Your search found 4620 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-4620:

Non reserans minus haut nimios, Nam Deitatis honor parilis Semper adest, fuit, et fuerat. Unde sophistica dicta fugat, Perfida contudit, et jaculat, Pyrgus at inde nihil valuit, Namque perire magis placuit. Sancte Pater, pie Pastor ovans Hierusalem polis aetheream, Attribue famulis Patriam Coelica gaudia quo teneant.

specie, ac beatissimo lumine fulgens Virgo Deipara sese palam ostendit, Templum ibidem Deiparae condit eumdemque jussit in hasce insulas trajicere, ubi solitariam vitam ageret, Deique parentis nomen ac religionem propagaret. Quo illi viso, jussuque mirifice laetus nihil morae interposuit, quin extemplo Virginis mandata exsequeretur. Ergo simulatque locum sibi divinitus ostensum pervenit, nihil prius sibi faciendum censuit, quam ut templum exstrueret, quod Deiparae in coelum assumptae titulo exornavit. Hoc templum deinde saeculo quarto jam inito Alexander

eumdemque jussit in hasce insulas trajicere, ubi solitariam vitam ageret, Deique parentis nomen ac religionem propagaret. Quo illi viso, jussuque mirifice laetus nihil morae interposuit, quin extemplo Virginis mandata exsequeretur. Ergo simulatque locum sibi divinitus ostensum pervenit, nihil prius sibi faciendum censuit, quam ut templum exstrueret, quod Deiparae in coelum assumptae titulo exornavit. Hoc templum deinde saeculo quarto jam inito Alexander quidam Episcopus veteri solemnique ritu consecravit, cum S. Sylvester Romanum Pontificatum gereret, imperium vero Constantinus

prosequerentur. Joannes auctor cultus S. Domnii in Diomedaeis insulis. Etenim cum antiquissimus sit cultus, qui ab illarum insularum incolis S. Domnio hodieque adhibetur, et omnem superiorum temporum memoriam antecedat; nisi ejus initium ad B. Joannem referatur, nihil usquam reperies, unde ejusdem originem repetere possis. Quocirca conjectari licet ab ipsomet Joanne una cum Deiparae templo aediculam exstructam fuisse S. Domnio, cui etiam construxit aediculam. quem et ipse ingenti honore coleret, et ab aliis pari religione cultum

inclinabat. Et sic in archidiaconi periculum facti sunt cum archipresbytero concordes ad inuicem, qui prius numquam poterant concordare. Tunc ceperunt palam aggredi archidiaconum et post appellationem a se factam interdicti et excommunicationis in eum iacula intorquere. Et facta conspiratione, ad nihil aliud nisi ad ipsius perpetuam deiectionem laborare ceperunt. Ut autem in eum popularem concitarent tumultum, fecerunt omnes ecclesias claudi et ab omnibus cessare diuinis. In tantum enim scandali huius excreuerat malum, ut intra ecclesiam et extra ecclesiam non solum clamosis uocibus

per omnia et sequaces. Iussit autem omnes iuratos in scriptis redigi et inuentus est numerus fere duum milium uirorum. Tunc ordinauit curiam statuens iudices, camerarios et precones. Totum namque regimen disposuit ad exemplar Ytalicarum urbium, que per potestatum regimina gubernantur. Cum enim nihil pecunie in fisco publico reperisset, per sue discretionis industriam cito ipsum abundare fecit absque grauamine alicuius. Siquidem tantam ei gratiam concessit Deus, ut ab omnibus timeretur et audiretur, quasi quidam sanctus a Deo missus. Nec solum ciuibus uenerationi erat sed de tota pene

inter gentes, ut, nisi iusticia conatus eius reprimeret, non posset mundus secundum rectum ordinem gubernari. Ideoque leges sunt proditae, ut mali homines ab eorum malicijs et erroribus conpescantur et boni iustique homines uiuere ualeant pacifice et quiete. Scriptum est enim: Ante Dei uultum nihil pertransit inultum . Lex enim non fuit necessaria propter bonos, quum sibi est lex quilibet probus homo et si a nemine puniretur, tum ex sua industria natali propter Deum male agere propensius euitaret. Scriptum est enim: Oderunt peccare boni uirtutis amore. Oderunt peccare mali formidine

aliquos captiuatos detinuerunt ipsorumque lembulos et lintres pro ipsorum vsu et vtilitate conuerterunt et aliquos igne iusserunt cremare, nec non infantulos et insontes pueros in cunabulis eorum quiescentes, nulla moti misericordia nec intuitu pietatis, gladio occiderunt. Et sic illo die toto nihil aliud per eos egisse narratur. Ad quod ciues Iadrę tam parui quam magnates, in multa stupefactione cordis sunt commoti. Eundem fratrem Nicolaum ad dictum Capitaneum transmiserunt ac comissione sibi apposita: “Non modicum admirrantur

ita fortissime plaga percusserunt, quod ibi plurimi naturę debitum persoluerent. Quorum maleficorum carcerationes ipsi Veneti penitus ignorabant. Tunc quidem omnes Venetorum galleę, que sursum tecte fuerant, versus galleas inimicorum rogum porrigunt, ut consuptę nihil damni patiantur. Extitit tunc ibidem pestifer defectus Venetorum. Opponunt se anquiromagi Venetorum, sępissimis mutatim sauciis, inficiunt Iadertinos. Fit murmur, iactus lapidum, fit etiam vtrarumque partium crebris emmissio spingardorum, spiculorum et aliorum bellicorum

Sit quippe tuum proprium scutum in tuo ore veritas virtuosa, sit etiam tua lorica in pectore et iecore prefixa comendabilis charitas atque tua sit galea in capite stabilita humilitas benigna. Et hiis tribus virtutibus tua pestifera tria vitia procul remouebis et tui hostis inimicitiam nihil protinus curabis. Per scutum subiunges verba inania et mendatiosa, per loricam consummabis damnabilem inuidiam, per galeam, quę est tegumentum capitis, fetibilem pręcipitabis superbiam et eris victrix tibi dimicantibus, immo dimicantes

Deo iustissimo largiente victoriam de antiquis serpentibus sic triumphanter sese asportauerant, in multa elatione cordis sunt erecti ignorantes frameam bisacutam, quam enauanter animam scilicet et corpus in breui temporis spatio dolore debebat penetrare. Quod si misericordia diuina, cui nihil occultum nihilque absconditum est, sed omnia suo conspectui nude presentantur, eis dispensasset ac eis notum fecisset amaritudinem intrinseci cordis, quam supportare debebant, potius eorum vrbem derelinquerent quam ad tales deuenire

pulsant plurimaque musicorum instrumentorum genera citarizant. Coreę astilidiaque equestria per vrbem uagant discurrendo et uniuersus mediocris populus, miserabiles uiduatęque femine ac orbati parentes elegicas exuunt vestes nuptialesque nimio assumunt solatio. Omnia eis prospera uidentur et nihil sinistri accidere posse arbitrantur. Soli magnates se disputantur et in tanta cordis elatione mouentur, quod supernus dominus abhorrebat, nam eis uidebatur totus orbis exultasse. Parant ornasse ciuitatem decoris sindonibus, per que ille amantissimus princeps, eorum rex,

uiriliter obsistere curauerint. Certe eorum tristitiam quilibet speculetur tam famosi regis suorumque baronum cupiditate seductorum sagacem perfectionem sponsionis suis intimis fidelibus operatę. Et nisi tunc idem rex per suos speciales legatos illos ciues hortatus fuisset, quod de aduersitate nihil hesitent, de ignominia, que ei non fidelibus perpetrata extitit, non gemerent nec turbarentur eo, quod ipsorum liberatio erit prior quam ipsius erit ab illis partibus recessus, nullus ciuium tanto posset uigore subleuari, quin aut ipsam urbem relinqueret aut doloris tactu uita non

et iam fere medius in equore pulsus. Veneti cernunt, in nimia cordis angustia mouentur. Ornat octo galleas capitaneus maris tectas laneis armis lausis, ne offensionem balistę spiculorum paterentur, cum quibus audacter se mouit festinanter erga illum paronem, sed more femineo abscessit nihil probitatis ostensus et cum penes ipsum accesisset, indistans ab eo fere trium passuum, se stabiliuit, propius nutauit accedere. Iadertini equidem galleas hostium in portum remigare sentiunt, cite arma suscipiunt, ad defensandam suam classem accelerant, et

Corniolam, in qua mortis effigies sculpta sit, citius quoad potero compertam ad ipsum mittam. Haec de his. Hoc unum te, Maphee praestantissime, nolo latere: patri tuo, nostro praetori clarissimo, litteras quas ad me scribis tantae voluptati esse ut nihil supra meque saepenumero solet exorare, ut cum litteris meis te ad scribendum excitem; qua ex re, si patrem tuum magna voluptate explere vis, saepius illo tuo stilo litterali ad me scribas; mihi etiam tuis litteris nihil iocundius ex Italia afferi potest,

ad me scribis tantae voluptati esse ut nihil supra meque saepenumero solet exorare, ut cum litteris meis te ad scribendum excitem; qua ex re, si patrem tuum magna voluptate explere vis, saepius illo tuo stilo litterali ad me scribas; mihi etiam tuis litteris nihil iocundius ex Italia afferi potest, praesertim si ad me scribes quo pacto animosissimus Gatamelata sua egregia virtute ac suo ductu nobis excellentem victoriam peperit, quae nobis maximae voluptati esse debet, hostibus vero ad aeternum terrorem. Reliquum

Superiori die cuidam de Campolongo commisi, ut meis verbis te exoraret, disertissimus iuris consultus Johannes de Prato ut aliquid ipso dignum adderet ad subtile consilium Francisci de Capitibusliste: pecuniam quam miseram. Nihil postea certi habui, quare, si homo ille ad te venerat, me certum facias. Reliquum est, ut luculentam illam oratiunculam ad me mittas, quam ex Pergamo ille adolescens habuit in funere fortissimi ac audacissimi ducis Gatemelatae, quam, si ad me per latorem

hortarer ut in hac sententia persisteres, nisi pro tua innata prudentia confiderem te ita facturum ut fortem virum decet. Scribis etiam rem nostram totumque litterarum ordinem dirruptum ac prostratum esse, qui superiori tempore adeo florentissimus erat ut ad eius maiestatem, gloriam ac dignitatem nihil addi posse videbatur. Dabit Deus his quoque finem! Scribis etiam plures ex nostra disciplina viros illo execrando morbo esse consumptos, sed eos non nominas; qua ex re perlubens nomina eorum scire vellem. Reliquum est ut mihi significes quo in loco sit elloquentissimus M. Donato

suspiriis, super capitum nostrorum dolendis vulneribus, utpote Regis ac Principis nostri clarissimi, item venerandi toti mundo patris, Domini Juliani Legati, quorum solidae virtutis digna auctoritas salutem huius populi propriis humeris gestare videbatur. Sed cum suasum mihi saepius reminiscor, nihil magni in bello sine periculo confici posse, iterum habeat nutans fortuna regressum, dolor ipse incitabit audaciam ad futura, quamquam et id, quod nunc accidit, neque malitia nostra, neque Teucrorum virtus effecerit, dum pene vacue facto viris et armis campo non hostilis militiae, sed iudicii

1.37.1  Scribendi ratio cum sit, vel sola poetis
1.37.2  Gloria, vel certe maxima; solus is es
1.37.3  Qui scripta abscondas. Vel, Iuli, plus sapis unus,
1.37.4  Vel nihil omnino, quod mage credo, sapis. 38. AD EUNDEM
1.38.1  Quid tua tantum in te peccarunt carmina, Iuli?

1.50.30  Nolunt Pieriae latere merces,
1.50.31  Quas famae pretium manet perennis.
1.50.32  Quodsi perpetuo legi recuses;
1.50.33   Multo simplicius nihil reponas. 51. IN CAROLUM
1.51.1  Carole, memet amas, verum mea carmina damnas,
1.51.2  Hoc saltem velles, tectius

nimis, Ugo, sapit. 84. IN ARROGANTEM
1.84.1  Tu, qui tanta sapis, dic unde ciconia rostrum
1.84.2  Sic quatiat, quamvis algeat illa nihil? 85. DE NASO HARILLI
1.85.1  In caput exiguo, crevit breve corpus, Othoni,
1.85.2  At caput in nasum crevit, Harille,

90. AD GALLUM
1.90.1  Praestiteram decimis, nummos tibi mille, Calendis,
1.90.2  Exigo, tu iuras prorsus habere nihil.
1.90.3   Quid nostra? iam redde datum, qui mutua sumpsit,
1.90.4  Is debet, non qui solvere, Galle, potest. 91. AD

1.93.18  Quod mortalibus et Deae dederunt.
1.93.19  Quod tu si dederis, lucrum assequeris,
1.93.20  Quod si non dederis, diu dolebis.
1.93.21  Respondet nihil, ergo iam negavit,
1.93.22  Sed ridet tamen, ergo iam spopondit. 94. AD MAGDALENAM
1.94.1  Commater mea, Magdalena,

1.108.11  Amplius hoc, fateor, nos te ridemus, at illis
1.108.12  Maiorem incutiet tam nova forma metum.
1.108.13  Unde tamen subiti, tanta inclementia, morbi?
1.108.14  An nihil est quod non improba fata petant?
1.108.15  Certe sospes eras, certe conviva sedebas
1.108.16  Nobiscum ad festas, nuper et ipse, dapes.
1.108.17  Mortuus ecce iaces, nec

Ferraria gaude,
1.230.4  Maior Alexandro, maior et ille Tito est. 231. DE IACTURA VITAE HUMANAE
1.231.1  Nocte cadente orimur, nihil anterioris habentes
1.231.2  Temporis, excepit nos simul alma dies.
1.231.3   Semper et hesterni vitam deperdimus aevi,
1.231.4  Principium reliquae lux modo nata facit.

Iam tua sunt etiam munera amara mihi.
1.258.11  Reddo datos calamos, malesvadas reddo papyros,
1.258.12  Quin et, si possim, poma comesa vomam.
1.258.13  Vana loquor, nihil ille rubet, nihil improbus horret,
1.258.14  Mulcet adhuc blanda sed mea colla manu.
1.258.15  Desinis? an clamo: succurrite! Pindola nunquam
1.258.16  Dat requiem! vel sic, o

sunt etiam munera amara mihi.
1.258.11  Reddo datos calamos, malesvadas reddo papyros,
1.258.12  Quin et, si possim, poma comesa vomam.
1.258.13  Vana loquor, nihil ille rubet, nihil improbus horret,
1.258.14  Mulcet adhuc blanda sed mea colla manu.
1.258.15  Desinis? an clamo: succurrite! Pindola nunquam
1.258.16  Dat requiem! vel sic, o scelerate,

ut litus; Non me vehet amplius, inquit,
1.305.6  Ad culum quisquis frena caballus habet. 306. AD STOICUM QUENDAM
1.306.1  Virtutem nihil exteris egentem,
1.306.2  Invictam, inviolabilem, incoactam,
1.306.3  Semper, Stoice, praedicas εχεφρων

vinceret ille sono. 347. DE MESSIO
1.347.1  Cum spoliare parat deiectum Messius hostem,
1.347.2  Quod faciat lucri conspicit esse nihil.
1.347.3   Percitus ergo ira, supra caput ense levato,
1.347.4  Hoc, inquit, solum, quod rapiamus, habes. 348. DE

386. EPITAPHIUM PAPAE PII II.
2.25.1  Cum totus petit astra Pius, de praesule tanto,
2.25.2  Indignata sibi est terra manere nihil;
2.25.3   Sed frustra conata animam retinere volucrem,
2.25.4  Hic cupido, pressit corpus inane, sinu. 387. DE

colos medica fatales arte morantem;
2.48.6  Tres indignatae praeripuere Deae. 410. IN CRISPUM
2.49.1  Nil danti tibi, Crispe, quod nihil do,
2.49.2  Dicis me minus esse liberalem.
2.49.3  Qui nil dantibus ipse multa donat,
2.49.4  Non est, ut puto, Crispe, liberalis,

est, ut puto, Crispe, liberalis,
2.49.5  Quidnam est ergo? rogas? furens et excors. 411. IN EUNDEM
2.50.1  Das mihi, Crispe, nihil; vis dem tibi multa petenti,
2.50.2  Os tibi deest; deerit cor mihi, si faciam. 412. IN EUNDEM
2.51.1  Vina rogas; dabimus, si

pani,
2.53.4  Et magnum exiguo claudere in orbe Deum?
2.53.5   Quantum est, se nobis totum praebere fruendum,
2.53.6  Et tamen a toto comminuisse nihil?
2.53.7  Cum dedit illa quidem, vicit sua munera Christus,
2.53.8  Cum dat se, donis vincitur ipse suis.
2.53.9  O amor, o pietas! post omnia se dedit ipsum,

2.57.10  Mox fictum dixi ferre capillitium.
2.57.11  Iam tango, vix credo tamen; cura irrita multis,
2.57.12  Canitiem tincto dissimulare pilo.
2.57.13  Hic nihil est fuci, sed de radicibus imis
2.57.14  Pullulat, et penitus nascitur iste color.
2.57.15  Ergo ut vera tibi est, ita sit longaeva iuventus,
2.57.16  Nec decus hoc senio

3.4.12  Ut soleat similes ille referre iocos.
3.4.13  Ipsum praeterea non cari fallit amici,
3.4.14  Sed qui blanda manu spicula torquet, amor:
3.4.15  Quodsi tale nihil fas est me credere, solum
3.4.16  Restat, ut hortandi nomine dicta rear.
3.4.17  Hoc sancti mores, probitas hoc insita linguae,
3.4.18  Hoc mens invidiae clausa putare iubet.

3.4.22  Castaliam prono largius ore bibat.
3.4.23  An, si pavo suas spectari viderit alas,
3.4.24  Expandet caudae, sidera picta, suae,
3.4.25  Nos nihil his stimulis, nihil hoc animabimur oestro?
3.4.26  Haud adeo nobis ferrea corda rigent.
3.4.27  Sint tibi mille igitur, misso pro carmine grates,
3.4.28  Quod duplicis meriti

3.4.22  Castaliam prono largius ore bibat.
3.4.23  An, si pavo suas spectari viderit alas,
3.4.24  Expandet caudae, sidera picta, suae,
3.4.25  Nos nihil his stimulis, nihil hoc animabimur oestro?
3.4.26  Haud adeo nobis ferrea corda rigent.
3.4.27  Sint tibi mille igitur, misso pro carmine grates,
3.4.28  Quod duplicis meriti pondus et instar

9. MARCO GEORGIO ET ANTONIOLO SCIENTAE RUSTICANTIBUS
3.9.1  Illos felices, illos reor esse beatos
3.9.2  Ante omnes, qui nunc rus geniale colunt.
3.9.3  Nam ruri nihil est mage dulce; molestior urbs est,
3.9.4  Rure manet Genius semper, ab urbe fugit.
3.9.5  Vos nunc aut canibus, lepores agitatis odoris,
3.9.6  Ast ego continue, grammasin

iam fluctibus astrifer Atlas
4.12.144  Tunditur, et collo non bene fulcit onus.
4.12.145  Nec dubito coeptum, Fortuna urgente, tenorem,
4.12.146  Quin vivum, toto restet in orbe, nihil,
4.12.147  Sed quicquid tellus, quicquid levis educat aër,
4.12.148  Omne vagis fiat praeda natatilibus.
4.12.149  Ullo Carpathius potuit nec tempore vates,

4.12.188  Auster, et expurgent Thracia flabra diem;
4.12.189  Fluctibus et reduces, Tritonia concha, receptus,
4.12.190  Neptuno gentes iam miserante, canat.
4.12.191  Vota nihil prosunt; et quae fert omnia secum,
4.12.192  Haec eadem nostras, fert simul unda, preces.
4.12.193  Ecce magis, dirus, magis ecce ad sidera, pontus,
4.12.194  Se levat, et

etiam executionis relator accedet; tamen exequenti mihi, quae ad eam rem instituta sunt, non ab re visum est in hoc procinctu cum ipso oratore nostro miscere sermonem, eum videlicet, qui plus animum solicitat, urgetque, et quo magis urget, eo minus taceri, minusque in animo meo oblitterari potuit, nihil novi vel ignoti addens, sed ut refricatus dolor malorum publicorum sensum, tot malis duratum reficiat, magisque notum fiat, belli huius causam maiorem esse quam bellum. Lustrum prope vicesimum, si apte memini circumagitur, quo Europae oras infesta Teucrorum arma, Deum, hominesque violatura

praeterea Albaniae, item alias, ut dictu, ita et memoratu miserandas, plurimas terras, aliis super alias cladibus completas, superbo ludibrio, ruina, funeribus, servitute, religionis denique iactura, deformatas, in peregrinos ritus, mores, legesque ac infidae linguae commercium interverterunt. Nihil incolumis inter sacra, profanaque, nihil inquam, cui ferro, terrore, cui flamma et iugo noceri potuit, inviolati relinquendo, ut una quaeque gradu proxima erant, ita ignominiae obiecta. Hinc omnes circum vicinos passim vis, atque tempestas illa adorta est. – Novissime ad ipsius ferme

ita et memoratu miserandas, plurimas terras, aliis super alias cladibus completas, superbo ludibrio, ruina, funeribus, servitute, religionis denique iactura, deformatas, in peregrinos ritus, mores, legesque ac infidae linguae commercium interverterunt. Nihil incolumis inter sacra, profanaque, nihil inquam, cui ferro, terrore, cui flamma et iugo noceri potuit, inviolati relinquendo, ut una quaeque gradu proxima erant, ita ignominiae obiecta. Hinc omnes circum vicinos passim vis, atque tempestas illa adorta est. – Novissime ad ipsius ferme Europae umbilicum pervagata, tandem huius

gemunt magis, quam vivunt. Impedimento erat hactenus haec nova vis morbi, intestinae dissensionis, quae nimirum plurimum nostri laboris florem depasta, in eam conditionem propulerat, ut, nec incommoda nostra, nec remedia pati posse videremur; valentes populi huius vires se ipsae conficiebant, nihil amplius, quam suum militem, sua arma horrebant. Nunc vero pater beatissime, expeditis fere omnibus, quae ob residuas bellorum iras, impedita restabant, maiorem tuendae patriae spem, animumque suscepimus. Igitur benignitate Dei sub Sanctitatis vestrae fiducia, inceptu tanta ratione digno opus

temporis angustiae patiebantur, ad stationem Bartholomei (erat enim in agro Veronensi) incredibili celeritate contendunt, ut illum nihil suspicantem facilius opprimerent. Ea nocte confecto maximo itinere ferme LV milia passuum, sunt nonnulli qui tradunt, sole oriente, sublato clamore militari de more, stationes

itinere ferme LV milia passuum, sunt nonnulli qui tradunt, sole oriente, sublato clamore militari de more, stationes Colionensium militum audacissime et cupidisime invadunt ac diripiunt, nihil preter libera corpora relinquunt. Bartholomeus novitate rei exterritus fuga saluti consuluisse dicitur; ornatissimis armis, pulcherrimis equis nostri magna cum laetitia ac alacritate

pulcherrimis equis nostri magna cum laetitia ac alacritate potiuntur, quicquid auri argentique ex Gallorum Alobrogumque manubiis apud Bartholomeum congestum fuit, id totum parvo momento hosti fortuna elargita est, quae nihil magnarum ac laetarum rerum integrum parumque permittit; sed bona simul ac mala miscens mortalium vitam affligit. Nonne magnam partem et gloriae illorum praeclarissimorum preliorum quam

haec animadversio est. Bartholomeus in quodam agri Mantuani oppido se continet, erepta etiam omni spe, quae homines sola in miseriis consolari solet, publicatis bonis hostis a Senatu iudicatus est. Nihil praeter haec relatu dignum gestum est. Vale vir ornatissime et me tibi commenda commendo [Segarizzi] . Ex Venetiis,

acerrime: utrinque exoritur ingens armorum strepitus, cadunt plerique, stetit aliquamdiu Victoria anceps: et pro se quisque omni impetu urgere contendit: et adversarium loco pellere. Multitudo denique hostium prevalere cepit, vertunt nostri terga: et per montana et saltus difugere conantur. At nihil proficiunt, omnia enim preripuit hostis: et in orbem quaeque effugia interclusa tenet. Ut nostris id exploratum est: neque dari locum evadendi animadversum: conserti ex composito et cuneo facto; in hostem impetum faciunt, fit ingens utrinque clades: cadunt frequentes: donec banno capto,

paterentur. Denique nemine praevidente Helias casu se retrovertit moxque exclamans aquas in navim vehementer irrumpere illicoque omnes, nisi providerimus, aqua obrui naufragiumque pati. Cuncti obstupuimus nautam deprecantes, ut salutem omnium tueretur ac meatus aquae occludendos curaret: nihil demum eo proficiente orare coepimus, nos in terram exponere properaret. Ut ripas attigimus, raptis sarcinulis, hoc est mantellis et bursis, gladiorum siquidem non memineramus, uti viciniores periculo fuimus, primis in terram exilire contigit: tute iam nos videntes, cum aliorum senum

memorasse. Demum Padum una cum navi rimis fatiscente attigeramus triaque milia itineris perficiendi Ferrariam usque supererant, ibi una lembo conducta Ferrariam sole iam ad occasum vergente adnavimus, urbem ac deinde habitationem introgressi fame membris debilitatis satis aspere nihil prompti nos ad manducandum reperisse ferebamus, fiala tamen vitrea, quam plenam vino tuae benignitatis cocus vester repleverat, ille, ut nosti, brevis, qui, nescio, an iam magis creverit seu potius decreverit. Sed haec alias. Vas tamen vitreum zukka vulgariter nuncupatum adhuc intactum

iurisconsultum a senatu praetorem Traguriensem designatum esse. Hortare virum dignissimum, ut veniat, expectatus mihi crede veniet in praesentiarum. Apud nos aer saluberrimus est, valetudo optima, urbs pristine sanitati restituta est; nihil est, quod formidandum sit. Paulo M. me commendatum facito. M. A. S. dicito. Coriolanus tanquam claudus sutor ruri, domi se continet, equino calce sibi crus percussum.

1454-08-14, Tragurio Johannes Sobote clarissimo Patricio P. M. S. P. D. Perpetuis occupationibus factum est, quod hisce diebus nihil ad te scripserim, praecipue gravi aegritudine uxoris, de cujus salute medici desperaverant, dei beneficio ab inferis revocata est. Nobis nunciatum est, honestissimum virum Petrum Cyri pretorem designatum, metu forte pestiferi morbi

eorum sicuti triste ac lugubre exemplum ita reliquis christianis principibus insigne testimonium, ne quis fidei Teucrorum credat. Macometum illa inprobitate esse tradunt, ut ad omnia simulanda et dissimulanda natus esse videatur; in quo nihil est sancti, nihil veri, nulla religio, nullus dei metus, nullum jusjurandum, inhumana crudelitas. Magno malo despoti hoc fedus ictum est; satius si consultum foret, si spreta conditione periculosissime pacis spem in armis poneret;

lugubre exemplum ita reliquis christianis principibus insigne testimonium, ne quis fidei Teucrorum credat. Macometum illa inprobitate esse tradunt, ut ad omnia simulanda et dissimulanda natus esse videatur; in quo nihil est sancti, nihil veri, nulla religio, nullus dei metus, nullum jusjurandum, inhumana crudelitas. Magno malo despoti hoc fedus ictum est; satius si consultum foret, si spreta conditione periculosissime pacis spem in armis poneret; aliter de principatu

spe est, Crovatis imperare posse receptis oppidis, quae bano Petro parebant. Rex et despotus inviti et gementes imperata facturi sunt. Rex tanto periculo exterritus, ut filio suo adolescenti splendidissimo nubat, enixissime contendit. Nihil adhuc compertum habeo; si quid explorati habuero, continuo te certiorem faciam. Magnanimus Stephanus simulate regis molitiones animadvertit; contractis copiis facto undique delectu ingens bellum se Crovatis illaturum

more suo jocatur, inquiens:
Tam stupidus quondam nec tu, puto, Glauce, fuisti,
Χάλκεα donanti χρύσεα qui dederas. Verum, mea quidem sententia, jam nihil aeque praeclarum, quam moralissima illa humanae nobilitatis sugillatio, ubi peritura terreni stemmatis viriditas, caducis silvarum frondibus aptissime comparatur; ut jam merito desinant mortales barbarico fastu, majorum gloriam jactitare, cum prosapiam suam, medio vere nascentibus, et primo

avidior est laboris quam vitae. Cui cum narrassem, quemadmodum tibi scripserim de non tangenda pecunia, indignatus dixit: Tu illum bonum virum facies cadere in aliquam desperationem. Respondi. Sinite me cum Compatre meo iocari. Nos bene novimus alter alterum. Age igitur, ut melius nosti; nihil opus habes commonefactione nostra, quippe qui virum hunc intus, et in cute noris. Illud scito, quod quanto diligentius morem gesseris, tanto tibi erit utilius. De Magistro Bartholomaeo, quamvis ego non sim bonus Astrologus, tamen ita iudico, quod ille homo nescit fortuna uti. Nos hactenus,

Dominus et pereatis de uia iusta. Iratum siquidem Deum procul dubio illi cogita, cui cui] add. lector A1 inter lineas cuncta ex uoto fluxerint. fluxerint] corr. lector A1 ex fluerint Nam iuxta praeclaram illam Demetrii sententiam: Nihil uidetur infelicius eo, cui nihil umquam euenit aduersi. nota not. lector A1 in marg. – Male enim, ut inquit Seneca, de illo Deus iudicauit, qui indignus uisus est a quo aliquando uinceretur Fortuna, quae ignauissimum quemque

Iratum siquidem Deum procul dubio illi cogita, cui cui] add. lector A1 inter lineas cuncta ex uoto fluxerint. fluxerint] corr. lector A1 ex fluerint Nam iuxta praeclaram illam Demetrii sententiam: Nihil uidetur infelicius eo, cui nihil umquam euenit aduersi. nota not. lector A1 in marg. – Male enim, ut inquit Seneca, de illo Deus iudicauit, qui indignus uisus est a quo aliquando uinceretur Fortuna, quae ignauissimum quemque refugit, quasi dicat: Quid igitur

sed fortuitis agi casibus opinabimur, cum mortales rationales uel damnandae uel liberandae sunt animae, quandoquidem nec passer cadit in terram sine uoluntate patris nostri; aut parentum neglegentiae tribuendum est quod paruuli sine baptismo moriuntur, ut nihil ibi agant diuina iudicia. Quid dicam quod paruulus aliquando ante baptisma exspirat? Etiam festinantibus parentibus et paratis ministris ut paruulus baptisetur, Deo tamen uolente non datur, qui eum paululum in hac uita non tenuit ut daretur. Quid est quod aliquando paruulis infidelium filiis

immo eo solo homines dici possimus. Neque enim ętas neque ingenium neque vires aliter suppeterent nobis id, si licet, consequi ac invenire posse et nobis quod legentes intelligimus et quo perlegentes docti eruditique dicimur. O munus deorum, o beneficium inmortale fęlicissimique sudores, quibus nihil incassum umquam fuit. Ipsi nanque solis et lunę cursum, rationem planetarum, signorum ordinem, stellarum numerum, latitudinem terrę, maris profunditatem, revolutionem cęlorum, inclinationes hominum, herbarum virtutes, egritudinum curas, scientiarum omnium dignitates, hystorias bene

1 ipsa] ipsam 3 ignaris] ingaris 12 dominium] domminum miliarium calculatione tam rustice pręliabant, adeo ut septies septem in XXXIIIII connumerabant. Dolui profecto vitam homminum carnificibus hiis ignaris continuo committendam, quibus nihil ordinis est pręter quidam naturę cursus et, ut proprie dicam, rerum causalis eventus, cumque cernerem eam disciplinam admodum necessariam et ad negociationes et rerum publicarum statum ac vitam oportunissimam, quę nullę essent si navigatio de medio

quod nemo vestrum Graece scit! Puto et ex Graecis nullum mihi fecissetis reliquum. Quodsi didiceritis, ego mox Iudaicum ediscam; et ex Ebraeis codicibus Bibliothecam inscribam. Quae est ista, quaeso, tanta librorum habendorum insatiabilitas? Creditis hoc non esse vitium? At mea quidem sententia, nihil interest ad culpam, hoc an illud immoderate cupias; animi perturbatio, ubi modum transgreditur, semper peccat. Sed cupias sane libros, modo ne alios spolietis, praesertim minus habentes. Plena est huiusmodi supellectilis Italia, facite adduci quantos vultis; mittite numos Florentiam, unus

me sunt, quia frui his licet; illorum tantus mihi usus est, quantus eorum, qui extant nusquam. Sed devolventur omnes ad me tandem pro haereditate! Quam multorum bona ad alios devenerunt, quam lex sanxit, et testator concupivit? Praeterea id incertum est, utri nostrum futura sit vita diuturnior. Nihil minus ordinem servat, quam Mors; ita ille mihi succedere potest, ut ego illi. Fac tamen superstitem; et id aeque dubium, quamdiu superem. Sic interim medium hoc tempus in cassum effluxerit. Nunc, nunc studendum esset et componendum, cum per aetatem sensus viget, ingenium valet, et animus

Nihil minus ordinem servat, quam Mors; ita ille mihi succedere potest, ut ego illi. Fac tamen superstitem; et id aeque dubium, quamdiu superem. Sic interim medium hoc tempus in cassum effluxerit. Nunc, nunc studendum esset et componendum, cum per aetatem sensus viget, ingenium valet, et animus nihil fastidit; senectutis si quis accesserit, dandum erit non tam literis, quam moribus; non tam gloriae mundi, quam animae saluti. Haec ipsa, in quibus nunc iuveniliter exultantes ludimus, aut omittenda erunt, aut mutanda, et ad bene vivendum a bene dicendo penitus transeundum. Verum ut video,

ex pauperibus plerosque probos inuenias, ex diuitibus admodum paucos; quod est unde diuitiae bonae possint appellari. Ego uero sicuti illum minime dixerim candorem, quo splendere potest nihil, itidem nec bonum cuius accessu fieri melius potest nihil. Sed hic mihi forsan aliquis illud satyri opponet: Haud facile emergunt quorum uirtutibus obstat res angusta domi.

plerosque probos inuenias, ex diuitibus admodum paucos; quod est unde diuitiae bonae possint appellari. Ego uero sicuti illum minime dixerim candorem, quo splendere potest nihil, itidem nec bonum cuius accessu fieri melius potest nihil. Sed hic mihi forsan aliquis illud satyri opponet: Haud facile emergunt quorum uirtutibus obstat res angusta domi. Quo carmine

a sapientibus aliquando usurpatur diuitias bene utentibus bonas esse, nec nos quidem inficiamur, sed hoc ratione defendimus: illud uidelicet quicquid eis bonitatis tribuitur a bonitate possessorum euenire, ipsae uero diuitiae ex se boni habent nihil, nec copia sua ulla ex parte possessores suos reddunt meliores, quin potius deteriores; opes enim homines praestant superbos, superbia autem facit iniustos; sane ubi iniustitia, ibi nullum deest

suos reddunt meliores, quin potius deteriores; opes enim homines praestant superbos, superbia autem facit iniustos; sane ubi iniustitia, ibi nullum deest scelus. Quod si horum nihil efficere queunt, certe reddunt hominem magis sollicitum, iuxta illud eiusdem poetae: Pauca licet portes argenti uascula puri nocte iter ingressus contum gladiumque timebis et motae ad lunam trepidabis

honorem, quem ipsi habent, aut quo perfuncti sunt, et aliorum uel ordinis uel generis eius miseriam, inopiam, infortunium ad memoriam reducere expedit ac monere uelint potius illis rebus gaudere et deo, qui eis tanta praestiterit, cum nihil amplius quam alii quiuis miseri promeriti ab eo essent, meritas agere gratias. Recolant quoque insigne illud ac omni laude dignum Amasis regis Aegypti factum, cui cum Polycrate tyranno Sami cum hospitium esset, audiretque

assignat, at imbecilles et effeminatos respuit, nec dignos ducit a quibus fortuna aliquando uincatur. Hanc sententiam primus Plato posuit, quam cum apud eum legisset Callimachus adeo pudore simul et dolore accensus est, quod ei nihil aduersi accidisset, ut se e muro in mare praecipitem daret. Furorem non laudo, laudo tamen singularem uirtutis aemulationem. Demum his eisdem de quibus loquebamur, si res postulabit, spem

ulla contumelia aut iniuria affectum; Cyrenaici lugentem censent admonendum conditionis humanae prudentisque esse officium uniuersas, prius quam accidant, praemeditasse calamitates seque ita comparasse ut nihil eum inparatum offendat. At Cicero haec omnia consolationis medicamina complexus est, et recte quidem. Neque enim omnes similiter mouentur, uerum alius alio et unus quidem grauius quam alter, neque satis exploratum habes quid cui

fama est, recipit nos locus aliquis et, quem putamus periisse, praemissus est." Ecce quo modo aegritudinem paenitus tollere uoluit docendo cum Flacco nihil mali actum nec ei quicquam accidisse, propter quod ingemiscendum sit, sed discessum eius, qui ad meliora transiuit, plus gaudii quam molestiae habere. Iuxta hanc eandem rationem, si quis diligentius intuebitur, et Boethii

credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed

nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis.

locus ab uniuersitate Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen

uel inuidiae uel ineptiae aut saltem negligentiae accusentur, quod nimirum affirmari absque summa impietate simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet scire. Et hoc modo persuadetur illud, quod

quod uolumus ualidissimus est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et aliarum

Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et aliarum rerum priuationem nihil nocere; sed contra uitam sanitatemque, quarum altera morte, altera languore tollitur, quis sustinere poterit disputantem? Et ut sustineri possit, ceterum quis tantam audebit impietatem, ut praestantissimum dei opus praesumat

noctes insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur? Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis

aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus,

Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et

etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis

tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de

disserere. Vt Hieronymus ad Tyrasium: Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est.

Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec

Pergamus itaque reliqua recensendo. II 9 Quartus locus a nocumento Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers

II 9 Quartus locus a nocumento Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud

Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud diceret in quo malitiae uel parum nequiret monstrare.

mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud diceret in quo malitiae uel parum nequiret monstrare. Atqui perspicuum in morte est nihil malitiae residere, ut Cicero in prima Tusculanarum quaestionum doctissime optimeque probat. Vnde ergo mors appellabitur mala? Similiter nec in paupertate nec dignitatis rerumque amissione nec in dolore aliquo pars malitiae ulla

malitiae ulla inhabitat; laboris fortasse, praecipue in hoc postremo, plurimum. Vnde Posidonium philosophum, cum uehementius dolore articulorum laboraret et quasi facibus admotis crebrius ureretur, saepius dixisse ferunt: Nihil agis, dolor, quamuis sis molestus, numquam tamen confitebor te esse malum. De qua ratione multa a Cicerone in secunda Tusculanarum quaestionum

Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam

nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae

quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de horreis eiecit atque abstulit. Contra milleformes daemonum incursus quis innocentia sua fidit; quandoquidem ne quis fideret etiam paruulos baptizatos, quibus certe nihil est innocentius, aliquando sic uexant ut in eis maxime Deo ita sinente monstratur huius uitae flenda calamitas et alterius desideranda felicitas. Iam uero de ipso corpore tot existunt morborum mala ut nec libris medicorum cuncta

Apollo quoque Delphicus non inuenit in humanis precium maius, quod Trophonio et Agamedi pro extructo templo persolueret, quam mortem. Cum enim templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari.

templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari. Simile huic Solon Atheniensis Croeso Lydorum regi in cena rogatus quemnam in terris beatum uidisset, retulit de illis duobus fratribus

quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud quam poenam dixit et post: "Ira dei", inquit, "est ista uita mortalis, ubi homo uanitati similis est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum

uix maxima caede Antigonus pacificauit. Ita aurum et Antigonum in discrimen omnium fortunarum et Gallos ad illud aspirantes in necem magnam adduxit. Alexandro nihil aliud dicitur Darium totumque orientem suppeditasse quam nimiae barbarorum deliciae; quippe quis Macedones, postquam gustauerunt, ueluti canes sagacissimi odorata semita obliti coniugum ac liberorum et tam longae difficilisque militiae

familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus;

autem principes necesse est pro salute incolumitateque suorum iugiter esse sollicitos curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen

prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum, nec ampliore uestimentorum

quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est:

credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil; postea si uel honoris uel utilitatis plurimum afferant; ad haec si nulli quicquam mali apponant; praeterea si ista, quae putantur mala, uel a plurimis uel a paucioribus sed

nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis.

nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester caelestis.

locus ab uniuersitate Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen

uel inuidiae uel ineptiae aut saltem negligentiae accusentur, quod nimirum affirmari absque summa impietate simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet scire. Et hoc modo persuadetur illud, quod

Secundo uero loco diximus illud posse persuaderi malum non esse quod uel omnibus uel potioribus nobiscum commune est; ex hoc ipsum, quod omnibus commune est, non est ueri simile malum esse; cum enim tale nihil nisi uel a deo uel a natura proueniat, non est rationabile ipsos auctores suum damnasse opus; damnassent autem profecto si malum, quod operi suo uel non dare uel adimere potuerunt, dederunt tamen

uel inuidiae uel ineptiae aut saltem negligentiae accusentur, quod nimirum affirmari absque summa impietate simul et dementia non potest. Si ergo deus ac natura et prudentissimi et potentissimi sint, certe operi suo mali inseruerunt nihil; atqui mortem ab ipsis insertam nemo dubitat; ergo et malam non esse procul dubio unusquisque debet scire. Et hoc modo persuadetur illud, quod

quod uolumus ualidissimus est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et aliarum

Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et aliarum rerum priuationem nihil nocere; sed contra uitam sanitatemque, quarum altera morte, altera languore tollitur, quis sustinere poterit disputantem? Et ut sustineri possit, ceterum quis tantam audebit impietatem, ut praestantissimum dei opus praesumat

noctes insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur? Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis

aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus,

Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et

etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis

tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de

disserere. Vt Hieronymus ad Tyrasium: Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est.

Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec

quod uolumus ualidissimus est, ita ad consistendum debilissimus. Nempe cum difficile sit rationes inire , quae constanter docere queant morte aut rerum interitu uel defectu boni nihil esse ademptum. Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et aliarum

Et fortasse diuitias non esse bonas persuadere poterimus cum illis rationibus, quas superius in antidoto diuitum adduximus, tum aliis de quibus postea disseremus; similiter et abdicationem magistratus et aliarum rerum priuationem nihil nocere; sed contra uitam sanitatemque, quarum altera morte, altera languore tollitur, quis sustinere poterit disputantem? Et ut sustineri possit, ceterum quis tantam audebit impietatem, ut praestantissimum dei opus praesumat

noctes insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur? Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis

aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus,

Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et

etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis

tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de

disserere. Vt Hieronymus ad Tyrasium: Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est.

Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec

noctes insomnes, curae laboresque qui ob infantiam sine intermissione capiuntur? Porro ex pueritia quid commodi amplius reportamus quam bruta animantia; quippe cum id aetatis nihil aliud nouimus aut ualemus, quam cibo somnoque uacare. Deinde nos excipit adolescentia quae, sicut a puerilibus impedimentis absoluit, ita uitiis miserrime implicat ac irretitur. Tunc enim omnis libidinis

aliquando et cognosce tuam liberatricem, quae non solum bona tibi non detrahit ulla, sed insuper multis magnisque subducit malis! His igitur et talibus rationibus mortem nihil boni haud parum omnino auferre persuadebimus. Ceterum his damna languoris leuari non possunt; adimit enim sanitatem languor, quam alia ex occasione recte accusare non poteris nisi quod nos in illis calamitatibus, quas modo commemorauimus,

Quibus rebus languores corporis boni potius comprobantur quam mali ualitudinemque magis homini esse noxiam. Quae etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et

etiam si nihil noceret, tamen illud, quod bonitatis habet, naturae est bonum, non hominis, quandoquidem sanitas non facit bonum quenquam. Quamobrem si tibi eam morbus tollit, de tuo bono tollit nihil; tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis

tua uero tibi cuncta permanent integra et intacta, nec auferri a quoquam possunt aut labefactari nisi abs te ipso. Nemo autem iuste queritur rerum iacturam alienarum, nec ea bona sua recte appellat, quibus detractis ipsius bonitatis deperit nihil. Hinc prudentissime Boethius fortunam aduersum se induxit ita disserentem: Quid homo tu ream me cotidianis agis querelis? Quam tibi fecimus iniuriam? Quae tua tibi detraximus bona? Quouis iudice de

disserere. Vt Hieronymus ad Tyrasium: Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est.

Quod dederat, abstulit qui creauit. Quis est alius qui plangat quod ad tempus acceperat: commodaueras ut haberes quantocumque tempore uoluisset et, cum uellet, rursum auferret. Nihil abstulit tuum cui recipere decuit creditorem, et nihil aliud decet quam creditori gratias agere mutuantem. Sic Iob legimus quam sequamur deuotissimam uocem dicentis: "Dominus dedit, Dominus abstulit, sicut Domino placuit ita factum est. Sit nomen Domini benedictum." Parum non erat haec

Pergamus itaque reliqua recensendo. II 9 Quartus locus a nocumento Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers

II 9 Quartus locus a nocumento Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud

Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud diceret in quo malitiae uel parum nequiret monstrare.

mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud diceret in quo malitiae uel parum nequiret monstrare. Atqui perspicuum in morte est nihil malitiae residere, ut Cicero in prima Tusculanarum quaestionum doctissime optimeque probat. Vnde ergo mors appellabitur mala? Similiter nec in paupertate nec dignitatis rerumque amissione nec in dolore aliquo pars malitiae ulla

malitiae ulla inhabitat; laboris fortasse, praecipue in hoc postremo, plurimum. Vnde Posidonium philosophum, cum uehementius dolore articulorum laboraret et quasi facibus admotis crebrius ureretur, saepius dixisse ferunt: Nihil agis, dolor, quamuis sis molestus, numquam tamen confitebor te esse malum. De qua ratione multa a Cicerone in secunda Tusculanarum quaestionum

Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers

Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud

Quarto igitur loco docebimus illud, quod quis patitur, malum non esse, si ostendemus id mali afferre nihil. Non enim recte uidetur malum nuncupari quod malitiae attulit nihil; si namque malum per malitiam est malum, ubi malitiae nihil est, nec mali quicquam profecto erit; aut quis sanae mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud diceret in quo malitiae uel parum nequiret monstrare.

mentis illud dulce dixerit, quod omnis dulcedinis expers est? Sic certe nec ille prudens esset qui malum illud diceret in quo malitiae uel parum nequiret monstrare. Atqui perspicuum in morte est nihil malitiae residere, ut Cicero in prima Tusculanarum quaestionum doctissime optimeque probat. Vnde ergo mors appellabitur mala? Similiter nec in paupertate nec dignitatis rerumque amissione nec in dolore aliquo pars malitiae ulla

malitiae ulla inhabitat; laboris fortasse, praecipue in hoc postremo, plurimum. Vnde Posidonium philosophum, cum uehementius dolore articulorum laboraret et quasi facibus admotis crebrius ureretur, saepius dixisse ferunt: Nihil agis, dolor, quamuis sis molestus, numquam tamen confitebor te esse malum. De qua ratione multa a Cicerone in secunda Tusculanarum quaestionum

Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit.

nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae

Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit.

nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae

Similiter, quis dicere umquam potuit ad quae bona mors transmittat omnes illos qui pietatem iustitiamque in uita coluerunt? (Nam de impiis et scelerosis loqui uiro bono non expedit, quibus non immerito mors omnia mala affert, quoniam uita nihil promeruit boni, mali autem plurimum coaceruauit.) De morte ergo proborum loquimur, qui tot a morte cumulantur bonis quot teste Scriptura Nec oculus uidit nec auris audiuit nec in cor hominis umquam ascendit.

nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc accidit fortuito, nec uero ego his, a quibus accusatus aut a quibus condemnatus sum, habeo quid succenseam nisi quod mihi nocere se crediderunt. Et haec quidem hoc modo mihi nihil aliud melius existimo." Haec igitur ac talia si pagano homini et falsae religionis erroribus inuoluto sperare post mortem licebat, quanto magis Christiano et uerae

quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de horreis eiecit atque abstulit. Contra milleformes daemonum incursus quis innocentia sua fidit; quandoquidem ne quis fideret etiam paruulos baptizatos, quibus certe nihil est innocentius, aliquando sic uexant ut in eis maxime Deo ita sinente monstratur huius uitae flenda calamitas et alterius desideranda felicitas. Iam uero de ipso corpore tot existunt morborum mala ut nec libris medicorum cuncta

Apollo quoque Delphicus non inuenit in humanis precium maius, quod Trophonio et Agamedi pro extructo templo persolueret, quam mortem. Cum enim templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari.

templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari. Simile huic Solon Atheniensis Croeso Lydorum regi in cena rogatus quemnam in terris beatum uidisset, retulit de illis duobus fratribus

quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud quam poenam dixit et post: "Ira dei", inquit, "est ista uita mortalis, ubi homo uanitati similis est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum

uix maxima caede Antigonus pacificauit. Ita aurum et Antigonum in discrimen omnium fortunarum et Gallos ad illud aspirantes in necem magnam adduxit. Alexandro nihil aliud dicitur Darium totumque orientem suppeditasse quam nimiae barbarorum deliciae; quippe quis Macedones, postquam gustauerunt, ueluti canes sagacissimi odorata semita obliti coniugum ac liberorum et tam longae difficilisque militiae

familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus;

autem principes necesse est pro salute incolumitateque suorum iugiter esse sollicitos curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen

prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum, nec ampliore uestimentorum

quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est:

quod nouimus, prouentum optimum fluuius improuisus fugientibus hominibus de horreis eiecit atque abstulit. Contra milleformes daemonum incursus quis innocentia sua fidit; quandoquidem ne quis fideret etiam paruulos baptizatos, quibus certe nihil est innocentius, aliquando sic uexant ut in eis maxime Deo ita sinente monstratur huius uitae flenda calamitas et alterius desideranda felicitas. Iam uero de ipso corpore tot existunt morborum mala ut nec libris medicorum cuncta

Apollo quoque Delphicus non inuenit in humanis precium maius, quod Trophonio et Agamedi pro extructo templo persolueret, quam mortem. Cum enim templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari.

templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari. Simile huic Solon Atheniensis Croeso Lydorum regi in cena rogatus quemnam in terris beatum uidisset, retulit de illis duobus fratribus

quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud quam poenam dixit et post: "Ira dei", inquit, "est ista uita mortalis, ubi homo uanitati similis est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum

Apollo quoque Delphicus non inuenit in humanis precium maius, quod Trophonio et Agamedi pro extructo templo persolueret, quam mortem. Cum enim templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari.

templum hi exaedificassent, precati sunt Apollinem nominatim nihil, sed quod optimum homini esset, id operis sui daret mercedem; quod Apollo se daturum pollicitus est. Itaque post diem tertium eius diei mortui sunt; quo declarauit daemon homini nihil melius morte posse dari. Simile huic Solon Atheniensis Croeso Lydorum regi in cena rogatus quemnam in terris beatum uidisset, retulit de illis duobus fratribus

quantis a uita oneratur. Nec uita haec propitio, sed irato Deo data esse uidetur ipso doctissimo sanctissimoque uiro Augustino attestante, qui uno et uigesimo libro de ciuitate Dei uitam hanc mortalium totam nihil aliud quam poenam dixit et post: "Ira dei", inquit, "est ista uita mortalis, ubi homo uanitati similis est et dies eius uelut umbra praetereunt." Et centesimum

uix maxima caede Antigonus pacificauit. Ita aurum et Antigonum in discrimen omnium fortunarum et Gallos ad illud aspirantes in necem magnam adduxit. Alexandro nihil aliud dicitur Darium totumque orientem suppeditasse quam nimiae barbarorum deliciae; quippe quis Macedones, postquam gustauerunt, ueluti canes sagacissimi odorata semita obliti coniugum ac liberorum et tam longae difficilisque militiae

uix maxima caede Antigonus pacificauit. Ita aurum et Antigonum in discrimen omnium fortunarum et Gallos ad illud aspirantes in necem magnam adduxit. Alexandro nihil aliud dicitur Darium totumque orientem suppeditasse quam nimiae barbarorum deliciae; quippe quis Macedones, postquam gustauerunt, ueluti canes sagacissimi odorata semita obliti coniugum ac liberorum et tam longae difficilisque militiae

familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus;

autem principes necesse est pro salute incolumitateque suorum iugiter esse sollicitos curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen

prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum, nec ampliore uestimentorum

familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus;

autem principes necesse est pro salute incolumitateque suorum iugiter esse sollicitos curareque sedulo ut satis tutati defensique sint ab iniuriis aliorum; et ne unus alio uim ullam aut molestiam inferat, nullo alter alterum damno afficiat, nihil contumeliae praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen

prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum, nec ampliore uestimentorum

quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est:

quia lugebitis et flebitis. Vae cum benedixerint uobis homines, quoniam nemo laudat nisi quae diligit; homines autem mundani, nisi quae mundi sunt, aliud diligunt nihil; porro qui mundi est, non est dei. Nonne uides hac eadem ratione uae et illis esse, qui a malis cupiunt laudari, siquidem qui scelestorum laudem affectat, se quoque scelestum esse manifeste profitetur. Hinc ille cui dictum est:

animo tolerari, iuxta illud poetae Leuius ex merito, quicquid patiare, ferendum est, quae uenit indigne poena, dolenda uenit. Nihil autem adeo graue homini accidere potest quod non dicet iuste ac merito sibi euenisse si uel iustitiam altissimi aspiciet, qui uniuersa rectissimo consilio dispensat, uel peccata sua, quae aut in conditorem, aut in proximum suum commisit,

a uita, inde luis tormenta. "Discute conscientiam tuam, o homo, intende mentem tuam, exanima te", loquitur tibi cor tuum. Considera meritum tuum: iuste argueris, iusto iudicio iudicaris, procella iusta te conterit, iustitiae poena te premit. Nihil enim bonum agis, nihil in te sanctitatis est, nihil pudoris; nulla memoria dignitatis; cotidie peccas, cotidie laberis, quotidie praeceps in deterius uadis; elatio tua non resedit, superbia non deponitur; tumor et iactantia non cohibetur;

"Discute conscientiam tuam, o homo, intende mentem tuam, exanima te", loquitur tibi cor tuum. Considera meritum tuum: iuste argueris, iusto iudicio iudicaris, procella iusta te conterit, iustitiae poena te premit. Nihil enim bonum agis, nihil in te sanctitatis est, nihil pudoris; nulla memoria dignitatis; cotidie peccas, cotidie laberis, quotidie praeceps in deterius uadis; elatio tua non resedit, superbia non deponitur; tumor et iactantia non cohibetur; repetit te quoque

tuam, o homo, intende mentem tuam, exanima te", loquitur tibi cor tuum. Considera meritum tuum: iuste argueris, iusto iudicio iudicaris, procella iusta te conterit, iustitiae poena te premit. Nihil enim bonum agis, nihil in te sanctitatis est, nihil pudoris; nulla memoria dignitatis; cotidie peccas, cotidie laberis, quotidie praeceps in deterius uadis; elatio tua non resedit, superbia non deponitur; tumor et iactantia non cohibetur; repetit te quoque furor; inflammat ira; clamor

Haec uero cur ad tollendum maerorem ualeant? Inde quod superiori loco in causa est, id est inusitatum eis nouumque aut iniustum acciderit nihil, sed quae ipsa humanae naturae fert conditio. III 7 Sextus locus a societate. Huic loco uicinus ille est quo monstramus non esse hunc aut

"placite atque sedate plurimum profuit toto pectore cogitare quam id honestum sit. Sumus enim natura, ut ante dixi – dicendum enim est saepius – studiosissimi appetentissimique honestatis. Cuius si quando quasi lumen aliquod aspexerimus, nihil est quod, ut eo potiamur, non parati simus et ferre et perpeti. Ex hoc cursu atque impetu animorum ad ueram laudem atque honestatem illa pericula adeuntur in proeliis. Non sentiunt uiri fortes in acie uulnera, uel si sentiunt, sed mori

ceterum quid de priuatis occultisque dicemus malis et quae intra cubiculum uel domus uel cordis patimur? Sed consolatori sapienti nec in his quidem consolandi deerit ratio. Nam etsi homo ex suis aduersitatibus nihil aliud referat emolumenti, illud tamen unum ac maximum esse debet ut per tolerantiam malorum potissimam uirtutum fortitudinem acquirat. Quam procul dubio nemo umquam nisi multis grauioribus perpessis malis assequi potuit. Vnde

summam et contentus uexare oculos humore coacto; ploratur lacrimis amissa pecunia ueris. Hi quidem merito deridentur, quando illarum rerum iactura, quae uel nihil uel omnino parum bonitatis habent uehementius franguntur quam eorum quae ueriora sunt bona. Et malum in se paruum ita monstratur. Collatum uero ad aliud multipliciter doceri

est, cum quispiam damnum accepit, ostendamus si ualebimus, id licet nunc non accidisset, paulo post tamen necesse futurum. Idcirco talem casum non esse uiro prudenti aegre ferendum propterea quod nihil iure diuturnum dixeris quod finem habet. Nec distare utrum hoc nunc pereat an postea, quod tandem, uelis nolis, perdere habes. Atque ut sapientissima Senecae complexione utar: Nonne tibi uidetur stultissimus omnium qui queritur quod

sed ille Ciceronis non indoctior: Quae uero aetas longa est? Aut quid omnino homini longum? Nonne modo pueros, modo adulescentes in cursu a tergo insequens Nec opinantes assecuta est senectus? Si, quia nihil ultra habemus, hoc longum dicimus; omnia ista, perinde ut cuique data sunt pro rata parte aut uita longa aut breui abducuntur. Apud Hypanum fluuium, qui ab Europae parte in Pontum fluit, Aristoteles ait bestiolas quasdam nasci quae unum

imponam? – hinc et ille ait: quidnam est aliud ista uita praesens quam fumus in umbra? – ac si diceret nihil in nihilo. Hunc locum neque ille facundissimus Christi orator Hieronymus in consolatione Heliodori episcopi obmisit: "Sed debemus", inquit, "et nos animo praemeditari quod aliquando futuri sumus, et

"et nos animo praemeditari quod aliquando futuri sumus, et quod, uelimus nolimus, longius abesse non potest. Nam si nongentos uitae extenderemus annos, ut ante diluuium uiuebat genus humanum, et Mathusalem nobis tempora donarentur, tamen nihil esset praeterita longitudo quae esse desisset. Etenim inter eum qui decem uixit annos et illum qui mille, postquam idem uitae finis aduenerit et irrecusabilis mortis necessitas, transactum omne tantundem est nisi quod magis senex onustus

Hi sunt qui trepidant et ad omnia fulgura pallent cum tonat, exanimes primo quoque murmure caeli, non quasi fortuitu nec uentorum rabie, sed iratus cadat in terras et uindicet ignis; illa nihil nocuit, cura grauiore timetur proxima tempestas uelut hoc delata sereno. Praeterea lateris iuguli cum febre dolorem si coepere pati, missum ad sua corpora morbum infesto credunt a numine; saxa deorum

frequentissime usurpatur ualetque ad minuendum dolorem plurimum uel quod eius magnitudo extenuat cetera uniuersa, uel quod reputatione ipsius uilescunt nobis cuncta, uel quod animum inducimus ad credendum iam nobis tantis miseriis destinatis nihil boni nec posse dari nec deberi. Ita ex proprio maerore nostro ad communem omnium euocamur; quem quamuis grauiorem

filii a parentibus prouocante diabolo separari, ad indulgentiam percipiendam nolunt ab inuicem Domino uocante discerni. Ita hunc locum ista oratione tractauit Hieronymus ut nihil addi posse uideatur; quam ob rem eius exemplo contenti simus atque id simul et pro exemplo et praeceptione habeamus. Itaque ad alia pergamus. III 21 Secundus

ergo, cum una sit omnium mors, tanta diuersitas sepeliendi inoleuit? Non certe aliunde quam ex diuersa uiuentium uoluntate aut opinione, ad quos, ut uel ex hoc ipso deprehendi potest, omnis tumulandi ratio pertinet, ad ipsos uero mortuos omnino nihil, quia, ut sapienter colligit Seneca: Si nihil mortui sentiunt, nec profecto insepulti corporis poenam; sin uero aliquis relinquitur sensus, homini sepultura tormentum est.

inoleuit? Non certe aliunde quam ex diuersa uiuentium uoluntate aut opinione, ad quos, ut uel ex hoc ipso deprehendi potest, omnis tumulandi ratio pertinet, ad ipsos uero mortuos omnino nihil, quia, ut sapienter colligit Seneca: Si nihil mortui sentiunt, nec profecto insepulti corporis poenam; sin uero aliquis relinquitur sensus, homini sepultura tormentum est. Hoc et Augustinus sensit cum de hac ipsa re

quo pacto sepeliri uellet iussit inhumatum se proici. Cum amici: "Volucribusne et feris?" "Minime uero", inquit, "sed baculum prope me, quo abigam, ponite." Et illi: "Quidnam poteris; non enim senties!" "Quid igitur mihi ferarum laniatus oberit nihil sentienti? " Hoc ipsum et ille uir Cyrenaeorum clarissimus Theodorus sensit, qui Lysimacho regi crucem minanti "Istis, quaeso", inquit, "ista horribilia minitare

" Hoc ipsum et ille uir Cyrenaeorum clarissimus Theodorus sensit, qui Lysimacho regi crucem minanti "Istis, quaeso", inquit, "ista horribilia minitare purpuratis tuis, Theodori quidem nihil interest humine an in sublime putrescat." Quo sapienti responso et uanissimi regis tumorem compescuit et, quid uerissimum est, docuit nihil ad mortuos attinere quo in loco marcescant et an

minitare purpuratis tuis, Theodori quidem nihil interest humine an in sublime putrescat." Quo sapienti responso et uanissimi regis tumorem compescuit et, quid uerissimum est, docuit nihil ad mortuos attinere quo in loco marcescant et an potius ex his cineres an uermes fiant. Nam et Dominus, quod curam mortuorum commendauit, uiuorum magis gratia fecit, quippe qui aliquod bene merendi opus haberent, atque hoc si

permittere eum licentiosius permanare. Hanc uero Cyrenaici, ut ab initio docuimus, praecipuam et unicam esse posuerunt cunctorum casuum humanorum diligentem praemeditationem. Nihil enim, ut aiunt, adeo conturbat mortalium animos quam insperatus et inopinatus malorum aggressus, cuius rei documentum uel ex re militari certissimum accipere possumus, in qua uidere licet quam ualidus exercitus sepius uel leui sed

accipere possumus, in qua uidere licet quam ualidus exercitus sepius uel leui sed inopinato casu perculsus sternitur et dissipatur. Ad comprimendas ergo et forti animo tolerandas quaslibet rerum ruinas et quoscumque euentus nihil, inquiunt, adeo ualet ut praecogitasse uniuersas miserias et cuncta infortunia quae ulli umquam hominum uel acciderunt uel accidere potuerunt. Qua re id efficiemus ut nihil nobis eueniat insperatum. Videmus autem ut omnia etiam

et forti animo tolerandas quaslibet rerum ruinas et quoscumque euentus nihil, inquiunt, adeo ualet ut praecogitasse uniuersas miserias et cuncta infortunia quae ulli umquam hominum uel acciderunt uel accidere potuerunt. Qua re id efficiemus ut nihil nobis eueniat insperatum. Videmus autem ut omnia etiam tela praeuisa minus et formidantur et laedunt, cuius rei ueritate etiam poetae delectati dixerunt :

Sagitta laedit leuius uisa uolare prius. Hanc sententiam et Cicero probare uidetur; ait enim: Et nimirum est haec illa praestans et diuina sapientia et perceptas penitus et pertractatas res humanas habere: nihil admirari cum acciderit, nihil, ante quam non euenerit, non euenire posse arbitrari. "Quam ob rem omnes cum secundae res sunt maxime, tum maxime meditari oportet quo pacto aduersus aerumnam ferant pericula,

leuius uisa uolare prius. Hanc sententiam et Cicero probare uidetur; ait enim: Et nimirum est haec illa praestans et diuina sapientia et perceptas penitus et pertractatas res humanas habere: nihil admirari cum acciderit, nihil, ante quam non euenerit, non euenire posse arbitrari. "Quam ob rem omnes cum secundae res sunt maxime, tum maxime meditari oportet quo pacto aduersus aerumnam ferant pericula, damna peregre rediens semper

horum accidat omnino nouum; quicquid praeter spem eueniat omne id deputare esse in lucro." Et post obiectis aduersus hanc sententiam respondens ait: Nihil est quod tam obtundat leuetque aegritudinem quam perpetua in omni uita cogitatio nihil esse quod non accidere possit , quam meditatio conditionis humanae, quam uitae lex commentatioque parendi; quae non

lucro." Et post obiectis aduersus hanc sententiam respondens ait: Nihil est quod tam obtundat leuetque aegritudinem quam perpetua in omni uita cogitatio nihil esse quod non accidere possit , quam meditatio conditionis humanae, quam uitae lex commentatioque parendi; quae non hoc affert ut semper maereamus, sed ut numquam. Neque enim qui rerum naturam, qui

Itaque iudicium tuum magni existimans idque ueritus me ipse collegi et ea, quae didiceram legeram acceperam, grauiora duxi tua auctoritate addita. Quibus uerbis nihil aliud egit quam ipsum admonere eum se sibi praestet quem se exhibuit aliis, ac talem se ipsum reddat quales alios esse uolebat. IV 3 Secundus locus ab exemplo Ad

hoc ipsum et tu lugentem impellas. Poteris autem et ualidius impellere si, quod hortaris, facile factu esse docueris ex hoc quod in nostra situm est manu, si modo nos cohibere paululum uoluerimus et non dare impatientiae manus: praesertim cum "nihil sit miserum," ut praeclare ait Boethius, "nisi cum putes, contraque beata sors omnis est in aequanimitate tolerantis. " Ex hoc genere est et illud Ciceronis ad Titium:

ualebis ad compescendum omnem languorem; ualent enim omnes uirtutes ad comprimendum quemuis angorem, ut Cicero praeclare in Tusculanis quaestionibus docuit. Vbi ait: Quare si (ut mihi initio concessisti) turpitudo peius est quam dolor, nihil est plane dolor. Nam tibi dum turpe nec dignum uiro uidebitur gemere eiulare lamentari frangi debilitari dolore, tum honestas, tum dignitas, tum decus aderit; cum in ea intueberis, te continebis. Cedet profecto uirtuti dolor et animi

uirtuti dolor et animi inductione languescet. Aut enim nulla uirtus est, aut contemnendus est dolor. Prudentiamne uis esse sine qua ne intelligi quidem ulla uirtus potest? Quid ergo ea? Patieturne te quicquam facere nihil proficientem et laborantem? An temperantia sinet te immoderate quicquam facere? An coli iustitia ab homine poterit propter uim doloris enuntiante commissa, prodente conscios, multa officia relinquente? Quid fortitudini comitibusque eius

hac ratione se cohibere consueuerunt ac dolorem dissimulare. Vnde et Ouidius audiens quendam aemulum suum laetari infortunio suo scribit ad eum: Non adeo cecidi, quamuis abiectus, ut infra te quoque sim, inferius quo nihil esse potest. Vbi se longo carmine consolatur ostenditque inimico suo non tantum grauibus se oneratum malis, quantum ipse putabat; licet

illo argumento colligit dum ceteros intuetur, et maxime non indignos, suis calamitatibus ingemiscere, tantamque ex huiusmodi amicitia suscipit uoluptatem ut iam maestitiae illi non relinquat exacerbandi locum, teste Seneca qui ait: Nihil aeque, Lucilii uirorum optime, aegrum reficit atque adiuuat quam amicorum affectus. Hinc est quod nemo lamentatur aut queritur nisi beniuolo uiro, quem non

quadrupes nec graminis attigit herbam. Daphni, tuum Poenos etiam ingemuisse leones interitum montesque feri siluaeque loquuntur. His carminibus nihil fere aliud quam consolatio ex commiseratione uel compassione aliorsum queritur. Et haec de isto loco dicta sint. IV 9 Secundus locus a lamentatione Age nunc huic

Flebilis ut noster status est, ita flebile carmen, materiae scripto conueniente suo. et alibi ex persona libelli: Inspice quid portem; nihil hic nisi triste uidebis, Carmine temporibus conueniente suis. Claude quod alterno subsidunt carmina uersu et pedis hoc ratio uel uia longa facit. Quod neque sum cedro cultus nec pumice leui,

uel alio conueniente tropo bona, quorum iactura facta est, collaudabis plurimisque uerbis efferas affirmans etiam digna esse quae doleat, ut Cicero ad Brutum: accepisti tu quidem dolorem; id enim amisisti cui simile in terris nihil fuit; et est dolendum in tam graui uulnere ne id ipsum, carere omni sensu doloris, sit miserius quam dolere Huiusmodi igitur laudibus et tali

autem ab initio aetatis memoria teneo summe omnium doctrinarum studiosum fuisse omniaque, quae a sapientissimis uiris ad bene uiuendum tradita essent, quae quidem uel optimis rebus ac usui et delectationi esse possent, his uero temporis habemus nihil in quo acquiescamus. Nihil faciam insolenter neque te tali uel scientia uel natura hortabor ut ad eas te referas artes quibus a primis temporibus aetatis tuum studium dedisti; tantum dicam quod te spero approbaturum: me, postea quam illi

teneo summe omnium doctrinarum studiosum fuisse omniaque, quae a sapientissimis uiris ad bene uiuendum tradita essent, quae quidem uel optimis rebus ac usui et delectationi esse possent, his uero temporis habemus nihil in quo acquiescamus. Nihil faciam insolenter neque te tali uel scientia uel natura hortabor ut ad eas te referas artes quibus a primis temporibus aetatis tuum studium dedisti; tantum dicam quod te spero approbaturum: me, postea quam illi arti cui studueram nihil

Nihil faciam insolenter neque te tali uel scientia uel natura hortabor ut ad eas te referas artes quibus a primis temporibus aetatis tuum studium dedisti; tantum dicam quod te spero approbaturum: me, postea quam illi arti cui studueram nihil esse loci neque in curia neque in foro uiderem, omnem meam curam atque operam ad philosophiam contulisse. Tuae scientiae excellenti ac singulari non multo magis quam nostrae est relictum loci. Quare non equidem te moneo, sed mihi ita

amore nouae coniugis depellerent; uti et effecerunt. Neque id ab re euenire consueuit; etenim nulla est mentis qualitas quae uehementiore laetitia perfundat hominem quam amor. Sed ubi exuberans laetitia, ibi maerori loci est nihil. Aliarum uero rerum studia, quae nominauimus, uel quia singula eorum certae sequuntur uoluptates, uel quia animum a cogitatione rerum inuisarum abducunt et eorum memoriam tollunt: hinc diuturnitas temporis sedat dolorem, sed ea

quorum spe simul et commemoratione Venerem reddat laetiorem. Idem fecit et Teucer apud Horatium cum inquit: "Quo nos cumque ferat melior fortuna parente, ibimus, o socii comitesque; nihil desperandum Teucro duce et auspice Teucro; certus enim promisit Apollo ambiguam tellure noua Salamina futuram." His simile est et illud:

quidem potest, sed ut possit, non cessat res publica, quantascumque uires habebit, ab his ipsis quibus tenetur, de te propediem (mihi crede) impetrabit." Nihil plane omnino tantum ad solacium hominis ualet, quando cuiuspiam rei iacturam fecit, quantum spes rei recuperandae. Id optime intellexisse uidetur Ouidius, qui in exilium missus hortatur amicum ut, si etiam minime speret posse patriae

cultores uiderunt atque comprobauerunt. Vnde cum Demosthenes saeuientem in Athenienses Alexandrum mitigare cuperet, non habuit maiorem laudem ad quam eum adhortaretur aut quod ei pro clementia ipsius dignum pretium polliceretur quam quod ait: "Nihil habet fortuna tua maius quam ut possis, nec nostra melius quam ut uelis conseruare quam plurimos." Quam sententiam propter praestantiam et singularitatem eius postea Cicero Caesari retulit.

paratus.
Nam cum magna male superest audacia causae,
creditur a multis fiducia. His et aliis multis nihil aliud agit quam illius, qui amico eius intulit iniuriam, et ei similium arguere perfidiam ac impietatem. Sic quoque et Dominus uidetur consolare uoluisse Ezechielem prophetam: Et tu, fili hominis, ne timueris eos neque

quod Ouidius ait:
En ego, cum caream patria uobisque domoque
raptaque sint adimi quae potuere mihi,
ingenio tamen ipse meo comitorque ferorque:
Caesar in hoc potuit iuris habere nihil.
Quilibet hanc saeuo uitam mihi finiat ense,
me tamen extincto fama superstes erit
dumque suis uictrix omnem de montibus orbem
prospiciet domitum Martia Roma, legar.

fluctuationes animi mortis sedat recordatio, quam putamus secundum locum sapientis. Quippe cuius memoria facit cuncta uilescere et reuelato fuco sordes uanitatesque cuiusque deprendere, ita ut liquido cognoscatur in his inferioribus nihil esse dignum quod ametur; ubi autem abest amor, certe abest et dolor, siquidem nullius rei iacturam aegro animo toleramus nisi eius quam dileximus. Alia quoque ratione mortis consideratio nonnumquam adimit languores:

II.12.2 post qui delevit dicitur, ante appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 |

II.12.2 post qui delevit dicitur, ante appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 |

II.12.2 post qui delevit dicitur, ante appellatus addidit est II.12.3 cf. Val. Max. 3,2ext, 6 | post excussit deleta ut uideretur nihil in eo quod non bibisset reliquum fecisse (quae itidem in V1) | Critiam... Critias ] Eritium... Eritius V1 II.12.5 nominibus ] omnibus V1 |

Cic. umquam IV.1.6 accidere possit ] accidere poterit V1 IV.1.6 Cic. Tusc. 3,16 (34), ubi Nihil est enim quod; eleuetque; post qui om. Cic. et; ut et pro ut in; rebus humanis proprio philosophiae; cogitatio una maxime; deinde quod humana humane; IV.1.7

avunculus genitori. Haecce regem nostrum adhortabantur suo erga Sanctitatem tuam et Sedem Apostolicam officio quam primum satisfacere; quod profecto et fecisset, nisi gravi et longinquo bello destitutus abfuisset; ubi vero intractabili anni sydus, et hyberna tempestas intermittere coegit militiam, nihil prius studuit, quam honestissimo isto fidelium principum instituto perfungi. Primum igitur B. T. dignitati tota mentis affectione gratulatur; commendat se et suos ad pedum oscula Beatorum; ac remota omnis conditionis invidia, tibi tanquam vero Christi vicario, tam

et exhibenda reverentia, sed etiam quae in parendo voluntati tuae et excipiendis mandatis tuis consistit. Et quia intelligit curam tuam Christianorum defensioni et Turcorum excidio intentam; omnes suas et suorum fortunas, ac regium insuper caput ad hoc pollicetur; te iubente ac suffragante, B. P. nihil non etiam arduissimum secure aggressurus. Suscipe ergo et paterno amore complectere una cum populo sibi subiecto, devotissimum filium tuum, regem nostrum Matthiam, praesertim in iis, quae pro grege tibi commisso non minus sublimi quam pio animo concepisti. Haec est prima B. P. adventus nostri

sui libertates, et bonas ac vetustas consuetudines in suo vigore perstituras. Illud deinde proximo loco et ad se pertinere et necessarium esse duxit, quo in statu sua et omnium Christianorum res sita sit, tuae declarare Sanctitati. Quapropter admonet: Hostem ingenio ferocem, opibus potentissimum, nihil minus, quam de quiete cogitare, in dies magis ac magis insolescere, et immaniora moliri: se primis ingressum vestigiis regnum suum iam colluctatione fatigatum pro religione catholica devovisse, satis et alias pro tuendis finibus labores impendisse, verum hoc biennio ingenti auxiliorum spe

inimicitiarum obliuiscebatur. Floccipendebat aemulos quoscumque et nullam in rem pronior quam in supplicium ueniam uidebatur, tantumque ab omni ulciscendi ardore aberat ut inimicis suis benefacere gauderet. Nihil in se fictum, nihil subdolum aut simulatum esse uolebat, nec quicquam magis detestabatur quam mentitam probitatem. Mali quippe et iniqui hominis esse dicebat meliorem se foris ostendere quam gerere domi,

Floccipendebat aemulos quoscumque et nullam in rem pronior quam in supplicium ueniam uidebatur, tantumque ab omni ulciscendi ardore aberat ut inimicis suis benefacere gauderet. Nihil in se fictum, nihil subdolum aut simulatum esse uolebat, nec quicquam magis detestabatur quam mentitam probitatem. Mali quippe et iniqui hominis esse dicebat meliorem se foris ostendere quam gerere domi, proborum autem uirorum

arti deditos; nullis tantorum sumptibus, nullis grauabatur impensis. Hospitem enim sese omnium honestorum uirorum esse dicebat, quod ipsa ueritate erat uerius. Nam si quis diligentius rem ipsam consideret, comperiet procul dubio omnes cardinalium domos nihil aliud esse quam honesta hospitia, in quae proborum uirorum liberis uel necessitatis uel bonorum morum gratia diuersari licet. Accipiebat praeterea munera, non auaritiae, sed honoris comparandaeque

illam magis ecclesiae quam fratris gratia uoluit uendicare. Porro iustitiam ipsius ex illo spectare licet quod in tanta rerum potestate constitutus nemini uim attulit, nullum uiolenter oppressit. Vnde et uicario illi Imolae, quamuis de ecclesia male merito, non solum uictum, sed nihil prioribus minores fortunas dari curauit. Quattuordecim enim milia ducatorum accepit, et opulentissimum oppidum Bosti, ex quo et

ne cui ministrorum peccandi daretur occasio, omnium decretorum suorum, similiter et litterarum, exemplaria apud notarios exstare iusserat. Huius praeclarissimae uirtutis nec moriens obliuisci potuit; nam cum hortaretur ab amicis testamentum condere, Nihil , inquit, meum habeo, omnia sunt ecclesiae. Supplicabitis tamen meo nomine summo pontifici ut aes alienum, cuius maiorem partem pro redimendis ecclesiae rebus contraxi, pro sua benignitate dissoluat.

lubensque eius presto sum uoluntati, eo quidem libentior quo me et fame et gloriae meae satis uixisse scio. Cepi enim illum ex hac mortalitate fructum quem maximum mea fortuna capere potuit. Maius restabat nihil, quicquid supererat, merito mihi suspectum metuendumque fuisset. Proinde licet cupiam dissolui et esse cum Christo, uror tamen

quamque fallaces sint, ego unus uobis maximo possum esse documento. Credite quoniam puluis et umbra sumus Hor. C. 4, 7, 16 et non hic, sed alibi permanentes habemus mansiones; ubi nihil corruptibile, nihil caducum esse potest, sed omnia incorruptibilia, omnia sempiterna. Proinde date operam probitati, et uirtuti totis uiribus incumbite. Colite pietatem et integritati nihil anteponite, scientes unicuique

quamque fallaces sint, ego unus uobis maximo possum esse documento. Credite quoniam puluis et umbra sumus Hor. C. 4, 7, 16 et non hic, sed alibi permanentes habemus mansiones; ubi nihil corruptibile, nihil caducum esse potest, sed omnia incorruptibilia, omnia sempiterna. Proinde date operam probitati, et uirtuti totis uiribus incumbite. Colite pietatem et integritati nihil anteponite, scientes unicuique uestrum propositam esse

alibi permanentes habemus mansiones; ubi nihil corruptibile, nihil caducum esse potest, sed omnia incorruptibilia, omnia sempiterna. Proinde date operam probitati, et uirtuti totis uiribus incumbite. Colite pietatem et integritati nihil anteponite, scientes unicuique uestrum propositam esse a domino laborum suorum mercedem; quae etiam si nulla esset, hoc tamen ipsum pie et sancte uixisse maxima uiro bono merces esse debet, quippe cuius

atque de statu rerum sollicita etiam propriae saluti diffidere coepit. Tunc et supplicationes indictae et uota publice priuatimque suscepta si status rei publicae integer maneret. Tum patres rogati conueniunt, fit frequens Senatus, graues atque uariae sententiae dicuntur. Tandem nihil potius in re fore decernunt quam eligere probatissimum imperatorem qui et auctoritate sua labantes ac fractos animos sociorum et subditorum confirmaret et uirtute atque animi magnitudine tanto hosti obuiam iret.

