Your search found 8436 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-8436:

I, arcella I, buttes II, tina I, bussedo I, macinas pario I, turabulo hereo I, stagniolo I. Hec omnia sit in ecclesia sancti Chrisogoni, et sicut prelibata est, ita deo auctore permaneat, nullus umquam ea audeat uiolare. Quicumque uero nostre deliberationi contraire uoluerit, iratum habeat patrem et filium et spiritum sanctum et maledictionem a CCCX et VIII sancti patres et in inferno cum diabolo et angeli eius ec Iuda Scariothen muneretur. Actum tempore, die et loco ac consulibus, ut supra dictum est. His palam testibus: †

hereo I, stagniolo I. Hec omnia sit in ecclesia sancti Chrisogoni, et sicut prelibata est, ita deo auctore permaneat, nullus umquam ea audeat uiolare. Quicumque uero nostre deliberationi contraire uoluerit, iratum habeat patrem et filium et spiritum sanctum et maledictionem a CCCX et VIII sancti patres et in inferno cum diabolo et angeli eius ec Iuda Scariothen muneretur. Actum tempore, die et loco ac consulibus, ut supra dictum est. His palam testibus: † Signum manus Basilio, supradicto episcopo, †

Nos hec recordamur et testificamus, quia quando beatissimus Chrisogonus auxiliante deo reconditus est a nobis atque colocatus in sarcofago nouo, supradictus Andreas episcopus fecit amonitionem atque sermonem in plebe, ut si quis aliquod beneficium ad promerendum anime sue remedium dare tali patrono et intercessori pro nobis ad deum uoluerit utique cum magna caritate atque alacri corde deberet offerre, quia satis uituperabile esse uidetur, ille dicebat, ut in die tante festiuitatis sueque consecrationis ex hoc, quod nobis dominus contulit, munusculum aliquod non demus, quia quicquid

et jaculat, Pyrgus at inde nihil valuit, Namque perire magis placuit. Sancte Pater, pie Pastor ovans Hierusalem polis aetheream, Attribue famulis Patriam Coelica gaudia quo teneant. Gloria multiplicata Patri, Laus sit et Emanuel Domino, Spiritui decus atque sacro Qui monos atque trinus Deus est. Amen.

magis placuit. Sancte Pater, pie Pastor ovans Hierusalem polis aetheream, Attribue famulis Patriam Coelica gaudia quo teneant. Gloria multiplicata Patri, Laus sit et Emanuel Domino, Spiritui decus atque sacro Qui monos atque trinus Deus est. Amen. Hymnus II. Laudes eximias,

Plebs tota Regi gloriae, Qui Domnium in aethere Stolis ornat victoriae. Athleta venerabilis Deo multum amabilis Largire tuis famulis Bonis gaudere coelicis. Magna sit laus Patri Deo, Potestas Unigenito Summa virtus Paraclito In tempore perpetuo. § VI. Pro Festo S. Domnii Ratio Officii ecclesiastici, et nunc antiquati. Ex Cod. Ms. Archivi Archiep. Spalat. cui titulus: Officia

Deo, Potestas Unigenito Summa virtus Paraclito In tempore perpetuo. § VI. Pro Festo S. Domnii Ratio Officii ecclesiastici, et nunc antiquati. Ex Cod. Ms. Archivi Archiep. Spalat. cui titulus: Officia SS. Patronorum ecclesiae Spalatensis. Ad Vesp. Psalm. consueti de comm. unius martyris.

Exposuit primus fidei qui sacra Salonis,
Commigrat e terris hac super

Qua parens noster nitido cruore
Penitus fuso, pia membra in oris
Hisce deponens, animam coruscis
Intulit astris.

Domnio patri date serta nati,
Texite aeternas vario corollas
Flore, nam nostri redolet Parentis
Undique virtus.

Domnius natos aluit

imis sordibus
Jam splendet inter coelites
Clarus corona gloriae.
Summo Parenti gloria
Sit, et Parentis filio
Cum spiritu Paraclyto
In sempiterna saecula. Amen. In primo Noct. Antiph. Hilares colimus festa Patroni: Par est laetas promere voces. Domnius alta scandit ad astra. Allel. Psalm unius Martyr. v. Induit eum Dominus stolam gloriae. Allel. Ecc. 45. R. Et coronavit eum in vasis virtutis.

ast alii Caesaris impii
Hostis Christiadum culta palatia,
Robur, divitias, marmora, et imperi
Fasces, stemmata, gloriam,

Nos splendore alio fulgere cernimus
Claram urbem Spalati, dum tenet infulam
Primae Metropolis, gaudet et optimo
Patrono sibi Domnio,

Splendescit melius nomine Domnii,
Nec non sarcophago, quod Cineres sacros
Claudit, quam Scythicis plena lapillulis
Si passim jubar ederet.

Longe nobilior Praesule Domnio,
Quam cunctis Ducibus, tutior insuper;

Cineres sacros
Claudit, quam Scythicis plena lapillulis
Si passim jubar ederet.

Longe nobilior Praesule Domnio,
Quam cunctis Ducibus, tutior insuper;
Felix o Spalatum sub Duce Domnio
Hinc fulget tua gloria,

Supremo Domino Coelitum Patri
Sit laus, qui celebri nos decorat viro.
Huic grates hilari pectore fundimus.
Huic sit laus sine termino. Amen. v. Statuit ei Dominus testamentum aeternum. All. R. Et dedit

oliva pullulans, et Cipressus in altitudine se extollens Beatus Domnius. Allel. § VII. Ratio Officii ecclesiastici hodierni pro ecclesia et Diaecesi Spalatensi, die VII. Maii. In festo S. Domnii Episcopi et Martyris. Dupl. I. clas. cum octava. Ex proprio libello SS. Patronorum ecclesiae Metropolitanae Spalatensis, Venetiis excuso an. 1690. Ad Vesperas Antiphonae. Laetamini in Domino diem sacrum recolentes, in quo Beatus Domnius Pontifex et Martyr inclytus ad coelos ascendit. Alleluja. Psal. Dixit Dominus et c.

Tyranni, neque minae moverunt, ne confiteri vellet Christum Dominum. Allel. Psalm. Confitebor et c. Poenas constanter pertulit, et in Domino consolatus est, mortem contempsit, et vitam invenit. All.Psal. Beatus vir et c. Gratias agamus Deo, qui nobis talem dedit Patronum; et merita nos juvant, et tuentur. Allel. Psal. Laudate pueri et c. Laudetur Dominus, et honoretur Petrus Apostolus, qui per Domnium suum Discipulum, nos fecit Dei populum. Alleluja. Psal. Laudate Dominum omnes et c. Capitulum Stabunt

Nos redde coeli sedibus,
Ut cum beatis omnibus
Te extollamus laudibus.
Sit tibi semper gloria;
Qui surgens cum victoria
Sedes in Patris dextera
Per sempiterna saecula. Amen. v. Ora pro nobis et c.

Intra ocatavam. Ad Magnificat. Antiphona.
O quam sancta dies, o quam festiva refulget
Viribus o totis, castis celebrandaque votis,
Qua bonitate bonus noster meat astra Patronus
Domnius ad vitae gaudia perpetuae. Allel. Pro die octava. Oratio. Deus, qui nos Sancti Domnii Martyris atque Pontificis

Antiph. ad Magnificat: O quam sancta dies et c. ut in ejus festo natali. Oratio Omnipotens sempiterne Deus, qui in hac translatione anniversaria B. Domnium Apostolicum virum innumeris virtutibus decoratum, pium Pontificem, et magnum Patronum populo tuo ordinari voluisti; concede propitius, ut apud misericordiam paternae pietatis tuae, meritis ejus et intercessionibus adjuvemur. Per Dominum nostrum et c. Ad Matut. Invit. Hym. Antiph. Psal. de Com. un. Mart. Lect. I. Noct. Ex lib.

amabilis
Confortat cives nobiles,
At laudat et ignobiles,
Inter ruinas vepribus
Condensus atque frondibus
Urbis Salonae fodere,
Nutu divinae gratiae.
Muneris tanti praemium
Repertum Anastasium
Primo transferunt Spalatum,
Deinde Patrem Domnium.
Ubi multa miracula,
Virtutes, et prodigia
Eorum fiunt meritis
Ad salutem Christicolis.
Laetatur urbs egregia,
Devota sumat gaudia,
Thesauro tam perfulgido
Suscepto cum tripudio.
Catervam Christi Martyres
Nostras

meritis
Ad salutem Christicolis.
Laetatur urbs egregia,
Devota sumat gaudia,
Thesauro tam perfulgido
Suscepto cum tripudio.
Catervam Christi Martyres
Nostras ad sedes stabiles,
Ferte frui coelestibus,
Vestris Orationibus.
Deo Patri sit gloria,
Laus quoque sit perpetua
Filio Unigenito
Cum Spiritu Paraclito. Amen. CAPUT XVIII. De templo et cultu S. Domnii in insulis Diomedaeis. § I. Cultus S. Domnii per

loco honesto, et oppido Umbriae in primis nobili, unde illi a Fulgineo cognomen obvenit. Is anno quarto et sexagesimo ejusdem saeculi Joannes a Fulgineo in Diomedaeas insulas se recepit. cum ecclesia sub Marco Aurelio crudelem in modum exagitari rursus coepisset, patria profugus se recepit in hasce insulas, ab littore Apuliae haud ita late interjecto mari disjunctas, quas olim Veteres appellabant Diomedaeas, quod illuc Diomedes Rex Aetoliae post Trojam excisam appulerit, ibique, postquam aliquot annos regnasset, ut ferunt, diem suum obierit. Deinde vero cum

cum S. Sylvester Romanum Pontificatum gereret, imperium vero Constantinus Magnus administraret. Joannes autem asperrimae vitae institutum aggressus brevi apud incolas magnam virtutis et sanctimoniae laudem sibi conciliavit. Quocirca celebritatem hominum, famamque sanctitatis ut vitaret, in patriam redeundi consilium cepit; quo cum venisset, egregiam religionis causa mortem oppetiit. rediit in patriam, et Martyrii palmam adipiscitur. Ex Antonio Beatillo de Sanctis Umbriae Tom. I. pag. 63. et Tomo 3. pag. 239. sub die 29. Decembris. Jam vero haud

vitae institutum aggressus brevi apud incolas magnam virtutis et sanctimoniae laudem sibi conciliavit. Quocirca celebritatem hominum, famamque sanctitatis ut vitaret, in patriam redeundi consilium cepit; quo cum venisset, egregiam religionis causa mortem oppetiit. rediit in patriam, et Martyrii palmam adipiscitur. Ex Antonio Beatillo de Sanctis Umbriae Tom. I. pag. 63. et Tomo 3. pag. 239. sub die 29. Decembris. Jam vero haud est improbabile B. Joannem a Fulgineo virum eximia religione et sanctitate primum auctorem Trimitantis fuisse, ut S. Domnium

stabiliunt et confirmant. Quod factum utique inconuulsum mansit temporibus ipsorum. Sed post obitum illorum quidam temptabant subtrahere aliquid de donatis iam ecclesie dei territoriis. Qua de causa ueniens ad insulam filius dicti prioris Gregorius, similiter Iaderensis prior et imperialis patrikyus ac tocius Dalmacie stratigo, ad insulam cum suis consobrinis filii dicti episcopi, quatinus quis iam nunquam posset in aliquo seruos dei molestare, predicta territoria, sicut a suis patribus sacro cenobio donata fuerant, clarius propalauerunt confirmarunt et his terminis

ueniens ad insulam filius dicti prioris Gregorius, similiter Iaderensis prior et imperialis patrikyus ac tocius Dalmacie stratigo, ad insulam cum suis consobrinis filii dicti episcopi, quatinus quis iam nunquam posset in aliquo seruos dei molestare, predicta territoria, sicut a suis patribus sacro cenobio donata fuerant, clarius propalauerunt confirmarunt et his terminis terminarunt: a mari uidelicet usque ad moncium summitates, et a fundo uallis, que in oriente post prefatam ecclesiam esse cernitur, in quo fossatus habetur, qui contra ipsos montes mitti uidetur usque

coram aduenientibus subscriptis testibus terram iniuste querentibus interdixit et, sicut illam domui dei largitus fueram, una mecum regali institutione iterum tradidit et confirmauit. Unde ego predictus Radouan regia potitus iustitia rogo et contestor omnes Christi fideles per patrem et Iesum Christum, filium eius, nec non et spiritum sanctum ab utroque procedente, ut hec omnia inuiolabiliter conseruent. Si quis autem hanc meam oblationem qualibet cupiditate deceptus quocunque ingenio aliquo tempore a domo dei auferre temptauerit, superni numinis iram incurrat sortemque

4. +. Insuper emimus Semianum a suis inimicis pro XL romanatis; ipse autem non habens unde se redimeret, dedit mihi territorium quod sui patris erat ut ego diuiderem cum filio suo omne per medietatem; et in parte mea dedit totum territorium super ecclesiam et sibi retenuit territorium in Malcin; et quod remaneret diuideremus; et sic a me liber abscessit. Et hec

pro VII solidis; coram archiepiscopo et Ioahanne capellano, pro fine 48. Comparaui seruum Andriulum nomine, quod dedi patri suo XL. solidos ad laborem et non habenti unde reddere tuli prenominatum filium pro solido, comparaui pro I. solido et I. staro de grano pro fine, in tali pacto ut si daret seruum similem sui liber abscederet,

Nyciforo filio Telina. 59. Denique comparaui seruum nomine Lubizo de Gruba, filio Purci, pro I. ancilla et I. seruiolum rogante me patre suo ut illum redimerem; coram Marstico Rusino et Grubizo suo consobrino198; pater uero suus per manupriso et mater. 60. Ante

92. Post hęc habii ad monasterium, sed ipse non quieuit facere michi damnum. Uenit et deuastauit totam uillam meam, cepit quatuor seruos et duas ancillas, et patrem ancillarum flagellauit usque ad mortem; et cepit duos optimos equos, et unum mulum et tres boues, et due uacce, et quinque telę de sagis, habentes unaquaque uiginti cubiti et quatuor bela et nouem camise, et una racana, due cucure, et quatuor spate

uidelicet et per manu prisos ita dicendo: reddite michi damnum quę fecit uester consanguineus. At ipsi responderunt: uerum est sicut tu dicis; iam nos te rogamus ut accipias totam hęreditatem illorum que pertinet illis ex suo patre. Sed ego nolebam, nisi michi uinxeritis terra a Belay quę terra incipiente a muris usque ad meas terras, quas emi a Tomizay et de fratre suo Sbina. Denique dederunt michi totam hereditatem ipsorum et ipsa terra a Belay; ante presentia horum

eorum scripta sunt, ex sclavonica littera verterem in latinam, vim inferens meae ipsae senectuti, vestrae postulationi fraterna coactus charitate parere studui. Verum tamen nullus legentium credat, alia me scripsisse praeter ea, quae, a patribus nostris, et antiquis senioribus veridica narratione referre audivi. I Regnante in urbe Constantinopolitana

Senulaldi, quorum nomina sunt haec: primus Brus, secundus Totilla, tertius vero Ostroyllus. II Itaque qui maior caeteris erat, defuncto patre, Brus sedit in solio eius, regnavitque pro eo in terra nativitatis suae. Totilla vero et Ostroyllus, ut sibi magnum nomen facerent, consilio et voluntate primogeniti fratris congregantes exercitum magnum valde, et fortem

conversi sunt. Homines itaque imperatoris tollentes eorum spolia in terram suam reversi sunt. III Audiens autem filius eius Senudialus mortem patris venit quantocius cum exercitu putans invenire imperatoris gentem, ut mortem patris vindicaret, sed minime invenit. Denique caepit regnum, et regnavit in loco patris, genuitque filium, quem Syllimirum vocavit; fuerunt

sunt. III Audiens autem filius eius Senudialus mortem patris venit quantocius cum exercitu putans invenire imperatoris gentem, ut mortem patris vindicaret, sed minime invenit. Denique caepit regnum, et regnavit in loco patris, genuitque filium, quem Syllimirum vocavit; fuerunt autem regni eius fines de Valdevino usque ad Poloniam, tammaritimas, quam

Audiens autem filius eius Senudialus mortem patris venit quantocius cum exercitu putans invenire imperatoris gentem, ut mortem patris vindicaret, sed minime invenit. Denique caepit regnum, et regnavit in loco patris, genuitque filium, quem Syllimirum vocavit; fuerunt autem regni eius fines de Valdevino usque ad Poloniam, tammaritimas, quam transmontanas regiones, multasque iniquitates, et persecutiones faciendo Christianis, qui in

genuit quoque filium, quem Bladinum vocavit. Vigesimo primo anno regni sui mortuus est. V Accepit regnum filius eius Bladinus, et in via patris sui ambulavit et possedit regnum patrum suorum cum pace, genuit quoque filium quem Ratomirum vocavit, qui ab infantia sua coepit esse durus valde, atque superbus. Praeterea regnante Bladino exiit inumerabilis

regum natus est ex eorum progenie quidam Zuonimirus, qui accepto regno destitit Christianos persequi. Temporibus huius floruit, ut rosa ex civitate Thessalonica quidam philosophus Constantinus nomine, filius cuiusdam Leonis patricii vir per omnia sanctissimus atque in divinis scripturis profundissime a pueritia edoctus. Hic vir sanctus a Spiritu Sancto admonitus exiens de civitate sua Thessalonica, venit in Caesaream provinciam ibique cum pluribus

in Caesaream provinciam ibique cum pluribus philosophis disputans diebus plurimis convicit eos, suaque doctrina et praedicatione, convertit totam Caesaream provinciam ad fidem Jesu Christi, et baptizati sunt omnes in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Post haec convertit totam gentem Bulgarinorum, et similiter baptizati sunt in fide Sanctae Trinitatis. IX

adolevit, ut in aedem ecclesia eligerentur, et ordinarentur omnes reges huius terre. X Igitur Sfetolicus accepto regno secutus est vestigia patris sui, et ambulavit in via mandatorum Domini, pacemque cum omnibus habuit, genuit filios, et filias, et XII anno regni sui mortuus est. Regnavitque Vladislavus filius eius pro eo.

convertit; genuitque Thomislavus rex filios, et filias et XIII anno regni sui mortuus est. XIII Sebeslaus filius eius successit in regnum patris sui; eo tempore venerunt Graeci, et obsederunt civitatem Scodarim. Audiens autem Sebeslavus rex congregavit gentem multam, et venit, et irruit in castra eorum, et ceciderunt Graeci, et

se in plano Chelmo, paraverunt ei bellum, in quo cecidit rex, et mortuus est. XVI Accepitque post eum regnum Tuardoslauus filius eius, et recuperavit regnum patris sui, et mortuus est. XVII Post eum regnavit Ostrivoy nepos eius, eo quod liberis caruit rex Tuardoslauus, genuit filias, et filias rex Ostryvoy et XXII anno

XX Tunc Crepimirius, filius eius, una cum bano captis omnibus illis, disperdiderunt eos, morteque pessima necaverunt eos. Crepimirius itaque post haec accepit regnum, et regnavit in loco patris; eo tempore venerunt Alamanii, et caeperunt Istriam coeperuntque intrare Croatiam. Tunc rex Crepimirius congregans fortitudinem validam gentis suae, paravit eis bellum, facto bello misit eos rex in ore gladii, et persecutus est eos,

fuit, ac pius, vixitque in timore Domini, et genuit filium, cui Radaslavus nomen imposuit. Post haec in pace quievit. XXII Post eum regnavit Radaslavus, qui patris sui vestigia secutus, omni bonitate fuit ornatus. Praeterea genuit filium, quem Ciaslavum vocavit, qui iuvenis effectus, coepit esse inobediens patri suo. Eo tempore banus Croatiae Albae cum suis omnibus rebellaverunt regi. Tunc rex

XXII Post eum regnavit Radaslavus, qui patris sui vestigia secutus, omni bonitate fuit ornatus. Praeterea genuit filium, quem Ciaslavum vocavit, qui iuvenis effectus, coepit esse inobediens patri suo. Eo tempore banus Croatiae Albae cum suis omnibus rebellaverunt regi. Tunc rex Radaslavus congregans exercitum partem exercitus dedit filio suo Ciaslavo, partemque secum tulit. Post haec abeuntes circumdederunt rebelles hic inde,

comprehendit, militibus in servitutem tradidit, quam ob causam indignati sunt milites, qui cum rege erant, et relicto eo abiuerunt post Ciaslavum filium eius. Tunc Ciaslavus elevatus in superbiam expulit patrem suum de regno, et consilio militum coepit persequi eum. Rex denique fugiens venit in locum, qui dicitur Lasta; cernens itaque non posse se evadere manus filii sui, cum aliquantis qui eum diligebant, venit prope haec ad litus maris.

regem, et omnes eius, et duxerunt ad civitatem Sypontinam. Inde perexit Romam ad limina apostolorum Petri, et Pauli, ab illa autem die petra illa vocata est Radaslavi camich sive petra. Ciaslavus praeterea maledictus a patre coepit regnare. Eo tempore erat quidam adolescens nomine Tycomil in partibus Sraga filius cuiusdam presbyteri de vico Rabici, pascebatque greges ovium cuiusdam principis, cui nomen Budislavus, et quia Tycomil fortis erat viribus, et

irruerunt Hungari in eius castra, et captus est rex Ciaslavus, et omnes parentes illius, quos iussit uxor Kys ligatis manibus, et pedibus proiici in flumen Saum, sicque factum est, conversus est dolor eius in peccatum, quod exercuit circa patrem suum super caput eius, et periit ipse, et domus eius tota. XXIV Post haec remansit terra sine rege, et bani coeperunt dominari terram suam unusquisque

frater eius cum avunculo pugnantes praedaverunt Uscople, et Lucca et Preva, banus autem Bosnae videns quod ante eos stare nequibat ad pugnam, fugit ad regem Ungariae, deinde Cresimirus caepit totam Bosnam, et dominavit eam. Defuncto etiam patre matris suae dominavit Croatiam Albam. XXX Eo tempore defunctus est Bulgarorum imperator Petrus nomine, qui sedebat in civitate Magna

et invenerunt regem in iuppania Onogosti. Prelimirus autem rex videns filiam eius, quod pulchra esset valde, et omnibus membris composita, vulneratum est cor illius amore eius,.vocatisque pueris suis mandavit eis loqui iuppano patri puellae, si vellet se subiugare et omnem regionem suam regiae potestati spontanea voluntate, et vellet iurare fidelitatem regi, et filiis eius, sciret quod rex acciperet filiam eius uxorem, quod iupanus audiens laetus effectus

qui praeerant eis, ita et factum est. Occisis ergo una die omnibus Graecis perrexit rex cum socero, et suis cognatis, et obtinuit totam Rassam, constituitque socerum suum sicut prius fuerat iupanum maiorem, et cognatos suos sub potestate patris iupanos constituit, ut dominarentur eam provinciam, et possederunt, salvo tamen iure regio. Post haec Prelimiro regi nati sunt quatuor filii, quorum nomina sunt haec: primogenitus Chvalimirus, secundus Bolleslavus, tertius

Sancti Petri cum magno honore, et reverentia, atque gloria. XXXI Crescimiro autem fratri eius natus est filius cui Stephanus nomen imposuit, iste post mortem patris rexit Croatiam Albam, et Bosnam, et post eum semper regnaverunt in Croatia. Natus est ei ex concubina filius ambobus pedibus claudus, qui multo tempore ambulare non potuit quem Leghet nominavit, iste Leghet, mortuo patre eius

post mortem patris rexit Croatiam Albam, et Bosnam, et post eum semper regnaverunt in Croatia. Natus est ei ex concubina filius ambobus pedibus claudus, qui multo tempore ambulare non potuit quem Leghet nominavit, iste Leghet, mortuo patre eius Crescimiro, adductus est in Tribunia ad consobrinum suum Bolleslavum. Serviebat itaque ei puella quaedam nomine Lovizza, quam dilexit et postea duxit uxorem, genuitque ex ea septem filios, qui crescentes effecti sunt iuvenes

Serviebat itaque ei puella quaedam nomine Lovizza, quam dilexit et postea duxit uxorem, genuitque ex ea septem filios, qui crescentes effecti sunt iuvenes bellatores, et strenui in armis. Filii Prelemiri regis, relinquentes vestigia patris sui coepemnt dure, et superbe se agere contra populum, quem regebant, unde valde coeperunt displicere populo. Sed quia mala voluntas diu latere non potest, miserunt populi occulte nuncios supradictis VII fratribus, et dederunt eis

Sed quia mala voluntas diu latere non potest, miserunt populi occulte nuncios supradictis VII fratribus, et dederunt eis manus quatenus insimul insurgerent, et disperderent filios et nepotes regis. Itaque consilio inito VII fratres cum patre, et populo consilio, et voluntate patris, ac totius populi, insurrexerunt et persecuti sunt filios regis, et miserunt eos in ore gladii a minimo usque ad maximum. Evasit autem unus, Sylvester

supradictis VII fratribus, et dederunt eis manus quatenus insimul insurgerent, et disperderent filios et nepotes regis. Itaque consilio inito VII fratres cum patre, et populo consilio, et voluntate patris, ac totius populi, insurrexerunt et persecuti sunt filios regis, et miserunt eos in ore gladii a minimo usque ad maximum. Evasit autem unus, Sylvester nomine, filius Boleslavi cum matre sua Castreca, et fugerunt Lausium, quae nunc

filius Boleslavi cum matre sua Castreca, et fugerunt Lausium, quae nunc est Ragusium, unde et mater Sylvestri progeniem duxerat. Post haec filii Leghech perpetrato fratricidio, seu homicidio, coeperunt dominari terram, patre eorum residente in Culfo de Cattaro in loco qui Traiectus dicitur, ubi castellum sibi construxerat et curiam. Sed Deus omnipotens cui cuncta bona placent, et displicent omnia mala, atque peccata brevi in tempore percussit patrem,

terram, patre eorum residente in Culfo de Cattaro in loco qui Traiectus dicitur, ubi castellum sibi construxerat et curiam. Sed Deus omnipotens cui cuncta bona placent, et displicent omnia mala, atque peccata brevi in tempore percussit patrem, claudum corpore, et anima, et filios eius pestilentia et clade quemadmodum percusserunt ipsi fratres et nepotes suos, et mortui sunt et non remansit ex eis vel unus. XXXII

XXXVI Puer autem Vladimirus accepto regno cresebat decoratus omni sapientia, et sanctitate. Tempore itaque eodem dum Vladimirus esset adolescens, et regnaret in loco patris sui, supradictus Samuel Bulgarinorum imperator, congregato magno exercitu advenit in partibus Dalmatiae supra terram regis Vladimiri. Rex vero qui vir sanctus erat, et nolebat aliquem de suis perire in bello, seccessit humiliter, et

vitae aeternae. Tunc beatus Vladimirus de visione angelica roboratus, magis, ac magis vacabat orationibus, atque ieiuniis. Quadam itaque die imperatoris Samuelis filia Cossara nomine, conpuncta, et inspirata a Spiritu Sancto accessit ad patrem, et petivit ab eo, ut descenderet cum suis ancillis, et lavaret caput, et pedes vinculatorum, et captivorum, quod ei a patre concessum est. Descendit itaque, et peregit bonum opus. Inter haec cernens Vladimirum, et videns quod esset

itaque die imperatoris Samuelis filia Cossara nomine, conpuncta, et inspirata a Spiritu Sancto accessit ad patrem, et petivit ab eo, ut descenderet cum suis ancillis, et lavaret caput, et pedes vinculatorum, et captivorum, quod ei a patre concessum est. Descendit itaque, et peregit bonum opus. Inter haec cernens Vladimirum, et videns quod esset pulcher in aspectu humilis, rnansuetus, atque modestus, et quod esset repletus sapientia, et prudentia Domini, morata locuta

Basilii imperatoris Graecorum, obtinuitque totam terram usque Constantinopolim. Timens autem Basilius imperator, ne forte imperium ammitteret, misit oculte legatos ad Vladislavum consobrinum Radomiri, dicens: "Quare non vindicas sanguinem patris tui? Accipe aurum, et argentum a me, quantum tibi visum fuerit, estoque nobiscum pacificus, et accipe regnum Samuelis qui patrem tuum, et fratrem suum interfecit, et si praevales occide filium eius Radomirum, qui nunc tenet

ammitteret, misit oculte legatos ad Vladislavum consobrinum Radomiri, dicens: "Quare non vindicas sanguinem patris tui? Accipe aurum, et argentum a me, quantum tibi visum fuerit, estoque nobiscum pacificus, et accipe regnum Samuelis qui patrem tuum, et fratrem suum interfecit, et si praevales occide filium eius Radomirum, qui nunc tenet regnum". Quo audito Vladislavus conscnsit, et quadam die, dum Radomirus iret venatum, ipse cum eo equitans, percussit eum, atque

ad alterum: Imperator Bulgarinorum mortuus est, et reges huius terrae mortui sunt, hic solus de progenie illorum superest, si vixerit iste et obtinuerit terram, non bene erit nobis. Opprimet enim nos, sicut alii oppresserunt reges, qui patres et fratres eius fuerunt; occidamus ergo illum et iam non erit ex progenie istorum, qui opprimat aut perturbet nos, seu liberos nostros . Deinde dum sederent ad prandium, id ipsum mutuo repetebant. Cumquc incoluissent vino,

tectum ecclesiae, et fapidem, et ligna iacentes in ecclesiam, interfecerunt eum. Post haec intrantes naviculam fugierunt. Populi autem videntes quod accidit, reversi sunt per loca sua. Uxor autem Dragimiri defuncto viro suo reversa est ad patriam suam. Filia erat Lutomiri magni iuppani Rassae, quae cum reverteretur cum duabus filiabus, et ipsa praegnans patrem suum defunctum invenit. Post haec perrexit Bosnam una cum matre ad avunculos suos. Peperit autem filium mascutum in

Populi autem videntes quod accidit, reversi sunt per loca sua. Uxor autem Dragimiri defuncto viro suo reversa est ad patriam suam. Filia erat Lutomiri magni iuppani Rassae, quae cum reverteretur cum duabus filiabus, et ipsa praegnans patrem suum defunctum invenit. Post haec perrexit Bosnam una cum matre ad avunculos suos. Peperit autem filium mascutum in itinere, in iuppania Drinae, in loco qui dicitur Brusno, vocavitque nomen eius Dobroslavo. Qui nutritus est in

iniuste se agerent contra populum. Similiter et populus occulte dicebat: Quare tam grande malum sustinetis a Graecis; iniuste vos iudicant, bona vero tollunt, uzores adulterant, filias vestras virgines corrumpunt et polluunt; numquam patres rnei, qui ante me reges fuerunt, talia operati sunt vobis grande et grave malum est hoc . Dumque sic ageret per singula loca coeperunt populi in eum intendere et valde diligere Graecosque nimium odisse. Inter haec consilio inito

et filii regis hinc inde graviter eos percutiebant et trucidabant cumque persequendo, et interficiendo eos rex cum filiis suis, et cum gente sua transisset torrentem, qui Prapratnam currit, et venisset in silvam. Goyslavus non agnoscens patrem suum, quia pulvere, et sanguine aspersi erant, et alter non cognoscebat alterum, irruit in patrem et ex equo in terram proiecit, non tamen eum vulneravit tunc voce magna clamavit: Boze pomiluj, Boze pomiluj , quem statim

eos rex cum filiis suis, et cum gente sua transisset torrentem, qui Prapratnam currit, et venisset in silvam. Goyslavus non agnoscens patrem suum, quia pulvere, et sanguine aspersi erant, et alter non cognoscebat alterum, irruit in patrem et ex equo in terram proiecit, non tamen eum vulneravit tunc voce magna clamavit: Boze pomiluj, Boze pomiluj , quem statim filius ad vocem cognovit et mox de equo descendens, patris pedem tenuit, dicens: Miserere pater, non

erant, et alter non cognoscebat alterum, irruit in patrem et ex equo in terram proiecit, non tamen eum vulneravit tunc voce magna clamavit: Boze pomiluj, Boze pomiluj , quem statim filius ad vocem cognovit et mox de equo descendens, patris pedem tenuit, dicens: Miserere pater, non enim cognovi te , cui rex: Noli timere flli quoniam adhuc Dei misericordia nobiscum est, eo quod non vulnerasti nec occidisti me . Tunc rex stetit in eodem loco vocavitque nomen

concessit Deus in manibus paucorum. Igitur filii regis persecuti sunt hostes usque Drinum fluvium, vulnerantes, et interficientes eos, nec non comprehendentes eos, et ligantes plurimos secum adduxerunt ad patrem in Boxya milost. Cursilius autem graviter vulneratus evasit, sed cum venisset in planitiem servitutis Scodrinae, mortuus est, in quo loco posita est crux, quae usque hodie Crux Cursilii vocatur.

populi valde laniare, et vulnerare. Cecidit ibi Bodinus Bulgarinorum imperator, et captus est a Graecis, iussuque imperatoris relegatus est in exilium in Antiochiam civitatem. Caeteri autem fratres Bodini, quia displicuit Deo peccatum patris eorum propter periurium huc, illucque per provincias equitantes, et bella plurima committentes, omnes in bello mortui sunt vivente patre eorum, non uno quidem die, sed quisque tempore suo. Regnavit praeterea rex Michala XXXV annis;

est in exilium in Antiochiam civitatem. Caeteri autem fratres Bodini, quia displicuit Deo peccatum patris eorum propter periurium huc, illucque per provincias equitantes, et bella plurima committentes, omnes in bello mortui sunt vivente patre eorum, non uno quidem die, sed quisque tempore suo. Regnavit praeterea rex Michala XXXV annis; et mortuus est, sepultusque est cum magno honore in monasterio Sanctorum martyrum Sergii, et Bachi.

ei rex Gripoli, et Buduam. Sexto decimo anno regni regis Radoslavi Bodinus oblitus est bonorum, quae ei fecerat rex, in fide non stetit, sed consilio inito cum noverca sua, et cum quatuor filiis eius, qui ei fratres erant ex parte patris, rebellavit a rege una cum fratribus suis. Rex autem, quia mansuetus erat, et pacificus, noluit bellum cum eo committere, sed secessit humiliter cum filiis suis in Tribuniam regionem, ita senex et plenus dierum dormivit cum

parte patris, rebellavit a rege una cum fratribus suis. Rex autem, quia mansuetus erat, et pacificus, noluit bellum cum eo committere, sed secessit humiliter cum filiis suis in Tribuniam regionem, ita senex et plenus dierum dormivit cum patribus suis, et sepultus est cum grande honorificentia in monasterio Sancti Petri de Campo. XLII Post haec Bodinus, accepto regno, intravit in

Bodini videns filios Branislai crescere, et multiplicare, valde dolebat, timebat enim, ne viro eius moriente, Branislavus seu filii eius acciperent regnum, unde et semper invidebat eis, et quaerebat opportunum tempus, quomodo patrem et filios perderet. Quodam itaque tempore dum Branislavus cum fratre suo Gradislavo, et filio Bericna simpliciter venissent ad regem in civitatem Scodarim, videns eos Jaquinta solos venisse gavisa est, accedensque ad

protector, atque defensor, et in omnibus actibus siris omni bonitate praecipuus. Praeterea hii qui dispersi erant per regiones, et provincias, et in Apulia, audientes vitae eius bonitatem reversi sunt ad loca sua, et ad patriam suam, et repleverunt, et habitaverunt terram, quae iam quasi destructa, et desolata manebat, sustinuit quoque rex Gradigna diebus regni sui multas insidias, et persecutiones iniuste a malis hominibus, sed ex omnibus

manebat, sustinuit quoque rex Gradigna diebus regni sui multas insidias, et persecutiones iniuste a malis hominibus, sed ex omnibus eripuit eum Deus. Expletisque XI annis in regno ingressus est viam cunctorum et dormivit cum patribus suis in pace. Sepultus est honorifice et cum magnitudine in monasterio Sanctorum martyrum Sergii, et Bachi manibus filiorum suorum Radaslavi knesii, Ioannis et Bladimiri.

