Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Il?lIcIt.* Your search found 94 occurrences
Occurrences 1-94:1. Adam Parižanin. Tres hymni perantiqui de Laudibus... [Paragraph | Section] Aethera transmeat ad polica,
Agmina jam videt Angelica,
Gaudia cum quibus almifica
Perpetuo meritis habeat.
Martyrio dedit articulos,
Curriculos spuit aureolos,
Omnia carnis et illicita
Funditus expulit ut vacua.
Pyrgia verba philosophica
Ventilat, adstruit, et reputat,
Disputat, injicit, atque probat
Arte politus Apostolica.
Abdita scripta
2. Toma Arhiđakon. Historia seu cronica Salonitanorum... [Paragraph | Section] cure indigentia segniter procurabat. Ita demum omnia studio mundane deditus cenodoxe, non sapientum, non relligiosorum appetebat consortia, sed armatorum circa se cateruas habere gaudebat. Verum cum pro militaribus stipendiis domestice sibi non sufficerent facultates, tendebat manum ad aliena et illicita, cupiens in uictu, uestitu et multitudine clientele Hungaricorum prelatorum se copiis coequare. Sic autem tam clericis, quam laycis atque monasteriis durus exactor et onerosus dominator erat. Temptauit autem omnia iura canonicorum subtrahere totasque quatuor decimales portiones ad usum
3. Perceval Ivanov iz... . Prohemium statutorum Spalati,... [Paragraph | SubSect | Section] distinctione, capitulo Salonitanę et
4. Jan Panonije. Epigrammata et elegiae, versio... [Paragraph | SubSect | Section]
5. Jan Panonije. Epistulae, versio electronica [page 82 | Paragraph | Section] R. in Christo P. D. Marcus, Episcopus Tinniniensis; qui etiam apud SS. D. N. pro certis causis meis et meorum intercessurus est. Quarum una, quae ad quietiorem mei et Ecclesiae meae statum pertinet, satis quidem ardua est, plurium tamen judicio non inusitata, nec prorsus illicita; nobis vero multis ex rationibus plurimum necessaria. Oro V. R. P. ut in ea re promovenda, sui erga me favoris initium auspicetur. Nemo est, cui pro tanto in me collato beneficio malim obligari quam R. P. V.
uotum habes post Abraham, si non potes primum, ut, quod ille non dubitauit
offerre, tu saltem uidearis de sublato gaudere; ab illo Dominus postulauit, a te
tulit; ille iussioni paruit: tu uoluntati consentis; illum per obedientiam
illicita lege naturae probauit sibi deuotum: te autem per licitam conditionem
mortalitatis annotet gloriosum. Nam si nec uoluntate nec ratione compelleris
deuotionis Deo aliquid exhibere, in qua parte Christianum te poterit approbare?
cingunt uelamina lumbos:
de auaritia eorum 189 .
Lac comedebatis et lanis operiebamini, et quod crassum erat occidebatis, gregem autem
meum non pascebatis 191 .
Non comedere morticinum nec captum a bestia, est non rapto uiuere nec de illicitis 196 .
Aurum suum et argentum suum fecerunt sibi idola et interierunt 202 .
Dilexisti mercedem super omnes areas tritici etc. 205 .
Contra Israel, eo quod
liber IX, caput I. Quando statua inaurata, liber II, caput I. Aristotelis pręceptum est, ut uoluptates abeuntes consideremus, liber VII, caput II.
Libido, Liber IX, cap. I. Punicę foeminę quęstumdotis corporis uulgatione faciebant, liber II, caput I. Quidam illicito amore ardentem filium uulgari prius Venere uti iussit. Sic ad illos periculi plenos concubitus tardiorem fecit, liber VII, caput
Miracula ueterum scripta ad confirmationem erroris 35.
Miracula gentilium a diabolo 47.
Matrimonium. Aqua et igni nuptiarum foedera sancita 40.
Contra eos qui dixerunt etiam matrimonia communia esse debere 68.
De licito coitu et illicito 143.
Magnanimus . Qui se pro salute ciuium deuouerunt 58.
Mendacium fugiendum 138.
Magister debet ipse facere quod aliis pręcipit, sicut fecit Christus. Quod cęlestem doctorem perfectum esse oporteat 92.
Malus. Mala uoluntas non est a Deo 34.
Mala uoluntas efficiens operis mali. Causam efficientem malę uoluntatis non esse quęrendam 86.
Filii carnis 107.
Magus. Hydromantia Numę 53.
De impietate artis magicę 58.
De illicitis artibus.
Magia. Theurgia. Chaldeus. Theurgia purgationem animis promittens 69.
forma captus extabuit
inuenissent, impetrarunt, ut
in aues uersę quęrerent eam et in mari V .
Latonam errantem nulla recepit regio. In Lydia
sitienti aqua fuit interdictum VI .
Biblis fratrem fugientem sequens Venere
illicita ardens multa peragrauit IX .
Apum solertia 65 .
Silentii uirtus dificillima 84 .
Quisque in se aliquid habet quod taceri uelit. Sensus quinque. Per oculos ad animum uia
3 .
Oculi ad passiones illicitas trahunt 9 .
