Your search found 101 occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-101:

/ Salamis / Cyclades / omnesque in Aegaeo et Ionio mari praeter Cretam et Corcyram e manibus Christianorum ereptae insulae. Insulae a Thurcis subiugatae Nouissime autem ingenti classe mare Siculum / Tyrrhenum / Ligusticum / Lybicum / Balcaricum infestis populationibus littora legendo / contortis in fretum Gaditanum iaculis foeliciter duce Camali Camalis praefectus classis Thurcarum. transnauigauerunt. Haec a Thurcis in Asia et Europa / nuperque immisso in Lybiam imperio terra marique per annos circiter quadringentos

/ aut tributariam reddidit. Nunc debellatis bellicosissimis nationibus / subacta Cilicia / Antiochia / Syria / Phoenicia / Mesopotamia / Iudea Palestina / immissoque in Lybiam per Canopicum Nili Ostium imperio / quibus Christianorum viribus prohibebitur / quominus populationibus et incendiis totam Europam deformet: nisi forte Principum discordiam / ac nostra scelera nobis profutura speremus. Idcirco Deum Optimum Maximum ut vires atque animos atrocissimae gentis infringat / hoc carmine deprecatus sum. Quod tibi religiosissimo /

Hungarorum degunt, ab Hungaris lingua et institutis differunt: Romana enim lingua, licet non incorrupta, utuntur. Cum Turcis, a quibus Istro flumine diuiduntur, multis annis uaria fortuna bellum gessere, tandem magis populationibus quam praeliis fessi tributi pensione finem incursionibus imposuere. Nolebant autem Hungari hanc regionem, utpote ab antiquis regibus in societatem assumptam, a Polonis occupari. Itaque non mediocris militum manus eo confestim missa, quae Valachis subsidio foret, si

quum ignauia, tum dissensionibus principum Christianorum, qui quidem dum quisque alienae inuidet gloriae, nulla prorsus queunt coire societate, aut in communem hostem opportune componi. Centum prope millia hominum capta esse feruntur, nullo fere praedonum in populatione uulnerato, nedum interfecto, praeterquam circiter quingentos, qui profecto haud hostili ferro, uerum cuiusdam uici ab se capti incendio, fortuito noctu late effuso, periere una cum tribus millibus captiuorum. Postea quam aliquot dies

Hic pace in Asia cum finitimis composita, cum omnibus copiis, quas contrahere potuit, Hellespontum traiecit bellum cum Grecis gesturus, cum quibus licet uaria fortuna diu pugnauerit, saepius tamen uictor quam uictus discessit. Iam assiduis populationibus Graecorum ac Thracum uires attriuerat, nec quisquam ex finitimis populis erat par illi armis. Itaque finitimis Christianis omnibus rebus exhaustis instandum ratus, Hadrianopolim obsedit, breuique ea potitus est, fugato rege Wcasino, qui cum Turcis pro portis

atque Prusam ad sepeliendum ferri iusso, Hadrianopolim proficiscuntur, haud tam regio casu tristes quam uictoria laeti. Eo nouum quoque regem, quo ibi regnum iniret, ex Asia accersunt. Ab hoc rege nihil fere dignum memoratu aduersus Christianos actum est, praeter populationes et unum insigne Turcaica clade cum Illyricis regulis ad Drinum amnem praelium. Huic successit Hysladimirus, qui Graecos, Macedones, Thraces, Moesos itidem populationibus ualde uexauit. Cum Sigismundo quoque Caesare ad Nicopolim, in Triballorum agro, quum eo ex

accersunt. Ab hoc rege nihil fere dignum memoratu aduersus Christianos actum est, praeter populationes et unum insigne Turcaica clade cum Illyricis regulis ad Drinum amnem praelium. Huic successit Hysladimirus, qui Graecos, Macedones, Thraces, Moesos itidem populationibus ualde uexauit. Cum Sigismundo quoque Caesare ad Nicopolim, in Triballorum agro, quum eo ex Hungaria ille imperator processisset, aequo marte semel pugnauit. Hunc secutus est Homurathes cognomento Magnanimus, rex mea sententia et bello et pace clarissimus. Hic totam Thraciam

sed etiam imperium suum augere nosset; Vuladislauum cum perfida Turcarum gente foedere iungi, nempe qui plura nefanda facinora per pacem et inducias, quam dum bellum gerunt, perpetrent, incursiones in agros de improuiso faciant, populationes, spolia, raptus exerceant, nihil tuti arma deponentibus relinquant, quippe queis nihil ueri, nihil sancti, nulla prorsus iurisiurandi religio inesset. Haec aut his similia, prout dolor animi iratis uerba

hominibus imperium auersantibus confluxerant, agrique angustia per latrocinia ac rapinam magna ex parte uitam tolerantes in regiones Turcaicae ditionis frequentes faciebant incursiones. Turcae igitur eorum populationibus saepius uexati tandem ineunt consilium dolo Albanesios praedatores excipiendi. Itaque coacto equestri exercitu, qui et uiribus et numero hostibus superior esset, in agrum Naupliensem proficiscuntur. Quo ubi peruentum est, copias bifariam diuidunt, duae partes

sinuique commode adiacens, naualibus simul et armamentario construendo electus est. Per idem tempus quidam Turcarum praefecti finibus Hungaricis appositi bis ultra Istrum praedatum profecti magna clade accępta domum reuersi sunt. Alii item Turcae, quum aliquot prosperis populationibus Dalmatarum agros incursassent, Valdanum amnem spe praedae transmittunt; ibi quoque ab incolis regionum adiunctis Hungaricis auxiliis populatores opressi sunt. Ex tribus millibus equitum uix dimidia pars effugere, coeteri partim caesi sunt, partim gurgitibus hausti, dum inconsulta

congredi non ausos Patauinis muris inclusos cognouissent, adiunctis sibi Hispanis sociis urbem obsidere instituunt. Et quia ea urbs, utpote ualido praesidio ac operibus, ut supra demonstratum est, munita, difficilis oppugnatu uisa est, relicta obsidione Hispani praesertim ad populationem Veneti agri conuersi sunt. Quem adeo per triennium fere euastarunt, ut Vincentia, nobili eius regionis urbe, ab omnibus principibus, qui genere ac diuitiis clariores erant, excessum sit, partimque Venetias sese recęperint, partim Veronam abierint. Eo sane hi maxime profecti sunt,

prouectus praefectum turmae Hungaricae nomine compellans, Quid , inquit, frustra nulloque proposito praemio inter nos digladiamur, quum nulla nos in agro uestro deserto et per bellum continuum cultoribus destituto maneat praeda? Quin potius, quando ex populationibus emolumentum nequit aquiri, gloria bellicae uirtutis quaeratur? Quare si quis uestrum, Hungari, laudis studiosior est et animi fidens, prodeat in medium ac mecum singulari certamine congrediatur. Mouent tam

