Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Bibliographic criteria: none
(All documents) Search criteria: CopI.* Your search found 1781 occurrences
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
Occurrences 701-800:701. Đurđević, Bartul. De Afflictione, Tam Captivorum... [Paragraph | Sub2Sect | Section] pugnam idoneos cognoscunt. Hostes uelut aues procul missilibus impetunt: si non eo terrore fuga fit, ipsi fugiunt. Praeter clypeos et galeas plerique nudi sunt: ad manum uenire non audent. Vulnera stantibus non ingerunt, nisi eminus. Quod si iam Veneti et Lusitani nauales suas copias conferant, Angli, Poloni, caeterique principes militem subministrent, praesertim tali Caesare rerum gubernacula tenente, non diutius obsisteret Solymannus Carolo, quam Darius Alexandro, Xerxes Themistocli, Antiochus Iudae Machabaeo. Ita sentiunt omnes captiui Christiani. Idem ego tredecim
702. Đurđević, Bartul. De Afflictione, Tam Captivorum... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] ordinis milites,
703. Đurđević, Bartul. De Afflictione, Tam Captivorum... [Paragraph | Sub2Sect | SubSect | Section] plus quam hae regiones. Vineta quoque utraque gens possidet, fructu eius uarie utentes. Christiani uinum conficiunt, et Turcae mel eorum lingua PECHMEZ uocatum, uuas passas quasdam ita medicantur, ut semper et uisu, et gustu recentes appareant, has VZVM TVRSSI uocant. De fructibus in magna copia habent. Ibi peponum, melonum, cucumerum, suo tempore horti et agri repleti. Ibi nuces, poma, pyra, poma granata, nuces, castaneae, ficus, cerasa, poma narranca, et alia id genus uili pretio, sed non in omni regno. Sunt etiam loca ut passim in Capadocia et Armenia minori, ubi nihil horum
704. Đurđević, Bartul. Prognoma, sive Praesagium... [Paragraph | Sub2Sect | Section] Christianus. Keleci) id est gladius. Csikar) id est, insurget seu apparebit. Id quoque apud illos in controuersia est, vtrum gladius ille quo Christianorum natio in libertatem vindicabitur, talionemque Mehemetanis reddet, rex aliquis Christianus magnis copijs totum imperium Turcarum sit expugnaturus, an propheta aliquis Christianus sua doctrina sit Mehemetanos conuersurus ad nostram religionem. quamobrem (vt dixi) vltima verba huius oraculi, viri cum gemitu, pueri cum fletu, mulierculae cum planctu et eiulatione excipiunt. Vtinam tandem
705. Đurđević, Bartul. Prognoma, sive Praesagium... [Paragraph | Sub2Sect | Section] Senatore Cremonensi, et Christophoro Hofkircher, viris doctissimis ad Maiestatem reginae Mariae missis, pro petendis praesidijs conscripta habui, qui etiam fatebantur reliquias Hungariae posse praestare exercitatissimos equites, si tantum Romanorum Imperatoris ac caeterorum principum Christianorum copias adesse viderent. Quapropter in quibus aliquid virium est, nunc subijciam, nullo ne hic quidem seruato ordine, sed vt quisque se nostrae memoriae ingerit, ita prius ponetur.
Magnifice sperandum est de
706. Utješenović-Martin... . Frater Georgius episcopus... [Paragraph | Section]
XXXV/1.
ac mitiget, ut ubique nobis liceat libere annunciare Euangelium, et repugnantes ueritati conuertantur. Si quando tibi ocium fuerit, rogo ut praesentem statum Ecclesiae in Saxonia et in aliis regionibus Germaniae nobis significatum cures, ac si quid noui in praesentia aeditum est, fac eius nobis copiam. Magna enim nunc librorum hic est penuria. En misi tibi unum aureum Vngaricum boni ponderis, hunc rogo beneuole accipias, ne, quaeso, tenue munusculum respicias, sed beneuolum animum et inopiam dantis. Vtinam mihi liceat aliquando te uidere et tua iucundissima consuetudine frui.
in gravidis vitibus uva nitet.
Et qua regna novi priscis incognita mundi
forsan factura periclis.
diversis modis avocato ab hujusmodi tumultibus, induximus tandem ut
polliceretur, se nihil praecipitaturum, antequam nos Constantinopolim veniremus.
Daturum etiam se ad Petrovium litteras, qui ex Munkach dicebatur jam cum
aliquibus copiis adventare Varadinum versus, ut interim conquiesceret, et a suo
principe expectaret, quid facto vellet. Cavit tamen studio et conatu diligenti,
ne Stephanum Dobo novum vaivodam rex noster mitteret in Transsylvaniam cum
exercitu, sed
fuissent suffurati e propinquis locis, ne agnoscantur. Reliquos
mercatores esse, et alios ex ultima venisse
Thracia, alios ex Asia, tamquam extime ad confinia prodire consuesse,
ut captivos ex copia vilius emant, carius in patria vendituri. Horrendum
profecto et lamentabile fuit spectaculum, videre hominem venalem ut pecus et
tractari tam viliter.
E Livada pago egressi die
crebras tricas colligunt, ductoque earundem
tricarum sic ordine collectarum margine per tempora et supra aures, addita etiam
illis ex staminum laneorum in crinium colorem tinctorum, quaedam quasi
supplementa eisdem adhibent, ut appareant copiosiores, rejiciunt in
tergus et in unum quoddam velut rete astringunt, et demittunt
infra cingulum. Hoc virgines. Maritatae coactis crinibus altius, vittae postrema
varie sericata demittunt loco crinium ab occipite.
11. hunc ipsum diem et insequentem noctem
traduximus.
Est autem Zophia campestris civitas sine muris,
late et in longum patens, ac frequens aeque habitatoribus ac domorum copia, et
Bulgarorum ingens emporium, multo mercatorum concursu celebrata, sita in plano
sed paulo edito loco, sub monte Vitossa incolis nominato, ac in Orbelli montis
fine habito, qua idem Orbellus ad V. mille passus ulterius progrediendo
vetustam esse, et Ulpianum olim fuisse vocatam, vel ex Ptolomaei
positione judico, quam in Dardania ponit, cujus Dardaniae nulla jam existit
memoria. At Zophiae apparent antiquitatis
vestigia ex ruderum copia, quum etiam nummismata romana eruat, et moeniorum non
paucas ostendit particulas. Est praeterea in ea aedes sacra graecae structurae,
et praestanti magnitudine, quae nunc in usu nullo est, paucaque loqui de illa
cogor, quod videre
meridiem spectantes, in
orientem primum labitur, mox in septentrionem versus, Orbellum ipsum ab Haemo
dividit, et in Zophianos campos erumpens sub ipsa civitate currit, praebetque
non alia illi commoda, quam piscium, idque citra magnam copiam. Post paulo infra
Alutae ostium e Transalpina ab Transsylvania venientis Danubium ingreditur.
