Your search found 1283 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 601-700:

quam alias seculum, alias perpetuum, alias aeternum vertunt, non semper significare durationem fine carentem, sed nonnunquam longum tempus, nonnunquam etiam durationem iustam ac debitam illi rei de qua agitur. Sic saepe aliqua in Sacris promittuntur לעלם leolam, in seculum aut perpetuum, quae tamen iusto tempore desierunt. Sic Exod. 21. dicitur, Serviet ei in perpetuum: id est, usque ad morte aut iubileum. Sic Psal. 89, Deus Davidi promittit: In perpetuum firmabo semen tuum, aedificabo in generatione et generationem solium

Threnorum tertio. Sic ponere aliquos scabellum pedum alicuius: Psalm. 110. Donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum. Quod dictum Lucae vigesimo, et aliquoties in novo Testamento repetitur Eadem vis ast dicti Psalmo 91, Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. Item Christi Lucae decimo: Ecce do vobis potestatem calcandi super serpentes et scorpiones, et super omnem potestatem inimici. Pulverem pedum alicuius lingere, est extreme adorare. Isaiae 49, id dicitur de summa veneratione gentilium erga Ecclesiam Dei. Sic et Isaiae 60

valent. PRAEDA suas quasdam phrases habet: de paucis dicam. Num. 23. Non accubabit, donec comederit praedam, et sanguinem occisorum biberit. id est, donec perfecta victoria et praeda plene potiatur. Verum ista locutio, sanguinem bibat, magis respicit ad adiunctis similitudinem leonis, quam ad ipsum Israelem. Ita ennim habet integer locus: Ecce populus quasi leo grandis consurget, et quasi leo elevabitur. Non accubetis, donec comedat praedam, et sanguinem occisorum liberit. Exterminabo de terra praedam tuam: Nahum 2 id est Efficiam ut porro non diripias in terra

23. Non accubabit, donec comederit praedam, et sanguinem occisorum biberit. id est, donec perfecta victoria et praeda plene potiatur. Verum ista locutio, sanguinem bibat, magis respicit ad adiunctis similitudinem leonis, quam ad ipsum Israelem. Ita ennim habet integer locus: Ecce populus quasi leo grandis consurget, et quasi leo elevabitur. Non accubetis, donec comedat praedam, et sanguinem occisorum liberit. Exterminabo de terra praedam tuam: Nahum 2 id est Efficiam ut porro non diripias in terra alias gentes. Praeda igitur, pro praedatione accipitur. Esse alicui suam animam

praedam, et sanguinem occisorum biberit. id est, donec perfecta victoria et praeda plene potiatur. Verum ista locutio, sanguinem bibat, magis respicit ad adiunctis similitudinem leonis, quam ad ipsum Israelem. Ita ennim habet integer locus: Ecce populus quasi leo grandis consurget, et quasi leo elevabitur. Non accubetis, donec comedat praedam, et sanguinem occisorum liberit. Exterminabo de terra praedam tuam: Nahum 2 id est Efficiam ut porro non diripias in terra alias gentes. Praeda igitur, pro praedatione accipitur. Esse alicui suam animam in praedam, est incolumem ex

de regno Iuda, id est, de Ecclesia. Fortis es tu, et magnificus prae montibus praeae id est Ecclesia est gloriosior et stabilior quam tyrannica [?: ] di regna, quae sicut aliquandiu omnib. terribilia et molesta sunt, ita tandem ab omnibus spoliantur. [?: ] Num rugiet leo, si non caepit praedam? Nam haec tribuitur et militibus, et rapacibus animalibus. Nonquid auferetur praeda forti, aut quod captum [?: ] robusto, salvum esse poterit?

ut ita dicam, deteriore significatione. 1 Machab. 6, Et nisi praeveneris eos velocius, maiora quam haec facient, et non poteris eos obtinere. id est, nisi oppresseris eos priusquam invalescant, aut anteverteris eorum conatus, etc. Psal. 36. Species eius est sicut leonis avidi ad praedandum, ac sicut catuli leonis sedentis in latibulis: Surge Domine, praeveni aut praeverte eum, ac fac ruere, libera [?: ani-m ] meam ab impio suo gladio. id est, perde eum [?: pri- ] quam me iugulet. Psal. 18, Praevenerunt me laquei

1 Machab. 6, Et nisi praeveneris eos velocius, maiora quam haec facient, et non poteris eos obtinere. id est, nisi oppresseris eos priusquam invalescant, aut anteverteris eorum conatus, etc. Psal. 36. Species eius est sicut leonis avidi ad praedandum, ac sicut catuli leonis sedentis in latibulis: Surge Domine, praeveni aut praeverte eum, ac fac ruere, libera [?: ani-m ] meam ab impio suo gladio. id est, perde eum [?: pri- ] quam me iugulet. Psal. 18, Praevenerunt me laquei mortis: id est, antequam eos praevidere ac

montes, Psal 21. Tauri pingues, Tauri Basan, Psal. 67. Socii furum, Isaiae 55. cap. Principes Edom, Robusti Moab vocantur: item, Fundamenta montium conturbata sunt: Montes, Psal. 17. Isaiae 14, Lupi vespertini Prophetae reges catulos leonum vocant. Plaustra, Isaiae 41. Portae, hoc est, iudices, principes, qui sub porta iudicabantur: per civitatem autem, reliquum vulgus: ut Isaiae 14: Ulula porta, clama civitas. sicut Montes alibi reges, Colles autem plebeios. Elohim, hoc est deos, saepe Scriptura vocat: Exod.

Psal. 47. Scuta terrae, eodem Psal. Anguli eorum, apud Sophoniam. Alias Caesarem, Barbam, Montes, etc. Hebraei hircos terrae vocant principes: sicut enim hirci gregem caprarum antecedunt, ita reges et principes plebi praesunt. Pingues vaccae: item Leones, unde symbolum est regum: et tribui Iuda dictum, quod quasi leo accubuerit. nam inter bestias principatum gerit, Proverb. 30. Sed et rapacitatem significat. Psalm. 7, Ne quando rapiat ut leo animam meam. quo sensu et diabolus leo est. Per leonem quoque et draconem intellige in

eorum, apud Sophoniam. Alias Caesarem, Barbam, Montes, etc. Hebraei hircos terrae vocant principes: sicut enim hirci gregem caprarum antecedunt, ita reges et principes plebi praesunt. Pingues vaccae: item Leones, unde symbolum est regum: et tribui Iuda dictum, quod quasi leo accubuerit. nam inter bestias principatum gerit, Proverb. 30. Sed et rapacitatem significat. Psalm. 7, Ne quando rapiat ut leo animam meam. quo sensu et diabolus leo est. Per leonem quoque et draconem intellige in Scriptura ferocissimos reges. Denique scuta terrae appellantur. Sic enim

hirci gregem caprarum antecedunt, ita reges et principes plebi praesunt. Pingues vaccae: item Leones, unde symbolum est regum: et tribui Iuda dictum, quod quasi leo accubuerit. nam inter bestias principatum gerit, Proverb. 30. Sed et rapacitatem significat. Psalm. 7, Ne quando rapiat ut leo animam meam. quo sensu et diabolus leo est. Per leonem quoque et draconem intellige in Scriptura ferocissimos reges. Denique scuta terrae appellantur. Sic enim filii Corah, Psal. 47, Scuta terrae principes vocantur, sicut Deus hoc nomine a sanctis appellatur: propterea quod

reges et principes plebi praesunt. Pingues vaccae: item Leones, unde symbolum est regum: et tribui Iuda dictum, quod quasi leo accubuerit. nam inter bestias principatum gerit, Proverb. 30. Sed et rapacitatem significat. Psalm. 7, Ne quando rapiat ut leo animam meam. quo sensu et diabolus leo est. Per leonem quoque et draconem intellige in Scriptura ferocissimos reges. Denique scuta terrae appellantur. Sic enim filii Corah, Psal. 47, Scuta terrae principes vocantur, sicut Deus hoc nomine a sanctis appellatur: propterea quod defendit suos, et mala avertit, uti

