Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: certe Your search found 1524 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 201-300:201. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] Dauid ad Achim
202. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
203. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
204. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
205. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
206. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section]
207. Marulić, Marko. Dauidias, versio electronica [Paragraph | SubSect | Section] numine summi
208. Marulić, Marko. Quinquaginta parabolae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] angeli benefacta recensentes defendunt, demones delicta exprobrantes criminantur. Iudex, si uirtutes uitiis uictas uiderit, moestam ad inferna relegat. Sin uirtutibus uitia superata cognouerit, laetam ac gestientem bonorum concilio adsciscit et bonis felicitat sempiternis. Quibus certe si digni effici uolumus, magnitudinem eorum atque gloriam iugiter meditemur. Non potest terrenis uoluptatibus mens illici caelestium contemplatione occupata. DE LIBRORVM SECVLARIVM LECTIONE
209. Marulić, Marko. Quinquaginta parabolae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] pariter siccatae sunt. Quidam uillicarum rerum ignari incusabant eum imprudentiae, quod herbiculas illas nouellas non siuisset crescere, sed una cum grandioribus dissecasset. Videbatur enim, si id egisset, plus boni collecturus. At ille inscitiam illorum ridens: Certe, inquit, imperassem hoc falci, ut tempestiua tantummodo prata meteret, si aurita esset. Sed quoniam auribus caret, nihil audit, et quia ferrea est, nulli omnino herbae parcit; quocunque aciem suam uerterit, demetit omnia. Haec parabola uitae mortisque nostrae similitudinem tenet.
210. Marulić, Marko. Quinquaginta parabolae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] illa putanda sunt praestantiora, quae iustis tantum perpetuo possidenda concessit? Quanto eminentius bonum illud, quod a reliquis rebus diuina prouidentia ita separauit, ut nulli alii nisi angelis, qui in ueritate steterunt, et hominibus, qui pie iusteque uixerunt, proprium esset et peculiare? Hoc certe illud est, ad quod capiendum fruendumque suos duntaxat electos inuitabit Saluator dicens: Venite benedicti Patris mei, possidete paratum uobis regnum a constitutione mundi! O, prouocet saltem ad bene agendum tam immensae tamque inaestimabilis beatitudinis certa promissio, quos a
211. Marulić, Marko. Quinquaginta parabolae, versio... [Paragraph | SubSect | Section] ad decrepitam profertur aetatem, nihilominus aduentat, currit, uolat, iam in ianuis est. Quotidie ad finem suum uita nostra properat et ad uitam illam, quae non habet finem, transmigrare nos cogit atque compellit. Pigritamus tamen et cunctamur, et uirtutum uiatica praeparare nobis negligimus. Quae certe nisi nobiscum tulerimus, deficiemus in uia: nunquam ad montem Domini et domum Dei Iacob perueniemus. Hoc ne forte contingat, semper ante oculos habeamus illum terribilem et expauescendum extremi iudicii diem, qui, antequam uenerit, haec praemissurus est signa: bella, fames, pestilentiae
212. Marulić, Marko. Regum Delmatiae atque Croatiae... [Paragraph | SubSect | Section]
213. Marulić, Marko. Regum Delmatiae atque Croatiae... [Paragraph | Section] conuentuque habito ad Quinque ecclesias in campo qui Cossouus nuncupatur litteras aperiri fecit et cunctis cum silentio audientibus publice recitari; quę in hęc fere uerba scriptę erant: Romanus pontifex et Cęsar Augustus Zuonimero regi populoque eius salutem. Rem certe indignam et Christianorum principum ignauię adscribendam existimamus ut Hierosolymę sanctaque loca, in quibus Christus Dominus pro nobis nasci, pro nobis mori uoluit, ab infidelibus tam diu possideantur, possessa polluantur prophanenturque, et ab iisdem illa sacra, illa
214. Baničević, Jakov. Epistula ad Stephanum Ponchierium,... [Paragraph | Section] nationes, maxime autem Caesarem ipsum ad id jam bellum incumbentem non delectavit modo, atque commovit, sed etiam affecit, et adversus illas gentes armorum ardore vehementer inflammavit, ac omnium concursantium conatus perfregit. Caesar voluit ut impressoribus ederetur. Ego sicuti dicta est, quae certe extemporanea est, pro ea, quae mihi tecum est gratia atque familiaritate eam ad te mitto, quem scio hoc dicendi genere delectari,
futura Pax vel bellum: scribunt omnes Pontificem valde obstinatum in quibusdam
suis fantasiis.
Terremotus fecit notabile damnum Venetiis, et plus terruit eos quia id habuerunt
pro prodigio, et licet Terremotus sit res naturalis, tamen certe non est sine
prodigio, habuerunt etiam in Pado, sicuti credo me prioribus meis scripsisse,
satis magnam cladem ab Duce Ferrariae hiis proximis diebus;
quod Dominus Gurcensis daret sibi salvum conductum ut iret ad manendum in Burgundia, quod tamen non credo ipsam facturam; rogabam ego Caesarem tunc quod illos filios posuisset cum Serenissimo Principe et filias cum Serenitate Vestra vel Serenissimis Dominabus, propter quod erat maximum pignus certe successionis Regni Neapolitani, subtrahebatur etiam hostibus omnis facultas, etc. ulterius erat maxima eleemosina, est enim sanguis Regius, et Reges, sicuti caeteris hominibus ita multo plus Regie proli misereri debent.
