Your search found 2204 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1501-1600:

ad hanc proprietatem attinet, similitudo inter principium primae Eclogae Virgilii, et Epist. ad Rom. Utriusque enim prima sententia est nimium interiectis verbis aut rebus onerata, cum alio qui summa utriusque sit simplex ac brevissima. Virgilii haec est: Tu componis poema: Pauli vero haec, Paulus Romanis. Sed interseruntur multa quasi accidentaria, verum ad rem mirifice facientia, ut est in Virgiliano exemplo, primum nomen proprium in vocativo, O Tytire: postea interseritur gestus aut situs illius per participium Recubans: tertio locus, Sub fago: quarto additur loco qualitas, Sub patula

accidens descriptio ociose voluptarieque iacentis ac cantillantis rustici, fagi, et praeterea materiae ac styli poematis, quae omnia praeter principalem sententiam sunt, eique quasi quaedam vestes circumpositae adhaerent. Sic Paulus cum posset simpliciter scribere usitato more: Paulus Romanis, scilicet scribit, gravi consilio interponit statim initio, et veluti aliud agens nervosam descriptionem tum suae personae, tum functionis ac doctrinae, tum etiam subiecti doctrinae seu personae, de qua sua doctrina concionatur, tum denique etiam ipsorum Romanorum quibus scribit.

scribere usitato more: Paulus Romanis, scilicet scribit, gravi consilio interponit statim initio, et veluti aliud agens nervosam descriptionem tum suae personae, tum functionis ac doctrinae, tum etiam subiecti doctrinae seu personae, de qua sua doctrina concionatur, tum denique etiam ipsorum Romanorum quibus scribit. Antequam ergo veniat ad exordium, iam ita se quasi aliud agendo insinuavit, ut et benevolentiam, et attentionem, et docilitatem in auditoribus excitaverit. Tractat vero Paulus non tantum bono, sed etiam prorsus necessario consilio in hac artificiosa

finali, quod det spiritum sanctificantem, sitque noster Dominus aut redemptor, ad hoc missus, ut omnes ad eum convertantur, seu in nomen eius credant. Eodem pertinet, quod dum eius resurrectionem probat, ostendit eum non sine ingenti fructu nostroque bono esse passum. Postremo describit et ipsos Romanos a causa efficienti, quod sint divinitus vocati: et a causa formali, quod sint sancti a Deo dilecti. Unde finalis ultro sequitur, quod ad aeternam vitam gloriamque et Dei celebrationem sint ordinati. Haec vero omnia (ut dixi) non tantum prudenti, sed etiam necessario consilio

et sermonis vis illustratur, sensusque fit perspicuus. Sed crebro fit, ut sint non tam orbiter interiectae Parentheses, quam longiores veluti digressiones in aliquas minus principales sententias, ut sequentia exempla ostendent. Quorum primum sit illa celebris epigraphe Rom. 1, Paulus Apostolus Romanis scribit, digreditur primum ad descriptionem Apostolatus sui: secundo ad descriptionem Evangelii: tertio ad descriptionem humanitatis et divinitatis Christi: quarto incipit redire ad descriptionem sui Apostolatus: ac tandem ad institutum prorsus reversus, indicat quis cui scribat. Sic

qui ita molliter et quasi latenter ab alio ad aliud transit, ut auditori, antequam animadvertat, sensa irrepant insinuenturve. Sic ostendimus eum statim in salutatione miro artificio ex alio in aliud labi. Sic maxima pars Epistolae ad Rom. inter se cohaeret. Primum in exordio dicit se cupere Romanos docere. Adfert rationem a praestantia Evangelii et eius iustitiae, quam ut ostendat omnibus esse necessariam, omnes coarguit peccati, primum Ethnicos, postea Iudaeos. Ostensa vero necessitate huius iustitiae, circumscribit ac explicat eam primum breviter, ac praesertim illud demonstrat

Evangelium: ex ea per varias propositiones labitur, donec tandem eodem revertatur, Cuius ego factus sum minister. Eadem ratione primo capite eiusdem epistolae a priori minore Evangelii summa ad maiorem delabitur. Item Rom. 1, Cum summa totius inscriptionis sit, Paulus Apostolus Romanis salutem: primum a nomine suo labitur ad vocationis suae descriptionem: deinde ad definitionem Evangelii: tertio ad definitionem Christi: quarto delabitur ad suam vocationem: atque ita integrum circulum absolvit labendo ex alio in aliud, donec iterum in eundem locum, ex quo delapsus erat,

PAULUS GENTIUM APOSTOLUS PER EVANGELIUM EVANGELIUM AUTEM EST DOCTRINA DE FILIO DEI: FILIUS DEI EST VERUS DEUS ET HOMO: AB HOC VERO DEO ET HOMINE PAULUS FACTUS EVANGELISTA ROMANIS S. D. Verum talem verborum compositionem haud difficile est efficere, ut initialis vox aut etiam sententia in fine repetatur: at ut per cohaerentes sensus progrediendo ad primum redeas, nec tamen aut sensum violes, aut ineptus putidusve sis: hoc vero factu perdifficile est, et

manet. Saepe Paulus veluti exaudiens varias impiorum obiectiones et calumnias, dum indiquaque vult se communire, plura in unum locum congerit. Atque ita obscurat nonnihil textum, dum non relinquit singulas causae partes suis locis integre separatim tractandas, ut in principio 3 ad Roman. Quod necessario fit in summo brevitatis studio, ubi omnia simul dicere cuperemus, nec volumus sermonem fusius dilatare. Ibi igitur Paulus cupit pergere in praedicatione poenitentiae, seu accusatione omnium hominum, et tamen necesse est eum quibusdam obiectionibus respondere, ut de

vivimus, ut coerciti, et non mortificati: ut tristes, semper autem gaudentes: sicut egentes, multos autem ditantes; tanquam nihil habentes, et omnia possidentes. Vide adhuc ardentem: Os nostrum patet ad vos ô Corinthii, cor nostrum dilatatum est: et caetera quae persequi longum est. Idemque ad Romanos agit: Ut persecutiones huius mundi, charitate vincantur, spe certa in adiutorio Dei. Agit autem et granditer et ornate: Scimus, inquit, quoniam diligentibus in Deum omnia cooperantur in bonum, iis qui secundum propositum vocati sunt sancti: quoniam quos ante praescivit, et praedestinavit

modo Baalum, modo Iehovam colentes. Item contrarium Paulinum ὀρθοποδεῖν, recto pede incedere ad veritatem Evangelii: et Psalmorum, labi, aut nutare vel contra stabiliri pedes alicuius, eos stare in loco lubrico aut firmo, etc. Roman. 2, Gentes ostendunt opus legis scriptum esse in cordibus suis: ubi tria externarum rerum, et ante oculos versantium vocabula sunt, ostendere, opus, aliquid scriptum esse: quae in oculos incurrunt.

