Your search found 1781 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1001-1100:

verbis indigent, quia intelligenti, iuxta proverbium, pauca sufficiunt. Sit nobis exemplo huius rei, qua de agimus, quod sicut Graeci multo fuerunt studiosiores brevitatis quam Latini: sic porro etiam magis Hebraei quam Graeci. Quanto est succinctior Demosthenes quam Cicero: cuius redundantem copiam aut Asianismum stylum nequaquam Athenienses, multo minus Lacones tulissent. Sed apta forte fuit eius copia rudiori ac crassiori Romanorum Martiae plebi, quae ingenti vi ac copia sermonis veluti ingenti quadam mole aut etiam diluvio fuit proturbanda. At Graecis hominibus intelligentibus

de agimus, quod sicut Graeci multo fuerunt studiosiores brevitatis quam Latini: sic porro etiam magis Hebraei quam Graeci. Quanto est succinctior Demosthenes quam Cicero: cuius redundantem copiam aut Asianismum stylum nequaquam Athenienses, multo minus Lacones tulissent. Sed apta forte fuit eius copia rudiori ac crassiori Romanorum Martiae plebi, quae ingenti vi ac copia sermonis veluti ingenti quadam mole aut etiam diluvio fuit proturbanda. At Graecis hominibus intelligentibus suorum rhetorum brevitas abunde suffecit. Quanto igitur Graeci intelligentia et animi celeritate acrimoniaque

Latini: sic porro etiam magis Hebraei quam Graeci. Quanto est succinctior Demosthenes quam Cicero: cuius redundantem copiam aut Asianismum stylum nequaquam Athenienses, multo minus Lacones tulissent. Sed apta forte fuit eius copia rudiori ac crassiori Romanorum Martiae plebi, quae ingenti vi ac copia sermonis veluti ingenti quadam mole aut etiam diluvio fuit proturbanda. At Graecis hominibus intelligentibus suorum rhetorum brevitas abunde suffecit. Quanto igitur Graeci intelligentia et animi celeritate acrimoniaque Romanos superarunt, maiorique sermonis brevitate contenti fuerunt, tanto

et nihilominus efficax est, tum et hominum, qui multo facilius brevibus paucisque dictis et instrui et permoveri poterant solebantque quam Romani, istius brevitatis sacrae tractationis causa fuêre, praeter eas quas superiûs prolixius recensui. Caeterum, quod rerum aut sententiarum copia sit in sacris Literis longe maxima, satis in alio capite ostendi: quare sacrum volumen rebus quidem est plenissimum ac copiosissimum, sed verbis perparcum. Multo igitur verius de hoc nomine dici potest, quam de ullo alio: quod Cicero de Thucydide affirmat, magis eum rebus ac sententiis quam

solebantque quam Romani, istius brevitatis sacrae tractationis causa fuêre, praeter eas quas superiûs prolixius recensui. Caeterum, quod rerum aut sententiarum copia sit in sacris Literis longe maxima, satis in alio capite ostendi: quare sacrum volumen rebus quidem est plenissimum ac copiosissimum, sed verbis perparcum. Multo igitur verius de hoc nomine dici potest, quam de ullo alio: quod Cicero de Thucydide affirmat, magis eum rebus ac sententiis quam verbis copiosum esse. De qua re admodum commodam Chrysostomi sententiam adscribemus: Magna divinae Scripturae virtus est, et

sit in sacris Literis longe maxima, satis in alio capite ostendi: quare sacrum volumen rebus quidem est plenissimum ac copiosissimum, sed verbis perparcum. Multo igitur verius de hoc nomine dici potest, quam de ullo alio: quod Cicero de Thucydide affirmat, magis eum rebus ac sententiis quam verbis copiosum esse. De qua re admodum commodam Chrysostomi sententiam adscribemus: Magna divinae Scripturae virtus est, et multae in verbis latent sententiarum divitiae: ideo congruit ut diligenter intendamus, et solicite scrutemur, quo ampliorem utilitatem inde percipiamus. Nam propter hoc et Christus

consideretur in illo simplicissimo (ut videtur) responso Apostolorum pontificibus dato, Act. 4. An coram Deo iustum sit, vos potius audire quam Deum, vos ipsi iudicate. Non enim possumus, quae vidimus et quae audivimus, non loqui. Summa brevitas inest huic dicto, qua illi tamen ingentem rerum copiam complectuntur. primum enim, quod non simpliciter nec acerbe recusant obedientiam, sed eis reverenter deferunt iudicium, dicentes, Vos iudicate: ostendunt, ac veluti dicunt, se eos agnoscere pro suis dominis ac gubernatoribus, seque eorum auditores ac subditos esse: secundo se paratos esse

iuxta promissionem Christi: Dabo vobis os et sapientiam, cui resistere omnes adversarii vestri non poterunt. Illud vero mihi pene exciderat, quod in brevitatis laudatae formis vel praecipuum est, quod non raro Metaphorae, allusiones aut similitudines brevissime tactae ingentem rerum copiam complectuntur, quam Scriptura non plene evolvit, sed vult auditorem aut lectorem intelligentem ac industrium expensa illa re quae attingitur, consideratisque eius variis proprietatibus, et ad praesentem textum prudenter accommodatis, animadvertere ac reperire: ut cum pios dicit esse oves,

Sic cum dicit Christum esse agnum Dei, esse vitem, esse tegmen contra solem, pluviam et frigus: vult te illarum rerum proprietates expendere, et in Christo similia quaedam observare ac considerare. Talia sunt innumera, ubi indicata unica voce re quapiam, non aliter nobis magnam rerum sciendarum copiam suppeditat, quam si data in manus scheda aut alio libello diceret, ibi eum illa omnia plenius diligenter considerando cogniturum, quae ipsa unico verbo subindicasset. De usu quoque brevitatis, seu quomodo sacram brevitatem cognoscere debeamus, forte aliquid utiliter dici posset.

debeamus, forte aliquid utiliter dici posset. Omnino enim verissimum est, sacras Literas requirere valde attentum, vigilantem et intelligentem Lectorem, ac nequaquam somnolentum: quod valde observandum est cum in hoc genere Hebraismorum, tum et in aliis omnibus. Non enim Scriptura ita ingenti copia aures animumque implet, ac veluti ingentium bombardarum tonitribus et violentia irrumpit, sicut oratores interdum vel dormientes nimia copia et amplitudine sermonis excitare conantur. Quare si in lectione sacri sermonis sis somnolentus, illa summa brevitas aures tuas mox inutiliter