Erro procul a patria in extremis terrarum partibus, nonnumquam inter inhumanas
gentes, sine spe, sine auxilio, adeo pertinaciter insequente fortuna ut saepe numero uitae
odium mihi suboriatur. Accesserat pestilens quedam aegritudo quae, omitto quod uires
eneruauerit, certe pulcherrimum meum institutum interrupit, quo (si licuisset per aduersam
ualitudinem) omnium amicorum tuique in primis memoriam renouassem, non obscurum posteris
mei grati animi testimonium relinquens. Caeterum altiori cura et grauioribus laboribus
enitar ut id,
Iesus Christus. Venerabili Presbytero Francisco Lucensi Cantori ecclesiae Venetae sancti Marci. M. Marulus. S. P. D.
Librum, quem de imitatione Christi ędidi, Tibi mittere
pollicitus fueram,
et certe misissem,
sed is mihi (ut nosti) ab illo fuit interceptus,
cui reluctari non potui |
neque si possem debui.
Scriptum est enim:
In tota anima tua time Dominum
et sacerdotes illius sanctifica!
Ne uero ista tua expectatione a me omnino frustratus uideare,
mitto Tibi
Et si eum se esse Christus affirmauerit, cur ei non credunt?
cur eius uerbis fidem non pręstant?
cum etiam ipsi homines, quibus
euadunt.
Nullibi autem certior uincendi spes quam in Euangelio,
in quo certantibus suffragatur gratia.
frequenter,
discipuli autem tui non ieiunant?
Quę autem utilitas est |
uacuum cibo gerere uentrem,
et glorię cupiditate repleri?
Hac tamen et phariseus ille refertus erat,
quem certe nec coram Deo puduit arrogantius quam decebat sese efferre.
intelligentiam.
Denique in Euangelio Dominus:
Apostolo:
lasciuientium cogitationum erit resistendum,
ne placeant,
deinde si quicquam delectauerint,
ne eatenus gratę sint,
ut usque ad consensum facti animum inclinent.
Quod si euenerit,
iam certe commisisti scelus illud,
quod cogitasti ut committeres,
si adesset facultas daretur-que occasio.
Quoties enim iniquę actionis adimplendę potestas tollitur,
uoluntas peccandi pro facto habetur.
Cum ergo se nobis noxii
superstitiose | ut Iudei sabbato.
Nam et mensas paramus |
et calices abluimus |
et multa huiusmodi agimus.
Etenim seruilia opera quę uetantur,
peccata potissime, quibus Deus offenditur,
intelligimus,
a quibus certe tunc magis est abstinendum,
cum diuino cultui opera impenditur.
Neque aliam ob rem festo die cessare debent manuum exercitia,
nisi ut quisque cęteris omnibus curis expeditus diuina tantum
omnium est
et largitor
et cuius tam dicta quam facta nulla prorsus in parte argui queant,
cum solus in cunctis
ut maxime potens
ita summe sapiens sit.
Cogita etiam,
quanta tibi in his obseruandis,
quę pręcepta sunt,
promittantur.
Certe, non argentum
neque aurum
neque terreni regni fortunę subiecta potentia
aut glorię humanę fragile bonum,
sed illa firma atque stabilis beatitudo,
qua nihil melius,
nihil maius ab homine optari possit.
Cum ista animo permensus fueris,
tunc non solum
quam
esset,
uigilaret utique |
et non sineret perfodi domum suam.
Inimicus igitur noster et fur diabolus est.
Somnolentis et ocio uacantibus magis insidiatur,
quia minus prouidi sunt ad cauendum
facile-que ad omnes uoluptatum illecebras inclinantur.
Qui certe si capti et irretiti fuerint,
tunc demum intelligent,
quam male dormierint,
cum uillicationis suę reddere rationem compellentur.
Datum quippe sibi tempus ad poenitendum ac bene agendum |
inutiliter, immo et nequiter consumpsere.
Nihil de futura uita
Deus,
quod indigeat, ut hominum opera orationes-que ad se perferantur,
sed ut per angelorum officium suam erga pios promptos-que peccatores beniuolentiam testetur.
Amare se plurimum eos ostendit,
quos talibus uti concedit ministris.
Quibus certe si digni fuerimus,
hoc est, si, quemadmodum oportet, orauerimus,
pręterita peccata condonabuntur,
pręsentia repellentur,
futura facile uitari poterunt,
ipsa animi uirtus roborabitur,
caro obediet spiritui
et superatis diaboli tentamentis bonorum operum fructus cumulabitur.
semper ea fine orandum erit,
ut commodius ei, qui bona omnia tribuit, seruiatur.
Sed auari ideo orant,
ut terrena bona lucrentur,
ideo glorię cupidi,
ut ab hominibus laudentur.
Quare ad primos certe pertinet,
quod in Euangelio dicitur:
Vę uobis, scribę et pharisei, hypocritę,
qui comeditis domos uiduarum,
orationes longas orantes!
Propter hoc amplius accipietis iudicium.
Non enim solum pro auaritię crimine punientur,
Sunt, qui nimis negligenter orant.
summis labiis uerba murmurant |
nec satis quid dicant attendunt,
non dissimiles illis, qui per quietem somniantes loquuntur,
quos per Esaiam arguens Dominus ait:
Hic populus labiis me honorat,
cor autem eorum longe est a me.
Tales certe si exaudiret,
non reprehenderet.
Et quoniam inter orandum semetipsos non intelligunt,
faciunt ut nec a Deo intelligantur.
Qualem igitur affectum orandi habent,
talem et fructum suę orationis referunt.
Ex
ut in tempore resipiscas |
et cum diu dormieris,
iam tandem expergiscaris |
atque a uitiis quę sequeris auersus |
incipias iter ingredi uirtutis.
Quod si parumper perpendere uolueris,
quantum lucri facturus es,
si te corrigas,
quantum boni consecuturus,
multo certe alacrius festinantius-que reditum expedies ad probitatem |
quam ad nequitiam discessum hactenus expedisti.
