Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: Patr[aEI].* Your search found 8436 occurrences
First 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Last Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 1201-1300:1201. Marulić, Marko. De institutione bene vivendi per... [page 1_277 | Paragraph | SubSect | Section]
factu esse duxerunt, quod ille pręciperet, neque implere
dubitarunt. Sequantur igitur, qui uolent, Catones, Scipiones, Fabricios,
Camillos, imitentur Socratem, Pythagoram, Platonem reliquosque humanę sapientię
professores, nos patriarcharum patrumque et prophetarum, nos Christi et
apostolorum, nos utriusque Testamenti sanctorum gesta moresque perpendere et
emulari studeamus, ut beatitudinis ęterna pręmia, quę ipsi adepti sunt,
adipiscamur. At illos omnino
quam ulcisci iniuriam et aduersus
capitales inimicicias beneficiis certare quam uindictam appetere malebant. Ad
hęc alii in uirginitatis, alii in castitatis continentięque proposito perpetuo
permansere. Possessiones opulentaque patrimonia, totum denique peculium suum, ut
egestati subuenirent alienę, prodegerunt, semper luxurię pietatem, diuitiis
paupertatem pręferentes, ut terrenis expediti rebus cęlestes facilius capere
possent. Nulli denique labori
estis me, in regeneratione cum sederit Filius hominis in sede
maiestatis suę, sedebitis et uos super sedes duodecim iudicantes
duodecim tribus Israhel. Et omnis, qui reliquerit domum, uel fratres,
aut sorores, aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros
propter nomen meum, centuplum accipiet, et uitam ęternam possidebit.
Cuius quidem pollicitationis tum fide certi, tum magnitudine accensi, Maria,
meruit promoueri, multo gloriosius a Domino promouendus in cęlum, pro cuius
amore dilargitus fuerat terrena.
Eadem cupiditate in distribuendis opibus ardens Nicolaus, Myreę urbis
episcopus, cum Patarę, Lycię oppido, patri matrique unicus esset eique
hęreditas satis ampla satisque commoda obuenisset, nihil prius animo
agitasse dicitur, quam quo pacto distractis in pauperum alimenta rebus
expeditius liberiusque soli Deo obsequeretur atque
non minus grandem, iam defessis ętate parentibus,
hęreditatem mox aditurus non expectauit, sed, ut erat nudus, discedens in
solitudine sibi cęllam constituit. Deinde illis uita defunctis, cum ad
capiendum tantarum opum patrimonium uocaretur, tanti illud fecit, ut loco
pedem non efferret. Porro per procuratorem ita egit, nequid sibi reliquum
foret, sed rebus diuenditis pecunia omnis mendicantium turbę uiduisque et
pupillis diuideretur. Igitur
Pari puer admiratione dignus mihi uidetur Niuanrdus, Bernardi
Clareuallensis frater. Qui postquam ipsum reliquosque omnes,
Tescelino * corr. ex Cecilino
patre et Aletha matre seque relictis, ad religionem aspirare
uideret, maluit abeuntes sequi quam paterna in domo hęres ex asse futurus
manere. Illi enim proficiscentes paruulo inter ęquales in foro ludenti
dixere: Niuarde
religionem aspirare
uideret, maluit abeuntes sequi quam paterna in domo hęres ex asse futurus
manere. Illi enim proficiscentes paruulo inter ęquales in foro ludenti
dixere: Niuarde frater, nunc te solum totius summa respicit patrimonii. Nos
nanque ius omne tibi cedentes Christum sequimur. Tunc ipse: Cęlum uos ergo
possidebitis, inquit, ego terram? Nihilque moratus post eos adiit
monasterium, ut potius cęlestes cum fratribus quam cum parentibus
indeficientem in cęlo thesaurum sibi comparat, eas pia in pauperes largitate
libenter effudisse non tam liberalis quam prudentis hominis existimauit.
Egidius Atheniensis et ipse regio genere nobilis, dum adhuc sub tutela patris
ętatem ageret, mendico ęgrotanti (quoniam aliud, quod daret, non habebat)
seipsum despolians proprium amiculum dedit. Quo quidem ille indutus (tantum
donatoris misericordię meritum fuit) e uestigio sanus consurrexit.
Euphrasia Romana, genere nobilis, opibus pollens, ętate florens, forma
pręstans, post mortem uiri Antigoni neque rursum cuiquam nubere uoluit,
licet multum suaderet Theodosius Augustus, neque Romę manere, quanuis et
patria esset et orbis domina, neque diuitias possidere, tametsi honestissime
posset. Procis repulsam dedit, mare transmisit, ad Thebaidem uenit. Et eo
loci considens, quicquid secum attulerat facultatum, partim erogauit egenis,
ibique iis humiliter ministrando, quanto se
inter mortales fecerat uiliorem, tanto sublimius inter
sanctos et electos postmodum fuit exaltata. Constantis uero animi haud
obscurum argumentum fuit, quod, cum a patre, ut in Pannoniam rediret, missis
nunciis plurimum solicitaretur, nunquam acquieuit malens alienigenarum
opprimi iniuriis quam suorum illectationibus blandimentisue deliniri.
Denique orasse Dominum dicitur, ut contemptis
seriatim descripta lectitabat, ne quem die ullo
pręteriret, cuius miseriam ęqua ope non iuuaret, seruans illam
religiositatis uitęque munditiem, de qua Iacobus apostolus ait: Religio
munda et immaculata apud Deum et Patrem hęc est: uisitare pupillos et
uiduas in tribulatione eorum, et immaculatum se custodire ab hoc
seculo.
Hoc idem ante eum et Clementem pontificem factitasse tradunt, sed ita, ut
tribueret, dignissimus iudicatus est, cui
uineę Dei manu plantatę et mundi per Christum saluati cura regimenque
committeretur.
