Your search found 7047 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-7047:

hoc tUMULO QuiESCIT HELENA FAMOsa quae fui UXOR MICHAELI REGI MATERQue STEFANI Regis pacemque obtENUIT REGNI. VIII IDUS Mensis OCTobris in pacE HIC ORdinata FUIT ANno AB INCARNAtione Domini DCCCCLXXVI IND. IV CICLo Lun. V. ep. XVII ciclo sol. V

Caelestis aulae sceptriger
Dum mira in aegris efficit,
Majora vero in mortuis.
Praetor furit Maurilius
Ditis minister impius,
Ferit securi Domnium,
Ut victor in Coelum evolet
Onustus hic victoriis
Ereptus imis sordibus
Jam splendet inter coelites
Clarus corona gloriae.
Summo Parenti gloria
Sit, et Parentis filio
Cum spiritu Paraclyto
In sempiterna saecula. Amen. In primo Noct.

et c. Ad Matutinum. Invitatorium. Exultent in Domino Sancti. All. Venite exultemus et c. Hymnus.
Domni Beate pontifex,
Martyrque Christi inclyte,
Adesto nobis protinus
Natalem tuum colentibus.
Hic sacer ille dies est,
Quo terras victor deseris,
Et coeli clara sydera,
Mundum triumphans penetras.
Inde nostras ut audias
Preces, oramus supplices,
Et commendatos facias
Uni trinoque Domino.
Qui nos transferre satagat
De valle plena

ut ejusdem precibus, hoc idem nobis semper indulgentiae causa sit et salutis. Per Dominum. Die XXIX. Julii. In festo translationis S. Domnii Ep. et Martyr. Duplex. Omnia de Com. unius Martyr. extra tempus Paschale, exceptis iis, quae hic habentur propria. Ad vesper. Antiph. Qui me confessus fuerit et c. Dixit et c. cum reliquis Psalmis de Dominica, et loco ultimi, Psal. Laudate Dominum omnes gentes. Capitul. Beatus Vir et c.

62. Comparaui seruum nomine Perinna pro II. solidis pro fine 63. Dedit hic Zacharia filium suum Chudali nomine ut esset seruus sancti Petri pro III. solidis pro fine. 64. Et Raccana

Petri ut illum laborarem ut fieret medietas mihi et alia medietas illis; coram duo filii Cacaumti et duo filii Riuelli. 70a Omnia ista quę hic prelibata sunt uolumus in sempiternum ęcclesiam habere. Nostris autem filiis ad regendum hęc omnia comittimus, sed tali modo ut quę ibi sunt oblata, regant, custodiant, conseruent, et ab omni perturbationis incursu defendant. Cotidianum ut habeat officium,

aduc dicam de mei corporis vitam
dum vicxit in mundo ualatus munere fundo
ingenio lucxit Petrus sua quam bene ducxit
omnia despecsit cor semper ad etera uecxit
templum fundauit cum menibus et decorauit
hic obdormivit cum spiritu astra petivit
dominus ascribit Dabrus hic me perfecit

aduc dicam de mei corporis vitam
dum vicxit in mundo ualatus munere fundo
ingenio lucxit Petrus sua quam bene ducxit
omnia despecsit cor semper ad etera uecxit
templum fundauit cum menibus et decorauit
hic obdormivit cum spiritu astra petivit
dominus ascribit Dabrus hic me perfecit

Latinski spellcheck. I.
1.1  1. Laude nitens multa, iacet hic Vekenega sepulta:
1.2  2. Quae fabricam turris simul et capitolia struxit
1.3  3. Haec obit undeno centum post mille sub aevo:
1.4  4. Quo ueniens

huius floruit, ut rosa ex civitate Thessalonica quidam philosophus Constantinus nomine, filius cuiusdam Leonis patricii vir per omnia sanctissimus atque in divinis scripturis profundissime a pueritia edoctus. Hic vir sanctus a Spiritu Sancto admonitus exiens de civitate sua Thessalonica, venit in Caesaream provinciam ibique cum pluribus philosophis disputans diebus plurimis convicit eos, suaque doctrina et praedicatione, convertit

patri suo. Eo tempore banus Croatiae Albae cum suis omnibus rebellaverunt regi. Tunc rex Radaslavus congregans exercitum partem exercitus dedit filio suo Ciaslavo, partemque secum tulit. Post haec abeuntes circumdederunt rebelles hic inde, et comprehenderunt illos, ac depraedaverunt, sed quotquot rex comprehendit liberos abire permisit; quos vero filius Ciaslavus comprehendit, militibus in servitutem tradidit, quam ob causam indignati sunt milites, qui cum rege

Dragimirus cum paucis esset, et ipsi plurimi, et quod nullus ei succurrere de terra posset, eo quod in insula esset, coeperunt dicere inter se alter ad alterum: Imperator Bulgarinorum mortuus est, et reges huius terrae mortui sunt, hic solus de progenie illorum superest, si vixerit iste et obtinuerit terram, non bene erit nobis. Opprimet enim nos, sicut alii oppresserunt reges, qui patres et fratres eius fuerunt; occidamus ergo illum et iam non erit ex progenie

post nonos condidit annos
Jura salutifera quisque regatur eis.
Qui scelus atque nefas expellens intus ab urbe
Conservat populum, menia lauda dei
Nobilis ex villi factus, de paupere dives
Hic populus sparsus pluribus inde locis
Congeritur quod loco digne sit septus in ymo
Namque fides aberat per loca sparsa mala
Presbiter Antonius finxit nec plurima metra
Mandato domini posteritasque sciat.

et sancto Domnione 1Primus itaque beatus Paulus apostolus qui ab Ierusalem usque Illiricum repleuit euangelio Christi; non tamen ipse per se intrauit Illiricum predicare, sed misit Titum discipulum suum, sicut dicit ad Timoteum: Crescens abiit in Galatiam, Titus in Dalmatiam. Hic ergo beatus Titus ad Dalmatie partes adueniens, et uerbum salutis gentibus illis predicans, non longo illic tempore mansit, sed audiens, quod beatus Paulus a preside Festo iussus esset Romam pergere, statim omissis omnibus preueniens eum expectauit in urbe. Quo cum beatus apostolus accessisset

predicans, multosque per totam prouintiam a gentilitatis errore conuertens, non paruam Christo ecclesiam adunauit, ibique agonem sui martirii felici cruore peregit. Ab huius ergo preeminentia apostolice dignitatis omnes successores sui archiepiscopalia insignia per sedem apostolicam sortiuntur. Hic autem cum multis aliis passus est, qui eum uno mense ad martirii gloriam precesserunt. 3Postmodum uero tempore Diocletiane et Maximiane persecutionis alter simili nomine martir fuit, qui Domnionis uocabulo a nomine pontificis Domnii modicum differt. Sed hic fuit unus ex

sortiuntur. Hic autem cum multis aliis passus est, qui eum uno mense ad martirii gloriam precesserunt. 3Postmodum uero tempore Diocletiane et Maximiane persecutionis alter simili nomine martir fuit, qui Domnionis uocabulo a nomine pontificis Domnii modicum differt. Sed hic fuit unus ex cubiculariis Maximiniani tiranni. Cum ergo iste Domnio maioris dilectionis aput imperatorem prerogatiua gauderet, ipse coronam imperii conseruabat et ipsam tempore debito super imperatoris uerticem imponebat, erat autem occulte christianus. Et cum uideret Maximianum adeo crudeliter

