, ut non amplius mittantur praefecti ac gubernatores in diversas gentes ex civibus Babylonis: sicut et Historiae testantur, cives Babylonis ferme
et [?: continet ] Scriptura: Ecce pono in Zion lapidem, in summo penendum angulo, electum, preciosum: et qui crediderit in illo, non pudefiet. Vobis igitur preciosus est, qui [?: ] ditis. Caeterum iis qui non credunt, lapis quem reprobaverant aedificantes hic coepit esse caput anguli, et lapis in quem impingitur, et petra ad quam [?: offenda-- ] nempe his qui impingunt in sermonem, neque credunt in id: ad quod et instituti fuerant. Porro additum epitheton Vivus, significat Christum et pios vere vivere et simul fit antithesis quaedam ad lapides
in voce BAPTISMI dictum est aliquid. Porro cum Christus Matth. 6 depingit hypocritarum ieiunia, dicit eos solere studio deformare, autetiam quasi immundam reddere faciem, ut videantur pallere, aut etiam fusca facie esse prae fame. Quare contra praecipit piis, ut ieiunantes lavent faciem, et caput inungant: id est, amoveant omnem ostentationem ieiunii, et illum externum luctum, ac interea intus in animo vere sua peccata lugeant, et reipsa ieiunent.
LAUDARE. Tres istae voces, Honos, Gloria, et Laus, non raro confunduntur, tum in prophanis, tum in [?: Sacri- ]
Ariel, id est, leo Dei, Isu. 29 Hierosolymam significat: quod aliqui a forma aedificii sumptum putant, [?: qu-- ] prima facies ad septentrionem erat et eminentior et [?: ] bilior: reliqua pars contra humilius iacebat sic, ut leonis forma exprimere videretur, cuius caput et [?: ] magis ardua est. Aliqui, inter quos Munsterus, [?: dic-- ] ipsum templum talem quandam formam leonis effecisse. Lutherus ex verbis Prophetae dicit, ideo dicitur esse leonem Dei Iudam et Hierusalem, quia ut [?: an- ] Deo, aut pro Deum fuerit
visuri an id iam veniat, quod illi tanto desiderio inde expectant. Sic Psal. 121. Levavi oculos meos ad montes, unde venit auxilium mihi. Levare pedes, est proficisci: ut de Iacobo in Mesopotamiam ad avunculum Labanum metu fratris Esau abeunte, Genes. 29 legitur. Levare caput, Gen. 40, est, aliquem sublimare, aut in suam dignitatem extollere. Ibidem etiam in malam partem accipitur. sicut et verbum Exalto in Evangelistis, et aliquando Tollo apud Latinos. Levare solium suum, apud Isaiam cap. 16, est potentiam et gloriam suam extollere.
Matth. 11. Ut igitur maxime evinceretur, hic in Paulo agi de aliqua noticia Dei: tamen hoc non sequitur, de hac spirituali agi, de qua Ecclesia in conversione et libero arbitrio disputat. Hactenus de loco primi cap. ad Rom. De secundo capite ad Romanos. Quod ad secundum caput attinet, ubi dicit de gentium inscripta lege, primum etiansi omnino simpliciter ac assertive ille textus intelligatur, nego tamen ibi agi de noticiis natura notis, nec certe contrarium monstrari potest. Nam si quis phrasin, Opus cordi inscriptum, urgere velit, ac dicere, Esse aliquid cordi
legis, qui per legem iustificabuntur, [?: ] Iudaei erant nihil aliud quam auditores: sed loquitur conditionaliter, quod si qui usquam essent veri factores [?: ] gis, illi demum exclusis istis ociosis auditoribus iudicarentur. Proinde quem habet sensum propositio ac caput Disputationis, eum et reliquum totum [?: corp-- ] [?: ] locum habere necessario existimandum est: [?: nemp--- ] conditionaliter de factore legis Ethnico, non qui [?: ] in rerum natura sit, sed si quis esset. Quinto, [?: ]
quae legis sunt fecerint: num propterea ea quae de illis paucis et eximiis dicuntur, toti naturae humanae, eiusque noticiis conveniunt? Non valet ista ratiocinatio, ne in philosophia quidem, a selectis ac divinis quibusdam ingeniis (paucorum qui sane vitiisque iocisque Altius humanis exeruere caput) ad omnes homines communis sortis ac naturae. Et verum sane est, Deum quosdam singulares Heroas ac instauratores orbis mirificis donis ornasse, non tamen carentia originalis peccati. Undecimo, expendatur conclusio totius huius collationis hypocritae, Iudaei, et iusti Ethnici. Ea enim
Aliqui opinantur hic Paulum accusare Ethnicos: et, quo eis adimat omnem praetextum excusationemve ignorantiae, illis tribuere innatam veri Dei cognitionem, in ipsis primis principiis. Quod falsum esse, pluribus rationibus demonstrare possemus, quarum aliquas tantum hic recensebimus. Quod igitur Caput secundum inde â principio contineat tantum reprehensionem Iudaeorum, ex hisce patet. Primum in hoc capite incipit tractare Apostolus de hypocritis quibusdam, qui etsi foris qualem cunque disciplinam servabant, intus tamen erant pleni sceleribus: et interea de illa qualicunque disciplina sibi
collatione tantum quadam conditionaliter Iudaeis praeferri: ut descriptione verae iustitiae, umbratilis et hypocritica illa Iudaeorum iustitia refutaretur, atque ita collatione, Ethnicorum Iudaei tanto magis accusarentur. Ex hisce rationibus ac dispositione manifeste apparet, primum et secundum Caput ad Romanos nihil plane patrocinari libero arbitrio. In primo enim tantum praesentia Dei in suis operibus pene palpabilis praedicatur, quam utcunque ab effectibus et experientia ratio cinando Ethnici delibaverant: in secundo autem, tantum conditionaliter confert Apostolus sanctum Ethnicum cum
non raro per metaphoram praeclara regna significat: quia similitudo quaedam est inter gloriosos ac potentes proceres, et inter illas proceras elegantissimasque arbores. Isaiae 10, Libanus in forti cadet: id est, exercitus Assyrius per fortem angelum una nocte interficietur. Plenum est illud caput comparatione exercitus Assyrii ad pulcherrimam sylvam. Aliquando significat generaliter loca selectiora, et magis florentia, totius eius regionis: ut Nahum 1. Infirmatus est Basan et Carmel, et flos Libani elanguit Nonnunquam significat et ipsum templum ac Hierosolymam, sive ob
LIMEN transilientes, Soph. 1, putant aliqui notare insilientes in aedes alienas, ut eas diripiant: ut mox sequitur. Rectius tamen forte intelliges de idololatris, per synecdochen: quia cultores Dagon transiliebant limen portae templi in Asdod, propterea quod ibi iacuerant manus et caput Dagonis, existente in eo templo arca Dei, ut est 1 Sam. 5. Quare et Ionathan Chaldaeus in Zophonia vertit, Visitabo eos qui ambulant in legib. Philistaeorum. Per unum ergo genus idololatriae ac idololatrarum videntur omnis generis idololatrae a propheta eo loci notari, et accusari.
ad vindictae cupiditatem. Longanimitas propius exprimit Graecam vocem, quam magnanimitas: et tamen aliud est longus animus, quam lenis, et lentus ad iram. Patientia recte habebat, nisi quod anceps est, et saepius ad tolerantiam corporis quam ad animi lenitatem pertinet. Alius quidam super 18. Caput Matth. inquit: Differ iram erga me,
lucere: tametsi etiam revera in magnis calamitatibus, aut [?:-stantib ] . magnis praeliis, solent ista luminaria aliquando mutare colorem, sicut Virgilius in Georgicis scribit solem instante caede Iulii, inquiens:
iniquitates nostras coram te, occulta nostra in lumine vultus tui. id est, Omnia occultissima, etiam peccata nostra, sunt tibi notissima. In lumine vultus Dei ambulare, est in agnitione et favore Dei vivere ac agere, pietatique studere. Iob. vigesimonono. Cum fulgeret lucerna eius super caput meum, et per tenebras ambularem in lumine eius: id est, cum ipse propitius me ubique rexit, protexit, ac promovit, et ubique meis conatibus successum largitus est. In lumine vultus Dei ambulare, Psalmo octuagesimonono, aut simpliciter in lumine Dei, Isaiae secundo, significat in cognitione
quae amiserat denarium, Luc. 15. Sic ante 100 annos, [?: ] tavii quispiam, amissa iusta causa, accendit lucernam de die, et omnia tribunalia angulosque curiae [?: pervestiga-- ] interrogatus quid faceret? dixit, Se iustitiam quaerere Lucernam Dei splendere super caput alicuius, Iob 29, est eum [?: gi ] , foveri, ac felicem fieri a Deo in omnibus suis comtibus. Sic mox sequitur, in lumine Dei per tenebras ambulare. Christus dicit de Baptista, eum fuisse lucernum ardentem et lucentem, Iudaeos vero noluisse exultare ad tempus in luce eius: i.
Isaac Esau filium suum magnum: id est, seniorem. Magnus, pro praestante ac precioso. ut 2. Regum 5. Naaman erat vir magnus coram domino suo. id est, Plurimi a rege fiebat. Baptista quoque dicitur magnus, scilicet sanctitate et functione. Magnus, pro Principe. 2. Samuelis vigesimotertio. Caput magnorum erat: id est, principum nobilium, aut praestantium virorum, seu optimatum. Magnus pro numeroso. Deut. 9 et 20, Gens magna. Magnus, pro divite, Genes. 26, Et factus est Isaac vir magnus, et ivit eundo et crescendo, donec factus est vir magnus valde. Exponit textus ipse mox eam
socio. Sic et ponere malum adversus aliquem, Psal. 109. Loqui bonum aut malum, vel a bono ad malum, supra in verbo LOQUOR explicui. Quaerere malum, 1. Regum 20. Videte quod malum quaerat iste: pro, occasionem nocendi, captet praetextum inferendae iniuriae. Reddere malum in caput alicuius. Iud. 9. Reddit Deus malum in caput Abimelech: id est, rependit ei poenas pro parricidio in fratres. In malo succidi, aut extirpari: Psal. 94. In malo eorum succidet eos. Malum eorum vocat, quod aliis moliuntur: eo ipso malo aut calamitate, Deum illos obruiturum
Psal. 109. Loqui bonum aut malum, vel a bono ad malum, supra in verbo LOQUOR explicui. Quaerere malum, 1. Regum 20. Videte quod malum quaerat iste: pro, occasionem nocendi, captet praetextum inferendae iniuriae. Reddere malum in caput alicuius. Iud. 9. Reddit Deus malum in caput Abimelech: id est, rependit ei poenas pro parricidio in fratres. In malo succidi, aut extirpari: Psal. 94. In malo eorum succidet eos. Malum eorum vocat, quod aliis moliuntur: eo ipso malo aut calamitate, Deum illos obruiturum ait. Totus versus est: Ipse rependet eis
aliquando etiam cum impetu quodam, illidendo suam manum in illius cui aliquid promittunt: sicuti et Germani dicunt, Er hat mirs in die hand geschlagen. Tales ergo manu percutientes aut spondentes vituperat Salomon, et a fideiussionibus aut sponsionibus pro aliis omnes dehortatur. Manus super caput, magnum dolorem significat: sicut supra de Thamar dixi. Ierem. 2. Etiam hinc egredieris, et manus tuae super caputtuum. Ponere manum cum alio: Exod. 23. Ne ponas manum tuam cum impio, ut sis testis mendax. Dubito an veniat haec locutio a more aliquo iurantium, quod manum libro legis
quae modo retuli ex Hieronymo (Maranatha, magis Syrum est quam Hebraeum: tametsi ex confinio utrarumque linguarum aliquid et Hebraeum sonat, interpretatur, Dominus noster venit) haberi eadem in Commentariis Ambrosianis, et in his Scholiis quae feruntur Hieronymi titulo. Beza porro, in postremum Caput prioris ad Corinthios, sic annotat: Maran atha,
cum populum, qui secessionem fecerat, cum patribus reconciliari conatur: verum [?: ] eam in Apologum et fabulam membrorum cum corpore rixantium commutat. Dicimur quoque tum Christi membra esse, 1. Corinth. 6, tum Ecclesiae, tum etiam nobis invicem. Christi, quia ille dicitur esse caput huius totius coetus, qui est Ecclesia. Porro et Ecclesia quia tum constituitur ea ex omnibus piis, tum fingunt pii suo loco Ecclesiae serviunt aut ministrant, eam [?: ] vant et exaedificant. Denique et nobis invicem [?: me- ] esse dicimur, Roman. 12, et 1 Corinth.
octavo: quod epistola ad Hebraeos explicat de Christo, qui in sua in [?:--ruatione ] et passione fuit exinanitus et humiliatus infra angelos et homines, ut qui omnium peccata susti [?:--it ] , et eo redactus fuit ut se vermem, non hominem vocaret, et non haberet ubi caput reclinaret, atque abeo longe infamissimo supplicio, ut omnium scelestissimus, interiret. Non minventur omni bono habet vulgata versio, Psalm. trigesimo tertio. in Hebraeo est, non destituentur.
MIRABILE, Hebraice
eductionis ex Aegypto Paschate, datae legis Pentecoste, etc. Mirabile in oculis alicuius: id est, valde mirum, aut etiam absurdum ei videtur. Psalmo centesimovigesimooctavo, Matthaei vigesimoprimo, Marci 12: Lapis quem reiecerunt aedificantes, factus est in caput anguli: hoc est mirabile in oculis nostris.
MIRACULA etiam vocantur signa, prodigia et virtutes, ut finis miraculorum monstretur. Dicuntur igitur Signa, quod aliud repraesentent quam quod cernitur, ut quae nihil aliud sint quam verae doctrinae sigilla: Prodigia, quod novum
Minae discrepant autores. Ezechiel eam praedicto loco sic describit, vel fortê potius ordinat, qualis aut quanta in illo novo templo esse debeat, inquiens: Siclus autem 20 obolos habet. Viginti sicli, et 25 sicli, et 15 sicli (id est, 60) erunt nobis pro mina una. Monsterus vero super Exod. 30 caput, ita de quantitate huius ponderis et vicinorum scribit: Habent proinde Hebraei in ponderibus hos gradus. Siclus, quem ipsi schaekel vocant, continet grana hordeacea 384. Mina vero, quam et litra vocant, id est libram, habet 60 siclos: hoc est, grana hordeacea 23040. At Kikar, quod nostri
24. David ad Saulem, Cur canem mortuum persequeris? se ita vocans. pro, cur vilissimum homuncionem tanto labore ac periculo insectaris? Sic et 2. Sam. 16 dicit Abisai frater Ioab, ad Davidem, et Semei male dicente illi: Quare hic canis mortuus maledicit Domino meo regi? Transibo et auferam caput eius. Mori sicut homines, Psal. 82: Ego dixi, dii estis, et filii excelsi vos omnes: sed utique sicut homo moriemini, et sicut unus ex principibus cadetis, id est, ego quidem vos divino officio et honore orno praeficiens vos caeteris mortalibus eaque propter et vos deberetis
et huius sensus est hostilitas erga Deum oppugnemus et iugulemus, iuxta illud: Qui sunt Christi, carnem crucifixerunt cum affectibus et cupiditatibus, Gal. 5. Sed pro Grammatica huius vocis explicatione haec dixisse sufficiat.
MOVEO verbi Hebraismi, magna ex parte supra in voce Caput et Commoveo, ac alibi expositi sunt: hic tamen nonnullos recensebo, partim ex superioribus repetens, partim etiam novos adiiciens. Moveri et commoveri in Sacris saepe significat, non tantum in periculum incidere, sed etiam in aliquam gravem calamitatem, ac veluti ruinam: sicut
caelus et terra, eritque Dominus spes ac fortitudo populo suo. Sic et Hag. 2 dicitur: Quia sic dixit Dominus exercituum, adhuc unum modicum est, et ego commovebo caelum et terram, mare et aridam: et commovebo omnes gentes et veniet desiderabile omnium gentium. id est, Meschias. Movere caput alias condolere alicui, alias [?: ] insultare significat: ut supra in Commovere, et Caput. exposui. Aliquando etiam tantum admirationem de [?:-quo ] mirabili casu. Sic enim solemus stupentes de [?:-quo ] mirando negotio, caput motare. Ier. 18,
Dominus exercituum, adhuc unum modicum est, et ego commovebo caelum et terram, mare et aridam: et commovebo omnes gentes et veniet desiderabile omnium gentium. id est, Meschias. Movere caput alias condolere alicui, alias [?: ] insultare significat: ut supra in Commovere, et Caput. exposui. Aliquando etiam tantum admirationem de [?:-quo ] mirabili casu. Sic enim solemus stupentes de [?:-quo ] mirando negotio, caput motare. Ier. 18, Ut ponat terram tuam in stuporem et sibilum perpetuum, ut omnis qui transit per eam obstupescat, et moveat
est, Meschias. Movere caput alias condolere alicui, alias [?: ] insultare significat: ut supra in Commovere, et Caput. exposui. Aliquando etiam tantum admirationem de [?:-quo ] mirabili casu. Sic enim solemus stupentes de [?:-quo ] mirando negotio, caput motare. Ier. 18, Ut ponat terram tuam in stuporem et sibilum perpetuum, ut omnis qui transit per eam obstupescat, et moveat caput suum [?: ] veri sicut ebrium, Psal. 17, dicitur de nimia concussione hominum, in mari periclitantium. Alioqui etiam [?:
Caput. exposui. Aliquando etiam tantum admirationem de [?:-quo ] mirabili casu. Sic enim solemus stupentes de [?:-quo ] mirando negotio, caput motare. Ier. 18, Ut ponat terram tuam in stuporem et sibilum perpetuum, ut omnis qui transit per eam obstupescat, et moveat caput suum [?: ] veri sicut ebrium, Psal. 17, dicitur de nimia concussione hominum, in mari periclitantium. Alioqui etiam [?: inop-- ] consilii, et quasi dementiam quandam notat. Isa. 24, Ebrii sunt, et non a vino: commoti sunt, et non a sicera.
denotat. Non sine causa igitur in descriptione humiliationis filii Dei Gal. 4 dicitur, Misit filium suum factum ex muliere, factum sub lege. Et Deus veluti insultans callidissimo serpenti, ac iam parta de humano genere victoria insolescenti, dicit se ei oppositurum feminam, eiusque semen illi caput contriturum. Sic et Iob 14, hominem non sine emphasi describit, quod nascatur ex muliere et brevi tempore vivat. Contra hunc vero usum vocis Mulier, vir et masculus aliquid strenuum ac validum in omnibus linguis sonat. Hinc fit ut in omnibus linguis imbecilles aut imbelles, ignavique,
et omnino diversi ordines, civitates ac gentes in eo regno, et sub eius patrocinio creverint, auctique sint et floruerint. Similis descriptio per arborem est etiam regni Nabuchodonosor, Danielis quarto. Christus dicit aves caeli habere nidos, et vulpes foveas, se vero non habere ubi caput reclinet: ut ostendat, se deteriore esse conditione quam ipsa bruta, quae plus certi ac proprii commodi habeant, magisque stabiles ac certas sedes obtineant, eisque fruantur: cum ille nec habuerit quicquam proprii, nec usquam omnino tutus fuerit.
NIHIL, et NIHILUM, habet etiam
Solet sane Quod coniunctio [?: aliqu- ] do non suo loco poni, ut in Syncategorematib. dictum est.
NOVACULA, in pro pria significatione accepta [?: p- ] quasdam pauculas locutiones, non nihil obscuras: ut, [?: ] dere novaculam super alicuius caput. Iud. 13. et transire per [?: ] cuius caput novaculam, Num. 6: ubi Deus vetat radi caput Samsonis et aliorum Nazaraeorum: in quo fuit singularis quaedam religio ac votum a Deo institutum, de quo forte [?: ] dicetur in verbo Radere. Contrâ vero iubet
non suo loco poni, ut in Syncategorematib. dictum est.
NOVACULA, in pro pria significatione accepta [?: p- ] quasdam pauculas locutiones, non nihil obscuras: ut, [?: ] dere novaculam super alicuius caput. Iud. 13. et transire per [?: ] cuius caput novaculam, Num. 6: ubi Deus vetat radi caput Samsonis et aliorum Nazaraeorum: in quo fuit singularis quaedam religio ac votum a Deo institutum, de quo forte [?: ] dicetur in verbo Radere. Contrâ vero iubet prophetam Ex. cap. 5 facere transire novacula per
est.
NOVACULA, in pro pria significatione accepta [?: p- ] quasdam pauculas locutiones, non nihil obscuras: ut, [?: ] dere novaculam super alicuius caput. Iud. 13. et transire per [?: ] cuius caput novaculam, Num. 6: ubi Deus vetat radi caput Samsonis et aliorum Nazaraeorum: in quo fuit singularis quaedam religio ac votum a Deo institutum, de quo forte [?: ] dicetur in verbo Radere. Contrâ vero iubet prophetam Ex. cap. 5 facere transire novacula per caput et barbam ut: ab rasorum pilorum varia
caput novaculam, Num. 6: ubi Deus vetat radi caput Samsonis et aliorum Nazaraeorum: in quo fuit singularis quaedam religio ac votum a Deo institutum, de quo forte [?: ] dicetur in verbo Radere. Contrâ vero iubet prophetam Ex. cap. 5 facere transire novacula per caput et barbam ut: ab rasorum pilorum varia absumptione indicet Iudaeorum [?: ] os casus poenasque mox sequuturas. Porro Ps. 52 comparat David linguam Doegi sanguinarii delatoris, [?: no- ] lae acutae et do losae: quod sicut novacula acuta vel [?: p- ]
iugulum attingens interficit: ita ille suis calumniis interfecerit sacradotes, ac etiam Davidem cum aliis sibi adiunctis perdere [?: ] netur. Sic alibi linguam stricto gladio Scriptura [?: comp-- ] Is. ca. 7 minatur Deus, se rasurum novacula conductra nempe rege Assyriae, caput, barbam et pilos pedum. Quo [?: ] dicat, se opera illius regis Israelitas puniturum, ita [?: ] homines et animalia, ac aedificia et plantae [?: vast- ] Ideo autem addit conducticia, ut sciant illam novaculam [?: ] mercedem flagitaturam: i.
et ignominiae gratia. Sic minatur Deus Iudaeis sub forma mulieris, Ezech. 16 et 23, ac Hos. 2, Ne forte dispoliem et denudem eam, etc. Dixerat vero prius prolixe Deus, Ezech. 16, se eam reperisse nudam et ignominiosam: sed misertum eius, vestivisse ac ornasse ipsam. Nudare caput, et lacerare vestes, luctus indicium erat. Id ne faciat Aaron ac filii, ob duos filios divinitus exustos, prohibet Deus Levit. 10. Contrarius etiam mos legitur 2. Sam. 15, quod David et populus fugientes habuerint tecta capita. Sic et pedibus nudis incedere solebant lugentes. 2.
eum in faciem intueri nequiverint. De Mario, et Olympiade, et Perdicca, quod percussores, eorum faciei dignitate perculsi, eos attingere ausi non sint. Hoc decus videtur etiam in communi vita aliis magis quam aliis circumfusum esse. Unde est, quod pictores talem quendam quasi splendorem circa caput sanctis et aliis praestantibus pingunt. Facinorosi porro non tantum carent hac gloria et dignitate, sed etiam contrariam ac tetram quandam deformitatem et pravitatem in vultu circumferunt: ut, sicut vulgo dici solet, Diabolus per eorum oculos prospicere videatur. Id vero etiam magis mirandum
praesertim honestis et [?: pr- ] bus viris. Exempla illustria utriusque haberi [?: poss- ] vultu principum quoque virorum aliquot nostri temporis. Talem quandam dignitatem, maiestatem, et veluti fulgorem videntur voluisse pictores Sanctis [?: ] diorum circa caput circumfusione appingere, ut [?: ] do dixi. Ex hac distinctione et declaratione multiplicis nuditatis intelligi non difficulter possunt dicta Scripturae, ut quod primum Gen. 2 non puduerit [?: pr- ] parentes suae nuditatis, quae illis fuit gloriosa: [?: p-
aut locutiones sunt Olei et Unctionis. De posteriore aliquid infra suo loco dicetur, quod etiam ad vocis Olei explicationem proderit. Nunc nihilominus de oleo, eiusque loquutionib. agemus, quando quidem hic huius vocis ordo est. Oleo solebant olim inungi per totum corpus, praesertim autem caput perfundi. Eius eam vim dicit esse Plinius, ut cor roboret, leniat, et etiam tepefaciat. unde etiam sequitur exhilaratio. Psal. 109 dicit, oleum intrare in ossa: nempe inunctum per poros penetrat in totum corpus, atque ita humectat, calefacit, et exhilarat. Sicut Livius narrat,
durissimo. pro undique et maxima commoda ministravit, Talis hyperbole est et illa Deut. 33, Assur erit acceptus fratribus suis, et tinget in oleo pedem suum. pro, abundabit oleo, et aliis commodis ac opibus, ita ut vel pedes lavare in oleo prae copia et vilitate posset. Diximus fuisse moris. caput perfundere oleo. De eo more habetur Ecclesiast. 9. Omni tempore sint vestimenta tua candida, et oleum super caput tuum ne deficiat. pro, perpetuo sis laetus, et comodis huius vitae perfruere. Sic Psal 23 dicit Psaltes, Impinguasti oleo caput meum. id est, ditas ac foves me
fratribus suis, et tinget in oleo pedem suum. pro, abundabit oleo, et aliis commodis ac opibus, ita ut vel pedes lavare in oleo prae copia et vilitate posset. Diximus fuisse moris. caput perfundere oleo. De eo more habetur Ecclesiast. 9. Omni tempore sint vestimenta tua candida, et oleum super caput tuum ne deficiat. pro, perpetuo sis laetus, et comodis huius vitae perfruere. Sic Psal 23 dicit Psaltes, Impinguasti oleo caput meum. id est, ditas ac foves me tuis deliciis ac bonis. Pingit enim ibi suam refectionem aut beationem, quae sibi a Deo contingat, per lautum
vilitate posset. Diximus fuisse moris. caput perfundere oleo. De eo more habetur Ecclesiast. 9. Omni tempore sint vestimenta tua candida, et oleum super caput tuum ne deficiat. pro, perpetuo sis laetus, et comodis huius vitae perfruere. Sic Psal 23 dicit Psaltes, Impinguasti oleo caput meum. id est, ditas ac foves me tuis deliciis ac bonis. Pingit enim ibi suam refectionem aut beationem, quae sibi a Deo contingat, per lautum convivium: ubi inter alias delicias olim etiam unguenta adhiberi solebant. Versus totus ita habet: Instrues coram me mensam in facie tribulant in
id est, ditas ac foves me tuis deliciis ac bonis. Pingit enim ibi suam refectionem aut beationem, quae sibi a Deo contingat, per lautum convivium: ubi inter alias delicias olim etiam unguenta adhiberi solebant. Versus totus ita habet: Instrues coram me mensam in facie tribulant in me, impinguas caput meum oleo, calix meus erit exuberans. quasi dicat: Benignissime et lautissime tractabis ac fovebis me, inspectantibus, gementibus, plane frustra contra furentibus ac frementibus meis adversariis. Ab eodem more accipit similitudinem declarandae felicis fratrum concordiae, Psal.
plane frustra contra furentibus ac frementibus meis adversariis. Ab eodem more accipit similitudinem declarandae felicis fratrum concordiae, Psal. 133. Sicut oleum optimum in capite, destillans ad barbam. Eodem spectat et Christi sermo Matth. 6. Tu autem cum ieiunas, unge caput tuum, et faciem tuam lava. id est, dissimula et cela tuum ieiunium, aliaque bona opera, specie laetae, et quasi deliciosae vitae, quae species est contraria ieiunio seu [?: ] . Contrariam enim prorsus formam iubet Ioab 2. Sam. 14 assumere illam mulierem, quae astute circumvent
ex exilio revocet. illique [?: ] tricidium condonet. Psalm. 141, est locus subobscurus, ubi haec videtur esse commodissima versio: Percutiat me iustus, et pius me arguat: oleum autem
] stigari, arque adeo etiam durius tractari, quam ab impiis summis deliciis saginari. Hoc enim est [?: argument- ] , ut cupiat longissime abesse ab omni malorum et pravorum, ipsorumque conatuum sodalitio. Significat vero per metaphoram
Significat vero per metaphoram
et dura legis concione: ideo impoenitentes Iudaei caeperant exagitare prophetas, eorumque conciones poenitentiae [?: ] sine singulari contumelia Onus vocitabant, [?: dict--tes ] : Propheta quod est onus? quod onus iam nobis narras? Quas eorum blasphemias Hieremias caput vigesimotertio gravissime reprehendit, eisque iram Dei denunciat. Onus levare contra aliquam gentem, [?: est ] nacem prophetiam aut concionem ei proponere de imminentibus poenis. Onerare aliquem aliqua re, significat aliquando large munerari. 1. Regum novo: [?: ]
2. Sam. 18. Transire os: forte, pro transgredi. Psa. 17: Cogitavi, non transgredietur os meum. pro, quod cogitavi perperam, id non patiar transire per os meum: vel cavebo, ne os meum transgrediatur, aut peccet. Os [?: vestiment- ] , significat interdum id amplum foramen, quo caput exeritur. Exod. 28: Erit os Ephod in medio eius. Sic os civitatis vocantur portae eius, Prov. 8 Sic Os putet, speluncae, sepulchri. Os non raro ponitur pro vi ac potentia alicuius, qua scilicet perinde saevit, ut ferae dentibus. De ore leonis aliquem liberari, Iob 36:
uxorem morituram. Caeterum forma funebris luctus illius gentis ita describitur, quod soliti sint non uti coriaceis calceamentis diebus 30, nudis pedibus efferre et comitari funus: flebantque et lamentabantur, suam miseriam deplorantes, et mortuum celebrantes clara voce. Ostegebant panno lineo, et caput involvebant, praesertim in publicum prodeuntes. Aliquot vero ex praedictis ritibus, etiam in nominato Ezechielis hoc loco notantur. Panem impietatis comedere, Proverb. 4: id est, impie quaesitum: sicut Cicero dicit, qui scelere et maleficio pascuntur. Panis lachrymarum dicitur, quasi
tum etiam homines imminente eis horribili Dei ira ac poenis, humanis figmentis consolari et securos reddere, persuadendo illis adesse favorem Dei ac pacem, cum adsit ira et poena, veluti ignis quidem consumens. Haec similitudo admodum prolixe Ezech. 13 tractatur et explicatur. vide totum illud Caput. Parietis artifices, 2. Sam. 2 vocantur latomi, et [?: fabri- ] rii. Parietes cordis, vocantur Hieremiae quarto praecordia, quin et latera ipsa, in quibus sub hypochondriis in magno moerore dolor sentitur, inquit enim Propheta de suo dolore in maxima calamitate populi:
i- ] carnis opera recenset et idololatriam, Gal. 5. Peccatum
in singulari numero, praesertim cum articulo
nempe se pro vilissimo, aut etiam immundissimo pessimove homine haberi, qui vel tanquam noxius, vel tanquam vilissimus amovendus esset: vel etiam tanquam is qui omnium contumeliis sit expositus, et veluti ab omnibus hominibus pedibus proculcatur. Locus ille proculdubio alludit ad Thren. 3 caput, ubi propheta inquit: Abstersum et reiectamenta posuisti nos inter populos. Germani habent duas vicinas locutiones, et huic Paulinae non admodum absimiles: ut cum de aliquo contumeliis omnium exposito vilique homuncione dicunt, Iederman wischt die schuh an in, Er ist iedermans fusstuch,
contradicere profusioni tam preciosi unguenti, cum id studio proprii lucri aut furandi fecerit.
PERTINGO. Pertingat culmen turris nostrae in caelum, Genesis 11. est usitata quaedam hyperbole in omnibus linguis: quales illae locutiones sunt, Vertice feriam sidera, It clamor caelo et, Caput inter nubila condit. Sic et Babylonii volebant suam turrim caput inter
nubila condere, quam regionem aeris Hebraei etiam caelum vocant, ut alibi dixi: non solam aetheream. Paulus 2. Cor. 10
lucri aut furandi fecerit.
PERTINGO. Pertingat culmen turris nostrae in caelum, Genesis 11. est usitata quaedam hyperbole in omnibus linguis: quales illae locutiones sunt, Vertice feriam sidera, It clamor caelo et, Caput inter nubila condit. Sic et Babylonii volebant suam turrim caput inter
nubila condere, quam regionem aeris Hebraei etiam caelum vocant, ut alibi dixi: non solam aetheream. Paulus 2. Cor. 10 gloriatur, se pervenisse usque ad Corinthios praedicatione sui evangelii:
[?: ] impellat me. Quasi dicat: cohibe omnes pravorum ac superborum persecutorum conatus contra me susceptos. Remove pedem tuum a malo, Proverbiorum nono. id est, affectus, cogitationes, ac conatus amove a pravis actionibus. Ad pedes alicuius esse, subiectionem significat: sicut contra, In caput esse. Deuteron.trigesimotertertio: Adiunxerunt sese pedibus tuis: id est, te tuaque vestigia sectati sunt, quocunque eis praeivisti. libro primo Samuelis vigesimoquinto dicit Abigail ad Davidem: Benedictio haec, quam attuli, detur ministris domini mei, qui ambulant ad pedes eius: id est,
Sic Maria sedebat ad pedes Domini, Lucae decimo. et Paulus dicit se esse educatum ac edoctum in lege ad pedes Gamalielis pharisaei Hierosolymae: Actorum vigesimosecundo. Pilos pedum radere, est etiam infimae sortis homines castigare. Isaiae septimo: Radet Dominus novacula conducticia caput, et pilos pedum. id est, summos ac infimos Israelitas per hostes puniet, et ex regione suoque loco amovebit. Pedibus alicuius aliquid subiicere, est ipsi subiicere, seu in eius potestatem redigere. Psalmo 8, et Hebraeis secundo: Omnia subiecisti sub pedibus eius. Cadent subtus pedes
ipse omnia impleat. De qua voce ac loco, alterius cuiusdam annotationes adscribam. Complementum,
pro ipsa dignitate, felicitate, beato statu ac summo gradu ponitur haec vox crebro, ut 1 Corinth. 15: Cum tradiderit regnum patri, cumque aboleverit omnem principatum ac potestatem. id est, omnem adversariam potentiam ac dignitatem debellaverit, sibique subiecerit Col. 2 dicitur, Christum esse caput omnis principium et potestatis, id est, Dominum et authorem omnis
dignitatis et potestatis: ideoque ait, et pios in ipso esse completos ac perfectos. quae significatio vel maxime convenit cum loco
id est, sequitur nos clamando. Porro, quod Post sit quidem plerunque praepositio, nonnunquam tamen etiam adverbium, notum est ex
Grammaticis. Significat autem ordinem vel rerum vel temporum: ut, Post caput est cervix, post domum est ortus, post herum aut regem sunt famuli, Venit post nubila Phoebus. Verum in descriptione temporis aut alius spacii diligenter observandum est, non tantum hanc praepositionem, sed et alias quae metas rerum, locorum aut temporum indicant (ut sunt Ante, usque, post,
sit praescientia, vel praenotio. Postremo huic praescientiae attexitur
ac beneficiis praevenit aut praevertit, veluti victoriam ibi quoque quaerens et captans in optimo genere certandi. Romanorum duodecimo: Honore vos invicem praevenite: id est, certate tempore et quantitate, uter alterum honore praeveniat: veluti si vulgo diceremus, uter alterum honorans prius caput aperiat. Psalmo nonagesimoquinto: Venite, iubilemus Domino, praeveniamus faciem eius confessione. id est, celebratione beneficiorum eius. Mich. sexto: In quo praeveniam Dominum, incuruabor Deo excelso? Nunquid praeveniam eum in holocaustis et vitulis anniculis? id est, num illis eum mihi
in die virtutis tuae: habet in Vulgata Psal. 110. quod nil significat. In Hebraeo est, Populus tuus spontanei [?:-ut ] prompti, scilicet ad cultum tuum, in die victoriae tuae, seu cum viceris ac debellaveris hostes tuos, et populum tuum redemeris. Principium, aut caput verborum [?: ] veritas, et in seculum omne iudicium tuum iustum. Ubi possis per Caput, tum tempus intelligere, quod semper inde ab initio sermo Dei verax fuerat: tum per aliam metaphoram, pro summa rei, et quod praecipuum in re est in qua significatione voce Capitis etiam
Populus tuus spontanei [?:-ut ] prompti, scilicet ad cultum tuum, in die victoriae tuae, seu cum viceris ac debellaveris hostes tuos, et populum tuum redemeris. Principium, aut caput verborum [?: ] veritas, et in seculum omne iudicium tuum iustum. Ubi possis per Caput, tum tempus intelligere, quod semper inde ab initio sermo Dei verax fuerat: tum per aliam metaphoram, pro summa rei, et quod praecipuum in re est in qua significatione voce Capitis etiam Latini utuntur. Si non posuero Ierusalem in principio aut capite lae [?:-ciae ] meae:
morem etiam Livius Decad. 3 indicat, cum Carthaginensium legationem ad Scipionem describit. Haec est etiam vis illorum verbi
ollam in Tophet. Prophetis et hoc familiare est: Primum generaliter omnes damnar: deinde vero rursus erigere pios, et consolari. Sic Petrus inquit, Iudicium incipit a domo Dei: 1. Pet. 4. et Romanorum primo. Revelavit iram Dei super omnem impietatem. Isaiae primo, cap. Omne caput languidum, et cor omne moerens. Genes. 6, Cuncta cogitatio cordis humani, etc. Et, Videns Deus quod, multa esset malitia. Et deinde; Omnis caro corruperat viam suam. Et postea dicit: Noe vero erat perfectus, etc. Noe gratiam invenit, etc. Propheticus
PARVUS, et PARVULUS, quam vocem supra huc reieci, non tantum staturam aut aetatem significat, sed etiam eum qui quacunque dignitate aut praestantia infra alios est: sicut contra, Magnus. Sic dicit Samuel ad Saulem, 1. Sam. 15: Non ne cum parvus esses in oculis tuis, Deus te posuit caput tribuum Israel? Sic Parvuli aut Infantes vocantur ii, qui rebus huius mundi, aut naturalibus etiam dotibus alios non excellunt. Sic dicit Psal. 110, Declaratio verborum dat intellectum parvulis. Sic Psal. 19: Sapientiam praestans parvulis, inquit. Sic
dicitur nubes esse pulverem pedum Dei, eo quod [?: ] perinde videtur in nubibus ambulare, sicut nos in terris. Iehovae via est in tempestate et turbine et nubes pulvis pedum eius: id est, perinde habet circa se nubes, ac cum magnus exercitus venit cum nube pulveris.
Pulvere caput aspergere, ac in pulvere ac cinere iacere, lagentium ac dolentium mos est. Sic Thamar consperserat pulvere caput. Sic etiam 1. Sam. 4, is qui Eli calamitatem captae arcae indicat. Sic et Iosua cum senioribus, consperso capite pulvere, laceratisque vestibus iacebat coram arca: capite
terris. Iehovae via est in tempestate et turbine et nubes pulvis pedum eius: id est, perinde habet circa se nubes, ac cum magnus exercitus venit cum nube pulveris.
Pulvere caput aspergere, ac in pulvere ac cinere iacere, lagentium ac dolentium mos est. Sic Thamar consperserat pulvere caput. Sic etiam 1. Sam. 4, is qui Eli calamitatem captae arcae indicat. Sic et Iosua cum senioribus, consperso capite pulvere, laceratisque vestibus iacebat coram arca: capite septimo. Iob quadragesimosecundo: Poenitet me in pulvere et cinere. Sic et Iob secundo: Sparserunt pulverem super
quare ipsi hostibus velint tantum commodum concedere; vel potius ne id quidem quaerit, sed simpliciter quaerit ut male factum. De hoc Hebraismo dixi in Regulis Universalibus, de Interrogationibus. Sic Dan. 1: Quare videbit rex vultus vestros tristiores prae adolescentibus aliis, et condemnabitis caput meum. id est, quare huic meo exitio causam praebere vultis? Aut etiam: Non recte agitis, coniicientes me in tantum discrimen, sine omni iusta causa.
QUIA, coniunctio causalis, varie accipitur. Quaedam eius significata enumerabo. Marci 9: Et interrogaverunt eum dicentes,
per excisionem ramorum pulcherrimae arboris, conservate nihilominus trunco ac radicibus. Significatum enim id est, quod post illam gravem castigationem iterum revirescet ac reflorescet, sicut arbor cuius solummodo rami circumcisi sunt. Danielis 4.
RADO. Radere solebant Israelitae vel caput, barbam, vel etiam omnes pilos totius corporis ob pluras causas: de quibus consuetudinibus aliquid dicemus hoc loco. Primum radebantur leprosi in toto corpore, duplici de causa. Initio, accuratius explorandae leprae gratia: Levitici 13. Postea, cum convaluerant, expiationis causa. Levit.
