Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: certe Your search found 1524 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 101-200:101. Nimira Rabljanin,... . Epistula Ludovico Valentiae... [page 254v | Paragraph | Section] amplissimo quodam totius orbis theatro virtutes tuae omnibus non sine magna sua laude esse notissime. Neque enim quisquam est, qui modo sapientiam tuam degustaverit, cuius animo Oliverii humanissimi principis beneficientia non perpetuo inhaereat. Quippe a quo totum hoc boni quantumcumque est, quod certe plurimum est, veluti ex uberrimo benignitatis fonte emanaverit. Sed cui mirum id videri potest in optimo illo et divino homine qui non natus in terra (dicam enim libere quod sentio) sed ad benefaciendum omnibus e caelo dimissus esse videtur, cuius et innumerabilia in bonos viros officia
102. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 1r | Paragraph | Section] profecto commisissem ut mihi hoc orandi munus esset nunc in celeberrimo totius orbis loco subeundum, presertim cum plane intelligam me nec tali doctrina esse institutum ut possim, nec tanto preditum ingenio ut audeam in hac clarissima luce sine magna sollicitudine et metu uersari; sed habet certe aliquam temeritas mea excusationem, cum sit interdum non minus pietas in audendo quam modestia in reticendo laudabilis, cuius plerunque immodicus ardor magnam apud deum hominesque consequitur gloriam. Quod quidem, Beatissime Pater, cum aliis plerisque, tum maxime illi, cui primo Christus
103. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 2r | Paragraph | Section] sit et humana non curet, ea
ratio ostendit quia, cum affectibus careat, cura humanarum rerum, que sine affectu
non constat, eum attingere non potest. Restat igitur religionem totam aut inanem
esse, aut omnino nullam, et
104. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 2v | Paragraph | Section] conuincatur, necesse est profecto et deum esse et res humanas curare et bonos, hoc est sui similes, diligere, malos contra odisse. Semper enim iustitia iniquitati repugnat et bonitas prauitati est inimica. Quod si deo, qui summa est iustitia, summa bonitas, improbi displicent, conuenit certe ut puniantur. Neque est quod mihi aliquis dicat displicentiam hanc ex affectu prouenire, quo deum ipsum, qui stabilis, firmus, inconcussus est, commoueri non decet. Mouetur nanque summus ille rerum opifex, non autem affectibus (hi enim deum attingere non possunt) sed effectibus
105. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 2v | Paragraph | Section] deo cure res nostras esse ostendi, prosequar cetera, que se continenter offerunt, ne instituti sermonis cursus intercidatur. Prospicit ergo, ut docui, summa illa et ineffabilis maiestas rebus humanis eisdemque pro sua diuina benignitate et prouidentia moderatur. Quod si moderatur, certe prodest. Si uero prodest, conuenit ut eas etiam diligat. Si autem diligit, quis mirari debet illam saluti hominum uoluisse consulere orbique huic nocte et tenebris offuso lumen celitus demittere? Errabant enim miseri mortales studioque sapientie inquirende, quam sine deo assequi non
106. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 3r | Paragraph | Section] esse paupertatem suaderet, si ipse felix aduersos casus fortiter esse tolerandos predicaret, si incontinens ipse continentiam amplectendam esse contenderet, si denique nullo ipse incommodo affectus alios ad dolorem, penas, mortemque contemnendam hortaretur, nemo illum (ut arbitror, immo ut certe scio) non modo sequi, sed ne audire quidem uoluisset; est nanque portento simile ea uelle ceteris persuadere que tuipse nunquam attigisses. Sed poterat, ut superius est obiectum, etiam in celo residens omnis homines solo nutu ad ueram immortalitatis notitiam
107. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 3v | Paragraph | Section] uitam eternam custodit
eam. A quo et Tragycus nescio qui uates quanquam gentilis non multum tamen
dissentisse uisus est, quando sic ait: Que hic mala putantur hec sunt in celo
bona.
Proinde dicant licet homines quid uelint et suis ut libet blandiantur fortunis: sunt
certe illi gratiores
108. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 5r | Paragraph | Section] Illum inquam uendidisti cum quo panem commedebas, illum uendidisti cum quo dies et noctes dulces capiebas cibos, idest qui te suauissimis et saluberrimis admonitionibus continue pascebat. Sed uideamus queso quod facinus aut crudelius aut detestabilius aut immanius perpetrari potuit. Miserum certe est ab ignoto homine iniuriam accipere: miserius a noto. Acerbum ab extraneo: acerbius a proximo. Calamitosum ab inimico: calamitosius ab amico. Indignum a uicino: indignius a domestico. Luctuosum a conciue: luctuosius a conuiua. Horribile a socio: horribilius a discipulo: et erat
109. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 7r | Paragraph | Section] non scietis:
incrassatum est enim cor populi huius. Item Ezechiel dum captiuus prophetaret in
Caldea sic ait: factus est sermo domini ad me dicens: fili hominis in medio domus
exasperantis tu habitas: qui oculos habent ad uidendum et non uident: et aures ad
audiendum et non audiunt. Ex quo certe Judeorum scelus atque impietas
manifestissime apparet: Neque enim tam clarus
110. Nimira Rabljanin,... . Sermo de passione Domini, versio... [page 7v | Paragraph | Section] reuoluens: quasi capite innueret quod manibus non poterat: Joani ait: Ecce mater tua. Et ex illa hora accepit eam discipulus in suam. Cogitate nunc uiri optimi et mentes uestras tanto dolori. tante pietati queso recludite: qui status: que conditio: qui erat tunc animus miserrime matri. Ego certe uidere uideor perennes lachrymas: mestissimos eiulatus: dispersos crines: manus sanctissimas modo faciem: modo caput plangentes. Sed age omittamus hec omnia: cum eadem sacri etiam euangeliste consulto fortassis omiserint et Mariam uirginem nihil aliud nisi uerba illa notissima orbitatis
111. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_312 | Paragraph | SubSect | Section] apud se tam diu latere permisit, donec ei sine periculo ad sua lustra redeundi facultas affuit. Cui tantę curę fuit tutum bęstię pręstare hospitium, quo eum studio uel suscepisse homines uel suscepturum fuisse putabimus? Certe etiam rationis expers ac syluestre animal humanitatem fidemque illius quodam naturę pręsagio uidetur persensisse, cum in tam pręsenti periculo sese ei credere quam syluas fuga petere maluerit.
112. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_338 | Paragraph | SubSect | Section] paupertatem pręferre diuitiis dicens et pro eius amore ea, quę cum seculo transeunt, contemnendo ad illas, ubi ipse est, nunquam deficientes delicias anhelare, quę quidem uitę huius incommodis, non opibus comparantur. Et certe fieri non potuit, ut, quę seipsam abnegauerat, ita ut etiam inter uiros uiuens mulierem se nesciret, quicquam pręter Christum concupisceret. Lucri autem pecuniarumque detestandam cupidinem in iis, qui sacris
113. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_384 | Paragraph | SubSect | Section] spacium et corporis impetrarit sanitatem. Nonne magnum hoc et admirabile, ut poenitentis oratio mutet Dei sententiam et, quem Deus ipse morti iam addixerat, eum rursus ne ęgrotare quidem permittat? Certe non paruam orationis uim et in Asa, rege Iuda, *corr. ex Iudę belli euentus ostendit. Cum exigua enim manu obuiam procedens Zarę, Aethiopum regi, cuius exercitus decies centum milium hominum
114. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_430 | Paragraph | SubSect | Section] minime cunctandum rati spiritibus in nomine Christi pręceperunt, ut illum dimitterent. Itaque demonum auxilio destitutus pręceps ad terram corruit ac repentino ellisu extinctus, qualis ipse Deus esset, ostendit; dignus certe, qui sic interiret, ne illi, quos maleficis incantationibus deluserat, perniciosa credulitate perirent. Paulus apostolus, cum Paphum applicuisset, Bariesum *corr. ex Barrieum
115. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_411 | Paragraph | SubSect | Section] Christi, et hactenus quidem terrenorum pręmium bonorum, nunc iam cęlestis regni ęterna promittitur poenitentibus beatitudo. Poenitentiam, inquit, agite, appropinquabit enim regnum Dei. Nec certe prius Iesus prędicare coepisse dicitur quam tentatus famem uicisset in deserto, auaritiam in monte, uanam gloriam in templo. Qua in re ostendere uoluit, qualem prius esse oporteat, qui diuini uerbi passim disseminandi
116. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_432 | Paragraph | SubSect | Section] exultatione exultabunt. Hęc sunt igitur, quę sanctus propheta Dauid suspiciens et admirans clamat: Mihi autem nimis honorificati sunt amici tui, Deus, nimis confortatus est principatus eorum. Hęc et nos certe mouere debent, ut illos pręcipua et singulari quadam ueneratione afficientes, quicquid honoris, quicquid officii in eos contulerimus, in Deum contulisse arbitremur, Deo pręstitisse. Cęterum
117. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_435 | Paragraph | SubSect | Section] pro pace, non pro diuitiis orauit, quod uixit postea, hostem non uidit, Deo in posteros calamitatem illam, quam interminatus fuerat, transferente, ut monstraret pręponendam esse opibus pacem. Certe ipse ęterni Patris coęternus Filius non prius de homine nasci uoluit quam totus terrarum orbis positis bellis pacem ageret. Cur ita, nisi ut pacem et concordiam sibi gratissima esse significaret? Tunc et angeli
118. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_475 | Paragraph | SubSect | Section] moderari debemus, ut rationi pareat, non ut occidat. Sicut et paulo durior seruus, non ut dispereat, puniri debet, sed ut mitior submissiorque fiat et domini sui imperium magis prompto exequi maturet famulatu. Certe nauis ipsa, si supra modum oneretur, subsidet et fundum maris citius continget quam littus; et si infra modum, ad omnem flatum instabili alueo alternaque laterum iactatione dum uacillat, periclitabitur. Et si
119. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_494 | Paragraph | SubSect | Section] autem intelligentiam omnium uisionum et somniorum. Denique omne uerbum sapientię et intellectus, quod sciscitatus est ab eis rex, inuenit in eis decuplum super cunctos ariolos et magos, qui erant in uniuerso regno eius. Certe neque legumina, amara sunt neque aqua acerba, et si essent, nonne tanta mercede pręoptanda ac pręsumenda fuissent? Alibi Daniel ipse: Panem — inquit — desyderabilem non comedi, et
120. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_513 | Paragraph | SubSect | Section] dorso deferre, onerari se multa cum mansuetudine patiebatur, donec postea iumentum ante se ad monasterium agens reduxit. Ecce bruta animalia seniorum iussis obsequuntur, et homo rations capax audet refragari. Certe, quisquis eorum restiterit imperio iis iam dictis exemplis, feris beluis asperior irrationabiliorque conuincetur. Id oppido cauens Marianus, monasterii Bituricensis monachus, Mamertino abbati
121. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_526 | Paragraph | SubSect | Section] tantis armatorum copiis aperto Marte resistere ualuisset? Et ecce, qui multas iam gentes urbesque uno impetu subiugauerant, unius mulieris fraude capti succubuerunt. Et cum id Dei uoluntate auxilioque factum nemo neget, certe sic imponere impio non illicitum fuit. Ac ne hoc simulandi fingendique genus ueteribus tantum (ut multa) non ratione, sed indulgentia permissum fuisse putetur, uideamus, an etiam nouis et
122. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_527 | Paragraph | SubSect | Section] in illam simulationem. Sed cum uidissem, quod non recte ambularent ad ueritatem Euangelii, dixi Cephę coram omnibus: Si tu, cum Iudeus sis, gentiliter uiuis et non Iudaice, quomodo gentes cogis iudaizare? Quod certe Paulus nequaquam dixisset, si etiam ipse ea, quę supra dicta sunt, per simulationem et non per licentiam potius peregisset, Iudeorum saluti consulens, sed gentiles, ne eadem facerent, coercens.
123. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_583 | Paragraph | SubSect | Section] insanire, ita ut earum diis deabusque phana poneret. Quamobrem scissum est regnum de manu filii sui et datum Hieroboam, seruo suo. Igitur, cum obscoenę libidinis uoluptas multo maioribus suppliciis semper compensata sit, certe, si nulla etiam castitati pręmia proponerentur, caste tamen uiuendum esset. Rursum, cum tanta castitatis sit merces, quantam ęstimare nemo potest, si nulla libidinem sequeretur punitio, libidine abstinendum esset. Vt
124. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_595 | Paragraph | SubSect | Section] initium fuit: Poenitentiam agite! Appropinquabit enim regnum cęlorum. Sola peccati turpitudo ad poenitentiam mouere debuit peccatorem, quanto magis cum etiam ea promittitur merces, qua maior nequit desyderari! Et certe, si regnum terrenum offerretur, nullum laborem refugerent mortales, nullum periculum declinarent. Offertur autem cęleste, et a uitiis ad uiritutem retrahi non possunt. Retraherentur saltem, quando prę‑
125. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_605 | Paragraph | SubSect | Section] Francisco, Minorum patri, plorandi assiduitas hebetauerat uisum. Et cum oculis parcere moneretur, respondebat haud esse tanti ipsos corporis sensus, ut eorum causa languescere debeat deuotę mentis uigor, qui certe suspiriis alitur et per lachrymas ad Deum sibi accessum parat. Diuus Hieronymus pręter cęteras poenitentię suę angustias, quas ad Eustochium scribens enumerat: Quotidie — inquit — lachrymę, quotidie gemitus.
126. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_620 | Paragraph | SubSect | Section] dolorem, ubi ait: Exitus aquarum deduxerunt oculi mei, quia non custodierunt legem tuam. Et: Laboraui in gemitu meo, lauabo per singulas noctes lectum meum, lachrymis meis stratum meum rigabo. Certe, si iugiter consyderauerimus, quanto et quali Domino peccauimus, etiam post ueniam nunquam deerit nobis flendi materia, donec ille tandem benignitate lachrymas nostras penitus absterget, qua et peccatum remisit.
127. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_626 | Paragraph | SubSect | Section] — inquit — peccata nostra, fidelis est et iustus, ut remittat nobis. Quid autem opus est cęlare hominem, quod non latet Deum? Quod si ea, quę male nequiterque egisti, uni nunc sacerdoti absconderis, postea certe in die Iudicii toti publicabuntur mundo: amicis, inimicis, uiris, mulieribus, omnibus angelis, omnibus sanctis uidenda coram exponentur. Nihil tunc absconditum erit, quod non reueletur, nihil occultum, quod non sciatur,
128. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_636 | Paragraph | SubSect | Section] se in altari sacram hostiam attentius consyderasset, iam sumere uolens, manibus contingere hesitabat. Itaque depictę ibi imaginis Christi manu sublatam sibique porrectam hausit, sumere non recusans, quod diuinitus dabatur. Et certe dignus fuit a Christo communicari, qui se tactu etiam eius indignum iudicauit. Non negamus et Iudam a Christo communicatum. Sed quia irreuerenter simul et impie accesserat, post buccellam diabolo ad
129. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 2_637 | Paragraph | SubSect | Section] primum peccatorum purgationem. Si enim (ut Apostolus inquit) sanguis hircorum et taurorum et cinis uitulę aspersus inquinatos sanctificat ad emundationem carnis, quanta magis sanguis Christi? Et certe, hic ille est, quem uariis morbis affecti tangere cupiebant, quia uirtus (ut Euangelista ait) inde exibat et curabat omnes. Et, si ipsi solum tangendo curabantur, nos non curabimur sumendo? Sed qui primi
130. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_403 | Paragraph | SubSect | Section] nudus illuc reuertar. Dominus dedit, Dominus abstulit. Sicut Domino placuit, ita factum est. Sit nomen Domini benedictum! In omnibus his non peccauit Iob labiis suis neque stultum quid contra Deum locutus est. Quia certe uel labiis peccare Deo maius damnum maioremque miseriam esse existimauit quam cuncta, quę habuit, simul amittere. Ezechias, cum omnes diuitias suas nimis iactanter ostentasset legatis regis
131. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_440 | Paragraph | SubSect | Section] Deo gratias egit et manum eius in sinu suo conditam latenter tulit siccatamque in deliciis habuit. Corpus mandatum est sepulturę. Mira utriusque uirtus, sed in sexu fragili mirabilior. Vir ultro certę *corr. ex certe se neci exposuit, ut cum Christo uiueret. Mulier coniugium uiduitate mutare pręoptavit, ut maritum martyrem uideret, cum illo simul cupiens torqueri, cum illo mori. Dorotheus et Gorgonius etiam ipsi
132. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_451 | Paragraph | SubSect | Section] moliebatur, despexit, minas irrisit, non flagellis dilaniata constantiam mutauit. Quin immo lacerę carnis frustum in patrem proiiciens ait: Satiare carnibus, miser, quas genuisti! Filiam comedere potes, at certe, ut impietati tuę consentiat, facere non potes. Hinc rotis alligatur et subdito igne uritur in lacumque deiicitur. Mox defuncto patre a Dione, eius successore, in oleo, resina et pice coquitur. Et cum ab hac quoque
133. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_466_ | Paragraph | SubSect | Section] subinde, quid ille acturus esset, paulo semotior, quam ut ab eo comprehendi posset, spectare coepit. Cumque iam aduersum se insurgentem uidisset, nihil moratus e cęlla se proripuit et fuga salutem petiit. Certe, nisi effugisset, pater ipse pessimi parricidę in filium scelus, non Abrahę obsequium consummasset, et quem Deo genuerat, diabolo immolasset. Eo iam uesanię processerat imprudens inconsultaque credulitas. Narrat
134. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_477 | Paragraph | SubSect | Section] habent. Abraham centum septuaginta quinque uixit annos, Isaac centum octoginta, Iacob centum quadraginta septem, omnes tam Deo chari gratique, ut eorum Deus dici uoluerit: Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Iacob. Certe, nisi ab ineunte ętate adusque uitę exitum iustitiam pietatemque coluissent, nunquam ad tantę dignationis culmen peruenissent. At nobis iisdem in uirtutibus perseuerandi facultas tanto quidem datur maior, quanto uita
135. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_497 | Paragraph | SubSect | Section] fuerit, procul dubio martyrum coronę particeps erit. Corda enim perpendit Dominus magis quam facta. Dic ergo cum Paulo: Non solum alligari, sed et mori in Hierusalem paratus sum propter nomen Domini Iesu. Certe talis in moriente charitas eleuabit doloris angustięque sensum et hominem alterius uitę desyderio accendens faciet exclamare: Cupio dissolui et esse cum Christo.
136. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_535 | Paragraph | SubSect | Section] hanc usque diem, qua ista scribimus, computantur duo milia quadringenti triginta septem anni. Quod si tam multo nobis propior factus sit Iudicii dies, quam illis fuerat, qui tot ante seculis proximum uicinumque denunciarint, certe nos eundem iam ad ianuam, iam in limine esse et dicere et credere possumus. Verum, ne incerta pro certis asserere uideamur, concedamus, quod non ita prope sit dies ista, quia mille anni in conspectu Domini tanquam dies
137. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_609 | Paragraph | SubSect | Section] annos, inde anni partes distinguimus, inde discernimus menses, inde terra concipit, inde animantibus alimenta suppeditat. Multo ergo nobilior locus, unde talia donantur, quam hic, qui recipit donata. Hic certe sine illius munificentia ac liberalitate stare non posset. Ille uero nulla huius ope indiget neque quicquam pro quotidiana beneficia repetit, sed etiam multa bona largiendo ad plura possidenda sursum nos inuitat seque
138. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 3_621 | Paragraph | SubSect | Section] defuncti ab angelis ad paradisi quietem ferri, et hoc quidem pro laboribus, quos ipse in uita exhausit, Dei laudibus et hominum utilitati semper intentus. Tot pręterea signa de illo, tot miracula enumerantur, ut mihi certe uel pręcedere reliquos beatos apud Deum dignatione uideatur uel paucos habere pares. Pauli etiam, primi eremitę, beatam animam angelico ministerio ad cęlum tolli uidit Antonius abbas. Mox defunctum esse deprehendit,
139. Božićević... . Francisci Natalis Carmina, versio... [page 97r | Paragraph | SubSect | Section]
140. Dragišić, Juraj;... . Oratio funebris habita pro... [Paragraph | Section] neutri parti adhaeserint, sed quasi indifferentes perstiterint, eamque ob rem in haec corpora detrusos quo utram partem sequi decreverint examinarentur et ita vel cum malis poenas luerent vel cum bonis perfruerentur aeternis; opinio delira certe atque explosa hominum inimicos quae animos autumat esse. Nil enim est tam rationi contrarium quam angelos detrudi vique persistere in loco aliquo; hi quoque nesciunt contra deum esse qui non sit cum deo et illum qui ei non adhaeret seiungi et odio habere qui aperto amore non prosequitur; non
141. Bunić, Jakov;... . Carmina minora ex libro De vita et... [Paragraph | Section] tuum hoc opus
elucubratum, a te adamussim factum, a laudatissimis etiam uiris probatum, dignum
ulla emendatione examine existimem. Sed postquam sic tibi placitum, ut ipse
etiam illud antequam aederetur percurrerem, dicam quod sentio, ego certe cum
hanc tuam candidissimam cultissimamque Poesim, ea cura et diligentia qua potui
perlegi, nihil aliud mihimet, quam corolla Aonidum, clangorque tubae coelestis
uisus est.