oneri, fugatus sum sustinendo. Et cum extendetis manus vestras, occultabo oculos meos a vobis: etiam cum multiplicabitis orationem, non audiam. nam manus vestrae sanguine plenae sunt. Eadem repletio accidit etiam, cum clare studet elo qui optimarum rerum divites cogitationes: ut cum Romanorum primo, in primo initio vult indicare suum nomen et functionem, abripit eum rei bonitas ac magnitudo in copiam verborum acrerum: et cum Romanorum tertio, cupit plene describere illam Dei iustitiam, qua iustificemur: et cûm Rom. 4, praestantem ac praepotentem fidem Abrahae, vivis

manus vestrae sanguine plenae sunt. Eadem repletio accidit etiam, cum clare studet elo qui optimarum rerum divites cogitationes: ut cum Romanorum primo, in primo initio vult indicare suum nomen et functionem, abripit eum rei bonitas ac magnitudo in copiam verborum acrerum: et cum Romanorum tertio, cupit plene describere illam Dei iustitiam, qua iustificemur: et cûm Rom. 4, praestantem ac praepotentem fidem Abrahae, vivis coloribus depingere, et ante oculos Lectori proponere conatur. Tenuius quoddam exemplum plenitudinis et illud esse potest, versus

complectitur: caelum et terra complectuntur omnia adiuncta, quae licet prima die non sunt plane effecta, in materia tamen ac potentia aderant. Saepe quoque singulae sententiae aliis aut verbo aut participio, aut nomine aliquo inseruntur, ac veluti infarciuntur. Statim initio Roman. 1, in sola subscriptione singula verba integras prolixasque sententias continent: Paulus servus Iesu Christi, vocatus Apostolus, separatus ad Evangelion Dei. Singulae enim hae voces multa complectuntur, prolixaque expositione indigent. de qua re alibi actum est. Decimooctavo.

multo fuerunt studiosiores brevitatis quam Latini: sic porro etiam magis Hebraei quam Graeci. Quanto est succinctior Demosthenes quam Cicero: cuius redundantem copiam aut Asianismum stylum nequaquam Athenienses, multo minus Lacones tulissent. Sed apta forte fuit eius copia rudiori ac crassiori Romanorum Martiae plebi, quae ingenti vi ac copia sermonis veluti ingenti quadam mole aut etiam diluvio fuit proturbanda. At Graecis hominibus intelligentibus suorum rhetorum brevitas abunde suffecit. Quanto igitur Graeci intelligentia et animi celeritate acrimoniaque Romanos superarunt, maiorique

copia rudiori ac crassiori Romanorum Martiae plebi, quae ingenti vi ac copia sermonis veluti ingenti quadam mole aut etiam diluvio fuit proturbanda. At Graecis hominibus intelligentibus suorum rhetorum brevitas abunde suffecit. Quanto igitur Graeci intelligentia et animi celeritate acrimoniaque Romanos superarunt, maiorique sermonis brevitate contenti fuerunt, tanto porro hoc ipso genere Hebraei Graecos superarunt: quare Scriptura se ad suos auditores attemperavit, dum tanta verborum brevitate aut frugalitate res maximas expedivit. Natura igitur tum sermonis, qui et brevis, et

se ad suos auditores attemperavit, dum tanta verborum brevitate aut frugalitate res maximas expedivit. Natura igitur tum sermonis, qui et brevis, et nihilominus efficax est, tum et hominum, qui multo facilius brevibus paucisque dictis et instrui et permoveri poterant solebantque quam Romani, istius brevitatis sacrae tractationis causa fuêre, praeter eas quas superiûs prolixius recensui. Caeterum, quod rerum aut sententiarum copia sit in sacris Literis longe maxima, satis in alio capite ostendi: quare sacrum volumen rebus quidem est plenissimum ac copiosissimum,

Sanctus linguarum donator non possit pro necessitate rerum, temporum et auditorum stylum variare. Contra vero multae sunt causae, quae probant ac evincunt, esse alicuius Apostoli, idque eximii, ac potis simum Pauli. Primum enim testatur Eusebius lib. 3. cap. 38, Clementem Romanum ac comitem Pauli aliquot sententias inde in suam ad Corinthios ad verbum transcripsisse, affirmasseque esse Pauli. Quod indicat, eam tempore Apostolorum conscriptam esse, et quidem iam tunc non vulgaris autoritatis fuis se. Cui vero in hoc genere magis credi potuit, quam huic ipsi intimo D.

ordine et veritate plena. Proinde exacte de his nunc tractare, ipsum per se solum ingens opus fuerit. Bucerus quoque hanc eandem quaestionem de Paulina eloquentia prolixe tractat: cuius sententiam cognovisse operaeprecium fuerit. Sic igitur ille scribit in Praefatione epistolae ad Romanos: An D. Paulus adhibuerit artem dicendi? D. Augustinus in quarto de Doctrina Christiana hanc quaestionem pertractat, estque in hac sententia, quod Apostolus praecepta quidem eloquentiae secutus non sit, eloquentia autem secuta sit illius

Ita igitur attemperari orationem conveniebat, ut ex ea ipsa quoque ostenderetur, Evangelium Christi rem esse omnibus qui religionis capaces sunt, communem, servis aeque ac liberis, mulieribus ac viris, rudibus et indoctis, atque elegantibus et eruditis, Barbaris non minus quam Graecis aut Romanis. Tum nullis viribus humani ingenii, sed solo Dei afflatu, et tradi et percipi posse. Denique cum ita vitiosa nostra natura comparata sit, ut quicquid parergon est, et ad inanem potius rerum speciem, quam certam et solidam utilitatem facit, in id fere plus curae ac operae impendamus: docuit

ad Rom. praelongum est Hyperbaton, in quo ex occasione, quod se Apostolum nominasset, quid Evangelium ipsum sit, totumque Christi mysterium, cum ratione suae vocationis, ordine perstringit. Istuc videri queat intempestivum et praeposterum, salutatione nondum absoluta. At si cogites quanti Romanorum interfuerit, ut ipsum Apostolum Christi verique Evangelii praeconem et Evangelium ipsum rite agnoscerent, quam idem merito ardere debuerit Apostolus studio salutis hominum, utque loqui soleant et scribere in rebus divinis in negotio crucifixi rite affecti, vero Christi amore flagrantes,

hoc est, Dei spiritu afflatos, qui huc pervenerunt, ut divina queant percipere. Sapientiam si lo quitur, utcunque non huius seculi: ea loquitur tamen, quibus ad erudiendum ad salutem hominum nihil potest fingi magis appositum, magisque decorum. Martyris quoque prolixa admonitio super Romanos non inutiliter potest adscribi. habet enim quaedam utilia, tametsi optassem eum neruosius Origenis calumnias redarguisse, qui nihil ferme non vitiorum ortioni Paulinae adscribere audet. Ille enim cum nec res ipsas, nec sermonem Paulinum intellexerit, non immerito hoc visum est. Nempe enim

eius scripta, ut Petrus dicebat, quandoque magna obscuritate laborent: ad hoc dicimus, non posse divina quae tractat, sensibus nostris non esse difficilia. Verum hoc non debet nos depellere ab eius lectione. nam lenitur haec difficultas (ut Chrysostomus in his quae praefatur suber Epistolam ad Roman. docuit,) assiduo studio, et continua lectione: et ita lenitur, ut ille dicere audeat, nos per nosipsos absque praeceptore intellecturos, quae ibi traduntur, modo has Epistolas nocturna diurnaque manu versemus. Non enim, inquit, nos quaecunque percipimus, acumine intellectus penetramus: nam