Itaque accepto imperio armata trireme festine atque sine mora nauem conscendit intraque paucos dies fauonio flante Venetiis soluit prosperaque nauigatione usus non post multos dies in Graeciam uenit. Postquam igitur ad eam prouinciam delatus est, nihil antiquius ratus quam fractos animos sociorum praesentia sua atque oratione confirmare, omnes insulas atque ciuitates Graeciae percurrit, benigna oratione ciuium deiectos ac prostratos animos erigit excitatque, affirmans non uera uirtute, sed dolo

nouus, et consiliorum sui antecessoris ignarus, rem turbare uideretur, respondit: Nicolae, perge ut coepisti: dummodo rei publicae proficias, me uel socium uel comitem habeto, ad omnia munia a te mihi mandata paratum, modo urbem amissam recuperare possis . Nicolaus, nihil se agere uelle respondens alienis auspiciis, imperio se abdicat. Tum Mocenicus Nicolaum potius magnifice quam ex animo locutum, conatusque frustra fieri aduertit. Nam et copiae quas Nicolaus exposuerat, obtruncatis duobus

Dum legati proficiscuntur, dum de conditionibus agitur in mittendis etiam atque remittendis litteris, tota aestas effluxit. Qua, etsi imperator cupiditate arderet patrare aliquod egregium facinus, et se et suorum maiorum gloria dignum, dissuadentibus tamen legatis nihil actum est. Verebantur enim ne barbarus hostis, bello lacessitus, oratoribus, uiris nobilibus atque innoxiis, manus inferret. Igitur, iam instante hieme, dux regiae classis Neapolim ad regem se recepit. Marinus quoque Malipetrus cum Ludouico Bembo legati

uocatum applicuit. E uestigio emissi equites ac naualis turba absque ordine omnia percurrunt, maximum numerum hominum cuiusque aetatis ac sexus capiunt, praeterea pecoris quantum ad usum satis, nemine resistente, accipitur; aliarum rerum, praeter paucos tapetas et centones, nihil. Ex centonibus enim illa gens et tabernacula portatu facilia- quoniam stationes pascendi pecoris gratia saepe mutant- et culcitras dormiendi causa faciunt. Imperator imposita in naues omni praeda ad Delon insulam uenit. Haec olim ob insigne

Quapropter imperator, ut oppidanis ad necessaria exire atque euagari longius facultas daretur, circumiacentes uicos oppido depopulari statuit. Ergo tota nocte nauigans, dum adhuc tenebrae essent, ad litora oppido proxima uenit. Sed, cum aduertisset uel minimam partem nauium secum esse, nihil agendo diem opperiri statuit. Silentio enim lunae nox obscura erat; impedientibus etiam cursum nonnullis scopulis, rectores nauium per errorem alia ex parte cuiusdam promontorii naues appulerant. Sed cum iam illuxisset, praefecti, aduertentes imperatorem secum non esse, solutis funibus ac

narrat tria oppida a se obsideri, quorum duo Othomani praefecti tenent, tertium uero Mustapha, quidam Cilix, homo perfidus, per iniuriam occupatum habet; qui olim ex intimis amicis eius fuerat, nunc, fortunam sequens, Othomano adhaeret. Propterea nihil magis ex re esse affirmat quam Sichinum, in quod Mustapha se contulerat, expugnare: quo oppresso, eius exemplo omnes Cilices in fide mansuros esse dicit. Soprantius, accepta Caramani sententia, ad imperatorem rediit; quae cum

semitas, oppugnationem difficilem praebebant. Oppidani, tametsi multi ex eis ceciderant, quasi uictores elato animo iactabant: Ite, Veneti, mari et piscibus dominamini, imperium continentis et urbium Othomano relinquite . Magister ergo imperatori refert nihil se absque bombardis proficere posse: si oppido potiri uult, bombardarum ministerio opus esse affirmat. Imperator sequenti die caduceatorem ad Mustapham mittit, ut ei referat, quatenus fidem potius quam arma Venetum experiri uelit, et nisi oppidum dedat, omnia extrema

et prospere gestam dono misit, simul gratias ei agit, quod nullis suis praecedentibus meritis, uiribus et uirtute propria regnum sibi recuperasset Dum haec in Cilicia aguntur, de regis Persarum exercitu ac Othomani expeditionibus propter locorum distantiam nihil ueri praeter uanos rumores afferebatur. Imperator ergo, cum in Cilicia Trachea nihil quod agi posset reliquum esset (nam omnis Cilicia maritima usque ad Taurum montem in Caramani ditionem uenerat) ne tempus amitteret, Lyciam,

uiribus et uirtute propria regnum sibi recuperasset Dum haec in Cilicia aguntur, de regis Persarum exercitu ac Othomani expeditionibus propter locorum distantiam nihil ueri praeter uanos rumores afferebatur. Imperator ergo, cum in Cilicia Trachea nihil quod agi posset reliquum esset (nam omnis Cilicia maritima usque ad Taurum montem in Caramani ditionem uenerat) ne tempus amitteret, Lyciam, quoniam ea regio adhuc intacta erat, petere statuit. Caeterum,

ac dicto oboedientes esse. Nam regina, tyrannide oppressa, omnia ex tyrannorum uoluntate agebat, et haec non ex sua, sed ex coniuratorum sententia scripserat. Deinde tyranni sibi fidos ac scelerum conscios arcibus praeficiunt. Et quoniam in aerario nihil pecuniarum erat, tyranni multa uasa regis argentea conflant, satellitibus suis stipendium daturi nummum percutiunt. Dum haec aguntur, duae triremes ab imperatore missae Cyprum ueniunt, extra portum Famaugustae ad

de militibus praesidiariis, quae omnia imperator, admonitiones ducis ac Senatus superans, consilio ac diligentia sua iam fecerat. Hoc mirum: nam quicquid post mortem regis Senatus ad conseruationem regni fieri iussit, omnia imperator suo consilio praeoccupauerat. Etsi iam nihil quod ageret relictum erat, tamen ex Senatus decreto Cypri manere et successorem expectare ei necesse fuit. Interim uenit Iacobus Marcellus, nouus legatus, qui ab Senatu cum

missus fuerat. Caeterum, auditis ab imperatore gestis, omisso negotio, pecuniam ad imperatorem detulit. Imperator accepta pecunia Marcellum cum decem triremibus ad tutandas Aegeas insulas misit. Et cum iam per multos dies Cypri successorem expectasset, nihil de aduentu successoris audiret, tandem redduntur ei a successore litterae, quibus significabat se in terram Graec[i]am uenisse, sed ex Senatus decreto Cyprum accedere nolle, quoniam totum negocium illius regni ei demandatum erat.

Iam Bassa omnes muros Scodrae deiecerat, et Laoredanus noua munimenta e terra ac stercore erexerat, nec hanc munitionem bombardae destruere poterant: nam omnia saxa bombardarum mollis materia in se recipiens nihil detrimenti sentiebat. Eunuchus ad Laoredanum mittit, uti oppidum dirutum atque prostratum dedat: quod si fecerit, magna praemia a principe suo accepturum interque primos apud Othomanum eum futurum promittit; nec expectare uelit ut capto oppido uictoris

Pro grege Geryones dum capit arma suo.
Agmina Amazonidum peltis fugere relictis,
Zonam uicta suam perdidit Hippolite.
Mactato Hesperidum carpuntur poma dracone
20  Aurea: peruigilem profuit esse nihil.
Ferrea soluuntur religati uincla Promethei,
Improba cui misero cor lacerabat auis.
Cerberus ad superos raptus mirantibus umbris
Ducitur, infernę ianitor ille domus.

259. Epitaphium Stephani Capogrosso
Diues Stephanus et pecuniosus
Olim qui fuerat, loco sepultus
Nunc isto queritur nihil se habere
De tantis opibus sibi paratis.
5  Ergo, quid properas, homo miselle,
Argentum tibi comparare et aurum,
Mox nudus gelida tegendus urna
Et iam iam tenuis cinis

uolo.
Solari interea Martis, Francisce, maligni
Casibus afflictos hac ratione potes:
55  Nec frangi aduersis nec lętis fidere rebus
Egregium quiddam magnificumque putent.
Terrarum nihil orbis habet firmumue ratumue:
Omnia non stabili fertque refertque rota.
Irus ut in Croesum, sic Croesus transit in Irum,
De misero locuplex, de locuplete miser. 60
Seruitio premitur dudum qui sceptra

Nec mora, consurgent omnes quos lumine cassos
Excepit magno magna parens gremio.
65   Stabit et ante meum rediuiua caterua tribunal
Expectans pauido iussa tremenda metu.
Nanque indiscussum nihil occultumue latensue,
Nec quod quis tacitus mente agitarit erit.
Pro meritis dabitur merces: seu uita perennis
70  Seu iam non ullo mors moritura die.
Ergo agite, o miseri, quos nunc malus

20  Vel quam scribendi solicitauit opus.
Dicitur illius monitis Dionysius olim
Diuinum humano pręposuisse sophos.
Ille Elymam fecit, magica ne falleret arte,
Integris oculis cernere posse nihil.
25  Insanam uatem prędicentemque futura
Spiritus effugit iussit ut ille fugam.
Illius uirtute suis incedere plantis
Coepit quem claudum fuderat ipsa parens.

quem claudum fuderat ipsa parens.
Euthicus uitam, Publi pater ipse salutem
30  Accipit, hic ęger, mortuus ille quidem.
Et cum uiperei pateretur uulnera morsus, =
Ipsum lęserunt sęua uenena nihil.
Pręterea uirtutis amor, reuerentia Christi
Omni illum uitio fecit abesse procul.
35  Inde animi imperio corpus seruire subegit,
Frigore, uigiliis esurieque domans.

et Tua, Christe, sequi.
15  Intrepidus sęuos dum criminis arguit idem
Induperatores, compulit esse pios.
Ecclesię firmum columen fuit, inspice quicquid
Scripserit, hoc dices uerius esse nihil.
Inspice, pręterea, quicquid, dum uita manebat,
20   Gesserit, hoc dices iustius esse nihil.
Ergo sydereum merito conscendit Olympum
Et fruitur summis perpetuisque bonis.

compulit esse pios.
Ecclesię firmum columen fuit, inspice quicquid
Scripserit, hoc dices uerius esse nihil.
Inspice, pręterea, quicquid, dum uita manebat,
20   Gesserit, hoc dices iustius esse nihil.
Ergo sydereum merito conscendit Olympum
Et fruitur summis perpetuisque bonis. Augustinus
Augustinus erat stabilis

Nos sine te lęti nequaquam uiuimus, auget
Tot mala nostra tuę facta ruina fugę.
Viuimus, et si uis nostram cognoscere uitam
Accipe, pars animę maxima, Marce, meę.
Egredere e muris, nihil est nisi Turchicus horror,
Preda cruenta, neces, flamma, querella, fuga.
Villicus accurrens albo et sine sanguine uultu
Dat captiuorum nomina, bella refert.
E speculis custos trepidi dat

Thagi!
2.1.3   Pulchra minusque iuuant auratis tecta columnis
2.1.4   Tinctaque nec Tyrio murice lana iuuat.
2.1.5   Quippe nihil Musa melius, nil carmine maius,
2.1.6   Castalios placeat ludere saepe modos.
2.1.7   Hac te, Vrbane pater, dulci celebrabo Camoena,

Polypi ita adhęrescunt, ut auelli nequeant 101 . Concha unionem habens,cum manum sentit, contrahens se abscindit custoditque opes suas ultione iustissima 102 . Rapacissima et famelica ales miluus nihil esculenti rapit unquam ex funerum ferculis 107 . Formicę Indicę aurum egerunt mireque custodiunt 121 . Suarum rerum satius, alieni auidus 133 . Senatorem et

centuplus et ducentuplus 279 . Nationes quę frumento carent 284 . Vitis et racemi pręgrandes 312 .
Audacia. Qui nihil timent nisi cęlum supra se ruiturum 121 . Fimbrię glorianti, quod die XI Ilium cępisset quam Agamemnon uix X anno, quidam respondit: Non enim Hector aderat, qui pro ciuitate staret 231 .

17 . Amor erga proximum 22 . Item erga parentes. Pietas in liberos 23 . Liberi plus debent matri quam patri 39 . Nihil melius in humanis amicicia 44 . Affectus uincit rationem 50 . Amor honestus 71 . Quid sit amicicia 72 . Amicicię experimentum./

Auaricię diffinitio. Quę res peccatum, cupiditatem afferunt 155 .
Aduersa. Non tam cumulus bonorum iocundus esse potest quam molesta decessio 105 . Nihil in malis habendum quod a Deo uel natura constitutum 106 . Videntur enim omnia repentina grauiora 121 . Malum opinionis, non naturę. Epicuri circa hoc sententia. Defatigatio miseriarum ęgritudines animi

49 . Natura fit, ut homo iuuet hominem 50 . An ęque cara debeat esse amici ratio ut sua 51 . Amiciciam non parandam propter utilitates. Amicicia nihil illustrius 79 .
Auaricia. Lucullus prętor accepit pecuniam ob rem iudicandam 24 .
Ars. Artis

fratri non dabis ad usuram 19 . Ammonites et Moabites non intrabunt in ecclesiam, quia noluerunt uobis occurrere cum pane et aqua. Non foenerabis ad usuram fratri, sed alieno 20 . In uinea proximi comede, nihil efferas; spicas manu conteres, non falce metes 29 . Achan tulit de anathemate palium etc. Lapidatur, filii filięque et omnia sua igne comburuntur 31 .

longas orantes! Propter hoc amplius accipietis iudicium. Ve uobis qui decimatis mentam etc. et reliquistis iudicium et misericordiam et fidem, excollantes culicem, camellum autem glutientes. Caput XXIII. Auarus abscondit talentum domini in terra, nihil faciens lucri: Metis ubi non seminasti, et congregas ubi non sparsisti. Esuriui, et non dedistis mihi manducare etc. caput XXV. Iudas fur et latro loculos habens, dolet pro effusione unguenti et uendit Dominum suum XXVI.

cum benedixerint uobis omnes homines VI. Dominus Ioannem laudaturus expectauit donec discederent discipuli eius, ne ipsis pręsentibus adulari putaretur VII.
Auaritia. Publicanis pręcipitur, ut nihil amplius, quam quod constitutum est eis, faciant III. Diabolus promittit regna, quę tamen dare non potest; sic subuertit auarum animum IIII. Contra foeneratores VI. Ve uobis, phariseis, qui decimatis mentam et rutam

spiritum, spiritus aduersus carnem etc. De operibus carnis. Sequitur: Qui talia agunt, regnum Dei non consequentur AD GALATAS V. AD THIMOTEVM II: Iuuenilia autem desideria fuge II. ACTVVM: Paulus nihil se hic concupisse asserit XX. PETRI I: Abstinete uos a carnalibus desideriis, quę militant aduersus animam, ut ex conuersatione uestra glorificetur Deus II.
Anima. AD CORINTHIOS II: Habemus

Anima. AD CORINTHIOS II: Habemus autem thesaurum istum in uasis fictilibus, ut sublimitas sit uirtutis Dei, et non ex nobis IIII.
Apostoli. EADEM: Existimo nihil me minus fecisse a magnis apostolis. Nam etsi imperitus sermone, sed non scientia. Pseudoapostoli sunt operarii subdoli, transfigurantes se in apostolos Christi etc. XI. An experimentum quęritis eius, qui in me loquitur Christus? XIII.

Maxime commouent quę contra spem expectationemque euenerunt 52 . Quare mala accidunt bonis 57. 58 . Quod non sint quę uidentur mala et pro ipsis esse quę eueniunt. Demetrius: Nihil, inquit, mihi uidetur infelicius illo, cui nihil unquam euenit aduersi. Qui gaudent aduersis 58 . Deus bonos aduersitatibus efficit meliores, malorum prosperitatibus poenam non aufert, sed differt

quę contra spem expectationemque euenerunt 52 . Quare mala accidunt bonis 57. 58 . Quod non sint quę uidentur mala et pro ipsis esse quę eueniunt. Demetrius: Nihil, inquit, mihi uidetur infelicius illo, cui nihil unquam euenit aduersi. Qui gaudent aduersis 58 . Deus bonos aduersitatibus efficit meliores, malorum prosperitatibus poenam non aufert, sed differt 58 . Germanorum circa Istrum uita durior. Ipse

plus aggrauant 41 . Commoda et incommoda extra nos esse 42 . Melius in malis sapimus, secunda rectum auferunt 45 . Qualiter aduersus fortunę duritiam componendus est animus. Nihil firmum 48 . Quę patienda in hac uita 52 .
Ars. Quattuor esse artium genera: sordiedę, ludicrę, pueriles, liberales

Spiritus facit motum 93 . Habemus animum, sed quid sit aut ubi sit, non expedimus 110 . Animi diuinitas 114 . Cogita in te pręter animum nihil esse mirabile, cui magno nihil magnum est 3 . Animus est ratio in animo perfecto, hominis proprium, quod nec dari nec eripi potest 14 . Quid enim aliud est animus quam quodam modo se habens spiritus

facit motum 93 . Habemus animum, sed quid sit aut ubi sit, non expedimus 110 . Animi diuinitas 114 . Cogita in te pręter animum nihil esse mirabile, cui magno nihil magnum est 3 . Animus est ratio in animo perfecto, hominis proprium, quod nec dari nec eripi potest 14 . Quid enim aliud est animus quam quodam modo se habens spiritus 17 .

quid sit animus, ubi sit, qualis sit et unde, nescimus 61 . Bonum hominis animus emundatus ac purus 63 . Habitaculum. Amęnę ciuitates vitandę 17 . Locus etiam non nihil confert moribus 17 . Sed non multum ad tranquillitatem locus confert. Animus est qui sibi omnia commendet 18 . Locorum mutatio uitanda 25 .

seruire semper honestum 152 . Amoris descriptio. Amor immortalis 154 . Vtrum amanti an non amanti magis gratificandum 160 . In omnibus sic uersari cum eo quem amas decet, ut nihil unquam pręter honestum uidearis ab adolescente requirere 201 . Qualiter affici debemus erga ciues, erga peregrinos, erga nos ipsos 285 . Qui amat animam suam, perdet eam

mollitięque corrumpit, alterum doloribus ad impudentiam trudit 315 . Recta quidem auarus non audit, sed deridet etc. 334 .
Aduersa. Nihil graue patieris, si re uera honestus bonusque sis uirtutemque exerceas 132 . Damnum passus ab alieno seruo uel iumento 318 . Siquid mali ab aeris qualitate et plantis et animalibus nobis infertur, non diuinam

nectare ebrii 381 .
Animę uires 5 . Animus immortalis 7 . Anima, ut se ipsam uideat, in animam intueatur, sicut oculus in oculo. In anima nihil illo diuinius, circa quod intelligentia sapientiaque uersatur 15 . Animę bonum erit integra diuini luminis consecutio etc. 29 . Animę officia sex: imaginatio, memoria, reminiscentia,

Quia raationes proprię per naturalem et sensitiuam animę uim, quod anima non sit forma diuidua, quia qualitatis opus unum est, quia complexio agit per uim qualitatum. Quia complexio est accidentalis forma. Quia harmonia complexionis nihil agit in corpus. Quia in omni corpore compositio est harmonia. Quia harmonia intelligitur aut compositio ipsa membrorum aut aliqua compositionis ratio. Item quia harmonia humorum nihil capit absque materia. Quia quę magis concinit, magis est harmonia. Quia harmonia nihil

agit per uim qualitatum. Quia complexio est accidentalis forma. Quia harmonia complexionis nihil agit in corpus. Quia in omni corpore compositio est harmonia. Quia harmonia intelligitur aut compositio ipsa membrorum aut aliqua compositionis ratio. Item quia harmonia humorum nihil capit absque materia. Quia quę magis concinit, magis est harmonia. Quia harmonia nihil admittit dissonum 369 . Anima corpori terreno copulatur per spiritum 368 . Anima est forma indiuidua ubique

nihil agit in corpus. Quia in omni corpore compositio est harmonia. Quia harmonia intelligitur aut compositio ipsa membrorum aut aliqua compositionis ratio. Item quia harmonia humorum nihil capit absque materia. Quia quę magis concinit, magis est harmonia. Quia harmonia nihil admittit dissonum 369 . Anima corpori terreno copulatur per spiritum 368 . Anima est forma indiuidua ubique tota et nullam trahit originem a materia ideoque immortalis est, ut ostenditur per

Amicorum pręsentium et absentium ęque memores esse decet. Amicos cito noli acquirere; quos autem acquisieris, reprobare caue 8 . Chilo dixit: Promptius ad amicorum aduersos casus quam ad secundos accurrendum. Nihil se ingrate fecisse dixit, nisi forte cum sibi inter amicos iudicandum esset, suaserit amico a se prouocare sic et legem et amicum seruaret 10 . Ciuibus placere omnibus stude 11 . Bias malle se

inquit, "huc tu uenisti, ubi nos liberi sumus?" 98 .
Auaritia. Damnum potius quam turpe lucrum eligendum: id quippe semel tantum angere, hoc semper 10 . Nihil pecuniarum gratia agendum 13 . Bion ad diuitem auarum: "Non", inquit, "hic substantiam possidet, sed ab ea ipse possidetur". Tenaces itaque aiebat opum ut suarum habere curam, uerum ex eis ut ex alienis nihil capere utilitatis

Nihil pecuniarum gratia agendum 13 . Bion ad diuitem auarum: "Non", inquit, "hic substantiam possidet, sed ab ea ipse possidetur". Tenaces itaque aiebat opum ut suarum habere curam, uerum ex eis ut ex alienis nihil capere utilitatis 43 . Aristoteles hominum plerosque dicebat ita esse parcos, ac si semper uicturos, alios tam prodigos, ac si continuo morituros 47/. Diogenes rogatus, quomodo Dionysius amicis uteretur, "ut sacculis", ait, "dum plena

plena esse omnia dixit. Item animę rationem nunquam reperiri posse 89 . Parmenides ait animam ac mentem idem esse 91 . Idem dicit Democritus 92 . Protagoras dicebat nihil esse animam citra sensus 93 . Quod anima sit corpus tenuibus partibus per totam congregationem seminatum. Vires animi. Animam dissipari. Anima corporea 104 . Habitaculum. Diogenes sub porticu habitans

43 . Marcus Curius, Lucius Quinctius Cincimatus. Viatores 45 . Ager cultus laudatur. Cyrus 46 . Marcus Valerius Coruinus 47 . Nihil est agricultura melius 108 . Amicicię uis in quo sit 5 . Amiciciam omnibus humanis rebus anteponendam 5 . Amiciciam pręponit antiquitati. Amicicię diffinitio

23 . Contra illud: Obsequium amicos, ueritas odium parit 24 . Monere et moneri proprium amicicię, adulari alienum 25 . Virtus et conciliat amicicias et conseruat. Lelius nihil habens quod cum Scipionis amicicia posset comparare 28 . Theophrastus de amicicia 68 . Homines hominum causa generatos 76 . Ei plurimum tribuamus, a quo plurimum

128 . Auaritię et glorię cupiditas amicicias dissoluit 10 . Auarus uiolat ius humanę societatis 26 . Auaritia ad iniuriam prona 77 . Nihil est tam angusti animi quam amare diuitias 87 . In auaritiam. Caius Portius. Lex de pecuniis repetundis 131 . Nullum uitium tetrius quam auaritia. Apollinis oraculum Spartam auaritia perituram

Iudices eius lupi uespere, non relinquentes mane 142 . Auaritia rectorum Ecclesię 147 . Qui diligunt munera 192 . Iudeis et Romanis nihil auarius 193 . Exactores 197 . Rapina pauperis in domibus nostris 197 . Veh qui coniungitis domum ad domum 200 . Iustificatis

corporis 95 . Animę membra 133 . Spiritus pro anima, 172 . Vinea Domini et pomorum paradisus 190. 199 . Epicurus: Post mortem nihil est et mors ipsa nihil 243 . Anima, quę peccauerit, ipsa morietur 249 . Anima pro affectu 340 . Habitaculum. Pastoforium dicitur talamus, in quo habitat prępositus

Animę membra 133 . Spiritus pro anima, 172 . Vinea Domini et pomorum paradisus 190. 199 . Epicurus: Post mortem nihil est et mors ipsa nihil 243 . Anima, quę peccauerit, ipsa morietur 249 . Anima pro affectu 340 . Habitaculum. Pastoforium dicitur talamus, in quo habitat prępositus templi

Auaritia. Ęgypto dedimus manum et Assyriis, ut saturaremur panibus 21 . Manum egeno et paperi non porrigebant 50 . Per uim nihil rapuerit 54 . Ad usuram non commodauerit 55 . Auaritia secerdotum 63 . Diues purpuratus 67 . Auari heretici

Animę fouent corpora sua, ut corruptiuum hoc induat incorruptionem. Quomodo membra sumus Christi 237 . Anima et corpus--- uir et uxor 238 . Animas Deo uicinas fore, si corporeę labis nihil habuerint 240 . Inter spiritum hominis et iumenti 295 . Animę ante corpora 295 . Spiritus reuertitur ad Deum qui fecit illum 307 .

Gracchi caput auro expensum 23 .
Aduersa. Commoda et incommoda bonis malisque communia 2 . Quod sanctis in amissione temporalium nihil pereat 3 . Christiani captiui 4 . Aduersa quę Christianis contingunt 8 . Quod a furore hostili non liberantur 8 . De

EMILIVS PROBVS
Bonus cognominatus ob uitę probitatem 43 .
Bellum. Nihil in bello contemnendum 18 . Qui ornatissimum et exercitatissimum habuit exercitum 36 . Quia peditatu superabat semper locis iniquis manum conseruit. Maxima pręlia casu quodam natali die confecit

TVLLIVS IN TVSCVLANIS
Bonus. Latinos pręfert Gręcis cura rei domesticę, reipublicę, rei militaris atque animi uirtutibus 89 . Bono nihil mali potest euenire 103 . Ex uiro uirtus appellata 113 . Sumus a natura appetentes honestatis 115 . Honeste acta uita consolationem affert doloris

TVLLIVS DE FINIBVS
Bonus. Bonorum finis quid sit 6 . Summum, ultimum, extremum, finis, quod Gręci telos nominant 8 . Stoici: nihil bonum nisi honestum 11 . Diffinitio finis et boni 14 . Summum bonum: sine molestia uiuere 16 . Quid ad honestatem addunt quidam 17 .

Iustus 130 . Mundus corde et ore. Rectus 131 . Iustorum multiplicatio. Iustus 132. Homini bono dedit Deus sapientiam, scientiam et lętitiam. Deus cuncta fecit bona in tempore suo. Nihil melius quam lętari in opere suo 133 . Melius est bonum nomen quam unguenta preciosa. Iustus perit. Virum de mille unum reperi; mulierem ex omnibus non inueni. Iustis

SANCTVS PAVLVS AD ROMANOS
Bonus. Nemo sua iustitia salutem meruit, sed Dei gratia ueniam consecutus I. Gloria autem, et honor, et pax omni operanti bonum, Iudeo primum et Gręco II. Nihil mihi conscius sum IIII. Non regnet pecccatum in uobis; non enim sub Lege estis, sed sub gratia liberati a peccato serui facti estis iustitię VI. Prouidentes bona non tantum coram Deo, sed etiam coram omnibus hominibus XII.

quam bonum uirum. Nulla mens bona sine Deo. Vnum bonum quod honestum. Virtus nullo eget. Aut ista bona non sunt quę uocant aut homo felicior Deo est. Quę uera bona. Summum bonum in animo, non in corpore. Bona externa. Quomodo bonum perit. Quamdiu uirtus salua fuerit, nihil aduersi senties 28 . Honestum, quid. Virtus labore paratur. Bonum quod honestum 29 . Hominis bonum ratio. Vanis dediti uirtutem despiciunt. Bona sunt, quę a uirtute profecta contractaque sunt. Vir

O si animum boni uiri liceret inspicere etc. Virtutem cerni posse, si acies animi liberetur impedimentis, similiter et maliciam 57 . Quid sit bonum. Inter bonum et honestum 59 . Nihil nobis bonum uideri, quo quis et male uti potest. Notitia boni et mali. Vitia uirtutibus confinia 60 . Simplex cura recti est, multiplex praui 61 . Nemo est casu bonus, discenda uirtus est. Bonum

est casu bonus, discenda uirtus est. Bonum intelligibile esse, non sensibile. Hominis bonum non est in homine, nisi cum illo ratio perfecti est 62 . Bonum tuum est animus emundatus ac purus, emulator Dei, super humana se extollens, nihil extra se suum ponens, rationale animal. Quod ergo uitę bonum est? Perfecta ratio 63 . PLATO
Beneficium. Nullum nostrum sibi

tertium formę commoditas 118 . Vnus Gręcorum omnium probatissimus Aristides, Lysimachi filius, extitit 132 . Petit a Deo, ut intus pulcher efficiatur 166 . Socrates: Nihil enim aliud agens circumeo quam suadens iunioribus senioribusque / uestrum neque corporum neque pecuniarum neque aliarum omnino rerum curam pluris uehementiusque qam animi habendam esse, ut quam optimus sit, docens

supplicio affecerunt. Dionem laudat 332 . Nam firmitatem, fidem, sinceritatem ueram esse philosophiam existimo. Censor uitę omnium sit, qui pręsidet ciuitati 337 . Bonitas supra mentem est. Nihil magis uoluntarium est quam boni incitamentum 342 . Super bonitatem nihil 343 . PROBLEMATA ALEXADRI APHRODISEI

sinceritatem ueram esse philosophiam existimo. Censor uitę omnium sit, qui pręsidet ciuitati 337 . Bonitas supra mentem est. Nihil magis uoluntarium est quam boni incitamentum 342 . Super bonitatem nihil 343 . PROBLEMATA ALEXADRI APHRODISEI
Bruta. Vt equis in catricibus? pristini coloris pili nascantur,

Sus, quę semel peperit, porcetra dicitur, quę sępius, scropha 109 . Eques pro equo, equitare 109 . Iumentum. Arcera est plostrum tectum undique 118 . Bonum nihil nisi honestum et malum nisi turpe; medium quidem nec honestum nec turpe 70 . Omnis actio per se neque honesta neque turpis, sed recte et honeste gestum, honestum fit 105 .

14 . Virtus facit, ut non solum opera laudentur, sed etiam ametur autor 50 . Aristidis constantia, modestia, ęquitas 86 . Aristides cognominatus iustus. Virtute nihil pulchrius. Aristidi uirtus peperit inuidiam 87 . Cato neminem bonum laudari passus, nisi id communi utilitati iunctum esset 94 . Virtus fortuna fortior 143 .

cęteris dedit 187 .
Bonitas. Iustitia cibus animę 44 . De summo bono philosophorum sententię 53 . Quod nihil eorum, quę mortales appetunt, summum bonum sit 56 . Virtus bona, sed non summum bonum 57 . De iustitia, quę aureo sęculo in terris fuisse dicitur 103 . Virtus non

Quomodo optime ac iustissime uiuemus? Si, quę in aliis reprehendimus, ipsi non faciamus. Pitacus: "Perdifficile est bonum esse. Interrogatus, quid esset optimum, "quod in pręsentia", inquit, "occurrit bene agere" 10 . Dicunt nihil natura iustum esse aut honestum uel turpe, sed consuetudine ac lege 24 . Theodorus bonam esse prudentiam atque iustitiam, mala uero contrarios habitus, media uoluptatem et dolorem 25 . Euclides bonum

Phalanx XXV milia hominum 91 . Elephantorum pugna 94 .
Bruta. Elephantorum pugna 94 . Boni uiri officium nihil pluris facere quam ut necubi officium prętermittatur 68 . MARCVS ANTONIVS SABELLICVS
Beneficium.

VIII, cap. I. Scipio Nasica uir sanctissimus iudicatus, Matrem deum e Pesimunte accersitam excepit, liber VIII, caput XVI. Publius Furius Philippus Hispaniam sortitus inimicos suos legatos secum illuc ire coegit, confidens nihil se acturum, quod illi accusare possent. Sic et Lucius Crassus inimicum suum in prouincia Gallica sibi actorum suorum speculatorem admisit. Eadem sui confidentia in Catone, in Marco Scauro, in Marco Antonio

79 . Bellum iustum, Obseruatio militum. Pompilius. Cato. Bellum pro gloria mitius gerendum 80 . Quęritur, res bellicę an urbanę maiores sint 89 . Bello nihil nisi pax quęrenda 90 .
Bonus. Virtus summum bonum 6 . Virtute nihil amabilius 9 . Exercitatio uirtutum

an urbanę maiores sint 89 . Bello nihil nisi pax quęrenda 90 .
Bonus. Virtus summum bonum 6 . Virtute nihil amabilius 9 . Exercitatio uirtutum 31 . Virtutis laus 75 . Neminem negligendum in quo aliquid appareat boni 82 . Decorum

Decorum et honestum 94 . Decorum duplex 94 . Officium decori 95 . Excellentes uiri inter se animo differentes 97 . Nihil magis decorum quam ęquabilitas uniuersę uitę 98 . Id maxime quemque decet quod est cuiusque maxime suum 99 . Via uirtutis 100 . Decorum in dictis factisque et

Quod iustum, id etiam utile 113 . Virtus tribus in rebus uertitur 115 . Vir bonus pręfertur pecunioso Themistoclis sententia 130 . Stoici nihil utile putant, quod non sit honestum 138 . Quod honestum, id utile 143 . Nihil mali agendum etiamsi omnes lateat 144 . Virum bonum esse, qui prosit quibus possit,

Vir bonus pręfertur pecunioso Themistoclis sententia 130 . Stoici nihil utile putant, quod non sit honestum 138 . Quod honestum, id utile 143 . Nihil mali agendum etiamsi omnes lateat 144 . Virum bonum esse, qui prosit quibus possit, nemini noceat. Nihil utile quod iniustum. Fimbria iudex. Marco Lutatio Pinthię, ęquiti Romano sane honesto, iudex fuit, cum is sponsionem fecisset,

quod non sit honestum 138 . Quod honestum, id utile 143 . Nihil mali agendum etiamsi omnes lateat 144 . Virum bonum esse, qui prosit quibus possit, nemini noceat. Nihil utile quod iniustum. Fimbria iudex. Marco Lutatio Pinthię, ęquiti Romano sane honesto, iudex fuit, cum is sponsionem fecisset, ni uir bonus esset 154 . Dignus quicum in tenebris mices 155 .

sit, id solum bonum esse 173 . Quid sit bonum 174 . An quicquam bonum est, quod non eum qui possidet facit meliorem. Profecto nihil est aliud bene beateque uiuere nisi honeste et recte uiuere. Virtus. Bonus miser esse non potest 176 . Virtutes pares 177 . Virtus nec eripi nec surripi potest

Vir bonus est quis etc. Boni. Mali 15 . Vir bonus et sapiens etc. nil metuet 15 . Virtus est medium 17 . Nihil prodest uno carere uitio, cum omnibus carendum sit 30 .
Bellum. Equitum turm peditumque cateru 24 .

ne superficiem terrę tangant. Lunulę, torques, ornamenta uirtutum 198 . Pascentur agni 201 . In anima immaculata Dei sermo conceptus de aduersariis triumphat 208 . Nihil esse bonum nisi uirtutem, nihil malum nisi uitium 216 . Abietes et cedri Lybani 231 . Montes sancti 233 . Virtus si una defuerit, reliquę dissonant

Lunulę, torques, ornamenta uirtutum 198 . Pascentur agni 201 . In anima immaculata Dei sermo conceptus de aduersariis triumphat 208 . Nihil esse bonum nisi uirtutem, nihil malum nisi uitium 216 . Abietes et cedri Lybani 231 . Montes sancti 233 . Virtus si una defuerit, reliquę dissonant 236 .