An tu ignoras iumenta onere grauata segnius a stabulis abire solere,
celerius uero ad stabula remeare?
et hoc quidem oneris
enim prodest Christum honorare,
dum te indignum iudicans corpore eius et sanguine abstines,
si peccato non abstineas,
quo ipsum ad iracundiam prouocas |
et prudens ac uolens te illius conuiuio
indignum pręstas?
Omnes certe indigni sumus,
cum nemo sit qui non peccet ,
nemo cui cum centurione in Christum credente dicere non conueniat:
Domine non sum dignus,
ut intres sub tectum meum.
In eo tamen digni censemur,
si poenitentes,
De ieivnio et refectione.
Caput XX
Ieiunium uidetur institutum pręcipue aduersus carnis nostrę petulantiam,
ut debilitatis corporis uiribus turpium uoluptatum in nobis lassescat appetitio.
quę certe si satis domita fuerit,
expeditior pronior-que erit uia ad bene beate-que uiuendum.
Ieiunium igitur non ab re tam ueteri quam noua Lege commendatur.
Dei pręcepta implere negligunt.
Quid enim prodest corpus tenuare abstinentia,
et prauas cupiditates ab animo non euellere?
si sic ieiunas,
non Christum imitaris,
sed diabolum.
qui certe neque comedit neque bibit,
et tamen nunquam a sua peruersitate resipiscit.
Sicut nec illi,
quibus lamentantibus,
quod ieiunando calamitatem nequirent auertere,
Deus respondit:
ista denique non hominis sed diaboli sapientia est.
Hac armatus erat serpens,
qui decepit Euam.
hanc sequuntur illi,
de quibus in Euangelio dicitur:
Prudentiores sunt filii seculi filiis lucis in generatione
sua.
Ab hac certe uir iustus abhorrebit,
ut potius secundum Deum quam secundum seculum sapiens sit.
ac ne quando et ipse seculi sapientium capiatur sycophantiis,
Deum
promissam cognoscunt.
Gentilitas demones alios bonos alios malos esse dixit.
nos uero sub hoc nomine malos tantum intelligimus.
Illos enim spiritus qui boni sunt,
Dei angelos atque ministros nuncupamus.
Neque certe conuenit |
quorum diuersa est uoluntas,
eodem nomine confundere.
Demones ergo nequitię pleni spiritus inuidię acti stimulis hominem
semper ad uitia prouocant,
ne ad cęleste regnum,
unde ipsi deturbati
Primogenita Aegypti sunt demones inter omnes nequitia primi,
dicente Domino:
Meum est omne primogenitum.
ex quo percussi primogenitos in terra Aegypti,
sanctificaui mihi quicquid primum nascitur in Israhel.
Certe nisi Dominus noster Iesus Christus primogenitos Aegypti percussisset,
principatus (ut Apostolus ait) et potestates aduersas traducens
et triumphans in cruce,
sanctificatio eius,
qui est primogenitus omnis creaturę,
ad nos peruenire minime potuisset.
Qui ergo non uult cum
xv.
colluctatio aduersus carnem et sanguinem.
Interim si in hac leuiore ac proletaria pugna non uicerimus,
quomodo in magis graui bello principum atque rectorum uincemus?
Porro si strenui militis operam in turba pręstiterimus,
iam certe altius promoueri merebimur,
ut uidelicet inter decuriones |
uel centuriones |
uel tribunos etiam ac duces censeamur.
Quo si peruenire cupimus,
ipsa militię nostrę rudimenta atque principia fortiter constanter-que nobis exequenda
ut cęlestia tantum affectent,
de cęlestibus prędicent |
et portionem in cęlo consequantur ,
qui in terra diuitias habere noluerunt.
Quare ergo Ecclesię agri, uillę, uici, urbes donatę sunt |
et sacerdotibus episcopis-que distributę?
Certe non ut in his ipsi luxurientur,
sed egenos pascant.
non ut sibi nummos inde congregent,
sed ut inopum turbę dispensent,
ut miserorum necessitati succurrant |
et stipendia quoque militibus ministrent,
qui pro religione,
pro fide,
pro iustitia contra
nisi cum mergi coepisset,
quando etiam ei de sua cruce prędicenti respondit:
Et si me oportuerit mori tecum,
non te negabo.
Tametsi pręstare nequiuerit quod promiserat,
promisit tamen tanquam pręstiturus .
et certe pręstitisset ,
si non suę imbecillitati,
sed Dei uirtuti confidens promisisset.
Quando pręterea Christo Domino seruis suis pedes lauanti,
indignum ratus ut Dei filius ad tantam descenderet humilitatem,
respondit:
Non lauabis mihi pedes in
demonstrat.
Quicquid enim magis persuadere cupimus,
hoc crebrius auditorum auribus inculcamus.
Maximam autem charitatem illam esse dixit,
quę ne uitę quidem nostrę parcere nos hortatur,
dum consultum uolumus proximorum saluti.
Et certe pręferendum est cuiusque hominis animę perenne bonum caduco et transitorio uitę nostrę bono.
exempli gratia:
sęuiente in christianos persecutione aliquis tormentorum necis-que
metu uidetur Christum negaturus;
tunc tu debes animum eius
|
et alii poena eius territi tale aliquid committere uereantur.
Quod si dominus seruum etiam puniendo diligere debet,
quomodo tibi fas erit |
in conseruum tuum debacchari uel sęuire uelle?
Quem certe nisi corde odisse desinis,
quanuis re atque opere non offenderis,
tanti criminis reus comprobaberis,
quantum mali ei optabis.