IV. De constructione edificii, quod Spalatum nuncupatur 1Per idem tempus Dioclitianus, pater Maximiani, qui ex Dalmatie partibus oriundus extitit, ob res ab eo pro re publica multum strenue gestas a senatu populoque Romano imperator fuerat constitutus. Hic super omnes alios predecessores suos immanissimus christianorum extitit persecutor. Qui cum per uniuersum orbem fideles Christi beluina feritate persequi non cessaret, uelut rabidus leo sitim sue perfidie christiano cruore non poterat satiare. Propter ipsius siquidem edicta pestifera tot milia

2Tempore Leonis imperatoris, cum Antonius tirannus fuisset imperator designatus, propter res infideliter gestas in palatio interemptus est. Idem Leo Leonem iuniorem, filium Nepotiani, copulata sibi quadam nepte sua in matrimonio loco Antemii aput Rauennam cesarem ordinauit. Hic ergo Leo regno potitus legitimo Clicerium quendam, strenuum uirum, qui sibi ante illud tempus tiranico more regnum imposuerat, caute ab imperio expellere uoluit. Vnde uolens eum extra regni negotia quasi priuatum manere aput Salonam Dalmatie episcopum fieri fecit. 3Temporibus

et amicis uacabat et quod erat deterius, thesauros ecclesie et uasa ministerii dando suis contribulibus et complicibus sacrilega dilapidatione uastabat. Et erat eo tempore archidiaconus quidam, Honoratus nomine, qui Deum habens pre occulis zelo nimio mouebatur, dolens de sui presulis insolentia. Hic quantum licebat, conabatur se opponere Natali archiepiscopo maxime, quia uidebat bona eccelesie tam indecenter distrahi. Qua ex re archiepiscopus ualde ipsum exosum habebat. Multas ergo machinationes et dolos contra archidiaconum cepit exquirere, ut eum ab archidiaconatus officio deicere

misit beatus Gregorius quendam responsalem suum, qui ecclesias Dalmatie uisitaret. Eo tempore Natalis archiepiscopus de hac luce migrauit. 2Maximus autem ambitionis ardore succensus ad pontificatum impatienter anelabat et tandem non sine symoniaca labe dicitur fuisse electus. Hic non, ut erat consuetudinis, ad sedem apostolicam consecrandus accessit, sed misit prius et ab imperatoribus Constantinopolitanis fauorem obtinuit. Qui tamen preceperunt eidem, ut domini pape se conspectui presentaret. Sed ipse conscius electionis iniuste non accessit ad papam nec requisiuit

ab Yadrio conditore Yadria nomen accepit. X. Qualiter de insulis redeuntes Spalatum intrauerunt 1Erat autem inter Salonitanos, qui ad proximas insulas seccesserant, uir quidam, Seuerus nomine, cuius domus fuerat iuxta colunas palatii supra mare. Hic quia pre ceteris maiori auctoritate pollebat, magnus Seuerus appellabatur. Iste cepit adhortari conciues suos, ut ad patriam redirent. Sed quia non erat tutum inter ruinas urbis antique habitacula ponere, consulebat eis, ut in edificio Dioclitiani se interim reciperent, ubi securius comorantes

Caroli regis et Branimiri ducis Sclauonie, Iohannes archiepiscopus fuit anno Domini nongentesimo quartodecimo tempore Tamislaui ducis. Martinus archiepiscopus fuit anno Domini nongentesimo septuagesimo tempore Theodosii imperatoris et Dirscisclaui regis. Iste Martinus fuit Spalatinus natione, hic fecit ecclesie unum calicem magnum cum sua patena de auro purissimo. Ab isto Dirscisclauo ceteri successores eius reges Dalmatie et Chroatie appellati sunt. Recipiebant enim regie dignitatis insignia ab imperatoribus Constantinopolitanis et dicebantur eorum eparchi siue patricii. Habebant

episcopatus suaque parochia erat in comitatu Chilmie. Voluerunt etiam Chroatorum reges quasi specialem habere pontificem petieruntque ab archiepiscopo Spalatensi et fecerunt episcopum, qui Chrouatensis appellabatur posueruntque sedem eius in campo in ecclesia sancte Marie iuxta castrum Tiniense. Hic multas optinuit parochias habuitque predia et possessiones per totum pene regnum Chroatie, quia regalis erat episcopus et regis curiam sequebatur eratque unus ex principibus aule et sua iurisditio usque ad Drauum fluuium extendebatur. Ecclesia nempe metropolis has sibi uoluit parochias

usque ad Drauum fluuium extendebatur. Ecclesia nempe metropolis has sibi uoluit parochias retinere: comitatum Cetine, Cleune, Clisse, Massarum, Almisium et Corbauiam et ultra Alpes ferreas usque ad confinia Zagrabie totamque Maroniam. 4Nunc autem ad Dabralem episcopum redeamus. Hic enim cum esset potens et nobilis nec foret aliquis ausus ipsius acta reprehendere, quicquid sibi placebat hoc licere putabat. Habebat namque mulierem et filios quasi laycus, quos secum in archiepiscopali palatio tenebat, totum uero episcopium nonnisi uagitibus paruulorum et ancillarum

dictamine innouauit. Ymnos etiam composuit et quicquid de beato Domnio musice canitur metrico sermone conscripsit. 4Per idem tempus uacante ecclesia Traguriensi electus est quidam Iohannes, natione Ytalicus, et presentatus Laurentio episcopo munus ab eo consecrationis accepit. Hic pre ceteris episcopis aput Laurentium maioris dilectionis et familiaritatis prerogatiua gaudebat, quia erat uir litteratus et bonus. Pro amore siquidem celestis patrie cuncta carnis blandimenta contempnens asperrimam uitam ducebat et, sicut asserunt, ad tantam uirtutum gratiam excreuit, ut

a corpore uisceribus omnia intestina in secessum effudit. Et sic homo impius Arrianam imitatus perfidiam, iusto Dei iudicio ignominiosa Arrii morte dampnatus est. 14His ita gestis dominus Alexander papa de hac luce migrauit. Cui substitutus est dominus Gregorius septimus. Hic ergo misit legatum ad partes Dalmatie uenerabilem uirum Gerardum archiepiscopum Sipontinum. Qui Spalatum accedens cum magno gaudio et honore a Laurentio archiepiscopo susceptus est. Misit igitur et conuocauit suffraganeos Salonitane metropolis uniuersos. Qui cum conuenissent, prouincialem cum

mortis debitum soluit nullumque sue posteritatis heredem reliquit. Sic ergo tota regalis sanguinis deficiente prosapia, non fuit ulterius, qui in regno Chroatorum rite succedere debuisset. 2Cepit itaque inter omnes regni proceres magna discordia suboriri. Et cum diuisim modo hic modo ille regnandi ambitione sibi terre dominium uendicaret, innumerabiles rapine, predationes, cedes et omnium facinorum seminaria emerserunt. Alter enim alterum insequi, inuadere, trucidare cotidie non cessabat. 3Verum his temporibus extitit quidam ex magnatibus Sclauonie,

sui regni exercitu in hostiles turmas uiriliter irruens, diuino protectus auxilio, maiorem partem barbarice nationis passim per campos strauit in mortem, alios uero extra regni confinia effugauit. 6Denique Vladisclauo rege migrante ad Dominum, Colomannus sibi in regno successit. Hic, cum esset uir ferocis animi, proposuit totam teram usque ad mare Dalmaticum suo dominio subiugare. Venit ergo cum multo armorum apparatu et optinuit ceteram partem Sclauonie, que a Vladisclauo fuerat pretermissa. 7Itaque ad mare usque peruenit, ut ciuitates maritimas

ciuium facile capi posse ostendit. Et placuit duci consilium et cunctis collateralibus eius et omnia sunt ad nutum presulis preparata. 4Ea tempestate quidam egregie strenuitatis uir, Adrianus nomine, Latinus gente, patria Triuisanus, erat comes rectorque fidelissimus ciuitatis. Hic magis suorum ciuium saluti et libertati consulens quam proprie dignitati, tante fraudis nequitiam ciuibus patefecit et mox ad solum patrie fugiens repedauit. Spalatenses uero facta sotietate cum Tragurinis et aliis Dalmatinis ponentes usquequaque custodias sibi tacite precauerunt.