exercitus noster, sed manus praedatoria fines Hungarici regni nostro imperio adiunctos non modo impune continenter incurset, sed etiam ita iam deuastarit, ut pene cultoribus desertos reddiderit. Magna pars nobilitatis Inferioris Dalmatiae, quam Choruatiam appellant, fessa populationibus aedes suas et castella colonis abactis uacua reliquit, permisitque imperium nostrum sine ullo certamine usque ad Valdanum amnem proferri. Transistranae uero Iazigum Hungarorum regiones, Dacis conterminae, crebris Turcarum incursionibus adeo uastatae sunt, ut omnes agros Thibisco et

tueri uellet, satis gnari et Sophenos hostilem animum aduersus Turcas gerere, et Hungaros bello nuper lacessitos haudquaquam quieturos. Turcae igitur in suas artes uersi, ne Hungari crederent Salomonis animum orbitate fractum belli consilia ommisisse, eos populationibus terrendos statuunt. Itaque rex, ex amicorum sententia treis duces, qui prouinciis Danubio adiectis praeerant, cum suis quemque copiis, addita insuper manu praedatoria ex illis equitibus, quos alio loco diximus achangias appellari, ultra

id est, populares. Levitici vigesimo: Succidentur in oculis filiorum populi sui. id est, cernentib. suis popularibus. Numeri 22. In terra filiorum populi sui. id est, in sua patria. Iudicum 14. Aenigma proposuisti filiis populi mei. pro, popularibus meis. Isaiae 22. Ne consolemini me super populatione filiae populi mei: id est patriae. Sic porta filiorum populi mei. pro, ubi plerunque populares mei stare aut convenire solent. Filius senectutis, Genesis 37. pro, in senectute natus. Contra Filius iuventutis. pro, in iuventute natus: sicut et Uxor iuventutis, adolescentiae, et

est populus Dei: Hebr. 4, Relinquitur Sabbatismus populo Dei. Filii populi tui loquuntur de te Ezech. [?: ] . ubi haec locutio saepius iteratur: pro, populares tui. Verum filia populi, Isa. 22, significat ipsam congregationem aut coetum populi Israelis: Ne consolemini me super populationem filii populi mei, id est, devastatione gentis Israeliticae. Populus Dei pauper: pro, pauperes de plebe aut vulgo. Exod. 22, Si pecuniam mutuo dederis populo meo pauperi, qui est tecum. id est, tenuissimae [?: ] tis Israelitis. Aggregari ad populos suos, est mori.

ni in pulicam prodeatur, incutit, ac ni castrum tradatur extrema quaeque minatur, at cum militiam castri animos minus territos animadverteret, se vero suosque ob negatam pugnam ludibrio exponi, tandem gravi facta communicatione facit obsidionem, castrumque praeter triduanam circumquaque per ignem populationem, fortiter quinque continuis diebus tormentis (proh dolor! Quae pridie occuparat) nostris a parte meridionali ex quodam colliculo damnose turres, cum inter mediis, domibus quatit, latusque muri inter duas turres penes Colapim ducti, graviter labefactat, ab oriente ultra favem facto

morte soluta, item Turcae cujusdam, qui Apardi Begi intimus fuerat adaquatio, missus enim fuerat nomine stulti, ut castrum scrutaretur simul et militum castri numerum cognosceret, literarum quoque scriptiones territamentis, et comminationibus plenae, quae omnia cum aliis privatis actibus studio omittuntur, 29. July. sufficereque rem gestam vere perscribere. Soluta itaque obsidione facit potestatem suis ut et se et equos aliquantisper quieti donent, spolia partiantur, donec Turropolensis populationis tempus commodum indiceret.

non tantum a Contributione, sed ab aliis etiam publicis oneribus, utpote laborum publicorum, tyronum, praejuncturarum, et Portionum praestationis, immunitate perfruantur. Motivum. Cum populatio Regni, ut in Elaborato status actualis §-pho 23. ostensum est, jam utcunque provecta sit, attentionem Deputationis excitavit quaestio illa: an lata anno 1723, quo magna adhuc regni pars desolata fuit, in favorem inpopulationis lex, ultro in suo

35. 1791. praescribuntur, conditionibus deductae fuerint, pari gaudeant immunitate. Motivum. Articulus 103. 1723-tii de nativis colonis nihil statuit, quia in exigua, quam regnum adhuc eotum habuit, populatione casus hic vix evenire posse videbatur. Cum nunc ejusmodi casus facilius emergere possit, censebat Deputatio hujus etiam intuitu positivi aliquid constituendum esse. Adhaeserat quidem illa ad eam reflexionem, ne lex haec depopulandis sterilioribus regni

regni partibus ea vigeat consuetudo, ut Patrifamilias in domo et sessione filius natu major succedat, reliqui migrare et alium subsistendi modum quaerere debeant, hi autem plerumque inquilinariam conditionem amplecti soleant, numerus inquilinorum per ipsum naturalem populationis progressum continuo augebitur, nisi aliqua in obversum provisio constituatur. Posset quidem inconvenientiae huic obveniri, seu per deducendas ex iis in loca adhuc vacua colonias, seu per inpopulandas desertas, seu denique per exscindenda in locis illis,

pertinent. Legislationis nullae aliae hac in re partes sunt, quam ut hanc incolarum classem ad aliud vitae institutum dirigat; videtur autem ad militiam et opificia commodissime dirigi posse. Si tyrones potissimum ex inquilinis lecti fuerint, conservabitur populatio familiarum sessionatarum; si ad opificia et artes applicentur, removebitur unum e praecipuis, quod hactenus fabricarum et manufacturarum progressum morabatur, impedimentis. Ac primum quidem potest lex positive ordinare. Alterum, ne libertas populi in

elaborandam per Deputationem Urbarialem clavim instituat. Motivum. Divisio pascuorum communium jam in aliquot Europaeis provinciis optimo cum successu instituta est, verum institutum hoc et magnum frumenti pretium et adeo auctam populationem supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto anno in stabulo alere possit; in Hungaria hactenus quidem duae hae circumstantiae nuspiam se evolverunt; cum tamen populatio Regni praesertim in vicinia Germanicarum

hoc et magnum frumenti pretium et adeo auctam populationem supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto anno in stabulo alere possit; in Hungaria hactenus quidem duae hae circumstantiae nuspiam se evolverunt; cum tamen populatio Regni praesertim in vicinia Germanicarum provinciarum notabile jam capiat incrementum, provisionem hanc tempestive faciendam esse Deputatio existimabat. Verum divisio haec haud secus institui potest, quam si