Cuicunque enim ex odio perniciem concupieris,
eius interemptor es |
dicente Ioanne
uero et temperantibus uiris,
ut animo excolendo officiosius operam impendant,
belli impedimenta submoueri desyderemus.
Ita enim exteriore aduersario pacato ac cessante,
facilior cum isto quem assidue intra nos patimur,
erit pugna.
Quem certe nisi domuerimus,
nisi animi in quo ratio est,
ditioni subiecerimus,
nihil proderit ab illis inimicis qui foris sunt,
donata pax,
dum ab hoc qui intus est inquietamur.
Inimicus autem domesticus noster atque intestinus ipsa carnis
delinificis-que uerbis beniuolentiam ostendit,
et in corde meditatur carnificinam.
Saul
Talis pax Saulis fuit erga Dauidem.
cui se pacatum ideo respondebat,
ut occasionem nancisceretur ipsum perimendi.
quod certe perfecisset |
nisi lanceę ictus ab eo, qui petebatur, fuisset euitatus.
Ioab
Talis pax et Ioabi in Amasam, collegam suum, fuit.
erant enim ambo Dauidici exercitus duces.
amice ac familiariter ipsum alloquendo pugione transfixit.
allectus,
quos a Iudeis accepit.
Non fuit ergo ueritus tam prophano animo,
tam mente impia ad talem Dominum accedere |
et ei osculum pacis offerre,
quem tam paruo iam uendiderat.
Sed uide huiusce nefandi flagitii terribilem exitum.
conscientia pulsatus ueniam desperauit.
quam certe si petiisset impetrasset,
et qui pro suis crucifixoribus orauit,
proditori quoque pepercisset.
Ille tamen dolore superatus ipse sibi mortem consciuit,
laqueo se suspendens |
et infelicem animam ęternę mortis tenebris tradens.
inanis ac superba suimet iactatio.
Ira
Septima uero ac suprema istarum,
quę in Leuitico simul tractantur lepra |
non hominis esse dicitur sed uestimenti.
Vestis linea inquit siue lanea,
quę lepram habuerit in stamine atque subtegmine |
aut certe pellis uel quicquid ex pelle confectum est,
si alba uel ruffa macula fuerit,
infecta lepra reputabitur.
Demus hanc (si libet) quod reliquum est,
iracundię uitio.
Cum enim nulla animi passio ita hominem infatuat atque dementat ut
iracundia,
merito lepra ista
mala omnia non immerito accidere confitemur.
quemadmodum e contrario iustis et innocentibus |
et non suam sed Dei sequentibus uoluntatem bona omnia euenire.
Cur autem iustis quandoque male |
et iniustis bene?
hoc certe minime uidebitur mirum,
si rerum exitum,
qualis utrorumque futurus sit spectabimus.
Iustis quippe uiris aduersa quę contingunt,
summę perennis-que felicitatis meritum per patientiam comparant .
Malorum uero prosperitas nequioris luxurię illis materia
Horum propositum longe melius esse quam coniugatorum utriusque Scripturę testimoniis probatur.
miserando,
ipsi a suo pręside Deo misericordiam consequerentur.
Docuit hoc et Saluator noster |
hominum multitudinem pascens in deserto,
nolens dimittere ieiunos,
ne deficiant in uia.
Et certe non humanus sed ferinus est,
qui multos perire patitur,
cum multos potest sua ope liberare.
In peregrinos etiam seruanda est humanitas |
et cum enim mortalium una origo sit,
unus Autor et Dominus omnium,
nemo nobis
et terrena non cęlestia concupiscentis.
quę non modo non concupiscere,
uerum etiam propter Christum debemus contemnere.
ut illas acquiramus diuitias,
quas nec tinea corrumpere |
nec fur possit auferre.
Pro quibus adipiscendis plerique certe spontaneam subeunt paupertatem.
ut ostendant |
nolle se omnino possidere opes perituras,
sed illas quę perire nequeunt,
in thesauris reconditas ęternitatis.
conueniunt:
Est domus ampla,
iacent penitus defossa talenta
Cęlati argenti,
sunt auri pondera facti
Infecti-que mihi.
Ezechias
Qua iactantię uanitate cum Ezechias quoque,
qui iustus erat,
peccauerit,
quomodo poterunt iniqui ea carere,
qui certe magis opibus quam uirtute esse clari cupiunt?
Sed quantum uolunt glorientur,
cum interierint,
non sument omnia |
neque descendet cum eis gloria eorum |
nudos et fortunę et animi bonis gehenna excipiet,
tanto miseriores futuros,
quanto sibi uidentur feliciores.
in optimum quenque maxime beneficus sit |
nec nisi bene de se merentes ad beatitudinis gloriam faciat ascendere.
immo memor accepti fuisses,
si referre gratiam cogitasses.
Ipsa obliuio te ingratitudinis accusat,
qua te defendere ab ingratitudine conaris.
Quę autem res est quę pręcipue faciat ingratos?
alios certe superbia,
alios auaritia.
Illi dignos se beneficio existimant,
et dedisse putant cum acceperint.
hi uero accepisse se dissimulant,
ne reddant.
et quanto cupidius acceperunt,
tanto in reddendo lentiores existunt |
nihil-que se
domino beneficium an non?
Si negaueris,
respondebo tibi:
sine causa ergo benignius quam reliqui eiusdem conditionis a domino accipitur,
sine causa manumittitur |
et iam non ut seruus aut libertus,
sed ut filius diligitur.
Immerito certe ista in seruum conferuntur,
si nullum domino beneficium pręstitit.
Sed qui talia a domino meruit accipere,
negari non potest,
quin pręstiterit aliquid,
ob quod talia accipere uisus est dignus.
uel poetarum figmenta decantant |
uel explicandis gentilium historiis immorantur |
uel de cęlestium motu syderum-que naturis disputant,
non quęrentes quod saluti conferat animarum,
sed quod auditorum aures demulceat atque delectet.