Delmina, ubi antiqua menia ostenduntur, ibi fuisse Delmis ciuitas memoratur. Nunc uero Dalmatia est regio maritima, incipiens ab Epyro, ubi est Dirachium et protenditur usque ad sinum Quarnarium, in cuius interioribus est oppidum Stridonis, quod Dalmatie Pannonieque confinium fuit. Hec fuit patria tellus beati Hieronymi, egregii doctoris. Dicta est Dalmatia etiam alio nomine Liburnia a quodam genere nauis piratice, que in usu erat apud illos, unde Lucanus: Pugnacesque mari Graia cum classe Liburnos . Exercebant enim piraterium propter oportunitatem locorum, quia mare illud ob

ne uiui ad manus hostium deuenirent, mutuis se uulneribus confoderunt et mortui sunt. Audiens ergo Antonius interitum Vultei et suorum comilitonum non apposuit ulterius uenire Salonam, sed ad Cesarem reuersus est. In tantum autem ciuitas hec fidem inuiolatam rei publice custodiuit, quod patrata Cesar totius orbis uictoria et iam solus ad mundi monarchiam prouectus adhuc ciuitati Salone minime imperabat. 3Quam ob rem post Cesaris necem Octauianus Augustus misit quendam illustrem uirum ex consulibus, nomine Asynium Pollionem, cum exercitu multo, qui Salonam

Gretie disponere curauit. Quam ob rem beatum Titum non remisit ad Dalmatias, sed ad Gretiam ubique magis erat notus, pontificem eum constituens aput insulam Cretam. 2Cuius loco beatus Petrus, apostolorum princeps, direxit quendam discipulum suum, nomine Domnium, natione Syrum, patria Anthiocenum, qui Dalmatie populis uerbum uite, quod per Titum inchoatum fuerat, predicaret. Hoc enim beatus Petrus statuerat, ut pontificia christiane religionis sic disponerentur per urbes singulas totius orbis, quemadmodum apud gentiles fuerat antiquitus constitutum. In illis enim urbibus,

in exterminium dato non esset, cui posset ulterius imperare. Tunc Dioclitianus tale moderamen sue uoluit adhibere seuitie dans legem, ut qui nollet a christiana cultura recedere, non ut prius statim capite plecteretur, sed bonis omnibus expoliatus ad diuersa metalla et ad fodiendas arenas exul patria dampnaretur. 2Itaque in diuersis mundi partibus iussit imperator ob augustalem memoriam multa edificia erigi. Ad quorum laboriosas operas dampnaticios quosque, maxime christianos, mitti precepit. Preter alia quidem multa edificia Rome fecit fieri termas. In Pannonie

indebita exigebant. Preterea rector ciuitatis non communiter, sed diuisim querebatur; nec qui prodesset omnibus, sed qui priuatim aut amicorum comodum aut inimicorum incomodum procuraret. Et sic in ciuitate multi erant domini, pauci subditi, multi precipientes, pauci obedientes, non quasi patriam diligebant, sed quasi hostilem terram predari rapaciter satagebant, sumptus reipublice potentiores quique diripientes totum opus communis seruitii miseris pauperibus imponebant. Preter hec uero improba Venus omnem ordinem, omnem sexum et etatem absque ullo pudoris uelamine sordidabat.

qui nunc dicuntur Chroate, dicebantur Curetes uel Coribantes, unde Lucanus: Illic bellaci confisus gente Curetum, quos alit Adriaco tellus circumflua ponto. Dicebantur uero Curetes quasi currentes et instabiles, quia per montes et siluas oberrantes agrestem uitam ducebant. Ex asperitate quidem patrie naturam trahentes armorum asperitatibus, inuasionibus, predationibus, ferino more gaudebant. Bellaces ualde et quasi pro nichilo ducentes se morti exponere, nudos se plerumque hostilibus armis obiciunt. Hi apud plures poetarum de quadam ridiculosa opinione notantur. Etenim quando luna

dare exterminio potuerunt. 9Quis autem enumerare ualeat, quot miseros ciues, quot puellas infelices, quot pueros abduxere captiuos? Quis comemoret eorum multitudinem, quos uorauit gladius, quos consumpsit incendium, quos mare obsorbuit fugientes? At ciues miseri rogum dulcis patrie inspectantes, non dolere poterant, non flere licebat super eam, sed singuli uite proprie metuentes classem abducere properabant. Nec uacabat conuocare consilium, nec quid de salute publica foret agendum deliberare ualebant, sed unusquisque de sua familia anxius, cum rebus, quas de funere

patrie inspectantes, non dolere poterant, non flere licebat super eam, sed singuli uite proprie metuentes classem abducere properabant. Nec uacabat conuocare consilium, nec quid de salute publica foret agendum deliberare ualebant, sed unusquisque de sua familia anxius, cum rebus, quas de funere patrie subripuisse poterat, quo diuerteret, cogitabat. Hoc etiam agere consulte nequibant, quippe in tam precipiti fuga confuse et inordinate ad naues conscenderant, quia nec pater inquirebat filium, neque filius patrem, uxor non respiciebat maritum, nec maritus uxorem: unica spes miseris patrios

deliberare ualebant, sed unusquisque de sua familia anxius, cum rebus, quas de funere patrie subripuisse poterat, quo diuerteret, cogitabat. Hoc etiam agere consulte nequibant, quippe in tam precipiti fuga confuse et inordinate ad naues conscenderant, quia nec pater inquirebat filium, neque filius patrem, uxor non respiciebat maritum, nec maritus uxorem: unica spes miseris patrios discedere fines. Qui ante recesserant, non expectabant extremos, qui extremi fuerant, non retardare poterant properantes. Quasi ebrii uel amentes, nonnisi in sola fuga presidium exquirentes, nesciebant quam tutius

funere patrie subripuisse poterat, quo diuerteret, cogitabat. Hoc etiam agere consulte nequibant, quippe in tam precipiti fuga confuse et inordinate ad naues conscenderant, quia nec pater inquirebat filium, neque filius patrem, uxor non respiciebat maritum, nec maritus uxorem: unica spes miseris patrios discedere fines. Qui ante recesserant, non expectabant extremos, qui extremi fuerant, non retardare poterant properantes. Quasi ebrii uel amentes, nonnisi in sola fuga presidium exquirentes, nesciebant quam tutius arriperent uiam. Heu quam triste erat spectaculum miserabilium mulierum

suo episcopo optinere. IX. Qualiter Salonitani per diuersa sunt loca dispersi 1Interea Salonitani in insulis commorantes magno afficiebantur tedio propter terre sterilitatem et propter aquarum penuriam ingenti etiam desiderio cupiebant ad patriam reuerti. Sed licet Salona deserta iaceret nullique hostes auderent in ea manere, Salonitanis tamen uidebatur non satis tuta statio ibi fieri posse. Hostile quippe incendium consumpserat omnia, turres et menia prostrata iacebant. Solum teatri edificium, quod in occidentali parte constructum

1Erat autem inter Salonitanos, qui ad proximas insulas seccesserant, uir quidam, Seuerus nomine, cuius domus fuerat iuxta colunas palatii supra mare. Hic quia pre ceteris maiori auctoritate pollebat, magnus Seuerus appellabatur. Iste cepit adhortari conciues suos, ut ad patriam redirent. Sed quia non erat tutum inter ruinas urbis antique habitacula ponere, consulebat eis, ut in edificio Dioclitiani se interim reciperent, ubi securius comorantes aliquam saltem particulam sui territorii incolere sine magno timore ualerent, donec rebus prosperius succedentibus

Spalatenses cum Sclauis paulatim conuersari, comertiorum negocia exercere, conubia iungere ac paccatos eos sibi et familiares reddere. XI. De Iohanne primo archiepiscopo Spalatino 1Interea summus pontifex misit quendam legatum Iohannem nomine, patria Rauenatem, qui partes Dalmatie et Chroatie peragrando, salutaribus monitis christicolas informaret. In ecclesia autem Salonitana a tempore subuersionis presul non fuerat ordinatus. Venerabilis ergo Iohannes cepit clerum et populum exortari, ut archiepiscopatum ciuitatis antique intra se

Spalatinus natione, hic fecit ecclesie unum calicem magnum cum sua patena de auro purissimo. Ab isto Dirscisclauo ceteri successores eius reges Dalmatie et Chroatie appellati sunt. Recipiebant enim regie dignitatis insignia ab imperatoribus Constantinopolitanis et dicebantur eorum eparchi siue patricii. Habebant namque ex successione sue originis patrum et proauorum dominium regni Dalmatie et Chroatie. 4Istaque fuerunt regni eorum confinia: ab oriente Delmina, ubi fuit ciuitas Delmis, in qua est quedam ecclesia, quam beatus Germanus Capuanus episcopus consecrauit,

natione Spalatensis, fuit anno Domini nongentesimo nonagesimo, tempore Tripimiri et Mucimiri, filii eius, regum. Paulus archiepiscopus, etiam natione Spalatensis, fuit anno Domini millesimo quintodecimo, tempore Basiliii et Constantini imperatorum Constantinopolitanorum et Cresimiri, eorum patricii et regis Chroatorum. Pater uero eiusdem archiepiscopi uocabatur Prestantius, qui eodem tempore primarius erat, hoc est rector, ciuitatis Spalatine. 3His temporibus Geyza, quartus dux Ungarorum, christianus effectus, cepit gentem suam ad ritum christiane professionis

concilium, tractatum est de electione metropolitani, quia Spalatensis ecclesia tunc uacabat. Et factum est diuina gratia inspirante, ut omnium mentes et uota in personam uenerabilis uiri Laurentii Apsarensis episcopi, qui cum ceteris suffraganeis ad synodum uenerat, concordarent, ipsum in patrem et archiepiscopum unanimiter proclamantes. Missa ergo relatione ad Romanam curiam postulationem de ipso factam domino pape presentauerunt. Et quia testimonium habebat bonum ab omnibus, facile admissa est petitio eorum. Deditque ei summus pontifex licentiam transeundi mittens ei pallium

Traguriensi electus est quidam Iohannes, natione Ytalicus, et presentatus Laurentio episcopo munus ab eo consecrationis accepit. Hic pre ceteris episcopis aput Laurentium maioris dilectionis et familiaritatis prerogatiua gaudebat, quia erat uir litteratus et bonus. Pro amore siquidem celestis patrie cuncta carnis blandimenta contempnens asperrimam uitam ducebat et, sicut asserunt, ad tantam uirtutum gratiam excreuit, ut quedam in eo sanctitatis insignia eniterent. Vnde et in uita et post mortem in magna ueneratione habitus est a ciuibus suis. 5Temporibus domni

uiso signo accurrerent et sic ciuitas suorum effeta subsidio ciuium facile capi posse ostendit. Et placuit duci consilium et cunctis collateralibus eius et omnia sunt ad nutum presulis preparata. 4Ea tempestate quidam egregie strenuitatis uir, Adrianus nomine, Latinus gente, patria Triuisanus, erat comes rectorque fidelissimus ciuitatis. Hic magis suorum ciuium saluti et libertati consulens quam proprie dignitati, tante fraudis nequitiam ciuibus patefecit et mox ad solum patrie fugiens repedauit. Spalatenses uero facta sotietate cum Tragurinis et aliis Dalmatinis

4Ea tempestate quidam egregie strenuitatis uir, Adrianus nomine, Latinus gente, patria Triuisanus, erat comes rectorque fidelissimus ciuitatis. Hic magis suorum ciuium saluti et libertati consulens quam proprie dignitati, tante fraudis nequitiam ciuibus patefecit et mox ad solum patrie fugiens repedauit. Spalatenses uero facta sotietate cum Tragurinis et aliis Dalmatinis ponentes usquequaque custodias sibi tacite precauerunt. 5Indicta igitur solempnitate consecrationis cuiusdam oratorii, quod erat in rupibus montis Kyrieleyson appellati, cuncti se

Erat autem filius Cotini, nepos Carochule, potens homo, multorum enim erat cognatorum et affinium populositate preditus. Hic ergo Spalatine ecclesie archiepiscopus est effectus. Plebanatum ero ecclesie sancte Anastasie contulit nepoti suo Madio primicerio, fratri Iohannis Mesagalia, quia patronatus iure spectabat ad eum. 5Fuit autem Gaudius iste gratiosus satis aput reges Hungarie, quippe ut elatus homo eorum curias frequentabat. Ordinatus fuit anno Domini millesimo centesimo tricesimo sexto, tempore Cerneche comitis. Vixit autem in pontificatus culmine fere XL

Manzauini. Comes uero ciuitatis erat eo tempore Petrana. Hic cepit fouere partem Lampredii sperans se cum eo suauius uiuere, eo quod nec ipse per se superbus nec erat de superbo sanguine procreatus. Tandem Lampredius iste Iaderensis episcopus est effectus. 2Iste primus sub patriarcha Gradensi pallium obtinuit ab Anastasio papa anno Domini milesimo CXLV. Erat eo tempore quidam Lucarus filius Duimi Cicle archidiaconus ecclesie Spalatensis. Hic dolens quod Iaderenses a Salonitana metropoli se eximere laborabant, petiit a clero et populo consilium et expensas promittens

curriculis summus pontifex est effectus nomenque fuit Gregorius octauus. 5Temporibus autem domini Alexandri pape tertii miserunt ad eum Spalatenses clerici humiliter postulantes, ut pastorem eis concedere dignaretur. Qui eorum petitioni benigne annuens direxit eis Girardum patria Veronensem et curie capellanum. Qui ab eodem summo pontifice consecratus ualde honeste decenterque accessit ad regimen ecclesie Spalatensis. 6Eo tempore Spalatenses et tota pene Dalmatia subiecerunt se Constantinopolitano imperio. Quam ob rem Spalatini ciues ceperunt

claustrales in ecclesiis prostrati diuinum adiutorium implorabant. Et ecce nutu dei dux ipse superbus primus iaculo cecidit. Et statim dissolute sunt aties eorum et coram nostrorum gladiis fugientes passim per campos prostrati sunt corruitque multitudo ex ipsis. Tunc Spalatenses de suis hostibus patrata uictoria cum gaudio redeuntes amputauerunt caput ipsius nequissimi ducis et in posturio suspenderunt. Et sic pestis illa quieuit. De Raynerio archiepiscopo 1Mortuo tandem bone memorie Girardo archiepiscopo in hoc totius ecclesie Spalatine

dominus papa hanc uiam inuenire uoluit fomitem tanti rancoris utiliter extinguendi. Itaque absoluit Raynerium ab administrationis uinculo, quo Callensi ecclesie fuerat alligatus et quia sciebat, eum uirum ualde habilem regimini pastorali, uocatis ecclesie Spalatine nuntiis, dedit ipsum illis in patrem et pastorem sue ecclesie deducendum. Tunc clerici Callenses, licet ipsum odiis et uexationibus prosecuti fuissent, multum tamen tristes de amisso pastore effecti ad propria sunt reuersi. 3Raynerius autem suscepto dignitatis pallio gaudens et letus cum nostris nuntiis iter

cardinalis apostolica legatione suscepta transfretauit et uenit in partes Dalmatie applicuitque Tragurium. Et quia yemis adhuc asperitas imminebat, uoluit ibidem per totam quadragessimam comorari. Erat autem in comitatu eius clericus quidam capellanus ipsius, Bernardus nomine, de prouincia Tuscie, patria Perusinus, uir litteratus et eloquens, statura procerrus. Hic quia frequenter in Hungariam fuerat missus, notus erat effectus regi Bele gratiamque ipsius et multorum principum et prelatorum Hungarie habebat, ita ut rex ipse filium suum Henricum ei nutriendum traderet et docendum. Cum ergo

uenit Spalatum satisque uigilanter cepit curam pastoralis officii circa subiectos impendere. 3Erat autem insectator hereticorum ualde sollicitus. Fuerunt namque eo tempore dui fratres, filii Zorobabel, quorum alter Matheus, alter uero Aristodius uocabatur. Hi quamuis essent ex patre Appulo, erant tamen a pueritia Iaderenses ciues effecti. Conuersabantur uero ex maiori parte aput Bosnam, quia erant pictores optimi et in aurifabrili arte satis exercitati. Competenter etiam Latine et Sclauonice litterature habebant peritiam. Sed ita erant fallente diabolo in baratrum

fuerant, ab heretica sunt contagione mundati. 4Eo tempore mortuo rege Bela Henricus filius eius in solio regni successit. Quam ob rem Bernardus archiepiscopus frequentius in Hungariam profectus, multum honorifice tractabatur a rege multaque donaria consequebatur ab ipso. Quasi patrem enim rex eum uenerabatur et quicquid ab eo archiepiscopus poposcerat absque aliqua difficultate impetrabat. Ad ipsius ergo petitionem donauit rex ecclesie sancti Domnii sextalarios molendinorum Salonitani fluminis, qui septimanaliter pertinebant ad banum. 5Cum autem rex

in recessu totam in solitudinem redegerunt. Dirruerunt enim omnes muros eius et turres per circuitum et uniuersas domos intrinsecus, nil nisi solas ecclesias relinquentes. Inde autem recedens omnis illa classium multitudo perrexit Constantinopolim et cepit eam. 7Tunc Iaderenses, patria exules, ceperunt per mare discurrere, magnas Venetorum cedes, ubicumque eos inuadere poterant, facientes. At Veneti missis galeis et nauibus edificauerunt quoddam presidium in insula ante Iaderam ubi plurima considens aties armatorum, prohibebant Iaderenses ciuitatem ingredi eos per mare

ab eo archidiaconus et cum capitulo stetit, quam ob rem non equis eum oculis archiepiscopus aspiciebat, sed mutuis se odiis insectabantur. Archipresbyter uero perseueranti constantia adherebat eidem. 13Eo tempore uacante ecclesia Traguriensi electus est Treguanus natione Tuscus, patria Florentinus. Hic quia Bernardo archiepiscopo compatriota erat, duxit eum secum ab Hungarie partibus mansitque cum eo aliquanto tempore docens Spalatenses clericos in grammatica facultate. Cum ergo esset etate iuuenis et in his, que ad litterature peritiam pertinent, ualde utilis haberetur,

non in ecclesia metropoli, ut mos est, eundem uoluit Gruptium consecrare, sed pergens Vranam aput ecclesiam templariorum consecrauit eum cum altero electo Tiniensi, nomine Micuso. Qua de re magna fuit suborta contentio inter Nicolaum electum et Gruptium Nonensem episcopum, ita ut distractis patrimoniis suis pro sumptibus in prosecutione causarum huiusmodi faciendis, ambe partes ad magnam inopiam deuenirent. 15Cum autem Bernardus archiepiscopus iam in senium uergeret, paralisis morbum incurrit adeo, ut trementibus membris elinguis efficeretur. Et cum non posset

effectus, uix pauca uerba coram clero et populo proponere potuit. Sed Treguanus episcopus Tragurensis uno et altero die aliquot capitula ipsius concilii perlegit et exposuit. XXV. De passagio Andree regis 1Per idem tempus Andreas rex Hungarie uotum patris exequi cupiens, crucis suscepto signaculo, ad auxilium terre sancte iter arripuit profecturus. Misit ergo, et conduxit naues magnas a Venetiis, ab Ancona et Iadera, et ab aliis ciuitatibus Adriactici sinus fecitque omnes applicare ad portum Spalatine ciuitatis. Premisit autem omnem apparatum

ei haustum propinat, ex quo scelere uix mortis potuit periculum euitare. Necdum uero sanitate ad integrum recuperata, redeundi cepit habere propositum, uerens se suumque regnum in tantum precipitare discrimen credensque de suo uoto pleniter Domino satisfactum, incipit cum omni comitatu suo ad patrie regredi fines. Noluit autem ulterius marinis se comittere casibus, sed per terram iter faciens, uenit Anthiochiam, deinde transiuit in Gretiam, ubi affinitate contracta cum Lascaro rege Grecorum ultra progreditur. Accepit enim filiam eius suo filio primogenito Bele in uxorem. Exinde

dabant. Sed Petrus suorum procacitate uerborum omnes reuincebat. Et quamuis in ecclesia Spalatensi uel alibi non deessent persone, que tutiori uia et iustiori possent ordine ad eam prouehi dignitatem: uulgaris tamen inscitia hac uanitatis uentositate raptatur, ut notos contempnant, ignotos posse patrare miracula arbitrentur. Ast alii tanta inuidie tabe liuescunt, ut quod ipsi assequi non merentur, hoc meritos prohibeant adipisci. Aliorum enim profectum sibi reputant in defectum. 5Cum ergo instantibus laycis omnes clerici ad eligendum fuissent inducti, adhuc archidiaconus

conuolabant. 3Hoc est quod maxime ad communem spectat pernitiem, cum in una ciuitate dissimiliter uiuitur et cum hostis publicus priuatim habetur amicus, cum nec bellum communiter geritur nec pax unanimiter obseruatur. Illi siquidem urbi proximum paratur excidium, ubi regunt patriam patrie proditores, ubi celsiorem locum optinent ciuium predatores et cum in ipsos foret acrius uindicandum, ipsi e contra ad innoxios ciues uindictam retorquent. Tam misera tunc erat conditio Spalatensium, quia nullum intra se regimen opportunum habebant. 4Igitur

3Hoc est quod maxime ad communem spectat pernitiem, cum in una ciuitate dissimiliter uiuitur et cum hostis publicus priuatim habetur amicus, cum nec bellum communiter geritur nec pax unanimiter obseruatur. Illi siquidem urbi proximum paratur excidium, ubi regunt patriam patrie proditores, ubi celsiorem locum optinent ciuium predatores et cum in ipsos foret acrius uindicandum, ipsi e contra ad innoxios ciues uindictam retorquent. Tam misera tunc erat conditio Spalatensium, quia nullum intra se regimen opportunum habebant. 4Igitur Budimiro, qua

et mox truncus ab equo corruens iacuit prostratus in terra. Nec amplius pugna durauit, sed omnes Cetinenses in fugam uersi campum certaminis Spalatensibus reliquerunt. Qui eos a tergo insequentes cedebant passim per campos fugitantes persecutique sunt eos usque ad montis ascensum. Redeuntes autem patrata uictoria acceperunt caput Chranislaui et affixum aste detulerunt usque Salonam. Sicque cum exultatione maxima ad propria sunt reuersi. Et ita pestis illa a nostra infestatione cessauit. XXVIII. De comite Petro 1Post hec autem ingens bellum

partes ad iudicium accesserunt. Tunc archidiaconus conscripto libello cepit in archiepiscopum quedam crimina denuntiando intentare. E contra archiepiscopus cum suo cetu inepta quedam et nil iuris habentia in archidiaconum confingebant dicentes ipsum in officii sui executione transgredi terminos a patribus diffinitos. Et cum diebus pluribus huiuscemodi altercatio haberetur, cardinalis, ut erat uir discretissimus, uidens quod non aliunde in archidiaconum consurrexerant nisi ex rancorum scandalis et fomite odiorum, tunc cepit multum dure increpare archiepiscopum, quod seminarium tante nequitie

compositionis conficiens instrumentum, distincte expressit omnia, que secundum statuta canonum singulis ministeriis pertinere noscuntur. Expletis itaque omnibus negotiis uenerabilis cardinalis traddidit conscriptiones arbitrii, unam procuratoribus archiepiscopi, alteram archidiacono eumque ad patriam cum sua gratia et benedictione remisit, confirmato sibi archidiaconatus offitio ex papali rescripto. Acta sunt hec anno Domini MCCXXXIIII sub Ottone cardinali sancti Nicolai in carcere Tuliano. XXXII. De Gregorio comite 1Illis temporibus

communitatis commodum uenundabant. Preterea furta, cedes, rapine et omnia mala perpetrabantur impune. Non enim unicus erat, qui gubernationis moderamen super omnes teneret, sed uniuerse ciuitatis uulgus pro sua uoluntate singillatim dominos sibi de potentioribus fecerant, quorum iniquo freti patrocinio, multa scelera presumebant. Et propter hoc inter ipsos magnates multorum emerserat materies odiorum ita, ut in nequitiis perpetrandis sibi emulatores existerent et ille reputaretur maior et melior, qui plus gloriari poterat in malitia, qui potentior erat in iniquitate. Sic dissipata et

illos dumtaxat, quia nimia paupertate et imbecillitate sordebant. 3Tunc ciues, ex licentia malitie quasi effrenes effecti, ceperunt in communem pernitiem mutare dominia: modo pars una illum facere comitem, modo pars altera alium, non metuentes crimen periurii, non uerentes iura patrie pestiferis factionibus temerare. Tunc eiecerunt Gregorium de comitatu et fecerunt comitem Domaldum, qui erat inimicus eius capitalis. Rursus eiecto Domaldo fecerunt comitem Marcum, filium Gregorii. Et hoc non communiter sed diuisim ex mutuis odiorum infestationibus presumebant. Propter hoc

Tunc eiecerunt Gregorium de comitatu et fecerunt comitem Domaldum, qui erat inimicus eius capitalis. Rursus eiecto Domaldo fecerunt comitem Marcum, filium Gregorii. Et hoc non communiter sed diuisim ex mutuis odiorum infestationibus presumebant. Propter hoc magnas inimicitias, dampna et pericula patrie conquirebant. 4Illis temporibus, ut ferunt, quidam pestilenses ciues in odium eorum, quos Gregorius diligebat, abeuntes instigauerunt quendam Tollenum, qui erat nepos comitis Petri de Chulmia, ut exiens ueniret ad predam Spalatinorum pecorum et Tragurinorum. Qui armata

iudicauit expelli de ciuitate homicidas illos domibus illorum ad solum destructis. 6Exierunt ergo de ciuitate filii Vitalis et filii Gallone cum sequacibus suis, et abierunt Iaderam. Et cum ibi aliquantam moram fecissent, perquirebant, qualiter per uim saltem eis liceret ad patriam remeare. Conduxerunt ergo in auxilium sibi aliquantam sotietatem Pisanorum, qui erant boni pugnaces, sed ad malum satis ueloces. Tunc armatis duobus lignis uenerunt et media nocte applicantes ad portum consilio amicorum et parentum suorum clanculo intrauerunt in turrim quandam, que est

cum essent pene inhermes, lentis gressibus recedebant. Et ecce repente inimici eorum irruerunt super eos et primo inuadentes Gregorium, filium Gallone, totum iaculis et mucronibus confoderunt, alterum uero Domitium ei succurrere properantem cede simili mactauerunt. Et sic sui sanguinis ultione patrata ad turris sue presidium sunt cum exultatione reuersi munientes se undique, ne qua ex parte ab aduersariis possent inuadi. Iohannes uero, maior ex filiis Vitalis, cum sua sotietate apud portum monasterii positus audiens miserabilem casum fratrum suorum cepit tristis et anxius ad ciuitatem

Et cum iam rumor processiset, quod uenturi essent Spalatensium nuntii pro potestate eligendo satis honorifice suscepti sunt a nobilibus ciuitatis, alacri animo prebendo eis hospitia et grata seruitia impendendo. Tunc nuntii primitus accesserunt ad potestatem Anconitanum, qui erat Lombardus genere, patria Bergamensis. Et porrigentes ei salutatoriam Spalatensium, exposuerunt ei causas legationis sue petentes, ut necessarium eis consilium impendere dignaretur. Ipse uero, ut erat uir legalis et bonus, duxit eos seorsum cepitque multis suadere loquellis, ut super tam arduo negotio nichil incaute,

negotiis, pro expendendis foralibus causis, multa prudentia ducebatur. Amator siquidem honestatis, quos laudabilis fame ac bone conuersationis esse nouerat, hos amicos et familiares habebat, quos uero superbos, elatos infamesque cognouerat, his nunquam faciem ylarem hostendebat. Iuniores more pii patris ad se frequenter conuocans instruebat, hunc de rebus iusta negotiatione augendis, alium de militia exercenda, alium de causis ciuilibus fideliter exequendis. Et quid plura referam? Nunquam erat quietus sed semper intentus et feruidus statum singulorum et omnium ad meliora transferre.

ad fugam laxare, tunc ceperunt hinc et inde iaculis infigere, gladiis obtruncare, nulli parcere, sed omnes feraliter trucidare. Cadebant a dextris et a sinistris ybernalium foliorum instar, iacebant per totam uiam miserorum prostrata cadauera, fluebat sanguis more torrentis fluuii. Infelix patria filiorum infecta cruore longe lateque rubebat. Tunc miserabilis multitudo, quam nondum deuorauerat gladius Tartarorum, ad quandam paludem uenire compulsa, non est permissa diuersam ingredi uiam, sed urgentibus Tartaris in eam ingressa est. Pars maxima Hungarorum ibique ab aqua et luto pene

Quis stragem tam numerosi populi recensere queat, cum plusquam centum milia hominum seua mors unius diei spatio et breui loci termino deglutiret? Heu, quam effera corda pagane gentis, que sine ullo pietatis affectu totas Danubii aquas humano sanguine rubere cernebat! 16Postquam patrate cedis atrocitas sufficere uisa est, exeuntes de uilla ignem undique posuerunt, quam totaliter in conspectu hostium absque ulla mora uorax flama consumpsit. Ad locum predicatorum pars quedam miserande plebis cum uxoribus et filiis confugerant putantes se murorum ambitu interclusos summum

Equos ita bene habent edomitos, ut quotcumque unus habeat homo, omnes ipsum tamquam canes secuntur. Cum autem tanta sit hominum multitudo, quasi muti nullam fere uocem emittunt, sed taciti ambulant et taciti pugnant. 3His ergo breuiter prelibatis, nunc ad materiam redeamus. Patrata denique ex Hungarica gente uictoria, cum fama mali tanti celeri ubique percurrisset uolatu, totus pene mundus intremuit tantusque metus in omnes prouincias incubuit, ut nulli uideretur eorum se posse impias effugere manus. Ipse etiam Fredericus Romanorum imperator non de resistentia sed de

capita amputari. Tunc ingens audiebatur ululatus et planctus totaque terra moueri a uoce pereuntium uidebatur. Iacuerunt autem omnes in illa prostrati planitie, quemadmodum spicarum manipuli sparsim solent in agro iacere. Et ne cui uideretur, quod cedis huius immanitas spoliorum sit auiditate patrata, nullas ab eis uestes detrahere uoluerunt, sed tota multitudo funeste gentis in circuitu occisorum illorum per contubernia discumbentes ceperunt in magna letitia comedere, choreas ducere, magnosque chachinos ludendo mouere, quasi multum aliquid perpetrassent boni. 2Inde

uterque dux Bathus et Caydanus condixerant suarum turmarum copias recensere. Illi ergo ibidem coadunati curiam celebrarunt et simulantes gratiam exhibere captiuis fecerunt per totum exercitum preconis uoce clamari, ut quicumque esset in comitatu eorum spontaneus uel captiuus, qui uellet redire in patriam, liberam se sciret habere licentiam ex clementia ducum. Tunc multitudo magna Hungarorum, Sclauorum et aliarum gentium nimia exultatione repleti data die de exercitu exierunt. Et cum omnes conglobatim duobus aut tribus milibus processisent, statim misi equitum cunei irruerunt in eos, quos

multitudini cedere et eam coniuentibus oculis supportare. 5Reuersi tandem de claustro, quasi deuictis hostibus gloriantes, coadunati sunt in palatio publico et facta contione sapiens potestas proloquens iactabat se dicens: Viri prudentes, hodie opus ualde laudabile a nobis patratum est, quod ad statum ciuitatis et honoris nostri cumulum non est dubium prouenire. Sed quia rectore puero puerili consilio ciuitas agebatur, non erat, qui condoleret prostrate iustitie, qui murum se pro domo Israhel opponeret ascendentibus ex aduerso, cum, pro pudor, ipsi etiam clerici

Spalatenses et Tragurienses 1Itaque temporibus istis inter Spalatenses et Tragurienses bellum ex ea causa emersit quod Tragurienses occasione cuiusdam priuilegii, quod Bela Tragurii positus super quibusdam regalibus terris eis concessit, uolebant manus extendere ad quasdam patrimoniales terras Spalatensium, que includebantur intra metas eodem priuilegio comprehensas. Itaque Bernardus potestas armatis lignis a Spalato exiuit cepitque ex Traguriensibus quasi homines quinquaginta, quos Spaletum adductos ergastulis mancipauit. 2His diebus superuenit

uere moribus niger totius modestie uirtute carebat. Hic quibusdam fatuis complicibus sotiatus, qui rebus erant hostes honestis, non cessabat circuendo per ciuitatem subuertere hominum mentes sussurando ad aures, conuenticula de sanguinibus congregando. Plus morte timebant, ne is, qui eadem erat patria oriundus cum eis se yma tenentibus, ad tante conscenderet fastigium dignitatis. Postquam ergo furor cecus sue uesanie optinuisse arbitrabatur effectum, ne qua prioris electionis archidiacono restaret fiducia, conuenerunt omnes ad ecclesiam et capitulum importunis clamoribus infestantes, non

grandinem scutis excipientes instabant fortiter e puppibus gladiis et lanceis preliantes. Et cum tanta fortitudine res ageretur, cadebant hinc et inde quidam uulnere, quidam morte prostrati. 3Heu dirum et nefarium bellum, ubi spreta lege nature pater in filium et filius in patrem armabatur, frater in fratrem, amicus in amicum scelestis manibus crassabatur! Non illud erat hostile sed domesticum et ciuile certamen. 4Ubi autem pars magna diei armorum stridoribus et contrariis congressionibus fuisset expensa, euentus uictorie hinc inde dubius

cito deprehenditur. Non enim bono peraguntur exitu, que malo sunt principio inchoata. Nam qui regem placatum dixerant, uerius dicere poterant regem regum Deum ausibus fore talibus ad iracundiam prouocatum. Qui enim gratiam se iactabant ciuibus detulisse, dirum magis incendium et excidium fere toti patrie detulerunt. 14Etenim non duabus ex integro elapsis ebdomadibus descendit dux Dionisius cum principibus supradictis et coadunato exercitu copioso Hungarorum, Dalmatinorum et Sclauorum uenit et castrametatus est in Salona. Tunc Spalatenses accedentes ad eos multis exeniis et

de curia et transiens per Lombardiam deuenit Venetias, ibidem aliquantam faciens moram emit, que sibi erant necessaria. Viginti fere annis in Romana curia commorando non paruam cumulauerat pecunie summam. Inde iter arripiens uenit per Carinthiam et transiens per partes Aquilegie a domino Bertoldo, patriarcha, honorifice susceptus est. Quem curialiter pertractans dedit ei conductum per totam suam diocesim, expensas affluenter subministrando, quousque fines regni Hungarie attigisset. Ingressus autem partes Pannonie uenit in Hungariam et pergens ad domini Bele regis curiam cum commendaticiis

potestatem ciuitatis Spalati sub anno domini Millesimo trecentesimo duodecimo, indictione decima; tempore sanctissimi principis domini Clementis papę quinti, ad laudem et reuerentiam omnipotentis Dei et beatę Marię semper uirginis, specialiter beati Domnij martiris et sancti Anastasij, patronorum dictę ciuitatis, quorum pręsidio et defensione Spalatina ciuitas in pacifico statu gubernatur, et aliorum omnium sanctorum et sanctarum Dei, quorum intercessionibus diuina maiestas misericorditer inclinetur ad illuminandum mentes et animos hominum ciuitatis prędictę, ut honeste

(5)
Stephanus hinc dux Bossinae imperatore Bodino,
Cominus ecclesiae divi Nicolai de Campo
Castellum construxit, post patriamque reversus,
(Sub Constantino, Graecorum iudice nono)
Post pacem factam quidam tradiditque castellum
Ragusii dominis, vel opprimentibus eum.
Vastarunt illud postea maenibusque

est sub altare maiori
Temporibus nostris, qui fecit miracula multa.
Postea requirunt tanto claritatis ardore
Pro quadam causa suum revisere corpus.
Multorum obitus stetit sententia patris,
Qui procul dubio tunc subiverunt ad eum.
Exinde reliqui timentes, ne morerentur,
Flectuntur non ire: sic diem usque praesentem.
Venturam Christi gloriam, qui maxime spectans,

Iacob. Motu bino coactus presens sarcasmos meo indice paginans presenti stilo disposui propalare. Primo, quia captato uestre beniuolentię rogatu, quo sincero uestro scripto crebrius auxistis flagitandum, ut motionis casus et condecens memorate nostrę patrie discordiasque habitas inter emulos seriatim uobis segniter festinarem legare. Secundo, ne tam horrendus excessus per Venetos exactus in prolixitate defluat temporis, sed ut posteris eorum crudelitas reminiscentię comendetur, curaui actus militiam agonesque partium per

3. Incipit pars executiua, qualiter congregauit rex Ludouicus exercitum Felix Karolus, Vngarorum rex, debitum dum sue fatalitatis exoluisset, tres reliquit natos, quorum unus Ludouicus hic primogenitus ac patris succedens, fratrum alius Andreas, Sicilię rex nondum sceptrum baiulans regale, qui iniquissimo interitu a suis extitit interfectus, et ultimus Stephanus. Hic omnibus iunior, qui Crouatię diocesis erat dux constituendus. Et idem Ludouicus rex succedens Krolo patri cum iam sui regni

hic primogenitus ac patris succedens, fratrum alius Andreas, Sicilię rex nondum sceptrum baiulans regale, qui iniquissimo interitu a suis extitit interfectus, et ultimus Stephanus. Hic omnibus iunior, qui Crouatię diocesis erat dux constituendus. Et idem Ludouicus rex succedens Krolo patri cum iam sui regni baculum pacifice et possessum tenuisset, pro recuperanda perdita ex suis predecessoribus anno Dominicę incarnationis MCCCXLIIII, indictione XII mensis Septembris ualidum cumulauit exercitum. Cuius prefecit ducem Nicolaum, totius Slauonię banum, quem ad partes

confectas exuunt lugubriaque vestimenta in multo assumunt męrore et ea veraciter non mutarunt, donec spatium sex mensium circulariter non defluxit, ex eo, quod dicti Iadertini grandem spem et fiduciam in ipso rege retinebant et, nisi talis euentus contigisset, iam Iadertini liberationem sue patrię infalibiliter percepissent. 13. De quodam conflictu, quod Ragusini per pyratas Iadrę sustinuerunt Oritur altior discordia inter partes. Nunc Veneti affectant et requirunt velle