Suspiciones incertorum pessimę 81 .
Similitudo. Nemo alteri ex omni parte similis 39 .
TVLLIVS IN
destruunt operibus dignitatem 192 .
Senex presbiter 195 .
Hoc erat inter senes et principes quod nunc inter presbiteros et episcopos 197 .
Ozias leprosus, quod sibi illicitum sacerdotium uendicare uoluit 202 .
Sacerdos et uulgus 252 .
Episcopus ne sit percussor 308 .
Arietes Nabaioth ministrabunt tibi 314 .
dulceque praestant
orandę peruigilare solitum ferunt ac, dum oraret, recto corpore
patentibusque oculis, ne sopori succumberet, perstitisse. Sic superasse
demonum tendiculas atque dolos, qui sopitum uoluptuosis phantasmatum
imaginibus ad illicita prouocabant. Experimento ergo didicit, quanti momenti
illud Domini pręceptum sit: Vigilate et orate, ne intretis in
tentationem!
Stantem atque orantem et Ioannem abbatem in
Eugenia uirgo, Philippi, Alexandrię pręfecti, filia, sub uirili habitu sexum
dissimulans, inter monachos religiose uersata et iam digna, cui monasterii
gubernacula committerentur, Melantię tandem matronę, quam ad illicitos
amplexus prouocantem contempserat, accusatione capitis rea constituitur.
Accusationis summa erat Eugenium abbatem domi suę uim inferre uoluisse. At
illa, cum se non iam Eugenium, sed Eugeniam esse, ut infamiam
triticum in horreum, paleas autem comburet igni
inextinguibili. His etiam, qui talia docent, neminem timendum
declarauit corripiendo Herodem regem, uincula, carcerem, necem perferre
satius sibi existimans quam illicitum illius coniugium adulatione obtegere
et pręceptorum Dei immemorem se prębere.
Post Ioannem autem coepit prędicare ipse olim prędicatus semperque
prędicandus, mundi Saluator ac Dominus. Lex enim et prophetę
usa sit uel flagellis, sed affirmare ausim tantam hanc
oculorum continentiam difficilius obseruari posse quam cilicium flagellaque
tolerari. Huius exemplo constanter depugnandum est cum sensuum nostrorum
affectibus, qui ab illicitis, nedum a uanis, auerti nullo modo possunt, nisi
subdatur et laboribus corpus et animus Deo.
Cęterum corpus ipsum ita affligendo moderari debemus, ut rationi pareat,
non ut occidat.
aperto Marte resistere ualuisset? Et ecce, qui multas iam
gentes urbesque uno impetu subiugauerant, unius mulieris fraude capti
succubuerunt. Et cum id Dei uoluntate auxilioque factum nemo neget, certe
sic imponere impio non illicitum fuit.
Ac ne hoc simulandi fingendique genus ueteribus tantum (ut multa) non
ratione, sed indulgentia permissum fuisse putetur, uideamus, an etiam nouis
et Euangelica perfectione excultis hominibus licuerit
fuisse non
nego. Quis enim sum, ut Paulo contradicam, cum pręsertim neque Petrum illi
contradixisse constet. Sed tamen facile uenia dignam tunc extitisse non
dubito, cum adhuc Moysi lex apud Iudeos in Christo credentes non illicite
uigeret. Postea uero neque propter Iudeos neque propter gentiles in fide
quicquam simulandum fuit, cum tandem non simulatio, sed error dici debuit,
quicquid iam peruulgatę officeret ueritati.
abbas, dum hospitibus pulmentum lenticulę, quod atheram
appellabant, pararet et subuolantis flammę uapor manum eius adussisset,
cogitare secum tacitus coepit, cur, qui iampridem et demonum infestationes
deuicisset et illicitos carnis motus mortificasset, tam modicę flammę
lęsionem persentiret. Quiescenti angelus apparuit et: Quid — inquit —
Pafnuti, ab igne te offendi potuisse miraris, cum necdum ignem, qui in te
est, sic penitus, ut
uitę prętulerunt Christum, nec coniugalis
uoluptatis illecebris nec tyrannorum tormentis uictę.
Sed dicet aliquis nefas fuisse Christianis puellis maritos habere infideles
ideoque martyrium potius elegisse quam illicita coniugia, Legis obseruandę
gratia, non uirginitatis. Cuius argumentum una interrogatiuncula
confutabimus. Cur ante fidelibus maritis, cum multi
superessent, non se tradiderint, si
sit) dolis ac proditione periit.
Tribus Beniamin pene internitione deletur ob uim illatam coniugi alienę.
Dauid regem adulterii perpetratio ad innocentis et quidem de se bene meriti
indignam compulit necem, ut intelligas illicitos concubitus causam esse
plurimorum malorum. Et licet peccatum hoc mox per poenitentiam translatum
dicatur, ipsa tamen peccati labes non nisi multarum maximarumque patientia
calamitatum elui
est misericordia.