4Erat autem eo tempore Gaudius clericus, natione Spalatensis, plebanus ecclesie sancte Anastasie, eleganti statura et inter ceteros litteratior habebatur. Erat autem filius Cotini, nepos Carochule, potens homo, multorum enim erat cognatorum et affinium populositate preditus. Hic ergo Spalatine ecclesie archiepiscopus est effectus. Plebanatum ero ecclesie sancte Anastasie contulit nepoti suo Madio primicerio, fratri Iohannis Mesagalia, quia patronatus iure spectabat ad eum. 5Fuit autem Gaudius iste gratiosus satis aput reges Hungarie, quippe ut elatus

uir magne scientie et bonorum morum actibus decoratus. Erat autem precipue eruditus in scientia phisicali ita ut respiciendo in faciem sani hominis prenosceret, quo egritudinibus genere et quo foret tempore inuadendus quoue medele antidoto posset languoris euitare discrimen. 9Hic itaque, cum aliquot annorum curriculis Salonitane feliciter prefuisset ecclesie, profectus in Hungariam mortis debitum soluit sepultusque est in ecclesia sante Marie in Alba. Ob cuius laudabilis uite conuersationem in magna ueneratione ab incolis regionis illius eius tumulus habebatur.

XX. De episcopatu Farensi 1Interea uacante ecclesia Iaderensi tres eiusdem ecclesie clerici ad pontificatus honorem certatim aspirabant, uidelicet Lampredius Marichne, Petrus Camasii et Martinus Manzauini. Comes uero ciuitatis erat eo tempore Petrana. Hic cepit fouere partem Lampredii sperans se cum eo suauius uiuere, eo quod nec ipse per se superbus nec erat de superbo sanguine procreatus. Tandem Lampredius iste Iaderensis episcopus est effectus. 2Iste primus sub patriarcha Gradensi pallium obtinuit ab Anastasio papa anno

erat de superbo sanguine procreatus. Tandem Lampredius iste Iaderensis episcopus est effectus. 2Iste primus sub patriarcha Gradensi pallium obtinuit ab Anastasio papa anno Domini milesimo CXLV. Erat eo tempore quidam Lucarus filius Duimi Cicle archidiaconus ecclesie Spalatensis. Hic dolens quod Iaderenses a Salonitana metropoli se eximere laborabant, petiit a clero et populo consilium et expensas promittens se in persona propria ad sedem apostolicam accessurum et priuilegium Salonitane ecclesie contra Iaderensium molimina allegaturum. Sed tanta erat inuidia contra

Et nullam subiectionem faciebat Iaderensi ecclesie, sed Spalatensi debitam reuerentiam exhibebat quandoque. 4Vacante autem tunc temporis ecclesia Spalatensi quidam cardinalis, uir magne auctoritatis et eximie honestatis, per totum regnum Hungarie legationibus officio fungebatur. Hic cum non modicam fecisset moram Spalati residendo, effectus erat familiaris omnibus et amicus, singulos enim pro meritis caritatis uiscere confouebat. Factum est autem, ut eo tempore congregaretur clerus Spalatine ecclesie pro archiepiscopo eligendo. Et tandem premisso tractatu de electione

huiusmodi sibi foret agendum. Dominus uero papa ipsius indebite molestationi compatiens, prefecit eum ecclesie Sypontine retenta nichilominus administratione ecclesie Spalatine. 7Fuit autem his fere temporibus quidam Chrouatorum dux, nomine Reles, uir potens et ferox nimis. Hic quia Spalatensi ciuitati preesse ardentissime cupiebat, ciues eius nunc promissis sollicitans, nunc minis terrens laborabat multifarie, ut se assumerent in rectorem. Sed Spalatenses nullatenus flectebantur, detestantes prorsus regimen uiri Sclauigene experiri. Tunc dux ipse cepit palam aggredi

ciuitatem, cum magno tripudio cleri populique susceptus est. Cepit autem ecclesiam multa prudentia gubernare, emendare clericos, populum instruere salubribus documentis, facultates ecclesie uigilanti studio ampliare.//108 5Sed nunc ad Martinum episcopum insularum redeundum est. Hic cum esset senex, quadam ualitudine comprehensus, quasi amens effectus erat. Insulani uero eius amentiam non ferentes, expulerunt eum et accedentes ad ecclesiam Spalatensem elegerunt Lucarum, filium Duimi Cicle, archidiaconum eiusdem ecclesie. Qui presentatus Raynerio archiepiscopo consecratus

dolere cepit. Et conuocata populari multitudine in magno furoris impetu Raynerium circumdantes exclamauerunt: Quid tu, pessime presul et inique, contra nos agere conaris? Numquid putas posse nos eicere de possessionibus territorii patrum et antecessorum nostrorum? Nisi incontinenti recedas, hic, hic dies uite tue ultimus erit. Raynerius autem, ut erat constantissimus, nil eorum minis perterritus, libera et intensa satis uoce respondit dicens: Non uestrum est territorium, ut asseritis, sed possessio ecclesie beati Domnii, a uobis hactenus usurpata . Ad hanc uocem omnis

cepit. Et conuocata populari multitudine in magno furoris impetu Raynerium circumdantes exclamauerunt: Quid tu, pessime presul et inique, contra nos agere conaris? Numquid putas posse nos eicere de possessionibus territorii patrum et antecessorum nostrorum? Nisi incontinenti recedas, hic, hic dies uite tue ultimus erit. Raynerius autem, ut erat constantissimus, nil eorum minis perterritus, libera et intensa satis uoce respondit dicens: Non uestrum est territorium, ut asseritis, sed possessio ecclesie beati Domnii, a uobis hactenus usurpata . Ad hanc uocem omnis multitudo

extincta imponentes membra cum magno luctu et merore ad ciuitatem duxerunt. Clerus autem preparatis de more solempnibus exequiis una cum populo extulerunt corpus pontificis et sepelierunt eum in ecclesia sancti Benedicti. 12Erat autem eo tempore sacerdos quidam, nomine Micha. Hic, cum de suis excessibus a predicto antistite sepe argueretur, in magnum exarserat odium contra eum. Non enim erat homo, qui de correctione proficeret in melius, sed qui deficeret in deterius. Hic ergo uidens, quod mortuus erat insectator uitiorum suorum, letus effectus est. Et quasi insultans