non ausint, sub poena violentiae. E converso proprietarius talis in reliquorum compossessorum foenilibus, sub eadem violentiae poena, pascuum non audeat ultro exercere. Motivum. Cum complura jam in Regno loca sint, ubi aucta populatio foenilium possessoria adeo restrinxit, ut quaestiones hae frequenter emergere, et ob defectum legis scandalosas saepe turbas producere soleant, necessaria Deputationi videbatur haec provisio, si in indivisa per complures possessores ejusmodi foenilium plaga

et a §-pho 81. usque 86. quod Hungaricae in naturae productis, Germanicae vero activae rubricae in artefactis consistant; jam vero neminem latet quod superfluitatem productorum naturae crescens in dies populatio diminuat; artefacta autem provehat potius. Si proinde de nimio alterutrius horum objectorum incremento metus subversari potest, justior est ille, ne multiplicata sensim, favore moderni vectigalis, Germanica artefacta actuale Hungaricum

etiam majori viae quantitati sufficere potest, adeoque ab eadem proportione numerus etiam laboratorum publicorum minus necessarius evadit, hacque oneris parte plebs jam ultro relevari potest. In capitalibus commercialibus ductibus crescens cum quotidiano populationis incremento commercium tantam sensim commeatus frequentiam procurabit, ut si telonia privata per propositos paulo ante modos cessent, proventus stabiliendorum publicorum teloniorum conservationi viarum illarum sufficere possint. Idem eveniet in

et producta Regni evehent, et necessarias exoticas merces inducent, semper obnoxium et subalternum manebit. Littorale hoc in longitudine quidem vix ultra 14. Hungarica milliaria protenditur; verum regio haec solum sterile, populationem vero copiosam habet, adeoque cum multae illi seu ab agricultura, seu a re pecuaria et vinaria residuae manus supersint, incolae ejus ad amplectendum copiosiori numero navigationis institutum eo facilius

55. et 56. ostendimus, intercepta, superfluum erat eotum de navigatione Hungarica cogitare. Nunc maxima eductionis impedimentorum parte per repurgatos navigabiles Fluvios, per instauratas solidas vias et provectam per populationis incrementum in via Carolina vecturisationem jam remota: directa vero importatione exotica per vectigal 1784 , ut ejusdem Elaborati §-pho 57. apparuit, jam reserata, tempus esse videtur ut Legislatio huic quoque objecto

hujus animum cuique privato adimere potuit. Deinde multa adhuc eotum commercium Hungaricum impediebant, quae postea primum sublata sunt: et ideo nec commercii, nec navigationis spiritus adhuc ita, ut nunc post auctam notabiliter intra intermedios 30 annos populationem excitatus fuit. Potest itaque fundate sperari id nunc successurum esse, quod tunc praecox fortasse adhuc fuit institutum. Forte ad feliciorem ejus successum id ipsum conferet, quod lege publica stabiliatur. Negari certe non potest complures utilissimos

restringitur. Quanta autem provisio pro tota, ad quam se ejusmodi mercatoris distractio extendit, peripheria necessaria sit, id magistratus civitatis calculare non potest. Ipsa haec provisionis necessitas eosdem limites semper non retinet, sed cum populationis incremento assurgit. Fit itaque per ejusmodi numeri mercatorum restrictionem ut beneficium, e quo plures cives honeste subsistere potuissent, paucorum cupiditati in forma monopolii tradatur. Ubi e converso si plena commercio libertas

consulamus, facile apparebit quod limitationem pro variis status commercii epochis jam extendere, jam restringere, jam etiam simpliciter abolere intersit. Nimirum tres epochae hac in re universim defigi possunt. Prima dum tenui adhuc populatione, nationalis industria et opificia quasi pullulare primo incipiunt, et tunc, cum nulla adhuc sit venditorum concurrentia, administratio publica vigilare debet, ne pauci, qui adhuc praesto sunt venditores, nimis exaggerata articulis primae

administratio publica vigilare debet, ne pauci, qui adhuc praesto sunt venditores, nimis exaggerata articulis primae necessitatis pretia statuant, id quod illa nonnisi per generales et periodicas limitationes impedire potest. Altera epocha est dum aucta populatione et opificum numero notabilior jam venditorum concurrentia enata est, et tunc sicut non ubique, et omnium primae necessitatis articulorum, sed jam hic, jam ibi, jam unius, jam alterius articuli pretia exorbitare solent: ita administratio etiam publica in

per animatam mercatorum concurrentiam diminuere studet. Donec in Germanicis haereditariis Provinciis Legislatio promotionem exportationis pro principali oeconomicarum curarum suarum scopo sibi non praefixit, lentum fuit populationis incrementum, industria languens, exiguus fabricarum progressus, commercium adeo passivum ut quoad subsidia pecuniaria ab aliis magis pecuniosis potentiis dependentes fuerint. Ut primum Legislatio

diaetam quidem, cum metu factionum, quas aula posset suscitare, tum odio protestantium, quos illic triumphare prorsus necessum esset, in praesens locum non habere declaravit. 17 Armistitium, quod pessima fide ab Austriacis peteretur, caesareo milite tum maxime populationibus indulgente admitti non posse. 18 Ceterum ante omnia nullitatem sententiae in se velut laesae maiestatis criminis reum latae, ut et inductae per minas vim promissae in postremis comitiis hereditatis inefficaciam agnosci debere. 19 Dum haec

quidem aut tempus, aut oratio sufficiat. 3.1 Quod me Augustissimus munere hoc, quod inter praecipuos sacrae Regni Hungariae Coronae honores numeratur, exornaverit; quod eum mihi comitatum benigne concrediderit qui situs et amoenitate, et opportunitate, populationis numero, ipsa nobilitatis frequentia, defixa in gremio sui sacrorum profanorumque negotiorum sede praecipuum inter patriae huius comitatus locum obtinet; quod denique me illi potissimum comitatui praefecerit in quo primam mihi lucem

ut aequalis populi numerus aequalem habeat in comitiis numerum legatorum, constat; neque ipsi Angli id abnuunt hac in re non usquequaque regulariter actum fuisse; alibi proportionem hanc subsequa tempora, quibus unus locus effloruit, alter ad minorem redactus est populationem, commutasse; malunt tamen receptum usum retinere quam tot gravissimis quaestionibus implicitam rem in examen vocare. Ut ordinata votisationis norma vigeat. 4 Caeterum cum ille solum pro legitimo legislativae