Haud dubium, quin et magnus poenitentis dolor extiterit, qui tam repente
uenia dignus fuit. Quomodo enim minante propheta tanti delicti conscius non
uehementer doluisset, qui paruulo ęgrotante, quem de illicito generauerat
coitu, fleuit, ieiunauit, in terra iacuit, qui Absalonem filium fugiens
nudis pedibus et operto capite et lachrymantibus oculis incessit? Multum
ergo dolendum est, cum multum peccatum est. Nec te moueat, si
Et Zacheus quidem, cum ipsum Dominum suo suscepisset
hospitio, reddit quadruplum pro eo, quod ante fraude interuerterat atque
dolo. Et in pauperes sua incipit effundere, qui rapuerat aliena.
Pręstat quoque contra illicitas animi cupiditates resistendi robur, ut seipso
fortior sit, qui cęlestis cibi pabulo fuerit saginatus. Quemadmodum enim
illi, qui in mari fluctibus agitabantur, cum Iesum undas pedibus
conculcantem in nauicula
admirationem uersa est uirtutis.
Idem contigisse Briccio, Turonensi episcopo, sed non eodem successu legimus.
Mulier professione, non opere, religiosa, quę indumenta et linteamina eius
lauare consueuerat, illicito cum quodam coitu prolem edit. Briccius commissi
reus agitur. Afferri puer nondum menstruus iubetur, qui Briccio in nomine
Christi interroganti respondit ipsum non esse patrem suum. Quis autem esset;
non indicauit.
quam Flacco prętori nubere. Quare non modo patienter ferenda
ęgritudo est, uerum etiam appetenda, quoties intimis in
medullis concitatus ardor iuuenilia occupat membra uenasque succendens ad
turpem libidinem illicitasque prouocat uoluptates.
Hanc siquidem appetiit, et ualde appetiit, Andragasina uirgo. Quę a patre
desponsata pro tutanda uirginitate Deum orauit atque hinc leprę morbo
deformatam exhorruit sponsus, qui sanam
monasterii septum concederet, ne forte foris manentem solitudinis bestię
laniarent. Pietate motus Paternianus puellam admisit et, cum attentius eam
spectasset, formam admiratus concupiscere coepit. Veruntamen ad se reuersus
illicitum in pręcordiis sensum non sine inimici opera prouenire intellexit
ac protinus e foculo, qui iuxta erat, arrepto torre faciem puellę percussit.
Et omnis mala tentatio cum tentatore simul dissipata effugit. Incipiente
semper fere orans et illum, cui
nomen Oriens, iugiter contemplans. Non putauit nefas esse retro aspicere,
sed sibiipsi uoluit imperare, ut, cum corporis appetitum ab iis etiam, quę
licita erant, refrenasset, facilius ab illicitis custodiret.
Nathanaelis etiam anachoretę quam constans in perseuerando animus fuerit, ex
eo intelligi potest, quod semper clausus uixit, episcopos ad se uenientes
reuerenter excepit, abeuntes ad limen usque
O, miseri et sibimet infensi,
qui tanto periculo se expositos agnoscunt et tamen, tanquam nullum sit,
negligunt! Comedant, bibant, quantum possunt, gulę uentrique indulgeant,
nubant, nubantur aut etiam, ut faciunt, illicitis libidinibus incumbant!
Nunquam tantum haurire poterunt uoluptatis, ut non pro eo omnes mundi
labores, omnes miserias in uita pertulisse mallent, cum ad eas peruenerint
miserias, quarum finis nullus est. Et, si tam
Execrabuntur parentes liberos,
quod propter nimium eorum amorem indignos se fecerint amore diuino, nihil
pensi habentes Deum offendere, dum ipsis blandiuntur, propter ipsos auaritię
cupiditatique dediti et semper per illicitos quęstus diuitias, quas eis
relinquant, comparantes. Maledicet frater fratri, amicus amico, quod sibi perperam actorum socius comesque fuerit et non
ęqui, non honesti sedulus monitor atque
se
omnino noluerunt magis pecuniam diligentes quam Deum timentes. Ea una,
sicuti monita erat, foras exeunte monasterium protinus collapsum cęteras
omnes oppressit ruina. Atque hunc finem habuit pertinax illiciti
quęstus cupiditas. Quo tamen exitio per beatum Hieronymum fuissent
liberatę, si ei obtemperare uoluissent.
Hereticus quidam Hierosolymis publice disputans, cum sibi beati
quod dextera dederit; neque nobis canendum tuba cum liberales sumus civium vero animos non corruptelis, aut largitione sed humanitate et fide et benivolentia et integritate
conciliabat et virtutibus cultum honorem reverentiam parabat
neque enim turpem questum aut infame compendium aut
illicitos census ut quadruplatores faciunt: Deo templis,
aegrotis et omni ope destitutis, aut captivis redimendis ut
non nulli faciunt obtulit; sed patris et suo labore partas
opes et utriusque parsimonia conservatas; ad inopiam multorum sublevandam liberaliter et honeste deprompsit:
Sauli sic ore profatur:
Samuel ad Saulem
interiit
intra moenia Sunę
quae in imo fundo nascuntur,
secure pasci quam praedulces cibos illos, qui in summo fluitarent, cum periculo rapere.
Piscator hic diabolus est. Varia uoluptatum genera proponit hominibus, quos fallere quaerit.