plebi praesunt. Pingues vaccae: item Leones, unde symbolum est regum: et tribui Iuda dictum, quod quasi leo accubuerit. nam inter bestias principatum gerit, Proverb. 30. Sed et rapacitatem significat. Psalm. 7, Ne quando rapiat ut leo animam meam. quo sensu et diabolus leo est. Per leonem quoque et draconem intellige in Scriptura ferocissimos reges. Denique scuta terrae appellantur. Sic enim filii Corah, Psal. 47, Scuta terrae principes vocantur, sicut Deus hoc nomine a sanctis appellatur: propterea quod defendit suos, et mala avertit, uti scutis avertuntur

istae veterum rituum, ramos consecrant, gestantque, et Palmarum festum celebrant. RAPIO, subito violenterque aufero, nullam plane habet difficultatem. Crudelium ferarum et praedonum id opus est. Animam rapere, est subito aliquem interficere. Psal. 7, Ne quando rapiat ut leo animam meam. Psa. 9. Insidiatur ut rapiat pauperem: rapere pauperem, dum attrahit eum. id est, opprimit, spoliat. Ezech. 18 aliquoties repetitur: Si quis rapinam rapuerit, aut non rapuerit. id est, per vim aut iniustitiam proximo suo ademerit. Mich. 2. Concupiverunt agros, et rapuerunt.

[?: ge--- ] aliliquando significat recedere: ut Genesis decimonono dicunt Sodomitae ad Lothum, Accede illuc. pro, recede illuc ad latus, nec sis nobis obstaculo, quo minus perrumpanus fores domus tuae, violaturi hospites tuos. Ecce recedis a me, et percutiet te leo: primo Regum vigesimo. pro, statim ubi a me recesseris aut abieris, interficieris a leone. Recedere ad dextram. vel sinistram, est, in aliquod latus extra regiam viam verbi Dei declinare. Iosuae vigesimotertio. Sic Iob dicitur fuisse vir rectus, et recedens a malo. Recedere, pro

decimonono dicunt Sodomitae ad Lothum, Accede illuc. pro, recede illuc ad latus, nec sis nobis obstaculo, quo minus perrumpanus fores domus tuae, violaturi hospites tuos. Ecce recedis a me, et percutiet te leo: primo Regum vigesimo. pro, statim ubi a me recesseris aut abieris, interficieris a leone. Recedere ad dextram. vel sinistram, est, in aliquod latus extra regiam viam verbi Dei declinare. Iosuae vigesimotertio. Sic Iob dicitur fuisse vir rectus, et recedens a malo. Recedere, pro desinet interdum ponitur. Isaiae decimoquarto: [?: Percuti-- ] populos in ira

reliquiae Hierualem: id est, pauci reliqui aut superstites inde. Locus Micheae 5, est valde illustris, de reliquiis Iacob, quod sint totum mundum debellaturae: pauci enim Israelitae ad Christum conversi, totum mundum ei subiugarunt.. Erunt reliquiae Iacob in medio populorum multorum, veluti leo inter animalia sylvestria, et ut catulus leonis inter greges ovium: qui cum transierit, discerpserit, et rapuerit, non est qui eripiat. Sic saepe celebratur propagatio regni Meschiae in prophetis, per paucos conversos Israelitas, ut etiam in praecedentibus dictis audivimus Rom. 11. sic et hoc

aut superstites inde. Locus Micheae 5, est valde illustris, de reliquiis Iacob, quod sint totum mundum debellaturae: pauci enim Israelitae ad Christum conversi, totum mundum ei subiugarunt.. Erunt reliquiae Iacob in medio populorum multorum, veluti leo inter animalia sylvestria, et ut catulus leonis inter greges ovium: qui cum transierit, discerpserit, et rapuerit, non est qui eripiat. Sic saepe celebratur propagatio regni Meschiae in prophetis, per paucos conversos Israelitas, ut etiam in praecedentibus dictis audivimus Rom. 11. sic et hoc tempore reliquiae secundum electionem factae

vis utriusque verbi est, et pro iisdem Graecis aut Hebraeis ponuntur, seu eadem Hebrea aut Graeca nomina exprimunt. Nunc pauca [?: ad--- ] de adiectivo Robustus. Et cadit in robusta eius congregatio aut coetus pauperum. Psalm. 10: videtur [?: p----ere ] in similitudine leonis praedae insidiantis. Nam, inquit, comprimit et humiliat se, ut cadat in robusta eius coetus pauperum. id est, in ungulas eius, in quibus estrobur leonis. quasi dicat: Perinde omni diligentia et astutia insidiatur miseris, ut leo solet se humi prosternere, et caput demittere, ac quiete

de adiectivo Robustus. Et cadit in robusta eius congregatio aut coetus pauperum. Psalm. 10: videtur [?: p----ere ] in similitudine leonis praedae insidiantis. Nam, inquit, comprimit et humiliat se, ut cadat in robusta eius coetus pauperum. id est, in ungulas eius, in quibus estrobur leonis. quasi dicat: Perinde omni diligentia et astutia insidiatur miseris, ut leo solet se humi prosternere, et caput demittere, ac quiete iacere et latitare in suo latibulo, donec aliquod animal non cernens eum, illuc accedat, quod validis suis ungulis corripiat, et discerpat. Gens robusta

Psalm. 10: videtur [?: p----ere ] in similitudine leonis praedae insidiantis. Nam, inquit, comprimit et humiliat se, ut cadat in robusta eius coetus pauperum. id est, in ungulas eius, in quibus estrobur leonis. quasi dicat: Perinde omni diligentia et astutia insidiatur miseris, ut leo solet se humi prosternere, et caput demittere, ac quiete iacere et latitare in suo latibulo, donec aliquod animal non cernens eum, illuc accedat, quod validis suis ungulis corripiat, et discerpat. Gens robusta facie, pro impudenti fronte ponitur, Deuteronom. 28. Sicut in verbo FORTIFICO

exuri, ac tandem deficiente materia cessare extinguique flammam. inde igitur incipiebat coniicere, esse omnino aliquid praeternaturale. Quare accessit visurus. ubi a Deo appellatus ei, mandataque ei ad populum Israeliticum et Pharaoae tradita sunt. RUGITUS, et RUGIO, tribuitur proprie leonibus. Sed in Vulgata versione, etiam in Hebraeo textu, significat aliquoties illum fremitum vel iratorum vel etiam alioqui valde dolentium. Psalmo trigesimooctavo, Rugio prae fremitu cordis mei. Item: [?: D-tus ] sum, et contritus valde, rugio prae fremitu cordis mei. Sic et

contritus valde, rugio prae fremitu cordis mei. Sic et Psalmo 22, Longe a salute mea verba rugitus mei: id est, meae solicitae preces magis rugum qui verbis editae erga te, nullam adhuc (quantum video) salutem impetrant. Isaiae 5, in descriptione hostilis exercitus tribuitur ei rugitus, sicut leoni. inquit enim: Rugitus illius sicut leonis, fremitus sicut catuli leonis, et frendet atque apprehendet praedam, et spolia corradet et nemo eripiet. In fine Ioelis, et initio Amos, tribuitur etiam Deo rugitus, dum doctrinam ac verbum suum praedicari facit. In priori loco dicitur id de doctrina