relate ad commercium Hungariae situationem delineandam, dein vero actualem commercii Hungarici statum paucis adumbrandum esse existimavit. § III. Situatio phisica Hungariae relate ad commercium. Eius extensio, positio et populatio; asperis et ferme imperviis montibus undique clauditur. Hungaria cum Adnexis Partibus intra quadragesimum quintum et quadragesimum nonum latitudinis gradum, adeoque sub zona temperata situatur, per octo longitudinis gradus porrigitur, adeoque in tota sui extensione

comitatus usque extremum comitatus Marmarosiensis angulum, Germanicae Haereditariae provinciae continuo ambiunt, Gallicia enim ipsa quamquam Hungarico iure recuperata quoad formam gubernii, et systema tricesimale his accensetur, provinciae hae minus felici solo atque Hungaria gaudent, et cum populatio in iis admodum increverit, necessariis pro sustentatione vitae productis aliunde egent. Opificia e converso fabricas et manufacturas adeo provexerunt, ut magna fabricatorum quantitas ipsis a domestica necessitate reliqua maneat, paucae tamen adhuc ex iis ad eum profectionis gradum

modo vectigali non impediatur, suam, seu Buccari seu in Portu-Regio seu etiam Segniae, sedem tuto defigere possit. Superest, ut actualem commercii Hungarici statum dispiciamus. § XXVII. Status populationis. Complura, quae in Superiori Hungaria numerantur, praedia, tum conspicua in aliquibus Regni partibus latifundia, eam apud plerosque exterorum opinionem excitarunt, quasi Hungaria in dimidio adhuc deserta foret. Verum quidem est, quod

populationis. Complura, quae in Superiori Hungaria numerantur, praedia, tum conspicua in aliquibus Regni partibus latifundia, eam apud plerosque exterorum opinionem excitarunt, quasi Hungaria in dimidio adhuc deserta foret. Verum quidem est, quod populatio Hungariae, necdum eum, quem in Austria, ubi ad milliare quadratum 2.641 animae obveniunt, gradum attigerit; quod si tamen eam Carinthiae ac Tyrolis populatione maiorem esse ostendatur, Hungariam haud ita desertam esse facile apparebit. Iam vero constat, quod exclusa Transylvania, nec

eam apud plerosque exterorum opinionem excitarunt, quasi Hungaria in dimidio adhuc deserta foret. Verum quidem est, quod populatio Hungariae, necdum eum, quem in Austria, ubi ad milliare quadratum 2.641 animae obveniunt, gradum attigerit; quod si tamen eam Carinthiae ac Tyrolis populatione maiorem esse ostendatur, Hungariam haud ita desertam esse facile apparebit. Iam vero constat, quod exclusa Transylvania, nec confiniis eo computatis, sola Hungaria cum Adnexis Partibus anno 1787. numeravit animas 7,116.789 populatio confiniorum Croaticorum, Sclavonicorum et Banaticorum,

gradum attigerit; quod si tamen eam Carinthiae ac Tyrolis populatione maiorem esse ostendatur, Hungariam haud ita desertam esse facile apparebit. Iam vero constat, quod exclusa Transylvania, nec confiniis eo computatis, sola Hungaria cum Adnexis Partibus anno 1787. numeravit animas 7,116.789 populatio confiniorum Croaticorum, Sclavonicorum et Banaticorum, ad 883.211 capita facile assurgit, adeoque tota eius populatio in octo millionibus tuto assumi potest. Populatio haec, novissimo quidem bello tantisper accisa fuit; verum defectum hunc, partim copiosi Turcici immigrantes, partim

desertam esse facile apparebit. Iam vero constat, quod exclusa Transylvania, nec confiniis eo computatis, sola Hungaria cum Adnexis Partibus anno 1787. numeravit animas 7,116.789 populatio confiniorum Croaticorum, Sclavonicorum et Banaticorum, ad 883.211 capita facile assurgit, adeoque tota eius populatio in octo millionibus tuto assumi potest. Populatio haec, novissimo quidem bello tantisper accisa fuit; verum defectum hunc, partim copiosi Turcici immigrantes, partim naturales populationis progressus non multo post compensabunt. Subducatur iam calculus a ratione 4.499, quae continet,

quod exclusa Transylvania, nec confiniis eo computatis, sola Hungaria cum Adnexis Partibus anno 1787. numeravit animas 7,116.789 populatio confiniorum Croaticorum, Sclavonicorum et Banaticorum, ad 883.211 capita facile assurgit, adeoque tota eius populatio in octo millionibus tuto assumi potest. Populatio haec, novissimo quidem bello tantisper accisa fuit; verum defectum hunc, partim copiosi Turcici immigrantes, partim naturales populationis progressus non multo post compensabunt. Subducatur iam calculus a ratione 4.499, quae continet, milliarium, et apparebit in Hungaria 1777. animas ad

confiniorum Croaticorum, Sclavonicorum et Banaticorum, ad 883.211 capita facile assurgit, adeoque tota eius populatio in octo millionibus tuto assumi potest. Populatio haec, novissimo quidem bello tantisper accisa fuit; verum defectum hunc, partim copiosi Turcici immigrantes, partim naturales populationis progressus non multo post compensabunt. Subducatur iam calculus a ratione 4.499, quae continet, milliarium, et apparebit in Hungaria 1777. animas ad quadratum milliare obvenire, cum in Tyroli non nisi 1.356, in Carinthia vero 1.385 obveniant. Paradoxi huius causa in eo versatur,

ultra modum vasta oppida et possessiones, veluti Ketskeméth, Vásárhely etc. exsurrexerint, quorum numerosi incolae, cum re agraria et pecuaria vitam unice sustentent, magna utique egent terreni extensione. Dein, quod in montanis ac praesertim septemtrionalibus comitatibus maior sit populatio, quam ut eam, seu minus fertilis soli illius procreatio seu domestica industria, sustinere possit, et ideo quod magna incolarum regionis illius pars vitam suam, non secus quam impendendarum tota aestate in praedia et latifundia haec, manualium operarum pretio sustentare possit.