Izcarem autem Ciabrum esse non difficili conjectura assequutus sum. Primum quod
juxta positionem in Ptolomaeo hujus fluminis aliud
Philippenses, ad quos divus Paulus apostolus scribit, hujus civitatis
erant incolae. In cujus campis pugnavit primum Julius Caesar cum Pompejo. Deinde
Augustus et Brutus cum Cassio; tantaque tumulorum per totos latissime campos
erectorum copia cernitur, in quamcumque partem oculos verteris, ut numero eos
comprehendere non facile possis. Nec dubium est vel praesentium indigenarum
testimonio ducum ac virorum insignium fuisse sepulturas. Qui mos unde originem
hunc in modum
similiter rogo, faciat de
hoc Suae Maiestati meo nomine mentionem, atque
Eidem supplicet, dignetur eum mihi gratiose concedere; in eum scilicet eventum, si eum mihi adiungere
voluero. Comaromii enim facilior est inventu hominum
huiusmodi copia, quam Agriae; et alioqui loco illi
longinquiori etiam securiores sunt praesidiarii, quam
qui inibi sedes habent, ob iniquitatem praesentium
ipsorum et rebellium violentias, quorum vicinia etiam
probos ne ad improbitatem cogat, timendum est,
tamen unus juvenis obtulit se pro fl. 25, et omnibus expensis, ita ut ferme alii 25 exponentur. Sed quid hoc? modo fiat quod volumus. Reverendo domino Nicolao de Dominis decano Tervesii reddidi ejus litteras, quas accepit gratissimo animo, et obtulit se ad vota sua omnia, dixitque se daturum copiosum responsum; litteras tamen ad me nondum misit, sed jussi Hieronymo, ut in reditu divertat ad eum, et accipiat litteras.
Accessi magnificum dominum Marcum Antonium de Musa, qui heri profectus est Veronam pro capitaneo. Salutem a
ad eum, et accipiat litteras.
Accessi magnificum dominum Marcum Antonium de Musa, qui heri profectus est Veronam pro capitaneo. Salutem a dominatione vestra reverendissima accepit gratissimo animo, et inquisivit de fortuna et valetudine ejus copiose et studiose, deinde jussit, ut nomine peterem a dominatione vestra reverendissima opus ejus historiarum de rebus Hungaricis, promisitque se solum tantummodo visurum et lecturum, nemine participe facto; quare autem id optet, mihi non aperuit. Quod reliquum est, dominatio vestra
habet hic famam satis illustrem, meque hic viderunt quasi testem ejus magnitudinis splendide cum hac comitiva. Tamen mihi constitit, ita ut ferme exhaustus hinc abibo. De ejus legatione futura plena est civitas, et multi exoptant, praesertim amici. Ego hinc hoc triduo discedam in Dalmatiam, unde copiosiores litteras a me exspectet. Oratores hujus dominii ad caesaream majestatem heri hinc moverunt.
regis sententia: cuius solius imitationi utinam nostri seculi
Principes insisterent, cum eum vel in adornandis bibliothecis, vel liberalitate
exercenda, magis facultate quam voluntate aequare non posse videantur: nae nos literas
florentiores, maioremque doctorum copiam habituri essemus. Uti namque bona
temperies, ac aeris clementia, copiam ac ubertatem frugum: ita humanitas, honor et
beneficentia principis, bonas artes, excellentiaque ingenia producere consvevit. Verum
quam pauci et hac in parte laudem Philadelphi
cum eum vel in adornandis bibliothecis, vel liberalitate
exercenda, magis facultate quam voluntate aequare non posse videantur: nae nos literas
florentiores, maioremque doctorum copiam habituri essemus. Uti namque bona
temperies, ac aeris clementia, copiam ac ubertatem frugum: ita humanitas, honor et
beneficentia principis, bonas artes, excellentiaque ingenia producere consvevit. Verum
quam pauci et hac in parte laudem Philadelphi affectent, manifestum, et quidem nimium
manifestum est. Quotus etenim quisque iam
Ac exhibuit ad confectionem craterarum, phialarum,
mensae et vasorum libationum, de auro quinquaginta pondo talentorum, de argento
autem septuaginta, et lapidum preciosorum ingentem numerum. Iussit praeterea, fisci
praefectos facere artificibus copiam eligendi quae vellent, et de pecunia expendere ad
sacrificia et res alias ad talenta centum. Sed exponemus tibi etiam, quomodo singula
fuerunt confecta, ubi epistolam regiam percurrerimus, quae ad hunc modum conscripta
fuit.
Rex
in imo et a lateribus plumbo sunt
obducta, et multa terra accurate cooperta. Sunt praeterea multa ostia in fundo et basi,
quae nemo cernere potest, praeter illos quibus ministerium est commissum: per hęc impetu
et effluxu supermissae aquae, sanguis quantumvis copiosus a victimis collectus, abluitur
et expurgatur.
Exponam etiam, quomodo ipse istorum receptaculorum molem et structuram ex singulari
benevolentia monstratam cognovi. Nam abduxerunt me ex civitate ultra quatuor
stadia, et iussit
arbores sunt innumerabiles apud ipsos: item iumenta et pecora omnis generis multa, et
pascua uberrima. Itaque praeclare hoc perspicientes, ista loca multitudine hominum
egere, ad hoc et civitatis constitutionem et pagorum numerum accommodarunt. Praeterea
immensa copia aromatum, lapidum preciosorum et auri, importatur eo per Arabes. Nam regio
et ad cultum et ad negociationem est idonea, et civitas abundat artificibus: nec
deest ei quicquam eorum quae mari advehi solent, cum habeat portus opportunos, qui
lateret, quam difficili in loco versaretur eorum
industria, qui Graeca Latine interpretanda susciperent. Nam si Graeca cum Latina
lingua conferatur; qui, quaeso, illa plenius, quid hac ieiunius inveniri queat? quod
nos in quodam nostro libello, satis copiose, satisque, ut arbitramur, dilucide
ostendimus. Quare si, quae Graece optime intelliguntur, ea Latinum aliquando in
sermonem ita sunt translata, ut coniicere potius, quid sibi interpres velit, quam
videre plane liceat; id non tam ipsius inscitia
non nulla
attigissem, etiam ea quae mihi de Thucydide viderentur, ostendi. quae quidem omnia
breviter et summatim sum complexus: non equidem negligentia, neque vero quod earum
rationum, quibus propositum nostrum confirmare ac stabilire possemus, copia me
deficeret; sed quia omnem meam scriptionem ad ea quae maxime opportuna esse, et ad
rem facere viderentur, veluti ad scopum quendam, referebam. quod equidem institutum,
cum de aliis etiam scriptoribus agerem, servavi. neque enim fieri poterat,
quia omnem meam scriptionem ad ea quae maxime opportuna esse, et ad
rem facere viderentur, veluti ad scopum quendam, referebam. quod equidem institutum,
cum de aliis etiam scriptoribus agerem, servavi. neque enim fieri poterat, ut, de
quibus accurate et copiose agere statuissem, eos strictim ac leviter attingerem. Cum
vero cupere te animadvertissem, ut separatim de Thucydidis historia commentarios
conficerem, in quibus quae in illo animadversione digna sunt, omnia persequerer, eo
libro, quem de
scripsisse; rationem et vitam secutum esse, quae ab
omni prorsus invidia, omnique assentatione, praesertim ubi de insignibus ad laudem
viris iudicat, longissime abesset. Nam cum in primo libro de Themistocle loqueretur,
virtutes, quibus ille floruit, copiose admodum commemoravit. Cum vero de Pericle,
deque illius in administranda republica consiliis mentionem in secundo libro faceret,
laudes in eum effudit maximas; eiusmodi scilicet, quas disseminata per orbem terrarum
tanti viri gloria postulabat.