Non dissimile benignę liberalitatis exemplum de Ioanne, Alexandrino
patriarcha, ab his, qui uitam eius conscripsere, memoratur. Nam (ut aiunt)
cum aliquando mendico sibi obuiam facto sex nummos dispensatorem dare
iussisset, ille acceptis diuertit paululum de uia et progredientium
pręuertens
gestu habituque alium mentitus, alios sex, non quia non
agnosceretur; accepit, sed quod talem nactus fuerat datorem, qui etiam
deprehensa dolositate manum poscenti subtrahere nesciret. Et iam tertio pari
astu uso, cum patriarcha duplicatam pecuniam numerari pręcepisset,
succlamare dispensator in maliciam hominis coepit. Conuersus uere loannes:
Tace, inquit, fili! Nam fortasse hic Dominus noster Iesus Christus periculum
nostri faciens, an
Cumque illuxisset, culcitram uenumdari, pecuniam pauperi
erogari mandauit. At diues ille ab emptore redemptam iterum misit precatus,
ne munus suum ultra uenale haberet, sed eo ipse frui uellet. Verum diuitis
preces superabat patriarchę in egenos misericordia neque ullo modo Ioannes
tenere se potuit, quin rursum itidem faceret ut prius. Diues autem iam
secundo recuperatam eidem referri iussit: Videbimus, dicens, uter nostrum
citius defatigabitur,
tantę admirationi fuit, ut statim
libertatem sibi acciperet, aliis impetraret. Pro unius liberatione se in
seruitium obtulit, sed cum omnibus simul, qui e Nola abducti fuerant,
liberatus, frumento insuper nauibus imposito, ad patriam postliminio rediit
pristinęque dignitati honorificentissime fuit restitutus. Serapionis quoque monachi elemosine haud minori commendatione dignę, si
donantis tantum animus perpendatur, non etiam doni
illi Dominus inuenire misericordiam a Deo in illa
die. Et quanta Ephesi ministrauit mihi! O felix igitur Onesiphorus,
qui aliquando auditurus est optatissimam uocem illam uocantis Domini ac
dicentis: Veni, benedicte Patris mei, posside tibi regnum paratum a
constitutione mundi! Hospes enim eram, et collegisti me; in carcere
eram, et uenisti ad me. Amen dico tibi, quicquid fecisti uni de his
fratribus meis minimis, mihi
Popule meus, qui te beatum dicunt, ipsi te decipiunt, et uiam
gressuum tuorum dissipant.
Egidius Atheniensis, quoniam miraculis clarere coeperat, iactationis
occasionem fugiens patriam dereliquit, ad eremum se contulit. Et dum apud
Veredonium * cor. ex Veredenium
eremitam in agro Arelatensi habitaret, sabuloso ac sterili solo ab ipso terrę conditore Deo
glorię auidus fuit quam postea
humilitatis. Operęprecium erat uidere pauperum lauantem pedes, monachorum
manibus aquas dantem, mensas concinantem, pauimenta uerrentem et reliqua id
genus exercentem paulo ante tot clientium patronum, tot seruorum dominum,
tot militum ductorem, quot conuenire potuit principi uiro, Cęsaris genero,
Romani exercitus pręfecto, sępe uictoria potito, nunquam
uicto. Tantam status mutationem nequisset
esto. Hę autem sunt: Euangelium,
tunica saccea, cuculla et paliolum. Qui tantam tenuitatem diuitias suas
uocat, satis declarat, quam a diuitiarum cupiditate semper fuerit alienus.
Porro, Alexius, nobilis Romanus, clam patre Euphemiano in Syriam abiens
intantum adamauit paupertatem, ut gauderet se a seruis patris, qui ad
quęrendum eum missi fuerant, et non agnitum fuisse et * corr. ex
ut
diuitias suas
uocat, satis declarat, quam a diuitiarum cupiditate semper fuerit alienus.
Porro, Alexius, nobilis Romanus, clam patre Euphemiano in Syriam abiens
intantum adamauit paupertatem, ut gauderet se a seruis patris, qui ad
quęrendum eum missi fuerant, et non agnitum fuisse et * corr. ex
ut
elemosina donatum. Ex his, quę emendicabat, in diem uiuens, quicquid
sibi supererat, aliis
uiuens cęlauerat,
relicto breui chyrographo, quo quis esset, quidue egisset,
descriptum continebatur, ut tunc demum se manifestum faciendo, cum pro
temporali inopia diuitias esset recepturus sempiternas, et patri adhuc
orbitatem suam lugenti causam pręberet consolationis et nobis materiam
imitationis.
Pari paupertatis uoto ardens Minorum pater Franciscus. Et nescio, an etiam
magis in proposito firmus,
Ego mendicus sum et pauper;
Dominus solicitus est mei.
Cum autem haberet fortasse non parum pecuniarum, ut qui antehac mercaturę
operam dederat, et egenis distribueret idque percrebuisset, a patre, cuius
pietatem in furorem uerterat auaritia, manum sibi iniici iniuriamque
irrogari ęquanimiter tulit atque eidem, quicquid sibi reliquum uel pecunię
uel tegumenti fuit, tam lubenter cessit, quam auide petebatur.
non potest,
nihil pręterea quęsierunt et illi, quibus res erat, eis, quibus non erat,
erogabant. Multa id genus exempla posuimus, cum de elemosinis tractaremus,
et nunc repetere superuacaneum est. Ioannes tamen, Alexandrinus patriarcha
(a quo pauperes dominos diximus appellatos) non est silentio
prętermittendus. Cum enim ex hac uita migraret, haud parum lętatus esse
dicitur, dum gratias Deo ageret, quod morienti sibi nihil superesset pręter
Cum enim ex hac uita migraret, haud parum lętatus esse
dicitur, dum gratias Deo ageret, quod morienti sibi nihil superesset pręter
unum nummum, sed et hunc statim indigenti dari pręcepisse. Annuum quippe
illi patriarchatus uectigal annuę in egenos elemosinę erant, nihil sibi
reseruanti pręter Christum. Neque enim quicquam aliud suum esse aiebat,
asserens ideo sacerdotibus neque possessionem neque partem neque hęreditatem
inter
tantum pro
Christo impendisse, nisi amore illius etiam seipsam addiceret seruitio
miserorum. Igitur, postquam constructo diuersorio non modicam egenorum
ęgrotantium turbam coegisset, ministram se eorum fecit. Cumque a patre in
Pannoniam reuocaretur, noluit eo ire, talem uitam pręponens regno Hinc, ubi ea postremo in sanctorum gloriam recepta
miraculorum patuit indiciis, apparuit uerum esse, quod Propheta ait, quia
flagraret, ad eremum est profectus. Vt autem eum
uidit, repente mutato habitu non ante discessit quam uitę eius ordinem
morumque pręstantiam edidicisset. Deinde frequentiam uentitantium non
ferens, cum quibusdam monachis ad patriam rediit. Et postquam defunctis
parentibus omnem hęreditatem partim fratribus, partim pauperibus
distribuisset, solitudinem, quę in septimo milliario a Maioma, Gazę emporio,
per littus euntibus Aegyptum ad leuam
Apostolo dicere poterat: Conuersatio nostra in cęlis est.