Dominus uirtutum 384 . Tui sunt cęli et tua est terra 387 . Octo beatitudines 389 . Dextera sancti. Aiot ambidexter 390 . Nihil bonum nisi quod ęternum. Cornu uirtutis 391 . In die laudate Deum 393 . Gaudebunt campi, id est animę sanctę 394 . Cęli. Fines terrę. Cornu uirtutis

97 . Callide dissimulando cauit insidias 8 . Callidus esto, si desint uires 28 . Credulus facile decipitur 23 . Curiosus rei ad se nihil pertinentis 38 . Nequis de te inquirat remedium 22 .
Concordia 6 . Concordia et paupertas repellit hostes

Ptolomeus cibario pane pastus dixit nunquam se gratius comedisse. Socrates dixit obsonare se ambulando famem. Lacedemoniorum uictus simplicissimus ciborumque condimenta labor, sudor, cursus. Ex bestiis intelligi etiam quam paruo natura contenta sit. Persę ad panem nihil adiungunt pretęr nasturcium. Cum his comparat gulę deditos. Timotheus Platonis coena delectatus quid dixit. Contrariorum contraria sunt consequentia 149 . TVLLIVS DE FINIBVS

Timor Domini 130 . Timor Domini bis. Time Dominum 131, et regem. Timens Dei bis. Mulier timens Deum ipsa laudabitur 132 . Deum time 133 . Qui timet Deum, nihil negligit 134 . Deum time et mandata eius obserua 135 . Memento creatoris tui antequam senescas etc. Amore langueo. Inueni eum, non dimittam eum 135 .

cogita, loquere. Timens Deum. Oculi Domini ad timentes eum. Melior est unus timens Deum quam mille filii impii. Omni uita tua dilige Deum, et inuoca illum in salute tua 144 . Timens Deum 145 . Nihil melius est quam timor Dei 146 . Si non timueris Dominum, cito subuertetur domus tua 147 . Benedicito Dominum. Time Deum ter. Spiritus timentium Deum quęritur, et in conspectu illius benedicetur. Qui

quam timor Dei 146 . Si non timueris Dominum, cito subuertetur domus tua 147 . Benedicito Dominum. Time Deum ter. Spiritus timentium Deum quęritur, et in conspectu illius benedicetur. Qui timet Dominum, nihil trepidabit. Oculi Domini super timentes eum 148 . Timor Domini 149 . Dominum exercituum ipsum sanctificate; ipse pauor uester, et ipse terror uester 153 .

est maloque liberata 91 . Thobias in conuiuio noluit prius manducare quam desponsata sibi esset Sara 92 . In Bethulia siti laborantibus aqua dabatur ad mensuram 94 . Iudith nihil accepit de conuiuio Holofernis dicens: Ne ueniat super me offensio etc. 95 . Humiliabam in ieiunio animam meam. Psalmus XXXIII. Aquę de petra et manna de cęlo. Psalmus LXXVII

Consilia amici 131 . Consiliarius sit tibi unus de mille. Cum fatuis consilium non habeas, nec coram extraneo 142 . Sine consilio nihil facias, et post factum non penitebis. Ne consulas zelantes te etc. Non attendas improbis in omni consilio 148 . Ante actum consule. Consilium beneplacitum 149 . Roboam auertit populum a se

Idem zelans pro Domino amputat auriculam seruo sacerdotis XIIII.
Consortium. Binos mittit apostolos, quia, ut ait Ecclesiastes, melius est simul duos esse quam unum VI. Membra scandalizantia abscide. Nihil enim tam nociuum quam perniciosa societas IX.
Cibus, potus. Ieiunabunt cum auferetur ab eis sponsus II. Iesus cibum daturus turbę intuetur in cęlum, ut nos instruat a Deo petere escam et non

Homicidis et ueneficis pars in stagno ardenti XXI.
Cibus, potus. AD ROMANOS: Qui manducat, non manducantem non spernat, et qui non manducat, manducantem non iudicet. Scio et confido in Domino Iesu, quia nihil commune per ipsum, nisi ei qui existimat quid commune esse, illi commune est. Si propter cibum frater tuus contristatur, iam non secundum caritatem ambulas. Noli cibo tuo perdere illum, pro quo Christus mortuus est. Non est enim regnum Dei

fratrem meum, non manducabo carnem in ęternum, ne fratrem meum scandalizem VIII. AD CORINTHIOS II: Qui autem administrat semen seminanti, et panem ad manducendum pręstabit etc. IX. AD THIMOTEVM I: Omnis creatura Dei bona est, et nihil reiiciendum quod cum gratiarum actione percipitur; sanctificatur enim per uerbum Dei et orationem IIII. Noli adhuc aquam bibere, sed modico uino utere propter stomacum tuum et frequentes tuas infirmitates V. AD

sanctificatur enim per uerbum Dei et orationem IIII. Noli adhuc aquam bibere, sed modico uino utere propter stomacum tuum et frequentes tuas infirmitates V. AD TITVM: Omnia munda mundis; coinquinatis autem et infidelibus nihil est mundum, sed inquinatę sunt eorum et mens et conscientia I. AD HEBREOS: Prophanus Esau, qui propter unam escam uendidit primogenita sua etc. XII. ACTVVM: Sumebant cibum cum exultatione,

Cibus ac potus. Voluptas homine et uiro digna non implere corpus nec saginare etc. 43 . Athenodorus ait ne ad coenam quidem se iturum ad eum qui sibi nihil pro hoc debiturus sit 73 . Nonnunquam usque ad ebrietatem ueniendum. Quare Liber dictus inuentor uini. Arcesilaus indulsit uino. Catoni ebrietas obiecta est 75 . Aqua et polenta aut frustum

ex necessitate desideratur, cum fastidio sumitur 60 . Ebrietas 61 . De abstinentia et temperantia esus. Non edendum ante famem 62 . Facile est pascere paucos uentres et nihil aliud desiderantes quam impleri. Quisquis exiit in lucem, uisus est pane et lacte contentus. Panem et aquam natura desiderat 63 .
Celeritas. Etiam celeritas in desiderio mora est

Cum te ad uelocitatem paraueris, par lepusculo non eris 65 .
Consilium. Diuus Augustus filiam impudicam relegauit, mox penitens, quod eam silentio potius non texisset, gemens exclamauit: Horum mihi nihil accidisset, si aut Agrippa aut Moecenas uixisset 42 . Alexandrum aiunt Cenophanto canente manum ad arma misisse 49 . Vbi usitata remedia non procedunt, tentanda contraria

5 . Duo consiliarii contrarii atque amentes, uoluptas et dolor 270 . Confidendum illi qui obtemperaturus est. Nolentem obtemperare relinque 333 . Contemplationi deditum nihil ulla ex parte uel gaudere uel angi 32 . Alienatio mentis a Deo proueniens dicitur diuinus furor, cuius species IIII 59 . Actio

Socrates perstitit cogitans eodem uestigio a mane usque ad alterum mane 157 . Ante moralem purgationem aggredi speculationis officium non est tutum 174 . Ratiocinatur animus tunc optime, quando horum nihil eum perturbat: neque auditus, neque uisus neque dolor neque uoluptas, sed quam maxime se ipsum in se recipiens deserit corpus neque quicquam, quoad fieri potest, cum illo communicans neque attingens ipsum quod uere est, affectat 177 .

quicquam, quoad fieri potest, cum illo communicans neque attingens ipsum quod uere est, affectat 177 . Contemplatiua uita quanto pręstat actiuę 189 . Quando sola ueritatis speculatione contenti sumus, nihil prorsus communicantes cum corpore neque agere aliquid extra nos affectantes 378 . Contemplatio operationum omnium felicissima 380 . Anaxagoras ait hominem natum ad contemplandum

nomina, qui contemplatione a sensibus abstracti permanebant 401 . Sincopa, solitudo, admiratio, mens munda 404 . Zoroaster grammaticus: Anima hominum Deum quodammodo contrahit in se ipsam quando nihil retinens mortale tota diuinis haustibus ebriatur. Quidam a terra interdum toto corpore subleuantur. Catena Homeri de cęlo pendens 406 .
Custos. Custodia ciuitatis

Corpus tertio loco honorandum: primo Deus, secundo animus 285 . Hoc ipsum sumus quod sumus, corpus uero tanquam imaginarium nos sequitur. Corpora mortuorum simulachra 322 . Corpus natura sua nihil agit 338 . Corpus ad quamlibet speciem indeterminatum est et suapte natura sine fine diuiduum, cuius materiam in infinitum fluxuram inquiunt, nisi forma sistat et uniat.Corporis proprium suscipere atque pati. Corpus qualitate inferius

et suapte natura sine fine diuiduum, cuius materiam in infinitum fluxuram inquiunt, nisi forma sistat et uniat.Corporis proprium suscipere atque pati. Corpus qualitate inferius est, quia hęc mouet, illud mouetur. Corpus per qualitatem agit, per se tantum patitur. Corpus nihil natura sua facit 350 . Qualitas ad materiam specie terminandam confert et est per se quodammodo indiuidua, sed per admixtionem corporis fit diuisibilis. Qualitas anima inferior est, quando quidem per essentiam operationemque mutatur.

inequales quam rectę ambulationes minus laboriosę 37 .
Consortium. Cur qui moram traxerit cum homine sano, robusto, pulchro nihil quicquam eiusmodi habitu proficiat, sed qui iusto, temperanti et bono talis et ipse effici soleat 66 . PROBLEMATA PLVTARCHI
Consortium.

non sinebant? Quod urbanum et elegans putarent comprimere appetitum 79 . Consules inuitati ad conuiuium, ne ueniant, rogabantur 80 .
Custos. Censores creati nihil prius agunt quam sacrorum anserum alimenta locent et imaginis splendorem, quod bello Gallico dormientibus canibus primi anseres Gallorum in Capitolium ascensum persenserunt et e langore uigiles excitarunt 81 .

est, quod mutari non potest 104 . Lacedemonii consilium optimum in senatu ab improbo homine dictum alteri probo asscripserunt, ne malorum consiliis uti uiderentur 108 . Curiositas quęrentium ea quę nihil prosunt 87 . Contrarium nullum sine contrario 38 .
Contemplatio. Socrates immobilis stetisse dicitur ab ortu solis usque ad alterum solis ortum

diuites, et Xantippen modici apparatus puderet, "si frugi", inquit, "erunt, mensam non aspernabuntur, sin autem intemperantes, nulla nobis de his cura erit" 19 . Menedemus uocatus ad coenam intuensque lautissimis cibis diuitem mensam nihil locutus est, sed tacitus eam luxuriam coarguit, dum solas oleas in cibum sumpsit. Proiectas carnes per ignorantiam comedit, et resciens nausea torquetur 28 . Xenocrates corona aurea donatus immodicę potationis ab his qui se

corrumpant etc. Gallo item abstinendum; nam sacer est et horas signat. Pisces item sacros non gustandos. Panem non frangendum 83 . Sal apponendum, quod iustitię admoneat: quicquid enim occupauerit, seruat. Animatum nihil comedendum 84 . Aristophon de Pythagoricis ait: "Comedunt olera et aquam in potu sumunt; pediculos et palium atque squalorem nemo alius perferre posset 84 . Andron Argiuus, ut ait Aristoteles, per

grauis 97 . Ęqualitas uitę. Cato in grauitate constans 98 . In omni re gerenda seruare constantiam decet 102 .
Clementia. Nihil laudabilius placabilitate atque clementia 92 . Philippus Alexandro facilitate maior. Quanto superiores sumus, tanto nos geramus submissius 93 . Oratio benigna animos alliciens

uiuentes 228 . Impedimenta corporis 415 . Circumcisio duplex 110 . Si circumcidamini, Christus uobis nihil prodest. Incircumcisi 208 . Circumcisio multiplex 209 . Circumcisio in carne et spiritu 224 . Confessio omnino semper penitentiam, sed et gratiarum actionem signat

Quare opes expetendę 16 . Diuitię timidum ex audaci faciunt 32 . Diuitiis ęgri dumtaxat indigent 33 . Diuitibus imperare quam diuitias possidere maluit. Apparatus rerum nihil prodest, ubi desunt necessaria 37 . Diuitis ignaui pecunia, non opera utere 55 . Quam ob rem diuitię parandę 71 . Diuiti pręfertur uir frugi ac iustus

acrior improuisi mali 78 . Desperatio non est semper summus affectus 73 . TVLLIVS IN TVSCVLANIS
Diuitię. Nihil beatitudinis loco habendum quod amitti potest 148 . Exemplum: quid Lacon mercatori respondit. Non sunt bona dicenda, quibus abundantem licet esse miserrimum. Diuitię non habendę in bonis quod eas et mali habent

Antiochum regem, dum simul pergerent, dolo interemit 223 . Menelaus sibi impetrauit sacerdotium, cum Iason eum, ut pro se impetraret, misisset pecuniasque ei dedisset 225 . Andronicus iurauit Onię sacerdoti nihil se ei nociturum, et euocatum de templo interemit 226 .
Diuitię. Abraham diues auri er argenti 2 . Isaac propter opulentiam incidit in

Appensa sacerdotibus per Esdram post transmigrationem 84 . Vix per dies XXX collecta sunt Assyriorum spolia 96 . Diuitię Iob 101 . Diues cum dormierit, nihil secum auferet etc. 105 . Non dabitur aurum obrizum pro sapientia, nec appendetur argentum in commutatione eius 106 .

in acquirendo. Qui amat diuitias, fructum non capiet ex eis. Saturitas diuitis non sinit eum dormire. Alius acquirit diuitias nec fruitur eis; homo extraneus uorabit illas. Diuitię conseruatę in malum domini sui. Sicut egressus est nudus de utero matris suę, sic reuertetur, et nihil auferet de labore suo 133 . Sapientia cum diuitiis prodest 134 . Quid nobis profuit superbia aut diuitiarum iactantia? Transierunt omnia 138 . Noli attendere ad

Vlulate etc. 204 . Super hoc plangam quia desperata est plaga eius 208 . Operiebatis lachrimis altare Domini fletu et mugitu, ita ut non respiciam ultra ad sacrificium etc., quia nihil prosunt lachrimę, ubi non cessat peccatum 216 .
Degener. Ioram pessimus, de Iosaphat optimo. Ioatham rex rectum fecit coram Domino, Achaz uero, filius eius, male operatus est

Vidi Dominum sedentem super solium excelsum etc., de gloria Domini 152 . Deo omnia factu facilia esse, ipsum autem incomprehensibilem. Omnipotens creator et rector omnium, sapientię infinitę, omnia quasi nihil in comparatione illius. Omnes gentes quasi non sint, sic sunt coram eo. Ego Dominus primus et nouissimus ego sum 160 . Ego primus et ego nouissimus, et absque me non est Deus. Quis similis mei? De diis gentilium

me, Pater. Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. Interrogant Iesum: Tu quis es? Dicit eis: Principium qui et loquor uobis. Qui me misit, uerax est, et ego quę audiui ab eo, hęc loquor in mundo. Et non cognouerunt, quia Patrem eius dicebat Deum. Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, hoc loquor; et qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de

IX . Ceres, Iouis soror, Proserpinam illi genuit. Quam raptam quęrens cum sitiret, Mysena anu aquam porrigente auide sumpsit. Quod iridentem Stellem puerum in stellionem uertit. Proserpinę. filię reditum ab inferis impetrauit, si ibi nihil gustasset. Ascalaphum, quia illam granum mali Punici edisse indicauit, in bubonem uertit. A Ioue tamen impetrauit, ut illa sex menses apud Ditem et totidem apud se esset. Triptolemum ad fruges ubique disseminandas misit. Lincem, cum dormienti Triptolemo necem illaturus

urbanitatem effugit 78 . Vrbanitas mordax cauenda in eos qui uindicandi habent potestatem. Hęc enim causa fuit, ut Calistenem occideret Alexander et Antonius graui ęre opprimeret Athenienses 111 . Oscus nihil absque schemmate dicere cupit 143 .
Deformis. Corporis defectus non lędit animum 23 .
Dolus.

Democritus diuitias proiecit 59 . Qualiter utetur diuitiis sapiens, qualiter auarus. Diuitias nego bonum esse. Diuitię apud sapientem in seruitute sunt, apud stultum in imperio 62 . Nihil certi 65 . Diutites pauperibus similes 70 . Diuitię et luxuria 71 . Optimus pecunię modus est, qui nec in paupertatem cadit nec procul a paupertate discedit

Locupletes uero beatos appellare sermo amens est et infelix, mulieribus puerisque conueniens atque eos qui id credunt tales efficiens 337 .
Dolor. Non exigendum a uiro, ut nihil doleat, sed ut nascentem dolorem rationibus consoletur. Rationes IIII pręcipue contra dolorem 233 . Quod obstare dolori iubet ratio est lex, quod autem ad dolores rapit, perturbatio 238 . Ex dolore

Parmenides de uno omnium rerum principio 22 . Vnum infinitum principio fineque carens 24 . Regio inuisibilis. Essentia uera. Intelligibiles quędam et incorporeę species. Ens nihil aliud esse quam potentia 66 . Cur Deus uoluit IIII litteris uocari: nos dicimus Deus, Ęgyptii theut, Persę syre, magi orsi, Gręci theos, Arabes alla, Macomet abgdi. Nos accepimus ab angelo Iesum. Reuerenter habenda sunt Dei nomina

Trinitas 215 . Summum bonum, id est Deum Patrem et Filium soli comparat, ut, sicut hic oculos illuminat, sic ille mentes 219 . Quęrendo, quid non sit Deus, Deum cognouerunt. Nihil recte agi absque Deo 219 . Necessitas et uoluntas idem in Deo 233 . Dii superi, mundani, demones 236 . Quęcunque fiunt, multo magis a prima quam a cęteris

Deus animalium causa 325 . Oportere mortales de diuinis rebus tractare. Deorum plena esse omnia 327 . Circa omnium regem cuncta sunt etc. Quod Deus per se sit. Nihil ex his quę intelliguntur, absolute de Deo affirmari debere. Deus neque intellectus neque intelligibile est. Deus super intelligentię limites est. Diuina non inueniri a nobis, sed desuper reuelari 328. 330 . Procul a molestia et

Vnum super ens. Vnum bonum, pulchrum 396 . Deus apud multos esse uocatur 397 . Lini carmina Pythagoricos in ore habuisse scribit Iamblicus grammaticus. Credenda sunt omnia. Nihil enim est incredibile. Facilia Deo omnia sunt, nihil est impossibile 406 . Deus incomprehensibilis 408 . Zoroaster grammaticus: Nihil a paterno principio progreditur aut uoluitur imperfectum

bonum, pulchrum 396 . Deus apud multos esse uocatur 397 . Lini carmina Pythagoricos in ore habuisse scribit Iamblicus grammaticus. Credenda sunt omnia. Nihil enim est incredibile. Facilia Deo omnia sunt, nihil est impossibile 406 . Deus incomprehensibilis 408 . Zoroaster grammaticus: Nihil a paterno principio progreditur aut uoluitur imperfectum 409 . Amandus est Deus

in ore habuisse scribit Iamblicus grammaticus. Credenda sunt omnia. Nihil enim est incredibile. Facilia Deo omnia sunt, nihil est impossibile 406 . Deus incomprehensibilis 408 . Zoroaster grammaticus: Nihil a paterno principio progreditur aut uoluitur imperfectum 409 . Amandus est Deus magis quam perscrutandus 412 . Esse Dei absolutum est, nullis limitibus circumscriptum atque infinitum

"effunde", ait, "quod nimis est et fere ea quę pręuales." Nauigans pecuniam proiecit in mare, ne propter illam a uectoribus perimeretur 23 . Stilpo, cum ea, quę capta patria amiserat, conscribere iuberetur restituendi gratia, nihil suum se perdidisse respondit; quippe doctrinam et eruditionem sibi ademisse neminem 26 . Diuitias neruos rerum esse 43 . Demetrius non modo diuitias cęcas asserebat, uerum et illarum autorem

sit et cuius rei gratia 79 . Porro, inanium opinionum diuitię in infinitum excidunt 110 .
Dolor. Solon flens obitum filii, cum sibi diceretur, quod nihil flendo proficeret, ob hoc enim se flere dixit, quia nihil proficeret 9 . De dolore et uoluptate 24 . Neque dolore capiendum

Porro, inanium opinionum diuitię in infinitum excidunt 110 .
Dolor. Solon flens obitum filii, cum sibi diceretur, quod nihil flendo proficeret, ob hoc enim se flere dixit, quia nihil proficeret 9 . De dolore et uoluptate 24 . Neque dolore capiendum sapientem, quod is ęgritudo sit animi ratione aduersante

diis dixere. Dei substantiam dixit rotundam esse et globosam nihilque cum hominibus habere commune, totum cernere totumque audire, non tamen respirare simulque esse omnia: mentem, prudentiam, ęternitatem 90 . Melissus ait de diis nihil diffiniendum; neque enim illorum certam esse notionem 91 . Prothagoras, cum idem dixisset, ab Atheniensibus pulsus est et libri eius combusti 93 . Quę non transmutantur, incomprehensibilia sunt et

ab altero interceptam alter adueniens petebat; a Demostene defensa est, eodem. Hannibal in Canensi uictoria decepit magis quam uicit Romanos, caput IIII.
Diuitię. Cęteris res suas efferentibus Bias nihil ferens omnia bona se sua secum ferre dixit, liber VII, caput II.
Dolor. Pictor quidam summi moeroris acerbitatem exprimere non ualens Agamemnonis in Ephigenię immolate nece lugentis caput

posset 77 . Quęstus, mercatura 108 . Quibus rebus res familiaris quęri debet 134 . Diuitię non expetendę 174 . Nihil est nostrum, quod amitti potest 179 . Solus sapiens diues 182 . Diuitias contempsere Caius Fabricius, Manius Curius 183 . Aphricanus

non ualent appellari. Satis habent, si non dicantur malum 232 . Non proderunt thesauri impietatis 265 . Qui confidit in diuitiis, corruet 267 . Est quasi diues cum nihil habeat et est quasi pauper, cum in multis diuitiis sit 269 . Diues stultus 272 . Diuitię bona 273 . Diues et pauper obuiauerunt sibi, utriusque operator

Prodiit quasi ex adipe inquitas eorum 373 . Ecce ipsi peccatores et abundantes in sęculo obtinuerunt diuitias. Imaginem ipsorum ad nihilum rediges 373 . Dormierunt somnium suum et nihil inuenerunt 375 . Iniquus mamona. Diues aut iniquus aut hęres iniqui 383 . Diabolus diuitias promittit, Christus exigit paupertatem 430 .

284 . Scuto bonę uoluntatis tuę coronasti nos 323 . Defendes a conturbatione hominum 342 .
Desperatio. Nihil execrabilius desperatione 278 .
Donum. Munerum genera 338 .
Discordia. Si

accusat naturam, quod homini breuem uitam dederit, ceruis autem et cornicibus longam. TVLLIVS DE FINIBVS BONORVM
Ęger. Inter optime ualere et grauissime ęgrotare nihil interesse putant Aristo et Pyrrho philosophi 23 . Sanitas incerta etiam usque ad uesperam 31 . Cnęus Aufidius cęcus desyderio lucis se moueri dixit, non utilitatis 77 .

uitam sibi promittentes 3 . Pueri, patres, iuuenes iuxta interiorem hominem 16 . Decrepiti etiam annum adhuc uiuere sperant 198 . Iuuenis cito potest mori, senex diu uiuere non potest. Nihil est pręterita longitudo quę esse desiit 259 . Temporis lapsus tacitus et irrequietus. Dauid: Dies uitę nostrę LXX anni 264 . Breuitas uitę propter delicta 285 .

111 . Timor Domini apponet dies, et anni impiorum breuiabuntur 127 . Iuuenes. Senes 130 . Regum uita longior propter iustitiam 131 . Nihil permanet 132 . Iterum 133 . Opera quę fecit Deus ut timeatur, perseuerant in perpetuum 133 . Si annis multis uixerit homo, et in his omnibus lętus fuerit, meminisse

a Domino, tantum Filius a Patre XIII. Contra eosdem iterum et tertio XIII.XVI.XVII. Apollinaristę sicut Arriani Christum dixerunt carnem solam sine anima suscepisse et in eo uerbum ipsum fuisse pro anima. Alii uerbum in carnem mutatum nihil de Virgine sumpsisse I. [Idem Lucę] Contra Lucę II. Contra istos Lucę XI. Contra Apollinarem qui unam tantum uoluntatem, id est diuinam ponit in Christo XXII. Idem quod diuinitatem habuerit pro anima carne tantum hominis assumpta.

VIII. Iterum et tertio VIII.XIII. Contra Sabellianos de pluritate personarum XVII. Tatianus et Martion nuptiis detrahunt. Ioannis II. Valentinus Christum a Patre missum dixit spiritale uel cęleste corpus attulisse, nihil de Maria Virgine sumpsisse I. Item transisse per Virginem quasi per aquę ductum. Lucę I. Contra II. Valentinus, Basilides et Martion respuunt Legem et prophetas X. Verbum fuisse creatori causam

Non mittebam prophetas, et ipsi currebant. Hereticorum luxuria 364 . Heresis impassibilitatis et impeccantię 357 . Quid sibi uolunt hereticorum paleę ad triticum Ecclesię. Dormierunt somnum suum et nihil gaudii inuenerunt 365 . Perdam ex eis uocem gaudii, uocem Sponsi 367 . Et posuerunt idola sua in domo, in qua inuocatum est nomen meum 381 . Ecclesię pax sabbatismus

id est hereticis 332 . Et super excelsa statuit me 332 . Corpus Christi Ecclesia 335 . Vnitas Ecclesię 335 . Dominus pascit me et nihil mihi deerit 336 . Odiui ecclesiam malignantium. Dilexi decorem domus tuę 338 . Hęreditas Christi. Arca Dei 340 . Ecclesia dilatata. Ciuitas munita

49 . Fama parua metu primo mox etc. 53 . Rumor res sine teste, sine iudice 80 . Fames et pudor non habitant una 56 . Fames nihil relinquit intentatum 58 . TVLLIVS IN TVSCVLANIS
Fortunę non esse uirtutem subiectam 142 . Theophrastus accusatur, quod in

tranquillitati maris comparatur 144 . Beatus etiam dicitur qui ex maiore parte beatus est 145 . Semper beati omnes boni 146 . Qui dicendi sunt beati. Omen beatum est cui nihil deest 148 . Omnes beati sunt uirtutis compotes. Beatum non oportet sollicitari metu. Sapiens semper beatus. Quibus rebus constet uir beatus 149 . Zenocrates in sola uirtute uitam beatam

Fortunam citius reperies quam retineas. Fortuna nemini plusquam consilium ualet. Fortuna uitrea est, quę tunc cum splendet, frangitur 86 . Legem nocens ueretur, fortunam innocens. Nulla est tam bona fortuna, de qua nihil queri possis 88 . Pompei et Lepidi fortuna ex alto ad imum deiecta 100 . Nihil dat fortuna mancipio 27 . Fortuna ludos facit 28 .

86 . Legem nocens ueretur, fortunam innocens. Nulla est tam bona fortuna, de qua nihil queri possis 88 . Pompei et Lepidi fortuna ex alto ad imum deiecta 100 . Nihil dat fortuna mancipio 27 . Fortuna ludos facit 28 . Non habet, ut putamus, fortuna longas manus, neminem occupat nisi hęrentem sibi 33 . Fors omnia uersat

PLATO
Fortuna. Parce. Fata. Dea Necessitatis 235 . Fortuna. Ars. Fatum 280 . Fatum. Parcę 319. 322 . In Deo nihil potest cogitari fortuitum 348 . Fatum 402 . Felix. Nemo itaque felix esse potest, nisi sapiens bonusque sit 15 . Philebus de hominis bono

et rapinis 319 . Qui rem furto sublatam recipit sciens, in eadem culpa sit qua ille qui furatus est 321 . Frigidum. Tremor et rigor unde in homine 258 . Fama. Ignauissimi nihil curant, quę sit de ipsis futura opinio; probatissimi curant, ut in futuris sęculis homines de se benelouentes audiant 330 . Filii quare non appetendi 16 . Quare bonorum patrum mali filii

84 . Fur. Cur in furto aut aliquo flagitio deprehensos furciferos appellant 79 . Samii Mercurio Charidotę sacrificantes furari et latrocinari permittunt 86 . Festis diebus nihil nisi rem diuinam agebant 76 . Veneris festo uinum profundunt, quod festa sobrie agi oporteat 78 . AVLVS GELIVS
Fortuna. Fati

Diogenes Dionysiaca et certamina magna miracula stultorum dicebat 55 . Finis quadriparitus: legitimus, naturalis, arte constans et forte 77 . Diogenes legerat quidem diutissime, cum ad finem libri nihil ultra scriptum esse ostenderet: Bono, inquit, este animo, uiri, terram intueor 57 . QVINTVS CVRTIVS
Fortuna.

liber VII, caput VI. CICERONIS OPVSCVLA
Fortunę magna uis in utramque partem 116 . Cui spes omnis et ratio et cogitatio pendet ex fortuna, huic nihil potest esse certi 176 . Felicitas in cęlo 189 . Ille qui recte atque honeste curriculum uiuendi a natura datum confecerit, ad illud astrum, quod aptius tunc fuerit, reuertetur

Dies Domini super omne quod pulchrum est 194 . Fur maledicitur 158 . Fames. Area et torcular non pascet eos, et uinum mentietur eis 26 . Fame nihil durius 57. 77 . Et uocaui siccitatem super terram 147 . Fames grauissima sub Esdra et Neemia 185 . Fames ex ira Dei 166 .

PLINIVS Gloria humana quam anguste habitet 32. Laudatus pauo expandit colores 108. Columbę multo uelociores acipitre, sed dum implicant uolatum plaudentes in ipsa gloria rapiuntur 111. Nihil tam paruum esse quod non gloriam parere possit. Hinc poma Apiana Apio dedere nomen 149. Polio perungi dignationis gratia glorięque auidos polium tractare 220. Lucius Accius poeta maxima forma statuam sibi posuit, cum breuis admodum fuisset

temulentus in conuiuio pulsauerat, occisus est 22. Vinacus Lusitanus uino depositus occisus est 28. APOPHTHEGMATA PLVTARCHI Gloria quomodo paratur 57. Qui se aliquid credunt, cum nihil sint 60. Qui se deum credit, insanit. Quomodo acquiritur gloria apud homines 61. Iactatio de leuissima 80. Laudis infamięque nostrę ipsi causa sumus 10. Glorię student boni 83. Laudatione non indiget, quem nemo uituperat. Idem 30.

se ipso in neutram partem loquaris 66. TVLLIVS IN TVSCVLANIS Gloria. Ęterna moliri non glorię cupiditate, sed uirtutis 102. Philosophi qui de contemnenda gloria scripserunt sua nomina libris inscripserunt 94. Gloria nihil in se habet, quod expetatur 105. Gloria solida est consentiens laus bonorum 117. Gloria temeraria et inconsiderata fama popularis. Iactatio est uoluptas gestiens et se efferens insolentius 132. Glorię cupiditas, si non continuo rationem aduoces, hęret altius. Fama

quęritis? Magnum igitur uitium est iactantia etc. V. Discipuli adhuę terrena sapientes dicunt Domino: Manifesta te ipsum mundo etc. suadentes inanem gloriam VII. Ego autem non quęro gloriam meam; est qui quęrat et iudicet VIII. Si ego glorifico me ipsum, gloria mea nihil est; est pater meus qui glorificat me etc. VIII. Domus impleta est ex odore unguenti. De quo Apostolus: Aliis sumus odor uitę ad uitam, aliis sumus odor mortis ad mortem XII. Dilexerunt enim gloriam hominum magis quam gloriam Dei XII. Nomen glorię quot modis accipitur in

potest uenire ad me, nisi Pater qui misit me traxerit eum. Et ego resuscitabo eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi fuerit ei datum a Patre meo VI. Si palmes non potest ferre fructum a se metipso, nisi manserit in uite, sic nec uos, nisi in me manseritis etc. Sine me nihil potestis facere XV. Profundum crucis, id est ea pars quę in terra fixa occultatur et ab ea omnia quę apparent procedunt: signat gratiam Dei incomprehensibilem, a qua cuncta bona nostra procedunt XVIII. PAVLVS AD ROMANOS

qui se ipsum commendat, ille probatus est, sed quem Deus commendat Christus. Quoniam multi gloriantur secundum carnem, et ego gloriabor XI. Si gloriari oportet, non expedit quidem, scilicet quando non est necesse. Pro huiusmodi , scilicet reuelationibus, gloriabor; pro me autem nihil nisi in infirmitatibus meis. Et ne magnitudo reuelationum extollat me, datus est mihi stimulus carnis meę etc. XII. AD GALATAS: Non efficiamur inanis glorię, cupidi inuicem, prouocantes, inuicem inuidentes V. Mihi autem absit gloriari, nisi in cruce Domini nostri Iesu Christi,

reddendum 45. Ab altero expectes alteri quod feceris. Beneficia plura recipit qui scit reddere 85. Negamus quenquam scire gratiam referre nisi sapientem 32. Reddere beneficium si aliter non possumus, etiam per speciem iniurię licet 32. Quanta gratum facere oportet. Nihil est grato honestius 33. PLATO Gloria Deus indignatur, quoties quispiam illius similem improbat aut probat dissimilem 19. Non erubescis in eo omnem operam ponere, quo tibi pecuniarum et glorię et honoris quamplurimum sit, ut

104. Idem domum magnatis cuiusdam donauit coquo, quod coenam bene parauisset 105. Cyrus gloriatur se uini plus bibere ac melius ferre 113. Gloria. Mamurii merces pro ancyliorum fabricationis memoria a Saliis celebrata 18. De Themistocle puero magister ait nihil de illo se paruum augurari, sed magnum siue bonum siue malum futurum 41. Idem glorię cupidus Milciadis tropheum sibi somnos adimere dicebat 41. Moriendum esse parta gloria, ne fortuna mutet statum 63. Statuę Catonis

Hoc, inquit, etiam mulus facit 22. Aiunt Socratem, cum Platonis Lysidem audisset recitari: Proh dii immortales, dixisse, quam multa de me mentitur adolescens 32, Xenocrates glorię et fastus imprimis contemptor fuit 39. Gloriam annorum esse matrem 43. Theophrastus: Nihil est inanius amore glorię 49. Heraclides gloriam pecuniis emere uoluit 53. Antisthenes, cum aliquando a malis laudaretur: Magis, inquit, anxietudine maceror, ne forte mali quippiam fecerim 54. Antisthenes sibi dicenti cuidam: Multi te laudant, quid enim, ait, mali

Anaxarchus, cum Alexandrum deum se arbitrantem saucium et cruentum uidisset, dixit: Hic nempe sanguis diuinus non est. Plutarchus hoc Alexandrum / ipsum dixisse ait 94. Gloriosi quidam esse concupierunt, ut tuti essent. Quod si minus adepti sunt, nihil habent, cuius rei gratia principio secundum naturę proprietatem appetierunt 110. Gula. Lex: Principem, si ebrius deprehensus esset, morte mulctandum 8. Pitacus ebrios duplici supplicio afficiendos esse statuit 10. Anacharsis rogatus, quomodo quis

Ventrem uitę Caribdim appellabat 58. Rogatus, qualis esset canis: Esuriens, inquit, blandus, saciatus uero Molossicus. Anaximenem eonueniens pingui aqualiculo, impartire, inquit, et nobis pauperibus uentrem. Quippe et ipse leuigaberis et nobis emolumento eris 58. Zeno edaci cuidam nihil conuiuis relinquenti appositum piscem sustulit. Cumque iile turbaretur: Si tu, inquit, meam edacitatem ferre non uales, quid socios quotidie tolerare arbitraris? 64. Chrysippus in potatione tantum crura agitans, ita ut ancilla diceret Chrysippi sola

Serius ouum edunt uexatę gallina et columba 113. Apes post morsum mori constat 119. Mons Carina in Creta in quo muscas non reperiri dicunt 217. Domus in qua betonica sata est, tuta fit a piaculis 250. Cyclaminum a nostris tuber terrę uocatur; ubi sata est, nihil nocent mala medicamenta 252. Peristeron herbam habentes non latrantur a canibus. Siquem peniteat ictus et despuat in mediam manum, leuatur percussus a poena 270. Simili modo ante conatum aggrauant ictus. Morsus hominis inter asperrimos numeratur; medentur sordes ex auribus

Odio esse alienis, cum te oderint tui, ne mireris 48. Quem oderant uiuum, mortuum dilexere 43. Qua ratione odium uitatur ciuium 8. Inuidus sibi ipsi oneri est 81. Ira 6. Iram compesce 27. Inter iratum et insanum 39. Iratus nihil agas 50. Prę iracundia pręteriisse legem doluit 51. Scies me alium esse longe quam putasti 23. Minis non terretur qui non timuit arma 43. Minatus ioco, serio perfecit 48. Iratus neminem punias 79. Iniuria occulta 9. Iniuria

timuit arma 43. Minatus ioco, serio perfecit 48. Iratus neminem punias 79. Iniuria occulta 9. Iniuria per ignorantiam 10. Iniuria iusta 11. Iniurię patientia 16. Idem 17. Idem 19. Lędere inimicum et se ipsum simul nihil prodest. Iniuriam patitur qui pati nescit 27. Iniuriam propelle, si potes 39. / Iniuria periculosa omnibus 39. Qui bonos perdit, pereat 50. Poena iusta toleranda est. Iniuria, ab infimo accepta cruciat 92. Iniuria

Inimicus. Qui inimicos etiam adiuuarunt 46. Semper honeste odium finitur. Odium inter consanguineos 77. TVLLIVS IN TVSCVLANIS Inuidiam inter et inuidentiam 119. Inuidentię est inuidere secundis alterius, quę nihil nocent 131. Emulatio bona et mala. Obtrectatio siue zelotipia est ęgritudo ex eo quod alter quoque potiatur eo quod ipse concupieris. Emulationem et obtrectationem laudant Peripathetici 135. Quid sit emulari et quid obtrectare 137. Iracundia

Ira est libido puniendi eius qui uideatur lęsisse iniuria 132. Excandescentia est ira nascens et modo desistens. Odium est ira inueterata. Iracundia differt ab ira 133. Iracundiam laudant Peripatetici 135. Eorum sententiam confutat Cicero. Ira nihil insanius 136. Exempla irę: Achilles Homericus, Agamemnon, Aiax. Iracundus non semper iratus est. Ira, cum perturbat, ducit ad insaniam 140. Irę remedium. Architas: Quo te modo, inquit, accepissem, nisi iratus essem 141. Iram non esse secundum naturam. Alexander

Lucius Lelius repulsam consulatus habuit, sed magis id passus populus 150. Imprudens. Tardis enim mentibus uirtus non facile comitatur 152. Iustitia discedere ab officio non patietur 112. Iustitia suis contenta non appetit aliena 122. Iustitia nihil in suam domum inde deriuet, reliquis utetur 153. Aristides expulsus patria, quod pręter modum iustusesset 157. Infernus. Inferorum supplicia 90. Inimicicia est ira ulciscendi tempus obseruans 132. Discordia est ira acerbo corde

abominantur 132. Labor hominum patet inuidię 133. Ecclesiaab inimicis uexata permittente Domino 136. Inuidia diaboli mors intrauit etc. Imitantur autem illum qui sunt ex parte illius 137. Noli de mortuo inimico gaudere 142. Qui sibi inuidet nihil est illo nequius. Inuidus 144. Laqueo peribunt qui oblectantur casu iustorum. Memento nouissimorum et desine nunc inimicari 147. Laxati sunt funiculi tui, sed non pręualebunt 158. Confundantur qui me persecuntur, et non confundar ego. Paueant illi, et non paueam ego

uiolatam eiecit. Tam cito magnum amorem cum magno odio commutauit 52. Roboam tribus annis ambulauit / in uiis Dauid, deinde reliquit legem Domini 76. Ioas fecit bonum, dum uixit Ioiada sacerdos; eo mortuo deprauatus est uitiis 70. Nihil permanet 132. Non sis uarius in opinionibus 142. Bonus mutatus in malum 147. Precordia fatui quasi rota carri, et quasi axis uersatilis cogitatus illius 148. Iustitia. Pondus et mensuram iustam habebis 29. Dauid a Semei maledictis lacessitus tunc quidem

198. Sicut fecisti, ita fiet tibi etc. 207. Quid Dominus requirit a te, facere iudicium et diligere misericordiam etc. 209. Iudicium uerum iudicate 213. Matathias sacerdos Iudeum ad idola conuersum occidit simul et suasorem eius, nihil Antiochi potentiam ueritus, dum satis iustitię faceret 217. Insidię. Malignitas insidiantium. Psalmus XXX 110. Contra insidias auxilium implorat. Psalmus XXXIIII 111. De insidiis inimicorum. Psalmus LIII. Qui in foueam, quam aliis parauerant, ceciderunt.