Scripsi autem ea, et ab instituto sermone propterea
diverti,quod superiores omnes hunc locum omiserunt, et aut res Graecas ante Medicas,
aut Medicas dumtaxat composuerunt: eas autem res, quas et Hellanicus in Attica
historia persecutus est, neque copiose, neque temporibus satis accurate distinctis,
explicavit: simul ob eam caussam, quod Atheniensium principatus qua ratione sit
constitutus, harum rerum tractatione declarat. Satis igitur et hinc aperte
colligitur, narrationem ab ipso non optime, id
migrationes
fiebant: quippe cum nulla adhuc inter eos negotiatio esset, neque ullum citra
formidinem vel terra vel mari commercium haberent; sed eo usque suis rebus uterentur,
quatenus ad vitam exiliter traducendam satis esse existimarent; pecuniae copiam non
habentes, neque terram serentes.
DESUNT NON PAUCA.
ut illa
altera etiam praestantior esse videatur, multis in rebus in eo minor est quam par
sit. Quicumque autem eum plus aequo admirantur, atque ita stupent ut nihil ab eis qui
divino aliquo sunt numine afflati, differant, ii omnes propter enthymematum copiam id
videntur facere. Quos siquis ita admoneat ac doceat, ut rationem caussamque afferat,
cur hoc non suo loco sit positum, illud vero non iis personis quibus opus erat,
accommodatum; item, non haec hisce rebus convenire, neque eo usque progressum
castra iam metatum, ac regionem vastare cogitantem, missi protinus a Plataeensibus
legati adiere, hisque verbis adlocuti sunt: Archidame vosque Lacedaemonii, neque
iuste, neque dignitate vestra patrumque vestrorum facitis, quod in agrum Plataeensem
copias inducitis. Nam Pausanias Lacedaemonius, Cleombroti filius, qui Graeciam
Medorum dominatu liberavit, cum iis Graecis qui pugnae apud nos commissae ultro
subiere discrimen, victimis in foro Plataeensi Iovi liberatori immolatis,
convocatisque omnibus
perplexas vero et intricatas
illas sententias, quae brevibus multa significant, quaeque in longum protenduntur,
atque admirabilia enthymemata habent, et imitatus est, et in forensem ac civilem
orationem intulit. quae quidem parcius in privatis, copiosius in publicis ac
popularibus orationibus adhibuit. Ex multis autem pauca quaedam exempla proferam;
quae tamen iis qui in eius scriptis versati sunt, satis esse queant. Est autem apud
illum concio quaedam, cuius argumentum est de bello adversus
exempla proferam;
quae tamen iis qui in eius scriptis versati sunt, satis esse queant. Est autem apud
illum concio quaedam, cuius argumentum est de bello adversus regem; in qua hortatur
Athenienses, ne temere illud suscipiant; quippe qui neque pares copias habeant, neque
sociis fideliter ac firmiter periculum subituris uti possint. hortatur autem eos ut,
comparato exercitu, Graecis ostendant, si quis adversus Graeciam bellum suscipiat, se
periculum pro communi libertate adiuturos. antequam autem res
et mille equites, et armatos pedites quot voletis, et naves trecentas,
venturus et supplicaturus sit, illis adiutoribus tutissime se putans incolumem fore.
proinde si vos vocabitis, rogandi erunt: ac si preces non valebunt, spe decidetis;
sin autem, copiis instructis, vestra continueritis, rogantes servabitis: neque dubium
est quin omnes ad vos venturi sint . Haec quidem a communi et usitata dicendi forma
abhorrent, atque iis praestantiora sunt quibus multitudo uti consuevit; neque tamen
ita
semper amicus fuerim et eruditionem eius maxime fecerim. Nec scio, quomodo iam
rem illius iuvare potero, nisi, si vel in parte aliqua Senensis gentis (sit
honor nationi) exuet vehementiam – de quo in genitura sua videtur nonnihil
copiosus hausisse – seque nostro sedatiori accommodandum curabit, quod et
demittere sese et attollere consuevit cursu rerum postulabante. Alioqui nec
Romana mansione usurus commode iuxta illud tritum: Quum fueris Romae, Romano
vivito
esse; ideo de futuro bello nihil cogitant et
inter se tumultuantur et caedibus strenue saeviunt. Atqui sperent quod barbari
more suo defluxis breve induciis et suis rebus compositis nos imparatos et
exhaustos viribus atque pecunia magno copiarum apparatu invadent;
ac nisi tantam pestem Deus avertat, excindere conabuntur.
longinquas et difficiles, non minus prudenter ac fideliter.
Propterea in dignationem Principum venisti, a quibus praecipuis es ornamentis
insignitus, evectusque ad summos honores, quos multi clari generis nec magnis
fautoribus, neqne copiis, non etiam diuturna servitate assequi potuerunt; tibi
vero non ambienti quidem, propter raram tuae virtutis indolem, ac spe magni
cuiusdam in rempublicam ex te futuri successus, ultro delati sunt. Quod si etiam
eos appetiisses, nemo
praeterito de ea captum fuerit
tractari in causa fuerant suspitiones seditionum captum fuerit....seditionum Z: captum facit tractari. In causa fuerant
suspiciones conditionum. . Classis Veneta erat copiosa, sed dissipata
pars in Creta sub Marco Quirino, et Antonio Canali insulam custodiebat, altera major
Imperatorem rerum maritimarum Sebastianum Venerium, et Augustinum Barbadicum ejus
legatum secuta se receperat in Sciciliam, Messanae
lembos, et
in interiora navigarunt. Adfuit celox Butuanorum pridie Nonas Augusti, nuntians suos
cives universos incensa sponte patria sese intra Catharum a quibusdam auctoribus
Ascrivii nomine nuncupatum recepisse, Alchinium oppugnari a terrestribus copiis,
supervenisse totam classem hosticam, captumque vereri Alchinium. Subsecuti sunt
rumores incerti ex Epidauro Illyrica, quae hodie Ragusium dicitur adijcientes
deditionem Antibarensium, et Cathari periculum, ac totius Illyrici perniciem.
operiens D: aperiens Z experiar (ut solet dici) quid fortuna
ferat. Arbitror enim classem hostilem nequaquam ultra sinum Rizonicum sive Epidaurum
progressuram, cum a tergo reliquerit copias Venetorum innumerabiles in navibus,
triremibusque levioribus, et gravioribus prope diem simul cum Philippea, et Pontificia
classe suorum subsidio affuturas. Fateor quidem posse contingere, sub umbra hostili
latrones Narentanos vel Novienses, aut
Aragoniam
classem evitasse, sed intra haec ipsa moenia sponte inclusos impetum hostilem fortiter
repulisse. At nos a majoribus acceptam deseremus? Procul sit a nobis tanta turpitudo.