Domino: Num. 6. Talem rasionem videtur et Paulus fecisse primum in Kenchreis, Act. cap. [?: ] postea etiam Hierosolymae, capite 21. Tertio, in consecratione raduntur Levitae: de qua tota caeremonia vide Num. 8. Quarto, mulier peregrina nuptura Iudaeo, redebat caput: Deuter. 21: ut depositione comae veluti testaretur, se abiicere gentilismum. Quinto, radetur caput et barbam testandi doloris ac luctus gratia presertim de morte alicuius: quod sacerdotibus prohibetur, Levit. 21. Id etiam de Moabitis praedicit Isaias, in eorum calamitate eos esse
[?: ] postea etiam Hierosolymae, capite 21. Tertio, in consecratione raduntur Levitae: de qua tota caeremonia vide Num. 8. Quarto, mulier peregrina nuptura Iudaeo, redebat caput: Deuter. 21: ut depositione comae veluti testaretur, se abiicere gentilismum. Quinto, radetur caput et barbam testandi doloris ac luctus gratia presertim de morte alicuius: quod sacerdotibus prohibetur, Levit. 21. Id etiam de Moabitis praedicit Isaias, in eorum calamitate eos esse facturos. Hieremias quoque cap. 48. idem, ac de iisdem praedicit. Sic lugentes rasa barba, et
notat, cap. 27. Sic et Achilles rasam caesariem proiicit in pyram Patrocli, in funera Sexto, ignominiae gratia rex Ammon radit medios barbae, et praecidit vestes legatorum Davidis: 2. Sam. 20, et 1 Par. 19. Septimo, minatur Isaias cap. 7. quod Deus sit rasurus caput, pilos pedum, et etiam barbam Aegyptiorum conducticia novacula, nempe per regi Assyriae: quod ei per metaphoram spoliationem et vastationem
Aegypti significat. Octavo, Ezechiel iubetur radere suum caput et
rasurus caput, pilos pedum, et etiam barbam Aegyptiorum conducticia novacula, nempe per regi Assyriae: quod ei per metaphoram spoliationem et vastationem
Aegypti significat. Octavo, Ezechiel iubetur radere suum caput et barbam, eosque pilos in tres partes dividere, quarum primam in ignem iniiciat, secundam gladio concîdat, tertiam in ventum dispergat: ut illo novo ac peregrino facto ostendat Iudaeis, quomodo Deus sit illos puniturus. Postremo radebant aliquando communis usitataeque mundiciei causa. Quare
[?: con- ] deprehensumque est.
REDDO, non admodum obscurum aut difficile est: unam igitur aut alteram tantum eius [?: locu- ]
annotabo. Reddere malum in caput alicuius, est, eum punire propter sua scelera. Iud. 9, Reddidit malum Deus in caput Abimelech. id est, sceleratum eius factum ac regnum in ipsius proprium exitium convertit. Psalmo vigesimoprimo: Reddidit propter superbiam facienti superbe. Proverbiorum 11, Ecce iusto in terra reddetur
difficile est: unam igitur aut alteram tantum eius [?: locu- ]
annotabo. Reddere malum in caput alicuius, est, eum punire propter sua scelera. Iud. 9, Reddidit malum Deus in caput Abimelech. id est, sceleratum eius factum ac regnum in ipsius proprium exitium convertit. Psalmo vigesimoprimo: Reddidit propter superbiam facienti superbe. Proverbiorum 11, Ecce iusto in terra reddetur aut rependetur, quanto magis impio? 1 Sam. 26, Iehova reddat viro iustitiam suam. id
aut quatenus etiam ipse est cum Deo patre et Spiritu sancto verus ac aeternus Deus et piorum rex. Ut vero eo melius hoc Christi regnum (quod Paulus 1. Corinth. 15, patri tradendum esse, ac desiturum affirmat) intelligi possit, adscribam brevem eius explicationem. Christus homo et Ecclesiae caput, Dei respectu dicitur Deo subiectus, mundi vero respectu regnare: quia scilicet ministerio suo defunctus, et ad dexteram patris evectus, omnem potestatem accepit in caelo et in terra: qua ratione rex caeli et terrae designatus est, sed ita, ut Deus per eum haec omnia administret. quo rursus
omnes inquam, nullo medio interposito velo, Dei contemplatione felices ac beati in aeternum perfruantur. Nam quo propior erit ista subiectio, eo maior erit felicitas. Interim vero Christus semper eminebit, tum quia Deus est, patri in omnibus cum Spiritu sancto aequalis: tum quia Ecclesiae caput, sed quae tum erit cum eo cohaeres: ac proinde, non tam illi subiecta, quam cum eo coniuncta, idque prorsus gratis.
¶ Nunc percurramus quasdam phrases, ac loca Scripturae, de istis praesertim spiritualibus regnis. Poenitentiam agite, appropinquat enim regnum caelorum, Math. 3.
p----ere ] in similitudine leonis praedae insidiantis. Nam, inquit, comprimit et humiliat se, ut cadat in robusta eius coetus pauperum. id est, in ungulas eius, in quibus estrobur leonis. quasi dicat: Perinde omni diligentia et astutia insidiatur miseris, ut leo solet se humi prosternere, et caput demittere, ac quiete iacere et latitare in suo latibulo, donec aliquod animal non cernens eum, illuc accedat, quod validis suis ungulis corripiat, et discerpat. Gens robusta facie, pro impudenti fronte ponitur, Deuteronom. 28. Sicut in verbo FORTIFICO diximus, Scripturam dicere, impios
vel simpliciter ob gravem calamitem, vel poenitentiam ob peccata, vel denique in deprecatione poenarum. Hinc ergo fit, ut Sacco [?: inde ] significet, tum in gravi aliqua calamitate haerere, tum et in dolore ac luctu versari. Threnorum secundo: Ascendere fecerunt pulverem super caput suum, accinxeritque se saccis. id est, tristi, vili ac lugubri vestitu se induerunt. Hieremiae sexto: Gladius, hostis et pavor est [?: ] dique. Filia populi mei accingere sacco, voluntate [?: ] pulvere, et fac tibi luctum unigeniti. et planctum amarissimum, quoniam
et fac tibi luctum unigeniti. et planctum amarissimum, quoniam repente veniet super nos depopulator. Sic Ezechielis septimo, et vigesimoseptimo, ac Ioelis capite primo. Amos 8 cap. minatur Deus, iniquiens: Faciamque ascendere super omnes lumbos [?: ] et super omne caput calvitium. id est, inducam gravem calamitatem super vos, ut omnes Iugeatis, et [?: ] vestitu vos induatis. Metaleptice ergo tristis [?: ] luctum indicat, aut dolorem animi, et porro luctus calamitatem. Ita ultimus effectus pro tertia retrorsum [?: ] sa
terrae salutare Dei nostri. Et cap. 62, Ecce Salvator tuus venit. Luc. 2. Nunc dimittis servum tuum Domine, etc. quia oculi mei viderunt salutare tuum. Matt. 1, Vocabis nomen eius Iesum, ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis suis. Ephes. 1. Christus caput est Ecclesiae, et ipse est salvator sui corporis. Phil. 3, Unde salvatorem expectamus Dominum Iesum Christum. Tit. 2 Apparuit gratia Dei Salvatoris nostri Tit. 3, Postquam apparuit benignitas et humanitas Salvatoris. 2. Timoth. 1, Gratia vobis quidem data est per Christum,
Psal 27. Dominus salus mea, quem timebo? Psal. 27 Eruet eos ab impiis, salvabit eos, quia speraverunt in eum. Psal. 44. Non enim in arcu meo sperabo, et gladius meus non salvabit me. Psal. 140 Domine Deus virtus salutis meae, texisti caput meum in die belli. Baruc. 4 Sicut enim viderunt vicinae Sion captivitatem vestram, a Deo: sic videbunt et in celeritate salutem vestram in Deo, quae superveniet vobis honore magno, et splendore aeterno. Zach 8, Salvabo vos, et eritis benedictio. Matt. 8, Salva nos, perimus. Matth. 27,
Libera me Deus de sanguinibus. id est, a reatu caecis Uriae, et aliorum cum eo mea culpa interfectorum. Oseae 4, Sanguines attigerunt sanguines: id est, omnes sant onerati reatu in iustarum caedium, vel omnia sunt plena caedibus. Sic saepe hoc dictum iteratur: Sanguis eius super eum, vel super caput eius: Levit. 20, et alias saepissime significat, ipsemet est reus sui exitii. Sic Act. 5, Vultis super nos inducere sanguinem hominis istius. id est, nos onerare reatu et culpa occisi Iesu, cum ipse sibi male agendo exitium accersiverit. Sic saepe dicitur Quaerere sanguinem: id est,
metaphoram significat etiam spiritualem mortem, aut aeternum exitium. Sic utitur Ezekiel. capite tertio, cum dicit Deus se impoenitentium, si non moveantur, sanguinem requisiturum de manu prophetae, Huc videtur alludere, eademque metaphora uti Paulus Actorum decimo octavo: Sanguis vester in caput vestrum, purus ego sum. id est, Vosmet estis rei vestri exitii, ego nullam culpam aut reatum iure sustineo vestrae spiritualis caedis aut mortis, quam vos vobismet consciscitis, negligendo Evangelion Christi. Sic mox vigesimo capite. Testor ego vobis hodie, quod mundus sum a sanguine
quod ad propriam significationem attinet. Metonymice valde crebrô pro posteritate alicuius hominis ponitur: ut Deus dicit ad Abrahamum: Semen tuum erit sicut stellae caeli. Item: Tibi dabo et semini tuo terram hanc. Et, Ponam inimicitias inter semen tuum et semen mulieris. Semen mulieris conteret caput serpentis. id est, aliquis ex posteris Evae. In semine tuo benedicentur omnes gentes, id est, aliquis ex tuis posteris Abrahame, Isaace et Iacobe erit causa humano generi divinae benedictionis, favoris ac felicitatis, seu eam illis consequetur. Gene. 48. Semen eius erit plenitudo gentium:
in semetipsis. ubi indicatur illa divina ordinatio, quam philosophi vocant Naturam, quae est principium motus et quietis, ut plantae habeant vim se conservandi, et porro etiam sibi simile propogandi. Non possum bona conscientia praeterire, quin hoc loco dictum Gen. 3. Semen mulieris conculcabit caput serpentis, tum a Papistarum, tum et aliorum quorundam [?:--nium ] sapientium, aut etiam malitiose id depravantium, [?: in-ria ] vindicem. De Papistarum quidem corruptela dictum est superius: qui volunt, non ipsum semen, sed mulierem, nempe dinam Virginem, conterere
caput serpentis, tum a Papistarum, tum et aliorum quorundam [?:--nium ] sapientium, aut etiam malitiose id depravantium, [?: in-ria ] vindicem. De Papistarum quidem corruptela dictum est superius: qui volunt, non ipsum semen, sed mulierem, nempe dinam Virginem, conterere caput serpentis. Quare omittam hosce nunc, quando quidem satis in hac parte refutati sunt in voce IPSE. Alii vero quidam [?: nasu-li ] exponunt, semen mulieris in ea promissione esse totum genus humanum, seus omnes homines. O bellos victores, quos omnes satan ut vilissima mancipia
ratione acquisitionis illius thesauri, victoriae scilicet de satana ac mundo, nostraeque redemptionis, semel tantum in illa sua exinanitione passioneve peregit: at ratione applicationis, aut quasi cuiusdam exequutionis, perpetuo in sua Ecclesia vincit et expugnat satanam ac mundum, et serpentis caput conterit, inde a primo lapsu dataque prima promissione usque ad ultimum finem. Semper ille inde a condito mundo mactatur, et conterit Satanam sub pedibus nostris: semper ille subiicit suis pedib. hostes suos, donec tandem in extrema die plene serpentem illum veterem una cum toto suo capite.
sed ut in uno, qui est Christus: summa argummenti sensusque est, Omnia Testamenta ac promissiones etiam hominum, nedum Dei, sunt ac esse debent rata et immota, et secundum suum verum sensum accipienda sunt. Porro Dei promissiones datae Abraamo, et sequentibus patriarchis, de bene dicto semine caput serpentis contrituro, et benedictionem omnibus gentibus acquisituro: clare loquuntur de uno aliquo certo filio, et non de tota posteritate Abraami: ille vero unicus, et quasi eximius Abraami filius, est ipsemet Meschias, ut omnes sequentes promissiones ostendunt. Stulte ergo vos Iudaei et
ut omnes sequentes promissiones ostendunt. Stulte ergo vos Iudaei et Iudaizantes gentiles, cum vestris pseudapostolis ac seductoribus sentitis, vos omnesque posteros Abraami posse sibi suis bonis operibus, iustitiis, meritis ac purificationib. et sacrificiis benedictionem acquirere, et serpentis caput conterere, observando legem, quasi vos omnes simul sitis illud benedictum Abraae semen. Non ita est: sed si vos filius liberaverit, tum demum vere liberi eritis. alioqui cum servi sitis peccati, satanae ac mortis, in aeternum sub maledictione iacebitis, et in ea peribitis. Quare desperantes
[?: st--- ] sive illi sint amici, ut cum dolore admirentur ac [?:----- ] sive contra inimici, ut cum gaudio ac insultatione idem faciant. Iob 27. Plaudet super impium manibus suis, et sibilabit de loco suo. Thren. 2, Sibilaverunt et [?: m---- ] caput super filiam Ierusalem. Qui transierit per [?: Ba--- ] stupebit et sibilabit super universis plagis eius. Ierem. 49 et 50. Erit in desolationem et in sibilum: Ier. 18. [?:--- ] Sic 2. Par. 29. Tradiditque eos in commotionem, et ab solationem ac sibilum. Sic
labori, contra silentium quieti: ideo Silere pro quiscere saepe ponitur: idque tum Deo per anthropopathiam, tum hominibus tribuitur. Psalmo octuagesimo tertio. Deus ne sit tibi silentium, non taceas, neque quiescas Deus. Quoniam ecce inimici tui fremunt: et quite odio habent, extulerunt caput. id est, succurre, fer opem, ne ociosus desideas, neglecta nostra calamitate, et impiorum furore. Psalmo centesimonono, Deus laudis meae, ne tacueris. Psalmo trigesimoquinto: Domine ne taceas a me, ne longe absis a me. id est, mature fer opem mihi afflicto, contra impiorum furorem. Sic
conviviorum morem factum esse, cum in sumes do cibo protensi recumbebant humi, seu in pavimento lectis instrato, ita ut quasi circulum quendam facerent, capitibus quidem semper introrsum ad epulas, pedibus vero extrorsum porrectis. Quare semper sequens in prioris sinu recumbere videbatur, dum caput eius quasi incumbebat pectori superius accumbetis, aliqua tali (ut opinor) forma, ut hic eam [?: delinea- ] Num. 11 expostulat Moyses cum Deo, quod sibi imposuerit onus et curam totius populi. Inquit enim: Num ego concepi universum populum hunc, aut genui eum, ut dixeris mihi,
soli, et etiam haereditas [?: uni-iusque ] , per metonymiam dicta: quinetiam [?: integra- ] tribuum portiones soli dictae sunt sortes. Hinc [?: ] Ephraim, sors Iuda, etc. Sic etiam Latinis videtur [?:-cta ] esse sors, quae summa aut caput rei familiaris est: et [?: c--sortes ] , qui de eadem sorte participant. Psal. 124, Non relinquetur virga impiorum super sortem iustorum, ne forte mittant manum suam ad iniquitatem. i. [?:-on ] permittet Deus impios perpetuo opprimere [?: pi-
ha-beamus. Synecdochice totam religionem complectitur: Ephes. 1, Ut sciatis quae sit spes vocationis eius. id est, quae nam sint illa sperata et optata bona, ad quae nos Deus vocavit, aut invitavit. Paulus 1 Thes. 5, Spem vocat galeam salutis, aut salutarem: propterea quod, sicut galea ipsum caput tuetur ac servat, sic et spes servat ac retinet nos in vera pietate: quam si amitteremus, mox simul etiam a tota pietate deficeremus. ex illa enim finali spe vitae, tota nostra religiositas pietasve dependet. Spes viva. 1 Petr. 3: Benedictus Deus pater Domini nostri IESU Christi, qui ex
significat, quod in plura specialia significata subdividitur. Psalm. 55, Operuit me tremor, quasi undiquaque circumfudit se mihi. Sic Psalm. 65, Valles texerunt se frumento. id est, velut totae conspersae aut perfusae sunt frumento, ita ubique crescit ac ubique conspicitur. Psalm. 140. Caput circumdantium me, labor aut iniuria labiorum ipsorum operiat illud. id est, iniuria et calamitas, quam struunt mihi suis mendacibus labiis, recidat in eos, ac obruat eos. Sic Isaiae 22, Operiet te operiendo: id est, obruet te confusione et opprobrio. et Psal. 5 Laetentur
[?: ] presso, disserui: quem forte et Universalibus Regnis adiiciemus. De operto aut tecto mulierum, et contra virorum aperto aut detecto capite, in publica occatione ac institutione exhibendo, praecipit Paulus primae Corinthiorum undecimo: ostendens, detectum [?: ] ri caput libertatis indicium esse, et honorare Christum quem quasi repraesentet ac celebret vir, gubernans uxorem ac familiam, sicut ille Ecclesiam. contra [?: m--- ] eris tectum caput indicare, eam esse subiectam [?:--i-- ] atque ita eum honorare, superioritatem ipsius
exhibendo, praecipit Paulus primae Corinthiorum undecimo: ostendens, detectum [?: ] ri caput libertatis indicium esse, et honorare Christum quem quasi repraesentet ac celebret vir, gubernans uxorem ac familiam, sicut ille Ecclesiam. contra [?: m--- ] eris tectum caput indicare, eam esse subiectam [?:--i-- ] atque ita eum honorare, superioritatem ipsius tegmine capitis ostentando. Sic et nunc in Germania tectum caput mulierum ostendit, eas sub aliena potestate, seu maritatas iam esse: contrâ detectum, esse [?: ] nes ac liberas.
quasi repraesentet ac celebret vir, gubernans uxorem ac familiam, sicut ille Ecclesiam. contra [?: m--- ] eris tectum caput indicare, eam esse subiectam [?:--i-- ] atque ita eum honorare, superioritatem ipsius tegmine capitis ostentando. Sic et nunc in Germania tectum caput mulierum ostendit, eas sub aliena potestate, seu maritatas iam esse: contrâ detectum, esse [?: ] nes ac liberas.
TELA. Isaiae quinquagesimonono, omnia [?: stud- ] conatus impiorum, comparantur ovis aspidum, et telis [?: ] nearum: quia
nempe Synaicum Agaricum, carnale ac legale, cuius cultores sunt servi, et sub male dictione: et porro illud novum, quod est promissionis Evangelii, cuius cultores sunt haberi ex Spiritu, et haereditate potiuntur. Ita diserte audimus tria esse testamenta: Illud vetustissimum benedicti seminis, caput serpentis conculcaturi, quod est a Deo cum Adamo, Abrahamo, et aliis illis primis patriarchis institutum, ac nunquam abrogatum: secundum, quod cum Israelitico populo est ad montem Syna per Moysen, sub conditione perfectissimae obedientiae legis institutum (quod revera fuit veluti testa aut
autem satis, testatorem esse idoneum: id est, posse facere testamentum: sed necessum est, etiam haeredem institutum esse capacem haereditatis. quod Iurisprudentes (ut supra attigimus) dicunt aliquem testamenti factionem passive habere: id est, posse institui in haeredem. nam haeredis institutio caput et fundamentum testamenti est. Ait enim Iustinianus, Ante haeredis institutionem inutiliter antea legabatur: scilicet, quia testamenta vim ex instituione haeredis accipiunt, et ob id veluti caput atque fundamentum intelligitur totius testamenti haeredis institutio. Ut ergo homo institutus
testamenti factionem passive habere: id est, posse institui in haeredem. nam haeredis institutio caput et fundamentum testamenti est. Ait enim Iustinianus, Ante haeredis institutionem inutiliter antea legabatur: scilicet, quia testamenta vim ex instituione haeredis accipiunt, et ob id veluti caput atque fundamentum intelligitur totius testamenti haeredis institutio. Ut ergo homo institutus servum suum, intelligitur ei simul etiam libertatem donare, et ita eum capacem haereditatis facere: ita quoque Christus suos haeredes a servitute irae Dei ac diaboli liberat, et nuptiali induit
loco significant: quia quae deserta, in illis meridionalibus regionibus sunt, plerunque ob aquarum defectum et ariditatem sunt, Isa. 38, Erumpent aquae in deserto, et flumina in solitudine. Eadem aquarum similitudo in deserto, est etiam Isa. 30. De torrente in via bibet, propterea exaltabit caput: Psalmo centesimo decimo. Quod in summi plerique intelligunt, quod per magnas afflictiones magnam gloriam consequetur: sed alii per viam intelligunt hanc communem vitam, in qua sit Christus non delicate arcturus, sed multa ac gravissima incommoda perpessurus. Alii putant, sumi omnes illa
hostibus, eoque undecunque ex turbido aliquo torrente sitim restinguente, non ad hospitium declinante: unde peracta insigni adversariorum strage sit tanto ampliorem gloriam consequuturus, et merito caput cum parrhesia et gloria elevaturus. Hac igitur similitudine volunt etiam Christi properationem ad peragendum opus Domini, et consequendam victoriam de Satana, peccato ac morte, nulla prorsus habita ratione sui commodi, describi, ut qui non venerit ut ministraretur sibi, sed ut ipse aliis
Hac igitur similitudine volunt etiam Christi properationem ad peragendum opus Domini, et consequendam victoriam de Satana, peccato ac morte, nulla prorsus habita ratione sui commodi, describi, ut qui non venerit ut ministraretur sibi, sed ut ipse aliis serviret, quique non habuerit ubi vel caput tantum reclinaret suum. Terra torrentium aquarum, est, ubi multi torrentes fluunt. Deut. 10. Absconde te in torrente Cherith. 1. Reg. 17. pro, in alveo eius alicubi. Corui de torrente eruent oculos subsannantis patrem: Prov. 30. id est, punietur tristi supplicio, et insepultus
5. est, eum excommunicare, ita ut fratres [?: ] [?:-itent ] ac detestentur: et Satan tanto magis, [?: prae- ] in corpore, eum affligere queat, ut ita ad poenitentiam revocetur, et spiritus salvetur. Tradere spiritum, est expirare. Iohan. 19, Inclinans caput tradidit spiritum: scilicet patri, in cuius manus eum commendaverat. Traditus gratiae Dei, Act. 15. id est, prorsus datus et commendatus, concreditusque Deo faventissimo patri per piorum preces, ut is eum regat, custodiat ac servet in tam difficili functione, et innumeris periculis.
In ensem transibunt: id est, peribunt. Transire facere per aquas, aliquando significat [?: re ] . Num. 31. Quicquid non ingreditur ignem, transire facietis per aquam. id est, quod nequit purgari igne, ac metalla, aquis lavabitis. Crebro dicitur novacula [?: ] super caput alicuius, cum raditur. Traducere per ignem crebro significat idem quod exurere. Sic saepissime legitur de idololatria Moloch, cui filios per ignem faciebant transire, aut traducebant. id est, non tantum utramque lustrabant, sed et plane exurebant. 2. Reg. 16 et 17. Sic 2. Sam. 12,
saepissime legitur de idololatria Moloch, cui filios per ignem faciebant transire, aut traducebant. id est, non tantum utramque lustrabant, sed et plane exurebant. 2. Reg. 16 et 17. Sic 2. Sam. 12, Transire fecit eos per fornacem id est, coniecit eos in fornacem. Iniquitates transeunt super caput: Psal. 38, Quoniam iniquitates meae transierunt caput meum. id est, creverunt super caput, supergressae sunt caput. Q. d. submersus plane sum in iniquitates meas. Sic Transire non raro pro laedere accipitur. Nahum 3, Super quem enim non transivit malitia tua iugiter. id
transire, aut traducebant. id est, non tantum utramque lustrabant, sed et plane exurebant. 2. Reg. 16 et 17. Sic 2. Sam. 12, Transire fecit eos per fornacem id est, coniecit eos in fornacem. Iniquitates transeunt super caput: Psal. 38, Quoniam iniquitates meae transierunt caput meum. id est, creverunt super caput, supergressae sunt caput. Q. d. submersus plane sum in iniquitates meas. Sic Transire non raro pro laedere accipitur. Nahum 3, Super quem enim non transivit malitia tua iugiter. id est, quem non laesit? Transire in pactum et [?: ] randum:
est, non tantum utramque lustrabant, sed et plane exurebant. 2. Reg. 16 et 17. Sic 2. Sam. 12, Transire fecit eos per fornacem id est, coniecit eos in fornacem. Iniquitates transeunt super caput: Psal. 38, Quoniam iniquitates meae transierunt caput meum. id est, creverunt super caput, supergressae sunt caput. Q. d. submersus plane sum in iniquitates meas. Sic Transire non raro pro laedere accipitur. Nahum 3, Super quem enim non transivit malitia tua iugiter. id est, quem non laesit? Transire in pactum et [?: ] randum: Deut. 29, Transibis in pactum
lustrabant, sed et plane exurebant. 2. Reg. 16 et 17. Sic 2. Sam. 12, Transire fecit eos per fornacem id est, coniecit eos in fornacem. Iniquitates transeunt super caput: Psal. 38, Quoniam iniquitates meae transierunt caput meum. id est, creverunt super caput, supergressae sunt caput. Q. d. submersus plane sum in iniquitates meas. Sic Transire non raro pro laedere accipitur. Nahum 3, Super quem enim non transivit malitia tua iugiter. id est, quem non laesit? Transire in pactum et [?: ] randum: Deut. 29, Transibis in pactum Domini, et in iusiurandum
maxime prima coniugatione [?: ] [?:-ter ] precandum usus fuisset, tamen eadem esset [?: ] , quasi dixisset Fac transire, aut transfer. ita enim petit, ut malum id transeat, ut Dei operam transferentis aut amoventis intervenire precetur.
TRANSFIXISTI caput de domo impii: Hab. 3 id est, interfecisti primogenitum Pharaonis subita [?: ] te, perinde ac si caput eius transfodisses. Species [?: c- ] pro genere accipitur.
Filii TRANSMIGRATIONIS: id est, qui transmigrarunt in Babylonem: Esther quarto. de
[?: ] , quasi dixisset Fac transire, aut transfer. ita enim petit, ut malum id transeat, ut Dei operam transferentis aut amoventis intervenire precetur.
TRANSFIXISTI caput de domo impii: Hab. 3 id est, interfecisti primogenitum Pharaonis subita [?: ] te, perinde ac si caput eius transfodisses. Species [?: c- ] pro genere accipitur.
Filii TRANSMIGRATIONIS: id est, qui transmigrarunt in Babylonem: Esther quarto. de [?: q- ] nere Hebraismi in voce FILIUS. Ego eram in [?:-dio ] transmigrationis, Ezechielis
sed etiam vere agat et peragatea opera, ad quae venit: scilicet, ut solus opera diaboli destruat, solus genus humanum redimat ac servet, solus plene totius mundi peccata auferat, expiet, et Deum nobis placet, nosque ad aeternam vitam perducat, solus sit unicus sacerdos, unicus rex, mediator ac caput nostrum, solusque unico sacrificio plene perlitet. Haec igitur ad quae Christus in carnem venit, cum neget Antichristus merito dicitur negare eum venisse in carnem. Quare (ut dixi) utraque loquutio valde significanter accipienda est, nempe tum venisse Christum, tum in carnem venisse. De
Venire alicui, aut super aliquem aliquid, significat, illi accidere. Psalmo 109. Dilexit maledictionem, et veniat ei. id est, accidat. Faciamus mala, ut veniant bona. Haec omnia mala venerunt super nos, neque tamen fefellimus foedus tuum. Psalmo 44. Deuter. 33. Veniet benedictio super caput Ioseph, et super verticem Nazaraei eius. Sic Psal. 55, Timor et tremor venit super me. id est, occupavit. Ibidem, Veniat mors super illos. Proverbiorum 10. Quae timet impius, venient super eum. Venient tibi haec duo subito: Isaiae 45. id est, viduitas et orbitas tibi
quia coniuges sub eodem tegmine dormiunt: et tenuiores, praesertim in illis regionibus, solebant se suis vestimentis etiam noctu tegere. Candida vestimenta alias innocentiam, alias hilaritatem denotant: sicut contra, atra. Eccles. 9. Sint vestimenta tua candida omni tempore, et oleum super caput tuum ne deficiat. id est, sis hilaris ac laetus. Sic Epulo ille vestiebat se quotidie bysso. Pro vestimento habere saccum. supra in Sacco dixi significare moerorem ac luctum Psalmo 35, cum aegrotarent ipsi, vestimentum meum saccus. Sic Psal. 69. Vestem scindere, dolorem
et opera vestra. Fructus viae alicuius, est eius effectus, aut lucrum, vel praemium operum factorumque eius. Proverb 1. Comedent de fructu viae suae. id est, digna praemia suis factis recipient. Proverb. 14: De viis suis saturabitur perversus corde. Idem est, Reddere viam alicuius super caput ipsius: 1. Regum 8. Ezech. 9. Sic Ieremiae 12 dicitur, Dare unicuique secundum viam suam. Et Iob 34, Iuxta viam suam faciet invenire unum quemque Oseae 4: Visitabo super eum vias eius, et opera eius reddam ei.
suum scipionem, ut solent senes prae senio. Iud. 20, Non ibunt vir in tabernaculum suum. Et, Non discedemus vir. i. quisquam. Ezech. 45, Sic facies, et septimus mensis pro viro. i. pro unoquoque. Multo magis hanc vim habet repetita haec vox. Num. 1, Et vobiscum erunt vir vir per tribum, vir caput domus. id est, singuli de singulis tribubus. Virum unum, virum unum: Num. 13, Virum unum virum unum de tribu patrum. pro, singulos viros de singulis tribubus. Vir et vir natus est in ea, Psal. 87. pro, iste et ille, vel plures, vel potius omnis generis homines nati sunt in
quidam surculus de veteri et semiarida radice, aut familia Davidis, praeter omnem spem erumpit, ac feliciter germinat et crescit in maximam et speciosissimi arborem. Virga Dei, ille Mosaicus baculus dicebatur quia Deus per eum miracula fecit.
VIRGO vox, quatenus ad Isaiae septimum caput [?: ] net (ubi inquit Propheta, Ecce virgo concipiet) quoniam ibi est Hebraea vox Alma, supra in ALMA est exposita. Nunc de aliis eius acceptionibus dicemus. Psal. 78: Virgines eius non fuerunt laudatae, aut honorarae sub nuptiis: omnes intelligunt agi de nuptiis
Unguentum unguenti, est preciosissimum unguentum: Exodi 30, Facies ex eo oleum unctionis, et unguentum unguenti, per appositionem id additur, et praestantiam summam significat. Prove. 27, Ut unguentum et suffimentum laetificat cor, sic dulcedo amici sui propter consilium animae. Unguento caput meum delibutum reddis: id est, suaviter foves ac recreas me, pars aut species deliciarum pro toto genere. Sic et 2 Sam. 12 omnem suaviorem et lautiorem vitae rationem per unctionem Scriptura declarat. Caeterum Psal. 133 dicit, perinde fratrum concordiam esse rem et gratam et
humana fragilitas. In Ps. Et tabescere fecisti, velut araneam animam meam. Serpens, diabolus, vel maligni homines. In Evang. Serpentes, genimina viperarum. Item in aliam portem, in Evang. Sicut Moses exaltavit serpentem in deserto. Draco, diabolus, vel apertus persecutor. In Ps. Tu confregisti caput draconis, dedisti eum in escam populo Aethiopum. Scorpio, diabolus, vel ministri eius. In Evang. Dedi vobis potestatem calcandi super serpentes et scorpiones. Vipera, idem quod supra. In Evangelio: Genimina viperarum.
De variis nominum
De variis nominum appellationibus. V.
Homo, aut homo totus, aut mens. In Gen. Fecit Deus hominem ad imaginem et similitudinem suam. Et in malam partem. In Ps. Exurge Domine, non confortetur homo. hoc est, caro, vel diabolus. Vir, spiritus. i. mens. In Apost. Caput mulieris vir. Item, Vir in malam partem. In Gen. Bona facie valde virgo, quam vir non cognoverat. i. diabolus, qui plerunque mentem cogitatione corrumpit. Mulier, anima, sive caro humana. In Apost. Caput mulieris vir. Virgo, Eccles, vel sanctae animae. In Apost. Despondi n nos uni viro,
Domine, non confortetur homo. hoc est, caro, vel diabolus. Vir, spiritus. i. mens. In Apost. Caput mulieris vir. Item, Vir in malam partem. In Gen. Bona facie valde virgo, quam vir non cognoverat. i. diabolus, qui plerunque mentem cogitatione corrumpit. Mulier, anima, sive caro humana. In Apost. Caput mulieris vir. Virgo, Eccles, vel sanctae animae. In Apost. Despondi n nos uni viro, virginem castam exhibere Christo. Rex, Dominus. In Apost. Rex regum, et Dominus dominantium. Regina, Eccles. In Ps. Astitit regina a dextris tuis. Et item Regina, anima imperans corpori. Pater Dominus. In
dealbatis, quae a foris patent hominib. speciosa, intus vero plena sunt ossibus mortuorum.
De interiore homine. VI.
Interior homo, anima rationalis. In Apost. In interiori homine habitare Christum per fidem in cordibus vestris. Caput eius, Christus. In Apost. Caput viri Christus. Vertex, summitas iustitiae. In Solom. Coronam enim gratiarum accipiet tuus vertex. Item in aliam partem: Verticem capilli perambulantium in delictis suis. i. summa nequitia. Capilli, ornatus iustitiae, vel sensus. In Evang. Vestri autem et
hominib. speciosa, intus vero plena sunt ossibus mortuorum.
De interiore homine. VI.
Interior homo, anima rationalis. In Apost. In interiori homine habitare Christum per fidem in cordibus vestris. Caput eius, Christus. In Apost. Caput viri Christus. Vertex, summitas iustitiae. In Solom. Coronam enim gratiarum accipiet tuus vertex. Item in aliam partem: Verticem capilli perambulantium in delictis suis. i. summa nequitia. Capilli, ornatus iustitiae, vel sensus. In Evang. Vestri autem et capilli capitis omnes numerati sunt.
qui non curvaverunt genua Baal. Pedes, cursus vitae, vel stabilitas mentis vel fidei. In Ps. Stantes erant pedes nostri. Et in malam partem, in Propheta. Cur claudicatis utroque pede? Et, Veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem. Calcaneum, supplantatio vitiorum. In Gen. Ipse tuum observabit caput, et tu illius calcaneum. Gressus, profectus operum. In Ps. Perfice gressus meos in semitis tuis. Vestigia, signa virtutum. In Psa. Ut non moveantur vestigia mea. Et in alteram partem, in Solomone: Et transiet vita (impiorum) tanquam vestigium navis. Stola, indumentum baptismi, vel fidei. In
habentur. VII.
Panis, Christus, vel sermo Dei In Evang. Ego sum panis vivus. Vinum, idem quod supra. In Solomone: Et bibite vinum quod miscui vobis. Oleum, misericordia, vel Spiritus sanctus. In Ps. In oleo sancto meo linivi eum. In aliam partem: Oleum autem peccatoris non inpinguet caput meum. i. adulatio. Porcina, peccata. In Ps. Saturatus sum porcina. Azymum, sine fermento malitiae. In Apost. In azymis synceritatis et veritatis. Similago, puritas mentis, et fortitudo charitatis. In Levit. Si autem anima offert munus sacrificium Deo, similago sit munus eius. Subcinericium,
super alicuius [?: ] ibid. 58
ascendere super labium 60.3
ascendere alicuius tumultum in aures ibid. 6
ascendere vestem super aliquem ib. [?: ]
ascendere facere aliquid super caput [?: lae- ] ciae ib. 8
ascendere post aliquem ib. 15
ascendere facere aliquem ib. 16
ascendere facere aliquid ib. 18
Aspergere ib. 24
Aspis 61. 7
Assumere ib. 16
50
calix benedictionis ib. 54
calix salvationum ib. 59
calix tribulationis 97. 7
calix Babylonicus ib. 43
calix laeticiae ib. 48
calix daemoniorum ib. 65
Calvicium facere, aut caput tondere ib. 70
Callidus, vel cautus 98. 19
Calor ib. 25
Camelus ib. 42
camelum deglutire, et culicem colare ib. 46
Candidus ib. 52
candida vestimenta ib. 57
candida dies
Camelus ib. 42
camelum deglutire, et culicem colare ib. 46
Candidus ib. 52
candida vestimenta ib. 57
candida dies ib. 60
Canis ib. 62
Canem mortuum persequi 99. 2
canis caput ib. 11
canes muti ib. 20
a Canibus comedi ib. 24
canis ad vomitum ib. 28
canem apprehendere auribus ib. 30
canem sacrificare ib. 35
canibus et porcis sanctum dari [?: ]
Captus [?: ]
captivus gladio [?: ]
captivitas alicuius [?: ]
captivitatis indumentum [?: ]
captivitas perfecta [?: ]
Capere [?: ]
Caput [?: ]
caput magnorum [?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in
captivus gladio [?: ]
captivitas alicuius [?: ]
captivitatis indumentum [?: ]
captivitas perfecta [?: ]
Capere [?: ]
Caput [?: ]
caput magnorum [?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
captivitas alicuius [?: ]
captivitatis indumentum [?: ]
captivitas perfecta [?: ]
Capere [?: ]
Caput [?: ]
caput magnorum [?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
captivitatis indumentum [?: ]
captivitas perfecta [?: ]
Capere [?: ]
Caput [?: ]
caput magnorum [?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
perfecta [?: ]
Capere [?: ]
Caput [?: ]
caput magnorum [?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput
Capere [?: ]
Caput [?: ]
caput magnorum [?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput
[?: ]
caput magnorum [?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire
[?: ]
caput circumdantium [?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius
[?: ]
in Caput ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
ponere [?: ]
in Capite, aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
aut caput esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
caput Ecclesiae [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
ad pedes [?: ]
in Caput alicuius venire [?: ]
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
ad pedes [?: ]
in Caput alicuius carbones
caput movere [?: ]
caput levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
ad pedes [?: ]
in Caput alicuius carbones [?: ] gerere [?: ]
levare [?: ]
caput nudare [?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
ad pedes [?: ]
in Caput alicuius carbones [?: ] gerere [?: ]
caput ungere [?: ]
Carbones
[?: ]
caput tondere [?: ]
caput tegere [?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
ad pedes [?: ]
in Caput alicuius carbones [?: ] gerere [?: ]
caput ungere [?: ]
Carbones [?: ]
Carcer [?: ]
[?: ]
caput operire [?: ]
super Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
ad pedes [?: ]
in Caput alicuius carbones [?: ] gerere [?: ]
caput ungere [?: ]
Carbones [?: ]
Carcer [?: ]
Carmel [?: ]
Carduus [?: ]
Caro
Caput alicuius crescere [?: ]
super Caput manus habere [?: ]
ad Caput alicui esse [?: ]
ad pedes [?: ]
in Caput alicuius carbones [?: ] gerere [?: ]
caput ungere [?: ]
Carbones [?: ]
Carcer [?: ]
Carmel [?: ]
Carduus [?: ]
Caro [?: ]
in Carne seminare [?: ]
equo, asino, curru ib. 50
equitare Deum super nubes et caelos ib. [?: 5- ]
equitare facere super excelso ib. 59
equitare super Cherubin ib. 56
equitare facere manum super arcum ib. 64
equitare super caput alicuius ib. [?: 6- ]
equitare super verbum ib. 65
Ergo ib. 70
Errare 272. 3
errare in prophetis ib. 14
Erubesco ib. [?: 1- ]
Eructare ib. 19
Esurire
In idipsum ibi. 6
[?: Iniuri- ] ibi. 14
Iniquitas ibi. 26
iniquitatem ferre ibi. 52
iniquitatem alicuius invenire 457. 21
ad Iniquitatem mittere manus ib. 24
iniquitates super caput alicuius multiplicari ibi. 28. 30
iniquitates alicuius subiici aut conculcari ib. 34. 35
iniquitatem esse in alicuius manibus ib. 36
iniquitatis filius ib. 40
iniquitatem operari, et operarii iniquitatis ib.
aliquem ib. 55. 56
levare manus ad gentes ib. 60
levare signum ad gentes in longinquo ib. 63. 64
levare calcaneum ib. 68
levare animam ad aliquid 534. 5
levare oculos ad aliquid ib. 7
levare caput ib. 15
levare solium suum ib. 19
levare numerum ib. 20
levare onus contra aliquam gentem ib. 21. 22
levare faciem alicuius ib. 29
levare peccatum ib. 33
levare gladium contra aliquem
illuminare ibi. 63
[?: ] [?:-cern- ] perdere ib. 68
[?: ] [?: lu-en ] , et molae vox 596. 1
[?: ] scrutari aliquem locum ibi. 4
[?: ] Dei splendere super caput alicu [?: ] ib. 14
[?: ] 597. 28
ib. 26
malum a Domino descendere ib. 30
malo se immiscere ib. 32
malum super aliquem impellere ib. 33. 34
in Malum contra aliquem insurgere ibi. 37. 38
malum quaerere ib. 45
malum in caput alicuius reddere ib. 48
in Malo succidi, aut extirpari ib. 50
malum esse aliquid in oculis alicuius ibi. 54. 55
malum esse coram facie alicuius ib. 61. 62
in Malum separari ib. 70
in Malo esse 611. 5
super oculos alicuius ponere ib. 32 33
manus imponere ib. 38
manus percutere 622. 5
manu plaudere ib. 20
manus habere super lumbos ib. 26
manu percutere aut infigere ib. 30
manus super caput ib. 38. 39
manum ponere cum alio ib. 41
in Manu ponere animam ib. 47
manum super femur excutere ib. 55
manum protrahere cum illusoribus ib. 59
manuum puritas 623. 2. 3
in Manuum mundicia
Deus ib. 23
mortui in Christo
ad Mortem 681. 63
emortuum corpus Abrahae 682. 38
Moveo 683. 52
moveri, et commoveri ib. 55. 56
moveri, terram, mare, etc. 684. 1
movere caput ib. 24
moveri sicut ebrium ib. 30. 31
moveri foedus ib. 34. 35
moveri in Deo ib. 49
movere manum super aliquem ib. 60
Mulier ib. 68
mulierum amor 686. 20
mulierum
portare 730. 8. 9
nomen bestiae in Apocalypsi ib. 38 [?: ]
Non ib. [?: ]
Nonne [?: 73- ] . [?: 4- ]
Novacula [?: 73- ] . [?: ]
novaculam super caput alicuius [?: asc- ] ib. 7. 8
Novale ib. [?: ]
Novi ib. [?: ]
non Nosse bonum et malum [?: 7- ] . [?: 6- ] . [?: ]
nosse virum 734. [?: 4- ]
] [?: ] usque pertingere ib. 47
[?: ] abiens ib. 52
[?:-scare ] ib. 56
[?:-us ] , et nuditas ib. 58
[?: ] aliquem abigere 746. 14
[?: ] caput ib. 19
[?: ] capite incedere ib. 27
[?: ] fugere ib. 29
[?: ] terrae ib. 47
[?:-are ] ib. 61
[?: ] per metaphoram quid ib. 68
23
in Pulverem descendentes ibid. 32
ad Pulverem se incurvare ibid. 36
e Pulvere pauperem suscitare ib. 42
pulveris terra ib. 63
pulvis tenuis ib. 68
pulvere caput conspergere 988. 15
in Pulvere os ponere ib. 34
in Pulvere sedere ibid. 39
pulverem de pedibus excutere ib. 48
Pupillus ibid. 58
Pupilla oculi ib. 62
Purgari
in oculis alicuius ibid. 56
rectus homo 1015. 15
rectum cor ibid. 31
Redarguo 1016. 57
redargutiones in ore alicuius ib. 59
Reddo ibid. 69
reddere malum in caput alicuius 1017. 1
reddere iuramenta ib. 14. 15
reddere testimonium alicui ibid. 17
Redimo ibid. 30
redimere a bello
alicuius ib. 54
transire ante aliquem ib. 58
transire ad numeratos ib. 60
transire facere e medio ib. 64
transire e medio ib. 67
transire facere per aquas 1228. 1
transire novaculam super caput ib. 4
transire in pactum et iusiurandum ib. 17. 18
transire super peccatum alicuius ib. 22
transire facere tubam iubilationis ib. 25. 26
transire facere vocem aut clamorem per castra ib. 27. 28
non
Viis alicuius ambulare ib. 47
in Viis Dei ambulare ib. 52
in Viis cordis sui ambulare ib. 53. 54
viam suam bonificare ibid. 56
viae alicuius fructus ibid. 62
viam alicuius super caput ipsius reddere ibid. 66
ad Viam suam declinare 1267. 1
viam suam depravare ib. 5
viam alicuius perdere ibid. 8
viam suam Deo revelare ib. 10
viam observare, aut custodire ib.