mei. Sic et Psalmo 22, Longe a salute mea verba rugitus mei: id est, meae solicitae preces magis rugum qui verbis editae erga te, nullam adhuc (quantum video) salutem impetrant. Isaiae 5, in descriptione hostilis exercitus tribuitur ei rugitus, sicut leoni. inquit enim: Rugitus illius sicut leonis, fremitus sicut catuli leonis, et frendet atque apprehendet praedam, et spolia corradet et nemo eripiet. In fine Ioelis, et initio Amos, tribuitur etiam Deo rugitus, dum doctrinam ac verbum suum praedicari facit. In priori loco dicitur id de doctrina Evangelica: in posteriori autem, de

a salute mea verba rugitus mei: id est, meae solicitae preces magis rugum qui verbis editae erga te, nullam adhuc (quantum video) salutem impetrant. Isaiae 5, in descriptione hostilis exercitus tribuitur ei rugitus, sicut leoni. inquit enim: Rugitus illius sicut leonis, fremitus sicut catuli leonis, et frendet atque apprehendet praedam, et spolia corradet et nemo eripiet. In fine Ioelis, et initio Amos, tribuitur etiam Deo rugitus, dum doctrinam ac verbum suum praedicari facit. In priori loco dicitur id de doctrina Evangelica: in posteriori autem, de doctrina legali. Est autem

atque apprehendet praedam, et spolia corradet et nemo eripiet. In fine Ioelis, et initio Amos, tribuitur etiam Deo rugitus, dum doctrinam ac verbum suum praedicari facit. In priori loco dicitur id de doctrina Evangelica: in posteriori autem, de doctrina legali. Est autem metaphora, quôd sicut leonis rugiens vox omnibus animalibus est terribilis: ita et homines moveri ac contremiscere deberent, divina maiestas [?:-litus ] ad eos loquente, ac veluti intonante et corruscante superne.

id est, oppressione et damno miserorum. Habac. 2, Vae aedificanti urbem sanguine. Micheae tertio: Qui aedificatis Sion sanguine. Sanguinem occisorum bibere, est, superatis hostibus praeda potiri. Num. 23. Non accubabit, donec sanguinem occisorum biberit. Allusio aut comparatio est, ad leonis naturam et vires. Vide supra Occido. Lavare in sanguine pedes, victoria potiri significat, ut supra in voce Pes exposui. Psalmo quinquagesimooctavo: Laetabitur iustus, cum viderit vindictam, pedes suos lavabit in sanguine: id est, tinget, ut solent victores, caedentes terga

Iuxta, praepositiones, plerunque exprimunt literam caph כ Hebraea, initio dictionibus praepositam. Quare primum de eius significatis dicam, tametsi illa nonnunquam etiam Sicut denotat. Primo est communiter nota similitudinis. Numer. 23, Cribavit sicut leo. 1. Reg. 10. Non venit sicut aroma istud amplius in copia. Psal. 144. Et dies eius sicut umbra transiens. Cantic. 2, Sicut rosa inter spinas. Secundo, cum nominibus numeralib. aut temporis valet, Prope, Circiter, Exodi 12. Circa medium noctis. Iudic. 6, Percusserunt Moab

suos contra venena, sicut Paulum a vipera laesum. Act. ultimo: sed multo magis, quod suis, praesertim doctoribus, sit daturus victoriam contra omnes adversarios, quantumvis malitiosos et---enatos. quod et Psalm. 91 affirmat, in quiens: Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. Quem sensum et Paulus proponit in [?: qui- ] , Deus pacis conterat Satanam sub pedibus vestris cito Rom. 16, alludens nimirum ad locum Gen. 3. Apocalypsis vocat diabolum draconem, et serpentem antiquum: alludendo nimirum ad illam primam seductionem, ubi corpus ac

truces, ferae, aut etiam latrones sese occultare solent: ideo per metaphoram [?: ] nomen transferri solet ad omnes officinas, aut loca, [?: ] bi hominibus pernicies struitur: cuiusmodi sunt idolorum praesertim ac falsae doctrinae templa et scholae Nahum 2, Leo capiebat abundanter pro catulis suis, [?: ] cabat pro leaenis suis, implebatque praeda latibula sui, [?: ] speluncas suas rapina, etc. Sic Hieremias ad [?: Iud- ] , abutentes sacrificiis Dei in templo, ac sine poenitentiae illis Deum placare

reddendi illi, aut redemptionis suae. id est, ut emptori pro se precium reddere possit. Substantia erat sufficientia illorum: Exod. 36. id est, materia praeparata sufficiebat ad opus propositum. Deuter. 16, luxta sufficientiam spontaneae manus tuae, quod dabis, id est, pro viribus. Leo rapiebat pro sufficientia catulorum suorum, Nahum. 2. id est, quantum sufficiebat catulis eius. Esther 1, Secundum sufficientiam erit contemptus et ira. pro, largus, abundans. Si non evacuavero nobis benedictionem usque ad non sufficientiam: Mal. 3. scilicet vasorum et horreorum, ut non

quae prohac una Super Latina reddi solent: tametsi nonnunquam et per alias voces explicentur. SUPERBIA, indicat elatum ac inflatum animum, contemnentem Deum ac proximum. Iob vigesimooctavo. Non calcant eam filii superbiae, nec transit per eam leo ubi tamen aliqui per filios superbiae, quasvis truces et crudeles bestias exponunt. Pes superbiae, id est superborum, seu ipsi superbi. Psalmo trigesimo sexto. Non veniat mihi pes superbiae: id est, ne invadant me superbi. Superbe facere, aut per superbiam: Psalm. 31, Reddit propter

fortitudine. In Hebraeo est plerunque Chail, licet et aliae quaedam vicinae voces hac Latina appellatione interdum reddantur. Iudic. 18, Miserunt Danitae e suo numero quinque filios virtutis, id est, strenuos ac bellicosos. 2. Sam. 17, Et ipse etiam filius virtutis, cuius cor sit sicut cor leonis, liquescendo liquescet: id est, licet sit fortissimus. Iosuae 6, Dedi fortes virtute in manu tua: pro, virtute bellica illustres. Dicitur etiam is Vir aut filius virtutis, qui in quocunque genere negocii aut operis est industrius, sedulus ac solers. Gen. 47: Si cognoveris esse

Psa. 25: Respice super me, quia pauper et unicus sum: i. ab omnibus desertus, omnique ope humana destitutus. Psal. 22, Eripe e manu canis unicam meam: i. animam et vitam, quae vel una tantum in me est, vel etiam omni prorsus ope destituitur. Sic Psal. 35, Erue a leonibus unicam meam. Luctus unici est, qui solet de unigenito haberi: Hier. 6, Luctum unici fac tibi, et planctum amaritudinum. Idem dicitur Amos 8: et Zach. 12, Planctus unigeniti. id est, vehementissimum et acerbissimum luctum. magis enim cruciat patrem unigeniti interitus. Unicos