Lectorem, ac nequaquam somnolentum: quod valde observandum est cum in hoc genere Hebraismorum, tum et in aliis omnibus. Non enim Scriptura ita ingenti copia aures animumque implet, ac veluti ingentium bombardarum tonitribus et violentia irrumpit, sicut oratores interdum vel dormientes nimia copia et amplitudine sermonis excitare conantur. Quare si in lectione sacri sermonis sis somnolentus, illa summa brevitas aures tuas mox inutiliter praetervolat. Si parvifacias caelestem sapientiam, ac oscitanter legas, non proiicit Deus margaritas ante porcos. Si non sis intelligens, qui ex causis

totum eum locum absolvens, ad metam perveniat. In epistolis Petri multa sunt huius generis dicendi exempla, quorum aliquod tum fidei tum declarationis gratia adscribam. Capite 1. primae, ita habetur: Laudandus est Deus et pater Domini nostri IESU Christi, qui iuxta copiosam suam misericordiam regenuit nos in spem vivam, per hoc, quod resurrexit IESUS Christus exmortuis in haereditatem immortalem, et incontaminabilem atque immarcessibilem, conservatam in caelis erga vos, qui virtute Dei custo dimini per fidem ad salutem: quae in hoc parata est, ut patefiat in

sententia ad Christianismum veniebant: sed homines iusti, ut meritô prae aliis de iustitia operaria confidere potuissemus. Sod tamen abiecta hac tanta iustitiae, et etiam gentis nostrae praerogativa, tanquam rebus inutilibus ad solum Christum convolavimus: sicut ille Phil. 3, hoc suum exemplum copiosius exponit. Singula ergo verba ei suam vitam ac operositatem habent. Omnia vero ista fiunt Paulo tanto vividiora et potentiora, quôd ea in illustribus exemplis ac veluti in motu vitaque proponit. quasi dicat: Controversia ista iam saepe coram Ecclesia vivis ac vehementibus

credentibus, Matth. 10 et Luc. undecimo, se illis daturum, cum opus erit, eam facundiam, cui adversarii resistere nequeant. Quare et ipse Paulus Ephes. 6 iubet pro se fieri preces, ut detur sibi sermo in apertione oris, et libertas ad praedicationem Evanglii. Ubi duo dona petit, sermonis copiam, animi confidentiam, ut et possit et ausit prompte liberrimeque Evangelion filii Dei annunciare. Suppeditavit igitur ei spiritus uberiorem sermonis vim, cum voluit, sicut Ezechiel dicit, alias se fuisse mutum, cap. 3. alias facundum, cap. 24. et David inquit,

sequitur maxima ex parte versionem LXX. Atqui si Hebraice scripta fuisset, Hebraeum potius textum author in citando secutus fuisset. Versor quoque, si fuit bonae fidei, ita ea testimonia vertisset, ut ea Apostolus citasset, nec ausus fuisset tam libere ab eius verbis discedere. De quo veri indicio copiosius in praefatione Matthaei dictum est. Arguitur porro Paulus ab aliquibus inscitiae Graeci sermonis. Ireneus lib. 3. cap. 7, ei obiicit Hyperbata: sed certem parum bene intellexit Paulum. Vult enim in dicto Pauli 2 Cor. 4, In quibus Deus seculi huius excaecavit

aliquanto post: Ut seductores ( ὡς πλανει, id est, ut impostores, vel potius quasi, sicut mox vertit. quanquam oportuit ita perpetuo vertere, cum sit ubique ὡς: sed Interpres mire sibi placuit sua copia, nunc vertens ut, nunc quasi, nunc sicut, nunc tanquam, perinde quasi nihil intersit apud Latinos inter has omnes voces. Iam ut demus nihil interesse, certe vocis eiusdem iteratio non solum ad decus orationis facit, verum etiam ad vehementiam. Sic enim totus hic sermo per contraria, per

admodum variae formae sunt: sed plerunque valde Synecdochicae, eoque imperitis valde ac crebro imponunt: earum aliquot exempla proponemus, ut inde Lector de toto hoc docendi genere similibusque nonnihil moneatur, et tanto diligentius et cautius cogitet. nam de ipsa natura Synecdoches copiose supra in Tropis disservi. Synecdochica igitur est illa Epulonis descriptio Luc. 16, in qua per lautum et splendidum vestitum, luxus, securitas, et omnis impoenitentia totaque impietas

Intensius est tanta corporis afflictio, quantam homo naturaliter diu perferre non potest. Qualia fuerunt plerunque apud pios Iudaeos ieiunia, ac de quibus superius praecipue disputavimus. Remissius ieiunium vocamus id, quod idem est ac nimia quaedam temperantia et sobrietas, seu non copiosiori alimento uti, quam quantum extrema corporis necessitas postulat: praeterea abstinere ab omnibus voluptatibus corporis et animi, ut elegantiori vestitu, Musica, et similibus. Quod ieiunium sobrii homines, in calidis praesertim regionibus, ad haec si non adhibeant corporis exercitia,

praecipue illa nimis studiosa et sollicita commodorum omnium et voluptatum huius vitae consectatio, quae ex securitate et neglectu irae Dei, ac poenarum et vitae huius cupiditate progreditur, vel (ut uno verbo dicamus) ex ipsa impoenitentia. De quo impoenitentiae effectu Christus Lucae 17. satis copiose disserit. Deinde etia omnia hypocritica ieiunia. Quorum, quoniam in enumeratione specierum mentionem fecimus, iam copiosiorem declarationem omittemus. Recte vero hypocriticis ieiuniis et adflictionibus addi possunt etiam Baalitici et Turcici cruciatus, qui semet vulneribus excarnificant,

neglectu irae Dei, ac poenarum et vitae huius cupiditate progreditur, vel (ut uno verbo dicamus) ex ipsa impoenitentia. De quo impoenitentiae effectu Christus Lucae 17. satis copiose disserit. Deinde etia omnia hypocritica ieiunia. Quorum, quoniam in enumeratione specierum mentionem fecimus, iam copiosiorem declarationem omittemus. Recte vero hypocriticis ieiuniis et adflictionibus addi possunt etiam Baalitici et Turcici cruciatus, qui semet vulneribus excarnificant, sicut et Papistarum Hispanicae flagellationes, quibus passionibus volunt Deum placare, et sua peccata expiare, cum maxima

crevit vel herbarum vel arborum. sicut contra in septentrionalibus locis, ut Polonia, Lituania, Livonia et Moscovia, ob nimias paludes et stagna, multa loca non coluntur. Quare in hisce septentrionalibus desertis crescunt non tantum multae palustres herbae, sed etiam arbores in maxima copia. Possis uno verbo dicere, deserta meridionalia oriri ex defectu humiditatis, et abundantia caloris: contra septentrionalia ex defectu caloris, et abundantia humiditatis. Quare septentrionalibus ridiculae videri queant illae amplissimae descriptiones per Metaphoras, Allegorias aut

Quare septentrionalibus ridiculae videri queant illae amplissimae descriptiones per Metaphoras, Allegorias aut similitudines factae felicissimorum Meschiae temporum: quod tunc passim in desertis erunt scaturigines aquarum, stagna, et pinus ac abietes. Talium enim rerum nimia copia est in hisce locis: at in illis summa (ut dixi) inopia. Haec igitur diversitas naturae illarum regionum a nostris innumera Scripturae loca ac dicta mirifice illustrat. Talium autem arenosarum et siccarum solitudinum Asiae Aphricaeque faciunt etiam Romani historici mentionem crebro, in quibus

morte vel servitute plerunque mulctarunt, aut alioqui eos ad durissima onera adegerunt: plerunque omnino eis arma ademerunt, sicut saepe Philistaei Israelitis. Victi aut timentes soliti sunt se abdere in rupes, cavernas et foveas, et loca devia, ac recessus abditos: quorum ibi magna copia fuit, ut supra indicavi, ibi pauci aliqui incolumes manserunt: unde reliquiarum crebra mentio, et ad spirituales reliquias translata. In belleis mulum plagiarii, et alioqui parvae praedatorum aut latrunculorum manus grassatae sunt in hostes. Fuerunt quoque loca magis latrociniis idonea ob

vase afficitur. Quare in utres veteres posuerunt vinum vetus. Vult autem Dominus indicare, servandam esse omnino proportionem inter disciplinam et discipulos: ut licet tyrones sui molliore disciplina initio tractentur, tamen postea etiam duriora sint necessario toleraturi, quae eis in magna crucis copia restarent. Primas historias probe nosse, ac etiam diligentissime considerasse, plurimum ad sequentium librorum intellectum prodest. Plurima enim illarum fit in posterioribus mentio. aut qualescunque allusiones eo respicientes. Multi Psalmi respiciunt narrationem creationis mundi.