Hinc illud est, quod sanctus Iudocus non dubitarit eremi angustias pręponere
Britannię regno malueritque in deserto Christo seruire quam in patria
Britannis imperare. Inde fugitans ad Alzeium fluuium agri Pontini peruenit.
Et cum ibidem sedem sibi ponere uellet ab Hymeone, regionis tetrarcha,
prohibitus est. Sed neque ideo propositi poenitens, dum ad ulterioris
Dei aures delectet audire.
Delectat autem illum, quicquid de Scripturarum fontibus haustum orando
effundimus, quod prophetę, quod apostoli nobis tradiderunt, sed pręcipue
quod Dominus noster Iesus Christus. Ipse enim est Patris uerbum, ipse Filius
suus dilectus, in quo sibi bene complacuit, ipsum audiamus!
Sic, inquit, orabitis: Pater noster, qui es in cęlis. Si Pater in
cęlis, filii, quę sursum sunt, quęrant, quę sursum sunt,
ut pie nos pręparemus, iubet fidem, spem, charitatem
exigens a nobis. Fidem ibi: Omnia, quęcunque petieritis in oratione
credentes, accipietis. Spem ibi: Nolite timere pusillus grex,
quia complacuit Patri uestro dare uobis regnum. Charitatem ibi:
Cum stabitis ad orandum, dimittite, siquid habetis aduersus
aliquem.
Quo deinde corporis gestu, quaue humilitate orandum esset, suo sępe
Quo deinde corporis gestu, quaue humilitate orandum esset, suo sępe exemplo
monstrauit, dum (sicut ueritatis scriptores retulerunt) nunc procidens in
faciem, nunc positis genibus, nunc eleuatis in cęlum oculis obsecrat Patrem.
Locum quoque orantibus aptum designauit, uel dicens: Domus mea domus
orationis uocabitur, uel monens: Cum oraueris, intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito, uel
eleuatis in cęlum oculis obsecrat Patrem.
Locum quoque orantibus aptum designauit, uel dicens: Domus mea domus
orationis uocabitur, uel monens: Cum oraueris, intra in cubiculum
tuum, et clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito, uel faciens:
quando dimissa turba ascendit in montem solus orare.
Tempus etiam orandi pręscripsit, et uespertinum, uespere facto orans in
monte, et nocturnum, pernoctans in oratione, et
integreque audiuit. Atque eodem equo statim, quo optabat,
est auectus. Et in tempore domum reuersus rei gerendę occasionem non amisit,
sed promptiorem expeditioremque, quasi pręuenisset, habuit.
Hac eadem in re Ioannis, patriarchę Alexandrini, imprimis laudanda est
solertia, qua populum, audito Euangelio mox ab ecclesia delabi solitum,
curauit continere. Et ipse enim intermissa celebratione sequi egredientes
coepit, dicens, ubi oues, ibi et
qui omnia potest, datum.
Et, si his, qui sub seruitute Legis erant, tanta ac talia concessa sunt, quid
eorum precibus non concessum dicemus, quibus sub Euangelio dies illuxit
libertatis, de quibus in psalmo dicitur: Pro patribus tuis nati sunt tibi
filii; constitues eos principes super omnem terram. Memores erunt
nominis tui, Domine, in omni generatione et generatione. Propterea
populi confitebuntur tibi in ęternum, et in seculum
Elymam magum fideles ludificantem cęcitate
damnauit ad tempus, ut, quandiu mentis oculos non haberet, nec corporis
habere posset; claudum a natiuitate sanauit; spiritum phitonicum a muliere
expulit; Euticum uitę, Publii patrem sanitati restituit. Sudaria et
semicinctia a corpore eius ad ęgrotos delata morbo liberabant immundosque
spiritus ab obsessis expellebant. Ipse a uipera percussus nihil sensit
lęsionis. Et cum Philippis in carcere una
Hęc quidem et alia huiuscemodi multa
operandi facultatem discipulis suis concesserat Dominus. Sed ne miraculorum
autor ignoraretur, a Deo ea petere credentes uoluit. Quodcunque
petieritis, inquit, Patrem in nomine meo, hoc faciam, ut
glorificetur Pater in Filio. Et iterum: Quodcunque uolueritis,
petitis, et fiet uobis. Et quid mirum, quod sic ad nos Filius, si
sic etiam ad Filium Pater? Postula a
Vbi uero peracta oratione illam adiit, usque adeo
sibi deformis apparuit, ut parentibus eius hanc ipsam esse, quam adamauerat,
uix crederet. Itaque intactam relinquens ad se rediit, et turpis propositi
poenitens, filiam dote, patrem libertate donauit ac deinceps uixit cautius.
Postremo monachus factus meruit in catalogum redigi sanctorum. At si tunc
non orasset, cecidisset; si cecidisset, fortasse nec monachus nec sanctus
fuisset.
in castra se recipere. Sic misericors et iustus Dominus simul
et orantibus affuit et orationum uirtuti detrahentis ultus est scelus.