142. Marulić, Marko. Reuerendo in Christo pręsbitero... [Paragraph | Section] nos dirigat quam in Dei amorem. Cuius prorsus ignara ethnicorum antiquitas nescio quę quattuor paria amicorum iactanter effert ac celebrat. Sed quid illa ad nostrorum charitatem? Esto ardenter, fideliter, constanter amarint, sed quousque quęso? Non ultra certe, nisi quoad uixerunt, quod perbreue fuit. Cita mors dissidium attulit ad inferna descendentibus, ubi nullus amor, sed sempiternus horror habitat. At uero in Christo credentium pia charitas etiam post uitę huius exitum continenter perseuerat, nunquam desinit, nunquam finitur.
143. Marulić, Marko. In epigrammata priscorum... [page 2v | Paragraph | Section] proposuimus, dicere incipiamus. I.5. Iam primum, ne te lateat ista ueterum epigrammata, quę a me reponentur, quo locorum adhuc extent, loci prius nomen referetur, deinde succedent inscriptiones inscriptionumque interpretamenta, non fortasse qualia debent, at certe qualia debere credimus. Libet autem ab iis exordiri quę Romę reperiuntur, ut a pręcipuis incipiendo auspicatius cętera subsequantur. II. ROMAE
144. Marulić, Marko. In epigrammata priscorum... [page 28v | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Sportula fiscella eqs.: cf. Per. 72,13,10-14 Porro quum Cerasus, Nęuii pater, talia contulerat, ob eius merita collegium fabrum Nęuio filio locum designatum dono dedit. 59.3. Sed certe pudere debet filios non hęreditare uirtutes patris, cuius meritum hęreditasse uidentur, quotiens accipiunt non quod sibi, sed quod patri debebatur. Qui si degeneres uixerint, duplici poena digni erunt, quod et se deprauent et paternam obterant
145. Marulić, Marko. In epigrammata priscorum... [page 49v/ | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Diog. Laert. 1,24 nisi quidam promere ausi fuissent quot stadia totius terrę ambitus contineat, quantum a terra distet nubium altitudo atque uentorum, quantum inde spacii sit ad lunam, ad solem, ad cętera errantia sydera. 110.4. Sed certe his omnibus longe pręstabilius est mensuram nosse uitę atque morum. Est enim modus in rebus (ut Lucretius Recte Horatius inquit), sunt certi denique fines, quos ultra
146. Marulić, Marko. In epigrammata priscorum... [page 53 | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] sparsit humum.
147. Marulić, Marko. In epigrammata priscorum... [page 64v | Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] Romano more in agonali ludo pantheras exhibuit et qui id fecerit, ut posteris quoque notum foret, litteris in marmore sculptis testatus est. Hoc equidem in illo amphiteatro factum reor cuius adhuc uestigia extare cernimus. 132.4. Et satis certe magnificum fuit tam procul petitas bestias in ludum adduxisse, sed ego multo magnificentius esse dixerim hominum bestiali ritu uiuentium licentiam legibus coercere. Illud enim ad uoluptatem pertinet oculorum, hoc ad morum censuram.
148. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 45 | Paragraph | Section]
149. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 49 | Paragraph | Section] reverendissimum 1 per Vestras Dominationes mitti solent, me in omnibus, in quibus possum, et quae sunt officii mei, libentissime servire eisdem. Id quod ego non propterea facio, quod propter hoc aliquam remunerationem a Vestris Dominationibus exspectem, sed certe magis ex cordis affectione, qua Vestris Dominationibus afficior. [2.] Nihilominus tamen rogo Vestras Dominationes, ut non loco remunerationis sed loco mutuae benivolentiae velint mihi ordinari facere unum currum pro quattuor equis, et per mercatores huc Budam ad nundinas Sancti
150. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 62 | Paragraph | Section] Sed haec et eiusmodi non sunt iam in auribus meis nova, qui nunquam possum ad eius Sanctitatem accedere, quin semper de Maiestate Vestra honorificentissimam faciat mentionem. [3.] Si quid id est, in quo Maiestati Vestrae inservire possum, id tam libenter ac prompto animo faciam, ut certe nihil libentius, scio me eodem tempore, quo Maiestati Vestrae servio, servire etiam gratiosissimo et serenissimo principi meo. Quod si non esset, singularis tamen Vestrae Maiestatis virtus, magnanimitas, prudentia et generosi 4 He wrote another letter the same day, in
151. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 64 | Paragraph | Section] [2.] Responsum ipsum, quod uterque nostrum habuit, ex litteris reverendissimi domini cardinalis Maiestas Vestra intelliget, 2 contra quod ego non existimarem, Clementissime Domine, Maiestati Vestrae (quod cum illius gratia dictum sit) iam amplius repugnandum. Nam aut difficillimum certe erit, quantumcunque nitamur, aut prorsus impossibile pontificem ex hac sententia deduci. 3 Et isti latius aliquanto interpretantur et extendunt Sedis Apostolicae iura, eorumque sacerdotia, qui, quacunque de causa in Urbe manserint et vitam finierint, ad suas provisiones spectare
152. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 81 | Paragraph | Section] existimo, nisi pactum servetur), quantae impensae sint faciendae, profecto vel ad unam missionem huc illos LX florenos expendet Dominatio Vestra Reverendissima, ut omittam, si illi causam obtinuerint (ut confidunt), quantum persolvere Dominationem Vestram Reverendissimam necesse futurum est. Ego certe (loquor enim ut deditus servitor Dominationis Vestrae Reverendissimae) aequum esse et neque inutile existimarem, si Dominaio Vestra Reverendissima non solum istam paucam pecuniam illis pauperibus fratribus mitteret, verum etiam si quid aliud est rerum vel illius plebani, [..]us cuius ipse
153. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 82 | Paragraph | Section] nullum spero finem. [4.] Dominum Emericum Kalnay in facto archidiaconatus Thilegdiensis Vestrae Dominationi Reverendissimae commendo. 10 Ego quod feci magis feci, ut Vestra Dominatio Reverendissima liberaretur ab omni molestia, quam ob dominum Kalnay, qui tamen et ipse meretur certe omne bonum, tum ob mores probatissimos ac doctrinam non vulgarem, tum ob singularem fidem ac servitutem, qua est Vestrae Dominationi Reverendissimae addictissimus. Eum igitur totum in suam gratiam Vestra Dominatio Reverendissima recipere, obsecro, dignetur et me in eo, in quo alias habuit
154. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 84 | Paragraph | Section] duorum milium non debere praeiudicare. Ab hac sententia, credo, deduci vix poterunt. Feci ego de hoc et privatim et publice et apud pontificem et apud cardinales omnem diligentiam, haec tamen magis tangunt collegium quam pontificem. Non defuit et dominus Stanislaus, 3 diligentissimus certe servitor Vestrae Maiestatis. Neque tamen adhuc desistemus, sed parum, ut dixi, spero. Ecclesia Cracoviensis pro reverendissimo domino meo, domino Posnaniensi 4 in hesterno consistorio fuit expedita. [2.] De pace inter principes Christianos facienda scripsi pontificem ad hanc
155. Brodarić, Stjepan. Epistulae, versio electronica. [page 101 | Paragraph | Section] 1524. Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis humilis servulus Stephanus Brodericus decretorum doctor
85.) 5 This may refer to Brodarics’ long-time protégé Archdean of Gyulafehérvár Imre Kálnai.
tumque esse perpetuis vinculis in perpetuam Sanctitatis Vestrae et inclytae eius domus servitutem. 6 Non minus certe, quam si omnia amplissima eius intercessione fuissem consecutus. Cetera, ut praemisi, dicet Vestrae Sanctitati dominus archidiaconus. Quem supplex oro dignetur benigne audire. Me ac meam perpetuam servitutem in gratiam Vestrae Sanctitatis rursus supplex commendo. Quam Deus
confici ista pax, sicut sumus in non parva spe, propter illas causas, quas ad reverendissimum dominum Premisliensem, 6 cum quo mihi notae occultiores 7 sunt, perscripsi, si, inquam, confici posset, essemus securi de salute Christianae Reipublicae, praesertim ob eum animum, quem certe magnum et excellentem in rege Christianissimo esse animadverti superioribus diebus, dum apud eum essem, 8 de quo ad Vestram Maiestatem proxime scripsi. 9 Sin minus, ego, quantumcunque cogitem, Sapientissime Rex, non video ullam aliam salutis nostrae rationem, 10
statem scripseram, fuisse in ipso mei huc adventus principio huius meae profectionis cupidissimum. Nunc vero non ita, neque aliam causam affert, nisi litteras et mandata serenissimi et gratiosissimi domini mei regis serius quam oportebat venisse. Si me illuc ire contigisset, nihil mihi optatius certe fuisset, quam Vestrae Maiestati tam in hoc negotio Barensi, si nondum confectum fuisset, quam in aliis, quae mihi commissa fuissent, servire. Pro pace autem et concordia illorum principum, pro liberatione Christianissimi regis (nam et hoc mihi per clementissimum regem meum fuerat commissum)
tam in hoc negotio Barensi, si nondum confectum fuisset, quam in aliis, quae mihi commissa fuissent, servire. Pro pace autem et concordia illorum principum, pro liberatione Christianissimi regis (nam et hoc mihi per clementissimum regem meum fuerat commissum) totis viribus elaborassem. Et ego ita certe existimo, Sapientissime et Clementissime Rex, non futuram fuisse hanc vel meam vel alterius et prudentioris et maioris me Vestrarum Maiestatum servitoris illuc profectionem a statu praesentium rerum atque ab illorum principum nunc inter se tractatibus alienam. Non enim dubito Vestrarum
amittant. [5.] Novi nihil est, nisi quod de regis Franciae in Hispaniam adventu nihil adhuc habemus, neque scimus, quid speremus aut quid desperemus. Nuper, quod Vestrae Maiestati scripseram, in maximam spem pacis erecti eramus, quae non est illa quidem adhuc penitus sublata sed certe non parum diminuta. Venerunt nova de Constantinopoli, quae Vestra Maiestas intellexisse potuit. Milites prae torianos, quos Ianyczeros vocant, seditione facta, quod augeri sibi stipem annuam postu labant, plures domos et inter ceteras Imbraym bassae et nonnullorum aliorum diripuisse atque in
huius regni curam. [2.] De oratoribus ad caesarem maiestatem mittendis, et de quibusdam aliis rebus nondum responsum habui. 1 Postquam habuero, Vestram Sanctitatem faciam de rebus omnibus certiorem. [3.] Fui postea cum reverendissimo domino Strigoniensi, 2 qui certe singulari obser vantia, quod et coram semper testatus sum, Vestram prosequitur Sanctitatem. Contuli cum eo Vestrae Sanctitatis nomine de rebus illis, de quibus conferendum erat. 3 Videtur optima praeditus mente. Est in eadem, in qua antea fuit, auctoritate. Cum palatino novo domino
et additiones super Quadripartitum et Almagestum
Ptolemaei clare significant. Quare non hoc acumini tui
intellectus, sed cuidam divinitati potius ascribendum esse
puto: tot scilicet magna, imo omnia praeclara, in te uno
individuo esse clausa et contenta. Quae quidem non humanitus,
sed certe divinitus adeptus es. Haec enim sunt,
quae te gratum omnibus reddunt. Haec sunt causa, quare
te turba sophorum Patavina (utilitati propriae consulendo)
in lectorem elegerit, ut tuarum speculationum eam
participem facias et ad felicitatem speculativam dirigas.
Tibi certe sunt omnes
non humanitus,
sed certe divinitus adeptus es. Haec enim sunt,
quae te gratum omnibus reddunt. Haec sunt causa, quare
te turba sophorum Patavina (utilitati propriae consulendo)
in lectorem elegerit, ut tuarum speculationum eam
participem facias et ad felicitatem speculativam dirigas.