Superbis offert inanis glorie iactantiam, auaris illicitum lucrum, lasciuis
nefarios concubitus, inuidis alienae famae sugillationem, gulosis crapulam, iracundis nocendi
appetitum, ociosis ignauiam inutilemque torporem. Cunque talibus blandimentis incautos
lactauerit, captos perimit. Morti enim aeternae destinatos perpetuo
quantum uincentibus gloriae.
Nobis texitur haec parabola. Cum quinque corporis nostri sensibus assidue nobis pugnandum
est, et ita pugnandum, ut uincamus, si caelestis beatitudinis pace frui uolumus. Visus,
auditus, odoratus, gustus, tactus uim menti nostrae ingerunt et ad illicita prouocant. Si
assenserimus, malarum cupidinum morsu dilacerati peribimus. Sin uero fortiter constanterque
repugnauerimus rationis freno carnis appetitum compescentes, innocentiae atque uirtutis
conseruatae merito uerae pacis patriam ingrediemur, ubi perennis uiget
conflagraret. Quo incendio ipse etiam circumdatus nec effugere ualens
periit. Talis est omnis auarus, qui cumulandarum opum nulla
congestione satiatus, quantum potest, aceruo addere non
cessat. Caeterum, dum foenore, rapinis fraudibusque minus abstinet
(caeca enim auaritia est, in omnia illicita impetu ruit) poenam, quae
talibus debetur, elabi nullo modo potest. Et cuncta, quae
congregauerat, relinquere et gehennae incendia nudus subire
compellitur. Talis quippe erat ille, de quo in
Euangelio dictum est: Mortuus est diues, et sepultus est in
Quis autem dicere queat,
quanta sit infelicitas illius desperare conspectum,
in quo uno uidendo omnis nostra beatitudo consistat?
Quamobrem totis uiribus est cauendum,
ne cum tanto animę nostrę dispendio illicitę cogitationis laqueis
irretiamur |
et
dominus, cui nihil est absconditum,
sicut olim Iudeis,
ita etiam nobis exprobret
dicens:
aliquem magis inclinari uidet,
eo accommodatis tentationibus trahere nititur,
suggerens quicquid illum magis appetere coniicit.
Tu uero si uis istud uitare periculum,
etiam cum mali aliquid cogitaueris
(impossibile est enim ne quando mens ad illicita non recurrat)
caue ne ad gestum cogitationis indicem prorumpas.
et enitere ut citius desinat cogitatio intus in anima |
quam per sensus effusa se foris ostendat.
Quod si illa patuerit,
acrius impugnaberis ut cogitata opere perficias,
et fortasse crebriori
Matth. v.
Si oculus dexter scandalizat te,
errue eum.
si manus dextera ,
abscinde illam.
Membra ista carnales affectiones sunt.
quibus quidem si dextrę fuerint,
non illicite utimur.
veruntamen si a spiritali contemplatione uel actione auocent atque interpellent,
repelli debent.
Quę enim propter se licita sunt,
si una cum illis meliora periclitantur,
illicita erunt.
Quod si ea etiam quę dextra sunt,
Membra ista carnales affectiones sunt.
quibus quidem si dextrę fuerint,
non illicite utimur.
veruntamen si a spiritali contemplatione uel actione auocent atque interpellent,
repelli debent.
Quę enim propter se licita sunt,
si una cum illis meliora periclitantur,
illicita erunt.
Quod si ea etiam quę dextra sunt,
quoties impediunt,
abscindi iubeantur,
quanto magis illa quę sinistra sunt,
id est quę mala sunt,
declinare ac fugere debemus |
et eisdem neque oculum intendere |
neque manum
minus culpabilis sit ,
cum sęuierit minus.
Quod si forte ideo inflatur superbia,
quia diuitiis abundat,
quia uiribus prestat,
quia rerum prosperitatibus fruitur |
ac propterea melioribus inuidet,
multos contemnit |
nec paucos afficit iniuria,
haud equidem illicitum reor |
optare ei aliquam opum iacturam,
corporis debilitatem,
fortunę minus ex sententia fluentis iniuriam |
ut elati animi uulnus,
quod lenibus medicamentis suppuratur,
asperioribus curetur.
et iumentum.
quod si multiplicentur scelera,
grauabitur uindicta.
Sępe autem contingit ut unum peccatum plurium causa sit.
Dauid adulterium cum Bethesabee commissum celatum uolens Vriam, uirum eius, obtulit hostibus interimendum.
Herodes Ioannem a quo illiciti connubii arguebatur,
in carcerem misit et capite cędi iussit.
Nonne illa etiam quę filię suggessit ut hoc peteret,
coniugii fefellerat fidem |
et matrimonio prętulerat concubinatum?
ut-que illo liberius uteretur,
iustitię cultorem,
eum et proiice abs te.
melius est tibi cum uno oculo ingredi in uitam ęternam |
quam duos oculos habentem mitti in gehennam.
Non corporis oculus erruendus est sed mentis.
Nam clausis quoque oculis peccant cęci.
Compesce igitur animi motum ad illicita lacessentem,
et melius tibi erit |
absque pręsentium uoluptatum usu ad ęternas transire delicias |
quam tota uita per omnes uoluptatum illecebras deducta suppliciis mancipari sempiternis.