esse apertas, et ipsam esse sicut piscinam. quod nemo, quos ego vidi, recte exponit: sed ex Diodoro Siculo intelligi potest, qui dicit fuisse oraculum pervetus, Ninam prius capi non posse, quam fluvius ei fiat hostis. Hoc illos non intellexisse, priusquam obsidente hoste ita exundarit flumen, ut copia et impetu aquarum everteret claustra et proxima moenia, qua in urbem influxit, ac per eam rupturam residente aqua intrasse hostem. Convenit etiam quod Propheta ait, ita omnes eo casu fuisse perterrefactos, ut nemo stare ac repugnare ausus fuerit. Verum adscribam ipsa verba Diodori ex vetusta

ipsa natura rei, aut ceremoniarum ac pomparum, quae et alioqui semper sua specie et pulchritudine ad se alliciunt homines, et detinent, ne quid ulterius altius et spiritualius quaerant. Deinde Mosaicae ceremoniae valde celabant in se verum nucleum, in intimis latebris involutum: et tantum externa copia ac fulgore oculos et aures hominum praestringebant, explebant, et ferme obruebant. Denique sermo legis ceremonialis (ut quidem communiter intelligebatur) praedicabat illa sacrificia, eo omnes invitabat ac alliciebat, pollicens magna bona facientibus: quin et ipsam peccatorum expiationem, et

8 et 9 luculenter exponit, Deum eo facto non otiosam tantum ideam operis Mosi monstrasse, sed indicasse, apud se in caelo esse verum thronum gratiae, veram expiationem, verum aeternum et primarium sacerdotem ac sacrificium, verum spirituale et non manufactum tabernaculum, et denique illam copiosam redemptionem, ut Psal. 130 habet: ubi verus ille Dei agnus, non Leviticus, facta humili supplicique pro nobis intercessione, debitique aut peccati ac irae Dei a nobis in se translatione, ab aeterno imputative sacrificatus est. Ostendit ergo Deus eo facto, Mosen debere tantum

insignis est Exod. 34, ubi pleniorem Dei cognitionem suppliciter orans, hoc ipsum cognoscit, quod sibi sit expiatio peccatorum: et ideo (ut dixi) orat hunc Dominum, ut ipse omnino proficiscatur una, ut condonet peccata populo subinde labenti. Sic et Psalm. 130 repetens inculcat, apud Deum esse copiosam redemptionem et propitiationem, non in pecudum sanguine et sacrificiis: quia ibi apud Deum erat illa vera victima, verus sacerdos, aut verus persolutor debitorum: illeque verus agnus Dei, vere peccata mundi tollens, et iam inde a condito mundo, translato in se nostro ingenti debito,

nomen non revelasse patribus, sed tantum nomen Schadai. Nec obstat, quod et in Genesi hoc nomen reperitur. Moses enim res veteres suae aetatis vocabulis descripsit. Verum etiam est, quod Deus alloquens Abrahamum Gen. 17, indicat ei hoc nomen Schadai. et 15 dicit se esse Deum; qui sit eius merces copiosa: quod idem plane est, quod Schadai, id est sufficientia. Si nomen Iehova fuisset antea provulgatum, non nunc primum id sibi Deus assumpsisset, nec dixisset Pharao cap. 6, se ignorare, quis sit iste Iehova, cuius nomine sibi mandata proponant. Caeterum non tantum

non intelligens, Deut. 29, Rom. 1. Esse cor lapideum, adamantinum et perversum, Hierem. 17, Ezech. 11 et 36. Zach. 7. Corinduratum, Ephes. 4. Carnem, nempe quicquid ex carne natum est, ut ipse Christus exponit Ioan. 3. esse illum thesaurum pessimi cordis, unde omnia mala, teste Domino, copiose scaturiunt. Esse ipsammet malam arborem, nempe hominem. Esse cor non intelligens, Rom. 1. Esse vanam mentem, obscuratam rationem, et induratum cor, Ephes. 4. Esse τὸ φρόνημα sensum carnis, quod omnes de ratione ipsa exponunt. Esse ipsam

τὸ σαφές, καὶ ἁπλοῦς ὁ λόγος τῆς ἀληθείας. Ante omnia autem de dignitate huius linguae dicendum esset, et multa sane ac praeclara sunt, quae in eam sententiam dici possent: sed temporis angustia et rerum aliarum quae dicendae erunt, copia impeditus, tantûm singulis verbis, veluti punctis quibusdam singula notabo. Summa igitur dignitas, amplitudo et veluti maiestas quaedam huius linguae ex pluribus demonstrari potest. Hunc enim sermonem primum Deus in ipsa creatione generi humano indidit, reliqui postea exorti

aut agit. Contra autem inspicite lucem aut perspicuitatem, felicissimamque Scripturae illustrationem, quam nostri temporis meliores ac sinceriores scriptores exhibent. Saepissime reperies eos beneficio huius linguae evoluta explicataque una aliqua Hebraea aut Graeca voce, summam optimarum rerum copiam depromere, ac veluti absconditum quendam thesaurum caelestium opum miseris mortalibus patefacere et elargiri. Si hic liberet corruptelas verborum in versionibus sacrarum Literarum, et inde

verbum verbo curabis reddere fidus Interpres. Cicero non voces reddendas, sed sensus expendendos esse. Hic enim versores multo religiosius, quam in aliis scriptis versari coguntur, ita ut etiam singulas voces exprimant, nec vel praetermittant aliquas tanquam superfluas, vel etiam liberiori copiosiorique sermone sensa suo arbitrio efferant. Hinc igitur et exaliis crrcumstantiis innumeris aut proprietatibus huius vel sermonis, vel adeo sacrosancti libri accidit cumulaturque interpretibus ista vertendi difficultas et obscuritas, ut plene satisfacere traditis rebus et ipsis

contineatur. Cui coniunctum et illud est, quod cum hunc codicem notum familiaremque habeamus, mox, ubi de una aliqua voce, phrasi aut etiam sententia dubitatio exoritur, similia exempla nobis incidunt, quae cum illo iam nobis dubio loco collata, facile illum illustrant, ac explicant: ut sic parata copia similium exemplorum, nobis copiosum ac eruditum quoddam Lexicon in memoria nostra ad cognoscendam hanc linguam exhibeat. diligens enim collatio exemplorum similium ac dissimilium, facile nobis explicationes ac regulas suppeditabit. Ex hisce atque aliis non paucis subsidiis magna

est, quod cum hunc codicem notum familiaremque habeamus, mox, ubi de una aliqua voce, phrasi aut etiam sententia dubitatio exoritur, similia exempla nobis incidunt, quae cum illo iam nobis dubio loco collata, facile illum illustrant, ac explicant: ut sic parata copia similium exemplorum, nobis copiosum ac eruditum quoddam Lexicon in memoria nostra ad cognoscendam hanc linguam exhibeat. diligens enim collatio exemplorum similium ac dissimilium, facile nobis explicationes ac regulas suppeditabit. Ex hisce atque aliis non paucis subsidiis magna huius linguae facilitas sese

in memoria nostra ad cognoscendam hanc linguam exhibeat. diligens enim collatio exemplorum similium ac dissimilium, facile nobis explicationes ac regulas suppeditabit. Ex hisce atque aliis non paucis subsidiis magna huius linguae facilitas sese discentibus offert, praesertim in hac copia optimorum librorum, eius naturam, voces ac phrases explicantium, et praeceptorum sese ad captum iuventutis, receptasque nostrarum Grammaticarum praeceptiones accommodantium, modo mediocrem diligentiam ac operam, et alicuius brevis temporis assiduitatem, rectamque rationem in ea cognoscenda