Sed neque navigiorum vobis vobis copia Z:
vobis tanta copia D copia suppetit, ut omnes avehi possitis. Recedant
imbecilliores, periclitaturi quidem majori periculo quam nos, qui qui nihil Z: qui hic nihil D nihil
sed intra haec ipsa moenia sponte inclusos impetum hostilem fortiter
repulisse. At nos a majoribus acceptam deseremus? Procul sit a nobis tanta turpitudo.
Sed neque navigiorum vobis vobis copia Z:
vobis tanta copia D copia suppetit, ut omnes avehi possitis. Recedant
imbecilliores, periclitaturi quidem majori periculo quam nos, qui qui nihil Z: qui hic nihil D nihil aliud, quam
validam manum
moenia sponte inclusos impetum hostilem fortiter
repulisse. At nos a majoribus acceptam deseremus? Procul sit a nobis tanta turpitudo.
Sed neque navigiorum vobis vobis copia Z:
vobis tanta copia D copia suppetit, ut omnes avehi possitis. Recedant
imbecilliores, periclitaturi quidem majori periculo quam nos, qui qui nihil Z: qui hic nihil D nihil aliud, quam
validam manum timemus. Vos
sagittarum, et sex colombrinas aeneas emittentes pilas ferreas
librarum duodecim. Deinde post bellum jam motum Philippus Roseneus, et ipse orator
missus attulerat quatuor petrerias, et duas colombrinas et triginta archibusonorum, et
pulveris bombardici copiam, et multa alia tela. Erant et et Z: etiam D in urbe priora tormenta ferrea, et
aenea, praesertim unum, quod papale nominant, quod ponderantem triginta libras ferri
pilam jaculatur, et in
quam modo ad nostram ego dicere possum de nostra hac Urbe= Felix
cui militat Aether, Et coniurati ueniunt ad Classica
Veneti. Terrestres D Tandem terrestres terestres copiae Z: terestres hostium copiae D
copiae, cum viderent suam classem classem in
valle Z: classem tempestate disiunctam et in vallem D in valle
reductam aedem sacram, et caenobium Divi
dicere possum de nostra hac Urbe= Felix
cui militat Aether, Et coniurati ueniunt ad Classica
Veneti. Terrestres D Tandem terrestres terestres copiae Z: terestres hostium copiae D
copiae, cum viderent suam classem classem in
valle Z: classem tempestate disiunctam et in vallem D in valle
reductam aedem sacram, et caenobium Divi Nicolai cremare,
Felix
cui militat Aether, Et coniurati ueniunt ad Classica
Veneti. Terrestres D Tandem terrestres terestres copiae Z: terestres hostium copiae D
copiae, cum viderent suam classem classem in
valle Z: classem tempestate disiunctam et in vallem D in valle
reductam aedem sacram, et caenobium Divi Nicolai cremare, depredatae sunt totum
proceperant scrutantes omnia dumenta, nemora, saltus, valles, montes et cavernas
D cavernas, in quibus comperierunt circiter 34
rurales promiscui sexus, qui nullo pacto cogi poterant, ut intra maenia se
transferrent. Pecorum vero copiosam praedam avexere, et quae sibi visa sunt non
avehenda avehenda caedentes Z: avehenda
esse, cedentes D caedentes in silvis stravere corvis, et vulturibus in
escam. In Lombarda omnes genio
vociferantes Scripturam esse obscuram, ambiguam, non etiam sufficientem ad plenam institutionem hominis Christiani ad salutem: denique esse literam mortuam, et librum haereticorum, unde omnes haereses ac errores exoriantur:
Verum huiusmodi adversariorum innumera blasphemaque dicta, copiose, et quidem ad verbum ex istorum scriptis desumpta, recensui in eo libro, quem inscripsi: Norma simul et praxis Synodi, etc.
Contra quoque, veram et divinitus traditam normam cognoscendae veritatis, esse solam sacram Scripturam in Protestatione contra Conciliabulum
profecto prius aut potius esse omnibus deberet, quam ut ipsum Deum in Sacris literis ad totum genus humanum loquentem, quam clarissime, ac citra omnem dubitationem scrupumque intelligerent. Verba enim eius, vere verba vitae sunt.
Amplissimus profecto et instructissimus thesaurus, aut Copiaecornu omnium caelestium bonorum, nobis in Sacris literis paratus propositusque est: nec sane quicquam aliud restat, nisi ut nos inde omnia nobis necessaria ac salutaria remedia hauriamus, eisque in timore Dei fruamur. Haurire vero et accipere tanta bona quomodo tandem possumus, si sermonem
Explicuit quoque idem, et alii multi praestantes viri, libros Veteris ac Novi testamenti, magna felicitate, ac singulari etiam cum fructu piorum: magis tamen illi in rerum explicatione, quam in sermonis expositione, versati sunt: ut sane tunc in tantis tenebris, ac veritatis ignorantia, errorumque copia, ac noxia importunitate, prorsus fieri necesse fuit.
Verum (ut nullum bonum sine aliquo malo infortuniove mortalibus contingit) in hac tanta felicitate, non levis calamitas intervenit, quod plerique interpretes nimia quadam prolixitate voluminum, suas potius scriptiones, quam
bonum sine aliquo malo infortuniove mortalibus contingit) in hac tanta felicitate, non levis calamitas intervenit, quod plerique interpretes nimia quadam prolixitate voluminum, suas potius scriptiones, quam ipsum Sacrarum literarum textum auditori proponere videntur: eoque de materiis plerumque copiose, de ipso autem textu ac sermone Sacrarum literarum (quod salva eorum pace dictum velim) nimium ieiune disserunt. Quare sua illa immensa prolixitate potius abducunt lectorem a Sacris literis, quam ad eas adducunt: quod tamen unicum pii, fidelis, doctique interpretis officium esse, censeri
plus tribuere, quam quantum ipsa exempla, ex quibus regulas extruxi, evincere videntur.