ecclesia sancti Benedicti. 12Erat autem eo tempore sacerdos quidam, nomine Micha. Hic, cum de suis excessibus a predicto antistite sepe argueretur, in magnum exarserat odium contra eum. Non enim erat homo, qui de correctione proficeret in melius, sed qui deficeret in deterius. Hic ergo uidens, quod mortuus erat insectator uitiorum suorum, letus effectus est. Et quasi insultans morti eius, dixit quibusdam complicibus suis: Date mihi potum aque, ut possim dicere, quia superstes sum illi maligno presuli, qui me quiescere non sinebat . Et cum datam aquam ex uoto

absque licentia apostolice sedis administrationi Iaderensi ecclesie se impudenter immersit. Quam ob rem dominus Innocentius papa eum utraque dignitate priuauit. 6Insulani uero Spalatum accedentes elegerunt in suum episcopum Micham nepotem Picii, canonicum ecclesie Spalatensis. Hic in Spalatina ecclesia consecrationem suscepit et pergens ad apostolice sedis presulem confirmationis rescriptum optinuit, ut deinceps episcopatus Farensis antique metropoli Spalatine, tamquam matri sue, iure perpetuo adhereret. De Bernardo archiepiscopo

partes Dalmatie applicuitque Tragurium. Et quia yemis adhuc asperitas imminebat, uoluit ibidem per totam quadragessimam comorari. Erat autem in comitatu eius clericus quidam capellanus ipsius, Bernardus nomine, de prouincia Tuscie, patria Perusinus, uir litteratus et eloquens, statura procerrus. Hic quia frequenter in Hungariam fuerat missus, notus erat effectus regi Bele gratiamque ipsius et multorum principum et prelatorum Hungarie habebat, ita ut rex ipse filium suum Henricum ei nutriendum traderet et docendum. Cum ergo legatus in Hungariam profectus legationis sue peregisset officium,

et cum capitulo stetit, quam ob rem non equis eum oculis archiepiscopus aspiciebat, sed mutuis se odiis insectabantur. Archipresbyter uero perseueranti constantia adherebat eidem. 13Eo tempore uacante ecclesia Traguriensi electus est Treguanus natione Tuscus, patria Florentinus. Hic quia Bernardo archiepiscopo compatriota erat, duxit eum secum ab Hungarie partibus mansitque cum eo aliquanto tempore docens Spalatenses clericos in grammatica facultate. Cum ergo esset etate iuuenis et in his, que ad litterature peritiam pertinent, ualde utilis haberetur, ciues Tragurienses

pretendentes dicebant utile fore ecclesie et ciuitati, si tales habuerimus principes in regis curia protectores . 2Cum ergo his malignis dilationibus ecclesia Spalatensis foret iam biennio supplantata, diaconus quidam, Petrus nomine, erat ualde curiosus et impatiens. Hic cum esset de humili genere oriundus, non audebat se palam opponere parti archidiaconi et eius complicum nec eorum dolos ducere in apertum. Magnis tamen dolorum stimulis angebatur non tantum ob hoc, quod ecclesia pastore careret, sed quia fructus ipsius, ut dicebatur, ad suum usum seniores

hoc, quod ecclesia pastore careret, sed quia fructus ipsius, ut dicebatur, ad suum usum seniores predicti deuoluebant. Murmurabat autem sepius et tacebat. 3Erat autem quidam clericus Hungarus, Guncellus nomine, filius Cornelii, nobilis quidam genere, sed non magni ualoris ipse. Hic cum esset iam prouecte etatis, nullam potuit in Hungariam dignitatem habere, sed assumpto cruciferorum habitu factus erat rector cuiusdam ecclesie sancti Stephani regis. Cum ergo Spalatensis ecclesia multo iam tempore pastore uacaret, iste Guncellus cepit se sollicite intromittere, ut in

de potentia, de honestate, de scientia, de quibus ipse nullam habebat certitudinem, sed ut seniorum intentionem elideret, modis omnibus satagebat, ut eligeretur Guncellus. 4Erat autem tunc temporis Domaldus comes ciuitatis Spalatine, uir satis circumspectus et prouidus. Hic quia bene Guncellum nouerat, ueritatem asserebat de ipso, quia pro suorum leuitate morum habilis non erat tanto sacerdotio fungi. Alii etiam multi tale de ipso testimonium dabant. Sed Petrus suorum procacitate uerborum omnes reuincebat. Et quamuis in ecclesia Spalatensi uel alibi non deessent

pudore de insontibus sumerent penas et ipsi licentius sua ludibria exercerent. 5Factum est autem, ut quadam uice congregatis canonicis archiepiscopus diceret: Volo, ut nullus uacet in ecclesia personatus . Et tunc ordinatus est archipresbyter quidam Petrus, nepos Murigii. Hic, quia erat factiosus homo et inquietus, cepit aperte derogare archidiacono persuadens simplicioribus et indiscretis et se quasi caput eorum constituens nitebatur debitam obedientiam subtrahere archidiacono et se ipsum quasi superiorem reuereri querebat ab eis. Et sic feda nimis dissensio in

rescripto. Acta sunt hec anno Domini MCCXXXIIII sub Ottone cardinali sancti Nicolai in carcere Tuliano. XXXII. De Gregorio comite 1Illis temporibus mortuo comite Petro Spalatenses prefecerunt sibi in comitem nobilem uirum Gregorium Berberiensem. Hic erat uir potens et diues et in administrandis rebus satis circumspectus et strenuus, ualde siquidem fortune prosperitas in prolis fecunditate et in omni rerum felicitate sibi arriserat. Nec erat in tota prouintia Chroatie qui tanta potentie prerogatiua polleret, omnes enim inimicos suos

milia et abduxit eas in terram suam nichilque Spalatenses recuperare potuerunt. Verumtamen armato sepius nauali exercitu magnam partem terre ipsius depopulati sunt. 5Eo tempore erat quidam senex Duimus nomine, qui licet esset etate maturus, crudis tamen erat moribus insuauis. Hic cum putaret sibi factam fore iniuriam a filiis Vitalis pro eo, quod in quandam eius ancillam manus iniecerant, indignum putauit adire curiam et iudicum sententiam expectare, sed iratus uenit cum duobus filiis suis et primo quidem uerbis agressus est predictos iuuenes filios Vitalis. Hi etiam,

multis suadere loquellis, ut super tam arduo negotio nichil incaute, nichil agerent properanter sed relligiosorum dumtaxat et fidelium uirorum utentes consiliis in facti executionem procederent. Nominauit eis expressim personas paucas, quarum debebant consiliis adherere dicens: Quia tanta uiget hic hominum malitia, ut plerique priuato amore non laudanda laudarent, alii uero priuato odio non uituperanda uituperarent, nec consulendo sinceriter ad uestre respicient utilitatis profectum, sed ad sue carnalitatis affectum. XXXIII. De Gargano potestate

etiam, ita ut omnium haberet notitiam ac si natus et nutritus in hac urbe fuisset. Preterea in exibendo honore hospitibus ita liberalis erat, ut plerique antea ciuitatis inimici, propter ipsius curialitatem amicissimi efficerentur. Veraces amabat, mendaces uitabat, ambulans in uia immaculata hic sibi ministrabat. In bello magnanimus et audax, in pace mansuetus et blandus, nullus poterat esse ita pauper et uilis qui non facilem ingressum haberet ad eum et qui propere sui iuris non consequeretur effectum. In penis autem pro maleficio inferendis non erat tepidus sed rigidus, ut nullus

