Your search found 2176 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-2176:

Semper adest, fuit, et fuerat. Unde sophistica dicta fugat, Perfida contudit, et jaculat, Pyrgus at inde nihil valuit, Namque perire magis placuit. Sancte Pater, pie Pastor ovans Hierusalem polis aetheream, Attribue famulis Patriam Coelica gaudia quo teneant. Gloria multiplicata Patri, Laus sit et Emanuel Domino,

Saloniadum resonant te littora Domni,
Te noster caetus sentiat usque pium. Alleluja.
Antiph.
Nos tua festa, pater, plena veneramur acerra,
Domni ne nobis coelica dona neges. Allel.
Antiph.
Ad te confugimus nos, qui

reperta corpora
Morbis oppressa gravibus,
Quae remanerent coelicae
Privata dono gratiae.
Imbrem effunde desuper
Divinum Martyr inclyte,
Tui favore meriti
Quo satientur famuli.
Custodi tuos Servulos
Canentes tibi modulos,
Eisque Pater gloriam
Efflagita perpetuam.
Urbem, et plebem Spalati
Aspectu perenni recrea,
Cui tua membra conferunt
Et decus, et praesidium.
Sit Genitori, Genito
Laus et jubilatio
Cum spiritu Paraclyto
In sempiterna saecula.

pro I. cauallum pro fine. 54. Comparaui seruum nomine Uilcota quod dedit mihi Tollanus pro seruum quem mihi furauit Miraslauo pater Tollani per manupriso; coram Bartholei setniquo 55. Comparaui seruum Radouano nomine ex Gampisanis pro X. solidis et

III solidis pro fine. 58. Comparaui seruum nomine Desinna de Micha Tigala pro VII. solidis pro fine, per manupriso pater suus Uilconiza; coram Sarubba iupano et Gregorio Scafiule et Nyciforo filio Telina. 59. Denique comparaui seruum nomine

59. Denique comparaui seruum nomine Lubizo de Gruba, filio Purci, pro I. ancilla et I. seruiolum rogante me patre suo ut illum redimerem; coram Marstico Rusino et Grubizo suo consobrino198; pater uero suus per manupriso et mater. 60. Ante presentiam horum testimonium:197 Duymo de Srenine et Uilkiki, et nepus suus

76. Denique ego filio Draganego Prodano offero terra supra Saline in monasterio sancti Petri, quod mihi precepit dare pater meus pro remedio animę suę; coram auunculo suo Nictla nec non eiusdem ęcclesię abbate. 77. +.

illius, et quoniam audiret eum esse regem, et ex regali prosapia ortum dilexit eum, et salutato eo recessit, volens post haec a vinculis liberare eum, accessit ad impertorem, et prostrata pedibus illius taliter locuta est: Mi pater et domine, scio quia daturus es mihi virum sicuti moris est. Nunc ergo, si tuae placet magnitudini, aut des mihi virum Vladimirum regem, quem tenes in vinculis, aut scias me prius morituram, quam aliam accipium virum . Imperator

irruit in patrem et ex equo in terram proiecit, non tamen eum vulneravit tunc voce magna clamavit: Boze pomiluj, Boze pomiluj , quem statim filius ad vocem cognovit et mox de equo descendens, patris pedem tenuit, dicens: Miserere pater, non enim cognovi te , cui rex: Noli timere flli quoniam adhuc Dei misericordia nobiscum est, eo quod non vulnerasti nec occidisti me . Tunc rex stetit in eodem loco vocavitque nomen loci Bosya milost, quod

referrent ea quae eis acciderant; quod, si Graeci ire nollent omnes capite trucidaret. Et hoc ideo egit rex, ut princeps cum suo exercitu metu concuterentur, videntes eos sic trucidatos. Fecit igitur Goyslavus omnia, quae mandaverat ei pater, movens igitur exercitum transfretavit culfum, iter agens per Canalem. Ascendit in montem, qui Clouco vocatur. Tunc quia prope erat Luttovid exercitus, misit supradictos Graecos in eius castra. Quod videntes qui cum Luttovid erant,

XLVII Post haec Radaslavus knesius perexit ad imperatorem Hemanuelem, et benigne ab eo susceptus est, deditque ei totam terram dominandam eamque regendam, sicut tenuit pater eius. Postea knesius Radaslavus veniens ab imperatore, coepit tenere, et dominare terram cum fratribus suis. Post haec surrexerunt quidam maligni, qui antiqui inimici fuerunt, et rebelaverunt ei, et adduxerunt Dessam

poterat opprimere impotentes. 5Adria nichilominus hec prouintia nuncupatur ab Adrianne filia Minoys regis, quam rapuit Theseus et per mare nauigans, cum iam ipsam exosam haberet, reliquit in quadam insula solam et aufugit cum sorore ipsius Phedra, sed Bachus, qui et Liber pater dicitur, eam inueniens sibi in uxorem accepit. Quidam dicunt, quod Adria dicitur a quodam Adrio Ytali fratre, qui regnauit ibidem uel secundum quosdam Adria dicitur ab adra, quod est lapis, quia lapidosa et montuosa est hec prouintia. Vnde Ouidius: Subdita montane brachia Dalmatie.

Domnionis pro nomine Domnii et e conuerso confuse describitur. Eodem tempore beatus Anastasius Aquilegensis aput Salonam martirium pro Christi nomine suscepit. IV. De constructione edificii, quod Spalatum nuncupatur 1Per idem tempus Dioclitianus, pater Maximiani, qui ex Dalmatie partibus oriundus extitit, ob res ab eo pro re publica multum strenue gestas a senatu populoque Romano imperator fuerat constitutus. Hic super omnes alios predecessores suos immanissimus christianorum extitit persecutor. Qui cum per uniuersum orbem fideles Christi

quid de salute publica foret agendum deliberare ualebant, sed unusquisque de sua familia anxius, cum rebus, quas de funere patrie subripuisse poterat, quo diuerteret, cogitabat. Hoc etiam agere consulte nequibant, quippe in tam precipiti fuga confuse et inordinate ad naues conscenderant, quia nec pater inquirebat filium, neque filius patrem, uxor non respiciebat maritum, nec maritus uxorem: unica spes miseris patrios discedere fines. Qui ante recesserant, non expectabant extremos, qui extremi fuerant, non retardare poterant properantes. Quasi ebrii uel amentes, nonnisi in sola fuga

anno Domini nongentesimo nonagesimo, tempore Tripimiri et Mucimiri, filii eius, regum. Paulus archiepiscopus, etiam natione Spalatensis, fuit anno Domini millesimo quintodecimo, tempore Basiliii et Constantini imperatorum Constantinopolitanorum et Cresimiri, eorum patricii et regis Chroatorum. Pater uero eiusdem archiepiscopi uocabatur Prestantius, qui eodem tempore primarius erat, hoc est rector, ciuitatis Spalatine. 3His temporibus Geyza, quartus dux Ungarorum, christianus effectus, cepit gentem suam ad ritum christiane professionis paulatim atrahere dans libertatem

Gregorius papa nonus apud Perusium. Itaque Thomas archidiaconus consilio et fauore quorundam, quos numquam nouerat, intromissus est ad papam, quando solus erat in camera cum uicecancellario tantum. Et flexis genibus coram eo cepit cause sue seriem exponere diligenter. Ipse autem clementissimus pater benignam ei exhibuit audientiam et tanquam certus de omnibus multum ei de tot molestationibus est compassus. Et requisiuit ab eo, an uellet cum archiepiscopo de his omnibus in curia experiri. Respondit archidiaconus: Vtique, pater sancte . Tunc papa dixit uicecancellario, qui astabat:

cause sue seriem exponere diligenter. Ipse autem clementissimus pater benignam ei exhibuit audientiam et tanquam certus de omnibus multum ei de tot molestationibus est compassus. Et requisiuit ab eo, an uellet cum archiepiscopo de his omnibus in curia experiri. Respondit archidiaconus: Vtique, pater sancte . Tunc papa dixit uicecancellario, qui astabat: Precipe Otoni cardinali, ut causam utriusque partis audiat diligenter . Tunc archidiaconus gratias agens deosculatis eius pedibus letus egressus est. 8Videns autem archiepiscopus cum turma sua tam facilem

sua ligna posuerant sed lapidum grandinem scutis excipientes instabant fortiter e puppibus gladiis et lanceis preliantes. Et cum tanta fortitudine res ageretur, cadebant hinc et inde quidam uulnere, quidam morte prostrati. 3Heu dirum et nefarium bellum, ubi spreta lege nature pater in filium et filius in patrem armabatur, frater in fratrem, amicus in amicum scelestis manibus crassabatur! Non illud erat hostile sed domesticum et ciuile certamen. 4Ubi autem pars magna diei armorum stridoribus et contrariis congressionibus fuisset expensa, euentus

exiens de Germanie partibus, ad capescendum Sicilie regnum properanter iter agebat. Is cum non paucis trieribus navigans per ora Dalmatici litoris pacifice vehebatur. Suscipiebatur vero magnifice a civitatibus, ubicumque applicare volebat, et tamquam prepotens rex honorabatur a cunctis. Sed quia pater suus ab Innocentio papa in concilio Lugdunensi fuerat condempnatus et imperiali dignitate cum omni sua prole privatus ac anathematis mucrone percussus, cum idem Coradus ad portum Spalatine civitatis applicuisset, Rogerius archiepiscopus ipsum sentiens, quod vellet ingredi civitatem, fecit

Cęsaribus uirtus contigit ante diem
Judicium, mores nobilitatis habent
Moribus ingenuis apparet nobilis ortus
Moribus et uita nobilitatur homo.
Si pater noster Adam, si mater et Eua,
Cur non sumus omnes nobilitate pares?
Degenerant uitijs homines fiuntque peiores
Exaltat uirtus nobilitando genus
Nobilitas animi sola est,

caliginosa in quatuordecimis Kalendas Nouembris mensis ille frater Marinus Minorum ordinis a Magnificentia regali cum prosperitatis augmento est reuersus et Iadram peruenit referens gratiam domini naturalis versus Iadertinos taliter donasse et tanta affectione dilexisse non ut herus, sed discretus pater filium. Et super hiis idem frater Marinus pro parte regis ipsis Iadertinis paginam sua secreta munitam impressione reportauit continentem in effectu, qualiter ipse rex reputat Iadertinos inter electos fideles, ac viriliter contra inimicos regis persistant, cum

Quomodo Iadertini erexerunt in medio foro vrbis vexillum regis in festo S. Chrysogoni, eorum patroni Septimo Kalendas decimi mensis, in quo precipue Iadertini solemnissime eorum pastoris festum, mirifici martiris Chrysogoni, celebrando non desistunt, dominus Nicolaus, venerabilis pater et archiepiscopus Iadrensis compatriota, in ecclesia beatissimi athletę Chrysogoni, in qua totus erat apparatus clerus ac populus vniuersus eiusdem ciuitatis ad solemnia audienda officia aduenerant, deuotam celebrauit missam. Et post Sancte euangelicę lectionis enuntiationem pulpitum

vnde fideliter sub alis vestri dominii penitus possimus permanere. Nam humanum est peccare, angelicum emendare et diabolicum perseuerare. Duobus primis confidentes, vnde misericordia, obtemperare curauimus. Quos Dux et vniuersus comunis tam charitatiue prout dilectum filium pater ad sui amplexatur amorem, errorem per illos insensate exactum penitus inanientes ac eos suauibus elogiis amonentes, vt id quod ore pronuntiarent, plenam ratificationem obtineat, denique tribuere ipsis ciuitatem solutam et liberam vniuersumque ipsius districtum absque alicuius impedimenti

Die mercurii 5. mensis aprilis factus fui rector Iadrae cum ser Ioanne de Soppe et cum ser Damiano de Begna. Die martis 23. mensis madii applicuit Iadram reverendissimus pater dominus Ioannes episcopus sagrabiensis, una cum domino Ioanne de Gara, fratre domini bani et comite Corbaviae. Die martis penultimo mensis madii secesserunt a Iadra euntes Nonam, causa ibi faciendi synodum, et cras die

sanctum corpus beati Simeonis Iusti, pro reverentia ipsius corporis et in ecclesia Sanctae Anastasiae, ubi iacet eius sanctum corpus similiter, pro octo dies sequentes eo modo, quo continetur in privilegio domini papae, concesso super hoc, anno eodem; quam indulgentiam impetravit reverendissimus pater et dominus Petrus de Matafaris archiepiscopus Iadrae, ut ibi continetur expresse, et haec indulgentia incepit existentibus rectoribus Iadrae dominis Marco de Fanfognis, Simeone de Detrico et me Paulo de Paulo. Die 27. mensis

civitatem. Die iovis 2. mensis decembris, comes Nicolaus, filius quondam domini comitis Anz, applicuit Iadram, veniens per terram bene cum centum equitibus, cum quo fuerunt plures nobiles Chroatiae, inter quos reverendissimus pater dominus episcopus corbaviensis et dominus Bernhardus vice-comes Segniae. Die eodem fecit mihi loqui per ipsum dominem vicecomitem pro factis meis, videlicet requirens me in suum consiliarium et die crastina, scilicet die veneris ante prandium secessit a Iadra.

Uladislaus, Hungariae, Dalmatiae et Siciliae. Dux Spalati et Braciae et Phariae, generosus vir Hervoja, et comes Braciae dominus Comulus de Petrarchis de Spalato. Iudices hoc anno in mense iulio 1405. Dobretza Misich, Marcus Polovinich et Radovan Pobri. Episcopus vero Benvenutus venerabilis pater, et suus vicegerens in hac insula ego Domnus. Communitas nobilium tenet dominatum insulae in omnibus rebus, quae immediate non pendent a rege et duce, cuius actiones portat idem comes Comulus. Mea, comitis et iudicum et cancellariae sedes est in Nerezi, quia ad administrandam iustitiam est

XXI. Joannis de Hunyad virtus et character militaris, una rei praelio ad Varnam gestae series, sinistri exitus causae ac subsidiorum petitio. An. 1445. Beatissime Pater et Sanctissime Domine. Communem casum communi voto relevandum, etsi persuadens apud Sanctitatem vestram locum non habuerim, litteris tamen supplex et benefidens nuper admonui, simul paucis expedivi ea vice, quid, quantumve senserim de conflictu novissimo,

assumere. Itaque fiducia plenus hortor, advoco, moneo, flagito et humiliter deprecor excelsam sanctitatis vestrae dignitatem, quam divina providentia haud minus usui, quam regimini praetulit populo christiano, quatenus donec pendet spes, donec fiducia geritur et ingeritur, exurgat denuo pater ad persecutionem coepti pro filiis negotii, ferat opem et operam necessitati expugnandae, idem dux, dux salutis et comes, idem suorum rector et ultor; assistat huic lapsui, qui casui proximus est. Hostis ipse multis copiis plenus exstat, finitimos omnes aequali fulmine quatit, demtis, quorum

101  Oeneus puniceo fulgentem murice balteum,
102  Insignem fulvo pateram dedit ille metallo.
103  Hanc ego digrediens intra mea tecta reliqui,
104  Tydeos haud memini. Nam me pater optime parvum
105  Deseris, ad Thebas periit cum Graja juventus. 105
106  Hinc ego sum mediis hospes tibi fidus in Argis,
107  Tu contra in Lycia; quando hanc peregrinus adibo.

leve est, vivificare grave est. 10. AD POETAM MARTIALEM
1.10.1  Te, vatum optime, culte Martialis,
1.10.2   Ludorum pater, et pater leporum,
1.10.3  Nugarum simul, et facetiarum,
1.10.4  Prae cuius sale, Plautus ipse verna est,
1.10.5  Qua possum, sequar in meis libellis.

leve est, vivificare grave est. 10. AD POETAM MARTIALEM
1.10.1  Te, vatum optime, culte Martialis,
1.10.2   Ludorum pater, et pater leporum,
1.10.3  Nugarum simul, et facetiarum,
1.10.4  Prae cuius sale, Plautus ipse verna est,
1.10.5  Qua possum, sequar in meis libellis.

1.50.17   Securus potes esse, nec rapacis
1.50.18   Ullas praestigias timere dextrae.
1.50.19   Non haec Autolycus, nec ipse posset
1.50.20   Furari Autolyci pater sagacis,
1.50.21   Surreptor Clariae Deus pharetrae,
1.50.22   Titani radios, Stygi tenebras,
1.50.23   Qui vafro queat amovere furto.

1.135.7  Argivus socer aurei Tonantis.
1.135.8  Non illas, miser, ad sacella, sanctas
1.135.9  Non accedere praedicationes
1.135.10  Permittis, quoties pater Rubertus.
1.135.11  Rauca se crucifigit in cathedra.
1.135.12  Nedum visere festa, vel choreas,
1.135.13  Per convivia vel sinis vagari,

1.135.13  Per convivia vel sinis vagari,
1.135.14  Aut communibus interesse ludis.
1.135.15  Non est haec via filias locandi,
1.135.16  O vicine pater; meo nec unquam
1.135.17  Hunc tu consilio modum sequeris.
1.135.18  Sed venalia mercium tuarum,
1.135.19  Prima fronte locabis officinae,

creditum refundas. 159. DE SACRILEGO
1.159.1  Terreus iste Iovem spectans, quasi talia fatur:
1.159.2  Terra, volo, mea sit, tu, pater, astra tene. 160. IN ADULTERUM
1.160.1  Dum quasses aliena fulcra moechus,
1.160.2  Uxori propriae, Severe, parcis.

1.177.8  Tu senti mihi, quod putavit olim
1.177.9   Vafri callidus Euathli magister,
1.177.10  Aut Divum Theodorus abnegator,
1.177.11  Vel sectae pater ille delicatae,
1.177.12  Summum qui statuit malum dolorem.
1.177.13  Sin devotio iam beata cordi est,
1.177.14  Si torto iuvat ambulare collo,

1.177.14  Si torto iuvat ambulare collo,
1.177.15  Cuncta et credere, quae dies per omnes
1.177.16  Rauca praedicat altus e cathedra
1.177.17   Albertus pater et loquax Rubertus,
1.177.18  Gaudens lacrymulis anicularum;
1.177.19  Dilectis, age, dic valere Musis,
1.177.20  Sacras rumpe fides, et alma Phoebi

fluvii pisces, quot sidera stellifer axis,
1.225.12  Terra feras nutrit, volucres agitabilis aër,
1.225.13  Quot segetes aestas, vernalia tempora flores,
1.225.14  Quot pater Autumnus dulces in vite racemos,
1.225.15  Humantes pluvias quot bruma novissima gignit,
1.225.16  Irrigui pictis quot abundant floribus horti,
1.225.17  Arboribus

suo. 281. DE CUPIDINE PHARETRATO
1.281.1  Ture pharetratum quidam formavit Amorem,
1.281.2  Hunc, quae saepe Deum sentit et ipse pater.
1.281.3   Vulcano obiicitur tandem, qui debuit olim,
1.281.4  Non nisi flammarum tabe liquefieri. 282. DE

293. HYMNUS IN MUSAS, APOLLINEM IOVEMQUE, AB HOMERO PUERO EDITUS, LATINUS FACTUS JANO PANNONIO INTERPRETE. AD LUDOVICUM CYPRIUM
1.293.1  Vos o Thespiades, et carminis auctor Apollo,
1.293.2  Et tu stelliferi pater ac moderator Olympi,
1.293.3   Ardor inest vestras nobis exponere laudes.
1.293.4  Vos o Thespiades, et carminis auctor Apollo
1.293.5  Orbe viros toto vocali carmine

1.321.16  Captivo gemit imminere collo,
1.321.17  Hoc fatum premit eruditiores,
1.321.18  Saevo ut semper amore macerentur,
1.321.19  Nec Phoebus magis aut pater Lyaeus
1.321.20  Illis, quam puer imperat Cupido.
1.321.21  Nec sane mea tam potens Thalia est,
1.321.22  Ut magnae Veneris levet catenas,

Quod fuit inflexo mitis Patroclus Achilli,
1.329.4  Formoso Nisus quod celer Euryalo;
1.329.5  Quod fuit e Thebis profugo Calydonius exul,
1.329.6  Pirithoo casti quod pater Hippolyti,
1.329.7  Quod fuit Emathius domitori Hephaestio rerum,
1.329.8  Trux Epaminondae, quod Pelopida, suo,
1.329.9  Quod totidem Libyae victoribus unus et alter

393. AD EUNDEM
2.32.1  Cum sit filia, Paule, sit tibi aurum,
2.32.2  Quantum pontifices habere raros
2.32.3  Vidit Roma prius; pater vocari
2.32.4  Sanctus non potes, at potes beatus. 394. DE HOMINE PRAEPOSTERO
2.33.1  Quem tenebris vigilare iuvat, dormire

434. IN ABBATEM SZEKSZÁRDIENSEM RELIGIONIS ERGO SE CASTRANTEM
2.73.1  Testibus exectis duo grandia dona tonanti
2.73.2  Obtuleras nuper religiose pater.
2.73.3  Munera coelestes dum conspexere puellae,
2.73.4  Versa est in risum regia celsa Jovis.
2.73.5  Juppiter exclamat: Mentem castrare necesse est,

luctator Galeotto fusus Halesus,
2.81.4  Turpia pulverea signa reliquit humo.
2.81.5  Matthiae regi Latiae placuere palaestrae,
2.81.6  Risit Strigonia clarus ab arce pater.
2.81.7  At te ne pudeat ludi cessisse magistro.
2.81.8  Improbe, Mercurius noster et ista docet. 443. AD MATTHIAM

451. AD IOANNEM ARCHIEPISCOPUM STRIGONIENSEM
2.90.1  Quo tibi tot duros et luce et nocte labores,
2.90.2  O nunquam curis non agitate pater?
2.90.3  Hoc ave Caucasia est sine fine Promethea rodi,
2.90.4  Hoc fulcire humeris semper Atlanta polum.
2.90.5  Tamne iuvat nulla mentem requiete remitti,

2.97.11  Tu tamen haec tali poteris deducere lima,
2.97.12  Vel critici ut medio nata Helicone putent. 459. PRO PACE
2.98.1  O pater omnipotens, qui coelum et sidera solus,
2.98.2   Aeterna ditione premis; defige potentes
2.98.3   His miseris oculos terris, quas Marte feroci,
2.98.4  Vastari cernis,

ditione premis; defige potentes
2.98.3   His miseris oculos terris, quas Marte feroci,
2.98.4  Vastari cernis, longoque perire duello.
2.98.5  Et nobis tandem, tribuas pater optime pacem,
2.98.6  Quae mala cuncta procul, mortesque repellit acerbas. 460. DE ARBORE POMIS GRAVATA
2.99.1  Furca levat,

inopum; pauperator divitum;
2.100.13   Osor quietis; genitor obscenae famis;
2.100.14  Auctor pavorum; concitor formidinum;
2.100.15  Iam parce fessis, quaeso, Pannoniis, pater. 462. JANUS PANNONIUS MORIENS
2.101.1  Abstulit atra dies una cum corpore nomen;
2.101.2  Sic miseri nobis

nunc ad vestros deferar ipse Lares!
3.9.23  Quis prohibet plures cera me iungere pennas,
3.9.24  Et iunctas humeris applicuisse meis?
3.9.25  Hoc tuus, ut memorant, certe pater, Icare, fecit,
3.9.26  Et cur plus nobis ingeniosus erat?
3.9.27  Atlantis facunde nepos, sate Pliade pulchra,
3.9.28  Aliger aligero qui pede carpis iter;

Spectat ab excelsi culmine Diva, poli.
3.10.21  Quisque suos Divum cultores spectat, et illis
3.10.22  Propitio semper numine mitis adest.
3.10.23  Tu quoque, Phoebe pater, lacrymas ne sperne tuorum,
3.10.24  Neu sinito vacuas praeteriisse preces.
3.10.25  Praemia digna manent, vinctum tibi cornua vittis
3.10.26  Taurum ad turicremos sacrificabo

Ergo et Romulidis sacratae vincula taedae,
3.12.12  Constat et aeterno complacuisse Deo.
3.12.13  Iure tua est igitur cuivis laudanda voluntas,
3.12.14  Iure igitur coniux, et pater esse cupis.
3.12.15  Sed festas matura faces cum tempora poscent,
3.12.16  Luxque celebrandis venerit apta toris;
3.12.17  Quilibet egregio tecum certabit amicus

etiam amborum, vir, nobilitate parentum
3.15.18  Pollet, et antiquis inclytus extat avis.
3.15.19  Patria non eadem est; Ferraria protulit illam,
3.15.20  Anguigerae pater huic urbis alumnus erat.
3.15.21  Una puellarum formas supereminet omnes,
3.15.22  Postquam in virgineo, constitit apta, choro.
3.15.23  Non aliter totum cum plena receperit

re, non casu, Libera, nomen habet.
3.17.41  Sunt illi castusque pudor, moresque probati,
3.17.42  Artificesque manus, formaque digna Dea.
3.17.43  Si tamen haec deessent, pater extat nempe Guarinus,
3.17.44  Hoc uno posset laudis habere satis.
3.17.45  Quam nisi de summo, nobis misisset, Olympo,
3.17.46  Iuppiter, in tenebris lingua Latina foret.

4.7.140  Unde volant toto, rostra Liburna, mari.
4.7.141  Est illic, veteris retinet qui frena Tarenti,
4.7.142  Est magni Alfonsi regia progenies.
4.7.143  Est pater ille Pius, rerum cui summa potestas,
4.7.144  Pontificum princeps, Urbis et orbis apex.
4.7.145  Est qui te placida, Ferraria, pace gubernat,
4.7.146  Est qui te forti,

4.10.85  Vel cum cedentes Phrygibus miserata Pelasgos,
4.10.86  Callida in Idaeis rupibus accubuit.
4.10.87  Obsequium posco, Divum quod nemo queratur,
4.10.88  Quod pater aethereus consulat ipse boni.
4.10.89  Obsequium posco, tutum tibi et utile nobis;
4.10.90  Nam nec servari per tua damna velim.
4.10.91  Quod nisi tu nostros claudas

4.10.98  Altera cristatus victima gallus erit.
4.10.99  Haec super adiiciam flavi duo cymbia mellis,
4.10.100  Ac totidem lactis cymbia mixta mero.
4.10.101  Alme pater rerum, miserae pars optima vitae,
4.10.102  Mens simul et corpus, quo recreante, vigent,
4.10.103  Index venturi; superas qui mittis ad oras,
4.10.104  Somnia, per geminas,

4.12.15  Nunc omnes Hyades, Haedi ambo, totus Orion,
4.12.16  Liquitur, et Delphin aequora multa vomit.
4.12.17  Nunc pariter geminas inclinant funditus urnas,
4.12.18  Hinc pater Eridanus, Troius inde puer.
4.12.19  Aut certe suprema alti convexa tegentes,
4.12.20  Aetheris, in terras praecipitantur aquae;
4.12.21  Ingeminant densi, valido sic

4.14.58  Naufragus in Libyco littore Troïades
4.14.59  Hic minor in plurimis numerus confertur, et unus
4.14.60  Romanum cervus spargitur in populum.
4.14.61  Tibri pater, tales Hister tibi mittit alumnos,
4.14.62  Tu tamen hunc salvum, sed cito, redde suis. 35. CONSULTATIO DEI PATRIS ET FILII DE PERDENDO HOMINUM GENERE;

4.15.28  Quaeque manent animas, praemia certa, pias.
4.15.29  Contemnunt illi Superos, Superumque parentem,
4.15.30  Nec pudor est, ullos esse, negare Deos.
4.15.31  His pater attonitus studiis, votisque virorum,
4.15.32  Hoc, doluit vili posse licere luto.
4.15.33  Indoluit simul et magnas exarsit in iras,
4.15.34  Aestuat ira gravi mista dolore

4.15.158  Ostendes cui te, per tua iura, Deum?
4.15.159  Iactabis vacuis, nequicquam fulmina, terris,
4.15.160  Fulminibus nemo, qui moveatur, erit.
4.15.161  Non pater, exhausto, non rex, non arbiter, orbe,
4.15.162  Quid multa? exhausto, non eris, orbe, Deus.
4.15.163  Non faciunt simulacra Deos, non templa, nec arae,
4.15.164  Imperium

Epistolae tres Ioannis Vitezii de Zredna (1445-1448) XLV. Idem Gubernator aetatis suae annum prodit. An. 1448. Beatissime Pater et Domine metuendissime! Satis superque palam futurum crediderim beatitudini vestrae, cum litteris, tum vero venerabilis oratoris nostri legatione, quid curae, quidve consilii regno huic impendeat, quid denique operae ac studiorum paretur, in spem christianae

noceri potuit, inviolati relinquendo, ut una quaeque gradu proxima erant, ita ignominiae obiecta. Hinc omnes circum vicinos passim vis, atque tempestas illa adorta est. – Novissime ad ipsius ferme Europae umbilicum pervagata, tandem huius regni et patriae nostrae adhaesit lateribus. Miretur pater beatissime, qui novit, quo pacto ad tanta, tamque dura patienda potius, quam propulsanda haec, patria nostra sufficiens fuerit, quae nisi stetisset fide, opibus, reor, non fuisset statura. Jam supra sexaginta numeramus annos, quibus pene continuis furiam illam, facemque bellorum

vis morbi, intestinae dissensionis, quae nimirum plurimum nostri laboris florem depasta, in eam conditionem propulerat, ut, nec incommoda nostra, nec remedia pati posse videremur; valentes populi huius vires se ipsae conficiebant, nihil amplius, quam suum militem, sua arma horrebant. Nunc vero pater beatissime, expeditis fere omnibus, quae ob residuas bellorum iras, impedita restabant, maiorem tuendae patriae spem, animumque suscepimus. Igitur benignitate Dei sub Sanctitatis vestrae fiducia, inceptu tanta ratione digno opus fuit, cuius ego auctor ipse et tutor executionem aggressus,

Joann. de Zredna epist. 35. XLVII. Joannis de Hunyad victoria, in campo Kossovo seu merularum amissa, relatio et animi constantia. An. 1448. Venerabilis Pater, Frater nobis dilecte! Quo pacto eventum rerum nostrarum tuleris, facile coniicimus, quandoquidem eas multo prius gestas audire, quam gerendas orator ipse nunciare potuisti; verum ne varii rumoris, ut fit, te involucra teneant, neve plus temporis turbationi, quam

Spalatensis obijt die 18. aprilis 1452. deinde creatus est dominus Laurentius Zanni Venetus et positus fuit in corporalem possessionem die 26 Junij 1452. Pater Andreas recepit habitum monachalem in ecclesia sancti Stephani de pinis diocesis Spalatensis sub 1453 die 12 marcij. Dominus Michael de Scibenico obiit nescio quando.

rе uxoria et commentariolos Brixienses mecum ad has partes non attulisse, cum quibus plurimorum vota, ad quos illorum fama pervenit, adimplerem; quos ut haberem, domino Zachariae nostro causam committere statui. Vale, pater patriae, et me tibi deditissimo in omni re tuo arbitrio uti velis. Ex Ragusio III. Idus Januarias MCCCCLI.

Ilium profectus est.
Glaucus at Hippolocho satus etc. IV. Ioannes Episcopus Quinque-ecclesiensis Cardinali Diacono S. Eustachii. Reverendissime Pater! Accensus fama eminentissimarum virtutum R. P. V. quae jam pridem plurimorum sermone longe ac late praedicantur, accensus inquam hujusmodi fama, nec tam meis fretus meritis quam benignissima humanitate R. P. V. confisus, praesumsi prior scribere

V. Quam Altissimus servet diu feliciter! 1462. IX. Ioannes Episcopus Quinque-ecclesiensis ad Cardinalem S. Susannae. Reverende Pater! Nisi mihi jam dudum famae praeconio cognita esset illa R. P. V. humanitas singularis, miratus profecto fuissem, quod is, qui et virtute et doctrina et auctoritate, inter Ecclesiae Dei principes princeps habetur, ad me homunculum prior scripserit, ac per literas suas

quidem omnium hominum invidia potest. Ego autem si canere coepero levitates eius, et vecordias, non facile officiam saltem promotioni eius? quam se consecuturum sperat immerito. Quid, quod promtissimum semper est criminari dispensatores etiam probos.
Sic pater omnipotens faciat, sic altus Apollo,
Incipiat conferre manum. Illiusne ego curem fabulas? cuius dicta ridentur; cuius scripta, nec scripta sunt, quia non scribit; cuius carmina nemo legit.
At si quid

Prologus Cum urgerem diligentius opus tuo nomine coeptum quo singulas animi perturbationes pro cuiusque uirtute ac conditione explicare statueram, Reuerendissime Pater, ea pars, qua rationem consolationis perstrinxi, forte incidit in manus quorundam amicorum meorum, qui me perpulerunt ut prudens, licet inuitus, in illud uitii prolaberer quod in uulgari est prouerbio:

prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit. Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut magister, qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem patitur truncarique membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita

merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et

Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter,

prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit. Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut magister, qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem patitur truncarique membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita

merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et

prouenire? Non nouit summum bonum nisi bona facere, tametsi nobis secus uideatur. Quod quidem non ipsius rectoris nostri aut rerum ipsarum, uerum sensus nostri uitio uenit. Plorant pueri malumque putant cum corripiuntur uel uerberantur; sed pater aut magister, qui incutit flagra, aliter existimat. Et uitis inuita forsan falcem patitur truncarique membra molestius fert: tamen hoc et fecundior redditur et diuturniore uita

merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis. Itaque si, quae a natura sunt bona, esse censemus uniuersa, certo multo rectius et illa bona iudicanda sunt quae ab ipsius naturae institutore et

Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter,

Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter,

Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae religionis cultori, pro cuius salute pater et omnium Dominus filium unigenitum morti tradere non dubitauit; cui certa repromissio facta est ut, quicumque crediderit in eum, uiuet in aeternum. Ad quam uitam unicum atque solum iter mors ipsa est; quis non ergo istud iter,

ille finitimus est in quo uel principis uel patris uel alterius, qui in nos potestatem habet, uoluntatem consueuimus assignare. Vt Terentianus ille fecit Dauus, qui uolens inducere Pamphilum ad obsequendum iussis paternis, quae aegre ferebat: "Pater est", inquit, "Pamphile," ac si diceret "non licet tibi eius spernere mandata." Hinc uulgaris illa consolatio orta est: "Patere; oportet; ita Dominus iubet." Quod nimirum ideo ad consolandum

urbes, ceteraque eiusmodi uel saltem alicuius digni nobilisque facinoris memoria aut fama praeclara. Etenim leuior fit eorum mors qui liberos et praesertim bonae uirtutis uel spei reliquerunt. Filius namque, ut Platoni placet, paruus pater est. Vnde et in prouerbium uenit: Non moritur qui filium relinquit. Et recte quidem; nam cum homini non sit data secundum personam aeternitas, sed secundum genus, aegre ferendum non est si et debitam personae inierit conditionem

decumbit nemine ei neque infirmanti neque defuncto assistente aut eius curam agente. Issedonibus, qui in extrema ora terrae degunt, quae auroram septentrionemque interiacet, alia praeterea sepeliendorum mortuorum cura est. Vbi pater alicuius decessit, uniuersi eius propinqui praesto cum pecoribus sunt, quibus mactatis et concisis una cum defuncti membris conuiuium celebrant, tantum capite reseruato, quod diligentius purgatum atque

puer adhuc extinctus est, nec per aetatem ulla uirtutis monumenta dedisset, accommodatissime finxit uirtutes eius quas, si superuixisset, praestiturus erat, et eas per commiserationem recensendo puerum apte laudauit: Tum pater Anchises lacrimis ingressus abortis: 'Nate, ingentem luctum ne quaere tuorum. Ostendent terris hunc tantum fata neque ultra esse sinent. Nimium uobis Romana propago uisa potens, superi, propria haec si

neget, quae sit ficti constantia uultus:
per Solis radios Tarpeiaque fulmina iurat
et Martis frameam et Cirraei spicula uatis,
per calamos uenatricis pharetramque puellae,
perque tuum, pater Aegei Neptune, tridentem;
addit et Herculeos arcus hastamque Mineruae,
Si uero et pater est, "Comedam", inquit "flebile nati
sinciput elixi Pharioque madentis aceto."