90 32
27. Maledictus omnis qui non permanserit in omnibus, etc. 606. 40. 41
28. Ascendet super te sursum sursum, tu autem descendes deorsum deorsum 206. 60
Dabit pluviam terrae tuae pulverem 198. 24
Peregrinus evadet in caput, et tu in caudam 102. 29
29. Ut benedicat sibi in corde suo, atque addat ebriam sitienti 258 69
Ne forte sit in vobis radix germinans fel et absynthius 33. 67
Transibis in pactum Domini, etc. 1128. 18 19
30. Si fuerit
rex Israel, ut quaerat pulicem unum, etc. 966. 59 etc.
dixi, Pater meus es tu 834. 15. 16
Noctem vertunt in diem 740. 62
18. Memoria illius peribit, neque erit nomen illi in platea 899 13
20. Cum fulgeret lucerna eius super caput meum, etc. 594. 46. 47
Fel aspidum erit illi panis in visceribus 303. 11
Omnes tenebrae sunt reconditae seu absconditae oculis eius 9. 36
Non videbit impius rivulos, etc. 91. 47. 48 etc.
22.
meus, Deus meus, quare dereliquisti me? 208. 44
Circum dederunt me canes 98 63
Opprobria opprobrantium tibi ceciderunt in me 796. 53. 54
Confidere me faciens super hubera, vel ab huberibus matris meae 396. 17
23. Impinguasti oleo caput meum, etc. 779. 67. 68
Praeparas coram me mensam eregione, etc. 641. 63. 64
24. Quis ascendet in montem Domini, etc. 580. 31. 32 etc.
Levate portae capita vestra, etc. 918 59. 60
perfecto odi illos 879. 37. 38
Doc me per viam mundi 695. 36. 37
Rapitur somnus eorum, nisi ruere fecerint 255. 22. 23
Servitam meam et accubitum meum cingis 125. 62
140. Carbones ignis super eos cadent 104. 47. 48
Caput circumdantium me, perversitas labii sui [?: operi- eum ] 102. 18
Qui operis caput meum in die armorum 58. 16
Labor labiorum ipsorum contegat eos 510. 55
141. Custodi ostium labiorum meorum 804. 13 14
Oratio mea dirigatur
somnus eorum, nisi ruere fecerint 255. 22. 23
Servitam meam et accubitum meum cingis 125. 62
140. Carbones ignis super eos cadent 104. 47. 48
Caput circumdantium me, perversitas labii sui [?: operi- eum ] 102. 18
Qui operis caput meum in die armorum 58. 16
Labor labiorum ipsorum contegat eos 510. 55
141. Custodi ostium labiorum meorum 804. 13 14
Oratio mea dirigatur velut incensum in conspectu tuo 798. 23. 24
Percutiat me iustus, et pius me arguat 780. 19. 20
Fons conculcatus aut turbatus, et vena rupta, iustus cadens coram impio 341. 26
Legatus fidelis facit quiescere animam domini sui 1000. 61. 62
Ut aquilo fugit pluviam, ita facies iracunda linguam secreti 10. 46
Et congeres carbones ignis in caput eius 403. 55. 56
Urbs diruta absque muro, vir cuius spiritui non est cohibitio 1303. 16
26. Ut pluvia in messe, sic stulto non convenit gloria 904. 59. 60
Sicut fores vertuntur in cardine suo, sic piger in lecto 343. 10. 11
longus spiritu, quam altus spiritu 33. 5
In malitia faciei bonificabitur cor 611. 54
8 Sapientia hominis lucere facit faciem eius 595. 15
Et tempus et iudicium novit cor sapientis 477. 2. 3
9 Sint tua vestimenta candida, et oleum super caput tuum ne deficiat 98. 58
Canis vivus melior est leone mortuo 99. 46
10 Pecuniae omnia obediunt 754. 1
Muscae mortis foetere et exhalare faciunt unguentum aromatarii 675. 51. 52
Labor stultorum
effusum nomen tuum 781 24
4 Mel et lac sub lingua tua 513. 37. 38
Minatur Deus se effecturum, ut exiccentur aquae ac rivi Aegypti. Vide in voce SICCITAS.
16 In tribus annis tanquam manus mercenarii 646. 7. [?: ]
Ecce Dominus equitabit super nubem levem 535. 53. 54
Nec erit Aegypto opus, quod faciet vel caput vel cauda 102. 27
22 Migrare faciet te Deus migratione forti, etc 649. [?: 1- ]
Induam eum tunica tua 446. 51. [?: 5- ]
24 Itaque luna erubescet, et pudefiet sol 589. 54. 55
Erit sicut populus,
et laquear, etc. 519. 6. 7
3. Nudatione nudatus est arcus tuus 747. 3. 4
Pro nihilo vidi tentoria Chusan 719. 64. 65
In ira misericordiae recorderis 474. 48
Ante faciem eius ibit mors 681. 53
Transfixisti caput de domo impii 1228. 63
Christum coram Pilato 716. 12. 13
14 Non tamen reliquit se sine testimonio, etc. 1030. 6
15 Quid tentatis Deum? etc. vide verbum TENTO
17 In Deo sumus, vivimus et movemur 684. 49. 50
18 Sanguis vester in caput vestrum, purus ego sum 1083. 60. 61
19 Paulus vero ait: In quo ergo baptizati estis? etc. His auditis baptizati sunt in nomine Domini Iesu 67. 10
Periculum est ne ita pars veniat nobis in redargutionem 1016. 62. 63
Satanas inquit,
nonne communio, etc. [?:-6 ] . 5. 6
[?: ] De operto aut tecto mulierum, etc. vide verbum TEGERE.
Gloria enim mulieris est coma, gloria autem viri est mulier, et gloria Dei vir 364. 27. 28
Deus est caput Christi, Christus viri, vir mulieris 102. 58
hoc poculum est novum Testamentum, etc. 1210. 64. 65
hoc facite in recordationem mei 299. 47 etc.
[?: ] Domini annunciate 681. 67. 68
Non diiudicantes
Isaiae LXIII solus dicatur calcasse torcular 94. 3
Christus quomodo dicat se venisse in noomine patris 723. 63. 64 etc.
Christus veteris et novi Testamenti mediator 635 26
Christus quomodo oblatus 755. 13
Christus caput ecclesiae 102. 62
Christus veritas et lux, et verus patris de quibus omnibus vide vocem VERITAS.
Christus quare fundamentum ab Apostolo dictus 353. 16
Christus cur angelus foederis Malach. 3. appelletur 39. 17
a Christo
in qua licet etiam invenire hypocritas ib. 35
ecclesiae appellationes, seu nomina ibid. 52
ecclesia vera quae sit 262. 30
ecclesiae quomodo Paulus tribuat, quod sit sine ruga et macula 599. 33 etc.
ecclesiae caput Christus [?: 10- ] [?: ]
ecclesia quare apud Isaiam [?: steri--- ] dicatur 1173. [?: ]
ecclesia quare haereditas Dei dicatur 383. 65
eclipsis tempore passionis Christi facta 589.
a Pharisaeis in immensum auctae 696 62
Pythagorici 783. 51
pythonis spiritus quid fuerit 991. 2
60
sanctos, quos adversarii intelligant 1074. 31
sanctum populum Dei tripliciter dici ibid. 10
sancti non invocandi 24. 44. etc.
sanctis et aliis praestantib. viris, quare pictores quendam quasi splendorem circa caput pingant 747 63. 64 etc. item 748. 15
sanctus quare Meschias dicatur 1073. 44
sanctus quare spiritus Dei vocetur ibid. 60
sanctificatio Dei, qua nos sanctificat duplex 1077. 35
sanguinis voce in Scripturis
fuit veteribus praesertim, teste Aristotele Rhetor. 3. Quod fit, cum oratio non prius finitur, quam ipsae materiae, sed semper alia ex aliis pendent: cuiusmodi ipse dicit Herodoti esse. Tametsi Paulo interdum illa pendens oratio etiam in diversas res transit. De hac re proprium in hac parte caput habebitur.
7 Diversitas quoque sermonis singulorum scriptorum, praesertim autem Novi et Veteris testamenti (cum tanquam unius autoris, sicut et est, accipi debeant tota Biblia) non modicum impedimentum adfert imperitiori lectori. Ut enim quis maxime se ad unius illorum scriptorum
aliqua et pericula, aut aliqua alia a dicente respiciuntur, sermoque ad ea accommodatur.
41 Res, loca, moresve ad quos sermo alludit, aut unde metaphorae, et similitudines sumptae sunt, quorumque saepe fit mentio, ignorata, obscurant sermonem. De qua materia proprium ac prolixum Caput in hac parte habebitur.
42 Generales sententiae saepe nimium late aut absolute, aut etiam nimium vehementer pronunciant: ut, Omnia possum in Christo, dicunt Papistae: Igitur quisque potest castum caelibatum praestare. Quicquid ligaveris, etc. item, Quicquid dixerint
hae 8. praeceptiones sunt quasi externae et generales: nunc de iis dicamus, quae ipsum textum propius attingant.
9 Cum igitur aggrederis lectionem alicuius libri, id statim initio, quoad eius fieri potest, age, ut primum scopum, finem aut intentionem totius eius scripti, quod veluti caput aut facies eius est, protinus anteque notum habeas: qui plerunque paucis verbis notari potest, et non raro in ipso statim titulo notatur:
sive is unus est, cum totum scriptum in unum corpus conformatum est:
in quo simul saepe etiam occasio Scriptionis necessario indicatur, licet ea plene in ipso scripto non contineatur.
11 Tertio, ut totius eius libri aut operis distributionem aut dispositionem ante oculos delineatam habeas: utque diligentissime observes, ubi sit (ut ita dicam) caput, pectus, manus, pedes, etc. Ibi igitur accurate expendas, quale illud corpus sit, quomodo omnia ea membra complectatur, quave ratione illa tot membra aut partes ad efficiendum hoc unum corpus conveniant: quae nam sit singulorum membrorum vel inter sese, vel etiam cum toto
interpretes in explicatione sacrorum librorum, erudite hactenus de singulis eorum partibus, ac etiam sententiis disputaverint, nemo tamen, aut certe perpauci, accurate textum examinare solitus est, multoque etiam minus diligentissime argumentum ac dispositionem simul monstrare, et totum corpus, caput ac membra subinde inter exponendum diligentissime inter se conferre ac conferruminare: et in singularum partium inspectione, consideratione, illustrationeque semper eas diligentissime ad reliquas, et praesertim ad caput totumque adeo corpus conferre et applicare consuevit. Quod tamen vel
diligentissime argumentum ac dispositionem simul monstrare, et totum corpus, caput ac membra subinde inter exponendum diligentissime inter se conferre ac conferruminare: et in singularum partium inspectione, consideratione, illustrationeque semper eas diligentissime ad reliquas, et praesertim ad caput totumque adeo corpus conferre et applicare consuevit. Quod tamen vel maxime factum oportuit, si vere pleneque earum vis, natura ac usus perspici monstrarive debuit. Sed iam, ut promisi, illas reliquas huius generis praeceptiones adiiciamus.
20 Cum igitur omnino totus textus nobis
prius sub aenigmatibus dixerint, aperta voce proferre. Quod sane plerunque in Psalmis, interdum etiam in Prophetis fit. Praeterea ubi maxime non idem bis repetitur, nihilominus est naturalis quaedam partium cohaerentia, ut ex alio aliud perinde cognoscere cogaris: ut si in corpore animalis vides caput, mox colligis non procul inde esse collum, cervicem, ac deinde pectus: Si vides Taurum inter caelestia signa, mox nosci non procul inde distare Arietem aut Geminos: Si in partibus anni scis in quo mense verseris, mox certe necessario nosti quis praecesserit aut sequatur. Quare praeclare idem
Act. 16.
Sic in Ecclesia multa ex persona impiorum dicuntur, et in Iobe multa ipse et amiciparum sana dicunt. Quin etiam pii homines multa inepta dicunt: ut Petrus dissuadens Christo passionem, et Philippus volens sibi patrem monstrari: aut etiam Iacobus, persuadens Paulo ut radat caput, et ceremonias ac sacrificium pro se in templo offerri curet, ad peragendam cum illis aliis quatuor purificationem. Potremo hoc discrimen personarum loquentium etiam Paulus respicit, cum 1. Cor. 7 pleraque nominem Dei loquitur, quaedam tamen etiam suo: ut de retinendo infideli coniuge. Sic
esse: modo contra, sanctus, iustus ac Deo serviens, quod quatenus renatus est, accipi de eo debet. Sic multa quae de uno Christo dicuntur, videntur contradictoria: ut, eum nesci re horam iudicii, etc. nisi iam ad humanam, iam ad divinam naturam referantur. Huc referri posset torum caput Tit. 1. In una re plura sunt aut respici debent.
16 Aliquando aliquid negatur, aut contra, in alio gradu, quod in alio affirmatur, aut contra: ut Homines dicuntur boni aut sapientes, et in summo gradu negantur. In actis cadente Paulo audierunt et non. Iacob vidit et non potuit
potentiae Meschiae de eius spirituali potentia intelligas: hasce vero tristes ac lugubres de temporaria huius vitae inopia ac miseria. Sic Iesus est revera rex Iudaeorum, et tamen non habetius dividendi inter fratres haereditatem, quia nemo eum constituerit iudicem: non habet etiam, ubi caput reclinet. Conciliat ipse Dominus in iudicio coram Pilato: quia duplex sit regnum, aliud temporale, aliud spirituale: suum vero regnum non esse de hoc mundo, nec se id adfectare, quia videat eum nulla arma aut milites circa se habere.
20 Nono, multa Scripturae dicta prorsus
aut animantium, ac lapidum, vel artium, vel aliarum huiusmodi rerum, quae dicta ac loca sine noticia prae dictarum rerum intelligi nequeunt. De quo toto genere postea proprio capite prolixius agetur. Exempla proferemus singulorum,
2 Mos fuit illi genti, in suis luctibus radere caput, barbam, ia cere in cinere aut cilicio, tenuiter sorddeque victitare, conspergere caput pulvere: contrarius autem, in laeticia. Sic etiam fuit consuetudo clara voce lamentari mortuos, eos aromatibus condire, et aliquando exurere: ut et Graecis et Romanis. Talis consuetudinis saepe fit mentio
ac loca sine noticia prae dictarum rerum intelligi nequeunt. De quo toto genere postea proprio capite prolixius agetur. Exempla proferemus singulorum,
2 Mos fuit illi genti, in suis luctibus radere caput, barbam, ia cere in cinere aut cilicio, tenuiter sorddeque victitare, conspergere caput pulvere: contrarius autem, in laeticia. Sic etiam fuit consuetudo clara voce lamentari mortuos, eos aromatibus condire, et aliquando exurere: ut et Graecis et Romanis. Talis consuetudinis saepe fit mentio in Sacris. Mos etiam fuit illi genti, multa in sinum reponere ac gestare.
3
Dabo tibi haereditatem usque ad fines terrae: Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum, etc.
11 Filius proprie vocatur
27 Sicut summa est coniunctio inter Christum et Ecclesiam, ita saepe etiam dicta Scripturae ista coniungunt, aut etiam commiscent. Nam Ecclesia dicitur corpus Christi, et singuli pii membra eius, ipseque
caput. Sic dicit Christus Matth. 25, Nudus fui, esurivi, etc. Item, Saule Saule, cur me persequeris? Sic Piulus in quit, 1. Cor. 12. Sicut corpus unum est, membra autem multa: ita et Christus. ubi necessario Christus Ecclesiam, seu mysticum Christi corpus notat. Vicissim aliqua
exponant: quod dicunt aliqui certitudinis causa fieri, quod illa ita certo futura sint, ac si iam facta essent. Phalereus dicit, Vehementiae aut efficaciae gratia solere scriptores praeteritum pro praesenti, aut futurum interdum usurpare. De variis modis aut formis prophetiarum, est proprium caput in hisce Universalibus Regulis: quod cum hisce coniunge.
19 Scriptura tum bonorum, tum malorum, bona et mala facta ac dicta, citra prosopolepsiam recenset, ut Saulis, Davidis, Petri, Pilati, Mosis et Mariae ipsius: quia etiam mala bonorum facta nosse expecit, tum ad cognoscendam
sunt; ad quos illa hoc
modo per Synthesin a primis elementis, causis aut fontibus progreditur. Atque hisce modis ac mediis filius Dei suum suique patris regnum erigit ac instaurat, destruendo nempe serpentis caput, ac regnum suumque ac patris verbo, Spiritu sancto et potenti efficacia promovens et absolvens, usque dum omnes suos adversarios plenissime sibi subiiciat, ipseque Ecclesiam et sese patri submittat ac offerat, ut ille sit omnia in omnibus, sicut mox initio in prima illa creatione fuit, et
ex Scripturis ratiocinandi aliquid: cum ex verbis Geneseos 3. ratiocinamur Christum venturum esse, qui diabolum superaturus sit, et regnum diaboli eversurus, abolito peccato et morte. Textus enim aperte dicit de regno diaboli, quod sit insidiaturus humano generi universo: Sed venturum semen, ut caput diaboli conculcet: Ergo Christus regnum diaboli, peccatum et mortem abolebit.
Item, Christus est verus sacerdos, igitur vere placabit Patrem. Hoc ex definitione sacerdotis sumitur Nam hoc officium
περὶ ἀρχῶν
in sensu Grammatico accepta pariunt absurditatem. Quo pertinent locutiones illae de Deo, quibus tribuuntur ei adfectus humani, nonnunquam etiam vitiosi: ut ira, poenitentia, taedium, dubitatio, vel ignoratio, furor, etc. Item ad Romanos 12, Hoc faciens, carbones ignis congeres super caput eius. ubi cum de cibando et reficiendo inimico verba praecedant, videntur sane ista contra amicitiae leges esse addita. Verum oportet allegorice interpretari (quemadmodum ait Augustinus
de Doctrina
male audit Origenes, quamvis in figurandis allegoriis minime durus. Reprehensionem incurrit etiam Ambrosius, quem apparet alicubi oblique perstringi ab Hieronymo, quod scribens in Lucam, Petri negationem violenter et per allegoriam excusare studuerit. Scio (inquit in Commentariis ad Matthaei caput 26 ) quosdam pii affectus erga apostolum Petrum, locum hunc interpretatos, ut dicerent, Petrum non Deum negasse, sed hominem: et esse sensum, Nescio hominem, quia scio Deum. Hoc quam frivolum sit, prudens Lector intelligit: si sic defendunt Apostolum, ut Deum mendacii reum faciant. Idem
in epist. ad Vincentium. Quarto, quod si ad dogmatis confirmatione adducta allegoria videbitur, at non nisi postremum locum occupabit, post alia videlicet argumenta a Scripturis deprompta, quae evidenter citra tropum, et omnino citra obscuritatem atque necessariis consecutionibus, id quod rei caput est, stabiliunt. His inquam conditionibus allegoriae locum obtinebunt: certumque est, ita explanatas non modo nihil obfuturas, verumetiam commoditatem haud parvam ex eis percipiendam.
Enimvero delectant in primis, excitantque animos segnes et fastidiosos, in oratione praesertim
haec, si forsitan dubitare aliquis incipiat, utrum iuxta Spiritus S. mentem historia vel sententia illud significet, quod per allegoriam innuere astruitur: huic suspicio omnis adimetur, ubi adverterit interpretationem analogam et convenientem esse cum doctrina fidei: si quidem prius ad doctrinae caput, atque ad consentientes Scripturae locos, quam ad artificium interpretis, convertere mentis aciem oportet.
Postremo, cum variis modis Scriptura nonnunquam enarratur, eius commendatur foecunditas, et multiplex commoditas. Praeclarum enim hoc est, quod historia vel sententia obvia
erit mensa eorum ipsis in laqueum. Testis Augustinus in commentario ad Psalmum 5, super verbis illis: Decidant a cogitationibus suis. Item ad Psalmum 34 et 78. supputatione Augustini. Item in Sermonibus, sermone 109.
Verum de variis Prophetiarum formis extat in hac parte integrum Caput, quod hisce observationibus aut monitionibus utiliter adiungere poteris.
17 Illa quoque non vulgaris admonitio est, ut diligenter observemus, ubi prophetae ad priores Scripturas respiciunt, ad eas alludunt, aut alioqui sua diligenter cum illis conformant. Solent enim crebro ad
praedictum fuisse, Christum nasciturum in Bethlehem: Et tu Bethlehem in terra Iudaeae, nequaquam minima es inter principes Iuda: ex te enim mihi proditurus est dux, gubernaturus populum meum Israel. Eodem capite ex Osea, Ieremia, praedictiones aliae simili de causa attexuntur. Sed nullum fere caput extat in libris Evangelicis, quod non aliqua prophetarum testimonia in medium adducat.
10 Dixi vero prius, qualem syllogismum texant Evangelistae in tota sua narratione. Observandum igitur est, quod quoties quidem Prophetarum dicta vaticiniaque de Christo recensent, maiorem illius
uti fruique possimus.
QUOMODO EX IIS SCRIPTURARUM LOCIS, QUOS ASSEQUERIS,
MULTIPLICEM DOCTRINAM ATQUE FRUCTUM
SPIRITUALEM DECERPAS.
Restat nunc de eo tandem dicamus, quod omnis lectionis atque operae in divinis literis positae caput est: nempe ut sciat pius tyro, quomodo exiis locis, quorum veram et simplicem sententiam sic satis fuerit assecutus, spiritualem fructum possit capere, atque vel publice ad universae Ecclesiae, vel privatim ad suae ipsius conscientiae utilitatem, quae observarit, convertere. Siquidem hoc
LECTIONEM SACRARUM LITERARUM.
Collaudo tuum discendi studium, et morum industriam: et sane valde gavisus sum instantia tua, ac mentis sobrietate eo quod nullam vocem citra investigationem relinquere oportere putas, ex his quae de Deo per omnem Scripturae usum proferuntur, o charum caput, et prae omnibus mihi venerandum, Amphilochi. Nam cum recte audieris admonitionem Domini, quod omnis qui petit, accipit: et qui quaerit, invenit: per petendi sedulitatem etiam desidiosissimum mihi excitare posse vide eis ad impertiendum. Verum illud in te etiam amplius admiror, quod non
non idem est potestate: sed alia quidem ratione recensetur, alia vero potestate allegorice accipitur.
Ibidem paulo post: Et non sciunt hi qui tota via veritatis errant, quod divina Scriptura semper omnia quae vult docere, incipit recensere, non statim ad summam primariam aut ad caput, ut ita dicam, procedens: sed a proximis orditur, ut hoc quod prius est, postremum significet. propter hoc enim dixit: Si annunciavero vobis ea quae quotidie fiunt, recordabor ab his, et mentionem faciam eorum quae ab aeterno sunt.
Idem lib. 2. tom. 1. contra haereses: Omnia
CONCILIUM VIENNENSE IN GALLIA CELEBRATUM, QUOD REFERTUR CLEMEN. 2. TIT. DE MAGISTRIS.
Sollicite statuit authoritas Ecclesiastica de parandis trium linguarum doctoribus, quo melius Scriptura intelligi queat.
CHRYSOST. IN CAPUT GENESEOS SECUNDUM, HOMILIA 13.
Nam sicut thymiamata, quanto magis digitis atteruntur, tanto maiorem natura sua fragrantiam reddunt: ita et in scripturis usu evenit, quanto quis illis est familiarior, tanto magis videre potest latentem in ipsis thesaurum, pluresque percipere
ponit de Christo, et eius corpore quod est Ecclesia, quae aliquando in Scripturis sacris intimatur tanquam una persona, cui tribuuntur nunc ea quae Christo ut capiti conveniunt, nunc ea quae corpori quod est Ecclesia competunt. Sed quandoque a capite transitur ad corpus, quandoque a corpore ad caput: et tamen Scriptura ab una eademque persona non videtur recedere. Una persona loquitur Isaiae sic dicens: Sicut sponso imposuit mihi mitram, et sicut sponsam ornavit me ornamento. Secundam regulam ponit de corpore Christi bipartito. Unde poterat regula ista sic appellari, ut diceretur de
cum ipso sempervivemus: et facti per ipsum filii Dei, cum ipso semper exultabimus, ipsius cruore reparati, etc.
Idem: In compendio est autem apud religiosas mentes et simplices, et errorem deponere, et invenire atque eruere veritatem. Nam si ad divinae traditionis caput et originem revertamur, cessat error humanus: et sacramentorum caelestium ratione perspecta, quicquid sub caligine ac nube tenebrarum obscurum latebat, luce veritatis aperitur. Si canalis aquae, qui copiose prius et largiter profluebat, subito deficiat, non ad fontem pergitur, ut illic
Et est clausula versus heroici. Ac ne parum hoc esset, ductor Christiani exercitus et orator invictus pro Christo causam agens, etiam inscriptionem fortuitam arte torquet in argumentum fidei. Didicerat enim a vero David extorquere de manibus hostium gladium, et Goliae superbissimi caput proprio mucrone truncare.
Scriptura divina memortae est commendanda. Origenes super Leutticum Homil. 4.
EXPLICATIO.
Est autem aliquid in ipso sacrificio, quod memoriale appellatur, quod offerri Domino dicitur. Ego si possim in lege Domini
se male suadentis serpentis blanditias.
Sacra Scriptura aliquando loquitur ex persona tapitis Ecclesiae, scilicet Christi, aliquando ex persona corporis. August. in Ps. 21, et 40.
EXPLICATIO.
Ita verba sonant de capite et membris, ut intelligamus, caput et corpus in unitate integritatis consistere, nec separari ab invicem tanquam coniugium illud, de quo dictum, Erunt duo in carne una. Si ergo agnoscimus duos in carne una, agnoscamus duos in voce una. Inimici, inquit, mei dixerunt male mihi, quando morietur et peribit nomen eius? Persona est
cum occiderimus eum, iam nomen eius non erit in terra, neque seducet aliquos mortuus. Mortuus est, et non periit nomen eius: sed seminatum est nomen eius. Glorificato ergo Domino nostro Iesu Christo, coeperunt multo magis, multoque numerosius credere in illum, et coeperunt membra eius audire, quod caput audiebat Hinc ergo Diabolus persecutiones in Ecclesia concitavit ad perdendum nomen Christi: nisi forte putatis, fratres. quoniam illi pagani, quando saeviebant in Christianos, non hoc sibi dicebant delere nomen Christi de terra, ut moreretur iterum Christus non in capite, sed in corpore suo.
in Christianos, non hoc sibi dicebant delere nomen Christi de terra, ut moreretur iterum Christus non in capite, sed in corpore suo. Loquitur aliquando ex nobis, ut quando dixit: Esurivi, et dedistis mihi manducare. Ex membris suis loquebatur, cum dixit: Saule Saule, quid me persequeris? Caput pro membris clamabat, et tamen non dixit: Quid persequeris membra mea? sed, Quid me persequeris? in nobis ipse patitur, et nos in illo coronabimur. Et cum dicit: Deus Deus meus respice in me: quare me dereliquisti? quare dicitur, nisi quia nos ibi eramus? nisi quia corpus Christi Ecclesia.
feminae illae, in quibus viri naufragium secerunt.
Hoc in omnibus Scripturis sanctis observare debemus. Ubi videtur aliqua similitudo esse sententiae, non in omnibus eadem dici, sed vel subtrahi pleraque, vel addi, et singulorum inter severborum discrepantium habere rationem. Hieron. in caput 33 Ezechtel.
EXPLICATIO.
Videndum est in quo similia dicta conveniant, aut disconveniant.
Nemo ex omnibus sanctis invenitur diem festum vel convivium magnum egisse in die natalis sui, praeter Pharaonem et Herodem. Nemo invenitur habitisse
tuo, aut quis requiescet in more sancto tuo? Non enim nullus, sed probatus habitabit. Nec hoc dicit, quod nemo requiescat, sed requiescat electus, ut scias hoc esse verum quod non multo post in Psal. 23 ait: Quis ascendet in montem Domini, aut quis stabit in monte sancto eius? Vide caput de interrogatione et responsione.
Libri quidam sacrae Scripturae sui autoris nomen habent, quidam non habent. Chrysost. in epist. ad Rom. Homil. 1.
EXPLICATIO.
Moyses libris quinque a se scriptis nusquam nomen suum addidit, neque qui illum
in typis autem res declarantur. Ex rebus possunt tamen haec duo, et ita definitione misceri, ut dicamus, quia prophetia est typus in verbis, secundum id quod verba sunt: et contra, typus prophetia est in rebus, in quantum res esse noscuntur.
De differentiis typorum. Caput XXVI.
Typorum vel figurarum modi principaliter sunt quatuor. 1 Aut enim grata gratis significantur: 2 Aut moesta moestis. 3 Aut grata moestis: 4 Aut gratis moesta.
Exempla per singulos modos. 1 Grata quidem gratis significantur: ut Domini nostri secundum carnem
Earatione figuras sive typos ad futurum seculum dicimus pertinere: quia veteris Testamenti figurae ad Novum intentione respiciunt: Novum autem futurae vitae beatitudinem repromittit. et sic omnia ad futuri seculi spem ex ipsa intentione currunt.
De praedictionibus. Caput XXVII.
Praedictio est futurarum incertarum rerum, verbis, in quantum verba sunt, manifestatio.
Accidunt praedictionibus principaliter tria: quod 1 Quaedam ante legem fuerunt: 2 Quaedam sub lege: 3 Quaedam sub gratia.
De praedictionibus ante
est futurarum incertarum rerum, verbis, in quantum verba sunt, manifestatio.
Accidunt praedictionibus principaliter tria: quod 1 Quaedam ante legem fuerunt: 2 Quaedam sub lege: 3 Quaedam sub gratia.
De praedictionibus ante legem, quot modis factae sint. Caput XXVIII.
Quinque modis factae sunt praedictiones ante legem: 3 Aut de generalitate communiter: ut est, Propterea relin quet homo patrem et matrem, et adhaerebit uxori suae, et erunt duo in carne una. et rursus: Maledicta terra in operibus tuis. Hoc enim per unum omni humano generi
me de terra: passio Domini nostri Iesu Christi praedicitur: Apostolo teste, in Epistola ad Hebraeos: Quia conspersio sanguinis Christi, plus potuit ad Dominum clamare pro nobis, quam Abel sanguis clamaverat contra fratrem.
Quot modis sub lege praedictiones factae sint. Caput XXIX.
Sub lege praedictiones duobus modis factae sunt: 1 Aut pro his rebus, quae sub lege factae sunt: 2 Aut pro his, quae sub gratia.
Pro rebus sub lege factis, quot sint praedictiones. Caput XXX.
Pro his quae sub lege factae sunt, fere
Quot modis sub lege praedictiones factae sint. Caput XXIX.
Sub lege praedictiones duobus modis factae sunt: 1 Aut pro his rebus, quae sub lege factae sunt: 2 Aut pro his, quae sub gratia.
Pro rebus sub lege factis, quot sint praedictiones. Caput XXX.
Pro his quae sub lege factae sunt, fere viginti duas praedictionum species invenimus. 1 Aut enim
augmentum populi praedicitur: ut est ad Abraham, Et eris in gentem grandem et multam. 2
Dominus civitatem. Visiones quoque Nabuchodonosor, et Pharaonis, aliorumque regum vel gentium per prophetas dictae, generales quidem causas referunt: ad populum tamen spectat intentio, pro cuius ultione singula provenerunt.
De praedictionibus sub lege in Christo. Caput XXXI.
Modi praedictionum in Christo sunt fere viginti sex. 1 Aut de mirabilibus eius, conceptu et nomine: ut est, Ecce virgo in utero concipiet, et pariet filium, et vocabunt nomen eius Emanuel. 2 Aut de loco nativitatis: ut est, Et tu Bethlehem, civitas Iuda, nullo modo minores
dux ex foemore eius, donec veniat cui reposita sunt. 2 Quaedam vero sub alterius personae occasione dicuntur ad Christum, tamen intellectum respiciunt: ut, In te et semine tuo benedicentur omnes gentes.
De praedictionibus ad vocationem gentium pertinentibus sub lege.
Caput XXXII.
Quoniam praedictiones de Christo dictas in Veteri lege probavimus, nunc de iis, quae de gentium vocatione sunt posita, dicemus.
De vocatione gentium, praedictiones fere decem et septem modis positas accipimus. 1 Aliquando enim acceptionem earum significant, cum
in filios. 16 Aliquando fidelium spem, et secundum Salvatoris adventum, cum dicitur: Et ipse erit expectatio gentium. 17 Aliquando Baptismum Iohannis, cum dicitur: Ecce ego mitto angelum meum ante faciem tuam.
De speciebus praedictionum, quae in gratia factae sunt.
Caput XXXIII.
De speciebus praedictionum quae in lege sunt, hactenus diximus: nunc de iis, quae in gratia leguntur emissae.
Praedictionum quae in gratia factae sunt, species triginta duae inveniuntur. 1 Aut enim generatio, ut vita Iohannis Baptistae, praedicitur, ad patrem
eorum fuit ad tempora legis aut gratiae. Rursus, quae in lege praedicta sunt, gratiam figurabant; et quae in gratia, causam et praemium regni caelestis habuerunt. Ita colligitur, praedictionum omnis intentio ad futuri seculi bona respicere.
De effectibus praedictionum. Caput XXXIIII.
Tres iam partes ostendimus eorum, quae ad futurum seculum diximus pertinere: hoc est. 1 Acceptationes, et 2 Figuras, et 3 Praedictiones: nunc 4 quarta pars restat, ut de Effectionibus disseramus.
Sunt igitur effectus earum rerum, quas acceptationum
figurabat, aut praedictionum scientia praeloquebatur.
Effectuum tempora sunt tria. 1 Aut enim legis tempore effecta sunt, quae praedicebantur: 2 aut nunc sub gratia fiunt: 3 aut seculorum tempore complenda sunt.
Quae causa fuerit praesentis seculi faciendi. Caput XXXV.
Quia decuit, ut rationales creaturae prius discerent, ut exercitarentur in dubiis, ac tunc aeternis postea fruerentur, et merito data viderentur probatis, et gratiora fierent reminiscentibus transacta certamina: et plus glorificarent donatorem, qui pios in hoc seculo iuvat:
fruerentur, et merito data viderentur probatis, et gratiora fierent reminiscentibus transacta certamina: et plus glorificarent donatorem, qui pios in hoc seculo iuvat: et ut vincerent, et victoribus aterna praemia concederet.
De doctrina rationalium in hoc seculo. Caput XXXVI.
Duobus modis in hoc seculo rationalium doctrina peragitur. Aut intelligentia rerum factarum, sicut dicit Apostolus: Quia invisibilia eius a creatura mundi per ea quae facta sunt intellecta conspiciuntur. Necesse est enim, ut qui mundum atque omnia in eo posita considerat;
ordinibusque distincta, intelligat esse Deum, qui haec et fecerit et gubernet. Aut ex divinis Scripturis: quae, ut diximus, in quatuor species dividuntur, Historicam, Propheticam, Proverbialem, et Simpliciter docentem.
Quae servanda sint in Scripturarum intelligentia. Caput XXXVII.
Haec sunt, quae in intellectu divinarum Scripturarum custodire debemus: ea quae dicuntur, dicenti conveniant: ut a causis, pro quibus sunt dicta, non discrepent: ut concordent temporibus, locis, ordini, intentioni.
Intentionem divinae Scripturae eam dicimus,
Huius contrarietatis causa quae sit. Causa malorum in ipsis est, qui mali sunt: quia dum libero arbitrio atque bene concesso inordinate utuntur rationales creaturae, et malitiae et poenae causa sibimet existunt.
Unde libri religionis Catholicae asserantur. Caput XXXVIII.
Libros religionis nostrae divina inspiratione esse conscriptos, probamus ex multis: quorum primum est, ipsius Scripturae veritas: deinde ordo rerum, consonantia praeceptorum, modus locutionis sine ambitu, puritasque verborum: additur conscribentium et praedicantium
per acceptationes et figuras, praedictiones, quae praedicta sunt ad postremum, miracula iugiter facta, donec Scriptura ipsa susciperetur a gentibus: de qua hoc nunc ad maximum miraculum sufficit, quod ab omnibus suscepta cognoscitur.
Ubi sit fides religionis necessaria. Caput XXXIX.
Si divinae Scripturae probationibus sufficiunt, quid necessaria sit religioni fides?
Fides nostra super ratione quidem est, non tamen temerarie et irrationabiliter adsumitur. Ea enim quae ratio edocet, fides intelligit. Et ubi ratio defecerit, fides praecurrit.
caro est: quod natu est ex spiritu, spiritus est.
21 Alii hunc Hebraismum sic notant, ut dicant, poni abstractum pro concreto et eius subiecto. Verum haec regula, ut caetera inepta non est, ita aliquanto angustior videtur esse quam sit res, ut postea patebit. Verum hoc forte rectius ad caput de Nomine referri posset.
22 Aliquando cum adiectiva aut concreta duplicanda sunt, duplicant etiam sacrae Literae hunc Hebraismum, videlicet ut et alterum adiectivum mutent in abstractum, simulque pro concreto ac subiecto ponant: et alterum adiectivum itidem in abstractum
non vocis, sed sensus habita ratione. Rom. 9, Ut ostenderet divitias gloriae super vasa misericordiae, quos vocavit nos. ubi Quos, non proprie cum Metaphora vasa construitur, sed cum eo quod illa significant, cum hominibus electis, per vasa misericordiae significatis. Col. 2, Neque obtinens caput, ex quo totum corpus, etc. Caput in Graeco est feminini, Ex quo masculini: sed constructio respicit sensum, intelligens per caput ipsum Christum quem relativum refert.
24 Construitur aliquando relativum genere cum sequente, non cum antecedente voce. Ephes. 1, Qui
9, Ut ostenderet divitias gloriae super vasa misericordiae, quos vocavit nos. ubi Quos, non proprie cum Metaphora vasa construitur, sed cum eo quod illa significant, cum hominibus electis, per vasa misericordiae significatis. Col. 2, Neque obtinens caput, ex quo totum corpus, etc. Caput in Graeco est feminini, Ex quo masculini: sed constructio respicit sensum, intelligens per caput ipsum Christum quem relativum refert.
24 Construitur aliquando relativum genere cum sequente, non cum antecedente voce. Ephes. 1, Qui est arrhabo haereditatis nostrae. Antecedens est
cum Metaphora vasa construitur, sed cum eo quod illa significant, cum hominibus electis, per vasa misericordiae significatis. Col. 2, Neque obtinens caput, ex quo totum corpus, etc. Caput in Graeco est feminini, Ex quo masculini: sed constructio respicit sensum, intelligens per caput ipsum Christum quem relativum refert.
24 Construitur aliquando relativum genere cum sequente, non cum antecedente voce. Ephes. 1, Qui est arrhabo haereditatis nostrae. Antecedens est
et secunda multum utuntur, more Germanorum, contra Graecam et Latinam consuetudinem. Gen. 44, Loquatur quaeso servus tuus: id est, Concede quaeso, ut ego servus tuus loquar. Ibidem: Dommus meus interrogavit servum suum: id est, Tu Domine me interrogasti. Matth. 8, Filius hominis non habet, ubi caput reclinet: id est, Ego qui sum filius hominis, non habeo, etc. Sic Psal. 50, Immola Deo sacrificium laudis, inquit Deus ipse: pro, Immola mihi sacrificium, etc.