clarissime potero, et originem seu causam efficientem ieiuniorum, et tam veram quam falsam causam finalem, ad haec et ipsam ieiuniorum formam, declarare. Quo facto phrases quoque in sacris Literis de Ieiunio loquentes, intelligibiliores nobis fient. Vox ipsa etsi Latina est, nam et Romani olim Cereri ieiunabant, ut Livius lib. 6 Decad. 4 testatur, ac significat abstinere a cibo, aut certe longe parcius eo uti, quam corporis necessitas postulat: tamen ab Hebraeo fonte non incommode (sicut et aliae multae) deduci potest. Nam apud Hebraeos Iana affligere significat. Vocant vero

consilio statuit quater ieiunandum esse, quod quatuor essent anni partes. Eadem opera mandasset duodecies ieiunari, cum sint duodecim menses, aut quinquagies, propter totidem hebdomadas. Innocentius primus anno circiter 420. constituit die Sabbati ieiunandum esse. At sexta synodus hanc Romanam consuetudinem anathematizat. Diei Veneris ieiunium putant aliqui a Iudaeis ad Christianos pervenisse, quod illi sunt soliti etiam ante Christum die Lunae et Veneris ieiunare, sicut Pharisaeus Lucae 18 inquit: Ieiuno bis in hebdomada. Ita partim legibus Pontificum, partim

Dei, aliud hominum. Duplex est iustificatio, alia coram Deo, alia coram hominibus: quod est diligenter observandum. Ahrahamus coram hominibus ex operibus est iustificatus: at non coram Deo, sed tantum fide in Christum gratuitam remissionem aut imputationem ac contectionem peccatorum impetrante: Roman. 4. Cave ergo, ne humanam iustificationem in iudicium Dei afferas, neve ea Scripturae dicta, quae de hac humana iustificatione dicuntur, tu de illa summa ac divina intelligas. Et Aristoteles profitetur se de ea virtute et felicitate hominis scribere, quae hominibus contingere in hac vita

33 Eodem modo etiam vox Sanctus, non Papistice aut Ethnice accipitur, de eo qui prorsus inculpatus est: sed de eo qui sanguine Christi est sanctificatus aut iustificatus, seu cui Christus est factus sanctificatio et iustitia. Hoc modo saepe Paulus integrum coetum vocat, ut cum scribit Romanis, Corinthiis, Ephesiis. Philippensibus ac Colossensibus, quos omnes vocat sanctos. At Papistae legaliter hanc vocem intelligentes, tantum eos vocant sanctos, qui carent omni crimine, totam legem Dei implent, nec remissione peccatorum aut perpetua propitiatione Christi indigent. Qui in turba

et pinus ac abietes. Talium enim rerum nimia copia est in hisce locis: at in illis summa (ut dixi) inopia. Haec igitur diversitas naturae illarum regionum a nostris innumera Scripturae loca ac dicta mirifice illustrat. Talium autem arenosarum et siccarum solitudinum Asiae Aphricaeque faciunt etiam Romani historici mentionem crebro, in quibus etiam illorum exercitus saepe siti ac aestu sunt periclitati, aut etiam prorsus perierunt. Fuerunt nihilominus etiam deserta nonnihil culta, sic forte dicta vel ob crebriores syluas, vel alioqui quod non ita fuerunt frequentata, sicut alia

in tuenda sua religione: sed plerunque ille eorum zelus caruit scientia, ideoque contra Prophetas ac Christum et Apostolos stulte iactarunt suum Mosen, Abrahamum, traditiones patrum, sacrificia, legem ceremo. sabbatum et templum; clamantes, Templum Domini, templum Domini: et de libertate ac censu Romanis non dando, seditiones temere moventes, qua occasione tandem sunt funditus eversi. Proni sane fuerunt in idololatrias, quae tamen pestis, teste Paulo, propria est omnium hominum veteris Adami, Gal. 5. Unde videmus saepe apud eas factas esse subitas animorum ac religionis

innata fuit illis Asiaticis. hinc factum est, ut reges ac potentes subito, etiam pacis tempore, ac sine aliquo longiore iuris processu, aliquos interfici iusserint, ut Saul, David et Salomon, subito aliquos trucidari praecipiunt: sicut et nunc Turcici tyranni ac satrapae: qui mos a mitioribus Romanis principibus alienior fuit. Hinc item illae cruentae phrases, In alicuius sanguine pedes aut manus lavare, Sanguinem bibere, et similes. Hinc igitur ob vehementiam affectuum, et simul consuetudinem externis indiciis, aut etiam ritibus eos testificandi ac exerendi, valde variae voces ac

sua matre disputat, et reficitur homo potu, et vicissim laeditur, cum nolens volensque suam ratam portionem exhaurire etiam cum ipsis fecibus cogitur, prout alii sodales antea illi praeiverunt. Aliqui malunt calicis metaphoram a diligenti oeconomia venire: quia soliti sint etiam Iudaei, sicut et Romani, singulis ex tota familia dare certam quantitatem cibi, potus, et etiam operarum: hinc Latinae voces, Demensum et pensum. Hac metaphora et Christus ipse in deprecanda sua cruce ac passione apud patrem, usus est: ubi etiam illud verbum Transire convivale quid sonat, quasi si

perpetuorum. Quo etiam aliqua dicta Scripturae respiciunt: ut cum dicit Christus, ex duabus molentibus alteram tantum salvam fore: aut cum Propheta hortatur virginem Babel, ut molat: i. ut cives Babylonis discant esse servi et captivi aliorum. olim enim servi molebant, ut etiam apud Graecos et Romanos: quae erat una ex tristioribus servorum conditionibus Licet autem, ut supra dixi, non adeo multum de venatione victitarint, nihilominus etiam a venationibus et piscationibus non paucae similitudines aut locutiones sumuntur: inde laquei venantium, et fossiones fovearum, ac

aliquoties scribit Moyses, se illa dixisse ultra Iordanem, cum ipse nunquam Iordanem transmiserit: sed servit ea scriptione non sibi, verum Israolitis ultra Iordanem eum librum lecturis. Alieno ergo, non suo respectu illa dicit, perinde ac si nunc Galli aut Germani consuetudine sermonis Romanorum Venetiam nominent Galliam cisalpinam, cum eis sit transalpina. Sic igitur sacri scriptores alias sui rationem habent, alias eorum, de quibus scribunt. Isaiae 14 accusatur rex Assyrius, quod dixerit se velle ascendere in montem testimonii, et in lateribus Aquilonis: id nimirum

temporis, resurrectionis Domini, cum Matthaeus dicit, Mariam venisse in extremo sabbati, cum iam illucesceret in primam diem sabbati, aut hebdomadae. Describit enim matutinum tempus, cum prius sabbatum desinere, et novi primae diei diluculum lucescere inciperet. Dicitur enim id ratione Romanae consuetudinis, qui ab ortu solis usque in alterum ortum, diem terminabant. Qui vero hoc secundum Hebraicam consuetudinem intelligunt, de vespertino tempore ultimi sabbati, non possunt hunc Evangelistam cum aliis bene concordare, praeterquam