fruges distrahendi gaudent eaque ipsa de causa populo abundant, illa, si non ad summum, ad magnum certe perfectionis gradum, seu eius instrumenta seu arandi, firmandi componendique modum spectes, perducta sit; alibi, ubi aut nulla, aut rara distractionis occasio affulget, et ideo minor etiam est populatio, sicut ad propriam tantum necessitatem restringitur, ita satis oscitanter tractatur. Nimirum negligitur usus fimationis, terra potissimum semel tantum leviter subigitur, granum boum et equorum pedibus extunditur. Interea viget adhuc in iis etiam comitatibus, qui distractionis beneficio

pecuniae in Hungaria theoria, superest, ut Deputatio haec ea, quae ad perducendum maiorem florem utrumque hoc obiectum, lege publica constituenda esse arbitratur, demisse proponat. DE IMPOPULATIONE § LXXIX. Naturalis populationis progressus. In Regno minus populoso, is est naturalis populationis progressus, ut nisi bello, fame, peste aut alio contagioso morbo intercipiatur, vel vero numerus incolarum per frequentes emigrationes decrescat 30 annorum spatio suapte soleat duplicari. In Regno iam

maiorem florem utrumque hoc obiectum, lege publica constituenda esse arbitratur, demisse proponat. DE IMPOPULATIONE § LXXIX. Naturalis populationis progressus. In Regno minus populoso, is est naturalis populationis progressus, ut nisi bello, fame, peste aut alio contagioso morbo intercipiatur, vel vero numerus incolarum per frequentes emigrationes decrescat 30 annorum spatio suapte soleat duplicari. In Regno iam populoso aliquibus annis in aequilibrio subsistere quandoque etiam diminui, semper

Hungarica eidem in subsidium venit. Hungaria praesentis adhuc seculi initio in primo illo gradu versabatur; vix enim credere par est, quod eorum vel 400 animae uni quadrato milliari obvenerint, et ideo temporis illius legislatio e republica haud esse existimavit, populationem naturali tantum suo progressui relinquere, verum ut celerius eius incrementum, extrinseco etiam subsidio procuret, anno 1723. articulo 103 immigraturis in Regnum exteris eum favorem concessit, ut per sexennium a contributione publica immunes habeantur. De intraneis, qui

publica immunes habeantur. De intraneis, qui aucto nimium domi suae numero alias seu possessiones seu comitatus impopulaturi essent, providere superfluum adhuc videbatur; in desolato enim, in quo tunc adhuc Hungaria versabatur statu, casus eiusmodi vix potuit evenire. Nunc cum populatio Regni iam utcunque aucta sit, secundum tamen gradum necdum attigerit. Porro in aliquibus partibus populus iam redundat, ubi in aliis exiguus adhuc est, relate ad terrenum, quod occupat, numerus, decidendum videtur: an subsistens iam pro incremento impopulationis legis favor porro etiam

ad decidendam hanc quaestionem. Antequam Deputatio haec suum de quaestione proposita sensum depromat, advertendum sibi esse existimavit:
Quod licet extranei opifices et manufacturistae, si se in Regno defixerint, populationem perinde augeat: hi tamen distinctam ab immigrantibas agricolis subeant considerationem. Illis enim 15, his nonnisi 6 annorum immunitatem lex concessit; illos ab omnibus publicis oneribus, hos nonnisi a contributione exemit, et idem de illis

subeant considerationem. Illis enim 15, his nonnisi 6 annorum immunitatem lex concessit; illos ab omnibus publicis oneribus, hos nonnisi a contributione exemit, et idem de illis separatim suo loco agetur. Quod aliam subeat considerationem illa populatio, dum integra colonia seu possessio in suo deserto illocatur, ab ea, in possessione iam exstante una aliave deserta sessio impopulatur, et ideo de his etiam obiectis separatim agi debeat. Quod septemtrionalis Hungariae pars in systemate commercialis

His praemissis relate ad primam e propositis quaestionibus; si de novarum tantum possessionum illocatione agitur, apparet quidem septemtrionalem Regni partem eius intuitu extra casum versari. Cum tamen et in Cis-Danubiana et Tibiscana e magna sui parte populatio adhuc desideretur, subsistens pro eius incremento legis favor porro etiam retinendus Deputationi huic videtur. Imo § LXXXII. Favor immigrantibus exteris per legem iam concessus magis adhuc extendendus censetur. Relate ad

conducere intellexerint sufficientemque ad id nervum habuerint, id alioquin praestabunt: quemadmodum complures domini terrestres hactenus etiam praestiterunt. Alios si legislatio etiam invitos cogere vellet, laederet sacrum ius proprietatis. § LXXXIV. An populatio per exteros vel domesticos provehatur arbitrio proprietariorum relinquendum. In ordine ad tertiam quaestionem nonnulae iurisdictiones huius intuitu eo mentem suam explicuerunt, ut imposterum novas colonias nonnisi ex iis Regni partibus deducere liceat; quae nimia iam

per exteros vel domesticos provehatur arbitrio proprietariorum relinquendum. In ordine ad tertiam quaestionem nonnulae iurisdictiones huius intuitu eo mentem suam explicuerunt, ut imposterum novas colonias nonnisi ex iis Regni partibus deducere liceat; quae nimia iam alioquin populatione laborant. Ex horum alioquin colonias has e montosis et septemtrionalibus Regni comitatibus educendas esse arbitrantur. Alii vero ita existimant, ut cum plane in illis praesertim Tibiscanis partibus, ubi maxima deserta spatia reperiuntur, vastissimae etiam in horum gremio possessiones

minus sumptuosa quam ea, quae ex extraneis conflatur. Verum non interest publici, ut legislatio vel in hoc genere proprietariorum arbitrio limites ponat. Unum tantum est, in quo lex proprietariorum libertati metam definire potest. Nimirum ne loca iam populosa in praedia convertere liceat. Cum enim populatio et ad utilitatem et ad securitatem publicam plurimum conferat, proprietarius, qui locum populosum sponte desolaverit, ad eius reimpopulationem per magistratum comitatus adstringendus esse videretur. § LXXXV. Si deserta impopulentur, qui favores

ita invaluerant, ut sub Colomanno distinctae pro iis leges perferri debuerint. Sub Andrea IIdo et Bela IVto iam eo pertingerunt, ut non modo campsores Aulae Regiae fuerint, sed omnibus praeterea cameralibus officiis sint admoti. Nunc eorum numerus supra 80.000 assurgit. Tam numerosa et cuius populatio prae omnibus aliis citius increscere solet, incolarum classis omnem sane legislationis attentionem meretur, praesertim quod illa easdem, quas nunc exercet fraudes et usuras, iam ante quinque secula perinde exercuerit, prouti id e perlatis pro illa legibus querelisque eorum temporum satis

gradum provehatur. Ad id, ut industria haec tertium gradum attingat, id est, ut populus ipse et nova producta invenire et vetera perficere suapte conetur, ad id legislatio futuram tantum generationem praeparare potest, nisi praestolari velit, donec eum enascitura post longum forte tempus e nimio populationis incremento necessitas ad id cogat. § XCVIII. Leges, quae ad excitandam nationalem industriam perferendae censentur. Cum legislatio Hungarica, se tempus illud praestolari nolle, sed omnia perficiendae ocyus oeconomiae publicae

faciliorem et utiliorem distractionem procurare debet. Itaque legislatio omnem adhuc aliam, quam quae per faciliorem frumenti distractionem, de qua suo loco agetur, procurari quiret, perficiendae agriculturae curam tuto deponere potest. Crescet illa perficieturque suapte, prouti populatio, consumentium numerus et distractionis facilitas increverit et ubi seu interna consumptio seu eductio ad extra eo provecta fuerit, ut omnem frumento idoneum angulum excutere supremumque colendo agro laborem impendere intersit et agraria instituta et omnia illa, quae in aliis