qui rem curiosius indagarunt, pauca narrabo. Est enim regio illorum in ea parte orbis sita, ubi oriens coniungitur aquiloni, gentesque ille secundum proprietatem lingue sue Mangoli appellantur. Ferunt tamen, quod terra illorum confinis sit ulterioris Indie nomenque regis eorum Cecarcanus uocatur. Hic ergo cum habuisset bellum cum quodam rege sibi contermino, qui quandam ipsius sororem stupratam occiderat, deuicit eum et extinxit. Filium autem eius ad regem alium fugientem insecutus est et facto conflictu contriuit eum et ipsum, qui ei tutelam auxilii preparauerat in regno suo. Ad tertium

non sperantes lucem huius uite ulterius intueri. Flebant alii in uxorum et filiorum ruentes amplexus diris eiulatibus complangentes dicebant: Ve miseris, quid profuit tanto fugiendi labore quassari? Quid contulit tanta terrarum spatia percurrisse, si persecutorum gladios effugere nequiuimus, si hic expectauimus iugulari? Tunc oppressio magna facta est ad omnes ianuas ciuitatis fugientium intra muros. Relinquebant equos et animalia, uestes et utensilia, ipsos etiam filios non prestolantes mortis urgente stimulo ad tutiora currebant. At uero Spalatenses magnam eis humanitatis gratiam

illo tempore indeterminata permansit. XLI. De seditione apud S. Stephanum 1Interim autem Garganus completo regiminis sui triennio ad propria repedauit. Spalatenses uero fecerunt potestatem quendam iuuenem de domo Vegliensium comitum, nomine Iohannem. Hic, quantum sibi dabatur scire, per Gargani uestigia gradiens rem publicam gubernabat, sed etatis fluide mobilitate lasciuus facile ad inscitiam flectebatur. 2Eo tempore uacante monasterio sancti Stephani rogatus est Thomas archidiaconus et capitulum, quatenus illuc accedentes

laycos abbatem querere pro sue arbitrio uoluntatis. 7Tunc miserunt quendam laycum in Apuliam cum monachis mandantes eis, ut per monasteria terre illius quererent quem preficerent in abbatem. Sic et factum est. Duxerunt autem quemdam ex Cauensi cenobio, nomine Bysantium. Hic quia ignarus erat admissi facinoris et bona uidebatur fide uenisse, abbas monasterii creatus est. 8Sed non dormit neque dormitat, qui custodit Israhel. Impie namque contra legem Dei agere impune non cedit. Unde quasi miraculose actum est, ut quando layci gaudebant, quod quasi

quinquaginta, quos Spaletum adductos ergastulis mancipauit. 2His diebus superuenit quidam relligiosus uir de ordine minorum, nomine Gyrardus, origine Mutinensis, homo ualde famosus et magne sanctitatis titulo reuerendus, per quem Deus multa dicebatur iam miracula ostendisse. Hic uidens inter has ciuitates crudele odium agitari ualde condoluit. Et uerens, ne forte instigatione dyabolica intestini et nefarii belli succrescens incendium, inter consanguineos et uicinos sanguinis effusionem induceret, cepit benigna partes allocutione demulcens eas ad concordiam multifarie

potestatis rabiem parui pendens, furorem quoque minacis plebecule despiciens pro honore ac statu ecclesiastici iuris libere satis et intrepide contendebat. At uero impie factionis dux et signifer erat quidam presbyter, nomine Fuscus, qui uere moribus niger totius modestie uirtute carebat. Hic quibusdam fatuis complicibus sotiatus, qui rebus erant hostes honestis, non cessabat circuendo per ciuitatem subuertere hominum mentes sussurando ad aures, conuenticula de sanguinibus congregando. Plus morte timebant, ne is, qui eadem erat patria oriundus cum eis se yma tenentibus, ad tante

namque sunt dare fisco regio sexcentas marcas argenti et sex filios nobilium in obsides tradere ad sue fidelitatis constantiam comprobandam. Principes uero promiserunt firmiter, quod reformata pace cum Traguriensibus totalis relaxatio fieret captiuorum, aliis quibusdam interpositis articulis, quos hic inserere opus non fuit. 16Et sic predicti principes infecto negotio ad propria sunt reuersi. At uero Spalatenses de Hugrini potentia freti credebant per ipsum omnes casus suos ad integrum restaurari. Tunc adeuntes archidiaconum cum capitulo instabant, ut electioni assensum

conscientiam et assensum uoluerunt antistitem habere. Sed cum ciues se multiformiter excusarent, rex factum equanimiter tulit mandans eisdem, dumtaxat laycis et eosdem astringens uinculo iuramenti, quod de cetero tale quid facere nullatenus attemptarent. Verumtamen eundem archiepiscopum, quamdiu hic stetit et quotiens ad ipsum in Hungariam est profectus, debita semper ueneratione tractabat ipsum ad se crebro uenire faciens et cum eodem amicabiliter colloquia faciebat. Demoratus est autem Bela rex apud sanctum Petrum multis diebus. A ciuibus autem nostris pluribus est honoratus delitiis,

et docuit:
Mundum sperne, fuge vicium, carnem preme, luge
Pro vite fruge, lubrica lucra fuge.
Spaletumque dedit ortum, quo vita recedit.
Dum mors succedit vite, mea gloria cedit.
Hic me vermis edit, sic iuri mortis obedit,
Corpus quod ledit, animamve qui sibi credit. A. D. MCCLXVIII, mense Madii octavo die intrante.

Quam miser est et erit qui gaudia mundi querit,
Nam sua dulcedo delabitur ordine fedo:
Prebet sub mellis dulcedine pocula fellis.
Cuncta relinquentur nec plus hic invenientur.
Nonne vides mundum miserum et in omnibus nudum? [correxi ex undum]
Omnibus hoc Leo dico ne se dent inimico,
Nam sic viventes facit et miseros et egentes.
Cordis

urbem.
Quidam Romani, destructa sic Epidauro,
Bellum civile fugientes forte subintrant
Portum Dalmatiae, qui Gravosius vocatur.
Hic pariter inopes fugientes ex Epidauro,
In magnis ripis, tibi nunc est urbs Ragusina,
Castellum statuunt monitis actuque Ioannis,
Qui iam praedictae fuit archiepiscopus urbis.
Atque

Quidam nauclerius, qui Fruntius est vocitatus,
A castro, Straulum quod dicitur, urbis Aegeae,
Urbem Ragusam cum Zenobio Zenobiam
Transtulit. Hic praesul, haec virgo, martyr uterque,
Quos Nicophorus pastor metropolis huius,
Vitalisque comes, qui dictus est Veteranus,
Plebs simul ac populus, in aede metropolitana
Cum prece,

1026 Millenus vicenus sextus cum foret annus.
Hos versus edidit Miletius hinc inde testis.
Vivant felices, quibus hic licet esse frequenter,
Tales reliquias videant habeantque revere
Lis fugiat, maneat pax, dant bona cuncta petenti.