Tibi certe sunt omnes virtutes morales; tibi habitus practici
et speculativi; tibi mens sana in corpore sano cum bona
fortuna; tibi omnis felicitas politica atque speculativa; tibi
sermo gratus, amoenus et iocundus. Tu vel paucis omnes
ad te allicis. Tu quidem unicus in omni genere laudum
materiam
et futura sint praesentia. At sola
mathematica inter omnes alias scientias humanitus acquisitas
praeterita et futura praesentia facit (quamvis imperfectiori
modo). Etsi haec magis exacte et dearticulate
inquiramus et ad singulas partes huius scientiae inspiciamus,
certe inveniemus, quod ignorata mathematica et qualibet
parte eius, ignorabitur quidem tota latitudo entis et eius
perfectio tota discurrentibus nobis ab arithmetica integritate
tamquam a parente omnium scientiarum. Qua
ignorata
corporum caelestium, non substantiarum abstractarum; denique non Dei benedicti, cum et
ipse numero subiacere videatur, quatenus est unum principium actu existens, a quo omnis multitudo, omnis bonitas essentialiter fluit et dependet. Ignorata etiam
geometria certe ignorabitur tota mundana moles, quae
nihil aliud est quam corpus centro et circumferentia perfecta terminatum. Cui etiam figurae competit motus velocissimus, de quibus in libro De caelo et mundo agitur.
Ignorabitur etiam omnis longitudo, latitudo et profunditas, quae sunt dimensiones
non sensibus corporis, sed sola vi animae uti oportet, magis sibi praeponens
modum cognoscendi ex sensatis et non ex potentia numeri,
quae a materia abstracta est, cum omnis nostra cognitio
ortum habeat a sensu, negaret etiam mathematicalia ad
scientiam facere. Certe, haec bene dispositus quis dicere
non potest. Quia quaecumque a concavo orbis lunae continentur,
omnia sunt propter hominem secundo Physicorum:
faciunt enim ad facultatem, ad sanitatem et ad animam.
Quae omnia sola mathematica sibi vendicavit. Ad
facultatem enim quia omnes artes
solvere quidam conati sunt et tamen
nihil duxerunt. Existimo enim non minorem fatuitatem
esse fatuas positiones impugnare, quam sunt ipse fatuae
positiones. Quare videtis, patres optimi, admiratas mathematicas omnia in se eminenter continere: facultatem scilicet, sanitatem atque animam. Omnia certe suadent eas
tota mente amplexandas et tamen eis alia praeponitis.
Quibus si loquendi facultas daretur, nonne mortales omnes
lacrimosa voce sic compellaret: O crudeles homines,
vanis deliciis dediti, a propria perfectione vestra
puta corpora caelestia et haec
individua materia prima et materia proxima, sequitur
etiam necessario, quod non sit demonstratio in genere
causae finalis; cum omne agens agat propter finem secundo
Physicorum. Sed ubi non est materia ex qua, non
est efficiens, quo circumscripto tollitur certe omnis finis.
Restat igitur sola demonstratio in genere causae formalis,
quia est scientia sexto Metaphysicae et cum omnis
scientia sit per demonstrationem a priori vel a posteriori.
Sed in ista non a posteriori, quia causae in ea sunt aeque
prius
in quatuor, procreabitur quaternarius et sic
de alia latitudine numeri dicendum est. Continet etiam
musicam, quae nihil aliud est, quam numerus sonorus.
Sed si numeri tota latitudo in continua magnitudine
continetur, etiam ipsa musica in eadem magnitudine: in
qua et ipse numerus, certe continebitur. Continet etiam
astrologiam, quae nihil aliud est, quam considerare situs
planetarum, primo per lineam rectam, quae est ipse situs
vel coniunctio planetarum adinvicem. Per figuras etiam,
quae sunt ipsi aspectus stellarum inter se, puta sextilis,
quadratus, trinus et
quae est ipse situs
vel coniunctio planetarum adinvicem. Per figuras etiam,
quae sunt ipsi aspectus stellarum inter se, puta sextilis,
quadratus, trinus et huiusmodi, quae est ipsa geometria.
Si vero fiunt observationes temporum annuaeque conversiones,
solis etiam atque lunae diversi labores, certe
haec omnia solo numero mensurabuntur. Cum autem
ipse numerus in quantitate continetur, astrologia etiam
in eadem continebitur. Sed cum istae partes mathematicae
contineant omnes alias scientias, certe multo magis
haec continebit illas, quam et suas partes. Via doctrinae
est, quod semper
observationes temporum annuaeque conversiones,
solis etiam atque lunae diversi labores, certe
haec omnia solo numero mensurabuntur. Cum autem
ipse numerus in quantitate continetur, astrologia etiam
in eadem continebitur. Sed cum istae partes mathematicae
contineant omnes alias scientias, certe multo magis
haec continebit illas, quam et suas partes. Via doctrinae
est, quod semper in ea procedimus a causis magis notis
nobis et naturae, opposito modo, quam fit in naturalibus,
in quibus innata est via nobis, ut ex notioribus nobis,
incertioribus vero naturae, procedimus ad ea,
Metaphysicae. Sed
ratione mathematica intelligit, ergo et producit. Et hoc
est quod divus Plato medio mathematico omnia et ipse
speculatus est et processit a causis supra effectus, sicut et
ipse Deus benedictus. Quod, si haec magis dearticulate
vellem explanare, oporteret altius repetere, ubi certe non
sensibus corporis, sed sola vi animae opus esset. Divus
Plato imitatus et Pythagora, omnis veritatis et subtilitatis
acutissimi indagatores, docentes nos res ipsas altius speculari,
quam philosophi naturales fecere. Qui ex sensatis
tantum in cognitionem procedentes, ad nullam tamen
immobile. Nam sicut in lineam in rectum aspectam
extrema a mediis non distinguuntur, ita etiam in
ista consideratione omnia erant unum. Et si Parmenides
et Melissus sic intellexerint, quod scilicet primum principium
sit unum immobile (ut credendum est), rationes,
certe, Philosophi primo De physico auditu omnes cessant,
cum in eis impugnandis in aequivocis laboraverit. Inspiciens autem in lineam ex obliquo invenit multitudinem
entium, quam prima sui divisione divisit in infinitum et
finitum, actum et potentiam, quod idem est, ac in decem
praedicamenta,
ego supra dixi,
videlicet quod quantitas continua est parens omnium
scientiarum, ut probavi. Sed quia contradictio est idem
respectu eiusdem et eodem modo sumptum. Sed hic est
multa aequivocatio, quia ille numerus, ut est in mente
divina exemplar, et ratio vel obiectum sui intellectus, certe
sunt substantiae de mente divi Platonis, quia tam secundum philosophos, quam etiam secundum veritatem
catholicam non cadit accidens in Deo. Sed iste numerus,
de quo quaerimus modo scientiam, est accidens, quia
causatus ad divisionem quantitatis
temporis in substantiis
abstractis, quia in aeternis non prius tempore est
unum quam alterum, quamvis in illis sit ordo perfectionis.