Nunc eo potius studia sua convertenda esse videntur, ut quo plura alia producta eruantur, quorum cultura notabilior incolarum numerus se possit occupare. Nimirum ut hac administratione maior frumenti, quod redundat interna consumptio procuretur. § CI. Ubi populatio id requirit pascuorum divisio admittatur. Cum tamen memoratum superius populationis distractionisque incrementum, in adsitis Germanicis provinciis montanisque civitatum locis, citius quam in reliquis Regni partibus debeat evenire; Deputatio haec eam provisionalem futuris

notabilior incolarum numerus se possit occupare. Nimirum ut hac administratione maior frumenti, quod redundat interna consumptio procuretur. § CI. Ubi populatio id requirit pascuorum divisio admittatur. Cum tamen memoratum superius populationis distractionisque incrementum, in adsitis Germanicis provinciis montanisque civitatum locis, citius quam in reliquis Regni partibus debeat evenire; Deputatio haec eam provisionalem futuris comitiis faciendam esse ordinationem arbitratur, ut in locis illis, ubi pluralitas colonorum

sufficientibus quidem lignis provisae sunt, sed quarum adeo inordinatus fit usus, ut illic defectus lignorum intra paucum tempus iure praemetui possit. Habet denique vastas plagas; quae omni prorsus ligno sunt destitutae. De primi ordinis locis superflua est omnis cura, donec fortassis eas populatio propius attingat. Nam tum primum operae pretium erit aditum ad eas procurare. Interea complures certae sylvae per indigenas ad hanc classem referuntur, ad quas aditus aut levibus aut capiendo exinde lucro paribus impensis parari, vel vero e quibus ligna beneficio praeterfluentium forte

sylvarum illarum, quae aut per plures communiter possidentur, aut de quarum seu metis seu etiam proprietate controversia exardescit. Cui malo qualiter obviari possit, Deputatio iuridica proponet. Et cum sylvae non tantum per spontaneas eiusmodi devastationes, sed ipso etiam naturali propter auctam populationem lignorum consumptionis incremento deficere soleant, qualiter editus iam 1769. per piae memoriae Imperatricem et Reginam Mariam Theresiam sylvarum ordo et physico et legali systemati Regni accomodari sicque in legem referri possit, Deputatio publico-politica elaborabit.

vertat totam, quae a sylvis reliqua est plaga mero gramine, quod mille speciei melliferos flores producit, contegitur. Qui primi mel apibus adimere tentarunt homines, id utique non aliter quam per earum enecationem obtinere valuerunt. Postquam in loco tali, ubi sylvestres apes iam praefuerunt populatio invaluit, dimissa apum examina domesticis alvearibus excipiendi modum facile fuit invenire; rationem tamen, qua mel iis absque alvearis destructione adimi possit, non ita pronum fuit reperire, longo itaque postea tempore conterebantur alvearia ad hoc, ut mel et cera possit obtineri.

invaluit, dimissa apum examina domesticis alvearibus excipiendi modum facile fuit invenire; rationem tamen, qua mel iis absque alvearis destructione adimi possit, non ita pronum fuit reperire, longo itaque postea tempore conterebantur alvearia ad hoc, ut mel et cera possit obtineri. Postque aucta populatione parte ex una, maxima terrarum pars subarata, adeoque gramen, cuius flores apibus alimentum praebent diminutum fuit; parte vero ex altera cerae consumptio de tempore in tempus magis accrevit, tunc primum eo conversa est cultiorum populorum industria, ut modum quaerant, quo interusurium

paulo post intercidit. Tantam in septemtrionalibus comitatibus Trenchiniensi, Arvensi, Liptoviensi etc. manipulatio haec radices tantisper fixit. § CXXI. Quid in eius promotionem expediat constituere. Cum crescente continuo populatione apum cultura, nisi eadem arte adiuvetur, suapte diminui debeat, adeoque periculum sit, ne aucto quotidie in ipsa Hungaria cerae consumptione, hactenus activa haec rubrica sensim in passivam transeat; videtur Deputationi e re fore, comitatibus non tantum admittere, sed et imponere, ut

Regno, quod res agraria utilior sit quam res pecuaria, iam in comperto est, possetque, si rem per se claram demonstrare operae pretium foret, multis argumentis comprobari. Id unum numerasse sufficiat, quod lucrum illud, quod alicui regioni e distractione animalium obvenire posset, populatio, quodque eam suapte consequitur agricultura plurimis aliis titulis abunde compensat. Quodsi Hungaria omnia etiam ea, quae modo habet praedia impopulet, adhuc sufficientem haberet pro domestica necessitate cornutorum pecorum quantitatem, id quod exemplum earum, ubi nulla amplius

incrementum. Cessantibus tandem cum initio praesentis saeculi et Turcarum incursionibus et internis motibus ipsa iam etiam Legislatio excitando Commercio magis incubuit. Ut exhausta prioribus Bellis Populatio celerriora capiat Incrementa, decernebatur Praediorum impopulatio 1723. Art. 18. et ut id effici possit, immigraturis in Regnum exteris sex Annorum ab Oneribus Publicis Immunitas concedebatur Art. 103. Ut necessarii

Concessos illis in Vectigali favores, sustinere non possunt. Hungarica Producta nullam adhuc in has Provincias viam receperunt. Status Populationis et Alimentationis. §.23. Status Populationis Physica et Politica Regni relate ad Commercium Situatione,

nullam adhuc in has Provincias viam receperunt. Status Populationis et Alimentationis. §.23. Status Populationis Physica et Politica Regni relate ad Commercium Situatione, uti et Politico-Commercialibus, quas ad alias Provincias et Regna habet,

praevio modo adumbratis, exhibendus iam foret Actualis Oeconomiae Publicae Status, verum ut et huius et Commercii modernus Status planior evadat, paucis praemittendum existimabat Deputatio: Quae sit Regni Populatio? Qualis Populi ad Industriam propensio? Quis alimentationis Status? Qualis denique Consummentium ad Producentes Proportio? Hungaria cum adnexis partibus (nec Transylvania nec Militaribus Confiniis

adnexis partibus (nec Transylvania nec Militaribus Confiniis eo computatis) Anno 1787. 7.116.789 animas numeravit. Croatica, Sclavonica, et Banatica confinia certe ultra 383.211 Capita etulerunt, adeoque tota Regni populatio Anno illo 7 et medium Millionem superavit. Si summa haec ad 4499 quadrata milliaria, quae Hungariae extensio effert, applicetur, ad unum milliare 1777. animae obvenient, qui numerus notabilem certe exhibet