Summa ergo voluptas est, bonae ac recte iudicanti menti, ipsa verba viventis Dei coram audire, contemplari, scrutari, et veluti aurum aut etiam longe preciosissimas gemmas ponderare et expendere. Iactant aliqui Platonis stylum, tantamque esse eius dignitatem, elegantiam, copiam ac splendorem, praedicant, ut si Iupiter humano sermone uti voluisset, non alio (sicut et Varro de Musis Plautino sermone loquentibus scribit) quam illo usurus fuisset. Quanam vero lingua impurissimum Ethnicorum idolum loqui voluisset, ipsi Ethnici caeci ac duces caecorum viderint. Nos

quae correctioni morum ac vitae convenit. In Epist. autem ad Romanos adiicit consolationem, efficientem patientiam ac spem: quae tum in vera doctrina, tum et in morum formatione continetur. Possent plurima et utilissima de hisce quatuor sacrae Scripturae utilitatibus etiam a non copioso aut indiserto homine (cuiusmodi me esse facile agnosco et confiteor) commemorari: verum non fert temporis brevitas, loci auditorumque ratio, et rerum aliarum copia, ut diutius in hisce immorer. Illud tantum observetur, quod ibi Spiritus sanctus affirmat, Scripturam posse hominem plene

morum formatione continetur. Possent plurima et utilissima de hisce quatuor sacrae Scripturae utilitatibus etiam a non copioso aut indiserto homine (cuiusmodi me esse facile agnosco et confiteor) commemorari: verum non fert temporis brevitas, loci auditorumque ratio, et rerum aliarum copia, ut diutius in hisce immorer. Illud tantum observetur, quod ibi Spiritus sanctus affirmat, Scripturam posse hominem plene erudire in Christo ad salutem, posse hominem Dei integre formare, et veluti exaedificare: et denique perfectum, ac ad omne prorsus bonum opus instructum aptumque reddere.

Dei haurire, quam ex limosis lacunis miserorum mortalium? Ergo hoc quoque nomine sacrae Literae omnibus aliis scriptis ac scriptoribus praeponendae, magisque colendae sunt. 6 Sexto: Alia scripta sunt aliis magis optimis rebus referta, et alia aliis magis ociosa verborum et sententiarum copia distenta. Multos reperias etiam ex ipsis S. Patribus, quorum cum plures paginas perlegeris, vix unam aliquam certam, firmam ac perspicuam sententiam inde concipere animo possis. Plurima quidem ibi folia ac flores, paucissimos autem salutares fructus reperias: cuiusmodi infrugiferas segetes

plures esse sententias aut res, quam verba in sacris Literis, ut vere sunt. Quod forte alicui minus recta ratione secum expendenti, absurdum videri queat. Nam saepe brevissima linea plura dogmata aut sensus suppeditat. Atque adeo una vocula recte expensa, non raro tibi maximam optimarum rerum copiam depromit: quod in declamatione de Hebraea lingua prolixius ostendi. Verum dicetur de hac re aliquid etiam postea. nam pro necessitate aut magnitudine rei impossibile est nobis nunc disserere. 7 Septimo: Celebratur illud Thucydidis ab eruditis hominibus, qui dicit de sua historia,

sacrarum Literarum parte depromptus est, quam alii antea, qui exhausisse penitus sacras Literas videbantur, tum ex Bibliis, tum ex omnibus patribus ac scriptoribus deprompserant. Quod si id in summo brevitatis studio factum est, quid obsecro non fieret, si omni studio plenior quaedam copia rerum et operis prolixitas, idque ex toto sacrarum Literarum volumine, summo affectatoque studio conquireretur? Ex parvae ergo sacrarum Literarum partis opulentia evoluta, quantum sit totius operis copiaecornu, aestimare cuique facilimum fuerit. Testatur hoc idem praedives

in summo brevitatis studio factum est, quid obsecro non fieret, si omni studio plenior quaedam copia rerum et operis prolixitas, idque ex toto sacrarum Literarum volumine, summo affectatoque studio conquireretur? Ex parvae ergo sacrarum Literarum partis opulentia evoluta, quantum sit totius operis copiaecornu, aestimare cuique facilimum fuerit. Testatur hoc idem praedives κέρας ἀμαλθίας in sacris Literis haec praesens verae religionis instauratio, in qua innumera et longe praeclarissima divinae opulentiae

non visa reliquerat. Demonstrant idem evidenter omnium piorum simul et eruditorum huius temporis scripta, quorum alius alio loco excusso ac exposito, et veluti arca reserata magnam optimarum rerum copiam depromsit, aut certe plurimum lucis certitudinisque alicui controverso articulo aut quaestioni intulit. Quis autem vel inter mediocres tam infelix commentator nunc est, qui cum post alios etiam praestantissimos viros, aliquam sacrarum Literarum partem exponat, non aliquid

id fieri opulenter in omni sapientia, etiam mutuis admonitionibus, seu institutione canendo et psallendo Domino ex animo. Eadem de causa etiam idem tam varia doctorum divinitus Ecclesiae donatorum genera Ephes. quarto recenset: ut ostendat, Christum velle doctrinam suam multipliciter copioseque in Ecclesia tractari. Nec obscurum est, Dominum ipsum alio quondam docendi genere usum esse, cum privatim suos discipulos, sive illos intimos duodecim, sine etiam illos septuaginta, quos tanquam quosdam Theologiae candidatos ad venturas functiones magno iudicio selegerat, instituit. Et

aliisve scholis. Ad quas etiam divus Paulus aliquo modo respicit, dum alios quidem auditores quasi lacte, alios vero solido cibo pascendos esse docet. Conciones igitur primum, dum se ad rude vulgus accommodant, cui nihil satis dici ac inculcari potest, plerunque maiori verborum copia et earundem sententiarum repetitione replentur, eoque tanto minus rerum recipere possunt. Semper profecto ac in omni re imperitum vulgus magis externa specie ac fulgore, quam ipsa re: magis copia et amplitudine quadam, quam solida rei bonitate capitur et movetur. Quare

vulgus accommodant, cui nihil satis dici ac inculcari potest, plerunque maiori verborum copia et earundem sententiarum repetitione replentur, eoque tanto minus rerum recipere possunt. Semper profecto ac in omni re imperitum vulgus magis externa specie ac fulgore, quam ipsa re: magis copia et amplitudine quadam, quam solida rei bonitate capitur et movetur. Quare sicut segetes, vites aut aliae frugiferae arbores, dum nimium in stramen foliaque luxuriant, minus tritici fructuumque

tempestates in miserorum mortalium pectoribus concient, perpetuaque sanatione ac sedatione indigent. At scholastica tractatio apud studiosos et aures scientiarum doctrinaeque cupidas simul et capaces, quibus (ut vulgo dicitur) est facile concionari, agens, omissa omni verborum copia, seposita etiam auditoris captatione, aut affectuum commotione, ieiuno quidem et simplici, sed tamen apto, proprio et perspicuo sermone in id solum incumbit intentaque est, ut res ipsas recte solideque tractet, eoque etiam multo plura breviori tempore et sermone complecti ac exponere potest