Nullum ergo pacis et concordię cum Venetis optant offitium, pro quo ipsorum dominium in ciuitate Iadertina principaretur. 18. Quomodo Iadertini erexerunt in medio foro vrbis vexillum regis in festo S. Chrysogoni, eorum patroni Septimo Kalendas decimi mensis, in quo precipue Iadertini solemnissime eorum pastoris festum, mirifici martiris Chrysogoni, celebrando non desistunt, dominus Nicolaus, venerabilis pater et archiepiscopus Iadrensis compatriota, in ecclesia beatissimi athletę Chrysogoni, in qua

nec secundario cum simili ingenio accedere presumebant. Arbitrantibusque prefatis Venetis, quod ipsum castrum illa virtus hominum obtinere non poterat, suo naturali esse studuerunt et intentioni suę tribuere effectum. Quosdam, qui magis cupiditatem auri amabant quam suę patrię gloriam mundalem velle assciuere, ipsi Veneti coinquinauerunt et reliquos sub fiducia incolumes relaxare promiserunt. Et quamdiu ipse partes in agonia vigilantes, quidam ex castro, qui iam scelus perpetratum executioni volebat finire, in cauponato, vbi falernum ipsius oppidi

mucrone membra mutilant et occidunt, sponsionem cum fiducia minime recordantur, nulla misericordia mouentur, ultraquam quadraginta viros insulanos lętali ictu interimunt. Illosque duos castellanos captiuatos Venetias transmittunt, quorum vnum aliquo tempore retroacto sanum ad patriam conduci fecerunt, reliquum usque ad executionem operis in duro carcere cum reliquis captiuis nexauerunt. Stipendiarios oppidi cum salute custodiunt Venetiasque captiuatos deducunt. A meridie inchoauit pugna et vsque ad solis occasum terminauit.

carnis persoluit. Horum autem, qui morte accidentali migrauerunt, incerta redditur veritas. Fit męror ingens inter ciues. Fere omnes nobiles mediocris et magnatis possibilitatis existentes elegica et lugubria induunt vestimenta. Nunc iste filium, nunc ille fratrem, nunc reliqui patrem et propinquum sepeliunt, quod multi doloris tactu similem transitum properabant. Fit etiam defectus ac penuria subtilium alimentorum appetentium morbo languido. Nihilominus tantus ac tam intimior amor ac Iadertinorum fiducia erat prefixa et

portum conduxerunt. Lucescente vero proximo die Iadertini ipsam cathenam a stipite fregerunt ipsamque in ciuitatem pertraxerunt. Et cum inimicorum machina, fabricata in dicto marano, hostium bastidam oppositam deuastabant. De cuius nauigii astractione ille Capitaneus pariter cum patriotis superlatiuum dedecus eis per inimicos fore factum asscribunt, in magna spiritus angonia laborant, qualiter obbrobrium illatum mederi et vlcisci possent. Mandauit sex suos angromagos sursum ligneis tegi tabulis ita glomeranti, ut cęli

acquiescere studuerunt. Non quidem credendum, quod peruersum intentum concipere possent, sed casu et euentu eis sic contingit non obtemperasse. Nam si idem de vrbe vicissim coadunati fuissent, prout moris est et ut regula et modus docet bellandi, nullus eorum fere fugam arripere valeret nec ad patriam tutus posset accedere, quin in hostium incideret voluntatem. Acta sunt hęc penes Meltam, in quo certamine quamplurimi ex parte corruerunt Venetorum, ex contrariis paucissimi, quamuis vnicus nobilium membratim extitit mutilatus.

et aliquorum plathorum penes littus versus męnia se adheserant, quod eorum pontes, scilicet nauium, altitudinem Iadertinorum edificiorum excedebant, que erant mensure vltra passus duodecim. Quibus Iadertini inspectis non territi valde sunt, sed in multa animositate vultu iocundo ad eorum tuendam patriam viriliter super sua ascendunt edificia, audacter pugnant, hostes obsessorum nemini parcunt, impressione ictuum crebrorum cruenter eos percutiunt, multorum missilium percussione recentes sepius assummunt bellatores, nunc istos, nunc illos eligunt aptiores. Sed ex Iadertinorum hi, qui

mane crepusculo facto aliquot tubiculas equestres per vniuersam militiam tibicinare iussit. Parant se omnes de exercitu festinare iter in regis fidelium. Nunc Iadertini ueraciter concipiunt rumores de futuro regis remedio, ipsum prestolantur eo ineffabili tripudio, quo sancti et iusti patres in lymbo locati Tartareo pii Saluatoris aduentum flexis genibus, nudatis capitibus et pronis expectarunt. Ex quo igitur ipsi obsidentes concipiunt, quod rex iam properabat succurere Iadertinis, muniunt sticcatum fortioribus propugnaculis et die

causa recreationis uenerat, suis presidium intulisset, quia celeriter illuc equitauerunt, copiosa gens ex Iadertinorum parte defecisset. Sed quamplures ex Uenetis morti traditi, ex oppositis nullus visus est. Aduenerat etiam in comitiua huius exercitus Bertandus presbyter, Aquilegiensis patriarcha, qui uiceno die Iunii Iadram uisitare prouidit a ciuibusque honorifice extitit cum exeniis susceptus. Iubetque rex undecim trabuchos, cum quibus maius obsistebant, ex quibus infinitos lapides ex ipsis machinis ipsi marani suscipiebant, ab vrbe Iadrę, quia ibidem fuerant

in qua erant constituti ad ipsius defensionem plusquam sexdecim milia pugiles. Resonat mandato regio tubicula pedestris per urbem, insurgunt Iadertini alacriter, induunt bellica arma, plusquam tria milia hominum cum eorum edificiis precedente vexillo S. Martyris Grisogoni, eorum patroni. Audacter versus bastidam se dirrigunt, in quorum comitiua fere quinquaginta erant Ungari. Reliquę vero acies equitum ipsam contra ciuitatem arctissime cinxerunt. Quibus penes ipsam applicatis, aliqui eius murum absque pauore in ruinam student euertere, aliqui procurant eorum

Venetis percepisset, Iadratini sperantes concordiam fore inter illos iam roboratam, sed per alteram uiam reuersus est in regionem suam. Lentitatem et ineffectum ipsius nuntii ipsi Iadertini infęlices concipientes, eorum exigente demerito, quod liberationem patrię ab illo, qui ut sanctus honorabatur, acceptare nequiuissent, sed ab eo inconstantia verba accipiebant, in uaria seditione pro parte pinguium plebeiatorum aduersus egregios extitit ciuitas commota. Sed plurimi ex crasso vulgo proprię patrię fuerunt propter cupiditatem perfidi

patrię ab illo, qui ut sanctus honorabatur, acceptare nequiuissent, sed ab eo inconstantia verba accipiebant, in uaria seditione pro parte pinguium plebeiatorum aduersus egregios extitit ciuitas commota. Sed plurimi ex crasso vulgo proprię patrię fuerunt propter cupiditatem perfidi proditores. Rebelliones statum vrbis hostibus declarant, hortantur eos maiores amplexandas uires. Fit ingens strepitus per uicos ciuitatis, asperime tumultuant infimates erga consentientes reconciliationi. Nullus insignium tutus ualde per urbem

vrbem adeunt, pretoribus eiusdem seriatim responsiuam legationis exponunt omnesque rectores, qui erant numero tres, et duodecim oratores Iadrę, in quos tota vrbs pendebat, decreuerunt ex certa scientia potius uelle artus ciuium mandere quam ad tales conscendere uelle conditiones nec eorum patriam tali suppetere uelle imperio. Sed tum grex inflamatiori furore contra illos accenditur, ipsi obtemperare non student. Decuplat audatiam, feruet indignatione et nec saturari ualent, tanta siquidem ipsius dementis gregis geminata erat iniquitas et elatio ac in tanta seditione uniuersa

precincti uerba pro statu pacifico eructare non ualebant. Sed nedum eiusdem diei hora bis tertia consummasset, cephas quidam plebis de eorum conditione inter principalissimos et capitales et tam diri seminator facinoris suis relictis gazzis cum suis affinibus a ciuitate refugit factusque sue patrię publicus proditor et conspirator. De cuius saltu sublime hortamen generosi concives, contra quos erat facta borgella, sumpserunt, illud vulgus in senatum tamquam capite detruncato per uicos gradiebatur. Sed nemo pretorum seu oratorum in aliquem eorum manum extendere presumebant. Et

Dominica quadam, tertio viceno die Quintilis mensis, quam Iadertini benedictam dominicam dicunt, contigit quod quidam rebeliones, qui ad hostes saltum fecerant, in quadam cymba iuxta littus ex quirinali plaga vrbis remigantes, aliqui fideles patrię ex infimatum ordine sub specie fiducie illos ad terram conuocant. Quibus fide adhibita iuxta littus applicarunt. Insurgunt quidam, qui in latibulis erant latitati, illos conspiratores, qui erant numero quinque, potenter ceperunt ac in ipsis manus iniecerant, quos ad

epistolę Magnifico ac potenti viro et domino, domino suo, domino Andreę Maureceno, capitaneo generali, frater Michael, abbas Sanctorum Cosme et Damiani monasterii de monte diocesis Iadrę, humili reverentia et salutem prosperam tamquam patri et domino, in quem nos et domus nostra habuit spem, habet et habebit. Semper homines et mulieres totaliter et numquam a mandatis vestrę paternitatis recessimus neque deuiauimus. Vnum, domine mi, multa uobis narrarem mirrabilia de factis domus nostrę, de tribulationibus et

de factis domus nostrę, de tribulationibus et infestationibus, quas habuimus cum Marino, fratre nostro, ab inimicis nostris et de aliis nouitatibus Iadrę, si essemus penes vos, et quando placebit dominationi vestre, venimus ad uos tamquam ad patrem. Multa scripsissem vobis, sed non presummo, verumtamen mittimus vobis fratrem Gregorium, monachum nostrum, qui fuit captiuatus Venetis et, quia data fuit illi licentia a rectoris Iadrę, per menses iam duos egrotauit et nihilominus congrue posset recedere. Sed intelleximus de aduentu vestro,

faciunt, ternum numerum ex eis capiunt et in vrbem deducunt ac plurimos ibidem sauciatos relinqunt. A quibus captiuatis ambiguitas conciuium extitit denudata amplius. Quidam Iadertini pro inferenda inimicis grauiora dispendia ac propriam patriam aliquali recreationis esu suffulcire, fabricarunt paronem monos transtrorum viginti et trium, quem die prescripti mensis decima e terra in mare natare student, et iam fere medius in equore pulsus. Veneti cernunt, in nimia cordis angustia mouentur. Ornat octo galleas capitaneus maris

distributa fuisset per comunis officiales, aut hostes suum intentum consecuti fuissent aut omnes conciues defectu cibi spiritum exalassent. Presidium alicunde non prestolantur, in animo fiduciam omnes vnanimiter neccesse appetunt, sed mors vtique ab eis dilatatur, in quanto discrimine ciues et patria morantur. Adhuc geminatum est eorum latitatum odium et abominabilis elatio nec ad illum, qui fertilis est inbecilibus incolumitatis suffragium condare student accedere. Sed iustissimus princeps celestium et infimorum, qui mortem non vult

ne vili stupro deputarentur et forsan consonantius monitis sanctorum corporum sponte locum in ipsa ciuitate eligentium, non siniuit illos Iadernos quamuis dignos vsque in finem sic crudeliter, vt putabant, deficere. Quidni obcecati spernibili ignorantia non eligunt nec preficiunt regnatores patrię, qui sapientia cęteris prepollent, sed potius illos, qui amentia quam uirtutis dignitate vigerent iuxta illud Dalmatię prouerbium: Scannum cecidit, scannullum resurexit. Non paruum anathema supernę predestinationis in ipsos irruit eorum exigente scelere. Illi, quanta

seruare, publica roborauerunt priuilegia interueniente hoc fędere nuntiato ratificantesque mutuo pacta et conditiones Iadertinorum, quos Veneti sub potenti deputarent custodia. Vnus eorum Iadram adiuit, ut quod per illos roboratum fuerat, per hos efficaciter impleatur. Et dum iste patriam introiuit, vniuersum vulgus iocundatur. Adherent velle parere quicquid sindici et legati Venetis compromiserunt. Ipsosque die, quo idem nuntius vrbem est reuersus, videlicet solemmitate apostoli Thomę seu vicesima prima die mensis Decembris, circa horam vesperorum vniuerse value, quę

Luka Špoljarić 2012-03-07 Početna verzija Memoriale Pauli de Paulo patritii iadrensis (1371—1408). 1371. Die 7. mensis aprilis natus fuit filius meus.

Die 5. mensis decembris circa mediam noctem, fuit terraemotus magnus. 1391. Die 19. mensis ianuarii in consilio generali, praesentibus patribus domino Petro de Matafaris archiepiscopo iadrensi, domino Grisogono de Soppe, abbate monasterii Sancti Grisogoni de Iadra et domino abbate de Rogova iuravimus super brachium Sancti Grisogoni martyris ibi reverenter dictam pacem et unitatem inter nos cum fidelitate Ungariae regis et

ser Damianus de Nassis cum duobus consiliariis, videlicet ser Andrea de Grisogono et ser Crescio Raynerii, armator vero praedictae galeae extitit ser Georgius de Zadulinis. Die lunae proxime sequenti, expedivimus alteram nostram galeam, scilicet maiorem, cuius patronus seu armator extitit ser Blasius de Soppe, quo die etiam nonnullae aliae barchae illius profectae sunt praemissa occasione. Die mercurii immediate sequenti, hora quasi meridiei, ipsi Pagenses per gentes nostras in quodam rumore prope Pagum, ubi promunierant et

Ballio filio Damiani Tutnich et filio Lucae Leonis de Iadra eruerunt oculos. Die 11. mensis aprilis, scilicet die sabbati, vigilia dominicae Palmarum, inceperunt canonici in civitate Iadrae, tempore reverendissimi in Christo patris, domini Petri de Matafaris, archiepiscopi iadrensis, qui eos primo constituit et duodecim eorum in ecclesia sua cathedrali die praedicta solemniter pronuntiavit. Die primo iunii creatus fui in

iam in primo crepusculo noctis, recessit galea nostra a portu, causa eundi ad partes orientales ad servitium domini nostri regis, in qua ivit dominus admiratus regius ser Philippus de Georgiis, dominus Raphael de Sorba pro ambasciatore nostro ad dictum dominum regem et ser Ioannes pro patrono dictae galeae cum commissione per nos supradictos sex eis data: quae galea fuit soluta pro tribus mensibus. Die sabbati 29. mensis iulii recessimus a civitate Iadrae una cum domino Iacobo

mortis quondam dominae Elizabeth suae socrus, et eos qui alium dominium introducere in Dalmatia (voluerint), et eos qui participati sunt cum Ioanne Ioannis de Palisna, olim priore in Vrana, et cum Ioanne bano; pro quo inquirendo praecipiebant in praesentia reverendi patris domini Leonardi episcopi segniensis, pro hoc a domino nostro rege specialiter destinati, ut statim mitterent Tininium decem nobiles potiores ex se, et quod unus eorum essem ego Paulus, et insuper quod omnino mitterent eidem regi tres nobiles, scilicet ser Andream Nicolai, ser Maurum Petri

uxoris ser Doyci domini Ioannis de Grisogonis, dominae Catharinae uxoris ser Francisci domini Pauli de Georgiis, Perutiae uxoris ser Mazoli Petri Andreae et quamplurimum aliorum procuratorio nomine, cum filia mea Michlina matrimonium per verba de praesenti contraxit, alter alterius manum in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti tangens et idem Artivitius dotium et conventionis instrumentum, in ibidem rogatus, celebravit: examinator (extitit) ser Gabriel de Nosdrogna. Die mercurii nocte sequenti

Mariac maioris super altare Sancti Simeonis, ascendes galeam, recessit a portu. Die dominico 22. mensis decembris applicuit ad portum Iadrae una chocha et introivit illum de licentia regiminis. (Patronus eius erat) Spinarich, cum 70 hominibus super eam, quae (chocha) dicebatur capacitatis 1200 vascellorum, cuius longitudo erat, ut egomet mensuravi, vargorum meorum 52, praeterea corridorum quod excedebat proram per quattuor vargos, vel longitudo eius erat cum ipso

se ad beneplacitum nostrum contra Pagenses si expediret. Die sabbati post meridiem, 15. mensis iunii, expedivimus galeam nostram maiorem cum ducatis quattuor milia ducentis decem et cum certo argento etc., cuius patronus fuit ser Marcus de Grade et nuntius ser Colanus Mazoli de Galellis. Die mercurii post coenam 18. mensis iunii, reversa est galca superius dicta. Die

24. mensis iunii concessum fuit Bartolo de Qualis per maius consilium Iadrae, dispensandi centum modios vini de possessionibus suis insularum Brachiae et Lesinae, anno quolibet. Die mercurii 25. mensis iunii creavimus patronum alium pro dicta galea armanda, causa eiusdem insulae Pagi et fuit creatus ser Georgius de Zadulinis. Eodem die 25. mensis iunii, existente rectore me Paulo cum ser Ioanne de Soppe et Mauro de Grisogonis, praedicta creatio revocata fuit per consilium secretum, in quo fuerunt consiliarii

ad locum ubi debet esse iactus ultra scriptus, et misimus signaculos in mari, inter quos iactari debent lapides et proiectus. Die veneris 7. mensis madii, applicuerunt Sibenicum cum una galeotta iadrensi, in qua erat patronus ser Marcus de Pomo, ser Damianus de Nassis et ser Andreas Nicolai de Grisogonis, ambasciatores communis Iadrae ad tractandum unionem inter communitatem Iadrae et communitatem Sibenici et alias civitates Dalmatiae.- Eodem die in consilio generali dictae civitatis captum fuit per omnes in

etiam si aliae civitates Dalmatiae huic unioni dissentiant. Die 19. mensis madii incepimus iactum praedictum inter portas et fuimus ibi duo iudices et ego comes tertius, et nobiscum fuit ser Stephanus Maphei et ego in nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti cum benedictione proieci primum lapidem cum fasculo sermitis. Die 5. mensis iunii audivi novum, quod dominus noster rex Sigismundus reversus est Ungariam, et locutus fuit hoc, qui

mensis decembris, communitas Iadrae accommodavit communitati Tragurii galeottam suam in defensione eorum et in offensam dictorum Spalatensium, quae galeotta die praedicto quasi in meridie, cum gente traguriensi, nautis videlicet et balestariis, secessit a portu Iadrae, cuius galeottae fuit patronus ser Blascho Andreae de Tragurio. 1401. Die martis primo mensis februarii, obiit magnificus vicecomes Thomas de Corbavia. Eodem

submersus est in mari. Die dominica immediate sequenti, turris magna quae tenebatur pro domino nostro rege a gente sua, eisdem intrantibus reddidit se et die veneris de sero galeotta nostra, quae fuit Pagensium, sub patronatu domini Francisci domini Pauli de Georgiis, qui etiam ambasciator pro parte nostri comitis ad ipsos intrantes ivit in favorem ipsorum Arbensium, qui aufugerunt una cum domino Lodovico de Matafaris eunte cum brigentino in quo eodem die redierat a Cherso, recessit a portu Iadrae et

BRACIAE INSULAE DESCRIPTIO Vestrum auxilium posco, Virgo Dei Mater, et tuum, martyr Christi Georgi, noster patronus, ego Domnus, archipresbyter Braciae et curatus villae Nerezi. Insula Bracia iacet inter insulas Pharam et Soltam et inter Spalatum et Crainam, primordiae cuius ambitus non excedit octoginta miliaria. Habet spaciosas valles et portus frequentes et sylvis, montibus

civitates invasit ferro, igne et destructione Epetium et magnam perpulcram Salonam. Illi miseri cives, qui potuerunt evadere eorum atrocitatem cum naviculis, receperunt se in proximas insulas, et magna pars in hac Braciensi, in qua iam animalia , et ad vitam substentandam plerique in patria divites debuerunt pascere ea, fodere terram et exercere alia opera laboriosa. Multi de illis post paucis annis se reduxerunt in palatium Diocletiani, ex quo hodierna civitas extat Spalati, et multi tam nobiles quam populares remanserunt in hac insula, nec voluerunt ire cum illis, nec

Početna verzija. DLIII Olympiadis anno II, Petrus, Cresii filius, Cresiavus, Jadertinus, divini iuris doctor, ac beati martyris et Jadertini patroni Chrysogoni ecclesiae venerabilis abbas, arcum, priori tempore labantem et longa patrum maiorumque incuria obscure atque indigne oppressum, proprio sumptu, hodie idibus Novembribus, ad pristinam suam faciem splendoremque restituit.

pergratam fuisse, hoc profecto semper praedicavi: me sibi gratissimum esse. Corniolam, in qua mortis effigies sculpta sit, citius quoad potero compertam ad ipsum mittam. Haec de his. Hoc unum te, Maphee praestantissime, nolo latere: patri tuo, nostro praetori clarissimo, litteras quas ad me scribis tantae voluptati esse ut nihil supra meque saepenumero solet exorare, ut cum litteris meis te ad scribendum excitem; qua ex re, si patrem tuum magna voluptate explere vis, saepius illo tuo stilo litterali ad

Hoc unum te, Maphee praestantissime, nolo latere: patri tuo, nostro praetori clarissimo, litteras quas ad me scribis tantae voluptati esse ut nihil supra meque saepenumero solet exorare, ut cum litteris meis te ad scribendum excitem; qua ex re, si patrem tuum magna voluptate explere vis, saepius illo tuo stilo litterali ad me scribas; mihi etiam tuis litteris nihil iocundius ex Italia afferi potest, praesertim si ad me scribes quo pacto animosissimus Gatamelata sua egregia virtute ac suo ductu nobis

imputes, humanitas tua et obiurganda et accusanda erit, quae mihi tantam audatiam tribuit. Et si saepenumero et opera et diligentia tua mirifice usus sim, hac tempestate vero et armis et viribus et nervis tuis utendum est: te ad hanc rem conficiendam ducem et patronum animosissimum esse vellem. Angelus de Castro iuris consultus superiori die consuluit in quadam causa: Tragurii copiam illius consilii perlubens habere vellem: magna auctoritas tua est apud Angelum et tanta quidem, ut maior esse non potest, nec quicquain

erat. Ego vero et tibi abscenti congratulor et mihi ipsi gaudeo ac serio triumpho, quum intellexi te ab illis turbulentissimis Patavinis rebus abesse nec salutem tuam illis gravissimis periculis obiectare. Scis enim me sępenumero crebro sermone usurpare te non solum tibi natum esse, verum et patrię, parentibus et amicis. Pluribus verbis te hortarer ut in hac sententia persisteres, nisi pro tua innata prudentia confiderem te ita facturum ut fortem virum decet. Scribis etiam rem nostram totumque litterarum ordinem dirruptum ac prostratum esse, qui superiori tempore adeo florentissimus

videbatur. Dabit Deus his quoque finem! Scribis etiam plures ex nostra disciplina viros illo execrando morbo esse consumptos, sed eos non nominas; qua ex re perlubens nomina eorum scire vellem. Reliquum est ut mihi significes quo in loco sit elloquentissimus M. Donato cęterique illi patritii viri. Clarissimum iuris consultum dominum Andream Venerium scio Venetiis in pręsentiarum esse. Cui si me diligentissime commendabis, mihi pergratum erit. Vale tu qui legis, et ama me mutuo amore. Die X. et quinta

haud pauciora reddidisse nos hostibus vulnera, quam accepisse, lugubrisque admodum et cruentae victoriae reliquisse vestigia. Nihilominus et nos lamentari dignum est altis suspiriis, super capitum nostrorum dolendis vulneribus, utpote Regis ac Principis nostri clarissimi, item venerandi toti mundo patris, Domini Juliani Legati, quorum solidae virtutis digna auctoritas salutem huius populi propriis humeris gestare videbatur. Sed cum suasum mihi saepius reminiscor, nihil magni in bello sine periculo confici posse, iterum habeat nutans fortuna regressum, dolor ipse incitabit audaciam ad futura,

igitur culparum potius pondera, quam vulnerum, spem firmam induximus animo ut idem ipse, qui plagam peccatis ultor intulit, conferet sperantibus miserator et medelam, movebitque mentem Sanctitatis Vestrae, ut christiani sui populi non fractum adhuc, sed inclinatum, robur erigere quam celerius patrocinetur. Ad quod quidem et ego nunc, sicut et prius astiti, quo paucis admonerem sponte, ut credo, volentem. Non dubitans facile apud Sanctitatem vestram persuasum iri rem et utilitate et iusta conditione plenam. Patienter autem exoro me perpeti apud vultus beatitudinis vestrae, quod

et velle in aequo situm foret, quieto hoc labore assidue recrearer et nusquam viribus alacritatem paterer tardiorem. Nihilominus enitar viribus, quamdiu spiritus hos regit artus, et quotidiano usu adhuc peritiam alere institui, nec cessabo mea sponte, seu gratia superna affuerit, donec et damna patriae detergam et probra. Haec scribere volui, urgente me affectu meo, exorans humiliter, ne temeritatis arguar. Verum, ut prioribus litteris pollicitus sum, misi cum praesentibus honorabilem Blasium, Canonicum Varadiensis Ecclesiae, Capellanum et Notarium meum, qui tam de actibus

posset hoc modo:
Sisyphus hic alios erat ante vaferrimus omnes. A. K.
37  Sisyphus Aeolides, quo Glaucus patre creatur,
38  At Glauci magnus de semine Bellerophontes
39  Nascitur, huic laetos Superi virtutis honores
40  Afflarant; sed Proetus ei mala mente movebat; 40

70  Huic reduci alterius fraudis tentamina texit. 70
71  Quippe legens Lyciae fortissima corpora pubis,
72  Collocat insidias; quos omnes perculit heros
73  Glauciades, patriae nec quenquam ad tecta remisit.
74  Ut tandem agnovit divina e stirpe creatum,
75  Detinuit secum, natae connubia pactus, 75
76  Cum qua dimidium regni

87  Trux perimit Mavors, Solymis dum praelia miscet.
88  Hanc irata suis figit Dictynna sagittis.
89  Hippolochi vero me dico e semine cretum.
90  Qui dum me patriis ad Trojam mitteret oris, 90
91  Fortibus ante alios monuit clarescere factis,
92  Nomina magnorum nec dedecorare parentum,
93  Quos Lyciae terra ampla tulit, tulit alta Corinthus.

94  Tanti sublimem generis me gloria tollit!
95  Talibus exultat Tydides acer et hasta 95
96  In terram fixa, dictis ita fatur amicis:
97  Dudum equidem nobis patrius cognosceris hospes,
98  Egregium Hippolochi patrem nam maximus olim,
99  Hospitio tenuit bis denis lucibus Oeneus;
100  Mutua quin etiam tribuerunt dona vicissim, 100

95  Talibus exultat Tydides acer et hasta 95
96  In terram fixa, dictis ita fatur amicis:
97  Dudum equidem nobis patrius cognosceris hospes,
98  Egregium Hippolochi patrem nam maximus olim,
99  Hospitio tenuit bis denis lucibus Oeneus;
100  Mutua quin etiam tribuerunt dona vicissim, 100
101  Oeneus puniceo fulgentem murice balteum,

49. DE PORCELLIO ET IOVINIANO
1.49.1  Disceptant, sit uter poeta peior,
1.49.2   Hinc Porcellius, hinc Iovinianus.
1.49.3   Parcamus patris Aeaci senectae,
1.49.4   Nec tantam pigeat secare litem.
1.49.5   Est peior reliquis Iovinianus,
1.49.6   Sed Porcellius et Ioviniano.

Altera nam cubito nares emungit, at alter
1.77.4  Non spuit in terram sit nisi festa dies. 78. AD GRYLLUM
1.78.1  Mordes, et patria pastum me dicis ab ursa,
1.78.2  Tam durus videor, tam tibi, Grylle, ferox.
1.78.3   Pannonis ursa dedit lac nobis, Grylle, fatemur,
1.78.4  At non ursa tibi, sed lupa,

1.93.3  Ambos quod pariter datum iuvabit,
1.93.4  Ad quod vos opifex Deus creavit,
1.93.5  Quodsi non foret, unde gigneremur?
1.93.6  Quod mater tua si patri negasset,
1.93.7  Nec tu nata fores, tui nec isti,
1.93.8  Qui me urunt facibus suis ocelli.
1.93.9  Semper quod dare feminae potestis,

143. AD GALEOTTUM
1.143.1  Cum nec amicitia nobis sit iunctior ullus,
1.143.2  Nec Permessiacis tam madefactus aquis,
1.143.3   Carmina Marcelli patrios solantia luctus,
1.143.4  Iudicio misi discutienda tuo.
1.143.5  Non ego nunc abs te plausus expecto crepantes,
1.143.6  Nec vanum clames ut, Galeotte,

ni tenerum, Valeri te, fata tulissent,
1.144.2  Esses Marcellae, fama secunda, domus.
1.144.3   Tecum spes Venetum, tecum solatia matris,
1.144.4  Tecum deliciae disperiere patris.
1.144.5  Si probitas, si forma, Deos, si lingua moveret,
1.144.6  Nestoris aetatem vivere dignus eras.
1.144.7  Mota erat his Clotho, Lachesis non ipsa negabat,

1.169.5  Lascivo cubuisse cum cinaedo.
1.169.6  Tu zelo, ilicet, ac furore plenus,
1.169.7  Clamasti subito per omne templum,
1.169.8  Cur tantum facinus miser patrassem?
1.169.9  Hoc egi, Line, non libidinose,
1.169.10  Sed tetros uti daemonas fugarem. 170. DE THESPI

DERIDET EUNTES ROMAM AD IUBILAEUM
1.171.1  Mille quadringentis Hyperion aureus annis
1.171.2  Adiicit haec decimae tempora Olympiadis,
1.171.3  Natus ut aeterni, qui condidit omnia, patris,
1.171.4  Prodiit intacta virgine factus homo.
1.171.5  Nunc propius quaerenda salus, et ac aethera clarum
1.171.6  Vilibus e terris maxima porta patet.

1.172.1  Hispani, Galli, Sclavini, Teutones, Hunni,
1.172.2  Clavigeri petitis limina sancta Petri.
1.172.3  Quo ruitis stulti, Latios ditare Telonas?
1.172.4  Salvari in patria siccine nemo potest? 173. DE EODEM
1.173.1  Iam fora cuncta viris, meritoria cuncta replentur

in parvos cristis languentibus orbes
1.178.8  Servitura tuo colla dedere iugo.
1.178.9  Talia Virromari tergo detracta ferocis
1.178.10  Obtulit Iliadae Claudius arma patri. 179. AD AENEAM SYLVIUM
1.179.1  Si Bilbitani tibi sunt epigrammata vatis,

1.195.1  Quas tibi pro tanto referemus munere grates?
1.195.2  Quae dabimus meritis praemia digna, tuis?
1.195.3   Tu decus es Bibiae lumenque propaginis ingens,
1.195.4  Tu patriam insigni laude sub astra feres.
1.195.5   Urbs Genuae semper tanto exultabit alumno,
1.195.6  Et quondam Idaliae Cypros amata Deae.
1.195.7  Rerum opifex summus tibi det

quid agam? quae Numina clamem?
1.220.4  Sunt, puto, sed miseris dura favere negant.
1.220.5  Te precor, affer opem, Mutinae placidissime praesul,
1.220.6  O decus! o Musis, prime patrone, meis!
1.220.7   Non tamen aut Boreae pulsurum flabra cucullum,
1.220.8  Aut mulae posco mollia terga tuae,
1.220.9   Nec frenum, aut sellam, nec quicquam tale; quid

sic praeceptor nominat illud opus,
1.258.5   Quando incurvati pueri fodit inguine culum
1.258.6  Major, et obscenis turpe tremit natibus.
1.258.7  Istud idem tu nempe mihi patrare volebas,
1.258.8  Hinc illae illecebrae, dona et amicitiae!
1.258.9  Nil tibi nobiscum, nil nobis, pessime, tecum
1.258.10  Iam tua sunt etiam munera amara mihi.

Herceas Priamus procumbit ad aras,
1.271.2  Summus sit Lachesis, sit cruor iste Phrygum,
1.271.3  Nam procul Ausonios portus Aeneia classis
1.271.4  Iam subit aeternae principium patriae.
1.271.5  Quam bene, Troia, iaces, de cuius tanta ruinis
1.271.6  Urbs oritur, mundi quae tenet imperium. 272. DE

oritur, mundi quae tenet imperium. 272. DE ACHILLE
1.272.1  Rector bellipotens, sub terris sicubi sentis,
1.272.2  Salve, et pro patria, quaeso, resurge parum;
1.272.3  Civibus innumeris en! Pergama sacra coluntur,
1.272.4  Haud tibimet paribus, sed tamen egregiis,
1.272.5  Thessalia at nulla est; accede, et

si quos lingua, genitrix non laesit, iniqua,
1.275.24  Hoc vos iam solum, vivat ut ille, rogo. 276. AD NUMMOS
1.276.1  Palponum patres, curarum pignora nummi,
1.276.2  Vos habuisse, timor; non habuisse, dolor. 277. E GRAECO
1.277.1  Nudus humum scandi, nudus

1.286.3   At tu me vastas, et pomi unius ob iram,
1.286.4  Decerpis tristi, moenia tota, manu.
1.286.5  Pastor ut occideret fuerat satis; improbus, esto,
1.286.6  Ille fuit, patriae non ea culpa tamen. 287. DE THRASYBULO LACEDAEMONIO
1.287.1  In clypeo exanimis Pytanen venit Thrasybulus,
1.287.2  Septena

trinis vix cepit in annis,
1.297.10  Verona huic trinos ante recepta dies.
1.297.11  Ille egit vetitos Albano in monte triumphos,
1.297.12  Posse sua hic nunquam plus voluit patria.
1.297.13  Alter Virdumari tulit, alter opima Philippi,
1.297.14  Si palmam pendas hoste, prior Venetus.
1.297.15  Hic urbem obsedit Ligurum, Romam ille potentem,

298. DE BORSIO PRINCIPE FERRARIAE
1.298.1  Qualis, ubi plena per noctem lampade fulsit,
1.298.2  Pallida, mox orto Cynthia fratre, latet;
1.298.3   Succedens patria, Leonello, talis, in aula,
1.298.4  Splendida germani Borsius acta premit.
1.298.5   Comprime plangores, cohibe, Ferraria, luctus,
1.298.6  Iure potes fatis parcere, iure

329. AD MARCELLUM
1.329.1  Quod fuit astuto pugnax Aetolus Ulixi,
1.329.2  Quod duro Telamon Amphitryoniadi;
1.329.3  Quod fuit inflexo mitis Patroclus Achilli,
1.329.4  Formoso Nisus quod celer Euryalo;
1.329.5  Quod fuit e Thebis profugo Calydonius exul,
1.329.6  Pirithoo casti quod pater Hippolyti,

1.329.11  Hoc tu magnanimo, nunc es, Marcelle, Renato,
1.329.12  Felix, qui regum dignus amore venis. 330. EPITAPHIUM IOANNIS HUNYADI, MATTHIAE REGIS PATRIS
1.330.1  Pannoniae murus, Turcorum terror in armis,
1.330.2  Si qua, Ioannes hac tegeretur, humo;
1.330.3  Sed sub Belgrado mundi superavit ut hostem,

Hoc te, care hospes, precor urbs veneranda Quirini,
1.340.6  Cum secura tuis otia rebus erunt;
1.340.7   Percensere meas, pia sit tibi cura, ruinas,
1.340.8  Sic videas patriae, moenia salva, tuae;
1.340.9  Vel si festinas, semel udo lumine saltem,
1.340.10  Aspice sim qualis, concipe qualis eram.

1.359.3   Nil ego promerui, tibi quippe alienus, et ante
1.359.4  Ignotus; tu me vis tamen esse tuum.
1.359.5  Tu legis et laudas, tu carmina nostra tueris,
1.359.6  Tu patrio externum solus amore foves.
1.359.7  Nec satis est quod me, ipse pia complectere cura,
1.359.8  Ut veniam tota clarus in urbe, facis.
1.359.9  Nec dubitas sacri mihi

legerent omnes, quondam dabat Itala tellus,
2.1.2  Nunc e Pannonia carmina missa legit.
2.1.3   Magna quidem nobis haec gloria; sed tibi maior,
2.1.4  Nobilis ingenio, patria facta, meo. 363. DE ELECTIONE MATTHIAE REGIS HUNGARIAE
2.2.1  Cum videt Hungarici vectum ad fastigia regni

inter pugnae certamina, vulnere ab omni,
2.3.8  Aegide praetenta, Iuppiter, ipse tegas.
2.3.9  Quodsi lenta iuvant residis vos otia vitae,
2.3.10  Solum siderea, mittite ab arce patrem.
2.3.11  Sufficit ille suo custos in praelia nato,
2.3.12  Ille modo in coelo missile fulmen habet. 365. SE IPSUM

2.8.5  Collatae levius mordent praecordia curae,
2.8.6  Gaudia plus multo participata iuvant. 370. AD EUNDEM
2.9.1  Tu nunc in patria laetum me vivere credis,
2.9.2  Cum tamen in dubio, sit mihi vita, loco.
2.9.3  Nunc fluidus laxa, procumbit sanguis ab alvo,
2.9.4  Nunc saevit rapida tertia febre dies.