Evangelistam cum aliis bene concordare, praeterquam quod vocem Lucescere violentius torquent. Hebraei enim solebant ab uno vespere in aliud diem terminare. Sic idem Evangelista cap. 26 dicit, Romano more Apostolos prima die azymorum interrogasse Dominum, ubi sibi vellet parari pascha: cum prima dies azymorum vespere illius diei inciperet more Hebraeo, cum etiam Dominus comedit pascha. Sed quia more Romano, ut modo dixi, illa vespera, quae revera azymos dies inchoabat, ad praecedentem

uno vespere in aliud diem terminare. Sic idem Evangelista cap. 26 dicit, Romano more Apostolos prima die azymorum interrogasse Dominum, ubi sibi vellet parari pascha: cum prima dies azymorum vespere illius diei inciperet more Hebraeo, cum etiam Dominus comedit pascha. Sed quia more Romano, ut modo dixi, illa vespera, quae revera azymos dies inchoabat, ad praecedentem diem artificialem adiungebatur: ideo illa etiam dies aut lux vocatur prima azymorum, cum revera antecederet azymum tempus. Nam azymo tempore non parare, sed iam plane paratos esse oportebat. Sic

Iunonis: cultum Baal Peor pulchre Luth. exidololatria Priapi declarat. Planctum Thamuz. Ezech. 8, non male exponunt aliqui de planctu Adonidis, sicut etiam vulgata convertit. Sic et Balaami prophetia ex historiis gentilium rectius intelligitur, quae coniungit adventum Christi cum Romanorum adventu: et quidem dicit, Romanos classe venientes primum afflicturos Assur: id est, Syros, inter quos primum Antiochum Magnum, quod Scipio Asiaticus facere coepit: postea afflicturos Eber, id est Hebraeos. Paulus dicit se civem Romanum esse natum: in quo dubio explicando,

Luth. exidololatria Priapi declarat. Planctum Thamuz. Ezech. 8, non male exponunt aliqui de planctu Adonidis, sicut etiam vulgata convertit. Sic et Balaami prophetia ex historiis gentilium rectius intelligitur, quae coniungit adventum Christi cum Romanorum adventu: et quidem dicit, Romanos classe venientes primum afflicturos Assur: id est, Syros, inter quos primum Antiochum Magnum, quod Scipio Asiaticus facere coepit: postea afflicturos Eber, id est Hebraeos. Paulus dicit se civem Romanum esse natum: in quo dubio explicando, quomodo civis fuerit, sudant multum

quae coniungit adventum Christi cum Romanorum adventu: et quidem dicit, Romanos classe venientes primum afflicturos Assur: id est, Syros, inter quos primum Antiochum Magnum, quod Scipio Asiaticus facere coepit: postea afflicturos Eber, id est Hebraeos. Paulus dicit se civem Romanum esse natum: in quo dubio explicando, quomodo civis fuerit, sudant multum Graeca scholia. At historiae Romanae indicant, eam urbem iure civitatis Romanae ab Antonio donatam esse. Appianus Alexandrinus dicit illam eam fecisse liberam, et a tributis immunem, quia constanter contra Cassium et

afflicturos Assur: id est, Syros, inter quos primum Antiochum Magnum, quod Scipio Asiaticus facere coepit: postea afflicturos Eber, id est Hebraeos. Paulus dicit se civem Romanum esse natum: in quo dubio explicando, quomodo civis fuerit, sudant multum Graeca scholia. At historiae Romanae indicant, eam urbem iure civitatis Romanae ab Antonio donatam esse. Appianus Alexandrinus dicit illam eam fecisse liberam, et a tributis immunem, quia constanter contra Cassium et Brutum pro Augusto et Antonio steterant, ingentiaque inde damna perpessi fuerant. Accidit hoc forte 10, aut

quos primum Antiochum Magnum, quod Scipio Asiaticus facere coepit: postea afflicturos Eber, id est Hebraeos. Paulus dicit se civem Romanum esse natum: in quo dubio explicando, quomodo civis fuerit, sudant multum Graeca scholia. At historiae Romanae indicant, eam urbem iure civitatis Romanae ab Antonio donatam esse. Appianus Alexandrinus dicit illam eam fecisse liberam, et a tributis immunem, quia constanter contra Cassium et Brutum pro Augusto et Antonio steterant, ingentiaque inde damna perpessi fuerant. Accidit hoc forte 10, aut circiter annis ante nativitatem Pauli. Strabo

semet suis bonis operibus sanctos efficiant aut iustificent, sed quod Deus eos gratis per suum mediatorem sanctificet ac iustificet, et omnino aeterna vita beet. Quod est valde observandum. 25 Sed nimirum omnium evidentissima verae vitae ad salutem commonstratio fuit ea, quam Paulus ad Romanos et Galatas, atque adeo totum novum Testamentum urgent: quod videlicet omnes sciverunt ex Genesi, primarium foedus et pactionem Israelitarum, omniume piorum cum Deo, esse Abrahamo datum, et circumcisione (quam et illi in participationem et confirmationem eius foederis gestabant) confirmatum:

praecepit omnibus scholis, collegiis et monasteriis, ut peritos linguarum doctores conducant. Sic enim ait: Ut igitur peritia linguarum huiusmodi possit habiliter per instructionis efficaciam obtineri, hoc sacro approbante Concilio, scholas in subscriptarum linguarum generibus, ubicunque Romanam curiam residere contigerit, nec non in Parisiens. et Oxon. Bon. et Salaman. studiis providemus erigendas: statuentes, ut in quolibet locorum ipsorum, teneantur viri Catholici, sufficientem habentes Hebraicae, Arabicae et Caldaeae linguarum noticiam, duo videlicet uniuscuiusque linguae

Illa priora sunt magis theorica, haec posteriora practica: illa recta Deum, haec magis proximum respiciunt. Hisce quatuor addit Paulus 1 Cor. 10, νουθεσίαν admonitionem, quae correctioni morum ac vitae convenit. In Epist. autem ad Romanos adiicit consolationem, efficientem patientiam ac spem: quae tum in vera doctrina, tum et in morum formatione continetur. Possent plurima et utilissima de hisce quatuor sacrae Scripturae utilitatibus etiam a non copioso aut indiserto homine (cuiusmodi me esse facile agnosco et

tamen caret Scriptura methodo aut ordine, cum in toto opere, tum et in singulis libris, singulis materiis aut capitibus, vel denique etiam sententiis. Nam ut de aliis eius methodis vitandae prolixitatis gratia nunc non dicam, praesertim cum id alii magna cum laude fecerint. Epistola profecto ad Romanos et Galatas aptissima praecipuarum rerum compendia sunt, de quarum laude alii saepe dixerunt. Cogitetur et illa methodus, aut ordo, quod plerunque optima serie, ac plane ea, qua res ipsae cohaerent, in Sacro volumine de eis disseritur. Exemplo nobis sit conversio, eiusque partes,

sunt, Christum, secundum suam promissionem, in medio ipsorum sedere, eumque solum in suo Evangelio aut sacris Literis loquentem in omnibus actionibus ac iudiciis synodi, tanquam unicum praeceptorem, et unicam viam ac veritatem, audiendum esse. Non illi posuerunt in medio Scotos, Thomas, aut Romanos Pontifices, eorumve iura, qui (si credere fas est) errare non possunt. Non etiam ipsos Canones, aut Concilia, vel Patres, aliosve mendaces homunciones: sed solum verbum Dei, aut sacras Literas. Hanc consuetudinem et veritatis cognoscendae viam, omnes hoc quoque tempore se qui deberent.