Siquis igitur, quo facilius Dei gratiam conciliet, de sanctorum coetu
deligere sibi patronos optauerit, utatur, quibus uolet, id est, siue illis,
quos pręcipuos putat, siue illis, quibus hoc priuatim a Domino indultum
legimus, ut aduersos casus eorum, qui se inuocauerint, aut imminentes
repellant aut
uidit Pafnutius abbas; decem milia martyrum, qui apud
Alexandriam pro Christo omnia pene Christi tormenta sibi ab impiis illata
constanter sustinuerunt; Nicetas martyr, Maximiani, Nicomedię regis, filius,
qui et suppliciis et patri, a quo ea passus est, superstes, populum ante in
idolis mortuum docendo reuiuiscere in Christo fecit; Venerandus martyr
Trecasii passus, qui de fide ab angelo meruit instrui et a Christo ad
fluuium Sequanam sibi apparente
Spiritu Sancto repletus edidit Saluatorem mundi. Nihil certius
speratur, largius tribuitur, tutius conseruatur quam quod ipsa pro nobis
poposcerit Filium. An quicquam maternis precibus non gratificaturum
credimus, quem cum Deo Patre legem, quę matres honorari iubet, sanxisse
scimus.
Nunc, ne a proposito discessisse uidear, quantum foeminę quoque orationum ui
efficere potuerint, breuiter exponam. Quibus nihil obstitit sexus fragilior,
infamiam, innocentia necem passa
fuisset.
Et in Barbara quidem uirgine, ut constans Sanctę Trinitatis confessio, ita
efficax fuit pro necessitate deprecatio. Dum enim infidelem et iratum
fugeret patrem et fugam pręrupti montis crepido inhiberet, orauit Dominum.
Ac protinus illo, in quo heserat, saxo in aduersam paris altitudinis partem
se inclinante euasit. Neque tamen tanto miraculo inclinatus est impius
pater. Ut
Ad hęc, multum quidem nobis conferre poterit suorum erga nos beneficiorum
assidua iugisque meditatio. Ad imaginem et similitudinem suam nos fecit;
cęlum, terram, mare usui nostro subdidit; patriarchas, prophetas, leges
cęteraque multa, egregia sane et admiranda, quę in Veteri Testamento
continentur, quibus et in uiam iustitie et agnitionem sui plenius
dirigeremur, nobis indulsit. Postremo, cum omne hominum
ergo inuenerat, quemadmodum sola non esset, eorum consuetudine ac
familiaritate utens, quorum in Deum pietatem lectitando consyderabat,
consyderando emulabatur, emulando ęquabat.
Cęcilia Romana, patritii quidem generis uirgo, sed fidei claritate superans
genus, dicitur Euangelicum codicem nunquam a se dimisisse et, si quo illi
eundum esset, in sinu repositum secum tulisse, colloquiis eius in Scripturis
assidue fruens,
quod
uastauerat perfidia.
Caput VII / DE FIDE CHRISTI CONTRA IVDEOS
Credere deinde in Iesum Christum, Dei Filium, patribus promissum, nobis
datum, et quicquid de illo apostolica autoritate sancitum firmatumque esse
nouimus, quam certum atque indubitatum sit, cum ueterum prophetarum iam
impleta uaticinia, tum quotidiana pene miracula, tum
Ezechielem:
Nolo mortem morientis, dicit Dominus Deus. Reuertimini et uiuite!
Item in Euangelio: Non ueni, inquit, uocare iustos, sed
peccatores ad poenitentiam. Et item: Non est uoluntas ante Patrem
uestrum, qui in cęlis est, ut pereat unus de pusillis istis. Venit,
inquit, Filius hominis quęrere et saluum facere, quod perierat.
Et alibi de se testatur et ait: Ego sum pastor bonus. Bonus pastor
animam suam dat pro ouibus suis. Hinc apostolus Paulus: Si Deus
pro nobis, inquit, quis contra nos? Qui etiam proprio filio suo
non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Hinc idem alibi
Patrem misericordiarum et Deum totius consolationis eum appellat. Et rursum
alio loco dicit: Cum autem benignitas et humanitas apparuit Saluatoris
nostri Dei, non ex operibus iustitię, quę fecimus nos, sed secundum suam
eius. Ipse quoque Dominus in Euangelio:
Si diligitis me, inquit, mandata mea seruate! Et iterum:
Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est, qui diligit me. Qui
autem diligit me, diligetur a Patre meo et ego diligam eum et
manifestabo ei meipsum. Et rursum: Siquis diligit me, sermonem
meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mandata
apud eum faciemus.
suum, discamus sanctorum exemplis, ipsi quoque proximi, id est omnes homines
- omnium enim unus pater est Deus- quali amore quantoque animi affectu
prosequendi sint.
Ionathę erga Dauid amicitiam non imminuit Saulis patris indignatio, sed
auxit. Pater sępe uitę Dauid insidiatus est; semper filius detexit insidias
patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici
auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri
amore quantoque animi affectu
prosequendi sint.
Ionathę erga Dauid amicitiam non imminuit Saulis patris indignatio, sed
auxit. Pater sępe uitę Dauid insidiatus est; semper filius detexit insidias
patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici
auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur,
excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene
excepit,
Dauid insidiatus est; semper filius detexit insidias
patris, frequenter iratum placauit et a persecutione amici
auertit. Cumque die festo Neomenię in celebri conuiuio requireretur,
excusauit eius absentiam et patris odium in illum concitatum in se pene
excepit, lancea ab eo petitus, sed a Deo protectus. Exurgens ergo ne
gustatis quidem solennibus epulis latebras adiit David eumque monuit, ut
fuga sibi salutem quęreret. Denique (ut
gustatis quidem solennibus epulis latebras adiit David eumque monuit, ut
fuga sibi salutem quęreret. Denique (ut Scriptura testatur) diligebat
Ionathas David sicut animam suam, intantum de salute eius solicitus, ut
potius patrem regem sibi infensum sustineret quam illum desereret. Documento
est non oportere parentum aliorumue dissidiis aut insultationibus nos
moueri, ut ab officio discedamus, quod proximis debemus. Scriptum enim est:
Noli
At ubi uidit se prętermisso populum uastari cędique,
angelo percutiente, exclamat. Ego sum qui peccaui, ego inique egi; isti,
qui oues sunt, quid fecerunt? Vertatur, obsecro, manus tua contra me et
contra domum patris mei! Qua pietate diuinam placauit iram sibique
et iis qui superfuerant ueniam impetrauit, tam iustus in poena eligenda quam
promptus in perferenda. Sed cum neque populus a culpa credatur alienus, ipse
corporis, ille
uidet fidem. Corporis mortem
contempsit, ne fideles suppliciorum metu perterriti in mortem ruerent
infidelitatis.