Quomodo igitur potuerunt ipsum textum aut corpus sacrarum Literarum sine linguis perspicue exponere? Huc adde, quod partim assuefacti in scholis ad suas Rhetoricas, tumidas et improprias declamationes, expertesque propriissimi ac simplicissimi styli aut sermonis: partim etiam, quia conciones et copiosus vehemensque sermo sunt magis plebi necessariae, quâm illae pressae, tenues, scrupulosae, et (ut videntur) ieiunae, aridaeque considerationes textus, et illae Dialecticae Grammaticaeque argutiae, quae in exponendo genuino totius alicuius scripti ac eius sermonis sensu necessario

sermo sunt magis plebi necessariae, quâm illae pressae, tenues, scrupulosae, et (ut videntur) ieiunae, aridaeque considerationes textus, et illae Dialecticae Grammaticaeque argutiae, quae in exponendo genuino totius alicuius scripti ac eius sermonis sensu necessario adhibentur. Quare in illo copioso dicendi genere sunt immorati. Alterum vero illud proprium et aptum, ac (ut iam ita dicamus) textuale genus explicandi Scripturas, plane neglexerunt. 17 Imo illud negari non potest, plerosque tantum allegorias consectatos esse: ac in eis excogitandis, fingendis, pingendis ac

ad redargutionem, ad correctionem, ad institutionem, quae est in iustitia, ut integer sit Dei homo ad omne bonum opus apparatus. En habes Christiane lector, disertissimum et gravissimum Spiritus sancti testimonium, quod sacrae Literae sint plenum et perfectum opus, aut doctrinae Copiaecornu, quod possint hominem Christianum plene erudire, et in omnes ac ad omnes Ecclesiae necessitates et remedia largissime sufficere ac succurrere. Ubi ullum tale viventis Dei testimonium de ullis, aut etiam omnibus simul Patribus, Papis ac Conciliis reperies? Sic et Rom. 15 idem veritatis

solus Christus, quem unicum magistrum a caelesti patre audire iussi sumus, eiusque verbum habere debet, si Christiana synodus vocanda est, ita ut uni aut duobus perspicuum Dei verbum afferentibus magis credendum sit, quam aliis omnibus sicut id protestantes status in recusatione Tridentinae synodi copiose declararunt, et olim in Nicena synodo, S. Paphnutio pro coniugio sacerdotum dicente, pie factum est. Recitabimus hic etiam memorabilia verba praedictae recusationis hac de re. Dann in einem Christenlichen Concilio soll Christus und sein heiliges wort allein vocem decisiuam

necesse est. Non enim hîc institutio, sed disputatio est. Non igitur tota materia explicanda est, sed tantum certae sententiae, an verae aut falsae sint, examinandae. 15 Non proponantur semel ultra unum, ad summum duo argumenta, aut etiam testimonia Scripturae, ut supra dictum est, ne copia ipsa diiudicationem et explicationem impediat. 16 Repetat respondens argumentum brevissime, uti moris est, quo appareat, an recte aut perperam adversarii sententiam acceperit: et quo clarius appareat, an ipse quoque apposite ad rem respondere, aut sciens vel insciens a scopo

Rosaria, Vitae et miracula Francisci, aut aliorum sanctulorum: Missalia, Breviaria, Officia, Exe quia, Benedictionaria, Agendae, innumerae Summae, Specula, Exempla sanctorum, infinita Sententiariorum volumina, et similia. Quare necessario Bibliae oblivisci coguntur, in tanta monasti carum nugarum copia. 45 Recte disserit in Colloquiis Erasmus, totam vitam Christianorum, praesertim in Papatu, in ceremoniis consistere. Quid igitur opus est Bibliis? Illae Ethnicae observatiunculae variarum ceremoniarum, totusque talis Christianismus, possunt etiam sine omni cognitione Dei ac eius

opinio de duobus Messiis, priscorum Thalmudistarum autoritatibus confutata 233 Sermo secundum speciem aut hominum opinionem, non secundum rei. existentiam 234 Factum pro dicto et contra 305 Sermo non tantum rem, sed et cogitationes auditorum spectat 236 De copia et connexione rerum ac ordine sententiarum in Sacris literis. 239 Densitas sensuum ac rerum in Sacris literis. ibid. De ordine sententiarum aut rerum. 242 Lapsus styli ex alio in aliud 247 Anandapodoton et anacoluthon 253 De

unde ortae. 444 Chronicorum Graecorum error unde. 385. Chrysostomi de Pauli eloquentia sententia 300. locus 285. sententiae 75 cibus solidus in Sacris quid 10. 11 ciborum genera qualia apud Iudaeos fuerint 351. 352 Ciceronis copia Romanorum plebi cur apta 285 locus 191 in Cinere, cilicio et ieiunio poenitentiam agere 309 cingula Iudaeorum qualia 337 circularis forma sermonis quid Hermogeni 247 circulus Pauli 248 circumcisio quatenus

concilium esse supra Scripturam, impia assertio 420 in Concilio Christiano cur plurimi conveniant 410 conciliorum mos vetustissimus quis sit 403 conciones a scholasticis disceptationibus quid differant 400. cur plerunque maiore verborum copia et earundem sententiarum repetitione repleantur. ibid. in Papatu rarae 438. monachorum quales. 439. prophetarum, Christi et apostolorum cum Iudaeis quales 354 concionum sacrarum et profanarum ingens discrimen 262 concupiscentiae vocem quomodo

metaphora 195 metaphorae obscuritas 198. significatio quomodo cognoscenda. ibid. resalvendae ratio. ibid. significatio quae arripienda. ibid. metaphorae, allusiones aut similitudines brevissime tractatae quantam rerum copiam complectantur 285. dulces quae 200. quae ab hominibus ad Deum transumantur 199. quomodo a rebus plurimis sumantur 197. reciprocae 198. scripturae 283 metaphoras liberius in Hebraea lingua quam in ullo alio sermone usurpari 197 ad Metaphoras quae

sententia quando generaliter accipienda 219 pater quot modis significetur 123 patris tractio quomodo a Synergistis claudatur 221 patris vocabulum an nulli alii personae in ipsa Trinitate adscribatur 124 patres cur in copioso dicendi genere sint immorati 404. 405. plerique omnes linguarum cognitione destituti. ibid. quo fine scripserint 404. quomodo scripturam sint interpretati 404. 405. unde sua hauserint 404 patrum aliquot sententiae de ratione discendi literas sacras

vim concludentium obtinere 216 Rechabitarum laus 227 Reciprocae locutiones 165 Reconciliationis caussa proprie meritum Christi 319. 320. vera caussa 215 Recumbendi in sumendo cibo mos 337 Redemptio apud Deum copiosa 351. 352 Reduplicatio vocum qualis 160 in Reduplicationibus quae fraus cavenda sit 254. 255 Regnum Christi quomodo in Esaia adumbretur 277 in Regno caelorum quos Christus fore maximos dicat 171 Regressio 261

non mox per omnia laudari 202. mediae cur interdum laudentur vel vituperentur 306 res prorsus nullae quomodo denotentur 183. 184. quando fieri dicantur 235 ad Rerum cognitionem gradus quis 14 rerum cognitio ante omnia necessaria 327. copia in Sacris unde sit 239. 240. consideratio 131. et sententiarum in sacris literis copia maxima 284. 285 in Rerum gestarum narratione quid observandum 95 rerum in Theologia iuxta Augustinum divisio 78. 79. natura quomodo observanda 162. 163. notitia

res prorsus nullae quomodo denotentur 183. 184. quando fieri dicantur 235 ad Rerum cognitionem gradus quis 14 rerum cognitio ante omnia necessaria 327. copia in Sacris unde sit 239. 240. consideratio 131. et sententiarum in sacris literis copia maxima 284. 285 in Rerum gestarum narratione quid observandum 95 rerum in Theologia iuxta Augustinum divisio 78. 79. natura quomodo observanda 162. 163. notitia magnum adiumentum ad sermonis intelligentiam. ibid. obscuritas et difficultas