376. DE CATHARINA REGINA HUNGARIAE
2.15.1  Nostri primus amor, stirps regis clara Boemi,
2.15.2  Post matris lacrymas, oscula pauca patris,
2.15.3   Cum iam Pannonicas avecta inviseret oras,
2.15.4  Edidit hos praesens Calliopea sonos:
2.15.5  Mutasti patriam, mutare vocabula debes,

2.15.2  Post matris lacrymas, oscula pauca patris,
2.15.3   Cum iam Pannonicas avecta inviseret oras,
2.15.4  Edidit hos praesens Calliopea sonos:
2.15.5  Mutasti patriam, mutare vocabula debes,
2.15.6  Sis Catharina, volo, quae Cunegundis eras. 377. DE CERVO REGIUM TRAHENTE VEHICULUM

385. DE PIO PONTIFICE MAXIMO, QUI OBIIT IN EXPEDITIONE CONTRA TURCOS
2.24.1  Cum Pius in Turcos pia tollit signa Secundus,
2.24.2  Dum culpant segnes, strenua bella, patres,
2.24.3   Dum simul Occasus sequitur, simul Arctos euntem,
2.24.4  Solvere dum classem, dum dare vela parat;
2.24.5  Hadriaci extinctus Piceno in litore ponti,

Pauli testes ne Roma requiras,
2.30.2  Filia quem similis sat docet esse marem. 392. DE EODEM
2.31.1  Sanctum non possum, patrem te dicere possum,
2.31.2  Cum video natam, Paule Secunde, tuam. 393. AD EUNDEM
2.32.1  Cum sit filia, Paule, sit tibi aurum,

436. ROMAE
2.75.1  Roma vetus, veteres dum te rexere Quirites,
2.75.2  Nec bonus inmunis, nec malus ullus erat.
2.75.3   Defunctis patribus successit prava iuventus,
2.75.4  Quorum consilio precipitata ruis. 437. AD BARTHOLOMAEUM MELCIUM

iubam. 448. CHRISTOPHORO CRISPO
2.87.1  Scribere, Crispe, iubes regis me praelia nostri,
2.87.2  Nec non magnanimi, fortia facta, patris.
2.87.3  Si superent vires, nec desint otia nobis,
2.87.4  Exequar hortatus forsan, amice, tuos.
2.87.5   Sed sunt non culicis memorandi voce leones,

450. DE MUNITIONIBUS AB ARCHIEPISCOPO STRIGONIENSI CONSTRUCTIS
2.89.1  Pannonici dum sceptra tenet felicia regni
2.89.2  Matthias clarum stirps imitata patrem;
2.89.3   Condidit hoc pastor Ioannes nobile saeptum.
2.89.4  In patulo positae ne raperentur oves.
2.89.5  Pro quibus officiis, superae tu ianitor

Quam simul insanis, tangens Venus improba, flammis,
3.3.28  Intima vibratas, fixit in ossa, faces,
3.3.29  Naturale malum funesto augetur amore,
3.3.30  Tunc furit, ut patrio Thebais acta Deo.
3.3.31  Tunc vel Chalcidicis est inconstantior undis,
3.3.32  Tunc est Hyrcana tigride saeva magis.
3.3.33  Tunc levibus levior stipulis et fronde

est Hyrcana tigride saeva magis.
3.3.33  Tunc levibus levior stipulis et fronde caduca,
3.3.34  Quam raptam praeceps, fert per inane Notus.
3.3.35  Nec curat famam; nullum patrare veretur
3.3.36  Flagitium; caecus quidlibet audet amans.
3.3.37  Esse potest aliquis vestrorum inimicus amorum,
3.3.38  Invidus esse potest; aemulus esse potest;

vobiscum conciliatus ago. 6. AD FRANCISCUM DURANTUM FANENSEM
3.6.1  Quas tibi pro tali referemus carmine grates?
3.6.2  O decus, o patriae, gloria magna, tuae!
3.6.3  Ut placido cantu nostras demulseris aures,
3.6.4  Grande foret verbis explicuisse meis.
3.6.5  Nec me adeo gelidae demulcet spiritus aurae,

properant; sed quo tamen omine, laeva
3.8.16  In terram e quercu, fusca volavit avis?
3.8.17   Nimirum vitam notat arbor opima Tonantis,
3.8.18  Nam fertur priscos glans aluisse patres.
3.8.19   Functorum locus est tellus; nigrantia letum
3.8.20  Significant; leto convenit ille color.
3.8.21  Quam timeo auspicium, ne quid ferale minetur!

viridi specie, viridive aetate movetur,
3.8.56  Non fortem ignavo ferius illa rapit.
3.8.57  Nirea Thersitae, Paridem sed iungit Achilli,
3.8.58  Troilus et tremulum mittitur ante patrem.
3.8.59  Hic, hic funereos qui nunc effertur ad ignes,
3.8.60  Quam modo robustus, quam modo sanus erat!
3.8.61  Non illo duras quisquam insertare palaestras

genus effecit, caderet ter ut Ilia tellus,
3.8.116  Agmine cum toto Rhesus ut occideret,
3.8.117  Hoc genus Hippolytum, genus hoc Phaëthonta peremit,
3.8.118  Cum terras patriis, ussit et astra, rotis.
3.8.119  Ipse Chimaereas, potuit qui vincere, flammas,
3.8.120  Pegaseam fertur non tenuisse iubam.
3.8.121  Quis Diomedei crudelia pabula

3.11.13  Par est ut carpat de palmite vinitor uvas.
3.11.14  Cultori messem reddere debet ager.
3.11.15  Et iam ut propositas exordiar edere laudes;
3.11.16  In primis patriae nobilitate nites.
3.11.17  Nemo adeo est amens, quin Umbros praeferet agros
3.11.18  Omnibus Italiae fertilitate locis.
3.11.19  Nec quoque gauderet se hac gente Propertius

tu proprias servare vocabula vires
3.11.76  Cogis, et in sedes dirigis apta suas.
3.11.77  Nec nisi delectos curas annectere sensus,
3.11.78  Et quos antiqui non posuere patres.
3.11.79  Cum multa historici, cum scribant multa poetae,
3.11.80  Illa tamen memori pectore cuncta tenes.
3.11.81  Nosti stagna, lacus, nosti aequora, flumina,

Finem igitur praestat longis imponere verbis,
3.14.86  Ne reus immensae garrulitatis agar.
3.14.87  Sed prius aeterno, qui colligat omnia nexu,
3.14.88  Orabo summum, supplice voce patrem;
3.14.89  Ut det coniugibus concordem ducere vitam,
3.14.90  Vos placido dictis ore favete meis. 15. EPITHALAMIUM

et stemmata noscere, mavis,
3.15.14  Nobile, sponsa, genus; nobile, sponsus habet.
3.15.15   Demum sive genus maternum, sive paternum
3.15.16  Quaeras; et matre est, et generosa patre.
3.15.17  Ipse etiam amborum, vir, nobilitate parentum
3.15.18  Pollet, et antiquis inclytus extat avis.
3.15.19  Patria non eadem est; Ferraria protulit illam,

3.15.16  Quaeras; et matre est, et generosa patre.
3.15.17  Ipse etiam amborum, vir, nobilitate parentum
3.15.18  Pollet, et antiquis inclytus extat avis.
3.15.19  Patria non eadem est; Ferraria protulit illam,
3.15.20  Anguigerae pater huic urbis alumnus erat.
3.15.21  Una puellarum formas supereminet omnes,
3.15.22  Postquam in virgineo,

3.16.6  Cypros Acidaliae semper amata deae.
3.16.7  Ipse tuos multis discessus flebo diebus,
3.16.8  O quoties nostrum flebile carmen erit!
3.16.9  Deserui patriam, matrem cum fratre reliqui,
3.16.10  Et potui lacrimas tum retinere meas,
3.16.11  Quas modo non possum te digrediente tenere.
3.16.12  Aspice, quam fletu lumina nostra

quam fletu lumina nostra madent!
3.16.13  Cum ferus Aeacides notis seductus ab antris
3.16.14  Intravit falso Scythia tecta dolo,
3.16.15  Non adeo abreptum doluit Patroclum Achilles,
3.16.16  Cui fuerat summa iunctus amicitia;
3.16.17  Non mihi consuetae veniunt in carmine vires;
3.16.18  Mutescet longo nostra dolore chelys.

3.17.21  Haec Maiola fuit prius appellata propago,
3.17.22  Cum coleret terras, Parma beata, tuas.
3.17.23  Iam bis centenos exegit Cynthius orbes!
3.17.24  Ut liquit patrium seditione solum.
3.17.25  Pars inde anguigeram, pars hanc migravit in urbem,
3.17.26  Ornavitque altis, oppida bina, viris.
3.17.27  Sunt huic tot clari, tanta de stirpe,

3.19.22  Hic agilis frenis, cestibus ille potens;
3.19.23  Nec plus Aegides, nec plus Ixione natus,
3.19.24  Nec duo per Samium pectora docta senem;
3.19.25  Nec cum Patroclo plus laudis habebit Achilles,
3.19.26  Nec Diomedeus cum Polynice parens.
3.19.27  Euryalum veniens extollere desinet aetas,
3.19.28  Et tuus in tenebris, Nyse, iacebit

3.19.48  Stabimus, ut spero, proximiore loco;
3.19.49  Accipiet duplices unum navale carinas,
3.19.50  Et geminas idem nidus habebit aves.
3.19.51  Ecce parat patrias remeare Guarinus ad arces:
3.19.52  Non potero tanto non comes esse viro.
3.19.53  Evolet algentes Scythiae glacialis ad oras,
3.19.54  In Scythiam

3.19.57  Naviget ad Mauros, ad Mauricas ibimus urbes;
3.19.58  Persidos arva petat, Persidos arva petam.
3.19.59  Nedum Veronam secum migrare recusem;
3.19.60  Hanc ego vel patria malo videre mea.
3.19.61  Ergo tui nobis, fiet tibi copia nostri;
3.19.62  Illa erit, illa sacris annumeranda dies.
3.19.63  Tunc tecum longis ducam sermonibus horas;

Phryxi trans aequora Turcos,
4.3.40  Quos male nunc Hister submovet amne suo.
4.3.41  Fac regem observent proceres, rex ipse, fideli
4.3.42  Consilio procerum, se regat et patriam.
4.3.43  Omnia sic roseis cedant tibi sidera flammis,
4.3.44  Sic tuus occiduas, nesciat ignis aquas. 24. DE APRO

4.5.108  Dum sol undecies per sua signa redit.
4.5.109  Quod desiderium tanto tibi tempore nostri?
4.5.110  Quanta inter dubios gaudia saepe metus?
4.5.111   At postquam patriae me reddidit Itala tellus,
4.5.112  Obtigit et iuveni pontificalis honos,
4.5.113  Non fuit ulla tuae, sedes tam grata, senectae,
4.5.114  Quam prope me modicos incoluisse

saepe tuo corruptus inhorruit aër,
4.6.82  Corripuit populos publica saepe lues.
4.6.83  Hinc et letiferas equidem tibi iure sagittas,
4.6.84  Crediderim priscos attribuisse patres.
4.6.85  His quondam innocuae Niobes cecidere puellae,
4.6.86  Dilecta et summo Laodamia Iovi.
4.6.87  Sed longe est ipso, gravior dementia, leto,

27. MATTHIAS REX HUNGARORUM, ANTONIO CONSTANTIO, POETAE ITALO
4.7.1  Non levis Aonidum, Constanti, cura sororum,
4.7.2  Qui nos, qui nostrum tollis ad astra patrem,
4.7.3   Diffusum Ausonias rumorem scribis in urbes,
4.7.4  Me pia pro sancta bella movere fide;
4.7.5   Pannonicam mecum pariter descendere pubem,

4.7.8  Nec quicquam vani finxerat illa ioci.
4.7.9  Hoc siquidem toto, castris indulsimus, anno,
4.7.10  Gessimus et Musis non reticenda tuis.
4.7.11  Nam patrium iuxta vires dum cogimus Histrum,
4.7.12  Venturum Martis dum meditamur opus;
4.7.13  Ecce protervus Halis, fiducia summa suorum,
4.7.14  Sirmia traiecto, pervolat arva Savo.

torvus Halis, nusquam ampla potentia Turci,
4.7.44  Nusquam arcu et conto vincere doctus eques.
4.7.45  Postquam nulla datur quaesitae copia pugnae,
4.7.46  Vertimus ad patrias, frena retorta, domos.
4.7.47  Sed quoniam pratis etiam nunc herba virebat,
4.7.48  Nec fera militiam praepediebat hyems,
4.7.49  Fortunam ulterius placuit tentare

4.7.76  Nuntius optatae deditionis adest.
4.7.77  Ergo agimus laeti geminato gaudia festo,
4.7.78  Ac fessis nasci est, altera visa salus.
4.7.79  His demum exactis, patrias remeamus ad oras,
4.7.80  Nec dabimus lentae, tempora longa morae.
4.7.81  Nam simul asstrictas Zephyrus relegaverit undas,
4.7.82  Fuderit et molli gramina prima solo;

4.7.152  Magna manent terra praemia, magna polo.
4.7.153  Vita polo, quae nos servet sine fine beatos,
4.7.154  At terra innumeris laus cumulata bonis.
4.7.155  Nos patriae tamen, et fidei, non deerimus unquam,
4.7.156  Seu magnam, exiguam seu tuleritis opem. 28. DE SE AEGROTANTE IN CASTRIS

quae dimidia parte parata manent.
4.8.87  Si vos ingenium, si florida tangeret aetas,
4.8.88  Si species, certe vivere dignus eram.
4.8.89  Quanquam haud infitior, patravimus improba quaedam,
4.8.90  Improba, non nimium flagitiosa tamen.
4.8.91  Verum quicquid id est, meminisse absistite, si quem
4.8.92  Poenitet, hoc ipso desinit esse

argutae, suave querantur, aves.
4.8.115  Quin etiam tacita iaceam ne ignotus in urna,
4.8.116  Signari hoc cineres carmine mando meos:
4.8.117  His situs est Ianus, patrium qui primus ad Histrum,
4.8.118  Duxit laurigeras, ex Helicone, Deas.
4.8.119  Hunc saltem titulum, Livor, permitte sepulto,
4.8.120  Invidiae non est in monumenta

4.9.4  Nunquam ego non aeger, nunquam ego sospes ero?
4.9.5  Ut taceam mater pia quae narrare solebat,
4.9.6  Aetatis tenerae mille pericla meae;
4.9.7   Reddiderat patriae reducem vix Itala tellus,
4.9.8  Damnavi reditus protinus ipse novos.
4.9.9  Nam male profluvio ventris cruciatus amaro,
4.9.10  Turbavi attonitae, gaudia paene, domus.

propriae noluit esse gulae.
4.14.53  Pontifici primum caput et sua cornua dantur,
4.14.54  Cornua ter senis ardua verticibus.
4.14.55  Purpurei sumunt lumbos, et pinguia patres
4.14.56  Ilia, diversum cetera vulgus habet.
4.14.57  Aequarat Phrygiis venatica dona carinis
4.14.58  Naufragus in Libyco littore Troïades

4.14.61  Tibri pater, tales Hister tibi mittit alumnos,
4.14.62  Tu tamen hunc salvum, sed cito, redde suis. 35. CONSULTATIO DEI PATRIS ET FILII DE PERDENDO HOMINUM GENERE; QUOS TANDEM BEATA VIRGO EXORAT
4.15.1  Sederat omnipotens, medio sublimis Olympo,
4.15.2  Subdideratque oculis, condita cuncta, suis.
4.15.3  

cui ferro, terrore, cui flamma et iugo noceri potuit, inviolati relinquendo, ut una quaeque gradu proxima erant, ita ignominiae obiecta. Hinc omnes circum vicinos passim vis, atque tempestas illa adorta est. – Novissime ad ipsius ferme Europae umbilicum pervagata, tandem huius regni et patriae nostrae adhaesit lateribus. Miretur pater beatissime, qui novit, quo pacto ad tanta, tamque dura patienda potius, quam propulsanda haec, patria nostra sufficiens fuerit, quae nisi stetisset fide, opibus, reor, non fuisset statura. Jam supra sexaginta numeramus annos, quibus

vicinos passim vis, atque tempestas illa adorta est. – Novissime ad ipsius ferme Europae umbilicum pervagata, tandem huius regni et patriae nostrae adhaesit lateribus. Miretur pater beatissime, qui novit, quo pacto ad tanta, tamque dura patienda potius, quam propulsanda haec, patria nostra sufficiens fuerit, quae nisi stetisset fide, opibus, reor, non fuisset statura. Jam supra sexaginta numeramus annos, quibus pene continuis furiam illam, facemque bellorum sustulimus, in privatam curam, in privata quoque unius gentis arma conversam. Stetitimus utcunque multis cladibus,

propulerat, ut, nec incommoda nostra, nec remedia pati posse videremur; valentes populi huius vires se ipsae conficiebant, nihil amplius, quam suum militem, sua arma horrebant. Nunc vero pater beatissime, expeditis fere omnibus, quae ob residuas bellorum iras, impedita restabant, maiorem tuendae patriae spem, animumque suscepimus. Igitur benignitate Dei sub Sanctitatis vestrae fiducia, inceptu tanta ratione digno opus fuit, cuius ego auctor ipse et tutor executionem aggressus, incitato sponte militi impetum addere paro, restatque, ut non pro ripa Danubii stantes, arceamus transitum hostis,

Inter quos auctore Domino, quod notissime magnum restaurandae fortunae spem tribuit, rectam concordiam ac unionem et caeteras regni res integras reperimus, praesertim vero animos ex hac suscepta clade irritatos magis, quam fractos. Vnde illico nobis mandata provisio fuit ad reassumendam fidei, patriaeque defensionem. Itaque consensimus ultro, restituimusque e vestigio navare operam, curamque, ne longa aut diuturna fiat hostibus quies, ex nostra clade quaesita. Revera non quiescemus et nos, comite vita, donec vel vindictam vel mortem ex eo hoste referre datum fuerit. Quamobrem dilectionem

scilicet etiam occasiones peccatorum prescindere evellere et extirpare, emunitatemque ecclesiastice libertatis pro posse tueri, ne ex nostro assensu animarum nostrarum adversario additum patefecisse videamur, nescit enim, ut inquit beatissimus Augustinus, justitia Dei patrocinium dare criminibus, de unanimi nostri Capituli matura deliberatione modum prefate provisionis nullatenus duximus acceptandum, scilicet ut, iuxta beati Petri apostoli dictum, obmutescere faciamus imprudentum dectractorum ignorantiam et presumptionem, et ne

fuit jubileus tempore pape Nicolai quinti. 1445. die 19 mensis aprilis. Ego frater Stephanus Bilicich fui positus in corporalem possessionem in abbacia appelata sancti Nicolai portus Sibenicensis. tempore reverendi patris domini fratris Georgij Sisgorich, episcopi Sibenicensis ac magnifici domini Fantini Dacha Pesaro comitis Sibenicensis. 1449. die penultima mensis Junij. frater Paulus recepit habitum monacalem sancti Benedicti

fratris Georgij Sisgorich, episcopi Sibenicensis ac magnifici domini Fantini Dacha Pesaro comitis Sibenicensis. 1449. die penultima mensis Junij. frater Paulus recepit habitum monacalem sancti Benedicti a reverendo patre domino fratre Stephano abbate. 1433. die 28 mensis Julij obijt Martinus Bilicich, cuius corpus iacet None in ecclesia sancti Ambrosij, cuius anima requiescat in pace, amen.

fuit inpositum nomen Arsenius. 1451. a di 4 nouembris. Ego frater Stephanus Bilicich abbas Sibenicensis aplicui Spalatum pro visitando in monasterio sancti Stephani de pinis, vice et nomine reverendissimi in Christo patris domini Niceni Cardinalis 12 sanctorum apostolorum. Obijt Simon Matafarich de Jadra die 9 aprilis 1452. Obijt dominus Angelus Chauaza natione Venetus episcopus Traguriensis

uxoria et commentariolos Brixienses mecum ad has partes non attulisse, cum quibus plurimorum vota, ad quos illorum fama pervenit, adimplerem; quos ut haberem, domino Zachariae nostro causam committere statui. Vale, pater patriae, et me tibi deditissimo in omni re tuo arbitrio uti velis. Ex Ragusio III. Idus Januarias MCCCCLI.

bellicae opinione nulla gens in tota Italia suae genti conferenda erat. Sed tam immoderata cupiditas dominandi, tantave ambitio animum eius invasere, ut omnia divina et humana iura facile perversurus videretur. Patribus quibus cura est, ne quid res publica detrimenti caperet, haec animi elatio perniciosa visa est, et a quiete publica vehementer aliena. Animus paratus ad periculum si sua cupiditate, non utilitate

utilitate communi impellitur, audaciae potius quam certitudinis nomen habet: ut sapientes litterarum monimentis pulcherrime tradidere. Ex hac elatione et animi magnitudine, facillime pertinatia et nimia cupiditas principatus nascitur. A patribus conscriptis compertum est ipsum imperata negligere, nimis alta ac immoderata petere, cum hoste sentire. Hac indignitate reipublicae decemvirum severissimus ordo compulsus more maiorum in

Johannes Sobotae Mapheo archiepiscopo Hyadrensi. Omnes qui excellens ingenium tuum novere, clara voce et predicant et fatentur, te iustitiae esse accerimum patronum, nec unquam ullius auctoritas tantum efficere potuit; ut a dignitate, splendoreve tuo discederes; qua ex re virtute tua et animi magnitudine fretus, Luciano sacerdoti modestissimo illa de te pollicitus sum, quae de summo viro

sanctorum, si quis non numeret, commoventur ac indignantur. Huiuscemodi hominum genus perversissimum est, qui omnia non ex iure, sed ex sua libidine moderantur. Scio virtute pravam libidinem vinces. Usque ad haec tempora nunquam vidimus patronos, qui suo labore, suaque impensa ecclesias edificavere dedicavereque violato divino et humano iure, maximis contumeliis affectos, proprio et avito iure privari. Lucianum suasi sine aliqua hesitatione, tuae fidei omnia sua iura

dedicavereque violato divino et humano iure, maximis contumeliis affectos, proprio et avito iure privari. Lucianum suasi sine aliqua hesitatione, tuae fidei omnia sua iura committat. Aegre fert bona illa abs te sequestrari, quae ille et patronatus iure et apostolica auctoritate possidet. Maiorem in modum rogo, ita rem suam suscipias, ut ipse intelligat me ad te hac de re non frustra scripsisse. Vale.

— Si Cesarem et Philippicas ad me mittes, mihi pergratum facies. Recte fidei Thome, iustis de causis mihi amantissimo, cesarem committere potes; qui iterum tua opera Galliam petere coactus est, Dalmatum ipsum aliquando esse sinito. Patricio Karolo Mauroceno meis verbis dicito: collectis viribus omnibus dabo operam, ut pecunia sua quam celerrime exigatur; magnitudine aegritudinis meae factum est, ut haec exactio in hunc usque diem differatur.

Početna verzija. 1454-08-14, Tragurio Johannes Sobote clarissimo Patricio P. M. S. P. D. Perpetuis occupationibus factum est, quod hisce diebus nihil ad te scripserim, praecipue gravi aegritudine uxoris, de cujus salute medici desperaverant, dei beneficio ab inferis revocata est. Nobis nunciatum

Početna verzija. 1454-12-24, Tragurio Clarissimo patricio Petro M. Joannes Sobote S. P. D. Rumore quodam nobis significatum est, (ut opinio mea feret, non vano) inter Panoniae regem et Macometum Teucrorum principem fedus per trienium ictum esse. Panones, et si optimo

Ita animus multitudine distrahitur, nullam pro socia retinet, pariter omnes viles sunt. Neque despotem hoc juvare potuerat. Obversantur quotidie prope in oculis ejus duo filii oculis effossis, viri fortissimi ac summae spei, despoti patri eorum sicuti triste ac lugubre exemplum ita reliquis christianis principibus insigne testimonium, ne quis fidei Teucrorum credat. Macometum illa inprobitate esse tradunt, ut ad omnia simulanda et dissimulanda natus esse videatur; in

posse confidit. Illi, qui arci Clisse presunt, tum regi Bosne nobile illud oppidum se daturos pollicentur, omnes eludunt, nulli fidi. Dalmatiae illa arx multum accomodata. — Habes epistolam verbosiorem fortasse quam velles. — Patricio domino Nicolao Canalio me comendatum facito. M. A. salutem dicito. Vale, et me amare perservera. Ex Tragurio

mulierositatem, a vitioso vitiositatem, ab ebriosо еbriositatem, et multa passim id genus intrepide ac sine ulla nausea configurat. Verum supra dicta aliquot, vocabulorum novitati patrocinantur. Quod si toto in opere dicendi venustatem desiderabis; fac primum cogites; quam aegre procedat omnis traductio; tum quod nec orationes nec historiae tam sunt difficiles translatu, quam scripta philosophorum, in quibus si modo sententiam recte verteris, magna felicitas est cetera non

ad D. Senensem. Dudum me R. P. V. totum dedicavi, sed ne inter negotia Curiae, mea tenuitas R. P. V. animo excidat, refricandam vel literis memoriam putavi. Et quoniam semel R. P. V. mei et Ecclesiae meae patrocinium suscepit, supplico humiliter, quatenus et nunc in certis causis meis, quas istic R. in Christo P. D. Marcus Episcopus Tinniniensis, moturus est, velit esse promotrix; suae magis benignitate naturae, quam meritorum meorum contemplatione. Altissimus R. P.

maris et minas hiemis penitus contempsit. Impulit nos insuper eadem causa, que et omnes alios qui huc accessere, gratificandi sed munus nec deterrere potuit quod alios forte impedire potuisset; nam ut est in quodam trito veteri proverbio: Quis laudabit patrem nisi probi liberi? Accedit huc pecculiare vinculum quo astricti sumus Maripetrorum vi familie, ob insignem memoriam generosi illius viri Nicolai Maripetri quondam pretoris nostri, immo parentis optime meriti ac protectoris beneficii. Quippe

montes prope superant, omnibus bonis praesidium et propugnaculum, improbis vero ac novarum rerum cupidis terrorem et formidines incutere plane videatur. Si mercatoriam operam et negotiantium copiam, si peritiam opificum cernas, Sydonem et Tyrum vincit. Si denique senatorum ordines animo volvas, patria regnum est, par origine Romanis, institutione 63 vero rei publicae ac forma admodum superior, quam super millesimum annum nullus unquam error suo cursu et tenore 64 perturbavit, quatenus res publica Romanorum

Hereditarium est huic urbi, non solum Dei immortalis iniurias sed etiam hominum vindicare: in hoc enim nata, in hoc educata, ut contumelias Christi sui non ferat, quo duce vincere exploratissimum est! Memineris igitur tibi tueque fidei patrocinioque rem Christianam divinitus esse creditam, que non penitus inclinata in te solo recumbit. Eam igitur genu adnixus voce supplici ac demissa tue religiose pietati iterum iterumque commendo. Tum demum 76 Dalmatas omnes tuo imperio devotissimos, et alios,

NICOLAI EPISCOPI MODRVSSIENSIS NAVICVLA PETRI 1 Reuerendissimo in Christo patri et domino Domino Stephano Archiepiscopo Colocensi dignissimo Nicolaus Episcopus Modrussiensis salutem exoptat sempiternam. 2 Solent qui longinquas adeunt terras reuertentes e peregrinis deliciis munuscula amorem suum testantia carissimis

diceret] corr. lector A1 ex dicetur Misit in eos iram indignationis suae, iram et indignationem et tribulationum immissiones per angelos malos. Et rursum: Ignis, grando, nix, glacies, spiritus procellarum, quae faciunt uerbum eius. Et in lege ueteri quare tanta mala patribus nostris Deus et minitasse et intulisse scriberentur, nisi ipse auctor fuisset? Nonne, antequam terra Chore, Datan et Abiron absorbuisset, Dominus Moysi iusserat dicens: Praecipe populo uniuerso, ut separetur a tabernaculis Chore, Dathan et Abiron, quo facto mox terra dehiscens uiuos omnes

correxi ex Lucillum conscripsit, praeclare ait: Cum mundus prouidentia Dei regatur, quare multa mala accidant bonis uiris? Quod absoluens dicit: Bonus uir discipulus est Dei, aemulatorque et uera progenies, quam parens ille magnificus, uirtutum non leuis exactor, sicut seueri patres, durius educat. nota not. lector A1 in marg. et expand. lector A2 in Π nota bene cur bonis non numquam plura mala accidunt Itaque cum uideris bonos uiros acceptosque diis laborare, sudare, per arduum extendere, malos autem

maluerunt, quam Dei omnipotentis iussa … omnipotentis] add. in marg. iussa uiolare. Quid de illis fortissimis uiris fratribus Machabaeis loquar, omnibus excruciatibus, quoscumque furiosa mens Antiochi sciuit excogitare, corpora sua pro Deo patriisque legibus exponentibus? Praecipue de illa uiragine matre eorum, quae non modo filiorum non indoluit crudelia crudelia] corr. ex cecidelia exempla, sed, uiriliter eos exhortando ne prae diuino amore ulla dubitarent subire tormenta, ipsa

et populum in terra promissionis adductum uidens Dominus lasciuire, iugumque Dei detractare, inimicos quibus eos coerceret retinuit: Π populum Hebraeum inimicis afflixit not. lector A2 in marg. Quia, inquit, irritum fecit gens ista pactum meum quod pepigi cum patribus eorum, et uocem meam audire contempsit, et ego non delebo gentes quas dimisit Iosue et mortuus est, ut in ipsis /212r/ experiar Israel, utrum custodiant uiam Domini et ambulent in ea sicut custodierunt patres eorum, an non. Et subdit scriptura: Hae

Quia, inquit, irritum fecit gens ista pactum meum quod pepigi cum patribus eorum, et uocem meam audire contempsit, et ego non delebo gentes quas dimisit Iosue et mortuus est, ut in ipsis /212r/ experiar Israel, utrum custodiant uiam Domini et ambulent in ea sicut custodierunt patres eorum, an non. Et subdit scriptura: Hae Hae] corr. lector A1 ex Haec sunt gentes quas Dominus dereliquit, ut erudiret in eis Israel Israel] correxi ex Ierusalem et omnes qui non nouerant bella Chananeorum, ut postea discerent

Eueum] correxi ex Eneum qui habitabant in monte Libano de monte Baalhermon usque ad introitum Emath, dimisitque dimisitque] correxi ex diuisitque eos, ut in ipsis experiretur Israel utrum audiret mandata Domini, quae praeceperat patribus eorum per manum Moysi, an non. Callebat siquidem sapientissimus rerum opifex populi ingenia saepiusque periculum fecerat, quippe quamdiu iugo premebatur seruitutis frugi erat, uberioremque Deo famulatum exhibebat, sed eo deposito mox inutilis, immo uero et rebellis Domino reddebatur.

seruitutis frugi erat, uberioremque Deo famulatum exhibebat, sed eo deposito mox inutilis, immo uero et rebellis Domino reddebatur. Π sub iugo seruitutis uberiorem famulatum exhibebat not. lector A2 in marg. Cui Deus non est ueritus seueriorem se praebere uel patrem uel pedagogum, ut, qui sponte uirtuti negligentius inuigilabant, metu acti uehementius insudarent.

Nam et nobilior equus sub freno uirgaque /212v/ ad domini regitur imperium, quae si detrahas post detrahas del. et ambo

illis autem non, cum sit utriusque causa communis; aut res humanas in paruulis non diuina prouidentia sed fortuitis agi casibus opinabimur, cum mortales rationales uel damnandae uel liberandae sunt animae, quandoquidem nec passer cadit in terram sine uoluntate patris nostri; aut parentum neglegentiae tribuendum est quod paruuli sine baptismo moriuntur, ut nihil ibi agant diuina iudicia. Quid dicam quod paruulus aliquando ante baptisma exspirat? Etiam festinantibus parentibus et paratis ministris ut paruulus baptisetur, Deo tamen uolente non datur, qui

INCLITUM SENATUM VENETORUM DE NAVIGATIONE LIBER INCIPIT PROHEMIUM PRIMUM FOELICITER Immortalis est hominum cura, serenissime princeps et vos clarissimi patritii cives Veneti, quę non solum servire sibi, sed propagare posteris morem habet. Idcirco non parum debemus vetustis scriptoribus, qui elaborata ingenio non solum sibi in pabulum 7 in pabulum] impabulum | 15 principum] principium esse voluerunt verum

ego uos mergam, ne mergar a uobis." Multi quoque philosophi proprias facultates abiecerunt, ut Democritus et Diogenes, qui se praedicabat Persarum rege ditiorem, quod ipse uidelicet paucorum indigeret. Et Stilbon rapta patria, amissis liberis, uxore, facultatibus omnibus, cum ex incendio publico solus exiret, interroganti Demetrio numquid bona omnia perdidisset, "Minime," inquit, "omnia enim mea bona mecum porto." Et clariora quidem omnibusque

et, o miseri, causas cognoscite rerum: quid sumus et quidnam uicturi gignimur, ordo quis datus, aut metae quam mollis flexus et unde, quis modus argento, quid fas optare, quid asper utile nummus habet, patriae carisque propinquis quantum largiri deceat, quem te deus esse iussit et humana qua parte locatus es in re. Sed de his satis. Ad alios, quos

expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester

Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus Heliam his uerbis Dominum obsecrasse: "Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me; numquid ego melior sum patribus meis." Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus Cedar."

dominatus cupiditatem in carcere quodammodo ipse se incluserat. Quin etiam ne tonsori collum committeret, tondere filias suas docuit. Itaque sordido ancillarique seruitio regiae uirgines ut tonstriculae tondebant barbam et capillum patris, et tamen ab his ipsis, cum iam essent adultae, ferrum remouit instituitque ut candentibus gladium putaminibus barbam sibi et capillum adurerent. Cumque duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas

expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester

expectat, nullas amariores potiones, nullas incisiones, nulla cauteria, nullam omnino acerbitatem quam a medico patitur malam esse putat neque ob hanc aliquem concipit maerorem; idem et tu, si de Deo existimabis ut merito et de uero omnium patre et Domino debes, comperies liquido nihil tibi mali euenisse posseue euenire. Hinc merito ab ipso in euangelio arguimur et increpamur: Si uos, qui estis mali, nostis uestris filiis bona data dare, quanto magis pater uester

Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus Heliam his uerbis Dominum obsecrasse: "Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me; numquid ego melior sum patribus meis." Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus Cedar."