Sciant etiam omnes studiosi, nunquam satis caute circumscribi regulas legesve posse, quin alicubi aliquid plus aut minus iusto, aut etiam obscurius dicatur: tanta est harum rerum varietas simul, et copia. Sciant quoque, verissimam esse illam sententiam, quod nulla regula sit tam exacte vera, quin aliquam exceptionem admittat.
Non unius hominis industriam ac laborem haec materia exigit, sed multorum ac praestantium virorum: quae profecto multo iustius decemviratum flagitaret, quam
foret, sermonem sacrum secundum eius nativam vim (quae non aliunde rectius cognoscitur, quam ex ipsis Sacris literis) quam rectissime intelligere.
De quo instrumento, totaque ratione cognoscendi Sacras literas, in toto hoc volumine, et praesertim in libello cui hunc ipsum titulum feci, copiosius disservi: ut de eadem re denuo hic verba facere, operae precium minime fore videatur.
Adscripsi quoque supra testimonia Spiritus sancti, quod omnino ex hoc sacro volumine diligenter accurateque tractato, veritas caelestis, ipseque omnis boni fons ac rerum omnium Creator
eo. id est, si in iudicando corruptus donis, peperci sontibus.
¶ Reservare. Abscondere aliquid alicui, significat nonnunquam aliquid alicui diligenter asservare, quo id suo tempore habeat paratum ac illaesum. est igitur idem quod, ei illud reponere, aut seponere. Psalm. 31. Quam copiosa est bonitas tua, quam abscondisti timentibus te? Et Proverb. 13. Absconditae sunt pro iusto divitiae: pro, illi reservatae. Sic Psaltes inquit, In corde meo abscondi eloquia tua: pro, diligentius servavi, in imis sensibus aut corde reposui. De absconditis tuis repletus est venter eorum,
et severissime exigere quiddam longe perfectius, abundantius, et exuberantius.
Rom. 5 dicitur gratia et donum per gratiam abundasse, et superabundasse supra aut ultra peccatum et mortem: quod est, ingens, copiosa et potens fuisse, illaque ingentia mala superasse et abolevisse, ita ut iam pro illis gratia, iustitia ac vita super homines regnaret. Psal 78. Abundavit ut averteret iram suam: pro, abundanter, copiose ac crebro avertit.
ABSYNTHIUM. Vide in voce AMARITUDO.
et superabundasse supra aut ultra peccatum et mortem: quod est, ingens, copiosa et potens fuisse, illaque ingentia mala superasse et abolevisse, ita ut iam pro illis gratia, iustitia ac vita super homines regnaret. Psal 78. Abundavit ut averteret iram suam: pro, abundanter, copiose ac crebro avertit.
ABSYNTHIUM. Vide in voce AMARITUDO.
ABSOLUTIO, et Absolvere, quod cum iustifico et Iustificatione convenit, forense vocabulum est. Illi enim dicuntur absolvi, qui accusati et rei facti sunt criminis alicuius coram iudice: et cognita sua
ac increduli iam per sese plus satis vinculis peccati, irae Dei, poenarum ac tyrannidis Satanae vincti constrictique sint. Atque haec est Absolutioni contraria potestas, seu mandatum. Caeterum quod Absolutio, Iustificatio et Remissio peccatorum idem sint, in Disputatione mea de Iustificatione copiose demonstravi.
ABSORBERE idem quod devorare, seu subito ac prorsus perdere, per Metaphoram. Ierem. 51. Absorbuit me rex Babylonis, quasi draco. 1. Corinth. 15. Absorpta est mors in victoria: id est, prorsus ac perfecte est perdita et devastata.
ABSQUE: Varia quidem
ac necessitatis, confessio, scandalum quodcunque; aditus et occasio ad abusus aut idololatrias, seu quaecunque veritatis damna: aut cum quoquo modo veritati ac aedificationi obsunt, ut apud Pontificios ipsa
copia caeremoniarum aut
temporibus Monarchis: et quod Ecclesia ei teneatur obedire. item quod pia salutariaque Adiaphora in gratiam hominum recte mutari queant: et denique, quod in institutione ac mutatione caeremoniarum possit externa pax seu ventris aedificatio apud persequutores quaeri. Qui perniciosissimus error copiose a me in Adiaphoricis scriptis est refutatus. Valet hic etiam plurimum Medica illa et politica Regula: Omnis mutatio periculosa. Non enim facile fit mutatio rituum sine scandalo apud imbecillos, et specie levitatis aut ambitionis apud prudentiores. Non esse necessariam, aut etiam possibilem
tempus vitae. Apponi ad populos suos, est mori ac sepeliri in sepulchro maiorum suorum, Gen. 35. 49.
APPREHENDERE pro attingere. Levi. 26, Apprehendit tritura vindemiam, et vindemia sementem. id est, labores et occupationes unius pertingent usque ad operas alterius prae nimia copia, ut sese invicem impediant, tempusque ad colligendos tam copiosos fructus desit. Apprehendit aliquis, aut eius manus aliquid, Levit. 14. 25, Num. 6, pro, posse id consequi, posse comparare, tantum ei esse opum ut id emere queat. Apprehendere fratrem, aut manum eius, est iuvare eum:
in sepulchro maiorum suorum, Gen. 35. 49.
APPREHENDERE pro attingere. Levi. 26, Apprehendit tritura vindemiam, et vindemia sementem. id est, labores et occupationes unius pertingent usque ad operas alterius prae nimia copia, ut sese invicem impediant, tempusque ad colligendos tam copiosos fructus desit. Apprehendit aliquis, aut eius manus aliquid, Levit. 14. 25, Num. 6, pro, posse id consequi, posse comparare, tantum ei esse opum ut id emere queat. Apprehendere fratrem, aut manum eius, est iuvare eum: sumpta metaphora a manuducentibus infantes. Levit. 25, Cum
cum Petro conventione, concionatus est. Contra Petrus apostolus circumcisionis dicitur. Galat. 2. Pseudoapostoli, falsi doctores tempore Apostolorum dicti sunt: quod sonat, falsi apostoli.