Sacrarum literarum certitudinis demonstrationes 441 ad Sacrarum literarum cognitionem quae conducant 328. 329 in Sacrarum literarum cognitione impedimenta quae 238. 239 Sacrarum literarum contemptus papae, unde deprehendatur 439. copia unde sit 239. cuidentia 275. in Ecclesia Dei authoritas quanta 396. mira varietas in diversis regionibus 328. obscuritas unde sit 240. sermo qualis 261. sermonem quae illustriorem faciant 329 ad Sacrarum literarum studium adhortatio 391. 392

theologici studii finis 11 theologica studia hoc tempore paucos curare 379 θλυβεῖμ 273 Thomae aurea regula 320. de induratione dictum 215. regula 165 Thucydides magis re quam verbis copiosus 285. qua in re nonnihil Sacris literis similis 3 Thucydidis de sua historia dictum 395 in Thucydidis sermone quae potissimum celebrentur 263 Thucydidis stylus qualis 239 Tigres tres diversos Herodotum ponere 441

vigiliarum. Nos res Croaticae latent et, an passa quid mali in illis partibus patravit, poenitus ignoramus. Scimus autem pro certo adhuc una esse begos prope Pakarcz non aliam ob rem, quam quod sibi pertimescant a nostratium navali expeditione propter aquas quibus copiose abundamus. Vix adegimus Sciscianos maximis terroribus et minis ut duos vigiles in turrim castro oppositam conducerent, atque 48 floreni conducti sunt, in cuius summae Renensium solui de Zthrelechko, sed nihil vellent contribuere cum illi nuspiam excubent aut vigilent.

ad Inferiorem Drenchinam locavimus et Rakovo, partem vero hic cum omnibus aliis custodio positus obprobrio plebi. Per bona nostra miser decanus cum castellano defendens vagatur, sed nihil efficit precibus, vi autem resistere non est tutum, prout domini sciunt. Qui apud nos fuerunt, referre copiosius poterunt. Cum his reverendae dominationes vestrae foelicissime valeant orantes Deum in cilicio, cinere et ieiunio, ut malum cervicibus nostris imminens avertat. Ex Prachno ad pontem 19. Aprilis 1592.

ACA fasc. 27, nr. 11/53. Izvornik Reverendi domini et patres colendissimi, orationum commendationem. Male agitur nobiscum. Excreverunt aquae supra summitatem riparum, pontem esse disiectum sciant omnes terrori subiecti. Hostem maximas copias in sua castra cogi sciant. Miseram sex naviculas hac nocte piscatum: nihil depraehenderunt. Hostis sese nimium munit. Tormenta duo adduxit maxima. Horatim convenire scitur consilia agri plurima. Hac hora 5. duxit noster homo, hoc est Carolstadiensis

peditum 200 paulo infra Ztrasniczam domini lectoris nuper combustam, ubi ego heri totum diem cum magna fortuna transegi speculabandus quid ageret hostis, ille vero in vepribus delituit, quarum magnam partem succidimus quo tutior transitus foret ad Brezt. Adsunt numerosi et copiosi. Utinam nostri equites iam tandem suos equos saginassent, forsitan minus inponeretur domino bano, prout iustissime a Germanis inponitur; nam et Sciscia et Drenchina et Brezt sola Stiriacorum opera nunc custodimus. Cum his valeant reverendae dominationes vestrae foelicissime.

3.12  Pontificem, Sophia et vitę integritate potentem.
3.13  Vos mihi aspectu dulcis tueatur Iesus.
3.14   Ne ve salus vobis vitę, neu copia rerum
3.15  15 Desit: ager pinguis, pecudes sint ubere pleno.
3.16  O mihi si Dominus stellantes annuet arces,
3.17  Quantum vos precibus, quantoque favore iuvabo;

apparatione taxaret sequenti nocte pedem domum refert firmatis Petrinia, Hrasztovicza et Gora competenti praesidio, nostris vero post suum secessum quinto die castra solventibus non levem dedecoris notam relinquens, suis autem saevere injungens ut intra unius mensis spatium (donec sub Bihegium copias ducat, eamque in potestatem accipiat) totis viribus insuspensi esse velint, Palis in Colapim grandibus actis, tignis conjunctis, trabibusque injectis pontem viriliter sternere curent, neque quicquam sub praetacta paena, quod ad suum reditum usque desiderari debeat, praetermittant, Julii 16.

habita, donec pons nostris secundo in castra infeliciter coactis, ac turpiter spectantibus rite perficeretur, de cujus perfectione dum ociissime certior in Krupa redderetur, tota qua potuit celeritate somno ciboque parcens advolat; nihil magis cupiens, quam ut transito ponte Banum cum suis exiguis copiis adoriatur reliquasque cum illo Stiriacas copias sane conspicuas beneque instructas, neque eo tamen loci (cum ignoto unquam prius probato hoste) rei belligerendae ignaras aperto marte ferroque deleat, atque vix bis terve ad faciem 19. Julii facta pugna

coactis, ac turpiter spectantibus rite perficeretur, de cujus perfectione dum ociissime certior in Krupa redderetur, tota qua potuit celeritate somno ciboque parcens advolat; nihil magis cupiens, quam ut transito ponte Banum cum suis exiguis copiis adoriatur reliquasque cum illo Stiriacas copias sane conspicuas beneque instructas, neque eo tamen loci (cum ignoto unquam prius probato hoste) rei belligerendae ignaras aperto marte ferroque deleat, atque vix bis terve ad faciem 19. Julii facta pugna sat gravi castra pars hostium a tergo valido cum

Agham pro obside obtrudere donec a Beghlerbegho et Passa fidei faciendae causa literae adferrentur, tum errare nostros dicit si tantae imperatoris Turcarum potentiae posse resistere putarent, aut si quidquam ab his praesidii sperarent, qui suis rebus diffidant, sese tamen scire hoc, quod copiae nostrae perfugissent, ac ad propria dilapsae sint. Licere illis incolumibus castro excedere et in quascunque partes velint sine metu proficisci. Allatis a Beghlerbegho fidei literis hostes accurrunt, deditionem sollicitant. Tunc nostri in confertissimum hostem simul universa

dignum facinus sub hoc Sancio contigisse traditur, quod ego ita narrabo, magis ut aliis accurate scribendi materiam subiiciam, quam quod me tantam rem Stylo consequi posse sperem; id in hunc modum habet. Sancius Rex Alfonso fratri cum hostilibus copiis adventanti imparem se sentiens arce prius Equestres ordinis viro (nomen non traditur) commendata, urbe Connimbrica noctu excedit, et ad Castellanum regem, in cuius fide erat, Toletum abit. Adest Alfonsus triduo post fratris discessum, et urbe

distinctum (ita enim inscripsit) composuit. et ut plerique existimant, Arabice. Mauris enim ea tempestate maiorem Hispaniae partem occupantibus ea lingua omnium fere Hispanorum communis habebatur: in prioribus tribus de Deo, et animorum immortalitate ita copiose scribit, ut non Christianas modo, verum et Platonicorum omnium bibliothecas excussisse videatur. in reliquis de concordantia Sibyllinorum carminum cum prophetarum oraculis, de coelesti beatitudine, de purgatorii et inferni cruciatibus, incredibili

11.27.14.13  Dive senex nostrae spes, et tutela salutis.
11.27.14.14  Annue, et haec populo fac rata vota tuo.
11.27.14.15  Sit bona libertas, sit pax, sit copia frugum.
11.27.14.16  Cur ego parva petam, si dare magna soles? De Gymnasio Connimbricensi a Ioanne Rege exstructo.