11 Persona secunda pro prima: Quid proderit tibi quid accipiam utilitatis de
Isa. 34, Nam omnis caelorum exercitus tabescent. vult amplificare magnitudinem mali, cuius etiam ipsi caelites sint futuri participes. Sic Marchio Albertus est solitus dicere, se ita omnia incendiis vastaturum, ut Apostolorum pedes in caelo sedentium adurantur. Talis quaedam Hyperbole est, Caput inter nubila condit: aut, Vertice feriam sydera. Tale propemodum quid est totum 13 caput ad Corinthios: ubi Charitas prae omnibus aliis virtutibus amplificatur. Quare veluti ad hunc modum loquendi respiciens Apostolus, dicit, se illis monstraturum viam: per hyperbolen, id est, sermone
cuius etiam ipsi caelites sint futuri participes. Sic Marchio Albertus est solitus dicere, se ita omnia incendiis vastaturum, ut Apostolorum pedes in caelo sedentium adurantur. Talis quaedam Hyperbole est, Caput inter nubila condit: aut, Vertice feriam sydera. Tale propemodum quid est totum 13 caput ad Corinthios: ubi Charitas prae omnibus aliis virtutibus amplificatur. Quare veluti ad hunc modum loquendi respiciens Apostolus, dicit, se illis monstraturum viam: per hyperbolen, id est, sermone extremo usum utilitatemque Charitatis in aedificatione Ecclesiae exaggerante. Omnino vicinum
inducuntur. Huc referre possis, quod etiam in novo Testamento totus coetus piorum unum corpus esse pingitur, et singulis membris non tantum affectus, sed etiam sermo tribuitur: ut Roman. 12, et prior. Corinth. 12, Non potest autem oculus dicere manui, non est mihi opus te: aut rursus caput pedibus. non est mihi opus vobis. Item: Si dicat auris, non sum oculus, igitur non sum de corpore. Sic 1. Cor. 3. prolixe depingitur charitas, quam bona muliercula sit, ac omnigenis vitiis careat. Chrysostomus et illud esse Prosopopoeiam dicit, cum Paulus ait, Totam rerum naturam gemere cum
in regnum, adibo tabernaculum Domini, et sic demum sacrificabo Domino sacrificia. Aliquando igitur huiusmodi verba suam simul et praecedentem significationem aut rem indicant: aliquando autem tantum antecedentem. Sed huius Hebraismi supra sunt plura exempla proposita. Proponetur quoque proprium caput, quomodo consequens denotet suum antecedens, aut contra.
Nomina substantiva aliquando non tantum suam nativam significationem obtinent, sed etiam vel praecedentia vel sequentia. Psal. 11, Dominus odit amantem iniuriae: ubi amator iniuriae non is dicitur, qui tantum
lapis et aes tum pro idolis, tum pro vasis aureis, argenteis, ligneis aut similibus.
Pars pro toto. Sic multoties etiam anima pro toto homine. Gen. 45, Descendit Iacob cum 70 animabus in Aegyptum. Psal. 25, Anima eius in bono commorabitur, id est ipse.
Sic caput pro toto homine. 2 Sam. 19, Confudisti hodie vultus servorum tuorum, pro servos tuos. Scrutari corda et renes, id est totum hominem. Psal. 7, Dies pro tempore, Hodie pro praesenti, Cras pro futuro, Heri pro praeterito, valde usitata sunt.
Illustris pars saepe sibi
Deut. 8, Hodie transis Iordanem. Psalm. 118, Haec est dies quam fecit Dominus. Cras, pro futuro tempore, Deut. 8, Cum interrogaverit te cras filius tuus. Gen. 30, Respondebit mihi cras iustitia mea. Ios. 22, Ne cras negetis ad nos pertinere cultum Dei. Sic Abacuc dicit: Transfixisti caput de domo impii. id est interfecisti Pharaonem. Sic Cicero dicit in quadam oratione se confodisse quinque cives, pro, curasse interfici seditiosos ac coniuratos Catilinae.
Pervsitatum est Hebraeis, causam pro effectu, et effectum pro causa ponere, qui sermonis tropus ad Metonymiam
pro, permitte quaeso ut id facere possim. Et mox, Noluit Sion Rex Hesbon facere nos transire per sua, id est, permittere. Ruth 2, Vadam et colligam spicas, post quemcunque in cuius oculis gratiam invenero: id est, obsecro, permitte, ut vadam et colligam. 2. Sam. 16, Transibo quaeso et auferam caput eius. Vicinum huic est, quod Latini per futurum permittunt atque adeo imperant alicui, ut aliquid faciat.
Exempla potentiae multa sunt et in communi sermone: ut cum alius ex alio quaerit, an bibis vinum, an edis caseum: id est, perfertne id tua natura et mos, potes ne bibere aut
et applausum captavit et spectavit. Probatur hic intellectus ex antithesi mox addita, An quaero hominibus placere? ubi patefacit illud absconditum, quaero aut conor. Denique progrediuntur aliquando vocabula rerum eousque, ut solam noticiam agnitionemve earum significent. De quo tropo proprium Caput in hac parte postea sequetur.
Repetamus sane eandem regulam etiam paulo aliter, si forte vel sic rudiores facilius eam intelligere queant, nihil verentes tautologiae reprehensionem.
DE VERBIS, QUAE PER SUUM INFINITIVUM et SOLEO, POSSUM,
putatur aut asseritur.
Posses dicere esse Auxesim, quia potentioribus aut vehementioribus pro lenioribus abutuntur: ut, Per mortem aboleat diabolum, Hebr. 2. i. imperium ac regnum eius debellarit, et corpus peccati. Rom. 6. pro, debilitet, vincat, expugnet. Sic conterere caput eius. Diabolus iubetur custodire animam Iobi: id est, non attingere aut laedere vitam eius. Sic verbum Repellere reperitur, pro, negligere. Quorum patres sprevissem ponere cum canibus meis, Iob 30: i. quorum patres fuerunt contemptissimi.
Contrarium prorsus huic est, quod
Huc etiam referri posset, quod saepissime Psalmi idem bis dicunt, et quidem non raro prius figurate, postea proprie. Psal. 7, Parturit iniquitatem, concepit dolorem, et peperit mendacium: foveam paravit, et effodit eam, inciditque in foveam quam fecit. Convertetur labor eius in caput eius, et in verticem ipsius iniquitas eius descendet.
Ad Pleonasmum quoque referre possis, tum caput variarum repetitionum, tum etiam de redundante stylo.
IN UNA RE PLURA SUNT, ET RESPICI DEBENT.
In una re, voce aut significatione saepe
proprie. Psal. 7, Parturit iniquitatem, concepit dolorem, et peperit mendacium: foveam paravit, et effodit eam, inciditque in foveam quam fecit. Convertetur labor eius in caput eius, et in verticem ipsius iniquitas eius descendet.
Ad Pleonasmum quoque referre possis, tum caput variarum repetitionum, tum etiam de redundante stylo.
IN UNA RE PLURA SUNT, ET RESPICI DEBENT.
In una re, voce aut significatione saepe plura concurrunt, quorum in dicendo ratio haberi potest ac solet. Videndum igitur est, in quodnam illorum autor
cum Scriptura dicit, Fidem nobis imputari ad iustitiam: non oportet fidem solam intelligi, verum etiam Christum verum Deum et hominem, quem fides in verbo apprehendit, et in sese includit, ita ut Christus per fidem in nobis habitet, etc. Et hic quoque Christus est verum ac praecipuum caput negotii, sine quo fides per se ad iustificationem nihil faceret. Hunc usum vocabulorum, quo aliquid aliud magis necessarium et praestantius, una cum eo, quod native significant, subintelligendum offerunt: eruditi in artibus dicendi Synecdochen vocant.
Hanc eandem Regulam etiam ad
ut Isa. 52, Exciteris, exciteris, et induere fortitudine tua Sion. Et 54, Iubila sterilis, quae non peperisti. Eiusdem 55, O vos sitientes venite omnes ad aquas.
Aliquando in forma poenae. Ponam inimicitias inter te et mulierem, inter semem tuum et semen eius; et ipsum conteret caput tuum.
Aliquando in forma precationis. Psal. 22, Deus meus, Deus meus; quare me dereliquisti? Psal. 79; 68, 69. Item, Gratiarum actionis: ut Psal. 95, 97, 98.
Observandum quoque in prophetiis res diversissimas simul aut de
super illud: Tu autem excelsus in aeternum, Deus, etc.
De Gog et Magog, quicquid in Ezechiele propheta legitur, non secundum literam, sed secundum spiritum intelligi oportet: quod ostenditur in libro Senedrin in cap. Chelec. Idem Rab. Salomoh super ultimum caput Ezech. de superna Ierusalem exponit, ut Apoc. 20.
In Midrasc Coheleth super illud: Nihil sub caelo novum, legitur Rab. Berachiam dixisse: Redemptor ultimo revelabitur, et revertetur, qui occultatus fuit. In expositione vero Psal. 112, dum converteret Deus
Cor. 1 de suorum consiliorum ac profectionum ratione agendo, subito transit ad celebrandam veritatem ac certitudinem promissionum divinarum.
In institutoriis digressiones, admonitiones, praecepta et moralia, crebro fiunt, ut initio capitis fecundi Hebraeor. Sic mox totum tertium et 4 caput, et finis quinti, ac initium sexti eiusdem, sunt admonitiones de constantia et pia vita, cum quidem ex professo instituerit tractare sacerdotium Christi.
Explicationes variae rebus aut dictis obscurioribus adhibentur, idque vel per Parenthesin, vel addendo in fine sententiam
traductum ad eas formas, ubi quoquo modo in plurium verborum coagmentatione ultima primis respondent, eave quasi respiciunt, quas nunc Periodos nominant.
Hermogenes etiam scribit de circulari forma sermonis, ubi eadem vox est initio et in fine, ut sic cauda videtur reflecti ad suum caput, dum primum vocabulum repetit. Hoc genus orationis etiam Demosthenes in exordio suae ipsius celeberrimae orationis pro corona exprimit: ut sicut a voto aut precatione Dei incipit, petens ut illi sibi tantam suorum civium benevolentiam concilient, quanta ipso erga eos praeditus est; ita etiam
suam et veritatem suam. et Psal. 144, Prope est Dominus omnibus invocantibus eum, omnibus invocantibus eum in veritate.
Saepe cum iam recte absosuta est oratio prior, tamen plane idem nonnihil clarius, aliquando etiam copiosius repetunt. Exo. 12, Mensis iste vobis caput mensium, primus sit vobis mensium anni. Exo. 18, Quoniam solet venire ad me populus, ut consulat Deum (repetit idem et clarius et copiosius.) Cum fuerit eis aliqua causa, veniunt ad me, et ego iudicabo inter virum et socium eius. Iud. 7, Et dixit ad eos: Me aspicite,
et malorum castigatione, versu 7, 8, 9 et 10.
Alias quod prius figurate dixerunt, postea proprie repetunt, aut contra. Psalmo 7, Ecce parturit vanitatem, et concipit laborem, et pariet mendacium: puteum effodit, et excavavit eum, et incidet in foveam quam fecit. Revertatur labor in caput eius, et in verticem eius violentia eius descendat. Haec posteriora exponunt, quid sit effodere puteum, et incidere in eum.
Frequenter in Scripturis eadem sententia aliis verbis repetitur, quod aut emphaseos, aut explicationis, aut confirmationis ergo fit. Psalmo secundo,
ne moveamus quod auferre non possumus.
Fit autem, ut cum incidentes quaestioni aliae quaestiones, et aliae rursus incidentibus, incidentes pertractantur atque salvuntur, in eam longitudinem ratiocinationis extendatur intentio, ut nisi memoria plurimum valeat atque vigeat, ad caput unde agebatur, disputator redire non possit: valde autem bonum est, ut quicquid contradici potest, si occurrerit, refutetur, ne ibi occurrat, ubi non erit qui respondeat: aut praesenti quidem, sed tacenti occurrat, et minus sanatus abscedat. In illis autem Apostolicis verbis dictio temperata
necesse erit vel hieme vel in sabbato inde fugere.
Sic Paulus 2 Cor. 1, per suam desperationem tanquam effectum, magnitudinem crucis depingit. Sic saepe prophetae amplificant cladium magnitudinem, quod eis qui eas modo audierint, ambae aures tinnient, quodque videntes sibilabunt, et caput movebunt, et quod tantum auditus talium tremorem incutiet: item quod fient attoniti, quod prae metu ac moerore contabescent: item quod erunt veluti ebrii et veluti parturientes, ac denique quod petent a montibus et rupibus ut se obruant: cum Psalm. 42 et 80 lachrymae dicuntur afflicto panis
quamprimum convenire cum adversario: sic nihil sit utilius, quam protinus reconciliari cum fratre, et deponere omnes inimicitias. Hi duo quasi speciales causas multo rem efficacius proponunt, quam si in genere Dominus disservisset de deponendis inimicitiis. Tale quid est, quod non raro animam, caput ac cor pro homine ponunt.
intueri: quo declaratur amor ac favor eius erga illum.
Contra iram exprimunt per Avertere faciem, nolle respicere. Aliquando tamen et per intueri, ut cum vultus Domini contra facientes malum, Psal. 34.
Sic laetum animum, per laetum serenumque vultum: ac erectum caput et faciem, per exultare, iubilare, ridere, gloriari, canere, psallere, tripudiare, quin et festum agere, convivari, splendide indui, coronari et iungi exprimere solent. Contrariis vocibus moeror animi depingitur: ut est indui sacco, incurruum incedere, et similibus. de quibus in capite de
saepissime animi spes expectatioque indicatur in sacris Literis.
Tale est verbum Paulinum
tam longinqua remotione, ut est Occidens ab Oriente. Talibus Metaphoris aut Similitudinibus ita coram sistitur Isa. 53, persona Christi in sua humiliatione ac passione, ut spectare te eum tuis oculis putes. Tales illustres ac evidentes similitudines sunt innumerae in Sacris literis. Summa, totum caput de Simili huc referre possis.
Hisc vicina sunt valde nota proverbia, ac eandem vim orationis praestant: ut sunt, Canis redit ad suum vomitum: Sus ad volutabrum: Qua mensura mensi fueritis: Modicum fermenti inquinat totam massam: Si sal infatuatum fuerit, etc. Si
sui: Israel non cognovit, populus meus non intellexit. Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini malorum, filiis corruptoribus: dereliquerunt Iehovam: irasci fecerunt sanctum Israel, alienaverunt se retrorsum.
Qua percutiemini porro, si addideritis perversitatem: omne caput dispositum est ad infirmitatem, et omne cor infirmum. A planta pedis usque ad verticem non est in eo integritas: sed vulnus, et livor, et plaga recens, non sunt constricta, neque alligata, neque emollita oleo. Terra vestra desolatio, civitates vestrae succensae igni. Terram vestram coram
oratio simili plenitudine conferta est. Tale emblema aut evagatio est etiam sequenti capite inde ab initio secundi versus usque ad finem decimitertii: decimoquarto autem resumitur initium. Tali vero schemate, dicit Hermogenes, fieri peribolas et mestotita aut densitatem sermonis.
Caput ad Col. 1 ferme totum constat hac dicendi ratione. nam primum prolixe exponit, additis subdivisionibus ac commoratione, quam multiplicem pietatem illis a Deo precetur: deinde simili sermonis plenitudine ostendit, quam multis beneficiis sint a Christo affecti: tertio, quanta gloria ac
propriam orationem texere, sed aliquas aliis una tantum aut altera voce Nominis, Participii aut Gerundii tactas, aliis alligare: ut Paulus apostolus segregatus ad Evangelium Christi non ait, Quem segregavit Deus ab utero ad praedicandum Evangelium, etc. Si ali quod primarium rei caput proponas, ut in Proverbiis aut Symbolis aliisve Synecdochicis locutionibus fieri solet, unde plurima intelligi queant, ut quae vel dependeant inde, vel significentur per ea. Fit et aliis compluribus modis brevitas, qui mox magis cernentur agnoscenturque in exemplis.
Habet vero
Hanc sane admirabilem Emphasin sermo sacrarum Literarum saepissime exprimit: ut cum dicitur tum benedixisse Adamo, tum postea lapsis maledixisse, eosque fuisse nudos: cum item dicit, Quacunque die comederis de ea arbore, morte morieris: et vicissim cum promittit, semen mulieris contriturum esse caput serpentis. In quibus singulis verbis Benedicere, Mors, Nuditas, Contritio capitis serpentis, prorsus ingentes res exponuntur, si modo quis diligenter attenteque vim amplissimam latissimeque patentem illarum vocum expendat. Quare tota Scriptura postea occupatur in expositione istarum vocum
ascendit.
Soliti sunt quoque veteres brevissimis sententiis res maximas complecti, ut tanto facilius memoria teneantur. Sic sunt illae gravissimae sententiae de peccato originali: Cor et figmentum cordis humani est malum inde ab infantia: et de redemptione, Semen mulieris conteret caput serpentis. Item: In semine tuo benedicentur omnes gentes. Similia multa dicta in Scriptura reperiuntur, ut est illud 1 Timoth. 1, Fidelis sermo et omni acceptione dignus est, quod CHRISTUS IESUS venit in mundum, ut peccatores salvos faciat, etc. Sic est illud praeclarum ac
Pendentem ergo orationem dicit Aristoteles fuisse veteribus usitatam. Certe apud Paulum et Petrum non pauca eius exempla extant, quorum aliqua paulo ante indicavi, cum dixi eum ex alio in aliud labi aut fluere. Sed inter alia illustre est illud Coloss. 1. quod totum primum caput occupat, quod hîc adscribam, etc.
Gratias agimus DEO et patri Domini nostri IESU Christi, semper pro vobis orantes, audita fide vestra in Christo IESU, et charitate in omnes sanctos: propter spem sepositam nobis in caelis, quam prius audistis per sermonem veritatis,
primogenitus omnis creaturae: quia in ipso creata sunt omnia quae in caelis sunt, et quae in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominia, sive imperia, sive potestates, omnia per eum et eius respectu condita sunt: estque ipse ante omnia, et omnia per eum consistunt: estque caput corporis Ecclesiae, principium et primogenitus ex mortuis: ut sit in omnibus ipse primas tenens: quia in eo placuit patri, ut omnis plenitudo inhabitaret, et per eum reconciliaret omnia sibi, pacificatis per sanguinem crucis eius, tum quae in terra, tum quae in caelis: et vos quondam
glorias: quibus et illud revelatum est, quod haud sibiipsis, imo nobis ministrarent haec, quae nunc annunciata sunt vobis per eos, qui vobis praedicaverunt Evangelium, per Spiritum sanctum emissum e caelo, in quae desiderant angeli prospicere. Tali quadam perpetua connectione etiam primum caput Genesis usquead finem benedictionis aut septimae diei cohaeret, dum omnes versiculi aut membra praecedentibus per coniunctionem copulativam connectuntur: tametsi plerunque Moyses ea coniunctione membra sententiasve suae narrationis longa serie connectat.
Referunt Grammatici inter
tota Ecclesia obedienter mihi cesserunt. En igitur habetis quasi duo quaedam celebria concilia. Quid ergo isti errones volunt iam decisam controversiam denuo in dubium revocare?
Methodi porro fuit hic Apostolus solertissimus artifex, sedulusque sectator. Cuius artis primarium caput est, ut (secundum eius proprium praeceptum) doctrina recte secetur ac proponatur: quod ipse summa diligentia facit ad imitationem sui unici praeceptoris Christi, nempe ut primum proponat contritionem aut legis doctrinam: deinde Evangelii aut gratiae, Fides tua salvum te fecit: ac postremo
fragmenta Epistolae Clementis, aut Egesippi, nihil plane eximium contineant, ut non sit verisimile aliquem ex discipulis Apostolorum tam divinum scriptum componere potuisse.
Ego sane ferme non dubitanter dixerim, Scripturam sine hac Epistola mutilam fore, ita praeclare illud summum caput aeterni sacerdotii Christi et duorum Testamentorum collationem illustravit. Tantum igitur decus, tamque necessarium opus Spiritus sancti per Apostolos non peregisset. et hunc veluti colophonem non addidisset, aut alicui incertae fidei Apostolorum discipulo concredidisset? Quem vero etiam tam
audet. Ille enim cum nec res ipsas, nec sermonem Paulinum intellexerit, non immerito hoc visum est. Nempe enim manifestum est ex eius Commentariis, eum nec peccatum originale, nec vel naturam fidei vel iustificationis articulum, aliaque Christi beneficia intellexisse: quare mirum non est, si nec caput nec pedes aut pectus Paulinae scriptionis quiverit discernere.
Sed multi adhuc sunt, qui a lectione Paulinarum epistolarum eo nomine abhorreant, quod videatur tam horride et barbare loqui, ut legentes taedio afficiat, neque facile sensus eius comprehendantur. His occurremus, Pauli
poenitentia et moesti animi signa simulare et facile est, et persaepe lucro sum, rem autem ipsam poenitentiae praestare perdifficile: ideo et Iudaei olim, et tempore Christi Pharisaei, et nostro monachi plane inania quaedam externaque et hypocritica signa, sordidum videlicet vestitum, inclinatum caput, et similia pro reipsa, id est, vera animi conversione amplexi sunt, quibus tantum simularunt dolorem et poenitentiam commissorum delictorum. Atque id quidem in papatu adeo invaluit, ut agere poenitentiam vulgo nihil significaret aliud, quam corporeis et externis quibusdam molestiis seipsum
ac in aliis huiusmodi laetis actionibus debacchamur.
Contra, cum tristibus affectibus cruciamur, cuiusmodi sunt dolor, odium, timor, deiectio animi, quae tunc accidit praecipue, cum nobis ipsis in contritione displicemus: tum, quia hi affectus vitam oderunt ac fugiunt, demittimus caput, intermittimus lotiones, unctiones, sordide induimur, cibos aut omnino vitamus, aut certe parcius et viliores sumimus, Musicen, choreas, aliaque omnia exhilarantia negligimus, laedentia vero aliqua, vel non admodum vitamus, vel etiam ultro accersimus, incurvamus nos in terram, aut etiam plane
filium Iehoiakim et ipsius aulicos, Ieremiae 36, quod cum audivissent legi in libris Ieremiae minas Dei, non laceraverint vestes a pectore. A' nobis talem ceremoniam non requirit Deus, propterea, quod in his gentibus in usu non est. Item Paulus 1 Cor. 2, omnino vult sexum muliebrem in templo caput velare. In Germania virgines non omnino velant caput in ecclesia, nec tamen propterea peccant, quia hîc alia consuetudo est. Fuit item mos Iudaeis, ut clara voce lamentarentur uxores, liberi, matres, sorores, etc. in funere suorum mortuorum. Tale charitatis pietatisque opus Deus
quod cum audivissent legi in libris Ieremiae minas Dei, non laceraverint vestes a pectore. A' nobis talem ceremoniam non requirit Deus, propterea, quod in his gentibus in usu non est. Item Paulus 1 Cor. 2, omnino vult sexum muliebrem in templo caput velare. In Germania virgines non omnino velant caput in ecclesia, nec tamen propterea peccant, quia hîc alia consuetudo est. Fuit item mos Iudaeis, ut clara voce lamentarentur uxores, liberi, matres, sorores, etc. in funere suorum mortuorum. Tale charitatis pietatisque opus Deus in gente illa probavit, a nobis vero id non exigit,
sanctiores esse, ita et ieiunia absolutiora praestare conati sunt. Quare, cum intelligerent, olim in ieiunio saccum induere solitos ieiunantes, excogitarunt et ipsi quoddam vestimenti genus sacco non admodum dissimile, idque alicuius tetri tristisque coloris. Et quoniam antiquitus in magno moerore caput et barbam radebant, radunt igitur et ipsi caput. Item, quia olim, ut inquit Esaias, in ieiuniis in morem iunci caput incuruabant, ideo et ipsi incuruant ceruicem, et obstipo capite, veluti nummos quaerentes, incedunt. Item, quia olim in ieiunio etiam multum vigilabant, cum propter alias
conati sunt. Quare, cum intelligerent, olim in ieiunio saccum induere solitos ieiunantes, excogitarunt et ipsi quoddam vestimenti genus sacco non admodum dissimile, idque alicuius tetri tristisque coloris. Et quoniam antiquitus in magno moerore caput et barbam radebant, radunt igitur et ipsi caput. Item, quia olim, ut inquit Esaias, in ieiuniis in morem iunci caput incuruabant, ideo et ipsi incuruant ceruicem, et obstipo capite, veluti nummos quaerentes, incedunt. Item, quia olim in ieiunio etiam multum vigilabant, cum propter alias causas, tum etiam, quo sine intermissione Deum
solitos ieiunantes, excogitarunt et ipsi quoddam vestimenti genus sacco non admodum dissimile, idque alicuius tetri tristisque coloris. Et quoniam antiquitus in magno moerore caput et barbam radebant, radunt igitur et ipsi caput. Item, quia olim, ut inquit Esaias, in ieiuniis in morem iunci caput incuruabant, ideo et ipsi incuruant ceruicem, et obstipo capite, veluti nummos quaerentes, incedunt. Item, quia olim in ieiunio etiam multum vigilabant, cum propter alias causas, tum etiam, quo sine intermissione Deum precarentur, ideo et monachi media nocte surgentes in suis templis boant.
est. Verum de hoc latissime patente Hebraismo, ac Scripturae consuetudine, supra prolixius disservi proprio Capite.
Compendio igitur praecedentia restringentes, in regulas aliquot distribuamus:
1 Regula generalissima et firmissima, omniumque Regularum in omnibus scientiis caput est: Petantur materiae ex suis sedibus, et non ex illis, ubi aliud agendo obiter attinguntur. Petantur ex locis et rebus plenissimis ac prolixis, et non ex illis, ubi paucissimis verbis brevissime attinguntur. Sic petatur descriptio iustificationis ex Rom. 3. 4 et 5. non ex dicto, Dele
Horatius praeclare praecipit, rerum cognitionem ante omnia necessariam esse ad rectam scriptionem: quia scribendi recte sapere sit principium et fons, et quod eum rem probe cognitam meditatamque habeat, non sint vel verba vel lucidus ordo destituturus. Quare iubet non tantum ipsum caput aut genus principalis materiae cognovisse, sed et aliarum rerum ac personarum, quarum qualiscunque mentio forte fieri in scriptione potest, naturam ac proprietates: pro exemplo proponit, quod oporteat nosse aetatum et conditionum, aut graduum hominum mores: quandoquidem alia sint natura ac
et alia, non raro etiam sequentes motus et actiones denotare: ut in Metonymia et praedictis vocabulis plenius ostensum est. Saepe etiam contra externi motus aut actiones hominis significant eius internos motus: ut, ridere aut flere, pro bene aut male habere: illuminare faciem, aut levare faciem ac caput, vel contra demittere itidem, pro laeticia aut tristicia animi ponitur: ut in ira invidiaque Caini et tristicia Annae describitur. Sic per laetari, exultare et gloriari in Domino, creberrime antecedentes motus, nempe agnitio et fiducia Domini, declarantur, aut certe simul comprehenduntur. Sic
accidens quoddam: cum Scriptura ubique ipsum pravum cor, pronunciet esse fontem mali: ipsam carnem, ipsum totum veterem hominem, ipsam mentem, sensum, intelligentiam et
ac typis temporalium bonorum, beneficiorum et liberationum, aeterna ac spiritualia offert. Eodem modo proculdubio multi intellexerunt etiam sub descriptionibus et promissionibus illarum aeternarum expiationum, sacrificiorum et sacerdotum, veram expiationem benedicti seminis (quod solum posset caput serpentis conterere, et eius opera destruere) quaerendam et intelligendam esse. Haec igitur et similia monuerunt Israelitas, ut sub specie, typis ac picturis externorum bonorum ac beneficiorum, ceremoniarum, sacerdotii ac expiationum, verum sacerdotem, veram expiationem, et vera bona
et inhaerentis, ad solam virtutum nostrarum iustitiam: atque ita ab Evangelio prorsus ad Legem, a Christo ad Moysen.
4 A iustitia obedientiae cordis, ad externam disciplinam moralium operum: seu a legis pleno sensu, ad externa verba legis. Quam imperfectam disciplinae iustitiam totum caput quintum Matth. et innumera
alia loca refutant, ut sunt illa quoque: Cor eorum procul a me est, labiis et aliis externis operibus mihi appropinquant.
5 Ab externa morali disciplina, bonisque
In huius Erit consummationis memoriam etiam sacram Coenam in omnes generationes fieri instituit.
3 Correspondet haec prophetia pulcherrime omnibus praecedentibus promissionibus de Christo. Nam antea quidem fuerat praedicta potissimum humanitas Christi, quod semen mulieris conteret caput serpentis: quod in semine Abrahami et Isaaci erant benedicendae ac felicitandae omnes gentes: quod item futurum esset, ut ex Iuda nasceretur Silo. Erat indicata et passio ac resurrectio eius in typo Isaaci: erat indicatus et modus apprehendendae eius benedictionis, nempe per fidem. Nunc ergo
Messiae adventum accidit. Propterea Deus subinde se aliis atque aliis patefactionibus revelavit, ac aliquas notas ad sui definitionem adiunxit, quibus sese ab imaginariis Ethnicorum diis separaret: ut ante diluvium Seth coluit conditorem caeli et terrae, qui promisit semen mulieris conculcaturum caput serpentis. Cainica autem Ecclesia Deum creatorem tantum, promissionem vero neglexit: addidit praeterea ritus aliquos, quos ipsi visum est.
Post diluvium pii coluerunt Deum Schem, Deum Abraham, Deum Isaac: id est, eum Deum, qui se ei revelaret, promissiones dederat de semine, in
convenire. Nam mortalis homo et mortuus, non est certe sola divinitas, cui ille soli iam hoc nomen convenire contendit. Item homo a verbo assumendus, quem hoc nomen respicere dicit, quid aliud est, quam humanitas Christi? Qui Osiandri ingenium naturamque cognoscere vult, legat hoc ipsum eius caput, poterit inde veluti ex ungula leonem totum supputare, ratiocinari et cognoscere.
Dominus Iesus, unicus Ecclesiae dilectae suae sponsae servator et liberator, qui eam non tantum ex peccato seu iniustitia, et morte aeterna sua morte liberat, ac in iustitiam vitamque aeternam
aut mutare, tota omnino Scriptura futura sit incertissima. Quod cum facillimum sit cuique vel etiam ex aliis linguis iudicare, exemplis non declarabo.
Unum tamen exemplum non a nobis excogitatum, sed quod alioqui omnibus est notissimum, proferemus, quod est in Genesi, Ipsum conculcabit caput tuum. Ubi quam utilis doctrina olim sublata fuerit, sive illud ex punctorum inopia accidit, sive ut magis arbitror, postea factum est ab aliquo, vel sciolo, cui videbatur textus futurus dilucidior, vel et superstitioso, qui divae Virgini gratificari voluerit. Nam etiam Iosephus, cum eundem
ceu impetu quodam, toti ferimur et impellimur ad malum: neque ullum peccatum externum fit, nisi primum hac nativa vi totus homo totoque affectu ceu rotetur et transuersus auferatur ad peccandum. Hanc pravitatem cordis et propensionem nativam, hoc vitium, et hanc incredulitatem ceufontem et caput omnium peccatorum respicit Scriptura et Deus, quando de Peccato loquitur.
In Germanico quoque argumento valde significanter dicit:
in homine damnare: sed simpliciter ipsum hominem impetit, accusat, punit, damnat, et aeterno exitio obruit. Non est illi res cum ideis aut abstractis cogitationis figmentis, quae revera nihil in rerum natura sunt: sed recta ipsum cor pessimum aut rationalem partem hominis, quae est flos et caput hominis, impetit, impugnat, et perdit. De toto homine simpliciter dicit, quod sit ex patre diabolo, et quod tota haec natura sit perdita, non possit intrare in vitam: sed etiam aboleri, ac novam condi generarique oporteat. Ipsa igitur tota essentia aut substantia hominis carnalis aut animalis
ad ea praestanda sint instructa: si vires illas amittant, eaque sibi divinitus imposita opera aut munia praestare ultra nequeant, non amplius esse eadem, sed tantum improprie adhuc eo vocabulo nuncupari: sicut si quis lapideam manum vel pedem, vel etiam mortui cadaveris, adhuc manum, pedem, caput, vel oculum nominare velit, quibus exemplis ibi ille utitur. Quam sententiam nemo nec in Theologia quidem recte reiiciat. Nam Deus condidit omnia ad certas actiones et usus, certisque potentiis ea instruxit: quibus si priventur, iam non amplius vere id sunt, quod condita fuêre.
cernens, statuit eum quovis Salomone aut Aristotele praestantiorem ac perfectiorem hominem esse.
At Theologia acutioribus oculis omnia cernens ac examinans, dicit ei tum vires, tum opus aut munus proprium, ad quod unum potissimum fuit conditus, plane deesse: esse quidem pulchrum caput (ut est in fabulis) sed deesse ei prorsus cerebrum, nempe facultatem tum vere cognoscendi Deum, tum ei obediendi, quae fuit proprie ipsa imago Dei, ad quam, vel in quam fuit homo formatus: quare etiam opus aut munus aut illam functionem summam ac pene unicam ex illis viribus pendentem aut
communi experientia. Cernimus enim experimurque omnes etiam indocti, intellectum ac voluntatem esse principalia in homine, regere omnia reliqua membra, aut partes eius, et omnes praecipuas actiones efficere: non autem aliquod aliud accidens, praeter hasce substantiales potentias. Hoc igitur velut caput hominis, nempe rationalem animam, Deus ita formavit in creatione, ut esset vera eius imago, utque ei pro eius voto serviret ac obediret, in omni opere bono.
Sed redeo ad Platonicam opinionem. Sicut enim sophistici Theologi somniarunt, Deum initio tantum affudisse aut adiecisse
pro Meoth pluralis olim versores eorum acceperunt. Ubi ex re parva, nempe unica vocula, longe maximus error est exortus.
Idololatria invocationis sanctorum, valde confirmata est illa depravatione primae ac illustrissimae promissionis de Christo, quod inscitia linguae, Ipsa conteret caput serpentis: pro ipso semine converterunt. Unde simul etiam prima et amplissima promissio, atque adeo fons promissionum de victoria et liberatione Meschiae obscurata, vel etiam pene funditûs sublata, aut certe ad mortuos hoies est translata.
Hanc eandem idololatriam confirmant
adversis permanserunt, ut tantum veluti inanes umbras aut somnia opinionum in eorum animis volitasse aut aberrasse facile appareat.
Quod ergo illi ingeniosissimi et sobriissimi homines summa diligentia veritatem perpetuo inquirentes, qui vere vitiisque iocisque altius humanis exeruêre caput, consequi ac efficere non potuerunt, hoc scilicet sibi nunc philosophaster aliquis aut madidus rabula vel vitilitigator audacter desumat.
Verum instant illi contra manifestam experientiam (qua alioqui praecipue in suis dogmatibus fabricandis muniendisque niti volunt videri)
initio cum nulli scriptores essent, qui vel paulo plenius de plerisque capitibus religionis Christianae disservissent? Nimirum expectandum illis fuisset, donec Thomas ac Scotus nascerentur, qui suis tenebris Ecclesiam illuminarent: aut etiam donec tales illis Romani pontifices exorirentur, qui et caput essent totius Ecclesiae, et errare plane non possent. Quôd si olim optime ac maximê Ecclesia floruit, verumque a falso diiudicare, solius Scripturae lumine potuit: sperandum est, hoc quoque tempore idem in conciliis et alio qui fieri posse.
7 Oportet normam iudicii ac veritatis
cedant, etiam decretum Pontificium dist. 8 et 9 prolixe decernit, et autoritatibus testimoniisque Patrum confirmat. Vide ipse Christiane frater eum Decreti locum, et expende.
DE FORMA SYNODI, ET MODO IN
ea disputandi ac procedendi.
Quartum caput est de forma totius actionis ab initio usque ad finem. Quae cum multiplex sit, non facile est eam circumscribere. Hîc vero res maximi momenti agitur, summaque est prudentia ad vigilandum. Non enim omnino male, etiam Luthero teste, D. Gregorius cognomento Theologus queritur, plerunque
omnia in disputatione adsit adhibeaturque timor et invocatio Dei, utis nos suo spiritu deducat in omnem veritatem, represso spiritu mandacii et erroris. Nam et veritatis illustratio ac conservatio ac explosio omnium longe difficillima est, maximeque divina ope indigens, et timor Dei initium et caput sapientiae est. Deus enim adest timentibus se, suo Spiritu Sancto eos regens, et qui eum timent, serium studium veritatis habent, et in disputatione adhibent.
2 Praestetur omnino initio disputationis iuramentum calumniae. Quod si usquam in litibus adhiberi debet, hîc certe ante
Conciliabuli et formandae Religionis, tum et perpetua praxis, omnibus ex eorum proprio ore innotescat: omnesque sibi ab eorum infernali fermento cavere queant, qui quidem veritatis, iustitiae ac vitae cupidi sunt.
Dominus Iesus Christus, unicus noster rex, ac perpetuus sacerdos, caput ac frater, et denique noster Dominus ac Deus, defendat nos, ac veritatem suam, contra nefarium Antichristum, eiusque ministros ac satellites potenter, ad gloriam nominis sui et miserorum hominum salutem. Amen.
Epistola scribit. Veritas enim cathedrae per Christum alligata est, quando dixit, Supra cathedram Moysi sederunt Scribae et Pharisaei, quae dicunt facite: non personis, quia ait, Quae faciunt, facere nolite: credendum est, hanc sedem sacratissimam, quo ad locum etiam inexterminabilem. Et tamen, si caput Roma deficeret, ibi veritas Ecclesiae remanebit, ubi erit principatus et Petri sedes, modo praedicto. Et quia credita est potestas sacerdotio praeposito populo, Sacramenta ad finem salutis, prout convenientius iudicaverit, ministrare, etc. tunc patet praeceptum communicandi
tempore Apostolorum et aliorum sanctorum Patrum Ecclesia erat sancta et immaculata quae errare minime poterat, extra quam nullus poterat salvari: ita et nunc, praecipue quoad essentialia fidei. Et sicut Petrus apostolus constitutus fuit a Christo (ut statim videbimus) princeps Apostolorum, et caput ecclesiae militantis: ita et (nota) quilibet summus Pontifex gerens vicem ipsius, eandem habet authoritatem. Et quidem tunc temporis ecclesia universalis ipsam repraesentans, habet authoritatem et potestatem cognoscendi, statuendi, determinandi circa omnia, quae ad fidem et Christianam
annis amplius 500, nec post ferme 17 annis, suum primarium maximeque necessarium munus praedicationis Evangelii tractaverint. Quomodo tandem isti alios salutariter reformabunt, qui semetipsos reformare nequeunt? O sal infatuatum, ad quid tandem es utile? aut quid tandem ex te aliud Christus, caput Ecclesiae suae, faciet, quam quod praedixit, et nunc etiam reipsa opereque tibi praestat?
In quinta sessione dicunt, liberum arbitrium non esse extinctum, sed tantum attenuatum. At contra Deus in plurimis Scripturae locis dicit, esse non tantum extinctum ac mortuum ad bonum, sed
adesse, sed tantum ut ex dispensatione, gratia ac favore Papae accipletur.
2 Secundo consideretur, qui'nam is sit, qui id contendi ac dispensandi vim sibi sumat: nempe Antichristus ipse, omnium qui unquam fuerunt aut erunt, haereticorum aut hostium Dei, eiusque dilectissimi filii, caput, dux et antesignanus. Quare, quicunque ab eo talem communionem recipient, illi sese hoc ipso facto Antichristo adiungent, eum adorabunt: et ideo necessario revera Christo servatori hostes fient, et nefarium bellum indicent.
3 Tertio, cum proponatur conditio, ut qui sic sub utraque
simul istam eorum pseudosynodum refutat.
Non libet nunc prolixius Missam refutare, omnesque eius impietates, quae innumerae plane sunt, recensere ac redarguere. Hoc enim tum a nobis, tum et aliis doctoribus saepius prolixissime factum est. Illud tantum iam observetur quod Canon, in quo caput Papisticae missae est, longe post Apostolos, annis amplius 500, a quodam ignobili scholastico (teste D. Gregorio Papa) compositus est.
Tanta etiam varietas Missarum subinde in authenticis libris reperitur, ac ab ipsismet Pontificiis non ita dudum Coloniae, Antuerpiae, Parisiis ac
tacere, et audiendas spirituales cordis nostri revelationes: sicut et singulare organon satanae Stenckfeldius, impuro ore verbum viventis Dei allatrat et lacerat.
Dominus Iesus, qui ad hoc ipsum caelitus a suo ac nostro benignissimo patre missus est, ut opera diaboli destruat, eiusque caput sub pedibus nostris conterat: quique secundum Pauli prophetiam, suum istum summum hostem et satanae primogenitum, Antichristum Romanum, spiritu oris sui conficiet, et praesentia sua abolebit: pergat eum porro, ut praeclarissime coepit, orbi terrarum patefacere, conficere ac destruere, et
vitae 222
De omni arbore comedendo comedemus 191
Non moriemini: sed scit Deus, quod in die, etc. 222
Et aperti sunt oculi utriusque 190
Comedes pulverem terrae 234
In sudore vultus tui comedes panem 227
Ipsum conculcabit caput tuum 366
4. Tunc coeptum est invocari in nomine Domini 221
5. Hic consolabitur nos 187
Et genuit filium ad imaginem et similitudinem suam 369
6. Delebo omnem hominem 184
Finis universae carnis venit coram me, etc. 207
desiderium eorum 158. 159
6. Adhuc est in domo impii? 212
7. Quis Deus similis tui, etc. 158. 159
Iram Domini portabo, quia peccavi ei 185
Amico noli credere 220
¶ Hab. 1. Iustus fide sua vivet 218
3. Transfixisti caput de domo impii. 184
¶ Zach. 2. Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et constituam domui Israel, etc. 115
3. Lapis quem dedi coram Iehova 159
9. Ecce rex tuus venit tibi iustus 223
10. Et roborabo eos in Iehova 159
¶ Malachiae
110
Quis est vestrûm homo, quem si petierit filius panem 254
Multi mihi dicent in illa die, Domine Domine 189
8. Ego homo sum, habeo sub me milites, etc. 223
Confestimque fuit mundata lepra eius. 188
Filius hominis non habet, ubi caput reclinet 158. 159
9. Cum auferetur ab eis sponsus, tunc ieiunabunt 309
Non oportet vinum novum in veteres utres imponere 201
10. Qui invenerit animam suam, perdet eam 194
Non vos pluris estis quam passeres multi 205
Ne metuatis ab iis qui
Cereri Rom. olim ieiunasse 306
charitas ad salutem necessaria 425. nostra erga Deum unde oriatur 325. legis consummatio 164. quomodo maxima virtutum 24
Christus agnus Dei tollens peccata mundi 428. 429. ante omnem creationem genitus 169. caput corporis ecclesiae 287. causa ut videntes caeci fiant 162. 163. cum suis Apostolis quatenus non curet patres 403. cur agnus dicatur 197. cur alteram maxillam exhiberi velit 219. cur Apostolis prohibeat, ne quem in via salutent. ibid. cur Apostolos secum baculum et
proprietas 368
dehortandi verba quomodo saepe accipienda 220. 221
prima et summa quae 15. secundaria. ibid.
leo pro Christo, et pro diabolo positus 95. qua ratione Christum significet 341. quid commune habeat cum Christo 196. quid item cum diabolo. ibid.
leptologia 230
levare caput aut faciem 330
Levitarum distinctio 334. stirps unde. ibid.
leviticos typos Christum monstrare 350
a Leviticis ceremoniis ad Christi expiationem peccatorum plurimas locutiones transferri 322
lex ceremonialis quem
331
meteororum cognitio theologo necessaria 329
methodus analytica quae 35. definitiva quae 35. synthetica 33. synthetica Theologiae maxime propria ibid. tractationis Scripturarum scholasticae 67. 68. inde
methodi Paulinae caput primarium 291. solertissimus artifex, Paulus. ibid.
methodum analyticam quomodo et quando Theologia recipiat 34
methodi artium tradendarum praecipuae tres 8
methodicarum scriptionum laus 394
metonymia 182.
multa solidae pietatis luce refulgens,
Funde retudit machinam.