APUD aliquem aliquid esse significat alias, in eius potestate esse: alias, eius iudicio. ut, Copiosa apud te est redemptio, Psal. 130. pro, Dominus prompte, plene, ac omni tempore liberat. Sic, Apud te est propitiatio, ut timearis. Peregrinus sum, et incola apud te, ut omnes patres mei: Psalm. 39. Vel coram te, ut legitur 1. Paral. 29. pro, te teste, tuo iudicio seu
sonitus aquarum multarum sonabunt. Fellis aqua Hierem. 8. 9. pro noxio beneficio, aut ope, aut pro alia re noxia. Aqua metaphorice ponitur pro semine virili, ob similitudinem. Isa. 48, Audite me domus Iacob, qui de aquis Iudae existis. Sic Num. 24, Defluent aquae ex situla Iacob: id est, copiosam posteritatem propagabit. Pro lachrymis, ponuntur Ierem. 9, Quis dabit capiti meo aquas? Rivi aquarum descenderunt ab oculis meis, Psal. 119. pro, large flevi. Aquam fundere super manus alicuius, est ministrare illi: ut 2. Reg. 3, Elisaeus dicitur fudisse aquam super
aut etiam occultantia finem et animum dicentis. Aquae multae loca humida nominantur, quae loca ob hoc, in illis ferventibus locis, pro frugiferis habentur: sicut et primus Psalmus celebrat arborem ad aquas plantatam. Num. 14, Et semen eius in aquis multis: id est, semen aut posteritas eius copiose propagabuntur, sicut semina in locis humentibus. Aqua multa, Ierem. 51. vocatur Euphrates: sed Psal. 107, ipsum mare. Facere opus in aquis multis, significat negociationem in mari exercere. Contra Hortus sine aqua pro sterili ponitur, Isa. 1. Aquae superbae,
viam praemonstravit, qua quaeque flumina fluere debeant: sicut ex Alpibus vias aquarum divisit, ut aliae ad Orientem, aliae ad Occidentem, Septentrionem ac Meridiem properent. De hoc dicto aliquid infra in voce RIVUS disseretur. Aqua profanda alias proprie accipitur in bonam partem, de aquae copia. ut Ezech. 34 An parum vobis est, quod bibatis profunditatem aquarum? id est, fruamini magna copia aquae. Alias in malam partem, figurate de magnis periculis: sumpta metaphora a periculis submersionis, ut supra dixi. Aqua talorum, Ezech. 47, Et traduxit me per aquas, aquas talorum: pro,
aliae ad Orientem, aliae ad Occidentem, Septentrionem ac Meridiem properent. De hoc dicto aliquid infra in voce RIVUS disseretur. Aqua profanda alias proprie accipitur in bonam partem, de aquae copia. ut Ezech. 34 An parum vobis est, quod bibatis profunditatem aquarum? id est, fruamini magna copia aquae. Alias in malam partem, figurate de magnis periculis: sumpta metaphora a periculis submersionis, ut supra dixi. Aqua talorum, Ezech. 47, Et traduxit me per aquas, aquas talorum: pro, non superantes profunditate talos. Per aquam facere transire, Num. 31, est lavare: Alibi
nec amplius congregantur. Spiritus, aqua et sanguis, testantur in terra de Christo, et eius merito. 1. Iohan. 5: id est, Spiritus sanctus, ac verbum, et duo Sacramenta, testantur de Christo et eius merito: ut eum locum prolixius in Fideli admonitione mea de Coena, exposui. Voluere se aquam, copiam significat. Amos dicitur voluisse se sicut aqua, iu dicium, et iustitia veluti torrens vehemens. Aquis frigidis aut refrigerantibus comparatur bonum nuncium a longe allatum, Proverb. 25. quia utrunque gratum simul ac salutare est. Laboris oblivisci, ut aquarum quae transierunt, Iob 2.
9. quam rationem si sequamur, minam Atticam drachmarum centum, id est recentiorem, aestimabimus argenteis vigintiquinque. Ita necesse esset
ortus roris non perinde cernitur ut pluviae, cuius veluti mater nubes est omnibus conspicua. Denique quod is populus sponte aut voluntatie sacrificabit, idque ornatus ac mundatus sanguine Christi: sicut antea Sacerdotes offerebant in vestitu sancto, ac divinitus ordinato. Porro quod attinet ad copiosam et mirabilem nativitatem novae iuventutis, aut populi Meschiae: saepe miratur Scriptura, quod tam subito et tanta multitudo mirabiliter et sine conspicuo ortu nascetur. Quam admirabilem novi populi nativitate Isaias saepe celebrat, ut cap. 54. Exulta sterilis, quae non
iste comparetur cum Exod. 28, ubi summus sacerdos iubetur apparere in conspectu Domini, laminam praeferens in vertice, in qua sculptum esset SANCTUS DOMINI, ut (inquit) Dominus placetur ipsis. Nam fuisse summum illum pontificem, Christi aeterni nostri pontificis typum, in Epistola ad Hebraeos copiose declaratur. Recte igitur dicit Christus Iohan. 15, Sine me non potestis venire ad patrem. Caeterum a verbo
aliquis mala arte iam victorem impedit, ne plane vincat: sicut apud Virgilium Nisus Salium impedit, ne feliciter peracto cursu victor praemium accipiat. Simili prorsus ratione dicit Galat. 5. Currebatis pulchre, quis vos impedivit? etc.
BUTYRUM, pro deliciis et copia rerum utilium ponitur: sicut et pinguedo. ut Deuteron. 32. Butyro bovis eum aluit, et pinguedine ovium. Iob. 20. Non videbit impius rivulos et flumina torrentium mellis et butyri: id est, non fruetur copia rerum optimarum. Ibidem 29. Quondam lavabam vias meas butyro. Sed
pulchre, quis vos impedivit? etc.
BUTYRUM, pro deliciis et copia rerum utilium ponitur: sicut et pinguedo. ut Deuteron. 32. Butyro bovis eum aluit, et pinguedine ovium. Iob. 20. Non videbit impius rivulos et flumina torrentium mellis et butyri: id est, non fruetur copia rerum optimarum. Ibidem 29. Quondam lavabam vias meas butyro. Sed Psal. 55, praedicatur mollicies aut lenitas butyri, per quam adulatio et blandi loquentia significatur. inquit enim: Leviora sunt butyro ora eius, at praelium cor eius. Iud. 5. ponitur pro lacte: In phiala
Ponere in alicuius ore canticum. Psal. 40, Posuit in ore meo canticum novum, laudem Deo nostro, ubi Psaltes per laudem Deo nostro, exponit canticum. intelligitur autem per utrumque causa canendi nempe liberatio. Zach. 9, Vinum faciet cantare virgines: id est, exhilarabit, erit copia vini. Novum canticum saepe ponitur pro novo beneficio, et nova gratiarum actione: quia subinde de novis beneficiis novae cantiones componebantur, Psal. 95. et 149. Alioqui et Homerus dicit, recentissimas quasque cantilenas esse longe gratissimas. Non raro autem significat
spiritu, profectum esse ac praedicasse spiritibus
successor, qui populum Israeliticum in promissam terram perduxit, ac sorte possessiones distribuit) typus Christi, sicut multi probati Scriptores monuerunt. Idem nomen in veteri Testamento alii quoque habuerunt. Sed ea de re peritorum libri cognoscantur. Nobis enim in hac materia non est animus, copiosius aut scrupulosius ista persequi. Messias Hebraeum est vocabulum, quod exprimitur voce graeca Christus: Ioh. 14. et significat unctum, estque officii ac honoris appellatio. Nam in politia Mosaica tum sacerdotes summi, tum reges, nempe duo summa capita Ecclesiastico et politico
nomen etiam Act 26. et [1.] Pet. 4.