Martis frameam et Cirraei spicula uatis,
per calamos uenatricis pharetramque puellae,
perque tuum, pater Aegei Neptune, tridentem;
addit et Herculeos arcus hastamque Mineruae,
Si uero et pater est, "Comedam", inquit "flebile nati
sinciput elixi Pharioque madentis aceto." et post subdit:
tunc te sacra ad delubra uocantem

omnia optime et, quae accident, qualiacumque erunt, sapienter feres. Deo autem sit gloria et uero consolatori spiritui sancto, in cuius unitate uiuit pater et filius per immensa saecula . FINIS

FINIS Addendum Epigramma scribae quod in V1 invenitur (f. IIIv) Hoc tibi, digne pater, Leonardus scripsit habendum:
edidit antistes Modrussiensis opus;
scriptor eius seruus semper deuotus utique est,
quodque sui domini sis memor usque rogat.
Nec mirere sui domini si commoda quaerit:

III.4.3-4 in V1 in margine, fortasse manu ipsius auctoris, adscriptum, paulo aliter: Vnde Isac, ut refert Iosephus, uidens se tam dei quam patris uoluntate ad mortem deposci, confirmato ac magno animo... o pater... et non minus parentes quam se prudentissimo dicto consolatus est. III.4.3 cf. Ios. Flav. antiq. Iud. 1,14,4 | eam pro hanc

] non tantum V1 III.10.7 Aut... insigni Verg. Aen. 10,449-50 | Hoc... cadis Verg. Aen. 10,829-30 | At non... patri Verg. Aen. 11,55-57, ubi 57 pater III.10.8 capiti... dolorem Val. Max. 5,10ext,2, ubi suscepisse om. Val. Max.; amaritudinem sentire pro dolorem

quam sperabamus ] longius sperato V1 | Cic. fam. 4,13,7; pro quęque legitur apud Cic. et in V1 quae ut... maximo ] ut maximo sis V1 IV.22.5 cuius ] quorum V1 | pater et deest in V1 | sęcula ] sęcula sęculorum V1 In fine: Stephanus Sabinus escripsit V2

Jovanović 2012-08-23 Prva verzija. Latinski spellcheck. ORATIO LEGATORUM MATTHIAE REGIS AD PONTIFICEM, IN PUBLICA AUDIENTIA Beatissime Pater etc. Si occupatam plurimis et maximis negotiis S. vestram longiore et nos sermone moraremur, plus fortasse publicis commodis impedimenti, quam clementissimis auribus suis molestiae ingereremus, proinde causas adventus nostri magnas illas quidem,

maturius et uberius opportunioribus viis, melioribus modis quam caeteri hactenus conati sunt, Reipublicae Christianae, cui praeesse meruit, consulat cum effectu. Quod quum S. T. ultro facturam confidit, more solito, omnes suas et suorum fortunas ac regium insuper caput, id quam necessario patriae debet, sponte fidei pollicetur. Hae sunt B. Pater, adventus nostri causae. Quarum posterior si proposita magis, quam exposita videtur, parati sumus plura mox super ea re et audire et respondere, loco et tempore per V. B. assignatis.

ei procedit. Cui occurrens ipse et tota classis, celeumate ac caeteris quae laetitiam animi exprimere et ostendere solent, legati aduentum excipiunt. Deinde imperator ad legatum se contulit. Quo salutato: Audisti- inquit- forsitan ac legisti, optime pater, multa quae Senatus Venetus pro fide christiana ac libertate Ecclesiae strenue et magnifice gesserit; nunc etiam uides. Nonus enim iam annus uoluitur ex quo Veneti, caeteris principibus christianis torpentibus, praeter Ferdinandum regem,

De Daphne in laurum
Hęc laurus quondam uirgo Peneia Daphne
In lauro mulier, ni latuisset, erat. Io siue Isis
Isida nunc uocitant, pater Inacus Iona dixit:
Bosque fui Argoę tradita custodię. Io in uaccam
Buccula sum, fueram uirgo dilecta Tonanti.
Idem sexus inest: Iuppiter, ergo

Pyramus et Tysbe
Incubuit Tysbe pariter cui Pyramus ensi:
Causa necis miseris error amorque fuit. Leucotoe
Leucotoen miseram pater obruis, Orcame, terra
Nata sed e terra thurea uirga fuit. Clitia, mater Circes
Sol placuit Clitię. Sic nunc quo uertitur ille
Gaudet

non iam tandem speret sub principe tali
Stamine Parcarum prosperiore frui? Quod omnia prospera sperare liceat Andrea Gritto Venetorum principe
Spirabit faciles Venetis pater Eolus auras
Neptunusque fauens ęquora tuta dabit;
Flaua Ceres fruges et dulces Bromius uuas
Incipient larga suppeditare manu;
5  Ditabit merces quęstu Mercurius amplo:
Hic

Iacotinus habetur,
Magni inter numos et bagatinus erit. In eundem
Causidicus, rhetor, uates uis, Iacobe, dici?
Hac ratione, puto, qua sine prole pater. In Iacobum
Quid Phoebum Musasque uocas Heliconis ab antro
Pyerium quotiens scribere sumis opus?
Non uenient: Cipci celebrant nam tecta

Ad superas scandens arces atque aurea templa
Ętherio fer sacra Patri fidibusque canoris
5  Aera permulcens diuinas concine laudes.
Tuque faue coeptis nostram nec sperne Camenam,
Magne Pater, quanquam digno Tua numina cantu
Non colimus: quisnam dictis mortalibus ęquet
Immortale decus? Sed non tacuisse iuuabit.
10  O cęli terręque sator mundique uerenda
Maiestas nullumque Deus

O fides magnę pietasque mentis:
10  Maluit fuso perimi cruore,
Quam sibi iunctę Raynerius ius
Linquere causę.
Gaudeat felix Spalatina plebes,
Cum fuit talis pater atque pręsul,
15  Summa qui tandem petiit relictis
Sydera terris.
At miser, multum miser ille seruus,
Qui pati nolens monitus pudicos
Audita risit domini ac magistri

25  Insanam uatem prędicentemque futura
Spiritus effugit iussit ut ille fugam.
Illius uirtute suis incedere plantis
Coepit quem claudum fuderat ipsa parens.
Euthicus uitam, Publi pater ipse salutem
30  Accipit, hic ęger, mortuus ille quidem.
Et cum uiperei pateretur uulnera morsus, =
Ipsum lęserunt sęua uenena nihil.
Pręterea uirtutis amor, reuerentia Christi

afflictos, pręmia ferre piis.
Nec tamen ut magni me pendas, posco, sed illum
Qui nos ipse suam fecit ad effigiem,
Nec quam uilis ego spectes, sed quantus ubique est
Non dedignatur qui meus esse pater.
Maiestas immensa Dei nostrique Tuique
Te facilem pręstet propiciamque magis.
Mens animusque mihi stupuit ceu Gorgone uisa,
Sed tamen assiduis fletibus ora madent,

2.1.5   Quippe nihil Musa melius, nil carmine maius,
2.1.6   Castalios placeat ludere saepe modos.
2.1.7   Hac te, Vrbane pater, dulci celebrabo Camoena,
2.1.8   Tu quia sic nostra laetus es ipse dea.
2.1.9   Nanque Vrbanus erit noster famosus Vlixes,

Ad Angelum Castrensem et Georgium Priolam praeceptores
2.24.1   Alloquor te nunc, decus omne iuris,
2.24.2   Patrie lampas, pater et studentum,
2.24.3   Qui uelut Phoebus Latiis in oris,
2.24.4   Angele, fulges.
2.24.5   Scias meas curas merito

3.3.1  I, mea Musa, uocat Gorgis, qui rure beato
3.3.2   Viuit, ad ambrosias i, mea Musa, dapes,
3.3.3   Pallas ubi Liberque pater docteque sorores
3.3.4   Cunque corymbifera pulcher Apollo coma.
3.3.5   Vescimur incoctis nos glandibus, arrida fontes

animo persecutus Iacob cum apprehendisset, inierunt amiciciam inter se 5 . Ioseph pientissimus erga fratres, magis tamen erga Beniamin, quia sibi uterinus erat 8 . Iudas se offerebat, ut Beniamin dimitteretur, ne pater dolore confectus deficeret. Diliges amicum sicut te ipsum 17 . Charitas erga proximum 28 . Ionathas diligebat Dauid quasi animam suam 45. 46 . Idem firmauerunt

Aduersa. Cadmus et Harmonia calamitatum suarum et nepotum tedio affectus fugerunt in Ylliriam et a diis impetrarunt ut in dracones uerterentur, quod a dracone fortunam auspicati essent IIII . Mestra, quia pater eius Erysichthon lucum Cereris deuastauerat, aduersa passa est, et ambo pene fame confecti VIII . Glauci piscatoris pisces capti et in terram expositi, recuperato spiritu rursum in pelagus prosilierunt, unde extracti fuerant

171 . Apostoli 150 . ORIGENES
Auxilium. Semper nobis auxiliatur Pater et Filius et Spiritus Sanctus 129 . Sol iustitię semper adest nobis 148 . Sancti Legis ueniunt in auxilium 149 . Cum quibus Iesus

eius testis fuit Dominus 43 . Bonorum pręmia 54 . Laudatur Dauid a Domino, cum ipsum imitari Salomon iubetur, ut regnet semper 57 . Asa, rex Iuda, iustus fuit, cum pater eius Abias malus fuerit 59 . Azarias, rex Iuda, bene operatus est, sed tamen quia excelsa non est demolitus, percussit eum Dominus lepra 66 . Ezechias fidelis Domino omnes abominationes sustulit de

si autem ambulauerit in nocte, offendit, quia lux non est in eo XI. Vnguentum quo Maria unxit pedes Iesu, iustitia est, ideo libra est. Quęris operari iustitiam; unge pedes Iesu, beneuiuendo Dominica sectare uestigia XII. In hoc clarificatus est pater meus, ut fructum plurimum afferatis, et efficiamini mei discipuli XV. Latitudo crucis per extensionem manuum signat opera bona in latitudine caritatis XVIII.

stat. Scabellum pedum eius anima sancta 396 . Psallam et intelligam in uia immaculata 397 . Cedri Libani. Grande miraculum est transire mundum istum sine macula 399 . Pater et mater iustitię 401 . Cantabo et psallam in gloria mea 403 . Esto Iacob supplantans uitia, ut esse possis Israel, uidens Deum 409 . Nemo perfecte iustus in hoc

penitentibus non denegrandam comunionem VIII. Beatus qui manducabit panem in regno Dei. Homo quidam fecit cęnam magnam XIIII. Adducite uitulum saginatum et occidite, id est occisum prędicate ut credentes epulentur XV. Pater familias intellectus, amphora aquę id est baptismo purificatns, parat diuersorium, in quo Dominus dignatur manducare pasca cum discipulis. Accepto calice et pane gratias egit et benedixit etc. XXII. Disce autem qualiter decet edere

malę in hominibus erant; quę propterea reuelatę sunt, ut occideret eas ille qui pro nobis mortuus est etc. Si enim reuelauerimus peccata nostra non solum Deo, sed his qui possunt mederi uulneribus nostris, delebuntur peccata nostra II. Pater, peccaui in cęlum et coram te; iam non sum dignus uocari filius tuus. Post hanc confessionem benigne suscipi meruit a patre XV. Decem leprosis iussit Iesus, ut ostenderent se sacerdotibus, et dum irent, mundati sunt XVII. Circumcisio

meam pro te ponam XIII. Si diligitis me, mandata mea seruate. Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei me ipsum. Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mansionem apud eum faciemus. Qui non diligit me, sermones meos non seruat XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos; manete in dilectione mea etc. XV. Caritas Marię

a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei me ipsum. Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mansionem apud eum faciemus. Qui non diligit me, sermones meos non seruat XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos; manete in dilectione mea etc. XV. Caritas Marię Magdalenę quęrentis Iesum ad monumentum XX. Vt audiuit Petrus quia Dominus est, tunica succinxit se, erat enim nudus, et misit se in mare; alii autem discipuli

Samaritani conuersi primo prędicatione mulieris, id est ecclesię, deinde pręsentia Iesu, id est illustratione intellectus per gratiam Spiritus Sancti IIII. Mortui audient uocem Filii Dei, et qui audierint, uiuent V. Omne quod dat mihi Pater, ad me ueniet; et eum qui uenit ad me, non eiiciam foras VI. De cęco sanato uicini et noti admirantes dicunt: Non ne hic est qui sedebat et mendicabat? Alii dicebant: quia hic est, alii: Nequaquam, sed similis est eius etc. IX.

et occultatione peccati ad accusationem ore proprio exire prouocetur etc. XI.
Communio. Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet in uitam ęternam, quem Filius hominis dabit uobis. Hunc enim Pater signauit Deus. Panis enim uerus est qui de cęlo descendit, et dat uitam mundo. Ego sum panis uite; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me non sitiet in ęternum VI. Ego sum

Circumcisio propter tres causas data etc. Moyses dedit uobis circumcisionem, non quia ex Moyse est, sed ex patribus, et in sabbato circumciditis hominem etc. VII.
Caritas. Ipse enim Pater amat uos, quia uos me amastis, et credidistis quia a Deo exiui XVI. Tunica inconsutilis desuper contexta caritatem signat indissolubilem et supereminentem XVIII. Prior Ioannes pręcurrit ad monumentum, sed Petrus prior introiuit XX.

conuersi Dionisius philosophus et Damaris mulier et alii XVII. Conuersio Pauli iterum XXII. Item tertio XXVI.
Consolatio. AD CORINTHIOS II: Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, Pater misericordiarum et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra I. Qui consolatur humiles, consolatus est nos in aduentu Titi VII. AD EPHESIOS: De

Damaris mulier et alii XVII. Conuersio Pauli iterum XXII. Item tertio XXVI.
Consolatio. AD CORINTHIOS II: Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, Pater misericordiarum et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra I. Qui consolatur humiles, consolatus est nos in aduentu Titi VII. AD EPHESIOS: De cętero, fratres, confortamini in Domino, et

Chiron, Neptunni filius, omnes ob crudelitatem a Theseo perempti. Spuma Cerberi uenenum aconitum VII . Atheniensium liberi quotannis in Cretam missi Minotauro deuorandi. Althea in filium Meleagrum crudelis. Mestra et Eriston, pater eius, ira Cereris fame compulsi uiscera sua laniare VIII . Tunica Nessi cruore tincta, qua indutus Hercules periit. Herculis sagittę Nesso et Philotetę perniciosę. Alcmanus uel Alcmeus matrem Eriphylen interemit, Alcmeum

Alexandrum, quod Calystenem occidit 107 . Crudelitas Caribdi et Oceano comparatur 114 . Quidam duos fratres occidit, tyrannum et adulterum, hunc patris iussu. Deinde captus a pyratis dimittitur, cum pater scripsisset, ut manus illi pręciderent. Ob hoc patrem egentem non alit. Disputatur, utrum debeat 121 . Supplicia tyranni in suspectam 128 . Pater filium abdicat, quod iussus patrem

captus a pyratis dimittitur, cum pater scripsisset, ut manus illi pręciderent. Ob hoc patrem egentem non alit. Disputatur, utrum debeat 121 . Supplicia tyranni in suspectam 128 . Pater filium abdicat, quod iussus patrem paricidii suspectum perimere, dimisit 130 . In Popilium, qui occidit Ciceronem, a quo defensus et paricidii absolutus fuerat 132 . Filius abdicatus, cum ueneno deprehensus

138 . Quidam mortua uxore, ex qua filium habebat, duxit aliam et ex ea filiam sustulit. Decessit adolescens, accusauit maritus nouercam ueneficii. Damnata cum torqueretur, dixit sibi consciam filiam esse; petitur ad supplicium puella, pater defendit 142 . Filia amisso marito ad patrem rediit, non recipitur, iussa mori suspendit se. Ob hoc pater a filio accusatur dementię 145 . Quidam expositos debilitabat

accusauit maritus nouercam ueneficii. Damnata cum torqueretur, dixit sibi consciam filiam esse; petitur ad supplicium puella, pater defendit 142 . Filia amisso marito ad patrem rediit, non recipitur, iussa mori suspendit se. Ob hoc pater a filio accusatur dementię 145 . Quidam expositos debilitabat 145 . Parrhasius Olynthium senem torsit, ut ad exemplar eius pingeret Promethea 146 . Gladiatorum

Intellectus et uoluntas solo Deo satiari potest. Animę bonum est esse cum patre 386 .
Crudelis. In homicidam sponte et non sponte, per iram consulto uel non consulto. Si pater aut mater filium per iram occidit 306 . Si uir uxorem, frater fratrem, filius parentem. Homicidę apud inferos puniuntur. Qui ciuem suum occidit. Qui homicidam defendit. Qui non manu propria occidit. Si seruus liberum

108 . Quod bonorum tortores torquebuntur 119 . Spectaculorum sęuitia 141 .
Cibus, potus. Noe inuentor uini, non Liber pater 44 . Quare carne suilla uesci prohibitum 87 . De uoluptate gustus 142 . Circumcisio quid pręfigurauerit et quare in illo membro et in parte pudenda

eius. Misericordiam et iudicium cantabo tibi, Domine 397 . Quia tempus miserendi eius. Soluit compeditos 397 . Qui propiciatur omnibus iniquitatibus tuis. Misericors et miserator Dominus. Quomodo miseretur pater filiorum. Misericordia ab ęterno super timentes eum 398 . Quoniam in sęculum misericordia eius, id est in hoc sęculo 409 . Sępe liberauit eos 401 . Misericordia

85 . Dionysius Heracleotes desciuit a Stoicis propter oculorum dolorem. Arcesilas quam patiens in podagrę dolore.
Degener. Tiberii Gracchi filius rempublicam cupiit euertere, pater uero stabilire 65 . POMPONIVS MELLA IN GEOGRAPHIA
Diuitię. Vbi ęs magis in

insula Nili 56 . BEATVS HIERONYMVS IN PARTE PRIMA
Deus. Substantia sine initio, sine fine etc. Quomodo Pater genuit Filium, ne discutias. Deus unus tantum 2 . Tantum Filius creditur incarnatus. Iesus saluator. Christus unctus. Christus uirtus Altissimi 3 . Personarum distinctio in una substantia

omnia potuit quę uoluit et nunquam est mentitus. Contra impugnantes diuinitatem uel humanitatem Christi 11, 12 . Filius per omnia ęqualis Patri contra Arrium 13 . Personarum distinctio, et exemplum, quomodo Pater generat Filium sibi coęternum 14 . Filius non ideo minor Patre quia missus 14 . Moyses et Helias, id est Lex et prophetę loquuntur cum Christo 15 . Arriani

IDEM IN PARTE SECVNDA
Deus. Ira et furor Dei 2 . Christus speciosus forma prę filiis hominum 5 . Pater et Filius et Spiritus Sanctus dicitur fons. Tres fontes in Ecclesia sunt Trinitatis mysterium 8 . Sponsus et sponsa. Christus et Ecclesia 10 . Dii in Scripturis qui sint 17 .

In manu Dei potestas terrę. Omnia nuda et aperta oculis eius. Vię illorum coram illo sunt semper, et non sunt absconsę ab oculis eius. Non est minuere, neque adiicere, nec est inuenire magnalia Dei 144 . Domine, pater et dominator uitę meę 146 . Opera Domini uniuersa bona ualde. Opera omnis carnis coram illo, et non est quicquam absconditum ab oculis suis 149 . Memor esto operum Domini etc., sapientię

me etc. de missine Christi ad annunciandum, medendum, indulgendum, absoluendum, consolandum, beatificandum. Propter Syon non tacebo, donec egrediatur ut splendor Iustus eius etc. Quis est qui uenit de Edom etc. de Christo ascendente. Tu enim pater noster, et Abraham nesciuit nos, et Israel ignorauit nos; tu, Domine, pater noster, redemptor noster, a sęculo nomen tuum. Vtinam dirumperes cęlos, et descenderes etc. 166 . De ęterna generatione Filii a Patre. Christus fons

absoluendum, consolandum, beatificandum. Propter Syon non tacebo, donec egrediatur ut splendor Iustus eius etc. Quis est qui uenit de Edom etc. de Christo ascendente. Tu enim pater noster, et Abraham nesciuit nos, et Israel ignorauit nos; tu, Domine, pater noster, redemptor noster, a sęculo nomen tuum. Vtinam dirumperes cęlos, et descenderes etc. 166 . De ęterna generatione Filii a Patre. Christus fons aquę uiuę 167 . Ascendet leo de

suscitat. Emoroissam tactu fimbrię sanauit VIIII. Potestatem dat discipulis eiiciendi spiritus et curandi langores. Prophetat de persecutionibus eorum X. Cęci uident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes euangelizantur. Confiteor tibi, Pater, Domine cęli et terrę. Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Nemo nouit Filium, nisi Pater XI. Iesus autem sciens cogitationes eorum. Prędicit de sua resurectione exemplo Ionę XII. Mirantur unde huic sapientia et uirtutes XIII. De V panibus V milia hominum saciat. Venit

et curandi langores. Prophetat de persecutionibus eorum X. Cęci uident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes euangelizantur. Confiteor tibi, Pater, Domine cęli et terrę. Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Nemo nouit Filium, nisi Pater XI. Iesus autem sciens cogitationes eorum. Prędicit de sua resurectione exemplo Ionę XII. Mirantur unde huic sapientia et uirtutes XIII. De V panibus V milia hominum saciat. Venit ad discipulos? ambulans super mare. In naui adorantes eum dicunt: Vere Filius Dei es. In

eius V. Mirantur eius doctrinam et uirtutes. Quinque panibus quinque milia hominum pascit. Supra mare ambulat VI. Septem panibus IIII milia pascit VIII. Hic est Filius meus charissimus; audite illum IX. Maledixit ficum, et arefacta est XI. Dixit Dominus Domino meo, id est Pater Filio XII. Trina discipulorum dormitio tres mortuos, quos Dominus suscitauit, significat: primus in domo, secundus ad sepulchrum, tertius de sepulchro. Christus clamans expirauit. Sepultus die tertia resurrexit XV. Assumptus est in cęlum, et sedet a dextris Dei.

est in cęlo. Qui habet sponsam, sponsus est; amicus autem sponsi, qui stat et audit eum, gaudio gaudet propter uocem sponsi. Illum oportet crescere, me autem minui. Qui desursum uenit, super omnes est. Qui de cęlo uenit, super omnes est, et quod uidit et audiuit, hoc testaiur. Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu eius III. Samaritana: Scio quia Messias uenit etc. Respondit Iesus: Ego sum, qui loquor tecum. Samaritani credentes confitentur, quia hic est uere Saluator mundi IIII. Non potest Filius a se facere quicquam

Scio quia Messias uenit etc. Respondit Iesus: Ego sum, qui loquor tecum. Samaritani credentes confitentur, quia hic est uere Saluator mundi IIII. Non potest Filius a se facere quicquam etc. quibus monstratur. Trinitatis operatio indiuisa. Sicut enim Pater habet uitam in se metipso, sic dedit et Filio habere uitam in se metipso V. Opera quę ego facio, testimonium perhibent de me, quia Pater misit me; et qui misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de me; neque uocem eius unquam audistis, neque speciem eius iudistis.

uere Saluator mundi IIII. Non potest Filius a se facere quicquam etc. quibus monstratur. Trinitatis operatio indiuisa. Sicut enim Pater habet uitam in se metipso, sic dedit et Filio habere uitam in se metipso V. Opera quę ego facio, testimonium perhibent de me, quia Pater misit me; et qui misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de me; neque uocem eius unquam audistis, neque speciem eius iudistis. Scrutamini Scripturas etc. Illę sunt quę testimonium perhibent de me. Claritatem ab hominibus non accipio V. Non quia Patrem uidit

Filius a se facere quicquam etc. quibus monstratur. Trinitatis operatio indiuisa. Sicut enim Pater habet uitam in se metipso, sic dedit et Filio habere uitam in se metipso V. Opera quę ego facio, testimonium perhibent de me, quia Pater misit me; et qui misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de me; neque uocem eius unquam audistis, neque speciem eius iudistis. Scrutamini Scripturas etc. Illę sunt quę testimonium perhibent de me. Claritatem ab hominibus non accipio V. Non quia Patrem uidit quisquam nisi is qui est a Deo,

quia ex semine Dauid et de Bethlem castello, ubi erat Dauid, uenit Christus? Ministri interrogati, quare non adduxerunt eum, responderunt: Nunquam sic locutus est homo, sicut hic homo loquitur VII. Ego sum lux mundi. Solus non sum, sed ego et qui misit me, Pater. Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. Interrogant Iesum: Tu quis es? Dicit eis: Principium qui et loquor uobis. Qui me misit, uerax est, et ego quę audiui ab eo, hęc loquor in mundo. Et non cognouerunt, quia Patrem eius dicebat Deum. Et a me ipso facio nihil,

forsitan et Patrem meum sciretis. Interrogant Iesum: Tu quis es? Dicit eis: Principium qui et loquor uobis. Qui me misit, uerax est, et ego quę audiui ab eo, hęc loquor in mundo. Et non cognouerunt, quia Patrem eius dicebat Deum. Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, hoc loquor; et qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de peccato? Honorifico Patrem

loquor; et qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de peccato? Honorifico Patrem meum. Est Pater meus, qui glorificat me. Ego noui eum et scio eum et sermonem eius seruo. Abraam, pater uester, exultauit, ut uideret diem meum; uidit, et gauisus est. Amen, amen dico uobis, antequam Abraam fieret, ego sum VIII. Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. A sęculo non est

facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de peccato? Honorifico Patrem meum. Est Pater meus, qui glorificat me. Ego noui eum et scio eum et sermonem eius seruo. Abraam, pater uester, exultauit, ut uideret diem meum; uidit, et gauisus est. Amen, amen dico uobis, antequam Abraam fieret, ego sum VIII. Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. A sęculo non est auditum, quia quis aperuit oculos cęci nati; nisi esset hic a Deo, non posset facere quicquam.

oculos cęci nati; nisi esset hic a Deo, non posset facere quicquam. Tu credis in Filium Dei? Respondit: Quis est, Domine, ut credam in eum etc. Qui loquitur tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis:

Tu credis in Filium Dei? Respondit: Quis est, Domine, ut credam in eum etc. Qui loquitur tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad

tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Hic se et Deum et Dei Filium dicit

est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Hic se et Deum et Dei Filium dicit XI.. Martha: Tu es

ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Hic se et Deum et Dei Filium dicit XI.. Martha: Tu es Christus, Filius Dei uiui, qui in hunc mundum uenisti XI. Pater, clarifica nomen tuum. Venit ergo uox de cęlo dicens: Et clarificaui, et iterum clarificabo. Brachium Domini dicitur Christus, quia omnia per ipsum facta sunt. Ego lux in mundum ueni XII. Sciens quia omnia dedit ei Pater in manus, et quia a Deo exiuit, et ad Deum

Christus, Filius Dei uiui, qui in hunc mundum uenisti XI. Pater, clarifica nomen tuum. Venit ergo uox de cęlo dicens: Et clarificaui, et iterum clarificabo. Brachium Domini dicitur Christus, quia omnia per ipsum facta sunt. Ego lux in mundum ueni XII. Sciens quia omnia dedit ei Pater in manus, et quia a Deo exiuit, et ad Deum 1 corr. ex illo uadit. Nunc clarificatus est Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo

et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus est tibi ut quis te interroget; in hoc credimus, quia a Deo existi. Non sum solus,

est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus est tibi ut quis te interroget; in hoc credimus, quia a Deo existi. Non sum solus, quia Pater mecum

in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus est tibi ut quis te interroget; in hoc credimus, quia a Deo existi. Non sum solus, quia Pater mecum est. Dei ex Deo natus, Hilarius XVI. Dedisti ei potestatem omnis carnis, ut omne quod dedisti ei, det eis uitam eternam. Et mea omnia tua sunt, et tua mea sunt XVII. PAVLVS AD ROMANOS

AD ROMANOS
DEVS CHRISTVS. Mors illi ultra non dominabitur VI. O altitudo diuitiarum sapientię et scientię Dei etc. XI. AD CORINTHIOS I: Christum, Dei uirtutem et Dei sapientiam I. Vnus Deus Pater, ex quo omnia, et nos in illum; et unus Dominus, Iesus Christus, per quem omnia, et nos per ipsum VIII. Omnis uiri caput Christus est; caput uero Christi Deus XI. AD CORINTHIOS II: Pater misericordiarum, et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in

CORINTHIOS I: Christum, Dei uirtutem et Dei sapientiam I. Vnus Deus Pater, ex quo omnia, et nos in illum; et unus Dominus, Iesus Christus, per quem omnia, et nos per ipsum VIII. Omnis uiri caput Christus est; caput uero Christi Deus XI. AD CORINTHIOS II: Pater misericordiarum, et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra I. AD GALATAS: Abrahę dictę sunt promissiones, et semini eius. Non dicit: Et seminibus quasi in multis, sed quasi in uno: Et semini tuo, qui est Christus

omni tribulatione nostra I. AD GALATAS: Abrahę dictę sunt promissiones, et semini eius. Non dicit: Et seminibus quasi in multis, sed quasi in uno: Et semini tuo, qui est Christus III. AD EPHESIOS: Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in cęlestibus in Christo etc. qui instaurauit omnia in Christo, quę in cęlis, et quę in terra sunt, in ipso. Secundum operationem uirtutis eius, quam operatus est in Christo,

uobis uitam ęternam, quę erat apud Patrem, et apparuit nobis. Deus lux, et tenebrę in eo non sunt ullę I. Hic est, qui uenit per aquam et sanguinem, Iesus Christus, et Spiritus est qui testificatur quoniam Christus est ueritas, quoniam tres sunt qui testimonium dant in cęlo: Pater, Verbum et Spiritus Sanctus; et hi tres unum sunt. Et scimus quoniam Filius Dei uenit, et dedit nobis sensum, ut cognoscamus Deum uerum, et simus in uero Filio eius. Hic est uerus Deus, et uita ęterna V. APOCALIPSIS: Ego sum a et w, principium et finis, dicit

43 . Dolor quomodo temperandus. Sępe salua sapientis autoritate fluunt lachrymę 49 .
DEVS. Natura, Iuppiter Stator, Fatum, Liber pater, Hercules, Mercurius. Nomina multa, Deus unus 33 . De Deo metuendo contra Epicurum 34 . Dei benefica natura nocere non potest 51 . Quid sit Deus, et iterum

absque Deo 219 . Necessitas et uoluntas idem in Deo 233 . Dii superi, mundani, demones 236 . Quęcunque fiunt, multo magis a prima quam a cęteris causis dependere. Pater et Filius 242 . Deum omnia in numero, mensura, pondere perfecisse 244 . Quę a Deo proxime et quę per media fiant. Ego sum, qui sum 250 . Substantia ęterna

Mentium principium Deus omnes intelligibiles species uno et proprio habet actu, distribuit omnibus, capit a nullo 380 . Infinitas Dei superat temporis infinitatem 386 . Pater et Filius 390 . Vtrum Deus, quia facturus erat omnia, cuncta cognouit? Non 390 . Deus in se ipsum respiciens nouit omnia 390 . Plato Deum comparat soli. Ioannes:

creator uerus Deus est. Contra Stoicos qui stellas deos putant 32 . Quod nec elementa nec mundus Deus sit 33 . Contra idola aurea uel eburnea 34 . DEVS Pater et Filius 36 . Omnia fecit ex nihilo. Nil aliud esse naturam quam Deum 37 . Solus Deus non factus 38 . Deus fecit animalia, contra eos qui dicunt ex astrorum

Contra errorem deos colentium 75 . Quod contra naturam sit colere plures deos. Quod naturę necessitate oporteat dominum unum esse unicumque et patrem unum 76 . Deus Pater ęqualem sibi genuit Filium, per quem fecit omnia. Testes sunt Sybilla, Trismegistus, prophetę 77 . Iesus Christus, Messias 78 . Duplex

uentum 52 . Dei anima diuinus affectus est 55 . Heretici Deum corporeum fingentes 62. 65 . Dei potentia 79 . Filius in Patre et Pater in Filio 90 . Misericors et iustus 97 . Anima in Deo pro mente et cognitione 113 . Pater et Filius 127 . Abyssum et

Dei potentia 79 . Filius in Patre et Pater in Filio 90 . Misericors et iustus 97 . Anima in Deo pro mente et cognitione 113 . Pater et Filius 127 . Abyssum et sapientiam quis inuestigauit, id est Patrem et Filium 131 . Trinitas 133 . Deus uiuens ad distinctionem deorum mortuorum, qui appellantur

in Deo 191 . Oculis mentis uidetur Deus 203 . Millia millium ministrabant ei. Facies et pedes. Qui ambulat super pennas uentorum. Sancta Trinitas 203 . Pater et Filius 249 . Deus Maozim, id est robustus et fortis 257 . Deus creator mundi 273 . Dei maiestas et potentia. Omnia nouit, omnia continet etc.

Deus Maozim, id est robustus et fortis 257 . Deus creator mundi 273 . Dei maiestas et potentia. Omnia nouit, omnia continet etc. 274 . Pater ad Filium 277 . Pater Deus solus 278 . Pater et Filius 281 . Deus figulus noster 282 . Non erunt tibi dii alieni absque

257 . Deus creator mundi 273 . Dei maiestas et potentia. Omnia nouit, omnia continet etc. 274 . Pater ad Filium 277 . Pater Deus solus 278 . Pater et Filius 281 . Deus figulus noster 282 . Non erunt tibi dii alieni absque me. Conuertimini ad me, et salui eritis omnes fines terrę

273 . Dei maiestas et potentia. Omnia nouit, omnia continet etc. 274 . Pater ad Filium 277 . Pater Deus solus 278 . Pater et Filius 281 . Deus figulus noster 282 . Non erunt tibi dii alieni absque me. Conuertimini ad me, et salui eritis omnes fines terrę 283 . Dei membra

in Deo quomodo intelligantur. Deus uidens omnia 330 . Penitentia Dei 339 . Deus ignis consumens 340 . Dei potentia 340 . Pater et Filius 345 . Deus timendus 347. Deus ubique 364 . Sancta Trinitas 365 . Deus ad inanimata locutus 371 . Ego sum

Et stabit ef pascet in fortitudine. Et erit iste pax 104 . Liberauit nos Christus de manu Assur. Vicit leo de tribu Iuda 105 . Christus redemit nos 106 . Pater ad Filium: Pasce populum tuum in uirga tua 110 . Christus ueritas 114 . De aduentu Christi 123 . Anima Christi 126 .

Christus natus. Christus Deus. Magni consilii angelus 211 . Christus nasciturus de periculis liberauit 211 . Sex nomina Christi: admirabilis, consiliarius, Deus, fortis, pater futuri sęculi, princeps pacis. Christus fons, puer meus electus 215 . Ipsum gentes deprecabuntur, et erit sepulchrum eius gloriosum 216 . Saluator 217 .

Via Christu s 266 . Ad inferna descendit 271 . [Deus creat].1 Christus seruus. Electus 276 . Non clamabit 276 . Pater ad Filium 277 . Puer eius ac seruus, quem elegit 278 . Christus et Ecclesia. Christus Deus 282 . Oriens 284 . De Christi

229 . Chaldei 230 . Struciones, Syrenes, ululę, onocentauri 231 . Lucifer cęcidit. Homo siue uir 232 . De casu Luciferi. Pater mendacii. Cadauer diaboli 237 . Quod diabolus penitere nequeat 233 . Ascensor camelli 244 . Diabolus deceptos ligat 242 .

in Deo quomodo intelligitur 20 . Maiestas Dei 23 . Homo pro Deo Patre 24 . Adonai. Tetragramaton, id est ineffabile 30 . Pater et Filius Deus 55 . Sancta Trinitas 100. 101 . Deus circumfusus et infusus 101 . Trinitas 102. 105 . Vox Dei quasi uox

Dii iudices 112 . Deus ignis consumens 131 . Deus uiuus dicitur ad comparationem eorum qui putantur dii, et mortui sunt 162 . Abba pater 204 . Pater glorię, id est Filii 221 . Deus ubique totus 224 . Deus solus bonus. Paternitas in cęlo, 227 . Sancta

Deus ignis consumens 131 . Deus uiuus dicitur ad comparationem eorum qui putantur dii, et mortui sunt 162 . Abba pater 204 . Pater glorię, id est Filii 221 . Deus ubique totus 224 . Deus solus bonus. Paternitas in cęlo, 227 . Sancta Trinitas 229 . Deus

Deus ubique 229 . Diis ignotis 245 . [Patris] Sancta Trinitas 249 . Patris et Filii una natura 252 . Deus Pater per Filium omnia condidit 260 . Deus creator 271 . Pater et Filius 283 . Funiculus triplex difficile rumpitur 296 . De Deo

[Patris] Sancta Trinitas 249 . Patris et Filii una natura 252 . Deus Pater per Filium omnia condidit 260 . Deus creator 271 . Pater et Filius 283 . Funiculus triplex difficile rumpitur 296 . De Deo supra quam licet loqui periculosum est 296 . Affectus diuinus. Ira Dei

commune est 324 . Thronus Gręce Latine sedes Dei 325 . Et caligo sub pedibus eius, quia incomprehensibilis 33l. Aspectus diuinitatis. Sancta Trinitas 332 . Pater et Filius 333 . Deus localis et illocalis 342 . Sancta Trinitas 344 . Deus intelligit opera 344 . Gustate et, uidete,

Omnia ossa mea dicent: Diomine, quis similis tibi 346 . Deus uiuus, inuisibilis 352 . Pater et Filius. Eructauit cor meum uerbum bonum 355 . Sedes Dei 357 . Magnus Dominus et laudabilis nimis 357 . Deus deorum Dominus locutus est

Syon magnus 396 . Creator terrę et cęli. Tu idem ipse es 398 . In omni loco dominationes ipsius 398 . Sancta Trinitas 402 . Pater et Filius. Dixit Dominus Domino meo 406 . Deus misericors et iustus 408 . Quis sicut Dominus noster suscitans a terra inopem 409 . Deus noster in cęlo omnia

a terra inopem 409 . Deus noster in cęlo omnia quęcunque uoluit, fecit 409 . Dominus iustus 421 . Deus noster prę omnibus diis. Deus omnipotens, Deus deorum, Pater et filius 4252 . Deus ubique totus 426 . Omnia uanitas ad comparationem Dei 429 . Deus adiutor 431 . Decem Dei nomina

De Christo promissio ad Abraham et Dauid 143 . Creatuurę sentiunt creatorem 149 . Fulgor et maiestas diuinitatis relucebat in facie Christi 150 . Confiteor tibi Pater, Domine cęli et terrę. In eos qui Saluatorem non natum a Deo, sed creatum asserunt 154 . Manus et brachium Dei Filius, digitus Spiritus Sanctus 155 . Christus thesaurus absconditus in agro,

205 . Christus lapis offensionis et petra scandali 210 . In dilecto, id est in Filio 219 . Quę aduentum Christi pollicebantur 220 . Pater glorię, id est Filii. Sedet ad dexteram 221 . Lapis angularis 224 . Christi humanitas et diuinitas 226 . Redemptio. Christus descendit ad inferos

328 . Descendit ad inferos 329 . Christus salus et gloria 330 . Christi natiuitas. Misit de summo et accepit me. Mysterium incarnationis. Celsior factus angelis. Misit Pater Filium 331 . Incarnatio 332 . Christus Dauid, Christus dies. Resurrexit 333 . De Christo. Christus rex. Transfiguratio diuinitas Christi

425 . Edom 426 . Via peccatorum 431 .
DEVS. Sancta Trinitas 360 . Pater et Filius 361. 362 . Deus dominabitur Iacob et finium terrę 364 . Pater et Filius 365 . Deus potens 367 . Sancta Trinitas

DEVS. Sancta Trinitas 360 . Pater et Filius 361. 362 . Deus dominabitur Iacob et finium terrę 364 . Pater et Filius 365 . Deus potens 367 . Sancta Trinitas 368 . Deus in loco sancto suo. Deus antecedens populum in Ęgypto 369 .