Hi certe a Domino audient:
eiicerent,
ipsi demonum cultores,
quos pro diis habuerunt?
Quomodo mortuos reuiuiscere facerent,
cum Christum,
qui uita est,
nescierint?
Nonne uos illis doctiores estis,
quos non homo sed Deus erudiuit?
quos Dei Filius,
qui summa ueritas est,
instruxit?
De uestra certe,
non de illorum doctrina est dictum:
autem probe sancte-que uixerit,
siue liber |
siue seruus,
non potest ei non esse gratissimus quidem atque charissimus.
Quid autem iuuat |
regnis pręsidere,
et ab ipso rege regum reprobari?
Regnum tibi si hostis non abstulerit,
certe auferet mors,
quę semper propinquior est quam creditur.
Cęlestis uero beatitudinis pręmium |
perpetuum est et perenne.
Nullius minas metuet,
qui illud consecutus fuerit,
nullos casus formidabit semper-que felix ac beatus erit,
pręceptis iustitię saturentur.
Hos deplorat Hieremias et ait:
sunt desidię fugiendę laboris-que subeundi.
dum ad mentem nobis reuocant,
quibus atribus ipsi sancti ęternam beatitudinem consecuti sint.
Antonius. Hilarius. Serapion. Archebius. Pacomius. Dorotheus
Hanc certe adepti sunt:
Antonius qui sportulas de palmarum foliis texuit;
Hilarion qui ligna concidit;
Serapion qui cum suis discipulis messis tempore operam locabat,
ut inde haberet quod ipsorum uictui annuo sufficeret;
Archebius qui suis manibus cęllas construebat quas aliis donaret;
manus dedit,
qui nihil agendo conterit ętatem.
quod si necessarię forent ad applicanda tantummodo ori alimenta,
etiam pecudibus datę fuissent.
Operari manibus hominis proprium est.
Qui ergo manus suas ad aliquid honesti faciendum non extendit,
pecudi certe similior est quam homini,
aut etiam pecude deterior.
Mutum enim animal in multos usus utile est,
homo uero ociosus nulli prodest,
sibi autem etiam nocet plurimum.
ut ex his quę dicta sunt,
satis constat.
Iccirco sane et ab
mercenarius neque seruus est sed potius filius Patri ęterno perpetua charitate deuinctus.
Atque ideo qui uoluntarie seruit,
sponte obtemperat,
nihil in quo Deo gratificari se censet,
agit inuitus.
Hic certe cum psalmista sancto concinere poterit:
Idem astruit ipse apostolorum princeps Petrus:
non aperiens os suum |
et factus sum sicut homo non audiens et non habens in ore suo redargutiones.
quoniam in te Domine speraui |
Tu exaudies me Domine Deus meus.
aut fateamur nos,
qui multorum criminum conscii sumus,
indignos esse iniuria |
et illum dignum,
qui peccatum non fecit.
uel illos qui Spiritu Sancto repleti erant,
et tamen infestationibus impiorum hominum carere non poterant.
Quod certe fateri nemo,
nisi stultissimus fuerit potest.
Dominus igitur omnium innocentissimus,
omnium optimus,
falsis criminationibus circumuenitur et tacet,
accusatur et nihil respondet |
ab hominibus diiudicatur hominum
quia insolentiores reddit.
Iustum autem neque prospera extollunt |
neque frangunt aduersa;
in utroque rerum euentu eandem seruat animi constantiam.
Sed in aduersis si non melior,
certe tutior efficitur.
Semper enim ad delinquendum magis prouocant,
quę secundo flatu feruntur.
De patientia martyrii.
Caput XIX
quoniam ipsorum est regnum cęlorum.
beati estis cum maledixerint uobis homines |
et persecuti uos fuerint |
et dixerint omne malum aduersum uos mentientes propter me.
gaudete et exultate,
quoniam merces uestra copiosa est in cęlis.
Quam certe mercedem si alta mente consyderabimus,
terrena omnia facile contemnemus.
neque omnino quicquam toleratu graue uidebitur,
quoties bona,
quę pro malorum perlatione compensanda sunt cogitabimus.
Immensa enim et ineffabilia sunt illorum bona
impatientia ipsa,
quia charitati contraria est,
Deo etiam qui charitas est aduersatur et repugnat,
animum a cęlestium contemplatione auertit |
et ęterni boni reddit negligentem.
Impatientia enim tota de rebus terrenis est.
a quibus certe quanto secedimus longius,
tanto proximiores Deo efficimur.
Cui quidem si iungi uolumus,
humilitate opus est |
et patientia et omni mansuetudine,
non supercilio,
non indignatione neque ira,
quę Deus odit et execratur.
quaestio.
Qua in re quidem quęri potest,
Cur multi prophetę sancti-que Legis,
qui pręceptis diuinis pro sua uirili semper obtemperabant,
egestates,
angustias,
persecutiones passi sint |
et post illos apostoli Christi,
martyres alii-que fideles?
Quia certe illa terrena bona ciuitates,
prouincię,
regna solent appetere,
turba uidelicet in perferendis angustiis minus fortis,
ne tententur supra id quod possunt.
Sanctos uero atque perfectos,
ut appareat quam constantes,
quam firmi sint in contemnendis omnibus quę diu stare
ait:
ciuitate, sed pro tota hac quae restat adhuc Christiani orbis parte, pro fide ipsa, pro relligione, pro urbe Roma, terrarum domina, et uobis omnibus tanto tempore iam continuo bellum gerimus, sola hac parte uobis infaeliciores quod Turcis uiciniores sumus.