CIBUS, est solidius alimentum. Paulus 1. Corinth. 3. Lac appellat puerilem catechesin, aut incipientibus et imbecillibus convenientem doctrinam: sed cibum, iam maturioribus, et qui profecerunt, robustioresque sunt in vera pietate. Cibus pro copia et abundantia, Malach. 3. Inferte omnem decimam in domum thesauri, et sit in domo mea cibus: id est, sufficiens copia alimenti. Cibum capere cum aliquo, significat omnem familiariorem conversationem. ut 1 Corinth. 5. prohibens Paulus cibum capere cum facinorosis, omnem familiaritatem
puerilem catechesin, aut incipientibus et imbecillibus convenientem doctrinam: sed cibum, iam maturioribus, et qui profecerunt, robustioresque sunt in vera pietate. Cibus pro copia et abundantia, Malach. 3. Inferte omnem decimam in domum thesauri, et sit in domo mea cibus: id est, sufficiens copia alimenti. Cibum capere cum aliquo, significat omnem familiariorem conversationem. ut 1 Corinth. 5. prohibens Paulus cibum capere cum facinorosis, omnem familiaritatem eis interdicit, non autem communes contractus. Sic et Iohannes, prohibens salutationem seductorum.
Cibare
et cilicio poenitentiam egissent. Cinerem manducare, etiam de lugentibus et afflictis dicitur: ut Psalm. 102 Cinerem tanquam panem manducavi. Et Thren 3. Cibavit me cinere. Dubium autem est, unde haec phrasis orta sit: an, quia lugentibus etiam optimus cibus insipidus est, ut cinis: vel ob copiam cineris, in quo lugentes versabantur, et quo se conspergebant: vel denique, quod aliqui nimium lugentes, revera cinere soliti sunt vesci.
Cinerem pascere, Esaiae 44, est, in vanum laborate, inquit enim: Pascit cinerem cor seductum. Oseae 12, est pascere ventum.
nimium lugentes, revera cinere soliti sunt vesci.
Cinerem pascere, Esaiae 44, est, in vanum laborate, inquit enim: Pascit cinerem cor seductum. Oseae 12, est pascere ventum.
CIRCUITUS. In circuitu aliquid esse, aut fieri, saepe in Scriptura tum vicinitatem, tum et copiam significat. ut Psalm. 89. Terribilis est Deus in congregatione sanctorum
multa, et terribilis super omnes in circuitibus eius: id est, super omnes qui ei astant. Ibidem: Et veritas tua in circuitibus
tua in circuitibus tuis: id est, passim circa te, in omnibus rebus tuis. Sic quoque Psalm. 27. Exaltabitur caput meum super inimicos meos, in circuitibus meis. Sic Psalm. 31. Audivi vituperationem commorantium in circuitu. Et 34. Angelus Domini castra metatur in circuitu timentium eum. Copiam videtur significare, Psalm. 12 In circuitu ambulabunt impii, quando exaltantur utilitates filiorum hominum: id est, regnantibus tyrannis omnia complentur impiis. Aliquando circumvicinam regionem indicat.
CIRCUMFEROR verbum eleganti metaphora usurpatur. Ephes. 4. Ne amplius
se usque in hodiernam diem pontificii sacrificuli ac rasi vocitant. Dicuntur autem doctores Clerus, quia ipsi sunt peculiaris sors Dei, segregati ad cultum ipsius: tum vicissim dicitur Deus Clerus aut sors doctorum, crebro in Levitico ac Numeris, quia ipse potissimum est eorum sors et merces copiosa valde. A mundo enim non nisi ingratitudinem extremam expectare coguntur. Si iacueritis inter medios cleros, Psalm. 68, non recte versum est. deberet enim verti, Inter terminos. Pinguntur enim pii doctores veluti exercitus, castra in finibus hostium ponentes, et eos expugnantes. Alii
Psal. 9: pro, potentia. Sic etiam conterere dentes impiorum, Psal. 58. Sic Esa. 14. Contrivit Dominus baculum panis aut vini. Conterere arcum, Psalm. 46. id est, bellatores et bella tollere. Conterere baculum panis, Ezech. 4. 5: pro, auferre copiam ac vilitatem annonae. De quo supra in BACULO et CONFRINGO est dictum. Conterere in pulverem terrae, Amos 2: pro, prorsus perdere. Conterere aliquando non plane perdere, sed castigare ac punire tantum graviter significat. Ierem. 17. Duplici contritione conterat eos: id est, duplici
olei: ubi idem est cornu, quod filius olei: hoc est, locus uberrimus et pinguissimus. Alii putant exprimi per cornu locum sublimem: ut sunt colles aprici, vinetis longe aptissimi. Vicinum quid sonant proverbia Graeca et Latina
Ad mensuram dare, est parce dare. Nam qui large ac liberaliter aliquid donat, non adeo exacte ac scrupulose ponderat, metitur aut numerat. Iohan. 3. Non enim Deus dat ad mensuram Christo Spiritum sanctum. Aliis alioqui dicitur Deus dare pro sua quadam mensura. 1. Corinth. 12. quia omnes ex copia ac plenitudine Christi haurire cogimur. Aliquem dare in animam hostis: pro, in arbitrium aut libitum hostis. Ezech. 16. quia ibi et alibi saepe anima votum, desiderium aut cupiditatem significat. In acervos dare, vel simpliciter Dare aliquid acervos: pro destruere, aut convertere in
non computabitur inter veros Dei cultores. Alii de corporali: pro, divinitus corporali exitio punietur, interficieturque.
DELICIAE, vox Latinis notissima, etiam non paucas obscuras, et huic linguae proprias phrases habet. Torrente deliciarum tuarum potabis eos, Psalmo 36: pro, copia deliciarum aut summorum commodorum eos fovebis et beabis. Vesci ad delicias. Thren. 4, Qui vescebantur ad delicias, perierunt in plateis: pro, qui delicatissime victitabant. Amor in deliciis, pro delicatissimo aut suavissimo. Canticorum septimo. Quam pulchra facta es, et quam dulcis amor
propagationis verae religionis, Deus dicit se effecturum, ut in deserto sint fontes aquarum, utque ibi crescant pinus, abies, cedri, et similes arbores. Isaiae 41. 43 44. Quod si polliceretur hisce septentrionalib. hominibus, nemo magnifaceret: quia hic aquarum et pulcherrimarum sylvarum maxima copia est in desertis. Porro illi promissi fontes et arbores locis desertis, per metaphoram significant veram doctrinam, doctores, et alios Deum vere agnoscentes ac colentes. Ex hac porro declaratione de causis deserti in illis locis, facile multae phrases huc alludentes intelligi poterunt: ut
sicut homines moriemini, et sicut unus ex principibus cadetis. Sic Exod 22, et Deut 19, dicitur aliquis adduci ad Deos, id est, Iudices. Sic et Exod. 22. Diis non detrahes, et principi populi tui non maledices. Sic et angeli vocantur dii, quod familiaritatem Dei, aut etiam maiorem quandam copiam felicitatis, et similitudinem cum Deo, quam ullae aliae creaturae, habeant. Psal. 97. Adorate eum omnes dii: Septuaginta verterunt, Angeli Pythonissa dicit ad Saulem, se videre Deos ascendentes: id est spiritus, aut angelos. Ob eandem causam et pii aliquando vocantur tum dii,
id est, a sese mutuo discesserunt. Germanica quoque est locutio, Sich unter einander teilen / sese inter se invicem dividere: cum non se, sed rem quampiam inter se dividunt:
tamen aliquando etiam in bonam partem accipi: ut Isaiae. 3. Auferam prophetam, divinum et senem: pro homines prudentes, futura ex collatione praeteritorum ac longa providentia praescientes.