65 . Vni Deo sacrificandum. Deus non minor in singulis quam in omnibus 67 . Deus inuisibilis sępe se pręstitit uisibilem. De uno Deo colendo 70 . Pater et Filius Sancta Trinitas 72 . De cognoscendo Deo 77 . Simplex et incommutabilis Trinitas 72 . De incommutabili scientia Dei ac uoluntate 81 .

Christus Oriens 79 . Christus templum Dei, hircus dimissus in eremum 80 . Christus sacerdos magnus 82. 83 . Christus quomodo unctus. Pater et Filius. Solus sine peccato 83 . Ioseph pater Domini. Iesus in sanctis 82 . Sponsus 84 . Sol iustitię 85 . Anima Dei

Christus templum Dei, hircus dimissus in eremum 80 . Christus sacerdos magnus 82. 83 . Christus quomodo unctus. Pater et Filius. Solus sine peccato 83 . Ioseph pater Domini. Iesus in sanctis 82 . Sponsus 84 . Sol iustitię 85 . Anima Dei Christus. Iesus contriuit peccatum 92 . Pacem

Christus unicornis 119. 120 . Christus hostia perfecta 121 . Fluuius lętificans ciuitatem Dei. Pater fons, Christus dominator. Gloria unicornis Christi 123 . Filius et Spiritus Sanctus agnoscunt sensum Domini 124 . Christi diuinitas et humanitas. Christus deprędatus est omnes filios Seth

Domini 124 . Christi diuinitas et humanitas. Christus deprędatus est omnes filios Seth 125 . Christus petra. Christus pastor 127 . Christus semper nobiscum et Deus Pater et Spiritus Sanctus 129 . Iesus dat quod Moyses non potuit 130 . Iesus post Moysen suscipit principatum. Sub Moyse bellum, sub Iesu pax 132 . Christus agnus.

uirtus, Spiritus Sanctus, ficus 164 . Iesus presbiter, pontifex, caput omnium cępit terram, fugauit diabolum, in secundo aduentu omnia subiiciet 165 .
Deus Pater. In Deo uox uel affectus 7 . Dei descensus uel ascensus 10 . Quare Deus aliquid nescire dicitur 10 . Deus in corde habitat

uerus 41 . Affectus in Deo propter nos 42 . Dominus spiritus est 58 . Deus ignis consumens nostra peccata. 64 . Deus pater, Ecclesia mater 82 . Pater et Filius 83 . Trinitas 85 . Duę personę 86 . Ira in Deo 101 .

in Deo propter nos 42 . Dominus spiritus est 58 . Deus ignis consumens nostra peccata. 64 . Deus pater, Ecclesia mater 82 . Pater et Filius 83 . Trinitas 85 . Duę personę 86 . Ira in Deo 101 . Deus sanctus 109 .

Deus sanctus 109 . Trinitas una substantia 110 . Tetragrammaton. Dii 115 . Deus absque passione 119 . Pater fons 123 . Sancta Trinitas 130 . In Deo passio 133 . Dii gentium 142 . Sancta Trinitas apud Iudeos

Retinet pharao, ne exeamus de Ęgypto 31 . Primogenita Ęgypti occisa. Diabolus uictus per Christum 33 . Angeli nequam 36 . Diabolus peccantium pater 42 . Fera diabolus 56 . Cetus magnus 72 . Mors destruetur 79 . Mala bestia 91 .

in Christo, quem potentia ac uirtute creatoris dicimus operatum I. Quidam negant Deum a Christo fuisse prędicatum Deum Legis. Lucę II. Quidam dicunt carnem in diuinam naturam fuisse mutatam II. Quidam quod antiquis ignotus fuerit pater Iesu X. Corporalia peccata grauissima, spiritalia leuia XI. Contra eos qui a Virgine principium dant Christo et alium Veteris, alium Noui Testameniti Deum esse dicunt XI. Contra eos qui Christum magicis artibus usum dicunt

XVIII. Quidam aiunt, quod in forma Dei manens non in natura formam accepit serui XX. Sabellius, Noeti discipulus, dixit Christum eundem esse Patrem et Filium et Spiritum Sanctum I. Item XII. Sabellius dixit, quod Pater et Filius et Spiritus Sanctus sit una persona. Ioannis I. Item III. Contra VIII. Iterum et tertio VIII.XIII. Contra Sabellianos de pluritate personarum XVII. Tatianus et

iuuenem et hiemi senem. Adolescentem intelligit puberem, iuuenem uirum 81 . Democritus moriturus uitę spacium produxit usque in diem tertium panes calidos quotidie naribus admouens 92 . Enygma. Vnus pater, XII filii, his singulis XXX filię, alię candidę, alię nigrę. Immortales sunt, et moriuntur. Est autem annus 12 . Antisthenes, cum ab eo, qui proposuerat enygma, ut solueret, rogarettur, "quid", inquit, "o stolide uis, ut soluam,

super omnia bona quę possidet, constituet eum XII. Quid faciendo uitam ęternam possidebo? XVIII. Respicite et leuate capita uestra, quoniam appropinquabit redemptio uestra XXI. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super thronos XII iudicantes XII tribus Israel XXII. Amen dico tibi, hodie mecum eris in paradiso. Velum templi scissum est medium, quod tegebat sancta sanctorum. Patuit enim paradisum fidelibus

uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater traxerit eum. Omnis qui audiuit a Patre et didicit, uenit ad me. Qui credit in me, habet uitam ęternam VI. Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de uentre eius fluent aquę uiuę etc. VII. Si uos manseritis in sermone meo, uere discipuli mei

opera quę ego facio et ipse faciet, et maiora horum faciet XIIII. Manete in me, et ego in uobis etc. Qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum. Si manseritis in me etc. XV. Et non dico uobis, quia ego rogabo Patrem de uobis: ipse enim Pater amat uos, quia uos me amastis et credidistis quia a Deo exiui XVI. Hęc est autem uita ęterna: ut cognoscant te, solum Deum uerum, et quem misisti, Iesum Christum. Manifestaui nomen tuum hominibus etc., de his qui credunt in Patrem et Filium. Non pro eis

uos igitur nunc quidem tristitiam habetis; iterum autem uidebo uos, et gaudebit cor uestrum; et gaudium uestrum nemo tollet a uobis XVI. Et ego claritatem quam tu dedisti mihi, dedi eis: ut sint unum, sicut et nos unum sumus, ego in eis et tu in me, ut sint consummati in unum. Pater, quos dedisti mihi, uolo ut, ubi sum ego, et illi sint mecum, ut uideant claritatem meam, quam dedisti mihi XVII. Crucis altitudo, quę super transuersum surgit, signat supernum finem, quo cuncta opera referuntur XVIII. Claritas, qua iusti fulgebunt, mortali aspectui

dedisti mihi XVII. Crucis altitudo, quę super transuersum surgit, signat supernum finem, quo cuncta opera referuntur XVIII. Claritas, qua iusti fulgebunt, mortali aspectui intolerabilis. Corpus glorificatum penetrabile, palpabile, incorruptibile XX. Festum. Pater meus usque modo operatur, et tamen dicitur Deus sabbato requieuisse; sed hoc ideo quia iam creaturam nullam condebat, postquam perfecta sunt omnia. Quietem uero propterea appellauit Scriptura, ut nos admoneret post laborem bonorum operum quieturos V. Si circumcisionem

suam magnam regenerauit nos in spem uiuam, per resurrectionem Iesu Christi ex mortuis in hęreditatem incorruptibilem, incontaminatam, immarcessibilem, conseruatam in cęlis etc. I. IOANNIS I: Videte, qualem caritatem dedit nobis Pater, ut filii Dei nominemur et simus. Scimus quoniam, cum apparuerit, similes ei erimus, quoniam uidebimus eum sicuti est III. APOCALYPSIS: Vincenti dabo edere de ligno uitę, quod est in paradiso Dei mei. Corona uitę. Manna absconditum,

nostram IIII. Siquis autem Spiritum Christi non habet, hic non est eius etc. Quicunque Spiritu Dei aguntur, hi sunt filii Dei VIII. Non enim accepistis spiritum seruitutis iterum in timorem, sed accepistis spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus: Abba--- Pater, sumus filii Dei et heredes et Christi cohęredes VIII. Finis enim Legis Christus, ad iustitiam onmi credenti. Si confitearis in ore tuo Dominum Iesum, et in corde tuo credideris, quod Deus illum

est; non ex operibus, ut nequis glorietur. Nunc autem in Christo Iesu, uos qui aliquando eratis longe, facti estis prope in sanguine Christi. Ergo iam non estis hospites et aduenę, sed ciues sanctorum et domestici Dei II. Vnus Dominus, una fides, unum baptisma, unus Deus et Pater omnium, qui super omnes et per omnia et in omnibus nobis IIII. AD THESSALONICENSES I: Induti loricam fidei et caritatis V. AD THIMOTEVM I: Certa bonum certamen fidei, apprehende uitam ęternam, in qua uocata es.

aurei coloris Cratim flumen bibentium XV .
Fur. Apolline pecus Admeti pascente Mercurius boues aberrantes auertit et in silua occuluit II . Liber pater in nemore Ideo iuuencum in ceruum mutatum subtraxit VII . Scylla Niso patri dormienti crinem purpureum patrię fatalem furata est VIII . Auctolicus, Chiones et Mercurii filius, furacissimus

Niso patri dormienti crinem purpureum patrię fatalem furata est VIII . Auctolicus, Chiones et Mercurii filius, furacissimus XI .
Fames. Mestra et Eriston pater uiscera sua epulari coacti Cereris ira VIII . SENECA
Fortuna uaria 11 . Fata nos ducunt, et quantum

Fame adacti in Tyberim quidam se pręcipitauerunt 148 . Fame mutuo se depasti 156 . Caput asini LX uenditum dracmis 183 . Filius et pater ferro inter se dimicant pro mure exanimi 243 . Infandus obsessorum cibus 260.280. 281 . Fames coegit imbellem multitudinem emittere hosti prędam, si uellet 337. 338 .

quam Agabus prędixit 416 . Dira fames Hierosolimis 424 . Romę fames ita ut ne humanis quidem carnibus abstinerent 461 . Filii. Varii parentum affectus, pater in Esau propensior, mater in Iacob 8 . Laio prędictum expedire ei sine liberis esse 39 . Filiorum Heli flagitia 43 . Dauid erga Absalonem filium

Quod filius patris sit, non matris 10 . Ad patrem de temeritate filii sibi insultantis 14 . Ad filium, ut desistat 15 . Filius bonus, pater malus 19 . Filiam pro filio natam amico gratulatur 27 . Fortuna agi omnia 16 . Fatum 53 . Fidem dat pro iuramento. Fidem se firmam habere

283 . Syndonem fecit et uendidit Chananeo 286 . Fides Ecclesię 287 . Lętare, o popule Christiane 306 . Adorate Filium, ne irascatur Pater 321 . Incredulos percutit, fideles benedicit 321 . In misericordi a tua introibo in domum tuam 322 . Perfidia Iudeorum salus fuit credentium. Confitebor Domino

deserto uiam. De uocatione gentium 161. Dedi te in lucem gentium 162. Super ipsum continebunt reges os suum, quia quibus non est narratum de eo uiderunt, et qui non audierunt, contemplati sunt 163. Abraham nesciuit nos, et Israel ignorauit nos. Tu , Domine, pater noster, redemptor noster, a sęculo nomen tuum. Inuenerunt qui non quęsierunt me. Seruos suos uocabit nomine alio, id est Christianos 166. Prophetat pastores futuros et fideles inter gentes 176. Gentium conuersio 187. Siccaui lignum uiride, id est

liberatus offerre iubetur pro emundatione munus et ostendere se sacerdoti V. Demoniacus liberatus abiit per uniuersam ciuitatem [prędic] predicans, quanta fecisset illi Iesus VIII. / Gratia. Filio reuertenti pater occurrit, quia nos peccatis impedientibus ad eum peruenire non possumus nostra uirtute, nisi ipse occurrens sua adiuuet gratia XV. Non sufficit humanum propositum absque diuino subsidio. Petrus enim, quamuis feruens esset, derelictus tamen a Deo supplantatus fuit ab hoste XXII.

igitur uitium est iactantia etc. V. Discipuli adhuę terrena sapientes dicunt Domino: Manifesta te ipsum mundo etc. suadentes inanem gloriam VII. Ego autem non quęro gloriam meam; est qui quęrat et iudicet VIII. Si ego glorifico me ipsum, gloria mea nihil est; est pater meus qui glorificat me etc. VIII. Domus impleta est ex odore unguenti. De quo Apostolus: Aliis sumus odor uitę ad uitam, aliis sumus odor mortis ad mortem XII. Dilexerunt enim gloriam hominum magis quam gloriam Dei XII. Nomen glorię quot modis accipitur in Scripturis XIII.

Gratia. Erat lux uera, quę illuminat omnem hominem uenientem in hunc mundum I. Non potest homo accipere quicquam, nisi fuerit ei datum de cęlo III. Dedisset tibi aquam uiuam, id est gratiam Spiritus Sancti uiuificantem IIII. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me traxerit eum. Et ego resuscitabo eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi fuerit ei datum a Patre meo VI. Si palmes non potest ferre fructum a se metipso, nisi manserit in uite, sic nec uos, nisi in me manseritis etc. Sine me nihil potestis facere XV.

est numerus. Quantum pręcedit sapientia stultitiam 133. Stultus. Stultitia ad tempus simulata. Cor stulti. Stultus omnes stultos existimat. Stulti qui nesciunt in urbem pergere 134. Ęgyptii passi densissimas tenebras: solis illis erat super posita grauis nox 140. Si pater defecerit sensu, ueniam da et ne spernas eum 141. Error et tenebrę peccatoribus concreta sunt 144. Qui minoratur corde, cogitat inania; et uir imprudens et errans cogitat stulta 144. Fatuo non erit amicus, sed adulator 145. Tenebrę operient terram, id est

id quod iustum est iudicare, nunquam Saluator hoc diceret XII. Inimicus. Diligite inimicos odientes, maledicentes, calumniantes VI. Dominus persequentium se uulnera sanat. Malcho auriculam restituit et Petrum de percussione increpat XXII. Dominus orat pro crucifixoribus suis: Pater, dimitte illis: non enim sciunt quid faciunt XXIII. / Ignorantia. Qui non cognouit uoluntatem Domini, et fecit digna plagis, uapulabit paucis. XII. Is qui quinque paria boum emit, est qui naturam intellectualem contemnit et

cęlum apertum et angelos Dei ascendentes et descendentes supra Filium hominis I. Bis in Galileam accedens Iesus significat duos aduentus ipsius in mundum: primus pietatis aqua in uinum conuersa, quo exhilarantur conuiuę; secundus resurrectionis, cum reguli filium sanauit IIII. Pater omne iudicium dedit Filio. Iudicium aliquando poenam signat, aliquando discretionem. Potestatem dedit ei iudicium facere, quia Filius hominis est V. Multa habeo de uobis loqui et iudicare VIII. Alta Saluatoris uox, quę Lazarum suscitauit, indicium est tubę magnę sonaturę in communi

quomodo aduersa quis ferat facillime: Si inimicos, inquit, uiderit deterius affectos 6. Indoctus. Diogenes debiles dicebat, non surdos aut cęcos, sed imperitos 56. Ignobilis. Bion, Boristhenites philosophus, ab Antigono interrogatus de patria ac parentibus: Pater, inquit, meus libertus fuit cubito se tergens. Significabat illum succidam et laridum uenditasse. Boristhenites genere non habens faciem, sed in facie scripturam acerbissimi domini. Mater autem, quam huiusmodi ducere potuit etc. Denique ait: Me autem

infestauerunt quique contra ius gentium Apolloniatum legatos infestauerunt pulsauerunt 252. In eos qui legatos pulsarunt 318. Manlius Torquatus in filium Syllanum 334. In Publium Malleolum maternę cędis reum 349. Fuluium pater occidi iussit, quod Catilinam sequi decreuisset 365. Quod tibi non uis, alteri ne feceris 440. Aureliani lex in milites 447. Insidias cauit Hannibal habitum mutando 270. Ignem perpetuum custodiebant uirgines Vestales 76. In Hiera

in prophetis difficilem intellectum facit. Quę si suis locis et causis temporibusque reddantur, plana fient quę uidentur obscura 345. Amen, fiat, Domine 348. LXXinterpretes quanta omiserint 370. Multa in Scripturis dicuntur non ut sint, sed ut esse uidentur, ut Ioseph pater Domini 371. Euangelistę secuti Hebraicam ueritatem, non alicuius interpretationem 376. Qui Scripturas aliter intelligit quam ueritas habet, uuam acerbam comedit 377. Ingratus contra beneficia Dei 199. Iniustitia. Qui conuertitis in absintium

EX SECVNDA COMMENTARIORVM Iudex. Iudica pro damna 11. Comedent mulieres fructum suum 13. In tempore uultus tui, id est in tempore ludicii 21. ludicium uerum fecerit inter uirum et uirum 55. Deus pater omne iudicium dedit Filio 62. Olla succensa 66. Dies Domini. Gladius 80. Gladius Christi 85, 87. Ecce uenit, et factum est. Dicitur de iudicio Christi 95. Iudices dii 112. Capilli tanquam lana mundissima purum sincerumque iudicium est. Christus

Fibri Pontici se eastrant urgente periculo ob hoc se peti gnari. Castoreum id uocant medici 91. Vitulus marinus euomit fel et coagulum, ob ea se peti prudens. Libertas. Regem deliquentem morte mulctari in Taprobane insula 67. Spurium Cassium regnum affectantem pater ipsius interemit 318. Liberalitas. Rapam serere nudum uolunt precantem sibi et uicinis serere se. In Africę lacu Apuscidamo nihil immergitur, omnia fluitant 297. Zeuzis pictor donare opera instituit 329. Luxuria. In eam inuehitur

Ve uobis qui ridetis nunc, quia lugebitis et flebitis VI. Symphonia et chorus, epulatio et gaudium / propter eum qui mortuus erat et reuixit. Perierat, et inuentus est XV. Liberum arbitrium. Quotiens uolui congregare filios tuos etc. et noluisti XIII. Pater duorum filiorum alterum uolentem discedere non retinet, alterum uolentem manere non repellit. Rursum illum reuertentem suscipit, nemini tollens arbitrii libertatem XV. Lectio. Pręceptor, per totam noctem mundanę scientię laborantes nihil cępimus. In uerbo autem tuo laxabo

antequam deiiceretur de saxo, inuocauit Vestam; deiecta repetitur ad poenam, defenditur 119. Abdicauit quidam filium; abdicatus se contulit ad meretricem; ex illa sustulit filium; ęger ad patrem misit; cum uenisset, commendauit ei filium suum et decessit; adoptauit puerum; ab altero filio pater accusatur dementię 127. In uxorem de adulterio suspectam 129. In adulterio deprehensam uir interemit 137. Flaminius proconsul in conuiuio unum ex damnatis occidit, exoratus a meretrice 138. Impudici signa 17. Stupra

Iasius Cereris appetens concubitum fulmine ictus periit 20. Poena Vestalium delinquentium 50. Sub Tarquinio Pinaria, Publii filia, Vestalis deprehensa non casta 78. Apius decemuir Verginię amore captus eam Claudii, clientis sui, seruamiudicauit, cum liberaesset. Pater uero Verginius, quoniam filiam aliter a contumelia liberare non poterat, occidit 289. Legum latores Minos et Lycurgus 48. PROBLEMATA ALEXANDRI APHRODISEI

munificus 2. Agesilaus 28, 30. Liberalitas multa in Alexandro 46, 50. Ptolomeus omnia quę bello cęperat remisit Demetrio dicens de regno tantum et gloria magnis uiris esse certandum. Ille deos precatus est, ut facultatem darent parem illi referendi gratiam 94. Pater Antonii non habens pecuniam, quam mutuaret amico petenti, scyphum argenteum dedit 103. Antonius largus donator 103. Antonii ex Fuluia filius Philotę donauit uasa argentea, quę in mensa conuiuii erant 106. Artoxerxes ab omnibus munuscula accipiens et

habuit 30. Clodius cum Pompeia, Cęsaris uxore 51, 89. Demetrius omnium regum incontinentissimus 96. Demetrius in Palladis templo hospitatus libidinibus non abstinuit 97. Antiochi amor immoderatus erga nouercam Stratonicen, quam illi Seleucus pater concessit, ne amore contabesceret 100. Quicquid uirtutis fuerat in Antonio deleuit amor Cleopatrę, uitia detexit 105. Cleopatrę malicia, qua se ardere Antonium ostendit 108. In parte prima: Lacedemonę uxores pene communes 13. Solonis lege, qui e

raptam 8. Foeminę impudicicia in Ioseph 9. Leuitę uxoris in Gabaa stupratio 24. Iason Medea relicta Glaucam superduxit 30. Ariadna Theseum secuta 34. Phedra Hippolitum priuignum adamauit 35. Helenę raptus 35. Augen ab Hercule uitiatam pater mergi iussit 36. Nessi libido in Deianiram exitio illi fuit 36. Sanson uoluptate uincitur 38. Io, Europa, Medea rapta 39. Helenę raptus 40. Dauid arsit Bersaben 51. Ammon uitiata Thamar interficitur

Miles bonus qui tantumilitare didicit 62. Scutatus male puniendus 63. Inter militiam et agriculturam 66. Noste sublato torpet uirtus 67. Militaris uirtus 68. Miles non metuat ducem, sed reuereatur 78. Mulcta. Pater mulctatur qui liberos non corripit 91. Idem 96. Idem ibidem. Medicus. Medicinas difficiles uitę breuitas non admittit 54. Medicis tunc maxime credimus, cum ęgrotamus 67. In malum medicum exprobratio 77. Medicus optimus qui

qui uitulum adorauerant XXXIII milia hominum 14. Ego enim sum Deus fortis, zelotes uisitans iniquitatem patrum in filios in tertiam et quartam generationem eorum qui oderunt me 12. Populi cadauera iacebunt in deserto, fìlii uagabuntur annis XL ob peccatum patrum eorum 22. Pater non occidetur pro filio, nec e conuerso. Pro mensura peccati erit plagarum modus 29. Iram Dei multis uerbis enarrat 30. Azotii percussi a Domino in secretiori parte natium 42. Damnatorum supplicia 54. Iezabel impietatis suę dedit poenas de fenestra

terrę, quam dedi eis et templum proiiciam 57. Achab pessimus regum Israel, peior eo uxor eius Iezabel fuit 59. Ioram, filius Iosaphat, rex Iuda, de bono patre ipse malus, quia uxor eius fuit filia Achab pessimi omnium 64. Manasses perfidus in omni abominatione. Pater eius Ezechias fidelis et optimus fuit 68. Si impius fuero, ue mihi est 103. Nonne lux impii extinguetur? etc. In diem perditionis seruatur malus 104. Nunquid semitam iniquorum custodire cupis? Alii diripuerunt aliena, furati sunt, oppresserunt

sęua perturbata conscientia 140. Ve manibus malefacientibus 141. Qui sibi nequam est, cui bonus erit? Iustitiam non uidebunt stulti, superbi, dolosi, mendaces, sed sensati et ueraces 144. Nepotes impiorum non multiplicabunt ramos. Pater impius. Viri impii 149. Misereamur impio, et non discet iustitiam, ne scilicet grauius puniatur 156. Impii quasi mare feruens quod quiescere non potest, et redundant fluctus eius in conculcationem et lutum 164. Quare impii prosperantur. Propter

suam etc. 170. Mali sicut ficus pessime abiiciendi 174. Dissoluta est Damascus uersa in fugam 180. Venit contritio super te qui habitas in terra etc. 185. Iniquitas domus Israel et Iudę magna nimis etc. 186. Malus pater non imputabitur filio bono nec contra. Arguetur principum malicia bis 188. Malicia populi 189. Cum sanare uellem Israel, reuelata est iniquitas Ephraim 202. Arastis iniquitatem, impietatem messuistis etc. 203. Exuberant torcularia, quia

paucis XII. Mors. Qui puellam defunctam fiebant, exclusi sunt, ne suscitari eamuiderent. Idigni enim sunt uidere resurrectionis gloriam, qui sic lugent mortuos quasi nunquam resurrecturos VIII. Mors triplex, id est naturę et culpę et in qua morimur peccato, uiuimus Deo IX. Pater, in manus tuas commendo spiritummeum. Et hęc dicens expirauit XXIII. Magister. Pręibis ante faciem Domini parare uias eius ad dandam scientiam etc. I. Ioannes mirabilior quod non formidauit interitum corripiens Herodem quam quod uirtutis meritis Christus sit

cum persolueris mortem ueteris hominis, suscipies uitam noui. Non est uera uita nisi ęterna. Item contra amatores uitę pręsentis V. Lazarus, amicus noster, dormit. Deinde dicit: Lazarus mortuus est XI. Mendacium. Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius VIII. Magister. De Samaritanis. Proiecit cupiditatem et properauit annunciare ueritatem. Discant qui uolunt euangelizare, ut prius hydriam ad puteum proiiciant. Et qui metit, mercedem accipit et congregat fructum in uitam ęternam, ut et qui seminat simul gaudeat et qui

iacere eos deliberant, id est cogitata implere, Iesus eis absconditur et fugit de templo cordis eorum VIII. Mandata. Verba quę ego locutus sum uobis, spiritus et uita sunt. Verba uitę ęternę habens VI. Quia ego ex me ipso non sum locutus, sed qui misit me, Pater, ipse mihi mandatum dedit quid dicam et quid loquar. Et scio quia mandatum eius uita ęterna est. Quę ergo ego loquor, sicut dixit mihi Pater sic loquor XII. Si diligitis me, mandata mea seruate. Sermonem quem audistis, non est meus, sed eius qui misit me, Patris XIIII.

Verba quę ego locutus sum uobis, spiritus et uita sunt. Verba uitę ęternę habens VI. Quia ego ex me ipso non sum locutus, sed qui misit me, Pater, ipse mihi mandatum dedit quid dicam et quid loquar. Et scio quia mandatum eius uita ęterna est. Quę ergo ego loquor, sicut dixit mihi Pater sic loquor XII. Si diligitis me, mandata mea seruate. Sermonem quem audistis, non est meus, sed eius qui misit me, Patris XIIII. APOCALYPSIS Multitudo. Audiui numerum signatorum, CXLIIII signati ex omni tribu filiorum Israel. Post hęc

Scipionis filię a senatu dotatę 92. Rapta raptoris aut mortem aut indotatas nuptias optet. Quidam duas rapuit, altera mortem optat, altera nuptias 120. Captus a pyratis scripsit patri pro redemptione; non redimebatur. Archipiratę filiam, a quo dimissus erat, duxit uxorem. Pater illa repudiata iubet ducere aliam; nolentem abdicat 121. Vxor diues seruitutem exigit 121. Vir et uxor iurauerunt, ut siquid alteri obtigisset, alter moreretur. Vir peregre profectus missit nuncium ad uxorem qui diceret decessisse uirum. Vxor se pręcipitauit. Recreata iubetur

reliquis Xerxem fugientibus deliberant, an et ipsi fugiant, et ad resistendum animantur. Honesta suasio ad fugam 112. Athenienses deliberant, an trophea Persica tollant Xerxe minante rediturum se, nisi tollerentur 113. Qui ter fortiter fecerit, militia uacet. Ter fortiter agentem pater in acie quarto uolentem exire retinet, nolentem abdicat 122. Pater et filius fortiter fecerunt. Pro pręmio contendunt, uicit filius; abdicatur. Oratius, Mutius, Decius, Scipio 144. Alexander cuidam ciuitati partem agrorum et dimidiam rerum omnium promittenti: Eo, inquit,

animantur. Honesta suasio ad fugam 112. Athenienses deliberant, an trophea Persica tollant Xerxe minante rediturum se, nisi tollerentur 113. Qui ter fortiter fecerit, militia uacet. Ter fortiter agentem pater in acie quarto uolentem exire retinet, nolentem abdicat 122. Pater et filius fortiter fecerunt. Pro pręmio contendunt, uicit filius; abdicatur. Oratius, Mutius, Decius, Scipio 144. Alexander cuidam ciuitati partem agrorum et dimidiam rerum omnium promittenti: Eo, inquit, proposito in Asiam ueni, ut non id acciperem quod dedissetis, sed ut id

Musica 38. Mors 2. Mors fìliorum, amici, uxoris 3. Ingratus est qui inuitus decędit 38. Diodorum Epicureum laudat, quod sibi mortem consciuerit 61. Mors nascentibus determinata 65. Mortem filiorum lente tulit Sylla et quidam in Gręcia pater. Item Puluillus pontifex, Paulus, Lucius Bibulus, Caius Cęsar, diuus Augustus, duę Cornelię 66. Mors omnium dolorum et solutio est et finis. Mors optimum naturę inuentum. Quibus diu uixisse nocuit 67. Magni animi esse appetere mortem. Plato: Sapientis animum totum in morte

91. Solonis sententia: Tam diu discendum, quamdiu uiuis 104. Quibus non minus gratum est reprehendi quam reprehendere 121. Socrates: Non humanum certe esse uidetur, quod ego mea quidem omnia omnino neglexerim etc. uestro intentus bono, dum singulos adeo tanquam pater aut frater natu maior, suadens curam uirtutis habere; neque hoc se facere mercede, sed gratis ait 170. Pueri iocis honestis dumtaxat assuefaciendi 205. Pręstantissimo ingenio pręditi, si male fuerint educati, pessimi fiunt 216. Qualiiter puerorum paulatim procedat

ex uariis ingeniorum affectibus 105 . QVINTVS CVRTIVS
Nobilis. Agramme rex ultra Gangem potentissimus, cuius pater fuerat tonsor uix diurao quęstu propulsans famem 55 .
Nauta. Alexandri ad Oceanum nauigatio 60 .
Necessitas.

V. Quia descendi de cęlo, non ut faciam uoluntatem meam, sed uoluntatem eius qui misit me VI. Si uos manseritis in sermone meo, uere discipuli mei eritis, et cognoscetis ueritatem, et ueritas liberabit uos. Qui seruat Dei mandata, efficitur Dei filius, secundum illud: Si Deus pater uester esset, diligeretis utique me. Amen dico uobis: Siquis sermonem meum seruauerit, mortem non uidebit in ęternum VIII. Oues meę uocem meam audiunt, et ego cognosco eas etc. X. Si diligitis me, mandata mea seruate. Et ego rogabo Patrem etc. Qui habet mandata mea

essent, ut raperent eum et facerent eum regem, fugit iterum in monte ipse solus, erudiens nos mundanas contemnere dignitates VI. Iesus de cruce matrem discipulo commendauit, instruens nos et inter aduersa honorare parentes XVIII. Ocium. Ego sum uitis uera et Pater meus agricola est. Omnem palmitem in me non ferentem fructum tollet eum, et omnem qui fert fructum, purgabit eum, ut fructum plus afferat XV. Hospitalitas. Domino discumbente in Bethania Martha ministrat. Non falmulabus imponit ministerium, sed ipsa met suscepit XII.