Ecclesia annis iam amplius 300. initio cum nulli scriptores essent, qui vel paulo plenius de plerisque capitibus religionis Christianae disservissent? Nimirum expectandum illis fuisset, donec Thomas ac Scotus nascerentur, qui suis tenebris Ecclesiam illuminarent: aut etiam donec tales illis Romani pontifices exorirentur, qui et caput essent totius Ecclesiae, et errare plane non possent. Quôd si olim optime ac maximê Ecclesia floruit, verumque a falso diiudicare, solius Scripturae lumine potuit: sperandum est, hoc quoque tempore idem in conciliis et alio qui fieri posse.

Literas propter nos proprie scriptas esse: amplissimumque eis encomium praebet, quod nos ex omnibus tenebris ac erroribus huius mundi ac inferorum, veluti lucerna quaedam pedibus nostris praelucens, educere possint. Quare nos eas confidenter sequi debere. Non ait ille: Ego et successores mei Papae Romanae errare nequaquam possumus: Nos vobis prompte in omnibus dubiis ac erroribus succurremus: Meos successores confidenter sequimini: Illi nec errare nec seducere quemquam possunt. Eodem facit ac referatur, quod Deus mandat in Deuteronomio, certum librum sacrarum Literarum confici,

creditur. Sed si ius haberet tollendi aut prohibendi quae in Scriptura Deus mandat, aut praecipiendi quae ille vetat: tum vero vere esset non tantûm supra Scripturam, sed et supra ipsum viventem Deum. Quam Antichristianam Luciferi ambitionem et superioritatem, seductores ac Monachi Papae et Romanae synagogae et conciliabulo furenter vendicant. Olim regum praecones, et nunc Heroldus Caesareus affert alicui principi aut civitati Caesaris mandatum, et potest ac debet testari Caesarem hoc mandare, illud vetare. Postquam autem hoc fecit, si diceret, Ego tamen sum supra Caesaris

proculcantes, ac pro libitu contra decernentes, contendunt, citra omnem aut pudorem hominum, aut metum viventis Dei, se isto modo vel maxime tum Dei gloriam ac Religionem, tum et hominum salutem promovere. 10 Observetur denique ordo et modus furoris illorum, quo Antichristum Romanum supra Deum collocent. Certum enim est, in eo omnem Dei gloriam cultumque hîc inter homines consistere, si verbum eius servetur, ipse in suo verbo audiatur, et secundum id colatur. At isti primum hoc verbum viventis Dei contemnunt, ut obscurum, ambiguum, mancum, et aliis innumeris

spiritu actum, quo originale dictatum. Hanc (nota) sententiam, radicem universalium Conciliorum, in omnibus pene Conciliis reperimus canonizatam: quae ex unanimitate omnium, etiam paucis resistentibus, inspiratione divina sententiam dictasse legitur. (Observa hanc regulam Conciliorum Romanorum.) Fatuum est igitur argumentum, velle universalem ritum Ecclesiae ex scripturis praedecessorum arguere. Videmus etiam in Scripturarum intelligentia, varia hominum ingenia varios sensus explicare, variamque authoritatis Scripturarum opinionem existere: possibileque fore, aut

conditiones rationabile iudicaverit verbo vel opere. Forte cogitatis, in his dictis meis hoc dubium remanere, ex quo reprehensionis vestrae sumimus argumentum. Puta dicitis: De Ecclesiae potestate nemo Catholicus ambigit: sed quod illa veritatis columna sit, quae cathedrae Petri ac Romanae sedi adhaeret, nondum probatum est sufficienter. Iam hoc (nota, quis sit supra verbum Dei) per Scripturas ab illa Ecclesia approbatas, Augustinus in allegato loco et alibi, Hieronymus ad Damas. 24. quaest. 1. Haec est fides per Ambrosium, Athanasium, ac alios laudatos doctores et

Summa, quod tanta sit Papae potestas, ut si propalam innumeras animas sanguine Christi redemptas, in infernum traheret secum perpetuo cruciandas, nemo tamen ei contradicere, aut resistere debeat. Verba eius inter alia haec sunt: Cuncta per mundum novit Ecclesia, quod sacrosancta Romana Ecclesia fas de omnibus habeat iudicandi, neque cuiquam de eius liceat iudicare iudicio. Et si Papa suae et fraternae salutis negligens deprehenditur, multum remissus in suis operibus, et insuper a bono taciturnus, quod magis officit sibi et omnibus, nihil ominus in numerabiles populos

omnibus, nihil ominus in numerabiles populos cateruatim secum ducit, primo mancipio gehennae, cum ipso plagis multis in aeternum vapulaturus. Huius culpas istic redarguere praesumit mortalium nullus: quia cunctos ipse iudicaturus, a nemine est iudicandus. Tantam potestatem cum Pontifex Romanus sibi adscribat, ut propalam trahens Ecclesiam in infernum, non sit impediendus: et tam Tridentinum concilium plane in sua potestate per legatos locum, et tot iuramenta, habeat: facile est ratis ocinari, qualem normam veritatis sit illis praescripturus, et qualem Religionem orbi terrarum

Codices, non modo ob multas et varias causas adulterari et corrumpi, sed etiam eorum verba atque sententias, per se licet integras et incorruptas, depravari tamen aliquando, ac pro hominum ingeniis institutis in utramque partem deflecti et contorqueri posse. O' impurissimum os Romanistae Curtisani. Itane tibi verbum viventis Dei, quod manet in aeternum, et cuius iota, aut etiam unicus apex caelo terraque firmior est, tuo blasphemo ori est tantum mortuum atramentum, est mortua charta, mortuus codex, membranula, macrocolon, etc. quod se in omnes partes ac

et super quarum intellectu multi viri ingenio clari, doctrina non vulgari praediti, tam graves et pene interminabiles suscitant quaestiones, nec has de lana (ut aiunt) caprina, extremae dementiae esse mihi videntur. Sibyllinos libros (nota) prudentibus viris ad id munus delectis Romani tantum committebant, vulgus ab eorum lectione inhibentes. Et quod nullam velint differentiam fieri, imo omnes aptos indiscriminatim esse dicunt Erasmiani et Lutherani isti, non ad audiendam modo, sed ad tractandam et legendam caelestem philosophiam, committendo illam passim immaturis

adeo clarus, ut ob oculos ponat dilucidam illius loci, de qua dubitatur, intelligentiam. Possunt etiam esse loci singulares eiusmodi, ut similes illis in Scripturis non inveniantur, quibus exponantur. (Observa ex sequentibus et praecedentibus, quod Scriptura sit mortua litera, sed intellectus Romanistarum est a Spiritu S.) Principio (inquit) intellectus Scripturae, quem per traditionem Ecclesia habet (veluti probavimus) non potest a divina authoritate Christi et Spiritus S. non promanasse. Si enim Scriptura ipsa non nisi inspirante ipso Spiritu S. (ut Petrus docet) tradita