Zaraph per uro, quod alioqui proprie significat ex coquo, vel liquo: sicut argentarii solent aes purificatum. Psal. 26. Proba me Domine, et tenta me: ure renes meos, et cor meum. pro, examina et purifica, sicut aurifabri solent. Psalm. 57. Anima mea est inter leones, iacet inter urentes serpentes. id est, inter eos qui ardent furore et saevitia. URSUS, in Sacris literis ob ferociam et crudelitatem celebratur, secundo Samuelis decimo septimo: Amaro animo sunt sicut ursus orbatus in agro: id est, vehementer irati ob iniuriam, et desperati,

non stultus in stulticia sua. Sic Oseae decimotertio: Occurram eis tanquam ursus orbatus, et disrumpam clausuram cordis eorum. id est, crudeliter in eos saeviam. Isaiae quinquagesimonono: Vociferati sumus sicut ursi omnes nos: id est, dolentes gemuimus. Amos 8. Sicut si fugiat homo a facie leonis, et occurrat ei ursus. Daniel. septimo: Et ecce bestia alia secunda similis urso, etc. ubi regni Persici symbolum est Ursus, minus generosum animal leone, tardiusque et ineptius: carnivorum tamen, et in senecta perquam immite ac infidum. Unde in Scriptura, propter infidias et

quinquagesimonono: Vociferati sumus sicut ursi omnes nos: id est, dolentes gemuimus. Amos 8. Sicut si fugiat homo a facie leonis, et occurrat ei ursus. Daniel. septimo: Et ecce bestia alia secunda similis urso, etc. ubi regni Persici symbolum est Ursus, minus generosum animal leone, tardiusque et ineptius: carnivorum tamen, et in senecta perquam immite ac infidum. Unde in Scriptura, propter infidias et crudelitatem, leoni saepe iungitur. Proverbiorum decimo octavo: Leo rugiens, et ursus esuriens, princeps impius. Amos octavo: Si fugiat homo a facie leonis, et

ei ursus. Daniel. septimo: Et ecce bestia alia secunda similis urso, etc. ubi regni Persici symbolum est Ursus, minus generosum animal leone, tardiusque et ineptius: carnivorum tamen, et in senecta perquam immite ac infidum. Unde in Scriptura, propter infidias et crudelitatem, leoni saepe iungitur. Proverbiorum decimo octavo: Leo rugiens, et ursus esuriens, princeps impius. Amos octavo: Si fugiat homo a facie leonis, et occurrat ei ursus. In Thren. [?: V- ] insidiosus factus est mihi in via. Sperabant Iudaei iam extra teli iactum se constituendos

secunda similis urso, etc. ubi regni Persici symbolum est Ursus, minus generosum animal leone, tardiusque et ineptius: carnivorum tamen, et in senecta perquam immite ac infidum. Unde in Scriptura, propter infidias et crudelitatem, leoni saepe iungitur. Proverbiorum decimo octavo: Leo rugiens, et ursus esuriens, princeps impius. Amos octavo: Si fugiat homo a facie leonis, et occurrat ei ursus. In Thren. [?: V- ] insidiosus factus est mihi in via. Sperabant Iudaei iam extra teli iactum se constituendos regnantibus Persequi se in patriam remitterent: sed illos

animal leone, tardiusque et ineptius: carnivorum tamen, et in senecta perquam immite ac infidum. Unde in Scriptura, propter infidias et crudelitatem, leoni saepe iungitur. Proverbiorum decimo octavo: Leo rugiens, et ursus esuriens, princeps impius. Amos octavo: Si fugiat homo a facie leonis, et occurrat ei ursus. In Thren. [?: V- ] insidiosus factus est mihi in via. Sperabant Iudaei iam extra teli iactum se constituendos regnantibus Persequi se in patriam remitterent: sed illos quoque [?: infest-- ] senserunt. Etenim, ut est iuxta Germanicum

sapientiae. In Salom. Vade ad apem, et disce quam operatrix sit. Et in malam partem, in Propheta: Et apis quae est in Assur. Musca, diabolus. In Salom. Muscae moriturae exterminant olei suavitatem. Bestiae, diabolus, vel homines feri in Psal. Ne tradas bestiis animas confitentes tibi. Leo, Dominus: Vicit leo de tribu Iuda. Item in aliam partem: Ne quando rapiat ut leo animam meam. Pardus, diabolus, vel peccator moribus varius. In Proph. Sicut Aethiops non mutabit pellem, et pardus varietatem. Elephas, peccator immanis. In Reg. Et adducebant ad Salomonem simias et elephantos.

Vade ad apem, et disce quam operatrix sit. Et in malam partem, in Propheta: Et apis quae est in Assur. Musca, diabolus. In Salom. Muscae moriturae exterminant olei suavitatem. Bestiae, diabolus, vel homines feri in Psal. Ne tradas bestiis animas confitentes tibi. Leo, Dominus: Vicit leo de tribu Iuda. Item in aliam partem: Ne quando rapiat ut leo animam meam. Pardus, diabolus, vel peccator moribus varius. In Proph. Sicut Aethiops non mutabit pellem, et pardus varietatem. Elephas, peccator immanis. In Reg. Et adducebant ad Salomonem simias et elephantos. Ursus, diabolus, aut

in Propheta: Et apis quae est in Assur. Musca, diabolus. In Salom. Muscae moriturae exterminant olei suavitatem. Bestiae, diabolus, vel homines feri in Psal. Ne tradas bestiis animas confitentes tibi. Leo, Dominus: Vicit leo de tribu Iuda. Item in aliam partem: Ne quando rapiat ut leo animam meam. Pardus, diabolus, vel peccator moribus varius. In Proph. Sicut Aethiops non mutabit pellem, et pardus varietatem. Elephas, peccator immanis. In Reg. Et adducebant ad Salomonem simias et elephantos. Ursus, diabolus, aut duces saevi, In Reg. Et egressi sunt duo ursi, et comederunt

In Evangelio: Hoedos autem â sinistris. Talpae, idola, vel haeretici, qui non vident veritatem. In Esaia: Ut adoretis talpas et vespertiliones. Canis, diabolus, vel Iudaeus, vel gentilis. In Psalmo: Et de manu canis unicam meam Et in aliam partem, in Ecclesiaste: Melior est canis vivus leone mortuo. Hic leonem diabolum, canem vero gentilem vel hominem peccatorem accipiendum putant: quod ille ad fidem vel poenitentiam possit venire, ille non veniat. Ranae, daemones. In Apocalypsi: Et vidi de ore draconis spiritus tres immundos in modum ranarum. Sunt autem spiritus daemoniorum.

Hoedos autem â sinistris. Talpae, idola, vel haeretici, qui non vident veritatem. In Esaia: Ut adoretis talpas et vespertiliones. Canis, diabolus, vel Iudaeus, vel gentilis. In Psalmo: Et de manu canis unicam meam Et in aliam partem, in Ecclesiaste: Melior est canis vivus leone mortuo. Hic leonem diabolum, canem vero gentilem vel hominem peccatorem accipiendum putant: quod ille ad fidem vel poenitentiam possit venire, ille non veniat. Ranae, daemones. In Apocalypsi: Et vidi de ore draconis spiritus tres immundos in modum ranarum. Sunt autem spiritus daemoniorum. Item ranae,

Achar, nunc Nysibis vocatur. Reblatha, nunc Antiochia appellatur, eadem est Epiphania. Sycem, haec est et Sycema: nunc Neapolis, civitas Samaritanorum. Olibama, in propheta, civitas in qua Edom principes habitaverunt. Ariel, in Esaia: hanc quidam esse putant Ariopolim, ab idolo Martis. Ariel, leo Dei, Hierusalem figuraliter significans. Ararath, Armenia, in cuius montibus post diluvium arca consedit, adeo ut illic aliqua indicia nunc usque permaneant. Arbee, quae Arbos in nostris codicibus corrupte legitur, in qua tres patriarchae sepulti sunt, Abraham, Isaac, et Iacob: et praeterea