Anastasia Romana infideli quidem uiro tradita, sed tantum Christo iuncta, cum
patricii generis esset, prętulit nobilitatis altitudini charitatis
humilitatem. Quippe uilibus induta, ne agnosceretur, martyrum carceres
inuisebat, uincula exosculabatur, ad patientiam exhortationibus animabat.
His officiis
conuiuio excepit, frumento et pecunia iuuit,
singulos exosculatus est, iniuriam omnem remisit. Ac ne sequentibus annis,
qui quinque, donec septennium perageretur, restabat, fame confecti perirent,
ut ad se in Aegyptum cum patre totaque familia transmigrarent, curauit
permissuque regis terram, in qua commode habitarent, dedit. Quid multa? Qui
sibi innocenti necem seruitutemque intentauerant, eos, cum uictus penuria
laborarent, benigne suscepit,
summa erat Eugenium abbatem domi suę uim inferre uoluisse. At
illa, cum se non iam Eugenium, sed Eugeniam esse, ut infamiam
purgaret, prodere uellet, prius accusatrici suę ignosci petiit. Deinde coram
patre, cuius iudicio neci iam addicta erat, pectus suum detegendo detexit
fallacis mulieris impium commentum. Simul, cuius ipsa filia esset,
indicauit. Sic omni prorsus periculo probroque sese expediuit, ante tamen
uenia
occidere in animo habebat, solo corporis uitio
offensus, quia cęca nata fuerat. Mater autem periculo subtractam monasterio
tradidit. Hinc ipsa uirtutibus proficiens defectumque oculorum mentis
perspicacitate supplens pro eo patre, quem sibi tam indigne capitali odio
infensum nouerat, feruenter orando effecit, ut et uiuens poenitentiam
delicti ageret et defunctus purgatorii poenas cum paradisi deliciis
commutaret. Ipsa uero corporei quoque uisus
Profecto, qui tales extiterint, non immerito iam
audire poterunt: Nolite cogitare, quomodo aut quid loquamini. Dabitur
enim uobis in illa hora, quid loquamini. Non enim uos estis, qui
loquimini, sed Spiritus Patris uestri, qui loquitur in uobis. Itaque
nihil neque in pręmeditando neque in pronunciando laborabunt, quibus affatim
omnia, quoties usus fuerit, diuina benignitas suppeditabit.
De apostolis traditum est: Variis
quidem refertum, sed nullam earum uocalem esse asseuerant. Quid mirum, si
homines eius doctrinam secuti sint, cuius iussis irrationale animal
obediuit? Ranę obmutuerunt, et homines confiteri Christum coeperunt.
Patricius episcopus in partibus prouincię Scotię, Christi fidem euangelizasse
primus dicitur. Qui cum per Hiberniam iter faceret et se prędicationibus
nihil proficere uideret, Deum precatus est, ut ostento aliquo hominum
usus. Veruntamen iussioni maiorum
obtemperans talem fecit sermonem, qualis exercitatissimo tribui potuisset.
Exinde prędicationibus operam dare coepit. Cumque aliquando de cruce Domini
nostri Iesu Christi uerba faceret, patrem Franciscum, qui uuius adhuc alia
in prouincia longe sepositus degebat prope astare in aere uidit nutu
confirmantem omnia, quę ab ipso dicebantur. Ad tam sublime euangelizandi
munus non nisi per humilioris gradum
non captiosa sophismatum
argumenta, quibus occupatus animus confunditur magis quam eruditur.
Pręterea modum modestiamque in corripiendo seruandam idem pręcipit dicens:
Seniorem ne increpaueris, sed obsecra ut patrem, iuuenes ut fratres,
anus ut matres, iuuenculas ut sorores, in omni castitate. Sic et
Galatas admonet, cum ait: Si pręoccupatus fuerit homo in aliquo delicto,
uos qui spiritales estis, huiusmodi instruite
tuis in conspectu regum, et non confundebar. Sic etiam
Helias propheta Achab regi irato ac dicenti: Tune es ille, qui conturbas
Israhel? — audacter respondit: Non ego turbaui Israhel, sed tu et
domus patris tui, qui reliquistis mandata Domini et secuti estis
Baalim. Idem quoque Ochoziam regem, qui ipsum comprehendere quęsierat,
ultro adiit et eo morbo, quo affectus iacebat, eo quod de recuperanda
doctorem spectarent, hactenus diximus. Nunc,
quantum honoris sacerdotali dignitati deferri debeat, explicemus.
Primus in Scripturis diuinis Melchisedech sacerdos memoratur, qui panem et
uinum obtulerit Deo et cui Abraham patriarcha decimas dederit quique etiam
rex Salem extiterit. Sed dum rex tantum erat, non illi licuit sacrificium
ministrare, non decimas exigere. Sacerdos etiam factus est, ut potestate
pręcederet reges et sanctitate Deo
intra chorum consedisset,
audiuit non eum locum purpuratorum esse, sed sacerdotum iubentique Ambrosio,
ut inde suscitatus recederet, obediuit. Post hęc Constantinopoli ad
ecclesiam ueniens, ut in choro sessum accederet, a patriarcha inuitatus
nequaquam acquieuit, magis Ambrosii sententiam sequens atque approbans, qui
ne imperatores quidem sacerdotum consessione satis dignos
iudicauit.