56 . Aiebat oratores plebis ministros 57 . Zeno Aristone discipulo satis uaniter multa quędam etiam temere audacterque disserente: Possibile non esset, inquit, ita dicere, nisi ebrius te genuisset pater; et loquacem appellabat. Breuis ipse in loquendo et concisus 64 . Zeno cuidam breuia esse philosophorum dicta asserenti: Vera, inquit, loqueris! Oportet nempe, si fieri possit, breues esse illorum et syllabas. Adolescenti

Samia testa Matris deum sacerdotes sibi uirilitatem amputant 334 .
Pietas. Quędam matrem uberibus aluit 80 . Gracchorum pater Cornelię coniugi pręmori elegit. Marcus Lepidus Apuleię uxoris charitate post repudium obiit. Publius Rutilius nunciata fratris repulsa in petitione consulatus expirauit. Publius Catienus Philotimus sic dilexit patronum, ut hęres institutus in eius rogum se iaceret.

prodidit iisdem ad pęnam datus 11 . Tarpeia uirgo scutis obruta 2 .
Pudicicia. Lucretia uiolata uiuere noluit 6 . Pater Virginiam occidit, ut libidini consulis uim parantis surriperet 10 . Claudia, uirgo Vestalis, duxit deum Matrem 19 . Scipio captiuam forma pręstantem ad se adduci uetuit et sponso restituit

Patrię amor 43 . Patrię prosis uel lęsus 26 . Pro patria aduersa pati decet 39 . Patrię salus proprię pręponenda 45 . Pater patrię 69 . Quę patria nobis est? 76 . Pro laude patrię occubuit 66 . Pro patria pugnauit senex 90 . Pro

196 .
Petitio. Quod pro mortuis prodest orare. Contra Vigilantium 59 . Oratio superbi est se inter orandum laudare 89 . Pater noster, qui es in cęlis etc. 90 . Passio animi. Stoici et contra eos Peripatetici et Academici 67 . Passionibus animi recte utendum 80 . Concupiscentiam

equi albi, id est casti 213 .
Pietas. Ioseph fratres impios, sed Beniamin pręter cęteros dilexit, quia sibi uterinus erat. Iudas pius in patrem uicaria seruitute uoluit redimere Beniamin, ne pater dolore confectus deficeret 8 . Deus faciens misericordiam in milia: his qui diligunt me et custodiunt pręcepta mea 12 . Oleum purissimum ut ardeat lucerna semper in tabernaculo extra uelum

211 . Iudicium uerum iudicate etc. et noluerunt attendere, et facta est indignatio magna a Domino exercituum 213 . Filius honorat patrem et seruus dominum suum. Si ergo pater ego sum, ubi est honor meus? Et si Dominus ego sum, ubi est timor meus 216 .
Partus. In dolore paries 1 . Rachel partiendo mortua est

pauperum, nec sericis, sed syndone inuoluitur XXVII. Perfidia hereticorum. Cum dormirent homines, inimicus superseminauit zizania in medio tritici. Cum creuisset herba et fructum fecisset, tunc apparruerunt et zizania XIII. Omnis plantatio, quam non plantauit Pater meus cęlestis, eradicabitur. Sinite illos: cęci sunt et duces cęcorum. Cęcus autem cęco etc. XV. Cauete a fermento phariseorum et sadduceorum, id est a doctrina hereticorum XVI. Qui non est mecum, contra me est. Et qui non congregat mecum, spargit XII. Veh

Petitio. Ora in abscondito, non sicut hypocritę. Intra in cubiculum, id est in cordis intentionem. Clauso ostio, id est non admittendo cogitationes uanas. Orantes autem nolite multum loqui, id est sine orandi affectu uerba fundere sicut ethnici. Sic orabitis: Pater noster etc. VI. Petite, quęrite, pulsate. Quis, si petierit filius panem uel piscem, dabit ei lapidem uel serpentem? Lucas addit: ouum et scorpionem. Sunt autem caritas, fides, spes, odium, perfidia, desperatio VII. Iesus dimissa turba ascendit in montem solus

Domi nus Israel, quia uisitauit et fecit redemptionem plebis suę. In remissione peccatorum per uiscera misericordię in quibus uisitauit nos oriens ex alto, illuminare his etc. I. Non ueni uocare iustos, sed peccatores ad penitentiam V. Estote misericordes, sicut et Pater uester misericors est VI. Misericordia motus flenti uiduę suscitat filium VII. Samaritanus, id est Christus sauciati iacentis in uia alligauit uulnera infundens oleum et uinum etc. X. Hinc patet nullum excipi, cui denegatur misericordię officium

officium X. Iubente Domino succidi ficum cultor ait: Domine, dimitte illam et hoc anno, usque dum fodiam circa illam et mittam stercora etc. XIII. Dominus ouem, quę perierat, inuentam reportat in humeris et gaudet XV. Pater filium, qui abierat et substantiam turpiter consumauerat, reuersum suscipit, immo reuertenti, cum adhuc longe esset, occurrit et osculatus est eum XV. Venit enim Filius hominis quęrere et saluum facere quod perierat XIX.

declinantes IX. Duo modi orationis, alter laudis, alter petitionis. Quis uestrum habebit amicum et ibit ad illum media nocte. Si perseuerauerit pulsans, surget et dabit illi. Petite, quęrite, pulsate. Si uos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis uestris, quamto magis Pater uester cęlestis de cęlo dabit spiritum bonum petentibus se? XI. Parabola de iudice et uidua, quoniam oportet semper orare et non deficere. Pharisei oratio superba, publicani humilis XVIII. Vigilate itaque omni tempore orantes, ut digni habeamini

Pax. Pacem relinquo uobis, pacem meam do uobis. Non quomodo mundus dat ego do uobis. Augustinus: Est autem pax serenitas mentis, tranquillitas animi, simplicitas cordis, amoris uinculum, consortium caritatis etc. XIIII. Pater sancte, serua eos etc., ut sint unum sicut et nos. Rogo pro eis etc., ut omnes unum sint, sicut tu, Pater, in me et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint. Vt sint unum, sicut et nos unum sumus, ego in eis et tu in me, ut sint consumati in unum

Augustinus: Est autem pax serenitas mentis, tranquillitas animi, simplicitas cordis, amoris uinculum, consortium caritatis etc. XIIII. Pater sancte, serua eos etc., ut sint unum sicut et nos. Rogo pro eis etc., ut omnes unum sint, sicut tu, Pater, in me et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint. Vt sint unum, sicut et nos unum sumus, ego in eis et tu in me, ut sint consumati in unum [in unum]2 XVII. Apparens post resurrectionem apostolis ait: Pax uobis. Et iterum dicit: Pax uobis. Et tertio Thoma pręsente inquit:

in uirili membro suscipiebatur, ut castitatem mentis et corporis custodiendam significaret VII.
Pietas. Sic enim Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret III. Omne quod dat mihi Pater, ad me ueniet, et eum qui uenit ad me non eiiciam foras. Hec est enim uoluntas eius qui misit me, Patris, ut omne quod dedit mihi non perdam ex eo, sed resuscitem illud in nouissimo die. Hęc est autem uoluntas Patris etc., ut omnis qui uidet Filium et credit in eum,

oues habeo, et illas oportet me adducere etc. X. Non enim ueni, ut iudicem mundum, sed ut saluificem mundum XII. Cum dilexisset suos qui erant in mundo, in finem dilexit eos XIII. Non relinquam uos orphanos, ueniam ad uos XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos. Manete in dilectione mea XV. Pater sancte, serua eos in nomine tuo quos dedisti mihi, ut sint unum sicut et nos etc. Quos dedisti mihi, ego custodiui, et nemo ex eis periit nisi filius perditionis etc. Hęc loquor in

Non enim ueni, ut iudicem mundum, sed ut saluificem mundum XII. Cum dilexisset suos qui erant in mundo, in finem dilexit eos XIII. Non relinquam uos orphanos, ueniam ad uos XIIII. Sicut dilexit me Pater, et ego dilexi uos. Manete in dilectione mea XV. Pater sancte, serua eos in nomine tuo quos dedisti mihi, ut sint unum sicut et nos etc. Quos dedisti mihi, ego custodiui, et nemo ex eis periit nisi filius perditionis etc. Hęc loquor in mundo, ut habeant gaudium meum impletum in se metipsis. Pro eis ego

unum sicut et nos etc. Quos dedisti mihi, ego custodiui, et nemo ex eis periit nisi filius perditionis etc. Hęc loquor in mundo, ut habeant gaudium meum impletum in se metipsis. Pro eis ego sanctifico me ipsum, ut sint et ipsi sanctificati in ueritate. Pater, dilexisti eos, sicut et me dilexisti. Et notum feci eis nomen tuum et notum faciam, ut dilectio, qua dilexisti me, in ipssis sit et ego in ipsis XVII. Si ergo me quęritis, sinite hos abire ut impleretur sermo quem dixit, quia quos dedisti mihi, non perdidi ex eis quenquam.

potestis uenire VII. Ego uado et quęritis me, et in peccato uestro moriemini. Quo ego uado, uos non potestis uenire. Vos deorsum estis, ego de supernis sum. Vos de mundo hoc estis, ego non sum de hoc mundo. Si non credideritis, quia ego sum, moriemini in peccato uestro. Si Deus pater uester esset, diligeretis utique me. Ego enim ex Deo processi et ueni. Vos ex patre diabolo estis et desideria patris uestri uultis facere etc. Si ueritatem dico, quare non creditis mihi? VIII. Qui non intrat per hostium in ouile ouium, sed ascendit aliunde,

in me non manserit, mittetur foras sicut palmes et arescet, et colligent eum et in ignem mittent, et ardet. Si non uenissem et locutus fuissem eis, peccatum non haberent. Nunc autem excusationem non habent de peccato suo. Qui me odit, et Patrem meum odit etc. XV. Pater iuste, mundus te non cognouit XVII. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum et ceciderunt in terram XVIII.
Petitio. Tu forsan petisses ab eo, et dedisset tibi etc. Nam quasi dogma

in terram XVIII.
Petitio. Tu forsan petisses ab eo, et dedisset tibi etc. Nam quasi dogma quoddam est, neminem accipere diuinum donum ex non quęrentibus illud. Ipsum autem Saluatorem iubet Pater poscere, ut det illi. Secundum illud: Postula a me, et dabo tibi gentes hęreditatem tuam. Sed uenit hora et nunc est, quando ueri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate. Nam et Pater tales quęrit, qui adorent eum. Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in

accipere diuinum donum ex non quęrentibus illud. Ipsum autem Saluatorem iubet Pater poscere, ut det illi. Secundum illud: Postula a me, et dabo tibi gentes hęreditatem tuam. Sed uenit hora et nunc est, quando ueri adoratores adorabunt Patrem in spiritu et ueritate. Nam et Pater tales quęrit, qui adorent eum. Spiritus est Deus, et eos qui adorant eum, in spiritu et ueritate oportet adorare. Samaritani rogauerunt eum, ut ibi maneret, et mansit ibi duos dies. Manet nanque Iesus penes deprecantes. Et pręsertim quotiens qui precantur exeunt ciuitatem

intentionibus etc. XI. Quidam gentiles rogauerunt Philippum dicentes: Volumus uidere Iesum; Philippus dicit Andreę, uterque Iesu. Sicque per intercessores usque ad Iesum peruenit oratio XII. Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio. Siquid petieritis in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio XIIII. Si manseritis in me et uerba mea in uobis manserint, quodcunque uolueritis, petetis, et fiet uobis. Non uos me elegistis, sed ego elegi uos etc., ut

uidere Iesum; Philippus dicit Andreę, uterque Iesu. Sicque per intercessores usque ad Iesum peruenit oratio XII. Quodcunque petieritis Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio. Siquid petieritis in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio XIIII. Si manseritis in me et uerba mea in uobis manserint, quodcunque uolueritis, petetis, et fiet uobis. Non uos me elegistis, sed ego elegi uos etc., ut quodcunque petieritis Patrem in nomine meo, det uobis XV. Amen, amen dico uobis,

ut quodcunque petieritis Patrem in nomine meo, det uobis XV. Amen, amen dico uobis, siquid petieritis Patrem in nomine meo, dabit uobis. Petite, et accipietis, ut gaudium uestrum sit plenum XVI. Hęc locutus est Iesus et subleuatis oculis in cęlum dixit: Pater, uenit hora etc. XVII.
Peccatum. Venialia, si negligantur, multiplicata occidunt III. Iam noli amplius peccare, ne deterius tibi aliquid contingat V. Amen, amen dico

in fide populorum. Nunc anima mea turbata est. Et ego, si exaltatus fuero a terra etc. Nunc iudicium est mundi, nunc princeps huius mundi eiicietur foras. Iesus abiit et abscondit se ab eis XII. Si diligeretis me, gauderetis utique quia uado ad Patrem, quia Pater maior me est. Venit enim princeps mundi huius, et in me non habet quicquam. Sed ut cognoscat mundus, quia diligo Patrem, et sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio XIIII. Capiendus Iesus introiuit in hortum, ut peccatum, quod in horto commissum

abiit et abscondit se ab eis XII. Si diligeretis me, gauderetis utique quia uado ad Patrem, quia Pater maior me est. Venit enim princeps mundi huius, et in me non habet quicquam. Sed ut cognoscat mundus, quia diligo Patrem, et sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio XIIII. Capiendus Iesus introiuit in hortum, ut peccatum, quod in horto commissum fuerat, in horto deleret. Paradisus enim hortus deliciarum interpretatur. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum et ceciderunt in terram etc. Primum ducitur ad

Piscis super prunas. Decies apparuisse Dominum post resurrectionem colligitur XXI. Perseuerantiam in longitudine temporis signat crucis longitudo a trauerso usque ad terram XVIII.
Prouidentia. Pater meus usque modo operatur, et ego operor V.
Prędestinatio. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum. Et ego suscitabo eum in nouissimo die. Quare illum trahat et illum non trahat, noli

a trauerso usque ad terram XVIII.
Prouidentia. Pater meus usque modo operatur, et ego operor V.
Prędestinatio. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum. Et ego suscitabo eum in nouissimo die. Quare illum trahat et illum non trahat, noli uelle iudicare, si non uis errare. Semel accipe et intellige, si non traheris, ora ut traharis. Iterum idem dicit VI. Proprias oues uocat nominatim. Nouit enim

Ego uos elegi etc. Electi sunt ante mundi constitutionem ea prędestinatione, in qua Deus sua futura facta pręsciuit; electi autem de mundo ea uocatione, qua Deus id quod prędestinauit, impleuit. Quos enim prędestinauit, hos et uocauit XV. Et nunc clarifica me tu, Pater, apud te metipsum ea claritate, quam habui prius quam mundus fieret apud te, scilicet in prędestinatione diuina XVII.
Purgatorium. Si non lauero te, non habebis partem mecum XIII. Palmitem ferentem fructum

fiant X. Siquid patitur unum membrum, compatiuntur omnia membra XII. Nulla opera proficere ad salutem sine caritate etc. de laudibus caritatis XIII. Quotidie morior propter gloriam uestram, fratres XV. II: Pater misericordiarum et Deus totius consolationis, id est Deo gratias, qui semper triumphat nos in Christo Iesu II. Quis infirmatur, et ego non infirmor? Quis scandalizatur, et ego non uror? XI. Non quęro quę uestra sunt, sed uos. Ego libentissime impendam, et superimpendar pro

erripere, iniquos uero in die Iudicii reseruare cruciandos II. Non tardat Deus promissionem suam, sed patienter agit propter uos, nolens aliquos perire, sed omnes ad penitentiam reuerti III. IOANNIS I: Videte qualem caritatem dedit nobis Pater, ut filii Dei nominemur et simus. Deus animam suam pro nobis posuit. Et nos debemus animas pro fratr ibus ponere III. APOCALYPSIS: Ecce sto ad ostium et pulso: siquis audierit uocem meam et aperuerit mihi ianuam, introibo ad illum et cenabo cum

144 . Agesilaus nullum periculum neque laborem pro patria recusans 29 . Cato pro republica adiuturum Pompeium publice, etiam si nolit, priuatim, si uelit 69 . Tullius primus pater patrię 88 .
Parsimonia. Ex lege Lycurgi Lacedemone non licebat culmen domus nisi securi et ianuas serra laboratis habere 12 . Parsimonia ueterum

quod eo triduo non ultra tres uersus deducere potuisset etc. Zeuzis Helenam pinxit, Phidias Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber IIII, caput VII.
Pudor. Liber IIII, caput V. Nec pater cum filio pubere aliquandiu nec socer eum genero lauabatur. Liber II, caput I.
Pictor. Alexander ab Apelle tantum pingi, a Lysippo fingi uoluit etc. Liber VIII, caput II. Zeuzis

te preuaricatio tua 335 . Nitrum nostrum et herba fulonum penitentia est 335 . Grandis offensa nolle placare quem offenderis. Reuertere tamen ad me 336 . Saltem amodo uoca me, Pater meus. Reuertere, auersatrix Israel. Conuertimini, filii reuertentes, et sanabo auersiones uestras 337 . Ecce uenimus ad te. Veh nobis, quoniam uastati sumus. Laua a malicia cor tuum 338 . Dolor fugiet

De passione 186 . Verbera, plagę, uulnera 190 . De passione 195, 197 . Sermones sancti Israel blasphemauerunt 202 . Pater, si fieri potest, transeat calix iste a me--- quem sensum habeat 210 . Principatus super humerum eius 211 . Christus a Patre percussus 215 . Signum crucis in uniuersas

Adorate scabellum pedum eius, id est crucem 396 . Dirupit petram et fluxerunt aquę 400 . Exaltabor, ut diuidam Sicimam 403 . Iudas. Christus accusatur. Pater, ignosce eis 404 . Iudas. Iesus. Sanguis Domini pro nobis 405 . Persecuti sunt me 405 . Factus sum opprobrium illis 406 . De

inueniemur in terra ad quam ire uolumus, id est in cęlum VI. Ego sum lux mundi. Qui sequitur me non ambulat in tenebris, sed habebit lumen uitę VIII. Siquis mihi ministrat, me sequatur, et ubi ego sum, illic et minister meus erit. Siquis mihi ministrauerit, honorificabit eum Pater meus XII. In hoc clarificatus est Pater meus, ut fructum plurimum afferatis et efficiamini mei discipuli. Iam non dicam uos seruos, quia seruus nescit, quid faciat dominus eius. Vos autem dixi amicos, quia omnia quęcunque audiui a Patre meo, nota feci uobis. Non uos me

id est in cęlum VI. Ego sum lux mundi. Qui sequitur me non ambulat in tenebris, sed habebit lumen uitę VIII. Siquis mihi ministrat, me sequatur, et ubi ego sum, illic et minister meus erit. Siquis mihi ministrauerit, honorificabit eum Pater meus XII. In hoc clarificatus est Pater meus, ut fructum plurimum afferatis et efficiamini mei discipuli. Iam non dicam uos seruos, quia seruus nescit, quid faciat dominus eius. Vos autem dixi amicos, quia omnia quęcunque audiui a Patre meo, nota feci uobis. Non uos me elegistis, sed ego elegi uos et posui

Perfecti. Incipientes 316 . Voluntas Domini perfectionis est. Indulgentia necessitatis 324 . Sub ficu quiescens 326 . Estote perfecti sicut Pater. Similitudinem imperat, non ęqualitatem 348 . Qui stat, uideat, ne cadat 350 . Non sum turbatus te pastorem sequens 356 .

Lętetur Iacob et exultet Israel 328 . Non congregabo conuenticula eorum de sanguinibus 329 . Qui perfecit pedes meos tanquam ceruorum 332 . Pater meus et mater mea dereliquerunt me. Dominus autem assumpsit me 339 . Dominus diluuium inhabitare facit 340 . Imitator Christi 349 . Introibo ad altare Dei

super altare meum panem pollutum etc. reprobat sacrificia Veteris Legis 216 . Spiritus Sanctus. Donec effundatur super uos Spiritus de excelso 158 . Spiritus meus qui est in ore tuo etc. Pater loquitur ad Filium: Et uerba mea quę posui in ore tuo 165 . Spiritus Domini super me 165 . Deducam imbrem in tempore suo et pluuię benedictionis erunt, id est Spiritum sanctum

redimerunt mendacium a militibus et Christi sanguinem a Iuda XXVIII. Secretum. Nihil est opertum, quod non reuelabitur, et occultum, quod non sciatur X. Abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus, et reuelasti ea paruulis XI. Nemo nouit Filium nisi Pater neque Patrem quis nouit nisi Filius et cui uoluerit Filius reuelare XI. Iesus sedens in naui prędicat. Stantes in littore non capiunt parabolam; stantibus in naui datur nosse mysterium Dei. Turbis loquitur in parabolis, discipulis sine parabolis XIII. Non est bonum

capiunt parabolam; stantibus in naui datur nosse mysterium Dei. Turbis loquitur in parabolis, discipulis sine parabolis XIII. Non est bonum sumere panem filiorum et mittere canibus XV. Nolite sanctum dare canibus etc. VII. Caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus qui in celis est XVI. Interrogant: In qua potestate hęc facis. Nec docentur, quia occultandum est mysterium et illis qui non capiunt et illis qui ex odio quęrunt et simulatione XXI. In passione Domini uelum scissum est, id est publicata mysteria quę ab initio

est nosse mysterium Dei V. Non est occultum quod non manifestetur, nec absconditum quod non cognoscatur et in palam ueniat. Fimbriam Iesu tangere possumus, superiora uastimenti non possumus. Apprehendimus enim eum, sed non comprehendimus VIII. Nemo scit, quis sit Filius nisi Pater, et quis sit Pater nisi Filius et cui uoluerit Filius reuelare X. Nihil opertum quod non reueletur etc. quoniam quę in tenebris dixistis, in lumine dicentur, et quod in aurem locuti estis in cubiculis, prędicabitur in tectis XII. Velum templi scissum est

Dei V. Non est occultum quod non manifestetur, nec absconditum quod non cognoscatur et in palam ueniat. Fimbriam Iesu tangere possumus, superiora uastimenti non possumus. Apprehendimus enim eum, sed non comprehendimus VIII. Nemo scit, quis sit Filius nisi Pater, et quis sit Pater nisi Filius et cui uoluerit Filius reuelare X. Nihil opertum quod non reueletur etc. quoniam quę in tenebris dixistis, in lumine dicentur, et quod in aurem locuti estis in cubiculis, prędicabitur in tectis XII. Velum templi scissum est medium, id est

reserationem sacramentorum quę tegebantur uelamine litterę Legis, quę in lapide scripta est. Cuius ablato tegmine corpus Domini mortuum non inuenitur, sed uiuum euangelizatur XXIIII. Sensus quinque. Erunt quinque in domo una diuisi tres in duos et duo in tres: pater, mater, socrus; filius, filia, nurus XII. Iuga boum emi quinque, et eoprobare illa: Rogo te, habe me excusatum XIIII. Solitudo. Et erat Ioanes in desertis usque ad diem ostensionis suę ad Israel

Spiritus Sanctus in columbę specie III. Iesus autem plenus Spiritu Sancto. De aliquibus etiam sanctis legitur, quod pleni fuerunt Spiritu sancto. Non tamen ideo ęquales Saluatori. Minus enim capaces illi quam hic, licet utrique pleni IIII. Pater uester cęlestis de cęlo dabit Spiritum bonum petentibus se. Digitus Dei dicitur Spiritus Sanctus propter partitionem donorum XI. Non uenit regnum Dei cum obseruatione neque dicent: Ecce hic aut ecce illic. Ecce enim regnum Dei intra uos est

simplicem se esse debere sicut columbam et habere cum fratribus pacem I. Spiritus, ubi uult, spirat. Et uocem eius audis, sed nescis, unde ueniat aut quo uadat. Sic est omnis qui natus est ex spiritu. Non enim ad mensuram dat Deus spiritum, Filio tantum. Vnde subiungit: Pater diligit Filium et omnia dedit in manu eius III. Spiritus Sanctus comparatur radiis solaribus, qui multa illuminando non minorantur V. Spiritus est qui uiuificat; caro non prodest quicquam VI. Et ego rogabo Patrem, et alium Paraclytum dabit uobis, ut

Patrem, et alium Paraclytum dabit uobis, ut maneat uobiscum in ęternum, Spiritum ueritatis, quem mundus non potest accipere, quia non uidet eum nec scit eum. Vos autem cognoscetis eum, quia apud uos manebit et in uobis erit. Paraclytus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo. Ille uos docebit omnia et suggeret uobis omnia quęcunque dixero uobis XIIII. Cum autem uenerit Paraclytus, quem ego mittam uobis a Patre, Spiritum ueritatis, qui a Patre procedit, ille

iudicio. Cum autem uenerit ille Spiritus ueritatis, docebit uos omn em ueritatem. Non enim loquetur a se metipso, sed quęcunque audiet, loquetur, et quę futura sunt, annunciabit uobis. Ille me clarificabit, quia de meo accipiet, et annunciabit uobis. Omnia quęcunque habet Pater, mea sunt. Propterea dixi etc. XVI. Insufflauit et dixit: Accipite Spiritum Sanctum etc. Ostendit, quod etiam ab ipso sicut a Patre procederet Spiritus Sanctus XX. PAVLVS AD

dicit anathema Iesu. Et nemo potest dicere: Dominus Iesus nisi in Spiritu Sancto. Diuisiones gratiarum sunt idem autem Spiritus etc. XII. AD GALATAS: Quoniam autem estis filii Dei, misit Deus Spiritum filii sui in corda uestra clamantem: Abba, Pater IIII. AD THIMOTEVM II: Bonum depositum custodi per Spiritum Sanctum qui habitat in nobis I. ACTVVM: Descendit Spiritus Sanctus in apostolos, et apparuerunt linguę igneę II. PETRI

Thogorma Phryges 94 . Galatę qui et unde sunt 200 . Terra in ęternum stat 289 . Fines terrę secundum tropologiam 369 . Tentatio. Pater cogitatio, filius peccati conceptio, nepos operatio, pronepos de peccato gloriatio 53 . A diebus Ioannis Baptistę regnum cęlorum uim patitur 55 . Anima oppressa uariis perturbationibus, ad Dominum si

saltum reputabitur. Et addent mites in Domino lętitiam 157 . Dominus habitans cum contrito et humili spiritu etc. 164 . Domine, pater noster es tu. Nos uero lutum, et factor noster tu etc. Ad quem respiciam nisi ad pauperculum et contritum spiritu et trementem sermones meos 166 . Iustus est Dominus, quia os eius ad iracundiam prouocaui

et orate, ut non intretis in tentationem XIIII. Vestis. Pręcepit, ne induerentur duabus tunicis, sed calciati sandaliis. Mattheus uero dicit: Nec calciamenta in pedibus habebitis VI. Venia. Dimittite, siquid habetis aduersus aliquem ut et Pater uester qui in cęlis est dimittat uobis peccata uestra. Quod si uos non dimiseritis, nec Pater uester qui in cęlis est, dimittet uobis peccata uestra XI. Humilitas. Iesus post miraculum ad mare egreditur, et sequuntur turbę, quia fugientem sequitur

induerentur duabus tunicis, sed calciati sandaliis. Mattheus uero dicit: Nec calciamenta in pedibus habebitis VI. Venia. Dimittite, siquid habetis aduersus aliquem ut et Pater uester qui in cęlis est dimittat uobis peccata uestra. Quod si uos non dimiseritis, nec Pater uester qui in cęlis est, dimittet uobis peccata uestra XI. Humilitas. Iesus post miraculum ad mare egreditur, et sequuntur turbę, quia fugientem sequitur gloria II. Ingressus domum neminem uolebat scire, et non potuit latere docens gloriam humanam

prudentibus, et reuelasti ea paruulis X. Nolite timere, pusillus grex, quia c omplacuit Patri uestro dare uobis regnum XII. Inuitatus non discumbas in primo loco, sed in nouissimo, ut, cum uenerit, qui te inuitauit, dicat tibi: Amice, ascende superius XIIII. Pater, peccaui in cęlum et coram te. Iam non sum dignus uocari filius tuus XV. Cum feceritis omnia quę pręcepta sunt uobis, dicite: Serui inutiles sumus; quod debuimus facere, fecimus XVII. Humiliat se publicanus nolens oculos leuare ad cęlum, sed pectus percutiens, et

est uero ueritas 392 . Veritas est naturę cuiusque pura integritas et integra puritas 393 . Res uere cognoscere nequimus, nisi formemur ideis 395 . Vigilia. Pater familias non totam noctem dormiat: dominus excitetur ante seruos, domina ante ancillas. Somnus enim multus nec corporibus nec animis nec rebus gerendis natura conducit 297 . Olympiadorus Platonicus scribit Aristotelem uidisse hominem qui

1.202  utraque coniungunt atque ulteriora capessunt,
1.203  includuntque tuis hostem, Ferraria, muris
1.204  iam iani captivo subiturum vincula collo.
1.205  At pater Eridanus sinuoso ut forte sub antro
1.206  iura dabat nymphis et certo limite metas
1.207  ponebat, subito misceri murmure pulsas
1.208  sensit aquas, credit mundi compage soluta

1.235  nil vetitum quamvis inconcessumque putarent.
1.236  Heu, solis humiles Venetis et gurgite vili
1.237  manamus, solis iungendi ponte videmur!
1.238  Cui pater aetherius placido sic ore profatur:
1.239  Mitte queri, non haec Venetus sine numine nostro
1.240  miles agit, nostris tam iusta in bella movetur 240

1.14.2  Nunc de me saltem, Liuor acerbe, sile. 15. Precatio ad Deum pro patria
1.15.1  Naturae pater optime,
1.15.2  Immortalis et artifex,
1.15.3  Exaudi, Deus unice,
1.15.4  Mundi rector et arbiter,

2.2.253  Hoc pia, suprema quae uoce nouissima dixit
2.2.254  Verba attestantur. Nam primum: »Ignosce furenti
2.2.255  Seque ignoranti populo, Pater Optime!« clamat,
2.2.256  Mox caelo alterutrum praedonem astrisque locauit,
2.2.257  A dextra qui parte crucis sua crimina fassus

2.4.233  Sustinet atque pares sibi respondente per actus,
2.4.234  Gaudet et accersi per facta simillima caelo.
2.4.235  Muneris ergo tui est nobis, Pater Optime, longa
2.4.236  Non differre mora atque in crastina ducere uotum,
2.4.237  Sed cito praemissum decus indulgere, futurum

2.4.246  Subque graui iamiam ruiturum fasce parumper
2.4.247  Sustenta atque aegris genibus succurre foueque
2.4.248  Et recrea natum quem tu, Pater alme, creasti.
2.4.249  Te praeter quis enim genitor, quando, Optime rerum,
2.4.250  Excaepto genitore, sui quod uota, quod omnes

2.4.277  Inque tuo Tecum splendore quiescere, Tecum
2.4.278  Gaudere aeternoque frui sine fine Beato.
2.4.279  Quod totum in Te est: nam Tu, Pater, omnia solus
2.4.280  Gaudia, deliciae dulces et amoena uoluptas,
2.4.281  Immortale Bonum nulli enarrabile, idemque
2.4.282  Finis

duplexque mappa
3.29.10  Praetexat. Superi, fauete mensae,
3.29.11  Quorum expers opis est inauspicatus
3.29.12  Conuiua, et Ceres, et pater Lyaeus:
3.29.13  Vobis primus honos habendus; inde
3.29.14  Conuiuae Mario, meo sodali,
3.29.15  Hanc libo Cererem, hoc merum

iuuat! Ergo quid moramur?
3.29.63  Cur non imus in arduos labores?
3.29.64  An plumae, et Venus, et scyphi retardant,
3.29.65  Et somnus, pater oscitationis?
3.29.66  Quae monstra haec patimur trucesque cantus
3.29.67  Syrenum? Quibus euiramur herbis?
3.29.68  Quonam

4.10.76   Testantur summum fulmina missa Iouem.
4.10.77  Nec tanti peccare tibi ut, Flauilla, pauescas
4.10.78   Siderea quotiens intonat arce Pater.
4.10.79  Vos tamen huic primum peccanti ignoscite, diui:
4.10.80   Vlterius crimen praemia digna ferat.

ebrius uuas?
5.3.4  Quid tibi uis mecum? Quidnam male sobrius in me
5.3.5  Insontem sic bella geris? Quid cornua tendis
5.3.6  Exacuisse, pater furiose madentis Hyachi?
5.3.7  Nos neque nascentes rubigine laesimus uuas,
5.3.8  Nec mea cum subitis grando sociata procellis

recense,
5.4.6  Antiquis nedum uirtutibus orba queraris!
5.4.7  Tu quoque, Romanae fundator originis olim
5.4.8  Atque urbis, Gradiue pater, desiste furenti
5.4.9  Inuidia pulsare deos populumque potentem
5.4.10  Et bellatorem caelo obiectare Quirinum,
5.4.11  Aetatis

5.4.240  Tigres et insolitos miratur Nysa iugales
5.4.241  Laetior, aula nouos geminat Cadmaea triumphos.
5.4.242  Tunc te tentarit quamuis pater ipse Latinus
5.4.243  Aedituum mollire iugo et pro casside mitram
5.4.244  Subdere castrensemque habitum mutare cucullo,
5.4.245  Tu,

5.9.2   Sustulit et tandem tempora festa dedit,
5.9.3  Emendatque Pharum infidam, natumque nocentem
5.9.4   Baisetus uicit iusta per arma pater,
5.9.5  Et Selymi cessat metus et campsoris acerbi,
5.9.6   Augusti bina prosperitate tui.
5.9.7  Quid mirum? Rector dictus de

15. Ad patrem
6.15.1  Quid uelut extinctos luges, carissime, natos?
6.15.2   Nos, pater, in caelo uiuimus ambo pares.
6.15.3  Hic procul a terris mortali labe caremus,
6.15.4   Haec uita est nobis, mors prior illa fuit.

41. In eosdem
6.41.1  Indole patritia florentes Ianus et Vrsus,
6.41.2   Corporis atque animi dotibus ambo pares,
6.41.3  Quos pater infelix tumulo fraterque superstes
6.41.4   Tradidit, heu, gemini Castores ecce iacent;
6.41.5  Qui fratrem et carum gaudent superesse parentem,

7.4.14  Exoraque Deum et concilia supplicibus tuis! 5. Ad Sanctum Blasium pro Rhacusa
7.5.1  Rhacusae pater, o Blasi, clientem
7.5.2  Defendas populum arduosque montes
7.5.3  Et fluctus maris hostibus profanis
7.5.4  Occlude

7.9.2  Angelos inter, medicum salutis
7.9.3  Quem Deus nostrae, miseratus aegros
7.9.4   Saepe dolores,
7.9.5  Missitat nobis Pater, ut leuamen
7.9.6  Tristibus curis animisque moestis:
7.9.7  Qualis adfectum releuasse moesta
7.9.8   Mente Tobiam

Nanque priore bono fruimur nec pignora tantum
7.21.6   Amisisse dolet, quantum habuisse iuuat;
7.21.7  Optio si detur natorum, nec pater ullus
7.21.8   Longaeuos quantum uellet habere bonos.
7.21.9  Adde quod aduerso caelebs rumore laborat,
7.21.10   Dedecorant orbos

7.38.2   Aetherea quorum Roma superbit ope,
7.38.3  In Turcam horribilem, manantia sanguine nostro
7.38.4   Si tua torsisses tela, cruente Pater! 39. In eundem
7.39.1  Inuidet, o Iuli, Mors immortalia facta,

alto
Christus ascripsit gremio suorum
Discipulorum.
5  Hic ut ad dextram sedeat, petebat
Cura materni rogitans amoris.
Hic bibit sacrum calicem, sedile
Dat pater altum.
Thabor ad montem fuerat vocatus
10  Gloriam cernens ubi praepotentem.
Quando divino facies nitore
Fulsit in aevo.
Affuit Christi precibus cruentis,

suprimit impius Arcas.
1.298  Ventum erat ad sedes, ubi conuenit omne deorum
1.299  Concilium Consilium et nitidis collucet regia mensis.
1.300  Tum pater undisonus sobolem complectitur almam
1.301  Plurima laetanti testatus gaudia uultu.
1.302  Me quoque transpicui coniectum carcere uitri
1.303  Accepit dono. Postquam saturata libido est
1.304  Magna deum mensaeque dapes et uasa remota

tunc hinc impete turbo
2.38  Disiicit in tenues crustas, mihi guttura densis
2.39  Irruit humor aquis uitalem et strangulat ignem:
2.40  Praecluduntque undae miserae spiracula uitae.
2.41  Tum pater Oceanus casum miseratus iniquum acerbum,
2.42  In pisces corpus uertit caeloque locauit.
2.43  Diuulsam membris animam insaturabilis Orcus
2.44  Deuorat; haec Stygiis centum damnata per annos

architenens excelsi rector Olympi,
3.2  Libera causa, deus, mens mundi, certa uoluntas,
3.3  In quo principium rerum finisque recumbit,
3.4  Miscuit ex alta rerum mysteria mente
3.5  In magno cratere chaos caelumque deosque
3.6  Conflauit. Pater archetypas et mente figuras
3.7  Protulit in nato et per natum, et foedere sancto
3.8  Magni hominis fecit caput et fundamen et ignem,
3.9  Post hominem cunctis opus excellentius, instar
3.10  Mundi totius, tenues conclusit in artus

se deus altior esset,
3.101  Concipit inuidiam, fastuque inflatus inani
3.102  Dixit: "Conscendam aetherios sublimis ad axes
3.103  Ipse egomet sedesque meas Aquilone subacto
3.104  Sustollam super astra deoque aequabor Olympi."
3.105  Quem pater omnipotens caelo indignatus ab alto
3.106  Fulmine deiecit, compago laeua reuulsa
3.107  Mille deos secum rapuit, ceu lucida Phoebe
3.108  De caelo si lapsa ruat, quam mille secutae
3.109  Nocturnae per inane faces conuulsaque mundo

fremit arduus, armi
3.124  Horrescunt et colla toris, ardescit in imo
3.125  Pectore uis, nec tela pauet, sed lumina torua
3.126  Figit humi, quo saeua ruat uenabula contra.
3.127  Tum qui regna tenet pedibus subiecta Tonantis
3.128  Dis pater, ignitis produnt quae faucibus alta
3.129  Taenara et Aetnaeis torrens Vulcanus ab antris,
3.130  Quadrupedes frenare iubet cunctasque phalanges
3.131  Iussit in immotis pariter consistere castris.
3.132  Turba deo paret durisque auriga

3.182  Talibus eductum fatis Eurysthea tinxit.
3.183  Nil moueor quernae tenui pro uulnere clauae.
3.184  Namque haud illa deum, pigros sed perculit artus.
3.185  Te quoque Bistonio qui quadrupedante superbis,
3.186  Armipotens Gradiue pater, Diomedis acuta
3.187  Cuspide Pergameis perfodit lancea campis.
3.188  Et tu quod dulcem properas defendere natum,
3.189  Cypria diua, geris candenti in corpore uulnus."
3.190  Haec ubi desierat, Furiis atque acribus iris

ignibus umbrae.
3.203  Styx tacet atra palus, mutescunt triste sonantis
3.204  Pallentes Acherontis aquae, silet igneus amnis
3.205  Et ripis, Cocyte, tuis graue labile flumen.
3.206  Deinde deos Erebi precibus compellat amicis:
3.207  "Summe pater rerum, uacua qui Gorgonis aluo
3.208  Stas, quem scire palam uel cuius nomen in aures
3.209  Ferre nefas, res prima, Chaos, quae rite silendo
3.210  Dum sis iuncta deo, faecunda fundis ab aluo
3.211  Omnia, tuque pater calami memorande canori

amicis:
3.207  "Summe pater rerum, uacua qui Gorgonis aluo
3.208  Stas, quem scire palam uel cuius nomen in aures
3.209  Ferre nefas, res prima, Chaos, quae rite silendo
3.210  Dum sis iuncta deo, faecunda fundis ab aluo
3.211  Omnia, tuque pater calami memorande canori
3.212  Cultor siluarum et Martis lymphator anheli,
3.213  Magna parens, Erebum medio quae claudis in antro,
3.214  Et Phlegeton et Nox, quam discolor ambit amictus:
3.215  Vobis, o magni, deuota est uictima, diui,

nec quisquam bella capessat!"
3.219  Haec ait. Alcides iam dudum inuadere pugnam
3.220  Gestit, Cerbereos et nexibus implicat artus
3.221  Et deponit humi uinctum ceu rusticus hedum.
3.222  Et tunc ipse deos tali sic uoce precatur:
3.223  "O pater omnipotens et rex hominumque deumque,
3.224  In quo principium rerum finisque recumbit,
3.225  Tu quoque quam uertex armatam protulit altus,
3.226  Bellipotens Tritonis hera, intemerata uirago,
3.227  Solque dator lucis, caeli cor mensque

uana, canis, certamina sumis
3.282  Atque reluctando uictus bella irrita tentas?
3.283  Quum uero Alcides iucundas luminis oras
3.284  Attigit et dulcem tellurem laetaque uidit
3.285  Ridentis conuexa poli, sic protinus infit:
3.286  "Alme pater mundi, solio qui promis ab alto
3.287  Cuncta, ratis Parcae quae uoluunt stamina fusis,
3.288  En tua progenies sacraria Ditis auari
3.289  Subiecit uictrixque ferum spoliauit Auernum,
3.290  Vt pateat mundo quanti tibi filius esset

Validacija oznaka u Oxygenu (TEI P5), Pojednostavljen dateline (izostavljen prijevod latinskog datuma). Sanctissime in Christo pater et domine, domine clementissime, post beatorum oscula pedum. Cladem christianorum et ruinam Croatię, Slavonię et Pannonię provinciarum ab infenso nostrę religionis hoste nuperrime et crudeliter factam ad Sanctitatem Vestram et fama et litteris delatam fuisse puto.