3. Incipit pars executiua, qualiter congregauit rex Ludouicus exercitum Felix Karolus, Vngarorum rex, debitum dum sue fatalitatis exoluisset, tres reliquit natos, quorum unus Ludouicus hic primogenitus ac patris succedens, fratrum alius Andreas, Sicilię rex nondum sceptrum baiulans regale, qui iniquissimo interitu a suis extitit interfectus, et ultimus Stephanus. Hic omnibus iunior, qui Crouatię diocesis erat dux constituendus. Et idem Ludouicus rex succedens Krolo

sue fatalitatis exoluisset, tres reliquit natos, quorum unus Ludouicus hic primogenitus ac patris succedens, fratrum alius Andreas, Sicilię rex nondum sceptrum baiulans regale, qui iniquissimo interitu a suis extitit interfectus, et ultimus Stephanus. Hic omnibus iunior, qui Crouatię diocesis erat dux constituendus. Et idem Ludouicus rex succedens Krolo patri cum iam sui regni baculum pacifice et possessum tenuisset, pro recuperanda perdita ex suis predecessoribus anno Dominicę incarnationis MCCCXLIIII, indictione XII mensis

tradere ipsorum vrbem, qui velit, possit ac sciat eos et ciuitatem ipsorum ab eorum ęmulis et obsidionibus fęliciter tueri, toto conamine mutuo disputant. Vnusque illorum generosus prosapia, digniori suffultus industria, inter eos indicto silentio audacter faminauit “Diserti Iadertini, hic flos, hic vniuersa ciuitatis perspicacitas est cumulata. Nullus nostrum ignorare debet, quale nobis instat periculum de Venetorum odio, sed grauius est discrimen nostram vrbem nostris oculis intuentibus dissolatam videre. Hortor vos vniuersos huius vrbis egregios ciues, ut

vrbem, qui velit, possit ac sciat eos et ciuitatem ipsorum ab eorum ęmulis et obsidionibus fęliciter tueri, toto conamine mutuo disputant. Vnusque illorum generosus prosapia, digniori suffultus industria, inter eos indicto silentio audacter faminauit “Diserti Iadertini, hic flos, hic vniuersa ciuitatis perspicacitas est cumulata. Nullus nostrum ignorare debet, quale nobis instat periculum de Venetorum odio, sed grauius est discrimen nostram vrbem nostris oculis intuentibus dissolatam videre. Hortor vos vniuersos huius vrbis egregios ciues, ut primitus cruce

ex contrariis fere nullus spiritus defectum passus est, sed plurimi crebra sagittarum iactione percussi. Et tunc eedem galleę reliquis succurendum et ut subsidium preberent transnatarunt. Fit ibi agonia lętalissima. Ex parte Venetorum grandem defectum gentis patiuntur tam hic quam etiam ex meridionali plaga vrbis. Qui confidentes de illis proditoribus et stipendiariis incolis eorum sponsionem effectui perductam, sub meniis et turribus currebant ac cum aduersariis austerrime certantes. Quos Iadertini ita fortissime

quod cuiuscumque generationis sagittę detrimentum remigatoribus aliquod non poterant pręstare. Secundusque carabus seu cymba erat ille Mantuanus plathus, in quo constructa erat turris, que a portu Iadre dirimerat cathenam, que adhuc non cessabat inimicis angustiam prębere. Tandem hic carabus ad quirinalem vrbis partem se traxit iuxta, immo preteriens Sagulas accedensque penes quasdam comunes laternas causa eas comburendi. Sed cum iste plathus vellet in pelagum se dirigere nec ualuit satis, remigabant in abiendo, sed sagulare, in

Quinque ex ipsis transnatarunt ad reliquas cymbas, que aliquantulum longius distabant. Unusque formosi aspectus iuuenis, qui ibi in dicto platho repertus extitit, qui postulans, ne interimeretur, sed Iadertini nulla versi compassione, letaliter fuit interfectus. Sed dum hic agon inter inimicos altercabatur, nullus angromagus Venetorum, forsan pauore perterriti, presidium aliquod prębere curabatur, sic quod omnes reliqui in dicto carabo existentes mari sunt conglutinati, qui erant numero vltra duouiceni, viri omnes natione Venetiarum. Ipsumque carabum cum dicta

tertio Nonas septimi mensis ciuitatem ingrediuntur. Quos obsessi ceperunt funem laqueatum Nonas Septembris in eorum collo appenderunt, vitę finierunt terminum. Ipsoque die recens capitaneus gallearum obsidentium cum suis decem galleis aduenit et venerit vetus transfretauit. Hic nouus vocatus est Andreas Maureceno. Et post aliquibus licet paucis transactis diebus Marcus Iustiniano loco alterius capitanei peruenit. Vsus est officio capitaneatus in bastida. Adhuc quidem eternus custos vigilare videtur in gestis Iadertinorum, nam decimo die

nam decimo die septimi mensis quidam frater Michael, abbas monasterii Sanctorum Cosme et Damiani de monte diocesis Iadrę, extitit captiuatus pro eo, quia quandam paginam seriei epistolę capitaneo nouo classium per quendam cęnobitam suum collegam, hic etiam captiuatus, clam destinauerat. Cuius exemplum epistolę huius erat continentię: Exemplum epistolę Magnifico ac potenti viro et domino, domino suo, domino Andreę Maureceno, capitaneo generali, frater

quod venatores murium ac predones cattorum plurimi efficiebantur ciues, quos ad victum conuertebant, quod iam species cattorum ibidem minime reperiri poterat, holeraque crudaque brutorum corpora saturant ventrem, ex rabie comestationis resarciebant. Nunc hic, nunc ille cumbit animal rationale fame interitum, nunc is tamquam demens vigoreque naturali priuatus vrbem circuit, cibum minime aquiritur, nunc ille venustatis humane formam commutasse conspicitur. Vociferatur strepitus opponentibus fęderi, fit lętalissima plaga non solum in plebeiatos

Habent enim asperrimum camum, qui eorum fastum vsque ad ima protrahet. Aquiescere minime insani et vltimi oratores consilio Sapientis voluerunt dicentis: Numquam credas inimico reconciliato. Hoc est illud frenum, de quo miserabiles Iadertini a multo iam elapso tempore formidarunt, hic est ille biceps mucro non solum corpus corruptibile sed etiam animam inmortalem videtur et epar infelicium pertransisse. Quam cito iuramentum ipsi Veneti infringerunt, ac si sine lege vt Caldei vitam ducerent, non ęquum videtur tam stupendum nouum per eos exactum fore. Vniuersa per

pro peccatis
Slavonie gentium evenisse gratis.
Flete, Slavi, nobilem nepotem banorum,
Largam vestram copiam pacis et honorum.
Sic preces altissimo date creatori
Quod ipse misericors parcat peccatori.
Hic annorum domini sub cursu milleni
Trecenteni insuper atque quadrageni
Octauo sub tempore traditus et limo
In Calendis Madii mensis die primo.
Cum bona sui memoria mors ipsum voravit
Deo reddens animam hic mox

Slavi, nobilem nepotem banorum,
Largam vestram copiam pacis et honorum.
Sic preces altissimo date creatori
Quod ipse misericors parcat peccatori.
Hic annorum domini sub cursu milleni
Trecenteni insuper atque quadrageni
Octauo sub tempore traditus et limo
In Calendis Madii mensis die primo.
Cum bona sui memoria mors ipsum voravit
Deo reddens animam hic mox expiravit.