Quod quidem et sanctis omnibus usu uenisse cognouimus; nam legimus Heliam his uerbis Dominum obsecrasse: "Sufficit mihi Domine. Tolle quaeso hanc animam a me; numquid ego melior sum patribus meis." Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus Cedar."

dominatus cupiditatem in carcere quodammodo ipse se incluserat. Quin etiam ne tonsori collum committeret, tondere filias suas docuit. Itaque sordido ancillarique seruitio regiae uirgines ut tonstriculae tondebant barbam et capillum patris, et tamen ab his ipsis, cum iam essent adultae, ferrum remouit instituitque ut candentibus gladium putaminibus barbam sibi et capillum adurerent. Cumque duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas

dominatus cupiditatem in carcere quodammodo ipse se incluserat. Quin etiam ne tonsori collum committeret, tondere filias suas docuit. Itaque sordido ancillarique seruitio regiae uirgines ut tonstriculae tondebant barbam et capillum patris, et tamen ab his ipsis, cum iam essent adultae, ferrum remouit instituitque ut candentibus gladium putaminibus barbam sibi et capillum adurerent. Cumque duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas

dominatus cupiditatem in carcere quodammodo ipse se incluserat. Quin etiam ne tonsori collum committeret, tondere filias suas docuit. Itaque sordido ancillarique seruitio regiae uirgines ut tonstriculae tondebant barbam et capillum patris, et tamen ab his ipsis, cum iam essent adultae, ferrum remouit instituitque ut candentibus gladium putaminibus barbam sibi et capillum adurerent. Cumque duas uxores haberet, Aristomachem ciuem suam, Doridem aut Locrensem, sic noctu ad eas

tamen uoluntati Dei innititur, quam nos huic secundo loco assignauimus. III 4 Tertius a uoluntate maiorum Cui quidem et ille finitimus est in quo uel principis uel patris uel alterius, qui in nos potestatem habet, uoluntatem consueuimus assignare. Vt Terentianus ille fecit Dauus, qui uolens inducere Pamphilum ad obsequendum iussis paternis, quae aegre ferebat: "Pater est", inquit, "Pamphile,"

inimicos haberent quot extraneos, quorum cum ingens sit multitudo, impossibile uidetur ut se quis ab eis uel defendere queat uel custodire, quandoquidem Abel unius insidias et odia nequiuerat euitare. Hinc transit ad Abraham illum patriarcharum sanctissimum, eiusque aduersitates carptim perstringendo mirificis conspergit floribus. Simili ratione calamitates Isaac prosequitur, cui subnectit acerbitates Iacob et ueritus sermonis prolixitatem in Ioseph iniuriis finem

Simili ratione calamitates Isaac prosequitur, cui subnectit acerbitates Iacob et ueritus sermonis prolixitatem in Ioseph iniuriis finem orationi imponit. In aliis quoque consolatoris epistulis eius paene omnibus exemplorum adhibet patrocinium. Et Antimachus, poeta minime contemnendus, dum se ipsum consolari cuperet de coniugis morte, hoc solo ac perpetuo loco usus est, siquidem elegiam ex uxoris nomine Lydem, in

locus ab honesto Amplius leue fit malum, immo uel ingens iactura pro lucro computatur, quae in honesto ac digno loco accepta est aut a forti magnaue auctoritate uiro. Hac ratione mortem illorum qui fortissime pro patria, legibus, libertate, honore, dignitate pugnando mortem potius expetendam quam dolendam esse dicere consueuimus. Similiter et fortunarum detrimenta quae iusto honestoque periculo sunt accepta.

dicere consueuimus. Similiter et fortunarum detrimenta quae iusto honestoque periculo sunt accepta. Proinde laudatur illa praeclara ducis Leonidae uox qua commilitones suos ad honestam mortem pro patria oppetendam cohortatus est. "Pergite animo forti," inquit, "Lacedaemonii, hodie apud inferos fortasse cenabimus." Quam animosam adhortationem non minus strenui facto compleuerunt.

illum uictorem exercitum fore cuius rex in acie occubuisset. Quis Curtii, Romani adolescentis nobilissimi interitum felicissimum non appellat, qui cum equo armatus pro salute patriae teterrimum in antrum sponte insiliit? Aut duorum illorum fratrum Carthaginiensium qui Philaeni nuncupabantur digna memoria quanto in honore apud uniuersos habetur, qui uoluntaria morte fines patriae uersus Cyrenas latissime

appellat, qui cum equo armatus pro salute patriae teterrimum in antrum sponte insiliit? Aut duorum illorum fratrum Carthaginiensium qui Philaeni nuncupabantur digna memoria quanto in honore apud uniuersos habetur, qui uoluntaria morte fines patriae uersus Cyrenas latissime extenderunt? Dimitto enumerare gloriosam Epaminondae mortem, Harmodii, Aristogitoni, Themistoclis, Bruti, et aliorum ducum clarissimorum tam Graecorum quam

Hoc tamen infelix miseram solabere mortem: Aeneae magni dextra cadis. et illud: At non, Euandre, pudendis uulneribus pulsum aspicies nec sospite dirum optabis nato funus patri. Hac ratione et Xenophon se ipsum est consolatus, cui sollemne sacrificium peragenti cum nuntiatum esset filium eius apud Mantineam in proelio

mulier fecit, quae postquam accepit nuntium mortis filii strenuissimi, nullos femineos edidit eiulatus, immo nec illacrimata est, uerum laeto constantique uultu respondit: "Diis equidem ingentes ago gratias quod talem genuerim qui mortem ob patriam oppetere non dubitauit. " Hoc animo in iactura suorum et alii multi fuerunt esseque omnes debent qui turpi utilitati honestum damnum anteponunt, uel, ut uerius dicamus, qui illud

gradu dimoueri. Fulgentes gladios hostium uidebant Decii cum in aciem eorum irruebant. His leuabat omnem uulnerum metum nobilitas mortis et gloria. Num ingemuisse Epaminondam putas cum sanguine uitam effluere sentiret? Imperantem enim patriam Lacedaemoniis relinquebat quam acceperat seruientem. Haec sunt solacia, haec fomenta summorum dolorum. " – et paulo post: Omninoque omnes clari nobilitatique labores

dispensat. Nam ut ait is ipse diuus orator Marcellam de aegrotatione Blesillae consolando: Abraham tentatur in filio et fidelior inuenitur. Ioseph in Aegyptum uenditur ut patrem pascat et fratres. Ezechias uicina morte terretur ut fusus in lacrimas quindecim annorum proteletur spatium ad uitam. Petrus apostolus Domini passione concutitur ut amare flens audiat: Pasce oues meas. Paulus lupus rapax et Beniamin

denegarat, dumque Romanos propagare uult fines, perdidit propagatos. Iouinianus gustatis tantum regalibus bonis fetore prunarum suffocatus interiit ostendens hominibus quid sit humana potentia. Valentinianus uasto genitali solo et inultam patriam derelinquens uomitu sanguinis extinctus est. Huius germanus Valens Gotico bello uictus in Tracia eundem locum et mortis habuit et sepulchri. Gratianus ab exercitu suo proditus et ab obuiis urbibus non receptus ludibrio hosti fuit.

Hoc egit optime Sulpicius scribens ad Ciceronem: Quid est quod tantopere te commoueat tuus dolor intestinus? Cogita quem ad modum adhuc nobiscum fortuna egerit: ea nobis erepta esse quae hominibus non minus quam liberi cara esse debent, patriam honestatem dignitatem, honores omnes; hoc uno incommodo addito quid ad dolorem adiungi potuit? Aut qui non illis rebus exercitatus animus calere iam debet atque omnia minoris existimare? An illius uicem, credo, doles. Quotiens in eam

impugnationes diaboli, tot corporis bella, tot saeculi clades euasit et lacrimas fundis? Quasi nescias quid in te ipsum cotidie patiaris, propter quod Dominus sic admonet apostolos suos dicens: "Si diligeretis me, gauderetis utique quia uado ad patrem." Plane Lazarum mortuum fleuit non dormientem, sed potius resurgentem et flebat quem cogebatur propter saluandos alios saeculo reuocare; hanc uitam dans Dominus ingemiscebat, quam tu doles esse sublatam. – et ad Theodoram:

sed me magna deum genitrix his detinet oris. – idem et in alio loco fecit, ubi per insomnium inducit umbram Anchisae Aeneae ex obitu patris maesto haec solacia referentem:
Non me impia namque
Tartara habent, tristes umbrae, sed amoena piorum
concilia Elysiumque colo.

laborare. – et post infert: Gaude ergo ne tu uidearis saltem dormientis felicitatibus inuidere; ab alieno mundo proprium transiuit ad dominum, et de hostili patria migrauit ad caelum, caruit malis ciuibus, quorum odia sustinebat, ne adhuc peregrinaretur in terra contraria; sicut apostolus monet dicens: quamdiu sumus in hoc saeculo, peregrinamur a Domino. Non ergo uobis luctum debet incutere quisquam

peregrinis regionibus credunt et gaudent tota uita sine affectibus commorari, dummodo ualeant quod cupiunt a suis pignoribus adipisci, et, ut ad palatia pergant, peregrinantur ad studia dignitatis. Nauigant ad quaerendas diuitias uel ad causas patrimonii aliquas explicandas et periculo proficiscentes omnes impelluntur: nec secum natare, quos diligunt, patiuntur et ut ad palatia caeli, ad studia Christi, ad honorem uitae perpetuae et patrimonium possessionis aeternae cum securitate

Nauigant ad quaerendas diuitias uel ad causas patrimonii aliquas explicandas et periculo proficiscentes omnes impelluntur: nec secum natare, quos diligunt, patiuntur et ut ad palatia caeli, ad studia Christi, ad honorem uitae perpetuae et patrimonium possessionis aeternae cum securitate ualeant peruenire; nemo filios suos libenter ab se gratulatur abscedere. Propter incertam mercedem filium uel fratrem uel parentem unusquisque compellit, et ad certam salutem suorum aliquem

uerba fecimus, istum qui superest breuius absoluamus. III 25 Sextus locus a loco mortis Extremus luctus minuendi locus accipitur a ratione patriae uel terrae in qua quis e uita migrauit. Ingens enim solacium suscipiunt homines si caros suos decedere intra patriam ciuitatemque suam accipiunt et praecipue domi et in lectulo suo inter amicos propinquos cognatos fratresque

25 Sextus locus a loco mortis Extremus luctus minuendi locus accipitur a ratione patriae uel terrae in qua quis e uita migrauit. Ingens enim solacium suscipiunt homines si caros suos decedere intra patriam ciuitatemque suam accipiunt et praecipue domi et in lectulo suo inter amicos propinquos cognatos fratresque suos et quibus ista contingunt, morientes felices appellant. Contra uero, quibus aut omnia aut plura defuerint,

Vnde Aeneas: O terque quaterque beati quis ante ora patrum Troiae sub moenibus altis contigit oppetere! – beatos appellat quod in patria et in oculis parentum mortui erant et ex eorum collatione suam infeliciorem deflet conditionem, ut qui se fluctibus actutum obrui uerebatur et in uasto pelago extorrem crudeli morte extingui. Eiusdem generis et illa Ouidii

proprium uidetur in suo strato mori; uiris uero fortibus magis conuenit in equo uel in naui, in hostili solo occumbere atque locum sepulchri aliquo egregio facinore signare. Praeterea quoque forti omne solum patriam esse uoluerunt. Vnde interrogatus Socrates cuias nam esset, mundanum se respondit, utpote qui totum mundum patriam sibi diceret. Et quae enim uerior patria terreno homini esse potest quam terra quae, quoniam uniuersa eiusdem rationis

atque locum sepulchri aliquo egregio facinore signare. Praeterea quoque forti omne solum patriam esse uoluerunt. Vnde interrogatus Socrates cuias nam esset, mundanum se respondit, utpote qui totum mundum patriam sibi diceret. Et quae enim uerior patria terreno homini esse potest quam terra quae, quoniam uniuersa eiusdem rationis est, ut philosophi censent, merito cui una pars congruit et uniuersa congruere diiudicatur. Ita ergo

facinore signare. Praeterea quoque forti omne solum patriam esse uoluerunt. Vnde interrogatus Socrates cuias nam esset, mundanum se respondit, utpote qui totum mundum patriam sibi diceret. Et quae enim uerior patria terreno homini esse potest quam terra quae, quoniam uniuersa eiusdem rationis est, ut philosophi censent, merito cui una pars congruit et uniuersa congruere diiudicatur. Ita ergo ex hoc ultimo loco ad utramque partem

Simacus socer et, quod uitae pretio non segnis emeres, uir totus ex sapientia uirtutibusque factus, suarum securus, tuis ingemiscit iniuriis. Viuit uxor ingenio modesta, pudicitiae pudore praecellens et, ut omnes eius dotes breuiter includam, patri similis est. Viuit, inquam, tibique tantum huius uitae exosa spiritum seruat quoque uno felicitatem tuam minui uel ipsa concesserim: desiderio lacrimis ac dolore tabescit. Quid dicam liberos consulares, quorum iam, ut in id aetatis pueris,

"Quam multos esse coniectas qui sese proximos caelo arbitrentur si de fortunae tuae reliquiis pars eis minima contingat? Nam is ipse locus, quem tu exilium uocas, incolentibus patria est." Et Cicero ad L. Fabium: Tu uero qui et fortunas et liberos habeas et nos ceterosque necessitudine et beniuolentia tecum coniunctissimos

sermone signum maeroris ostendit, quin immo eundem ornatum retinuit nec quicquam ex ueteri ritu immutauit. Similiter et Paulus Aemilius duobus filiis orbatus, quorum alter ante triumphum patris quarto die decessit, alter in triumphali curru conspectus post diem tertium defunctus est, procedens in contionem constantissimi pectoris protulit sententiam: "Quirites", inquit, "cum essem, ne quid mali fortuna moliretur, Iouem

Seruii ad Ciceronem spectat: Quod si quis etiam inferis est sensus, qui illius in te amor fuit pietasque in omnes tuos, hoc certe illa te facere non uult. Da hoc illi mortuae, da ceteris amicis ac familiaribus qui tuo dolore maerent, da patriae ut, si qua in re opus sit, opera consilio tuo uti possit. Denique, quoniam in eam fortunam deuenimus ut etiam huic rei nobis seruiendum sit, noli committere ut quisquam te putet non tam filiam quam rei publicae tempora et aliorum

credo; quae etiam si uera afferret, et mors mihi de manu tua, dulcis amice, suauis est." Quanto ergo magis et nobis de manu altissimi conditoris, rectoris patrisque nostri optimi cuncta suauia esse debent et amoena, qui cum sit summe bonus, non nouit filiis suis nisi bona dare data, tametsi nobis ob imperitiam nostram secus uideatur. Itaque si nos uniuersam spem amoremque nostrum totum

suis consolatoriis sermonibus hanc diligentissime conseruauit. Et iure quidem, quoniam sanae et compositae mentes potius gaudere deberent tales uiros habuisse, qui et nobis et patriae et huic fortasse aetati ornamento fuerunt, quam eos, qui nobiscum esse non poterant, amisisse. Ita ergo laudes defunctorum abducunt a luctu animum, sed multo magis laudes ipsorum

Hoc ipsum et Cicero ingenue fassus est rescribens Lucio Lucceio ipsum de rei publice calamitate consolanti: "Das mihi", inquit, "iocundas recordationes conscientiae nostrae rerumque earum, quas te imprimis auctore gessimus; praestitimus enim patriae non minus certe quam debuimus, plus profecto quam est ab animis cuiusquam aut consilio hominum postulatum. Ignosces mihi de me ipso aliquid praedicanti; quarum enim tu rerum cogitatione nos leuare aegritudine uoluisti, earum et

Nihil plane omnino tantum ad solacium hominis ualet, quando cuiuspiam rei iacturam fecit, quantum spes rei recuperandae. Id optime intellexisse uidetur Ouidius, qui in exilium missus hortatur amicum ut, si etiam minime speret posse patriae restitui, tamen semper se spe redeundi detineat uel potius alat, testans adeo se nulla re alia sustentari quam spe reuertendi, quam licet falsam, ne sibi adimat, obnixe precatur dicens: Si tamen interea quid in his ego perditus

consolantur homines tamquam quandam ultionem ex hoste sumpsissent, sed uident eum non omnino uoti sui compotem factum. Istorsum spectat quod Ouidius ait:
En ego, cum caream patria uobisque domoque
raptaque sint adimi quae potuere mihi,
ingenio tamen ipse meo comitorque ferorque:
Caesar in hoc potuit iuris habere nihil.
Quilibet hanc saeuo uitam mihi finiat

sui ipsius amator cui non dulcescant uniuersae praesentis uitae amaritudines ac poenae si diligentius intueatur quanta et qualia pro se sit noster passus saluator? Qui primum, ut ita loquar, caelos relinquens ad nos in terras descendit, qui patrem maximum optimumque, mirificam angelorum reliquorumque supercaelestium ciuium societatem, non enarrabiles delicias posthabens, se credidit inimicis, perfidis ciuibus, detractoribus blasphemis et grassatoribus

rependat uices, praecipue ipso Domino admonente ac clamante: Qui cupit meus esse discipulus me sequatur: et qui uult uenire post me, abneget semet ipsum et tollat crucem suam et sequatur me. et rursum: Qui diligit patrem aut matrem, uxorem filios uel sorores plus quam me, non est me dignus. et: Beati qui lugent quoniam consolabuntur.

ipso aut ab inimicis eius uel ob delicta nostra uel ob iustitiam eius aut uoluntatem pati contingerit, contristamur, dolemus, lamentamur, iniuste nos afflictos querimur, insuper impiissimo ore non solum diem, horam natiuitatis nostrae, matrem patrem, uerum et ipsum conditorem et regem Dominumque uniuersorum blasphemamus. Non nos comminationes eius absterrent, non documenta erudiunt, non alliciunt blandae paternaeque pollicitationes, non sanctorum inducunt exempla, non sempiternae

possessiones, illam gloriam et honorem promereamur quae antiquus ille serpens diabolus per superbiam inobedientiamque amisit et quae nobis scelestissimus inuidens ab initio cum homine pertinaciter luctatur, et nos, ne ad possessionem patrimoniumque ipsius antiquum deuenire possimus, pro uirili sua die ac nocte illis uiis abducere conatur quibus ipse corruit. Quid mihi igitur cum mundo, quid cum diuitiis, agris, coniuge, liberis,

III.4.3-4 in V1 in margine, fortasse manu ipsius auctoris, adscriptum, paulo aliter: Vnde Isac, ut refert Iosephus, uidens se tam dei quam patris uoluntate ad mortem deposci, confirmato ac magno animo... o pater... et non minus parentes quam se prudentissimo dicto consolatus est. III.4.3 cf. Ios. Flav.

non etiam ] ac etiam V1 | nedum ] non tantum V1 III.10.7 Aut... insigni Verg. Aen. 10,449-50 | Hoc... cadis Verg. Aen. 10,829-30 | At non... patri Verg. Aen. 11,55-57, ubi 57 pater III.10.8 capiti... dolorem Val. Max. 5,10ext,2, ubi suscepisse om. Val. Max.; amaritudinem sentire pro

sapientiam, qui animi magnitudinem factis magis prae se ferret quam dictis. Sed haec una et communis erat cunctis gentibus exultandi ratio. At regem nostrum cum universis pariter nostratibus etiam peculiaria quaedam exhilarabant. Sciebat Beatitudinem tuam amplissima Venetiarum urbe oriundam, et patriae, ut par est, amantissimam, cives suos, socios nostros et eodem, quo nos, in discrimine sitos, minime deserturam. Meminerat, qua benevolentia, quantis favoribus sacratissimae recordationis Eugenius Papa Quartus, praedecessor et propinquus tuus, illustrem quondam parentem suum Christiani tum

temporis pontifex, pro recuperanda terra sancta crucem late praedicasset, ipse pro Gothfrido Hierosolymam Christianum exercitum duxisset, sed eius mox propositum implevit Andreas; qui superatis Saracenis, et adorato Christi sepulcro, non alia hostium praeda, quam Sanctorum reliquiis onustus, in patriam revertit. Deficiente postmodum regio semine, ab Apostolica Sede principem sibi Ungaria postulavit, et accepit clarissimum Siciliae regem Carolum, cuius filius et successor Ludovicus, regnum Neapolitanum iure sangvinis ad se devolutum et nihilominus armis, post B. Petro Apostolo

ac maturius et uberius opportunioribus viis, melioribus modis quam caeteri hactenus conati sunt, Reipublicae Christianae, cui praeesse meruit, consulat cum effectu. Quod quum S. T. ultro facturam confidit, more solito, omnes suas et suorum fortunas ac regium insuper caput, id quam necessario patriae debet, sponte fidei pollicetur. Hae sunt B. Pater, adventus nostri causae. Quarum posterior si proposita magis, quam exposita videtur, parati sumus plura mox super ea re et audire et respondere, loco et tempore per V. B. assignatis.

Prosopopeya aedita per Georgium Sisgoreum Sibenicensem studentem Patauii
Vade, Elegia, precor, patrios uisura penates,
Vade cito queruli nuncia moesta soni!
Summe togam qualem condam Casandra ferebat,
Hectoris ad magnos Andromaceque rogos.
Sparge comas humeris, ueluti dum uulnere sęuo
Extinctum Eurialum cerneret ipsa parens.
Sintque tuę uoces

qui cursus, quęue tenenda uia est?
Vt primum Euganeam sollers exiueris urbem
Limite qui piceas monstrat adire rates,
Ad Venetum claras transmittunt qui quoque terras
Inuenies illic, nuncia clauda, uiros.
Protinus ut Venetum ripas attigeris altas,
Inuenies patrias, nostra Elegia, rates.
Ibis puppe tua Zephiro spirante per ęquor,
Ibis et Illyricos ne uereare sinus.
Audax Illyricas postquam superaueris undas
Ipse docebo libens quo tibi cursus erit.
Est locus a Hyadera medius

Pręterea uersus quos perlegat ipse uiator
Iussit ut in tumulo marmoris inciderem:
'Qui cecidit bello, qui morbi uulnere demptus,
Hic una geniti de genitrice iacent.
Ipse meam sortem uenturi nescio fati,
Nam fati sortem numina scire uetant.
Verum utinam possem cineri dare basia uestro,
Cum repetent proprios corpus et umbra locos.'"
Vade, Elegia, precor, patrios uisura penates,
Vade cito queruli nuncia moesta soni!

Styga Pelides et magnus uiserat Aiax,
14  Thersites Phrygia laetus agebat humo.
15  Et nunc, heu facinus! uiuant cum mille nocentes,
16  Tres in te, Rhiari, ius habuere deae,
17  Et cadis ante diem, patris patriis procul hospes ab oris,
18  Picentum et per te reddita terra nocens.
19  Heu, modo ad Euganeam Troiani

Aiax,
14  Thersites Phrygia laetus agebat humo.
15  Et nunc, heu facinus! uiuant cum mille nocentes,
16  Tres in te, Rhiari, ius habuere deae,
17  Et cadis ante diem, patris patriis procul hospes ab oris,
18  Picentum et per te reddita terra nocens.
19  Heu, modo ad Euganeam Troiani Antenoris urbem

unificirano zaglavlje. Oratio in funere reuerendissimi domini D. Petri cardinalis sancti Sixti habita a reuerendo patre domino Nicolao episcopo Modrusiensi. Cum in omni funebri celebratione duo praecipue dicendi genera a maioribus nostris usurpari soleant, amplissimi patres, alterum quo tristes amicorum animos merore leuarent, quibus, cum amici uita suauissima

in funere reuerendissimi domini D. Petri cardinalis sancti Sixti habita a reuerendo patre domino Nicolao episcopo Modrusiensi. Cum in omni funebri celebratione duo praecipue dicendi genera a maioribus nostris usurpari soleant, amplissimi patres, alterum quo tristes amicorum animos merore leuarent, quibus, cum amici uita suauissima extitit, mors ipsa iocunda esse non potuit, alterum quo extremum amici munus rebus ab eo bene gestis uirtutumque ipsius copia ac splendore amplissimis laudibus

tamen dispicere possem qua oratione aut quibus rationibus etiam illi quidem, qui principes eloquentiae sunt habiti, hanc tam grauem sacrosancti senatus uestri iacturam et hunc publicum totius curiae luctum ulla ex parte leuari possent. Perdidistis enim, patres amplissimi, praestantissimum collegam uestrum, cuius suauissimam consuetudinem, comitatem, benignitatem, liberalitatemque quotidie experiebamini, cuius ingenii dexteritatem et incredibilem consilii prudentiam in dies magis admirabamini. Amisistis

praestantissimum collegam uestrum, cuius suauissimam consuetudinem, comitatem, benignitatem, liberalitatemque quotidie experiebamini, cuius ingenii dexteritatem et incredibilem consilii prudentiam in dies magis admirabamini. Amisistis summi pontificis, patris uestri piissimi, singulare solacium et sacrae eius senectutis optatissimum baculum, participem secretorum, laborum socium, peregrinationis comitem, leuamen curarum, et per quem totius orbis principibus fidissima responsa et reddere consueuerat et

alumnus. Cuius iactura cum uniuersis lugenda sit, tum mihi praecipue atque his infelicissimis conseruis meis, quibus haec crudelis et dira mors tam benignissimum abstulit dominum, interuertit benefactorem, ademit praesidium, et unico atque eodem piissimo patre nos acerba orbauit. Nolite igitur expectare, praestantissimi patres, ut luctum ac merorem, in quo et uos nunc esse intueor et me ac totam hanc miserandam familiam, quoad uixerimus, fore necesse est uobis adimam. Quin potius pro uestra clementia dabitis

atque his infelicissimis conseruis meis, quibus haec crudelis et dira mors tam benignissimum abstulit dominum, interuertit benefactorem, ademit praesidium, et unico atque eodem piissimo patre nos acerba orbauit. Nolite igitur expectare, praestantissimi patres, ut luctum ac merorem, in quo et uos nunc esse intueor et me ac totam hanc miserandam familiam, quoad uixerimus, fore necesse est uobis adimam. Quin potius pro uestra clementia dabitis dolori meo ueniam, si eius acerbitate abductus nec rerum ordinem

temeritatis quam ingratitudinis notam subire uerebor. Dicturus igitur de laudibus reuerendissimi domini D. Petri cardinalis sancti Sixti, cuius miserandum funus hodierna die celebratur, eas laudes, quas uel a parentibus uel a patria ipsius colligere poteram, hoc loco praetermittendas putaui; non quod illas aut obscuras aut tenues fore dixerim, quoniam et honestissimis nobilissimisque ciuitatis suae parentibus est ortus, et celeberrimo uetustoque Ligurorum oppido Saona,

quae quales in eo fuerint, breuiter explicare conabor. Qua igitur pietate primum erga deum fuerit quamque magnificus cultor ipsius, si aduixisset, futurus erat, in primo uitae suae limine clarissime demonstrauit. Annos natus duodecim, cum orbatam patre familiam tanta prudentia regeret ut nec mater, matronarum praestantissima, nec fratres eius parentis sentirent desiderium, coepit deo dicatum pectus zelo religionis feruescere. Clarescebat autem iam tunc nomen

illius urbis obscurius esse consueuerat, nunc splendore et omnifario apparatu uincat uniuersa. Testatur Papie Maioli fanum in quo ne unum quidem uasculum in sacrificium reperit, libros autem prorsus nullos, adeo ut, quotiens diuina res patranda erat, opus esset ab aliis sacris aedibus omnia mutuari; nunc tanta cum omnium, tum praecipue libellorum, calicum, ac uestimentorum copia abundat ut aliae

trecentarum nauium expleuerat, terrestres uero copiae centum et uiginti milia militum excedebant), ciuitas trepida atque de statu rerum sollicita etiam propriae saluti diffidere coepit. Tunc et supplicationes indictae et uota publice priuatimque suscepta si status rei publicae integer maneret. Tum patres rogati conueniunt, fit frequens Senatus, graues atque uariae sententiae dicuntur. Tandem nihil potius in re fore decernunt quam eligere probatissimum imperatorem qui et auctoritate sua labantes ac fractos animos sociorum et subditorum confirmaret et uirtute atque animi

obuiam iret. Fit Senatus decretum ut Nicolaus Canalis imperator reuocetur, deinde omnibus suffragiis ad tale negotium idoneus imperator designatur Petrus, clarissima familia Mocenica ortus; quae gens a primordiis ipsius urbis inter patricias familias semper habita est. De qua etiam multi clarissimi imperatores, naualis belli gloria uiri illustres, fuere, Thomas denique inclitus Venetorum dux qui ob magnitudinem rerum gestarum caelo et immortalitate dignus extitit. Petrus quoque ipse non

triremem, Cretam se contulit. Dum legati proficiscuntur, dum de conditionibus agitur in mittendis etiam atque remittendis litteris, tota aestas effluxit. Qua, etsi imperator cupiditate arderet patrare aliquod egregium facinus, et se et suorum maiorum gloria dignum, dissuadentibus tamen legatis nihil actum est. Verebantur enim ne barbarus hostis, bello lacessitus, oratoribus, uiris nobilibus atque innoxiis, manus inferret. Igitur, iam instante hieme, dux regiae classis

quam semiuiuam nostri excipiunt. Illa, Christo animam commendans, inter manus nostrorum expirat. Itaque mulier egregia seruitutem, quam uiua non potuit, moriens effugit. Nostri exanime corpus sepeliunt. Dum a nostris pro gloria ac cupiditate potiundae ciuitatis, ab hostibus pro patria, libertate, coniugibus ac liberis ubique acerrime res geritur, nox interueniens pugnam dirimit. Legati ad classem redeunt, relicto ad urbem idoneo praesidio, ne quis exire aut intrare urbem posset. Principes ad legatorum aduentum coeunt. Legati acta referunt, simul

cuncta prosternendo deuastant. Quibus impigre peractis, imperator inde soluens intra paucos dies Rhodum uenit. Qui dum Rhodi esset, aduenit Usunasani, regis Persarum, orator, qui, Cardinalem ac imperatorem et reliquos principes classis adiens, narrat suasionibus ac monitis Katarini Zeni, uiri patricii, Venetorum oratoris, regem Persarum ad opprimendum Othomanum in expeditione esse, et iam eius duces cum expedita manu magna audacia Armeniam minorem Othomano subditam inuasisse, Tocatque, ualidissimam urbem eiudem regionis, et nonnulla alia oppida cepisse. Deinde affirmat Persas

Sequenti die subassa urbis cuncta perscrutari iubet, si quo pacto incendii auctorem inuenire posset, praemia magna indicibus proponens. Cum ergo scrutatores primum poma fluitantia, deinde nauiculam submersam offendissent, animaduerterunt mercatorem illum hesternum poma uendentem tale facinus patrasse. Igitur armati ad persequendum Antonium mittuntur, qui, prodentibus eum uestigiis, quoniam per arenosam humum iter fecerat, confestim ad siluam tendunt. Et iam ad latebras Antonii

strenue mori cupiens, stricto ense in hostes irruit, atque, duobus obtruncatis, ipse telis ac lapidibus undique obrutus occiditur. Antonius cum reliquis comitibus uiuus capitur, uinctusque ad subassam perducitur. Subassa uero, tanti facinoris patratorem interficere non sui officii esse ratus, Antonium et comites ad Othomanum, principem suum, misit. Quem coram se adductum Othomanus interrogat qua sua iniuria, quoue hostium beneficio in se tantum facinus committere ausus erat. Tum

interrogat qua sua iniuria, quoue hostium beneficio in se tantum facinus committere ausus erat. Tum Antonius intrepidus: Quasi uero nescias te omnes bonos, communem pestem omnium gentium, iure persequi debere! Tu enim omnes principes tibi conterminos nulla data occasione patriis regnis expoliasti; tu, perfide, nulli deditorum fidem seruasti; tu tuorum sanguine nunquam satur fuisti; tu, denique, christianum nomen, quae gens sola ueri dei cultrix est, extinguere conaris.

hisque praeficiunt Thomam ex Imola, oppido Flaminiae, quod olim Forum Cornelii dicebatur. Praeterea ad haec regi deferenda oratorem designant uirum patricium Iosephum Barbarum, aetate grauem et linguae Persicae haud ignarum. Tum omnia parata in tres naues magnas imponunt, quae, etsi remis aguntur, onerariae potius quam actuariae dicendae sunt. Habent enim Veneti huius generis naues multas, quas mercaturae exercendae

legatum suum, ad Caramanum ire iubet, cui mandat uti, de statu rerum edoctus, quid potissimum agendum sit cum eo agat. Victor equo ad Caramanum mature se confert, salutatoque regulo: Ab imperatore- inquit- missus uenio, ut tibi referrem et ob patris tui et ob regis Persarum, cui nunc foederati sumus, amicitiam se cum ualidissima classe in subsidium tibi uenisse. Quapropter a te doceri uult quo in statu res sint, quidue primum agendum sit, ut ex communi consilio quid potissimum in re sit agat . Tum

faciunt de omnibus captiuis quintam partem accipere. Maxime uero eligere solent a decimo ad sextum decimum annum adulescentulos. Si captiui desunt, per omnes regiones sui imperii christianorum filios inuitis patribus accipiunt, quos a religione christiana et ueri dei cultura ad superstitionem machometanam traductos praeceptoribus instruendos distribuunt, a quibus omnibus artibus militaribus instruuntur. Qui adulti cum principe militant, hos Ianizaros uocant. Si qui genere aut ingenio

erat ex illa regione Citerioris Hispaniae quae nunc Catalonia dicitur. Qui, mortuo rege, usi rapto uiuere, suo non contenti, tametsi a rege amplissima patrimonia donata possiderent, res nouas moliebantur. Inter eos erat archiepiscopus Cypri: hic a rege suo ad Ferdinandum, regem Apuliae, legatus missus fuerat, qui, audita morte sui regis, ad occupandum per tyrannidem Cypri regnum cum suis

et quartum annum expleuerat, designatum esse audiuerat, simul cum eo duos legatos, Lodouicum Bembum, qui ante biennium legatus etiam fuerat, et Iacobum Marcellum, uiros magni animi atque in re nauali plurimum uersatos. Qua re Senatus decretum, quo missus in patriam redire posset, expectabat, cum coniuratorum orator ad eum uenit: mandata exequitur. Imperator increpatum oratorem a se dimittit. Tum, non secus ac par est in tali re motus,

sua regnum a tyrannis liberatum eique restitutum esse dicit. In posterum etiam, si opus fuerit, et Senatus nomine et suo, maiora promittit. Regina collaudato imperatore Senatui Veneto et imperatori gratias agit, ipsum patrem ac liberatorem regni appellat. Quem ob res bene ac prospere gestas scuto egregii operis, ac uexillo serico uermiculo tincto atque auro picto cum regiis signis donat; legatis quoque minora uexilla dedit. Imperator, regina ualere iussa atque regio puero, quem regis mater in manibus tenebat,

ac inualidi, facile ruebant. Erat in oppido Scodrae praetor et totius Albaniae legatus Antonius Laoredanus, clarissima familia ortus, uir maximi animi indefessique ingenii, et omnia extrema pro patria subire paratus, qui, praesenti animo omnia circumspiciens, ubi muros lapsuros aduertebat, palos defigebat, quos transuersis trabibus firmabat, deinde, interiectis cratibus ex terra et stercore equino, cuius in oppido

primos apud Othomanum eum futurum promittit; nec expectare uelit ut capto oppido uictoris licentia per omnes gradus atque sexus sine discrimine uagetur. Tum Laoredanus respondit non esse se ex illa colluuione Othomani ad praesidium oppidi electum, sed ex patricia Venetorum gente, cuius maiores non oppida sibi credita hosti tradere, sed urbes expugnare et hostem in deditionem accipere soliti essent; se uero fidei integritatem patriaeque amorem omni gazae atque opibus Othomani

respondit non esse se ex illa colluuione Othomani ad praesidium oppidi electum, sed ex patricia Venetorum gente, cuius maiores non oppida sibi credita hosti tradere, sed urbes expugnare et hostem in deditionem accipere soliti essent; se uero fidei integritatem patriaeque amorem omni gazae atque opibus Othomani longe praeponere. Ille uero, si uir et non mulier, ut fertur, est, oppidum muris nudatum capere festinet. Igitur

atque immortalem christianorum Deum, per integram fidem quam erga Senatum Venetum habebant, a quo magna praemia defensi oppidi accepturi erant, ut memores uirtutis suae et christianae religionis patriam, liberos atque coniuges a crudelissimo barbaro defenderent. Nec Bassa cessabat, cum reliquis ducibus circumeundo, Turcos claua ferrea percutiendo, tamquam pecudes ad oppugnationem subigere. Et cum duas horas ante lucem ad quartam diei oppugnatio durasset, nec

Rhagusium est ciuitas Dalmatiae, quam Epidaurenses, Epidauro a Gotis euerso, auspicatiore loco condiderunt. Urbs est libera, legibus atque moribus optime instructa; habet senatum atque magistratus, ordinem quoque patriciorum et plebis distinctum. Patricii soli rem publicam administrant, plebs tantum suis rebus studet: de publicis minime curiosa est. Haec ciuitas prae caeteris

est ciuitas Dalmatiae, quam Epidaurenses, Epidauro a Gotis euerso, auspicatiore loco condiderunt. Urbs est libera, legibus atque moribus optime instructa; habet senatum atque magistratus, ordinem quoque patriciorum et plebis distinctum. Patricii soli rem publicam administrant, plebs tantum suis rebus studet: de publicis minime curiosa est. Haec ciuitas prae caeteris Dalmatiae urbibus, publicis et

non tantum nostris imperatoribus, sed Romanis illis magni animi atque egregiae uirtutis praeferre ausim. Nam hic non ut illi, qui uana ambitione inflati caducis honoribus inhiantes et ad propriam potentiam omnia referentes cuncta gerebant, sed christianae religionis et uero amore patriae captus, semper propriae etiam saluti publicum commodum praetulit. Nec dignitates ei defuere quas, quo uehementius fugiebat, citius consequebatur. Nam et ante imperium censuram integerrime administrauit princepsque in Senatu rogandarum sententiarum saepius fuit, et legationibus ad

regum apud Venetos habetur. Dux urbi praepositus ac rei publicae princeps omnia ex Senatus consulto administrat. In hoc tantum a Lacedaemoniis Veneti differunt: nam illi dumtaxat ex duabus familiis reges constituebant, Veneti ex qualibet patricia familia, modo moribus et uirtute praestet, ducem suum creant. Nunc ego summum immortalemque Deum precor, uti Mocenicus imperio suo rebus bene ac prospere gestis rei publicae statum firmauit, ita nunc etiam princeps atque dux suo ductu atque auspiciis

Aglauros
Aglauros pretio noctem depecta sororis
Duruit et nullas saxea quęrit opes. Cadmus
Cadme, iuuat patria iussis cęssisse paternis
Nobile Thebeę surgat ut urbis opus. Cadmi socii
Mutantur animi: quę fratrum sanguine dextras
Polluerat, Cadmo gens

Chiron
In scopulos Chirona tibi fuge, nauita, uersum:
Latro fuit nec adhuc non habet ille dolos. Arne
Hęc patriam pretio Sithonia uendidit Arne:
Nunc aurum uolucris facta cupit rapere. Mirmidones
Magnum ne paruo natum mirere parente
Si formica potest

Scylla
Occidit Androgeus, pugnatur. Scylla capilli
Fata secat, Minos Attica regna capit. Scylla
Scylla patrem fugiens fugiebat plumea Cyris.
Pone sequens natam Nysus alietos erat. Labyrintus et Minotaurus
Perplexum Labyrinthus iter, uarius Minotaurus.

Carmen de gestis Herculis
Paruulus Alcydes geminos interficit angues
Aggressus tenera dura pericla manu.
Ast ubi creuerunt pariter cum uiribus anni,
Liberat oppressam seruitio patriam.
5  Illo autore perit Nemeę leo bellua siluę,
De multis unum non habet hydra caput,
Ipsa Erimanthei feritas elanguit apri
Et ceruam celeres destituere pedes.
Stymphalidas

Supra portam urbis Tragurinę
Hoc prętoris opus Pizamani conspicis, hospes,
Dominico si uis noscere nomen erat.
Quęris qualis erat? Celebrarunt laudibus illum
Cum patribus populus cum populoque patres. De Sancto Christophoro
Christophorus plusquam cęlum gestauit in armo.
Cędat Athlas — prisco carmine clarus

Supra portam urbis Tragurinę
Hoc prętoris opus Pizamani conspicis, hospes,
Dominico si uis noscere nomen erat.
Quęris qualis erat? Celebrarunt laudibus illum
Cum patribus populus cum populoque patres. De Sancto Christophoro
Christophorus plusquam cęlum gestauit in armo.
Cędat Athlas — prisco carmine clarus Athlas!