sensum, ut intelligerent Scripturas. Ex qua reseratione traditionem intelligentiae in Ecclesia emanasse nemini dubium esse debet. (Nota, aperuit illis intellectum, id est, dedit librum traditionum, quem illi Romanae Papae una cum libris Sibyllinis Testamento reliquerunt.) Hosius porro Cardinalis, nunc Pontificius in synodo Tridentina legatus, et simul quoque praesidens, multo etiam foedius sacras Literas pedibus perculcat. Nam in suo libro contra Brentium, pro monacho Soto, passim multa

turrim, quidvis in Sacramentis et Religione mutandi, confirmant et constabiliunt θεόμαχοι isti Gigantes. Apostolus (inquiunt) vocavit se dispensatorem mysteriorum Dei, 1 Cor. 4. Ubi putant illi vocem dispensationis more Aulae ac Cancellariae Romanae aut etiam Canonistarum, intelligendam esse: ut cum illi dicunt, Papa habet potestatem dispensandi contra Apostolum, Evangelistam, et totum vetus Testamentum, id est, pro libitu statuendi et decernendi. De quibus ipsis dispensationibus recte sui proprii Canonistae pronunciant, quod sint

ordinationem recitaverit. Sed arguit in faciem eos mendacii apertissimus Pauli textus, eo ipso loco quem citant. Testatur enim diserte Apostolus, se idipsum accepisse a Domino, quod Corinthiis tradiderit: non adiecisse, non diminuisse, non etiam mutare quicquam. Quid ergo ille ibi Romanistarum more dispensavit, aut dissipavit? Quod autem dicit, Caetera, cum veniam, ordinabo: intelligit non de ipsa institutione huius Sacramenti, quam illis iam plene tradiderat, sed de externis ceremoniis, et accidentariis cirumstantiis, ut est tempus et modus conveniendi, sese

ut mulier sit capite tecto, vir aperto, certa ratio concionandi, et quae similia, per sese quidem adiaphora sunt, nec prohibita, nec mandata, sed tamen ad decorum, ordinem et aedificationem facientia, ut postea dicetur. En hîc cernis, pie Lector, quam fideliter et sancte Curtisani Romani et mancipia Papae soleant tractare sacras Literas, aut verbum viventis Dei, et inde Religionis controversias dirimere. Eos igitur modo audias, si vis in vitam ingredi. Sequuntur eorum decreta. CANONES DE COMMUNIONE SUB UTRAQUE

usque ad ultimum martyrem, usque in finem totius mundi. 10 Decimo, tales omnes semetipsos horribiliter condemnabunt, tanquam qui petulanter, scelerate, impie ac plane nefarie hactenus a Pontifice Romano defecerint, eum pro Antichristo proclamaverint, tot eius errores accusaverint, totque eius Religioni contraria dogmata pro verissimis ac sanctissimis asserverint, totque gravissimorum certaminum, turbarum ac scandalorum causam dederint. Suo ergo proprio ore semetipsos infames, et omnibus

planeque pro arbitrio, aut etiam libidine sua, de gravissimis religionis controversiis pronuncient, et insuper horrenda anathemata super totam Ecclesiam Dei decernant. Nunc tuum est, videre ac statuere, an potius omnipotentem Deum in suo verbo audire velis, an vero ista coniurata Antichristi Romani mancipia. Utrique mandant ac promittunt, utrique minantur: sed tamen, teste Iesu Christo (si modo quid ei quoque in Religione tribuendum est) magis timendus is est qui potest corpus aeterno gehennae exitio perdere, quam qui solum interficere. VETUS AC

in expositione capitum Christianae doctrinae diligenter ipsas primarias voces, quibus in earum materiarum fontibus, locis aut tractatibus Spiritus sanctus utitur, ex linguarum et ipsius sacrae Bibliae consuetudine, vero usu ac ingenio explicat. Exemplo sit eorum Dominicus de Soto, qui Epistolam ad Romanos prolixe explicans, omni studio debuisset sermonem eius, ac praesertim primarias voces (ut sunt, Peccatum, iustitia, iustificatio, gratia, imputatio, et imputativa iustitia) explicare, ut nostri scriptores faciunt: si quidem voluisset in praesentibus controversiis non suam sententiam in

Dei allatrat et lacerat. Dominus Iesus, qui ad hoc ipsum caelitus a suo ac nostro benignissimo patre missus est, ut opera diaboli destruat, eiusque caput sub pedibus nostris conterat: quique secundum Pauli prophetiam, suum istum summum hostem et satanae primogenitum, Antichristum Romanum, spiritu oris sui conficiet, et praesentia sua abolebit: pergat eum porro, ut praeclarissime coepit, orbi terrarum patefacere, conficere ac destruere, et pusillum gregem suum contra eum potenter defendere, ad gloriam nominis sui, et Ecclesiae utilitatem, infinitarumque animarum salutem.

miserat, docere et citare sustinuerunt. 2 Eventus praedictionum, ut semen Abrahae aut Israelitas liberatos ex Aegypto, deleturos esse gentem Cananaeam, et eorum regionem possessuros, ut desiturum esse regnum Iudaeorum, Gen. 49: venturum esse Messiam desinente sceptro Iudae: venturos Romanos; qui subiugent Orientem, teste Bileam, Num. 24: Abrahamum fore patrem gentium, id est, eam religionem ad gentiles quoque perventuram: abolendas esse gentiles idololatrias. Hic, inquam, et alii plures maximarum rerum eventus, tanto tempore antea praedicti, indicant tum certissimam

ac Religio conservat hominem in certa agnitione ac etiam coniunctione unius causae naturaeque omnipotentis. 14 Totus mundus perpetuo olim oppugnavit Moysen, et eius veram religionem, et tandem victus est, prostratisque suis diis illum tantopere spretum ac reiectum tum a Graecis, tum a Romanis, Mosaicum Deum et religionem coactus est recipere. Ista igitur perpetua pugna et clades Epicureorum infeliciter contra Mosaicum Deum et religionem pugnantium, indicat, omnipotentem causam a parte Moysis stare. 15 Solum. verbum Dei aliquid certi de animae immortalitate, de

forma synodi et modo in ea disputandi ac procedendi 408 Norma simul et praxis constituendae religionis ac ecclesiae, dirimendarumque controversiarum, iam pontifici et synodis recepta et usitata. 411 Christiano lectori ardens studium veritatis, et odium perfectum Antichristi Romani, eiusque abominationum desolationis 414 Norma concilii Tridentini, quam in iudicandis controversiis sequuntur 416 Nicolai Cusani, postquam factus est cardinalis, sententia de authoritate ecclesiae et concilii, supra et contra scripturam 416 Sententia iuris

70. philosophia. ibid. confusio quomodo significetur 305. conversionem Deum requirere. ibid. deiectio quando accidat 307 animum in disputationibus quae impediant 411 Annae viduae ieiunium 312 annales pontificum vix Romanis intellecti 2 annorum mundi supputatio 51. 52 Anshelmi de peccato originali definitio 368. cur sit insufficiens. ibid. antapodota quomodo ad sententiarum ordinem referenda 254 antecedens relativi loco repetere,