Vt ergo regni potius heres quam
intuendo periclitatur pudicicia |
et si magis adhuc cum ea colloquendo,
quanto plus periculi imminere credis,
si post hęc neque a tactu ipso temperas?
Profecto nihil aliud restat,
nisi ut uterque inter uos excitatę consentiat cupidini |
et par amborum uoluntas ad perpetrandum illicitę coniunctionis crimen feratur.
Quod si manum cohibueris ne tangas,
tantum tibi conferet ista continentia,
ut per oculos conceptum,
per affatum auctum obscoenę cupiditatis ardorem languescere paulatim
et extingui |
labefactam-que animi uirtutem in integrum restitui necesse
nubere,
filios procreare,
matresfamilias esse,
nullam occasionem dare aduersario maledicti gratia.
Iam enim quędam conuersę sunt post Sathanam.
Quare illas nubere uult aperte declarat,
ne uidelicet castitatem uouendo irritum faciant promissum,
ne post Sathanam abeant |
et ad illicitos amplexus conuersę diabolo nubant.
Tolle incontinentiam istam |
et non dicet:
Volo iuniores nubere ,
sed quemadmodum superius dixit:
Beatiores erunt,
si sic permanserint secundum consilium meum.
hoc est,
si in proposito perdurarint castitatis |
et uerę
VII
Dico autem non nuptis et uiduis:
bonum est illis,
si sic permanserint sicut et ego |
quod si non se continent,
nubant.
melius est enim nubere quam uri.
id est, licitas inire nuptias |
quam illicitis ardere amplexibus.
Patet ergo Apostoli esse sententiam |
Illis uiduis quę se continere nequeunt,
magis expedire ut nubant |
quam ut per incontinentiam pereant.
Illis uero quę Deo magis quam hominibus placere cupiunt,
optimum esse non nubere,
sed in castitate
Caro enim, quę una esse debet,
in duas distrahitur,
cum pellex aut mechus adamatur.
Hinc ait:
Nolite fraudare inuicem nisi forte ex consensu ad tempus ut uacetis orationi.
Quare hoc,
nisi ne forte illius qui consentire noluerit,
concupiscentia periclitetur |
et dum licito coitu nequit uti,
ad illicita desyderia declinet?
Quamobrem post continentię quoque consensum hortatur,
ut iterum in idipsum reuertantur,
atque addit:
Ne tentet uos Sathanas propter incontinentiam uestram .
Sed quod suadet metuens,
ne uolens
sit.
Quia uirginum quidem et continentium inter se habilis congrua-que comparatio est.
Coniugati autem non his conferuntur,
sed incontinentibus potius,
iuxta apostolicum illud:
Melius est nubere quam uri.
Nubere itaque bonum est,
quia uri et ad illicitos ardere amplexus malum est.
Duo igitur in lecto uno sunt qui matrimonio copulantur,
ut sint duo in carne una |
et lectulum non diuidant prauo desyderio amoris alieni.
Cęterum quia nec
iusti aufertis ab eo.
Et in Iob est scriptum:
Si enim illorum qui gulę indulgent (iuxta eundem apostolum) Deus uenter est,
cur non pecuniam eorum deum esse dixerimus,
quibus nihil charius est pecunia?
Nam siquando aliquis fidelis disciplinę pręceptor in illicitos contractus,
in usuras,
in immodicam lucrandi cupiditatem inuectus fuerit,
indignantur,
reclamant,
in furorem uertuntur.
holitoris opera perficere.
Pręceptum est enim:
exodi 1
Spernenda tamen sunt,
si impia fuerint,
sicut fuere pharaonis regis,
cum obstetricibus imponeret,
ut Hebrearum mulierum masculos foetus inter obstetricandum pręfocarent.
quibus (ut ait Scriptura) quoniam regi non paruerunt,
benefecit Dominus.
Cum enim illicita iubentur |
tunc Deo non hominibus erit obediendum.
Parentibus quoque non inhonesta imperantibus obsequium obedientiam-que denegare |
mortiferum habetur.
sine crimine sunt. Se uero et templo maiorem esse asseruit et dominum sabbati affirmauit. Qua
igitur ratione rectam ac ueram sabbati obseruationem nosse poterant, cum dominum sabbati
ignorarent, uel quomodo discipulis peccandi dabatur locus pręsente magistro, qui nihil eis
illicitum permitteret?
Manum hominis aridam sanat, mulierem duodeuiginti annis inclinatam errigit. Et quod hoc
sabbatis faceret, opprobrabant. Non est autem passus Dominus eos errare, atque etiam sabbatis
licere benefacere docuit. Nam cum nullo prorsus tempore male agere fas
testatur dicens:
Ecce ego creaui fabrum sufflantem in igne prunas. Hic diabolus est,
qui si quem hominum accendi uiderit cupiditate pecunię, ambitione glorię,
uoluptate luxurię, sufflat in igne prunas, his proponens illicitum lucrum, illis
pręlationis honorem, aliis lasciuientis uitę mortiferam oblectationem. Hic
igitur, qui tales sufflat prunas, ut cuncta in nobis bona suscitato uastet
incendio, protulit, inquit, uas in opus suum . Vas istud
Christus tradit illis foeneratoris
hęredes, qui male partam hęreditatem dispensare neglexerunt. Et ipsi eos
suspendere dicuntur, quia ipsorum causa damnantur. Respha, id est auaritia, mater
usque ad suspendium eos comitatur. Quibus damnatis fames cessat in populo, quia
sublata usura et illicitis contractibus legis poena repressis, cessat auri sacra fames,66
ex qua omne malum oriri solet.