῎Ενθα δὲ Σίσυφος ἔσκεν, ὁ κέρδιστος γένετ' ἀνδρῶν et verti posset hoc modo:
Sisyphus hic alios erat ante vaferrimus omnes. A. K.
37  Sisyphus Aeolides, quo Glaucus patre creatur,
38  At Glauci magnus de

113  Hospitiis junctos norint gaudere vetustis.
114  Sic fati, extemplo saliunt e curribus altis,
115  Ac dextras tangunt, et pacis foedera firmant. 115
116  Sustulit hic mentem Glauco Saturnia proles,
117  Qui cum Tydide permutans arma feroci,
118  Aerea susciperet bobus vix digna novenis,
119  Aurea, centenos daret ipse valentia tauros.

illa redditori
1.18.4   Grates dicere non valebit aequas. 19. EPITAPHIUM LEONELLI, FERRARIAE PRINCIPIS
1.19.1  Principis hic artus Leonelli terra recepit,
1.19.2  Ast animam reducem lacteus orbis habet.
1.19.3  Huc illam pietas, huc virgo Astraea levavit,
1.19.4  Huc cum Pierio, docta Minerva, choro.

1.22.5   Italiae lumen, princeps Leonellus, et ingens
1.22.6   Iustitiae cultor, pius ac placidissimus heros,
1.22.7   Condidit aeterno morientia lumina somno.
1.22.8   Vester hic in tanto pugil invictissimus orbe
1.22.9   Extitit, et summo vos semper honore colebat. 23. AD

fuge, sed quamvis cum dispare, iungere turba,
1.27.20  Nec mihi rescribas, sed magis ipse veni. 28. DE DOCTO SIMULATO
1.28.1  Hic, qui nunquam orat, nil scribit; doctus habetur.
1.28.2  Sunt quibus immerito fama venire solet. 29. DE EODEM
1.29.1  Tam doctus

1.48.1  Misisti nobis et mala et carmina vates,
1.48.2  Nec factum hoc casu, sed ratione, reor. Totum me
1.48.3   duplici voluisti pascere dono,
1.48.4  Hic solet esse animi, corporis ille cibus. Quam numeri
1.48.5   oblectant mentem, tam poma palatum,
1.48.6  Ista sapore placent, illa lepore juvant. Mala aurum
1.48.7   superant, et

nec vere cum scribas, Grylle, vocari
1.55.2  Non bene, sed vere pseudopoeta potes. 56. SUUM OPUS MODESTE LAUDAT
1.56.1  Non est hic, studiosa turba, non est
1.56.2  Festivissimus ille Martialis.
1.56.3  Verum simia Martialis haec est,
1.56.4   Cui tu, non quoties sacro poetae,

1.113.5  Idem septenos discidit ut inguine culos,
1.113.6  Quae fecit maribus, sustinet ipse libens.
1.113.7  Ergo, vera licet nobis si dicere: non est,
1.113.8  Non est hic Ursus, Rufe; quid ergo? lepus. 114. IN GRYLLUM
1.114.1  Grylle, Lycambeos vacui mittemus Ïambos,
1.114.2  Hoc breve sufficiat

139. CONQUERITUR, QUOD SE SOCII AD LUPANAR SEDUXISSENT
1.139.1  Quo me, quo trahitis, mei sodales?
1.139.2  Ad foedum, puto, adimus lupanar.
1.139.3  Nam quis tam procul hic locus recessit,
1.139.4  Post pomoeria sacra, post tot hortos,
1.139.5  Cellis vilibus et frequens cathedris?
1.139.6   Fucatae quibus insident puellae,

Collo pendula vela gestitantes,
1.139.9  Nec pressae teretes sinu mamillas.
1.139.10  Quidnam hoc? ille manu retractat,
1.139.11  Ille amplectitur, hic perosculatur,
1.139.12  In cellam praeit ille subsequentem.
1.139.13  Ite hinc, ite, malam in crucem, scelesti;
1.139.14  Non vos ducere me deambulatum

1.154.4  Deplumata tuo noctua corpus habet. 155. DE SUA AETATE
1.155.1  Sextus hic et decimus vitae mihi ducitur annus,
1.155.2  Si nato verum tradidit ipsa parens,
1.155.3   Septimus accedet, cum flava cucurrerit aestas,
1.155.4  Mitior et Phoebum

Iustina, meum, mea cara sororcula, quare
1.156.2  Missa remisisti, munera nostra, tibi?
1.156.3  Non ideo misi, quo te corrumpere vellem,
1.156.4  Sit procul a nobis hic, mea vita, furor.
1.156.5  Sed magis ut scires, quam te devotus amarem,
1.156.6  Vult aliquo nosci pignore castus amor.
1.156.7  Qualiter offensam valeas pensare,

1.163.4  Inspice si Iani chartula nomen habet.
1.163.5  Quis modus usurae? sortem, inquis, foenus adaequat.
1.163.6  Si verum dicis, perfide, non redimo,
1.163.7  Hic pereant; tanti vix illos auctio vendet;
1.163.8  Insanit suamet pignora quisquis emit. 164. DE SE QUOD AMARE COEPISSET

tibi, Petre, meo tulerim, scitaris, ab Istro;
1.182.2  Quod pridem e Cypro, tu mihi, Petre, tua. 183. DE SE IPSO
1.183.1  Sextus hic et decimus vitae mihi degitur annus,
1.183.2  Narravit nato si modo vera parens.
1.183.3   Septimus incipiet Septembres ante Calendas,
1.183.4  Si modo producant tres mihi fila

non novit, Lazare, crassus homo est. 215. UBI ASINI EXONERANTUR
1.215.1  Dura, viatores, deponite pondera lassi,
1.215.2  Nam iubet hic asinos exonerare locus. 216. AD GRATIANUM
1.216.1  Fregisti mihi sinciput misellum,
1.216.2  Dum mecum male, Gratiane, ludis,

1.240.23  Saepe tuis virides marcent afflatibus herbae,
1.240.24  Et quae praetereunt emoriuntur aves.
1.240.25  Ite procul volucres, tenuem quae carpitis auram,
1.240.26  Hic scatet infestis ater Avernus aquis. 241. AD RUFUM
1.241.1  Scripta quod et ludunt et amant mea, Rufe, modestis
1.241.2  Illa

geminos demergat abysso,
1.245.10  Huc pariter Coeum trudat et Iapetum.
1.245.11  Si Parnasiacae, sciat hoc, Deus incola, Cirrhae
1.245.12  Vulture rodendum, porrigat hic, Tityon.
1.245.13  Nec quinquagenis immanem faucibus hydram,
1.245.14  Ipse alio, Pluton mallet hiare, loco.
1.245.15  Omnia sed quamvis concurrant monstra, nequibunt

1.247.11  Pridem me trepidi, planta eduxere, ministri,
1.247.12  Tractus ab Alcida Cacus ut ante fuit.
1.247.13  Desine iam miseros, Erebo deducere manes,
1.247.14  Amplius hic barathrum, Pliade nate, patet. 248. AD TELESPHORUM CINAEDUM
1.248.1  Lis magna est nobis, formose Telesphore, tecum,

1.253.1  Dum iuvenes poppysma rogant, tu, Lucia, nasum
1.253.2  Inspicis, et quantum prominet ille, notas.
1.253.3   Hoc perpendiculo virgas metire viriles,
1.253.4  Hic tibi pro palmo est scilicet, et cubito. Si
1.253.5   placuit nasus, placet illico mentula, amantis,
1.253.6  Nec plus blanditiis addita dona valent.
1.253.7   Nil iam in te,