Antonius Aegyptius
nihil, Alpha et Omega, principium et finis, Christus Iesus, cuius nomen
super omne nomen, cui omne genu flectitur, cęlestium, terrestrium et
infernorum, in quem angeli prospicere desyderant, quem cum
Patre et Spiritu Sancto simplicem inseparabilemque substantiam tremunt
Archangeli, reuerentur Dominationes, uenerantur Potestates, adorant
Virtutes, Cherubin et Seraphin confitentur, omnis Spiritus laudat.
Ineffabile Verbum,
negligit atque contemnit. Ponitefex autem ab altari
ad populum conuersus dicere solet: Pax uobis; hac nempe precatione nobis
innuens, ut cum proximis pacem habeamus, si Deo reconciliari cupimus.
Isaac patriarcha, ut in Genesi legimus, Gerrarę apud Abimelech, Palestinorum
regem considens, cum multa rerum hominumque copia auctus fuisset, in inuidiam incidit. Eiectus ergo abiit et semper, ubi
tranquillius
pro diuitiis orauit, quod uixit
postea, hostem non uidit, Deo in posteros calamitatem illam, quam
interminatus fuerat, transferente, ut monstraret pręponendam esse opibus
pacem.
Certe ipse ęterni Patris coęternus Filius non prius de homine nasci uoluit
quam totus terrarum orbis positis bellis pacem ageret. Cur ita, nisi ut
pacem et concordiam sibi gratissima esse significaret? Tunc et angeli
lętantes cecinerunt:
Pacem relinquo uobis, pacem meam do uobis; non
quomodo mundus dat, ego do uobis . Mundana enim pax utilitatem
respicit, diuina charitatem. Hanc etiam a Deo poscere nos instruit, dum pro
omnibus in se credituris Patri supplicat, ut, sicut ipse cum Patre unum
sunt, ita et hi in ipsis unum sint. Non possunt unum esse in Christo, qui
non unanimiter adherent uni Christo, ut unius capitis membra esse mereantur.
Non est pax
meam do uobis; non
quomodo mundus dat, ego do uobis . Mundana enim pax utilitatem
respicit, diuina charitatem. Hanc etiam a Deo poscere nos instruit, dum pro
omnibus in se credituris Patri supplicat, ut, sicut ipse cum Patre unum
sunt, ita et hi in ipsis unum sint. Non possunt unum esse in Christo, qui
non unanimiter adherent uni Christo, ut unius capitis membra esse mereantur.
Non est pax impiis , ait Dominus. Et in Euangelio
Apostolus: Idem
sapite, inquit, pacem habete, et Deus pacis et dilectionis erit
uobiscum. Et Dominus ipse ait: Si duo ex uobis consenserint super
terram, de omni re quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo, qui in
cęlis est. Vbi enim sunt duo uel tres congregati in
nomine meo, ibi sum in medio eorum. O inęstimabilis beatę concordię
merces! Quid enim maius dari potuit hominibus inter
filium confessus fuerat. Corrumpunt itaque, ut Paulus ait,
bonos mores confabulationes pessimę . Et, qui tangit picem,
inquinabitur ab ea.
Iccirco Dominus noster petenti Discipulo, ut abiens parentaret patri, non
permisit, ne infidelium cognatorum, quos affore funeri necesse erat,
consortio macularetur. Sine, inquit, mortui sepeliant mortuos
suos, tu me sequere! Quia scilicet ego uita sum, mecum uiue et
appareret, resarciebat. Itaque una de grege mendicantium uidebatur
contemnique gaudebat, ut humilitatem conseruaret. Maluit ergo sic pannosa
sicque despecta in xenodochio pauperculis morbo affectis ministrare quam in
regis patris aula, cum amisso marito ab eo in Pannoniam accersiretur,
sericis auroque renitere atque omnibus uenerationi esse. Christo enim
placere uolebat, non mundo.
Toram, Deo dicatam uirginem in monasterio Thebaidis, memorant
Cassianus refert, quod, dum adhuc in coenobio cum fratribus
uersaretur, laborem, qui ibi omnes suis horis exercebantur, sibi duplicando
pro matre creditori satisfecerit, cum ipsa ob inopiam soluendo non esset. At
neque patrem neque matrem agnouerat, dum religionem profiteretur. Tunc uero
matrem se habere intellexit, cum illam egestate liteque coarctari vidit, ut
ei scilicet, qui parentes honorare iussit, obediret, cuius amore et ipsam
neque matrem agnouerat, dum religionem profiteretur. Tunc uero
matrem se habere intellexit, cum illam egestate liteque coarctari vidit, ut
ei scilicet, qui parentes honorare iussit, obediret, cuius amore et ipsam
reliquerat et patrem. Archebius igitur pręceptum Domini seruauit matri
oppressę subueniendo, ocio locum non dedit laborem super laborem cumulando,
religionis cultum non intermisit in monasterio permanendo et charitatis opus
auxit miserendo
eremo affirmat unum ex monachis, qui a seniore iussus
pręgrandem lapidem iam octo annos bis in die per tria fere milliaria
gestauerat in scapulis, ita alacri animo, ut intermedio tempore semper nova
sibi iniungi opera ultro patrem rogaret. Haud irritus hic uidebitur labor,
si consyderabimus, quanti fructus sit cum obedire patribus
tum ociositatem fugere.
Siquis autem ipsius Hieronymi in legendo scribendoque laborem consyderet,
milliaria
gestauerat in scapulis, ita alacri animo, ut intermedio tempore semper nova
sibi iniungi opera ultro patrem rogaret. Haud irritus hic uidebitur labor,
si consyderabimus, quanti fructus sit cum obedire patribus
tum ociositatem fugere.
Siquis autem ipsius Hieronymi in legendo scribendoque laborem consyderet,
dicet: Quomodo sic occupato animo ulla turpis cogitatio potuit irrepere.
Tum, si ad
fieri sicut hypocritę tristes .
Et ut potius sub aliquo iocunditatis uelo lateat alios corporis nostri
maceratio: Tu, inquit, cum ieiunas, unge caput tuum et faciem tuam laua,
ne uidearis hominibus ieiunans, sed Patri tuo, qui est in absconso. Et
Pater tuus, qui uidet in absconso, reddet tibi .