10. Magna est certe, ut uideo, ira Dei in principes Christianos, qui unius freti obiectu aut breuissimi tractus intercapedine tutos se diu esse posse ab hostibus arbitrantur! An non eadem haec olim mens Graecis erat et Thracibus, Macedonibus quoque et maiori iam Illyriae parti, quorum gloria et imperium tanquam
An non eadem haec olim mens Graecis erat et Thracibus, Macedonibus quoque et maiori iam Illyriae parti, quorum gloria et imperium tanquam aqua praeteriit? Sed quo ritu uiuant nunc, aut quibus sacris initientur, o Paule apostole, Corinthii tui, Ephesii, Philippenses et Galatae si uideres, maximo certe dolore afficereris! Tu enim infirmantibus coinfirmabaris, patientibus uero remedium solamenque afferre consueueras. Et ut de laeta Maesia, de Epyro, de docta Graecia, de copiosa auri atque argenti Bosina deque Asia et Aphrica uno uerbo concludam: maximam iam Christiani orbis partem, nostra
in nos et misereamini nostri,
Post nostri commate interpunxi; exclamationis signum habent Gortan, Glavičić
itaque agite ut tempus illud expectare possimus, cum certe robustissimum hominum genus et ad bella cum Turcis gerenda doctissimum seruasse uos non penitebit. Sic ciues Romanos et de republica quidem nostra optime semper meritos seruaueris, Pater sancte, sic neminem ex his qui tibi dati sunt perdidisse diceris.
15. At si
(quamuis diu toti Asiae cis Taurum montem imperauerint) a Gn. Manlio caesi atque subacti sunt. Cimbros / Teuthonesque terribili marte vlulantes C. Marius Arpinas cum eorum coniugibus ac liberis deleuit. Cymbrii cum teuthonibus a mario deleti. At certe bellica virtus vt in ipsis initiis necessaria est / sine qua nihil expugnari potest / ita omnis eius laus constanti ac infracta pertinacia neque laboribus / neque luxui succumbendo consumatur: vnde non immerito creditum est / regna iisdem artibus teneri / quibus parta fuerint. In qua re
/ tapetis / conchilyatis stragulis / et argenteis lancibus Scurras / equos / et canes alendo consumitis ac eueritis. A nobis iacta sunt in plaebem et firmata semina fidei et veritatis: ea per vestram nequitiam Mala propter scelera insecuta. subruuntur ac opprimuntur. At certe vbi maior peccandi modus inest / ibi minor licentia deberet esse. Igitur miramini si morbi / fames / domestica externaque bella vos lacerent? magis enimuero mirandum est / quod aut montibus non obruamini / aut vos vndae non absorbeant / aut terra sub pedibus non subsidat. Putatis solo nomine
ipsi quoque peiora nobis
excogitaremus, dum nescimus imponere modum cupiditati. Nulla externarum gentium
distrinxit ensem in miseram Italiam
Italia. pro uendicanda libertate, aut quo maiestatem imperii tueretur. Sed certe
multis sunt dulces alienae opes, Alienae opes
a multis appetuntur. quae sine labore acquiruntur. Hae nuper solicitauere
Graecos, Graeci. Illyrios,
Roma. caput et lumen orbis? Vbi templum illud magnificentissimum Hierosolymis:
Hierosolymae. quod aethernum debuit
esse, siquidem sibi deus aedificari iusserat? Omnia certe, aut corruerunt funditus, aut
sic immutata sunt, ut ne uestigia quidem prioris faciei appareant: nihil enim est tam
solidum tamque forte, quod, quum sit factum manu artifici, non collabatur in cinerem.
Quanto satius esset, si eos labores in conquirendis
Pater, tum ex breve Sanctitatis Vestre, tum ex aliorum litteris abunde, quo
studio, qua cura quantaque animi aviditate sanctissimam expedicionem sollicitet,
sed vereor, ne aut ob principum Christianorum discordias non sequatur, aut
certe, antequam sequatur, misera hec regna pereant in manusque spurcicissimorum
crucis Christi hostium deveniat. Nam utcunque fama de Thurcorum tyranno feratur,
certe tam frequens assiduaque devastacio depopulacioque horum miserrimorum
sed vereor, ne aut ob principum Christianorum discordias non sequatur, aut
certe, antequam sequatur, misera hec regna pereant in manusque spurcicissimorum
crucis Christi hostium deveniat. Nam utcunque fama de Thurcorum tyranno feratur,
certe tam frequens assiduaque devastacio depopulacioque horum miserrimorum
regnorum eius fortunatos successus testantur. Iminent enim continue cervicibus
nostris perfidissimi hostes et iteratis depredacionibus depopulationibus misera
ipsa
dicere
abominor, merorem insidat, in quem ille praedecessor Sanctitatis Vestre tempore
amissionis Constantinopolitani imperii insiderat. Ego iam sepius et predixi et
predico, utinam falsus vates sim, libenter enim in hac re mentirer, sed certe
mihi quam primum et quantissime 2 In originali: quam
citissime. Sanctitas Vestra opem ferat. Actum erit de his regnis,
quibus ad reliquas calamitates periculaque hoc quoque accedit, quod incole
pręcipitetur. Talia autem se non
inuitum pati ostendit, cum inter eos, a quibus ducebatur, non comparuisset. Sequitur enim:
Iesus autem transiens per medium illorum ibat. Discessit itaque ab eis et uenit
Capharnaum, ciuitatem Galileę ibique docebat populum. Qua certe in re instruit nos ne
tunc quidem, cum aduersariorum persecutionem patimur, cessandum esse ab operibus iustitię.