Anno illo 7 et medium Millionem superavit. Si summa haec ad 4499 quadrata milliaria, quae Hungariae extensio effert, applicetur, ad unum milliare 1777. animae obvenient, qui numerus notabilem certe exhibet Populationem, et tamen si fertilissimae meridionalis Regni Partes Danubianae et Tibiscanae spectentur, in his Loca Populosa tanto ad invicem intervallo distant, ut illic Populatio vix primum adhuc gradum attigisse

qui numerus notabilem certe exhibet Populationem, et tamen si fertilissimae meridionalis Regni Partes Danubianae et Tibiscanae spectentur, in his Loca Populosa tanto ad invicem intervallo distant, ut illic Populatio vix primum adhuc gradum attigisse videatur. Verum parte ex una in ipsis his, quae maxime desertae videntur Partibus, vasta et ferme ultra modum Populosa Oppida exstant, veluti Kecshemets Vásarhely,

minus fertile Regionis illius solum Incolas suos alere non possit, hi ad peragendos messis et falcaturae in fertiliori illa Plaga labores descendere, sicque vitam sustinere debeant. Populationem Anni 1787. subsecutum sequenti statim Anno Turcicum Bellum, Hostilisque in Banatum irruptio tantisper quidem diminuit. Verum cum Confinia uno aliove Centeno mille plus, quam supra assumptum est certe

Confinia uno aliove Centeno mille plus, quam supra assumptum est certe etulerint, cum per ipsum hoc Belli tempus copiosus emigrantium Turcicorum subditorum numerus in Regnum receptus sit: denique cum ipse Naturalis Populationis progressus ephemera eius modi Damna intra paucum tempus soleat reparare, Populatio Hungariae nunc etiam in septem et medio Millione tuto assummmi posse videtur.

per ipsum hoc Belli tempus copiosus emigrantium Turcicorum subditorum numerus in Regnum receptus sit: denique cum ipse Naturalis Populationis progressus ephemera eius modi Damna intra paucum tempus soleat reparare, Populatio Hungariae nunc etiam in septem et medio Millione tuto assummmi posse videtur. §.24. Populi ab Industriam Dispositio. Hungaria adnexaeque

florentissimorum modo Populorum fuit, dum in pari adhuc culturae suae epocha versarentur: nimirum medium et quod paulum supra excurrit pacis saeculum non potuit adhuc tot priorum saeculorum clades reparare, nec populatio adhuc adeo increvit, nec omnes educendorum productorum Regni viae ita adhuc apertae sunt, ut auctis rerum pretiis necessitas industriam imperare potuerit, denique necdum circulanti pecuniae omnes canales

seu arandi seu fimandi componendique frumenti modum spectes, iam satis provecta est, licet necdum illum perfectionis gradum attigerit, quem sterilitas soli, aut provecta nimium apud aliquas Europae Gentes Populatio expressit. Adhuc enim et Communium Pascuorum et Vervactorum usus in his quoque partibus viget. Quod grani qualitatem attinet missus quidem per Augustum Josephum 2um ad investiganda Hungariae Producta

horum cultura apud omnem Populum mature invalescere debuit. Verum cum illa et varium et Longum Laborem requirat, ut seu ultra Domesticae Consumptionis limites, seu in meliorem qualitatem assurgat, debuit Populatio multas antea ab agriculturae laboribus manus vacuas efficere, donec Industria haec invaluit. Cultura Lini et Canabum hunc etiam in Hungaria Cursum tenuit. Colebatur tantum ad

efficere, donec Industria haec invaluit. Cultura Lini et Canabum hunc etiam in Hungaria Cursum tenuit. Colebatur tantum ad Domesticam necessitatem et in sat mediocri qualitate, donec Populatio Septentrionalium Comitatuum hunc etiam Industriae ramum excitavit: nimirum coeperunt illic, ac praesertim Comitatus Scepusiensis Incolae Moscoviticum semen sponte adhibere idque tanto cum successu ut

prorsus Ligno adeo destituitur, ut pauperiores Incolae Domos sibi in terra effodere, cibos vero Stramine et alio deteriori adhuc materiali parare debeant: et in reliquam Regni partem, quae dum minor adhuc esset Populatio Sylvis plane redundabat. In priori Plaga necdum Incolarum Industria evigilavit, necdum illi periculum fecere, quas Lignorum species gleba illa patiatur, necdum de aliquo Lignorum Surrogato

agregatum plerumque in locis paludinosis, quibus Plaga haec abundat, reperiri consvevit. Implantatio Salicum. In reliqua Regni parte ubi increscens Populatio Sylvarum abundantiam iam consumpserat naturaque Soli id patiebatur, caepit hinc inde privata Industria ulteriori Lignorum deffectui per Implantationem Salicum subvenire, Industriam hanc non modo

posset? Quae sint alias etiam Apum infirmitates? Quomodo his etiam subveniri possit? Verbo totam admirabilem sane animalculorum horum Constitutionem et Oeconomiam detegere oportebat. Praestitere id aliae quas invalescens Populatio auctaque iam ultra Domesticam procreationem Cerae Consumptio ad id coegit Nationes. In Hungaria cum neutrum adhuc horum evenisset retinebatur ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque

retinebatur ultro relicta fortuito tantum suo Cursui Apum Manipulatio, easdemque enecandi usus ultro perdurabat. Et tamen cera activam in eius Commercio rubricam efficiebat. Augusta Maria Theresia cum iam etiam Hungariae et Populationem, et Cerae Consumptionem increscere, activumque rubricae huius sensim diminui advertisset, hanc quoque Culturae speciem inducere voluit. Submisit itaque peritos eius homines, hos stipendiis ex Aerario suo providit,

§ 39 Status Actualis Culturae Cornutorum peccorum et Lacticiniorum. Paucae iam sunt in Europa Provinciae ubi magna Boum armenta, ultimae Pastoralis vitae reliquiae vigeant. Ubique ferme populatio omnes fundos ita occupavit, ut nulla iam pro horum intertentione spatia supersint. In Trans-Danubiana et Trans-Tibiscana in sensu §-i 2i accepta Hungaria exstant adhuc Complura Latifundia, in quibus ita

positivus Opificum numerus, Opificia in Hungaria non admodum florere vel e Tabella illa satis apparet. Ostendit id primum exiguus Opificiorum Speciei, quae ad plura millia assurgunt numerus; tum improportio intra hos, et totum Populationis Statum; si enim haec spectetur ad 140 Individua vix unus Opifex obvenit. Ostendit deinde improportio inter Magistros et Sodales, nam 1605 Sodales pauciores sunt, quam Magistri: ubi in vigente Ceharum Systemate duo

post non multum tempus radices in Regno figent: secus Fabricae hae nonnisi tardissime exurgent; licet enim Filaturae Labor in hyeme, adeoque absque agriculturae detrimento peragatur; licet Regnum tantam iam habeat Populationem, ut si omnes otiosae per hyemem plebeiae manus operi huic impendantur, hae necessariam pro qualicunque Fabricarum numero quantitatem producere possint, aversio tamen virorum ab hoc labore, foeminarum