[?: ] [?: ] ib. 61 [?: ] [?: pr-p-tium ] 180. 3 [?: ] inguari ib. 10 [?:-ssatum ] ib. 12 [?: ] robur ib. 26 [?: ] leonis. item Cor infirmum ib. 27 [?: ] [?: ple- ] ib. 30 [?: ] [?:-ple-s ] aliquem ib. 31 [?: ] [?:-re ] ib. 40 [?: ] Corde alicuius esse aliquid

ib. 67 in uno Lecto iacere 531. 7 sub Lectum ponere accensam candelam ib. 10 lectulum suum aliquem consolari ib. 13 lectum in tenebris sternere ib. 17. 18 in Lectum aliquem mittere ib. 19 Leo ib. 23 leonem et draconem conculcare, et super aspidem et basiliscum ambulare 532. 24 leonem esse in via, dictum pigri. ib. 32 Lepra 533. [?: 1- ] Levana ib. 31 Levare ib. [?: 4- ]

uno Lecto iacere 531. 7 sub Lectum ponere accensam candelam ib. 10 lectulum suum aliquem consolari ib. 13 lectum in tenebris sternere ib. 17. 18 in Lectum aliquem mittere ib. 19 Leo ib. 23 leonem et draconem conculcare, et super aspidem et basiliscum ambulare 532. 24 leonem esse in via, dictum pigri. ib. 32 Lepra 533. [?: 1- ] Levana ib. 31 Levare ib. [?: 4- ] levare manus

lectulum suum aliquem consolari ib. 13 lectum in tenebris sternere ib. 17. 18 in Lectum aliquem mittere ib. 19 Leo ib. 23 leonem et draconem conculcare, et super aspidem et basiliscum ambulare 532. 24 leonem esse in via, dictum pigri. ib. 32 Lepra 533. [?: 1- ] Levana ib. 31 Levare ib. [?: 4- ] levare manus contra aliquem ib. 55. 56 levare manus ad gentes ib. 60 levare

inferment ata ib. 43 Obsideo, et obsidio ib. 68 obsidere portas civitatis 762. 18 Obsignare, et [?:-llum ] ib. 33 Obsonium ib. 33 Obstruere, aut obturare os ib. 64 obturare ora leonum 763. 12 obturare os bovi trituranti ib. 15 obturare aut obstruere aures ib. 20 Obsurdesco ib. 33 Obviare ib. 36 Occasio ib. 40 Occido 764. 26 occidere sanguinem ib. 31

30 [?: ] Ore adicuius nuncium esse ib. 35. 36 [?: ] ibid. 36 [?:-enti ] ib. 40 [?: ] [?:-atis ] ib. 42 [?: ] Ore leonis aliquem liberari ib. 45 [?: ] ibid. 48 [?: ] [?:-os ] implete ibid. 52 [?: ] [?: ] alicuius inauditum esse ib. 55 [?: ] Os

Facies inundare eos, ut somnus sunt 468. 63. 64 Posuisti iniquitates nostras coram te, occulta nostra, etc. 312. 15 91. Non timebis a sagitta quae volaverit per diem 55. 16 Super aspidem et basiliscum ambulabis, conculcabis leonem et draconem 69. 61 A latere tuo cadent mille, et decem millia: ad te autem, etc. 525: 11. 12 92. Plantati in domo Dei, etc. 898. 46 Laetificasti me in operibus tuis 525. 34 Bonum est annunciare

faciei bonificabitur cor 611. 54 8 Sapientia hominis lucere facit faciem eius 595. 15 Et tempus et iudicium novit cor sapientis 477. 2. 3 9 Sint tua vestimenta candida, et oleum super caput tuum ne deficiat 98. 58 Canis vivus melior est leone mortuo 99. 46 10 Pecuniae omnia obediunt 754. 1 Muscae mortis foetere et exhalare faciunt unguentum aromatarii 675. 51. 52 Labor stultorum defatigat eos 1303 28. 29 Qui dissipat sepes, mordetur a serpente 1121. 52. 53

10 Vigilabo super altitudinem oculorum eius 33. 8 Et super populum indignationis meae mandabo ei 445. 33. 34 Corrumpeturque iugum in facie olei, vel propter olei 779. 25 11 et 65 Tunc lupus cum agno pascetur 590 [?: 4- ] Leo paleas ut bos comedet 815. 8 Egredietur virga de stirpe Isai 1280. [?: ] Pascentur vitulus ac leo simul 829. 54 14 Pascentur primogeniti pauperum, et inopes confidenter accubabunt ibid. 50 etc.

iugum in facie olei, vel propter olei 779. 25 11 et 65 Tunc lupus cum agno pascetur 590 [?: 4- ] Leo paleas ut bos comedet 815. 8 Egredietur virga de stirpe Isai 1280. [?: ] Pascentur vitulus ac leo simul 829. 54 14 Pascentur primogeniti pauperum, et inopes confidenter accubabunt ibid. 50 etc. Quomodo decidisti de caelo Lucifer, fili aurorae? etc. 597. 50 19 Minatur Deus se effecturum, ut exiccentur aquae

egredientur reliquiae, etc. 1029. 4. 5 ego fodi, et bibi aquam 86. 53 38. Obsecro Domine, recordare quod ambulaverim coram te, etc. 879. 31. 32 [?:-idi ] velut textor vitam meam 936. 28 Ecce leo contrivit omnia ossa mea 532. 10 42 Et revelabitur gloria Domini, etc. 1047. 15. 16 Loquimini super cor Hierusalem, et clamate ad eam, etc. 649. 42. 43 Vae illi, qui dicit patri, Quid generas? etc. 686. 66. 67

post acceptam gratiam, etc. 863. 64. 65 11 Moyses maiores divitias censuit probrum Christi, etc. 796. 63. 64 Impossibile est sine fide placere Deo. nam accedentem ad Deum, etc. 993. 51. 52 Fide obturaverunt ora leonum 808. 22 Quidam fide operati sunt iustitiam 790. 33 34 12 Accessistis ad montem Zion, non ad Syna ardentem 671 32. 33 Sanguis Christi meliora loquitur quam Abelis 585. 60. 61. etc. Esau poenitentiae locum non invenit

εὕρημα 467. 33 Hierusalem 385. 16 Hierusalem quae habeat in sacris literis synonyma ib. 57 etc. Hieronymi, Origenis et horum sectatorum error 791. 4 Hierosolymam cur Ariel, id est, leo Dei, Isaiae XXIX significet 532. 58 Hierusalem nomina quae sint 385. 62 Hierusalem solium Domini 386. 22 hircus cur pro duce aliquando ponatur ib. 26 hircum cur Daniel Alexandrum magnum vocet ib. 32 hodie in Sacris

argumenta, quo probare contendunt, dictum Isa. 7. cap. IESU eiusque matri non accommodandum esse. eiusque argumenti refutatio 30 60 Iudaeos et Turcos non colere verum Deum, sed tantum idolum ac figmentum cordis sui 219. 61. 62 Iuda tribus quare per leonis naturam depicta 531. 27 Iudas unde dicatur 476. 16 Iudas a Christo diabolus vocatus 229. 55 iudicis officium in iudicando 885 34 iudicare aliena dicta aut facta 476 46 unde hoc malum oriatur ibid. 55

spiritualem ibid. 56 Psaltes vero frumentum caeleste, et panem angelorum ibid. 63 mansueti qui dicantur 616 29 mansuetudinis definitio, ex Hieronymo ibid. 48 Maranatha 627. 31 Marcus evangelista per leonem adumbratus 532. 54 etc. Martius Turbo 1231. 59 Martalossi 524. 48 Meimarvoce pro Iehova cur Targum, vel etiam vulgus sit usum 1248. 28. 29 etc. mediator quis dicatur 634. 55 mediatores in

49 verbum Dei unde habeat appellationem 1255. 4. 5 verbum Dei quare gla dius dicatur 362. 50 verbum Dei quomodo dicatur lucerna pedibus nostris in obscuro loco proposita 596. 66 etc. verbi Dei praedicatio per rugitum leonis significata 531. 46 verbum Dei, lumen est, quo revelatur peccatum et ira ac iudicium Dei adversus peccata 10. 3 verbum Dei quare dicatur iugum 485. 30 verbi Dei custodia, quae complectatur 194. 18 ex Verbo Dei de omnibus rebus