Christophorus plusquam cęlum gestauit in armo.
Cędat Athlas — prisco carmine clarus Athlas! De Sancto Stephano Protomartyre
Primum pro patria cęlesti uulnera passum,
Stephane, te dicunt: tu, Protomartir, aue! De templo S. Domnii olim Ioui dicato
Hęc sunt templa tibi, Domni, data: Iuppiter

fauis.
Et tua nos tantum delectant carmina quantum
Fessos ęstiui temporis aura uiros.
Gaudeat ista quidem tua nobilis insula Pharos
10   Se demum uatem progenuisse nouum,
Quique suę patrię celebret per sęcula nomen
Quique simul laudes edat in orbe suas.
Perge alios aliosque refer modulamine cantus
Et tibi dii faueant Pyeridumque cohors!

Dum petitur tantis apta medela malis.
Conueniunt placidi stirpis cum nomine mores
10  Et mens non belli, sed studiosa togę.
Ergo Italo Mauors quę uulnera contulit orbi
Sanabit Medici cura benigna patris. Pro sanctissimo patre Leone X. Pontifice Maximo oratio
Pontifici da, Christe, tuo quę posco Leoni:
Apta illi et populis commoda posco tuis.

mores
10  Et mens non belli, sed studiosa togę.
Ergo Italo Mauors quę uulnera contulit orbi
Sanabit Medici cura benigna patris. Pro sanctissimo patre Leone X. Pontifice Maximo oratio
Pontifici da, Christe, tuo quę posco Leoni:
Apta illi et populis commoda posco tuis.
Ecclesiam regat ille tuam moderamine tanto
»Non possum

In criticum suorum scriptorum
Cur mea scripta notant multi, tua, critice, nemo?
Hunc qui nil scribit, critice, nemo notat. De Ila seruo patre nata
Ęthiopes cignos, nanos uocat Ila Cyclopas.
Non miror dominum si uocet illa patrem. In Polyphemum
Cum specto medio uersantem forte

nemo?
Hunc qui nil scribit, critice, nemo notat. De Ila seruo patre nata
Ęthiopes cignos, nanos uocat Ila Cyclopas.
Non miror dominum si uocet illa patrem. In Polyphemum
Cum specto medio uersantem forte macello,
Esse quidem lanium te, Polipheme, puto.
Cum uideo madidę residentem in limine

Ad Bartholum lusorem
Quolibet in ludo scis quare, Barthole, perdis?
Hoc te quod nescis, Barthole, scire putas. In patronum supra causę ęstimationem a clientulo petentem
Lis mihi cum Crasso est, debes mihi plurima, Crasse,
Sed plus patronus me petit inde meus.
Ne plus persoluam quam te modo postulo, Crasse,
Ęs mihi

Hoc te quod nescis, Barthole, scire putas. In patronum supra causę ęstimationem a clientulo petentem
Lis mihi cum Crasso est, debes mihi plurima, Crasse,
Sed plus patronus me petit inde meus.
Ne plus persoluam quam te modo postulo, Crasse,
Ęs mihi quod debes omne remitto tibi. In bibulum Crassum
Vincis

tulit: fortes res decet ista uiros. Epitaphium eiusdem
Hic tumulata iacent Leonardi principis ossa,
Qui Lauredano sanguine natus erat.
Quam charus patribus, quam plebi gratus obisset,
Testata est lachrymis utraque turba suis.
5  Nam licet in centum uitam protenderit annos,
Visus perpropere est omnibus ille mori.

Bernardina nitens morum formęque decore
Hic recubat primo rapta puerperio.
Primo igitur genito dans ultima basia dixit:
»Viue diu, fili, non mihi: uiue patri!« Epitaphium diui Hieronymi
Condita Hironymi recubant hoc ossa sepulchro;
Ipse colit celsi regna beata poli.
Disce quibus

70   Conspectum summi qui meruere Dei.
Ipse quidem nobis cęlesti in lumine sedem
Esse iubet, non quam nunc habitamus humum.
Propterea quicunque gemit dispendia terrę,
Fallitur hęc patrię si putat esse suę.
Hic lugenda tamen prauę sunt crimina mentis, 75
Vt dolor iratum mitiget iste Iouem.
Hic culpas deflere docet, scandamus ut illo,
Illo ubi tristities non habet ulla locum;

Hymnus ad Deum
Nunc sublime ferens trans ardua nubila mundi
Magnanimum, mea Musa, pedem, trans sydera cęli
Ad superas scandens arces atque aurea templa
Ętherio fer sacra Patri fidibusque canoris
5  Aera permulcens diuinas concine laudes.
Tuque faue coeptis nostram nec sperne Camenam,
Magne Pater, quanquam digno Tua numina cantu
Non colimus: quisnam dictis mortalibus

Reddiderat notum nomen in orbe suum,
Cum linquens terras cęlestia regna petiuit,
10   Esset et in superis notus ut inde plagis.
Illic perpetuo uiuit feliciter ęuo
Additus ętherię principibus patrię. De duodecim apostolis Petrus
Primus apostolici coetus in sede locatus
Petrus, Christe, Tuę

O male dissimili mulier coniuncta marito,
Te docuit pietas, impius ille fuit!
Impietas poenam, pietas solatia carpet:
Quam quis habere uolet, pręmia consideret.
25  Iste necem tandem Patrarum passus in urbe
Viuit in ętheriis iam sine fine plagis.
Passus est anno a Dominica passione XLVII. Philippus
Audax in Scythica

Sponte tamen seruus, maxime Christe, Tuus:
Vsque adeo seruire Tibi quam sceptra tenere
Pręstat et innumeris imperitare uiris.
5  Rura Lycaonię celeri percurrere gressu
Et quondam patrios pergit obire lares
Vt tam longinquis orbis Te nunciet oris
Et doceat sanctam sub Tua signa fidem.
Iccirco his ipsis patrio conuersa relatu
10  Matthei studuit scripta legenda dare.

5  Rura Lycaonię celeri percurrere gressu
Et quondam patrios pergit obire lares
Vt tam longinquis orbis Te nunciet oris
Et doceat sanctam sub Tua signa fidem.
Iccirco his ipsis patrio conuersa relatu
10  Matthei studuit scripta legenda dare.
Affuit et uirtus: ipso simulachra deorum
Adueniente silent et reuoluta ruunt.
Ipsius iussu demon conterritus illos

10  Ille Arphaxatum fecit abire procul
Euicit quoniam certantes carmine diro:
Illinc exactos Persidis ora tulit.
Egippi regis natum de morte redemptum
Restituit uitę restituitque patri.
15  Id dum miratur, regis mens credula fecit
Tunc baptizari seque suosque simul.
Hirthacus at regni post hęc successor amore
Egippo natę captus Iphigenię,
Dum

Nunc fruitur cęlo, sed quo quoque tempore terras
Incoluit, mira dote beatus erat.
Mentis enim leuibus transcendens ęthera pennis 35
Non semel angelicos fertur adisse choros
Et sanctos uidisse patres, uidisse sedentem
Fulgentemque super culmina summa Deum;
Sępe supernarum pastus dulcedine rerum
40   Ieiunus totas perstitit hebdomadas;
Illi terribiles se submisere leones

Tibi merito sunt data dona Tuo,
Tu magni superum Regis dignissima mater,
Qui soluit duro sęcula nostra iugo
Et libertatis donauit munere mundum
Vinclisque ereptos duxit ad astra patres.
Eius, quęso, meum transfigas uulnere pectus
Quo magis hunc qui me tam bene amauit amem.
Te gentes populique omnes mirantur et omnis
Te pariter diuum turba uerenda stupet,

Cuius honoratę uolitant insignia phamę
Pręmia, Pieriis digna referre modis.
Scire uelis fortasse, tui quid, Marce, sodales
Quid faciant fratres, quid pia mater ait?
Ipsa tuos patria infęlix qua mente recessus
Pertulerit, numquid fleuit amica cohors?
Barbarus haud ęquo dictus cognomine quęstor
Te loquitur, de te somnia plura refert.
Si quis ait scriptum quod te

Hoc sonat ad citharam, laudat per compita, stringit
Pectoribus, grates hoc tibi semper agit.
Incolumes tibi sunt fratres, charissima mater
Viuit adhuc, sine te si sibi uita foret.
Heu patria altisonas subicit gemebunda querellas
Vulsa comam, lacerum pectus et ora notat.
Nam modo qui fueras Spalatensi solus in urbe
Omnibus exemplar consiliumque decus,
Tam cito raptus abis,

O utinam pax ista foret, maiora sed intus
Bella tument, odiis, heu, maledicta nouis,
Qualia Romulei nunquam uidere nepotes,
Ętas non uidit qualia nulla prior.
Natus it in patrem, sęuissima filia matri est,
In socerum dirus suscitat arma gener,
Frater in auxilium fratris non sperat, amico
Nullus amicus adest, nunc nepos odit auum.
Cognatum, cognate, caue! Stat quęque

Franciscus Natalis ad Marcum Marulum de obitu Valerii fratris
Marule, Socraticę non dispar gloria uitę,
Pręualido fultum robore pectus habens,
Exemplar uirtutis, honos, lux, Marule, nostri
Temporis, o patrię uita salusque tuę!
Tramite qui recto diuinę sedis ad urbem
Tendis et inuitans dirigis hinc alios,
Quid mandata Dei iubeant qui solus ad unguem
Obseruas, plures dinde docere cupis.

Quis dubitat clarę quod erat uirtutis amator,
Nobilis in bello nobiliorque toga?
Huic inerat gratę quędam pręstantia formę,
Ingenium, probitas consiliumque, decus.
Non sibi, sed patrię charisque uigebat amicis,
Iuuerat ignotos auxilioque suos.
Doctus, honoratę meruit pręconia uitę,
Mellifluum fundens semper ab ore fauum.
Adde quod ille quies studiorum, Marce,

fato premitur laborioso,
1.5.4   Dic fati rabiem, rogo, Camoena!
1.5.5   Rerum pernicies luesque fratrum
1.5.6   Et damnum patriae fidesque parua.
1.5.7   Musarum, rogo, cur fugis choream?
1.5.8   Quaero iam miserum dolens poetam
1.5.9   Per montes

minorem,
2.5.48   Tabida quem subito perdidit ipsa lues.
2.5.49   Infoelix cecidit crudeli uulnere maior
2.5.50   Pro patria pugnans, pro laribusque suis.
2.5.51   Sic geminis fato geminis orbatus ocellis,
2.5.52   Sic periit nostrae maxima pars animae.

2.9.2   Cantabam et dulces saepius ore modos.
2.9.3   Legi ergo, quem tecum celebrabo semper, amorem
2.9.4   Accumulans patrie carmina grata tue.
2.9.5   Quid referam, toto uoluebam pectore uates,
2.9.6   Quidue canam patria diuite pauper ego.

2.9.4   Accumulans patrie carmina grata tue.
2.9.5   Quid referam, toto uoluebam pectore uates,
2.9.6   Quidue canam patria diuite pauper ego.
2.9.7   Sed magis ipse locis turbabar non mihi notis,
2.9.8   Vexabant patrie non loca uisa tue.

2.9.6   Quidue canam patria diuite pauper ego.
2.9.7   Sed magis ipse locis turbabar non mihi notis,
2.9.8   Vexabant patrie non loca uisa tue.
2.9.9   E digito furtim calamus cadit ipse, cadente
2.9.10   Occupat et dulcis pectora nostra quies.

uatem,
2.9.70   Nasonem doctum teque, Catulle, sacrum.
2.9.71   Te quoque cantabant, Raphael clarissime uates,
2.9.72   Patria nam per te nomen habere cupit.
2.9.73   Cunque ita cantarent, placidis sopor euolat alis
2.9.74   Visaque uoluentem scribere cogit amor.

2.10.5   Sit tibi forma decens, qualem Narcisus habebat,
2.10.6   Et uincat uultus, belle Hyacinthe, tuos.
2.10.7   Si cupies patrias sectarier ipse lucernas,
2.10.8   Erudiat medicas doctus Apollo manus.
2.10.9   Mella spirant fauces: si te ciuilibus armis

Dione!
2.12.9   Tu faue nostro, precor, ipsa uoto,
2.12.10   Rustici lectum rapiam mariti,
2.12.11   Sanguinem pro quo patriamque perdam,
2.12.12   Testor amorem.

tuorum
2.17.4   Carior et uita forsan amica tua.
2.17.5   I celer, et facilem donent tibi numina cursum,
2.17.6   Vt patrios ualeas sospes adire lares.
2.17.7   Te tua gaudebit perfoelix sospite tellus;
2.17.8   Quales amplexus oscula quotque dabunt!

pubes formosa fauebat,
2.18   Prosequimur nostram nosque fauore lyram.

2.18   Salue, saepe cano, patriae clarissima lampas
2.18   Inter delicias ac numerande meas!

2.18   Tu

2.23.4   Cognoscens animos Marte parante suos.
2.23.5   Euryali celeres donauit munere cursus
2.23.6   Progenies Veneris patris in exequiis.
2.23.7   Tu mihi, sacra cohors, iuris precepta legenti
2.23.8   Fauisti, nostra et singula dicta probas.

Ad Angelum Castrensem et Georgium Priolam praeceptores
2.24.1   Alloquor te nunc, decus omne iuris,
2.24.2   Patrie lampas, pater et studentum,
2.24.3   Qui uelut Phoebus Latiis in oris,
2.24.4   Angele, fulges.
2.24.5   Scias meas curas

2.29.15   Non erat ille dolor uatis sine uulnere ceco,
2.29.16   Attamen ille dolor plenus amoris erat.
2.29.17   Naso, pulsus eras patria cariturus, amicis,
2.29.18   Sollatio multo, coniuge et ipse tua.
2.29.19   Ille dolor cunctos uincebat, Naso, dolores,

2.29.23   Et taceo multos, qui me pressere, dolores;
2.29.24   Me miserum semper, fors mala, quid crucias?
2.29.25   Hei mihi, nunc doleo patrios uastarier agros
2.29.26   Factaque Christicolis maxima probra uiris.
2.29.27   Ista mei luctus et magni causa doloris,

2.29.51   Dicere si uellem, quot uicit regna, quot urbes,
2.29.52   Deficeret carmen deficerentque dies.
2.29.53   Turcus adest patrie, patrios populetur ut agros,
2.29.54   Et Sibenicas frangere pergit opes.
2.29.55   Cernebam Turcos alta de turre furentes

2.29.51   Dicere si uellem, quot uicit regna, quot urbes,
2.29.52   Deficeret carmen deficerentque dies.
2.29.53   Turcus adest patrie, patrios populetur ut agros,
2.29.54   Et Sibenicas frangere pergit opes.
2.29.55   Cernebam Turcos alta de turre furentes

ut agros,
2.29.54   Et Sibenicas frangere pergit opes.
2.29.55   Cernebam Turcos alta de turre furentes
2.29.56   In patrios iuuenes in patriosque uiros.
2.29.57   Certe ego ueloces cursus mirabar equorum
2.29.58   Hastarumque minas barbaricumque dolum

2.29.54   Et Sibenicas frangere pergit opes.
2.29.55   Cernebam Turcos alta de turre furentes
2.29.56   In patrios iuuenes in patriosque uiros.
2.29.57   Certe ego ueloces cursus mirabar equorum
2.29.58   Hastarumque minas barbaricumque dolum

2.29.60   Saepius et uidi candida signa trahi.
2.29.61   Pulchra iuuenta furens scutum portabat et ensem
2.29.62   Pro patria pugnans pro domibusque suis.
2.29.63   Currebatque simul cum fundis rustica pubes
2.29.64   Praestoque cum tellis aduena miles erat.

2.29.63   Currebatque simul cum fundis rustica pubes
2.29.64   Praestoque cum tellis aduena miles erat.
2.29.65   Pugnabant patrii, dirus pugnabat et hostis,
2.29.66   Plurima sunt Turcis uulnera fixa uiris.
2.29.67   Ter conatus erat nostras inuadere turmas,

2.29.85   Numine nec uero panem timuere sacratum,
2.29.86   Sunt data fumosis denique templa focis.
2.29.87   Carmine quo flebo? Faciam quid, patria dulcis?
2.29.88   Quidue miser faciam, tuque sacrata fides?
2.29.89   Est mea mens tanto nimium, queror, egra dolore,

2.29.93   Consultus ponam numerosa uolumina iuris
2.29.94   Et clypeum capiam Marte fauente mihi.
2.29.95   Pro te, sacra fides, et, dulcis patria, pro te
2.29.96   Sit mea barbaricis dedita uita uiris!
2.29.97   Pro te me uoueo, pro te mea pectora trado
2.29.98  

2.33.28   Doctorem expectat te radiata nouum.
2.33.29   Perge igitur foelix, foelici et sydere rerum
2.33.30   In patriamque ferat prosperitate parens.
2.33.31   Deprecor, aspirent uenti, cum uela per equor
2.33.32   Tendes cumque undis credita nauis erit.

Ad Andream Bandam Veronensem
2.36.1   Andrea, decus omnium studentum
2.36.2   Et sydus patrie tue refulgens,
2.36.3   Musis tu ne faues in orbe magnis?
2.36.4   Que magnos faciunt uiros et almos,
2.36.5   Vt doctum

patrie tue refulgens,
2.36.3   Musis tu ne faues in orbe magnis?
2.36.4   Que magnos faciunt uiros et almos,
2.36.5   Vt doctum patrie tue Catullum
2.36.6   Aut cultum numeris bonis Tibullum
2.36.7   Vel uatem quoque Cinthyam canentem,
2.36.8   Nasonem quoque

regnator deus et creator,
3.4.14   Celicos lectis reserans triumphos,
3.4.15   Nube conclusus penitus uolasti
3.4.16   Patris ad arces.
3.4.17   Christe, foelicem mihi da salutem
3.4.18   Et meam cernas lachrymam profusam,
3.4.19   Cerne pulmonis

Ad Marcum Bollanum pretorem
3.5.1   Magnum, Marce, decus Veneti, Bollane, senatus,
3.5.2   Quem sortita uirum patria nostra fuit.
3.5.3   Nam tua laetitiam nobis pretura gerebat,
3.5.4   Cum te pretorem curia sacra dedit.
3.5.5  

3.6.23   Vrbem Antenoream, que me donauit honore,
3.6.24   Foelicem memoro terque quaterque deam.
3.6.25   Qua tibi lege querar, dulcissima patria, de te,
3.6.26   Que miserum crucias et sine lege uides?
3.6.27   Non cernis nigrum me, patria terra, Sinonem,

3.6.25   Qua tibi lege querar, dulcissima patria, de te,
3.6.26   Que miserum crucias et sine lege uides?
3.6.27   Non cernis nigrum me, patria terra, Sinonem,
3.6.28   Famosa certe qui cruce dignus erat,
3.6.29   Nec me damnasti Paridem uirtute carentem,

3.6.33   Blanditie nostre fuerant sacra uirgo Diana,
3.6.34   Nec colui numen, Cypria blanda, tuum.
3.6.35   Nec fixi precio, nec patria iura refixi,
3.6.36   Tanthaleis careo Sysipheisque malis.
3.6.37   Sentio Pyerios in me sine lege furores,
3.6.38  

Ad Ambrosium Sibenicensem philosophum
3.9.1   Doctor Ambrosi, Sibenica proles,
3.9.2   Patrie sydus probitate fulgens,
3.9.3   Te lyre nostre resonabo cantu:
3.9.4   Musa, faueto.
3.9.5   Tu dei ueri celebrator

3.11.68   Vita tibi turpis, mors quoque turpis erat.
3.11.69   Tu Myrram uetito perdis sub amore, Cupido,
3.11.70   Patris in amplexu nata nephanda fuit.
3.11.71   Egregius forma contactus amore Hiacynthus
3.11.72   Turpiter ex puero foemina factus erat.

3.12.5.7   Electosque docens Christus uolitauit in altum
3.12.5.8   Talis et est toto festus in orbe dies.
3.12.5.9   Filius eterni residendo patris in arce
3.12.5.10   Flantis in aduentu gaudia mira dedit.
3.12.5.11   Nomina trina dei uenerantur cuncta creantis,

nunc ululate comis:
Heu Domiti rapidae sparserunt funera flammae
In cineres! Vestris hunc aluistis aquis,
Hic uos- seu Graio dudum uelamine tectas,
Seu tulit in latebras Romulus ipse suas-
Monstrauit populis utroque e carcere ductas:
Nunc decet incomptis, nunc ululate comis!
Nemo magis uatum saciauit nube Sabaea
Templa patris! Quid non rumpere Fata queunt?

Multa et uaria ex diuersis auctoribus collecta, que maxime imitatione digna uidebantur, in hoc opere reponenda manu propria diligenter curaui. Marcus Marulus Patricius Spalatensis REPERTORIVM
Plinio De naturali

Prodigus Peruersus Partus Poetę Pictor Piscator Perfidia Petitio, petanda a Deo Potentia Patria Peccatum, peccator Promissum, promissio Parsimonia Prodigia Pergerinatio, peregrinus Pudor, pudicus Perseuerantia

corpora 343 . Propter opalum gemam ab Antonio proscriptus Nonius senator 350 .
Aduersa fortuna. Scipionem Nasicam bis repulsam passum in toga candida eique in patria mori non licuit 80 . Socrati in uinculis mori contigit. Varię sortis exempla 81 . Vis malorum etiam feras omnia exquiri cogit 88 . Nunquam uirere arborem, ex

Parentum de filiis sollicitudo 17 . Amor erga proximum 22 . Item erga parentes. Pietas in liberos 23 . Liberi plus debent matri quam patri 39 . Nihil melius in humanis amicicia 44 . Affectus uincit rationem 50 . Amor honestus 71 . Quid sit amicicia

circa hoc sententia. Defatigatio miseriarum ęgritudines animi facit leuiores 126 . Erumna est ęgritudo laboriosa 131 . Quod exilium non est in malis 157 . Teucri uox: Patria est ubicunque est bene. Socrates rogatus, cuias esset etc. Qui uoluntarium exilium susceperunt 158 . Iniurias fortunę, quas ferre nequeas, defugiendo relinquas 159 .

opera er rusticationem creatam a Domino 142 . Sationes uirides 149 . Hieremias uidit calathos ficubus plenos, alterum bonis, alterum malis 173 . Filii Ionadab, filii Rechab patris iussa seruantes nec uinum/biberunt, nec domum ędificarunt, nec sementem fecerunt, nec uineam plantauerunt nec habuerunt 177 . Nabuzardan reliquias populi transtulit,

O pręsumptio nequissima etc. 148 . Non obliuiscaris amici tui in animo tuo. Dauid contristatus est scelere Ammon filii cum uiolasset Thamar, nec tamen intulit illi molestiam. Absalon autem interfecit eum; hoc illi attulit nimia patris indulgentia 52 . Amici contemptor 127 . Caritas 128 . Funiculus triplex difficile rumpitur 133 . Qui enim tetigerit uos, tangit

Aduersa. Gerazeni porcorum passi iacturam rogant Iesum ut inde discederet. Sunt ii qui spiritalia respuunt timentes, nequid in terrenis rebus damni capiant VIII. Aduersis pulsatus prodigus filius tandem patris fit memor reuersusque suscipitur XV. Lazarus et mendicus et ulceribus plenus XVI.
Appetitus. Centurio est intellectus; seruus eger est pars animę irascibilis

uersus est. Aglaura, ut Hersam sororem Mercurio iungeret, aurum poposcit, a Minerua in saxum mutatur II . Iason Cholcos petiit ad pellem auream asportandam. Tauri ignem spirantes et draco custodes Phrixei uelleris. Arne auro corrupta Athenas patriam hosti prodidit, in monedulam uersa adhuc auri splendore delectatur VII . Atalanta cursu pedum uicit procos, ab Hyppomane uicta est, dum inter currendum poma aurea ab eo proiecta colligit X .

super crepidinem 116 . Liberi parentes alant aut uinciantur. Quidam, cum haberet uxorem et ex ea filium, peregre profectus et a piratis captus scripsit pro redemptione uxori et filio. Vxor flendo oculos amisit, filium euntem ad redemptionem patris, alimenta poscit, non remanentem alligari uult 133 . Quorum felicium finis infelix? Pompei, Crassi, Lepidi, Cai Cęsaris 2 . Vtilis exercitatio in aduersis, et de remediis

amicus 44 . Conuiuium de amore 150 . Quam magnus deus amor sit. Amor pręstat in rebus turpibus uerecundiam et honestis studium. Achilles, cum sciret, si Hectorem occidisset, sibi quoque pereundum, maluit Patrocli amici mortem ulcisci quam uiuere. Amor turpis. Amor honestus 151 . De Achille idem 169 . Prauus amator ille uulgaris corpus magis quam animam amat. Prius perpende et examina quem amaturus es.

poetas, secundus ob artifices, tertius gratia rhetorum ei infensi fuerunt. Item obiiciunt ei, quod iuuentutem deprauaret ac deos, quos ciuitas coleret, ipse contemneret et alia quędam noua demonia sibi asscisceret 169 . Accusatio inter patrem et filium, inter uirum et uxorem 317 .
Appetitus. Cupiditatum III genera: cibi, potus, coitus, in quibus, si recte ducantur, uirtus, sin contra, uitium nascitur

concessit, pręferens amiciciam propinquitati et gratiam necessitati 23 . Nemo erat natura tam aspera et difficili, quem Alcybiades sua comitate non sibi beniuolum redderet 32 . Xantippi, Periclis patris, canis abeuntis domini desiderio in mare insiluit, natando triremem consecutus et in Salaminem delatus expirauit; eo in loco Canis tumulum uocant 42 . Cęsar quosdam simias et catulos sinu circumferentes interrogauit, parerent ne apud

Cimon dona offerentem interrogat, mercenarium ne Cimonem an amicum habere mallet 3 . Amicos non potentes, sed promptos amplexus est Agesilaus 30 . Prometheus dilexit Herculem, populus Romanus Pompeium, uterque patres eorum osi 30 . Nimia amicicia interdum causa odii 68 . Lucilius quęrentibus Brutum se esse ipsum dixit, ut ille euadendi spacium haberet 110 . Amiciciarum tria genera

sum" 58 . Zeno, quoniam amissis in mari rebus ad philosophiam se contulit, "tunc ", inquit, "secundis uentis nauigaui, cum naufragium feci 63 . Hecaton Chrysippum uenisse ad philosophiam dixit, cum illius patrimonium in regium usum inuectum esset 79 . QVINTVS CVRTIVS
Agricola. Arabię fertilitas

Rapacissima Nabidis coniunx 308 . Hannibalis ars in Gortinorum fallenda auaritia 320 . Perseus pecunię parcens se et regnum prodidit 323 . Auaritia Syllani a patre multata 334 . Locupletum factio contra legem agrariam 335 . Alii epoto, quod in prouinciam extulissent, uino plenas auro et argento reportarunt amphoras 339 .

annus 198 . Dionysii casus aduersi 201 . Foeda tempestas 227 . Ariaractis regis sors 236 . Abderitę ranarum muriumque multitudine patrium solum relinquere coacti 238 . Aduersa Demetrio 244 . Marii errores 352 . Ciceronis exilium 368 . Quot malis humillima

Ars. Lanas sordibus inficere Lydorum est commentum 67 . Nequis liber sedentariam artem exerceret 70 . Lex ne alimenta filius patri debeat, a quo non arte esset aliqua ad usum uitę institutus. Nullum ciuitate donandum nisi opificem 86 . Archimedes 284 .
Aqua. Indi

Thesaurizat et ignorat, cui congregabit ea 351 . Et non defecit de plateis eius usura et dolus 362 . Rapinas nolite concupiscere 366 . Turbabuntur a facie eius patres orphanorum e t iudices uiduarum 369 . Fecerunt uitulos aureos in Bethel et in Dan 377 . Insatiabili corde 397 . Inclina cor meum in testimonia tua et non in auaritiam

Ecce uir Gabriel. Quomodo uir, si angelus 133 . Angelis commissę prouincię 136. 141 . Ioannes dictus angelus, id est nuncius 153 . Serui patris familias 158 . Angeli in custodiam deputati 165 . Principatus cęlestium 222 . Altitudo 227 . Angeli custodes hominum

Testimonium eius 337 . Arietes 340 . Cęli 344 . Paulus 350 . Barba 355 . Pro patribus tuis nati sunt tibi filii 356 . Super sedes XII 357 . Cęli euangelistę 358 . In Idumea extendam calciamentum meum 365 .

Vlissis socii thesauros rati in utre uentis pleno. HERODOTVS
Amor. Croesi filius ex muto uocalis in periculo patris 10 .
Auaritia. Lydi aleę tesserarumque ludum inuenerunt et pilę 11 . Darius 15 .

IN PARTE SECVNDA
Bonum in quibus consistitur 18 . Iusto dici posse: cęlum es et in cęlum ibis. Et sanctos nubes appellari in Scriptura 126 . De sanctis patribus, quos in heremo uidit 149 . Moderatas esse uirtutes 171 . Philosophi uirtutis studiosi 174 . Abel iustus. Enoch, Noe et alii qui

Beneficium. Definit Dominus terminos terrę populo Israel obtinendę et per Iosue diuidendę 30 . Termini terrę adhuc acquirendę 32 . Axa, filia Caleph, uxor Othoniel, accepit a patre agrum superius et inferius irriguum 33 . Beneficia Dei in cantico Dauid 72 . Mardocheus regem Assuerum seruauit detectis qui contra ipsum coniurauerant 97 .

De beneficiis Dei et populi inobedientia 176 . De beneficiis exhibitis Iacob 203 . Omnia Dominus subiecit homini 2 . In LXX animabus descenderunt patres tui in Ęgyptum et ecce nunc multiplicauit te Dominus Deus sicut astra cęli. Item reliqua Dei beneficia enumerantur 27 . Quanta eis fecit Deus in Ęgypto et in deserto 29 . Eductio populi Israel de

Et dicitur ei, quod iram Dei meruerit quia communicauerat Achab regi, sed propter bona opera sua placatum fuisse Dominum 78 . Amasias fecit bonum, sed non in corde perfecto 79 . Ezechias bonus de patre malo Achaz 81 . Manasses primo malus, deinde castigatus bonus euasit. Iosias bonus de patre pessimo Ammon, rege Iuda 82 . Iob usque adeo innocentię suę conscius fuit, ut

78 . Amasias fecit bonum, sed non in corde perfecto 79 . Ezechias bonus de patre malo Achaz 81 . Manasses primo malus, deinde castigatus bonus euasit. Iosias bonus de patre pessimo Ammon, rege Iuda 82 . Iob usque adeo innocentię suę conscius fuit, ut ausus sit dicere grauiorem se habere calamitatem quam peccata 102 . Iob iustus coram Deo

fecit cęlum et terram. Psalmus CXXXIII 123 . Implens omne animal benedictione. Psalmus CXLIIII 125 . Benedictio Domini 127 . Benedictio patris firmat domos filiorum 141 . Benedictio Domini quasi fluuius inundabit 149 .
Baptisma. Noe cum suis in aquis saluatur

caritas et operatio uel IIII uirtutes principales. Diuersa gemmarum genera diuersas denotant uirtutes XXI.
Beneficium. AD CORINTHIOS I: Quid autem habes quod non accepisti IIII. Beneficia patribus collata X. AD HEBREOS: Beneficentię autem et communionis nolite obliuisci XIII.
Baptismus. AD ROMANOS: Quicunque baptizati sumus in Christo Iesu, in morte

AD TITVM: Gratia Dei cum omnibus uobis. Amen III. AD HEBREOS: Orate pro nobis. Gratia cum omnibus uobis. Amen XIII. IOANNIS II: Sit uobiscum gratia, misericordia, pax a Deo Patre et a Christo Iesu, Filio Patris in ueritate et caritate 1 . IOANNIS III: Pax tibi.

uobis. Amen III. AD HEBREOS: Orate pro nobis. Gratia cum omnibus uobis. Amen XIII. IOANNIS II: Sit uobiscum gratia, misericordia, pax a Deo Patre et a Christo Iesu, Filio Patris in ueritate et caritate 1 . IOANNIS III: Pax tibi.

erga dominam 30 . Item serui erga doninum. Seruus erga Domicium. Alter pro domino mori uoluit. Paulum prętorium seruus seruauit. Item Ruffum. Vtrum filius maius beneficium dare possit parentibus quam accępit. Scipio patrem in bello seruauit 31 . Beneficium filiorum erga parentes: Eneę, Siculorum iuuenum, Antigoni, Manlii. Beneficium dandum sine spe recipiendi. Dei beneficia 32 . Cui des, uideto. Da non tanquam

Quod ergo uitę bonum est? Perfecta ratio 63 . PLATO
Beneficium. Nullum nostrum sibi soli natum esse, sed ortus nostri partem sibi patriam uendicare, partem parentes, partem amicos 337 .
Bellum. Quo pacto tractandum, ut ciues bellicosos habeas 212 . Tam mares quam foeminę

Bonus. Argenipei innocentia singulari 3 . Abrahami laus 10 . Paridetes, cum in trecentorum numero non reciperetur, gaudere se dixit, quod trecentos uiros patria haberet se meliores 63 . Tellus Atheniensis Croeso felicior iudicatus a Solone, quia uir bonus 86 . Xerxes Spartanorum legatos uiolare noluit, cum ipsi suos interemissent, ne eorum exemplum imitaretur

Socrates expedita uia eos ad gloriam pertinere dicebat, qui id agerent, ut quales uideri uellent, tales essent, eodem. Ob Quinti Fabii affinitatem Manius Attilius Collatinus, Sorani oppidi proditor, accusatus absoluitur. Sic et Marcus Emilius Scaurus repetundarum reus ob patris memoriam liberatus, liber VIII, cap. I. Scipio Nasica uir sanctissimus iudicatus, Matrem deum e Pesimunte accersitam excepit, liber VIII, caput XVI. Publius Furius Philippus Hispaniam sortitus inimicos suos

foeminis osculum dare mos fuit, ut scirent, an temetum olerent. Dote mulctauit mulierem, quę plus uini bibisset quam ualitudinis causa. Lucius Papirius imperator uotum uouit Ioui pocillum uini. Cato: "Non aliud", inquit, "uinum bibi quam remiges". Lucius Lucullus puer apud patrem nunquam lautum conuiuium uidit, in quo plus semel Gręcum uinum daretur. De uitanda ebrietate, caput XXII 147 . Saporum genera XIII 152 . Pulte, non pane longo tempore uixisse Romanos

Brutus stultitiam simulat, terram osculatur. Himilco uictus senatum eo adduxit, ut fateretur sibi non obiiciundum, quia uictus esset 26 .
Crudelis. Tullia super patris cadauer carpentum egit 5 . Lucius Cornelius Sylla Cinna rempublicam uastauit 27 . Idem Anconę ob nimiam crudelitatem lapidibus ab exercitu occisus est 28 .

BEATVS HIERONYMVS IN PARTE PRIMA
Consortium. Quę abigenda et a nobis abscidenda iuxta Pythagoram 151 .
Caritas in Deum. Qui diligit patrem plusquam me 187 . Qui diligit, obedit nec poenę nec pręmii habens rationem 193 . Clementia Dei erga penitentes 25 . Item 75.83.85.97.

esurient neque sitient; ad fontes aquarum potabit eos 162 . Emite absque argento uinum et lac 163 . Ieiunium reprobatum absque caritate. Ieiunium electum in operibus pietatis. Cibabo te hereditate Iacob, patris tui 164 . Ecce serui mei comedent, et uos esurietis; ecce serui mei bibent, et uos sitietis etc. 166 . Cum ieiunauerint impii, non exaudiam preces eorum

Leuiores pardis equi eius, et uelociores lupis uespertinis; uolabunt quasi aquila festinans ad comedendum 210 .
Consilium. Absalonn suadente Achitophel palam ingreditur ad concubinas patris sui Dauid 53 . Assuerus queritur se consiliis Aman deceptum uoluisse Iudeos perdere 100 . Ne acquiescas consilio sanguinis 126 . Consilium bis

comedent paleas, et serpenti puluis panis erit 166 . Omnis laguncula implebitur uino. Ecce ego implebo omnes habitatores terrę eius ebrietate. Et dispergam eos, uirum a fratre suo, et patres et filios pariter, ait Dominus 170 . Ad te gentes uenient ab extremis terrę, et dicent: Vere mendacium possederunt patres nostri, uanitatem quę eis non profuit 171 . Reducam eos, et erunt

ebrietate. Et dispergam eos, uirum a fratre suo, et patres et filios pariter, ait Dominus 170 . Ad te gentes uenient ab extremis terrę, et dicent: Vere mendacium possederunt patres nostri, uanitatem quę eis non profuit 171 . Reducam eos, et erunt mihi in populum, et ego ero eis in Deum, quia reuertentur ad me in toto corde suo 173 . Conuertendi per prędicationem Helię

conuersione omnium in fine; qui reliqui fuerint, conuertentur 215 . Reuertimini ad me, et reuertar ad uos 216 . Mittam uobis Heliam etc., et conuertet cor patrum ad filios, et cor filiorum ad patres eorum, ne forte ueniam, et percutiam terram anathemate 217 . Conuertimini, et uidebitis quid sit inter iustum et impium, inter seruientem Deo et non seruientem ei 216 .

est 157 . Si dedero triticum tuum ultra cibum inimicis tuis e tc. 165 . Omnis laguncula implebitur uino. Ecce ego implebo omnes habitatores terrę eius ebrietate, et dispergam eos, uirum a fratre suo, et patres et filios pariter 170 . Et confluent ad bona Domini super frumento, uino et oleo 175 . Vocabo frumentum et multiplicabo illud, et non imponam uobis famem 192 .