Primae speciei elaboratis Hungaria, quanquam et superfluas cutes et necessarium pro cerdonariis elaboratis alumen uti et gallas quercinas domi habeat, e vicinis Germanicis provinciis providetur. Nimirum in his populatio curaque publica administrationis industriam adeo iam intendit ut earum fabricantes non obstantibus et transportus et tricesimae sumptibus crudas pelles educere, elaboratas vero denuo in Hungariam cum lucro revehere

colunt, solum necessaria sustinendae vitae media praebere non potest, ad opificia et artes consectandas mature impulit. Apud alios quibus fertilior tantisper Regio obtigit Populationis Incrementum eandem, quod apud priores, Soli Sterilitas produxit necessitatem. Si Regio in qua seu Soli Sterilitas seu aucta vehementer Populatio artes et opificia iam provexit, alteri fertiliori, sed

impulit. Apud alios quibus fertilior tantisper Regio obtigit Populationis Incrementum eandem, quod apud priores, Soli Sterilitas produxit necessitatem. Si Regio in qua seu Soli Sterilitas seu aucta vehementer Populatio artes et opificia iam provexit, alteri fertiliori, sed minus populosae Provinciae adiaceat, solent quidem aliqui opifices et artistae ex illa, in hanc sponte immigrare, sed hi aut in arte sua minus versati

etiamsi principio imperfectioribus artefactis uti, tantum ut pululantes Domi Fabricae Consistentiam accipiant. Tempus denique ipsum efficere debet, ut aucta in posteriori Provincia Populatione, Sufficientes ab Agriculturae Laboribus vacuae manus adsint: in priori vero Provincia aut multiplicati iam ultra modum Fabricantes in posteriorem sensim concedere debeant: aut provecta nimirum peccuniae

Provincia rapide provehere vidimus, eveniat, quoad exteras vix sperare, quoad Germanicas vero Provincias ne cogitari quidem licet. Itaque in Hungaria Fabricae tum primo efflorescent, cum provecta Populatio plures ab Agricultura et Opificiis manus dabit, cum aucta vehementer per florem Fabricarum in Germanicis Provinciis Circulatio peccuniae massa, subsistentia Fabricantum nimis sumptuosa,

Et Fabricarum in Hungaria ortum impediendo. Ad alterum Principium defigendum Consilium Commerciale necessitas ipsa adegit. Cum enim provecta iam vehementer in Germanicis Provinciis Populatio pauca tantum Producta pro Commercio reliqua fecerit, debuit utique Consilium hoc suas in promotionem artefactorum curas convertere. Verum non latebat illud parte ex una quod Fabricae et

quae directio Montana, coemptis per fertiliores, qui propius adiacent Comitatus frugibus replet, plerumque accipere solent, reliqua Districtus Schemnicziensis, Cremnicziensis et Neozoliensis Populatio a Barsiensi, Strigoniensi, Honthensi, Neogradiensi et in parte Hevessiensi Comitatu providetur. Districtus Szomolnokiensis magnaque non tantum Monticolarum, sed reliqua etiam Comitatuum Gömoriensis,

Neogradiensi et in parte Hevessiensi Comitatu providetur. Districtus Szomolnokiensis magnaque non tantum Monticolarum, sed reliqua etiam Comitatuum Gömoriensis, Abaujvariensis et Scepusiensis Populationis Pars, suam a Comitatibus Zempliniensi et Borsodiensi accipit provisionem. Districtui Nagy Bánya et Marmatiae Szathmariensis et Bihariensis Comitatus frumentum subministrant. In omnes

est metus ille, ne activum Commercii Hungarici quotannis increscat. Cum enim activae eius rubricae in Naturae Productis consistant, has augenda a proportione increscentis Populationis Domestica Consumptio sensim diminuere debet. Dein irrepsit insignis calculi error in omnes, quae hactenus e Tabellis Tricesimalibus ductae sunt Commercii Hungarici Bilances. Nimirum Cuprum omne

opificia sed et commercium exercent minitum ! per totam Hispaniam; causam harum diversam assignant, alii ambitionem, alii desidia arguunt; vero similior causa est detectio Americae, ab ea enim detecta Hispani gregatim relicta Europa Americam petierunt, sic defecit populatio, defecit industria; accedit etiam onerum publicorum magnitudo et molestia. 2 Denique fundamentalis ratio repetenda est ex mala regiminis forma, neglecta financia et commercio; anno tamen '776. instituta est Coronae societas agricolaris, quae

sanguine parentum parta diplomata, velut testimonia valoris illorum vindicemus. Horum, inquam, heroicorum argumentorum memores nos esse oportet, et scire nos adhucdum justa protectione perfrui Principis nostri: non nos lateat, quod unam compactam semi alterius millionis heroicam populationem possideamus, quae inde a Sirmio usque montes Velebit nationalitatis et linguae excidium nunquam toleratura est; indignum itaque fore, ut nos sociorum despotismum toleremus. Ne ergo coram Principe et popularibus nostris ac tota Europa arguamur,

Bibliographia locorum inventorum

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Ad Deum Contra Thurcas Oratio Carmine Heroico, versio electronica (, Nürnberg; Ingoldstadt), 326 versus, verborum 2269, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - silva] [word count] [andreisfthurcher].

Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].

Mikac, Nikola (floruit 1573-1604) [1592], Obsidio Sisciensis domini Micatii Anno Domini 1592, versio electronica (), Verborum 948, Ed. Martin Juraj Kovačić [genre: prosa oratio – historia] [word count] [mikacobsidio].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1790], Operum omnium tomus III, versio electronica (), Verborum 71764, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl3].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica (), Verborum 26295, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlendesc].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Status actualis oeconomiae publicae, versio electronica (), Verborum 39967, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlenstatus].

Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].

Drašković, Janko (1770-1856) [1839], Oratio apud comitatum Zagrabiensem, versio electronica. (, Zagreb), Verborum 252, Ed. Milivoj Šrepel [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [draskovicjor].

Click here for a KWIC Report