Tamen de tali numero difficilis est scientia. Maxime
apud peripateticos, qui negavere Ideas Platonis, ut sunt
abstractae a singularibus. Tamen Aristoteles certe non
sensum, sed verba Platonis impugnavit. Quia tales ideae
apud Platonem sunt ipsi numeri vel rationes in mente divina
existentes (ut supra probatum est), quod certe neque
Aristoteles ad hunc sensum negare posset. Numeri vero
ad nostrum usum redacti sunt similitudines illorum in
mente
est scientia. Maxime
apud peripateticos, qui negavere Ideas Platonis, ut sunt
abstractae a singularibus. Tamen Aristoteles certe non
sensum, sed verba Platonis impugnavit. Quia tales ideae
apud Platonem sunt ipsi numeri vel rationes in mente divina
existentes (ut supra probatum est), quod certe neque
Aristoteles ad hunc sensum negare posset. Numeri vero
ad nostrum usum redacti sunt similitudines illorum in
mente divina existentium. Quibus in cognitionem illorum
in mente divina existentium academici devenere. In quo
quidem processu clausum est illud principium celatum
ex quibus etiam apparebit
iuramentum Pythagorae. Qui iurabat per quatuor.
Nam qui dicit quatuor, dicit totum, quia continet totam
latitudinem numeri actualem, ex consequenti et potentialem.
Sed cum musica non sit aliud, nisi numerus sonorus,
et cum omnis numerus contineatur in quaternario, certe
tota etiam harmonia continebitur in quaternario. Tunc
ultra: tota harmonia continetur in quaternario et universum
continetur in harmonia, quia ab eadem est in fieri et
conservari (secundum divum Platonem) organice tamen,
ergo et
uniri auresque nostras sic permulcere et animam sic disponere, quod
alter iudex scilicet auris, minime diiudicare potest ibi duas
voces proportionales esse, sed unam tantum. Et nisi esset
et alter iudex scilicet ratio, qui quidem duo iudices mutuo
se iuvant et alter alterius indiget auxilio, certe in tali etiam
humana et materiali musica nos errare contingeret. Sed
quia iste iudex ratio, scilicet quem per se non contingit
errare, videt tales nervos in dupla proportione se excedentes:
subduplam quidem tardius, duplam vero velocius
moveri, et duplam subduplae neque velociorem motum
et proportio musicam
constituens, utique ille motus velocissimus convexi, non
eodem tempore ad medium caeli veniret cum illo motu
tardissimo concavi neque ad alias partes eiusdem circumferentiae, puta ad horoscopum vel occasum vel ad imum
terrae. Quia si vel in comate deficeret, certe iam non servaret iustitiam neque amicam et harmonicam proportionem tam sibi caram. Nec ratio Philosophi contra Platonem militat negantis in caelis esse harmoniam: quae cum
sit per sonum et sonus ex percussione aëris, ergo cum in
caelis non sit aër neque
diversitatis penes essentialia, de una intelligentia,
quam de alia, et cum omnes intelligentiae sunt intelligentiae
et noster intellectus est intelligentia, per Averroem
secundo Metaphysicae commento primo, ergo quicquid
dicitur de una, dicitur et de alia. Pro solutione quidnam
dicere debeo? Certe, domini, (ut videtis) argumentum est
difficile. Tamen ego sic solverem istam contradictionem
Philosophi 10. Metaphysicae textu commenti 3. et 12.
Metaphysicae, negando omnimodam similitudinem intellectus
scilicet divini et nostri. Quia ad intentionem
Scotum), vel ipse intellectus noster secundum Philosophi
solutionem iam supra datam. Ad formam autem argumenti
concedo, quod omnis anima intellectiva nostra est
eiusdem rationis. Tamen dico, quod possunt impediri ipsarum
operationes, quia agunt organice. Organo enim
corrupto vel vitiato, certe corrumpitur vel impeditur exitus
ipsius animae in actus et suas operationes. Quare per
accidens intellectus et ipsa voluntas stellis subiaceret, quatenus eius organa a stellis bene maleve fabricantur. Huic
quaestioni etiam annectitur
conversionem febrem humoralem ex calido et humido, de proximo venturam, ut aeger
ipsam sustinere possit, quam quidem non sustineret, si
eadem vi corpus humanum in febrem dispositum sic improvisum
invaderet. Velle etiam singulas utilitates, quibus
humana fragilitas sibi subvenire posset, annus certe non
sufficeret eas enarrare. Quia si solum ritus priscorum
patrum sacerdotumve Romanorum, aliorum etiam, qui
artem magicam arte astronomica exercebant, etiam per
apparatum exorcismum, augurium, auspicium, volatum,
scintillationem
partem
et partem, per quas possent tangere partem et partem,
nisi per punctum, qui non habet partem et partem, ideo
est etiam indivisibilis (ut ex sua diffinitione apparet); quod
si una linea recta tangat aliam rectam plusquam per
punctum, certe necesse est, quod tota linea cadat super
totam lineam et quod duae lineae fiant una linea et quod
non sint amplius duae lineae, quia indivisibile additum
indivisibili non facit maius neque divisibile. Tunc arguo
sic x. punctus lineae c.x. uniformiter fluit motu recto, quia
super lineam
aliquem
intelligere, quid nam sibi in illa Campanus dicere
velit; imo cum ad illam deventum est, omnes post longam
titubationem supine cadunt. Quae talis est: quanta
est aliqua quantitas ad quamlibet aliam eiusdem generis,
tantam et caetera. Hoc clarum est, sed per ea quae subdit,
omnes certe involvit, scilicet hoc universaliter verum est
sive antecedentes et caetera. Quae quidem animi conceptio
est tota aurea et memoriae mandanda, quia facit
ad scientiam mathematicam, logicam et physicam. Unde
multas speculationes utiles ad omnes scientias ex hoc
loco possem proponere, tamen
quam ipsi effectus. Puta
quod triangulus habet tres angulos aequales duobus
rectis, quam quod eiusdem trianguli angulus extrinsecus
aequivalet duobus angulis intrinsecis sibi oppositis (ut in
primo Euclidis). In quam quidem speculationem, artem
et modum procedendi ipsius Euclidis video certe multos
errare. Imo Simplicius in suis praedicamentis vera dixit,
scilicet Aristotelem, quamvis in naturalibus fuerit regula in
natura, in mathematicis parum scivisse, imo in ista doctrina
graviter errasse. Quia in capitulo xix. primi Priorum
analyticorum
in motibus
orbium caelestium, affirmans melius esse scire, quod illi
dicunt quam nihil scire, credendum enim est unicuique in
arte propria. Et etiam de ipso idem dicere possum: cum in
libello De bona fortuna, quid nam sit bona fortuna et hominem
esse bene et male fortunatum, certe satis diminute
imo nihil dixit. Quia si astrologiam calluisset, certe tutius
illam materiam determinasset. Cum astrologus haec per
se consideret, ut supra demonstravimus, cum de excellentia astrologiae disputaverimus.