12.8.14  Atque tuas artes Pyrrhedis arte move. Ad Faletum.
12.9.1  Castaneae molles, et dulcis copia musti.
12.9.2  Et qui continuo lucet ab igne focus.
12.9.3  Diminuunt nobis hybernae tempora noctis.
12.9.4  Et faciunt celeres tardius ire dies.

15.5.27  Arces, et populum, et patres
15.5.28  Servat praesidio non temere dato.
15.5.29  Hunc Pax Iustitiae comes,
15.5.30  Et plenis sequitur copia cornibus. ODE VI. AD CHRYSAEUM PATAVINAE Scholae Rectorem.
15.6.1  Chrysaee Mysis orte parentibus
15.6.2  Quos e

fuit, quia plus minus centum millibus armatorum duce quodam Ahmat, Turcarum imperatoris visierio passa Szerdario eiusdem eunucho instar alicuius turbidae tempestatis agitabatur cum Huszaino Bosznensi passa suas, quas Bizantio uenire coegerat, coniunxisset copias, primo statim aduentu omnium oculos in se conuertit. Haszan passam, qui superioribus annis Scisciam, olim Romanorum coloniam nunc uero ubi Colapis fluuius Szauum influit, capituli Zagrabiensis singulare propugnaculum, sua quam accepit memorabili

quam uel sese dedere, aut patriam prodere mallet, fuerit nemo. Vix iam tunc sensit stupidus Turca, Germanorum constantiam et Croatarum fidelitatem. Interea uero dum haec circa Petriniam geruntur, Ioannes Draskouich, regni huius banus, coactis suis copiis et excitis regni ac confiniorum gentibus ac eorumque magnatibus apud Scisciam castra metatur. Postquam autem Georgius Lenkouich Croatiae, et Sigismundus ab Erbenstein Sclauoniae confiniorum capetanei generales, aliique regni proceres ac gentium capita in castra ad banum

edoceant, simulque (ni amissam uelint Petriniam et socios perditos) cita implorent auxilia. Horum alter ab hostibus fato suo est interceptus, ac graui supplicio interfectus, alter uero comite fortuna incolumis nostra euasit in castra. Hic data sibi facultate et copia loquendi, quos in ipsa obsidione reliquerat socios, non solum uehementissime oppugnari et maxima ui praemi, uerum etiam extrema iam siti perimi, rem summo esse in periculo nec iam uires sufficere, nec ferre defensionis laborem ulterius posse, nisi illis tempestiue succurratur, ac

afflicti regni huius reliquiis actum fuisset. De Petrinia quidem, quia iam hostis omnes propemodum confecerat cuniculos, de castris uero, quia illa ea ipsa nocte (sicuti postea ex captiuis est cognitum) inuadenda proposuerat, de regni autem reliquiis, quia expugnata Petrinia et deletis nostris copiis, regni munimentis, non nisi ultimum sequebatur excidii periculum: At ex tantis periculorum fluctibus, multum adiuuante Colapi, plurimum Dei immortalis super suos fideles uigilantis, et pro illi pugnantis benignitate, qui cum omnibus belli casibus intersit, tum praecipue eis, quibus nihil

turpis fugae cogitur inire rationem. Quamobrem inclinata iam die castra soluit, sarcinas colligit, impedimenta Coztaniczam uersus praemittit, postridie et ipse ea subsecuturus. Verum ne nostri eum fugam adornare animaduerterent, cum selectissimis quas secum detinuerat tam equitum quam peditum copiis, solito diutius emanet, ac in certas se abdit latebras eo animo, ut si nostri eum insequerentur, manus cum eis conserere posset. Nostri autem parta, Deo propitio celebri uictoria et reportato de tam potenti ac superbo hoste haud obscuro triumpho, fugae et secessus Szerdarii ignari, ouantes

sex libros reliqui, ut secum corrigendos (ut dixit) asportaret, qui tamen Venetias profectus, haud amplius a me visus est. Unde illusus ab illo, timens, ne meos partus ac labores alii sibi adiudicarent, ad nova studia me contuli et primum librum erroribus respersum, novum copiosiorem et priore veriorem totum reformavi. Reliquos, qui novem fuerant, multis quae superflua mihi videbantur, expurgatis, in septem libros congessi. Hinc sese mihi obtulit occasio legendi multos variosque libros atque proinde opus universum factis memoria

ut cum alijs illam communicando, non imminuas, sed amplifices, praegrande videlicet non succrescentis, sed adultae iam virtutis foenus honorem ex honore, laudem ex laude consequi vberiorem, haec illa sapienti viro non indigna liberalitas, quae rerum prestantissimarum possessione non imminuta, in copia tenuitatem non inquirens vbertatis ipsa suae dominae nunquam debilitatur, nunquam deficit. Quin etiam isto loco constitutus bonarum literarum studiosos complecteris, ac tueris. Haec est vera germanae nota sapientiae, cum, quas

praeterea potest discerni praedicta argenti portio in aliqua auri parua massa, differentiae enim aquarum, quae extra vas effluunt, sunt adeo exiguae, ut ne cognosci quidem possint, quod si cognoscerentur, non semper erunt verae, siquidem non semper in vasis medio in cumulum crescens aequalis aquae copia remanet, sed maior interdum, interdum minor, ut conspicitur. fit enim ut aliquando cumulus ille frangatur pluribus in locis, et ideo aqua diffundatur, ut fere nihil ipsius cumuli supersit, aliquando vero frangatur in uno tantum loco, et aqua colligens se in cumulum, parum diffluat.

partium in aqua superabit in aqua grauitatem auri 19, partium grauitate, qua semiuncia auri puri superat semiunciam misti. Quod erat demonstrandum. Et eadem est ratio de alijs grauitatibus, non solum quae in hac tabula describuntur, sed etiam de illis, quae describentur in alijs, copiosioribus, in quibus videlicet denominatores non essent partes integrae, sed partes partiam; dummodo etiam illae partes per unam eandemque differentiam progrederentur. Quibus in hunc modum prae ostensis, si construenda fuerit tabula per continuam additionem eiusdem numeri, sic

honor, Sibenice, tuus, tua gloria sola est,
2   Semper in his, quae nunc disticha nostra canunt.
3   In reliquis tua fama nitet communis et alta
4   Copia te rerum conditione beat.
5   Insula quae in Tithio est caelo tam grata sereno
6   Illa quidem nunquam grandine laesa fuit.
7   Marmora quae Tithius

audiat, attonitis in te, tuaque doctrina, atque summorum experimentorum facillima lucidissimaque ratione, explicatrice eloquentia, cogitationibus defigitur, et sicut longi temporis inopiam, quo tibi similem non habuit, tui iam copia compensatam gaudet, ita te ad ultimam usque posteritatem, in libris tuis, factorumque tuorum memoria victurum, non falsa sperat, et iacturam vitae tuae mortalis, cuius debitum ut admodum sero solvatur, primo voto

ipsum citari: ac deinde reportata Citationis serie, extrahat exinde literas Relatorias, quas usque ad terminum eorum Iudiciorum, ad quae citatus fuerit, apud se conservet diligenter. Ubi Nota: quod Copia literarum Evocatoriarum, sine literis Praeceptoriis, ex Capitulis, et Conventibus dari debet: art. 58. anni 1550. Licet iam istud taliter solent interpretari: quod Simplicium Evocatoriarum paria, etiam post