DIVITIAE praeter propriam significationem, admodum crebro per metaphoram significant quamvis copiam bonarum rerum, praesertim spiritualium. Paulus sane hoc tropo plurimum utitur, quoties ingentem copiam indicat alicuius bonae rei. ut Rom. 2. An divitias bonitatis ipsius contemnis? Sic saepe dicit, Divitias gratiae: pro inexhausta ac immensa gratia. Ephes. 1. Sic et Rom. 11. exclamat:
homines prudentes, futura ex collatione praeteritorum ac longa providentia praescientes.
DIVITIAE praeter propriam significationem, admodum crebro per metaphoram significant quamvis copiam bonarum rerum, praesertim spiritualium. Paulus sane hoc tropo plurimum utitur, quoties ingentem copiam indicat alicuius bonae rei. ut Rom. 2. An divitias bonitatis ipsius contemnis? Sic saepe dicit, Divitias gratiae: pro inexhausta ac immensa gratia. Ephes. 1. Sic et Rom. 11. exclamat: O altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei. pro, O admirabilem et inexhaustam copiam sapientiae
quoties ingentem copiam indicat alicuius bonae rei. ut Rom. 2. An divitias bonitatis ipsius contemnis? Sic saepe dicit, Divitias gratiae: pro inexhausta ac immensa gratia. Ephes. 1. Sic et Rom. 11. exclamat: O altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei. pro, O admirabilem et inexhaustam copiam sapientiae divinae.
DIVES, interdum liberalem significat: quia illi soli possunt, et interdum solent liberales esse. Rom. 10. Deus est dives in omnes invocantes eum. id est, tum potest, tum vult quoque benefacere egentibus, ac eum implorantibus. Dives item non tantum
aut comedere in conspectu gloriae Dei, Deut. 12, est coram arca epulari, et absumere vel sacrificia oblata Deo, vel aliquam partem primitiarum ac decimarum: quod mandato Dei faciebant, ut testarentur se ea ipsa a Deo accepisse.
EFFUNDERE, sumpta metaphora ab aquae effusione, copiam quandam significat: et alias in malam, alias etiam in bonam partem accipitur. In malam, ut Psal. 107. Effusus est contemptus super principes. Sic Psal. 78: Effunde iram tuam super gentes, quae non noverunt nomen tuum. Ezech. 9: Effundes furorem tuum super
evacuetur crux Christi: id est, ne vis aut efficacia simul et debita gloria ei adimatur. 1 Corinth. 9. Ut gloriam meam quis evacuet. Et 15 cap. Prophetiae evacuabuntur: id est, suum finem sortitae, porro nulli usui erunt. Malachiae 3 in bonam partem accipitur, pro effundere aut copiose largiri aliqua bona. Evacuare sese, Thren. 4. immodicum vomitum indicat. Evacuare significat spoliare, Nahum 3 Evacuaverunt eos evacuatores. Solent enim direptores auferre et exportare omnia quae sunt in aedibus. Sed de toto hoc Hebraismo agetur etiam postea in voce Inanis et Vacuus.
ei amplius fuisse facies. ut omnino Facies ibi magnum moerorem denotent Nam etiam illud prius, Dedit partem unam facierum: puto ad mulierem esse referendum, quod moerenti dederit unam partem, seu quod illa unica pars ei excitaverit facies aut moerorem, dum alteri multas partes dari ob liberorum copiam vidit: quam in partem illa non comedit, sed tristis flevit. Textus Genesis 4 semet explicare videtur: Et iratus est Cain valde, concideruntque facies eius. Sic publicanus orans, non audebat attollere faciem suam. Contra, Levare faciem, est Iaeto animo ac corde homines intueri. Iob 22.
super aliquos, Ezech. 5, est, magnam caritatem annonae per sterilitatem efficere. Idem valet et, Tradere aliquem in famem. Hiere. 18. Famelici cessarunt, 1. Sam. 2. scilicet locare suam operam, famulari aliis: seu, nulli amplius fuerunt famelici. Fames spiritualis est, cum vel deest copia verae et sincerae doctrinae, cuiusmodi Amos 8 Deus populo minatur, inquiens, se adducturum famen et sitim audiendi verbum Dei: vel cum alioqui homines contriti, et alii vere pii, aut remissionem peccatorum quaerunt ac sitiunt (de quib. dicit Isaias, Omnes sitientes venite ad aquas: et diva
Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], Prognoma, sive Praesagium Mehemetanorum : primùm de Christianorum calamitatibus, deinde de suae gentis interitu, ex Persica lingua in Latinum sermonem conversum. (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbprognoma].
Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1547], Frater Georgius episcopus Varadiensis cardinali Alessandro Farnese, versio electronica (, Varadin), Verborum 897, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15470207].
Vlačić Ilirik, Matija; Zigerius, Emerik (1520-1575) [1549], Epistola cuiusdam pii concionatoris, ex Turcia, ad M. Illy. missa, qualis nam status Euangelii et Ecclesiarum sub Turco sit indicans, cum Praefatione Illyrici (1549), versio electronica (, Tolna; Magdeburg), Verborum 1772, Ed. Stanko Andrić [genre: prosa oratio - epistola; poesis - epigramma] [word count] [zigeriuseepist].
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1557], Casimiro nepoti suo salutem, versio electronica (, Vienna), Verborum 440, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist15571224].
Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1558], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Venezia), verborum 699, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15580822].
Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Vrančić, Antun (1504-1573) [1567], Antonius Verantius episcopus Agriensis cardinali Commendone, versio electronica (, Prag), Verborum 632, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist15670405].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1569], Ad Reverendissimum dominum Antonium Verantium Archiepiscopum Strigoniensem, versio electronica (, Posonii), Verborum 1794, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15691019].
Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1570], Reverendissimo et observandissimo d. Domino meo Antonio Verantio Archiepiscopo Strigoniensi etc. in Hungaria, versio electronica (, Tragurii), Verborum 1755, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15700202].
Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].
Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].
Retrieve all occurrences (This may take some time to download)
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.