" Zoroastres Astronomus, sub Nino rege Assiriorum. Qui in votis habuit, ut ab igne coelesti interimeretur, adhortatus
sint millesimo uno minus. Sed Magorum princeps iste Zoroaster, Persane fuerit, an alia e gente, in dubium videtur verti posse. Plinius namque, et Laertius, Persam eum faciunt, Pletho, et eum secuti Ficinus, Steuchus, et alii recentes authores Chaldaeum existimant. Chaldaeos autem, a Magis, quorum caput fuit Zoroaster, Porphyrius tum apud Proclum, tum in vita Pythagorae disterminat. Ioannes vero Picus, hos utrosque confundit, dum ad Ficinum scribens, gloriatur se Chaldaicos quosdam libros invenisse his verbis: Chaldaici hi libri sunt, si libri sunt, et non Thesauri. Audi inscriptiones
quoniam Proclus, et Psellus Chaldaica ea appellat. Et praeterea, et hanc ipsum oraculorum horum, Theologiam Chaldaicam, et
mutare, reculas circumferre, charissima pignora liberos circumducere cogitur non sine summo ejulatu et lacrymis, sed quo se recipiat nescit. Quis talia fando temperet a lachrymis!
Certe nisi quam citissime plura huc submittantur auxilia et unum praeficiatur caput quod cetera membra
ubi mille senes absumpsit in ignibus annos,
quod es, id tantum, nec magis esse velis.
suam Tyrannorum fidei committunt.
Hispanica Fabella.
solet.
Aqua.
Mars omnis acerbus,
de fonte levata est,
vultu blanditus, et ore bilingui
occubuit bos, et iacet arida quercus,
illa gravis noxa, fuisse pium.
subit Europae vectorem Phaebus, et aura
De Gymnasio Connimbricensi a Ioanne Rege exstructo.
Ad Volucem.
Pristinae R. P. dotes.
temere dat signa polus. modo Cynthius orbem
statuere cohortes.
Epidaurus alumno,
Croatiae propugnacula expugnata; Brezt, Hergouichi, Letouanich, Berkussa, Zredechko et uniuersa Colapis confinia exusta ac desolata, Turopolyam, portum Saui et omnem Segesticam insulam non minus populosissimam quam fertilissimam, regni horreum, penitus vastatam, superesse iam Zagrabiam regni caput. Quot insuper praedas animalium pariter et hominum in grauissimam seruitutem, morte duriorem abegerint, uariis affecerint suppliciis, templa profanauerint, sacraria expoliauerint Christi et ecclesiae eius sponsae sacramenta conculcauerint, dei sanctorumque omnium simulacra comminuerint, toti
Primo, Regalis; et haec tam rerum mobilium quarumlibet, quam
immobilium, sive bonorum ac iurium possessionariorum. Secundo, Personalis.
Et haec, vel Notoria, ut in certis casibus,
Tit. 14.
casuum, bonorum
occupatio, domorum nobilitarium invasio, vulneratio, detentio, et
interemptio nobilium,
Vel Emendae Capitis, ubi et caput, et
bona redimuntur,
Sed haec de praemissis, veluti de Praeludiis quibusdam,
satis: iam ad institutum Processum propius accedamus.
CAPUT SECUNDUM. / De Citatione, seu Evocatione.
QUAESTIO PRIMA. / Quid est Citatio, seu Evocatio?
Est legitima rei per Actorem, vigore Literarum Evocatoriarum alicuius Iudicis
accepit. De tempore vero, vide infra, Quaest. 12. cap. 4.
CAPUT TERTIUM. / De Proclamatione.
QUAESTIO PRIMA. / Quid facere debebit Actor, adveniente termino Octavali?
Debet per eundam Magistrum Protonotarium, per quem et Citatorias fieri
Prohibitionis autem onus, a singula
persona, quotquot convictae fuerint, singulos Tres florenos constituit.
CAPUT QUARTUM. / De Parium Petitione, et Exceptionibus, ac ex his Causarum
Condescensione, vel Remoratione, aut etiam Destructione.
QUAESTIO PRIMA. / Quid est Parium Petitio?
satis dicta sufficiant, nunc iam ad Iuridica
Remedia accedendum est, quibus sese In-causam attractus sanare volet.
CAPUT QUINTUM. / De Inhibitione, Prohibitis, Prohibitione, et Repulsione.
QUAESTIO PRIMA. / Sed quid si aliquando Reus, etiam data opera, sese
absentaverit, et interim Sententia contra ipsum, per
est, extra
dominium fit: Repulsio autem omnino de dominio fieri debet, si cum
violentia quadam: repellit Actorem a bonis suis, eorundemque
ingressu. Vel si etiam non repelleret, sed solum in Arcem, Caput
utpote bonorum litigiosorum non admitteret; nihilominus tamen pro
Repulsione reputaretur; quia sola non admissio, Repulsionem ipsam importat.
Quod idem est, atque illud, quod in Tripartito, loco citato exprimitur,
Causae spectans reddi: sed Procuratoris responsio revocari; aut etiam aliae
responsiones fieri passim.
CAPUT SEXTUM. / De Communi Inquisitione, et Iuramentali Depositione.
QUAESTIO PRIMA. / Quare hoc loco sequitur Commmunis Inquisitio?
Quia posteaquam ab ea recessum fuisset, Quaestione
imponi solet, his modis. I. Quod si Actor, pro parte sui
sufficientem reportabit comprobationem, In-causam-attractus autem per
omnia defecerit, vel etiamsi modicum quid probaverit: tunc (A) ad caput
ipsius (I) quinquagesimo
se iurabit. II. Si utraque pars, pari modo sufficienter
probabit: tunc Reo, iuxta vires et numerum literarum Inquisitoriarum,
iurandum erit.
ignarus respondendi, quam Causae diffidens, et sibi
metuens; quia si fortassis intellexisset, quomodo debuisset, respondere,
breviori aliquo sequenti compendio respondisset.
Tertia, (acI) negat, et ad caput, iuxta Regni
consuetudinem, hoc est, cum pleno homagio ipsius (I) quod si (A)
acceptat, tunc ille debebit iurare ad caput, cum pleno homagio.
Si vero responderit, (A) Non: sed iuxta
sequenti compendio respondisset.
Tertia, (acI) negat, et ad caput, iuxta Regni
consuetudinem, hoc est, cum pleno homagio ipsius (I) quod si (A)
acceptat, tunc ille debebit iurare ad caput, cum pleno homagio.
Si vero responderit, (A) Non: sed iuxta vires (praemissarum
scilicet) trium literarum Inquisitoriarum petit Iudicium; ex tunc (I)
propter hanc suam submissionem, defalcata media
literarum Inquisitoriarum petit Iudicium; ex tunc (I)
propter hanc suam submissionem, defalcata media parte homagii, solum cum
altera media abiurare tenebitur. Secus est tamen in casibus Notae
infidelitatis: nam etsi (I) se ad caput submittere vellet, Actor autem non
acceptaret, sed actionem probare assumeret, tunc non datur iuramentum, sed
probatio Actori imponitur, quia solus sic voluit.
Quarta, si responderit, (I) negat, et cupit doceri
Si autem non acceptaverit, tunc iterum eodem modo, ut in tertia, (I)
se diminuto iuramento expurgabit.
Quinta esse potest, ubi (I) in primo statim responsionis termino, sed
iuramento Actoris ad caput suum iuxta consuetudinem Regni,
deponendo submiserit; et (A) hoc acceptare noluerit: tunc (I) tertio
se solum sacramentum praestare teneretur. Quem modum Ego
aliquoties tentavi, sed nunquam istum
tunc Rusticus quadragesimo
se, si binas, vigesimo se, si denique unas, decimo
se, in Causis Civilibus Iurare tenebitur. Secus tamen fit, in
causis Criminalibus, quando ad caput malefactoris alicuius
iuratur; nam eotunc, non homagium, sed demeritum et criminis poena
ponderatur. Ubi Nota, Quod nova constitutione Posoniensi Anni 1613.
art. 23. Rustica persona contra Nobilem
observatur.
abiurare deberet. In quibus omnibus, usus iam magis observari
solet, quam scripta forma.
contra
Gabrielem Suaztich, quod huiusmodi homicida, a prima statim
instantia, usque ad decisionem causae, personaliter astare debeat; et si se
absentaverit, tempore iuramentalis depositionis ad caput suum; tunc neque
paria ipsius depositionis petere, neque contra
Coniuratores postea excipere poterit. Ergo a similis et in aliis maleficiis
idem observandum erit.
citato,
subsecuta fuerit,
poterit nihilominus etiam is, per se procedere.
sed solum partem triumphantem, a debita
obtentae causae Executione, remoratur et retardat. Atque ideo solum ex
hominum malitia provenit soepe.
CAPUT NONUM. / De Sententiis.
QUAESTIO PRIMA. / Qua ratione agendum est, hoc loco de Sententiis?
Ea videlicet, quod posteaquam actum est, de toto causarum processu per omnia
nos quarta puellaris, de bonis paternis. Quin imo illud
quoque singulare est in hoc crimine, ut conscii sceleris, non aliter, quam
authores ipsi obligentur,
vigesimo quinto se,
ex recepta iam consuetudine id facere debebit. Enchir. fol. 43.
Quod tamen a minori ad maius non videtur rationabile, quia si in
aliis minoribus causis, in quibus solum caput amittitur,
abiurare tenetur cum pleno homagio, multo magis in hac id observari deberet.
Secundo: Nota, seu crimine Infidelitatis sine
consilio Dominorum Praelatorum, et Baronum Rex neminem
et
infamatoriis pessundare volebat, irremissibiliter plane et sine omni gratia,
suae Maiestatis
cap. 5. lib.
3. S. Ladislai Regis, Item Nemesis Carolina cap. 198.
et 207. Et aliud item esset, quod in casibus Notae
infidelitatis, et capitalis sententiae, caput simul et bona, ac res mobiles
patratorum amittuntur; ergo et in criminalibus
quoque haud inconveniens foret, potissimum in maximis commissis damnis, si
huiusmodi
mobiles
patratorum amittuntur; ergo et in criminalibus
quoque haud inconveniens foret, potissimum in maximis commissis damnis, si
huiusmodi malefici, ad maius, quam ad caput solum, punirentur. Unde licet
appareat, prior opinio confirmari per scriptum Ius, 1. tit. 15. Lud.
Primi art. 9. 10. et 19. ac 6. Matth. art. 55.
et
testibus eam comprobare debebit. Scilicet ab occiso sibi lethali
telo vim factam fuisse, neque illud, quod consultius esset, facere potuisse;
quam sicarium se aggredientem iam iam imminentis fati, mortisque metu,
occidendo, caput et salutem suam liberare. Sed si praescriptas conditiones
non observaverit, hoc opus, hic labor erit, adnumeratis singulis facti
totius circumstantiis perpendere; qua in re limites excesserit, qua modum
praetergressus,
probare, vel vero etiam iurare debeat?
Nihil plane, sed ipsi iuxta obiectam contra se Inquisitionem debebunt se
expurgare; ita videlicet, ut si levis contra ipsos Inquisitio obiecta
fuerit, et ipsi vel caput submiserint, vel ipsam per Magistratum doceri
cupiverint, cum medio homagio. At si fortis extiterit, et eam
vel simpliciter negaverint, vel etiam sui innocentiam probandam
praeassumpserit, cum
videatur, nam
sufficit pro publico bono conservando, tale peccatum impunitum non
reliquisse.
CAPUT DECIMUM. / De Executionibus, Executoribus, Iudicibus, Actore,
Procuratoribus, et Reo.
QUAESTIO PRIMA.
Cur hoc loco sequi debent Executiones?
solet; Audi Et Alteram Partem, etc.
Tantum in illis naturalis luminis puritas valebat, et adeo huiusmodi
affectus exosos habebant? De quibus etiam supra quaest. 2. cap. 8.
Romani autem caput velabant, ut refert Cicer. pro domo
sua, et Livius. Quos iam ex Christicolis, soli Domini Bohemi imitantur, qui
in
criminalibus, nigro velo oculos
prioribus
capitibus.
Hic autem specialis processus in Comitatibus observari consuevit.
CAPUT DUODECIMUM. / De Processu Causarum Spiritualium, in Foro Ecclesiastico.
QUAESTIO PRIMA. / In quarum Ecclesiarum Sedibus, solent Iudicia
Ecclesiastica celebrari?
et crines fluvialis obumbrat arundo.
hoc verum est: species haec justa triumphi:
vacua fuit. Sed nihil actum sibi existimauit, nisi iustum aliquod opus extaret, quo se posteri hominem Christianum, et studiosum verae Religionis cultorem fuisse intelligerent: et cum diu, multumque apud se, et cum amicis deliberasset, quonam ad eam rem argumento potissimum vteretur; ipsum rerum caput petere statuit, ut historiam humanae salutis, a Christo Domino patratae, exequendam susciperet. Ac ne molew5o inuentionis constituendae labore in impetu concepto retardaretur, ad scribendi compendia primis Romanis Poetis usitata respexit; ut quomodo illi a Graecis profecissent scriptoribus,
nec ullum manuum laborem assumunt aut pro industria suam utilitatem intendunt. Praeterea nullus eis dicursus, sed valde rudis nostrisque rusticis similis credebant nullam esse amplius terram praeter eam, quam incolunt 93 . Crines plerique longos, nigros alunt, quos non pectunt, sed caput lavant ac 94 digitis 95 pro pectine utuntur. Signati omnes in facie. Haec signa sibi radicibus exurunt, dicunt, quod puellae, quas adamant, et, quas sibi in futurum pro sponsis deligunt, in signum amoris illa exurant. Omnes alios pilos in
Suppliciis dilata sibi, meliusve subactis
et Geticis cumulabit mortibus agros.
solio lumen! novus Anglica Princeps
augusto frontem diademate cingi,
cochleasque, recentibus, et quae
terrae, vt caeli spirabile lumen,
luet: infernisque sub vmbris
scelerum? Per singula fando
horrendae facies, Lethumque, Laborque,
(b) Vide
secus, immani quàm vulnere fixus, Iniquis
numerum quêis reddere si quis
à littore cursum
populis Princeps, quo sceptra tenente
certum, et vitae instrumenta tuendae?
culmine rerum?
qui flectere cautes,
nullâ non luce reducas.
subiti Fors caeca tulisset:
primis auras vagitibus. Hoc si
formae.
videre cruenti
sede refusos
Tum luctisoni plangores
26.
tum qua tabula Virgo una profundam,
in Adamo omnes”, sed tolle Mariam;
quid hoc refert, si non sit subdita Adami?
inundat,
flagrare dabit face; sanctior isti
mecum ipse, nisi propriae imbecillitatis conscius Apollini meo lumen ab
illius factis luculentioribus emendicarem.
inde iugo magnae delubra Parentis
tela manum, quoties praelusimus illis,
et scindam vulnus lethale, meisque
Subsilit inde solum convulsaque vertor ab imo,
semper hospite farta fremit.
GODEFRIDUS BULLONIUS, GENTILIS SUUS,
PORTAS HIEROSOLIMAE CAPTAE VICTOR APERUIT.
EPIGRAMMA 8.
EUROPAE MOTIBUS
CHRISTIANORUM PRINCIPUM ARMA IN PALESTINAM
CONVERTIT.
POEMATIUM
fera turba, ruis furiali spumea rictu?
dolos Erebi, primordia magni
superos circum pinxere sereno.
rerum in gravidis et vigor esset acquis,
fluens tantis in sumptibus uti
nam dextera quassat
tumidos concurrere in astra gigantes
Turcis sors impia favit!
bellatorumque cohortes:
Turcae fraudis: saltuque repenti
stans nempe vetusta,
hactenus ora.
nisi summum tetigisse cacumen.
timendum
tot imagine rerum
faucibus suis hinc Praecopitas Tartaros disterminat, illinc eos quos de
Buziak,
frater observandissime!
Etsi nihil haberem, quod ad te perscriberem singularis vacuam tamen non sum passus
abire occasionem istam quin necessitudinis nostrae et mutuae amicitiae ergo aliquid ad
te darem frater cordialissime. Ego et reverendissimus caput nostrum, uti et reliqui
omnes, recte valemus, te etiam bene valere et speramus et ut valeas, continuo precamur.
Nostrum in collegio diminutus est numerus per discessum domini Raffay, cujus quae causa
sit, neque conjectura assequeris, ego autem garrulae
nec saevus potuit lentescere livor,
Equidem ferunt illum insano nobilis matronae amore captum, excitatis, qui in eius mente latebant, poeticae igniculis, poetam casu evasisse. Cum enim nulli, ei praesertim quam deperibat intimos cordis sui sensus patefacere auderet, veritus maximam in caput suum pestem, si palam fieret ignis, qui in suo pectore ardebat, accersere, id saltem sibi licere ratus, quotiescunque illa e domo egrederetur, vel ad sacram aliquam aedem vel alio concessura, quod ille diligenter quotidie explorabat, eminus eam, formae eius contemplandae causa,
corpora curent,
jam Phasis in undas
Sol ire videtur.
lapidis rude pondus et horrida moles
Nubila caelo
horrida caelo
Aëris auras
iterum tellus concussa videtur
certa regendae
habet regimina pedestria tria, nempe Likanum, Ogulinense, Szluniense. Item unum equestre. Pedestria regimina constant singulum 4000 viris, equestre 800 equitibus. Sunt sui officiales ut in aliis regiminibus. Qui Carolostadii est generalis, dicitur commendans generalatus totius, estque caput in militaribus et politicis. Habet auditorem aliosque stabales.
Generates commendantes Carolostadienses.
Dominus comes generalis ab Herberstein.
Dominus comes generalis a Scherzer.
Dominus comes generalis Benvenutus Petazzi.
Dominus comes Preiss.
fuit episcopus, mediante comite bano effecit plurimum. Equidem dicebat primo. Si episcopo electo jus patronatus non competit, disputari valebit etiam Suae Majestati in casum vacantiae alicujus episcopatus. Quod qua ratione probaverit, fateor non capio. 2. Quod cum dominus comes banus regni caput foret, mihi ad ipsum primo erat recurrendum, ubi tamen toto hoc tempore neque suae excellentiae banali scripsissem, non sine derogamine honoris ejusdem. 3. Quod episcopus iste creatura suae excellentiae banalis esset, proinde a sua excellentia protegendus venit, ne dicatur statim a principio
instructus fuisset a plenipotentiario. Quare uti rem hanc gravissime dominus Raffay appraehendit, ac pro summa sui confusione accepit, ita in me quaequae evomuit, statimque domino vicebano Joanni Rauch, protonotario Adamo Naisich, et Joanni Busan, suo avunculo, scripsit. Et si hoc opus steterit, caput apposuit, et conscriptores, praecipue dominum Kercselich et Petkovich immo et praesidem, comitem Patachich, diurnum nunquam habituros promisit, quod tantam confusionem eidem causaverint. Ira fecit eum multa fari et arcaniora prodere, quod ipse quartus sit, penes quos regnum staret, sitque
generalatum totum arsit, in capiendis videlicet officialibus, quorum plurimi, vel observantes vel privatim de periculo edocti, aufugerant, praecipue autem ii, qui remotiores a Szeverin fuerunt. Ducti attamen plures officialium eo sunt die 22. et 23. Januarii, et quoscunque Liubojevich factionis caput trucidandos voluit, trucidati fuere.
(Officiales occisi per tumultuantes.) Hos inter misere fustibus et scloporum manubriis trucidatos fuere capitaneus Buzjakovich, majores laitinantii Josephus Kercselich (antea Ternoviticzae patri
tutiora petere. Sane parochus sanctae Magdalenae Vuchetich fuga manus eorum vix evasit, parochus item in Pittomacha Szeverinszki etc. Monduram regiam in frustra posuerant, signa in petasis deposuerunt rebelles, verbo pro suo vixerunt lubitu.- In Szeverin praeside Liubojevich (qui ne caput habeatur tumultus, ad diem 20. Januarii sese vi deportari a plebe fecerat et sub minis mortis pro praeside eligi) acta continuo consilia et conventus. Singulorum pagorum knezii assidere jussi. Vocatus etiam e regno Stephanus Domjanich et universorum consiliorum particeps atque revisor
et conventus. Singulorum pagorum knezii assidere jussi. Vocatus etiam e regno Stephanus Domjanich et universorum consiliorum particeps atque revisor censorque scriptorum. Imposita gravis contributio singulis pro necessitate praesenti et ablegatis Viennam ituris. Quinque lecti oratores (quorum caput rudis licet Liubojevich) et Viennam submissi pro exoranda apud principem gratia et proponendis eorum gravaminibus, quae maxima erant in officialium excessibus.
(Beckius exmissus ad tumultuantes.) Appulerat Viennam colonellus baro Beck
ab Hildburghausen, confinii illius restaurator, in commissarium nominaretur, sed quia medio Beckii Mikassinovich hoc maxime inculcaverat, ne princeps tanquam Liubojevichii patronus pro commissario exmitteretur, si aula tranquillitatem in generalatu habere cupit, cum bis hactenus Liubojevich caput tumultus fuisset, ideo haec impetrare non potuit.
(Commissio ordinata.) Verum comes a Neuperg, mareschallus omnium senior, atque olim regnantis imperatoris educator, atque ab amisso Belgrado Vienna exul, bello Borussico sub incude
eodem fere, quo et secunda, erumpens tempore ad Lovrechinam nata, quae ipsam Lovrechinam, Poganchecz, Preszekam tam Domjanichii quam Simunchichii et Patachich comitis, tum bonum Jesuitarum Tkalecz, Bresane Klobusiczkianum, Bogachevo domini Magdalenich, aequalibus damnis onerarunt. Factionis hujus caput Kellek, villicus domini comitis Patachich ex Preszeka, fuerat. Quarta eodem fere tempore erupit |
in pago Nagy Attak prope Legradinum, aeque infamis et prioribus similis, eo tantum infamior, quod nobilem Soebek in domo sua occisum cum domo combusserint.- Prima
prodire istud potuit, neque vel unus hoc confessus est, nisi stupas illas, a domina Raffajana datas. De qua attamen causa postea.
(Mihaljevich domino Magdalenich succurrit pro defendendo Guscherovecz.) Reorum quidam, uti primae factionis caput Kussich, secundae item, prouti et tertiae Kellek, ad vicinum sese receperant Varasdinensem generalatum, gratiam protectionemqne apud officiales quaerentes, ac potissimum |
apud Mihaljevich vicecolonellum. Iste et pro sui
annorum numero. Octo morti adjudicati sunt et expediti, 4 nempe in Podravanis partibus, cui execuitui pro metu Podravanorum ibi exequendae praefuit supremus vigiliarum praefectus Paulus Rauch, 4 alii in partibus ad Raven, quos inter Kussich, morti dati, capitaneo Gerleczi educente. 2dae factionis caput knezius ille Patachichianus ob senium, prouti etiam Stephanus Domjanich, applicatis prius fisco regio et per eundem appraehensis bonis ejusdem Preszeka vocatis, ad perpetuos carceres condemnati sunt, atque per Graecium Stiriae ad eosdem abducti. Condemnatorum haec nomina.
ad episcopum, ubi etiam pransus est triduoque versatus, accusans laxitatis monachos et praecipue lectores, quodve ad decimam atque undecimam noctis vagentur per civissarum domus. Quae dum is etiam poenis emendare voluit, ideo semet ejectum esse, et implorare patrocinium episcopi. Totius factionis caput patrem Kutnjak insimulat et diffamat. Episcopus rem hanc totam fecit publicam et praecipue de patris Kutnjak ac monachorum laxitate, eleemosynamque, quam ab olim ex arce habebant Franciscani, inhibet. Scribit Batthyanio bano, ut informatus erat a Jellachichio, provinciali item, qui tum
potest exprimi verbis, quam erant singulorum animi separati et disjuncti, bellumque revera erat in calamis animisque Croatarum. Vicebanus Joannes Rauch, Joannes Busan et Josephus Raffay, atque ii, qui his afficiebantur, pro sua stabant veteri potentia. Alii contra eos passim, apparebatque horum caput esse Joannes Jursich, tabulae judiciariae assessor, suprafatus Ladislaus Lukauszki, aliique passim. Protonotarius vero Adamus Naisich quo inclinabat, dubium est ob ejus indolem.
(Bano exhibita epistola Lukauszkiana ad Altham
In intentione Rauchii nequaquam, si alii sua non confudissent |
privatasque interessentias non quaesivissent.
defluxu cum post promotionem domini Joannis Jursich ad officium supremi comitis comitatus Zagrabiensis, eo nil promovente sed fors novo vicebano instigante, exorta fuisset quaestio, an pro futuro vicebanus supremum comitem, vel iste illum in publicis sessionibus praecedere debeat, cum vicebanus caput nobilitatis haberetur et magnates pro supremo comite essent, ut post eos primum locum is habeat, Busan cum sibi
causam dedisset? Sed et episcopi Vratislaviensis Sauffkacs facta a rege elevatio a Romano
pontifice fuit approbata et a capitularibus facta, quamvis fors ob regis in hoc animadversam voluntatem.
Manifestum Borussiae Brühlium accusabat ut belli caput. Elizabetha regina Moscoviae, monialis antea, qualis regina?
Manifestum Borussiae, multiplex illud nec unum, exponebat plurima, totamque belli hujus causam in Saxonicum ministrum a Brühl (qui in Poloniam cum rege profectus est) fundat, compatiturque Moscoviae et Hungariae reginis,
nationum quoque aliarum affectum se habere cum videret, quod lingvam moresque Gallicos ubique vel imitarentur vel sequerentur, in ea se rerum intentionumque suarum felicitate consideravit, quod ad suarum idearum effectum impedimentum vix supersit aliud quam Anglia, protestantis religionis caput, quae cum sibi adhaerentibus maris mediterranei teneret imperium, hocve medio Europae servaret
Christi, atque in eo signo pro catholica fide et dimicare semper et vincere consvevisse. Habent hoc etiam Hungariae reges, ut a plerisque omnibus isthic appellatione certe magnifica et gloriosa reges apostolici salutari et nominari soleant, cujus quidem sive consvetudinis sive privilegii fons et caput ignoratur. Nos autem, qui praedecessorum nostrorum, quando sapientiam assequi non possumus, certe in exornandis honestandisque iis principibus et regibus, quos sanctae sedi devinctos maxime atque adictos novimus, instituta imitari studemus, nunquam melius haec pontificatus nostri initia
capite. Malagrida autem, summam sanctitatem praeseferens, ac olim processionaliter Ulisipponam in teatro portatus ut vivus sanctus, alias Mediolanensis, haeresis etiam convictus ac blasphemus, nec confiteri volens, respondendo, quod ipse immediate a Christo absolutionem accepisset, post avulsum caput in foro palam rogo fuit impositus et combustus. Missiones Dominicanis cesserunt una cum corpore s. Francisci Xaverii. Bona Jesuitarum triplicis classis reperta: fundationalia, et haec ad regis dispositionem relicta; altariarum, ista episcopis tradita pro absolvendis legantium
|
privilegiorum et usus; quartus, de motivis legalibus; quintus, enervatio et solutio comitatus motivorum. Et quia forum nostrum, negavissem, esse forum pure dominale, sed privilegiale et inixtum, haec res Petrovichio displicuit. Galliuff canonicus ut caput factionis adversus protonotarium effectus, sic et director totius quaestionis, successive Vienna redux, non solum certissimos reddidit episcopum et capitulares, de eodem non accomodando Viennae, sed insuper coram ephebis et legulueis fabulam ex eodem ad mensas lusit. In effectu observatum,
eo ipso, qui ad se allatus fuerat. Vocatis tum consociis, intra quos etiam Adamus testis et fatens fuerat, vident intuenturque, carere cothurno vampirium, cui vena secta dedit sangvinem. Demum consveto usi fuêre remedio occisionis videlicet pluribus scloporum ictibus. Quidam autem caput praescindere solent, quo facto, ejusmodi vampirios esse cessare ajunt.
Quarto. Januario mense ob causas active vel passive fiscales tandem in causarum regalium directorem resolutus fuit dominus Paulus Szlavi, antea praesentiae regiae protonotarius; succedente sibi in protonotariatu
contra dominum suum baronem Rauch.)
Rustici quoque Sziszlavicenses pro more comitatus Zagrabiensis contra dominum suum terrestrem baronem Paulum Rauch in comitatu protectionem nacti, post convictum dominum a comitatu ipso eliberari percupidi, Viennam suos mittunt oratores, quorum caput quidam caeteris audacior Segher fuit. Data ad Majestatem instantia, accusarunt dominum supremum comitem totumquecomitatum.Rediêre cum mandato Viennâ et communicatione instantiae, ne ipsis ideo quidpiam eveniat, tum pro submittenda informatione; comitatus aegrius tulit factam contra se
agressi, submissas ab eo in rh. 400 pecunias cuidam Flumen sustulerunt, Franciscanum visitando. Ad Essechum quoque fuêre depraedati quidam, et domi suae provisor Auber occisus in loco, in comitatu Posegano; baro Josephus Pejachevich in Nassicze dominio suo, ubi persequendo latrones, cum eorum caput Mittar Vellicam ad conventum Franciscanorum ut locum asyli profugisset, cincto vigiliis monasterio et coram monachis benevole fatente delicta reo, in praesentia vicejudlium Karfass vocato, iste monasterii portam occupando, postquam comitatus requisitio de restituendo reo fuisset rejecta,
leges dat 302.
Piccolomini acta 302.
Conjecturae de causis insperati belli 303.
Inquisitum, eccur Austria ab Anglis abiit 304.
Manifestum Austriae jejunum 304.
Manifestum Borussiae Brühlium
ut nunquam eum ad aliquod fraudis
genus declinasse defendam; id assero eum eiusmodi dolos sua, non politicae, culpa commisisse.
Machiavellum ne memores quidem; nam pseudo-politicus ab omnibus audit neque ulla ex eius
sceleribus politicae infamia inuri potest.
Ad caput nunc venio. In eo omnis tua ratio versatur quod politica utilitatem tantum propriam
respicere videatur. Ex hoc eam a virtute alienam, ex hoc a prudentia secretam, ex hoc Epicuri
dogmati conformem esse argumentaris. Hoc itaque expugnato caetera sponte sua corruant est
– non poterit suos amplius
limites potestas executiva egredi.
Quod autem instrumenta eius attinet: si decretum fuerit, ut supremus regni senatus e
repraesentantibus circulorum efformandus ad principem immediate referat; ut id pro crimine
falsi habeatur, si caput senatus nomine huius quid expediverit, quod in pleno
senatu relatum non sit, aut vero si ad privatam talium pertractationem se immiserit, quae ad
agenda totius senatus referuntur; ut supremi comitis munus ad mentem Fundamentalis
huic, a quo praecipuam subjectorum sibi populorum felicitatem pendere non
dubitavit, officio consecrarit. Vidit illa pro ea, qua pollet, mentis acie, institutionem
juventutis haud secius corrigi posse quam si ipsum studiorum systema emendetur, id vero ut
perficiatur, ipsum caput studiorum seu Universitatem Viennensem in meliorem ordinem esse
redigendam.
Grande hoc tantisque per ipsam temporis illius complicationem difficultatibus obnoxium opus,
cum per eorum aliquem, qui ipsi veteri et minus probata methodo instituti fuerant, perfici
contracta,
quoad fieri potest, praeceptorum faragine, alumnos vestros regia versionis imitationisque via
potissimum manuducatis.
Te jam compello, Reverendissime ac clarissime vir, qui virtute doctrinaque tua perfecisti,
ut caput studiorum Regni hujus, illustrem hanc Academiam, Augusta tuae potissimum concrederet
directioni, tibi praesertim incumbet providere, ut praescribenda per suam Majestatem docendi
methodus per omnes quam exactissime observetur, ut suo quisque Professorum numere diligenter
blanda voluptas
paucis.
caeli vasta terebat
inculta jaceret,
priori
edita rupes.
recenti,
ad Sidera multa,
Unde hunc tantum ornatum exoriri putas? Quibus tandem artibus utendum, ut hanc
excellentium hanc praepotentem ac dominam animorum vim quipiam possit assequi?
Arduam, inquit A., ac difficilem omnino rem postulas, et quae, cum caput totius
artis ipsa sit, nulla arte fortasse tradi possit. Sed quibus a natura dati sunt
quidam celeriores animorum motus, in iis certe magna insunt adjumenta ad hanc,
de qua dicimus, praecellentem pulchritudinem comparandam. Sic enim
Ergone ais utilem homini et gratam esse Deo musicam?
Magister:
Nec secus. Quomodo enim grata non erit homini musica, quae
(nisi surdo canas) desperatum erigit, iratum temperat, tristem laetificat,
melancholicum exhilarat, et quod caput est omnium, hostem
corporis animaeque fugat. Quemadmodum percutiente David
citharam, refocillabatur Saul, et levius habebat: recedebat enim
ab eo spiritus malus.
subita nitidos ferrugine vultus
solita seu fraudes luce sororem.
velleris auream
orbem
genus, quo numina captat,
temporis arctis.
nec jam reget altera Graias,
se vertigine circum
magis, majorem e fronte nitenti
in propiore, nigranti
infandas caedes et mille per orbem
Cynthia vultus
attingere metam
sydera terris.
sinuatum et crinibus arcum
qua conus in imas
extenti textum producere nervi.
Emicat et medio terras despectat Olympo,
intimus umbram.
ex ipsius axis
sponte inde sequantur
nivibusque geluque.
obsessas felici navita cursu.
studio consumor inani.
oriundam. At per hos ipsos dies, quibus
haec Londini scribimus, dominus Maskelyne, et astronomus et geometra egregius, Societatis Regalis membrum, in postremo congressu Societatis die 26. Jun.
1760, Societati proposuit parallaxim Sirii, quam deduxit ex 18 observationibus
Caillii habitis ad Caput Bonae Spei, quae ejusmodi est, ut diameter orbis annui
subtendat in Sirio ipso angulum secundorum 15. Inde calculo inito invenitur distantia Sirii a nobis semidiametrorum orbis annui sive distantiarum Terrae a Sole
27502. Sed ut res multo adhuc certius constet, proposuit illud, ut in insula
9 Sol est longe inferior stellis fixis, sed distat plurimum a Terra. Si illa, quam astronomi dicunt parallaxim horizontalem Solis, uti eam nunc plerumque astronomi
esse censent, potissimum post observationes Caillii ad Caput Bonae Spei, est
proxime secundorum 10 1/2, (on a trouvé, par le dernier passage de Vénus, que
cette parallaxe est à-peu-près de huit secondes; ce qui recule le soleil de vingt
pour cent), distantia Solis a Terra continet semidiametros terrestres 19644. Circumferentia cujusvis circuli
16 Jupiter habet, uti diximus, satellites quatuor, Saturnus quinque. Ille et fascias
quasdam, ut vittas, ac in iis partes aliquas lucidiores, obscuriores alias videre est;
hic annulum latum, quo cingitur in morem coronae ambientis caput. Quae quidem omnia sine telescopiis discernere nequaquam licet. Ad ea ex veterum mythologia alluditur.
Mars in perigeo est circiter quintuplo propior Terrae quam circa apogeum, et
in primo casu ita effulget, ut fere Jovem aequet, sed colore fere sanguineo; in
secundo
fortasse adhuc extitit simul in conjunctione cum Sole et simul satis prope
nodum. Saltem nullam ejusmodi observationem habemus huc usque, sed omnium cometarum, quorum orbitam novimus, conjunctio ejusmodi est celebrata,
cum admodum procul distarent a nodis.
Verum, quod caput est, si id etiam accideret, non idcirco Sol deficeret et nigranti quodam tanquam velo obtegeretur, uti in ejus eclipsibus fieri cernimus.
Nam cometae habent ingentes atmosphaeras et caudas, in quibus refractum et
reflexum lumen id efficit, ut pars etiam cometae a Sole aversa multo plus
Lunae fuerit major vel minor diametro apparente
Solis.
27 Solent eorum imagines, quos in ecclesia catholica sanctos dicimus, ita pingi vel
sculpi, ut fasciola lucida circularis caput ambiat, ab ipso nonnihil disjuncta. Memini
autem me alicubi legere de eclipsi quadam annulari a monachis, ni fallor, quibusdam visa haec verba vel hisce similia. Quidam etiam dicunt se gloriam Dei vidisse
in coelo, quemadmodum a pictoribus depingi solet.
filis immobilibus unum vel alterum filum
mobile, quod ope cochleae promoveatur motu parallelo uni e filis fixis. Applicatur enim id filum lamellae perforatae in medio, quae promoveri possit ope cochleae et ipsum deferat. Ac pluribus diversis methodis ea applicatio fieri potest.
Verum illud est caput rei, ut filum motu continuo parallelo promoveri possit
antrorsum, retrorsum, et percurrere totum telescopii campum. Interea lamellae
deferenti filum mobile adnexus est indiculus eminens extra machinulam, qua
micrometrum constat. Et in ipsius machinulae latere apponuntur divisiones
vapores, quibus est
plena atmosphaera terrestris, intercipiunt maximam luminis partem, ut idcirco
exigua pars transeat per totam atmosphaeram. Secunda est distractio radiorum,
quorum alii refringuntur magis, alii minus. Et primo quidem loco fuse admodum
pertractantur, quae pertinent ad primum caput.
Ostenditur primo loco atmosphaeram terrestrem esse plenam vaporibus etiam
tum, cum coelum apparet serenum. Vapores ii sub aspectum cadunt, ubi coelum
obruitur nubibus. At accidit nonnunquam, ut flante Austro et coelo obducto nubibus densissimis repente incipiat flare
debent esse tenuiores ex duplici capite: nimirum,
quia transmissi per partem atmosphaerae inferiorem plus luminis amittunt in ea
restincti vel per reflexionem distracti, et quia magis divaricantur ob majorem
differentiam inflexionis ortae a refractione. Prima autem ratio duplex adhuc habet
caput. Nam radii, qui transeunt per partem inferiorem atmosphaerae et habent iter
longius intra ipsam, et hoc iter habent in ejus parte magis densa et crassis vaporibus obscura adeoque minus diaphana.
Deinde radii prope axem e contrario addensantur idcirco, quod ibi
esset et Libycus flaret, qui aerem e calidissimis Africae
partibus deferens solet esse plerumque calidus (finitimos autem Appenini (sic!)
montes videre adhuc erat nivibus obrutos praeter morem), ac progredi ex aedibus
non permitteret, assedi ad angulum foedissimae longioris mensae, ad cujus caput
plures rustici comessantes et compotantes assederant. Et ex impetu quodam ac
animi aegritudine priores centum circiter versus effudi ac ibidem conscripsi. Reliquum episodium partim in itinere inter redeundum in Urbem sub vesperam, partim domi ante quam irem cubitum, perfeci et primo mane
capacitatem amplissimam et paratissimam semper in difficillimis quibusque negotiis consiliorum multitudinem et suavissimam indolem ac ingenitam humanitatem suspexit non Roma tantum, sed et universus Christianus orbis. Quibus accessit et
summus litterarum ac bonarum artium amor ac cultus et, quod caput est, summa
itidem vitae integritas atque probitas, sincera religio et pietas, opum contemptus
et liberalitas. Quorum omnium exempla plurima perspexi ego ipse luculentissima
sane, pro ea, qua mecum egit humanitate maxima, qua mihi semper aditum ad se
patere voluit, saepe et ad mensam
exundare amnis et alveo relicto universos circum campos obruere. Quo quidem tempore Roma iterum cymbulas vidit per Urbis compita circumcursantes
(bis nimirum per eos menses intra Urbem exundavit Tibris, sed per inferiores
campos septies se effudit, quam ob rem posui illud: Jam toties indignatus caput
extulit). Abest is locus a Portuensi urbe binis passuum millibus nec ullas fere
habet aedes praeter publicas quasdam et arctas et humiles, in quibus diversabamur, ac turrim ad ostii tutelam extructam olim in ipso littore, jam arenarum
aggestione facta, aliquanto remotiorem ab ipso mari.
ripaeque juvant; et candida Nais
in latos fuerit quo didita rivos
reditve viam liquidis. nam suaserit idem
erit: illam jam nunc in vota vocare
volucris caelato in robore currus
ulterius, servans te maxima nobis,
Sara,
Exiguam colit ipsa specum nil aurea curans
versatur, utiturque magistris duobus viris doctissimis sapientissimisque Gaspare Segovia, et Hyacintho Stopinio.
[a]
Septum adiens; regemque intra tentoria nacta est
adeo tibi nunc praedico; (verba sequetur,
tectoque nothum, mensaque recepit;
quam circum pendentibus undique villis
lentus cernis facta effera, divos 1030
misit virtute parem, nec fortibus armis. 10
genus exquiris? mortalibus esse caducum
celeri pede consequar inter eundum.