Phariseorum *corr. ex Palestinorum ista mollities
erat, cum festum agerent, caput unguentis delibutum et lotam
igitur et iustitię cura curam superet ieiunandi.
Hoc est enim ieiunium, quod elegit Dominus et propter quod per Esaiam ait:
Sustollam te super altitudines terrę, et cibabo te hęreditate Iacob,
patris tui.
Ad hęc, nequid simulate, nequid iactanter fiat: Nolite ieiunare,
inquit, sicut usque ad diem hanc, ut audiatur in excelso clamor
uester. Tales quippe phariseum imitantur,
nec, quid in
uita utile sit, satis peruidere sinit quantuluscunque fortasse uini haustus.
Nam si etiam modicus non noceret, haud ita penitus ab eo se abstrahere
Salomon cogitasset.
Rechabitę etiam patris pręceptis obsequentes, cyphos et calices uino plenos,
cum sibi propinaretur, respuerunt. Et, non bibemus uinum — inquiunt —
quia Ionadab, filius Rechab, pater noster, pręcepit nobis dicens: Non
quadraginta diebus nihil gustauit. Esurientes et sitientes beatos
dixit, a muliere Samaritana potum aquę petiit, Discipulis, ut manducaret,
hortantibus: Cibus meus est — respondit — ut faciam uoluntatem
Patris. Quod autem corpus suum et sanguinem sub specie panis et uini
sumendum obtulit, sacramentum id cibi spiritalis est, quo animus pascitur,
non corpus. Nam post resurrectionem quoque, ut ueritatem resuscitati
corporis
superbia, hinc iam Dei seniorumque mandatis obediendi
humilitatem docebimus, sanctorum sequentes uestigia. Neque enim errare
poterimus, si semper eorum dirigemur exemplis, qui Deo placuerunt.
Abraham, ut Deo obediret, patriam, domum cognationemque reliquerat, se
suosque omnes circumcidi sustinuerat, denique filium unicum uniceque
dilectum suis immolasset manibus, si Deus, quod iusserat, impleri uoluisset.
Non dixit: In Isaac mihi promissum
elatus
uictoria, cum eiusdem prophetę monita contempsisset, a rege Israhel Ioas
uictus captusque cognouit, quantum sibi prius profuerit obedisse, cum tantum
postea non obedisse nocuerit.
Rechabitę patris Ionadab institutionem secuti, uinum non bibunt, domos non
ędificant, non serunt, non plantant, sed in tabernaculis semper uagi
peregrinantesque habitant. Et, si illi tam difficilia patris pręcepta
impense
non obedisse nocuerit.
Rechabitę patris Ionadab institutionem secuti, uinum non bibunt, domos non
ędificant, non serunt, non plantant, sed in tabernaculis semper uagi
peregrinantesque habitant. Et, si illi tam difficilia patris pręcepta
impense coluerunt, quam iniquus est, qui multo faciliora
leuioraque Dei mandata seruare contemnit? Hinc proposita eorum obedientia,
Iudeorum inobedientiam per prophetam increpans Dominus alteros
eorum obedientia,
Iudeorum inobedientiam per prophetam increpans Dominus alteros captiuitatis
iugo affligendos minatur, alteros autem semper suo fruituros conspectu
repromittit. Et, si sic remunerantur, qui obtemperant patri, quanto magis
qui parent Deo?
Qui custodierint sabbata mea — inquit — et elegerint, quę ego
uolui, et tenuerint foedus meum, dabo eis in domo mea et in muris meis
ętate et gratia: proficeret apud Deum et homines, ne puerorum more
blanditiis aut metu subiectum fuisse putes. Non fuit infirmitatis, sed
pietatis et liberi gratuitique obsequii ista subiectio.
Qualiter autem et cęlesti Patri obsequendum esset monstrauit, cum diceret:
Meus cibus est, ut faciam uoluntatem eius, qui misit me. Et:
Non quęro uoluntatem meam, sed uoluntatem eius, qui misit me,
Patris . Et: Descendi de
Qualiter autem et cęlesti Patri obsequendum esset monstrauit, cum diceret:
Meus cibus est, ut faciam uoluntatem eius, qui misit me. Et:
Non quęro uoluntatem meam, sed uoluntatem eius, qui misit me,
Patris . Et: Descendi de cęlo, non ut faciam uoluntatem meam, sed
uoluntatem eius, qui misit me . Et ad Patrem: Non sicut ego
uolo — inquit — sed sicut tu . Dimisit uoluntates hominis et Dei
Deus
uoluntatem eius, qui misit me. Et:
Non quęro uoluntatem meam, sed uoluntatem eius, qui misit me,
Patris . Et: Descendi de cęlo, non ut faciam uoluntatem meam, sed
uoluntatem eius, qui misit me . Et ad Patrem: Non sicut ego
uolo — inquit — sed sicut tu . Dimisit uoluntates hominis et Dei
Deus et homo Christus, ut discamus diuinam uoluntatem semper humanę pręferre
et carnis affectum spiritus affectui
in proximum flumen suffocandum
iactaret. Nihil moratus ille unicum, ut mergeret, tulit. Sed quibus negocium
datum erat, cum ad ripam fluminis uentum esset, sese opponentes inhibuerunt.
Post hęc abbati reuelatur Mutium Abrahę patriarchę obedientię merito
comparandum dignumque, cui post se monasterii cura committeretur. Cum hoc
ita sit, quis dubitat, quin prępositorum iussa perinde
seruanda sint ac Dei parique sedulitate
seruilis, non
mercenarię, quarum alteram ellicit timor, alteram pręstat cupiditas. Neutra
laudatur, sed seruilis melior. Per hanc enim plerunque aditus fit ad istam,
de qua loquimur. Quę propria filiorum est, qui non tam patris reuerentur
seueritatem quam probitatem amant. Et uero obedientia, quę uenalis est,
nihil nisi lucrum sequi solet et siquando Ecclesię seruit, non amore uel
timore Dei ducitur, sed pensione pecuniaque,
spernit,
me spernit. Qui autem me spernit, spernit eum, qui misit me. Vetus
etiam Lex (ut in Deuteronomio legimus) nolentes obedire sacerdotis imperio
morte mulctandos deffiniuit. Et, si filius contumax et proteruus patris
iussa contempserit, lapidibus obrui iubetur. Per inobedientiam uxor Loth
uersa est in statuam salis, Onan, Iudę filius, a Domino percussus periit,
Datan et Abiron terrę hiatu absorpti sunt, Saul a Deo reprobatus et
uaticinanti manus intulerant, ab aduersariis cęsi poenas
dedere, ipse uinculis liberatus est.