Corpus quod corrumpitur aggrauat animam, et terrena inhabitatio deprimit sensum multa cogitantem 139 . MATTHEVS
Caritas in Deum. Qui amat patrem aut matrem plus quam me; qui non accipit crucem suam et sequitur me; qui perdiderit animam suam propter me X. Petrus supra mare ambulat, ut citius ueniat ad Dominum XIIII. Domino de passione sua, futura prędicenti ait: Absit a te Domine

nouissimi XIII. Exi cito in plateas et uicos ciuitatis, et pauperes, ac debiles, et cęcos, et claudos introduc huc. Exi in uias et sepes, et compelle intrare, ut impleatur domus mea XIIII. Filius, cum prodegisset bona et esuriret, reuersus est ad patrem, et accepit stolam, annulum, calciamenta, uitulum, id est baptismum, fidei uinculum, euangelizandi potestatem et sumendi eucharistiam. Inuidit frater maior, id est Iudeus etc. XV. Gentiles signati per Lazarum pauperem XVI.

Si enim reuelauerimus peccata nostra non solum Deo, sed his qui possunt mederi uulneribus nostris, delebuntur peccata nostra II. Pater, peccaui in cęlum et coram te; iam non sum dignus uocari filius tuus. Post hanc confessionem benigne suscipi meruit a patre XV. Decem leprosis iussit Iesus, ut ostenderent se sacerdotibus, et dum irent, mundati sunt XVII. Circumcisio in signum distinctionis, donec promissum Abrahę fuit impletum; tollitur signum et succedit baptismus I.

irruiturus, innuit Ioanni, quis esset, de quo Dominus dicerret XIII. Petrus: Animam meam pro te ponam XIII. Si diligitis me, mandata mea seruate. Qui habet mandata mea et seruat ea, ille est qui diligit me. Qui autem diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum, et manifestabo ei me ipsum. Siquis diligit me, sermonem meum seruabit, et Pater meus diliget eum, et ad eum ueniemus, et mansionem apud eum faciemus. Qui non diligit me, sermones meos non seruat XIIII. Sicut dilexit me

Deus. Panis enim uerus est qui de cęlo descendit, et dat uitam mundo. Ego sum panis uite; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me non sitiet in ęternum VI. Ego sum panis uitę. Patres uestri manducauerunt manna etc. Hic est panis de cęlo descendens, ut siquis ex ipso manducauerit, non moriatur. Ego sum panis uiuus qui de cęlo descendi. Siquis manducauerit ex hoc pane, uiuet in ęternum; et panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi

Domini XIII. Consolatio, Multi autem ex Iudeis uenerant ad Martham et Mariam, ut consolarentur eas de fratre suo XI. Circumcisio propter tres causas data etc. Moyses dedit uobis circumcisionem, non quia ex Moyse est, sed ex patribus, et in sabbato circumciditis hominem etc. VII.
Caritas. Ipse enim Pater amat uos, quia uos me amastis, et credidistis quia a Deo exiui XVI. Tunica inconsutilis desuper contexta caritatem

tyranni 73 . In Alexandrum, quod Calystenem occidit 107 . Crudelitas Caribdi et Oceano comparatur 114 . Quidam duos fratres occidit, tyrannum et adulterum, hunc patris iussu. Deinde captus a pyratis dimittitur, cum pater scripsisset, ut manus illi pręciderent. Ob hoc patrem egentem non alit. Disputatur, utrum debeat 121 . Supplicia tyranni in suspectam

Crudelitas Caribdi et Oceano comparatur 114 . Quidam duos fratres occidit, tyrannum et adulterum, hunc patris iussu. Deinde captus a pyratis dimittitur, cum pater scripsisset, ut manus illi pręciderent. Ob hoc patrem egentem non alit. Disputatur, utrum debeat 121 . Supplicia tyranni in suspectam 128 . Pater filium abdicat, quod iussus patrem paricidii suspectum perimere, dimisit

cum pater scripsisset, ut manus illi pręciderent. Ob hoc patrem egentem non alit. Disputatur, utrum debeat 121 . Supplicia tyranni in suspectam 128 . Pater filium abdicat, quod iussus patrem paricidii suspectum perimere, dimisit 130 . In Popilium, qui occidit Ciceronem, a quo defensus et paricidii absolutus fuerat 132 . Filius abdicatus, cum ueneno deprehensus se mori uelle dixit et effudit;

habebat, duxit aliam et ex ea filiam sustulit. Decessit adolescens, accusauit maritus nouercam ueneficii. Damnata cum torqueretur, dixit sibi consciam filiam esse; petitur ad supplicium puella, pater defendit 142 . Filia amisso marito ad patrem rediit, non recipitur, iussa mori suspendit se. Ob hoc pater a filio accusatur dementię 145 . Quidam expositos debilitabat 145 . Parrhasius Olynthium senem torsit, ut ad exemplar eius pingeret

amanda. Infinitum uero bonum amari ante quam cognoscatur, neque tantum ut cognoscatur, quantum ut ametur, inuestigandum. At cur amandum prius quam intelligatur? 329 . Intellectus et uoluntas solo Deo satiari potest. Animę bonum est esse cum patre 386 .
Crudelis. In homicidam sponte et non sponte, per iram consulto uel non consulto. Si pater aut mater filium per iram occidit 306 . Si uir

auersas boues traxit, ne quęrentem Herculem uestigia ducerent ad latebram, ubi eas absconderat 13 .
Crudelis. Sacrificium Saturno cęde humana 12 . Tullia patris Seruii Tulli necem uiro suo Tarquinio suadet, supra cadauer interempti currum egit. Inde uicus impius dictus qui ante Cyprius 94 . Tarquinius Superbus summa papauera decutiens significauit filio, ut pręcipuum quemque e Gabinis

Tarquinius Superbus summa papauera decutiens significauit filio, ut pręcipuum quemque e Gabinis perderet. Sic Periandro, Corinthio tyranno, Trasibulus Milesius eminentes spicas recidens 99 . Bruti in filios contra patriam coniurantes seueritas 110 .
Consilium. Numa Ęgerię consiliis usus 48 . Optime consulunt rebus futuris, qui a pręteritis

44 . Domitius ratus uenenum se hausisse dolebat cognita in captiuos Cęsaris clementia 54. 57 .
Crudelitas. Post Hannibalis bellum Lucius Ostius fertur primus patrem occidisse 8, Qui seruum aliis seruis uerberibus necandum prębuit, et de ipso sumptum est supplicium 38 . Crudelitas Alexandri, Thessalię tyranni 63 . Viui defossi

et cum se uulnerasset, id ab inimicis passum dixit 9 . Pitacus cum Phirnone certans, rete illum, quod sub clypeo tegebat, inuoluit atque interemit 10 . Bias, eum ab Aliate Pryenne, eius patria obsideretur, duos/mulos saginatos emisit, et miratum regem, quod iumentis copia frugum in urbe suppeteret, obsidionem soluisse ferunt 11 .
Constantia. Xenocrates, legatus ad Philippum

accipere sponte se se offerentes 21 .
Crudelitas. Romanorum legati a Gallis interfecti contra ius gentium 27 . Ptolomeus Philopator patrem ac fratrem occidit 85 .
Celeritas. Rhodius celeritate nauis fretus periit 13 .
Consilium. Euripidis dictum est:

Consilium. Euripidis dictum est: unicum rectum consilium magnam militum manum uincere 10 . Credulitas incautum facit 93 . Concordia maxima tuendę patrię spes 69 .
Conuersus. Duo modi corrigendi se: tum ob suam, tum ob aliorum calamitatem 10 .

Medea filios obtruncat 30 . Procustes 33 . Minotaurus homines uorans 34 . Abimalec in fratres 37 . Oedipus patrem obtruncat 39 . Saul in sacerdotes 48 . Moabitarum rex filium pro hostia mactat 60 . Athalia omnem regiam stirpem occidit. Remus cum fratre contendens interficitur

prouiso aggressi ad CCXX milia hominum trucidant 428 . Comodi sęuitia 433 . Antoninus medicos occidit, qui parum sibi obtemperassent in nece patris maturanda. Frater fratrem obtruncat 436 . Caracallę sęuitia 437 . Antonius per speciem delectus Alexandrinorum iuuentutem eductam a suis occidi iussit 437 .

Pompeio, liber VI, caput II. Iulii exercitus in obsidione Mundę hostium cadaueribus aggerem extruxit, liber VII, caput VI. Marcus Oratius sororem interfecit, liber VIII, caput I. Dicta et facta scelerata Tullię in Tullum patrem. Fimbrię in Sceuolam, Catelinę in patriam, Cai Taurini in patrem, filii in Lucium Tullum Annalem, uxoris in Vectium, fratris in fratrem. Mitridatis in patrem, Saristeris in patrem Tygranem, liber IX, caput XI.

Iulii exercitus in obsidione Mundę hostium cadaueribus aggerem extruxit, liber VII, caput VI. Marcus Oratius sororem interfecit, liber VIII, caput I. Dicta et facta scelerata Tullię in Tullum patrem. Fimbrię in Sceuolam, Catelinę in patriam, Cai Taurini in patrem, filii in Lucium Tullum Annalem, uxoris in Vectium, fratris in fratrem. Mitridatis in patrem, Saristeris in patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
Cibus. In coenis uiri cubabant,

Mundę hostium cadaueribus aggerem extruxit, liber VII, caput VI. Marcus Oratius sororem interfecit, liber VIII, caput I. Dicta et facta scelerata Tullię in Tullum patrem. Fimbrię in Sceuolam, Catelinę in patriam, Cai Taurini in patrem, filii in Lucium Tullum Annalem, uxoris in Vectium, fratris in fratrem. Mitridatis in patrem, Saristeris in patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
Cibus. In coenis uiri cubabant, mulieres sedebant. Vini usus

Oratius sororem interfecit, liber VIII, caput I. Dicta et facta scelerata Tullię in Tullum patrem. Fimbrię in Sceuolam, Catelinę in patriam, Cai Taurini in patrem, filii in Lucium Tullum Annalem, uxoris in Vectium, fratris in fratrem. Mitridatis in patrem, Saristeris in patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
Cibus. In coenis uiri cubabant, mulieres sedebant. Vini usus foeminis Romanis olim ignotus. Canebantur egregia opera in conuiuio. Mos epulandi in propatulo,

liber VIII, caput I. Dicta et facta scelerata Tullię in Tullum patrem. Fimbrię in Sceuolam, Catelinę in patriam, Cai Taurini in patrem, filii in Lucium Tullum Annalem, uxoris in Vectium, fratris in fratrem. Mitridatis in patrem, Saristeris in patrem Tygranem, liber IX, caput XI.
Cibus. In coenis uiri cubabant, mulieres sedebant. Vini usus foeminis Romanis olim ignotus. Canebantur egregia opera in conuiuio. Mos epulandi in propatulo, liber II, caput

PHALARIS
Consortium uitam docet 21 .
Consolatio. Condolet ei qui exulat, quod non fuerit usus ipsius consilio 23 . Consolatur patrem de obitu filii fortis in bello 32 . Orat, ut Nicoclis uxorem defunctam uersibus commendet 54 . De morte eiusdem consolatur Nicoclem 54 . Consolatur filias

de obitu filii fortis in bello 32 . Orat, ut Nicoclis uxorem defunctam uersibus commendet 54 . De morte eiusdem consolatur Nicoclem 54 . Consolatur filias Sthesicori de patris obitu 57. 58 .
Crudelis. De supplicio Perilai 38 . Confutat argumentum eorum qui aiebant,

in mulieres et infantes 119 . Alexandri sęuitia in conuiuio 119 . Herodis in filios 145 . Antipatri in fratres 147 . In patrem 149 . Herodes moriens optimates interfici mandauit, ne in morte careat luctu multorum 152 . Nero 179 .
Celeritas.

Dolor. Nepenthes herba obliuionem tristitię ueniamque afferens 247 .
Degener. Vappę nomen accepit, qui degenerauit 146 . Myrtus patricia, altera plebeia Romę; marcescente senatu patricia euasit sterilis et languida 153 . Larix ustis radicibus non repullulat 155 . Graue ostentum, cum arbores deteriorantur

obliuionem tristitię ueniamque afferens 247 .
Degener. Vappę nomen accepit, qui degenerauit 146 . Myrtus patricia, altera plebeia Romę; marcescente senatu patricia euasit sterilis et languida 153 . Larix ustis radicibus non repullulat 155 . Graue ostentum, cum arbores deteriorantur 175 . Laodiceę Xerxis aduentu

distinctio in una substantia 10 . Filius humanatus. Christus in carne omnia potuit quę uoluit et nunquam est mentitus. Contra impugnantes diuinitatem uel humanitatem Christi 11, 12 . Filius per omnia ęqualis Patri contra Arrium 13 . Personarum distinctio, et exemplum, quomodo Pater generat Filium sibi coęternum 14 . Filius non ideo minor Patre quia missus 14 . Moyses et Helias,

Christi 11, 12 . Filius per omnia ęqualis Patri contra Arrium 13 . Personarum distinctio, et exemplum, quomodo Pater generat Filium sibi coęternum 14 . Filius non ideo minor Patre quia missus 14 . Moyses et Helias, id est Lex et prophetę loquuntur cum Christo 15 . Arriani male de Christo sentientes 16 . Quod et Spiritus Sanctus est Deus.

Filius missus pro salute mundi 19 . De essentia Trinitatis 23 . De membris et attributis Deo ut homini. Quomodo dicitur, quod solus habet immortalitatem 80 . Spiritus Patris et Spiritus Iesu idem 83 . Deus inuisibilis 89 . De Deo dicitur: Qui est, quia omnis creatura ei collata non subsistit 147 . Christus est liber intus et foris scriptus

Derisio. Beatus Hieronymus illusus ueste muliebri 301 . BIBLIA
Diligentia. Saul, dum Cis patris sollicite perquisiuit asinas, et ipsas inuenit et se regem fore agnouit 42 . Sollicitus 130 . Vidisti uirum uelocem in opere etc. 131 . Mane

Statua quam somniauit Nabuchodonosor 196 .
Docilis. Ruth abiit in agrum ad colligendas spicas post terga metentium 40 . Attendite, filii, disciplinam patris 126 . Disce. Disce prius, postea doceas 131 . Esto mansuetus ad audiendum uerbum Dei. Si dilexeris audire, sapiens eris. In multitudine presbiterorum prudentium sta, et si uideris

dictus flentium siue lachrimarum 35 . Iepte immolauit filiam; hinc mos inoleuit, ut filię Israel simul conuenientes annuo fletu diebus quattuor plangant filiam Ieptę. Filia Iepte duobus mensibus peragrans montes luxit uirginitatem suam, reuersa patris uotum impleuit 37 . Nolebat Noemi se uocari Noemi, id est Pulchram, sed Mara, id est Amaram 40 . Heli audita nece filiorum prę dolore cecidit et mortuus est 41 . Qui

Tu enim pater noster, et Abraham nesciuit nos, et Israel ignorauit nos; tu, Domine, pater noster, redemptor noster, a sęculo nomen tuum. Vtinam dirumperes cęlos, et descenderes etc. 166 . De ęterna generatione Filii a Patre. Christus fons aquę uiuę 167 . Ascendet leo de cubili suo 168 . Expectatio Israel: Saluator noster in tempore tribulationis. Quare quasi colonus futurus es in terra, et quasi uiator declinans ad manendum?

qui sit dominator in Israel; egressus eius ab initio, a diebus ęternitatis. Et erit iste pax Assyriis, cum uenerit in terram nostram et quando calcauerit in domibus nostris 208 . Dabis ueritatem Iacob, misericordiam Abraham, quę iurasti patribus nostris a diebus antiquis 209 . Vincula tua dirumpam. Ecce super montes pedes euangelizantis et annunciantis pacem...Belial uniuersus interiit 209 . Veniens ueniet, et non tardabit. Deus ab austro

ad Ioseph: Quod in ea natum est, de Spiritu Sancto est. Vocabis nomen eius Iesum; ipse enim saluum faciet populum suum a peccatis eorum II. Ioannes: Qui autem post me uenturus est, fortior me est. Baptizato Iesu cęli aperti sunt, Spiritus Sanctus in specie columbę apparuit, uox Patris de cęlo audita est III. Demoniacos, lunaticos, paraliticos curauit IIII. Admirantur super doctrina eius. Erat docens sicut potestatem habens VII. Descendens de monte leprosum curauit, Capharnaum seruum centurionis paraliticum, socrum Petri domi

dat discipulis eiiciendi spiritus et curandi langores. Prophetat de persecutionibus eorum X. Cęci uident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes euangelizantur. Confiteor tibi, Pater, Domine cęli et terrę. Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Nemo nouit Filium, nisi Pater XI. Iesus autem sciens cogitationes eorum. Prędicit de sua resurectione exemplo Ionę XII. Mirantur unde huic sapientia et uirtutes XIII. De V panibus V milia hominum saciat. Venit ad discipulos? ambulans super mare. In naui adorantes eum

DEVS. Christus. Ventis et mari imperat et obediunt ei. Psalmus: Tu dominaris potestati maris, motum autem fluctuum eius tu mitigas VIII. At Iesus uidens cogitationes cordis eorum IX. Omnia mihi tradita sunt a Patre meo X. Vt uidit cogitationes eorum, dixit eis XI. Christus granum synapis, fermentum etc. XIII. Homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam accipere sibi regnum, et reuerti. Benedictus qui uenit rex in nomine Domini, pax in cęlo, et gloria in excelsis XIX.

stabat ad monumentum foris plorans. Dum fleret, inclinauit se, et prospexit in monumentum, et uidit duos angelos etc. XX.
Diabolus. Vos ex patre diabolo estis etc. Ille homicida erat ab initio, et in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo etc. VIII. Fur non uenit nisi ut furetur, et mactet, et perdat. Lupus rapit et dispergit oues X. Venit enim princeps mundi huius, et in me non habet

Lupus rapit et dispergit oues X. Venit enim princeps mundi huius, et in me non habet quicquam XIIII.
DEVS. In principio erat Verbum etc. Deum nemo uidit unquam; unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enarrauit. Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi. Ego uidi et testimonium perhibui, quia hic est Filius Dei. Quem scripsit Moyses in Lege et prophetę, inuenimus Iesum, filium Ioseph a Nazareth. Rabbi, tu es Filius Dei, tu es rex Isralel I. Quomodo corpus

de me, quia Pater misit me; et qui misit me Pater, ipse testimonium perhibuit de me; neque uocem eius unquam audistis, neque speciem eius iudistis. Scrutamini Scripturas etc. Illę sunt quę testimonium perhibent de me. Claritatem ab hominibus non accipio V. Non quia Patrem uidit quisquam nisi is qui est a Deo, hic uidit Patrem. Et nos credimus, et cognouimus quia tu es Christus Filius Dei VI. A me ipso non ueni, sed est uerus qui misit me, quem uos nescitis VII. Non ne Scriptura dicit, quia ex semine Dauid et de Bethlem castello, ubi erat

testimonium perhibuit de me; neque uocem eius unquam audistis, neque speciem eius iudistis. Scrutamini Scripturas etc. Illę sunt quę testimonium perhibent de me. Claritatem ab hominibus non accipio V. Non quia Patrem uidit quisquam nisi is qui est a Deo, hic uidit Patrem. Et nos credimus, et cognouimus quia tu es Christus Filius Dei VI. A me ipso non ueni, sed est uerus qui misit me, quem uos nescitis VII. Non ne Scriptura dicit, quia ex semine Dauid et de Bethlem castello, ubi erat Dauid, uenit Christus? Ministri interrogati,

ubi erat Dauid, uenit Christus? Ministri interrogati, quare non adduxerunt eum, responderunt: Nunquam sic locutus est homo, sicut hic homo loquitur VII. Ego sum lux mundi. Solus non sum, sed ego et qui misit me, Pater. Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. Interrogant Iesum: Tu quis es? Dicit eis: Principium qui et loquor uobis. Qui me misit, uerax est, et ego quę audiui ab eo, hęc loquor in mundo. Et non cognouerunt, quia Patrem eius dicebat Deum. Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, hoc

lux mundi. Solus non sum, sed ego et qui misit me, Pater. Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. Interrogant Iesum: Tu quis es? Dicit eis: Principium qui et loquor uobis. Qui me misit, uerax est, et ego quę audiui ab eo, hęc loquor in mundo. Et non cognouerunt, quia Patrem eius dicebat Deum. Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, hoc loquor; et qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni,

et ego quę audiui ab eo, hęc loquor in mundo. Et non cognouerunt, quia Patrem eius dicebat Deum. Et a me ipso facio nihil, sed sicut docuit me Pater, hoc loquor; et qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de peccato? Honorifico Patrem meum. Est Pater meus, qui glorificat me. Ego noui eum et scio eum et sermonem eius seruo. Abraam, pater uester, exultauit, ut

me Pater, hoc loquor; et qui me misit, mecum est et non reliquit me solum, quia quę placita sunt ei, facio semper. Ego quę uidi apud Patrem, loquor. Ego enim ex Deo processi et ueni; neque enim a me ipso ueni, sed ille me misit. Quis ex uobis arguet me de peccato? Honorifico Patrem meum. Est Pater meus, qui glorificat me. Ego noui eum et scio eum et sermonem eius seruo. Abraam, pater uester, exultauit, ut uideret diem meum; uidit, et gauisus est. Amen, amen dico uobis, antequam Abraam fieret, ego sum VIII. Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. A

nisi esset hic a Deo, non posset facere quicquam. Tu credis in Filium Dei? Respondit: Quis est, Domine, ut credam in eum etc. Qui loquitur tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia

etc. Qui loquitur tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Hic se et Deum

et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Hic se et Deum et Dei Filium dicit XI.. Martha: Tu es Christus, Filius Dei uiui,

bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. Pater meus quod dedit mihi, maius omnibus est; et nemo potest rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Hic se et Deum et Dei Filium dicit XI.. Martha: Tu es Christus, Filius Dei uiui, qui in hunc mundum uenisti XI. Pater,

1 corr. ex illo uadit. Nunc clarificatus est Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem.

1 corr. ex illo uadit. Nunc clarificatus est Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus

Filius hominis, et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus est tibi ut quis te interroget; in hoc credimus, quia a Deo

hominis, et Deus clarificatus est in eo, et Deus clarificabit eum in se metipso, et continuo clarificabit eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus est tibi ut quis te interroget; in hoc credimus, quia a Deo existi. Non

eum XIII. Ego sum uia, et ueritas, et uita. Nemo uenit ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus est tibi ut quis te interroget; in hoc credimus, quia a Deo existi. Non sum solus, quia Pater mecum est. Dei ex Deo natus, Hilarius XVI. Dedisti ei potestatem omnis

ad Patrem, nisi per me. Si cognouissetis me, et Patrem meum utique cognouissetis. Qui uidet me, uidet et Patrem. Ego in Patre et Pater in me est. Pater in me manens, ipse facit opera etc. XIIII. Exiui a Patre et ueni in mundum, iterum relinquo mundum, et uado ad Patrem. Nunc scimus, quia scis omnia., et non opus est tibi ut quis te interroget; in hoc credimus, quia a Deo existi. Non sum solus, quia Pater mecum est. Dei ex Deo natus, Hilarius XVI. Dedisti ei potestatem omnis carnis, ut omne quod dedisti ei, det eis uitam eternam. Et mea

sub pedibus eius, et ipsum dedit caput supra omnem ecclesiam etc. I. Facti estis prope in sanguine Christi. Ipse enim pax nostra; qui fecit utraque unum, et medium parietem macerię soluens etc. II. Per ipsum habemus accessum ambo in uno spiritu ad Patrem II. Flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Iesu Christi, ex quo omnis paternitas in cęlis et in terra nominatur III. AD PHILIPPENSES: Deus exaltauit illum, et donauit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Iesu

dedit caput supra omnem ecclesiam etc. I. Facti estis prope in sanguine Christi. Ipse enim pax nostra; qui fecit utraque unum, et medium parietem macerię soluens etc. II. Per ipsum habemus accessum ambo in uno spiritu ad Patrem II. Flecto genua mea ad Patrem Domini nostri Iesu Christi, ex quo omnis paternitas in cęlis et in terra nominatur III. AD PHILIPPENSES: Deus exaltauit illum, et donauit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Iesu omne genu flectatur cęlestium,

AD PHILIPPENSES: Deus exaltauit illum, et donauit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Iesu omne genu flectatur cęlestium, terrestrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur, quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris II. AD COLOSSENSES: Gratias agentes Deo Patri, qui dignos nos fecit in partem sanctorum in lumine, qui eripuit nos de potestate tenebrarum, et transtulit in regnum Filii dilectionis suę in quo habemus redemptionem in remissionem peccatorum. Qui

illum, et donauit illi nomen quod est super omne nomen, ut in nomine Iesu omne genu flectatur cęlestium, terrestrium et infernorum, et omnis lingua confiteatur, quia Dominus Iesus Christus in gloria est Dei Patris II. AD COLOSSENSES: Gratias agentes Deo Patri, qui dignos nos fecit in partem sanctorum in lumine, qui eripuit nos de potestate tenebrarum, et transtulit in regnum Filii dilectionis suę in quo habemus redemptionem in remissionem peccatorum. Qui est imago Dei inuisibilis primogenitus omnis creaturę; quoniam in ipso

in secula sęculorum. Amen V. PETRI II: Hic est Filius meus dilectus etc. Hanc uocem nos audiuimus de cęlo allatam, cum essemus cum ipso in monte sancto I. IOANNIS I: Et uidimus, et testamur, annunciamus uobis uitam ęternam, quę erat apud Patrem, et apparuit nobis. Deus lux, et tenebrę in eo non sunt ullę I. Hic est, qui uenit per aquam et sanguinem, Iesus Christus, et Spiritus est qui testificatur quoniam Christus est ueritas, quoniam tres sunt qui testimonium dant in cęlo: Pater, Verbum et Spiritus Sanctus; et

a Cadmo draco III , a Iasone draco VII .
DEVS. Iuppiter, Diespiter, ęther, Saturni ex Rhea uel Ope filius, patrem regno expulit. Lycaonem, Archadię tyrannum ob sęuitiam conuertit in lupum et hominum genus diluuio deleuit. Ionem, Inachi amnis filiam, stuprauit, in uaccam uertit et in pristinam figuram reuocatam Isim deam fecit I . Phoetontem, ne orbem

in templum, eos in antistites templi, deinde Philemonem in fruticem, Baucidem in thiliam uerterunt, oppidum uero propter incolarum inhospitalitatem in stagnum VIII . Caliroe petenti dedit, ut duo filii eius in ętatem ualidam adolerent, quo patrem Alcmanum per fallaciam Phegei occisum ulcisci possent VIIII . In aquilam uersus Ganymedem, Trois filium, e monte Ideo rapuit in cęlum ministrumque sibi fecit X . Thetim adamauit, sed

occisum ulcisci possent VIIII . In aquilam uersus Ganymedem, Trois filium, e monte Ideo rapuit in cęlum ministrumque sibi fecit X . Thetim adamauit, sed concubitu abstinuit, cum prędictum esset filium patre fortiorem genituram XI . Aurora rogante Memnonis, eius et Titani filii ab Achille occisi, cineres sororumque ipsius in uolucres uertit, quas appellant Memnonides XIII . Cecropes fraudulentos et

II . Cadmo condendę urbis locum consultus monstrauit III . Idem Sol relictis Climene, Rhodo, Clitie Leucothoen adamauit eamque in speciem Eurimenes, matris eius, uersus uitiauit. Porro a patre terrę defossam in uirgam thuream conuertit IIII . Idem Apollo bello Gygantum Typhonem expauescens uersus est in coruum V . Versus est in accipitrem, in leonem, in

belluę marinę expositam liberauit. Equos pro mercede pollicitos cum dare Laomedon diferret, Ilium expugnauit et Hesionen abreptam Thelamoni, militię socio, tradidit XI . Citillum, Alcmonis filium, Argis procreatum in somnis monuit, ut patriam relinqueret et iuxta Hesereum, Italię amnem, sedem poneret. Quod cum lege uetitum esset, senatu deliberante nigri calculi in candidos uersi fauori fuere. Ille ergo profectus oppidum condidit uocauitque Taliareum XV . Eolus,

Propetidas, Ametunti filias, quod se aspernarent, primas corpora in triuio uulgare coegit. Quę tandem propter libidinem in saxa conuerse sunt. Signum eburneum Pygmaleoni roganti in uirginem animauit. Myrrham, quod ipsam mater Centreis sibi pręferret, in amorem Cynarę patris impulit. Adonem ex iis natum adamauit eumque ab apro in uenatione interemptum in florem purpureum conuertit. Hyppomani ex Damasceno agro tria poma aurea donauit, quibus ille Athalantam uicit. Sed erga se ingratum experta effecit, ut in luco matris deum concumberent.

Diuitum uanitas 88 . Crystallum quomodo fit 99 . Tollite uestras diuitias, quas huc atque illuc incertę fortunę fluctus appellet 117 . Contra patrem, qui filium abdicat nolentem ad diuitem ire in adoptionem, qui suos abdicauerat. Cresus. Crassus 123 . Quod pecunia augeat discordiam 129 . Diues accusat pauperem 143 .

diuina 156 . Deus solus sapiens 168 . Deum bonorum, non mali causam esse 198 . Trinitas 215 . Summum bonum, id est Deum Patrem et Filium soli comparat, ut, sicut hic oculos illuminat, sic ille mentes 219 . Quęrendo, quid non sit Deus, Deum cognouerunt. Nihil recte agi absque Deo 219 . Necessitas et uoluntas idem in

430 . DIONYSIVS HALICARNASEVS
Dolus. Raptus Sabinarum 40 . Sextus, Tarquini Superbi filius, ex industria a patre uirgis cędi et contumelia affici passus, ut ad Gabinos transfugiens eos proderet et subiiceret patri 99 .
DEVS. Ara Iouis inuentoris 13 .

Dolus. Raptus Sabinarum 40 . Sextus, Tarquini Superbi filius, ex industria a patre uirgis cędi et contumelia affici passus, ut ad Gabinos transfugiens eos proderet et subiiceret patri 99 .
DEVS. Ara Iouis inuentoris 13 . Consus deus ara subterranea colitur 40 . Decimas prouentuum uouerunt

71 .
Deffensor. Hercules et Theseus eo animo terram peragrantes, ut nemini iniuriam inferrent nisi iniuriam inferentibus 2 . Cicero in patrociniis operam gratuitam pręstitit a nemine mercedem accipiens 89 . Sostratus Arium sequens clamabat: Docti doctos seruabunt, si erunt docti 111 .
DEVS.

Simulachrorum uanitas 48 . Contra errorem deos colentium 75 . Quod contra naturam sit colere plures deos. Quod naturę necessitate oporteat dominum unum esse unicumque et patrem unum 76 . Deus Pater ęqualem sibi genuit Filium, per quem fecit omnia. Testes sunt Sybilla, Trismegistus, prophetę 77 . Iesus

fidem 91 . Christus doctor e cęlo missus corpus debuit assumere, ut esset perfectus in docendo 92 . Christus homo, sed non ita natus ut alii homines 93 . De unitate Patris et Filii 97 . De aduentu Christi aureum sęculum restituentis 104 . Deus omnes ęqualiter habet 111 . Quod Deus nec esurit nec sitit, ut aliquid materiale sibi

sed humano uiro familiariter utendi 11 . Indignum hominem diuitiarum gratia laudare noli 12 . Pherecydes: Neque aurum neque argentum honorandum 15 . Anaxagoras patrimonium suis sponte cęssit et se ad speculandum contulit 16 . Gestabat Aristippi famulus in itinere pecuniam, et cum premeretur onere, ille "effunde", ait, "quod nimis est et fere ea quę pręuales." Nauigans pecuniam proiecit in mare,

Aristippi famulus in itinere pecuniam, et cum premeretur onere, ille "effunde", ait, "quod nimis est et fere ea quę pręuales." Nauigans pecuniam proiecit in mare, ne propter illam a uectoribus perimeretur 23 . Stilpo, cum ea, quę capta patria amiserat, conscribere iuberetur restituendi gratia, nihil suum se perdidisse respondit; quippe doctrinam et eruditionem sibi ademisse neminem 26 . Diuitias neruos rerum esse 43 . Demetrius

dum ille ad flumen pergit 89 . Cyrus Massagetas uicit uino epulisque graues, quas in castris ex industria fugiens illis reliquerat 94 . Tarquinii filius ad Gabinos transfugiens eos decepit subdens patri 96 . Dolosi homines, dolosa uestimenta 98 . Quo dolo captus Polycrates. Zopyrus decepit Babylonios 101 . Dolus fodientium cuniculum deprehensus

Decebali inuentum in occultando thesauro 428 . Vniones Memię, Alexandri imperatoris uxori, donatę 441 . Dolor Herculis 28 . Hippoliti apud patrem accusati dolor 35 . Herculis dolor ex ueneno Nessi 36 . Solon dolore uictus morte filii audita 86 . Sammeti dolor in clade domestica sine lachrymis, sed cum fletu

Luctus ex Germanici interitu 414 . Gordianus, ubi filium perisse credidit, propria se zona suspendit 443 . Degenerat Ninus iunior a perentum indole 6 . Heli filii a patre degenerant 43 . Item Samuelis 44 . Filii Bruti 102 . Quę facile degenerent 317 . Antonius ad piscationem conuersus

Deffensor. Qui non deffendit ab iniuria, cum potest 76 . Causę cur prętermitti debeat deffensio 77 . Patroni 80 .
Diuitię. Marcus Crassus negabat esse pecuniosum, qui suis fructibus exercitum alere non posset 77 . Quęstus, mercatura

Discordia. Seditio perniciosa 46 . PHALARIS
Degener. Nec patri nec filio similis 33 . ORATIVS IN EPISTVLIS
Dolus. Atria seruantem postico falle clientem 6 .

creans uentum 52 . Dei anima diuinus affectus est 55 . Heretici Deum corporeum fingentes 62. 65 . Dei potentia 79 . Filius in Patre et Pater in Filio 90 . Misericors et iustus 97 . Anima in Deo pro mente et cognitione 113 . Pater et Filius 127 . Abyssum

Misericors et iustus 97 . Anima in Deo pro mente et cognitione 113 . Pater et Filius 127 . Abyssum et sapientiam quis inuestigauit, id est Patrem et Filium 131 . Trinitas 133 . Deus uiuens ad distinctionem deorum mortuorum, qui appellantur idola 140 . Dei inuestigabilis sapientia 146 .

Dei ira desęuit 151 . Trinitas 158 . Omnes affectus Dei non humani sermonis uitio, sed diuinę maiestatis sensu accipiamus 164 . Qui uiderit Filium, uidet et Patrem 164 . Dominus qui cęlu.m extendit ut pellem, et terram alta mole sollidauit, et spiritum hominis finxit in eo, idem animarum est creator omnium 172 . Deus amarus et dulcis, non sibi, sed

Christus post passionem uictor 83 . Arcistrathgos pręliorum ad gentes legatus missus 83 . Ionas Christus, Niniue mundus 87 . Christus relinquens Patrem, ut gentium iungatur ecclesię 88 . Descendit ad inferos, tertia die resurrexit 89. 90 . Descensus ad inferos, resurrectio. Natus de Virgine 90 . Christus se ipsum

Lux, lapis primarius, lapis stanneus 157 . Zorobabel Iesus 160 . Ecce uir, Oriens nomen eius 161 . Dominus super asinam 166 . Patres de inferno liberati per Christum 166 . Christus arcus, sagittarius, sagitta, frumentum, uinum, pluuia serotina 167 . Sub Hieroboam diuisi, sub Christo coniunguntur 168 .

Christus lapis 245 . Leo 256 . Et erunt oculi tui uidentes pręceptorem tuum 259 . Fons uiuus 260 . Christus uenit in nomine Patris 261 . De aduentu Christi et apostolorum eius. Christus et apostoli post uocationem gentium 262 . Tabernaculum quod transferri non poterit 285 . Annus

284 . De Christi aduentu. Ego ipse ego primus et ego nouissimus 285 . Redemit Dominus seruum suum Iacob. Christu s redemptor. Christus natus sagitta electa 286 . A Patre dilectus 286 . Christus funda apostolorum et prophetarum. Nunquid tolletur a forti pręda 288 . Ecce leuo ad gentem manum meam, et leuabo signum meum 288 .

proprie 10 . Tropice Deus dicitur facere mala 16 . Recordatio in Deo quomodo intelligitur 20 . Maiestas Dei 23 . Homo pro Deo Patre 24 . Adonai. Tetragramaton, id est ineffabile 30 . Pater et Filius Deus 55 . Sancta Trinitas 100. 101 . Deus circumfusus

Deus solus bonus. Paternitas in cęlo, 227 . Sancta Trinitas 229 . Deus ubique 229 . Diis ignotis 245 . [Patris] Sancta Trinitas 249 . Patris et Filii una natura 252 . Deus Pater per Filium omnia condidit 260 . Deus creator 271 .