Tu mihi nunc, Hector, pater es, tu mater, et idem
velut in plenis praesepibus hordea pastus
puppim, stetit in mediis, ac talia fatur:
Marte tuo domiti nuper jacuere mariti.
comes ambobus graditur. magni Diomedis 190
mento coepit, blandaque morari 560
etiam bello adsuerant, caedique cruentae.
plangens resupino corpore terram,
virūm primos virtute vocabat. 330
hic turbo malus ingruit, efferus Hector:
et longe dictis incessit amaris:
Ardet inexstinctus. longa tum fervidus hasta
me servasset domitrix hominumque deūmque
humi palmis. vagina diripit ensem 580
dextraque micantem extollit, acuto
in plenis praesepibus hordea pastus
famulum comitemque Lycophrona, pulsus
humeris ensem aeratum suspendit, habebat
longe, capulum diffractus ad ipsum.
telum et quassans intra ora trabale,
rictu subter, malisque leonis:
tulit; ac tecto exceptus, dehinc missus Achilli est
Dardanidae steterunt denso agmine: Graji
sponsam in thalamo viduasti, saeve, recenti,
enim huc secum rapit omnes efferus Hector,
intulerat cunctis nam Phoebus Apollo.
comes, ac durum repetit certamen Atrides.
At finem in patriis gnatus non attigit armis.
Exsangui pubes pro corpore; Troia certat
quem nympha creavit Otrynteo 440
rigida aggreditur dehinc Mulion hasta:
confossus membra, jacere 90
lues merita, Danaūmque labores.
vivo similis parque omnia, corpus
habeat locus exstinctus, urna aurea, munus
dejectum attollit Epeus.
sese Ithacus cursu fert usque volucri, 910
est, animum sic mitem abjecit Achilles;
inquit, ne coge sedere,
occurrunt venienti, ac triste cadaver
pertentat eburnam
inveniet non ulla segnis in arte.
jamque isto desine cantu,
placidaque urbem ditione regentis
polo quum clara fugarat,
si qua arte queat compescere flentem,
adsurgere ponto.
argutae tribuerunt praemia vocis.
Venerat ex adytis quaesitum oracula; jamque
demum sic rite peregit,
paranti,
extemplo turbari tecta tumultu
Thetis ipsa locarat
in vertice frustra
fati sors improba versat
fluctus cautes fregisset ad altas,
haerentes malo vis aspera funes
autem tenuere Ithacam sub vespere sero
in vota vocantem
spernit?
vigiles; cum sole cadente
quaerens aliena pascere mensa
in tergum, dextrique supremam
dicebant juvenes, nec talibus ille
sociosque tuos discordia stabit.
sic o! sic Pallas, et altus
erat, quum pulcra loquentem
Tithoni effulgere conjux;
credo, quam saucius hasce 210
pro magno munere contra,
gliscitque in pectore luctus.
et amore maxime continetur, quonam modo divinum Iesu Christi regnum contineri oporteat? Regnum hoc charitate constitutum est, charitate regitur atque consistit. Qua de re ille summus christianae reipublicae imperator, quibus administrandae ecclesiae vices contulit, praeclaram virtutem tamquam caput et fundamentum et commendavit plurimum et imperavit. Quod si ita sit, nonne jure ac merito praestantissimo huic muneri abeundo aptissimum te fuisse dixerim? Quid enim benevolentia tua praeclarius, quid illustrius inveniri aut excogitari potest? Proh Deus immortalis! Quanta humanitas tua et
omnino consectari. Si Authori vacasset ultimam operi huic manum addere,
agnosceres vel invitus fabulas ab Historica probabilitate per Croatas rite secerni, neque
ab iis Ratkajum et Bedekovicsium pro fontibus Historiae Patriae constitui.
Iam ut ad id, quod Caput est mearum Litterarum veniamus, vide quam Tecum liberaliter
agam: Ego te Iudicem in propria Causa constituo. Agnosces ipse gravem Te genti nostrae
injuriam intulisse dum ob Ratkaji et Bedekovichii, obscurorum certe Scriptorum,
hallucinationes, de tota gente, aut
in Croatia Loco natus et in Litteris admodum versatus et publicis honoribus decoratus es, stomachum movisse locos non nullos Librorum meorum quibus res Croaticas attingo; non quod falsa me scripsisse existimes, sed quod, ut ais, veritatem nescis qua a gente Croatica alienatione comacularim. Caput porro accusationis Tuae in eo est quod integram plane nihil ejusmodi promeritam Gentem insecter.
Sustine me loquentem Vir Magnifice! Videbis me effecturum ut hoc a me crimen non accusatum, sed prorsus repulsum omnes intelligant. Binis occasionibus Croatas equidem tango,
adeo facili Labore conquiri. Ede mihi ordinatam authorum, qui errores hos excoxerant, qui eos in alias Provincias Transplantarunt, qui eos apud posteritatem propagarunt, Chronologiam, profer occasionem, Analogiam, quam omnis fabula cum aliqua veritatis parte habere solet, et ego ipse hac corona caput Tuum redimiam. Nunc cum Tu Lucio et Kerchelichio, qui ex ipsa natura systematis Tui errores hos excluserunt, hanc gloriam adimas, noli quaeso existimare, quod Tu eam per aliquos in Patronos fabulae hujus Invectivas Tibi propriam reddideris. Ego certe ita apud me constitui; dari
non esse opus Testibus Proto-Notario, qualis ego fui, ut Cistam Privilegiorum Regni ingrediatur; ut Locus credibilis alienis ab instituto suo et aperte falsis Instrumentis scatere statuatur, idoneis omnino Testibus opus esse. Ut concludam, veni ad difficillimum Totius hujus controversiae caput. Ego Ironia illa Tua (ita enim illam accipio) nimirum essemus Croatarum subditi, et captivi, ipsam status publici Constitutionem peti existimavi. Tu per Monachos et Idiotas nostros, qui Diplomate Alexandrino Sclavis in Totum Septemtrionem Ius competere somniant,
impotentia posteriorum reviviscendi desiderium ac
machinatio.
speciem, sed ex animi sententia quae
dicebam, me dicere omnes jam tunc judicaverint.
obiecta
etiam constitutionalia deliberationibus Diaetalibus relinquenda?
etiam in comitatibus omnes quattuor Regni Status
partialiter concurrant, certum tamen est quod comitatibus nulla pars legislativae potestatis
competat, quia secus etiam in comitatibus nihil sine auspiciis Principem decerni posset, et
tunc Hungaria non esset monarchia cuius caput est Princeps, membra vero quattuor Regni Status
praescripta legibus forma in comitiis congregati, sed efficeret corpus e pluribus eadem
gubernii forma gaudentibus provinciis conflatum, quale exempli causa in Hollandia septem
foederatae provinciae constituunt.
immerito contendit, locum hunc
fuisse insulas Gorgadas, quae sitae contra EWi^s Ke^ag a Pomponio Mela lib. 11I c. x
olim descriptum, nunc a recentioribus geographis dictum Caput viride . Itaque nec iuxta Plinium
horti Hesperidum statuendi in Berenice Cyrenaicae urbe, nec in Lixo urbe
Mauritaniae Tingitanae; ubi, ait, regia Antaei certamenque cum Hercule et
Hesperidum horti; sed in Oceano
unde illud etiam
Propertii:
» Costum molle date et blandi mihi
thuris honores, » Terque focum circa laneus orbis eat. Quin et Plato
Homerum caput unguento delibutum lanaque coronatum e sua Rep. in aliam civitatem dimittendum putat,
ut nimirum simul et illi deorum honor adhibeatur, quod Platoni sacer ac
divinus^ fuerit Homerus, et eius reip. cives nullum
autem e sacro etc. Ergo male
paulo ante dixit Hesiodus, Minervam fuisse in alvo a Iove repositam, quum heic
dicat ortam e capite. At Hesiodus facile respondebit, dicetque ex alvo, ubi
concreverat, in caput Iovis migrasse, atque ex illo demum in lucem prodiisse
Minervam. Affirmat Clericus, ideo Iovem dictum hanc filiam ex se ipso solum
peperisse, quod sibi adoptaverit, quam ipse solus educare atque erudire voluerit.
Et re quidem vera, multos
omni,
Ac sparsas largis fletibus ora, vident.
superius dictum est. De Hyadum vero occasu haec notat
Clericus e Petavii doctrina. Palilium id est lucidissima hyadum in oculo
Tauri posita mane occidit in gradu ix Scorpii Romae, id est Novembris il;
quo die Columella Tauri caput occasum facere scribit. At in Aegypto
matutinus occasus fiebat in gradu Scorpii xl, Novembris iv. Sed idem
Columella Suculam mane occidere ait Novembris xxl, qui est apparens occasus
matutinus, posterior vero
|
Quod hucusque diligenter attuli, haud prorsus inutile futurum huic parvi operis instituto
2042. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus III, versio... [page 3470 | Paragraph | SubSect | Section]
1403. (c) diaetaliter iterari; atque hic
ipse arbitrarius agendi modus in illas, quas postea perpessus est, calamitates eum conjecit,
et cum partim ejus captivitas, partim frequens et diuturna e regno absentia frenum
optimatibus laxasset, coepta sub Maria olygarchia adeo caput etulit ut ipse jam agnoverit
malo huic non alia quam comitiorum via posse obviari.
2043. Škrlec Lomnički,... . Operum omnium tomus III, versio... [page 3512 | Paragraph | SubSect | Section]
fuisse (b), adeoque articulum 2-um Alberti in effectum non abivisse.
2044. Katančić, Matija... . Fructus autumnales, versio... [page 287/332 | Paragraph | SubSect | Section]
In nivem, quae Kalendis Maii, cum Pius VI P. M. lustrata
Vindobonensi urbe repeteret lares, cecidit.
1.3.1.1 Roscida quae vario luce hac ornata ferebam
1.3.1.2 flore caput, gelida nunc fero Maia nive.
1.3.1.3 Protulerat grossos, violas et lilia divus
1.3.1.4 ille Senex, primus Pannonis arva tenens;
1.3.1.5 5 sed, quod
2045. Škrlec Lomnički,... . Descriptio physico-politicae... [Paragraph | SubSect | Section]
dispersae parvae res publicae, quarum industriam seu angustia seu sterilitas soli suapte exacuere debuit, commercium pro scopo legislationis sibi constituerunt, magnae monarchiae moli suae confisae, curam hanc sibi supervacaneam esse, adhuc arbitrabantur; verum post apertam a Lusitanis per Caput Bonae Spei directam in Indiam navigationem, praesertim vero post detectam ab Hispanis feracem auri argentique Americam, commercium vim utilitatemque suam ita exeruit, ut ipsi propiores ostiis navigationis huius principes, Lusitani, Hispani, Angli, Galli brevi intellexerint necessarium
2046. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section]
hac viam inires.
Quoad acta diaetae 1618, memoria me fefellit. Credebam me in primo
2047. Škrlec Lomnički,... . Quindecim epistulae ad Martinum... [Paragraph | Section]
Hungaricam admodum probo, licet certus sim illud te vivo nunquam lucem aspecturum. Unde enim iterum sumptus? Unde tempus? Erit tamen insigne, etiamsi in manuscripto tantum remaneat, litteraturae Hungaricae cymelion. Unum adhuc caput adiici desiderarem. Nempe de iis, quae in diaetis agitata fuisse aliunde constat, neque tamen articulis inserta sunt. Alterum de subsidiis ad iurisprudentiam Hungaricam erit perinde illustre. Hic
2048. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
huius...
Navarrae in margine MS qui dein nomine Henrici 4‑i in Gallia successit.
2049. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
sub nomine Compromissi; hoc Compromissum in scriptum redactum est pluribusque articulis auxerunt securitatis propriae causa, et haec quidem omnia ad Dei gloriam et regis bonum et felicitatem promovendam; hoc ergo adhuc non animo seditionis fecerunt; caput huius foederis fuit Henricus Brederod cum 400 circiter aliis baronibus, comitibus et nobilibus; consenserunt in id, ut adhuc semel Margaretham novo supplici libello accederent ad abroganda decreta Philippi; missa nova deputatio est ad Philippum; nobiles hos ingens turba plebis
2050. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
persecutiones, turbae, et lites enatae sunt, praecipue Lugduni, Alemariae, et Utrajecti; Mauritius ergo, ut vicarius provinciarum, in diversis urbibus magistratus exauctoravit, nempe eos, qui de contraria secta erant, imo contra ipsum Barnevellium dispositiones fecit, tamquam caput et fautorem turbarum; hic comprehensus et incarceratus est cum multis aliis meritissimis viris, quibus etiam Hugo Grotius accersi meretur; urserunt ergo omnes partes celebrationem synodus, commoratus ergo est clerus Dorderacum, in quo tandem Arminii doctrina damnata est,
2051. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Section]
tamen multum obfuit Philippus Elisabethae, adjuvando rebelles
Chatolicos, praesertim circa '596-um annum, ubi C. Essex, celebris belli dux Elisabethae, cladem
accepit a Hibernis; comes tamen Mond-Schoa, devictis auxiliariis Hispanis, fregit rebelles
cepitque ducem eorum Tirpoen, caput seditionis, et sic tamen circa '602. redivit Hibernia ad
obedientiam decapitato Tirpoen; anno '603, anno aetatis 70, post 45 regiminis annos, ante mortem
suam coram parlamento eo rem perduxit, ut Jacobus rex Scotiae eligeretur successor eius in
regno.
2052. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
se mox devolveret retinendo ministrum Viliers, duxit Henrici 4-ti filiam Henricam, per quam ingens multitudo Chatolicorum irrepsit in Angliam; accessit, quod Carolus cum Scotis quoque altercationes habuerit, quas jam Jacobus incepit, propter praesbiterianos et Calvinianos, ubi se caput ecclesiae dicere incepit, quod praesbiteriani non ferebant; perfregit tamen Jacobus voluntate sua et tunc statim episcopatus induxit, prout in Gallia erant; idem fecit filius Carolus, qui episcopos confirmavit, bona ipsis restitui jussit a
2053. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
praestationes exegit, quae confirmatae non erant; in Scotia
pariter indignatio mirum in modum crevit in Carolum, cuius causa fuit religio.
2054. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
post aliquot dies in forma parlamenti induxit 140 homines; hos homines ex meris amicis et sibi faventibus collegit, alios vero plerosque stolidos et ineptos homines deputavit, qui dein ipsi abdicationem fecerunt muneris sui potestatemque consilio bellico detulerunt, cuius caput et motor fuit Cromvellus, et sic per ipsum hoc parlamentum et consilium bellicum ipse Cromvellus, ut voluerat, regens et gubernator omnium 3 regnorum evasit summumque imperium ei delatum est, qui sub nomine protectoris illimitate gubernavit Angliam; scivit enim nomen regis
2055. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Georgius 3-us, nepos Georgii 2-i et filius Friderici; sub hoc bellum
Gallicanum prospere continuatum est, praesertim in America, etiam in Germania, imo etiam
Portugalliam tuitus est Georgius contra Hispanos et Gallos; anno '63. pax universalis coaluit;
Anglia lucrata est Canadam, caput Bretonis, partem provinciae Luisianae;
insulam S. Vincenti, Tobago; in Affrica Senegaliam; ex parte Hispaniae acceperunt Floridam.
2056. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
Generatim numerum parium non habentur
definitus quia rex pro arbitrio jam pluribus, jam paucioribus confert.
2057. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
Secundum est quod 1702. introductum est, quo stirpi Stuard abjuratur omnis
fidelitas.
2058. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
Eduardus et ad haec usque tempora permansit.
2059. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
8526 capita, anno '678. regnante Carolo 2. naves 83 erant, et 18 323 capita.
2060. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
nam si delinquens obtinaciter taceret in
nullo delicto locum habere potest poena ordinaria, sed convicto delinquenti dictatur poena
dura et fortis dicta quae consistit in eo: delinquens in subterraneo cubiculo exutus ponitur
ad foveam, ita ut pedes sint altiores quam caput, dein corpus oneratur ponderibus, et sic
permittitur donec exstinguatur; datur ipsi una die panis, alia aqua donec vivit; multi se huic
durae poenae subjiciunt ut familiam suam liberent, in casu nempe perduellionis et criminis
laesae maiestatis.
2061. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
omni anno
habentur; ex quovis praesbiterio mittuntur praesbiteri et seniores pro magnitudine
praesbiterii jam plures jam pauciores, et pro ratione urbium etiam in praesbiterio
contentorum; in hoc nationali synodo omnia negotia ecclesiastica deciduntur; rex tamen est
caput ecclesiae etiam Scotensis.
2062. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
hos ministros rex habet suum principalem ministrum, qualis est hodie
Eques Pitt (comitis Schatan junior filius), qui est regis procurator in Curia inferiori.
2063. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
spectant, copiosissimi hic monachi, innumera eorum coenobia; hinc superstitio summa non inter
plebem solum, sed et nobiliores, adeo ut nulla gens sit, Portugallica excepta, quae caecae
superstitioni immersa
2064. Barić, Adam... . Statistica Europae, versio... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
levavit ad
patriarchatum, hinc Ulissiponae 2 archiepiscopi
resident; patriarcha habet capitulum 24 canonicorum qui principales compellantur,
opulentissime fundati sunt.
2065. Zamanja, Bernard. Theocriti, Moschi et Bionis... [Paragraph | Section]
Cuncta secus fiant. exstincto Daphnide, pinus
Det pira; quaesitos, cervi, raptate molossos;
Montanaeque ululae, philomelam vincite cantu.
Desine bucolicum iam, Musa, o desine carmen.
Sic fatus fessum posuit caput: at Venus ulnis
Collapsum excepit, voluitque attollere, frustra
Iam frustra. nam cuncta illum fatalia fila
Defecere, nigram petiit Styga, mersus et atro est
Gurgite
2066. Zamanja, Bernard. Theocriti, Moschi et Bionis... [page 12 | Paragraph | SubSect | Section]
pressus languentia somno
Lumina et Endymion; felix, o candida Nympha,
Ipse etiam Iasion, laetus qui munera sensit,
Quanta nefas ulli sperare audita profano.
Heu caput indoluit; nil curas? carmina ponam,
Stratus et heic iaceam. vivi proiecta vorabunt
Membra lupi; id suavi sparget tua guttura melle.
Idyllium IV.
2067. Kordić, Marko. In funere D. Gregorii Lazzari... [Paragraph | Section]
a reverendo domino Marco Cordich Presbitero saeculari Ragusino VII Idus Februarii 1792 Cum plura, auditores sapientissimi, vel propter egregiam ac singularem naturae vim atque excellentiam, vel propter quamdam pulchrarum artium copiam vel, quod caput est, propter praeclaram virtutis speciem omnium oculos in sui admirationem excitent atque convertant, tum nihil homines laudabilius nihilque ferme gloriosius quam quod vel virtus edidit, vel prudentia reseravit, vel industria perfecit faciendum esse arbitrantur. Hinc fit ut quorum prae
2068. Baričević, Adam... . Epistulae XVI invicem scriptae,... [Paragraph | Section]
Academicus Senatus nefas professoribus putavit per dies cum discipulis agere, quare otio destinati sunt, quo, ut fieri plerumque solet, maxima pars vel eorum qui discunt, vel eorum qui docent non tam utuntur, quam abutuntur. Ego vero, caput jucundissimum, non abutor otio quod nactus sum, sed id respondendis litteris tuis impendam, ad quas memini me ultimis meis non satis accurate respondisse. Occasionem enim arripiens de Gothis tot, tantaque de iis blateravi, ut majora,
2069. Ferić Gvozdenica,... . Fabulae, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
rumor, et materteram
Cum mitteretur jussione principis,
15 Suis hic inter combibones plurimos
Mensae assidebat tunc opimae in aedibus
De more viridi fronde redimitus caput.
Frons haec, et aurum praebitum satelliti
Acuta fallunt quaeritantum lumina.
20
Delicta pauper si patravit, et luet;
2070. Ferić Gvozdenica,... . Fabulae, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
tantum has suo
10 Deformitates adnotasse in corpore,
Silentioque praeterisse caetera,
Haecne ergo, dixit, vitia tu tantum, soror,
Majora cernis? Per tuum at te oro caput,
Dic, cum me in omnem rite partem inspexeris,
15 Quid non abnorme, distortumque videris?
Hunc saepe multis deprehendes obrutum
2071. Ferić Gvozdenica,... . Fabulae, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
prodiissent tempore Violae ex eodem fertilis terrae solo, Harum quae aperto vernat una in pratulo Ajebat alteri in vepreto absconditae: Quam dura sortis conditio, soror, est tuae, 5 Spinas ad omne quae rigidas habes latus, Coeloque nunquam liberum exeris caput! Educta in auras dum patentes aetheris Heic ipsa dego servitutis nescia. Huic illa: scito, me libenter hoc loci, 10 Quo primum in auras prosilivi, degere; Statusque vitae siqua fors habet hic mala, Leviora facta jam mihi adsuetudine. Verum
2072. Ferić Gvozdenica,... . Fabulae, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Nevoglja redom gre.
Calamitas ordinatim procedit.
2073. Ferić Gvozdenica,... . Fabulae, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Percuriosae scire quid foret, caput. Jamque e querelis interire frigore Lupum, fameque sentiunt: tum gurgitis 5 Sese in profundam deferunt voraginem. Alio deinde rumor alius tempore Supra paludem coepit increbrescere. Illae efferentes, ut prius, caput vident Rapacis ungue vulturis miserrimam 10 Ferri per auras alitem, quam proximi Tepor priorem veris evocaverat. Referunt in imum se paludis alveum, Hoc se arbitrantes perbeatas in loco. Cum praeterisset ver, ab aestu coeperat 15 Ardere
2074. Ferić Gvozdenica,... . Fabulae, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
crispisulcans praepete 5 Flamma arefecit virides cui fulmen comas. Viciniores quae fuere flebili Casu dolebant, et sibi, virides licet, Pariter timebant. Risit hunc Rubus metum, Tutas viridibus asseverans frondibus. 10 Sed quod ad earum calamitas etiam caput, Metusque jure pertineret, exitus Tristis probavit; namque flamma latius Dum se propagat, uno silva incendio Exarsit omnis; nec ruinam evadere 15 Irrisor ipse potuit, extrema licet In parte nemoris separatim consitus. Confusum iniquo
2075. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
hominum generi pacem et latura salutem.
1.27.6 Haeva parens, culpae desine damna queri;
1.27.7 Qui tibi porrexit pomum fatale, draconis
1.27.8 Tartarei dirum conteret illa caput.
28. In idem argumentum
1.28.1 Vitales prodit Virgo Jessaea sub auras,
1.28.2 Illa, Deum puro quae feret alma sinu.
2076. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
tumes: oritur Jessaea e gente puella,
1.29.6 Uni cui fraudes nil nocuere tuae;
1.29.7 Una tuos ausus quae ridet; dira frementis
1.29.8 Et pede virgineo conteret una caput.
30. De purificatione Beatae Mariae Virginis
1.30.1 Siste gradum; vulgo matrum nec te insere, Virgo,
1.30.2 Virgineos
2077. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
quam cernis, Divinae Matris imago
1.40.2 Hortorum septis abdita delituit,
1.40.3 Phyllis ubi, aut Alcon verno mihi flore solebant,
1.40.4 Aut viridi sanctum cingere fronde caput.
1.40.5 Nunc templo Regina color, fulvamque coronam,
1.40.6 Venit Romulea quae mihi ab urbe, gero.
1.40.7 Scilicet id merui benefactis (plurima testor
2078. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
46. De Sancti Joannis Baptistae martyrio
1.46.1 Heu heu regalis laeta inter fercula mensae
1.46.2 Demessum saevo ponitur ense caput!
1.46.3 Ponitur, incestae merces promissa puellae,
1.46.4 Quo nullum est toto sanctius orbe, caput!
1.46.5 Quod postquam inferri vidit, credo, ipse Cupido,
2079. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
heu regalis laeta inter fercula mensae
1.46.2 Demessum saevo ponitur ense caput!
1.46.3 Ponitur, incestae merces promissa puellae,
1.46.4 Quo nullum est toto sanctius orbe, caput!
1.46.5 Quod postquam inferri vidit, credo, ipse Cupido,
1.46.6 Qui malus horrendum suaserat heu facinus,
1.46.7 Intremuitque horrore artus, avertit et ora,
2080. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
silet; nec mortem, nec sibi quidquid
1.48.4 Durum morte magis comparat ira, timet.
1.48.5 Ergo viro, sacri merces praeclara silenti
1.48.6 Cingunt fulgidulum sidera clara caput.
1.48.7 Quae bene posse loqui pubes tibi scilicet optas,
1.48.8 Opta isto potius posse tacere modo.
49. De
2081. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
quamvis instaret voce tyrannus
1.51.4 Ora tumens, torvos igne micans oculos,
1.51.5 Adstaret lateri quamvis jam tortor, acuto
1.51.6 Innocuum et peteret jam ferus ense caput.
1.51.7 Gaude ista virtute; tuus, fac, cultor eodem
1.51.8 Atque animo quaevis dura et acerba feram;
1.51.9 Atque Deo addictus constanti pectore vitam
2082. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
1.62.4 Sub priscis nunquam gloria consulibus.
1.62.5 Olim vastatrix regnorum, foeda cruore,
1.62.6 Triste ferens victis gentibus exitium;
1.62.7 Nunc orbis caput es vere, quum diditur omnes
1.62.8 Munere per populos vita salusque tua.
63. [ Enc. 44] De Pii Sexti Pontificis Maximi erga Sanctum Petrum
2083. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
1.64.1 Hunc superum regi Jessides dedicat ensem,
1.64.2 Arma Gigantaeo rapta, puer, lateri,
1.64.3 Queis caput horrendum secuit, docuitque timendum
1.64.4 Nil homini, aetherea quem Deus auctat ope.
65. De Heliodoro ab angelis caeso
2084. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | Section]
Pio dicat hanc Perelaus et orat,
2.1.6 Cultorem serves ut, bone Dive, tuum;
2.1.7 Pro quo, sit longum ut sospes, florensque vigensque,
2.1.8 Ipse suum pastor devovet ecce caput.
2. Ad Cererem votum
2.2.1 Diva potens frugum, foecundae pacis alumna,
2.2.2 Primaque munificas inter habenda deas;
2085. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
dente terant.
21. Pro Violantae
Pizzelliae
2.21.1 Aegra caput fessum posuit Violanta; sub imo
2.21.2 Torret languidulam febris acerba sinu.
2.21.3 Ferte at opem, faciles Nymphae, vestroque valescat
2.21.4 Munere jam vestro digna
2086. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Si quid Suada jubet credere, nil moveor.
268. [267.]
3.268.1 De viro et uxore sani aut insani capitis.
3.268.2 Vir caput uxoris fertur. Quid si caput uxor
3.268.3 Sanum habeat, sano vir careat capite?
3.268.4 Recte si fiat, mutatis partibus, aequum est
3.268.5 Uxor ut incipiat jam caput esse
2087. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
credere, nil moveor.
268. [267.]
3.268.1 De viro et uxore sani aut insani capitis.
3.268.2 Vir caput uxoris fertur. Quid si caput uxor
3.268.3 Sanum habeat, sano vir careat capite?
3.268.4 Recte si fiat, mutatis partibus, aequum est
3.268.5 Uxor ut incipiat jam caput esse viri.
2088. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
caput uxoris fertur. Quid si caput uxor
3.268.3 Sanum habeat, sano vir careat capite?
3.268.4 Recte si fiat, mutatis partibus, aequum est
3.268.5 Uxor ut incipiat jam caput esse viri.
269. [268.]
3.269.1 De virtutis dotibus.
3.269.2 Cultum odi mollem, cor molle ac mollia verba:
2089. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
21. [20.]
Vide aliud sub n.o 22.
4.21.1 Exere purpureo flavum caput, exere ab ortu,
4.21.2 Lucifer, auroramque antevolans, niveum
4.21.3 Redde diem, triplicis quo regni coepit habenas
4.21.4 Clemens et magno maximus in solio
2090. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
61. [59.] De valetudine recuperata Pii VI. et cardinalis Spinelli
4.61.1 Magne vales jam Sexte, valet Spinellius una,
4.61.2 Salvum Roma simul gaudet utrumque caput.
4.61.3 Scilicet eximius desit ne legibus auctor,
4.61.4 Desit ne custos legibus eximius.
62. [60.] Subscriptum
2091. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
io, Sextus!", laeti clamate, Quirites,
4.73.2 Sospite quo sospes nil sibi Roma timet,
4.73.3 Libertas quo dira fugam victore capessit,
4.73.4 Relligio et celsum tollit ad astra caput.
4.73.5 Vivat, io, servetque suos virtute suorum
4.73.6 Fretus et externas videat usque minas.
4.73.7 Haec eat, haec Romae totum vox impleat orbem,
2092. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
112. [110.] De Spinelli urbis praefecti et Preti praefecti viarum in fungendo munere
diligentia.
4.112.1 Tutus eo, mundusque urbis per compita. Servas
4.112.2 Tu, Spinelle, caput, tu mihi, Prete, pedes.
113. [111.] De docili Romanorum ingenio ad Spinellum praefectum urbis.
4.113.1 Fortis equi Roma est similis
2093. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
atque suo regi primum decus esse
4.129.6 Nil praeter justum velle piumque putat.
4.129.7 Hunc, Superi, servate urbi, pacalis olivae
4.129.8 Huic meritum sacra cingite fronde caput.
130. [128.] Ad comitem Augustinum
Augustinum] Kr
š
a:
2094. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
violae nunc te color almus, at olim
4.165.2 Lucida Sidonio murice lana teget;
4.165.3 Forsitan et niveo mutabis rubra colore
4.165.4 Texta, premetque tuum trina corona caput.
4.165.5 Id si contigerit, gaudebo nempe, juventae
4.165.6 Sed memor in primo limine qui fueris,
4.165.7 Laetitia in tanta nil mirans; debita, dicam,
2095. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Cardinali Ignatio Busca, de Roma a latronibus liberata.
4.168.1 Quid tum Roma fuit, miseros cum saeva Quirites
4.168.2 Latronum premeret nocte dieque manus,
4.168.3 Cum rem, cumque caput vix spes foret ulla tuendi
4.168.4 Eversis foede legibus, incolume!
4.168.5 Quid fuerit, memini; quod nunc est, laetor; acerno
4.168.6 Nec cesso grates reddere laetus
2096. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
De coma Ascanii ardente ex libro 2.do
Virgilii
seu: De Julo et futura ejus progenie.
4.179.1 Et merito Iliaci clarum caput ardet Juli,
4.179.2 Laneus et flavo in vertice fulget apex:
4.179.3 Nempe haec venturos portendunt monstra nepotes,
4.179.4 Factaque magnorum fortia Juliadum,
2097. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
speculo.
206. [204.] Ad eumdem, de ejus Saule inter Arcadas lecto.
4.206.1 Cissidae audivi Furias, regnumque supremo,
4.206.2 Et caput ipse suum cum daret exitio.
4.206.3 Audivi, atque tuo perculsus carmine, tota
4.206.4 Mente animi ac totis artubus intremui.
4.206.5 Horrebantque comae, pallorque infecerat
2098. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
theatro, ubi primum acta est Alferii Antigona.
4.214.1 Hic primum Alferii Antigona commissa theatro
4.214.2 Excepta est Urbis plausibus attonitae.
4.214.3 Hic voti compos tandem caput extulit, ortum
4.214.4 Esse sibi Sophoclem sensit et Italia.
215. [213.] Ad Octaviam Odescalchiam, Nicolai Rospiliosi ducis Zagaroli uxorem,
2099. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
huic spirabat ab ore,
4.303.4 Mos etiam ut nosci possit inesse bonus.
304. [302.] In imaginem Lagoidis.
4.304.1 Ornat flore caput, quam cernis, picta Lagois,
4.304.2 Flore sinum, niveas flore decente manus.
4.304.3 Flos tamen Idaliis haud ullus nascitur hortis,
4.304.4 Quem non formosis vicerit illa
2100. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
nimiis nunc male frigoribus,
5.65.3 Nec placido tam grata fluit lux ulla tenore,
5.65.4 Quam non incuset scilicet Antigenes.
5.65.5 Haec solvit nervos, haec contrahit, haec caput urget
5.65.6 Languidulum, infirmis haec gravis est genibus,
5.65.7 Haec somnos adimit, fert haec fastidia ventri,
5.65.8 Haec angit tristi pectora moestitia.
2101. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
ingemuit forte illi proxima, retur
5.83.6 Fixam angi telo corda cupidineo.
5.83.7 Quid? Caret ergo oculis? Speculum non consulit unquam,
5.83.8 Non rugas? Canum non videt ergo caput?
84. In Postumum senem multorum flagitia sine indignatione narrantem.
5.84.1 Annosusque, gravis cano et jam vertice, multa
2102. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
saltem:
5.132.4 Si sapis, ut parvo tempore displiceas.
133. In idem argumentum.
5.133.1 Tormentum est ingens, cum narras: non caput, Aule,
5.133.2 Aule, pedes tua quod non habet historia.
5.133.3 Invertis, turbas, misces foede omnia; non res,
5.133.4 Apta suo veniunt non tibi verba loco.
2103. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
oleas et vites proteris almas,
5.188.6 Et premis audaci quae vetat arva pede.
5.188.7 Illa ictum indocili differt, sed lenta protervum
5.188.8 Exitio sternet, cum volet, ira caput.
5.188.9 Servus Herum quam vis fugito, sperne omnia jura
5.188.10 Servus Heri quam vis; non tamen effugies.
2104. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
5.191.5 Vivere qui miseras doceat bene, dic mihi, num quis
5.191.6 Officii doctus jura magister adest?
5.191.7 Curantur nugaeque leves et inania rerum;
5.191.8 Quod caput, in quo sunt omnia; negligitur.
192. Ad Varum amore correptum.
5.192.1 Igne ardes gemino infelix: hinc fervida flammam
2105. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Quos vult, infesto male plectit carmine; qua vult
5.247.4 Tincta Lycambaeo tela cruore jacit?
5.247.5 Hoc tu, lex, facinus potis es perferre, patique,
5.247.6 Nec caput insanum ferrea vincla tenent?
5.247.7 Tractat adhuc calamum manus haec tam saeva, triremi,
5.247.8 Quo digna est, remum nec gerit in media?
2106. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
medio jam cerebrum in capite.
5.272.5 Isti parce etiam vetulae, collata videtur
5.272.6 Quae tecum vocis prorsus habere nihil.
5.272.7 Optimus in re omni modus est, scis et caput isti
5.272.8 Esse arti, ne quid, Postume, dedeceat.
273. Ad Corvinum. Vaticinium de lingua Latina.
2107. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
te dedecorant, spreto quae multa pudore
5.304.4 Conventu in medio turpia verba jacit!
5.304.5 Ah! Pudeat probri, pudeat; longeque protervum
5.304.6 Longe hinc, Phylli, caput, quam potes, ejicito.
5.304.7 Grande tibi est probrum, laedunt quae dicta pudicas,
5.304.8 Quod sibi te tuto dicere posse putat.
2108. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
5.426.1 Nunc algere, inguis, nunc te sudare, laborem
5.426.2 Nunc tibi ob immodicum languida membra trahi.
5.426.3 Aut longas duci somni sine munere noctes,
5.426.4 Aut caput, aut aegros condoluisse pedes.
5.426.5 Ista tuae narra matri; quid perdis inepta
5.426.6 Nos, qui tale nihil quaerimus, historia?
5.426.7 Nostrum scire, tibi quid fiat,
2109. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
uxor tibi sit, me consulis, Eune?
5.503.2 Duc age quam primum, quandoquidem es medicus.
5.503.3 Duc, ex parte aliqua, sarci tot damna Quiritum,
5.503.4 Pro multis aliquod redde caput patriae.
504. [503.] In medicos.
5.504.1 Sperne, licet, medicos. Quid? quam facis ipse medellam
5.504.2 Non medicus, sperni
2110. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Nescio quid rumpi dicis tibi, Postume, dictum
5.541.2 Et semel inde iteras atque iteras toties.
5.541.3 Urbe at jam tota sit nemo, cui tua dicta
5.541.4 Non rumpant caput et non cerebrum excutiant.
5.541.5 Parce, precor, tandem, tandem et miserere Quiritum,
5.541.6 Crambe eadem toties quos repetita necat.
2111. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
601. [600.] In senem turpia loquentem.
5.601.1 Foede senex, quis te possit perferre, patique
5.601.2 Quae dicis, coetu dicere in ingenuo?
5.601.3 Cui caput incanum est, cui languent scilicet artus,
5.601.4 Lingua sed effoeto in corpore prurit adhuc.
602. [601.] In stultum, sibi invideri judicantem.
2112. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
per auras,
5.624.10 In labris haerens languidula emoritur.
625. [624.] In Pollam morbos suos continuo narrantem.
5.625.1 Aut caput, aut pectus, aut quidvis denique, Polla,
5.625.2 Assidue narras condoluisse tibi.
5.625.3 Id pulchrae interdum faciunt, nec dedecet illas;
5.625.4 Est quiddam in questu
2113. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
[651.] Ad Lycorim fictis comis onustam.
5.652.1 Quae Venus es, fieri gaudes turrita Cybele,
5.652.2 Dum struis aggestas, pulchra Lycori, comas,
5.652.3 Et molem imponis flavum super caput altam,
5.652.4 Quantam non Atlas coelifer ille ferat.
5.652.5 Quam metuo, sic te cultam parvusque Cupido,
5.652.6 Atque tuae subito ne fugiant Charites!
2114. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
rerum quas dicimus, omnia contra
5.661.4 Respondes, sensu dicta carent. Revoca,
5.661.5 Clamo iterum, revoca sua rursum ad munia mentem,
5.661.6 Unde abiit, vacuum coge redire caput.
5.661.7 Vana loquor. Possit quae pars audire monentem,
5.661.8 Errat nubiferis hinc procul in spatiis.
662.
2115. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
credo, qui linguae regna Latinae,
5.712.2 Haec tibi jam quisnam deferat immerito,
5.712.3 Cum dicis "servare pedes" minus esse Latinum,
5.712.4 Quam "servare caput", remve, domumve, aliud
5.712.5 Vel quidvis, pesti ereptum quod nempe solebant
5.712.6 Prisci servatum dicere Romulidae?
5.712.7 Horum scripta vigil si evolves rite,
2116. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
717. [714.] In ineptum carminis emendatorem.
5.717.1 Illepidus lepidum carmen tibi, Roma, poeta
5.717.2 Perdidit, unde "caput" sustulit atque "pedes".
718. [715.] In idem argumentum.
5.718.1 Aedilem appellas nulli qui praesidet aedi,
5.718.2 Sed
2117. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
820. [814.] In Ponticum hominem odiosissimum.
5.820.1 A te digressus multa jam nocte, per urbem
5.820.2 Erravi coecis abditus in tenebris.
5.820.3 Horrebat nimbis coelum, supra caput imbri.
5.820.4 Effuso assidue multa cadebat aqua,
5.820.5 Nec poteram, nota egressus regione viarum,
5.820.6 Ipse meae inventum limen adire domus.
2118. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
829. [823.]
(ut supra)
5.829.1 Pulchra tibi, at nummis vacua est, Fernande, crumena;
5.829.2 Ut caput est pulchrum, sed vacuum cerebro.
830. [824.]
In Marcum sua in ludo praestantia superbientem
Krša
2119. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
In malum poetam, eumdemque arrogantem.
Krša
5.834.1 Voce tua pugnae finem statuisse cruentae,
5.834.2 Servasse et geminum diceris, Eune, caput.
5.834.3 Miror ego, quemquam servatum voce poetae,
5.834.4 Qui nos saepe sua perdere voce solet.
835. [829.]
2120. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
tua quod ratis est confracta, Corane,
5.846.2 Per facinus partas illa vehebat opes.
5.846.3 Nec miror, tumidi quod te maris exspuit unda,
5.846.4 Condere tam dirum noluit illa caput.
5.846.5 Hoc miror, littus monstrum quod tale recepit,
5.846.6 Nec foedi a tactu corporis abstinuit.
847.
2121. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Sic te more novo exornas, Lucilla, placebas
5.1015.2 Quae prius, ut nulli jam placeas hominum.
5.1015.3 Ante Venus visa es, nunc torva videre Megaera,
5.1015.4 Cui caput est densis anguibus implicitum.
5.1015.5 Structa ingens faciem turris coma surgit in altae,
5.1015.6 Et pluma et velo multiplici obtegitur.
5.1015.7 Mole sub ingenti est
2122. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
placuit tibi, Petre, choragus,
5.1142.2 Atque aliis, veros qui didicere modos.
5.1142.3 Ergo facit nihili populum, nec sibila curat,
5.1142.4 Et celsum explosus tollit ad astra caput.
5.1142.5 Laudo equidem; tantum nec praestans ille choragus,
5.1142.6 aeque sed praestans est mihi philosophus.
2123. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
1179. [1173.] In Sabellium.
In Sabelli imaginem. Krša
5.1179.1 Haec ut imago, caput sic, unde est ducta, Sabelli;
5.1179.2 Non caput est, quiddam sed capiti assimile.
1180. [1174.] In Cinnam senem connubium celebrantem.
2124. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
[1173.] In Sabellium.
In Sabelli imaginem. Krša
5.1179.1 Haec ut imago, caput sic, unde est ducta, Sabelli;
5.1179.2 Non caput est, quiddam sed capiti assimile.
1180. [1174.] In Cinnam senem connubium celebrantem.
5.1180.1 Connubium celebras tam canus, Cinna; puella
2125. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
comi vult Galla capillo
5.1274.2 Et famam et mores posthabet illa suo.
1275. [1269.]
5.1275.1 Galla caput nolles juveni committere, major
5.1275.2 Esset, quam famae, ni tibi cura comae.
1276. [1270.] IV.
5.1276.1 Formoso a puero
2126. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
ficto nimium ne crede: popellum
5.1304.6 Ut fallis, divos fallere posse putas,
5.1304.7 Atque Themin, stricto cujus jam fulgurat ense
5.1304.8 Atque tuum forsan destinat ira caput?
1305. [1299.] [ Lud. 19] In Rullum. De ejus jejunio.