50. haeresis 86. haeresis unde orta 27. lapsus 200 anthropopathia 199 in Anthropopathias tropo quid observandum 200 anthypophora 177 Antichristus qua praxi regnum, verbum, religionem ac ecclesiam Christi pessundederit 436. Romanus quomodo se supra Deum collocet. 415 Antichristi adventus quomodo in Sacris literis depingatur 445. eiusque seductorum contra Scripturam furor et blasphemia 414 in Antichristi regno quantus sit Sacrarum literarum contemptus 439 Antichristi

ortae. 444 Chronicorum Graecorum error unde. 385. Chrysostomi de Pauli eloquentia sententia 300. locus 285. sententiae 75 cibus solidus in Sacris quid 10. 11 ciborum genera qualia apud Iudaeos fuerint 351. 352 Ciceronis copia Romanorum plebi cur apta 285 locus 191 in Cinere, cilicio et ieiunio poenitentiam agere 309 cingula Iudaeorum qualia 337 circularis forma sermonis quid Hermogeni 247 circulus Pauli 248 circumcisio quatenus iustitiae

re multis circumstantiis praedita, non ad omnes accommodandum. 226 de Dictorum Scripturae pugnantium conciliatione 23. 24. inde. διδασκαλία quid 63 Dido cur miserrima 164 diei ratio apud Romanos 338. item Hebraeos. ibid. in Diebus aut tempore illo quid significet 170 difficultates in toto sententiae habitu unde oriantur 18. 19 difficultatibus in verbo, phrasi, sententia, etc. quomodo succurrendum 16

Christiana genus quoddam studendi et proficiendi insincerum 11. caelesti ne per philosophiam decipiamur, summopere cavendum 12. de bonis operibus unde maximi errores hominibus oriantur 321 dominae quales in non renatis regnent 376 Dominici de Soto epistolae ad Romanos explicatio qualis 439 Dominus quatenus spes nostra 186. 187 Domini viae planae 5 domus, pro familia 194 donec, in literis S. dupliciter intelligi 111. voculae significatio 85 dubitatio 177. ubi est, ibi

298. sententiae contra haereses 71. 72 ab Epiphanio cur reprehensus Origenes 94. 95 epiphonema 177 de Episcoporum officio, papistarum sententia 427. 428 Episcoporum praecipuum munus. ibid. epistola ad Romanos an caeteras omnes tempore praecedat 119. 120. ad Rom. et Galatas aptissima praecipuarum rerum compendia 397 epistolae Pauli ad Galatas partes tres 67. ad Hebraeos partes quatuor. ibid. ad Hebraeos stylus 295. ad Romanos cohaerentia 246

epistola ad Romanos an caeteras omnes tempore praecedat 119. 120. ad Rom. et Galatas aptissima praecipuarum rerum compendia 397 epistolae Pauli ad Galatas partes tres 67. ad Hebraeos partes quatuor. ibid. ad Hebraeos stylus 295. ad Romanos cohaerentia 246 epistolae ad Romanos divisio 67. ad Romanos principalis propositio 244. ad Romanos status disputationis quis 62 epistolam ad Hebraeos cur quidam Pauli non esse disputent 294. esse apostoli alicuius eximii, testimonia 295. 296

omnes tempore praecedat 119. 120. ad Rom. et Galatas aptissima praecipuarum rerum compendia 397 epistolae Pauli ad Galatas partes tres 67. ad Hebraeos partes quatuor. ibid. ad Hebraeos stylus 295. ad Romanos cohaerentia 246 epistolae ad Romanos divisio 67. ad Romanos principalis propositio 244. ad Romanos status disputationis quis 62 epistolam ad Hebraeos cur quidam Pauli non esse disputent 294. esse apostoli alicuius eximii, testimonia 295. 296 epistolae Pauli graves 290. in quo

119. 120. ad Rom. et Galatas aptissima praecipuarum rerum compendia 397 epistolae Pauli ad Galatas partes tres 67. ad Hebraeos partes quatuor. ibid. ad Hebraeos stylus 295. ad Romanos cohaerentia 246 epistolae ad Romanos divisio 67. ad Romanos principalis propositio 244. ad Romanos status disputationis quis 62 epistolam ad Hebraeos cur quidam Pauli non esse disputent 294. esse apostoli alicuius eximii, testimonia 295. 296 epistolae Pauli graves 290. in quo epistolarum naturam habeant 61.

praecipuarum rerum compendia 397 epistolae Pauli ad Galatas partes tres 67. ad Hebraeos partes quatuor. ibid. ad Hebraeos stylus 295. ad Romanos cohaerentia 246 epistolae ad Romanos divisio 67. ad Romanos principalis propositio 244. ad Romanos status disputationis quis 62 epistolam ad Hebraeos cur quidam Pauli non esse disputent 294. esse apostoli alicuius eximii, testimonia 295. 296 epistolae Pauli graves 290. in quo epistolarum naturam habeant 61. omnes quid in salutationis principio

imaginis Dei pars 373 liberum arbitrium quid. ibidem liberum arbitrium quid adversariis 384 de Libero arbitrio quomodo quidam gravissime hallucinentur 385. 386 liber Psalmorum. vide Psalmorum liber. libri lintei Romanis vix intellecti 1. religionis nostrae unde asserantur 132. sacri ad quid scripti 89. historici qui 36. prophetici. ibid. poetici aut musici. ibid. sententiosi. ibid. epistolares. ibid. canonici. ibid. dubii.

aut mortuis credendum. ibid literas quo ordine Plato inventas esse affirmet 365. sacras cognoscendi regulae 5. 6. 7. in qua veneratione homo pius habere debeat 14. non solum mores, sed et parentes praedicabilium solere laudare 102. quomodo Curtisani Romani tractent 431. sibimet constare 395 in Literis S. ambiguitas et repugnantia quae videtur, unde tollenda 97. cur multis et variis similitudinibus eadem res insinuetur 105. de Deo traditorum divisio 96. donec et usque dupliciter intelligi 111. duplex significandi

quibus rationibus auditores ad se alliciat 292. quibus verbis peccatum originale ostendat 376. quo dicendi artificio excellat 246. quo respectu sua opera vocet reiectamenta 237. quo sermone nonnunquam in epistolis utatur 119. quo studio a Galatis sit exceptus 271. quomodo civis Romanus 339. quomodo cum Petro contulerit 163. 164. quomodo evangelium Christi usque ad Illyricum repleverit 338 etc. quomodo ex alio in aliud labatur 247. quomodo magnum lumen caelesti doctrinae attulerit 347. quomodo peccatum originale monstret 375. rerum quam

tribui, quae sunt rerum 190 in Petitione rerum corporalium etiam spiritualia contineri 315 petra cur Deus vocetur 337. in medio Rheni qualis 331 Petrus quantum encomium sacris literis praebeat 406 Petri Martyris in epistolam ad Romanos commentaria 299 Phalerei dictum 31 Pharaonis cor quomodo Deus induraverit 215 Pharisaeus qua ratione a Deo convictus 386 pharisaei impoenitentia 310 pharisaei quatenus sepulchrum dealbatum 198