Turcus totam incolit, unde, quotiens vult, tutus prosilit et provincias finitimas circumcursat populaturque, cum sibi cordi est, Illiriam penetrat et Liburniam et ad Savi usque originem, Teutonicorumque oras percurrit signaque, ubi mens est, pro libito ponit. Nemo obviam venit, nemo se opponit, Pater Beatissime, nec ullus est ibi, cuius vires eius viribus equari aut comparari possent. Tutus in Bossina degit, in vado est, quocumque vadit. Copiosus non minus viris quam omnibus bellorum remigiis, quo lubet graditur, vastat agros, arbores ferro prosternit, domos oppidaque evertit, pecus,

more super equis vinctos ad propria deferunt hostes atrocissimi, omnia feritatis et tormentorum genera in captivos experiuntur, quę non excogitari nedum enarrari possent. Nec tam magnus cruciatus sibi ipsi facit finem, quibus tamen impia gens crassatur et gloriatur. Hec causa malorum, Pater Beatissime, ipsa videlicet libera facultas et secura exequendi quicquid mente cęptum fuerit iamque incipit dominari his provinciis et in vectigalia aut in suam redigere ditionem. Hec, inquam, causa precipua Turco est, ut mea fert sententia, has tam crebro invadere regiones et tam acriter

et miserię hostis impiissimus nobis intulerit, animus dolore victus horet farri, lingua proferre pavet, nam ubi generaliter dixerim Turcorum rabiem quam in captivos acuunt, non tam sum commotus neque stomachatus. Sed omnia quę nuper acciderunt nobis ordine singulariter pandere, Pater Beatissime, hic mihi, veh, misero concutit ossa tremor, vix a colapsu me retineo, mens enim simul et membra corporis pietate potiusque timore cadunt, tamen ut debitę servitutis erga Sanctitatem Vestram expendam officium, cuius nominis obsequentissimum et deditissimum semper mancipium fui, ut

Turchia vero pręsentiens insidias, timens exercitum christianorum, tam viris tam armis valatum, ad Europę montes maritimos, qui Dalmatię supereminent, declinavit cupiens nostrorum manus effugere vel potius finxit fugam, dolis et fraudibus, ut solet, pugnatura. Sed quid plura moror, Pater Sanctissime, iam iam renovabo dolores et fari cogor, quę tacere suadebat dolor. Et quis tam facundus et tam rerum verborumque copia instructus existet, quę oratio tanta affluentię ubertate decurrens, ut hanc cladem deploret merito? Attamen ut moesticia dictaverit, elloquar. Quinto Idus

et animantibus et frugibus. Similiter et in vigilia diei, quo pugnatum est, persimilis cecidit. Denique et in ipso armigerorum congressu pulveralis nubes cadens super nostros oculos obduxit ipsorum ita, quod vix se mutuo videri possent: super Turcis vero sol lucidus visus est. Hęc signa, Pater Beatissime, certo visa sunt. Quam ob rem haud iniuria censendum est nostros non armis infidelium sed divina sententia fuisse prostratos, nam ni vellet, non fieret, scio, peccata filiorum non passus est longius procedere sed plagis emendavit, quos curę habuit Pater indulgentissimus.

visus est. Hęc signa, Pater Beatissime, certo visa sunt. Quam ob rem haud iniuria censendum est nostros non armis infidelium sed divina sententia fuisse prostratos, nam ni vellet, non fieret, scio, peccata filiorum non passus est longius procedere sed plagis emendavit, quos curę habuit Pater indulgentissimus. Ceciderunt ergo fortes Israel, mortui sunt, qui fortes stabant in atriis, quibus vigilantibus hostis non ita tutus vagabatur per provincias, non ergo Saul aut reliqui famosi illi deplorandi sunt amplius. Cum satis superque iam super eis lamentatum sit, verumtamen

famosi illi deplorandi sunt amplius. Cum satis superque iam super eis lamentatum sit, verumtamen ecce nobis novus supervenit luctus, quia delecti comites, barrones, ciliarcę, centuriones, omni laude omnique decore et preconio digni, carnis tributum naturę debitum persolverunt. Ipsi sunt illi, Pater clementissime, quorum quidam superioribus annis ab Ungaro pro subsidio regis Ferdinandi missi e Turcorum manibus Appuliam liberarunt. Nunc autem, heu, hei, Marcia ob patriam pugnando vulnera passi sunt, inhumati iacent, bestiis terrę et alitibus cęli in escam dati sunt. Uno illo die, uno in

dilectum nati caput in disco ad mensam pro lance ponitur ante ipsum. O speculum invisum! O ferculum insulsum! O potum amarissimum, miscet aconita noverca Turchia. Quid putat Sanctitas Vestra, num ne paterna viscera commota, totumque corpus maerore et angustia conquassatum sit, num ne vociferaverit pater afflictus: "O ter quaterque beati, quis ante ora patris contigit oppetere!" Mallet, ut censeo, suam cum morte nati vitam commutare. Dicitur tamen quod se habeat christianissime: carne movetur, spiritu promptus est palamque fatetur se cupere pro Christi nomine mortem obire, alios quoque

capite saxis colisit matresque cervice natorum potaverit. Quot captivos abscisismanibus, evulsis oculis, auribus amputatis ad propria remisit! O crudele genus! Dii, talem terris avertite pestem! O rabiem inauditam! O Turchia, nimio nequior! O facinus intollerabile! Intollerabile, inquam, Pater beatissime, ne tam nephandum monstrum, tam imanis fera, tam detestandum portentum tamdiu impunitum gaudeat, consulendum est in medium et miseris succurendum rebus. Nam nisi in manu forti hęc bellua pestifera refrenetur reprimaturque, actum erit de his provinciis. Nescio tamen, quid fiet de

qui tuum Istrum peperit, septem hostiis in mare Ponticum salientem Rhenique primas excussit voces, qui tandem magnus Germanicas undas aggreditur et eo impetus suos enervat, Rhodani deinde pater est, quem mare Gallicum multorum fluminum receptubus tumentem excipit quaque Arctos polo firmata, subiectis terris semper aspirat sali, populi pictique Agatirsi, Pagirite, Sauri Boriscique, sed qua Liber pater triumphans siti

suos enervat, Rhodani deinde pater est, quem mare Gallicum multorum fluminum receptubus tumentem excipit quaque Arctos polo firmata, subiectis terris semper aspirat sali, populi pictique Agatirsi, Pagirite, Sauri Boriscique, sed qua Liber pater triumphans siti laboravit, Albani Babiique, moncium et tocius Adriatici maris incole. Et non solum hii populi, sed quos externus calor abegit aut continuum frigus separavit aut interfusa equora a nostro disterminarunt

patebit. Amittes preterea rem tuam, quam utique sanctissima regni huius corona semper habuit nomini suo et glorie promptissimum ministerium, pro qua olim Ludovicus, Sigismundi Romanorum imperatoris socer, ipse eciam Sigismundus, avie tue pater matrisque frater, patres eciam tui Wladislaus et Ladislaus, quatuor, inquam, Pannonum reges felicissimi ac fulgentissima lumina, ipse eciam Pannonie rex sapientissimus

tam malignitatem cuiusque ueritus quam tuam in hoc diuinam illam quidem et admirabilem benignitatem reueritus. Cuius insigne uenerandumque nomen satis me (ut confido) a genuina uitilitigatorum istorum rabie securum reddet. Valeas pater clementissime, litterarum decus, et dignitatis istius singulare ornamentum. Rome III. Non. Aprilis MCCCCXCIIII

foderunt manus meas et pedes meos: dinumerauerunt omnia ossa mea. Dauid ps. XXI [i.e. 21 (22): 17--18] Si quantum pietas aput me potuit, hodierno die tantum prudentia ualuisset, Beatissime pater; nunquam profecto commisissem ut mihi hoc orandi munus esset nunc in celeberrimo totius orbis loco subeundum, presertim cum plane intelligam me nec tali doctrina esse institutum ut possim, nec tanto preditum ingenio ut audeam in hac clarissima luce sine magna sollicitudine et metu uersari;

luce sine magna sollicitudine et metu uersari; sed habet certe aliquam temeritas mea excusationem, cum sit interdum non minus pietas in audendo quam modestia in reticendo laudabilis, cuius plerunque immodicus ardor magnam apud deum hominesque consequitur gloriam. Quod quidem, Beatissime Pater, cum aliis plerisque, tum maxime illi, cui primo Christus claues et sedem istam tuam commisit, accidisse legimus. Petrus siquidem (ut euangelica tradit historia), cum ex naui quondam preceptorem suum in medio mari conspexisset, non periculi, non suiipsius memor

suo exuti deplorare conantur? Nam quid aliud nuda ista subsellia, uelate imagines, detecta altaria nos admonent? Quin immo ipsa hec dies nescio quo modo obscurior creatoris sui tormenta quasi sensatu quoddam turbata luce prosequitur. Dicam igitur, Beatissime pater, ac primum quidem Saluatoris nostri et penas et mortem necessariam saluti hominum fuisse docebo. Deinde quo breuius potero eiusdem mortis conditionem, cuius hodie memoriam celebramus, percurram; eritque hoc pietatis, illud ingenii et rationis curriculum. Vos, ut cepistis,

de quorum salute nulla spes reliqua est sine delectu aliquo pro ipsorum appetitu indulgent omnia, eos uero quorum mors certa adhuc non est multis rebus etiam auidissime desideratis abstinere iubent. Ostendi igitur ut promiseram Beatissime pater pro ingenii mei paruitate Jesu Christi mortem nobis non modo non superuacuam: sed salubrem omnino et pernecessariam fuisse: Nunc ad mortis ipsius conditionem breuissime percurrendam que altera incepti sermonis est pars deflectat oratio: Vos queso audite et diligenter sicut

nobis non modo non superuacuam: sed salubrem omnino et pernecessariam fuisse: Nunc ad mortis ipsius conditionem breuissime percurrendam que altera incepti sermonis est pars deflectat oratio: Vos queso audite et diligenter sicut hactenus fecistis attendite. Sentio me Beatissime pater asserende ueritatis studio longiuscule prouectum et plus temporis quam par erat in re minime dubia consumpsisse: propterea non repetam altius ut equidem erat in animo ea que Saluator noster pridie quam pateretur pro humana salute mirabili prouidentia operatus est: omissisque omnibus

pro rei magnitudine supra quam dici potest: ita ut ex hac uehementissima et incredibili anxietate sanguis uel sudor tinctus sanguine omnibus membris totoque corpore sese effunderet. Ille in terra proiectus ad celum oculos totamque mentem conuertens ter in hunc modum dixisse perhibetur: Mi pater si possibile est transeat a me calix iste: uerum tamen non sicut ego uolo: sed sicut tu: Et apparuit ei angelus confortans eum. Sed dicet hic fortasse aliquis (utar enim uestra bonitate amplissimi patres: ac paululum a proposito digrediar: quoniam me tam diligenter

uellet: aut si uolebat? cur a deo tunc exauditus non fuit? Atqui oratio hec Saluatoris ea ex parte proueniebat: que (ut modo dicebam) ad motum et afflictionem sensitiue partis attinet non que ad rationem et certam animi uoluntatem: ideoque mox addit: Verum tamen non mea uoluntas fiat pater: sed tua. Atque hoc ipsum Dauid etiam Rex in Christi persona diuine sicut omnia his uerbis elocutus est: Deus deus meus clamabo per diem: et nocte: et non exaudies me. Quia et circa horam nonam dici clamauit in cruce: Heloy Heloy lama Azabatani. Et hac

per diem: et nocte: et non exaudies me. Quia et circa horam nonam dici clamauit in cruce: Heloy Heloy lama Azabatani. Et hac nocte proxime preterita clamauit, id est orauit ad patrem: de qua ego oratione nunc loquor: Orauit, inquam, pro sua liberatione dicens: Mi pater, si possibile est, transeat a me calix iste: et non exaudies ; quia (ut ostendi) exauditus non fuit. Peracta igitur oratione uenit ad discipulos: quibus a somno excitatis ait: Dormite iam et requiescite: ecce qui me tradet prope est. Dormiebant enim preter Judam

hominis mortem nuntiatis? Quid humana refertis supplicia? Deus, inquam, deus omnipotens mortali corpore indutus ad crucem ducitur. Deus Optimus Maximus seruili ac turpissima morte condemnatur. Generatio praua et peruersa, hecine reddis domino, popule stulte et insipiens? Nunquid non ipse pater tuus, qui possedit et fecit et creauit te, nonne ipse deus tuus est qui tibi mari in medio siccum iter aperuit, in quo tibi salus, inimicis fuit interitus? qui te annis quadraginta in deserto cibauit manna, qui te in argento et auro eduxit et non erat in tribubus tuis infirmus; qui te

per uiam. sibilauerunt et mouerunt capita sua super filiam hierusalem plorans plorauit in nocte et lachryme eius in maxillis eius. O si alicui ex nobis atque utinam mihi tante huic rei, tanto huic spectaculo adesse contigisset, cum deus mulieri, cum Rex ancille, cum maritus sponse, cum pater filie, cum natus parenti, cum Jesus Christus Marie uirgini in cruce pendens Joannem filium pro se retinendum tradebat. Taceat iam prisca etas et pia orbis totius facta sileant. Hoc omnes miseri cogitent: omnes orbati meditentur. omnes afflicti considerent. hoc denique et parentes

tunc cum omnia ad te ipsum trahebas: Joannem discipulum tuamque charissimam et pientissimam matrem aspexisti: eo munere: ea gratia illustres qua quondam apostolos tuos in die sancto Penthecostes illuminasti spiritum claritatis roremque misericordie tue eis desuper infundens. Domine sancte: pater omnipotens, eterne deus: qui intueris abyssum: qui sedes super cherubin: qui extendis celum sicut pellem: qui rotas orbem, illuminas solem, regis mundum, calcas tartarum: ostende queso faciem tuam et uidebimus: porrige dexteram tuam et surgemus: infunde spiritum tuum et renouabimur: Atque

prostitutis trium natarum corporibus uictum sibi quęrere decreuisset, ille accedens domui eius nocte intempesta, ut elemosina in occulto fieret, tantum auri per fenestram iniecit, ut et inde uirgines honeste locarentur et pater ipse in spem sustentandi se non iniquam simul deueniret. Nicolao uero, quoniam bona sua prudenter dispensauerat, ecclesiastica credita sunt et in episcopum Myreę diuinitus est electus. Ac post

pecunia, quam acceperat, se redemit. Rursum idem Lacedemonię fecisse dicitur, eodem successu, conuerso diuite quodam ac principe uiro. Post talia charitatis officia in abbatem electus apud Arsinoen, decem milium monachorum pater fieri meruit, et qui omnes pręibat pietate, omnibus pręesse dignus fuit. Aeque pium uirum et Petrum Constantinopolitanum cognomento Telonarium fuisse ferunt, sed tanto maiori admiratione dignum, quanto ante

erat, cęteris offerebat, nihil solicitus in crastinum, sed quęrens regnum Dei et iustitiam eius. Quod quidem facile est adeptus, dum et suam calamitatem patienter fert et miseretur alienę. Franciscus, ordinis Minorum pater (quibus solis tantum possidere lex est, ut medicare necesse sit) dum iter ageret, incidit in hominem, cuius uestimenta diutino usu detrita uix pudenda corporis operuerant. Et nuditatem eius dolens substitit, suspirauit,

iter ageret, incidit in hominem, cuius uestimenta diutino usu detrita uix pudenda corporis operuerant. Et nuditatem eius dolens substitit, suspirauit, ingemuit. Frater uero, qui illum comitabatur: Quid, inquit, ita tristaris, pater? Etsi hic indumentis eget, forsan abundat concupiscentiis. Tunc Franciscus, fraterni erroris non dissimulator, sed corrector iussit protinus, ut ille sua se tunica exuens pauperem tegat, et quod de ipso perperam opinatus

in quibus sub Trinitatis typo maiestas unius Dei adoranda facile appareret. Eadem erga externos obseruatione et Loth Sodomę usus, eosdem etiam angelos hospitio suscipere meruit, licet plures ad Abraham accesserint, quia pater multarum gentium ille. Sed Loth non rogasse solum, uerum etiam compulisse eos, ut ad se diuerterent, dicitur. Itaque alter exoratos statim suscipiendos monet, alter, si ulterius recusarint, cogendos

pro temporali inopia diuitias esset recepturus sempiternas, et patri adhuc orbitatem suam lugenti causam pręberet consolationis et nobis materiam imitationis. Pari paupertatis uoto ardens Minorum pater Franciscus. Et nescio, an etiam magis in proposito firmus, quando quidem neque persecutionibus auerti potuit, quin nudus nudum Christum sequeretur. Tam primum Romam profectus, cum pauperculo cuidam occurrisset, suas cum

operam darent, tres noctes totas in cubiculo simul orando consumpserunt. Inde illa, quę primo statim concubitu iam septem extulerat uiros, cum hoc postremo diu feliciter uixit. Post hęc quaque et pater a cęcitate et filius ab internicione liberati, ut pro beneficio gratias agerent, uterque in faciem se prosternentes per horas tres benedixerunt Deum. Et cum exurrexissent (ut ait Scriptura) narrauerunt omnia mirabilia

prophetę, quod apostoli nobis tradiderunt, sed pręcipue quod Dominus noster Iesus Christus. Ipse enim est Patris uerbum, ipse Filius suus dilectus, in quo sibi bene complacuit, ipsum audiamus! Sic, inquit, orabitis: Pater noster, qui es in cęlis. Si Pater in cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis existimetur sanctius. Adueniat

sed pręcipue quod Dominus noster Iesus Christus. Ipse enim est Patris uerbum, ipse Filius suus dilectus, in quo sibi bene complacuit, ipsum audiamus! Sic, inquit, orabitis: Pater noster, qui es in cęlis. Si Pater in cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt, sapiant, non quę super terram. Sanctificetur nomen tuum. Ita, nequid a nobis existimetur sanctius. Adueniat regnum tuum. Ne in nobis regnet

difficilia, nisi quod corporis lassitudinem animus Deo intentus minus sentire potuit. Qui enim tam perseueranter orauit, is in cęlo magis quam in sepulchro fuit. Paulus, in finibus Aphricę quingentorum monachorum quondam pater, nullo uitę suę die quicquam prius egit quam trecentas orationes genibus prouolutus Domino obtulisset, quas calculos in sinum ingerendo numerabat. Atque hi multo felicius in sinum iactati sunt quam illi in sitellam,

facultatem discipulis suis concesserat Dominus. Sed ne miraculorum autor ignoraretur, a Deo ea petere credentes uoluit. Quodcunque petieritis, inquit, Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio. Et iterum: Quodcunque uolueritis, petitis, et fiet uobis. Et quid mirum, quod sic ad nos Filius, si sic etiam ad Filium Pater? Postula a me, inquit, et dabo tibi gentes hęreditatem

inquit, Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut glorificetur Pater in Filio. Et iterum: Quodcunque uolueritis, petitis, et fiet uobis. Et quid mirum, quod sic ad nos Filius, si sic etiam ad Filium Pater? Postula a me, inquit, et dabo tibi gentes hęreditatem tuam, et possessionem tuam terminos terrę. Hinc illum in Euangelio non semel orantem legimus, quandoque tamen propria potestate utentem, ut nec

fugeret patrem et fugam pręrupti montis crepido inhiberet, orauit Dominum. Ac protinus illo, in quo heserat, saxo in aduersam paris altitudinis partem se inclinante euasit. Neque tamen tanto miraculo inclinatus est impius pater. Ut uel sic elapsam quęrere cessaret. Proh nefas! Pater persequitur, saxa miserantur, et ad inuocationem Christi montes mollescunt, hominis infidelitas obduratur. Ad Radegundis, Clotarii, Gallorum regis, uxoris, sed

orauit Dominum. Ac protinus illo, in quo heserat, saxo in aduersam paris altitudinis partem se inclinante euasit. Neque tamen tanto miraculo inclinatus est impius pater. Ut uel sic elapsam quęrere cessaret. Proh nefas! Pater persequitur, saxa miserantur, et ad inuocationem Christi montes mollescunt, hominis infidelitas obduratur. Ad Radegundis, Clotarii, Gallorum regis, uxoris, sed magis Christi ancillę orationem

tam paruum, quoniam tanquam momentum staterę (ut Scriptura ait) sic est ante Deum orbis terrarum, et tanquam gutta roris antelucani, qui descendit in terram. Sed quid nunc de te, pater Francisce, dicam? Quantum tibi quoque adhuc in terra degenti tua contulit contemplatio! Vidisti fulgentem Saluatoris nostri crucem, uidisti sanctum Seraph, a quo Seraphicus dici meruisti. Inde tibi singulari quodam

pergemus, nequis in scrupulum aliquem incidat infidelitatis, cum nusquam plus periculi sit. Impossibile enim est (ut Apostolus ait) sine fide placere Deo. Per hanc autem primum placuit pater noster Abraham. Cum enim promissiones seminis sui, id est, Christi, in quo benedicendę omnes nationes erant, accepisset, sic de illo scriptum legimus: Credidit Abraham Deo, et reputatum est ei ad iustitiam. Non

nostras retribuit nobis. Quoniam secundum altitudinem cęli a terra, corroborauit misericordiam suam super timentes se. Quantum distat ortus ab occidente, longe fecit a nobis iniquitates nostras. Quomodo miseretur pater filiorum, misertus est Dominus super timentibus se. Et rursum in alio Psalmo: Miserator et misericors Dominus, patiens et multum misericors. Suauis Dominus uniuersis et miserationes eius super omnia

habet mandata mea et seruat ea, ille est, qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo et ego diligam eum et manifestabo ei meipsum. Et rursum: Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mandata apud eum faciemus. Quanta uero uel quam necessaria sit charitatis uirtus, Paulus plenissime declarat illa Epistola, quam primam ad Corinthios

Caput II / DE CHARITATE ERGA PROXIMVM Quoniam uero neque Deum diligere probatur, quisquis non dilexerit proximum suum, discamus sanctorum exemplis, ipsi quoque proximi, id est omnes homines - omnium enim unus pater est Deus- quali amore quantoque animi affectu prosequendi sint. Ionathę erga Dauid amicitiam non imminuit Saulis patris indignatio, sed auxit. Pater sępe uitę Dauid insidiatus est; semper filius detexit insidias

proximi, id est omnes homines - omnium enim unus pater est Deus- quali amore quantoque animi affectu prosequendi sint. Ionathę erga Dauid amicitiam non imminuit Saulis patris indignatio, sed auxit. Pater sępe uitę Dauid insidiatus est; semper filius detexit insidias patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur, excusauit

liberatur. Euphrasia enim et ante ipsam se suppliciter prosternens, quasi quę lęsisset, non quasi quę lęsa fuisset, ueniam sibi petiit et ante abatissam illi impetrauit. Othiliam uirginem pater occidere in animo habebat, solo corporis uitio offensus, quia cęca nata fuerat. Mater autem periculo subtractam monasterio tradidit. Hinc ipsa uirtutibus proficiens defectumque oculorum mentis perspicacitate supplens pro

malos. Quod autem uerbis pręcepit, exemplo pręstitit. Proditori quippe suo corporis et sanguinis sui sacramentum obtulit, pedes lauit, osculum non negauit. Illis etiam, a quibus cruci affigebatur, ueniam dari petiit: Pater, inquit, ignosce eis, quia nesciunt, quid faciunt. Si tam clemens erga tantam sęuitiam Dominus, quomodo seruus eius erit, qui uindictam expetierit? Aut quomodo Christiano nomine censeri merebitur, qui in

deterritus, dum ad ęternę salutis beatitudinem adipiscendam omnes inuitat, illud in Psalmo Prophetę promissum implens: Docebo iniquos uias tuas, et impii ad te conuertentur. Minorum uero pater Franciscus etiam illud executus uidetur: Ite in mundum uniuersum et prędicate Euangelium omni creaturę! Sic enim hominibus prędicauit, ut mundum repleret monasteriis, sic auibus, ut ad audiendum dociles

sibi subsidia comparans. Nam et palmes ille in Euangelio, quanuis fructuosus atque foecundus, adhuc purgatur, ut fructus plus afferat et prouentu in dies lętiore copiosius exhuberet. Fratrum quoque Minorum institutor ac pater Franciscus, licet omni sanctitatis genere pręstiterit, non minimum in hoc laudatur, quod maximo semper honore sacerdotes prosecutus sit. Dicere solitum tradunt, si cui sanctorum e cęlo in terram delapso et cum illo

et ad uitam mortuos reuocans. Cuius, quęso, regum auro gemmisque refulgens aut cocco purpuraque rubens uestimentum tantę unquam uirtutis fuit, quantę sancti huius saccus iste cilicinus? Neque te, pater Francisce, hoc loco pręteribo. Cuius tegendo corpori tunica una et ea sane crassi admodum fili impolitęque texturę satis fuit, quam pro cingulo pręcinxerat funis nodo astrictus, ubi committebatur, non fibula. Caput et

in cisterna sicca inuentum atque ad monasterium reductum ostendit Deus, quanti talem in illo uitę austeritatem faceret, sine cunctatione disponendo, ut ab his ipsis honoraretur, qui expulerunt. Pater etiam Minorum Franciscus, quam in se durus extiterit, cum sępe aliis tum illo potissimum tempore monstrauit, quando connubii cogitationibus eum impugnari contigit. Sibimet enim iratus, proiectis repente indumentis et

Et ut potius sub aliquo iocunditatis uelo lateat alios corporis nostri maceratio: Tu, inquit, cum ieiunas, unge caput tuum et faciem tuam laua, ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in absconso. Et Pater tuus, qui uidet in absconso, reddet tibi . Phariseorum *corr. ex Palestinorum ista mollities erat, cum festum agerent, caput unguentis delibutum et lotam pręferre faciem. Non ista facienda, dum

Salomon cogitasset. Rechabitę etiam patris pręceptis obsequentes, cyphos et calices uino plenos, cum sibi propinaretur, respuerunt. Et, non bibemus uinum — inquiunt — quia Ionadab, filius Rechab, pater noster, pręcepit nobis dicens: Non bibetis uinum uos et filii uestri usque in sempiternum! Quamobrem merentur a Domino audire: Non deficiet uir de stirpe Ionadab, filii Rechab, stans in conspectu meo

unicum uniceque dilectum suis immolasset manibus, si Deus, quod iusserat, impleri uoluisset. Non dixit: In Isaac mihi promissum est semen. Quare nunc puer adhuc occidi mandatur? Non dixit: Quomodo unici filii sanguine infelix pater manus polluam? Tacitus iussa exequi maturat, ut discas non discutiendum mandatum esse eorum, qui pręsunt, sed perficiendum. Saul iussus disperdere Amalechitas, bello superatos neci dedit, Agag autem,

applicarent? Aut quomodo Deo placere possent, si diaboli opera ęmularentur? Ille homicida erat ab initio et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius. Vetus Testamentum summos ueri cultores habuit prophetas, qui quidem pro eo asserendo uitę periculum adire non formidabant. Vir Del ille in Bethel nequaquam ueritus est Hieroboam regis pręsentiam, ut

abbatis solerti simulatione seruatum. Dicam- inquit — quod in Aegypto uiderim. Gręcus adolescens erat in coenobio, qui nulla continentia, nulla operis magnitudine flammam poterat carnis extinguere. Hunc periclitantem pater monasterii hac arte seruauit: Imperat cuidam uiro graui, ut iurgiis atque conuitiis insectaretur hominem. Qui post irrogatam iniuriam primus uenit ad querimoniam. Vocati testes pro eo loquebantur, qui contumeliam fecerat.

conuitiis insectaretur hominem. Qui post irrogatam iniuriam primus uenit ad querimoniam. Vocati testes pro eo loquebantur, qui contumeliam fecerat. Flere ille coepit contra mendacium, nullus alius credere uerę ueritati. Solus pater defensionem suam callide studuit opponere, ne abundantiori tristitia absorberetur frater. Quid multa? Ita annus ductus, quo expleto interrogatus adolescens super cogitationibus pristinis, an adhuc aliquid molestię

euasisset, tunc sane apparuit, quantum docilis taciturnitas uanę et arroganti loquacitati esset pręferenda. Cęterum et hac in parte diaboli insidię uitandę sunt. Cuidam ex fratribus perpetuum silentium seruanti pater Franciscus, ut semel tantum in hebdomada confessionem faceret, persuadere non potuit. Et ille sibi de se magis quam pręposito suo credens, excidit a sanctorum collegio et ad uomitum est reuersus. Primum irrationabile

concremari iussit. Admoto uero igne flamma, uirginalis pudicicię ultrix, inde se auertens in regiam prosiliit, quam Hirtaco cum unico filio uix euadente funditus consumpsit. Sed tamen filius a demonio correptus interiit, pater elephantia perfusus, morbi dolorem non ferens, ipse sibi mortem consciuit. Itaque, qui male perdere Iphigeniam cum suis uirginibus cogitauerat, teterrime ipse cum filio disperiit. Tecla etiam

forma, genere, diuitiis floreque ętatis pręstantem, fidei tamen ardore talia contemnentem, cum multis eam petentibus nulli nubere uellet et se Christianam uirginitatis uotum suscepisse diceret, furens gentilis pater Dioscorus stricto gladio illam persequi coepit. Sed quam pater persequebatur, saxa miserata sunt. Eam nanque montis crepido, ad quam fugiens constiterat, inclinata trans uallem in aduersa rupe deposuit et rursum se

ardore talia contemnentem, cum multis eam petentibus nulli nubere uellet et se Christianam uirginitatis uotum suscepisse diceret, furens gentilis pater Dioscorus stricto gladio illam persequi coepit. Sed quam pater persequebatur, saxa miserata sunt. Eam nanque montis crepido, ad quam fugiens constiterat, inclinata trans uallem in aduersa rupe deposuit et rursum se errigens persecutorem impediuit. At neque miraculo mollitus, omni

saxa miserata sunt. Eam nanque montis crepido, ad quam fugiens constiterat, inclinata trans uallem in aduersa rupe deposuit et rursum se errigens persecutorem impediuit. At neque miraculo mollitus, omni silice durior pater tandiu per deserta latitantem quęsiuit, donec inuenit. Tunc per capillos tractam Martiano pręsidi torquendam tradidit. Quam Martianus post multos cruciatus et utranque auulsam papillam ignominię causa nudam per urbis

extemplo affuit illi angelus, papillas restituit sanatumque corpus candenti stola contexit. Sed quoniam miracula maleficiis, non uirtuti imputabantur, iussa est decollari. Et nequid ad immanitatem deesset, pręuenit carnificem pater filiamque gladio, quo ante persecutus fuerat, interemit. Qui omnibus feris ferocior interficere quidem illam, quam genuerat, potuit, cogere autem, ut uel idola adoraret uel uirginitati nuptias pręferret, non potuit.

neque uerberibus moueri iam placatior dimitti iussit nec deinde impedimento fuit, quin ipsa inter sacras uirgines perpetuam uirginitatem, profiteretur. Tanta pro castitate perpessam martyrem dicerem, nisi obstaret fidelis pater. Martyrii tamen coronam meruit, quę sic oppugnata uirginitatem non amisit. Gregoriam, Romanam uirginem, a beato Gregorio traditum est ipso nuptiarum die ad ecclesiam confugisse et perpetuę uirginitatis uoto Deo se

sequi soleat in tam pręsenti periculo. Maioris ergo prudentię est ante in portum se recipere quam procellę turbinem expectare. Sicuti fecisse Spoletanam uirginem idem autor est. Quę diuitis et principis uiri filia, cum pater ipsam nuptui collocare decreuisset, illo inscio ad monasterium abiens uirginitatis uelum habitumque accepit. Quod si nuptias sustinuisset, nescio, an ei integrum fugere fuisset. Quanuis et ipse indignatus illam

decreuisset, illo inscio ad monasterium abiens uirginitatis uelum habitumque accepit. Quod si nuptias sustinuisset, nescio, an ei integrum fugere fuisset. Quanuis et ipse indignatus illam exhęredauerit. Sed quam exhęredauit pater, Deus regni sui cęlestis hęredem fecit, et quę nihil acceperat a parente, a Domino accepit, ut ab obsessis demonia pelleret, sicuti de ilia testatus est sanctus Eleutherius abbas. Euphrasiam

sexus est, diuersarum cogitationum pugnas incidere necesse est. Iccirco beatus Martinus episcopus, cum uirginem quandam uitę sanctitate percelebrem inuisere uellet et illa aditu negato ei excusando dixisset: Mi pater sancte, ora pro me, quia a uiro nunquam sum uisitata — gratias egisse Deo fertur, quod illa talibus imbuta moribus castam custodiret uoluntatem, et benedicens eam abiisse lętus. Lubrica siquidem res castitas est:

Imitemur prodigum filium, ut, cum quo in regionem secessimus uitiorum, bona animi consumpsimus, porcos pauimus immunditię seruientes, cum eodem ad indulgentissimum Patrem reuertamur et ante ipsum humi prostrati dicamus: Pater, peccauimus in cęlum* et coram te; iam non sumus digni uocari filii tui . Tunc ille adhuc aduentantibus occurret et, cum propius accesserimus, amplexabitur et, cum rogauerimus, osculo pacis excipiet, pristinę

non quod uiderent, sed quod esse crederent. Neque enim ad species illas uisibiles dirigenda adoratio est, sed ad substantiam Christi, quę sub ipsis occultatur. Sic nempe faciens Dominicus ille, Prędicatorum pater, dum inter sacrificandum tanti sacramenti maiestatem secum cogitaret, nimio interdum stupore attonitus, exterius obrigescebat, interius ineffabiliter consolabatur. Quantus hic ergo et qualis est, qui contemplatione sui

sit? Beatus uero Franciscus etiam obliquę suspicionis culpam in fratre castigauit. Cum enim pauperculo quodam sibi obuiam facto nuditatem eius dolens identidem ingemisceret et frater, quocum una iter agebat, dixisset: »Pater, etsi ille rebus pauper est, fortasse rerum concupiscentia diues est«- continuo ipsum tunicam suam exuere et pauperem operire iussit, ut, quem lingua lęserat, ei beneficio satisfaceret. Prauę igitur suspiciones, cum

uentre mulierem cernentes, quam olim de marito nunquam grauidam factam nouerant, de abbate concepisse putauerunt. Postquam ergo peperit, Daniel omnibus ad spectaculum conuocatis infantulum per Deum obsecrat, ut, quis pater eius esset, palam diceret. Et statim ab osculo illo, a quo nihil aliud adhuc nisi uagitus audiebatur, uerba proruperunt, quibus cognitum est mulieris maritum esse pueri patrem. Mutata igitur sententia omnes Danielis

licentius detraxisset, animaduertit consessorem suum nusquam comparere et filium paruulum iam ab eo possessum uertiginoso uolutatu inter prunas deiici uitaque destitui. Vnici tandem orbitate didicit infelix pater, quantum scelus sit et quale crimen sanctorum hominum uitam uel cauillari uel cauillantibus facile credere. Maxime quidem lentos continentesque in iudicandis aliorum moribus nos esse oportet,

diligunt, quam mercedem habebitis? Nonne et publicani hoc faciunt? Et, si salutaueritis fratres uestros tantum, quid amplius facitis? Nonne et ethnici hoc faciunt? Estote ergo uos perfecti, sicut et Pater uester cęlestis perfectus est. Sed hic etiam illud quęrendum nobis occurrit: Quare etiam in Noua Lege Christi apostolus Paulus in facie cęsus tam ęgre tulit, ut Ananię sacerdoti, qui

ciuitatem patre, patientię uirtus enituit. Qui cum ex agello (quem unicum habebat) messem ad aream congessisset et quidam bonorum persecutor igne supposito ipsam incendisset, accurrenti discipulo ac succlamanti: Vę, uę, pater Stephane, quid tibi accidit? Immo uę illi- inquit- fili, per quem accidit. Nam mihi nihil accidit mali. Etenim nihil omnino malum esse arbitrabatur pręter peccatum. Itaque illi, qui damnum intulerat, indoluit, non

prorsus incommodo tutatus est illum Deus et eundem episcopum primo Nouiensem, deinde Torniacensem fecit, super multa constituens, quia super pauca fidelem fuisse nouerat. Odo, Cluniacensis coenobii pater, ei, qui equum suum noctu abegerat et in eo sedens die lucescente comprehensus fuerat, cum nec desilire interim nec discedere quiuisset, ueniam petenti indulsit atque insuper nummos quinque dari iussit, gaudens utique,