Ad hęc frequenter etiam lapidibus eum obruere concupierunt. Nam cum in templo eos docuisset,
ut Ioannes ait, dixissetque: Antequam Abraham fieret,
Caiphas a semetipso non
dixit, sed cum esset pontifex anni illius, prophetauit, quia Iesus moriturus erat pro gente;
et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant dispersi, congregaret in unum.
Et malis igitur quandoque datur prophetia, sed attende quomodo: ita certe, ut, quod ipsi fando
designent, non intelligant. Caiphas carnaliter ad innocentis necem inclinabatur, Spiritus
autem Sanctus ad mysterium redemptionis nostrę uerba formabat. Porro sancti prophetę, licet
multa obscure admodum et perplexe prędicerent, nihil eos ex iis, quę
uiolenter sese opponit et ab incoepto spiritalis ac salutiferę conuersationis retardat atque
abducere conatur. Videant igitur parentes, quid hac in re facto opus sit, ne
nimis inconsulte natos suos amando et semetipsos et quos genuerunt perditum eant. Hoc certe
ideo admonendum duximus, quia multos in hanc erroris foueam pręcipites ire uidemus, ignaros
quidem, quanto sese implicent cum in filios parricidio, tum in Deum sacrilegio. Cui soli
seruire multo est pręstabilius quam toti terrarum orbi imperare. Sed iam ad id, unde
in eum criminationem
discuti non permittitis. Dixerunt Iudei: Nobis non licet interficere quenquam. Os
uestrum condemnat uos, o Iudei. Non negatis uobis non licere interficere quenquam. Et tamen
interfici poscitis innocentem. Si ergo uobis non licet interficere, certe nec interfici
quenquam uelle licet. In illorum autem manibus, qui crucifigunt, qui supplicio afficiunt
Iesum, uestra est u oluntas, uestra mens, uester animus. Nequaquam illi
interficerent, nisi uos, ut interficiant, instaretis. Facitis itaque, quod uobis non
Iesus autem, qui prius tacuerat, tunc respondit dicens: A temetipso
hoc dicis, an alii dixerunt tibi de me? Quare, quem nihil latere potest, quasi rerum
ignarus interrogat?
Quęstio
Certe, non ut ipse discat, sed ut pręsentes et posteri sciant ipsius Pilati aduersum
Iudeos contestationem. Respondit enim Pilatus: Nunquid ego Iudeus sum? Vt
uidelicet ad te accusandum mouear sicut illi. Gens tua et ponitifices tui
tradiderunt te
apposuit Pilatus litteris Hebraicis,
Gręcis et Latinis conscriptum: Iesus Nazarenus, rex Iudeorum. Tot linguis exarata
est inscriptio, ut et ciues legere possent et aduenę. Hanc quoque inscriptionem cauillabantur
Iudei, ne Christus rex eorum nuncuparetur. Et certe in eo, quod inuidię uitio seruiebant, non
erat eis rex Christus, in eo autem, quod Creator et Sustentator erat, ubique dominabatur.
Propterea titulus non est mutatus dicente Pilato: Quod scripsi, scripsi.
Tunc iuxta Ioannis narrationem milites
autem sanguis, ut sub maledicto
uenundatos redimeret*, fluxit aqua, ut iam redemptos ab omni prorsus mentis corporisque
inquinamento ablueret et emundaret. Quanuis igitur nobis liceat de tanto in nos collato
beneficio plurimum semper gaudere, non tamen deest materia flendi. Quia certe, nisi homo
peccasset, Christum talia pati necesse non fuisset.
Lugeamus ergo Domini nostri propter peccata nostra assumptas passiones dicamusque ei cum
gemitu et lachrymis: Nos, Domine Iesu, mandatum Dei pręuaricando probris te contumeliisque
obiecimus, nos tibi
pater est dictus et multarum genitum genitor.
Porro eadem sponsio postea repetitur* diciturque ei: Suspice cęlum, et numera stellas,
si potes. Sic erit nomen tuum. Credidit Abraham, et reputatum est illi ad iustitiam.
Stellas numerare iubetur, quia nunquam certe fuit tam magnus sub unius Dei cultura credentium
numerus quam post Domini nostri Iesu Christi in terram aduentum. Ex his autem alii pulueri,
alii stellis comparantur, eo quod inter fideles etiam alii imperfecti quasi terreni, alii
perfecti ueluti cęlestes et stellarum
congressus uincit. Hęc si de Messia futuro prędicta non ignoras, quare in
Christo crucifixo impleta negare audes? An tantum, ut negando pereas, qui credendo et
confitendo posses uiuere?