Aliquando porro propria quidem significatio unius vocis perspicua est: sed quia figuras habet multas, easque modo huc, modo illluc inclinantes, dubitare solet Lector, quomodo ibi usurpentur. Ac ne de diversis tropis unius vocis dicamus, etiam unus idemque tropus eiusdem vocis varie usurpatur, ut Leo et Fermentum per metaphoram alias in bonam, alias in malam partem accipiuntur. Remedium est huic malo: considerare tum sensum loci, tum praecedentia ac sequentia, tum vicinas aliquas voces, tum denique etiam eos libros in quibus significationes vocabulorum exponuntur. de qua re sedulo in prima

historiarum, quae si ignorentur, etiam ipsa dicta erunt obscura. 4 Tertio, variae fiunt allusiones ad arbores, lapides, plantas, animalia diversi generis, quorum multa sunt aliis gentibus ignota: ut, quando ficus in cipiat folia extrudere, aut grossos suos producere: quam terribiliter leo regire, acuel in animalia vel etiam in homines saevire: quomodo ibi soleant sub vite aut ficu sua habitare: qualia sunt in Sacris innumera. 5 Quarto fit mentio artium, quarum aliquae aliter apud eos tractantur: ut in re rustica, illi bobus triturant, sicut et Vallachi et Crabatae.

persona, alia de essentia, alia de officiis accipi debere. Huius itaque generis sunt: pontifex, sacerdos, pastor, rex, propheta, mediator, advocatus, sponsus, consiliarius, princeps pacis, angelus magni consilii, gigas, lapis angularis, petra, fundam entum, ostium, lux mundi, via, vita, veritas, leo, agnus, virga, flos de radice Iesse, filius Abrahami, filius David, etc. Longum esset recensere omnia. 13 Caeterum Spiritus S. dicitur procedens a patre et filio: dicitur missus in corda credentium, ut ea purificet: dicitur vivificator, consolator, paracletus, donum,

Porro Allegoria magis locum habet in factis enarrandis. At hac ratione argumentandi utendum est in dictis explicandis, in Prophetiis ac promissionibus. Verum et in factis valet argumentatio, cum exempli causa factum proponimus cum aliqua figura: at, Daniel obiectus est leonibus propter verbum Dei: ita et oportet propter verbum Dei perpeti acerrima odia hostium. Hic quaedam similitudo ostenditur: comparatur rabies hostium Evangelii ad leonum truculentiam. Hoc genus argumentorum vocabant olim τροπολογίαν, abutentes

Verum et in factis valet argumentatio, cum exempli causa factum proponimus cum aliqua figura: at, Daniel obiectus est leonibus propter verbum Dei: ita et oportet propter verbum Dei perpeti acerrima odia hostium. Hic quaedam similitudo ostenditur: comparatur rabies hostium Evangelii ad leonum truculentiam. Hoc genus argumentorum vocabant olim τροπολογίαν, abutentes vocabulo. Nos in tali collatione non dicimus novum esse sensum exempli: sed dicimus argumentationem esse, in qua [?: i--ta ] Dialecticae praecepta, res inter

quomodo contingat, ostendamus. Necessitas quidem exponendi per allegoriam, tribus ex causis provenit. Prima: quando Scripturae, nisi tropum subesse accipias, falsitatem prae se ferunt. Verbi gratia, Psalmus canit de Christo: Super aspidem et basiliscum ambulabis, et conculcabis leonem et draconem. Atqui cum Christus fecisse istud non legatur, subesse videtur verbis Prophetae falsitas. Quare verba illa per allegoriam, si de superatis ac debellatis diabolo, mundo, peccato, morte enarres, perspicuam ac veram habes sententiam. Secunda quando verba Scripturae in sensu

cap. 29. Nec tropi, quibus utitur, mendacia sunt. August. contra mendacium, ad Crescentium cap. 10.

EXPLICATIO. Non est mendacium, quando ad intelligentiam veritatis aliud ex alio significantia referuntur. ut cum Christus petra aut leo, aut vitis dicitur, per similitudinem, non per proprietatem. Id quod frequenter in sacris Literis occurrit. Sciant, inquit Augustinus, literati, modis omnibus locutionis, quos Grammatici Graeco nomine τρόπους vocant, autores nostros usos fuisse, et

observatio duas habet formas. sic enim aliud atque aliud res quaeque significant, ut aut contraria, aut tantum modo diversa significent. Contraria scilicet, cum alias in bono, alias in malo res eadem per similitudinem ponitur: sicut hoc est quod de fermento supra diximus. Tale est etiam, quod Leo significat Christum, ubi dicitur: Vicit Leo de tribu Iuda. Significat et diabolum, ubi scriptum est: Adversarius vester diabolus circuit, quaerens quem devoret. Ita serpens in bono est: Astuti ut serpentes: in malo autem, Serpens Evam seduxit astutia sua. Literalis expositio maxime

aliud atque aliud res quaeque significant, ut aut contraria, aut tantum modo diversa significent. Contraria scilicet, cum alias in bono, alias in malo res eadem per similitudinem ponitur: sicut hoc est quod de fermento supra diximus. Tale est etiam, quod Leo significat Christum, ubi dicitur: Vicit Leo de tribu Iuda. Significat et diabolum, ubi scriptum est: Adversarius vester diabolus circuit, quaerens quem devoret. Ita serpens in bono est: Astuti ut serpentes: in malo autem, Serpens Evam seduxit astutia sua. Literalis expositio maxime commendatur, ubi commode fieri potest.

et incomprehensibilis atque ineffabilis est, prorsus ignoramus. Si ergo in divinis rebus negationes quidem verae sunt, affirmationes vero nequaquam tantis arcanorum latebris congruunt: illa sane rebus invisibilibus erit expressio, quae per dissimilia signa monstratur. Unde lapis dicitur, leopardus, et ursa, et vermis. Sacra scriptura pro auditorum viribus et utilitate dimetitur, quae denunciat. Origenes lib. 4. contra Celsum.

EXPLICATIO. Dicendum est, quod quemadmodum ipsi, ubi cum pueris minutioribus oborta est disceptatio, non

dicens: Canes muti non valentes latrare. Interdum ob libidinem equos. Nam equi in feminam insanientes, unusquisque uxori proximi sui adhinniebet. Interdum vero asinos, ob stupiditatem et ruditatem. Comparatus est enim (inquit Scriptura) iumentes insipientibus, et similis factus est illis. Interdum leones et pardos vocat, ob rapacitatem, et habendiaviditatem. Aliquando aspides, ob fraudulentiam. Venenum, inquit, aspidum sub labiis eorum. Nonnunquam serpentes et viperas, ob latens venenum et malitiam, sicut beatus Ioannes clamat dicens: Serpentes, progenies viperarum, quis vobis demonstravit

et de pinguedine terrae, plenitudinem frumenti et vini. 11 Aut divinum auxilium: ut est, Ecce ego tecum sum, custodiens te in omni via. 12 Aut sacerdotii vel doctrinae electio: ut est, Dividam eos in Iacob, et dispergam eos in Israel. 13 Aut fortitudo et haereditatis immutabilitas: ut est, Catulus leonis Iuda, ex radice filii mei ascendisti: recumbens dormisti sicut leo, et sicut catulus leonis, quis excitavit eum? 14 Aut propositum vitae: ut, Zabulon peregrinus inhabitavit, et ipse portus navium. et, Sciens requiem, quia bona est, et caetera. 15 Aut transgressio: ut dicit, Scio enim, quia

auxilium: ut est, Ecce ego tecum sum, custodiens te in omni via. 12 Aut sacerdotii vel doctrinae electio: ut est, Dividam eos in Iacob, et dispergam eos in Israel. 13 Aut fortitudo et haereditatis immutabilitas: ut est, Catulus leonis Iuda, ex radice filii mei ascendisti: recumbens dormisti sicut leo, et sicut catulus leonis, quis excitavit eum? 14 Aut propositum vitae: ut, Zabulon peregrinus inhabitavit, et ipse portus navium. et, Sciens requiem, quia bona est, et caetera. 15 Aut transgressio: ut dicit, Scio enim, quia in fine trasitus mei iniquitatem agetis, et declinabitis a via, quam