/ De Parium Petitione, et Exceptionibus, ac ex his Causarum Condescensione, vel Remoratione, aut etiam Destructione. QUAESTIO PRIMA. / Quid est Parium Petitio? Est Copiarum actionis, seu ut vulgus Iuristarum loquitur, Praesentium et Iudicialium, ac reliquarum omnium, si quae in Iudicio contradictorio producerentur, per Reum ad pleniorem causae, contra se per Actorem propositae, notitiam,

diversas confessiones Reorum, diversos etiam fines sortiri solere. Et (I) quidem, Confessionem factam sponte in criminalibus absque tormentis, vel metu tormentorum, etiam nullis indiciis praecedentibus, vel non data indiciorum copia, sufficere, sine aliqua ratificatione, ad condemnandum confitentem. II. Confessionem factam per Reum in tormentis, Nullis, vel non legitimis

1639. 14. Augusti. Reuerendissime Domine Praesul ac Pater semper obseruande! Binas Reuerendissimae Dominationis Uestrae praesenti hebdomada accepi, priores cum annexa copia particulae Breuis, quas et antea me accepisse significaui, posteriores a quodam peregrino Semirutheno, cum adiunctis pro Serenissimo Cardinali a Sabaudia. Miror unde moti alumni Uiennenses quod expeditionem Suae Cofirmationis Uiennae esse apud Illustrissimum

Arabas, mollesque Indos, Riphaeaque saxa,
3.93  Sedem hyemis, Phoebi trans ultima regna cadentis.
3.94  Nempe inculpati mores, atque omne per aevum
3.95  95 Spectata integritas, et amoenae copia linguae,
3.96  Quaeque tuae a puero felix sapientia menti
3.97  Insidet, obsequium terrae, coelique merentur.
3.98  Tu quoque lux nostri, memorandaque gloria saecli,

4.169  Cura, sed in duris aliena pericula rebus
4.170  170 Prospice, consilioque iuua, contraque potentum
4.171  Diuitias tutare inopes; te plurima linguae
4.172  Copia et ornatis compar Prudentia dictis
4.173  Extollet, Graiumque aequabis mente Solonem.
4.174  In genus humanum multi saeuire dolores
4.175  175 Saepe solent, nec te tua pars, cui talis

iussitque meas contemnere leges.
4.753  Sternite nil pauidos Mortis, trucibusque uenenis
4.754  755 Obruite et nostri fines defendite regni".
4.755  Dixit, et infelix malesano copia passu
4.756  Tristibus egreditur tectis, terrasque nocenti
4.757  Polluit afflatu, Gradio mox limine pallens
4.758  Constitit insuetaque infecit tabe penates.

quidem in omni viro laude est digna, et honore;
6.4  At en regio illa pectore ceu phosphorus pulcre fulget.
6.5  Qua te debeo gloriose Caesar canere voce, aut sermone?
6.6  Tu pro sapientia copiose dando non pepercisti auro:
6.7  Aequum tibi ex solido auro poni statuas, et columnas.
Davorija

duo millia annuorum Sol circuituum
8.6  Percurrit, sapientum nullus valuit explanare,
8.7  Solus Athanasius haec miranda facit: solus ingenii vi
8.8  Scintillas doctrinarum ex lapide excutit copiose.
8.9  At Caesareum, super alas laudis, nomen sublime
8.10  Trans montes, trans maria volat, et sidera tangit.
8.11  Iamque mea cithara silescit: animus vero vovere non desinet:

Ecclesia, et Res Christianae cujus pars multo maxima praecipuo quodam, et excellenti jure Vobis divinitus est attributa, ut omnino nihil quicquam in re familiari tam amplum, nihil in supellectili tam eximium, nihil in bonis tam fructuosum habeatis? Ejus autem possessio non solum Vos opulentos, et copiosos, ut aliorum hominum vulgus suae divitiae, sed plane terrarum Dominos, sed mortalium generis Principes, sed humanarum, divinarumque rerum potentes facit. Hanc adeo partem rerum Vestrarum potissimum Vos curare, huic incubare thesauro, pro hoc uno maxime attentos, et sollicitos esse decet.

multo majores, et graviores in ipsa re, quam geritis, invenietis, si praesentem tum Ecclesiae, tum Reipublicae statum paulo mecum diligentius expendetis; qui profect tam difficilis et lubricus est, ut prorsus divino consilio factum existimem, quod coetus hic Vester Summorum Virorum copia, ingeniique, et consilii laude praestantium, ut unquam alias, abundat, et floret. Non est hujus loci, pluribus explicare conditionem qua nunc agunt Ecclesiae Romanae Civitates, propter incommoda superiorum temporum necessitate contracta. Vos ipsi, quae dici hac de re possunt,

Bibliographia locorum inventorum

Auctores varii (1590) [1590], Epistolae Siscienses, versio electronica (), Verborum 11.224 (pro tem), Ed. Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [aavvsisakepist].

Mladinić, Sebastijan (c. 1561 - c. 1621) [1590], Vita beati Ioannis episcopi Traguriensis, versio electronica (), Verborum 4659, versus 746, Ed. Mladen Ivanišević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - ode; prosa - epistula - praefatio] [word count] [mladinicsvita].

Mikac, Nikola (floruit 1573-1604) [1592], Obsidio Sisciensis domini Micatii Anno Domini 1592, versio electronica (), Verborum 948, Ed. Martin Juraj Kovačić [genre: prosa oratio – historia] [word count] [mikacobsidio].

Stepanić Selnički, Nikola (1553-1602) [1593], Electi episcopi Sirmiensis epistola qua expugnationem Sciscii per Turcas factam describit., versio electronica (, Zagreb), Verborum 697, Ed. Martin Juraj Kovačić [genre: prosa oratio – historia; prosa oratio - relatio; prosa oratio - epistola] [word count] [stepnexpugn].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Stepanić Selnički, Nikola; Stjepan Medak (1553-1602; c. 1596.) [1596], Historia obsidionis Petriniae et cladis Szerdarianae, versio electronica (), Verborum 3031, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [stepnobsid].

Zavorović, Dinko; Suričević, Toma (1540-1608; floruit 1602) [1602], Praefatio et epistulae in libris de rebus Dalmaticis, versio electronica (), Verborum 876, Ed. Iva Kurelac [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [aavvpraefepistrebusdalm].

Getaldić, Marin (1566-1626) [1603], Promotus Archimedes seu De variis corporum generibus gravitate et magnitudine comparatis, versio electronica (), Verborum 19625, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus] [word count] [getaldimpromo].

Nardin, Petar (c. 1551) [1605], Elegia de laudibus Sibenici, versio electronica (, Šibenik), 267 verborum, 42 versus, Ed. Tamara Tvrtković [genre: poesis - elegia] [word count] [nardinpelegia].

Kitonić, Ivan (1561-1619) [1619], Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica (), 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [kitonidirmeth].

Levaković, Rafael (o. 1597 - o. 1650) [1639], Ad Benedictum Uinkouich episcopum epistulae XI, versio electronica (), Verborum 6550, Ed. Šime Demo [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [levakovrepist].

Palmotić, Junije (1607.-1657.) [1645], Carmina Latina, versio electronica (), 6731 verborum, versus 1094, Ed. Milivoj Šrepel [genre: poesis - ode; poesis - carmen; poesis - epicedion] [word count] [palmoticjcarm].

Križanić, Juraj (1618-1683) [1652], Elogium XII. Illyria (fragmentum), versio electronica (, Rim), 20 versus, verborum 334, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [krizanicjdavorija].

Gradić, Stjepan (1613. — 1683.) [1667], Oratio de eligendo Summo Pontifice, versio electronica (), 2879 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [gradicsoratio].

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report