Sancta Trinitas 229 . Deus ubique 229 . Diis ignotis 245 . [Patris] Sancta Trinitas 249 . Patris et Filii una natura 252 . Deus Pater per Filium omnia condidit 260 . Deus creator 271 . Pater et Filius 283 . Funiculus

229 . Iesus interdum humanitatem Christi denotat, interdum diuinitatem. Chiristus nouus homo 231 . Bonitas, ueritas, iustitia 235 . Christus reliquit Patrem Deum et Matrem, cęlestem Hierusalem, et in terra adhęsit uxori suę Ecclesię 237 . Promissus 242 . Parentibus subiectus 248 . In eos qui Christum negant

atque descendit 282 . Leo, mediator 284 . Vir Ecclesię 285 . Nobilis in portis uir eius 286 . Pacificus et dilectus Dei Patris. Sol 289. 290 . Propter nos humanatus 292 . Descendit ad inferos 294 . Solus est et secundum non habet 295 . Pauper et

Salutare Dei 359 . Iesus. Christus Altissimus 386 . Resurrexit. Ventis et mari imperat. Diabolum uincit. Christus electus 387 . Patris ueritas et misericordia. Dei Filius. Iustus et misericors Dominus. Christus excelsus. Testis 388 . Dextera. Tentatus a diabolo 389 . Resurrexit. Dabolum uicit

Dextra. Brachium. Salutare. Iesus 395 . Fons. Scabellum pedum eius, corpus Domini est. In columna nubis loquebatur ad eos, nobis in uelamento carnis assumptę 396 . Aduentus Filii nomen Patris est. Redemptor. Ascensio Domini iterum 398 . In Iudeos, qui dicunt Dominum nostrum non esse Christum, eo quod non sit unctus unguento regali

erant suscepit pręter peccatum 406 . Christus petra de qua erumpunt flumina euangelicę doctrinę 409 . Redemptor 410 . Porta. Lapis. Dies. Christus uenit in nomine Patris 412 . Via. Veritas. Promissus 415 . Verbum. Lex 416 . Verbum. Finis et confirmatio. Adiutor et susceptor 417 . Iesus

Christus sol. Christus sine peccato. Resurrexit 364 . Iuda rex meus. Petra 365 . Virtus et gloria 366 . Rex uero lętabitur in Domino, id est Christu s in Patre 366 . Christus in terra. Resurrexit 367 . Vbi nos habemus salutare, in Hebreo Iesus dicitur. Christus granum frumenti 368 . Resurrexit. Christus mons. Habitabit in

371 . Descendit ad inferos. Christi ęternitas. Incarnatio 372 . Pax Christo nato. Magorum adoratio. Liberator. Et ego semper tecum. Christus cum Patre 373 . Virga. Saluator. Sol 374 . Dextera Excelsi 375 . Via Dei, uirtus Dei. Redemptor 376 . Petra

Quę prędicta de Christo 40 . De uerbo Dei 45 . Deus 51 . Quando Christus 66 . Verbum Patris. Imago Dei 73 . In principio erat Verbum 74 . Dei Verbum 76 . Verbum caro factum 86 . Lux. Sapientia

DEVS. Christus lux uera 2 . Christus et Ecclesia, sol et luna 2 . Cęlum in sedes est. Christus imago Patris 3 . Christus uitulus 9 . Magorum figura 23 . Christi descensus et ascensus 25 . Christus petra

Cęcus ne doleat, simodo mentis oculos habet 290 .
Ętas. LXX anni uita hominis. Decipimur semper longiorem uitam sibi promittentes 3 . Pueri, patres, iuuenes iuxta interiorem hominem 16 . Decrepiti etiam annum adhuc uiuere sperant 198 . Iuuenis cito potest mori, senex diu uiuere non potest. Nihil est pręterita longitudo quę esse desiit

Dauid subneruauit iugales curruum quos cęperat centum tantum derelictis 50 . Miphiboset a Siba seruo claudus derelictus 54 . Abia, filius Hieroboam, egrotauit et mortuus est propter scelera patris Ahia prophetante 59 . Ochozias ęgrotus consuluit Belzebub, ideo mortuus est 61 . Benadab, rex Syrię, eger consuluit Helizeum per Azahelem, et morituro dicitur quod sanabitur

comprehendere posset XIIII . Fenis auis unica, quinque sęcula implet uiuendo XV . HERETICI
Hęreticus Arrius. Patrem et Filium et Spiritum Sanctum uolunt esse unius eiusdemque substantię, naturę aut existentię, sed esse Filium creaturam Patris, Spiritum uero sanctum creaturam creaturę, hoc est ab ipso Filio creatum. Christum etiam sine anima carnem suscepisse arbitrantur

HERETICI
Hęreticus Arrius. Patrem et Filium et Spiritum Sanctum uolunt esse unius eiusdemque substantię, naturę aut existentię, sed esse Filium creaturam Patris, Spiritum uero sanctum creaturam creaturę, hoc est ab ipso Filio creatum. Christum etiam sine anima carnem suscepisse arbitrantur I.XII.XIII.XXIIII.XXVII. Marci. Arriani Christum esse Deum negant, sed tamen peccata posse dimittere concedunt II.

sine anima carnem suscepisse arbitrantur I.XII.XIII.XXIIII.XXVII. Marci. Arriani Christum esse Deum negant, sed tamen peccata posse dimittere concedunt II.III.XIIII. Lucę I. Iterum I, V, IX. Filium non esse de substantia Patris. Item Patrem non uideri a Filio X.XI.XII. Ioannis contra Arrium I. Iterum, tertio et quarto, quinto et sexto I. Arriani II.V. Iterum et tertio V. Arrius VI.VIII. Iterum

carnem suscepisse arbitrantur I.XII.XIII.XXIIII.XXVII. Marci. Arriani Christum esse Deum negant, sed tamen peccata posse dimittere concedunt II.III.XIIII. Lucę I. Iterum I, V, IX. Filium non esse de substantia Patris. Item Patrem non uideri a Filio X.XI.XII. Ioannis contra Arrium I. Iterum, tertio et quarto, quinto et sexto I. Arriani II.V. Iterum et tertio V. Arrius VI.VIII. Iterum VIII.

VI.VIII. Iterum VIII. Item X. Iterum et tertio X. Item XII. Item dicunt, quantum apostolus distat a Domino, tantum Filius a Patre XIII. Contra eosdem iterum et tertio XIII.XVI.XVII. Apollinaristę sicut Arriani Christum dixerunt carnem solam sine anima suscepisse et in eo uerbum ipsum fuisse pro anima. Alii uerbum in carnem mutatum nihil de Virgine sumpsisse

non ut doceat, sed ut fallat V. Vulpibus comparantur. Item lapis IX. Dicunt: Ego sum Christus. Idem Antichristi XXI. Lapidant Dominum Iesum. Ioannis X. Contra hęreticos XVI. Eunomius se nosse Patrem et Filium dixit, sicut noti sunt inter se. Matthei IX. Eunomiani, Arriani, Macedoniani dicunt Spiritum Sanctuum creaturam esse. Contra Eunomium et Arrium XXIIII. Faustus non natum ex homine Christum dixit. Matthei I. Photinus,

Sanctuum creaturam esse. Contra Eunomium et Arrium XXIIII. Faustus non natum ex homine Christum dixit. Matthei I. Photinus, Hebion, Martion, Paulus Samosatenus hominem tantum fuisse. Matthei I. Iterum I. Photiniani solum Patrem dicunt esse Deum, Filium hominem, tertiam personam negant Spiritum Sanctum XII. Idem ex Virgine dant ei principium. Lucę I. Dominus leproso dixit: Volo curare. Hoc contra Photinum V.

Solem istum uisibilem oculis carneis Christum esse putant. Manichei contra Legem VIII. Dicunt esse quandam naturam mali et gentem tenebrarum cum principibus suis, unde diabolus originem ducit et hinc ducere originem carnem nostram aiunt, secundum illud: Vos ex patre dyabolo estis. Iterum VIII. Contra eos, eo quod unum ouile et unus pastor sit Noui et Veteris Testamenti X. Mathematici Priscilianistę nasci unum quemque hominem sub constitutionibus stellarum putant. Sic de stella, quę magis apparuit, iudicant

quę incarnationis sunt. Ioannis I. Quidam quod Iesus non fuerit natus de Maria Virgine II. Quidam de cęlo corpus attulisse et per Virginem transisse III. Quidam dicunt Deum annunciatum in Veteri Testamento non esse Patrem Christi, sed nescio quem principem malorum angelorum. Qui dicunt uoluntate, non natura unum sunt cum Patre Filius X. Quidam Patrem solum esse, sic negantes personarum pluralitatem XII. Quidam, quod Filius Dei non sit Deus XI.

Quidam de cęlo corpus attulisse et per Virginem transisse III. Quidam dicunt Deum annunciatum in Veteri Testamento non esse Patrem Christi, sed nescio quem principem malorum angelorum. Qui dicunt uoluntate, non natura unum sunt cum Patre Filius X. Quidam Patrem solum esse, sic negantes personarum pluralitatem XII. Quidam, quod Filius Dei non sit Deus XI. Qui uoluntate et dilectione unum esse Patrem et Filium, non natura XVI. Qui dicunt

et per Virginem transisse III. Quidam dicunt Deum annunciatum in Veteri Testamento non esse Patrem Christi, sed nescio quem principem malorum angelorum. Qui dicunt uoluntate, non natura unum sunt cum Patre Filius X. Quidam Patrem solum esse, sic negantes personarum pluralitatem XII. Quidam, quod Filius Dei non sit Deus XI. Qui uoluntate et dilectione unum esse Patrem et Filium, non natura XVI. Qui dicunt Christum alienum esse a mundi conditione

malorum angelorum. Qui dicunt uoluntate, non natura unum sunt cum Patre Filius X. Quidam Patrem solum esse, sic negantes personarum pluralitatem XII. Quidam, quod Filius Dei non sit Deus XI. Qui uoluntate et dilectione unum esse Patrem et Filium, non natura XVI. Qui dicunt Christum alienum esse a mundi conditione XVIII. Quidam aiunt, quod in forma Dei manens non in natura formam accepit serui XX. Sabellius, Noeti discipulus, dixit Christum eundem esse Patrem et

unum esse Patrem et Filium, non natura XVI. Qui dicunt Christum alienum esse a mundi conditione XVIII. Quidam aiunt, quod in forma Dei manens non in natura formam accepit serui XX. Sabellius, Noeti discipulus, dixit Christum eundem esse Patrem et Filium et Spiritum Sanctum I. Item XII. Sabellius dixit, quod Pater et Filius et Spiritus Sanctus sit una persona. Ioannis I. Item III. Contra VIII. Iterum et

Item III. Contra VIII. Iterum et tertio VIII.XIII. Contra Sabellianos de pluritate personarum XVII. Tatianus et Martion nuptiis detrahunt. Ioannis II. Valentinus Christum a Patre missum dixit spiritale uel cęleste corpus attulisse, nihil de Maria Virgine sumpsisse I. Item transisse per Virginem quasi per aquę ductum. Lucę I. Contra II. Valentinus, Basilides et Martion respuunt Legem et prophetas

89 . Diurnare pro diu uiuere 100 . Enygmata Latini antiqui scirpos appellarunt. Emptio, uenditio. Prudentis et cauti patrisfamilias, quod emere uelit, empturum se se negare propter competitores emptionis 72 . Recipere dicitur rem, qui eam excepit in aliarum uenditione uel contractu; inde seruus receptitius 101 .

monte Samarię 50 . Filii Ammon 68 . Filii Aradii 72 . Arietes aquas purissimas conturbantes 73 . Qui in Filio similitudinem tantum Patris confitentur, naturam negant 75 . Aquas Syloę conturbant et aquas Ęgypti potant 83 . Rethe Domini quo capitur draco 83 . Hereticorum superbia

Filii Dauid. Contra Martionem et Manicheum et cęteros qui dicunt Christum non esse natum de carne 151 . Cum persecuti uos fuerint in una ciuitate, fugite in aliam 152 . Eunomius tantam se Patris et Filii notitiam iactat habere, quantam ipsi inter se 154 . Hebionitę cęteros recipiunt apostolos, Paulum tanquam transgressorem Legis repudiant 154 . Martion et Manicheus Christum natum de

sunt et duces cęcorum 160 . Fermentum phariseorum et saduceorum. Modicum fermentum totam massam corrumpit 161 . Portę inferi 162 . Contra Arrium et Eunomium, qui Filium Patre minorem dicunt 170 . Phariseorum et saduceorum heresis 171. Symon Samaritanus 173 . Abominatio desolationis. Surgent pseudochristi et pseudoprophetę. Arrius et Eunomius negant Filium Patri

qui Filium Patre minorem dicunt 170 . Phariseorum et saduceorum heresis 171. Symon Samaritanus 173 . Abominatio desolationis. Surgent pseudochristi et pseudoprophetę. Arrius et Eunomius negant Filium Patri eese ęqualem 174 . Nox nocti indicat scientiam 189 . In Hebionem et Photinum, quod Christus sit Deus 191. 193 . Alium lucis, alium sęculi et tenebrarum

dicunt alium esse inuisibilium 2 conditorem, alium uisibilium. Contra Arrianos qui sapientiam Dei factam contendunt 226 . Valentini parabolę atque coniugia 227 . Contra Sabelium, qui eundem Deum Patrem putat et Filium. Contra eos qui Christum non ante Mariam fuisse aiunt et alium Filium Dei, alium Filium hominis autu mant 229 . Contra dubitantes 230 . Heretici fures

eorum plena 429 . Oues eorum foetosę. Non est ruina macerię neque transitus 430 . In eos qui negant Spiritum Sanctum. Qui solem deum esse dicunt 434 . Qui Filium Patre minorem esse asserunt 434 . Ad faciendam uindictam in nationibus. Et nobiles eorum in manicis ferreis 435 . IOSEPHVS DE HISTORIA IVDEORVM

Vana dogmata audimus quidem, sed non recipimus 30 . Quomodo pugnandum contra hereticos 34 . Perditionem quęrunt in Scripturis 79 . Errantes de Patre et Filio 83 . Ex matre Israhelita, ex patre Ęgyptius 87 . Detrahentes Moysi 98 . Qui non

hereticos 34 . Perditionem quęrunt in Scripturis 79 . Errantes de Patre et Filio 83 . Ex matre Israhelita, ex patre Ęgyptius 87 . Detrahentes Moysi 98 . Qui non suscipiunt Legem 99 . Chore 102 . Contra Deum Legis

Iacob uidit scalam, angelos, Dominum 5 . Ioseph eductus de carcere pręficitur domui pharaonis et populo 7 . Germinauit uirga Aaron in tribu Leui. Dedit Dominus Israeli omnem terram quam patribus promiserat, et fuit pax nemine cum eis congredi auso 34 . Benedixit Dominus Obededom posita archa in domo eius 50. 72 . Pręmia bonorum 54 . Currus igneus et

sunt iniquitates. Psalmus XXXI 110 . Non concupiscas prosperitatem iniusti, sed sustine Dominum. Item pręmium et exaltatio et elati deiectio. Psalmus XXXVI. III. Affectans patriam cęlestem. Psalmus XLII 112 . Describitur beatitudo regni cęlestis. Psalmus LXIIII. Fidelium saluatio. Psalmus LXXI. Quare mali prosperantur et boni tribulantur. Psalmus LXXII

Describitur beatitudo regni cęlestis. Psalmus LXIIII. Fidelium saluatio. Psalmus LXXI. Quare mali prosperantur et boni tribulantur. Psalmus LXXII 114 . Status populi in patriam reducti. Psalmus LXIIII. Fruitio uisionis diuinę. Psalmus LXXIX 115 . Supernę beatitudinis desiderium. Psalmus LXXXIII. Lętitia beatorum. Psalmus LXXXVI

134 . Iam hiems transiit, imber abiit. Surge, ueni etc. 135 . Montes ultra Iordanem, de quorum speculis cernitur terra Iudę. Sponsus ait se pręparasse bona ab amicis comedenda. LX reginę sunt patres descendentes ab Abraham, concubinę a Noe usque ad Abraham. Foecunditas regeneratorum per baptismum 136 . In prosperis humilis. Orant se transferri ad cęlos. Iustorum animę in manu Dei sunt etc. Fulgebunt iusti, tanquam

Qui habet fiduciam, hęreditabit terram, et possidebit montem sanctum meum. Tunc erumpet quasi mane lumen tuum; et sanitas tua citius orietur etc. Tunc delectaberis super Domino; et sustollam te super altitudines terrę, et cibabo te hęreditate Iacob, patris tui 164 . Non audietur ultra iniquitas. Minimus erit in mille, et paruulus in gentem fortissimam. Propter hoc in terra sua duplicia possidebunt, scilicet in anima et corpore. Lętitia sempiterna erit eis. Gaudens gaudebo in Domino, et

ex sabbato, id est quies ęterna 167 . Quare uia impiorum prosperatur etc. 170 . Pręmium ei qui sabbatum custodierit 172 . Conuertam eos ad terram quam dedi patribus eorum, et possidebunt eam. Reuertetur Iacob, et quiescet, et cunctis affluet bonis, et non erit quem formidet. Erit anima eorum quasi hortus irriguus, et ultra non esurient etc. 175 . Inebriaui animam lassam, et omnem

fructus 144 . Species mulieris exhilarat faciem uiri sui 148 . Quo pulchrior es, descende et dormi cum incircumcisis etc. 191 . Furtum. Rachel furata idola patris Laban insedit eis, et non est deprehensa 5 . Lex de furtis 13 Qui ui aliquid extorserit uel rem inuentam negauerit, reddet insuper quintam partem 15 . Ne fureris 17 .

suum mortuum; litigant coram rege 56 . Thobias afferente sibi uxore hedum cauendum esse dixit, ne furtiuus foret 90 . Aquę furtiuę dulciores 127 . Qui subtrahit aliquid a patre uel a matre, fur 132 . Erubescite de furto 149 . Contra furtum 213 . Menelaus uasa, templi furto sublata dedit Andronico, ut Oniam interficeret

non auertente se, firma custodiam 146 . Qui diligit filium suum, assiduat illi flagella. Qui docet filium suum, laudabitur in illo etc. Filii abominationum fiunt filii peccatorum 149 . Filia, patris animum de multis sollicitum facit. Super filiam luxuriosam confirma custodiam 150 . Festa. Principium mensium anni cuius die X immolatur agnus; est enim Phase 11 . Dies septimus requie sanctificatus

habet XXV. Iesus benedixit panem etc. Sub alia specie corpus suum et sanguinem sumendum dedit, ut fides haberet meritum.Fides enim de his est quę non uidentur XXVI.Fides sine operibus. Non omnis qui dicit mihi: Domine, Domine etc., sed qui facit uoluntatem Patris mei. Dicam eis: Nunquam noui uos; discedite a me omnes qui operamini iniquitatem. Qui audit et facit, assimilabitur ędificanti supra petram, qui non facit, supra harenam VII. Ficulneam tantum folia habentem maledixit Dominus, et arefacta est. Auferetur a

est in regno cęlorum, maior est illo XI. Simile est regnum cęlorum homini qui seminat bonum semen in agro suo. Triticum congregate in horreum meum. Simile est regnum cęlorum grano synapis, fermento abscondito in farinę satis tribus. Iusti fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Simile est regnum cęlorum thesauro abscondito in agro, negociatori uendenti bonas margaritas, sagenę missę in mare XIII. Congregabit triticum in horreum suum III. Elegerunt bonos in uasa XIII. Virgines prudentes uocatę intrauerunt ad

bonos in uasa XIII. Virgines prudentes uocatę intrauerunt ad nuptias sponsi XXV. Resplenduit facies eius sicut sol, uestimenta sicut nix, nubes lucida obumbrauit eos. Domine, bonum est nos hic esse XVII. Simile regnum cęlorum ponenti rationem cum seruis XVIII. Simile patrisfamilias conducenti operarios in uineam. Multi sunt uocati, pauci electi XX. Simile decem uirginibus XXV. Oues a dextris. Venite benedicti Patris mei. Ibunt iusti in uitam ęternam XXV. Fama. Quęrit Dominus: Quem dicunt homines esse Filium hominis, ut et nos

nubes lucida obumbrauit eos. Domine, bonum est nos hic esse XVII. Simile regnum cęlorum ponenti rationem cum seruis XVIII. Simile patrisfamilias conducenti operarios in uineam. Multi sunt uocati, pauci electi XX. Simile decem uirginibus XXV. Oues a dextris. Venite benedicti Patris mei. Ibunt iusti in uitam ęternam XXV. Fama. Quęrit Dominus: Quem dicunt homines esse Filium hominis, ut et nos scrutemur, quid alii opinentur de nobis; si malum, ut emendemus, si bonum, ut augeamus XVI.

et in iudicium non uenit, sed transiet a morte ad uitam V. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Inter credere ei et credere in eum. Ego sum panis uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater traxerit eum. Omnis qui audiuit a Patre et didicit, uenit ad me. Qui credit in me, habet uitam ęternam VI.

credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo potest uenire ad me, nisi Pater traxerit eum. Omnis qui audiuit a Patre et didicit, uenit ad me. Qui credit in me, habet uitam ęternam VI. Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de uentre eius fluent aquę uiuę etc. VII. Si uos manseritis in sermone meo, uere discipuli mei eritis, et cognoscetis ueritatem, et ueritas

XIIII. Qui credit in me, opera quę ego facio et ipse faciet, et maiora horum faciet XIIII. Manete in me, et ego in uobis etc. Qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum. Si manseritis in me etc. XV. Et non dico uobis, quia ego rogabo Patrem de uobis: ipse enim Pater amat uos, quia uos me amastis et credidistis quia a Deo exiui XVI. Hęc est autem uita ęterna: ut cognoscant te, solum Deum uerum, et quem misisti, Iesum Christum. Manifestaui nomen tuum hominibus etc., de his qui credunt in Patrem

Patrem de uobis: ipse enim Pater amat uos, quia uos me amastis et credidistis quia a Deo exiui XVI. Hęc est autem uita ęterna: ut cognoscant te, solum Deum uerum, et quem misisti, Iesum Christum. Manifestaui nomen tuum hominibus etc., de his qui credunt in Patrem et Filium. Non pro eis rogo tantum, sed et pro eis qui credituri sunt per uerbum eorum in me, ut omnes unum sint etc. Ego autem te cognoui; et hi cognouerunt quia tu me misisti. Et notum feci eis nomen tuum, et notum faciam: ut dilectio, qua dilexisti me, in

et qui ambulat in tenebris, nescit quo uadat. Dum lucem habetis, credite in lucem, ut filii lucis sitis XII. Quęritis me etc. Quo ego uado, uos non potestis uenire XIII. Marię de resurrectione Iesu dubitanti dicitur: Noli me tangere, nondum enim ascendi ad Patrem meum. Thomas Didymus: Nisi uidero, inquit, etc., non credam XX. Felicitas. Omnis qui biberit ex aqua hac, sitiet iterum; qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet in ęternum; sed aqua, quam ego dabo

in figura quietis futurę, si hic bene operati fuerimus; sicut Dominus sabbato requieuit in sepulchro V. Est et aliquis alius mundus pręter hunc sensibilem mundum, in quo sunt inuisibilia. Cuius uisum et decorem uidebunt hi qui mundo sunt corde VIII. In domo Patris mei mansiones multę sunt etc. Vado parare uobis locum. Et si abiero et pręparauero uobis locum, iterum uenio et accipio uos ad me ipsum, ut, ubi sum ego, et uos sitis. In illo die uos cognoscetis, quia ego sum in Patre meo, et uos in me, et ego in uobis

hi qui mundo sunt corde VIII. In domo Patris mei mansiones multę sunt etc. Vado parare uobis locum. Et si abiero et pręparauero uobis locum, iterum uenio et accipio uos ad me ipsum, ut, ubi sum ego, et uos sitis. In illo die uos cognoscetis, quia ego sum in Patre meo, et uos in me, et ego in uobis XIIII. Et uos igitur nunc quidem tristitiam habetis; iterum autem uidebo uos, et gaudebit cor uestrum; et gaudium uestrum nemo tollet a uobis XVI. Et ego claritatem quam tu dedisti mihi, dedi eis: ut sint unum, sicut et nos unum sumus,

Corona uitę. Manna absconditum, calculus candidus, in quo nomen nouum scriptum, quod nemo scit, nisi qui accipit. Potestas super gentes et stella matutina II. Qui uicerit, sic uestietur uestimentis albis; et non delebo nomen eius de libro uitę, et confitebor nomen eius coram Patre meo et coram angelis eius. Ecce dedi coram te ostium apertum, quod nemo potest claudere etc.Qui uicerit, faciam illum columnam in templo Dei mei, et foris non egredietur amplius; et scribam super eum nomen Dei mei et nomen ciuitatis Dei mei, nouę Hierusalem

uicerit, faciam illum columnam in templo Dei mei, et foris non egredietur amplius; et scribam super eum nomen Dei mei et nomen ciuitatis Dei mei, nouę Hierusalem etc. et nomen meum nouum. Qui uicerit, dabo ei sedere in throno meo, sicut et ego uici et sedi cum Patre meo in throno eius III. Stantes ante thronum et in conspectu Agni laudantes Deum et Agnum. Omnes angeli stabant in circuitu throni, et ceciderunt laudantes Deum VII. Agnus reget illos et deducet ad uitę fontes aquarum VII. Iurauit etc.

Pelopis humerus eburneus VI . Iason adamatus a Medea. Ceę matronę forma se Veneri prętulerant, propterea in uaccas cornutas uersę. Cephalus amor Aurorę VII . Minos Scyllę, cui patriam Megaram, Nisi patris regnum prodidit. Crinis Nisi purpureus, quo patrię fata constabant, quem furata est Scylla. Ariadna a Theseo relicta, a Libero adamata. Athalanta cuius specie captus Meleager. Mestra a Neptunno deflorata VIII .

humerus eburneus VI . Iason adamatus a Medea. Ceę matronę forma se Veneri prętulerant, propterea in uaccas cornutas uersę. Cephalus amor Aurorę VII . Minos Scyllę, cui patriam Megaram, Nisi patris regnum prodidit. Crinis Nisi purpureus, quo patrię fata constabant, quem furata est Scylla. Ariadna a Theseo relicta, a Libero adamata. Athalanta cuius specie captus Meleager. Mestra a Neptunno deflorata VIII . Pro Deianira

Iason adamatus a Medea. Ceę matronę forma se Veneri prętulerant, propterea in uaccas cornutas uersę. Cephalus amor Aurorę VII . Minos Scyllę, cui patriam Megaram, Nisi patris regnum prodidit. Crinis Nisi purpureus, quo patrię fata constabant, quem furata est Scylla. Ariadna a Theseo relicta, a Libero adamata. Athalanta cuius specie captus Meleager. Mestra a Neptunno deflorata VIII . Pro Deianira inter se certarunt Achelous et Hercules. Alcumenam amauit

Apolline pecus Admeti pascente Mercurius boues aberrantes auertit et in silua occuluit II . Liber pater in nemore Ideo iuuencum in ceruum mutatum subtraxit VII . Scylla Niso patri dormienti crinem purpureum patrię fatalem furata est VIII . Auctolicus, Chiones et Mercurii filius, furacissimus XI .
Fames. Mestra et Eriston pater

pecus Admeti pascente Mercurius boues aberrantes auertit et in silua occuluit II . Liber pater in nemore Ideo iuuencum in ceruum mutatum subtraxit VII . Scylla Niso patri dormienti crinem purpureum patrię fatalem furata est VIII . Auctolicus, Chiones et Mercurii filius, furacissimus XI .
Fames. Mestra et Eriston pater uiscera sua epulari coacti Cereris ira

futuri filii 66 . Ames parentem, si ęquus est, sin aliter, feras 85 . Adoptio filiorum ignobilium cum nobilibus uel pauperum cum diuitibus 124 . Raptor nisi suum et raptę patrem intra XXX dies exorauerit, pereat. Raptor raptę patrem exorauit, suum non exorauit, accusat eum dementię 125 . Qui patrem pulsauerit, manus ei pręcidantur. Iussus a tyranno

Adoptio filiorum ignobilium cum nobilibus uel pauperum cum diuitibus 124 . Raptor nisi suum et raptę patrem intra XXX dies exorauerit, pereat. Raptor raptę patrem exorauit, suum non exorauit, accusat eum dementię 125 . Qui patrem pulsauerit, manus ei pręcidantur. Iussus a tyranno patrem cecidit. Postea tyrannum occidit. Manus petuntur a patre, defenditur 140 .

Raptor nisi suum et raptę patrem intra XXX dies exorauerit, pereat. Raptor raptę patrem exorauit, suum non exorauit, accusat eum dementię 125 . Qui patrem pulsauerit, manus ei pręcidantur. Iussus a tyranno patrem cecidit. Postea tyrannum occidit. Manus petuntur a patre, defenditur 140 . Quidam sub nouerca duos filios amisit. Veneni signa insecuta sunt. Tertium maternus auus rapuit.

patrem intra XXX dies exorauerit, pereat. Raptor raptę patrem exorauit, suum non exorauit, accusat eum dementię 125 . Qui patrem pulsauerit, manus ei pręcidantur. Iussus a tyranno patrem cecidit. Postea tyrannum occidit. Manus petuntur a patre, defenditur 140 . Quidam sub nouerca duos filios amisit. Veneni signa insecuta sunt. Tertium maternus auus rapuit. Quęrenti pręconi apud se esse dixit. Accusatur de ui

XXX dies exorauerit, pereat. Raptor raptę patrem exorauit, suum non exorauit, accusat eum dementię 125 . Qui patrem pulsauerit, manus ei pręcidantur. Iussus a tyranno patrem cecidit. Postea tyrannum occidit. Manus petuntur a patre, defenditur 140 . Quidam sub nouerca duos filios amisit. Veneni signa insecuta sunt. Tertium maternus auus rapuit. Quęrenti pręconi apud se esse dixit. Accusatur de ui 141 . Festa. Dies festi instituti

ipsam se ipsa lucentem atque gau dentem propria, tum ipsum gaudium ueritate propria lucens. Verę res in mundo inuisibili, cętera earum umbrę 363 . Zoroaster grammaticus: Ascendendum tibi est lumine ipsum et patris radios, unde infusa tibi est anima multo mentis lumine circumfusa 386 . Idem grammaticus: Quoniam anima per potentiam patris fit ignis splendidus, dominetur in te immortalis profunditas animę, et oculos omnes una tolle in altum

earum umbrę 363 . Zoroaster grammaticus: Ascendendum tibi est lumine ipsum et patris radios, unde infusa tibi est anima multo mentis lumine circumfusa 386 . Idem grammaticus: Quoniam anima per potentiam patris fit ignis splendidus, dominetur in te immortalis profunditas animę, et oculos omnes una tolle in altum 406 . Finis ultimus terminat naturalem appetitum, id est cognitio uel possessio Dei 407 .

Si deposito corpore liberum ascenderis ętherem, eris immortalis Deus 434 . Mundus spiritalis 435 . De statu animę purę 437 . De beatitudine. Nouem gradus in patria, nouem beatitudines in Euangelio. De statu animę purę secundu m Christianos. Quo pacto mens Deo coniungitur. Diuersi in patria gradus, et quod omnes omnia creata uident 439 . Status animę apud Deum immobilis. Singuli in Deo contenti.

spiritalis 435 . De statu animę purę 437 . De beatitudine. Nouem gradus in patria, nouem beatitudines in Euangelio. De statu animę purę secundu m Christianos. Quo pacto mens Deo coniungitur. Diuersi in patria gradus, et quod omnes omnia creata uident 439 . Status animę apud Deum immobilis. Singuli in Deo contenti. De corporibus beatorum 439 . Quomodo beati a Deo illuminantur

Fides. Numa Pompilius Fidei templum erexit 53 . Fur Cacus in Auentino 13 . Felix. Erichthonius omnium hominum fortunatissimus 20 . Filiorum officium erga parentes. Patris potestas in filios 38 . Patri licebat filios uendere. Bis manumissus erat seruus patris, tertio sui iuris erat 39 . Metii Coriolani reuerentia erga matrem Vetruriam 209 .

Fur Cacus in Auentino 13 . Felix. Erichthonius omnium hominum fortunatissimus 20 . Filiorum officium erga parentes. Patris potestas in filios 38 . Patri licebat filios uendere. Bis manumissus erat seruus patris, tertio sui iuris erat 39 . Metii Coriolani reuerentia erga matrem Vetruriam 209 . PROBLEMATA

Felix. Erichthonius omnium hominum fortunatissimus 20 . Filiorum officium erga parentes. Patris potestas in filios 38 . Patri licebat filios uendere. Bis manumissus erat seruus patris, tertio sui iuris erat 39 . Metii Coriolani reuerentia erga matrem Vetruriam 209 . PROBLEMATA ARISTOTELIS
Fortis. Cur

Aristippus causante quodam quod filium quasi non ex se natum proiiceret: An uero, inquit, ignoramus et pituitam et pediculos ex nobis gigni, quę tamen uelut inutilia a nobis proiicimus 23 . Contemnente quodam patrem Diogenes: Non pudet, ait, istum contemnere, qui tibi, ut magnum sapias, est autor 59 . Aristoteles: parentes qui liberos erudiendos curassent, longe honorabiliores esse his qui solum genuissent. Hos enim uiuendi tantum, illos et bene

63 . Parentum in liberos omne ius esto 70 . Thraces filios palam uenditant 111 . Filius imperans matri 132 . Carthalo a Macheo patre in crucem actus, quod ad eum exulem cum purpura et infulis uenisset 181 . Galli liberos in conspectum uenire, antequam adoleuerint, non permittunt 185 . Titus Manlius pro Lucio patre

Carthalo a Macheo patre in crucem actus, quod ad eum exulem cum purpura et infulis uenisset 181 . Galli liberos in conspectum uenire, antequam adoleuerint, non permittunt 185 . Titus Manlius pro Lucio patre 198 . In Cathea filii mutili nati necantur 229 . Seleuci in filium indulgentia 244 . Pietas Fabii in filium 245 . Scipio

15 . Fama. Negligere quid de se quisque sentiat, non solum arrogantis est, sed etiam omnino dissoluti 95 . Filii. Paterfamiiias qui delectatur re sua familiari 93 . Filii patres imitari student 99 . Optima hęreditas a patribus traditur liberis omnique patrimonio pręstantior gloria uirtutis rerumque gestarum 101 . Titus Torquatus pro patre, a quo ruri relegatus

solum arrogantis est, sed etiam omnino dissoluti 95 . Filii. Paterfamiiias qui delectatur re sua familiari 93 . Filii patres imitari student 99 . Optima hęreditas a patribus traditur liberis omnique patrimonio pręstantior gloria uirtutis rerumque gestarum 101 . Titus Torquatus pro patre, a quo ruri relegatus 164 .

dissoluti 95 . Filii. Paterfamiiias qui delectatur re sua familiari 93 . Filii patres imitari student 99 . Optima hęreditas a patribus traditur liberis omnique patrimonio pręstantior gloria uirtutis rerumque gestarum 101 . Titus Torquatus pro patre, a quo ruri relegatus 164 . THVCIDIDES

Filii patres imitari student 99 . Optima hęreditas a patribus traditur liberis omnique patrimonio pręstantior gloria uirtutis rerumque gestarum 101 . Titus Torquatus pro patre, a quo ruri relegatus 164 . THVCIDIDES
Felix. Qui successu superbit 13 .

dignum uideri 44 . Fortis non tam qui uiribus pręstat quam qui uitiis non succumbit 47 . PHALARIS
Filium plus matri debere quam patri 9 . Quod filius patris sit, non matris 10 . Ad patrem de temeritate filii sibi insultantis 14 . Ad filium, ut desistat 15 .

non tam qui uiribus pręstat quam qui uitiis non succumbit 47 . PHALARIS
Filium plus matri debere quam patri 9 . Quod filius patris sit, non matris 10 . Ad patrem de temeritate filii sibi insultantis 14 . Ad filium, ut desistat 15 . Filius bonus, pater malus 19 .

47 . PHALARIS
Filium plus matri debere quam patri 9 . Quod filius patris sit, non matris 10 . Ad patrem de temeritate filii sibi insultantis 14 . Ad filium, ut desistat 15 . Filius bonus, pater malus 19 . Filiam pro filio natam amico gratulatur 27 .

fideles. Christianus 325 . Fidei miracula 327 . Nemo dicit Dominus Iesus nisi in Spiritu Sancto 328 . Fidei constantia 334. 342 . Patrem uocabis me et post me ingredi non cessabis 337 . Fides et intelligentia sine operibus uana sunt 339 . Domine, oculi tui respiciunt fidem 339 . Periit fides

Filii. Fratres pro filiis ponuntur 6 . Filii et in malam partem ut filii irę uel gehennę uel perditionis uel iniquitatis uel fornicationis uel diaboli 180 . Filius cadauer patris unco traxit 219 . Honora patrem, ut sis longeuus etc. Iuxta litteram stare non potest 310 . Filii et filię 313 . Patris meritum suffragatur filio