149v
cf. stultum interficit iracundia Iob 5,2
150r
Verg. A. 3,57
Quare superbi non placent deo.
sunt odiosa Tonanti
bellua tergi
debita poenas,
quasi diceret, sicut sagittae in nervo arcus diriguntur ad feriendum aliquid: sic Deus etiam praeparat et dirigit poenas ac plagas in castigationem impiorum. Funus mendacii, Isaiae 5: Vae illis qui attrahunt iniquitatem funibus mendacii, et veluti funibus plaustri peccatum. id est, rationibus illicitis, illecebris et praetextibus addunt peccata peccatis: vel potius qui valde solertibus et admodum laboriosis conatibus ac consiliis aliqua scelerata, et pietati hominibusque perniciosa opera moliuntur ac promovent. Simile ferme est quod Paulus dicit
iactare iugum vita didicêre magistra. Talis huius vocis usus est 1. Cor. 6, Nolite trahere iugum cum impiis: id est, nolite eis conformari in vitae turpitudine, aut idololatria, vel in conviviis idololatricis associari. Posset alioqui significare, etiam mutuam operam praestare in rebus illicitis, quia boves sese invicem iuvant in trahendo aratro. Denique Lucae 14 quispiam excusans se, cur ad convivium Domini invitatus non veniat, ait se iuga boum quinque emisse, quae tunc eum inspicere oporteat, ubi iugum significat, ipsum par boum. Super vaccas ascendere iugum, dicitur
] cit, imo quod facientem in aliena potestatem redigit [?: Scrip ] tio igitur, Paulum ibi duplicem distinctionem respicere: alteram, quod quaedam per se licent concessaque [?: ] adeo etiam pia sunt, quae interdum ob circumstantias aliquas, et quasi per accidens fiunt illicita et non [?: ] da: ut, litigare in foro illis per se quidem licebat: fas quoque per se erat in idoli templo versari, et de [?: sacrifi- ] idoli comedere: sed quia id fiebat cum scandalo proximo non licebat, non conducebat aut aedificabat: quin [?: poti- ]
fuerunt Iudaeis propter duriciem cordis eorum, teste Christo, concessa: ut etiam multa coniugalia, quae tamen nec Deo omnino probata sunt, nec suis poenis caruerunt. Ea ergo omnia quae sunt huius infimi et deterrimi gradus iuris, ita licent, ut per sese quoque suaque natura sint simul nonnihil illicita, reprehensibilia et damnabilia: ut si concionator largius victitet, delicias sectetur, nimium luxum in vestitu adhibeat, studiosior sit opum ac rei familiaris quam par est, et similia innumera: quae etsi usque ad aliquem gradum a Deo nonnihil tolerantur, tamen culpa omni reprehensioneque
non carent. De tali licentia, iure, ac permissione, credo in illis locis Paulum loqui. Duplex igitur distinctio rerum in hoc textu consideretur: Quod videlicet res aliquae vel per sese quidem sunt licitae, ut tamen interim ratione circumstantiae alicuius, et veluti per accidens fiant illicitae, vel sunt licitae in illo infimo gradu iuris permissionis, aut tolerantiae tantum cuiusdam: ut cum in communi vita dicitur, Feras, non culpes, quae mutare non potes. Qualia sunt plurima, quae quasi in extremis finibus iustitiae ac iniustitiae habitant, de utroque aliquo modo
capit significare curiosam istam scientiam divinandi et [?: in-randi ] , non sine commercio ac ope cacodaemonum agitat solitam: quam etiam ipsi Ethnici plerunque improbaverit. In Sacris quidem literis varia vocabula hac voce interpretes verterunt ferme: semper tamen res artesque malas illicitas, ac divinitus prohibitas ea notarunt: sicut Scriptura omnes divinatorum et divinationis species [?: dam- ] solique Deo futurorum praescientiam et piam patefactionem tribuit. In secundo nihil ominus Matth. cap. cum magis dicuntur venisse ab Oriente, adoraturi
significat et ven it a Modo. monet igitur ille, versorem vulgarae editionis ponere Modicum pro pusillo.
MOECHUS, et MOECHARI, Graeca vox, sed a vulgata etiam versione usurpata, proprie adulterium significat. Ponitur autem in recitatione Decalogi, in veteri et novo Testamento, pro omni illicita libidine, [?: ] re venerea.