Donec pręfuit Gedeon, in pace erant filii Israel. Mortuo auersi sunt post Baalim, et erga domum eius ingrati impiique extitere 36. Samuel recolit ingratitudinem populi erga Deum 43. Dauid benemeritus de Nabal tutando pastores gręgemque eius, cum parum quidem ab eo poposcisset, nihil nisi repulsam tulit et conuitia pro benefìcio 47. Absalon capitalis criminis ueniam a patre acceperat, ille uero ipsum regno spoliare conatus est 52. Ioas Ioiadę sacerdotis opera rex factus, Zachariam, eius filium, prophetantem lapidari iussit 79.

et indignatione ultionem in omnibus gentibus, quę non audierunt, id est obedierunt uerbo Dei 208. Ceciderunt die una duo milia uirorum, qui non obedierunt Iudę Machabeo et fratri eius 219. Iuramentum. Abraham iurauit Abimelech et Phicol nihil se eis nociturum. Ibi dicitur Puteus iuramenti 4. Per deos externorum non iurabis 13. Qui audierit uocem iurantis et non indicauerit peccatum 15. Non periurabis. Ne polluas nomen Domini 17. Iosue licet decęptus tamen

Reddite quę sunt Cęsaris Cęsari XXII. Iniuria. Si peccauerit in te frater tuus etc. Si te audierit, lucratus es fratrem tuum XVIII. Conuerte gladium tuum in locum suum. Omnis enim etc. XXVI. Calumniantibus non respondendum, si nihil proficimus. Sicut Dominus tacebat contra falsos testes XXVI. Inobedientia. Qui non audierit te, duos, tres, Ecclesiam, sit tibi sicut ethnicus et publicanus XVIII. Filius malus ait: Eo, Domine. Et non iuit XXI. Cui similem existimabo generationem istam? Similis est pueris

filium occiderunt. Sed ueniet Dominus et perdet colonos, et uineam locabit aliis. Mulier sterilis non relinquens semen ex septem fratribus, nouissime moriens, est synagoga relicta a Spiritu septiformi XII. Recedente Domino de templo non remanet lapis super lapidem, id est negantibus Christum nihil proderunt Lex et prophetę XIII. Caiphas scidit uestimenta, sacerdotium Iudeorum disperiit. Christi tunica mansit integra. Ipse enim factus est sacerdos in ęternum secundum ordinem Melchisedech XIIII. LVCAS Iudicium Dei. Et uidebit omnis caro

propter obliquum et malignum cor, caligo perpetua propter ignorantiam et fallaciam. Lymbus abyssi propter superbiam VIII. Infernus secundum BasiliumXVL Interpres. Non oportet omnia quę parabola continet ad litteram pertractare, sed sensum elicientes, cuius causa componitur, nihil aliud perscrutari XV. Incipiens a Moyse et omnibus prophetis interpretabatur illis in omnibus Scripturis quę de ipso erant. Necesse est impleri omnia quę scripta sunt in lege Moysi et prophetis et psalmis de me. Tunc aperuit illis sensum, ut intelligerent Scripturas XXIIII.

latendo potius euitarent quam se ostendendo magis accenderent XI. Cogitauerunt principes sacerdotum, ut et Lazarum interficerent, quia multi propter illum abibant ex Iudeis et credebant in Iesum. Pharisei dixerunt ad se metipsos: Videtis, quia nihil profecimus . Ecce mundus totus post eum abiit XII. Qualiter et ipsi qui persequuntur sint amici nostri. Si mundus uos odit, scitote, quia me priorem uobis odio habuit. Si de mundo fuissetis, mundus quod suum erat diligeret. Quia uero de mundo non

es qui iudicas alienum seruum? Domino suo stat aut cadit. Vnusquisque in suo sensu abundet XIIII. AD CORINTHIOS I: Spiritalis iudicat omnia, et ipse a nemine iudicatur. Nos autem sensum Christi habemus II. Mihi autem pro minimo est, ut a uobis iudicer etc. Sed neque me ipsum iudico. Nihil enim mihi conscius sum, sed non in hoc iustificatus sum; qui autem iudicat me, Dominus est. Itaque nolite ante tempus iudicare etc. IIII. Qui se existimat stare, uideat ne cadat X. IACOBI: Qui iudicat fratrem, detrahit Legi etc. Tu autem quis

AD ROMANOS: Deus autem pacis conterat Sathanam sub pedibus uestris uelociter XVI. AD CORINTHIOS I: Adhuc carnales estis, cum sit inter uos zelus et contentio III. AD GALATAS: Quod si inuicem mordetis et comeditis, uidete ne ab inuicem consumamini. AD PHILIPPENSES: Nihil terreamini ab aduersariis; quę est illis causa perditionis, uobis autem salutis, et hoc a Deo etc. I. AD THESSALONICENSES II: Iustum est apud Deum retribuere retributionem his qui uos tribulant; et uobis qui tribulamini, requiem nobiscum in reuelatione Domini Iesu

de spiritu uitam ęternam VI. AD COLOSSENSES: Non est acceptio personarum apud Deum III. IACOBI: Vt in aliquo ad dignitatem promouendo inspiciatur meritum II. Ignorantia. AD CORINTHIOS I: Siquis autem ignorat, ignorabitur XIIII. ACTVVM: Paulus apertis oculis nihil uidens admanum ducitur in Damascum. Ab Anania uisum recipit et baptizatur VIIII. Infernus. APOCALYPSIS: Cruciabitur igne et sulphure in conspectu angelorum sanctorum et ante conspectum Agni. Et fumus tormentorum eorum ascendet in sęcula sęculorum. Nec habent requiem die ac

Conflagratio futura. Diluuium 100. Iudicium fallax 27. Inuidia. Si inuideris, maior es. Nam qui inuidet, minor est. Inuidia est dolor animi ex alienis commodis 87. Cestius Ciceronem litteras nescire dixerat; a Ciceronis filio flagris punitus est 116. Nihil est inuidia periculosius 136. Ira. Muliebre est furere in ira 20. Liber de ira. Facies irati 46. Ferarum furor 46. Irę deffmitio. Inter iram et iracundiam. Vtrum ira secundum naturam sit. Vtrum sit assumenda. Contra Aristotelem 47.

Rhadamantus magnę in iudicando admirationis 320. Iudices arbitri 321. Mundum post multa secula in ignem resoluendum 324. Inuidia. Liuor tristitia quędam et lętitia iniusta est 35. Inuidia multorum Socrates perimitur 169. Inuidum qui sponte nihil boni cęteris conferat, uituperare debemus 285. Ira contra concupiscentiam 207. Ira in pueris 208. / Pars animę irascibilis 232. Humanum ingenium ferocius potest euadere quam ferarum 288. Quidam irati

inferre maximum est malorum 123. Cauendum esse iniuriam facere magis quam pati 123. Nullo modo iniuriandum neque, si iniuriam passus fueris, ulciscendum 123. Iniurianti non prodest, si lateat, et si poenas non det, etiam obest 232. Honorandus certe est, qui nihil iniuratur; qui uero nec alios id facere patitur, duplici uel maiore honore dignus 285. Contra iniuriam poena 306. De iniuriis 307. Turpe est cędi senem a iuniore, iuniorem a sene non indecens. In eum qui parentes cędit. De uerberonibus 308.

iratus timuit uerberare seruos, ne modum excederet 32. Pseusippus iracundus fuit et uoluptarius. Aliquando iratus in puteum se iecisse dicitur 38. Quid sit ira, quid odium, quid iracundia, quid excandescentia 73. Ignem gladio non fodiendum 82. Pythagoras: In ira nihil aut dicendum aut faciendum 82. Eurylochus, Pyrrhonis discipulus, furore instigatus ita est, ut sumpto ueru cum carnibus coquum in forum usque persequeretur, et in Helide quęstionibus discipulorum fatigatus abiecto pallio Alpheum transnauit fluuium 95. Iniuria.

61. Cleantes obtuso tardoque ingenio fuit, sed studii assiduitate uicit ingenii tarditatem 78. Chrysippus in potationibus agebat quietem, crura tantum agitans, ita ut ancilla diceret Chrysippi sola inebriari crura 79. Anaxarchus se ne id quidem scire dicebat, quod nihil sciret 94. Iustitię tria genera: circa deos, circa homines, circa defunctos 36. Aristoteles iustitiam dicebat uirtutem animi cuique secundum merita distribuentem 47. Stateram non transiliendam 82. Iustus a perturbatione remotissimus, iniustus uero

/ Pythagoras iurare per deos uetabat; quemque enim studiose curare oportere, ut ex uitę merito sibi fides habeatur 82. Infamia. Socrates dicebat expedire se ipsum comicis exponere. Nam si quidem ea dixerint, quę in nobis corrigenda sunt, emendabunt, sin alia, nihil ad nos 19. Conuitia in Aristotelle 46. Diogenes grammaticos admirabatur, quod cum Vlixis mala requirerent, sua ignorarent 56. Exprobrante sibi, quod aliquando pecuniam falso signasset: Tempus, inquit, fuit, cum talis eram, qualis tu modo. Qualis autem ego modo sum,

sonent, se ipsas tamen non audiunt 78. Impatientia. Bion magnum aiebat malum esse ferre non posse malum 43. QVINTVS CVRTIVS
Inuidos homines nihil aliud quam ipsorum esse tormentum 52 .
Ira. Feliciorem fuisse Alexandrum, si superbiam atque iram uicisset quam si multas gentes 7 . Iratus Clitum, quem

recepta Tarento: Nisi tu amisisses, ego nunquam recępissem 31. Cyrsilus lapidibus obrutus, cum suaderet Atheniensibus, ut se Xerxi dederent 147. Iustitia 74,75, 76. Iustitię genera duo 77. Iustum uoluntarium 78. Nihil agendum de quo dubitatur, ęquum an iniquum sit 78. Prouerbium: Summum ius summa iniuria 79. Iustitia erga infimos 81. Iustitię partes sunt non uiolare homines, uerecundię non offendere 95. Iustitię officia pręponenda officiis scientię 109.

sit 78. Prouerbium: Summum ius summa iniuria 79. Iustitia erga infimos 81. Iustitię partes sunt non uiolare homines, uerecundię non offendere 95. Iustitię officia pręponenda officiis scientię 109. Iustitia sine prudentia multum poterit, sine iustitia nihil ualebit prudentia 120. Iustus esse non potest, nisi idem sit magni animi 121. Iustitia etiam inter latrones 121. Iustitię causa reges constituti 122. Fundamentum est enim perpetuę commendationis et famę iustitia, sine qua nihil potest esse laudabile

multum poterit, sine iustitia nihil ualebit prudentia 120. Iustus esse non potest, nisi idem sit magni animi 121. Iustitia etiam inter latrones 121. Iustitię causa reges constituti 122. Fundamentum est enim perpetuę commendationis et famę iustitia, sine qua nihil potest esse laudabile 130. Iustitia Arati Sitionii benefica ac liberalis 133. Imprudens. Insipiens 75. Solon mentitus 97. Ira 76. Ira immodica etiam aduersus inimicos uitanda 92. Ira prohibenda in puniendo 93.

timueris, qui cum de uita fortunisque contenderis, cuius ex insidiis euaseris, hunc semper oderis 193. Infamia. Nam quid est tam inhumanum quam eloquentiam ad salutem hominum et ad conseruationem datam ad bonorum pestem perniciemque conuertere 124. Nihil est tam uolucre quam maledictum, nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur, latius dissipatur 192. Ingratus. Omnes enim immemorem beneficii oderunt 128. Iniustitia eorum qui se populares uolunt, ob quam Lacedemonii Lysandrum expulerunt,

contenderis, cuius ex insidiis euaseris, hunc semper oderis 193. Infamia. Nam quid est tam inhumanum quam eloquentiam ad salutem hominum et ad conseruationem datam ad bonorum pestem perniciemque conuertere 124. Nihil est tam uolucre quam maledictum, nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur, latius dissipatur 192. Ingratus. Omnes enim immemorem beneficii oderunt 128. Iniustitia eorum qui se populares uolunt, ob quam Lacedemonii Lysandrum expulerunt, Hagynii regem necaueuerunt. Item

euaseris, hunc semper oderis 193. Infamia. Nam quid est tam inhumanum quam eloquentiam ad salutem hominum et ad conseruationem datam ad bonorum pestem perniciemque conuertere 124. Nihil est tam uolucre quam maledictum, nihil facilius emittitur, nihil citius excipitur, latius dissipatur 192. Ingratus. Omnes enim immemorem beneficii oderunt 128. Iniustitia eorum qui se populares uolunt, ob quam Lacedemonii Lysandrum expulerunt, Hagynii regem necaueuerunt. Item Gracchos perdidit

militiam cęli 246. Sol obscurabitur 247. Cum feceris iudicia tua in terra 248. Gladius Domini uerbum Dei 250. In die illa clangetur in tuba magna 252. Quando uisitauerit in maiestate Dominus, omnes diuitię impiorum puncto temporis comparentur 256. Nihil occultum 256. Erit lumen lunę sicut lumen solis. Nemo abibit impunitus 260. Mille anni 260. Ardens furor eius uenit cum gloria, quasi ignis deuorans. Vox Domini 261. Indignatio Domini super omnes gentes. Libri in quibus opera scripta.

Hierusalem aurea 375. Iuramentum. Periurium. Omnis iurans ex hoc iudicabitur 158. Iuramentum mendax ne diligatis 164. Iusiurandum hos habet comites: ueritatem, indicium atque iustitiam 338. / Infamia. Nihil enim tam facile quam ociosum et dormientem de aliorum labore et uigiliis disputare 97. Sanctis et piis detrahitur 144. Hipocrita. Mentietur opus oliuę 134. PneumatofÒroi, portantes spiritum siue spiritales, et hoc eironikws

in maiestate 176. Unusquisqne onus suum portabit 216. Pulchre quidam uir apprime grauis, cum ei cuiusdam iudicis laudaretur integritas et diceret de eo ille qui laudabat: non est fur, respondit: optimum seruum faceret, si nec fugitiuus esset 248. Nihil occultum 262. Quia zelus et furor uiri non parcet in die uindictę 263. De fenestra domus meę per cancellos prospexi 264. Statera dolosa 266. Iacebunt mali ante bonos 270. Omnes uię hominum patent oculis eius. Spirituum ponderator

suę 370. Deus, iudicium tuum regi da 372. Cum accepero tempus, ego iustitias iudicabo 374. Libri in Iudicio aperientur. In medio autem deos diiudicat 381. Iudex iniquus 381. Surge, Deus, iudica terram 382. Iustitia ante eum ambulabit 385. Nihil occultum 389. Iustitia et iudicium correctio sedis eius. Ignis ante eum pręcedet 395. Quoniam uenit iudicare terram 396. A uoce tonitrui tui formidabunt 398. Emitte spiritum tuum, et creabuntur 399. Omnes uię meę coram te, Domine 419.

Nihil occultum 389. Iustitia et iudicium correctio sedis eius. Ignis ante eum pręcedet 395. Quoniam uenit iudicare terram 396. A uoce tonitrui tui formidabunt 398. Emitte spiritum tuum, et creabuntur 399. Omnes uię meę coram te, Domine 419. Nihil occultum 426. Inuidia. Qui bonum actum per inuidiam carpit 12. Gaudens lapsu aliorum 69. Contra inuidos 87. Ęmulis respondet 104. Venena inuidię posse quidem superari, sed difficile conquiescere 172. Inuidia eligens magis Barrabam

Ira non est Deo naturalis, sed nostris uitiis prouocatur 51. Furor et ira insanię proxima 126. Qui irascitur fratri suo 146. Scidit uestimenta 179. Ira duplex 231. Sol non occidat super iracundiam uestram 232. Ira uel furor in Deo 233. Nihil foedius iracundia 244. Fatuus statim iudicat iram suam 268. Ira perficiens malum 272. Facilis ad irascendum 273. Ira in malos, lenitas in bonos 273. Fuge iracundos 277. Ira grauis, ira immisericors 281. Totum spiritum suum profert

impleretur quod est in Esaia propheta, debet dici: in Asaph propheta. Aperiam in parabolis os meum. Item hora tertia, ubi dicendum hora sexta. Retulit XXX argenteos, ut scriptum est in Hieremia, dicendum in Zacharia 377. Quicunque psalmus pręscribitur filiorum Chore, nihil triste habet. Tabernaculum, atrium, domus 383. Littera occidit, spiritus uiuificat 384. Thesaurus in uasis fictilibus, sensus in littera 390. Littera et spiritus 394. In eos qui omnia secundum litteram exponunt 396. Vbi in fine sunt duo alleluia,

euersa 170. Et peccatum matris eorum non deleatur 405. Hierusalem cęlestis 421,424. Templum 426. Iuramentum. Decipere aduersarium licet, si fidem iuraueris, non licet 52. Iuxta phariseorum auaritiam, qui iurat per templum nihil est, qui in auro templi debet 172. Iuramentum Dei 300. Qui iurat et non decipit 329. Infamia, detractio 147,277. Remoue a te os prauum, et detrahentia labia sint procul a te 261. Stultus labiis uerberabitur 266. Qui carnes ad uescendum

libera animam meam a labiis iniquis 419. Labia iniqua et lingua dolosa 437. Quod detractor nulli tam nocet quam sibi. Remedium. Sagittę potentis cum carbonibus desolatoriis 437. Grande malum est lingua, sed a mea me lingua libera, mea lingua inimica est mihi, aliena nihil nocet 438. Hypocrita. Lamię nudauerunt mammam 18. Hypocrita appellatur, qui aliud est et aliud simulat, id est aliud opere agit, et aliud uoce prętendit 171. Symon qui portat crucem in angaria, ipse est qui laborat pro laude humana 190. Os impiorum

umbilicus Iudeę 35. Hierusalem 56. Templum 57. Capta 71. Origo 81. EVSEBIVS DE PRĘPARATIONE EVANGELICA Ignis creator 15. Incertum dogma Heraclitiorum 92. Nihil certi 92. Iurandum nullo pacto 86. Interpres. Iouis et Iunonis dissidia quid signant 12. De regnis significatis in Daniele 40. De allegorico sensu Scripturę 52. Nominum Hebraicorum interpretatio 71.

figura contingebant illis 151. Contra litterę assertores 157. Non possumus interpretari nisi illuminati per gratiam 168. Excide litteram occidentem 169. Nescire et cognoscere quid signant 175. Qui ab humilitate litterę ad spiritus excelsa conscendit, de isto nihil possunt rapere Madianitę 181. Ingratus erga Dei beneficia 39. Inimicus. Pro inimicis oratio 103. Indoctus. Ignorantia 143. Mulieres, infantes, proseliti 158. Ignauus. Mulier anima infirma 74. Indigni sacro

ob ea se peti prudens. Libertas. Regem deliquentem morte mulctari in Taprobane insula 67. Spurium Cassium regnum affectantem pater ipsius interemit 318. Liberalitas. Rapam serere nudum uolunt precantem sibi et uicinis serere se. In Africę lacu Apuscidamo nihil immergitur, omnia fluitant 297. Zeuzis pictor donare opera instituit 329. Luxuria. In eam inuehitur acriter 31. Seres a quibus foeminarum petitur ornatus 65. Luxuriam notat de margaritis 102. In fine capitis feminarum luxum

a puero imbutus, dum modestius uiuere compellitur, a tecto se deiiciens interiit 21. PLINIVS DE VIRIS ILLVSTRIBVS Liberalitas. Lucius Mummius Corinthum signis tabulisque spoliauit. Quibus cum totam replesset Italiam, in domum suam nihil intulit 24. Marcus Liuius Drusus nimię liberalitatis fuit. Ideoque, cum pecunia egeret, multa contra dignitatem fecit 26. Luxuria. Apius Claudius Cęcus censor epulandi decantandique ius tibicinibus inpublico ademit 15.

Largitio amicos parit 50. Liberalitas regia 16. Munus dantis affectu metiendum 3. Munus te dignum da 13. Munus aliquod homini turpi concedendum, quod negandum probo 30. Largiendum quantum patitur facultas 54. Mendico sano nihil largiendum 93. Lętitia immoderata 31. Libido. Libidinosa senectus 8. Lasciuia mulctata. Adulterium 13. Luxoriosus miles exauctoratus 42. Non es uenatus puerum, sed emisti 87.

amari putabatur 47. FABIVS QVINTILIANVS IN DECLAMATIONIBVS Lis. Contentiosius defenditur quod probari nequit 80. Libertas coacta genus seruitutis est 34. Liberalitas. Nemo plus dedit quam qui sibi nihil reliquit 21. Libido in sexum uirilem 14. Qui libidinis dedere poenas 15. Meretricis uita 67. Meretricis mores. Libidinosi amoris uis 70. Amor turpis 71. Labor. Stulta cura est quę spem non

in clericum non potest. Filii impudici patrem episcopum indignum faciunt 34. Amor formę 41. Scotorum natio pecudum lasciuiens 45. Voluptas et concupiscentia in iecore 187. Libidinis remedium ieiunium 196. / Lex. Deum nihil impossibile pręcepissę 10. Lex posthabenda Euangelio 34. Vtrum facilia sint mandata Dei 68. De possibilitate mandatorum 74. Non in Lege, sed in Euangelio promittitur regnum cęlorum 76. Quę obseruanda de Testamento Veteri 78. Mandata Domini

Christo 191. Fac tibi amicos de iniquo mamona 192. Tecum portes, quod inuitus dimissurus es. Coraelii centurionis elemosynę 193. Quis pauper non huius auxilio sustentatus est? Pręter uictum et uestitum et manifestas necessitates nihil cuiquam tribuas, ne filiorum panem canes comedant 212. Sabę monachi uinea centum lagenas ęstimata integra. A monachis ab eo inuitatis depasta trecentas fecit 239. Vidua quę duo ęra misit in gazophilacium 264. Elemosyna in pauperes 265. Pars sacrilegii est

114. Repletum est gaudio os nostrum etc. Psalmus CXXV 122. Lętetur Israe! in eo qui fecit eum etc. Psalmus CXLVIIII 125. Stultorum exultatio ignominia 126. Risum dolor, gaudium sequitur luctus 128. Gaudium 130. Nihil est melius quam lętari in opere suo etc. 133. Melior tristitia lętitia 134. Adolescentia et uoluptas uana sunt 135. Occurristi letanti 166. Factum est mihi uerbum tuum in gaudium et lętitiam cordis mei, quoniam inuocatum est

id est non necessitate eoacta contra propriam uoluntatem IIII. LVCAS Liberalitas. Qui habet duas tunicas, det non habenti, et qui habet escas, similiter faciat III. Omni autem petenti te tribue. Benefacite et mutuum date nihil inde sperantes. Et erit merces uestra multa et eritis filii Altissimi. Estote ergo misericordes. Date et dabitur uobis; mensuram bonam et confertam et coagitatam et supereffluentem dabunt in sinum uestrum. Eadem quippe mensura, qua mensi fueritis, remetietur uobis VI. Mulieres ministrantes

tuos etc. et noluisti XIII. Pater duorum filiorum alterum uolentem discedere non retinet, alterum uolentem manere non repellit. Rursum illum reuertentem suscipit, nemini tollens arbitrii libertatem XV. Lectio. Pręceptor, per totam noctem mundanę scientię laborantes nihil cępimus. In uerbo autem tuo laxabo rethe, id est in profundo sacrę Scripturę. Vnde tanta piscium copia hauritur, ut ambę nauiculę impleantur, altera dilectionis Domini, altera promimi V. IOANNES Liberalitas.

misero, me accipit. Siquis autem me accipit, accipit eum qui me misit XIII. Esto Ioseph et tege in paupere Christi nuditatem non semel, sed in tuo tumulo spiritali considerando reconde et cooperi et misce myrrham et aloen amaricantia considerando uocem illam: Ite, maledicti in ignem ęternum, qua nihil amarius XVIII. Labor. Operamini non cibum qui perit, sed qui permanet etc. VI. Me oportet operari opera eius qui misit me, donec dies est. Venit nox, quando nemo potest operari IX. Quod secundum pręsens seculum laboramus, uix usque ad mortem sufficit. Quod uero

superuenire non permittunt, hereticis introitum pręcludentes. Ostiarius est Moyses, cui eloquia Dei credita sunt uel Spiritus Sanctus, per quem Scripturę reseratę nobis indicant Christum X. PAVLVS AD THIMOTEVM II Lis. Noli contendere uerbis. Ad nihil enim utile est nisi ad subuersionem audientium. Stultas et sine disciplina quęstiones deuita, sciens quia generant lites. Seruum autem Domini non oportet litigare, sed mansuetum esse ad omnes etc. II. AD TITVM: Stultas autem quęstiones et geneologias et

Scimus autem, quia bona est Lex. Siquis ea legitime utatur, scientes hoc, quia Lex iusto non est posita, sed iniustis I. AD HEBREOS: Lex per angelos accepit initium, Euangelium per Dominum II. Translato sacerdotio de tribu Leui ad tribum Iuda, de qua Christus. Necesse est ut Legis translatio fiat. Nihil ad perfectum adduxit Lex. Iesus melioris Testamenti sponsor VII. Collatio Veteris et Noui Testamenti X. Lex Vetus terroris, Lex Noui amoris XII. Lętitia. AD PHILIPPENSES: Gaudete in Domino semper; iterum dico: Gaudete. AD THESSALONICENSES I: Semper gaudete V.

philosophię 3. Quid sit libertas 17. Absoluta libertas 20. Lacon puer captus, ne seruiret, illisum parieti caput rupit 30. Nemo liber est qui corpori seruit 43. Magni ęstimanda libertas 52. Liber est non in quem parum licet fortunę, sed in quem nihil 55. Liberalitas. Socrati cum multi multa offerrent, Eschines se ipsum obtulit 24. Munera non sine honore sunt, quę aut nemo illis alius dedit aut nos nulli alii. Exemplum Alexandri 25. Dabo egenti, sed ut ipse non egeam 26. Alexander urbem donatam

quod sibi non conueniret: Non quęro, inquit, quid te accipere deceat, sed quid me dare 27. Marcus Antonius apud Rabirium poetam: Hoc habeo, inquit, quodcunque dedi 39. Beneficium etiam ingrato dandum 46. Errat, siquis existimat facilem rem esse donare 62. Nihil petas quod negaturus es, nihil negabis quod petiturus es 86. Luxus. Luxuriose uiuentes carpit 24. Quamuis diuites miseri sunt, qui uentri ac libidini se dedunt, quorum animus inerti ocio torpet 43. In luxum nimium 44. Luxuria 49.

Non quęro, inquit, quid te accipere deceat, sed quid me dare 27. Marcus Antonius apud Rabirium poetam: Hoc habeo, inquit, quodcunque dedi 39. Beneficium etiam ingrato dandum 46. Errat, siquis existimat facilem rem esse donare 62. Nihil petas quod negaturus es, nihil negabis quod petiturus es 86. Luxus. Luxuriose uiuentes carpit 24. Quamuis diuites miseri sunt, qui uentri ac libidini se dedunt, quorum animus inerti ocio torpet 43. In luxum nimium 44. Luxuria 49. Nulla res magis

maxime seruos 15. Cato amissę libertati superesse noluit se ipsum interficiens 71. Brutus noluit se dici regem uel dominum, sed regis atque domini interfectorem 81. Liberalitas Porsennę, qui inita pace cum Romanis castra illis reliquit nihil secum ferens pręter arma 27. Alcibiades largitionibus amicos sibi comparauit 29. Cimon quotidie aliquem indigentem ex Atheniensibus conuiuam habuit, uestes donauit, agrorum septa sustulerat, ut uolentibus / fructum capere aditus pateret

Thales percunctanti adultero, an iuraret se minime adulterasse: Non est, ait, periurium adulterio deterius 6 . Ad meretricem non ingredi, sed egredi non posse turpe est 22 . Aristippus nihil differre putat, utrum meretrici congrediaris an uirgini. Cum suggillaretur , quod haberet Laydem: At a Layde non habeor, inquit 23 . Dicente scorto: Ex te concipio- Non, inquit, hoc magis nosti quam si per spinas

liberalitate omnes superauit 168. Matronarum liberalitas ad munus Apollini conflandum 189. Manlii Capitolini liberalitas calumnię causa in patres 190. Plato ingentem sibi oblatam a Dionysio pecuniam accipere noluit. Aristippus dixit illum tuto liberalem esse. Ei enim qui nihil accipit, multa tribuit 200. Alexandri liberalitas in milites 210. Alexandri munificentia 217,220, 227. Item in Taxilem regem 228. Munera Neapolitanorum. Hieronis munificentia in Romanos 273. Paula Busa Romanos frumento, ueste, uiatico iuuit 274.

Propensior benignitas esse debet in calamitosos 128. Maius est certeque gratius prodesse quam magnas opes habere 189. Liberalis officium, non fructum sequitur 191. Luxus. Voluptas corporis 40. Plato escam malorum uoluptatem appellat 41. Bestię nihil sentiunt nisi uoluptatem 96. Corporis uoluptas homine indigna. Luxuria, turpis 97. Voluptas contraria honestati 166. Voluptatem esse summum bonum 175. Luxus supellectilis 184. Lex seruanda 83. Quare initę leges 191.

uanitates 91. Contra uoluptarios 98. Ne acquiescas carnis blandiciis 109. Niniue anima uoluptati dedita 118. Potentes luxui dediti 118, 176. Carni subiectus 119. Via lata 121. Quis despexit dies paruos 157. Mare mortuum, in quo nihil potest uiuere 176. Luxurię dediti 200,201. Gygantes qui terrenis operibus seruiunt 231. Princeps hortorum 240. Atteretur ciuitas uanitatis 246. Terra dicitur anima quę carnaliter uiuit 250. Qui portat imaginem terreni 242. Qui in

Moab, nunc Tripolis. Ammon. Philadelphia 139. Senaar, campus Caldeorum, quorum ciuitas Babylon 159. Adremon, nunc Maximianopolis 173. Syon in quo Hierusalem. Ciuitas Dauid 199. Basanregio. Og rex 194. Mulieres, id est urbes 197. Terra promissionis nihil pinguius 199. Samaria, nunc Sebaste 205. Moabitę Arabes 221. Assyrii, nunc Syrii, regio omnis inter Euphratem et Tygrim 225. Pharasim mons, Gabaon uallis 254. Ararath regio in Armenia, per quam Araxes fluit 269. Tharsis 347. Terra

primum medici Romę recepti 282. Musica. Arionem citharę sono exciti delphini desilientem e naui excepere 98. Calamus totus, quem syringam uocant, utilissimus fistulis 160. Nero uocis gratia porro sectiuo usus 197. Eriphia herba ad uocem nihil pręstantius 245. Zame in Africa fons, ex quo bibentium canorę uoces 296. Nero plumbi lamina pectori imposita sub ea cantica exclamans alendis uocibus demonstrauit rationem 325. Sandaraca uocem limpidam et canoram facit 326. Mors miseriarum fìnis 23.

245. Zame in Africa fons, ex quo bibentium canorę uoces 296. Nero plumbi lamina pectori imposita sub ea cantica exclamans alendis uocibus demonstrauit rationem 325. Sandaraca uocem limpidam et canoram facit 326. Mors miseriarum fìnis 23. Breuitate uitę nihil melius a natura 82. De signis mortis ibidem. De his qui elati reuixerunt 83. De mortibus repentinis. Apes mortuas reuiuiscere in cinere 119. Muscę itidem reuiuiscunt 122. Vasa e taxo arbore mortifera esse 156.

itidem reuiuiscunt 122. Vasa e taxo arbore mortifera esse 156. Mela, equestris ordinis uir, in desperatione succo porri hausto expirasse dicitur sine cruciatu 197. Scorpionem mortuum heleboro candido tactum reuiuiscere 252. Morte tempestiua nihil homini melius 269. Mortis signa in oculis et in urina 272. Taxum fieri mortiferam clauo ęreo adacto. STRABO Mundum creatum esse et corruptibilem et ex quattuor constare elementis, sed ex quinta quadam natura cęlum et

liberi, serui boni 28. Idem 61. Idem 65. Improbum uirum docet a multis iniuria illata 63. Corruptores exterminandi 67. Inutilia et superflua eiicienda 70. Nouissima peiora prioribus 82. Attici sciunt honesta, Thebani agunt 93. Malus nihil turpe reputat 94. Improbum, dum poenas dat, alloquitor 24. Malus, etsi bene quid egerit, non meretur laudem 91. Turpi non sapit uirtus 95. Maledicus 6. Detrahens meliori 7. Reprehensores iusti audiendi 20. Cauillationes timere

sibi ait aduersus Romanos, quam Herculi aduersus Hydram fuisse fortunam 16. FABIVS QVINTILIANVS IN DECLAMATIONIBVS Matrimonium. Caritates corporum. Secunda matrimonia 9. Magnanimus. Viro forti nihil facere conuenit quod negandum sit 13. Non molliri prosperis nec aduersis frangi 21. Mollis. In lętitiam metusque resolutus 21. Mulcta. Carcer pyraticus 25. Nulla poena est nisi inuito 53. Militaris uirtus. Imperium populi

prosperis nec aduersis frangi 21. Mollis. In lętitiam metusque resolutus 21. Mulcta. Carcer pyraticus 25. Nulla poena est nisi inuito 53. Militaris uirtus. Imperium populi Romani militari disciplina stetit 14. Medicus. Medicina nihil pręstat ęgrotis 38. Mors. Laudanda fortibus, expetenda miseris mors 16. Quid iuuat diu detineri carcere corporis 18. Venenum lex habere, emere, nosse denique uetat 63. Mendacium. Falsi delatores 53. Auidius nefanda finguntur 80.

prohibiturus 148. Atreus: proinde parent se in uita, ut uinei nesciant 149. Theodorus mortem minitanti Lysimaco respondit 159. Paulus Persę: In tua potestate est. Miseria humana. Nullum miseriarum finem fore nisi sanato animo 118. Nihil magnum in rebus humanis 134. Mollis nihil animo uidere potest; omnia refert ad oculos 94. Voluptas gestiens elata lętitia 120. Epicuri sententię de uoluptate 122. Idem 123. Item 124. Voluptatis partes maliuolentia etc. 132.

se in uita, ut uinei nesciant 149. Theodorus mortem minitanti Lysimaco respondit 159. Paulus Persę: In tua potestate est. Miseria humana. Nullum miseriarum finem fore nisi sanato animo 118. Nihil magnum in rebus humanis 134. Mollis nihil animo uidere potest; omnia refert ad oculos 94. Voluptas gestiens elata lętitia 120. Epicuri sententię de uoluptate 122. Idem 123. Item 124. Voluptatis partes maliuolentia etc. 132. Lasciui poetę: Alceus, Anacreon, Ibicus, Plato

91. Mortem bonum esse probat. Quid sit mors. Quid sit interitus 99. Duę uię animorum e corpore exeuntium 99. Cigni morituri canunt dulcius. Quomodo quis emori consuescit 100. Concludit mortem esse bonum. Quod nihil potest mali esse in morte, etiam si animi intereant 101. Hegesias et Theombrotus mori putant optimum. Quod quisque per mortem a malis discedat, non a bonis. Mortui non carent uitę commodis, quoniam iis non sunt necessaria. Qui contempta morte fortiter pugnarunt. Mors non deterret

uitę commodis, quoniam iis non sunt necessaria. Qui contempta morte fortiter pugnarunt. Mors non deterret sapientem 102. Neminem mori ante tempus. Teramenes uenenum lętus bibit 103. Item quidam Lacedemonius. Item alii 104. Theodotus cruci affigendus: Nihil refert, ait, humine an sublime putrescam. Quando mors ęquo animo appetitur 105. Mors optimum a Deo pręmium 106. Non nasci optimum; huic proximum mori. Euripides nascente homine dolendum, moriente lętandum

Non nasci optimum; huic proximum mori. Euripides nascente homine dolendum, moriente lętandum putauit. Alcidamus laudationem mortis scripsit. Ennius in sua morte neminem lachrymare permittit. Solon: Mors mea ne careat lachrimis. Nihil in malis habendum quod a Deo uel a natura constitutum est 107. Mortis necessitas angorem leuat. Miser est qui metuit mortem uel dolorem 144. Malus. Vitiositas genus est, malicia species 133. Modus esse in uitio non potest, ut qui e Leucade se pręcipitauerit

Quid sit uoluptas 28. Sardanapalli epigramma 34. Voluptas penitendi causas relinquit 34. Bestias etiam facere aliquid citra uoluptatem 35. Voluptarii etiam multa faciunt non quęrentes uoluptatem 81. Mors. Epieurus: Nihil ad nos mortem pertinere eo quod sine sensu sit, affirmat 33. Mori et uiuere uelle, cum oportet, sapientis est 49. Mors horrenda omnibus naturaliter 72. Memoria. Themistocles artem memorię pollicenti Simonidi: Obliuionis, inquit, mallem 34.