Baptizatus Iesus ieiunat, tentatur, uincit. Et tu certe, si baptismi salutaris te
susceptione armaueris, carnis concupiscentiam ieiunio, diaboli dolos fidei constantia
superabis. Quadraginta diebus ieiunat Moyses, ut Legem acciperet; quadraginta Helias, ut ad
montem Dei perueniret; quadraginta Christus, ut pro Adę
dabit
uerbum euangelizantibus uirtute multa. Quod Esaias admirans: Quam pulchri —
inquit — super montes pedes annunciantis et prędicantis pacem, annunciantis
bonum, prędicantis salutem, dicentis Syon: Regnabit Deus tuus! Pulchri certe fuerunt
pedes Christi a morte resurgentis et in cęlum ascendentis, super montes, id est super
discipulos pacem nunciantis, quibus dixit: Pacem meam do uobis, pacem meam relinquo
uobis, annuncians bonum, prędicans salutem, ut et ipsi aliis eadem nunciando,
—
sanctam ciuitatem, Hierusalem nouam, descendentem de cęlo, a Deo paratam, sicut sponsam
ornatam uiro suo. Ad hanc in Esaia loquentem Dominum audimus: Restituam iudices
tuos, ut fuerunt prius, et consiliarios tuos sicut antiquitus. Restituit certe pro
iudicibus apostolos, pro consiliariis doctores. Post hęc: uocaberis — inquit
— ciuitas iusti, urbs fidelis. Hęc eadem monstrata in uisu fuit Ezechieli
prophetę. Vidit enim ciuitatem super montem excelsum positam, hoc est, supra petram
beatitudinis hubertate. Et ut unam esse credamus sanctam
Ecclesiam, non multas, ut quid — inquit — suspicamini montes
coagulatos, ecclesias uidelicet gentilium uel hereticorum. Mons autem, in quo
complacuit Deo habitare in eo, mons certe unus est. De quo in psalmis ait Saluator: Ego
autem constitutus sum rex ab eo super Syon, montem sanctum eius, prędicans pręceptum
*corr. ex muri
Domini. Ac nequis ambigat, quin ista Christi sint uerba,
canentibus pharisei et scribę indignarentur et laudi eius, quem et ipsi laudare debebant,
inuiderent cumque sibi pręferri grauiter ferrent.
Coacto igitur iterum concilio in atrio Caiphę pontificis pari omnium consensu deliberant
atque decernunt perdere Saluatorem. Quem** certe infelicius perdiderunt non credendo quam
interficiendo, quando quidem post commissum quoque flagitium non negabatur eis poenitentię
locus, si ad eum, quem crucifixerunt, mutatis animis conuersi ueniam petere uoluissent. Quando
autem id, quod inter se agitauerant, perfecturi
ne se primam etiam tetigisse iactaret. Quod autem infertur: Nondum enim ascendi
ad Patrem meum, spiritaliter intelligi uoluit, ut se cum Patre unum significaret et
tunc demum beata uisione a sanctis tangendum, cum uidebitur in Filio Pater et in Patre Filius.
Futurum certe istud fides credit, licet ratio intellectus nostri, qualiter hoc futurum sit,
non comprehendat.** Maria itaque corpus hominis tangere expetiit, ille magis expetenda
proposuit, ut in homine Christo Deum uidere et, quomodo in cęlesti regno sanctis datur, ita
tangere
Venit non tardius fortasse illis, quę prius recesserant, tanto leuior facta ad
cursum, quanto ardentioris amoris acta stimulis lętitięque recentioris. Discipuli uero
audientes, quod Iesus uiueret — ut Marcus ait — non crediderunt. Sed
certe pro nobis dispensabatur, ut apostoli non crederent, nisi uiso Domino. Nam si in ore
duorum uel trium testium stat omne uerbum, quanto magis in ore plurimorum idem affirmantium!
Apparuit Dominus per idem tempus duobus discipulis in castellum pergentibus. Qua de re quid
quibus se manifestat Dominus. Duo sunt genera
charitatis, alterum, quo Deum, alterum, quo proximum diligimus. Hęc sunt, quę nos Christo
coniungunt et usque in cęlum, ut in Deo uiuamus, de terra sublatos comitantur. Duo pręterea
sunt, qui in castellum eunt, corpus et anima. Hi certe in regni cęlestis castellum intrare non
poterunt, nisi ambo in unam consenserint uoluntatem, ut obtemperet quidem caro spiritui,
spiritus autem obediat Deo. Castello enim nomen est Amaus, quod interpretatur mater
festinans uel desyderium consilii.
Vos illum expectatis; qui si in mille
et quigentorum annorum spacio non uenit, quando ueniet? Veniet autem iste, qui iuxta
prophetarum oracula et passus est, et sepultus est, et resurrexit, et in cęlum ascendit, et
iterum uenturus est, non ut iudicetur, sed ut iudicet. Quo certe iudicio, sicut iusti et
fideles in ęternum saluabuntur, ita scelesti et increduli in fornacem ignis inextinguibilis
sine fine cruciandi detrudentur, ut nunquam iusta uindicta careant, qui nunquam malignę mentis
nequitia carere uoluerunt, dum uiuerent.
Saluator
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Quinquaginta parabolae, versio electronica (), Verborum 13330, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - parabola] [word count] [marulmarquinqu].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Regum Delmatiae atque Croatiae gesta, versio electronica (), Verborum 4606, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [marulmarrdcg].
Baničević, Jakov (1466-1532) [1510], Epistula ad Stephanum Ponchierium, versio electronica. (, Augsburg), Verborum 143, Ed. Alexander Apponyi [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepisthel].
Baničević, Jakov (1466-1532) [1511], Epistula ad Alouisium Brengier (1511-04-29), versio electronica. (, Tübingen), Verborum 336, Ed. G. Amboise [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepist15110429].
Baničević, Jakov (1466-1532) [1513], Epistulae anni 1513, versio electronica. (), Verborum 5324, Ed. G. Amboise [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepist1513].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1515], Epistolae III, versio electronica (), Verborum 975, versus 33, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - elegia; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist].
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
Kožičić Benja, Šimun [1516], De Corvatiae desolatione, versio electronica (, Roma), verborum 1764, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [begniusscorvatiae].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae contra Thurcas ad Germanos habita, versio electronica (, Augsburg), 35 versus, verborum 5015, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfthurcgerm].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio de laudibus eloquentiae auctore Tranquillo Parthenio Andronico Dalmata in Gymnasio Lipsensi pronuntiata, versio electronica (, Leipzig), Verborum 4822, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfeloq].
Berislavić, Petar (1475–1520) [1518], Petrus Berislavus episcopus Vespriminensis Leoni papae X, versio electronica (, Zlobochyna), Verborum 746, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [berislavicpepist15180410].
Marulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.