MOISES, per metonymiam crebro legem seu 5 libros Moisis significat, praesertim in novo Testamento. [?: ] 24, Incipiens a Moise et omnibus prophetis, declaravit eis, quod oporteat Christum pati. Iohan. 5, Est qui vos
PROFANUM. Triplices res ac homines sunt: primum quae dicuntur sanctae aut sacrae, quae peculiariter sunt Deo eiusque cultui destinatae: deinde communes, quae hominum usui et communi vitae: postremo immundae [?:-purae ] , quae tum Deo suo quodam modo displicent, tum hominib. sunt illicitae. Vox igitur Profanus, sicut et [?: Con- ] alias res communi vitae concessas notat, alias vero eas quae plane immundae habentur: quae vocis ambiguitas et diversis reb. communitas in de venit, quod neutrae hae posteriores sacrae sunt, et quod tota ista vita immundicia ac
peccatis plena, seu potius cum peccatis ac immundicia confusa et commixta est. Proponam autem pauca exempla significationum istius nominis. Profanare vineam aut [?: ] , est certis quibusdam ceremoniis eas licitas usui hominum facere. Nam antequam id fieret, Deo sacrae, et hominibus ilicitae, mox ab earum primo initio habebantur: sicut supra tum alibi, tum et in voce Praeputii dictum est. Legimus igitur Levit. 19, et Iere. 31, Adhuc plantabitis vineas in
montibus, plantabunt
5 Dixi autem superius in voce MUNDUS, esse [?:-plicem ] mundationem: et sunt sane illae praecipuae, quamvis plures recenseri possunt. Prima igitur sit illa purificatio externa, ab aliquibus externis opinione Iudaica aliquem impurum reddentibus: ut a tactu cadaveris, aut cibi illiciti, aut similium, quibus quoquo modo tactis se contaminari censebant. Talium purificationum etiam in Novo testamento fit mentio: Lucae 2, Impleti sunt dies purgationis, aut purificationis. Sex hydriae positae, secundum purificationem Iudaeorum: Iohan. 2. et Iohan. 3, Orta est quaestio
haec facta aut negocia. 2. Sam. 2: Et fuit post sic consoluit David Dominum. Coniunctio ergo ista pro nomine, aut etiam integra oratione interdum ponitur. Quod pravitatem fecisset in Israel, concumbendo cum [?:--lis ] Iacob, et sic non fiet: Gen. 34. id est, talia sunt foeda ac illicita. 2. Sam. 13, Non enim sic fit in Israele. pro, talia non solent aut debent fieri. Iob 9, Non sum sic apud me. id est, non sum talis qualem me putatis. Sic dicit servus tuus Iacob. Genes. 32, pro, haec tibi nunciari praecepit. Saepe deest vel alterutra similitudinis particula,
et tandem ibi moriendo. Et Psalm. 63, Utique in vanum lavi in mundicia manus meas. id est, innocenter vixi frustra. Averte oculos meos, ne videant vanitatem: Psal. 119. id est, rem vanam concupiscant, sive idololatriam, sive etiam res huius vitae cum perse fluxas, tum alioqui illicitas. Sic Ioannes dicit, omnia esse concupiscentiam oculorum. Psal. 24 inter [?: no-- ] vere pii hominis ponitur, Qui non in vanum levavit animam suam. Levare animam, valde saepe significat aiquid desiderare ac expetere. Porro vanitatem pro idolatria poni, supra
[?: ] quid? 128. 13
[?:-em ] quomodo Seneca a gloria discernat 529. 3. 4
[?: ] et caecus non intrabit in donum, proverbium apud Israelites 131. 12
[?:---entis ] Alexandrini dictum de scito et illicito 573. 43 etc. ibid.
[?: ] appellatio doctorum 133
Deus ib. 14
[?: ] Clericis, Imperator in legibus [?:--5 ] . 35. 36
[?: ] cur olim in bello inuncti 781. 1
moritur, ita et in Christo omnes vivificabuntur. Quomodo nemo accipit testimonium eius, si aliquis accipit? Quomodo non est intelligens quisquam, qui faciat bonum, si est aliqua plebs Dei, et iustorum generatio? Quomodo omnia licuerint Apostolo, cum manifestum sit ex scripturis Sacris, multa esse illicita? Quomodo omnes quae sua sunt quaerunt, cum Apostolus eodem loco dicat: Itaque charissimi, sicut semper obedistis, non in praesentia mei tantum, sed multo magis nunc in absentia mea, cum metu et tremore vestram salutem operemini? Si in Christo omnes vivificabuntur, qua ratione dicit
dicitur actio; dum discutitur, iudicium; et cum definitur, iustitia, quae
est lex ipsa.
Communiter autem statuitur duplex: propinqua, quae est ratio immediata rei;
ut dum quis dat operam rei illicitae, per quam talis effectus necessario
sequitur, et haec semper imputatur ei. Remota, quae et occasio dicitur; ut
dum quis dat operam rei licitae, adhibita diligentia: et nihilominus tamen
aliud aliquid evenit, ad quod
exsolverit; et neque agere, neque sese defendere permittitur.
QUAESTIO VIGESIMA SECUNDA. / Quid est violatio Sedis Iudiciariae?