Primum theorema Euclidis
Triangulum aequilaterum super datam
dicunt quam nihil scire, credendum enim est unicuique in
arte propria. Et etiam de ipso idem dicere possum: cum in
libello De bona fortuna, quid nam sit bona fortuna et hominem
esse bene et male fortunatum, certe satis diminute
imo nihil dixit. Quia si astrologiam calluisset, certe tutius
illam materiam determinasset. Cum astrologus haec per
se consideret, ut supra demonstravimus, cum de excellentia astrologiae disputaverimus.
Primum theorema Euclidis
Triangulum aequilaterum super datam lineam rectam
collocare. Sensus huius propositionis est, quod
sunt in primo gradu certitudinis
et hoc solum propterea, quia solis mathematicis est
demonstrare a priori, dico a priori, demonstratione potissima,
et tamen illis nihil est demonstratum. Ego vero, non
quia natus sum omnibus contradicere et quod nullum
praecipuum mihi habere velim, sed certe, quia compatior
huius scientiae, sine qua non contingit quempiam recte
philosophari neque aliquid perfecte scire (ut in nostra
oratione demonstravimus), et tamen supina iacet culpa
illorum, qui se in ea intromittunt absque cognitione dialectica
et physica, sine quibus, si quid sciunt,
ad differentiam ipsius quiditatis, sine qua illud cuius
est quiditas non potest concipi, quia includitur in suo
conceptu formali. Cignum tamen et ipsum corvum possum
sine albedine et sub opposita ratione concipere: solvat Apollo. Secundo notandum est, quod cognita natura
huius trianguli, certe facile cognoscemus et figuram syllogisticam
et diffinitionem ipsius in primo Posteriorum.
Quam (pace hoc dixerim) certe non video, qui eam intellexit.
Quod bene intuentibus in ipsorum expositionibus
clare innotescere potest. Tertio, ex cognitione huius trianguli
omnibus innotescet totus
formali. Cignum tamen et ipsum corvum possum
sine albedine et sub opposita ratione concipere: solvat Apollo. Secundo notandum est, quod cognita natura
huius trianguli, certe facile cognoscemus et figuram syllogisticam
et diffinitionem ipsius in primo Posteriorum.
Quam (pace hoc dixerim) certe non video, qui eam intellexit.
Quod bene intuentibus in ipsorum expositionibus
clare innotescere potest. Tertio, ex cognitione huius trianguli
omnibus innotescet totus processus Aristotelis et quo
medio usus est in fabricando instrumentum syllogisticum,
sine quo non continget quemquam
claudunt figuram, sic etiam in proposito
dicit Aristoteles, si ponantur tres termini a.b.c.
puta in forma triangulari, et si ductae fuerint duae lineae
a duobus terminis ab ipso b. in a. et ab ipso c. in b. erunt
duae lineae, quae tamen non faciunt figuram. Et si voluerimus
claudere figuram, certe poterimus absque hoc, quod
ponamus alium terminum, puta quartum d., quia tertiam
lineam ducere poterimus ab ipso c. in a., quae claudet figuram.
Quae omnia sunt in syllogismo, quia tres termini
sunt tres dictiones, puta animal rationale, risibile et homo.
Duo intervalla vel duae lineae
), quam vobis una die
reserabo; ubi est tota ars resolutoria et compositiva, sine
qua non est scientia perfecta, sine qua etiam est negata
abstractio quiditatis a quiditate usque ad ultimam quiditatem.
Qua ignorata, si quid scimus, id certe confuse
scimus. Quare Aristoteles nihil sine forti ratione dixit, sed
circa omnia fuit sollicitus. Primo enim quando accepit tria
elementa, quorum vocalis erat unum, per hoc dedit intelligere
figurae primae perfectionem, quia alpha Graece
significat vitam, aliae duae figurae
sacro Genitore Jacobo
Veneri, nec eris nobis, pharetrate Cupido,
quę me pręssum torpedine multa
dextram, qua Martia pręlia promptus
Opto fida mori potius quam perfida tetram
soluuntur pręmia nostrę?"
Ionathas respondet
Nimira Rabljanin, Martin (floruit 1494) [1494], Sermo de passione Domini, versio electronica (), Verborum 7331, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [nimiramsermo].
Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].
Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1497], Francisci Natalis Carmina, versio electronica (), 3135 versus, verborum 19055, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [natalisfcarmina].
Dragišić, Juraj; Crijević, Ilija; Karlo Pucić; Frano Galatin (non post 1445-1520; 1463-1520; 1458?-1522; floruit 1499) [1499], Oratio funebris habita pro magnifico et generoso senatore Iunio Georgio patritio Rhagusaeo, versio electronica (), 28 versus, verborum 2459, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; poesis - epigramma; prosa oratio - oratio] [word count] [dragisicjoratio].
Bunić, Jakov; Caluus, Hieronymus; Gučetić, Ivan; Hieronymus; And.; Severitan, Ivan Polikarp (1469-1534; c. 1526; 1451-1502; c. 1526; 1472 - c. 1526) [1502], Carmina minora ex libro De vita et gestis Christi, versio electronica (), 360 versus, 4279 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - sapphicum; prosa - epistula] [word count] [aavvcarminavgc].
Marulić, Marko (1450-1524) [1502], Reuerendo in Christo pręsbitero Iacobo Grasolario, versio electronica (, Split), Verborum 792, Ed. Branimir Glavičić Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [marulmarepist15020303].
Marulić, Marko (1450-1524) [1503], In epigrammata priscorum commentarius (), Verborum 25316, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - commentarius] [word count] [marulmarinepigr].
Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1505], Epistulae, versio electronica. (), Verborum 166, Ed. Petrus Kasza [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepistulae].
Grisogono, Federik (1472-1538) [1507], Speculum astronomicum, versio electronica (), Versus 100, verborum 18852, Ed. Mihaela Girardi-Karšulin Olga Perić Tomislav Ćepulić [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus; poesis - ode; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [grisogonofspeculum].
Cibel, Valentin (c. 1490 - post 1517) [1509], Ad Pannoniam, versio electronica (), Versus 108, verborum 536, Ed. Maria Révész [genre: poesis - carmen] [word count] [cibelvpannonia].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1509], Solimaidos libri III, versio electronica (), 1154 versus, verborum 9287, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - carmen; prosa - epistula - praefatio] [word count] [severitanipsolimaidos].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Dauidias, versio electronica (), 6765 versus, verborum 45407, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica] [word count] [marulmardauid].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.