ego tecum sum, custodiens te in omni via. 12 Aut sacerdotii vel doctrinae electio: ut est, Dividam eos in Iacob, et dispergam eos in Israel. 13 Aut fortitudo et haereditatis immutabilitas: ut est, Catulus leonis Iuda, ex radice filii mei ascendisti: recumbens dormisti sicut leo, et sicut catulus leonis, quis excitavit eum? 14 Aut propositum vitae: ut, Zabulon peregrinus inhabitavit, et ipse portus navium. et, Sciens requiem, quia bona est, et caetera. 15 Aut transgressio: ut dicit, Scio enim, quia in fine trasitus mei iniquitatem agetis, et declinabitis a via, quam mandavi vobis. 16 Aut

conatus sit cessurus in tuam gloriam. 8 Saepe comparativus ita circumscribitur, ut alterum ac quidem inferius ex duobus comparatis negetur, alterum vero affirmetur, cui excellentia tribuenda est: ut, Misericordiam volo, non sacrificium: pro, Magis volo misericordiam quam sacrificium. Leones esurient, iusti autem non destituentur omni bono: pro, Citius esurient leones, seu fortissimi ac ditissimi quique. De quo huius linguae idiotismo, integram regulam inservi in Syncategorematibus, de defectu comparativarum particularum, adiectis plurimis exemplis, quae ibi vide. Sic Marc. 9

ut alterum ac quidem inferius ex duobus comparatis negetur, alterum vero affirmetur, cui excellentia tribuenda est: ut, Misericordiam volo, non sacrificium: pro, Magis volo misericordiam quam sacrificium. Leones esurient, iusti autem non destituentur omni bono: pro, Citius esurient leones, seu fortissimi ac ditissimi quique. De quo huius linguae idiotismo, integram regulam inservi in Syncategorematibus, de defectu comparativarum particularum, adiectis plurimis exemplis, quae ibi vide. Sic Marc. 9 dicitur, Qui me recipit, non me recipit, sed eum qui misit me: id est, magis

accipiet tabernaculum: pro accepit. Iud. 2, Ascendere faciam vos de Aegypto: pro, feci. 2. Sam. 2, Non persequentur ultra: pro, persequuti sunt. 22 Pauca exempla sunt, ubi praeteritum videtur pro imperativo accipi. Psal. 22, Salva me ab ore leonis, et a cornibus unicornium exaudisti me: pro, exaudi me. Psal. 25, Propter nomen tuum propitius fuisti iniquitati meae: pro, sis propitius. 23 Futuro indicativi utuntur Hebraei pro imperativo, sicut et aliquae aliae linguae. Quare plerunque prohibitiones per futurum

Gen. 2, Formavit Deus hominem pulverem de terra, pro, de pulvere terrae: nisi quis velit pulverem per appositionem praecedentibus adnectere. Praepositio aliquando non suae debitae voci adiungitur. 3 Sicut, saepe non suo loco positum reperitur. Proverb. 20, Fremitus sicut leonis, ira regis: pro, sicut fremitus leonis. 1 Thess. 5, Ipsi enim plane scitis, quod dies ille Domini, ut fur in nocte, ita venturus sit: pro: quod ita ille dies Domini venturus sit,

Praepositio aliquando non suae debitae voci adiungitur. 3 Sicut, saepe non suo loco positum reperitur. Proverb. 20, Fremitus sicut leonis, ira regis: pro, sicut fremitus leonis. 1 Thess. 5, Ipsi enim plane scitis, quod dies ille Domini, ut fur in nocte, ita venturus sit: pro: quod ita ille dies Domini venturus sit, sicut fur. Ita, aut Sic, applicativa diei praeponenda essent, ita illa dies Domini sit ventura. Sic Psal. 90, Quis novit magnitudinem

variis tentationibus condiuntur, ne ignavia et securitate computrescant. 18 Deest vero alias adverbium inchoans similitudinem, alias contra applicans. Exod. 19. Portavi vos supra alas aquilarum: pro, sicut aquilae solent suos pullos supra alas gestare. Ioel. 1, Dentes eius dentes leonis: pro, sicut leonis. Inchoans deest, Gal. 4, Dico autem quanto tempore haeres est sub tutoribus: pro, Dico autem, quod sicut, vel quod quemadmodum haeres. Psal. 125, Circa Ierusalem sunt montes, et Dominus in circuitu populi sui. Pulchra hypotyposis est: pro, sicut

condiuntur, ne ignavia et securitate computrescant. 18 Deest vero alias adverbium inchoans similitudinem, alias contra applicans. Exod. 19. Portavi vos supra alas aquilarum: pro, sicut aquilae solent suos pullos supra alas gestare. Ioel. 1, Dentes eius dentes leonis: pro, sicut leonis. Inchoans deest, Gal. 4, Dico autem quanto tempore haeres est sub tutoribus: pro, Dico autem, quod sicut, vel quod quemadmodum haeres. Psal. 125, Circa Ierusalem sunt montes, et Dominus in circuitu populi sui. Pulchra hypotyposis est: pro, sicut circumcirca Ierusalem stant

ut ex sequenti regula apparet. Crebro enim Hebraei exprimunt comparativum, praesertim existentem in tota sententia, non in unica voce adversative oppositis sententiis, ita ut altera affirmetur, altera negetur. Plerunque autem prior est affirmativa, posterior negativa. Psal. 34, Leones egebunt, et esurient: quaerentes autem Dominum, non destituentur omni bono: pro, Potius aut citius leones et viri fortissimi, summaque industriae, carebunt, quam pii. Misericordiam volo, non sacrificium, Oseae 6. pro, Potius volo vel malo misericordiam quam sacrificium. Sic forte illud

sententia, non in unica voce adversative oppositis sententiis, ita ut altera affirmetur, altera negetur. Plerunque autem prior est affirmativa, posterior negativa. Psal. 34, Leones egebunt, et esurient: quaerentes autem Dominum, non destituentur omni bono: pro, Potius aut citius leones et viri fortissimi, summaque industriae, carebunt, quam pii. Misericordiam volo, non sacrificium, Oseae 6. pro, Potius volo vel malo misericordiam quam sacrificium. Sic forte illud Ier. 7, Non praecepi de sacrificiis, sed audite vocem meam, et ero vobis in Deum. Sic et Isa. 1. negat se

38 Et contra non raro ea, quae in speciem essentialiter dicta videntur, ita accipienda sunt, tanquam particulam similitudinis habeant praepositam: ut Psal. 39, Ecce palmae spatium. Item Exod. 19, Super alas aquilarum gestavi te: i. veluti super alas? Ioel. 1, Dentes eorum dentes leonum: i. sicut dentes leonum. 39 Praepositiones aliquando iterantur sine aliqua necessitate, ut in constructione Nominis dixi. Psal. 110, Ex utero, ex aurora: pro, ex utero aurorae. Iohan. 1, Ex Bethschaida, ex civitate Andreae. et mox sequenti: In paschate in festo.

quae in speciem essentialiter dicta videntur, ita accipienda sunt, tanquam particulam similitudinis habeant praepositam: ut Psal. 39, Ecce palmae spatium. Item Exod. 19, Super alas aquilarum gestavi te: i. veluti super alas? Ioel. 1, Dentes eorum dentes leonum: i. sicut dentes leonum. 39 Praepositiones aliquando iterantur sine aliqua necessitate, ut in constructione Nominis dixi. Psal. 110, Ex utero, ex aurora: pro, ex utero aurorae. Iohan. 1, Ex Bethschaida, ex civitate Andreae. et mox sequenti: In paschate in festo.