33. Mori et uiuere uelle, cum oportet, sapientis est 49. Mors horrenda omnibus naturaliter 72. Memoria. Themistocles artem memorię pollicenti Simonidi: Obliuionis, inquit, mallem 34. Militaris uirtus. Qui reipublicę causa omnia faciunt, nihil sua 25. Publius Decius deuouit se pro republica. Item duo Decii, eius filii 26. Epaminundas moriturus, cum audisset clypeum esse saluum et hostes fusos, in lętitia exhalauit animam 32. Leonidas mori quam fugere pręoptauit.

inimicos suos, ad spolia eorum non extenderunt manum 99. Si putaui aurum robur meum 106. Dominus mihi adiutor, et ego despiciam inimicos. Psalmus CXVII 119 . Munerumm contemptor 128. Magnanimus 130. Cor interpidum 146. Qui timet Dominum, nihil trepidabit 148. Samuel, propheta,Domini, pecunias et usue ad calciamenta ab omni carne non accepit, et non accusauit illum homo 150. Qui proiicit auaritiam ex calumnnia et excutit manus suas ab omni munere 158. Daniel gratis interpretatur scripturam promissaque dona

amplius, fili mi, ne requiras. Mandata Dei obserua. Vox dilecti mei in Lege et pręceptis 135. Quę pręcipit tibi Deus, illa cogita semper et altiora te ne quęsieris 141. In mandatis Dei assiduus esto, et ipse dabit tibi cor, et concupiscentia sapientię dabitur tibi 142. Nihil dulcius quam respicere in mantis Domini 146. Fides mandatorum conseruatio 148. Audi, Israel, mandata uitę; auribus percipe, ut scias prudentiam etc. 183. Pręcepta mea et iudicia mea ostendi eis 188. Gazophilatia terdena sunt

Fidelis seruus et prudens quem constituit dominus super familiam suam, ut det illis cibum in tempore. Super omnia bona sua constituet eum. Vendentes oleum quo lampades illuminantur. De quinque talentis lucratus alia quinque, de duobus duo, intrat in gaudium domini; nihil lucratus damnatur XXV. Qui docet bene male operans, uinum felle mixtum porrigit Domino XXVII. Euntes docete omnes gentes seruare omnia quęcunque mandaui uobis XXVIII. Qui aliis grauia imponunt et sibi leuia XXII. Mandata. Si uis ad uitam ingredi, serua mandata XIX. Diligere

XIIII. Per seruum qui a patrefamilias ad inuitandum mittitur, prędicatorum ordo significatur XIIII. Calciamenta a patre in pedibus accipiunt, qui euangelizando discurrunt et terrena non attingunt XV. Vocatis seruis distribuit mnas ad negociandum, lucrantes remunerat, nihil superaddentes damnat. Et erat docens quotidie in templo XIX. Erat autem diebus docens in templo, noctibus uero exiens morabatur in monte qui uocatur Oliueti XXI. Non esse discendum a fratrum admonitione, quamuis nihil propter nostra uerba eueniat etc. XXII. Interroganti Herodi

XV. Vocatis seruis distribuit mnas ad negociandum, lucrantes remunerat, nihil superaddentes damnat. Et erat docens quotidie in templo XIX. Erat autem diebus docens in templo, noctibus uero exiens morabatur in monte qui uocatur Oliueti XXI. Non esse discendum a fratrum admonitione, quamuis nihil propter nostra uerba eueniat etc. XXII. Interroganti Herodi Dominus nihil respondit, docens nihil respondendum quęrentibus sermonem nostrum laudare, non se corrigere etc. XXIII. Vos autem sedete in ciuitate, quoad usque induamini uirtute ex alto. Non enim oportet

superaddentes damnat. Et erat docens quotidie in templo XIX. Erat autem diebus docens in templo, noctibus uero exiens morabatur in monte qui uocatur Oliueti XXI. Non esse discendum a fratrum admonitione, quamuis nihil propter nostra uerba eueniat etc. XXII. Interroganti Herodi Dominus nihil respondit, docens nihil respondendum quęrentibus sermonem nostrum laudare, non se corrigere etc. XXIII. Vos autem sedete in ciuitate, quoad usque induamini uirtute ex alto. Non enim oportet nisi instructos exire ad aliis prędicandum XXIIIL Malus. Non

erat docens quotidie in templo XIX. Erat autem diebus docens in templo, noctibus uero exiens morabatur in monte qui uocatur Oliueti XXI. Non esse discendum a fratrum admonitione, quamuis nihil propter nostra uerba eueniat etc. XXII. Interroganti Herodi Dominus nihil respondit, docens nihil respondendum quęrentibus sermonem nostrum laudare, non se corrigere etc. XXIII. Vos autem sedete in ciuitate, quoad usque induamini uirtute ex alto. Non enim oportet nisi instructos exire ad aliis prędicandum XXIIIL Malus. Non est arbor bona quę

Multitudo. Audiui numerum signatorum, CXLIIII signati ex omni tribu filiorum Israel. Post hęc uidi turbam magnam, quam dinumerare nemo poterat ex omnibus gentibus stantes ante thronum in conspectu Agni VII. Miraculum. ACTVVM: Vipera apprehendit manum Pauli, et nihil ei nocuit XXVIII. Matrimonium. AD CORINTHIOS I: Propter fornicationem autem unusquisque suam uxorem habeat etc. debitum reddant. Precipio uxorem a uiro non discedere. Alligatus non quęrat solutionem nec solutus uxorem. Si nupserit uirgo, non peccat.

horam illam decretoriam prospice: non est animo suprema, sed corpori. Dies iste, quem tanquam extremum formidas, ęterni natalis est etc. Hortatur ad mortem libenter subeundam 51. Quicquid facis, respice ad mortem 57. Mors malum non est 62. Mendacium. Nihil simulatio proficit 31. Magister. Obiurgatio. Doctor 2. Refellit Socratis dictum ad Archelaum asserentis se ob hoc ad eum docendum ire nolle, quod maius beneficium accepturus esset quam daturus 36. Quantum pręceptori debetur 41. Demetrius Cynicus:

ut ille prodesse uelit, hic proficere 53. Docentis instantia ad utilitatem audientium. Attalum laudat, quod scite admodum et ad uirtutem hortetur et deterreat a uitiis 53. Qui aliter uiuunt quam uiuendum esse pręcipiunt 54. Mutatio rerum 69, 74. Nihil proprium dicas, quod mutari possit 86. Nihil stabile 111. Vicissitudo rerum 10. Quicquid uides currit cum tempore 20. Mutatio rerum alternantium 53. Mora. Maxima porro uitę iactura dilatio est 79. Mali et iniurii homines a

Docentis instantia ad utilitatem audientium. Attalum laudat, quod scite admodum et ad uirtutem hortetur et deterreat a uitiis 53. Qui aliter uiuunt quam uiuendum esse pręcipiunt 54. Mutatio rerum 69, 74. Nihil proprium dicas, quod mutari possit 86. Nihil stabile 111. Vicissitudo rerum 10. Quicquid uides currit cum tempore 20. Mutatio rerum alternantium 53. Mora. Maxima porro uitę iactura dilatio est 79. Mali et iniurii homines a pueris forma dumtaxat magnitudineque differunt 77.

uolens uideri doctus emerat seruos, qui illi in memoriam reducerent uersus, quorum ipse uix principia recordabatur etc. de illo 10. Mulier. Foeminę laus. Cornelia. Rutilia 71. Mulier cupiditatum incontinens 77. Aut amat aut odit mulier; nihil est tertium. 85. Foeminis nec capillos defluere nec pedes laborare 46. PLATO Mundus. Totum et omne ens unum esse 66. Mundum habere supra se tres causas ac dependere a causa incorporea 141.

et tamen timetur, tanquam certum sit eam esse summum malorum. Socrates nulli se iniusta concessurum ob mortis metum dicit 170. Neque in iudicio neque in bello uel mihi uel alteri omnia quibus uitemus mortem sunt facienda. Multo difficilius est prauitatem effugere quam mortem. In morte nihil mali esse: siue consopiatur anima siue transmigret 171. Non multi faciendum esse uiuere, sed bene uiuere. Subire decet et mortem et quoduis aliud supplicium, priusquam quicquam agamus inique 173. Quod non liceat sibi ipsi mortem inferre. Qui philosophię incumbit, magna

sed bene uiuere. Subire decet et mortem et quoduis aliud supplicium, priusquam quicquam agamus inique 173. Quod non liceat sibi ipsi mortem inferre. Qui philosophię incumbit, magna cum fiducia expectat mortem, sperans, cum hinc migrauerit, maxima bona se consecuturum. Mortem nihil aliud esse quam animę a corpore solutionem 176. Sapientię compotes euademus, cum mortui fuerimus; dum autem uiuemus, nequaquam. Philosophorum meditatio est animum a corpore separare 177. Ridiculum est, si uir qui se in uita sic comparat, ut quam proxime ad mortem accedat, ea

in hoc obediat, tunc aliam iam illi medellam conferre. At si parere nolit, tunc consulentem ipsum uirum putabo et medicum, si eum omiserit, Quod si considendo ulterius perseuerauerit, contra putabo ignauum, scilicet atque artis expertem 333. Qui sine magistris legendo discunt 392. Nihil disci posse nisi docente Deo 395. Mutatio rerum. Omnia in motu esse 46. Motus duo genera: alterum secundum locum, alterum secundum rei naturam 47. Motus sensus et sensibile 50. Motuum species 54. Mutationem animo omnibus in rebus pręterqam

ius fuisse maritis necare 62. Spurius Carbilius Ruga primus Romę diuortium cum uxore fecit, quod sterilis esset 107. Mores. Polytropia, id est multiplices ac uarii mores 67. Magnanimus. Fabricius aurum contempsit pauper et nihil sibi defuturum dixit, quamdiu sensibus corporis obstiterit atque imperarit 7. Gracchus munera contemnens 90. Subnixo animo, id est magno et sublimi 99. Maledicus. Cum inquinatissimis non esse conuitio decertandum 41'. Puniendis peccatis tres rationes

longitudines et latitudines uocis emetitur. Longior mensura uocis ptnífyioa sic!, id est modulus, altior |Li£Aoa, id est modulatio cantus 99. Historia super fidicine Arione 99. Mors nihil ad nos iuxta Epicurum 13. Quęstio quando moriens moreretur: cum iam in morte esset an tum etiam cum in uita foret 41. Euripides poeta a canibus laceratus 92. Liticines, siticines, sicinistę 118. Mendacium. Aliud est mendacium dicere, aliud mentiri

Lex, ne uidua nubat ante decimum mensem a uiri obitu 106. Octauia ab Antonio uiro contempta non deseruit domum eius et Octauio suadebat, ne sui causa pugnaret cum illo 108. Magnanimus. Epimenides Phestius ex Creta Athenas ueniens, opes honoresque offerentibus nihil accępit pręter ex sacra olea ramum, et eo contentus discessit 21. Themistocles Xerxe fuso fugatoque, cum ad uisenda cęsorum cadauera accessisset, armillas et torques passim iacentes pręteriens amico sequenti: Collige tibi, inquit. Tu enim nequaquam Themistocles es 43.

fungi non decere, contra Platonem 68. Themiste sola philosophiam didicisse dicitur 70. Mandata Dei. Quam efficax sit lex Dei et Ecclesię sacramenta 71. Quomodo pręcepta Dei a philosophicis dissident 138. Mors. Contra eos qui dicunt: Mors nihil ad nos 64. Qui sibi ipsis mortem consciuerunt 65. Mors talis qualis uita 66. Mortis contemptus quomodo uirtus est 137. Mortes duę homini proponuntur 156.

91 . Idem putat Democritus. Principia autem esse atomos 92 . Diogenes Apolloniates ait elementum esse aerem, mundos infìnitos et inane infinitum densumque aerem et rarescentem mundos gignere. Nihil ex eo quod non sit fieri neque in id quod minime sit corrumpi 94 . Ex nihilo nihil etc. Est semper tale, fuit et erit. Locus et inane sit necesse est. Alioquin corpora non haberent, ubi se mouerent. Omne istud

Diogenes Apolloniates ait elementum esse aerem, mundos infìnitos et inane infinitum densumque aerem et rarescentem mundos gignere. Nihil ex eo quod non sit fieri neque in id quod minime sit corrumpi 94 . Ex nihilo nihil etc. Est semper tale, fuit et erit. Locus et inane sit necesse est. Alioquin corpora non haberent, ubi se mouerent. Omne istud infinitum esse. Atomi. Mundi infiniti. Motus 100 . Atomus uisibilis. Atomi magnitudo

44 . Sapientem ducturum uxorem liberorum causa 54 . Diogenes laudabat eos, qui uxores ducturi fuissent et non ducerent 56 . Dicebat uxores communes oportere, nuptias nihil appellans 60 . Hipparchia nulli nubere maluit quam Crati philosopho, ob hoc tantum quia philosophus et ipsa philosophiam didicit 62 . Placet Stoicis uxores esse communes 74 .

bene se habent urbes atque domus, non cantibus nec pulsibus 63 . Cantibus ad lyram utendum laudeque deorum uirorumque pręstantium 82 .
Mors. Thales uitam nihil a morte differre dixit. Et cum quispiam diceret: Cur ergo non moreris?- Quia nihil differt, inquit 6 . Solon moriens in Cypro Salaminam ossa sua transferenda mandauit et in cinerem soluta per prouinciam spargenda

Cantibus ad lyram utendum laudeque deorum uirorumque pręstantium 82 .
Mors. Thales uitam nihil a morte differre dixit. Et cum quispiam diceret: Cur ergo non moreris?- Quia nihil differt, inquit 6 . Solon moriens in Cypro Salaminam ossa sua transferenda mandauit et in cinerem soluta per prouinciam spargenda 9 . Chilo mortuus immodica lętitia

intrauerat siccam habens. Ad quem ille cum diceret: Quis me doloribus absoluet- Ille ostensa sicca: Hic, inquit. Et ille: Doloribus, dixi, non uita 55 . Diogenes Perdica comminante, nisi ad se pergeret, illum se occisurum: Nihil, inquit, magnum facies. Nam et cantharus et phalangium id facerent 57 . Interrogatus, an mala esset mors- Quo nam, inquit, modo mala, quam pręsentem non sentimus? 59 . De morte eius uaria

Heraclitus, cum se fimo quidem, in quem ingressus fuerat, eximere non posset, a canibus discerpitur 89 . Epicurum obisse calculo urinę exitum impediente 100 . Quod mors nihil ad nos, et uanus qui illam timet 109 . Mors nihil ad nos. Quod enim dissoluitur, sensu priuatur; quod autem sensu caret, nihil ad nos 110 .
Mendacium.

eximere non posset, a canibus discerpitur 89 . Epicurum obisse calculo urinę exitum impediente 100 . Quod mors nihil ad nos, et uanus qui illam timet 109 . Mors nihil ad nos. Quod enim dissoluitur, sensu priuatur; quod autem sensu caret, nihil ad nos 110 .
Mendacium. Aristoteles interrogatus, quid mendaces lucrarentur: Vt, cum uera, inquit, dixerint, non

Epicurum obisse calculo urinę exitum impediente 100 . Quod mors nihil ad nos, et uanus qui illam timet 109 . Mors nihil ad nos. Quod enim dissoluitur, sensu priuatur; quod autem sensu caret, nihil ad nos 110 .
Mendacium. Aristoteles interrogatus, quid mendaces lucrarentur: Vt, cum uera, inquit, dixerint, non illis credatur 46 . Quomodo persuaserit

obsessi 298. Scipio filium gratis recipere captum noluit ea lege, ut Antiocho pacem a Romanis conciliaret 315. Theoxena se et nepotes occidit, ne Philippo ludibrio essent 321. Emilius aurum contempsit 324. Mumii continentia, ut ex Corinthiaca pręda nihil attigerit 333. Numantini se et sua perdunt, hosti prędam inuidentes 336. Thalenses, ubi se captos iri uident, se et sua incendunt 344. Cato Ptolomeo non assurrexit 368. Cato consulatus repulsam nihil grauate tulit 380. Tyberius

continentia, ut ex Corinthiaca pręda nihil attigerit 333. Numantini se et sua perdunt, hosti prędam inuidentes 336. Thalenses, ubi se captos iri uident, se et sua incendunt 344. Cato Ptolomeo non assurrexit 368. Cato consulatus repulsam nihil grauate tulit 380. Tyberius abiecta reipublicę cura Capreensem secessum petiit 412. Maledicus. Atheniensium lex, ne in defunctos maledicta iacerentur, nec in sacro, nec in iudicio ciui conuicium facerent 86. Alcybiades execratus 169. Clodius Pompeium

283. Quę terrę a continenti auulsę et insulę factę 296. Quibus casibus iactetur Masinissa 301. Mora. Fabii cunctatio 271. Cicero rogatus a Pompeianis, cur tam serus ad se uenisset. Quibus ille renidens: Quid sero me huc, inquit, uenisse dicitis, cum nihil paratum inueniam 385. Tyberius gallipes dictus ob tarditatem incessus 412. Malus. Heli sacerdotis filii 43. Themistocles callidus, leuis, temerarius 136. Alcybiadis ingenium Egypto comparatum; quę cum saluberrima ferat medicamenta, fert et

gallipes dictus ob tarditatem incessus 412. Malus. Heli sacerdotis filii 43. Themistocles callidus, leuis, temerarius 136. Alcybiadis ingenium Egypto comparatum; quę cum saluberrima ferat medicamenta, fert et perniciosissima uenena 168. Aristippus nihil natura turpe aut iustum aut honestum esse, sed lege et consuetudine 192. Cęsar: Haud, inquit, crinitos et pingues pertimesco, sed pallidos et macilentos 389. Calligula et Domitius Nero, duę humani generis faces dicti 414. Mathematicos Vitellius capite puniuit

liber III, caput I. Quando munus gladiatorium. Celtiberi nolebant pręlio supereese, cum dux cecidisset. Cimbri et Celtiberi in pręlio occidi gaudebant, in morbo tristabantur, liber II, caput I. Marcus Brutus ultimum pręlium initurus: Hodie, inquit, aut recte erit aut nihil curabo. Lusitani responderunt: ferrum sibi a maioribus, quo urbem tuerentur, non aurum, quo libertatem ab imperatore auaro emerent, relictum, liber VI, caput IIII. Scipio quartum et uigesimum agens annum nemine audente ad Punicum bellum proficisci iterum se pollicitus est etc. de

induunt, ut citius luctum deponant, liber II, caput I. Persę non ante septennium liberos aspiciunt, quo paruulorum amissionem ęquiore animo sustineant, eodem. Mortem minitanti Lysimacho Theodorus Cyreus audacter respondit, quod cantaridis uim haberet. In crucem agi iussus: Nihil refert, inquit, humi an sublime putrescam, liber VI, caput II. In periculo capitis Socrates grauitatem seruare quam uiuere maluit. Lacedemonii Philippo responderunt, siquid morte grauius imperaret, mortem se pręlaturos, caput IIII. Mendacium. Qui mendacio nobilitatem prę se

super omnes habitatores terrę 368. Omnis correptio proficit ad salutem, quę ad pręsens uidetur esse tristitię 376. Militia. Centuriones. Chiliarchi. Tribuni. Quinquagenarii. Decani 196. Medicus uerus e cęlo 117. Absque Dei miesricordia nihil ualet ars medendi 249. Iussit Esaias, ut sumerent massam de ficis et cataplasmarent super uulnus et sanaretur 271. Ad stomacum remedium 293. Verus 356. Musica. Bucina cornea est, tuba ęrea 21. Cantica impiorum 72. Sermo epodicus 127.

Inter predicationem et uerbum ueritatis 221. Qui potest dicere, an experimentum eiuis quęritis, qui in me loquitur Christus 231. Arguere pptest qui redargui non potest 235. Sermo fidelis, doctrina sana 244. Doctor Ecclesię lucrator animarum est; quibus nihil preciosius 245. In foribus portarum urbis profert uerba sua 257. Sapientia illius eruperunt abyssi et nubes rore concrescunt 260. Deriuentur fontes tui foras, et in plateis aquas tuas diuide 262. Qui erudit derisorem, ipse sibi iniuriam facit 265. Qui

Cubitum et cubita. Cubitus et cubiti 98. Calami. Cubiti 106. Statera. Efa. Batus. Chorus. Modius. Efa. Siclus. Stater. Mina. Obolus 114. Quadrans facit duo minuta 146. Satum genus mensurę 157. Stater habet duo didracma 164. Memoria. Nihil enim prodest uidisse et audisse, nisi ea quę uideris et audieris, in memorię reposueris thesauro 97. Maria Virgo porta clausa 109. Ecce mater eius et fratres. Non iuxta Martyonem et Manicheum matrem negauit, ut natus de phantasmate putaretur 156.

55. Doctor 61. Quos correxeris, eorum meriti particeps eris 62. Caro sacrificii hesterna non edenda, id est littera exterior, sed noua interior 64. Manifestatio. Veritas. Simulatoribus non prędicandum 67. Nihil prodest cuncta scire et Deum nescire 70. Qui ruminant et ungulam diqidunt 71. Quando clauditur os doctori 74. Exhortatio ad fìdeles ignauos. Incensum minutum in manu 78. Seminator Verbi 84. Pluuia sermo 89. Pluuia in

tribus, qui a Mattheo omittuntur inter Ioram et Oziam 202. Zacharias uidit IIII cornua et IIII fabros, ut deiiciant ea. Super lapidem unum VII oculi, id est dona Spiritus Sancti uel uniuersi angeli 212. Volumen uolans longum cubitorum XX, latum X 213. Nouum. Nihil sub sole nouum 132. Deus instaurat quod abiit 133. Necessitas. Cum ad peragenda holocausta sacerdotes pauci essent, admissi sunt et Leuitę 81. Initium necessarię rei uitę hominum aqua, ignis et ferrum, sal, lac et panis similagineus et mel et botrus uuę et

Duo Attenes eandem fortunam sortiti, duo Acteones, duo Scipiones. Troia ter capta propter equos 142 . LACTANTIVS FIRMIANVS
Naturam nihil aliud esse quam Deum 37 .
Numerus. Numerus dualis 194 . LAERTIVS

uoces reddunt. Gręci uocant echo 341. Olympię in porticu, quam eptaphonon appellant- septies eadem uox. Vetustioribus uitibus uinum melius, [nouellis] nouellis copiosius 159. Ocium. Arbores quę fructum non ferunt 158. Nihil est in opere naturę, quod non exemplo dierum noctiumque aliquas uices feriarum uelit 174. Exprobratio putantium: Falcem a cucullo in uite deprehendi 187. Pyramides factitarunt reges Ęgypti, ne plebs esset ociosa 240. Opus

de fortitudine loquens ridetur 67. Loquax et uerbosus. Bene loquitur, sed non apto tempore 68. Verba tua ciuitatis indigent 75. Loqui bene et non facere parum prodest 76. Parco utens sermone 79. Oratio prolixa odiosa auditori. Vox hoc est, et aliud nihil 80. Oratio rerum optima 81. Orationis prolixitas irrisa. Idem 82. Qui loquitur non apto tempore 83. Tempus tacendi, tempus loqueni 85. Inter hominis uocem et pecudum 86. Silere

Abraham et Loth angelos susceperunt 134. Onesiphorus Paulum apostolum. Quo affectu inuitandi sunt hospites 214. Idem 235. Hospitalitas Abraham 266. Ocium. Mater omnis peccati ociositas 150. Nullo unquam detur ocio animus 155. Nihil ocio deterius 181. Obedientia Abraham et Isaac 19. Obedientia melior quam uictima 123. Machabeus, ut obediret matri, mori non timuit 130. Esto subiectus pontifici tuo 131. De obedientia 149. Item 218. Lex contra eos qui

uos uento urente et aurugine et grandine omnia opera manuum uestrarum. Et non fuit in uobis qui reuerteretur ad me, dicit Dominus 212. MATTHEVS Obedientia. Discipuli iussi dare panes turbę, nihil sibi reliqui fecerunt magis Dominum quam famem timentes XIIII. Iussus operari in uinea dixit se ire nolle, mox tamen iuuit XXI. Iesus ad Patrem: Verum tamen non sicut ego uolo, sed sicut tu XXVI, Quicunque fecerit uoluntatem Patris mei qui in cęlis est,

uel ueste preciosa etc. II. PETRII: Mulierum ne sit extrinsecus capillatura aut circumdatio auri III. Obedientia. AD ROMANOS: Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit XIII. AD CORINTHIOS I: Circumcisio nihil est e tprępucium nihil est, sed obseruatio mandatorum Dei VII. AD PHILIPPENSES: Iesus humiliauit se metipsum factus obediens usque ad mortem, mortem autem crucis II. AD THIMOTEVM I: Pręcipio tibi coram Deo etc. ut serues mandatum absque macula

II. PETRII: Mulierum ne sit extrinsecus capillatura aut circumdatio auri III. Obedientia. AD ROMANOS: Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit XIII. AD CORINTHIOS I: Circumcisio nihil est e tprępucium nihil est, sed obseruatio mandatorum Dei VII. AD PHILIPPENSES: Iesus humiliauit se metipsum factus obediens usque ad mortem, mortem autem crucis II. AD THIMOTEVM I: Pręcipio tibi coram Deo etc. ut serues mandatum absque macula irreprehensibile usque in aduentum

alter ocium ex proposito petit, alter ex causa 63 . De uagationibus absque proposito 74 . Remissio danda animis exemplo Socratis, Catonis, Scipionis. Pollio Asinius, orator magnus, post horam decimam nihil agebat 75 . Ociosi iuuenis mollites 79 . Vatię ocium nimis ignauum 18 . Nihil tam certum est quam ocii uitia negocio discuti 19 .

Socratis, Catonis, Scipionis. Pollio Asinius, orator magnus, post horam decimam nihil agebat 75 . Ociosi iuuenis mollites 79 . Vatię ocium nimis ignauum 18 . Nihil tam certum est quam ocii uitia negocio discuti 19 . Ignaui mortem suam antecesserunt 21 . Quomodo colendum sit ocium et quid in eo agendum, et quod ocium bonum 25 .

domus quę multos recipit amicos 86 . Hospitium pauperis 8 .
Opus dignum. Quid enim immortale manus mortales fecerint? 81 . Nihil difficile uolenti 52 .
Odores. Aristippus aliquando delectatus unguento: Male, inquit, istis effoeminatis eueniat, qui rem tam bellam infamauerunt 46 .

quę non recipit insitionem 55 . PLATO Oratio. Mos loquendi Laconicus instar uehementis iaculatoris uerbum non parui momenti breue contortumque eiaculatur, ut: Cognosce te ipsum. Nihil nimis. Hoc Lacedemonicum breuiloquium et Pitaci proprium 85. Gorgias ad omnia respondere paratus 120. Super illud: Dulciora melle ori meo eloquia tua, Domine 248. Quare uox data 256. Vox quid 259. Respiratio quibus de causis instituta.

esse effigiem operis 8 . Linguam pręire animo non permittendam. Chilo erat in loquendo breuis. Inde hunc loquendi morem Chilonium appellant 10 . Bias percunctanti impio homini, quid esset pietas: Nihil, respondit. Cunque ille silentii causam sciscitaretur: Quia, inquit, de rebus nihil ad te pertinentibus quęris. Noli cito loqui. Est enim insanię indicium 12 . Audiendi magis quam loquendi studiosum esse

in loquendo breuis. Inde hunc loquendi morem Chilonium appellant 10 . Bias percunctanti impio homini, quid esset pietas: Nihil, respondit. Cunque ille silentii causam sciscitaretur: Quia, inquit, de rebus nihil ad te pertinentibus quęris. Noli cito loqui. Est enim insanię indicium 12 . Audiendi magis quam loquendi studiosum esse oportet 12 . Anacharsis audax et constans in dicendo 13 .

superauit uocis magnitudine omnes Athenienses sua tempestate 175. Turpe uideri Aristotelem silere, Isocrate loquente 184. Facere quam dicere bene pręstat 239. Omnia conficit oratio 246. Fabricius improuisa elephanti uoce nihil territus 247. Antigonus ex clamore extinctus 264. Arathus dicendo a se inuidiam uertit in aduersarios 275. Carbilii oratio in senatu pro non dicta habetur 280. Infans in utero matris "io triumphe" exclamat 283. Flamma

I. Consulatum accipere noluit Manlius, quod nec ipse mores ciuium laturus esset nec ipsi suum imperium. Scipio Emilianus censor factus se optime suo functurum officio dixit, si sibi ciues uel dedissent collegam uel non dedissent. In Numatium. Consul nec pauper esse debet nec auarus. Alter, inquit, nihil habet, alteri nihil est satis. Spartanus in petitione magistratus uictus, lętari se dixit, quod patria haberet aliquos se meliores, liber VI, cap. IIII. Superiori Aphricano consulatus citerior legitimo tempore datus. Catonis effigies in curia posita, liber

noluit Manlius, quod nec ipse mores ciuium laturus esset nec ipsi suum imperium. Scipio Emilianus censor factus se optime suo functurum officio dixit, si sibi ciues uel dedissent collegam uel non dedissent. In Numatium. Consul nec pauper esse debet nec auarus. Alter, inquit, nihil habet, alteri nihil est satis. Spartanus in petitione magistratus uictus, lętari se dixit, quod patria haberet aliquos se meliores, liber VI, cap. IIII. Superiori Aphricano consulatus citerior legitimo tempore datus. Catonis effigies in curia posita, liber VIII, caput XVI. Accius

eloquendi uis 188. Ocium. Qui a negociis publicis ad priuatam tranquillitatem se conferunt. Ocium alii quęrentes opes appetunt, alii contenti suo esse student 88. Multi magni animi fuerunt in uita ociosa 93. Contemnuntur nihil agentes 120. Ordo. De ordine rerum, locorum, temporum 106. Homo. Quid intersit inter hominem et belluam 74. Quo differimus a feris 83, 96. Hominum differentia 97. Obedientia. Oportet eum qui paret

opere 23. Honor. Mos adulantium deosculari manum 36. Qui episcopatum desiderat 142. Electi in principatum nouer.iinus mensuram nostram 197. Obedientia. Esaias non erubuit nudus incedere Dei pręceptis nihil honestius iudicans 225. Sacrificium Deo 279. Si cęli obediunt Domini uoluntati 286. Anathot, id est obedientia 349. Obedientibus promittitur salus 373. Hieremias maluit Deo obedire quam hominibus 379. Odores. Engadi balsami et palmarum

iudicata 80 . Claudia induxit Romam deum Matrem. Elephanti pudore nunquam nisi in abdito coeunt nec adulteria nouere nullaque propter foeminas inter se pręlia ut cęteris animalibus 86 . Nihil rarius uisum quam ursa pariens 92 . Equum detracto oculorum operimento et cognito cum matre coitu petiisse pręrupta 93 . Equam eadem ex causa in Rheatino agro laceratumque aurigam inuenimus. Pauo amissa cauda

subposito ab emulis libello, quo se defensum iri credidit 12 . Pauper decessit, cum magnis rebus pręfuisset, et filię eius publice datis dotibus collocatę 8 . Paupertatis in tantum patiens fuit, ut nihil a re publica pręter gloriam retulerit 31 . Perpetuo pauper, cum ditissimus esse posset 43 . Imperio deposito priuatus uixit 45 .

Idem dicunt perturbationes utiliter a natura datas 135 . Zeno quomodo diffinit perturbationem. Confutat Cicero eorum sententiam 137 . Perturbationum curationes. Siquis ęgre ferat nihil in se esse uirtutis 138 . TVLLIVS DE FINIBVS
Pudicicia. Lucretia se interemit 26 . Lucius Virginius

in omni doctrina 14 . Rhetorica palmę, dialectica pugnis similis est, Aristoteles 17 . Dialecticam contemnit Epicurus. Herilus summum bonum scientiam dixit 23 . Academici nihil certi affirmant. In quo differunt Stoici cum Peripateticis 27 . Omnis summa philosophię ad beate uiuendum spectat 30 . Epicureorum erroris causa 36 . Philosophia ars

54 . Panetius qualis in philosophi a 67 . Qui Academici et qui Peripathetici. Stoici Peripatheticorum sententias sibi uendicarunt uerbis mutatis 81 . Stoici sentiunt nihil percipi posse 82 . Philosophię auctoritas in beata uita comparanda 84 . Quantus labor ob adipiscendam scientiam susceptus a philosophis. Quanti ęstimanda philosophia 85 .

Peccatum. Vitia quę Gręci cachia dicunt 45 . Quare uitium nominatum 46 . Contra Stoicos: peccata non esse paria 57 . Nihil tam miseros facit quam scelus 65 . An sint peccata paria 67 . Aristoteles: Pręter uitia et uirtutes nihil fugiendum aut appetendum 81 . Passio animi. Cupiditatum genera

Contra Stoicos: peccata non esse paria 57 . Nihil tam miseros facit quam scelus 65 . An sint peccata paria 67 . Aristoteles: Pręter uitia et uirtutes nihil fugiendum aut appetendum 81 . Passio animi. Cupiditatum genera secundum Epicurum 9 . Morbi animi qui sunt. Epicurus 11 . Cupiditatum genera tria. Epicurus

Thobię oblata coram Deo per angelum 92 . Hester cum periculo capitis sui regem adiit, ut pro Iudeis supplicaret. Pro eorum salute suam contempsit 98 . Amici uisitant Iob et prę dolore diebus VII manent nihil loquentes ei. Pietas Iob erga proximos 101 . Quis potest facere mundum de immundo conceptum semine? Non ne tu qui solus es? Vocabis me etc. operi manuum tuarum porriges dexteram 103 .

deficientes sustinere, et destinauit illis sortem ueritatis 144 . Quam bonum est correptum manifestare sententiam 145 . Remorsus peccati 147 . Penitentia recidiuantis nihil proficiens 148 . Lauamini et mundi estote etc. 151 . Penitentia Moabitarum post afflictionem in planctu et caluitio capitis, in barbis rasis et sacco 154 .

supplicium libenter se penam sustinere dixit propter Deum et legem eius. Eandem ob causam VII filii simul cum matre diuersis poenis necati 226 .
Pauper. Dominus ad Aaron: In terra eorum nihil possidebitis nec habebitis partem inter eos. Ego pars et hęreditas tua in medio filiorum Israel 22 . Mulier uidua urgente creditore supplicat Heliseo prophetę, abundat oleo, satisfacit et de reliquo uixit 62 .

tribulationem XXIIII. Accipiens calicem Dominus gratias egit, ut nos erudiret, quicquid patimur, cum gratiarum actione ferre XXVI. Conuerte gladium tuum in locum suum. Omnes enim qui acceperint gladium etc. Contra falsos testes Iesus tacebat docens nos nihil respo ndere calumniantibus, quando scimus responsionem nullum profectum habituram XXVI. Principibus, sacerdotibus et senioribus accusantibus nihil respondit XXVII.
Paupertas. Beati pauperes spiritu, quoniam

gladium tuum in locum suum. Omnes enim qui acceperint gladium etc. Contra falsos testes Iesus tacebat docens nos nihil respo ndere calumniantibus, quando scimus responsionem nullum profectum habituram XXVI. Principibus, sacerdotibus et senioribus accusantibus nihil respondit XXVII.
Paupertas. Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum cęlorum. Ne solliciti sitis quid etc. Nolite solliciti esse in crastinum, id est in futurum VI. Nolite possidere aurum

Cum hac oblatione Iesus pręsentatur in templum pro nobis pauper factus, ut nos diuitiarum glorię suę faceret participes II. Apostoli reficiunt retia, quia non habent, unde noua parare possent V. Beati pauperres, quia uestrum est regnum Dei VI. Pauperes euangelizantur VII. Nihil tuleritis in uia, neque uirgam, peram, panem, pecuniam, duas tunicas IX. Nolite portare sacculum, neque peram, neque calciamenta X. Nolite solliciti esse etc. Quęrite primum regnum Dei et iustitiam eius, et hęc omnia adiicientur uobis XII. Lazarus mendicus

calciamenta X. Nolite solliciti esse etc. Quęrite primum regnum Dei et iustitiam eius, et hęc omnia adiicientur uobis XII. Lazarus mendicus XVI. Quando misi uos sine saculo et pera et calciamentis, nunquid aliquid defuit uobis? At illi dixerunt: Nihil XXII.
Peruersus. Qui audit pręcepta Dei et non facit, ędificat supra terram VI. Qui non susceperint uos, exeuntes in plateas eorum dicite: Etiam puluerem qui adhęsit nobis de ciuitate uestra, extergimus

a peccatis liberatus est. Sic tu adhibe tibi precatores, quorum merito gratiam consequi ualeas V. Dominus exiit in montem orare, et orat pernoctans in oratione Dei. Oratio nocturna quam sit efficax VI. Ascendit in montem, ut oraret, docens nos solitarios et ascendentes orare ad nihil terrenorum declinantes IX. Duo modi orationis, alter laudis, alter petitionis. Quis uestrum habebit amicum et ibit ad illum media nocte. Si perseuerauerit pulsans, surget et dabit illi. Petite, quęrite, pulsate. Si uos, cum sitis mali, nostis bona data dare filiis uestris,

misit draco de ore suo, id est persecutiones sustinuit XII.
Pauper. AD THIMOTEVM I: Est autem quęstus magnus pietas cum sufficientia. Nihil enim intulimus in hunc mundum. Haud dubium, quia nec auferre quid possumus. Habentes autem alimenta et quibus tegamur, his contenti simus VI. IACOBI: Pauper diues in fide hęres erit regni II. APOCALYPSIS: Scio tribulationem

incredulitate, ut omnium misereatur XI. Omne quod non est ex fide, peccatum est XIIII. Obseruetis eos qui dissensiones et offendicula pręter doctrinam, quam uos didicistis, faciunt, et declinate ab illis XVI. AD CORINTHOS I: Verbum enim crucis pereuntibus quidem stultitia est I. Nihil est idolum in mundo VIII. Oportet et hęreses esse, ut et qui probati sunt manifesti fiant in uobis XI. II: Ambulantes in astutia, adulterantes uerbum Dei. Deus huius sęculi excęcauit mentes infidelium, ut non fulgeat illuminatio euangelii glorię

hymnis et canticis spiritalibus etc. V. Orantes omni tempore in spiritu et in ipso uigilantes in omni iustitia et obsecratione pro omnibus sanctis et pro me, ut detur mihi sermo etc. VI. AD PHILIPPENSES: Nihil solliciti sitis, sed in omni oratione et obsecratione cum gratiarum actione petitiones uestrę innotescant apud Deum IIII. AD COLOSSENSES: Orationi instate uigilantes in ea in gratiarum actione orantes simul et pro nobis IIII. AD THESSALONICENSES I:

contradicitur 118, 119 . Catone sedente puduit populum postulare sibi Florales iocos nudandarum meretricum 98 .
Pietas. Nihil est uenali misericordia turpius 11 . Centurio Luculli Mithridatem non potuit occidere 14 . Allatum ad se Pompei caput Cęsar fleuit 18 . Liber ad Neronem de clementia.

despicere. Interrogatus quidam, quomodo in aula consenuerit: Iniurias, inquit, accipiendo et gratias agendo de ipsis etc. de dissimulanda iniuria. Pastoris parientia. Patientia contra iratum 52 . Socratem aiunt colapho percussum nihil amplius dixisse quam molestum esse quod nescirent homines, quando cum galea prodire deberent 54 . Patientia Philostrati tyranni erga conuitiatorem ebrium 54 . Antigonus in eos qui de se obloquebantur,

Iubet, inquit, me fortuna expeditius philosophari 74 . Patientia sapientis comparatur lapidi quem ferrum non cedit, et materię quam ignis non consummit, et scopulis mare frangentibus. Stilphon philosophus, cum rem familiamque hostis rapuisset, nihil se perdidisse dixit, quod omnia sua cum ipso essent 71. Patiens iniuriarum 76, 77 . Cato colaphis percussus 77 . Socratis patientia. Libertas est animum supponere iniuriis

Socratis patientia. Libertas est animum supponere iniuriis 78 . Feras difficilia, ut facilia leuius feras 86 . Tormentorum patientia 128 . Stilbon amissis omnibus nihil se amisisse putauit: Omnia, inquit, bona mea mecum sunt 4 . Patientia Rutilii, Marcelli, Socratis, Mutii, Catonis 9 . Ad omnia aduersa sapiens intrepidus 21 . Sapiens in

in tormentis ridet 23 . Epicurus in dolore uesicę et uentris patiens, et Mutius in manu urenda 24 . Non sunt optanda mala, sed in malis patientia 24 . Patiens iniurias nihil patitur, si cum illo est uirtus. Cato. Socrates. Regulus. Academici. Vri, uulnerari, occidi, alligari iuuat, aliquando etiam libet 26, 27 . Patiens in aduersis 29 . Patientię pręparatio. Patientia morbi

86 . Corporis exigua desideria sunt: frigus submouere uult, alimentis famem ac sitim extinguere. Quicquid extra concupiscitur, uitiis, non usibus laboratur 69 . Dictator pauper Samnitum aurum contempsit. Cupiditati nihil est satis, naturę etiam satis est paruum. Paupertatem nemo grauem sentit, nisi qui putat 70 . Vnum fuisse Homero seruum, tres Platoni, nullum Zenoni, a quo coepit Stoicorum rigida ac uirilis sapientia, satis constat. Pauper Agrippa,

de paupertate. Paupertas lęta non est paupertas. Paupertas expedita est, cum secura est. Si uis uacare animo, ut pauper sis, optes, aut pauperi similis. Aude opes contemnere et te quoque dignum finge Deo. Nemo alius dignus Deo est, nisi qui opes contempsit. Si uis scire quod nihil mali sit in paupertate, compara inter se multum pauperes et diuites etc. 63 .
Peruersus. Volunt homines ita pręceptum esse, ut uiuunt, non ita uiuere, ut preceptum est

quam soluere 16 . Ad philosophiam hortatur 18 . Verborum inopia circa res exprimendas in philosophia. Genus ut animal, species ut homo. Rursum homo genus est, Romanus species. Genus generale supra se nihil habet, hoc est ens. Genus speciale corporalia et incorporalia etc. Idea. Idos 19 . Quale dicendi genus pertinet ad philosophum. Non qui scit, sed qui facit bonum beatus est 20 . Quinti

Queritur, quod multi corpora exerceant, ingenia pauci 32 . Philosophia circumdata inexpugnabili muro. Ad leges dialecticę et ad illos artificii ueternosissimi nodos 33 . Acuta sunt ista quę dicis. Nihil est acutius arista. Quędam inutilia et inefficacia ipsa subtilitas reddit 34 . Quęstio inter Stoicos et Peripateticos, utrum sit aliquid bonum, quod non faciat hominem bonum. Nodus Herculaneus 37 .

uitia confingunt. Quid aliud est, inquit, uitia intendere quam autores illis inscribere deos et dare morbo exemplo dignitatis excusatam licentiam? 80 . Consuetudo peccandi multitudinem facit peccantium 85 . Nihil interest, quo animo facias, quod fecisse uitiosum est. Nam facta cernuntur, animus non uidetur 86 . Peccandi duo sunt genera: alud ex proposito, aliud ex negligentia 87 . Magna pars peccatorum tollitur, si

sed animi emendat hominem 11 . Non multum peregrinatio eripit, quando amicos et absentes animo amplectimur, quoties uolumus 18 . Peregrinatio nocet sine animi curatione. Socrates querenti cuidam, quod nihil sibi peregrinationes profuissent, respondisse ferunt: non immerito hoc tibi euenit. Tecum enim peregrinabaris 51 . Quid sit ambulatio, inter Cleantem et Chrysippum non conuenit 56 . Passio animi.