5.1305.1 Rullus conquirit peregrinos undique pisces,
5.1305.2 Et
2127. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
lustra hirtis horrentia dumi
5.1341.2 Quaerere, me rupes abdere et in medias.
5.1341.3 Certe illic odiis nemo benefacta rependet,
5.1341.4 Durus et in nostrum saeviet usque caput;
5.1341.5 Officiis et victa meis mansuescere si qua
5.1341.6 Bellua mutato coeperit ingenio,
5.1341.7 Non erit, ut fallatque fidem, notumque repente
2128. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
alios, quaeso, testes; tibi credere soli
7.30.4 De te narranti nolumus, Hermogene.
7.30.5 Isto etenim pacto nemo non dicere possit,
7.30.6 Se sibi vel raptum restituisse caput.
31. In Cinnam scabiosum, dexteram porrigentem.
7.31.1 Abradis qua pus, dextram ne porrige, amico,
7.31.2 Serva hosti, si
2129. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
, redimicula, vittas
7.95.2 Parva tuam video, Gellia, vix faciem.
7.95.3 Et soleo velis tot plexo conque voluto
7.95.4 Ornatu in capitis quaerere saepe caput.
96.
7.96.1 De foeminea forma Cinnae.
7.96.2 Pulcher erat juvenis muliebri corpore Cinna,
2130. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
formae si quis mirator honestae
7.122.2 aegrum foemineo pectus ab igne calet,
7.122.3 Annosam videat Pholoen, foeda ora, fluentes
7.122.4 Usque oculos, raro jam sine crine caput,
7.122.5 Dispeream veluti visa ni Gorgone, versos
7.122.6 Frigeat extincto saxeus igne sinus.
123.
2131. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
nil quaero quidquam, nec scire laboro;
7.229.4 Hoc scio, dum narras talia, dumque iterum,
7.229.5 Atque iterum inculcas, ego nil quae scire laboro,
7.229.6 Jam caput, atque aures condoluisse mihi.
230. [229.] Monet Franciscum, ne e rure pinguior tantum corpore, sed et animo melior
redeat.
7.230.1 Fac, dum rure manes,
2132. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
satis.
43. Ad asellam Lydae salutarem.
8.43.1 Lacte tuo mea Lyda viget; deponit, asella,
8.43.2 Lacte tuo fessum Lyda sopore caput.
8.43.3 Perge et opem bona fer languenti; suavis in artus
8.43.4 Se se omnes fundat, te tribuente, liquor.
8.43.5 Perge, bonas inter pecudes jam prima ferere,
2133. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
mihi laxas pandat ut illa fores.
155. De Lyda. Ad Somnum.
8.155.1 Somne veni, ambrosia vigilem perfunde liquenti,
8.155.2 Et caput et penitos sparge sopore sinus.
8.155.3 Somne veni, Lydam serva, servaque sodales,
8.155.4 Illa quibus caris carior est oculis.
8.155.5 Thura tibi grati certatim et liba
2134. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
minor.
186. Cur Lyda nequeat laedi.
8.186.1 Lyda ait: Ut posui caliendri pondera, nullum
8.186.2 Ipsa mihi videor prorsus habere caput.
8.186.3 Risit et inventum laetor qui foemina possit
8.186.4 Ipsam se interdum noscere, Thyrsis ait.
8.186.5 Lyda joco arrisit: prorsum et sibi conscia virtus
2135. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Arcadia.
354. Ad Petrum Aloysii Pizzelium, de Lyda matre.
8.354.1 Ut male di perdant cantores, queis mea Lyda
8.354.2 Et caput auditis et dolet auriculas.
8.354.3 Prome tuos tu, Petre, modos, succurre parenti,
8.354.4 Quamque potes, gratis cantibus affer opem.
8.354.5 Sic tibi, Romuleis fugit quae
2136. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8.408.1 Lyda, velim nunquam non laetus vivere; at illa,
8.408.2 Quam faciat veram laetitiam, ratio.
8.408.3 Ipsa etiam, abscissum gnati dum portat Agave
8.408.4 Saeva caput laetis vocibus exululat.
409. [ = Sat. 778]
8.409.1 Ad Lydam. In Turpilium, foedum poetam.
8.409.2 Odi Castalidas, Phoebum
2137. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
certe aliquis carpsit: te carpere, ut ipsa
8.416.6 Spectatrix adsit, non queat invidia.
417. Ad eamdem.
8.417.1 Quod caput esse artis dicebat Roscius, unum
Cic. de Orat. lib. 1. cap. 29. "Roscium saepe audio dicere,
caput artis esse decere; quod tamen unum id esse, quod tradi arte non
possit".
2138. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
417. Ad eamdem.
8.417.1 Quod caput esse artis dicebat Roscius, unum
Cic. de Orat. lib. 1. cap. 29. "Roscium saepe audio dicere,
caput artis esse decere; quod tamen unum id esse, quod tradi arte non
possit".
8.417.2 Quod non posse ulla tradier arte tamen,
2139. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
8.520.6 Arti aliquid, placeat quo magis, addit amor?
521. [520.] Daphnida ad canendum invitat.
8.521.1 Aurora en roseo pulchrum caput extulit ortu,
8.521.2 Atque deam lenes antevolant Zephyri.
8.521.3 Pelle, o Daphni, greges in pascua: surgere tempus
8.521.4 Ocyus et mollem deseruisse torum.
2140. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
554. De Violanta matrem videre cupiente.
8.554.1 Quae matri, Violanta, tuae te junget, Eoo
8.554.2 Lux veniens clarum tollit ab amne caput.
8.554.3 Ut tibi laetitia trepidat mens; somnus ocellos
8.554.4 Fugit et in cupido pectore corda micant!
8.554.5 Ut lentam increpitas votis properantibus horam,
2141. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
567. Vaticinium de Violanta aegrotante.
8.567.1 Vidi formosum prope sicco germine florem
8.567.2 Languidulum in prato deposuisse caput;
8.567.3 Vidi sed rursum coelesti rore madentem
8.567.4 Laetum purpureis, Lyda, vigere comis.
8.567.5 Vaticinor: tua sic rursum Violanta vigebit,
2142. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
placuit tibi, Petre, choragus,
8.631.3 Atque aliis, veros qui didicere modos.
8.631.4 Ergo facit nihili populum, nec sibila curat,
8.631.5 Et celsum explosus tollit ad astra caput.
8.631.6 Laudo equidem; tantum nec praestans ille choragus,
8.631.7 aeque sed praestans est mihi philosophus.
2143. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
9.24.4 Qua valet, ut sapiens, teque tuosque regat.
9.24.5 Consilio nuptae praestat parere maritum,
9.24.6 Omnia quam nullo perdere consilio.
9.24.7 Vir caput uxori est, sed, multum cum sapit uxor,
9.24.8 Virque nihil, par est, sit caput illa viro.
25. Ad Quintum, satis laudabilem ob dotes, quas habet.
2144. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
nuptae praestat parere maritum,
9.24.6 Omnia quam nullo perdere consilio.
9.24.7 Vir caput uxori est, sed, multum cum sapit uxor,
9.24.8 Virque nihil, par est, sit caput illa viro.
25. Ad Quintum, satis laudabilem ob dotes, quas habet.
9.25.1 Si, quod abest, laedat, nemo laudabitur unquam,
2145. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Patri pol mallem similis foret; omnibus esset
9.60.4 Maternae ut testis, Galla, pudicitiae.
9.60.5 Esse tuum scimus nunc omnes; non tamen omnes
9.60.6 Scimus, quod caput est, unde sit ille tuus.
61. [60.] De rate aeria.
De navi aeria ep. VI. Vide inter Encom. n.o 260.
2146. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
sol, jucundo lustras qui lumine terram,
9.70.2 Atque redis campos vecte per aerios,
9.70.3 Salve, operum hortator; salve, o; nox lurida longe
9.70.4 Te fugit obscoenis cincta caput tenebris;
9.70.5 Te veniente, procul somnusque et somnia cedunt,
9.70.6 Omnis et ignavo a corpore languor abest.
9.70.7 Pastor oves curat, ventis dat navita vela,
2147. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
9.84.6 Ne doleat posthac, forsitan efficies.
85. [84.] Ad Lycorin, de illius ac de Phyllidis forma.
9.85.1 Quam ludit natura! Caput deforme, Lycori,
9.85.2 Mire formoso in corpore Phyllis habet,
9.85.3 At tu deformi formosum in corpore: vestrum
9.85.4 Deterior quae sit, dicere difficile est.
2148. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
Aut istuc ego jam, te mora si qua tenet,
9.193.9 Dic, veniam. Tecum vel nigros ire per Afros
9.193.10 Possim, atque algentes visere Hyperboreos:
9.193.11 Te sine, dulce caput, si fas est dicere, sed fas,
9.193.12 Barbaries Roma est et patria exilium.
194. [191.] [ = Enc. 408]
9.194.1 Ad Gerardum.
2149. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
exuvias, quercu suspendit ab alta
9.229.6 Aeneas, Marti munera, Dardanides;
9.229.7 Quae moneant omnes olim conspecta tyrannos,
9.229.8 Sontibus ultorem post caput esse deum.
230. [227.] Amor quem fecit virtus, semper manet.
Amorem quem fecit virtus, semper manere
2150. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
vestis non apta placet, nec verba probarim
9.302.4 Si fuerint rebus non satis apta suis.
9.302.5 Exigua exigue, dic magne magna. Decere
9.302.6 Omnimodis artis nam reor esse caput.
303. [300.] De Fortibus et quommodo nomen magnum acquiere possunt.
De Fortibus, sive de academia literraria vulgo dicta
"Fortium".
2151. Kunić, Rajmund. Epigrammata, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
9.306.1 Teuthonidi occurri torvae, fugique: virili
9.306.2 Quippe oculos laedit mi mulier facie.
9.306.3 Aere caput cingat, clypeo laevam inserat, arma
9.306.4 Tractantis, credo, forma placere potest.
9.306.5 Sic truculenta olim, saeva et metuenda securi
9.306.6 aemonio placuit,
2152. Kunić, Rajmund. Ex Graeco Homeri Hymnus ad... [Paragraph | Section]
208 Colla, croco similis, fundit, luditque capillus.
209 Quo liquere loco, divam invenere sedentem
210 Et patrias laetae festinant ducere in aedes. 210
211 Tecta caput, luctuque animum dejecta, puellas
212 Diva duces sequitur: peplus, celerabat anili
213 Dum studio, circumque pedes et crura crepabat.
214 Jam Celei venere domum mediisque
2153. Zamanja, Bernard. Epistolae scriptae an. 1795. et... [Paragraph | Section]
15.92 Heu miserum trivere diu qui talibus aevum
15.93 Deliciis, Flaccum soliti et cantare Maronem,
15.94 Pascere non solidae doctrinae pectus amore.
15.95 Quod caput est, sua quisque colat: qua quilibet ortus
15.96 In regione, ejus curet cognoscere linguae
15.97 Naturam et formas et vim, si scribere recte,
15.98 Ac velut in proprio vestigia
2154. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | Section]
dignoscere, forte marinum
Monstrum aliquod, nam erecta Deae stat forma, tenetque
Hinc velum laeva sinuosum, advolvitur ipsi
Quod pedibus tenus, exporrecta sustinet illinc
In dextra pateram: verùm illi cum caput absit,
Quae Dea pilentum regat id, vix Pythia dicat,
Noscere cui tantum dat certus Apollo futura,
Fatidico quoties afflavit numine pectus:
Tum defossa illic civis quae nuper in horto est,
2155. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
hinc seclis sibi quatuor aere paravit
Sic modico, ut tenuis pretio modo villa, domusque,
Quam tunc totus ager venum majore daretur.
Quippe ferunt, populi cum grex numerarier omnis
Desierat, tribus emptum obolis caput omne repertum.
Praedia tum in proceres aequis divisa viritim
Partibus, addictusque solo, ceu servus, agrestis,
Cui tamen exigua, ut coleret, data jugera terrae.
Numinis in cultum decumae, templique
2156. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Hos apud, ut facile liceat positusque locorum,
Ingeniumque mihi, et mores describere gentis.
A Boreae campum claudentes parte nivalis
Procero montes surgunt sic vertice, rarò
Nube absque ut caput, atque omnis caliginis expers
Aspicias; quique est aliis longe altior unus
2157. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
adversa Italiae ora conspicitur.
Vertice
Aemulus ostentare caput: feliciter illis
Collibus et pingues oleae, vitesque coluntur.
Nec verò et moros illic oblita virentes
Inserere est solers industria, et aurea nentem
Stamina vere novo incumbunt educere prolem.
2158. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
ille, exuti armis dant poma, simulque
Dignior hanc levirûm dextra accipit, atque ter actam
Se circum in gyrum ducit. Post talia mensis
Accumbunt, dapibusque refecti pocula siccant.
Flammeolo velata caput tum virgo pudico
Hos inter graditur media, ad templumque feruntur.
Hîc sponsus, magna comitum stipante caterva,
Expectat venientem: ut sacra in foedera ritu
Solemni dextras junxere, en altera turba
2159. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
In dextro sponsae mucronem desuper ensis
Imponit, capuloque super stat dextera sponsae,
Quam dextra tegit ille sua: bona verba parentes
Tum gemini dicunt, crustisque ad quodlibet omen
In caput infligunt sponsae cerealibus ictum.
His actis, nuptam matrum non una, patescunt
Queis arcana thori, et Cypriae mysteria divae,
Ad thalamum adducit, pugnandique edocet artem,
Ne sit virgineo obluctari dura
2160. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Nunc quoque quod vivo sit populus adsita fonti.
Rusticitas his magna locis dominatur, agresti
Longe omnes feritate alios
Haud alibi plures scelerati, nec caput unum 11 Haec facinorosorum hominum major copia inde procul dubio provenit, quia hic pagus ad ultima Turcarum confinia situs est; solentque finitimi ubique pejores aliis esse ob facilitatem transitus in alieni Principis fines, et
2161. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
mystae aperiret,
Hoc prae aliis fassum (peteret ne spiritus Orcum)
Clam sibi Turcarum in vita bis quinque necatos.
Haud alias gestat vestes hîc foemina, quam queis
Exiguis ex argento,
2162. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
respondent caetera, quaeque
Visere sperabas, minime aspicis, area namque
Parva urbi, atque, minus capiendo
Rara domus, templumque triplex, populique viritim
Quodque caput facile numeres, nam parvus; at hujus
Egregias terrae fruges consumere natus.
Exiguo hîc pretio bene vixeris, ostrea, vinum,
Lac, haedos facile, frumentum, oleumque parabis,
Multaque praeterea lautos
2163. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
potissima civitas
Ora haec enutrit populos,
Est regio caput, et
Nostri saepe homines illuc (nam transitus hora
Exigua fieri ille potest) illique vicissim
Ad nos adveniunt, varia ut commercia jungant.
Aequore nil
2164. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
magna it pelago
Vina licet ferre illius regionis in urbem.
Praedita sunt multis haec viribus, et simul apta
Ferre vetustatem, sunt quaedam enervia, tentant
Haec caput, illa solent brevi acescere. At unde, nisi ille
Quod corrumpit aqua, labruscam hic miscet, amarae
Sic vitiant, multa et nobis sincera bibuntur.
2165. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
Quàque incurvantur, portum fecere carinis.
17 Vulgo
Quae mihi jam descripta omnis, pars desinit orae. (18) 18 Tota in longitudinem extenditur spatio centum viginti
2166. Ferić Gvozdenica,... . Periegesis orae Rhacusanae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
18 Tota in longitudinem extenditur spatio centum viginti
2167. Sivrić, Antun. Traduzione latina delle... [page 6 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
Che ne le guance hai tu.
Non Tej vatis flores ego lavdo, nec ipsos
Invidus exposco: nam rosa nulla caput
Illius ornavit, qua non praestantior haec sit;
Hanc non eduxit rustica cura rosam;
Sed propriis fecit manibus mea dulcis amica;
Nil melius Veneris ferre vireta queunt.
Flos tamen hic
2168. Sivrić, Antun. Traduzione latina delle... [page 54 | Paragraph | Sub2Sect | Section]
illius, laetitiaeque decus
Virgineum laudant; frontem probat ille modestam,
Hic mites oculos, purpureasque genas;
Ille sibi pennas praeclaro nomine signet
Virginis; hic multos in caput, inque sinum
Demittit flores; alius vestemque superbam,
Cincinnosque leves, (26) caesariemque manu
Subducit celeri. Delatis aethere vittis
Circumdat sacrum virginis ille
2169. Sivrić, Antun. Traduzione latina delle... [page 54 | Paragraph | Sub2Sect | Section]
caput, inque sinum
Demittit flores; alius vestemque superbam,
Cincinnosque leves, (26) caesariemque manu
Subducit celeri. Delatis aethere vittis
Circumdat sacrum virginis ille caput; (27)
Exulat hinc vitium, virtus hic candida regnat;
Accessit sapiens virgo dicanda Deo;
Eia agite, amentes, templum vitate, profani,
Quidam ait; hic cithara personat;
2170. Sivrić, Antun. Traduzione latina delle... [page 54 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section]
Sacra manus, crinem levibus quae tradidit avris,
De nostro sectus vertice qui cecidit:
Grandia quae referens mysteria rite patebat
Devotum Superis hoc super alma caput;
Ipsa dat hanc citharam nobis, alasque ministrat,
Queis juga praecelsi montis adire licet;
Antennasque cito raptas attingere fluctu. (28)
Quid mihi jam censor criminis
2171. Sivrić, Antun. Traduzione latina delle... [page 54 | Paragraph | Sub2Sect | Section]
tibi nomen tradidit illa suum.
At crinem ornarat gemmis, pectusque pudicum,
Et sese nitidis vestibus induerat;
Signaque perpetui moeroris nulla gerebat,
Infandum ut ferro scinderet illa caput.
Hostem dum vincis, te contegit hispida vestis,
Et quae decipiunt gaudia cuncta fugis.
2172. Sivrić, Antun. Traduzione latina delle... [page 54 | Paragraph | Sub2Sect | Section]
nec nimis illa petit.
Sic dubiae sortis qui scit tolerare rigores,
Cui firmam virtus inclita vim tribuit,
Qui sapit, et constans urget quod promere caepit,
Illius cingat pulchra corona caput.
Risposta d‘ un Pastore ad una femmina poco bella troppo occupata ad abbellirsi.
2173. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 3 | Paragraph | Section]
tanta merito correptus ab ira,
1.1.8 Ut miseros igni aut cupias deperdere ferro.
1.1.9 Quod simul et mecum facis, et Jove credis amico:
1.1.10 Atque hoc principium, hoc caput, haec mei origo libelli est.
1.1.11 Donec erunt homines, vitiorum uberrima semper
1.1.12 Messis erit: cognata lues mortalibus haec est.
1.1.13 Quam neque de virtute diu et
2174. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 4 | Paragraph | Section]
1.1.45 Quippe mali fuerant tenebrae causa. Ergo age missa
1.1.46 Cum vitiis pugna, ad causas accede malorum,
1.1.47 Si prodesse voles, et stultitiam pete telo,
1.1.48 Et caput Herculeo ritu septemplicis hydrae
1.1.49 Dejice, non longae fer vulnus inutile caudae.
1.1.50 Hoc Satyras tentare, tibique inscribere librum
2175. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 5 | Paragraph | Section]
jubeam purgare patratis,
1.1.67 Confisus pedibus senis, et vindice Phoebo?
1.1.68 Hoc ego non faciam sanus: quamvis neque durum hoc,
1.1.69 Nec sit difficile. Atqui quod caput omne, reique
1.1.70 Totius est summa, hac re nil minus utile. Nulla
1.1.71 Notior in vulgus manavit fabula, quam Argis,
1.1.72 Persepoli, Romae, Thebis, Lacedaemone,
2176. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 10 | Paragraph | SubSect | Section]
Et Cois induta leves it nuda lacertos.
1.2.49 In manibus liber est. Desperet posse placere,
1.2.50 Sit formosa licet, quae non docta puella est.
1.2.51 Molliter illa caput pulvino effluta resedit,
1.2.52 Et legit, et librum intentis evolvit ocellis,
1.2.53 Imbibit atque animo vitae praecepta futurae,
2177. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 13 | Paragraph | SubSect | Section]
tibi donaram: pretii munuscula parvi
1.2.135 Nil ultra, infelix, habui. Tu vive, valeque. «
1.2.136 O Medici, Medici! Vobis en docta puella
1.2.137 Traditur, Anticyra caput insanabile tota.
1.2.138 Nunc servata diu Claudina silentia rumpit,
1.2.139 Et Pholoen, Pholoesque benigne affatur amicos.
1.2.140 Frivola de
2178. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 18 | Paragraph | SubSect | Section]
penes est morum censura, Menippe, videres?
1.2.268 Dic, quidnam de illis sentires! Illud opinor,
1.2.269 Quod dixit, tragicam ut vidit vulpecula larvam:
1.2.270 Quale caput cerebro caret! Heus! haec formula vos o
1.2.271 Majores natu compellat. Ego ut redeam illuc,
1.2.272 Unde viam incepi, hoc majoribus occino carmen,
1.2.273 Stultitia vestra
2179. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 20 | Paragraph | SubSect | Section]
parvae, fateor, me scribere thecae.
1.3.43 Haec fovet ingenium, reficitque in carmina nares.
1.3.44 Quanto rectius hoc, ungues quam rodere vivos,
1.3.45 Scalpere vel caput, aut muris impingere pugnum,
1.3.46 Difficiles numeris quoties haesere Camenae!
1.3.47 Omnia lecta mihi (sic nempe Ligarius infit)
1.3.48 Quotquot in urbem advecta hodie
2180. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 29 | Paragraph | SubSect | Section]
atque Syris olim venalia signa
1.4.57 Haec fuerant domino imposita a mangone sub hasta:
1.4.58 Nunc tu servilem circumfers laetus honorem.
1.4.59 Caesaries cur nulla caput componit honestum?
1.4.60 Tonsa coma est: serviliter hoc quoque: vertice raso.
1.4.61 Fallimur hic, magno hercle et fallimur intervallo!
1.4.62 Nunc forma nova forma datur:
2181. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 63 | Paragraph | SubSect | Section]
exempla sequuntur.
1.8.208 Dic, ubi mater, ubi hic genitor, vir, filius, uxor?
1.8.209 Desipit hic, toto hic disconvenit ordine vita.
1.8.210 Et domus infelix domini ruit in caput. Heus tu
1.8.211 Tunc Satyris incumbe, eversaque Pergama serva.
1.8.212 Dum vana exercet stultam socordia vitam,
1.8.213 Femineisque viros temere sedisse cathedris,
2182. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 71 | Paragraph | SubSect | Section]
alia exoritur puerili naenia major,
1.9.190 Nutrice intolerabilior, ludique magistro,
1.9.191 Unde mihi optatam dederit fuga sola salutem.
1.9.192 Heu fuge! et aerumnae caput eripe Grammaticorum!
1.9.193 Fabula, vel minus tamen haec incommoda penset,
1.9.194 Dum teneat dulci te captum errore voluptas.
1.9.195 Putida nescio cui conscripta est
2183. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 89 | Paragraph | SubSect | Section]
vetularum, et cetera multa, quibus vix
1.12.199 Garrula sufficiat dicendis Laelia. Porro
1.12.200 Invenies insanorum tot millia ubique
1.12.201 In vita circa latus, et circa caput, ut cui
1.12.202 Objicias vitium insani, cui nomina sani
1.12.203 Des, aegre dignoscas. Quos inter numeras te?
1.12.204 Te qui scriptores Satyrarum, quique poetas
2184. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 114 | Paragraph | SubSect | Section]
re tantum alieno mergitur aere.
1.16.75 In partem sapiens utramvis disputet aeque.
1.16.76 Verte oculos nunc ad Rhodopen. Quae forma! juventae
1.16.77 Qui flos! Quam bene crine caput crispare revincto,
1.16.78 Sublataque potest suras ostendere palla!
1.16.79 Ut mille incerdit stipata imberbibus! Illi
1.16.80 Ut circa latus assultant, glomerantque
2185. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 138 | Paragraph | SubSect | Section]
festivi more poetae.
1.20.4 Discinctus nostros erro dum mane per hortos,
1.20.5 Et versus facio, et mecum loquor, omnibus ut mos
1.20.6 Vatibus est, atque interdum scalpens caput, ungues
1.20.7 Vivos interdum rodens huc cursito, et illuc,
1.20.8 Quo me cumque tulere pedes, molli modo in herba
1.20.9 Fusus humi jaceo tacitus, similisque quieto,
2186. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 139 | Paragraph | SubSect | Section]
populi falsum, nec iniqua camena
1.20.27 Est, jubet insanos quod dici, atque esse poetas.
1.20.28 Tu modo paulisper versus facientis, et aestu
1.20.29 Abrepti caput explora, cerebrumque poetae.
1.20.30 Quae capiti, emoto et qualis fortuna cerebro est!
1.20.31 Quantum et quale chaos! quae forma sine ordine rerum!
1.20.32 Quam dispar
2187. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 139 | Paragraph | SubSect | Section]
pariter fit, cum nova priscis
1.20.50 Succedunt semper, cum veris falsa, bonis et
1.20.51 Miscentur mala: naturam cum monstra sequuntur,
1.20.52 Ut formae nec pes reddatur, nec caput uni.
1.20.53 Hoc nostri reperire, hoc insanire medentes
1.20.54 Dixerunt. Utri, Maecenas, credimus horum?
1.20.55 Proximius visne ad speciem tu
2188. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 142 | Paragraph | SubSect | Section]
coerceri vinclis: audacia quippe
1.20.135 Numquam huc processit, ni addat dementia calcar.
1.20.136 Nonne furor demens hominem vitaeque, salutisque
1.20.137 Oblitum caput omnibus objectare periclis?
1.20.138 Dum Vates studuit salsos captare cachinnos,
1.20.139 Futilibus movit contra se odia aspera verbis,
2189. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 144 | Paragraph | SubSect | Section]
1.21.3 Idem sculpendi fons, idem est aedificandi;
1.21.4 Naturaeque bonas imitatio protulit artes,
1.21.5 Quas inter merito magnorum gloria vatum
1.21.6 Praecellens caput inter nubila condit honestum.
1.21.7 Nec mihi Maeonidae, Romanaque Musa Maronis
1.21.8 Eloquii praeter reliquos dulcedine mira,
1.21.9 Vel numeris tantum laudis meruisse
2190. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 170 | Paragraph | SubSect | Section]
rerum et Pyrrhon extrema sequuti
1.24.175 Edicunt: Sciri nil posse omnino. Academi
1.24.176 Scinditur in geminas studiorum factio partes.
1.24.177 Ecce coronatus, Syrio et caput unctus amomo,
1.24.178 Effultusque latus violis, et flore rosarum
1.24.179 Inter aquae fontes se Epicurus molliter infert,
1.24.180 Concilioque locat sapientum. Est dia
2191. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 180 | Paragraph | Section]
2.1.136 Compleat extremos absque dolore dies.
2.1.137 Ut solet aerium in sylvis antiqua cupressus
2.1.138 Victa aevo, aut quercus ponere lenta caput
2.1.139 Nec mihi quisquam aliis instauret funera terris,
2.1.140 Aut alia malit ponere corpus humo;
2.1.141 Sed tumulum exiguum parvi prope littoris oram
2192. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 185 | Paragraph | SubSect | Section]
ignavi quodque haud bene flexilis otî est.
2.2.108 Antiqua iccirco displicet Illyria?
2.2.109 Extulit Illyricis at vero in gentibus ipso
2.2.110 Liberum ab exortu dia Ragusa caput.
2.2.111 Haec genuit vos; haec eduxit patria tales;
2.2.112 Haec eadem vobis posse placere dedit.
2.2.113 Unde ergo ignotae haec telluris tanta cupido?
2193. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 197 | Paragraph | SubSect | Section]
2.6.27 Et tamen haec eadem subigit me velle lubentis
2.6.28 Mens animi, quamvis corpore deficiunt
2.6.29 Invalido vires, et sors ventura senectae
2.6.30 Jam caput infando deprimit indicio.
2.6.31 O ego quid faciam? Nunc, nunc ingentibus ausis
2.6.32 Est opus, et magnum promere consilium.
2.6.33 Salve, o dulcis Amor, tenerae salvete
2194. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 200 | Paragraph | SubSect | Section]
Colchis,
2.7.20 Quaeque suis pectant Seres ab arboribus?
2.7.21 Corpore in egregio fulvi macula una coloris
2.7.22 Quanto candidulum signat honore caput!
2.7.23 Hoc Venus imposuit signum regina, suoque
2.7.24 Hanc fore subridens de grege dixit Amor.
2.7.25 Eja age! jamque malo vale dic, nova nupta, pudori:
2195. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 200 | Paragraph | SubSect | Section]
referens, generosi atque ora leonis
2.7.44 Magnanimus parvo corpore progreditur.
2.7.45 Fulmineamque aciem distringens torva tuetur,
2.7.46 Et cervice toros excutit, atque caput
2.7.47 Crine jubae, radiis tamquam sol aureus, ambit;
2.7.48 Armos et tergum concolor Ismariae
2.7.49 Ille nivi, at fulvo late maculosior
2196. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 219 | Paragraph | SubSect | Section]
3.2.81 Perque novas voces suadere negantibus audes;
3.2.82 Atque omnes ideo verborum immaniter artus
3.2.83 Discrepis misere, ac truncas, lacerasque, secasque,
3.2.84 Nec caput huic dubitas, mediumque abscindere ventrem,
3.2.85 Ast illi caudam ferro truncare, pedesve,
3.2.86 Littera si jussit, Busiride saevior. Immo
3.2.87 In nova semineces artus
2197. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 240 | Paragraph | SubSect | Section]
solo spatioque extructa capaci,
3.4.312 Ornamenta etiam quaere illius. Aedificata
3.4.313 Jejuno nimium domus est, et paupere censu,
3.4.314 Quae tantum domini non corruat in caput, et quae
3.4.315 Possit ab hibernis latebram praebere procellis.
3.4.316 Sic in amicitia virtutibus adde decoram
3.4.317 Ornatus speciem. Famae est Quintilla pudicae,
2198. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 244 | Paragraph | SubSect | Section]
3.5.90 Doctores genera et numeros, casusque adamussim
3.5.91 Callentes? Quare bis ter modo concoque plagas,
3.5.92 Inque rudimentis melius de nomine scriptum
3.5.93 Disce caput: Tum te nobis conferre valebis.
3.5.94 Huic ego tam stulte insipienti, tamque superbe
3.5.95 Quid faciam? medio ridendum sufficiat ne
3.5.96 Traduxisse foro, et vultu
2199. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 256 | Paragraph | SubSect | Section]
4.5.13 Quae omnes exsuperas nigris ocellis
4.5.14 passerumque greges, columbulosque?
4.5.15 Ut te longus honor decet jubarum!
4.5.16 Ut rictus patuli, et caput rotundum!
4.5.17 Quantis te Charites, Venusque dextra
4.5.18 Imbuere jocis, leporibusque,
4.5.19 Mea sive manu cibum capis, seu
2200. Rastić, Džono;... . Carmina, versio electronica [page 260 | Paragraph | SubSect | Section]
4.9.2 An sentis quo te pollueris scelere?
4.9.3 Quod nec tota suis Amphitrite abluat undis,
4.9.4 Nec potis ulla satis relligio eluere?
4.9.5 O miserum caput! ut nostris mactabere Iambis,
4.9.6 Stabis et ante meas victima opima pedes!
4.9.7 Quamquam o! nescio cur, in te quaecumque paravi,
4.9.8 Sat firma nequeo mittere tela
2201. Babulak, Oton. Elegos honoribus Iosephi Matzek,... [Paragraph | SubSect | Section]
etenim, factoque mones cunctos, pietatem
1.80 Ut recolant semper, provenit unde salus
1.81 Defendis miseros tendens Tua brachia larga,
1.82 Sicque viam Coeli pandis ab ante Tibi.
1.83 Ecce Caput Fratrum fueras, Coetusque Minorum
1.84 Dignus adinventus, pro pietate Tua.
1.85 Quanta etenim fuerat semper solertia? quantus
1.86 In Studiis fervor? Facta loquantur idem. –
2202. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 14 | Paragraph | SubSect | Section]
poena.
188 Quis te, puella, quis repente surripit
189 Furor potenti membra vexans impete?
190 Adsurgit ingens, erigitque clamitans
191 Caput, manusque, flammeosque luminum
192 Orbes revolvens, et capillos tristius
193 Per colla spargens: percutit mox corpore
194 Terram recumbens, illicoque sternitur,
2203. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 15 | Paragraph | SubSect | Section]
205 Novusque membra lassa torquet, diripit,
206 Manusque tendit et recludit lumina.
207 Adsurgit, adstat, elevatque languidum
208 Caput, puella mugiensque sanguinem
209 Effundit ore, verberatque dextera
210 Auramque pulsat, insilitque clamitans,
211 Terret videntes. Mater ingenti gemit
2204. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 16 | Paragraph | SubSect | Section]
241 Subridens specie: salve, venerabile Jesu,
242 Salve, iterum dixit, repetita Artemia voce.
243 Christiadum praecepta docet, pia dona minister,
244 Virgineumque caput lustrali flumine purgat.
245 Angelicam tradit vitam, coeloque reformat.
246 Materna pietate simul, simul excita grandi
247 Virtutum exemplo, foeda ceu saepe palude
2205. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 20 | Paragraph | SubSect | Section]
corpore spiritus
379 Deique Virtutem tuetur
380 Ceu speculo bona cuncta noscens.
381 Inde picis sumens tortor ferventis ahenum
382 In caput, horrendum dictu, jam versat, at ipse
383 Ciriacus poenas inter constantior adstat;
384 Cervicem obtruncat tandem ferrata securis.
385 Spiritus astra petit fulgentis
2206. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 22 | Paragraph | SubSect | Section]
Quid tentas? Tecum fugiam loca carceris atra?
448 Ipsane formidem crudelia vulnera mortis?
449 Volant frequentes Angeli ab aethere
450 Gestantque palmam. Concidet hoc caput,
451 Dei sed amplexus cupitos
452 Huic animae dabitur videre
453 Quae mi paratur coelica faustitas!
2207. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 23 | Paragraph | SubSect | Section]
Adnectitque meo capiti diadema corruscans.
481 Hanc animam, hos sensus precor o tu collige Jesu.
482 Decidit horrendus gladius; cervice revulsam
483 Jam cadit innocuum caput; intactoque cruore
484 Terra madet: rapit unus amor super aethera mentem.
485 Talia voce cano: Salve laetissima Virgo!
486 Quae lux coelica
2208. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 46 | Paragraph | SubSect | Section]
nocentes!
167 Qui posset facili referre versu
168 Formas omnigenas novas intentes
169 Queis ornare solent superbiores
170 Matronae caput aureis coronis
171 Gemmis colla, nitentibus lapillis,
172 Corpus vestibus elegantiori
173 Intextis modulo maloque ritu.
174 Proh
2209. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 53 | Paragraph | SubSect | Section]
391 Numinis effigies adstat nitido aere coruscans
392 Aedicula in media. Semoto exire recessu
393 Adspice serpentem longo volumine, ut alte
394 Extollit caput horrendum, linguamque trisulcam,
395 Exagitansque oculos reptans dat sibila crebra,
396 Conscenditque aram, statuam superare fatigat
397 Fulgentemque Dei faciem. Timor
2210. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 56 | Paragraph | SubSect | Section]
513 Altera quam premimus nunc porticus imminet orae,
514 Brachiaque ostendit colles, et florida Olynto:
515 Longa Pharus dives pecorum, vel fertilis Issa.
516 Quo caput occiduis nubeum submittit in undis.
517 Mons surgit propior nemoroso vertice lectus
518 Venatu recreat dominum. Quo plurima circum
2211. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 83 | Paragraph | SubSect | Section]
321 Gabinius 15 nomen mihi: barbare, cerne catenas
322 Queis vexor vinctus: me squallor et horrida fames
323 Terrifico absumit morsu, diraque securi
324 En caput obtruncat tortor. Dum talia specto
325 Mens incerta haeret: trepidat formidine corpus
326 Nequidquam vox quaerit opem: cum visio monstris
327 Horrisonis adstat: crebro
2212. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 86 | Paragraph | SubSect | Section]
421 Thura jubet: subito simulacrum vulnere praeceps
422 Procumbit validoque ignotae robore dextrae
423 Longius abripitur disectum in turpia frusta.
424 Mi caput obtruncat gladius: tu sanguine gaude,
425 Barbare; quam sociam cernis teneramque parentem
426 Extorrem patriae et crudeli morte peremptam
427 Anxiferas inter curas tua
2213. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 87 | Paragraph | SubSect | Section]
ego sum Felix 21 isto quem litore tortum
457 Hosque simul pueros crudeli occumbere ferro
458 Barbaries furibunda jubet. Nunc vulnera cerne
459 Dissectosque artus, caput et cervice revulsum;
460 Adspice et hos pueros perfractis ossibus atque
461 Corporibus pressis undanti sanguine foedos,
462 Perfide, clade tua gaude, fusoque cruore,
2214. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 88 | Paragraph | SubSect | Section]
485 Navibus et vinctos fluminis unda rapit.
486 Suspensi laqueo cellis moriuntur in imis
487 Vel circo dantur praeda jocusque feris.
488 Et tibi Petre 23 caput cecidit cervice revulsum
489 Aeternas fidei qui mihi tradis opes.
490 Eja oculi deflete mei, lacrymisque rigate
491 Dum patria innocuo sanguine terra fluit.
2215. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 89 | Paragraph | SubSect | Section]
519 Excrescit passim pulchrior ipsa seges.
520 Miles digressus pugnae sua vulnera monstrat
521 Victricique capit munera laeta manu:
522 Vos caput avulsum geritis plagasque recentes
523 Summa Dei omnigenas gratia fundit opes.
524 Vos sequar intactae Fidei certamina vincens,
525 Et vestris liceat semper adesse
2216. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 94 | Paragraph | SubSect | Section]
trepidos facto impete, et alte
678 Cum Cruce vexilla ostentant, sonituque frementi
679 Undique praecingunt profugos, et pontis ad ipsum
680 Tum caput immani pugnant certamine, donec
681 Pondere bellantum fractus ruit ipse repente
682 Pons late in praeceps, simul ingentique ruina
683 Devolvit turmas, agitantes brachia
2217. Čobarnić, Josip. Dioclias carmen polymetrum, versio... [page 95 | Paragraph | SubSect | Section]
725 Paulatim vires, vomuitque horrentia probra
726 Ore venenato, manibusque per atria reptans
727 Immani cum voce sonat. Jam Numinis ultrix
728 In caput ira meum cadit atri fulminis instar!
729 Me miserum insectat diro mors lurida vultu
730 Jam morior nigra tectus caligine, et ipsi
731 Circum errant oculi, solem lucemque
2218. Milašinović,... . Martini Sarcastii Pseudo-Nasonis... [Paragraph | Section]
olim, qui turcica moenia dextris
Disrupere suis: hi adsunt de jure vetusto
Concilio patrum socii testesque futuri.
Ast ubi conspiciunt adversa parte locatas
310 Larvarum species primis consistere sellis,
Vaginis frameas educere; stringere ferrum
In caput Iliridum, laesum jamque esse Baracum
«Ecce! quid hoc monstri apparet, quo venimus», ajunt,
«Quis ferat hanc labem, tecto ut jungamur eodem
315 «Nos, ac ista lues? vires intendite, fratres!
2219. Dante Alighieri;... . Mortis Hugolini versio Latina,... [page 37 | Paragraph | Section]
pater, auxilium non fers, dilecte, precanti? 54
Hic obiit, velut et me nunc tu lumine cernis,
Unum post alium tres vidi occumbere natos
Quintum intra sextumque diem; hinc incedere caecus 57
Tentavi, adpellans trina iam luce peremptos.
Angore at potuere magis ieiunia longa.
Haec ubi dicta dedit, torvo mox lumine rursus 60
Heu! caput arripuit miserandum dentibus uncis,
Et validis, canis ossa velut si roderet, ipsis.
2220. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 23 | Paragraph | Section]
124 Per noctem, et violant naturae, iussaque legum.
125 Alter at armigeris, et multis cinctus amicis 125
126 Insidet altus equo, caput erigit, atque superbe
127 Despicit, herois se iactans gloria inani,
128 Totus in adspectu, verbisque sonantibus, idem
2221. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 28 | Paragraph | SubSect | Section]
34 Custode et legum, nigro ac comitante Spadone
35 Arcani sociis
36 Quisque caput veniens demittit, pectora dextrâ
37 Tangens Caesareae limbo fert oscula vestis,
38 Seque humilem ostentat, cunctis spectantibus illos.
2222. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 29 | Paragraph | SubSect | Section]
43 Indutus viridi pallâ, gemmisque micanti,
44 Consertis genibus iuvenis sedet inclytus heros,
45 Cui sublime caput nivei velaminis orbes 45
46 Multiplices cingunt, frontem lapis indicus ornat,
47 Ceu sol auricomus radiis fulgentibus ardens.
2223. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 38 | Paragraph | SubSect | Section]
18 Trans colles celerans, saltûs, loca scrupea, plana,
19 Maesorum fines, Thrâcum transmittit, et arva,
20 Ardua tollit ubi caput urbs sua moenia ad Hebrum, 20
21 Threicio modulante sonos testudine vate,
22 Attonitus rapidis qui crebro constitit undis,
2224. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 66 | Paragraph | SubSect | Section]
85 Dum tuus in duro tabescit compede sponsus, 85
86 In luco flebis, simplex ceu foemina agrestis?
87 Et quando est satius caput obiectare periclis,
88 Sponsi quam teneri pro libertate parandâ?
89 At tua vis ubinam? iam iam expergiscere, vinci
2225. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 74 | Paragraph | SubSect | Section]
168 Eoae gentes, populus, Romaeque senatus
169 solum unum esse caput voluerunt urbis, et orbis.
170 Servatum patriam rivali Caesar ademit
171 Vitam, hinc exortum bellum civile, movere
2226. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 80 | Paragraph | SubSect | Section]
94 Huc ita convenit pubes, quam Mysia nutrit,
95 Delecti iuvenes, pulchrae, innuptaeque puellae, 95
96
Queis caput exornant roseo de flore corollae,
97 Carmina laeta canunt, agiles ducuntque choreas,
98 Pluribus atque aliis celebrant solemnia ludis.
2227. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 83 | Paragraph | SubSect | Section]
196 Sic Deus Omnipotens oculos tibi luce carentes
197 Reddat, ut excupio, quâ prodis, noscere gentem.
198 Per caput
199 Iuro, teque rogo mihi tantum edissere vera.
200 Dic age, quos atavos iactas, an sceptra
2228. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 98 | Paragraph | SubSect | Section]
coedit, terit omnia circum.