Satis hęc de uiris, foeminarum iam martyria pertractemus , quando quidem nec illarum aut minor in sustinendo fuit constantia aut leuior in patiendo poena. Barbaram, Christo deditam uirginem, infidelis pater hostiliter persecutus est. Flagris cęsam et per capillos tractam Alexandrię pręsidi Martiano puniendam obtulit. Pręses autem sacrificare nolentem neruis bubalis duriter uerberari iussit et in carcerem

malleos, flagella constanter pertulit. Cumque amictu ipsam exuissent, magis pudore nuditatis quam dolore affecta poenę ad Deum orauit, et stola candidissima diuinitus induta apparuit. Postremo, cum obtruncari iuberetur, pater filię carnifex fuit. Sed mox tanti sceleris iustas exoluit poenas, fulminis ictu interemptus. Ipsa uero corporis uinculis expedita, cum uirginitatis martyriique corona ad cęlestis tandem Sponsi thalamos lęta

tamen sęuior Iulianus mamillas illi amputari iubet, linguam pręcidi, ipsam sagittis confici. Tali demum martyrio consumptam cęlum suscepit, sancti honorarunt, angeli laudibus extulerunt, Christus amplexatus est, Deus Pater regni cęlestis hęreditate donauit. Siquidem una puellula a tribus crudelissimis ciuitatis pręsulibus continenter excruciata, uinci nequiuit, hoc est, ut peccaret, compelli nulla ui unquam potuit. Antonino Augusto

eius pręstemus fidem, quia fallax est. Homicida fuit ab initio — ut Saluator ait — et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo. Cum loquitur mendacium, expropriis loquitur, quia mendax est, et pater eius. Laudatur a Domino Iob. Sathanas inuidet, sed nocere nisi permissus non potest. Vbi uero potestatem nocendi accepit, iustum hominem omnibus afficit erumnis, postremo et mala corporis

esset, paulo semotior, quam ut ab eo comprehendi posset, spectare coepit. Cumque iam aduersum se insurgentem uidisset, nihil moratus e cęlla se proripuit et fuga salutem petiit. Certe, nisi effugisset, pater ipse pessimi parricidę in filium scelus, non Abrahę obsequium consummasset, et quem Deo genuerat, diabolo immolasset. Eo iam uesanię processerat imprudens inconsultaque credulitas. Narrat idem Cassianus monachum

matri, ne scilicet scandalizantem oculum, quem a se iam proiecerat, rursum quęrere uideretur. Perseuerauit ergo in monasterio, et factus est Dei filius, qui matris esse noluit. Et beatum Franciscum ipse, qui genuerat, pater infenso admodum animo persecutus est nec efficere potuit, quin ille, sicuti coeperat, post Christum ire perseueraret. Verberatur ergo Franciscus, despoliatur, contemnitur, et gaudet, quod dignus habitus sit pro nomine

sperarit, accipiat. Seruiamus illi in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris, et merebimur audire: Vos estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis, et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo et sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israhel. Quod si tantę beatitudinis gloria remunerantur in bono

mentiris. Deinde ad terram procliuus faciem abscondere, intremiscere ac, quantum poterat, uociferari: Adiuuate me, fratres, adiuuate me, ne peream. Illi uero partim expauidi, partim moerore concussi rogitabant: Quid habes, pater? Quę hęc te exagitat solicitudo? Quid times? An — inquit — non uidetis demonum cateruam, hic in perniciem meam congregatam? Ille, qui prę cęteris horrendus apparet, compellit me ad blasphemias heresumque

uita discessisse. Sic ergo nudus, sic ad terram usque humiliatus cęlestibus abundauit diuitiis et supra cęlos exaltatus est illicque ipsi Seraph inseparabiliter iunctus, cuius olim stigmata in corpore suo portabat. Pater Dominicus ultimo uitę die, ne intestatus obiret, hęc se fratribus suis legare dixit: charitatem, humilitatem, uoluntariam paupertatem. O beatum uirum, qui, cum hinc decederet, nihil habuit, quod suis relinqueret pręter

Caput III / DE DIE IVDICII INCERTA De die autem illo uel hora nemo scit, neque angeli in cęlo neque Filius nisi Pater. Sic in Marco legimus. Quod si recte interpretari uoluerimus, dicemus: Ideo Pater scit, quia communicat Filio. Ideo Filius nescit, quia nemini reuelat. Non autem putemus aliquid latere Filium, quod nouit Pater, aut

III / DE DIE IVDICII INCERTA De die autem illo uel hora nemo scit, neque angeli in cęlo neque Filius nisi Pater. Sic in Marco legimus. Quod si recte interpretari uoluerimus, dicemus: Ideo Pater scit, quia communicat Filio. Ideo Filius nescit, quia nemini reuelat. Non autem putemus aliquid latere Filium, quod nouit Pater, aut quicquam minus esse in Filio quam in Patre, ne in Arrii uel Eunonii heresim erroremque

Filius nisi Pater. Sic in Marco legimus. Quod si recte interpretari uoluerimus, dicemus: Ideo Pater scit, quia communicat Filio. Ideo Filius nescit, quia nemini reuelat. Non autem putemus aliquid latere Filium, quod nouit Pater, aut quicquam minus esse in Filio quam in Patre, ne in Arrii uel Eunonii heresim erroremque incidamus, qui Filium Patri negant esse ęqualem. Scit ergo Iudicii et diem et horam ille, qui iudicaturus est, sicut et ille,

semper uerentes, ne forte is crastinus sit, quotidie occurrere illi parati simus. Itaque etiam post resurrectionem suam de ipso die interrogantibus Discipulis respondit: Non est uestrum nosse tempora uel momenta, quę Pater posuit in sua potestate. Hinc et Apostolus ad Thessalonicenses scribens ait: De temporibus autem et momentis, fratres, non indigemus, ut scribamus uobis. Ipsi enim diligenter scitis, quia dies Domini sicut

omnes reges seruient ei et obedient. Et erit — ut Zacharias inquit — in die illa Dominus unus, et erit nomen eius unum. Omnes enim unum erant in Deo, ideo et unus rex omnium erit Christus; et in Christo Pater, et Christus in Patre, et cum utroque Spiritus sanctus. Humanitas diuinitasque pariter in illo uidebitur, sicut scriptum est: Et in lumine tuo uidebimus lumen. Inde iam gloria in excelsis Deo concinetur, neque in

noster, ipse salus nostra, pax, gaudium, beatitudo. Cum illo habitabunt sancti in hęreditate cęlesti, in lumine inenarrabili, in gloria sempiterna. Ait enim: Vbi ego sum, illic et minister meus erit. Et: Pater, quos dedisti mihi, uolo, ut, ubi ego sum, et illi sint mecum, ut uideant claritatem meam, quam dedisti mihi, quia dilexisti me ante constitutionem mundi. O, felix societas hominum et

et uidebunt faciem eius. Et ipse Dominus in Euangelio: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt! Discipulis quoque rogantibus ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare: In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos diuinę bonitatis charitatem! In

replebuntur: incorruptione, immortalitate, intellectus illuminatione cordisque lętitia sempiterna beatitudineque perfecta. In lumine uidebunt lumen, in Deo Dei Verbum et ab utroque procedentem Spiritum. Intelligent, quomodo Pater et Filius et Spiritus sanctus sint unus Deus, discreti in personis, unum in substantia. Aperientur eis mysteriorum libri, et secreta cęlestis arcani pandentur, ut, quod nunc fide tenent, tunc, sicuti est, uidendo

specie de ore eius emicuisse cęlumque petiisse uidit. Eadem illa hora minister Terrę laboris grauiter ęgrotans, cum iam deficiente spiritu et languescente lingua obmutuisset, repente in uocem prorupit dicens: »Expecta me, pater, expecta me!« Et interrogatus patrem Franciscum se uidere dixit multa cum luce cęlum uersus tendentem. Hoc dicto de corpore exiit et uerba re comprobauit, illum continuo sequens, quem cernere se aiebat.

13. ad Gilibertum Grineum, poetam eximium, pro magnifico Vrsato Iustiniano responsio
13.1  Nobilium decus o uatum, celeberrime uates,
13.2  Grineu, Musarum rector, alumne, pater.
13.3  Cuius honoratae uolitant monumenta Camoenae
13.4  Iam super Hesperias Mygdoniasque domos;

19.105  Flores per uiolas, rosas crocosque
19.106  Cantarem didicit Minerua uulgi
19.107  Quod non multiforae pater cicutae.
19.108  Cantarent Satyri simul bicornes
19.109  Et cum uirginea Diana turba.

30. de aegritudine eiusdem
30.1  Mirabar quid maestus eras, Gradiue; rubentes
30.2  Abstulerat cristas quae tibi causa, pater;
30.3  Dextra Pelethroniam cur exarmauerit hastam,
30.4  Quae tibi Lemniacas fregerat ira rotas.

Praesidio Venetae saepe futura togae.
37.121  Viuit amor patriae, pietatis forma supernae,
37.122  Viuit natorum maximus ille pater.
37.123  Eximium laudis specimen, castissima coniunx,
37.124  Magnificae uiuit gloria rara domus.

42.25  Quare ego sacra sequar sacrae uexilla Diones,
42.26  Deponam tumido bella cruenta sono.
42.27  Phoebe pater, ualeas, ualeant Heliconia diuum
42.28  Numina, Mars, ualeas uosque ualete, duces.
42.29  Iam mihi mens rigidae surgit recitare

in rebus si uoluisse, sat est.
46.17  Nonne fui tecum totis, generose, diebus,
46.18  Mansit in hac mea dum tuus urbe pater?
46.19  Illyricis populis amplissima frena gubernans
46.20  Iustitia, meruit qua super astra locum.

elegia
79.1  Paule, triumphalis non ultima gloria Romae;
79.2  O Capitolinae nobilitatis honos!
79.3  Alme pater, toto nihil est quo sanctius orbe;
79.4  Pontifices inter lux ueneranda sacros.
79.5  Clauiger aeternae deitatis maxime,

79.122  Ni cadat hostiles deueniatque manus.
79.123  Quod quia nescitur, paucis, aduerte, docebo;
79.124  Admoneam mentem quo, pater alme, tuam. Chlissae descriptio:
79.125  Montibus Illyricis locus est in uertice celso

Praetulerat quoniam sollers uigilantia castro
79.146  Praesidium, tribuit quod tua sancta fides;
79.147  Numina magna deum, pater o sanctissime, pectus
79.148  Admonuere tuum, quod cito misit opem.
79.149  Qua nisi iuuisset te committente Iacobus

vinclis evolet. Eo namque concesso vi, non natura, corpori iungeretur et solutus libenter, tanquam liber factus, abiret atque in id redditum abhorreret, neque forma corporis esset, neque pars totius naturae humanae est; tamen fateor aliqua ex parte animo haec nostra caro compar et carcer quia pater rex statu (peccato primi parentis destituto necdum pleno restituto) ipsum premit suoque pondere gravat. Corpus enim quod corrumpitur, aggravat animam, ea tamen dare eorum mutua amicitia quam ipsa natura conciliavit et peperit sublata ivisse non censenda est; adventitia quippe non

accidit, nobis profecto accidit, illius namque virtus illiusque magna laus emori non potest. Numquid laborum sudorum largitionem aliorumque bonorum, quae dum vivebat operatus est, non miserebitur deus? numquid iustitiae frugalitatis parsimoniae atque integritatis obliviscetur misericors pater? numquid continere poterit in ira sua misericordias suas? et si namque mortem ob vetus illud crimen tanquam iratus inferat iudex, gaudia tamen post mortem homini christiano negat minime; numquid ille qui etiam malis bonus est,

nixu
4.51  Quo claro fruitur potens Olympo
4.52  Alcides simili graduque Pollux,
4.53  Quo pronam Stygiae uiam paludis
4.54  Vrbis destituit pater Quirinus;
4.55   Incaestus Frygias opes reduxit
4.56  Iudex in nihilum deis relictis. Finis.

Ad Alesum Abbatem
1   Quotquot littore uel fuere nostro,
2   Vel sunt, aut aliis erunt in annis,
3   Cunctarum pater eruditionum,
4   Et qui quotidie referre pergis
5   Quantos Illyricum priore saeclo
6   Nec nouisse latus puto lepores.
7  

omnis
2  Mundi, quae numeris docte Iacobe canis
3  Hic tibi et in coelo meriti reddentur honores,
4  Spiritus ista audit, filius, atque Pater. Iacobus Bonus Hieronymo Caluo S. Calue mi Charissime, homunculus hic libentius bona suscipit, quam mala, lucem, quam tenebras, laudem

71  Quam sibi contingat a sapiente regi?
72  Nam Plato tunc cecinit mundum fore iure beatum
73  Cum sapiens regeret, nec sequeretur opes.
74  Gratia sit, rerum genitor tibi magna bonarum,
75  Sceptra pater patriae dux metuenda tenet.
76  Desinat insipiens sapientes Graecia septem
77  Iactare: octavi nos meminisse iuvat.
78  Nec ferat in caelum quos dura silentibus umbris
79  Iustitia insignes reddere

98  Quem tibi caeruleo, generose Jacobe, Gradivo
99  Roma parem meritis ingenioque daret?
100  Scipiades, Fabios, Decios, Antonius Urbis
101  Lumina Romuleo iudice vincit herus.
102  Romulus ille pater, divinae conditor Urbis,
103  Romuleis Venetos praeposuisse cupit.
104  Iure igitur tantae stirpis generosa propago
105  Imperii Veneti Laurea sceptra gerit.
106  Iure pater patriae Leonardus ut

102  Romulus ille pater, divinae conditor Urbis,
103  Romuleis Venetos praeposuisse cupit.
104  Iure igitur tantae stirpis generosa propago
105  Imperii Veneti Laurea sceptra gerit.
106  Iure pater patriae Leonardus ut imperet orbi
107  Turba rogat superos sollicitatque deos.
108  Maior Alexandro, totus cui paruit orbis,
109  Hic erit, iniciat ni fera Parca manus.
110  Proferet imperium super

27  Chalcidicosque sinus Venetus penetrasset et omnes
28  Hellespontiacas diripuisset opes.
29  Sed, quos fata premunt, hos ad maiora reservant.
30  Ardua difficili semper in arce manent.
31  Sic pater Aeneas ventis agitatus et undis,
32  Magnus Alexander sic meruere premi.
33  Ergo quid optandum restat tibi maius in orbe,
34  Inclyta progenies Christigenumque pecus,
35  Quam sub Laurigero vasto

Hic Polycleteo spirantia pectora caelo,
216  Zeuxidis hic vivae Parrhasiaeque manus.
217  Haec mihi non tripode nec Apollinis umbra retexit,
218  Sed deus et genitus ingenitusque simul.
219  Ille pater rerum, totum qui condidit orbem,
220  Veridicum sine quo credimus esse nihil.
221  Plura quidem dixit, sed non licet omnia fari
222  Donec erit Venetus victor in orbe leo.

quę ad cumulum usque excreuit, considerans, quęris a me, quam propinquum putem Antichristi aduentum. Venturum Antichristum nemo fidelis ambigit. Quando autem ueniet? Coniicere possumus, decernere non possumus, dicente Domino: Non est uestrum nosse tempora uel momenta, quę Pater posuit in sua potestate. Et alibi: De die illo, inquit, uel hora nemo scit, neque angeli in cęlo, neque Filius, nisi Pater. Non quia Filius quicquam minus sciat Patre, cum Pater et Filius unum sint, sed Pater scit, quia Filio communicat, et Filius nescit, quia nemini reuelat.

nemo fidelis ambigit. Quando autem ueniet? Coniicere possumus, decernere non possumus, dicente Domino: Non est uestrum nosse tempora uel momenta, quę Pater posuit in sua potestate. Et alibi: De die illo, inquit, uel hora nemo scit, neque angeli in cęlo, neque Filius, nisi Pater. Non quia Filius quicquam minus sciat Patre, cum Pater et Filius unum sint, sed Pater scit, quia Filio communicat, et Filius nescit, quia nemini reuelat. Signa tamen pręcessura iudicium commemorantur in Euangelio, quę partim euenisse credimus, partim euentura expectamus.

possumus, decernere non possumus, dicente Domino: Non est uestrum nosse tempora uel momenta, quę Pater posuit in sua potestate. Et alibi: De die illo, inquit, uel hora nemo scit, neque angeli in cęlo, neque Filius, nisi Pater. Non quia Filius quicquam minus sciat Patre, cum Pater et Filius unum sint, sed Pater scit, quia Filio communicat, et Filius nescit, quia nemini reuelat. Signa tamen pręcessura iudicium commemorantur in Euangelio, quę partim euenisse credimus, partim euentura expectamus. Bella sęuiunt, pestilentię grassantur, fames pręmunt.

possumus, dicente Domino: Non est uestrum nosse tempora uel momenta, quę Pater posuit in sua potestate. Et alibi: De die illo, inquit, uel hora nemo scit, neque angeli in cęlo, neque Filius, nisi Pater. Non quia Filius quicquam minus sciat Patre, cum Pater et Filius unum sint, sed Pater scit, quia Filio communicat, et Filius nescit, quia nemini reuelat. Signa tamen pręcessura iudicium commemorantur in Euangelio, quę partim euenisse credimus, partim euentura expectamus. Bella sęuiunt, pestilentię grassantur, fames pręmunt. Sed nondum illa reliqua apparent,

lemm. ante A. D. 196 [= 195] (M. Aurelius Caracalla) Marcus autem Aurelius filius eius fuit eique successit in regno, cognominatus Caracalla. Sed ante hac Bassiano nomen fuit. Porro pater eius per quietem monitus fore ut Antonino successore moreretur, Marci Aurelii Antonini cognomen ferre dedit. Cf. SHA, Sev. 10,4 11.3. Laudis amborum hoc epigramma extat, arcus

Romana uerba notata manu.
Hersalus hic iaceo, mecum Merralla quiescit,
Quę soror et genitrix, quę mihi sponsa fuit.
Vera negas frontemque trahis uel enygmata Sphingos
Credis? Sunt Pythio uera magis tripode.
Me pater e nata gignit, mihi iungitur illa:
Sic soror et coniux, sic fuit illa parens. 29.1. (Faunus) Faunus agrestis deus erat.

Algido monte militantis adamauit. (VIRGINIA) Quam quum corrumpere non posset, clientem subornauit qui eam in seruitutem deposceret, sic facile uicturus, quum ipse esset accusator et iudex. Pater re cognita, quum ipso die iudicii superuenisset et filiam iam addictam uideret, ultimo colloquio eius impetrato, quum eam in secretum abduxisset, occidit et corpus eius humero gerens ad exercitum profugit et milites ad uindicandum facinus

igitur dari dicebatur quum uel cibi uel ciborum loco ęra distribuerentur; ea erant centum quadrantes. Sportula fiscella eqs.: cf. Per. 72,13,10-14 Porro quum Cerasus, Nęuii pater, talia contulerat, ob eius merita collegium fabrum Nęuio filio locum designatum dono dedit. 59.3. Sed certe pudere debet filios non hęreditare uirtutes patris, cuius meritum hęreditasse uidentur, quotiens accipiunt non quod sibi, sed quod patri

Integrandum sic: Titus Pro Tiberus Claudius, Drusi filius, Cęsar Augustus Germanicus, pontifex maximus, tribunitię potestatis secundum, consul designatus tertium, imperator quartum, pater patrię, dedit. 62.2. (T. Claudius Hic est Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus ) Siue quod dederit muri siue templi fabricandi

COERCVIT. MAGISTRO EQVITVM MINVCIO CVIVS POPVLVS IMPERIVM DICTATORIS IMPERIO ADAEQVAVE- RAT EXERCITV PROFLIGATO SVB- VENIT. ET EO NOMINE AB EXERCITV MINVCIANO PATER APPELLATVS EST. CONSVL. QVIN. TARENTVM CAEPIT. TRIVMPHANS DVX AETATIS SVAE CAS- TISSIMVS ET REI MILITARIS PERI- TISSIMVS HABITVS EST. PRINCEPS IN SENATV DVOB. LVSTRIS FACTVS EST.

Iuv. 10,172-3 94. A 81/4; cf. CIL V 3 Ibidem PATER CVM FILIA. FRATER ET SOROR. SOCER ET NVRVS. HIC TANTVM DVO IACENT. 94.1. Hoc simile est illi quod de Hersalo et Merhalla superius recitauimus, Cf. In

94.1. Hoc simile est illi quod de Hersalo et Merhalla superius recitauimus, Cf. In epigr. 29 sed aliter exponendum. Filius de matre filium genuit et filiam. Hęc fratris facta est uxor: pater et filia hic sepulti sunt. Pater ergo et filia ex parte matris frater et soror sunt, ex parte filii socer et nurus sunt. Socer enim uiri et uxoris pater est, nurus filii uxor est. Atque ita hic tamen duo iacent. 94.2. Quod facinus, si non ad

simile est illi quod de Hersalo et Merhalla superius recitauimus, Cf. In epigr. 29 sed aliter exponendum. Filius de matre filium genuit et filiam. Hęc fratris facta est uxor: pater et filia hic sepulti sunt. Pater ergo et filia ex parte matris frater et soror sunt, ex parte filii socer et nurus sunt. Socer enim uiri et uxoris pater est, nurus filii uxor est. Atque ita hic tamen duo iacent. 94.2. Quod facinus, si non ad ostentationem ingenii confictum sit, nemo

sed aliter exponendum. Filius de matre filium genuit et filiam. Hęc fratris facta est uxor: pater et filia hic sepulti sunt. Pater ergo et filia ex parte matris frater et soror sunt, ex parte filii socer et nurus sunt. Socer enim uiri et uxoris pater est, nurus filii uxor est. Atque ita hic tamen duo iacent. 94.2. Quod facinus, si non ad ostentationem ingenii confictum sit, nemo negabit quin fuerit maxime omnium execrabile atque detestandum. (Cymon) Quanquam legimus

Troezeno quia quum maximus natus esset, in patria eum genuerat, reliquos Salonis. De quibus dicitur: et Iulię, Lucii filię, Marulię filię, et Iulię, Lucii filię, Clementilla filia fecit. 130.3. Clementilla ergo, filia superstes, quod pater Lucius Iulius Clemens fieri iusserat, hoc faciundum curauit, ut ostenderet quantum uiuo obsequens fuerit genitori quę mortuo quoque obediuit. V. Peroratio V.1. Hęc

omnibus, quae tentari potuerunt, de salute regnorum suorum aliter cogitaret? Si tamen haec consilia non essent iam nimium sera. Vestra Maiestas non me temeritatis accuset. Existimavi officium meum esse ex his, quae hic et in tota Christianitate agi video, Vestram Maiestatem, quae magis pater quam patruus est serenissimi domini mei, quid sentirem, facere certiorem. Quod si hac aestate salvi permanere possemus, existimarem, Clementissime Princeps, nihil esse salutarius, quam ut Vestra Maiestas mitteret quamprimum oratores suos expeditos oratoribus domini mei et serenissimi

Bohemia. – 2. He assures the Pope that he and Chancellor Szalkai are both loyal to him. – 3. The Hungarians like Baron Burgio as if he was not from Sicily but Transylvania. – 4. Archduke Ferdinand is ready to protect Christianity at the cost of his life. Beatissime Pater ac Domine, Domine mihi semper Clementissime. Post oscula pedum Sanctitatis Vestrae beatorum et meae perpetuae servitutis in gratiam eiusdem humillimam commendationem. [1.] Miserat me his diebus 1 serenissimus dominus meus, rex Hungariae huc ad reverendissimum dominum

tam in Hungaria quam in Bohemia agerentur, faceret certiorem. Cum igitur nihil penitus sit, quod cum eius reverendissima dominatione non liberrime ac sinceriter communicaverim, Vestra Sanctitas omnia, quae a me scribi deberent, ex litteris eiusdem intelliget. De quo ipso id vere scribere possum, Pater Beatissime ac Domine Clementissime, eum cum tanta omnium istorum principum ac nationum satisfactione ac tanto amore versari, ut nihil addi possit. De quo et hodie serenissimus princeps multa mecum est locutus, ut revera credam et aperte videam eius hic praesentiam his regnis esse admodum

eum cum tanta omnium istorum principum ac nationum satisfactione ac tanto amore versari, ut nihil addi possit. De quo et hodie serenissimus princeps multa mecum est locutus, ut revera credam et aperte videam eius hic praesentiam his regnis esse admodum salutarem. Undique enim, Beatissime Pater, mirum in modum obruimur, et nisi praesentia reve rendissimi domini legati, et istorum trium principum 3 summa in Sedis Apostolicae ac religionis Christianae auctoritate tuenda constantia adesset, longe in maiora mala decidissemus. 1  Brodarics returned from

Pope with a lengthy letter now; the Pope can learn the essentials from Archdean Imre. He expresses his gratitude to the papal court and Baron Burgio for intervening on his behalf; now he is put under even stronger obligation if that is possible at all. Beatissime Pater, ac Domine, Domine Clementissime. Post servitutis meae perpetuae ad pulveres pedum Vestrae Sanctitatis beatorum humillimam commendationem. [1.] Causas tam diuturnae meae morae Vestra Sanctitas a me ipso brevi accipiet. Non enim credo me iam diutius moraturum. Nunc etiam iam eram

industrious in the matter of the Duchy of Bari. Bona Sforza is asking him to help their envoy Johannes Dantiscus in every possible way. 5 Bona, Dei gratia regina Poloniae, magna dux Lithvaniae, Russiae, Prussiaeque etc. domina. Reverende Pater, Domine sincere nobis Dilecte. Scimus nos Paternitatem Tuam negotiis nostris Barensibus, utpote et iustissimis et aequissimis esse ex corde affectum, eo maxime, quod id ab utraque maiestate sua in commissis habeat, ut nomine illarum maiestatum hoc idem apud caesaream et catholicam

matter of envoys to be sent to the Emperor. – 3. He told what the Pope commissioned him to tell to Archbishop of Esztergom László Szalkai who has preserved his old influence. – 4. He will learn about other matters from a letter from Baron Burgio. Beatissime Pater ac Domine, Domine Clementissime. Post pedum Vestrae Sanctitatis oscula beatorum et meae servitutis humillimam commendationem. [1.] Ego postquam a Vestra Sanctitate

niuei uexere iugales
7.3.227  Dimotis uix ter pennis diuinitus. Ecce
7.3.228  Ocius ante pedes Epidaurus moesta Tonantis
7.3.229  Procubuit supplex, et talibus orsa querellis:
7.3.230  »Euertisne meam, rerum Pater optime, gentem,
7.3.231  Prosternique iubes Epidaurum a culmine summo
7.3.232  Immeritamque dari flammis? Mea cuncta cremare
7.3.233  Moenia Romanisque paras uiduare colonis
7.3.234  Illyricum littus?

quodcunque saluti est.
7.3.295  Sacrilegas auerte manus totamque repelle
7.3.296  Barbariem nostris minitantem incendia tectis.
7.3.297  Siquod et exitium est quo me mea crimina damnant,
7.3.298  Hoc Tu, Summe Pater, magna pietate remittas:
7.3.299  Quod mihi patratum est, quicquid rea nequiter aegi,
7.3.300  Ignosce atque meis erroribus, Optime Rector,
7.3.301  Indulge ueniam cunctosque absolue reatus!«

filius, philosophiae et sacrae theologiae candidatus, Federico Chrisogono Iadertinorum nobilissimo, artium et medicinae doctori acutissimo , astrologorum principi, ordinarie in alma Academia Patavina feliciter legenti, felicitatem. Pater Atlas, quia astrorum motus optime calluit, ideo caelum manibus amplecti dicitur. Quod a Ptolemaeo et Alphonso, rege Hispanorum et imperatore Romanorum, compertum est satis trepidare. Forte quia, senio confectus, robore corporis molem

calluit, ideo caelum manibus amplecti dicitur. Quod a Ptolemaeo et Alphonso, rege Hispanorum et imperatore Romanorum, compertum est satis trepidare. Forte quia, senio confectus, robore corporis molem tantam sustinere non valet. Vel forte, quia pater ipse physica cognitione non bene firmatus monitusque caelos a suo motu trepidationis firmare non potest. Quare, Federice, philosophorum acutissime et astrologorum princeps, ne post tantam caeli trepidationem ruinam minantis universum

ouis. Quod nisi me bonus pastor ad sua stabula humeris impositum reportarit, lababunt gressus et in ipso conamine uestigia concident assurgentis. Ego sum ille prodigus filius, qui omni quam mihi pater crediderat portione profusa necdum me ad genitoris genua submisi, necdum coepi prioris a me luxurię blandimenta depellere. Et quia paululum non tam desiui a uitijs, quam coepi uelle desinere,

cum a demone formam ęthiopis assimulato raptus nusquam comparuit nihilque fuit patri relictum pręter lachrimas moeroremque orbitatis, ne et ipse poena careret, qui suum sic educauerat filium. Crudelis est pater qui delinquentes non castigat liberos. Hoc quod sequitur, Cyrillus Nicolao Cretense archiepiscopo referente, qui ad uisendas beati Hieronymi reliquias Bethleem aduenerat, se

fecit. Et monachus Helias discusso sopore quę uiderat memoriter tenuit fideliterque enarrauit. Denique nato filio Petrus gratias egit quod beati Hieronymi meritis ipse diutinę sterilitatis ignominiam iam pater factus deleuisset. Sequitur illa Cyrilli uisio, qua Ioanni Baptistę Hieronymus noscitur comparandus. Quam quoniam supra suo loco descripsimus, hic repetere superuacaneum

Dubocizam et Gospogin potoch Illyrici vocant. Has enim villas, hos vicos dono principis vectigales habuit, ut taceam filiarum dotes, et quatuor generos; immo si fratris filias numerare velim plures. Hic igitur pater huic filio praeluxit; cuius splendor in sua posteritate crevit. Nam filius majus reliquit quam accoepit patrimonium, plures honores in civitate nostra, quam pater gessit, ut qui XL. annos in Magistratu tanquam Fabius in auguratu vixit. Nam decies Rector

filiarum dotes, et quatuor generos; immo si fratris filias numerare velim plures. Hic igitur pater huic filio praeluxit; cuius splendor in sua posteritate crevit. Nam filius majus reliquit quam accoepit patrimonium, plures honores in civitate nostra, quam pater gessit, ut qui XL. annos in Magistratu tanquam Fabius in auguratu vixit. Nam decies Rector in culmine civitatis stetit censorium jus, sive provisorium et tutelaris Blasii perpetuus Procurator et publici thesauri custos aerarius qui summus est honor creatus est omnium denique

Perge, Liber, propera, nec te sera vita moretur,
f5.2  Ad Raphanas aedes, talia dicta movens:
f5.3  Virtutum, et Fidei splendor, Raphanella Propago,
f5.4  Ad Te nos misit Barbula Pompilius
f5.5  Alme Pater, sanctas nos nunc advenimus aedes, 5
f5.6  Ut faveas Vati viribus ingenuis.
f5.7  Te sine namque suis dabitur nec gloria Musis;
f5.8  Et Duce Te magnum nomen in Orbe feret.
f5.9  Fama datur nulli Domino

et omni probitate perspicuum Petrum Tyronum Calliensem patritium Rueriae Seretriaeque domus facile seruum cui olim ea tempestate qua Caesar Valentie Dux Alexandri Pon. Max. filius flagraret in auum tuum illustrissimum Guidobaldum, Vrbini ducem erat tutelle T. clarissimus pater, quo cum Gallias et Hispanias peragrauit ut eum saluum redderet, hocque domi et rure quo se aestiuo tempore conferebat Pianiuantagii semotum humanis curis, quod et etas iam senescens et uitae suae modestia expostulabat, ubi obiter nobis fuit sermo, de diuinis rebus, quibus oppido oblectatur,

in publicum exeat, et cum nouitatis gratia auctoritatem quoque apud lectorem haberet, qamuis olim in molli incude pressa fuit cuiusdam Barbule agnomine, non Policarpi, nunc grauiori ere emissam tibi mi princeps, quod et ego concupiebam dicari uoluit, nec ab re tibi est pater illustrissimus Laus ducis Urbini. Dux Franciscus Maria in maximis et belli et pacis tempore negociis exercitatus, quem ueluti alterum Martem hostes exhorrent, et nunc belli et pacis arbitrium et moderatorem uniuersa Italia habet et reueretur, praecipue

1.130  Juppiter omnipotens me jussit sidera septem 130
1.131  Ferre retro aeternos Coeli frenantia cursus,
1.132  Et Mundi Secreta noto, Centrumque, Polosque
1.133  Hic metior, Pater, ut radiis latissima regna
1.134   Phebi potestas Orbis temperet hoc propriis mea numine virtus.
1.135  Principe mira Deo magno loquor; haec mihi nunc est 135

Orientis iter repeto, compulsus habenis
1.143  Velocis currus: reor admiraberis actus
1.144  Ipse meos; tenebras luci, lucemque tenebris
1.145  Inspicies tribui; quare tibi talia dico, 145
1.146  Alme Pater, decus aethereum, stirps certa Tonantis
1.147  Te propter Deus hic statuit Nos; praecipe nostris
1.148  Numinibus: loquor haec nunc fulgidus ore benigno
1.149  Cunctorum ex voto, quae rerum Conditor ingens

unitas Christiana et personarum distinctio. Ecce tuos gressus!” Tanto jactura dolori
3.13  Omnibus instabat, coeli qui sidera torquent,
3.14  His quibus est solum semper stans conscia virtus.
3.15  Ipse Deus Pater, et Natus Genitoris imago 15
3.16  Continue degens secum, quibus astat ubique
3.17  Spiritus ille Sacer, qui sancto flagrat amore

Tunc laetus Accepi, lauro cinctum caput undique gestans
3.240   Mater Policarpi Leta pater Gaudentius. Barbula Pompilius, Tunc Policarpus ego, Sicensis parva propago.
3.241   Laeta parens,

3.242   Conditio patris et origo. Pauperies pressit, rapuit mors improba tandem.
3.243  Navita namque quippe pater Myso de stemmate natus 235
3.244  Sic finem clausit vitae hujus sorte caduca:
3.245  Stamine, proh, fracto Senogallia fluctibus altis
3.246   Obitus patris et obitus matris.

legique meę qui tendere contra
Nil timuit? Populone pio dominarier illum
1.90   Ius tu fasque putas? Quin talem comprime luctum
Atque hęc nostra modo mandata facessere perge Iesseus, Dauidis pater
Est Iesseus, magni genus alto a sanguine Iudę.
Intra Bethlemos domus ipsi condita muros
Illa parte manet, quę spectat lampada Solis
1.95   Fulgentem, quoties Eoo surgit ab orbe.
Illo te

Hęc dicente deo Samuel stetit ore trementi
1.100   Expauidoque diu. Postquam sibi reddita mens est,
Ędidit has dubio promptas de pectore uoces: Samuel respondet
"Magne pater, quid me tam certa pericula uitę
Attentare iubes? Huius si forte negoci
Consilium scierit, multam Saul actus in iram
1.105   Protinus, heu, tristi claudet mea lumina letho." —
"At tu" numen ait "uitulam cape

ad urbem Dauid
1.180   Iesseides Dauid psallens et nablia palma
Solicitans dulcique aures modulamine mulcens.
Attulit et regi, dederat quę munera Iesseus
Ipse pater, non magna quidem, si respicis illa,
Sin hominem, magnum testantia forsan amorem. Munera oblata Sauli
1.185   Iam Bacchi et Cereris speciebus onustus
Ducitur in medium, simul et

Chare nimis regi! Tibi nubere nanque Micholam
2.155   Ipse suam statuit natam: quę sępe petita
Diuitibus clarisque procis, tibi traditur uni.
Nec dubita, multas quod nondum possideas res,
Non aliud pater ipse sua pro uirgine munus
Poscit quam centum inuisę prępucia gentis,
2.160   Arua Palestinosque colit quę plurima campos.
Merces magna, leuis labor est. Age, cęde prophanos
Et rediens cupidis amplexibus

Spesque salusque tui populi! Quis, quęso, tuarum
Esse potest laudum cupidus magis atque decoris,
2.380   O rex, prole tua? Quare tibi dicere cogor
Quicquid obesse rear splendori nominis usquam,
O pater alme, tui. Communis gloria tecum,
Communis tua culpa mihi. Nunc ergo rogatum
Te uenio obtestans: Dauidem perdere uelle
2.385   Desiste immeritum duroue extinguere fato
Egregium fidumque tibi. Fuit ille decori

Illa sub hęc lachrymis caute respondit obortis:
"Heu miseranda meę sortis lugendaque multum
2.490   Conditio! Si iussa patris complere laboro,
Ense uiri pereo. Sin, cui sum iuncta, marito
Obsequor, infenso pater infert iurgia uultu.
Quumque animum premat hęc angustia, nescio quo me
Conuertam. Sed quis prohibet depromere uerum?
2.495   A me dimissum nunquam Dauida negabo.
Si mea non ueniam pietas, rex magne, meretur,

incoepta, ne lęsus lędere pergam,
Sed magis ignoscam. Nunc te dixisse recordor:
'Cędite uindictam mihimet, punire malignos
Iuris quippe mei est dignisque indigna ferentes
Accumulare bonis.' Tu uindex, tu pater idem
5.65   Attollens humiles semper subdensque superbos,
Da quoque in infestos ut sim placabilis hostes.
Vt semper uirtute tua stabilitus et illos
Euitare queam, simul et me reddere dignum

Ante uidere oculis quam tristi cędere fato.
Iuxta illum fratres, genitus prius Aminadabus.
Posterius Melchis cęsi fugere sub umbras. Saul
6.95   Et Saul ipse pater, lethali saucius ictu,
Dum fugit, armigerum rogat ipsum, uulnere uulnus
Accumulet ferro, ne uiuum colligat hostis
Coniiciatque ferox in turpia uincula captum.
Id tamen et iussus timuit committere

sceptro
Israhelitano, regis, qui sydera torquet,
8.280   Mancipium dici, uero uel nomine seruus!
Hoc si nactus ero cum istis, quos ludere mecum
Vna uidisti, solidę plus laudis habebo
Quam pater ipse tuus tota cum prole suorum."
His tunc auditis animo confusa Michola
8.285   Hiscere non ausa est, muto stetit ore. Sed ipsam Michol sterilitate damnatur
Mulctauit, mulctare solet qui

iuuaret.
Tu sanctas nobis leges ritusque dedisti
Sacrorumque modum. Tu uatum corda piorum
8.375   Inspiras, per quos nobis arcana reueles
Consilia et casus certissima fata futuri.
Tu nunc, magne pater, tua quę promittere uirtus
Est dignata tuo Dauidi ingentia seruo,
Dauidis domui sincero foedere firma
8.380   Perpetuo nomenque tuum uenerabile nobis
Effice sit semper, populo gentique benignus

Qui fieri id possit. Tetrius te finge ualere,
Te simula ęgrotum multum lectoque recumbe
Et gemitu testare grauem sub corde dolorem.
Te uisum ueniet genitor. Diducito uocem
10.55   Et dic: 'Oro, pater, ueniat fac Thamaris ipsa
Et fratri obsequium pręstet soror, ipsa ministret
Et pulmenta paret, manibus quoque porrigat ultro
Vina cibosque mihi. Solet euanescere docto
Sępe ministerio lentus de

has sacro depromere pectore uoces: Dauid deo laudes cecinit
13.10   "O deus, ętherii uirtus et gloria regni,
Principium sine principio, sine fine perennis
Maiestas! Tibi lętus ago, pater optime, grates,
Qui me iampridem sceptri dignatus honore,
Casibus aduersis defenderis et mihi contra
13.15   Multorum insidias fueris tutamen et idem
Omnibus in bellis fauor, in certamine uirtus.