157 retributio vox quomodo usurpetur 314 revelationem pluris esse visione 116. 117 revelationes spiritus quando contingant 384 Rhetorices pigmentis, cur Paulus uti noluerit 301 repetitiones quales 257 Romanistarum in Scriptura intellectus unde 424. 425 Rofensis episcopi de bonis operibus locus 325. 326 regula 320 rupes cur Deus nocetur 337
S Sabbathi custodia, signum inter Deum et populum Israeliticum

nova nomina imponere, apud Orientales usitatum 134 Seth Deum ante diluvium coluisse 360 Sexus fragilior in Scripturis S. ubi legitur, quo transferendum 113 Sibyllae de Deo uno et Christo testimonia 443 Sibyllini libri quibus a Romanis commissi 424 Sicut quam notam habeat 203 Sidonius unde suam sanctam missam probare conetur 388 a Significatione propria quatenus non recedendum 167 Signa quid Augustino 79. 80. sacramentalia 196 Similis cum

et egregiis par gloria surgit ab ausis.
300  Perge modo, qua coepta via est, quae moenia nostro 300
301  Littore conspicio? Quam pulcram hic erigit arcem
302  Rege satus iuvenis, Romanaque indole dignus?
303  Ardua quot surgunt quadrato marmore templa,
304  Templa arcesque deum? Pulcro quot culmine turres?
305  Quae maris excipiunt Boreaeque Notique

Finis IN DIVUM IOANNEM EPISCOPUM TRAGURIENSEM Exastichon. Sebastianus Mladineus
b1.1  Dalmaticas Latio venit Romanus ad Oras;
b1.2  Et mirus nostra Pręsul in Urbe fuit.
b1.3  Undis Neptunum: Bacchum vite: ense Quirinum,
b1.4  Vincit: id et

De anima, animae immortalitatem, vel prorsus negant, vel maxime faciunt dubiam. Et nescio quo vel malo fato, vel consilio pessimo, in gymnasiorum statutis statum est ut fere non nisi hi publice doceantur. Et impietas omnis iuvenum mentibus indatur, et inculcetur. Tu qui unus isti Romano Gymnasio praepositus es, in tuam sententiam collegas Cardinales trahe, Tollite has Aristotelis partes, ne amplius legantur. Relinquantur disputatoribus, libri logici et caeteri metaphysici. Medicis futuris generationis libri, quartus meteorus. Parva quos vocant naturalia,

tuus Cato, Catones
13.2  Omnes, me Hercule, vincit et Latinos
13.3  Et quos Socraticae dedere Athenae.
13.4  Quid? quod perspicuae nitore linguae
13.5  Romano fluit aemulus Tibullo.
13.6  Sic punctum tulit omne, et omen in aevum.
13.7  Ibit dulcis, et utilis libellus.

vitio est, belli post multa, et fortia facta
1.4.43.2  Ad Capuam si quis desidiosus agat.
1.4.44.1  Ludere cum libuit pubes Romana natabat,
1.4.44.2  Aut bellatoris terga premebat equi.
1.4.45.1  Unus, et hic senior, medicaeque peritior artis

1.7.49.1  Quod tibi non notum est, verum cur dixeris esse?
1.7.49.2  Moribus ingenuis dissidet illa nota.
1.7.50.1  Vincere Romanum est, aut fortiter emori in armis,
1.7.50.2  Dixit, et interea flagrat ab igne manus.
1.7.51.1  Qui fugit, aut hosti dextram

Ardeat in Phrynem, aut Laida dives adulter.
1.8.62.2  Me iuvat in dulci coniuge castus amor.
1.8.63.1  Exquisita duci Romano displicet esca.
1.8.63.2  Haustaque de quovis flumine dulcis aqua.
1.8.64.1  Vir bonus esse studet, nec curat Cinna

3.134.1  Non prius apponit lactis caupona cremorem,
3.134.2  Quam scyphus e Cretae nectare plenus adest. Provatura Romana.
3.135.1  Quae mammilla mihi Romano venit ab agro,
3.135.2  Si prius igne tepet, gratior esse solet. Caseoli

cremorem,
3.134.2  Quam scyphus e Cretae nectare plenus adest. Provatura Romana.
3.135.1  Quae mammilla mihi Romano venit ab agro,
3.135.2  Si prius igne tepet, gratior esse solet. Caseoli Rhaugioli ex agro Senensi.

historiae. Svetonius, et Quinctilianus.
5.28.1  Laus sua Tranquillo, sed multum iudice Valla
5.28.2  Auxit Romanas Quinctilianus opes. Plinius.
5.29.1  Emicat, et nulli vult Plinius ire secundus.
5.29.2   Natura rerum plurimum

Omnium rerum vicissitudo.
10.62.1  Cum bello excisas arces contemplor, et urbes,
10.62.2  Italaque Hispano subdita regna iugo.
10.62.3  Sic equidem dico. Romanus vicerat olim,
10.62.4  Nunc patitur leges, quas prius ipse tulit. Virtus immortalis.
10.63.1  Vixerunt

12.2.7  Nunc secura quies, cessit furor omnis, et hostis.
12.2.8  Nunc Venus, et pulso Marte triumphat Amor.
12.2.9  Nunc altum dormire licet, nam pastor Iulus
12.2.10  Aurea Romanis ocia fecit agris.
12.2.11  Tu ne experge tamen. Quid nec non aurea semper
12.2.12  Ocia, nec semper pastor Iulus erit.

13.17.3  Sparta tamen contra clypei desertor, et hastae
13.17.4  Miles ut ignavus ne mea castra petat. Romana virtus.
13.18.1  Stat respersus adhuc de sanguine regis Etrusci
13.18.2  Mutius, et victo fumat ab igne manus.
13.18.3  Ut pater imperium rerum Romanus haberet,

Romana virtus.
13.18.1  Stat respersus adhuc de sanguine regis Etrusci
13.18.2  Mutius, et victo fumat ab igne manus.
13.18.3  Ut pater imperium rerum Romanus haberet,
13.18.4  Non cruor, aut caedes, ignis at ille dedit. Qui verus civis.
13.19.1  Qui collabenti

13.48.6  Alba velut tabulis linea rasilibus.
13.48.7  At quis Aristarchi vultum ferat Albinovani?
13.48.8  Aut stomachum cui non moverit ille senex?
13.48.9  Haec Romana parum vox est, ea Graecula, tolle
13.48.10  Haec, atque illa suis verba repone locis.
13.48.11  Non erat anthitetis locus hic, et syllaba peccat.
13.48.12  Hoc

Ad Marinum Cabogam.
13.76.1  Erigit intonsam victrix ecclesia laurum,
13.76.2  Laurus in inciso cortice carmen habet.
13.76.3  Post debellatos Romani nominis hostes,
13.76.4  Iure meo cessit laurea patritio. In Pamphilum.
13.77.1  Illa mihi imprimis edissere

Bibliographia locorum inventorum

Pir, Didak (1517 – 1599) [1583], De divo Blasio Rhacusanae reipublicae patrono carmen, versio electronica (, Dubrovnik), 326 versus, verborum 2571, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa - epistula] [word count] [didacuspblasio].

Mladinić, Sebastijan (c. 1561 - c. 1621) [1590], Vita beati Ioannis episcopi Traguriensis, versio electronica (), Verborum 4659, versus 746, Ed. Mladen Ivanišević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - ode; prosa - epistula - praefatio] [word count] [mladinicsvita].

Petrić, Frane (1529-1597) [1591], Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica (, Ferrara), Verborum 7671, Ed. Erna Banić-Pajnić [genre: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [word count] [petricfzoroaster].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report