Fortitudinis item excessus belli cupidos reddit 78, 79 . Omnia communia 189, 204 . Apud quos omnia communia fuere 208 . Nihil in ciuitate concordia melius neque discordia peius 211 . Disciplina studio dignissima, qua instituti uitam in pace agant 297 .
Prouerbium. Quę pulchra

seruabis 405 .
Penitentia. Aristodemus quidam Cydathenus exiguo corpore nudis semper pedibus ibat, qui maxime Socratem amabat 150 . Socrates per hyemem nihil uestium adiungens nudis pedibus per glaciem facilius incędebat quam cum calceis alii 157 . Penitentia ad Tartarum damnatorum efficax, si exorauerint eos, quos iniuria affecerunt 185 . Miles nudo

filii matrem 286 . Pro pat ria, si necesse sit, mori paratus sis 291 . Qui patrię ministrant, munera ne recipiant 321 . Ei uiro, qui pręclarissima sibi patrięque affectat, nihil unquam nisi rectum pulchrumque potest accidere 333 .
Peccatum. Primo cauendum est, nequid in Deum aut uerbo aut opere aliquando peccemus, deinde nequid aduersus diuinos homines

Peccatum. Primo cauendum est, nequid in Deum aut uerbo aut opere aliquando peccemus, deinde nequid aduersus diuinos homines 19 . Nemo sine peccato 85 . Peccanti, si lateat, nihil prodest, et si impune peccet, etiam obest 232 . Peccatum hominis est, non fati 236 . Inscitia maxima, quando quis sciens peccat 277 . Qui peccati sui in alium causam

70 . Quam ob causam pudefactis aures summę rubescant, iratis oculi 71 . PROBLEMATA PLVTARCHI
Pax. Cur Termino deo nihil animatum immolant? Quia pacis custodem ab omni sanguine incontaminatum esse oporteat 75 .
Pudicicia. Liberos coram parentibus nudari nefas putant 77 .

Mala ad se trahens ut cecias nubes 16 . Inter os et offam 78 . In lente fabulam 82 . Prandium caninum 83 . Vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo, nihil cum amaricino sui 121 .
Pudicicia. Caia Taratia uel Suffecia, uirgo Vestalis, in honore habita 40 . Alexander mulierem

ut cecias nubes 16 . Inter os et offam 78 . In lente fabulam 82 . Prandium caninum 83 . Vetus adagium est: Nihil cum fidibus graculo, nihil cum amaricino sui 121 .
Pudicicia. Caia Taratia uel Suffecia, uirgo Vestalis, in honore habita 40 . Alexander mulierem pulchram, hostis uxorem,

59 . Item Cato prętor nudis pedibus et sine toga ad rostra ueniens 69 .
Patientia. Lycurgus ei qui sibi oculum erruerat, ad supplicium tradito nihil mali fecit, sed ministro usus est 12 . Puer a leonis catulo sub ueste cęlato, ne furtum proderet, laniari se sustinuit usque ad necem 13 . Scęuola dexteram deusit

sit in Deo miserationis, gratię uel irę 180 . Deus patientissimus 182 . Penitentia per circumcisionem et per carnis suillę interdictum significata 80 . Agere penitentiam nihil aliud est quam profiteri et affirmare se ulterius non peccaturum 134 . De penitentia et fructu eius et conscientię stimulis 145 .
Patientia.

inquit, cuiusmodi me latebat res, quod aperto pergerem capite 57 . Interrogatus, quidnam uellet, ut colaphum acciperet: Galeam, inquit 58 . Rogatus, quid ex philosophia lucratus esset: Etsi nihil aliud, inquit, uel hoc ipsum quod ad omnem fortunam pręparatus sum 59 . Zeno interrogatus, quo nam esset animo aduersus maledicta, dixit ueluti legatus absque responso remittatur. Erat patientissimus et simplicissimi uictus, nec frigore

impetu lapidibus obruerunt 91 . Anaxarchus a Nicocreonte, Cypri tyranno, comprehensus et in saxum concauum coniectus, cum maleis cederetur: Tunde, tunde, inquit, Anaxarchi uasculum. Nam Anaxarcum nihil teris. Iubente illo pręcidi linguam, fama est pręcisam mordicus in eius faciem conspuisse 94 . Pyrrho, cum se inuadentem canem repulisset, incusanti cuidam: Perdifficile, inquit, est hominem penitus exuere

Quam multis ipse non egeo. Argentum et purpuram et cętera id genus tragedis potius quam usui uitę necessaria dicebat. Eum diis maxime propinquum qui minimis egeat 18 . Ęschines ad Socratem: Pauper sum, inquit, et aliud habeo nihil. Me ipsum autem tibi do. An uero, respondit, non animaduertis, quam mihi maxima tradis? 19 . Cum disruptam pallii sui partem uertisset Antisthenes et spectandam omnibus dedisset: Aspicio, inquit, per scissuram pallii tuam uanitatem

qui fundos uorauerat: Terra, inquit, Amphiaraum absorbuit, sed terram tu 43 .
Peruersus. Diogenes, qui recta dicerent nec facerent, eos cytharę similes esse aiebat; et hanc enim nihil audire neque sentire. Intuens insipientem aptare psalterium: Non erubescis, inquit, qui sonos ligno aptes, animum ad uitam non componas. Dicenti sibi cuipiam: Idoneus ad philosophiam non sum. Quid ergo, inquit, uiuis, si, ut bene uiuas, nulla tibi cura est

Quędam animalia absque coitu gigni 96 .
Poeta. Philosophię origo. Gymnosophistę. Druidę. Chaldei. Magi 3 , 4 . Qui nihil scripsere 4 . Chilo peritos ab imperitis bona spe differre dixit 10 . Socrates dicebat et unicum bonum esse scientiam et malum inscitiam 19 . Rogatus

Stoici unde dicti 63 . Zeno: Liberali ac nobili ingenio si adiiciatur modica exercitatio neque desit pręceptoris copia, mature ad perfectam euadit uirtutis frugem 64 . Dicebat ad perceptionem disciplinarum nihil esse alienius poetica nulliusque nos rei maiorem inopiam perpeti quam temporis. Tanto discendi studio tenebatur, ut pręceptori poscenti centum ducenta dederit 65 . Dogmata Stoicorum. Philosophię ratio tripartita. Philosophiam animanti

Philosophię moralis diuisio 70 . Disciplinę liberales 74 . Aristo naturalem ac rationalem locum sustulit dicens, alium quidem esse supra nos, alium nihil ad nos; solam moralem ad nos pertinere. Similes autem dicebat rationes dialecticas araneorum telis, quę et siquid artificiosum iudicare uideantur, inutiles sunt 77 . Cleantes dicebat Peripateticos idem fere pati quod lyrę, quę cum

Peccatum. Cyrenaici eorum peccata ueniam dicunt promereri, qui irrationabiliter agere cuncta uiderentur. Neque enim sponte peccare, sed aliqua perturbatione coactos 24 . Nihil turpe natura esse, sed opinione 25 . Possibile non esse inueniri, qui lapsus non sit, sed uelut in malo Punico granum aliquid putidum esse 61 . Menedemus sumpto Furię habitu circuibat dicens

Paupertas. Abdolominus hortos ob paupertatem exigua stipe colebat, cum rex Sydonę constituitur. Nihil habenti, inquit, nihil defuit 8 .
Perfidia. Proditor Damasci interficitur 7 . Arabs clypeo gladium tegens quasi transfuga genibus Alexandri

Paupertas. Abdolominus hortos ob paupertatem exigua stipe colebat, cum rex Sydonę constituitur. Nihil habenti, inquit, nihil defuit 8 .
Perfidia. Proditor Damasci interficitur 7 . Arabs clypeo gladium tegens quasi transfuga genibus Alexandri aduoluitur, et assurgere

quam in theatro fuit: hostium manus sępe uitauit, suorum effugere non ualuit 58 . Perdicę perfidia in amicum suum Meleagrum 66 .
Potentia. Nihil tam firmum est, cui non sit periculum etiam ab inualido 42 . Potentiam scelere quesitam nulli esse diuturnam 61 . Bagoas spado tantum potuit apud Alexandrum, ut in eius grati am Alexander Orsinen

sit alitus, obsequi ei conuenire. Liber VII, caput II. Sertorius obiecto oculis exemplo Lusitanis persuasit, ne cum Romanis uniuersa acie confligere uellent, caput III.
Petitio. Socrates nihil ultra petendum a diis quam ut bona tribuerent, arbitrabatur. Liber VII, caput II. Lanpsacum euertere decreuerat Alexander et Anaximeni intercessuro iurauit non facturum se quod petisset. Tunc ipse: Peto, inquit, ut Lampsacum diruas. Eodem.

quidem patrię gratia facienda sunt 110 . Animi uitium, grauius quam fortunę aut corporis 141 . Peccata paria 176 . Peccatum 178 . Nihil magis arcebit homines ab improbitate quam si senserint nullum in delictis esse discrimen 193 . Quid magis uituperandum quam id facere quod non liceat

122 . Deus uarie genus dispensat humanum 255 . Negauerunt Dominum et dixerunt: Non est ipse 340 . Ego sum Dominus 346 . Nihil esse quod fugiat prouidentiam et scientiam Dei 380 . SECVNDA COMMENTARIORVM HIERONYMI
Pax Christi 89, 93 .

uictui meo necessaria 283 . Melius est modicum cum iustitia 295 . Pauper sapiens melior rege stulto 296 . Pauper sapiens 303 . Nihil deest fideli et iusto 345 . Christus pauper 346 . Melius est modicum iusto super diuitias peccatorum multas 348 . Quoniam exaudiuit pauperres Deus

Philosophi inter se pugnant 91 . Platonici 92 . Dissensio 93 . Quod mathematicę disciplinę nihil conferant ad pietatem 94 . Petitio. Deos cogi precibus 28 . Eaco orante pluuia data. Item Samuele 63 . Patientia martyrum 35 .

Poetę lingua aurea 155 . Perfidia. Pecudum nex in Ęgypto idolatrię finem signat 33 . Ex eorum manna uermes ebulliunt 40 . Idolum nihil est, similitudo aliquid 41 . Spiritalia nequitię in cęlestibus. Duplex corde 41 . Animalia immunda 56 . Capitis peccata 75 .

Peccatum contristat Deum et angelos 132, 133 . Grauius peccat qui alios facit peccare quam qui solus peccat 136 . Maius peccatum in Euangelio quam in Lege 152 . Peccato nihil amarius 162 . Peccati regnum 163 . Peccatum occultum 168 . Perseuerantia. Hodie ualeo, sicut ualebam tunc 167 . Passio animi.

Duplex ratio crucis 155, 156 . Crux lignum scientię boni et mali 156 . Crucifixvus ex infirmitate uiuit ex uirtute Dei 156 . Prouidentia. Nihil ociosum, nihil inane est apud Deum 116 . Prędestinato. Pręscientia Dei 105 . Scientia futurorum 120 . Benedicti aut maledicti antequam geniti

Duplex ratio crucis 155, 156 . Crux lignum scientię boni et mali 156 . Crucifixvus ex infirmitate uiuit ex uirtute Dei 156 . Prouidentia. Nihil ociosum, nihil inane est apud Deum 116 . Prędestinato. Pręscientia Dei 105 . Scientia futurorum 120 . Benedicti aut maledicti antequam geniti 128 .

aurea pro deo colebabatur 71 . Hirpię super ignem ambulantes non comburuntur 75 . Gymnosophistę immotis oculis solem contuentes. De Api boue. Caput LIIII 94 . Miluus nihil esculenti rapit ex funerum ferculis 107 . In edę Herculis Romę in foro boario nec muscę nec canes intrant 109 . Hominis genibus inest quędam religio. Item dextra manu atque etiam aure eius

PLINIVS DE VIRIS ILLVSTRIBVS
Religio. Numa Pompilius populum ferum religione molliuit 2 . Scipio Africanus nihil prius coepit quam in cęlla Iouis diutissime sedisset 20 .
Rex. Mithridates per seditionem popularem a Pharnace filio in turri obsessus uenenum sumpsit.

135 . De ueris falsisque pastoribus. Augustinus 139 . Qui Euangelium annunciant, de Euangelio uiuant 140 . De regimine abbatissę 149 . Nihil honorabilius quam seruitus Christi 150 . De officio et potestate abbatissę. De ordine operum abbatissę 151 . De regimine episcopi circa sorores et presbitero pręposito 152 .

191 . Mulieres sanctę Saluatoris comites 199 . Ad Heliodorum, ut heremum petat, exhortatio 200 . Omnia relinquenda et soli Domino seruiendum suadet. Perfectus seruus Christi nihil pręter Christum habet 201 . Monachum perfectum in patria sua esse non posse. Officium episcopi quam sit periculosum. Licinium laudat, quod Christum sit secutus utque in sancta conuersatione permaneat, hortatur

esse discipulus XIIII. Seruo, postquam arauit agrum, iussum est, ut prius ministret domino, deinde ipse manducet et bibat. Sic post pręceptorum impletionem exigitur perfectio. Duo in agro, unus assumetur et alter relinquetur XVII. Si toti terrę dominaremur, ei renunciantes nihil diagum esset in comparatione regni cęlorum. Nemo est qui reliquerit domum, parentes etc. propter regnum Dei, et non recipiat multo plura in hoc tempore, et in seculo futuro uitam ęternam XVIII. Vende tunicam et eme gladium, id est uende patrimonium et

Religio. Non aspicias, quam plenas quisque manus Deo, sed puras admoueat. Non enim aliter nisi optimus animus pulcherrimus Dei cultus est 86 . Tutissima res est nihil timere pręter Deum 87 . Fulminum procuratio 95 . Retinet mundana felicitas, ne ad ueram felicitatem transeatur 8 . Hortatur, ut properet se in tutum recipere

Item 75 . Morbum esse scias, non hilaritatem semper arridere ridentibus et ad omnium ęstimationem ipsum quoque os diducere 86 .
Ratio. Nihil sine ratione faciendum est. Ratio omnis honesti comes est 33 . Non ad prouidendum tantum, sed ad omnes res regendas satis est per se ipsa ratio 48 . Sextius consummato die, cum se ad nocturnam quietem

Deus quidem hominibus temperatis lex est, intemperatis uero uoluptas 337 . De sacerdotibus 401 . Porphyrius inquit: animus Deuum inquirendo purus efficitur, Deum imitando fit Deus. Plato ait: Nihil habent homines religione diuinius 413 .
Rex. Tyrannis non optanda 16 . Ciuilis de regno 71 . Inter tyrannum et

pręcidanea, quam ante fruges nouas Cereri immolabant. Item ferię precidaneę 29 . Quid signat religiosus et quod aliter dicitur dies religiosus, aliter delubra religiosa 29 . Scipionem Africanum nihil prius egisse quam in cella Iouis solus pernoctasset. Canes Capitolii semper in alios scęuientes neque latrabant eum neque incurrebant 43 . Hostię bidentes quid sint 95 .

48 . Homini proprium Deum nosse et colere, cętera cum brutis commnia 56 . Deus fecit hominem cupidum religionis et sapientię 56 . Contra Socratem qui ait, quod supra nos nihil ad nos 67 . Rerum contemptus in philosophis 69 . Quod doctrina cęlestis sapientiam sola largitur, quam philosophia non inuenit, et efficax sit lex Dei et Ecclesię sacramenta

Impia deos colentium religio 961 107 . Quod Christianę religionis ueritas ex eo patet, quia de cultoribus deorum creuit religio Ecclesia deinde quod mori malint quam a uero discedere 109 . Pietas nihil aliud est quam Dei notio 111 . De ęquitate Christianorm, quam philosophi non habuerunt nec inuenire potuerunt 112 . Quod religio per patientiam defendenda sit et ratione potius quam sęuitia. Et quid

auferre uolens accurrit dicens: Non uereris, mulier, ne forte stante post tergum Deo--- cuncta enim plena ipso sunt--- inhoneste te habeas? 57 . In phano coenans inter panes sordidos appositos sublatos abiecit dicens in sacrum nihil oportere sordidum ingredi 59 . Pios et religiosos esse sapientes. Peritos enim esse diuini iuris omnes etc. 72 . Pythagorę discipuli facultates omnes in unum deponebant communesque

Ei qui esset optimus 63 . Et insotiabile est regnum et a pluribus expetitur 66 . Alexandri laus 64 .
Ratio. Nihil potest esse diuturnum, cui non subest ratio 18 . POLIBIVS
Rex. Qui deposita tyrannide priuati uixere 32 .

Supplicatio prodigiorum aueruncandorum 5 239 . Sybillini libri inspecti et diis uota nuncupata 271 . Ludi Apollinares 286 . Scipio nihil egit prius quam in Capitolium ascenderit 290 . Sacrosancta uacatio 295 . Bacchanalia ad explendam libidinem 319 . Tribunus plebis multatus, quod cum pontifice maximo

414 . Traianus dicere solitus talem principem in priuatos esse oportere, quales ut priuati in se sint ipse cupiat et optet 428 . Pulchra administrationis forma 439 . Nihil esse difficilius quam bene imperare 448 . Qui senes imperare coeperint 449 . Saturninus inuitus imperator salutatur 450 . Maximinus et Diocletianus in ordinem se

353 . Regum proprium est facere iudicium et iustitiam 361 .
Ratio. Ne patiaris de principali cordis effluere 118 . Nihil absque iudicio atque consideratione faciatis 146 . Mille homines a facie terroris unius et a facie terroris quinque fugietis 259 .
Resurrectio. Expecta

VALERIVS MAXIMVS
Sapientis est cędere potentiori 66 . EMILIVS PROBVS
Sapientię argumentum, quod nihil nisi ex eius actum sit sententia 45 . Superbum et arrogans epigramma deletum 8 . Scribę officium magno honori habitum 38 . Stratum ei erat terra stramentis tecta.

Cautio appellatur cum ratione a malis declinatio 131 . Qui memoria excelluere 97 . Inuentio et excogitatio. Inuentionis et memorię diffinitio 98 . Sapienti nihil accidit inopinatum 134 . Sapientię diffinitio 137 . Quando sapientes dici coepere 143 . Sapiens contra fortunam semper armatus 145 .

Triplex animi foetus. Contineri prudentia utilitatem ciuium 153 . Indorum sapientes nudi ętatem agunt. Sapiens dabit se in tormenta 154 . Nec uirtutes sine beata uita nec illa sine uirtutibus. Sapientis proprium nihil quod penitere possit facere. Senex. Senectus prudentiam affert, cętera aufert 103 . Sensus in animo esse, non in corpore 95 . Sensus oculorum in animo esse

168 . Vtrum solitaria an cum multis uita melior 173 . Periculum commorantium in urbibus 201 . Solitudinis laudes exponit 202 . Et docet nihil esse timendum ei qui Deo confidit. De deliciis heremi 203, 204 . Qui uixerunt in heremo 204 . Laudat Sebastianum, heremi cultorem 206 . De Paulo, primo heremita

quam sciunt 149 . Somnus. De austeritate exquirenda in stratu 155 . Asellę uirgini idem terrę solum et orationis locus extitit et quietis 185 . Dormierunt somnum suum, et nihil inuenerunt 216 . Dum dormirent homines, malus superseminauit zizania. Hilarion super nudam humum stratumque iunceum cubitauit 237 . Spes pręmii solatium est laboris 181 .

et somniorum 196 . Scientiam Dei plusquam holocaustum uult Dominus 202 . Nunquid non in die illa perdam sapientes de Idumea et prudentiam de monte Esau? 207 . Peccatoribus nihil proderit sapientia. Petite a Domino pluuiam 214 . Labia sacerdotis custodiunt scientiam et legem requirent ex ore eius 216 . Superbus. Ędificabant turrim usque ad cęlum, et Dominus confudit linguas eorum

139 . Non omni homini cor tuum manifestes 143 . Amico et inimico noli narrare sensum tuum 145 . Secreta manifestans 147 . Deo nihil occultum 149 . Secretum non reueles 150 . Dabo tibi thesauros absconditos et archana secretorum, ut scias quia ego Dominus 161 . Si occultabitur uir in absconditis, et

sua est sacerdos qui Legem pręuaricatur uel deposito sacerdotio redit ad sęculum XXVI. Qui collata Ecclesię ad usus conuertunt alienos, similes sunt sacerdotum, qui pecunia redimerunt mendacium a militibus et Christi sanguinem a Iuda XXVIII. Secretum. Nihil est opertum, quod non reuelabitur, et occultum, quod non sciatur X. Abscondisti hęc a sapientibus et prudentibus, et reuelasti ea paruulis XI. Nemo nouit Filium nisi Pater neque Patrem quis nouit nisi Filius et cui uoluerit Filius reuelare XI. Iesus sedens in naui

absconditum quod non cognoscatur et in palam ueniat. Fimbriam Iesu tangere possumus, superiora uastimenti non possumus. Apprehendimus enim eum, sed non comprehendimus VIII. Nemo scit, quis sit Filius nisi Pater, et quis sit Pater nisi Filius et cui uoluerit Filius reuelare X. Nihil opertum quod non reueletur etc. quoniam quę in tenebris dixistis, in lumine dicentur, et quod in aurem locuti estis in cubiculis, prędicabitur in tectis XII. Velum templi scissum est medium, id est archana prophetarum patuerunt passo Domino XXIII. Reuolutio

ROMANOS: Contentio inter Iudeos et Romanos pręferentes se alteri alteris I. Non alta sapientes, sed humilibus consentientes XII. AD CORINTHIOS I: Qui se existimat stare, uideat, ne cadat X. AD GALATAS: Siquis existimat se aliquid esse, cum nihil sit, ipse se seducit VI. ACTVVM: Herodes pro contione laudatus non dedit honorem Deo et ab angelo percussus expirauit XII. IACOBI: Deus superbis resistit, humilibus dat gratiam IIII. APOCALYPSIS: Quia in corde suo dicit: Sedeo regina, et uidua

in astutia neque adulterantes uerbum Dei IIII. Sollicitus. AD CORINTHIOS I: Nescitis quod hi qui in stadio currunt etc. ab omnibus se abstinent etc. Sic curro, non quasi in incertum IX. AD PHILIPPENSES: Nihil solliciti sitis IIII. PETRI I: Omnem sollicitudinem uestram proiicientes in eum, quoniam ipsi cura est de uobis V. APOCALYPSIS: Esto uigilans et confirma cętera quę moritura erant etc. III. Beatus qui uigilat

Sapientia non est in litteris. Animus uereri qui scit, scit tutus aggredi. Discipulus est prioris posterior dies 85 . Rem maximam sibi promittit sapientia--- ut te reducat tibi 87 . Sapiens nihil facit quod non debet, et nihil prętermittit quod debet 87 . Sapiens se ipso contentus 3 . Sapiens ad omnem occursum munitus et intentus, plenus gaudio, hilaris, placidus, inconcussus, cum diis ex pari

est in litteris. Animus uereri qui scit, scit tutus aggredi. Discipulus est prioris posterior dies 85 . Rem maximam sibi promittit sapientia--- ut te reducat tibi 87 . Sapiens nihil facit quod non debet, et nihil prętermittit quod debet 87 . Sapiens se ipso contentus 3 . Sapiens ad omnem occursum munitus et intentus, plenus gaudio, hilaris, placidus, inconcussus, cum diis ex pari uiuit

pandunt 2 . Si honesta sunt quę facis, omnes sciant, sin turpia, quid refert neminem scire, cum tu scias? O te miserum, si contemnis hunc testem 14 . Quid enim prodest ab homine aliquid esse secretum: nihil Deo clausum est 34 .
Silentium. Tene semper uocis et silentii temperamentum. Tamen et in hoc incumbe, ut libentius audias quam loquaris 87 . Tacere qui

mors erit 75 . Laudare solebat Attalus culcitram, quę resisteret corpori etc. 53 . In somnolentos 60 .
Senex. Nihil turpius est quam grandis natu senex, qui nullum alium habet argumentum, quo se probet diu uixisse, pręter ętatem 72 . Senex longa miseriarum tabe confectus, reductis introrsus oculis

hominis potentisque perueneris, aut ueritas aut amicicia perdenda est 87 . De familiaritate habenda cum seruis. Qui nobiles seruierunt. Seruorum dies festus. Calixtus seruus, postea domini sui dominus. Securitatis magna portio est nihil inique facere 52 .
Salutatio. Reges Parthos non potest quisquam salutare sine munere 7 . PLATO

PLATO
Sapientia absoluta. Sapientia conditionalis. Theages de sapientia 3 . Si sapientia disci posset, magnam mercedem, qui doceret, reportaret. Nihil in anima diuinius quam circa quod intelligentia sapienti aque uersatur 15 . Optimi scientiam prodesse, raro rerum aliarum 17 . Homerus de Margite: Multa quidem nouerat, sed male nouerat omnia, id est

corpore cubare melius est quam extento. Quare cum parte corporis dextra cubamus, somnus magis accedit 38 . Quare qui rigent maxime, dormire non ualent 39 . Quam ob rem qui grauiter et suauissime dormiunt, nihil somniant 69 . Senex. Cur qui loca ędita apertaque colunt, tardius senescunt, qui autem caua et palustria ocius 48 . Cur homines, cum senescunt, nigriores reddantur 73 .

Alexandri superbiam se Iouis filium dicentis mater reprehendit 74 . Secretum senatus Papyrius puer matri urgenti non prodidit 10 . Quomodo fiet ut inuisibilis sis 58 . Nihil occultum, quoniam omnia reuelabit dies. Veritas temporis filia 72 . Illatebrant se se, pro abscondunt 99 . De clandestinis litteris 102 .

tetra et horrida, in qua Euripides tragedias scriptitauit 92 . Seruus. Mancipia iure belli capta coronis induta ueniebant. Id insigne fuit captiuorum uenalium. Pileati uero uendebantur eius modi serui, quorum nomine emptori uenditor nihil pręstaret 45 . Sacerdos. Fratres Aruales XII 40 . De flaminis Dialis et flaminicę cerimoniis 58 . Super Flamendiale in conuiuio, nisi rex sacrificulus, haud quispiam

Non omnia data sunt hominibus simul 71 . Stultos prudentibus maiori emolumento esse quam e contra 92 . Melancholici ingeniosi 117 . Odi sapientem qui sibi sapiat nihil. Calistenes eloquens, sed parum sapiens 48 . Stilpo philosophus nihil suum esse putauit pręter scientiam 95 . Prudentiam quodammodo esse diuinationem 132 .

esse quam e contra 92 . Melancholici ingeniosi 117 . Odi sapientem qui sibi sapiat nihil. Calistenes eloquens, sed parum sapiens 48 . Stilpo philosophus nihil suum esse putauit pręter scientiam 95 . Prudentiam quodammodo esse diuinationem 132 . Superbus. Superbia Romuli ex rebus prospere gestis

per quietem leonem sibi parere uisa, genuit Periclem 50 . Medicina per somnium indicata 52 . Somnium ephori quo significatum est quttuor perituros, quinto superstite 108 . Nihil certius esse dixit Scylla quam quod somnio fuerit significatum 8 . Somno moderato et stratu uili usus Agesilaus 26 . Alexander mollem lectum fastiditus 43 . Somnium

Contra Achademicos multa scire natura rerum et uitę necessitas cogit 51 . Sapientia hominis in medio est neque scit omnia neque nescit 52 . Scientia ab anima, ignoratio a corpore. Achademici nihil sciri posse, physici contra 52 . Virtus cum scienti a coniuncta sapientia est 54 . Veri sapientis summum bonum 55 . Scientia et uirtus perueniunt ad summum

De differentia scientię et uirtutis 124 . Quid sapientia 126 . Vera sapientia fit per gratiam, non per naturam. Inter sapientiam Dei et hominum 149 . Sapientia nihil aliud quam Dei notitia 156, 184 . Sapientia hominis contra nocentia 189 . Mentis sedes et uis mentis 198 . Secretum. Sacra quę a uiris conspici nefas. Secreta naturę

Pythagoras discipulos admonere solitus, ut ista quotidie, cum domum ingrederentur, dicerent: Vbi nam excidi? Quid feci? Quid ex his quę facere debui, omisi 82 . Heraclitus, cum esset iuuenis, nihil se dicebat scire; ubi ad uirilitatis annos euaserat, nihil ignorare 89 . Xenophanes dixit: Sapiens sit necesse est qui norit explorare sapientem 90 . Qui semel fuerit sapiens, in contrarium

cum domum ingrederentur, dicerent: Vbi nam excidi? Quid feci? Quid ex his quę facere debui, omisi 82 . Heraclitus, cum esset iuuenis, nihil se dicebat scire; ubi ad uirilitatis annos euaserat, nihil ignorare 89 . Xenophanes dixit: Sapiens sit necesse est qui norit explorare sapientem 90 . Qui semel fuerit sapiens, in contrarium habitum transire non posse. Sapiens et in tormentis felix

Bias tripode donatus 87 . Socrates oraculo sapientissimus iudicatus. Vnicum bonum scientiam dixit unicumque malum ignorantiam 150 . Stilpo rogatus, num quicquam ei milites ademissent: Nihil quidem, respondit. Nam eorum nemo sapientiam diripere potuit 192 . Alexander cupiit se magis disciplina quam potestate pręstare 209 . Caphea Sophitis regio, gens inter Indos sapientissima

Gymnosophistę 232 . Disciplina senectutis uiaticum 233 . Aristoteles rogatus doctum ab indocto differre dixit quod uiuus a mortuo 233 . Stilpo nihil suum esse dixit pręter scientiam 242 . Metroclis illud est: Aliud pecunia parari ut prędia, aliud tempore et diligentia ut disciplinas 251 . Archimedi ab hoste honos exhibitus

Se Iouis filium dixit, uulneratum tamen dolorem sentire 228 . Superbia Demetrii concidit 244 . Vana Ptolomei insolentia 248 . Zeno: Nihil fastu et superbia indecentius 251 . Reguli superbia concidit 255 . Appii et Claudię sororis 257 . Galli super caput scuta quatientes

dicitur 33 . Magi astrorum studiosi 65 . Solem esse purum ignem 87 . De occasu solis 334 . Defecit sol Gordiano principe, ita ut nihil agi posset nisi luminibus accensis 444 . Suspicio. Egeus mortuum Theseum filium ratus ipse sibi mortem consciuit 34 . Ammonitę legatos uiolant, rati esse pro exploratoribus missos

fert ętas 14 . Optima quęque dies miseris mortalibus ęui prima fugit, subeunt morbi etc. 35 . Spes. Sed illos expectata seges uanis elusit auenis 19 . Heu nihil inuitis fas quenquam fidere diuis 75 . Sol caput obscura nitidum ferugine texit 14 . Somnus ad Palinurum 121 . Sunt geminę somni portę

Regis Babylonis superbia ad terram detracta 219 . Audiuimus superbiam Moab; superbus est ualde 220, 221 . Assyrii uictorię laudem sibi arrogarunt 225 . Nihil sic offendit Dominum quam post peccata errecta ceruix 227 . Superbia diaboli 229 . Mitescere faciam superbiam infidelium 230 . Incuruabit habitantes in excelso

peccant Ecclesię Dei 346 . Stulte egerunt pastores 347 . Quid est quod dilectus meus in domo mea fecit scelera multa 348 . Reddet rationem etiam pro sibi commissis. Nihil eis proderit dignitas 350 . Propheta et sacerdos abierunt in terram, quam ignorabant 353 . Prępositorum scelere populos deleri 352 . Quare mala patimur? Quia

boni aliquid dicunt aut faciunt 281 . Vestiti duplicibus 286 . Oues 291 . Qui recto sunt corde, id est non duplici 348 . Nihil sic placet Domi no ut simplicitas et innocentia 397 . Laudate, pueri, Dominum 408 . Quęcunque facitis, in nomine Christi facite 424 . Salutatio. Gręce chere, Latine

Spiritus Sanctus 45 . Seruus ne sit Hebreus Hebreo 83 . Superbia diaboli 46 . Sacerdos elligendus 51 . Sensus quinque. Nihil audiendum neque tangendum, quod immundum sit 53 . Auditus 55 . Contra eos qui dicunt sensum inutilem esse ad cognitionem 96 . Suspicio de omnibus tyranno

Superbia Nemroth 119 . Silentium in templo Isidis et Serapis simulachrum digito premens labellum 139 . Somnium Titi mirabile 30 . Sepultura, si negata fuerit, nihil adimit. Ratio sepeliendi 4 . Spes, quę uidetur, non est spes 73, 155 . Sacerdos. Flamines tres: Dialis, Martialis, Quirinalis 12 . Sacerdotium Aaron auferendum

Spiritus Sanctus, flumina de uentre eius procedunt 113 . Spiritus Sanctus locutus per Moysen 139 . Non ad mensuram datur 145 . Spiritus Sanctus indicans omnia; sine illo nihil perfectum 149 . HIGINVS
Sacrilegium. Triopes templum dirruit, ut suas ędes tegeret

TVLLIVS IN TVSCVLANIS
Temperantia non sinit immoderate facere quicquam 112 . Temperans, moderatus, modestus, frugi idem 119 . Temperantia nihil fieri turpe patitur 122 . Temperantia sedat appetitiones 132 . Moderatus, modestus, temperans, constans, continens, frugi idem signat 134 . Moderatus non cadit in

Testi uni neque Catoni credendum est 142 . HIERONYMVS IN PARTE SECVNDA
Temperantia. Nihil potest habere uirtutis quod indiscretio facit, quod imprudentia initiat et improuisio docet 156 . Vere continens uniuersa membrorum officia a malis affectibus subtrahit et cogitatum a tota nequitia compescit

id est ablato litterę uelamine ad notitiam peruenit Saluatoris inferentibus eum sacris doctoribus V. Orta tempestate excitandus est Domi nus, qui uentis et mari imperat VIII. Dedi uobis potestatem calcandi supra serpentes et scorpiones et super omnem uirtutem inimici, et nihil uobis nocebit. Verum tamen in hoc nolite gaudere, quia spiritus uobis subiiciuntur. Gaudete autem, quia nomina uestra scripta sunt in celis X. Et ne nos inducas in tentationem. Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea quę possidet. Si autem fortior eo

inuocans Iesum; increpatur, ne clamet; ille tanto magis clamat uictaque tentatione inuenit gratiam et illuminatus sequitur Christum XVIII. Symon, ecce Sathanas expetiuit uos, ut cribraret sicut triticum etc. Duo gladii, id est duo Testamenta. Satis sunt--- ut nihil desit ei qui se utriusque doctrina munierit. Non oportet nos ultro offerre tentationibus, sed cum inciderimus, libenter et constanter sustinere. Cum quotidie uobiscum fuerim in templo, non extendistis manus in me. Sed hęc est hora uestra et potestas tenebrarum

uel continentia 2 . Temperantia uoluptatibus imperat 85 . Quid sit temperantia 38 . Imperare sibi maximum imperium est 56 . Nihil tam ęque tibi profuerit ad temperantiam omnium rerum quam frequens cogitatio breuis ęui, et huius incerti. Quicquid facies, respice ad mortem 57 .
Timor. Nemo metuitur ipse securus. Laberiani uersus.