242 Non secus ac centum gladios, et brachia haberet.
243 Sic
244 Et
245 Perculit inque latus diviso corpore linquens 245
2229. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 98 | Paragraph | SubSect | Section]
linquens 245
246 Gèorgium, et effracto cerebro stat
247
248 Mixta et spargit humi, perculsus verbere diro
249 Nutat, sanguineâ cadit atque effusus arenâ.
2230. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 106 | Paragraph | SubSect | Section]
161 Regni omnes inter regio est mage pulchra Mazova,
162 Varsovia in riguo Vistilli margine surgit,
163 Illa caput regni, regum sedesque vetusta,
164 Cogitur et belli, pacisque hac urbe senatus.
165 Huic iuxta in viridi circo, lateque patenti 165
2231. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 107 | Paragraph | SubSect | Section]
190
191 Alipede invectus legatus denique fertur,
192 Cui caput obvolvit niveum velamen in orbem,
193 Propexa ad zonam descendit candida barba,
194 Lyncis cui maculâ pellis distincta nigranti
2232. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 108 | Paragraph | SubSect | Section]
206 Nidum aquilae gestat laevâ, dum sustinet urbem,
207 Cui Gnesa a nido nomen, quod durat in aevum.
208 Arboreae frondes caput illi rite coronant,
209 Ipse etenim e sylvis in rura induxit, et urbes
210 Agrestes populos,
2233. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 132 | Paragraph | SubSect | Section]
212 Quid loquor infelix, vanâ quâ et imagine fallor?
213 Aestu conflagrans alios exurere quaero.
214 Tu me, dulce caput, liquisti, tempore nullo,
215 Si vellem, haudquaquam carum te linquere possem, 215
216 Sed quae semper amans posthac te semper amabit.
2234. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 135 | Paragraph | SubSect | Section]
22 Immemor, Omnipotens ut dextrâ fulmina iactet,
23 Sit licet in barathrum praeceps detrusus ab illâ,
24 Ausus quippe Deo caput exaequare superbum.
25 Tartarei ad sonitum corna ruit impia turba, 25
26 Ingens quâ abruptus patet imo gurgite hiatus.
2235. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 136 | Paragraph | SubSect | Section]
48 Septeno capite, et spiris obvolvitur hydra,
49 Monstrum horrendum, ingens, atrâ fuligine tectum.
50 Stans tenet arrectum caput alto vertice nutans, 50
51 Sanguineaeque tremunt alae posi gibbera terga,
52 Villosaeque aures humerum pendent in utrumque,
2236. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 149 | Paragraph | SubSect | Section]
245 Me licet eriperet tenebroso hoc carcere, possem 245
246 A te divelli, flammâ aut ardere recenti?
247 In caput alta suum labentur flumina retro,
248 Aequoreumque pecus nascetur montibus altis,
249 Corde meo excedas, dulcis mea cura,
2237. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 164 | Paragraph | SubSect | Section]
53 Quae mihi fracta rigant effuso sanguine membra,
54 Ulcisci curat nec Caesar dedecus ingens.
55 Hostis at, alter ait, caput a cervice revulsum 55
56
57 Me contra irrisit sed Caesar talia
2238. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 173 | Paragraph | SubSect | Section]
106 Cuiusque, at notum, sedet haec sententia menti,
107 Ut temet serves, maneatque potentia firma,
108 Qui semel evexit caput, est fas sternere ut hostem.
109 At dubito, an potior pro crimine poena severa,
110 Sit veniae an munus, mitis quam gratia
2239. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 174 | Paragraph | SubSect | Section]
113 Prona malis audax, humano sanguine foeda
114 Belligera haec acies turmatim gliscit in horas.
115 Dum caput horrifici timeo pede conteris anguis, 115
116 In te hic ne vertat sinuosae verbera caudae.
117 Porro ingens damnum, magno in discrimine rerum
2240. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 176 | Paragraph | SubSect | Section]
185 Quî modo non trepides, stat contra si exercitus omnis? 185
186
Quum mala bina premunt, horum minus elige solers.
187 Sit caput abscissum nobis, te sospite, Caesar.
188 Sedare hunc miti vellem ratione tumultum,
189 Arida cum viridi ne ligna crementur ab igne.
2241. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 187 | Paragraph | SubSect | Section]
manus cum sanguine miscet,
108 Obtestansque fidem clamat, tibi luce sub istâ
109 Dedecus
110 Dilavere, imis lateas quacumque cavernis, 110
111 Haud mortem effugies, quae te mox certa sequetur.
2242. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 187 | Paragraph | SubSect | Section]
114 Telorum, et lapidum nimbis, ac glandis ahaenae
115 Desuper effusis grando ruit aspera in hostem, 115
116 Qui caput aerati protectus tegmine scuti
117 Instat acervatim murorum ascendere pinnas.
118 At primus celsos tentat qui scandere muros
2243. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 187 | Paragraph | SubSect | Section]
129 Dum quatiunt, saxum deiectum conterit ingens,
130 Limen frangentes
131 In caput effuso calido picis imbre cremantur.
132 Parte aliâ pinnas prendentem perculit
133 Praecipitemque egit
2244. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 189 | Paragraph | SubSect | Section]
193 Os secat hinc
194 Elatum
195
196 Colla
2245. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 191 | Paragraph | SubSect | Section]
250 Effari vellet, rabies vetat hiscere quidquam, 250
251 Unde manu extollit gladium, quem stringit utraque,
252 In caput atque ruit Veziri, sternat ut illum.
253 Ast alacris retro
254 Eludit, qui plangit humum, labat ille,
2246. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 191 | Paragraph | SubSect | Section]
265 Orbes et clypeo nunc hos, nunc implicat illos, 265
266 Impiger insidias fugiens sibi quisque paratas.
267 Ad caput intendit, pedibusque advolvitur ictus,
268 Moxque pedes spectans caput acri verbere pulsat,
269 Belligera accurrit tunc denique
2247. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 191 | Paragraph | SubSect | Section]
266 Impiger insidias fugiens sibi quisque paratas.
267 Ad caput intendit, pedibusque advolvitur ictus,
268 Moxque pedes spectans caput acri verbere pulsat,
269 Belligera accurrit tunc denique turba virorum,
270 Undique et invadit
2248. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 192 | Paragraph | SubSect | Section]
295 Pergat Caesaream nulla mora, pergat in aulam, 295
296 Et potiamur avi, quam condunt aurea claustra,
297 Cui caput in manibus, proculcat caetera plantis,
298 Hîc silet, igniferi colubri sub imagine dirâ.
299 Et ruit ad muros regalis turbidus aulae,
2249. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 201 | Paragraph | SubSect | Section]
succissa puellae
227 Languet, sic iuveni lethi sopor occupat artus,
228 Pulchraque in aeternam clauduntur lumina noctem.
229 Hinc caput infregit
230 Sternitur ille tremens perfusus rore cruento. 230
231 Visa est ut quondam surgens in montibus altis,
2250. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 202 | Paragraph | SubSect | Section]
miraque coepta.
250 Et rapit a caesis ensem, clypeumque relictum. 250
251 Fert laevum ante pedem, leviter sed poplite flexo,
252 Et caput inclinans cubito tegit aegide pectus,
253 Stringit dextra ensem, capulum dum poplite dextro
254 Sustinet, invisum conversâ cuspide in hostem.
2251. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 203 | Paragraph | SubSect | Section]
vel reboet crebro, seu fulmine caelum.
268 Iam vitae ad finem vergens invictus at heros
269
Brachia, crura, caput
270 Qui se defendens retro vestigia flectit. 270
271 Arripit at refugum
272 Ut
2252. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 208 | Paragraph | SubSect | Section]
430 Deformant vultum macies, tormentaque passa, 430
431 Vires deficiunt, potis est nec promere verbum,
432 Decideretque, cohors ni fida, et sedula adesset,
433 Demissumque caput, trepidum corpusque teneret.
434 Trina urbe in mediâ surgunt e marmore templa,
435 Grandius ast horum
436 Agmina quem
2253. Gundulić, Ivan;... . Osmanides, versio electronica [page 218 | Paragraph | SubSect | Section]
natos formare cohortes 215
216 Imperitas vigilum, Caesar queis cingitur usque,
217 At sinit Omnipotens tenus hac custodia fida
218 In caput insurgens nunc Caesaris irruat ipsum.
219 Pareat ut miles, temnat lethique pericla,
220 Spondes in bello morituris gaudia caeli, 220
2254. Bulić, don Frane. Epistula salutatoria, versio... [Paragraph | Section]
meridiem equo (parvulo,
lacrimis illam perfunderet. Ast ego fallor!
papilionibus albis.
cella,
suspendit eam postremo fronte remissa.
Auctores varii (1080-1105) [1080], Jura sancti Petri de Gomai, versio electronica (, Split), 6348 verborum, Ed. Petar Skok Viktor Novak [genre: prosa - charta] [word count] [aavvsupetarski].
Pop Dukljanin (c. 1149) [1149], Regnum Slavorum, versio electronica (), Verborum 12004, Ed. Vladmir Mošin [genre: prosa oratio - historia] [word count] [presbdoclregnumsl].
Toma Arhiđakon (1200-1268) [1268], Historia seu cronica Salonitanorum atque Spalatinorum pontificum, versio electronica (, Split), Verborum 40426, Ed. Olga Perić [genre: prosa oratio – historia] [word count] [thomashistsalon].
Perceval Ivanov iz Ferma (c. 1312) [1312], Prohemium statutorum Spalati, versio electronica (), 1216 verborum, 44 versus, Ed. J. J. Hanel [genre: prosa oratio – praefatio; poesis - carmen] [word count] [percevalprohem].
Milecije (c. 1340) [1340], Miletii versus, versio electronica (), 91 versus, verborum 573, Ed. Stjepan Krasić [genre: poesis - historia] [word count] [miletversus].
Anonymus (floruit 1346-1353) [1346], Obsidio Iadrensis, versio electronica (), Verborum 22573, Ed. Veljko Gortan; Branimir Glavičić; Vladimir Vratović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [anonymusobsidioiadrensis].
Madijev de Barbazanis, Miha (c. 1280 - post 1358) [1358], De gestis Romanorum imperatorum atque pontificum, caput XV, versio electronica (), 471 verborum, Ed. Ivan Lučić [genre: prosa oratio - historia] [word count] [madijevmdgrip].
Pavlović, Pavao (1347-1416) [1371], Memoriale, versio electronica (), Verborum 12550, Ed. Ferdo Šišić [genre: prosa oratio - chronica] [word count] [paulopmemoriale].
Jan Panonije (1434-1472) [1447], Epigrammata et elegiae, versio electronica (, Italia; Hungaria), 5735 versus, verborum 37748, Ed. Sándor Kovács [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [ianpanepigreleg].
Mihetić, Ambroz (c. 1420-post 1487) [1458], Ad Pasqualem Maripetrum illustrissimum Venetum ducem oratio congratulatoria, versio electronica (), Verborum 2289, Ed. Antonija Vlahov [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [michetaoratio].
Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].
Jan Panonije (1434-1472) [1465], Oratio legatorum Matthiae regis ad pontificem, in publica audientia, versio electronica (, Roma), 1091 verborum, Ed. Ács Pál Jankovics József Kőszeghy Péter [genre: prosa - oratio] [word count] [ianpanoratio].
Cipiko, Alviz (1456-1504) [1474], Naenia de clarissimo adolescente Petro Rhiario Sixti summi pontificis nepote, versio electronica (), 124 versus, verborum 799, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - elegia] [word count] [cipikoanaenia].
Cipiko, Koriolan (1425-1493) [1477], Petri Mocenici imperatoris gestorum libri tres, versio electronica (), Verborum 16317, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [cipikokpetri].
Marulić, Marko (1450-1524) [1477], Carmina Latina, versio electronica (, Split), 2206 versus, verborum 14802, Ed. Bratislav Lučin ; Darko Novaković [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - epistula; poesis - hymnus; poesis - elegia] [word count] [marulmarcarmina].
Šižgorić, Juraj; Marulić, Marko; Mihetić, Ambroz; Tideo Acciarini; Andrea Banda di Verona; Hilarion di Vicenza; Raffaele Zovenzoni; Giliberto Grineo (c. 1445-1509?; 1450-1524; c. 1420-post 1487) [1477], Elegiarum et carminum libri tres, versio electronica (), 1585 versus, verborum 10077, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - carmen; poesis - elegia] [word count] [sisgorgeleg].
Marulić, Marko (1450-1524) [1480], Repertorium, versio electronica (), Verborum 315700, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - loci communes] [word count] [marulmarrepert].
Cipiko, Alviz (1456-1504) [1482], Panegyricus in senatum Venetiarum, versio electronica (), 263 versus, verborum 2026, Ed. Giuseppe Praga [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - epistula] [word count] [cipikoapaneg].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1484], Carmina e cod. Vat. lat. 1678, versio electronica (, Dubrovnik), 7675 versus, verborum 46525, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - lyrica; poesis - epica] [word count] [crijevicarm1678].
Šižgorić, Juraj (c. 1445-1509?) [1487], Odae de apostolis, versio electronica (), 526 versus, verborum 2640, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - oda; prosa oratio - epistula] [word count] [sisgorgodae].
Šižgorić, Juraj (c. 1445-1509?) [1487], De situ Illyriae et civitate Sibenici, versio electronica (, Šibenik), Verborum 3721, Ed. Veljko Gortan [genre: prosa oratio - descriptio; prosa oratio - chorographia] [word count] [sisgorgdesitu].
Bunić, Jakov (1469-1534) [1490], De raptu Cerberi, editio electronica (, Dubrovnik), 1034 versus, verborum 6750, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjder].
Divnić, Juraj (1450?-1530) [1493], Epistula ad Alexandrum VI Georgii Difnici Dalmatae episcopi Nonensis, versio electronica (), Verborum 2068, Ed. Olga Perić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [difnicgepistalexvi].
Nimira Rabljanin, Martin (floruit 1494) [1494], Sermo de passione Domini, versio electronica (), Verborum 7331, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [nimiramsermo].
Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].
Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1497], Francisci Natalis Carmina, versio electronica (), 3135 versus, verborum 19055, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [natalisfcarmina].
Bunić, Jakov; Caluus, Hieronymus; Gučetić, Ivan; Hieronymus; And.; Severitan, Ivan Polikarp (1469-1534; c. 1526; 1451-1502; c. 1526; 1472 - c. 1526) [1502], Carmina minora ex libro De vita et gestis Christi, versio electronica (), 360 versus, 4279 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - sapphicum; prosa - epistula] [word count] [aavvcarminavgc].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1502], Oratio funebris in Joannem Gotium (fragmenta), versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 775, versus 2, Ed. Darinka Nevenić Grabovac [genre: prosa - oratio; prosa - oratio funebris] [word count] [crijevigotius1502].
Andreis, Matej (c. 1500) [1502], Epithalamium in nuptias Vladislai Pannoniarum ac Boemiae regis et Annae Candaliae reginae, versio electronica (), 451 versus, verborum 3143, Ed. Ladislaus Juhász [genre: poesis - epithalamium] [word count] [andreismepith].
Marulić, Marko (1450-1524) [1503], In epigrammata priscorum commentarius (), Verborum 25316, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - commentarius] [word count] [marulmarinepigr].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1505], Epistulae, versio electronica. (), Verborum 166, Ed. Petrus Kasza [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepistulae].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1506], De Epidauro, versio electronica (, Dubrovnik), 573 versus, verborum 3825, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - epica] [word count] [crijeviepidauro].
Marulić, Marko (1450-1524) [1507], Vita diui Hieronymi, versio electronica (), Verborum 10681, Ed. Darko Novaković [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvita].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1509], In Junium Sorgium avunculum suum funebris oratio, versio electronica (), Verborum 4212, versus 35, Ed. István Hegedüs [genre: prosa - oratio; prosa - oratio funebris] [word count] [crijevisorgo1509].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1509], Solimaidos libri III, versio electronica (), 1154 versus, verborum 9287, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - carmen; prosa - epistula - praefatio] [word count] [severitanipsolimaidos].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1510], Epistula ad Marinum Bonum (1510), versio electronica (, Dubrovnik), 128 verborum, Ed. Irena Bratičević [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [crijeviepist1510].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Dauidias, versio electronica (), 6765 versus, verborum 45407, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica] [word count] [marulmardauid].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Quinquaginta parabolae, versio electronica (), Verborum 13330, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - parabola] [word count] [marulmarquinqu].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Regum Delmatiae atque Croatiae gesta, versio electronica (), Verborum 4606, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [marulmarrdcg].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1515], Epistolae III, versio electronica (), Verborum 975, versus 33, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - elegia; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist].
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
Marulić, Marko (1450-1524) [1517], De Veteris instrumenti uiris illustribus, versio electronica (), Verborum 29840, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvirill].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae contra Thurcas ad Germanos habita, versio electronica (, Augsburg), 35 versus, verborum 5015, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfthurcgerm].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio de laudibus eloquentiae auctore Tranquillo Parthenio Andronico Dalmata in Gymnasio Lipsensi pronuntiata, versio electronica (, Leipzig), Verborum 4822, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfeloq].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Ad Deum Contra Thurcas Oratio Carmine Heroico, versio electronica (, Nürnberg; Ingoldstadt), 326 versus, verborum 2269, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - silva] [word count] [andreisfthurcher].
Marulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].
Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1520], Commentariolus de origine et incremento urbis Rhacusanae, versio electronica (), Verborum 5404, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio – historia] [word count] [tuberocommrhac].
Marulić, Marko (1450-1524) [1520], De ultimo Christi iudicio sermo, versio electronica (), Verborum 16879, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [marulmarultiudic].
Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].
Marulić, Marko (1450-1524) [1522], Epistola ad Adrianum VI Pontificem Maximum, versio electronica (), Verborum 2644, Ed. Darko Novaković [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [marulmarepistadr].
Marulić, Marko (1450-1524) [1522], Tropologica Dauidiadis expositio, versio electronica (), Verborum 5871, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - expositio] [word count] [marulmartrop].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1522], Feretreidos libri tres, versio electronica (), 807 versus, verborum 8510, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [severitanipferetr].
Frankapan, Bernardin (1453-1529) [1522], Bernardini de Frangepanibus comitis Segniae, Vegliae, Modrusiique etc. Oratio pro Croatia Nürenbergae in Senatu Principum Germaniae habita XIII. Cal. Decemb. An. Ch. M.D.XXII, versio electronica (, Nürnberg), Verborum 2137, Ed. Violeta Moretti [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio] [word count] [frankapanboratiocroatia].
Baničević, Jakov (1466-1532) [1524], Magnifico et prestantissimo domino Wilibaldo Pirckheymer, versio electronica. (, Milano), Verborum 338, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepist15240302].
Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527], Dialogus Sylla, versio electronica. (), Verborum 15372, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfsylla].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1527], De conflictu Hungarorum cum Solymano Turcarum imperatore ad Mohach historia verissima, versio electronica. (), Verborum 959, Ed. Arnold Ipolyi [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - historia] [word count] [brodaricsmohach].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1529], Carmina in actis Tomicianis (1529-1530), versio electronica (), 258 versus, Ed. Zygmunt Celichowski [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia] [word count] [vrancicmtomiciana].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1531], Epistula ad Francescum di Nobili dictum Cheream, versio electronica. (, Buda), Verborum 523, Ed. Franjo Rački [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15310125].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1532], Memoriale Antonii Verantii de statu rerum Hungaricarum a morte regis Ludovici II. usque ad finem anni 1529, versio electronica (), Verborum 1364, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - historia] [word count] [vrancicamemoriale1532].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], Epistulae ad principes, versio electronica (, Dubrovnik), , 1867 verborum, Ed. Vlado Rezar [genre: prosa - epistula] [word count] [benesadepistulae].
Bolica, Ivan (c. 1520 – 1572) [1538], Descriptio Ascriviensis urbis, versio electronica (), 2842 verborum, 331 versus [genre: poesis - epica; poesis - descriptio] [word count] [bolicaidesc].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1543], Commentarius rerum actarum Constantinopoli anno 1542. Versio electronica (), Verborum 4922, Ed. Srećko M. Džaja Guenter Weiss [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfconst].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina Tranquilli Andronici in ms-to Budapestensi H46, versio electronica (), 229 versus, verborum 1547, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarmh46].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].
Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1563], Ad Paulum, versio electronica (, Ferrara), Verborum 3486, versus 526, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula; poesis - epigramma] [word count] [didacusppaul].
Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].
Rozanović, Antun (1524 - post 1594?) [1572], Carmina, versio electronica. (), 22 versus, verborum 169, Ed. Vatroslav Jagić Đuro Daničić [genre: poesis - epigramma] [word count] [rozanaepigrnalis1572].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1583], De divo Blasio Rhacusanae reipublicae patrono carmen, versio electronica (, Dubrovnik), 326 versus, verborum 2571, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa - epistula] [word count] [didacuspblasio].
Mužić, Frano [1586], Carmina VI e codice Variorum Dalmaticorum, versio electronica (), 113 versus, verborum 764, Ed. Teo Radić [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [muzicfvd].
Mladinić, Sebastijan (c. 1561 - c. 1621) [1590], Vita beati Ioannis episcopi Traguriensis, versio electronica (), Verborum 4659, versus 746, Ed. Mladen Ivanišević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - ode; prosa - epistula - praefatio] [word count] [mladinicsvita].
Petrić, Frane (1529-1597) [1591], Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica (, Ferrara), Verborum 7671, Ed. Erna Banić-Pajnić [genre: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [word count] [petricfzoroaster].
Stepanić Selnički, Nikola (1553-1602) [1593], Electi episcopi Sirmiensis epistola qua expugnationem Sciscii per Turcas factam describit., versio electronica (, Zagreb), Verborum 697, Ed. Martin Juraj Kovačić [genre: prosa oratio – historia; prosa oratio - relatio; prosa oratio - epistola] [word count] [stepnexpugn].
Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].
Stepanić Selnički, Nikola; Stjepan Medak (1553-1602; c. 1596.) [1596], Historia obsidionis Petriniae et cladis Szerdarianae, versio electronica (), Verborum 3031, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [stepnobsid].
Kitonić, Ivan (1561-1619) [1619], Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica (), 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [kitonidirmeth].
Palmotić, Junije (1607.-1657.) [1645], Carmina Latina, versio electronica (), 6731 verborum, versus 1094, Ed. Milivoj Šrepel [genre: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - epicedion] [word count] [palmoticjcarm].
Gradić, Stjepan (1613. — 1683.) [1670], De vita, ingenio, et studiis Junii Palmottae, versio electronica (), 3196 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - vita] [word count] [gradicspalmottaevita].
Rattkay, Ivan (1647–1683) [1683], Relatio Tarahumarum Missionum eiusque Tarahumarae Nationis Terraeque Descriptio, editio electronica (), 9250 verborum, Ed. Ludwig Fladerer [genre: prosa oratio - relatio] [word count] [rattkayitarahum].
Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1686], In Budae a Turcarum tyrannide libertatem, versio electronica (), 234 versus, verborum 1555, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - carmen; poesis - epica; paratextus poetici] [word count] [matiasevcaramaninbudae].
Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1686], Naupliâ... vindicatâ, oestrum, versio electronica (), 243 versus, verborum 1647, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - carmen; poesis - epica; paratextus poetici] [word count] [matiasevcaramannauplia].
Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1686], Thieneidos libri sex, versio electronica (), 5415 versus, verborum 33672, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [vicickthien].
Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym].
Rogačić, Benedikt (1646 - 1719) [1690], Proseucticon de terraemotu (, Rim), 300 versus, 1974 verborum, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica; poesis - carmen] [word count] [rogacicbproseuct].
Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1700], Jesseidos libri XII, editio electronica (), 13523 versus, verborum 84448, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [viciccjess].
Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], B. Stanislai Kostkae obitus. Poema, versio electronica (), versus 355, verborum 2485, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epica; poesis - carmen; poesis - poema] [word count] [djurdjevikostka].
Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].
Dumanić, Marko; Bernardi, Jerolim (1628-1701; oko 1688-1773) [1701], Synopsis virorum illustrium Spalatensium, versio electronica (), verborum 6745, versus 158, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - catalogus virorum] [word count] [dumanicmsynopsis].
Ritter Vitezović, Pavao (1652–1713) [1703], Plorantis Croatiae saecula duo, versio electronica (), 2815 versus, verborum 19809 [genre: poesis - epica; poesis - elegia; paratextus prosaici] [word count] [vitezovritterpplorantis].
Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1712], Carmen ad v. c. Iacobum Candidum, versio electronica (), 351 versus, verborum 2196, Ed. W. H. Allison H. C. Schnur [genre: poesis - carmen] [word count] [matiasevcaramancarmen].
Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1716], Ferocia Turcarum per Christianos Compressa, versio electronica (), 262 versus, verborum 1629, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - carmen; poesis - epica] [word count] [matiasevcaramanferocia].
Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1717], Eugenii a Sabaudia... epinicium, versio electronica (), versus 984, verborum 8618, Ed. Đuro Körbler [genre: poesis - epica; paratextus prosaici] [word count] [djurdjeviepinicium].
Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1728], Magdalidos liber primus, versio electronica (), versus 426, verborum 2792, Ed. Matea Mrgan [genre: poesis - epica; poesis - versio; prosa - epistula] [word count] [djurdjevimagdalidos].
Bošković, Ruđer (1711-1787) [1734], Elegiae II et carmen, versio electronica (), 456 versus, verborum 3103, Ed. Tomislav Đurić [genre: poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [boskovicrel2carm].
Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1735], Epistolae ad amicum Matthiam Nicolaum Mesich (1735-1737), versio electronica (, San Vitale apud Bononiam; Bononia), Verborum 3852, Ed. Teodora Shek [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [krcelicbepist1735].
Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1738], Sanctae Margaritae Cortonensis... conversio, versio electronica (), versus 437, verborum 2735, Ed. Martin Muhek [genre: poesis - epica; poesis - carmen] [word count] [djurdjevimargarita].
Crijević, Serafin Marija (1686-1759) [1740], Bibliotheca Ragusina, loci selecti, versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 6633, Ed. Stjepan Krasić [genre: prosa oratio - historia litteraria; prosa oratio - lexicon; prosa oratio - prosopographia; prosa oratio - commentarius] [word count] [crijevicsbiblioth].
Stay, Benedikt (1714-1801) [1747], Philosophiae versibus traditae libri sex, versio electronica (), 11229 versus, verborum 82047, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - didactica] [word count] [staybphilos].
Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Additamenta ad Annuas, versio electronica (, Zagreb), Verborum 17030, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbannadd].
Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].
Bošković, Ruđer (1711-1787) [1753], Ecloga recitata in publico Arcadum consessu, versio electronica (), 325 versus, verborum 3023 [genre: poesis - ecloga] [word count] [boskovicrecl].
Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].
Šilobod Bolšić, Mihalj (1724 – 1787) [1760], Fundamentum cantus Gregoriani, versio electronica (), 6772, Ed. Jelena Knešaurek Carić [genre: prosa oratio - dialogus scholasticus] [word count] [silobodbolsicmfundamentum].
Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764], Echo libri duo, versio electronica (), Verborum 11422, versus 1535, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis epica] [word count] [zamagnabecho].
Zamanja, Bernard; Kunić, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768], Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica (), 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [word count] [zamagnabnavis].
Bošković, Ruđer (1711-1787) [1772], Epigrammata, versio electronica (), 82 versus, 539 verborum, Ed. Giuseppe Gelcich [genre: poesis - epigramma] [word count] [boskovicrdsld].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Ad Balthassarem Odescalchium elegia (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica (), 268 versus, verborum 2176, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - elegia; paratextus] [word count] [kunicriliaselegia].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Homeri Ilias, Latinis versibus expressa, versio electronica (), 18.330 versus, verborum 126.883, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [kunicriliaslibri].
Homerus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1777], Homeri Odyssea Latinis versibus expressa, versio electronica (), 13633 versus, verborum 95,658, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; poesis - argumentum; prosa - paratextus; prosa - epistula] [word count] [zamagnabodyssea].
Kalić, Arkanđeo (1739-1816) [1778], In adventu Domini Gregorii Lazzari oratio, versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 3698, Ed. Relja Seferović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [kalicaadventu].
Škrlec Lomnički, Nikola; Szalágyi István (1729-1799; 1739-1796) [1778], Epistolae Nicolai Skerlecz ad Stephanum Salagi et responsorium Salagi (, Zagreb; Pečuh), Verborum 7797 [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skerlenepistsalag].
Baričević, Adam Alojzije; Škrlec Lomnički, Nikola (1756-1806; 1729-1799) [1780], Epistolae, versio electronica (), Verborum 2018, Ed. Teodora Shek Brnardić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [baricevaaepist].
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].
Hesiodus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1785], Hesiodi Ascraei opera, versio electronica (), 2747 versus, verborum 58425 [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; prosa - epistula; prosa - commentarius] [word count] [zamagnabhesiod].
Sorkočević, Miho; Malinius Sandecensis, Gasparus; Asirelli, Pierfilippo; Fortis, Alberto; Marullo, Michelle (1739-1796) [1790], De illustribus familiis quae hodie Rhacusae exstant, versio electronica (), 121 versus, verborum 3295, Ed. Miho Sorkočević 1739-1796 [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - tractatus; prosa - notae] [word count] [sorkocevicmfam].
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1790], Operum omnium tomus III, versio electronica (), Verborum 71764, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl3].
Katančić, Matija Petar (1750-1825) [1791], Fructus autumnales, versio electronica (), 948 versus, verborum 7599, Ed. Tomo Matić [genre: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - paratextus; prosa - dedicatio; prosa - praefatio] [word count] [katancicmpfructus].
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica (), Verborum 26295, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlendesc].
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Quindecim epistulae ad Martinum Georgium Kovachich, editio electronica (), Verborum 12898, epistulae 15, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skrlepistkov].
Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1792], Theocriti, Moschi et Bionis idyllia omnia (excerpta), versio electronica (), 476 versus, verborum 5000, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - idyllium; poesis - versio - ex Graeco] [word count] [zamagnabidyllia].
Kordić, Marko (m. 1806) [1792], In funere D. Gregorii Lazzari Archiepiscopi Ragusini oratio, versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 3282, Ed. Relja Seferović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [kordicmfunerelazzari].
Baričević, Adam Alojzije (1756-1806) [1793], Epistulae XVI invicem scriptae, versio electronica (), Verborum 7902, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [baricevaaepistpenzel].
Ferić Gvozdenica, Đuro (1739–1820) [1794], Fabulae, versio electronica (), 2266 versus, verborum 52873, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - fabula] [word count] [fericdfab].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Epigrammata, versio electronica (), 20870 versus, verborum 170058, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epigramma] [word count] [kunicrepigr].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Ex Graeco Homeri Hymnus ad Cererem, versio electronica (), 567 versus, verborum 3992, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - hymnus; versio] [word count] [kunicrhymnuscererem].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1795], Epistolae scriptae an. 1795. et 1796, versio electronica (), 1960 versus, verborum 13466, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula] [word count] [zamagnabepist].
Ferić Gvozdenica, Đuro (1739–1820) [1803], Periegesis orae Rhacusanae, versio electronica (, Dubrovnik), 3368 versus, verborum 28363 [genre: poesis - epica; poesis - praefatio; prosa - index] [word count] [fericdperiegesis].
Sivrić, Antun (1765 - 1830) [1803], Traduzione latina delle Anacreontiche ... e dei sonetti, versio electronica (), Verborum 42047, 5086 versus, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis epigramma; poesis versio; paratextus prosaici] [word count] [sivrichaanacreont].
Rastić, Džono; Appendini, Franjo Marija; Zamanja, Marija; Zamanja, Bernard; Ferić, Đuro; Appendini, Urban (1755-1814; 1768-1837) [1816], Carmina, versio electronica (), Versus 6583, verborum 46647, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - satura; poesis - elegia; poesis - epistula; poesis - carmen] [word count] [rasticdzc].
Babulak, Oton (1808 - 1838) [1833], Elegos honoribus Iosephi Matzek, versio electronica (, Osijek), Verborum 721, Ed. Nikola Matasović [genre: poesis - elegia] [word count] [babulakoelegosmatzek].
Čobarnić, Josip (1790-1852) [1835], Dioclias carmen polymetrum, versio electronica (, Split; Zadar; Makarska), Versus 2345, verborum 17608, Ed. La Redazione del Bullettino di Archeologia e Storia Dalmata [genre: poesis - epica; poesis - carmen; prosa - vita; prosa - praefatio; prosa - adnotationes] [word count] [cobarnicjdioclias].
Milašinović, Franjo (1808-1883) [1843], Martini Sarcastii Pseudo-Nasonis Ilirici Metamorphosis unica artis poeticae amatoribus et osoribus ad novum annum dicata 1843, versio electronica (, Zagreb), 360 versus, verborum 2540, Ed. Senia Belamarić [genre: poesis - satura] [word count] [milasinfmet].
Dante Alighieri; Getaldić, Vlaho (1265-1321; 1788 - 1872) [1864], Mortis Hugolini versio Latina, versio electronica (), Verborum 617, 62 versus, Ed. Alessandro Piegadi Neven Jovanović [genre: poesis fragmentum; poesis epica; poesis versio; carmen heroicum] [word count] [getaldicvugolino].
Gundulić, Ivan; Getaldić, Vlaho (1588-1638; 1788 - 1872) [1865], Osmanides, versio electronica (), Verborum 42047, 5086 versus, Ed. Neven Jovanović Juraj Ozmec Željka Salopek Jan Šipoš Anamarija Žugić [genre: poesis epica; poesis versio; paratextus prosaici; carmen heroicum] [word count] [getaldibosmanides].
Bulić, don Frane (1846–1934) [1913], Epistula salutatoria, versio electronica (, Salonis), 78 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - epistula] [word count] [bulicfepist].
Mažuranić, Ivan [1957], Mors Smail-Agae Čengić (, Split), Verborum 6318, versus 916, Ed. Baković, Ivan [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [mazuranicbakovicmors].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
2255. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 7 |
Paragraph |
Section]
Haec potis Aga sibi negat ipsi. Forsitan illum
Non cernis: quaenam peragit fortissimus heros 55
Ad frenandam hiemem, de puncto quae rotat illo
Exiguo gelidas undas per corporis artus!
Cerne caput, quod ad astra elate tollitur, audax;
Cerne serenatam frontem, necnon sub eadem
Resplendens lumen; stantem quoque cerne staturam 60
Robustam gnaramque vigoris: dic mihi posthac,
Estne illic signum quodquod minimumque
2256. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 7 |
Paragraph |
Section]
“Heu! Durak, annose senex, heu! muribus istis 65
Montanis stratis quonam tu tendere mavis?
Forsitan ad Montes? Montani in Montibus adsunt;
Ad campos fors? in campos de Montibus illi
Desilient; forsan vives, caput ut tibi collo
Tollatur? Tantum ad nubes tibi tendere restat. 70
Revera mures rodunt, sed corpore terram
Detorquent: aquila ad caelum sese unica tollit.
Ad furcam! laqueoque senem suspendite duro,
2257. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 8 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Et motum putat esse lupum, vel deteriorem
Isthoc ultorem Montanum, ideoque pavescit,
Ne caecae morti succumbat, cuncta priusquam
Obtineat, quae nunc eius praecordia vexant. 100
Atque suum rutilum magni caput aestimat ille,
Ex auro non est et non circumdatur auro:
Conspicuum est illum non velle occumbere mortem,
Esse tamen quaedam, quae illum procedere cogant.
Estne vagans ultor, vel Turcicus explorator 105
2258. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 11 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Ut vox mystica, qua Superi tantummodo fantur,
Huc illuc Nigrum per Montem murmur opacum
De saxo ruit ad saxum; mirabile dictu!
Per tenebras censes algentia saxa vigere: 175
Haec trepidant, cupiunt, tollunt caput, ex scopulisque
Immotis sensim monstrant pugnumque virilem
Robustumque pedem; per nervos sanguine caldum
Algentes horum flumen transire videtur.
Ignivomam longamque superbe deinde petentem 180
2259. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 22 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Ipse Deus dederat, sed iam abstulit omnia Turca. 510
„Eia.. tributum!“ Sed vulgo nunc unde tributum?
Unde talenta dabit propriam qui non habet aedem,
Aedem tranquillam, caput in quam abstrudere possit?
Unde talenda dabit proprium qui non habet agrum,
Sed Turcarum agros illi sudore rigandum est? 515
Unde talenda dabit pecudes qui non habet, at cui
Sunt alienorum pecudes per saxa
2260. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 27 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Involvunt densae campos et culmina montis,
Ut digitos haud ante oculos discernere possis,
Nedum ea, quae offendis gradiens per opaca viarum.
Vae misero, quem, dum graditur, nox arripit ista, 670
Nec locus est illi, caput in quem abstrudere possit!
Oppositi venti caelo certamina ducunt,
Ac exinde micat repetitis ignibus aether:
Nunc perstringuntur nimia tua lumina luce,
Nunc tenebris, lapsis nigrioribus, illa teguntur. 675
2261. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 27 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Approperant terramque horrendo murmure replent.
Et caelum campusque tremiscunt; culmina montis
Et valles resonant: impendet grandinis imber. 680
Vae misero, quem, dum graditur, nox arripit ista.
Nec locus est illi, caput in quem abstrudere possit!
Si vento vertis tu terga micanteque nube
Igne repentino si figis lumina clara
Per campum deorsum, magnam turbam ire videbis; 685
Nox illos tristis seiungit, sunt tamen una.
2262. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 29 |
Paragraph |
SubSect | Section]
„Sex saltem, ductor noster!“ „Foedata canis, tu
„Dux Bauk, insignem te ferris ante tenebam. 745
Et si viginti Montani nos peterent nunc,
Nostra fides Mahometica me sic adiuvet, unus
Ex humeris illis caput omnibus eriperem ense…
Sed quasi curarum mea mens fluitaverat aestu
Me meditante e festucaque bibente tabacum, 750
Quod nos deterret nox, ne nos exhilaremus
Thus vulgo dantes. Tu cantor es, hercule, notus,
2263. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 33 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Ille quis est, qui iuxta Agam iacet exanimisque
Bile tumens frendet crudelis in exanimatum? 880
Novica adest notus: Chaso prostraverat illum,
Cum heros incurrit per Turcas morte leonem
Iam stratum, a collo caput ut divelleret illi.
Exitiosa tubis ex saevis grando quievit,
Dein se grando furens ex aethere rupit: et agmen 885
Immisit pernox se papilionibus albis.
Nox horrenda, nigra est, obscura et sanguine sparsa;
2264. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 34 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Nox horrenda, nigra est, obscura et sanguine sparsa;
O felix agmen, quod se tulit in loca tuta!
FATUM
Mons Lovćen caput ad rutilantia sidera tollit,
Campus ad illius radicem extenditur amplus, 890
In campo domus est et in ista parvula cella,
In medio cellae valde miranda videntur:
Turca crucem furiis actus cervice salutat.
2265. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 34 |
Paragraph |
SubSect | Section]
In medio cellae valde miranda videntur:
Turca crucem furiis actus cervice salutat.
Turca stat ornatus cidari cultroque cruento,
Ignivoma necnon ballista ac ense minaci: 895
Tu trepidas, tibi ne caput a cervice revellat.
Ne timeas, frater carissime, Turca benignos
Et placidos mores tenet, haud te vulnere perdet;
Turcam humilem facile terrere est. Si pede terram
Percutis, ille manus clemens utrasque
2266. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 34 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Ne timeas, frater carissime, Turca benignos
Et placidos mores tenet, haud te vulnere perdet;
Turcam humilem facile terrere est. Si pede terram
Percutis, ille manus clemens utrasque decussat 900
Et caput inclinat, dextram sensim evehit ante os
Et suspendit eam postremo fronte remissa.
Nunc accede; dehinc, frater, mihi vaticinare,
Haec cuius cidaris veneranda est? "Haec Smail-agae
Est cidaris, sed nunc caput eius
2267. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 34 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Et caput inclinat, dextram sensim evehit ante os
Et suspendit eam postremo fronte remissa.
Nunc accede; dehinc, frater, mihi vaticinare,
Haec cuius cidaris veneranda est? "Haec Smail-agae
Est cidaris, sed nunc caput eius triste coronat." 905
Et cuius caput hoc est? “Hoc caput est Smail-agae,
Sed nunc luce carent illius lumina torva.”
Ornatus cuius mucro hic est? "Est Smail-agae
Mucro, sed illius costis modo tristis
2268. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 34 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Et suspendit eam postremo fronte remissa.
Nunc accede; dehinc, frater, mihi vaticinare,
Haec cuius cidaris veneranda est? "Haec Smail-agae
Est cidaris, sed nunc caput eius triste coronat." 905
Et cuius caput hoc est? “Hoc caput est Smail-agae,
Sed nunc luce carent illius lumina torva.”
Ornatus cuius mucro hic est? "Est Smail-agae
Mucro, sed illius costis modo tristis adhaeret."
"Aurea cuiusnam sunt arma haec? "Sunt
2269. Mažuranić, Ivan. Mors Smail-Agae Čengić [page 34 |
Paragraph |
SubSect | Section]
Nunc accede; dehinc, frater, mihi vaticinare,
Haec cuius cidaris veneranda est? "Haec Smail-agae
Est cidaris, sed nunc caput eius triste coronat." 905
Et cuius caput hoc est? “Hoc caput est Smail-agae,
Sed nunc luce carent illius lumina torva.”
Ornatus cuius mucro hic est? "Est Smail-agae
Mucro, sed illius costis modo tristis adhaeret."
"Aurea cuiusnam sunt arma haec? "Sunt Smail-agae 910
Bibliographia locorum inventorum
Adam Parižanin (floruit 1059) [1059], Tres hymni perantiqui de Laudibus S. Domnii, versio electronica (, Split), 394 versus, verborum 4195, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - hymnus] [word count] [adamushymnidomnii].
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Last
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.