Zacharias, Ioiadę sacerdotis filius, ueritate, id est, Dei spiritu imbutus
non dubitauit Ioam, regem Iuda, palam arguere, quod patrię ritu relicto ad
idolorum cultum conuersus fuisset. Prophetantem in atrio domus Domini
lapidibus obruerunt. At uero Deo innocentis necem ulciscente ingentes
illorum copię a paucis Syris prostratę sunt, Ioas a seruis
ne uitę
parcendo animę dispendium incurrerent. A mendacio sane excusantur, quoniam
consuetudo erat, ut quibus aliqua sanguinis intercedebat cognatio, fratres
et sorores inter se quandoque uocarentur. Sarra autem Abrahę ex patre neptis
erat, Rebecha autem Bathuel filia, qui Isaac frater patruelis fuit. Non
autem eos a simulatione defenderim, cum eo animo locutos constet, ut proprię
sorores crederentur, sed tam leuem noxam puto, ut primo statim
seruet, dum non
insurgit ad excusandas (ut dicitur) excusationes in peccatis.
Iacob etiam, cum benedictionem primogeniturę, iure quod emerat a fratre, sibi
debitam aliter uendicare non posset, primogeniti formam assimulat, patrem
decipit, benedicitur. Denique supplantatum se queritur Esau
eiulatu magno, sed Iacob dolus minime imputatur quandoquidem nemini iniuriam
facit, qui suo utitur iure. Decepit patrem, inquies. Sed nisi
primogeniti formam assimulat, patrem
decipit, benedicitur. Denique supplantatum se queritur Esau
eiulatu magno, sed Iacob dolus minime imputatur quandoquidem nemini iniuriam
facit, qui suo utitur iure. Decepit patrem, inquies. Sed nisi decepisset,
bonorum sibi debitorum possessionem amisisset. Ita ergo decepit ut neminem
offenderet, et quod suum erat, acciperet. Non audeo dicere hoc commento eum
quicquam deliquisse, qui mox
se non agnoscere ipsis
incognitus fingit obiectoque, quod exploratores essent, in carcerem
compulit. Deinde de carcere eductis iurat (per salutem Pharaonis) non
abituros inde, nisi minimum fratrum Beniamin, quem domi cum patre relictum
dixerant, adduci facerent, quasi hoc experimento deprehensurus, utrum terram
exploratum uenissent an parandę annonę a patre missi. Et tamen omnes mox
abire permisit pręter unum, quem pro obside tenuit secum.
(per salutem Pharaonis) non
abituros inde, nisi minimum fratrum Beniamin, quem domi cum patre relictum
dixerant, adduci facerent, quasi hoc experimento deprehensurus, utrum terram
exploratum uenissent an parandę annonę a patre missi. Et tamen omnes mox
abire permisit pręter unum, quem pro obside tenuit secum. Postremo reversos
una cum Beniamin, cypho suo argenteo in sacco eius clam indito, furti
insimulauit. Nunc ergo quęritur, an illi tunc
hęc
patimur, quia peccauimus in fratrem nostrum. Haud ita doluissent, si
se ille repente prodidisset. Qui postquam eos animo angi uidit, palam facit
se, iniuriam omnem remittit, singulos exosculatur et, ut cum patre totaque
familia ad se in Aegyptum transmigrare maturent, persuadet. Eos, cum
aduenissent, alulit, possessione terrę optimę donauit, bonis multis affecit.
Euacuata est igitur mendacii culpa finis merito, dum per illam
Hęc quidem
indagandi ueri ratio usitatior nec tolerabilis tantum, uerum etiam probata,
sed non ita et decipiendi.
Quis tamen Iudit uiduę sutelas dolosque et mera mendacia audet accusare,
quibus patriam obsidione, Iudeam omnem, hoc est, Dei populum seruitutis
periculo liberauit? Omnibus se ornamentis comit, et Dominus auget illi formę
decorem orisque uenustatem, ut trahere possit Leuiathan hamo. Egressa ergo
occurrit
qualis et illa quondam erga Abraham tentatio. Ille tentatus est, an
obediret Deo, isti, an hospitalitatem seruarent; non quis Deus futura
nesciat, sed ut nos habeamus virtutum exempla. Huiusce rei causa fingere ac
simulare patribus prępositisque proprium atque usitatum, dum iuniorum animos
probare student dumque probatos cęteris ad imitandum exibent. Non sunt
igitur hę fictiones mendacii, sed ueritatis. Neque enim
aliter iis
Si filia sacerdotis — inquit — cuilibet ex populo nupta fuerit, de
his, quę sanctificata sunt, et de primitiis non uescetur. Sin autem
uidua uel repudiata et absque liberis reuersa fuerit ad domum patris
sui, sicut puella consueuerat, aletur cibis patris
sui. Nonne et in hoc uidemus nuptiis prępositam fuisse uiduitatem?
Sacerdotibus ipsis neque uiduam neque repudiatam accipere uxorem, sed
nupta fuerit, de
his, quę sanctificata sunt, et de primitiis non uescetur. Sin autem
uidua uel repudiata et absque liberis reuersa fuerit ad domum patris
sui, sicut puella consueuerat, aletur cibis patris
sui. Nonne et in hoc uidemus nuptiis prępositam fuisse uiduitatem?
Sacerdotibus ipsis neque uiduam neque repudiatam accipere uxorem, sed tantum
uirginem fas erat. Ergo et uiduitati pręcellebat uirginitas.
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.