Libera te metu mortis et paupertatis 32 . Qui fortis est, sine timore est 35 . Calamitosus est animus futuri anxius et ante miserias miser qui sollicitus est 48 . Nihil est nec miserius nec stultius quam semper timere 48 . Timor mortis, periculorum suspicionis 51 . Non est quicquam timendum putes 55 .

in eo cuius unius honesta auaritia est. In eos qui quiete uiuendi tempus differunt 78 . Res omnium preciosissima tempus. Nemo restituet annos. Tria uitę tempora: pręteritum, pręsene, futurum 79 . Nihil perpetuum 81 . De tempore quęstio. Cogita, quantum temporis tibi auferat mala ualitudo, occupatio quotidiana, publica, priuata, somnus 85 . Fluit tempus etc.

agamus, ut nostrum omne tempus sit. Non erit autem, nisi prius nostri esse coeperimus nos 27 . Nostrum est quod pręteriit. Et futura et pręterita delectant: hęc expectatione, illa memoria 48 . Nihil sibi quis quam de futuro debet promittere 50 . Fugit irreparabile tempus 53 . Non uacat aliquid ex tempore perdere 59 .

11 . Hesiodus inquit dimidium plus esse toto, id est mediocritatem 108 . Timor. Aristippus in tempestate deprehensus ac timens, cum a uano homine interrogaretur, cur philosophus timeret, cum ille contra nihil metueret, non eandem esse causam sibi atque illi respo ndit, quoniam is quidem esset non magnopere solicitus pro anima nequissimi nebulonis, ipsum autem pro Aristippi anima timere. Item, ex subitis casibus sapientis quoque animum moueri, non iudicio, sed ui naturę 111,

Cur Deus dedit tentatorem 201 . LAERTIVS
Temperantia. Chilonis sententia est: Nihil nimis 6 . Vel Solonis 9 . Vel Socratis 19 . Pythagoras omne nimium reprobat, dicens non debere quenquam neque laborum neque ciborum transgredi modum

Nocturnus terror Romę 216 . Pręnestinorum prętor sola uoce pene exanimatus 226 . Cassandri timor uisa imagine Alexandri 232 . Fabricium improuisa elephanti uox nihil terruit 247 . Gallorum ars in posthumio opprimendo 280 . Terra. Terrę partitio secundum Iones. Terrę motus Romę

sugcronoi contemporenei 12 . Quando Israel translatus in Assyrios 20 . Mensis a mene, quod est luna 67 . Dies malus 73 . Nihil fugatius sęculo 73 . Nox diei sequentis est 89 . Omne tempus perit, in quo uirtutibus non deseruimus 146 . Mensis Nisan mensis nonus 150 .

Humiles, nouissimi, extremi idem. Ante omnia humilitatem dilige 135 . Ne te pręponas ignobilioribus 166 . In omnibus seruanda humilitas 179 . Nihil habeas humilitate pręstantius 188 . Purpuratorum propinquus neminem contempsit 194 . Qui ob humilitatem exaltati a Domino 201 . Vltimam partem conuiuii occupas, ut

Achab et Sedechiam, qui mendaciter prophetant, dabo in manu Nabuchodonosor. Semeiam uisitabo etc, eo quod prophetauit et non misi eum. Et fecit uos confidere in mendacio 175 . Ve prophetis insipientibus qui sequuntur spiritum suum et nihil uident etc. Item contra falsos prophetas bis 187 . Diuinos occidit Nabuchodonosor nescientes diuinare de somno 196 . Contra falsos prophetas. Siquis non dederit in ore eorum

Heliseo 62 . Omni tempore sint uestimenta tua candida 134 . Vanitas. Cupiens se seclusum a uanitate. Omnia uanitas. Cuncta quę sunt sub sole uniuersa uanitas 132 . Nihil permanet sub sole. Omnia hęc uanitas et afflictio spiritus 133 . Ve qui trahitis iniquitatem in funiculis uanitatis 152 . Ventum seminabunt et turbinem metent 202 .

ad annos LXXXIIII, quę non discedebat de templo ieiuniis et obsecrationibus deseruiens nocte et die II. Visus. Lucerna corporis oculus XI. IOANNES
Veritas. Nihil ueritate apertius neque fortius etc. III. Veritas est quod credidisti uidere. Si ergo permaneatur in eo quod creditur, peruenitur ad id quod uideatur, ut scilicet contemplemur ipsam ueritatem, sicuti est etc. Veritas quippe

Venia quid sit et quare. Sapiens eam non debeat dare 23 . Tam omnibus ignoscere quam nulli crudelitas est 87 .
Visus. Nihil peccabunt oculi, si oculis animus imperet 86 . Visus fallax 89 .
Vestis. Cortices arborum plerosque texerunt. Item alię frigoris, alię ęstus uestes

inducit 71 . Assuescendum est conditioni suę 74 . Grauissimum est imperium consuetudinis 86 . Ante animus corrigendus quam indurescat prauitas, sed nec indurata despero. Nihil est, quod non expugnet pertinax opera etc. 17 . Vsu uitiorum obduratus incorrigibilis 55 .
Vindicta 2 .

Validior quidem ueritas est quam falsum, cum ueritas esse sine falso possit, falsum absque ueritate consistere nequeat. Non enim falsum quicquam dicitur: nisi saltem uerum sit, illud esse falsum 339 . Super ueritatem nihil 343 . Pręstantior est uero ueritas 392 . Veritas est naturę cuiusque pura integritas et integra puritas 393 . Res uere cognoscere nequimus, nisi formemur ideis

Crisippi sententia 146 . Themistoclis consilium utile, sed non honestum repudiatur 147 . Quęstiones: Possit ne aliquando utile non repugnare honestati 148 . Est enim nihil utile, quod idem non honestum 164 . Perspicuum est enim ea quę timido animo, humili, demisso fractoque fiant, non esse utilia, quia sint flagitiosa et foeda et turpia 165 .

a terra inopem 409 . Visus. Per oculos peccas 17 . Totum corpus plenum oculis, Argus 24 . Non satiabitur oculus uidendo 290 . Nihil Salomon oculis negauit 292 . Vestis. Vestiui te discoloribus, et calciaui hiantino 46 . Purpura. Stacte. Gutta. Chodchod. Scutulata 72 . Saraballa Chaldeorum lingua

EVSEBIVS DE PRĘPARATIONE
Veritas. Omnes ad ueritatem uocandi 83 . Vaticinium. Cur futura cęlantur 1 . A stellis nihil effici, sed tantum significari 41 . Qui hausta aqua prędixit terremotum 63 . Augurium. Somnia quis inuenit 65 . Quando prophetę desierunt

1.44  imperii culmen. Latii spe credula falsa
1.45  corda fovent; nil tot iunctis obsistere regnis
1.46  posse putant; odium vires animosque ministrat;
1.47  desperant nihil et regni fiducia tollit
1.48  quemque sui. Furit in mediis lateque minaces
1.49  accendit Bellona faces et suscitat iras.
1.50  Ne tamen ipsorum non illaudabilis omni

1.8.4  Attingit summa uerba quod aure tenus.«
1.8.5  »Quae uero aduerso mulier pulcherrima gressu?«
1.8.6  »Immo illa toto tetrius orbe nihil!«
1.8.7  »Quaenam haec?« »Composito malesuada Calumnia uultu,
1.8.8  Nec nisi fucandis ingeniosa genis.« 8,8 genis suprascriptum: dolis

loquetur anus. 29. In paedagogum
1.29.1  Qui clamitabat Seruium atque Donatum
1.29.2  Nihil sapere, praegrandibus strepens sclopis,
1.29.3  Asiaticorum instar tumidus, inanesque
1.29.4  Ex utricosis follibus uomens uentos,

gaudia; copia diues
2.4.140  Fonte exorta tuo felixque opulentia rerum.
2.4.141  Nil desiderio dignum te praeter et extra
2.4.142  Te nihil optandum, nihil exoptabile restat,
2.4.143  Limite quo solo uotorum summa quiescit.
2.4.144  Nam cupimus quodcunque boni genus esse putamus

diues
2.4.140  Fonte exorta tuo felixque opulentia rerum.
2.4.141  Nil desiderio dignum te praeter et extra
2.4.142  Te nihil optandum, nihil exoptabile restat,
2.4.143  Limite quo solo uotorum summa quiescit.
2.4.144  Nam cupimus quodcunque boni genus esse putamus

2.4.175  Summa opifex, mundique inuentrix unica, cuius
2.4.176  Consilium res nulla latet, quo cuncta gubernas,
2.4.177  Cuncta creas, ultroque nihil contemnis eorum
2.4.178  Naturam solus quorum efficis; efficis autem
2.4.179  Omnia nec tanta fraudas promiscua cura,

2.4.249  Te praeter quis enim genitor, quando, Optime rerum,
2.4.250  Excaepto genitore, sui quod uota, quod omnes
2.4.251  Expleat adfectus nati, nihil esse relictum est?
2.4.252  Nil superest uirtute pari, nam manca uel impar
2.4.253  Et desideriis sine Te natura domandis

2.5.25  Pristinum seruas. Odor est superstes
2.5.26  Integer, tactu es quod eras, ademptum
2.5.27   Est nihil, formam sed habes priorem;
2.5.28   Te tamen intus
2.5.29  Vertis in Christum, mage Christus in te;
2.5.30  Qualis humanae precium

5.1.106  Thesea Pyrithous, Patroclum exosus Achilles,
5.1.107  Fratrem Atrida suum, nec amauit Castora Pollux;
5.1.108  Vsque adeo nihil est uixisse diutius una
5.1.109  Et tantum triuisse salis studioque perenni
5.1.110  Illustrem dominum coluisse et carmine nostro.

nunc aula triumphat.
5.4.60  Quod si nobilitas et caetera facta deessent
5.4.61  Rebus, Roma, tuis, nostro praetendere saeclo
5.4.62  Si nihil antiquum posses uilisque iaceres
5.4.63  Atque obscura parens, una fęlicior esses
5.4.64  Progenie, partu te nobilitare uel uno

ulla
5.4.216  Triste renidentis metuebas fulgura ferri.
5.4.217  Tunc tu uel clypeo potuisses ludere Martis
5.4.218  Securus ueritusque nihil, uel triste flagellum
5.4.219  Bellonae tractare manu, uel Gorgona fuluam
5.4.220  Intrepidus blandosque lacessere Palladis angues

poeta puer.
6.3.31  Nec nota me damnat censoria iudice Roma:
6.3.32   Iure petit quisquis praemia digna petit.
6.3.33  Nec conferre nihil titulos et nomina credas: 3,33 et nomina credas in margine: lucemque putamus
6.3.34   Obruta nam uirtus uillior esse solet.

etiam connectit uincula uirtus,
6.7.4   Saepe uel ignotos conciliare solet.
6.7.5  Quid quod amicitiae uis est immensa perennis
6.7.6   Et nihil est quod non uendicet illa sibi?
6.7.7  Sed mihi non simplex fiducia, quaeque merentur
6.7.8   Singula, nunc pariter consociata petunt.

6.24.2   Quod non sit iuris tempus in omne tui.
6.24.3  Ergo tuum est quodcunque dabis mihi; sic tua praestas
6.24.4   Dum, Mariane, tuo deperit inde nihil. 25.
6.25.1  Deposui nummos, reddis, Mariane, podagram;
6.25.2   Depositum nobis

15. Epitaphium Ludouici regis Francorum
7.15.1  Arma inter dux, miles eram Ludouicus: Alpes
7.15.2   Testor, in armatum Mors fuit ausa nihil:
7.15.3  Scilicet, oppeterem ut positis uxorius armis,
7.15.4   Me dignam inuidit pulchra per arma necem.

concurrere; tamen maiorem laudem esse duco cum uiris non corpore aut manu, uerum etiam animo ac peritia bonarum literarum certare, ut tu soles, Virgo felix, et famam non ui corporis, sed uirtute animi quaerere, in quibus rebus excellere (ut Cicero noster testatur), pulchrum et laudabile putamus. Nihil enim conducibilius nec magis frugiferum quam posthabitis corporis commodis ad ea summo studio, quae fortuna labefactare non potest, et ad Virtutum apices peruenire. Quo circa qui te non laudat, et in numero laudabilium Virginum non reponit, ipse illaudabilis est. Perge ergo, Virgo

probitatis et religionis ornamenta conspicerem et te rei publicae Sibenicensis praetorem quasi caelo demissum cognoscerem, odas ipsas tuae dignationi inscribendas duxi. Tu enim verae doctrinae amator, tu ineptiarum contemptor, et ad te nihil est afferendum nisi summa industria elaboratum et acri diligentia castigatum. Quo circa a tua peto humanitate, magis devotionem hominis religiosi quam elegantem limationem magisque nostram erga te venerationem quam rhetoricorum

Illyria Illyriae potissime apud Appianum, Appianus cuius traductor extat P. Candidus, P. Candidus vir facundus et doctus, quamvis in eum bile motus F. Philelphus F. Philelphus dixerit: " Candidus in se nihil candidi habet nisi caniciem. " Illyris Illyris praeterea reperitur apud Claudium Ptolomeum, qui singularem in mundo habebat biblyothecam. Illyricum Illyricum praesertim legitur apud Plinium li°

2.276  Insperata geris. Vinclis uictricibus hostem
2.277  Fortius ange meum, qui me fornace trifauci
2.278  Corripuit trepidos frangens in dentibus artus,
2.279  Ange, precor, nostri capitis fortissime uindex!
2.280  Nec monstri miserere feri! Nihil iste dolebat
2.281  Thaesea quom Stygiae uinctum duxere cateruae;
2.282  Atque tot humanos crudelis manderet artus,
2.283  Me quoque Gnosiaci qui quaesitoris acerbum
2.284  Iudicium expecto tristis sortesque tremisco.
2.285  Sed te si

alicuius refocilationis gratia litteris mandandi explicatione. Quare oportune diebus elapsis haud inepte se mihi fraudis obtulit facinus Nebulonis istius. Qui nouo quibusdam commenti genere elusis: pecuniarum supellectilisue non nihil abstulit. cuius describendi dum auocare a malis mentem cupio prouintiam suscepi: ac ea de re tandem opusculum hoc rei gestae accomodato pro uiribus genere dicendi absolutum: ad quem potius destinandum erat? quam ad te litteratum et

compertum est) gesta Baptistini secretaque eo quod ex militibus eius fuisset familiarissimus nouerat. Quae res tantam eis credulitatem induxit ut uafris appositisque: ipsius uerbis allucinati nihil que postulasset ei negarent. His itaque testibus confissus necnon et aliis insuper falaciis arte sinonia machinatis: quibus ad credendi pertinatiam ipsorum quoque animos testium impulit: ad uniuersam ciuitatem dolis circumueniendam

fruerentur eundem animum esse mirum erat caeteris: cum praesertim ipsius ex uita moribusque tot fradum argumenta deprehenderentur: ut quidam non dubitarent affirmare magici ferculi aut carminum ui dementia eis incussa nihil facere aliud cogitareue potuisse quam quae ipse uellet: Haud etiam si iuberet solea illis pasari nates forte recusaturos tantae erant tenebrae eorum mentibus obortae: tribus nanque mensibus mora tracta cum

ciuitate suspitione exorta suffere potuit quin corcurram uisendi eum: resque ipsius inuestigandi causa diligentius proficisceretur: presertim quod petrum milatum redisse nuntiatum interim fuerat: cumque nihil attulisset Ragusium eum propter creditores uenire non ausisse: sed corcurram recta dominum conueniendi causa quod ibi morant enim stagni audiuerat petiisse. Quo conuenientes cum hospitio ibi in episcopi atrio honorifice susceptum

obtulit: quibus perlectis petrum famuli ueluti interpretem quis esset interogauere: a quo demum Ragusinum se profitente urbis ne eum rectores misissent: dominumue an istum noscet quesiere: quae cum negasset. nihil amplius inquirentes imperatoris litteras ad nebulonem: ipsi quoque de eo forte ambigentes cum duobus circiter milibus asprium pecuniae illorum famulo dederunt: quibus acceptis petrum ut quam primum reuerterentur hortatus est: eique

famulo dederunt: quibus acceptis petrum ut quam primum reuerterentur hortatus est: eique se domini rerum administratores prius conuenire uelle arguenti pecunias uti quas per litteras sibi dandas illis significasset accipiat: ait istis nihil opus esse eo quod negocium maius executi forent: nec expectandi eos quando nundum aduenisset tempus esse. Cum igitur interim petrus a multis eorum qui in litteris erant nomina quaesisset: quiue eum instruere

se atque Antonium ante dictos nosce afferebat. mercede proposita retinuere. Quem cum petrus milatus: petrusque ioannes (ambo enim se praeter caeteros nebuloni ita tradiderant ut aes alienum contractum sibi unde disoluere possent nihil relinquerent) corcurram secum detegendi eum causa duxissent eo die quia famuli quos inepti factum hoc non celauere lintre eodem profecti praecurentes omnia domino ut agerentur nunciauerant egrotatione

mutato plerisque cum famulis nauigium quem paratum tenere curauerat conscendens aufugit: quem nostri custodientes non deseruere: sed ut ipsos una secum abire permitteret: uix impetrantes supplices ipsum eorum uti misereatur fortunae cum nihil eis reliqui esset orauere: quibus ille bono uti animo essent hortatis: non enim se beneficia ab eis accepta cum tyranniden recuperauerit obliturum: mirumque inmodum quod non habeat quid eis modo pro

longius vivere exoptabant, alii, nunc est maxime vivendum, asserebant. Ipsa eciam feminarum grata fecunditas summam capiebat voluptatem, quod quicquid peperisset essetque proxime paritura, tanto principi famularetur ac serviret. Nihil deinceps aliud in foro, nihil in circulis, in templis, in domibus, in cenis, nihil denique quoquo gradum proferebas, nisi rex noster Wladislaus personabat. Os deinde parvulorum, cum pene lingue infancia proferre nequiret, te tamen,

alii, nunc est maxime vivendum, asserebant. Ipsa eciam feminarum grata fecunditas summam capiebat voluptatem, quod quicquid peperisset essetque proxime paritura, tanto principi famularetur ac serviret. Nihil deinceps aliud in foro, nihil in circulis, in templis, in domibus, in cenis, nihil denique quoquo gradum proferebas, nisi rex noster Wladislaus personabat. Os deinde parvulorum, cum pene lingue infancia proferre nequiret, te tamen, quoquo modo poterat,

eciam feminarum grata fecunditas summam capiebat voluptatem, quod quicquid peperisset essetque proxime paritura, tanto principi famularetur ac serviret. Nihil deinceps aliud in foro, nihil in circulis, in templis, in domibus, in cenis, nihil denique quoquo gradum proferebas, nisi rex noster Wladislaus personabat. Os deinde parvulorum, cum pene lingue infancia proferre nequiret, te tamen, quoquo modo poterat, exprimebat. Dies insuper artificum brevior, labor eciam minor,

quo in exordio vite precipua litterarum studia amplexus es et in quibus eterna salus eniteret. Hinc tecum crevit summa religionis cura et perpetua cultus observancia in optimum maximumque Deum. Nihil enim apud te censebas iucundius, nihil suavius quam soli Deo inservire et eo operam impendere, quod principi virtutes omnes imperatorias prestare possit, iusticiam, liberalitatem, animi magnitudinem, facilitatem, mansuetudinem,

vite precipua litterarum studia amplexus es et in quibus eterna salus eniteret. Hinc tecum crevit summa religionis cura et perpetua cultus observancia in optimum maximumque Deum. Nihil enim apud te censebas iucundius, nihil suavius quam soli Deo inservire et eo operam impendere, quod principi virtutes omnes imperatorias prestare possit, iusticiam, liberalitatem, animi magnitudinem, facilitatem, mansuetudinem, clemenciam, frugalitatem et rerum omnium

privatim tum publice in incrementa extendantur et in dies augeantur. Nulle ibi rapine, ius suum cuique tribuitur, nuli violencie metus, quisque domibus patefactis modo libuerit, securus degit. Tu vero, ut aiunt, iustissime rex, nihil tam libenter pollicebaris, quin promissa libenter absolveres et verba re sanctires. Testis demum universus orbis: nam ad efferas quoque ac prope ignotas naciones equitatis et rectitudinis tue splendor illuxit. At summa illa prudencia

actos et vultus habitusque vestri maiestate et celesti quodam splendore situ et squalore ob diuturnum carcerem obsessos in angorem compellitis. Hic est triumphus egregius, hec pompa omnibus exuviis spoliisque preferenda, in qua nihil casurum, nihil mortale dominatur. Non hic expugnatur Numancia aut Hannibal ad venenum compellitur, non ferocissimi Gallie populi opprimuntur neque Egiptus Romano additur imperio, sed animi multiplices et effreni (quod

habitusque vestri maiestate et celesti quodam splendore situ et squalore ob diuturnum carcerem obsessos in angorem compellitis. Hic est triumphus egregius, hec pompa omnibus exuviis spoliisque preferenda, in qua nihil casurum, nihil mortale dominatur. Non hic expugnatur Numancia aut Hannibal ad venenum compellitur, non ferocissimi Gallie populi opprimuntur neque Egiptus Romano additur imperio, sed animi multiplices et effreni (quod maximum est in

quanto anni tui nondum evo maturi liceencius in voluptatis recessus abire utique possint nec habeant ad deliciarum irritamenta viarum angustias. Quinymo in primo adolescencie ingressu ita animum celesti quadam continencia formasti, ut nihil de solutis cupiditatibus, nihil de concessis etati remissionibus deque vagis voluptatibus in castrum hoc et divinum pectus admitteres. Parit namque virtutes labor, ocium gignit voluptatem, quorum alterum victuros homini dies, alterum

liceencius in voluptatis recessus abire utique possint nec habeant ad deliciarum irritamenta viarum angustias. Quinymo in primo adolescencie ingressu ita animum celesti quadam continencia formasti, ut nihil de solutis cupiditatibus, nihil de concessis etati remissionibus deque vagis voluptatibus in castrum hoc et divinum pectus admitteres. Parit namque virtutes labor, ocium gignit voluptatem, quorum alterum victuros homini dies, alterum affert perituros. Tu itaque

in cuius culturam et veneracionem propensi et penitus profusi inauditis quibusdam interne superneque fruimur gaudiis et ita fruimur, ut dum servimus, regnare quidem videamur. Nullum namque apertum hostem habebimus, si tu nos respexeris, nihil timebimus, si tu nobis custos affueris. Custodi igitur civitatem tuam, christianissime princeps, et super eam egram pridem at nunc numine tuo exultantem manus tuas impone, que si forte ope tua destitute perierit, frangentur profecto

eciam Pannonie rex sapientissimus ac fortissimus princeps mathias multa gessere memoratu digna, quos te nimirum in beneficiis (si res exegerit) in nos conferendis longe fore speramus superaturum. Nam hoc, amplissime, fatemur, nihil a nobis maiore voto expeti, quam ut dignitati, ut amplitudini, ut glorie tue inserviamus. Interim, ut tibi prolique ac nepotibus et posteritati tue ac universe Pannonie, nobis eciam nominique Romano faustum felixque sit hoc regnum,

eiusdem mortis conditionem, cuius hodie memoriam celebramus, percurram; eritque hoc pietatis, illud ingenii et rationis curriculum. Vos, ut cepistis, queso diligenter attendite. Superuacuam fuisse mortalibus Christi passionem plerique asseruerunt quod nihil uel ad gloriam suam uel ad salutem nostram pertinere uideatur: quorum hec ferme est sententia. Potuisse, inquiunt, deum, cum omnia possit, alia quadam ratione orbem hunc nostrum ingredi et se conferre ad homines, non pauperem, non abiectum ac sordidum, quod a tanta maiestate

quorum eo miserabilior est conditio quod miseriam suam tum nolunt, tum et nequeunt agnoscere. Quid enim si deus humana non curat, si bonorum et malorum studio non mouetur, si nec iustos amat nec impios odit, quid, inquam, stultius quam templa extruere, laudes reddere, conferre dona, ut nihil inde boni, nihil commodi assequamur? atque (ut ille ait) si talis est ut nulla hominum caritate teneatur, ualeat; quid enim dicam propicius sit? esse enim propitius potest nemini. Cic. nat. 1, 124. Stultus igitur

miserabilior est conditio quod miseriam suam tum nolunt, tum et nequeunt agnoscere. Quid enim si deus humana non curat, si bonorum et malorum studio non mouetur, si nec iustos amat nec impios odit, quid, inquam, stultius quam templa extruere, laudes reddere, conferre dona, ut nihil inde boni, nihil commodi assequamur? atque (ut ille ait) si talis est ut nulla hominum caritate teneatur, ualeat; quid enim dicam propicius sit? esse enim propitius potest nemini. Cic. nat. 1, 124. Stultus igitur

qui erat tunc animus miserrime matri. Ego certe uidere uideor perennes lachrymas: mestissimos eiulatus: dispersos crines: manus sanctissimas modo faciem: modo caput plangentes. Sed age omittamus hec omnia: cum eadem sacri etiam euangeliste consulto fortassis omiserint et Mariam uirginem nihil aliud nisi uerba illa notissima orbitatis clamantem nobis ante oculos proponamus: Mi Jesu dulcissimum quondam: nunc uero amarissimum mihi nomen: sic tu obsecro sponsam tuam deseris? Sic matrem miseram destituis fili? Quomodo factus es mihi amaritudo et dolor? quid igitur faciam?

crudelitatemque his omnibus que narraui maiorem silentio uidear preteriisse. Quid obstupuistis patres? an uero putatis, que uestra est humanitas, locum iam aliquem impietati inter tot mala non superesse: et Jesu Saluatori nostro post horrendum et atrocissimum illud crucis supplicium nihil ultra potuisse accedere? ita arbitror amplissimi patres. Sed inueniet aliquid iudeorum feritas quod addat et dolori dolorem. uulneribus uulnera adiicient: quibus satis non fuit Christi captiuitas. non iurgia. non irrisiones. non maledicta. non uerbera. non fellis acetique potus. non

pro communi omnium salute illam ipsam crucem: illa ipsa uulnera corde: et pia animi contemplatione percurrens. Oro atque obsecro te generis humani redemptor: dei atque hominum mediator: gloria: lumen: spes et salus nostra: per quem facta sunt omnia: et sine quo factum est nihil: qui nos captiuitate tua liberasti: uinculis absoluisti: liuore curasti: uulneribus sanasti: sanguine abluisti: sordibus mundasti: cruce saluasti: infamia et dolore et morte ad gloriam: ad uoluptatem: ad uitam reduxisti: qui ascendens super omnes celos omnium es arbiter: omniaque

aditum aperirent suoque exemplo ostenderent, qua ratione quibusque artibus ueram gloriam sibi parare possent. Neque ea in re ego, ut multi, priscos illos uel Romanos uel Gręcos uel alios inanium deorum cultores ualde miror, in quibus nihil perfectum esse potuit, uiam ueritatis ignorantibus, sed Iudeos primum, deinde nostros, id est, Christianos, qui soli Deo credentes neque impossibile factu esse duxerunt, quod ille pręciperet, neque implere dubitarunt. Sequantur

cunctis merito pręferendos censemus. Istas igitur nostras de illis qualescunque lucubrationes, o omnium amicorum meorum optime omnique honore et amore pariter prosequende, tibi nunc muneri mitto, tibi lubenter offero; tum quod sciam nihil abs te crebrius in manum uenire solere auidiusque lectitari quam scripta illa, quę ad Dei sanctorumque eius edita sunt, tum quia pro summa tua erga me beniuolentia innumerisque beneficiis cumulatiorem tibi gratiam me referre posse

scientia excellis et ecclesiastica dignitate non parum emines et antiquę Cippicę domus claritate fulges generisque nobilitatem animi uirtute superas, quem denique omnes, summi, medii, infimi amant, obseruant, uenerantur. Aut, si prorsus nihil usque adeo ex omni parte absolutum, ut malignorum hominum inuidiam uitare queat et ędificantibus muros Hierusalem deesse non possit Sanaballath subsannator, satis mihi erit hęc, quę, a me conscripta sunt, tibi tuique simillimis

fuerint, sed quia et ante apostolatum humiles inopesque extitisse apparet, stulta tunc et infirma Deo eligente, ut sapientia fortiaque confunderet. Quanuis uerissimum sit eos quoque non minus multa reliquisse, qui sibi nihil reseruauerint. Hinc est, quod tamen piscatoriam nauim et, quę resarciebant, retia dimittentes audacter proloquuntur: Ecce dimisimus omnia, et secuti sumus te, quid ergo erit nobis pręmii? Et responsum

dilargitus fuerat terrena. Eadem cupiditate in distribuendis opibus ardens Nicolaus, Myreę urbis episcopus, cum Patarę, Lycię oppido, patri matrique unicus esset eique hęreditas satis ampla satisque commoda obuenisset, nihil prius animo agitasse dicitur, quam quo pacto distractis in pauperum alimenta rebus expeditius liberiusque soli Deo obsequeretur atque deseruiret. Hinc illud memoratu dignissimum, quod, dum uicinus quidam urgente in scelus

diuitias existimans Christi paupertatem. Hilarion Palestinus, sicut de illo diuus Hieronymus litteris commendauit, parentibus defunctis partem substantię fratribus, partem pauperibus largitus est, nihil sibi omnino reseruans, Dominicę sententię memor dicentis: Qui non renunciauerit omnibus, quę habet, non potest meus esse discipulus. Erat autem annorum quindecim, cum sic nudus et armatus in Christo

lamentantem minimum quid prę iis, quę in mari amiserat, sibi fuisse emendicatum, proinde ad opem eius implorandam iterum atque iterum necesse se habere confugere; tunc murmurante multum dispensatore ac dicente iam aliud nihil, quod dari possit, pręter argenteam lagunculam in monasterio restare, continuo eam ipsam a Gregorio tradi iussam. Cęterum Gregorius haud multo post summus pontifex designatus, cum duodecim tantum peregrinos pauperes,

rediit pristinęque dignitati honorificentissime fuit restitutus. Serapionis quoque monachi elemosine haud minori commendatione dignę, si donantis tantum animus perpendatur, non etiam doni magnitudo. Cum enim nihil pręter tunicam et palium et Euangeliorum codicem haberet, duobus pauperculis obuiam factus alteri palium, alteri tunicam dedit. Et cum nudus sederet, interrogatus, quis eum despoliasset, protento codice illo, quem manu

ratus, cuius uestibus tegeretur, animo uehementer angi coepit. Et dum doleret, nocte insecuta uestimento illo indutum Christum uidit. Hoc somnio facile persuasum habens id Christo dari, quicquid datur inopi, omnia dilargiendo nihil sibi reliqui fecit. Nec sic quidem satiatus, Hierosolymam profectus, uenum seipsum dedit, ut haberet, quo adhuc aliorum subueniret inopię, seruusque factus est hominis, ut seruitutis precium offerret Deo. Dixi dubitatum

uno duntaxat discipulo contentus, partem quartam panis, quem tunc unicum habebat, mendicanti dedit; mox iterum, et tertio et item quarto, diuersa semper, ne agnosceretur, habitu petitum reuertenti semper panem largitus, nihil sibi neque discipulo, nisi certam in Domino spem, dereliquit. Et dum hęsitantem discipulum consolatur, ne de uictu dubitaret, ei seruiens, qui irrationabilia quoque pasceret animalia, aspiciunt duos lembos

quę integra centum lagenas ęstimata fuerat, depasta trecentas redderet. Olim huiusce rei exempla pręmiserat Dominus noster Iesus iubens Discipulos, ut turbis in deserto epulum darent. Quinque panes et duos pisces, cum nihil aliud pręterea haberent, discumbentibus apposuerunt. Atque ubi omnes pransi ac saturati essent, pro quinque panibus duodecim cophinos reliquiarum plenos retulere. Alias idem de appositis septem panibus et paucis

non ignorauit Simon monachus, Susotionis ** corr. ex Sitionis filius. Qui cum in coenobio illo, ubi tunc manebat, in uesperum edendi mos esset uiritimque cibaria fratribus diuiderentur, sępenumero nihil delibans, coenulam suam integram seponebat, demum, quam poterat secretius, pauperculis eo uentitantibus offerebat, hebdomadarum interdum inediam passus, ut aliis alimenta prębere posset. Et cum tot dies

delibans, coenulam suam integram seponebat, demum, quam poterat secretius, pauperculis eo uentitantibus offerebat, hebdomadarum interdum inediam passus, ut aliis alimenta prębere posset. Et cum tot dies nihil gustaret, famem non sentiebat, dum fami prospicit aliorum, spem sibi certissimam extendens ad illud uerę felicitatis pabulum, de quo psalmista ait: Satiabor, cum apparuerit gloria tua, Domine. Sumant hinc

resolutus, cum se prorsus mouere non posset, iacebat in carruca sub porticu sancti Clementis Romę, a prętereuntibus uictum mendicans. Et cum elemosinis sustentaretur, quicquid in diem sibi residui erat, cęteris offerebat, nihil solicitus in crastinum, sed quęrens regnum Dei et iustitiam eius. Quod quidem facile est adeptus, dum et suam calamitatem patienter fert et miseretur alienę. Franciscus, ordinis Minorum pater (quibus solis tantum

ęqualis affectus. Animum etenim largientis pensat Deus, non donum. Nec quantum oblatum est inspicit, sed de quanto. Vidua paupercula duo ęra minuta misit in gazophylacium, et diuitibus pręfertur. Vidua etiam illa, cui nihil aliud erat pręter pugillum farinę in hydria et paululum olei in lecytho, totum id, quod habuit, petenti Helię prophetę concedere non dubitauit. Et ex illa die hydria ei farinę non defecit nec lecythus olei fuit

sanctificat, pauperes beat, peccatores iustificat, iustos glorificat, mortuos suscitat et immortalitatem mortalibus donat. Sed ne cuiquam tam fructuosum opus tunc demum exercendum differatur, cum aut nihil aut parum profuturum sit, documento nobis erit Lucia uirgo. Quę cum matrem Euticiam ad erogandas pauperibus facultates hortaretur illaque diceret, uti uitę suę finem expectaret, ipsa postea, quod uellet, de opibus suis

alienati a ueritate, quam ab ipso didicerant) eam aperuit palamque fecit. Sed et hanc gloriandi necessitatem insipientiam uocat. Factus sum insipiens, inquit. Vos me coegistis. Ego enim a uobis debui commendari; nihil enim minus feci ab iis, qui sunt supra modum apostoli, tametsi nihil sum. Quibus sane uerbis testatus est minime de se loquendum, nisi cum incumbit necessitas. Sed et tunc ita temperandum, ut et res dicatur et

Sed et hanc gloriandi necessitatem insipientiam uocat. Factus sum insipiens, inquit. Vos me coegistis. Ego enim a uobis debui commendari; nihil enim minus feci ab iis, qui sunt supra modum apostoli, tametsi nihil sum. Quibus sane uerbis testatus est minime de se loquendum, nisi cum incumbit necessitas. Sed et tunc ita temperandum, ut et res dicatur et euitetur iactatio. Tali quidem temperamento usus

et ad seculum redisse se atque in uita mercedem recepisse aiebat. Abire cupientem inhibebant. Denique biennio in tali animi solicitudine peracto, cum postremo comedere nollet, donec discessum impetraret, et iam dies septem nihil gustasset, ne inedia conficeretur, dimissus reliquit Palestinam. Pręterea gloriam semper fugiendo, dum crebro sedem mutat, Bethilium, Pelusium, Theubaton Babylonemque peragrauit, deinde Aphroditon, eremum Antonii, rursum

ibidem et fugę finis et uitę fuit. Hunc tantum in ipso honoris contemptum pręter cętera extollens Hieronymus: Mirentur, inquit, alii signa, quę fecit, mirentur incredibilem abstinentiam, scientiam, humilitatem! Ego nihil ita stupeo quam gloriam illum et honorem calcare potuisse. Concurrebant episcopi, presbyteri, clericorum et monachorum greges, matronarum quoque Christianarum grandis tentatio, et hinc et inde ex urbibus et agris uulgus

clericorum et monachorum greges, matronarum quoque Christianarum grandis tentatio, et hinc et inde ex urbibus et agris uulgus ignobile, sed et potentes uiri et iudices, ut benedictum ab eo panem uel oleum acciperent. At ille nihil aliud quam solitudinem meditabatur. In hac salutarium uirtutum parte foeminas quoque sua laude fraudare non decet. Tabita, uirgo sacra monasterii magni Thebaidis, cum se omni humilitate

Caput V / DE HVMILITATE APPETENDA Plerique uero non solum a iactantię uitio procul abesse studuerunt, sed etiam sic humilitatem sectati sunt, ut pene omnibus seruilibus officiis sese addixerint. Qui nihil detrectantes eorum, quę uilissima factu putantur, tanto excellentiores in conspectu Dei apparuerunt, quanto inter mortales magis infimi uidebantur. Horum nunc exempla percurrere non intempestiuum duco.