plane alterum ex filiis cum mira patris benignitas tum futurae poenae, quam ille denunciabat, metus. Atque ad genitorem suum conuersus coramque prostratus, flens gemensque: Talia, inquit , in te commisi, pater, ut iam non sum dignus uocari filius tuus. Vnum oro, praeterita delicta mihi remittas et cum futuro compenses obsequio, quod posthac me tibi spondeo praestiturum. Extemplo iste ueniam meruit, amplexu osculoque

Si enim illic domus Dei est et habitatio gloriae eius et tabernacula atriumque Domini Dei uirtutum, nonne, sicuti Deo maius nihil est, ita paradisi loco nullus omnino locus excellentior, nulla gloriosior sedes, nullum felicius domicilium? Illic se uidendam praebet Sancta Trinitas, Deus unus, Pater in Filio et Filius in Patre, et cum utroque Spiritus Sanctus, non in aenygmate per speculum, sed facie ad faciem. Ad quem psalmista ait: Adimplebis me laetitia cum uultu tuo. Etenim, quia Deus lux est, illic angelos hominesque sua illuminat claritate. Et quia uita est, omnibus illic

comitum magis quam suum dolens periculum; cum quibus inde raptim recedens ad mare usque sese fuga proripuit. Sed tunc etiam tergo instare hostem cernentes cum equis in mare simul irruunt et ad scopulum quendam continenti proximum natando peruenere; atque ita tandem infelix pater, ne una cum illis qui ipsum secuti fuerant perditissimi filii manu trucidaretur, uix effugit. Cumque ibi per dies aliquot mansissent nec se satis in tuto esse putarent, fato quodam Deique miseratione contigit ut nauis quędam de Apulię partibus Delmatiam uersus iter habens

creditis in Deum, et in me credite! ęqualem se illi testatur, dum eandem ipse de se fidem exigit, quę habetur de Deo Patre. Cui sententię et illud dictum congruit: Jo. 10. Ego et Pater unum sumus; non propter assumptam humanitatem, in qua minor sum Patre, sed propter substantię unitatem, in qua illi ęqualis sum. Cum ergo Patris et Filii et Spiritus Sancti unam eandem-que deitatem confessi fuerimus, consequens

quod ipse prius et didicerit et fecerit. Semper tamen meminerit | ad fidei perfectionem non nisi Deo adiuuante se posse peruenire. cum Saluator dicat: Joan. 6. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me, traxerit eum. Illi ad Christum trahuntur, qui trahi uolunt | qui-que orant ut trahantur. nemo saluatur inuitus. Vt uelimus nostrum est, ut autem uelimus et

credendo ab ipsa Patris diuinitate Filium separemus | Arrianę impietati assentientes, alibi idem ad Patrem conuersus dixit: Joan. 17. hęc est autem uita ęterna: ut cognoscant te solum Deum uerum et quem misisti Iesum Christum. Pater igitur et Filius | et utrique communis Spiritus Sanctus solus uerus Deus est, trinus in personis, unus in substantia. Et si hoc credere uita ęterna est, profecto qui sanctę Trinitatis fidem non tenent, licet unum Deum, unum Dominum et credant et prędicent, uitam ęternam

minime ipsum inueniunt | terrenarum-que rerum impediti curis cęlestia capere nequeunt. mundum-que magis quam mundi dominum diligentes | non iam mundani, sed mundus appellantur . Domino ita de illis ad Patrem dicente: Pater iuste mundus te non cognouit. Huius mundi dominus diabolus est. Apostolus enim cum de diabolo loqueretur, Princeps mundi huius inquit. et ne incertum esset de quo mundo diceret, addidit:

autem operis tui labor non sit irritus, crede Deo non hominibus, Apostolis non philosophis, ecclesię dei non diaboli synagogę. cum dei filius dicat: Omnis plantatio, quam non plantauit Pater meus cęlestis eradicabitur. hoc est omnis religio, omne dogma, quod alio pręterquam Deo autore inductum fuerit, diu stare non poterit. De ecclesia fide fundata. Caput VI

Qui ergo quod per se facere potest non omittit, facile impetrabit, ut etiam illa quę per se facere nequit, efficiat. Porro primę ab initio Ecclesię illa in Euangelio parabola est: Luc. 20 Homo plantauit uineam, id est Deus Pater domum Israel . circumdedit illam sepe. custodia muniuit angelorum. posuit in ea lacum siue torcular. id est legem pręceptis uitę redundantem. ędificauit turrim, id est templum. Turris

hoc est, quia non estis capaces a me prędicatę ueritatis, ideo in me diuinitatem natura potentiorem | et humani ingenii captu maiorem esse non creditis. Io9 Ego autem quod uidi apud Patrem hoc loquor. Ego enim et Pater unum sumus, una substantia, eadem natura licet non eadem persona. alia quippe persona est geniti, alia genitoris, et tamen utriusque una eadem-que diuinitas, eadem uis et gloria cum Sancto Spiritu, quem ambo simul spirant, sibi

quam in corpore uiuere. quam ipse ostendit continuo subiungens: et esse cum Christo. Christus autem postquam coepit contristari | uel ut alius euangelista ait, tedere et pauere , ex natura passibili et infirma, ex eadem paulo post dixit: Pater mi, si possibile est, transeat a me calix iste! Sed quoniam ratio ipsa in nobis uincere debet naturalem carnis motum, nihil moratus intulit: Io14 Veruntamen non sicut ego uolo, sed sicut tu. Ut semper Dei uoluntas

sed secundum magnam misericordiam suam saluos nos fecit. Animam igitur a corpore decedentem soli illi, qui saluare potest, commendemus. Qui ut hoc nobis insinuaret, iam morti propinquus, iam spiritum traditurus: Pater inquit in manus tuas commendo spiritum meum. et hęc dicens expirauit. Et nos ergo commendando animam Deo | misericordiam-que eius implorando | ac precibus insistendo uitam istam finiamus. et tunc sequentur, quod paulo ante

hic imitando, tanto illi proximior est futurus in cęlesti regno. Hoc certe ipso pollicetur dicens: Io12 Siquis mihi ministrat, me sequatur, et ubi ego sum, illic et minister meus erit. Siquis mihi ministrauerit, honorificabit eum Pater meus . Hęc talia si recte perpenderis, profecto iam nihil tibi aut factu difficile uidebitur | aut toleratu durum. Iam tibi sedebit animo uendere uniuersa quę habes:

etiam parabola illa, in qua legitur: Matth. 13 Cum dormirent homines uenit inimicus homo | et superseminauit zizania in medio tritici. Et illa altera: Matth. 24 Si sciret pater familias qua hora fur uenturus esset, uigilaret utique | et non sineret perfodi domum suam. Inimicus igitur noster et fur diabolus est. Somnolentis et ocio uacantibus magis insidiatur, quia minus prouidi sunt ad cauendum facile-que ad omnes uoluptatum

Quasi qui apprehendit umbram et persequitur uentum, sic et qui attendit ad uisa mendacia. Neque tamen imus inficias quandoque per somnium uera nunciari. Gen. 28 Nam ut obiter aliquid ea de re dicamus, Iacob duodecim tribuum pater cum obdormisset, uidit cęlestem scalam | angelos-que ascendentes et descendentes. Et a Domino audiuit | terrę in qua dormiret, se possessorem fore | semen-que suum per orbem esse propagandum. Gen. 37 Hoc in Genesi legimus | et

Porro quoties peccatis, quę a nobis commissa sunt, ignosci petimus, ante illis a quibus iniuriam accepimus ignoscamus. Ipsius enim Domini pręceptum est: Cum stabitis ad orandum, dimittite siquid habetis aduersus aliquem, ut et Pater uester, qui in cęlis est, dimittat uobis peccata uestra. Et Apostolus: Volo, inquit, uos orare in omni loco, leuantes puras manus, sine ira et disceptatione. Quomodo enim tibi placatum iri Deum speras, nisi prius ipse

Hier. 5 Conuerte nos Domine ad te et conuertemur! nec Saluator dixisset: Io. 15 Sine me nihil potestis facere. et: Io. 6 Nemo potest uenire ad me nisi Pater qui misit me traxerit eum. cui sententię Pauli apostoli dictum concordat, ubi ait: Ad Cor. 1 4 Non uolentis neque currentis, sed miserentis est Dei. Vnde Philippensibus

peccati ueniam desperasse poenituerit, cum impoenitentibus computaberis. Quamobrem festina deponere dementiam istam animi, ut flagitii tui magnitudine diuinę clementię immensitatem putes inferiorem. Deus pater misericordiarum est; miserationum suarum non est numerus. Spera in illo. sperantes in Domino misericordia circumdabit. dum te poenitet, dum speras, dum precaris, etiam sancti pro te orant, angeli uota tua

Luc. 11 Date elemosinam, et ecce omnia munda sunt uobis; et per iniuriarum condonationem, quia scriptum est: Mat. 6 / Mac. 11 Si dimiseritis ex corde fratribus uestris peccata ipsorum, et Pater uester cęlestis dimittet uobis peccata uestra; et per exhortandi studium, quo alios a flagitio ad uirtutem reuocare nitimur, quia dicitur: Iacobi 5 Siquis conuerti fecerit peccatorem ab errore uię suę, saluat animam eius et

et sanguis meus uere est potus | qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, in me manet et ego in illo. Et quoniam uita es, in te manentes te-que in nobis manentem habentes uiuimus in ęternum. Quamobrem subiungens inquis: Sicut misit me uiuens Pater | et ego uiuo propter Patrem, et qui manducat me, et ipse uiuet propter me. Reliquum est ut sic uiuendo beatitudine fruamur | perpetua et ęterna. Iccirco ut illam nobis conferas

beatitudine fruamur | perpetua et ęterna. Iccirco ut illam nobis conferas , mones et ais: Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet in uitam ęternam, quem Filius hominis dabit uobis. hunc enim Pater signauit Deus. Et iterum: Ego sum panis uitę. qui uenit ad me non esuriet, et qui credit in me non sitiet in ęternum. Ad beatos ista pertinere etiam Apocalypsis docet, ubi dicitur: Non esurient neque sitient amplius | neque cadet super illos sol | neque

Ideo non uerę glorię, cui adipiscendę non student, sed inanis, ad quam se totos componunt, mercedem recipiunt. Tu autem cum ieiunas inquit, unge caput tuum | et faciem tuam laua, ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in abscondito. et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi. Non delibutum unguentis te incedere pręcipit, quod luxurię uitium est, sed quia caput tuum Christus est, pasce esurientem, pota sitientem, uesti

Quantum pręterea erumnas labores-que et cuncta seculi huius incommoda ęquo animo semper tolerare iuuat, ipsi idem Christi discipuli nobis documento sunt, quibus ipse dixit: Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus meis | et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel. Ad hęc omnino necessarium est, si salui esse cupimus, ut in omnibus Dei pręceptis perseueremus,

omnes scientię uanę sunt. nemo enim per illas efficitur beatus. qui-que ipsis nititur, hominum opinionibus pendet | et certam uitę uiam prorsus ignorat. Quis enim nouit Filium nisi Pater | uel Patrem nisi Filius | et cui uoluerit Filius reuelare? Vnde et Petro Christum confitenti idem respondit: Beatus es Simon Bar Iona, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus qui in cęlis est. Decuit autem, ut qui homini quem formauit, beatitudinem

prorsus ignorat. Quis enim nouit Filium nisi Pater | uel Patrem nisi Filius | et cui uoluerit Filius reuelare? Vnde et Petro Christum confitenti idem respondit: Beatus es Simon Bar Iona, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus qui in cęlis est. Decuit autem, ut qui homini quem formauit, beatitudinem dare decreuerat, doctrinę quoque esset autor, per quam beatitudo ipsa acquiri posset. In cassum igitur laborarunt omnes philosophorum scholę,

bonum non percipiunt, quia sibi magis quam Deo credunt. Quamobrem nobis non humana sed diuina doctrina institutis cum Saluatore nostro, Dei Filio, gratię agendę sunt | sic dicente: Confiteor tibi, Pater, domine cęli et terrę, quia abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus, et reuelasti ea paruulis. ita Pater, quoniam sic fuit placitum ante te. Qvod sola dei sapientia efficit beatos. Caput VI

Quamobrem nobis non humana sed diuina doctrina institutis cum Saluatore nostro, Dei Filio, gratię agendę sunt | sic dicente: Confiteor tibi, Pater, domine cęli et terrę, quia abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus, et reuelasti ea paruulis. ita Pater, quoniam sic fuit placitum ante te. Qvod sola dei sapientia efficit beatos. Caput VI Et quoniam sola Dei sapientia | non uana sed uera est, per quam solam patet

sua uirtute superauit et euertit. Arrii, Sabellii, Euticetis, Manichei reliquorum-que omnium prauitas defecit | sola Machumetana extat, ne ipsa quidem diu permansura. dicente Domino: Omnis plantatio, quam non plantauit Pater meus cęlestis, eradicabitur. Sed sunt et in Ecclesia fortasse non pauci, qui sibi sapientes uidentur, ita ut interdum contradicere audeant catholicę ueritati, apud ignaros admirationem sui facturi, quasi qui acutius aliquid

ex eo patet quod consequenter dicitur: Non est super terram potestas quę comparetur ei. qui factus est ut nullum timeret | omne sublime uidet | ipse est rex super uniuersos filios superbię. Neque rex solum sed etiam pater talium nuncupatur. dicente Domino: Vos ex patre diabolo estis, et desyderia patris uestri uultis facere. Sicut enim qui opera Abrahę faciunt, filii Abrahę sunt, ita qui diabolum imitantur, filii eius dicendi sunt, non natiuitate, sed

non natiuitate, sed uoluntatis corruptę similitudine. Io. 8. Ille inquit homicida erat ab initio, et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo | cum loquitur mendacia, ex propriis loquitur, quia mendax est et pater eius. Mendacio quippe et fraude primos homines deduxit in interitum. In ueritate autem non permansit, quia a Deo qui ueritas est, per elationem mentis recessit. Timendus est ergo ut homicida, cauendus ut mendax. Nam etiamsi quando uera loquitur, mendax proposito

non semel aut pluries uicisse proderit; usque in finem uitę producenda uictoria est, ut tandem a Domino mereamur audire: Luc. XXII Vos estis qui permansistis mecum in tentationibus meis | et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo. Non est autem esca neque potus regnum Dei. edemus ergo et bibemus non corporalia sed spiritalia alimenta, diuini conspectus perennem et nunquam defuturam dulcedinem

uellet, despicatissimum mortis genus elegit, crucem. Talia ergo nobiscum sępenumero reuoluentes, nec de stirpis claritate gloriemur | nec uulgaribus coęquari erubescamus. cum omnium unus creator sit | atque unus pater Deus, omnium una generis conditio, una humanitatis natura, una regenerationis gratia. cum denique nullum sit hominum apud Deum discrimen | pręterquam uitę ac morum. Quanto autem se quisque magis humiliauerit, tanto magis merebitur

Non ueni inquit uocare iustos, sed peccatores ad poenitentiam. denique pastor bonus animam suam posuit pro ouibus suis. et quos dilexit, usque in finem dilexit eos. Quia nihil prodest diu diligere, nisi semper diligas. et: Sicut inquit dilexit me Pater, ita dilexi uos. et: Qui diligit me, diligetur a Patre meo. Tunc autem et Christum diligimus | et a Deo Patre diligimur, cum ipsum quem peccando offendimus, poenitendo placamus. Porro cum etiam

animo habuerit, audiat ipsum dicentem: Matth. VI Nolite soliciti esse dicentes: quid manducabimus, aut quid bibemus, aut quibus operiemur? hęc enim omnia gentes inquirunt. Scit enim Pater uester, quia his omnibus indigetis. quęrite ergo primum regnum Dei | et iustitiam eius, et hęc omnia adiicientur uobis. Hoc ueterum nouorum-que nobis euenta confirmant. populus Israhel

tunc demum manum suam porriget Deus | et qui mundo quoque seruientes alit, sibi seruientibus deese non poterit. Matth. VI Ideo: Respicite, inquit, uolatilia cęli, quę non serunt neque metunt neque congregant in horrea, et Pater uester cęlestis pascit illa. nonne uos pluris estis illis? Deinde considerare nos iubet lilia agri quomodo crescant, quali colore tegantur. et: Si, inquit, foenum agri, quod hodie est | et cras in clibanum mittitur, Deus sic uestit, quanto magis uos modicę

nobis existat ista charitas, testis est peccatrix illa, de qua dictum est: Luc. 7 Remittuntur ei peccata multa quia dilexit multum. testes sunt Discipuli, quibus Dominus dixit: Io. xvi Ipse Pater amat uos, quia uos me amastis. Amando igitur et a peccatis absoluimur | et Deo chari efficimur. non ea charitate qua etiam improbos diligere dicitur ut creator, sed qua electos duntaxat amplectitur ut Saluator.

hoc faciunt? Amare quippe amantem naturę lex est. amare uero inimicum filiorum Dei proprium est et sectatorum Christi. Quamobrem concludens ait: Estote ergo uos perfecti, sicut et Pater uester cęlestis perfectus est. Sicut ille perfectus est secundum immensitatem diuinę naturę, ita et uos estote perfecti iuxta mensuram atque paruitatem naturę uestrę humanę. Sed

statim restituerit sanam-que reddiderit | et discipulum suum, qui eam absciderat increparit. denique pro illis a quibus uincula, colaphos, flagella, uulnera, fel atque acetum passus fuerat, in cruce pendens ignosci petiit | et errorem excusauit | Pater, inquit, ignosce eis, quia nesciunt quid faciunt. Talem itaque se inimicis suis exhibuit charitatis magister, quales nos, si perfecti fieri uolumus, esse debere pręcepit. Non meretur dici eius discipulus, quisquis aliter

perfectus sit, quem non aliquando labi contingat, nemo in pręsenti potest esse perfectus, nisi pro conditione fragilitatis humanę, secundum quam dictum est: Matth. V Estote perfecti sicut et Pater uester cęlestis perfectus est. non dixit: quantum ille perfectus est, quod impossibile quidem erat, sed sicut ille, ut pro uiribus enitamur ei similes esse in omni bonitate et iustitia et uirtute, qui ad similitudinem et imaginem

Non de patribus et filiis (ut quidam putauerunt) ista in Euangelio dicuntur, sed de operibus ex intentione animi profectis. Luc. 6 Alioquin falsa esset arboris parabola, si hoc significaret, quod pater bonus bonos gignat filios et malus malos. Achab enim, regum Israhel pessimus, optimi filii ac piissimi Iorami pater fuit. et e contrario Ezechias, rex Iuda iustus ac sanctus, Manassen genuit iniquum atque scelestum. Nemo itaque suum peccatum patris prauitate excuset.

sed de operibus ex intentione animi profectis. Luc. 6 Alioquin falsa esset arboris parabola, si hoc significaret, quod pater bonus bonos gignat filios et malus malos. Achab enim, regum Israhel pessimus, optimi filii ac piissimi Iorami pater fuit. et e contrario Ezechias, rex Iuda iustus ac sanctus, Manassen genuit iniquum atque scelestum. Nemo itaque suum peccatum patris prauitate excuset. Pater non portabit iniquitatem filii | nec filius nequitiam patris. anima quę

malus malos. Achab enim, regum Israhel pessimus, optimi filii ac piissimi Iorami pater fuit. et e contrario Ezechias, rex Iuda iustus ac sanctus, Manassen genuit iniquum atque scelestum. Nemo itaque suum peccatum patris prauitate excuset. Pater non portabit iniquitatem filii | nec filius nequitiam patris. anima quę peccauerit ipsa punietur. Qualis cuiusque in anima affectus fuerit, talia edet et opera. Intimo prius cordis morbo medicina est adhibenda, ut in cute inde nascentia

mutuum erit, si te hortante corrigentur. Luc. 6 Mutuum inquit date nihil inde sperantes; et erit merces uestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse benignus est super ingratos et malos. Estote ergo misericordes, sicut et Pater uester misericors est. Mutuum istud elemosina est, quę non ab eo restituitur qui accipit, sed qui pręcepit. qui dat pro modicis magna, pro temporalibus sempiterna | et eos regni cęlestis facit hęredes, qui sui terreni

tuba canere ante te, sicut hypocrite faciunt in synagogis et uicis, ut honorificentur ab hominibus. Amen dico uobis receperunt mercedem suam. te autem faciente elemosinam | nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua, ut sit elemosina tua in abscondito | et Pater tuus qui uidet in abscondito, reddet tibi. Dextera ad uirtutem refertur, ad uitium sinistra. Non ergo se misceat uitiosa laudis appetitio rectę syncerę-que elemosinarum operationi.

Tunc enim siqua calamitate ipse oppressus fueris, siqua uiolentia uexatus, non te pudebit opem implorare, quam alias pręstitisti. Da modo operam, ut cum beato Iob dicere possis: 29 Oculus fui cęco et pes claudo | pater eram pauperum, et causam quam nesciebam | diligentissime inuestigabam. conterebam molas iniqui, et de dentibus illius auferebam predam. Postremo aliorum tristitiam consolatione releuare, mortuos qui non habent unde funerentur,

Post Diluuium uero gratus fuit Abraham. Posuit enim altaria Domino, uictimas obtulit, decimas persoluit, Deo credidit, et reputatum est ei ad iustitiam. denique ut Domino obediret, filio non pepercit. Ob hoc quidem cum Deo colloquitur, pater multarum gentium constituitur, in semine eius quod est Christus benedicendę omnes nationes Deo promittente nascuntur. Loth Gen. 19 Gratus fuit Loth. ut enim Deo placeret, domi peregrinos acceptauit. quare meruit fieri hospes

cognitio? quę in arcano latebat | et quam ne philosophi quidem inuenire poterant, eam nos Christo monstrante didicimus. Mat. 11 Vnde ipse ad Patrem conuersus: Confiteor tibi inquit Pater domine cęli et terrę, quia abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus, et reuelasti ea paruulis. Paruuli sane atque humiles erant apostoli, qui primi didicerunt ut alios docerent mysterium Dei. de quibus in psalmo fuerat prędictum a Propheta ad Deum

et pati compellentur. qui-que se olim supra homines esse arbitrabantur, sub immundorum spirituum potestate erunt. Quod quidem metuens Iesus Sirachi filius orabat dicens: Ecclesiasti. 23. Domine pater et Deus uitę meę extollentiam oculorum meorum ne dederis mihi. hoc est, ne permittas | ut me superet superbia | et me aliquid esse credam, supra id quod sum. Qvanta mala pariat

Roboam Roboamum Salomonis filium ad contumelię uerba regalis impulit dignitas; et populo poscenti aliquod pensionum leuamen: Reg. tertio 12 Addam respondit super iugum uestrum. pater meus cecidit uos flagellis, ego cędam scorpionibus. Tantum hac animi elatione profecit, ut duodecim tribuum rex | mox duarum tantummodo fieret | reliquis ab eo secedentibus. Nemo

Ideo tacitus maturabat, quod iussum fuerat perficere. denique filium unigenitum unice dilectum, ut Deo obtemperaret, suis interfecisset manibus, nisi is qui iusserat | rursum inhibuisset. Sic probatus, cum unius tantum esset genitor, omnium in Christo credentium constitui meruit pater. stellas numerare iubetur, in earum comparatione filios habiturus. Samuel reg. primo 15 Amalechitarum regem Samuel propheta in frusta discidit, cui uicto Saul rex pepercerat. maioris-que pietatis exemplum

ualle diu commorari. Illa ergo dierum longitudo quę finem non habet, ipsis qui obediunt proponitur. dicente ad Salomonem Domino: reg. 3. 3 Si ambulaueris in uiis meis | et custodieris pręcepta mea et mandata mea, sicut ambulauit pater tuus, longos faciam dies tuos. Victoria quoque aduersus inimicos obedienti spondetur in Leuitico, ubi cuncta eis ex sententia successura recensentur, qui Dei mandata obseruarint, atque inter multa: Leu. 26

Christus Dominus ut in omnibus, ita et hac in parte nobis imitandus est. Ipse ad Patrem | Mat. 26 Non sicut ego uolo inquit sed sicut tu. et alibi: Io. 14 Sicut mandatum dedit mihi Pater, sic facio. Christus itaque Dominus noster factus est obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. propter quod et Deus exaltauit illum. Si ergo cum Christo exaltari cupimus in

ea quę scripta sunt, non omnia iuxta litteram intelligantur. Spiritalis benedictionis meminit Apostolus, ubi ad Ephesios scribens ait: Ad Ephes. 1. Benedictus Deus et Pater Domini nostri Iesu Christi, qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in cęlestibus in Christo. Profecto qui huius benedictionis particeps est, eius conuersatio in cęlis est, non in terra. Proinde nec terrena bona

Thomae Nigri Dalmatae, protonotarii Apostolici, in piam curam Ioannis Statilii Traguritae
1  Hoc tibi, diue pater praesul, uenerande Ioannes,
2   Statilius propriis sumptibus optat opus,
3   Vt tua quae fuerint miracula facta Traguri

quod longa satis et miserabili oratione praedixisse me recolo, uberiori nunc lachrymarum torrente subsequutam Coruatiae desolationem prosequerer. Verum quoniam hodierna haec dies de priori illa iudicium faciet, legationis huius munus detrectare non debui, quandoquidem et ad te ueni, Pater beatissime, qui benignissime alias me audisti Ex audistis correxit Gortan , et Tuam, Deus optime maxime, causam ago, cuius misericordiam supplex imploro,

non legauerit. Validissimo deinde praesidio Illyricum a Turcis, dum prorex esset, tutari non destitit. Quarum rerum causa a Martino V. Pontifice Maximo per litteras Apostolicas summopere commendatus est.

6. Stephanus, eiusdem Bernardini pater, Mathiae item regi tria ducatorum milia mutuo dedit et suo etiam nomine apud Pium Pontificem Maximum, dum Mantuae ageret, legationis munus honorificentissime expleuit. A quo diuersis eum gratiarum et munerum praerogatiuis honestatum esse constat.

7. Sed ad nostros

amisimus. Et quod ad fidem nostram per longum tempus conseruandam sufficeret, in unius oppiduli expugnatione aut priuati commodi assequutione una hora profundimus. Quod si caeteri principes Christiani mala nostra obaudiunt, futuram expeditionem simulant, intestina odia dissimulantes, tuum est, Pater beatissime, apprehendere arma et scutum, et exurgere in adiutorium nostrum! Tu es pastor ouium, te super regna et principes constituit Deus, et de manu tua pauperum Christianorum sanguis exquiretur!

11. Quanti redimeretis nunc, patres amplissimi, pulcherrimam et

iuterfuere Hierosolimae enim, Antiochiae et Alexandriae nulla est iamdiu apud nos memoria, soli nunc Colossenses (ut uidemus) armis et magna animi fortitudine se tuentur. Vos uero cum longe abesse ab hostibus uos arbitremini, pace et ocio perfruimini.

12. Dicerem, Pater beatissime, si placeret, dicam tamen tua uenia – sed Sanctitatem tuam uosque, patres amplissimi, rogatos esse uelim ut bonam in partem quae dixero accipiatis: nouit enim Deus quod non mentior – tanto esse in periculo constitutum

Ex qua correxit Glavičić ut meo id factum esse tempore minores accipiant. Ad te itaque spectat, ut diximus, prouidere nequid Christiana respublica detrimenti capiat. Itaque age, Pater beatissime, ut tua nos ope seruatos esse caeteri Christiani intelligant. Pauca a uobis miseri poscimus et micis quae cadunt de mensis uestris saturari expetimus.

13. Quid prodest – per Deum rogo – aurum atque argentum insatiabili anxietate

habent Gortan, Glavičić itaque agite ut tempus illud expectare possimus, cum certe robustissimum hominum genus et ad bella cum Turcis gerenda doctissimum seruasse uos non penitebit. Sic ciues Romanos et de republica quidem nostra optime semper meritos seruaueris, Pater sancte, sic neminem ex his qui tibi dati sunt perdidisse diceris.

15. At si gemitus nostros contemnitis et preces nostras non exauditis, sciat Sanctitas tua nos malis omnibus undique coangustari: uires nostrae defecerunt, amici omnes et proximi nostri, qui pugnare

inconsulta, Ex inconsuta correxit Gortan licet moniti saepius et hortati sint ab ipsis, facere id noluerunt.

16. Accepisti igitur, Pater beatissime, calamitatum nostrarum et angustiae statum; accipe item supremae necessitatis excusationem. Tu uero, Deus omnipotens, indiuidua Trinitas, sancta relligio, cui illibatam incontaminatamque fidem in maximis persequutionibus

causam nostram intende, preces admitte! Tibi enim omne cor patet et nullius Te latent latibula uoluntatis. Vidisti, Domine, afflictionem populi Tui et, quod subsistere ante faciem inimicorum non possumus, Tu nosti. Illud denique nullo piaculo praetermittam et plusquam dici possit uereor, Pater sancte, ne pauperes illi nostri aegestate, inopia et desperatione ducti una cum Turcis bellare et caeteros Christianos depopulari cogantur. Cuius rei qui causam dederit, Deo omnipotenti rationem reddat! Dixi tamen id propterea uobis ut, cum factum fuerit – si credere nunc non uultis –

Hanc ob rem uerberibus affecta fugit. Ab angelo admonita reuertitur paritque Hismahelem; gratias egit Deo. Porro, cum Abram Deo loquente pronus cecidisset in faciem, ait ei Dominus: Deinceps uocaberis Abraham, quia pater multarum gentium. In signum promissi huius accipit Abraham circumcisionem. Sarai quoque, post hęc dicta Sara, peperit filium Isaac. Benedicitur Hismaheli et ipsi Isaac dieque illo Abraham cum suis est circumcisus.

sibi benedictionem in animo habuit post obitum patris fratrem interficere. Hanc ob rem Rebecha misit eum ad Laban, fratrem suum, in Aram. Mox ad uirum Isaac conuersa uereri se ait, ne Iacob uxorem accipiat de filiabus Heth. Pater ergo reuocatum misit in Messopotamiam. Ipse uita defunctus est in ciuitate Mambre, hęc est Ebron. Isaac cum uixisset annos CLXXX, Esau et Iacob, filii, eum sepulturę mandarunt.

prius Luza. Cunctorum, quę sibi Deus daturus esset, decimas Decimę. uouit. Profectus ad plagam orientalem Rachelem obuiam cum patris ouibus uenientem osculo excępit. Laban, Rachelis pater, eum amplexatus domum perduxit. Factis sponsionibus Iacob pro Rachele sibi promissa seruiuit annos septem, et data est ei Lya lippa, Rachelis soror. Alios ergo septem annos, ut Rachelem acciperet, seruiuit. Dominus

dicta Quercus fletus. Iterum apparens Dominus benedixit ei. Cum uenissent in terra Effrata, Rachel extincta est pariendo. Nomen filio inditum Benoni, id est Fiius doloris mei. Pater ipsum uocauit Beniamin, id est Filium dexterę. Illam autem sepeliuit in uia, quę ducit Bethlem. Fixit tabernaculum trans Turrem gregis. Ruben filius rem habuit cum

cypho in sacco Beniamin inuento furti coargutum reduxit ad Ioseph pro seruo. Tunc et reliqui reuersi sunt. Quorum Iudas ad genua Ioseph prouolutus rogauit, ut uicaria seruitute fratrem sibi redemptum iri concederet, ne forte pater ipse, cui saluum Beniamin reducturum se promiserat, nimio dolore deficeret. Ioseph tandem fratribus se manifestum fecit. Iniuriam ab his olim acceptam remisit. Iussit, ut simul cum patre sese in Aegyptum transferant

eam filio meo Selę . Gemelli Illa igitur gemellos peperit: Phares, qui prior est natus, et Zaram, qui prior uisus est manum protulisse. A Juda ultra non fuit cognita. De illo pater prophetauit: Iuda, inquit, adorabunt te filii patris tui ... et reliqua, ut supra est dictum.