Est, quae propter illicita verba, in sede prolata, vel dehonestationem in
sede ipsa
solerent; minus autem recte eas restringi ad certos gradus vel personas, ita ut talia sacrificia nullius sint valoris, si prodesse iis nequeunt, ad quos restricta sunt, quod in quorundam canonicorum testamentis legi; damnavissem porro omnes, qui tales altarias conderent ex vana gloria fineque illicito, ut habendae per campanas memoriae christianitatis laude praedicationis post fata etc. Illos vero plane rejeci, qui in vivis injurias aliis faciunt, praedantur, aggravant, ut altarias facere possint. Haec doctrina mea promotore canonico Paulo Gojmerecz haeresis apertae fuit
non ex composito rem egisse fatendum est, ut ipse quoque Aristoteles, qui dum ad
particularia devenit quid nisi politica in quinto et sexto libro praecepta tradidit? Aeque
igitur late politica atque prudentia patet, atque sicut sibi apud alterum ingenioso quodam nec
tamen illicito commento gratiam quaerere, ita et urbem in fide servare, principem suum populo
gratum facere actus politicae est.
Longius provectus sum, finiam dum Baronio respondero, ne aliquid uspiam Alonico praesidii
relinquatur. Scio equidem Baronium politicorum haeresim
in cap. 2. Luc.
[b]
amicitiam si quando negligis aequum,
In stratis lucem stertat, pietate fugata,
Toma Arhiđakon (1200-1268) [1268], Historia seu cronica Salonitanorum atque Spalatinorum pontificum, versio electronica (, Split), Verborum 40426, Ed. Olga Perić [genre: prosa oratio – historia] [word count] [thomashistsalon].
Perceval Ivanov iz Ferma (c. 1312) [1312], Prohemium statutorum Spalati, versio electronica (), 1216 verborum, 44 versus, Ed. J. J. Hanel [genre: prosa oratio – praefatio; poesis - carmen] [word count] [percevalprohem].
Jan Panonije (1434-1472) [1447], Epigrammata et elegiae, versio electronica (, Italia; Hungaria), 5735 versus, verborum 37748, Ed. Sándor Kovács [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia; poesis - carmen] [word count] [ianpanepigreleg].
Jan Panonije (1434-1472) [1456], Epistulae, versio electronica (, Italia; Hungaria), 1969 verborum, Ed. Sámuel Teleki [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [ianpanepist].
Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].
Marulić, Marko (1450-1524) [1477], Carmina Latina, versio electronica (, Split), 2206 versus, verborum 14802, Ed. Bratislav Lučin ; Darko Novaković [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - epistula; poesis - hymnus; poesis - elegia] [word count] [marulmarcarmina].
Marulić, Marko (1450-1524) [1480], Repertorium, versio electronica (), Verborum 315700, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - loci communes] [word count] [marulmarrepert].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1484], Carmina e cod. Vat. lat. 1678, versio electronica (, Dubrovnik), 7675 versus, verborum 46525, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - lyrica; poesis - epica] [word count] [crijevicarm1678].
Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].
Marulić, Marko (1450-1524) [1507], Vita diui Hieronymi, versio electronica (), Verborum 10681, Ed. Darko Novaković [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvita].
Crijević, Ilija (1463-1520) [1509], In Junium Sorgium avunculum suum funebris oratio, versio electronica (), Verborum 4212, versus 35, Ed. István Hegedüs [genre: prosa - oratio; prosa - oratio funebris] [word count] [crijevisorgo1509].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Dauidias, versio electronica (), 6765 versus, verborum 45407, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica] [word count] [marulmardauid].
Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Quinquaginta parabolae, versio electronica (), Verborum 13330, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - parabola] [word count] [marulmarquinqu].
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
Marulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].
Marulić, Marko (1450-1524) [1520], De ultimo Christi iudicio sermo, versio electronica (), Verborum 16879, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [marulmarultiudic].
Marulić, Marko (1450-1524) [1522], Tropologica Dauidiadis expositio, versio electronica (), Verborum 5871, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - expositio] [word count] [marulmartrop].
Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1522], Feretreidos libri tres, versio electronica (), 807 versus, verborum 8510, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [severitanipferetr].
Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].
Kitonić, Ivan (1561-1619) [1619], Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica (), 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [kitonidirmeth].
Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1686], Thieneidos libri sex, versio electronica (), 5415 versus, verborum 33672, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [vicickthien].
Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1700], Jesseidos libri XII, editio electronica (), 13523 versus, verborum 84448, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [viciccjess].
Ritter Vitezović, Pavao (1652–1713) [1703], Plorantis Croatiae saecula duo, versio electronica (), 2815 versus, verborum 19809 [genre: poesis - epica; poesis - elegia; paratextus prosaici] [word count] [vitezovritterpplorantis].
Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].
Zamanja, Bernard; Kunić, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768], Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica (), 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [word count] [zamagnabnavis].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Argumenta singulorum librorum Iliados singulis versibus comprehensa, versio electronica (), 25 versus, verborum 183, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - epigramma; paratextus] [word count] [kunicriliasargum].
Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Epigrammata, versio electronica (), 20870 versus, verborum 170058, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epigramma] [word count] [kunicrepigr].
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1795], Epistolae scriptae an. 1795. et 1796, versio electronica (), 1960 versus, verborum 13466, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epistula] [word count] [zamagnabepist].
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.