dextram patris: id est, sedebo et glorificabor, idque cum vestra pernicie. Nec tantum usitata, sed etiam inusitata pro iis ponuntur, quibus videri possunt coniungi, ut paulo ante dixi de loco Exod. 2, Canis non mutivit aut latravit. Sic, Pascetur agnus cum lupo, et vitulus cum catulo leonis, et parvus puer ludet cum serpente. Ex his exemplis apparet, Hebraeos saepe quaedam ponere pro aliis adiunctis, nec esse ad impletionem prophetiae veritatisve sermonis necesse illa accidere, aut esse ea ipsa quae ad verbum dicuntur: sed solum ea, quae per illa indicantur, et

igitur proverbialia dicta non debent ad verbum intelligi, sed ad sensum. Talia sunt et illa: Septem mulieres apprehendent virum unum: Septem mulieres coquent in furno uno: Convertentur flumina eius in picem, et pulvis eius in sulphur, eritque terra eius in picem ardentem: Pascetur vitulus cum leone. DE SPECIEBUS SIMILIS. Unum quoddam genus est Similium, sed valde varium ac late patens, quod partim in singulis vocibus, partim in paucis verbis, partim et in integris sententiis atque adeo plenis orationibus reperitur. Species eius sint: 1 Metaphora.

3 Aenigma. 4 Paroemia. 5 Parabola. 6 Fabula. 7 Exemplum. 8 Typus. 9 Similitudo. 10 Imago aut pictura propheticarum visionum. 11 Fucta aut gestus prophetici. 12 Signa sacramentalia. 1 Metaphora, est singularum vocum ab aliis ad alias, ob aliquam similitudinem translatio: ut, Vicit Leo de tribu Iuda. 2 Allegoria est, ut eam communi more definiam, continuata metaphora. Matth. 3, Cuius ventilabrum est in manu eius, et perpurgabit aream suam, et congregabit triticum in horreum suum, paleam autem extinguet igni inextinguibili. Est et alia Allegoria magis Theologis

Quintilianus hoc modo de discrimine Similitudinis et Metaphorae consentiente cum Aristotele pronunciat. In totum autem Metaphora brevior est Similitudo, eoque distat, quod haec comparetur rei quam volumus exprimere, illa pro ipsa re dicitur. Comparatio est, cum dico hominem fecisse quid, ut Leonem: Translatio est, cum dico de homine, Leo est. 10 Imago prophetica, suntillae rerum futurarum picturae a prophetis visae, per quas futura quaedam divinitus pinguntur, quibus plena est Apocalypsis. Vicinissima eius sunt Somnia: ut Iosephi et Pharaonis. 11 Facta

et Metaphorae consentiente cum Aristotele pronunciat. In totum autem Metaphora brevior est Similitudo, eoque distat, quod haec comparetur rei quam volumus exprimere, illa pro ipsa re dicitur. Comparatio est, cum dico hominem fecisse quid, ut Leonem: Translatio est, cum dico de homine, Leo est. 10 Imago prophetica, suntillae rerum futurarum picturae a prophetis visae, per quas futura quaedam divinitus pinguntur, quibus plena est Apocalypsis. Vicinissima eius sunt Somnia: ut Iosephi et Pharaonis. 11 Facta prophetica ac prodigiosa, quibus futuras res

sed etiam ipsarum rerum naturam, tum a quibus fit translatio, tum et ad quas fit, diligentissime pernoscamus, et quam similitudinem ac convenientiam earum rerum, et quatenus vox sit ab alia re ad aliam translata, expendamus ac animadvertamus. Ut si intelligere vis, cur vel Christus vel satan Leo dicatur: oportet te animadvertere, in quanam proprietate Leo cum Christo aut cum satana conveniat. Commune autem est ei cum Christo fortitudo, magnanimitas et victoria: cum satana vero ferocitas, crudelitas, et caedes hominum. 3 Verum ut tanto melius intelligatur haec utilis

tum et ad quas fit, diligentissime pernoscamus, et quam similitudinem ac convenientiam earum rerum, et quatenus vox sit ab alia re ad aliam translata, expendamus ac animadvertamus. Ut si intelligere vis, cur vel Christus vel satan Leo dicatur: oportet te animadvertere, in quanam proprietate Leo cum Christo aut cum satana conveniat. Commune autem est ei cum Christo fortitudo, magnanimitas et victoria: cum satana vero ferocitas, crudelitas, et caedes hominum. 3 Verum ut tanto melius intelligatur haec utilis admonitio, etiam paulo aliter hanc eandem Regulam proponam. In

ad subditos, et non ad bona aut opera, quae parant aut peragunt: proinde mollius diceretur Christus rex aut dux piorum vel filiorum Dei, quam bonorum, quae eis acquirit. 6 Solentuero et ab una voce aut re plures Metaphorae formari, et ad diversas res significandas traduci: ut a Leone ad Christum, ad populum Israeliticum, ad tribum Iuda, ad Deum irascentem et minantem, ad Christum et ad satanam. Potest enim quaevis vox ad omnes eas res significandas transferri per Metaphoram, quas eius proprie significata res sua aliqua proprietate aut indole repraesentat, aut in ea cum

aut etiam plurium, illi insitae. Ut Christus ratione mollis ac benignissimae tractationis credentium iam vocatur pastor, iam gallina, iam mater, quae non possit oblivisci infantis sui: iam vitis fovens palmites, iam tugurium, iam umbra. Rationem vero diversarum proprietatum iam est agnus, iam leo, iam sponsus, iam mercator. 8 Tribuuntur autem Metaphorae tum subiecto aut substantivo, ut si dicas: Leo de tribu Iuda vicit, tum eius epitheto aut praedicato: ut, Christus est Leo: Cor est lapideum, ferreum, aut adamantinum vel carneum, aut denique spirituale, tum etiam verbo: ut,

pastor, iam gallina, iam mater, quae non possit oblivisci infantis sui: iam vitis fovens palmites, iam tugurium, iam umbra. Rationem vero diversarum proprietatum iam est agnus, iam leo, iam sponsus, iam mercator. 8 Tribuuntur autem Metaphorae tum subiecto aut substantivo, ut si dicas: Leo de tribu Iuda vicit, tum eius epitheto aut praedicato: ut, Christus est Leo: Cor est lapideum, ferreum, aut adamantinum vel carneum, aut denique spirituale, tum etiam verbo: ut, Deus rugiet de Sion. 9 Cum vero Metaphorae ab aliis ad alia ob similitudinem quandam earum rerum

vitis fovens palmites, iam tugurium, iam umbra. Rationem vero diversarum proprietatum iam est agnus, iam leo, iam sponsus, iam mercator. 8 Tribuuntur autem Metaphorae tum subiecto aut substantivo, ut si dicas: Leo de tribu Iuda vicit, tum eius epitheto aut praedicato: ut, Christus est Leo: Cor est lapideum, ferreum, aut adamantinum vel carneum, aut denique spirituale, tum etiam verbo: ut, Deus rugiet de Sion. 9 Cum vero Metaphorae ab aliis ad alia ob similitudinem quandam earum rerum transferantur, multaeque proprietates rerum sint, quibus illae iudicari possent

et ut figura agni paschalis intelligeretur, denique etiam propter innocentiam et patientiam. Item, Christus non ideo dicitur fundamentum, 1. Cor. 3, quia (ut hypocritae docent) tantum sit initium quoddam iustitiae ac salutis nostrae: sed quia est quiddam, in quo tota res sita sit. Sic etiam Leo alia ratione Christum significat, Apocal. 5, Vicit Leo de tribu Iuda, nempe ob fortitudinem: alia item ratione diabolum, 1. Pet. 1, nempe ob feritatem, qua ratione et malos homines significat: alia ratione fermentum consideratur, Matthaei 16, Cavete vobis a fermento Pharisaeorum: et 1.

Bibliographia locorum inventorum

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report