Dauidem de tribu Iuda. Regnante adhuc Saule mortuus est Samuel et sepultus in Ramatha. SAVL SAVL, filius Cis, de tribu Beniamin, primus Hebreorum rex fuit. Cis, pater eius, perdiderat asinas. Misit Saulem cum puero illas quęsitum. Quęrendo igitur transierunt per montem Ephraim, per Salissa, per Salim, per Gemini, et non inuenerunt. Veniunt in agrum Suph. Diuertunt ad Samuelem, ut

Dedicauit templum, festa celebrauit pro dedicatione templi dies VII, die VIII dimisit populum. Apparuit ei Dominus per quietem et ait: Exaudiui orationem tuam, sanctificaui domum hanc. Si ambulaueris coram me sicut pater tuus, ponam thronum regni tui super Israhel in sempiternum, sicut promisi Dauidi, seruo meo. Sin autem auersi fueritis, auferam Israhel de superfacie terrę, quam dedi eis et templum proiiciam. Exactis

patris loco rex crearetur, uenit in Sichem. Populus ad eum locutus est, ut onus sibi a patre eius impositum eleuaret. Ille autem iuuenum potius quam sensum secutus consilium: Addam , inquit, super iugum uestrum. Pater meus cecidit uos flagellis, ego cedam scorpionibus. Quibus uerbis illi irritati secesserunt ab eo. Iuda tantum tribus remansit cum illo. Aduram, quem ad exigenda tributa miserat, lapidauerunt. Ipse autem Roboam

annis II. Ioram frater successit ei in regno. IORAM IORAM, Achabi filius, Ochozię frater, rex Israhel, sustulit statuas Baal, quas posuerat pater suus, sed ab impietate Hieroboami non recessit. Cum Iosaphat, rege Iuda, et rege Edom perrexerunt per desertum Idumeę aduersus Mosam, Moabitarum rege, eo quod noluerit ultra dare tributum regi Israhel. Cunque defectu

ASA ASA, Abię filius, rex Iuda, iustus fuit. Abstulit effoeminatos, idola exclusit, matrem a sacris Priapi auertit, simulachra confregit. Intulit in templum argentum, aurum, uasa, quę pater Abia dedicauerat. Habebat secum scutatorum hastatorumque de Iuda trecenta milia, de Beniamin scutatorum et sagittariorum ducentaoctoginta milia, quando egressus aduersus cum Zara Aethiops cum bellatorum

genero lętus per duas hebdomadas eum apud se retinuit. Eidem dimidium bonorum suorum cęssit, in reliquis fecit hęredem. Angelus a Tobia rogatus Gabellum ad nuptias inuitat. Conuiuantur simul. Interim Tobię pater et mater de absente filio tristantur. Dimisso tandem Raguele Tobias et Raphael et Sarra ueniunt Carras ancillis et seruis comitantibus. Quibus uisis et cognitis gauisi sunt Tobię parentes. Tobias ab angelo edoctus fele illo piscis

Tobias et Raphael et Sarra ueniunt Carras ancillis et seruis comitantibus. Quibus uisis et cognitis gauisi sunt Tobię parentes. Tobias ab angelo edoctus fele illo piscis linitis patris oculis uisum ei restituit. Reparato uisu Tobias pater Deo gratias egit; omnes lętati sunt. Ductori, nescientes quod esset angelus, offerebant pro mercede dimidium bonorum. Quo ille recusato pręcepit, ut de omnibus Deo gratias agerent. Deinde confessus se esse angelum Domini Raphaelem

pro mercede dimidium bonorum. Quo ille recusato pręcepit, ut de omnibus Deo gratias agerent. Deinde confessus se esse angelum Domini Raphaelem e conspectu eorum statim sublatus est. Illi admirantes narrare coeperunt mirabilia Dei. Tobias pater ait: Deus castigauit nos propter iniquitates nostras et ipse saluauit nos propter misericordiam suam . Postremo prophetauit de dispersione Iudeorum et Christi aduentu Hierusalemque cęlesti. Sex et quinquaginta annorum

eius sanati sumus: oblatus est, quia ipse uoluit. Postremo ait: Tradidit in mortem animam suam et cum sceleratis reputatus est et pro transgressoribus rogauit. Audimus enim in Euangelio deprecantem: Pater, ignosce eis, quia nesciunt, quid faciunt. In eodem propheta de Domini ad inferos descensu, de resurrectione a mortuis, de ascensione ad cęlos prędictum apparet, quod nos

mea mensa est cęlos. Ex tempore antequam fierent, ibi eram; et nunc Dominus Deus misit me et spiritus eius. Hęc dicit Dominis Deus, redemptor tuus, sanctus Israhel. Qui mittitur Filius est, qui mittit Pater est et spiritus eius Spiritus Sanctus est. Quis autem ista loquitur, nisi qui mittitur, Filius? Ergo sicut Pater Deus est, ita et Filius Deus est, cum propheta dicat: Hęc dicit Dominus Deus. Spiritus quoque

dicit Dominis Deus, redemptor tuus, sanctus Israhel. Qui mittitur Filius est, qui mittit Pater est et spiritus eius Spiritus Sanctus est. Quis autem ista loquitur, nisi qui mittitur, Filius? Ergo sicut Pater Deus est, ita et Filius Deus est, cum propheta dicat: Hęc dicit Dominus Deus. Spiritus quoque Patris nihil aliud est nisi Deus, cum in Deo nihil accidens sit. Nec tamen tres Deos esse dicimus, sed tres

per omnes casus et pericula sine ulla intermissione arduum eius ac sudatum uerticem attingere anhelat. Huius cupido Iouem, Iupiter. liberum Patrem, Liber pater. Mercurium, Mercurius. Apollinem, Apollo. Cererem, Ceres. Palladem

compendiaria uia itur ad gloriam. Compendiarium iter ad gloriam. Satis esse poterat ad regiam dignitatem retinendam Alexandro Magno Alexander Magnus. Macedonia, cui pater Philippus Philippus. graeciam Graecia. quoque adiecerat: nihilo minus sola dulcedine gloriae stimulante, susceptis omnibus laboribus et

.F..A. Tranquilli Parthenii Dalmatae contra Thurcas communes Christianorum hostes ad Deum optimum maximum Oratio.
1  Summe Pater / rerumque sator / qui lucida olympi
2  Et loca pura tenes nullum metuentia finem:
3  Qui quatis imperio terram / coelumque profundum:
4  Horrida Neptuni miscentemque aequora ventis
5  Compescis: rursusque iubes attollere

9  Suppliciis / iusta mundum sub lege gubernans.
10  Huc precibus conuerte meis pia numina Castis:
11  Immeritos que cura trahat / quam longa laboris
12  Ingentis series mortalia pectora verset
13  Diste Pater / nostrosque metus / miseramque ruinam.
14  Quam rabidus populoque tuo / gentique minatur
15  Hostis / atrox Vultu / manibusque rapacior atris.
16  Religio quem nulla mouet: qui fasque / piumque
17  Contriuit pedibus /

longas protendit habenas
94  Imperii: cui diues Arabs / cui thure Sabaens
95  Insignis / simul et septemplicis ostia Nili
96  Deflexere caput: manibus tua sacra prophanis
97  Sunt monumenta Pater / quae polluit improbus hostis /
98  Et natale solum / et quas tu legeris vrbes.
99  Haud Asia contentus erat / Lybiamque parauit
100  Atque Europaeae seruit sibi frigida terrae
101  Taurica / et Euxini resonantia littora

cui nulla sitim haec opulentia tollit:
130  Postquam terrarum diro potietur amore:
131  Dehinc tentaturum (si fas est credere) coelum
132  Montibus impositis conscendere: teque supremis
133  Rex hominum / diuumque Pater depellere velle
134  Sedibus / aetherea sanctosque in parte locatos
135  Deiicere / et pedibus subiectas trudere in oras.
136  Nam violat si iura Deum / populumque / fidemque
137  Persequitur saeuo / uelut atrox bellua /

159  Creuerat humano: pulchrae pars denique nempe
160  Quaelibet Ausoniae miseris repleta virorum
161  Funeribus nigro sua tristia vellere cinxit
162  Tempora: nunc etiam nunquam fera praelia desunt
163  Tu Pater omnipotens / atque infinita potestas /
164  Vnica nostra salus: cuius sine numine sancto
165  Nec folia arboribus ventis agitata mouentur /
166  Solus opem praebere potes / obliuia si non
167  Te teneant hominum / quod

242  Traxerat a recto violenti tramite cursu.
243  Quod si longeui iam te non poenitet aeui /
244  Teque tuosque feris nisi vis committere prorsus
245  Hostibus / O magni certissima gloria mundi
246  Sancte Pater / pedibus qui summa tonitrua calcas /
247  Vnica spes nostri tandem miserare piorum
248  Auertas rabiem / tantam depelle ruinam.
249  Supplicii satis est: seruato has denique paruas
250  Relliquias hominum: nostris quoque

annulari. Editio: FRAKNÓI–LUKCSICS 1896–1907, IV, p. 251–253. Sanctissimo ac beatissimo domino nostro Leoni pape, domino meo clementissimo Sanctissime ac Beatissime Pater et Domine, Domine mihi Clementissime! Pedum Sanctitatis Vestre beatorum et mei devotionisque mee humillimam commendationem ad pedes Sanctitatis Vestre. Beatissime Pater! Nudius quartus accepi breve Sanctitatis Vestre, quibus scribit

clementissimo Sanctissime ac Beatissime Pater et Domine, Domine mihi Clementissime! Pedum Sanctitatis Vestre beatorum et mei devotionisque mee humillimam commendationem ad pedes Sanctitatis Vestre. Beatissime Pater! Nudius quartus accepi breve Sanctitatis Vestre, quibus scribit inter omnes alias curas, que mentem suam premunt, maximam et precipuam esse, ut misera hec regna, que totius Christianitatis propugnacula sunt, a spurcissimorum

via ut ipsis regnis subvenire opemque fere queat. Interim autem hortatur me, ut solita diligencia curaque et sedulitate ipsa regna tuear defendamque et populos in fide regia et devocione Christiana contineam. Qua in re, Beatissime Pater, quantum fit per me hoc quinquennio 1 In originali: quingennio. sudatum, quantum cum maximo rerum mearum incommodo, periculoque capitis mei laboratum, credo Sanctitati Vestre vel in parte constare, eius enim

capitis mei laboratum, credo Sanctitati Vestre vel in parte constare, eius enim potissimum admonicionibus, eius hortatu ac pulcherrimarum suarum oblacionum intuitu tam duram tamque periculosam provinciam tanto tempore subivi. Nunc quoque, Pater Beatissime, non minori studio nec minori labore curaque et sollicitudine, quemadmodum Sanctitas Vestra hortatur, pro mea summa erga eam devocione ac erga religionem Christianam pietate defensioni miserrimorum regnorum invigilarem

dominus rex meus regnique proceres, ut ipsi aiunt, defensioni eorundem non sufficiant, et Sanctitas Vestra suppetias auxiliaque sua usque ad generalem expedicionem differt. Audivi cognovique, Beatissime Pater, tum ex breve Sanctitatis Vestre, tum ex aliorum litteris abunde, quo studio, qua cura quantaque animi aviditate sanctissimam expedicionem sollicitet, sed vereor, ne aut ob principum Christianorum discordias non sequatur, aut certe,

successus testantur. Iminent enim continue cervicibus nostris perfidissimi hostes et iteratis depredacionibus depopulationibus misera ipsa regna vastant diripiuntque nec respirandi nobis spacium permittunt. Quod quum ita sit, Beatissime Pater, Sanctitati Vestre humillimis precibus, una omnium horum miserrimorum Christianorum voce supplico, ut, si ipsa regna usque ad generalem expedicionem utcunque salva esse cupit, quam citissime illis subveniat opemque ferat, neque,

latere, ut nobis documento esset ne tunc quidem, cum possumus, in aduersantium furorem uindicare uelle, sed potius ab eis recedere, et pati magis iniuriam quam inferre. Iterum idem Euangelista refert, quod sublatis de terra lapidibus minati sunt dicenti: Ego et Pater unum sumus. Iisdem ferme lapidibus eum postea im Heretici petere ausi sunt: Arrius, qui asserit inęqualem esse Patri Filium, Cherintus et Hebion et Paulus Samosatanus* et Photinus et Heluidius, qui Christum purum hominem dixerunt,

ausi sunt: Arrius, qui asserit inęqualem esse Patri Filium, Cherintus et Hebion et Paulus Samosatanus* et Photinus et Heluidius, qui Christum purum hominem dixerunt, Manicheus et Martion, qui ne hominem quidem, sed phantasma fuisse putauerunt. At uero ille, qui ait: Ego et Pater unum sumus, unum referri uoluit ad simplicitatem substantię, sumus ad pluralitatem personarum. Vnus enim Deus est in substantia, sed in personis trinus est. Quęsierunt — inquit — eum apprehendere, et exiuit de manibus

ita non feceritis, reprobabit uos Dominus, humilitatis suę signa non inueniens in uobis. Sin uero* feceritis, uobis quoque dicturus est, quod tunc discipulis suis dixit: Vos estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et *corr. ex sinuero bibatis super mensam meam in regno meo, et sedeatis super thronos (duodecim) *om. iudicantes duodecim tribus Israhel. Qui ergo humiliantur cum Christo

offeret Deo Patri. Et assumpto Petro filiisque Zebedei Ioanne et Iacobo abiit. Coram his coepit contristari et moestus esse dicens: Tristis est anima mea usque ad mortem. Sustinete hic et uigilate mecum. Et progressus pusillum, procidens in faciem suam orauit dicens: Pater mi **add. , si possibile *corr. ex trasmisso est, transeat a me calix iste; ueruntamen non sicut ego uolo, sed sicut tu. Tres assumpsit, ut redemptionem nostram, quam ipse in se perficiebat, opus totius

et enitamur, ut saltem uoluntas ad bene agendum prompta sit. Vt autem prompta sit, precatione opus est, iuxta illud: Petite, et dabitur uobis. Hoc quoque Dominus noster suo nos uolens instruere exemplo (ut Euangelista ait) iterum secundo abiit et orauit: Pater mi, si non potest hic calix transire, nisi bibam illum, fiat uoluntas tua! Et nos orando dicimus: Fiat uoluntas tua, sicut in cęlo et in terra! Vt ubique eius uoluntas fiat, qui ubique bonus est et malum uelle omnino non potest. Et uenit

— inquit — gladium tuum in locum suum. Omnes enim, qui acceperint gladium, peribunt. An putas, quia non possum rogare Patrem meum, et exibebit mihi modo plus quam duodecim legiones angelorum? Vel sicut Ioannes ait: Calicem, quem dat mihi Pater, non uis, ut bibam illum? Quibus uerbis aperte monstrauit sponte se pati uelle, quod impii per uim inferre decreuerant. Igitur ne iniuriam quidem sustinens a benignitatis suę officio abstinuit. Adductoque ad se Malcho abscissam auriculam tactu restituit ac

sed pati pro mundo. Si regnare uenissem in mundo, ministri mei, angelici spiritus, pugnarent, ne traderer Iudeis. Nunc autem non est regnum meum hinc.*** Notanter et signate dixit nunc, hoc est, passionis tempore, sed erit postea, cum omne iudicium Pater dabit Filio, cum ponet inimicos scabellum pedum eius. Tunc et regnum eius erit in hoc mundo, ut iudicet uiuos et mortuos, iustos et iniustos. Ego — inquit — in hoc natus sum et ad hoc ueni in mundum, ut testimonium perhibeam

pugnent et pugnando uincant, si beatitudinis ęternę corona donari cupiunt. Dum illi uestimenta sortiuntur, interim Saluator, quoniam et inimicos, ut diligamus, iusserat, pendens in cruce (ut Lucas tradit) pro suis crucifixoribus deprecatus est Patrem: Pater, dimitte illis — inquit — non enim sciunt, quid faciunt. Poterat quidem et ipse illis dimittere, sicut dimisit mulieri peccatrici, sed docere uoluit pro persequentibus debere nos orare et illis, qui nos odio habent, bene optare nec malum pro malo,

foetore, gustus felis acetique potatione, tactus, qui totius corporis est, flagellorum uerbere, spinarum punctione, colaphorum percussu, sputorum foeditate, clauorum confixione. Cum igitur iam in mortem anhellaret, iuxta Lucę Euangelium clamans uoce magna ait: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. Et hęc dicens expirauit. Ideo uoce magna clamat, ut, sicut uerbis prędixerat, se potestatem habere ponendi animam suam et iterum sumendi eam, re atque opere ostendat. Qui enim moriendo clamare potuit, poterat non mori, si

sonus eorum, et in fines orbis terrę uerba eorum. Atque ita Abrahę patris multiplicatum est semen, id est credentium numerus, qui ob multitudinem ipsis harenę puluerisque corpusculis per hyperbolen comparatur. Credentes autem et ipsi semen Abrahę sunt, quia ille fidei pater est dictus et multarum genitum genitor. Porro eadem sponsio postea repetitur* diciturque ei: Suspice cęlum, et numera stellas, si potes. Sic erit nomen tuum. Credidit Abraham, et reputatum est illi ad iustitiam. Stellas numerare iubetur, quia nunquam

Testamenti, quem uos uultis. Nonnulli uerba hęc ad Dei Filium referunt, quasi de se loquente, sed cum dicat: Et statim ueniet ad templum suum Dominator, uidetur ad alium uertere sermonem. Quare mihi quidem accomodatius uerique similius uidetur, ut Deus* Pater de Filio proferat hęc et dicat se mittere angelum, hoc est nuncium Ioannem Baptistam, ante faciem suam, id est ante Filium. Sicut enim Filius imago est Patris, ita et facies. Et statim ueniet — inquit — ad templum suum Dominator, quem uos

crederent per illum. Hic est ergo, de quo in Esaia est scriptum: Ego uox clamantis in deserto. Parate uiam Domini, rectas facite semitas eius. Nec immerito de illo in Euangelio dicitur, quod esset lucerna ardens et lucens, quod iampridem in psalmo Deus Pater pręmonuerat dicens: Paraui lucernam Christo meo. Et, si tantus ac talis miles ante regem incedens, quantus, quęso, uel qualis rex ipse, qui sequebatur, immo, qui ueniebat, ut mundum in tenebris cęcutientem sua luce illustraret, sua uirtute ab inimicis

inuenta est (in utero)* habens de Spiritu Sancto. Ioseph ergo, quam dudum repudiare cogitabat, protinus accipere non dubitauit atque eam reuelato sibi tanto mysterio non ut sponsam habuit, sed coluit ut dominam. Genuit itaque filium, et Ioseph putabatur pater eius. Propterea quidem, cum Iesus ipse se de cęlo descendisse diceret, musitarunt Iudei — ut Ioannes ait — dicentes: Nonne hic est filius Ioseph, cuius nos nouimus patrem et matrem? Quomodo ergo dicit hic: De cęlo descendi? Nouerant utique Ioseph maritum

oportuit. Quod autem isti figuram Domini prę se tulerint, nominum probat interpretatio. Daniel quippe iudicium Dei dicitur, Ananias donum gratię Domini, Azarias auxilium Domini, Missahel saluans Deus. Filio autem Deus Pater dedit omne iudicium, omnem contulit gratiam, ita ut idem ipse nobis et auxilio esset contra demones et saluti aduersus errores. His tandem de Saluatoris infantia pueritiaque, ut potui, expeditis ad grandioris ętatis gesta ab Euangelistis descripta ordine rerum seruato

uidit in peccatis, in iniquitatibusque aliorum, nisi cum uerbum caro factum fuit et habitauit in nobis? De quo Apostolus ait: Exinaniuit semetipsum formam serui accipiens. Ad personam ergo Filii hęc, quę dicuntur, referenda sunt, non ad personam Patris, licet Pater et Filius unum sint. Itaque ipsius Filii est, quod sequitur: Ego sum, ego sum, qui deleo iniquitates tuas propter me, hoc est, non tuis meritis, sed mea miseratione, non tua iustitia, sed mea pietate. Non hoc dicimus, quod negemus Patrem peccata delere, sed

testantur. Esaias ait: Paruulus natus est nobis, et filius datus est nobis. Hoc ad humanitatem spectat, reliqua ad diuinitatem. Sequitur enim: Et factus est principatus super humerum eius, et uocabitur nomen eius Admirabilis Consiliarius, Deus Fortis, Pater futuri seculi, Princeps pacis. Multiplicabitur eius imperium, et pacis non erit finis. Idem alibi: Vę, qui dicit patri: Quid generas? Et mulieri: Quid parturis? Illis utique uę istud futurum denunciatur, qui Christum denegant uel de Patre genitum ante

Ego ipse, quem loquentem auditis, talium ero autor et eorum, quę mihi a Patre mandata sunt, executor. Porro, ipsum isto sanctę** prędicationis officio functum fuisse per se prius, deinde per apostolos, ex aliis quoque Scripturę locis monstrare possumus. In Hieremia Pater Filium affatur et ait: Ecce ego constitui te hodie super gentes et super regna, ut euellas et destruas, et disperdas, et dissipes, et ędifices, et plantes; hoc est docendo euellas uitia, destruas errores, disperdas diaboli potestatem, dissipes Iudeos

te, ut plantes cęlos et effundas terram et dicas ad Syon: Populus meus es tu. In ore Filii uerba Dei Patris erant. Ipse enim in Euangelio ait: Mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me. Quod quidem ad naturam hominis referendum est, in qua dixit: Pater maior me est, non ad naturam Dei, in qua idem ait: Ego et Pater unum sumus. Christus autem plantauit cęlos et effudit terram, cum diceret: Si uis perfectus esse, uende, quę habes, et da pauperibus... et sequere me! Hoc est enim

In ore Filii uerba Dei Patris erant. Ipse enim in Euangelio ait: Mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me. Quod quidem ad naturam hominis referendum est, in qua dixit: Pater maior me est, non ad naturam Dei, in qua idem ait: Ego et Pater unum sumus. Christus autem plantauit cęlos et effudit terram, cum diceret: Si uis perfectus esse, uende, quę habes, et da pauperibus... et sequere me! Hoc est enim amare cęlestia et terrena contemnere. Tunc quoque ad Syon dixit:

est locutus et ait: Addent mites in Domino lętitiam, et pauperes homines in sancto Israhel exultabunt, hoc est lętabuntur in uisione diuina. Deum enim uidens interpretatur Israhel. Ait autem Iesus: Qui me uidet, uidet et Patrem...quia ego in Patre et Pater in me est. Porro, siquis quęrat, quare Christus paupertatem amplexus sit, respondet Apostolus ad Corinthios dicens: Propter uos egenus factus est...ut illius inopia uos diuites essetis; hoc est, ut et uos eius exemplo ea, quę

hoc est, discipuli mei, qui filii uestri sunt, iudicio suo uos ob perfidiam uestram condemnabunt. Deinde iam postremę proximus passioni ad discipulos dixit: Vos autem estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis. Et ego dispono uobis, sicut disposuit mihi Pater meus regnum, ut edatis et bibatis super mensam meam in regno meo et sedeatis super thronos duodecim iudicantes duodecim tribus Israhel. Pręter hęc Paulus, in quo Christus locutus est, ad Corinthios scribens ait: An nescitis, quoniam sancti de hoc mundo

principes Zabulon et principes Neptalim. Ab istis enim tribubus orituri erant principes isti Ecclesię, apostoli Christi. De quibus in alio psalmo *corr. ex. corruscationis **corr. ex. ęqui Deus Pater allocutus est eum dicens: Pro patribus tuis nati sunt tibi filii; constitues eos principes super omnem terram. Hi sunt etiam nubes illę, de quibus in Esaia loquitur Dominus: Nubibus mandabo, ne pluant super Israhel imbrem. Et hoc

uiri saturarentur. Aliquid etiam cibi superfuit, ut indicio esset illud, quod exhauserant, satis fuisse. Post hęc Iesus Petro confitenti, quod ipse esset Christus, Filius Dei uiui, respondit: Beatus es Symon Bar Ionna, quia caro et sanguis non reuelauit tibi, sed Pater meus, qui in cęlis est. Et ego dico tibi, quia tu es Petrus, et super hanc petram ędificabo Ecclesiam meam, et portę inferi non pręualebunt aduersus eam. Et tibi dabo claues regni cęlorum. Et quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum et in

in hunc mundum, illic etiam mundum Ecclesiam dici reor. Illi enim, qui extra Ecclesiam sunt, a luce ista non illuminantur, sed in tenebris cęcutiunt errorum. Saluum ergo fac populum tuum, Domine, et benedic hęreditati tuę, quod tibi spoponderat Deus Pater dicens: Dabo tibi gentes hęreditatem tuam. Auerte ab ea uim impiorum, contere illorum potentiam, qui ei molesti sunt, qui eam persequuntur, qui quottidie aduersus Ecclesię tuę filios, cultores tuos tuosque famulos rapinis, captiuitate, seruitute

Filioli mei, quos iterum parturio, donec formetur in uobis Christus. Post multa, quę in Ioannis Euangelio habentur, de persecutione Iudeorum et impietate conqueritur dicens: Qui me odit, et Patrem meum odit. Inseparabilis enim substantia Pater et Filius est. Quicquid igitur Filio fit, simul et Patri fit secundum substantię unitatem. Si opera — inquit — non fecissem, quę nemo alius fecit, peccatum non haberent. Nunc autem et uiderunt, et oderunt et me et Patrem meum. Monstrare autem

natu liberis, reuerenter habitus atque contectus. Hos euigilans benedixit, illum uero perpetua seruitute damnauit, ut infideles Iudei, filii Cham, diaboli serui sint, et qui Euangelio credunt, gaudeant libertate, qua ipsos Christus liberauit. Idem Dominus Isaac noster fuit, quem pater in holocastum, ut Deo obediret, offerre uoluit. Sed pro Isaac aries est immolatus. Caro enim et humanitas Christi passa est, diuinitas a passionibus procul fuit. Idem serpens noster ęneus fuit, quem Moyses ad Terram promissionis proficiscens in ligno suspendisse fertur.

candore nitentes. Quibus in Euangelio dixit: Qui uult uenire post me, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me. Porro Iesus ne inter tormenta quidem clementię suę oblitus, dum pendet in cruce — ut Lucas testatur — dicebat: Pater, dimitte illis; non enim sciunt, quid faciunt. Ante docuerat discipulos, ut diligerent inimicos et pro persequentibus orarent, nunc doctrinam suam confirmat exemplo, perficiens opere, quod faciendum uerbis pręceperat. Hanc Christi erga inimicos charitatem figurabant:

iste supra caput Iesu affixus fuit, ut hunc eum sacerdotem esse indicaret, cui dictum est: Tu es sacerdos in ęternum. Dicitur autem Iesus Nazarenus, id est consecratus siue sanctus. De quo in psalmis Deus Pater: Super ipsum — inquit — florebit sanctificatio mea. Vere quoque rex erat Iudeorum, quod est laudantium et confitentium. Incredulorum enim rex diabolus est. Ipse quippe Leuiathan — ut in Iob est scriptum — rex est super uniuersos

futura erant, secundum prophetarum morem sic pertractat, quasi quę pręterierint. In homine igitur assumpto queritur se destitutum Patris auxilio. Vt quid — inquit — dereliquisti me longe a salute mea? Passioni enim, sicut superius est dictum, et Pater eum tradidit, ut nos saluaret, et ipse semet tradidit, ut Patri obediret. A Iuda autem traditus est per pecunię cupiditatem, a Iudeis per inuidiam, a Pilato per timorem, ne Cęsarem offenderet, si ei, quem regnum appetere dixerant, pepercisset. Patris ergo in Esaia uox est:

super me. Quasi diceret: Omnem uindictam, quam in peccatores effusurus eras, ego sustineo, ut per me omnium miserearis. Et iterum alibi ad Patrem: Quem tu percussisti — inquit — ipsi persecuti sunt. Pater ergo miserando percussit, Iudei sęuiendo persecuti sunt: Patrem commouit pietas, Iudeos odia concitarunt. Ideo subiunxit: Et super dolorem uulnerum meorum addiderunt. Non solum igitur in passione sua derelictus est Iesus, sed etiam uolens in mortem pro nobis

aceto plenam hysopoque circumtextam. Ille uero, cum accepisset acetum, dixit: Consummatum **corr. ex Consumatum est. Et inclinato capite tradidit spiritum. Ante tamen quam expirasset — ut scribit Lucas — clamans uoce magna ait: Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. De his prędictum fuit in psalmis. In sexagesimooctauo: In siti mea — inquit — potauerunt me aceto. Et in trigesimo: Quoniam tu es protector meus, in manus tuas commendo spiritum

cui data est omnis potestas in cęlo et in terra et in omnibus abyssis, qui uiuos simul iudicaturus est et mortuos atque (nullo)* de cęlo uenit in terram, de terra in infernum et rursum rediit in cęlum, ut se mundi totius Dominum ac Regem probaret. Et quoniam, quicquid Pater facit, similiter et Filius et Spiritus Sanctus facit, ipsam Christi resurrectionem tota Trinitas operata est. Ideo ipse ad Patrem in psalmis ait: Domine, eduxisti ab inferno animam meam, saluasti me a descendentibus in lacum. Et iterum: Deus —

eduxisti ab inferno animam meam, saluasti me a descendentibus in lacum. Et iterum: Deus — inquit — redimet animam meam de manu inferi, cum acceperit me. Rursumque alibi: In ipso sperauit cor meum, et refloruit caro mea. Pater quoque ad eum: Cum ipso sum — inquit — in tribulatione. Erripiam eum, et glorificabo eum. Idem testatur Petrus apostolus dicens, quod Deus suscitauit eum solutis doloribus inferni. Et iterum: Hunc Iesum — inquit —

crediderunt et glorificauerunt Deum, et per apostolorum prędicationem clara facta est in unitate substantię ueritas Trinitatis. Tunc etiam clarificabat Deum Dei Verbum, cum dicta factaque ad Patrem referret ac diceret: Quę a Patre audiui, hęc loquor. Et: Pater in me manens, hic facit opera, quia ego in Patre, et Pater in me est. Et: Qui me misit, mecum est, et non reliquit me solum. Recte itaque post dictum istud et Deus clarificatus est in eo. Sequitur: Si Deus clarificatus est in eo, et Deus

clara facta est in unitate substantię ueritas Trinitatis. Tunc etiam clarificabat Deum Dei Verbum, cum dicta factaque ad Patrem referret ac diceret: Quę a Patre audiui, hęc loquor. Et: Pater in me manens, hic facit opera, quia ego in Patre, et Pater in me est. Et: Qui me misit, mecum est, et non reliquit me solum. Recte itaque post dictum istud et Deus clarificatus est in eo. Sequitur: Si Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in semetipso, et continuo clarificabit eum.

necdum ad discipulos appulsis, occurrit Dominus dicens: Auete! Ita et confessionem tuam pręueniet gratia statimque, cum de commisso dolere coeperis, mereri incipies remissionem. Namet filio, qui discedens substantiam male consumpserat, ad se reuertenti obuiam iuit pater, amplexum osculumque dedit et lętatus est, quia, qui perierat, inuentus est, qui mortuus fuerat, reuixit. Occurrit illis Dominus, ut, quę resurrectionis eius nuncię erant, etiam testes fierent. Et quia ait: Auete, salutat illas, ut secum esse, qui mortuus et

sed non sine aliis tetigit, ne se primam etiam tetigisse iactaret. Quod autem infertur: Nondum enim ascendi ad Patrem meum, spiritaliter intelligi uoluit, ut se cum Patre unum significaret et tunc demum beata uisione a sanctis tangendum, cum uidebitur in Filio Pater et in Patre Filius. Futurum certe istud fides credit, licet ratio intellectus nostri, qualiter hoc futurum sit, non comprehendat.** Maria itaque corpus hominis tangere expetiit, ille magis expetenda proposuit, ut in homine Christo Deum uidere et, quomodo in cęlesti regno

nomine digni erant. Ait enim: Quicunque fecerit uoluntatem Patris mei, qui in cęlis est, ipse meus frater, soror et mater est. Vel in ea natura, quam pro nobis assumpserat, fratres appellat, communem cum illis habens Patrem, cui et nos orando dicere iussit: Pater noster, qui es in cęlis. Ea ergo ratione dixit:* Ascendo ad Patrem meum et Patrem uestrum, Deum meum et Deum uestrum, qua alibi dixerat: Pater maior est me. Cęterum secundum illud, quod ait: Ego et Pater unum sumus, aliter

assumpserat, fratres appellat, communem cum illis habens Patrem, cui et nos orando dicere iussit: Pater noster, qui es in cęlis. Ea ergo ratione dixit:* Ascendo ad Patrem meum et Patrem uestrum, Deum meum et Deum uestrum, qua alibi dixerat: Pater maior est me. Cęterum secundum illud, quod ait: Ego et Pater unum sumus, aliter erit exponendum. Ascendo ad Patrem meum, cuius ego per naturam Filius sum, et Patrem uestrum, cuius uos filii estis per gratiam, Deum

nos orando dicere iussit: Pater noster, qui es in cęlis. Ea ergo ratione dixit:* Ascendo ad Patrem meum et Patrem uestrum, Deum meum et Deum uestrum, qua alibi dixerat: Pater maior est me. Cęterum secundum illud, quod ait: Ego et Pater unum sumus, aliter erit exponendum. Ascendo ad Patrem meum, cuius ego per naturam Filius sum, et Patrem uestrum, cuius uos filii estis per gratiam, Deum meum, cuius ego Verbum sum, per quod facta sunt omnia, Deum

Nunc dicit: Symon Ioannis, pasce oues meas. Petrus interpretatur cognoscens, quia cognouit peccatum suum, Symon obediens, Ioannes gratia. Obediuit autem poenitentiam agendo, gratiam adeptus est Christum amando. Vel quia Ioannes Symonis est pater, gratia genuit obedientiam, ut pascere* agnos uel oues Domini non meriti pręmium putet, sed gratię donum. Porro contristatus est Petrus, cum tertio interrogaretur. Recordatus est enim, quod, cum promisisset se in mortem cum illo iturum, pręstare nequiuerit. Iccirco

eos in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Hoc alios docete, quod a me didicistis. Instruentes autem de omnibus, quę credere oportet, ut salui fiant, baptismi gratia purificate, ut Ecclesię membra facti mihi, qui caput eius sum, coniungantur, et sicut ego et Pater unum sumus, ita et ipsi mecum unum sint. Docete omnes gentes — inquit — ut se non modo ad saluandos Iudeos uenisse significaret, uerum etiam ad omnes gentium nationes. Alioquin, qua ratione diceretur Agnus Dei, qui tollit peccata mundi, si

baptizetur, tenent, quos compatres appellamus et commatres. Tunc enim a sacerdote prius interrogantur, et cum illi se credere dixerint, puer inter eorum manus errectus baptizatur. Sacramentum autem baptismi totius Trinitatis donum est. Credentes quippe et baptizatos Pater suscipit, Filius diligit, Spiritus Sanctus uiuificat. Trium tamen personarum una substantia est, concors operatio, eadem uirtus. Deus ergo trinus et unus, quos creauit ad uitam, recreare dignatur ad salutem. At etiam baptizatos docere Dominus iubet dicens: Docentes

sanctis. Sedet a dextris Dei, uiuorum ac mortuorum iudex futurus. A dextris autem Dei sedere est ęqualem Deo esse. Aequalis est enim Patri Filius, non in humanitate assumpta, sed in maiestate propria. In substantia quippe diuinitatitis non est aliud Pater, aliud Filius, quanuis in personarum distinctione alius sit Pater, alius Filius. Nec putes Patrem ad leuam Filii sedere, quia Filius ad dexteram Patris sedet. Hoc hominibus conuenit, non Deo, qui spiritus est, et non membris dignoscitur*, sed uirtute. Sicut ergo Filius a

ac mortuorum iudex futurus. A dextris autem Dei sedere est ęqualem Deo esse. Aequalis est enim Patri Filius, non in humanitate assumpta, sed in maiestate propria. In substantia quippe diuinitatitis non est aliud Pater, aliud Filius, quanuis in personarum distinctione alius sit Pater, alius Filius. Nec putes Patrem ad leuam Filii sedere, quia Filius ad dexteram Patris sedet. Hoc hominibus conuenit, non Deo, qui spiritus est, et non membris dignoscitur*, sed uirtute. Sicut ergo Filius a dextris Dei Patris, ita et Pater a dextris Filii sedet, cum omnia in

in personarum distinctione alius sit Pater, alius Filius. Nec putes Patrem ad leuam Filii sedere, quia Filius ad dexteram Patris sedet. Hoc hominibus conuenit, non Deo, qui spiritus est, et non membris dignoscitur*, sed uirtute. Sicut ergo Filius a dextris Dei Patris, ita et Pater a dextris Filii sedet, cum omnia in Deo dextra sint, sinistrum nihil. Hoc Propheta psalmo centesimonono testatur dicens: Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis. Dominus Domino — Pater Filio. Et rursum Patrem a dextris Filii residere asserit, dum

dignoscitur*, sed uirtute. Sicut ergo Filius a dextris Dei Patris, ita et Pater a dextris Filii sedet, cum omnia in Deo dextra sint, sinistrum nihil. Hoc Propheta psalmo centesimonono testatur dicens: Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis. Dominus Domino — Pater Filio. Et rursum Patrem a dextris Filii residere asserit, dum ait: Tu es sacerdos in ęternum, secundum ordinem Melchisedech. Dominus a dextris tuis. In hoc itaque ostenditur coęqualem esse Patri Filium, sicut et in eo, cum dicit: Ego in Patre, et Pater

— Pater Filio. Et rursum Patrem a dextris Filii residere asserit, dum ait: Tu es sacerdos in ęternum, secundum ordinem Melchisedech. Dominus a dextris tuis. In hoc itaque ostenditur coęqualem esse Patri Filium, sicut et in eo, cum dicit: Ego in Patre, et Pater in me est. Et: Qui uidet me, uidet et Patrem meum. Pręterea non sine mysterio factum arbitror, quod apostoli educuntur in Bethaniam quodque ab angelis antea discipuli, nunc Galilei appellati sunt. Bethania obedientię domus interpretatur,

tua iustitia exultabunt... Regnum tuum regnum omnium seculorum, et dominatio tua in omni generatione et generatione. Talibus et his similibus uerbis laudantium Dominum chorus cęlum una cum illo ingressus est. Cuncta angelorum collegia tunc exultarunt. Deus Pater ineffabili lętitia excepit illum et ad dexteram suam collocauit, ut in eo glorię throno sedeat, a quo nunquam discedit. Hoc enim Dei proprium, illud homini concessum. Deus autem et homo unus Christus. Omnis itaque exaltatio eius in tempore facta ad eam naturam pertinet,

eum dicitur: Specie tua et pulchritudine tua intende, prospere incede et regna propter ueritatem et mansuetudinem et iustitiam. Fuit etenim uerax in docendo, mansuetus in perferendo, iustus in retribuendo. Illa quoque summi Patris uox est: Ipse inuocabit me: Pater meus es tu, Deus meus et susceptor salutis meę. Frequenter autem Deum Patrem ab eo inuocatum in Euangelio legimus. Et ego — inquit — primogenitum ponam illum, excelsum prę regibus terrę. Omnes ergo gentes, omnes populi, qui Christum

baptizauit aqua, uos autem baptizabimini Spiritu Sancto, non post multos hos dies. Qui enim ad prędicandum Dei uerbum delecti erant, Spiritus Sancti dono indigebant, ipso* nouę salutarisque doctrinę autore dicente: Paraclytus autem Spiritus Sanctus, quem mittet Pater in nomine meo, ille uos docebit omnia et suggeret uobis omnia, quęcunque dixero uobis. Prosequitur itaque Lucas dicens: Et cum complerentur dies Penthecostes, erant omnes pariter in eodem loco. Et factus est repente de cęlo sonus, tanquam

de Spiritu meo, et prophetabunt. Quod alii prophetent, alii uisiones uideant, alii somnia somnient, illud est, quod Apostolus ait: Diuisiones gratiarum sunt, idem autem Spiritus. Hic tertia simplicis uniusque substantię persona est. Prima quippe Pater est, secunda Filius, tertia Spiritus Sanctus. Qui nec Pater est nec Filius, sed mutuus utriusque amor, ab utroque procedens et supra fideles suos donorum *corr. ex locutus **corr. ex Capadociam ***corr. ex

uisiones uideant, alii somnia somnient, illud est, quod Apostolus ait: Diuisiones gratiarum sunt, idem autem Spiritus. Hic tertia simplicis uniusque substantię persona est. Prima quippe Pater est, secunda Filius, tertia Spiritus Sanctus. Qui nec Pater est nec Filius, sed mutuus utriusque amor, ab utroque procedens et supra fideles suos donorum *corr. ex locutus **corr. ex Capadociam ***corr. ex Cyrenem dispensatione se

uenissent in Mysiam, tentabant ire in Bithyniam, et non permisit eos Spiritus Iesu. Spiritus ergo Sanctus Spiritus etiam Iesu est. Testis est et Paulus ad Galatas scribens: Misit — inquit — Deus Spiritum Filii sui in corda uestra clamantem: Abba, Pater. Tunc etiam, cum Christus a Ioanne baptizaretur, Spiritus Sanctus in columbę specie insedit uertici eius, et Patris uox audita est: Hic est Filius meus dilectus. Si ergo Filius, et hęres. Ideo ait: Omnia mea tua sunt. Spiritus itaque

etiam ipse Christus eum a se sicut a Patre procedere monstrauit, quando a se quoque mittendum prędixit. Quod autem eum a Patre procedere dicens de se taceat, more suo facit cuncta referens ad Patrem, non tamen negauit ipsum Spiritum Sanctum et a se procedere. Pręterea, cum Deus Pater Spiritus sit et Deus Filius Spiritus sit, proprium tamen Spiritus Sancti est, ut Spiritus nominetur, ut appareat ipsum Patri Filioque esse communem, cum uterque Spiritus sit, et ipse quidem eiusdem cum ipsis naturę atque substantię. Discernuntur autem personis, quia Pater

Deus Pater Spiritus sit et Deus Filius Spiritus sit, proprium tamen Spiritus Sancti est, ut Spiritus nominetur, ut appareat ipsum Patri Filioque esse communem, cum uterque Spiritus sit, et ipse quidem eiusdem cum ipsis naturę atque substantię. Discernuntur autem personis, quia Pater Filii est Pater et Filius Patris est Filius. Spiritus uero Sanctus neque Pater est neque Filius, sed cum tertia persona sit, necesse est, ut non unius, sed amborum sit spiritus. Alioquin, si unius esset, non foret alter alteri ęqualis, sed aliquis plus habens altero. Non