1.270.1  Duxerat et Xerxes Medos in Achaida terram,
1.270.2  Duxit et Ausonidum belliger arma Titus;
1.270.3  Ille sed Inachidas missurus sub iuga, venit;
1.270.4  Hic tibi demturus, Graecia, triste iugum. 271. DE TROIA EVERSA ET ROMA IMPERANTE
1.271.1  Cum gravis Herceas Priamus procumbit ad aras,

simul ac fessam solvit longaeva senectus,
1.273.4  Rursum e reliquiis, nascitur illa, suis.
1.273.5  Sed phoenice tamen melius iacet Ilia tellus,
1.273.6  Maiorem cinis hic reddidit, ille parem. 274. DE SUPERBIA XERXIS
1.274.1  Per freta dum pedibus, per summa cacumina remis
1.274.2  Eoum Xerxes

Venetus, vincet avi acta nepos.
1.297.3  Transeo quam praestet servatam Brixia Nolam,
1.297.4  Quantum septenas, perpetuae, trabeas;
1.297.5  Nunquam illi visas, toties hic contudit Alpes,
1.297.6  Vecta illi caesis, nulla carina, iugis.
1.297.7  Illum unus Sicula, superatum depulit unda,
1.297.8  Parvus adhuc toto luserat iste mari.

1.297.9  Ille Syracusas trinis vix cepit in annis,
1.297.10  Verona huic trinos ante recepta dies.
1.297.11  Ille egit vetitos Albano in monte triumphos,
1.297.12  Posse sua hic nunquam plus voluit patria.
1.297.13  Alter Virdumari tulit, alter opima Philippi,
1.297.14  Si palmam pendas hoste, prior Venetus.
1.297.15  Hic urbem obsedit Ligurum, Romam

1.297.12  Posse sua hic nunquam plus voluit patria.
1.297.13  Alter Virdumari tulit, alter opima Philippi,
1.297.14  Si palmam pendas hoste, prior Venetus.
1.297.15  Hic urbem obsedit Ligurum, Romam ille potentem,
1.297.16  Vallari Libycis pertulit agminibus.
1.297.17  Primo illi Poenus cessit, Picininus at isti.
1.297.18  Sed victi insidiis

illi Poenus cessit, Picininus at isti.
1.297.18  Sed victi insidiis concidit ille tamen.
1.297.19  Desine Marcellum veterem conferre novello,
1.297.20  Omnes Scipiadas hic premit et Fabios. 298. DE BORSIO PRINCIPE FERRARIAE
1.298.1  Qualis, ubi plena per noctem lampade fulsit,
1.298.2  Pallida, mox

convivas, tam pauper, Anelle, vocasti,
1.301.2  Cum te non pascas, pascis, Anelle, canes. 302. DE SUA AETATE
1.302.1  Sextus hic et decimus vitae mihi ducitur annus,
1.302.2  Si verum nato rettulit ipsa parens.
1.302.3   Septimus incipiet, medio cum ardebit Olympo.
1.302.4  Mensis ab Augusti tertia fine

312. EPITAPHIUM ANDREOLAE, MATRIS NICOLAI V. PONTIFICIS ROMANI
1.312.1  Matronale decus, et moribus inclyta sanctis,
1.312.2  Andreola, obscuro cubat hic celebrata sub antro,
1.312.3  Quae gemino, fudit Christo, duo sidera partu;
1.312.4  Retia Nicolaum moderantem mystica Petri,
1.312.5  Cardine Bononiae sacratum iure

332. DE GRAECO
1.332.1  Nec Pelopis regnum, nec sit mihi divitis auri
1.332.2  Copia, neve leves antevolem Zephyros;
1.332.3  Hic te complexus moduler sed rupe sub alta,
1.332.4  Inter oves, Siculum prospiciens pelagus. 333. DE MARCELLO VENETO
1.333.1  Hoc

modicum est, inquis; nihilo tamen esse videtur
1.333.6  Maius, nam nihilo quid minus esse potest? 334. EPITAPHIUM THADDAEAE
1.334.1  Hic tumulata iacet magni Thaddaea Guarini,
1.334.2  Sero secuturum laeta praeisse virum.
1.334.3  Nullum se tanto iactabit nomine marmor,
1.334.4  Artibus haec vicit Pallada, prole

1.338.1  Non secus e Phrygiis surrexit Roma ruinis,
1.338.2  Quam de reliquiis, ales Eoa, suis,
1.338.3  Sed Phoenice tamen melius iacet Ilia tellus,
1.338.4  Maiorem cinis hic rettulit, ille parem. 339. EPITAPHIUM IOANNIS HUNIADIS
1.339.1  Ioannes iacet hic, Turcorum ille horror in armis,
1.339.2  Ille

melius iacet Ilia tellus,
1.338.4  Maiorem cinis hic rettulit, ille parem. 339. EPITAPHIUM IOANNIS HUNIADIS
1.339.1  Ioannes iacet hic, Turcorum ille horror in armis,
1.339.2  Ille gubernatae gloria Pannoniae.
1.339.3   Huniadum creat hunc, comitem Bistricia sumit,
1.339.4  Nandoris Albe rapit, hunc tenet Alba

pascitur ille sua. 350. EPITAPHIUM ALFONSI, REGIS NEAPOLITANI
1.350.1  Si Iovis ossa iacent Dictaeo condita busto,
1.350.2  Alfonsi hic regis condita membra iacent.
1.350.3   Iuppiter aethereas sin possidet integer arces,
1.350.4  Integer Alfonsus, sidera summa tenet.

mutato nominis usu,
2.5.2  Nil aliud certe, quam Pius, esse potest. 367. EPITAPHIUM GUARINI
2.6.1  Guarinus iacet hic, linguam diffudit in orbem
2.6.2  Qui Latiam; Latio reddidit Inachiam. 368. EPITAPHIUM GUARINI
2.7.1  Calliope, Clio, Polyhymnia,

iam adeo ferus est, tibi qui servire recuset,
2.16.10  Accipiant ipsae cum tua frena ferae? 378. AD MATTHIAM REGEM
2.17.1  Hic me rogare tua modo est humanitas
2.17.2  Dignata, summe Principum;
2.17.3  Quid tibi meorum, vis, poeta, impertiam?
2.17.4  Secreta praeter quidlibet.

2.21.6  Filius in terris, mater in arce poli. 383. IN VITUM
2.22.1  Nomine te vitulum qui dixit, Vite, minuto,
2.22.2  Verius hic potuit dicere, Vite, bovem. 384. AD FRIDERICUM CAESAREM
2.23.1  Romula res olim Fabio cunctante revixit,
2.23.2  Nunc, cunctante

Cum totus petit astra Pius, de praesule tanto,
2.25.2  Indignata sibi est terra manere nihil;
2.25.3   Sed frustra conata animam retinere volucrem,
2.25.4  Hic cupido, pressit corpus inane, sinu. 387. DE TRANSLATIONE IOANNIS EPISCOPI VARADIENSIS IN ECCLESIAM STRIGONIENSEM
2.26.1  Pangite laurigerae, laetum Paeana,

arcanos, quaerere sueta, sinus.
2.34.7  Nec poterat quisquam reserantes aethera claves,
2.34.8  Non exploratis sumere testiculis.
2.34.9  Cur igitur nostro, mos hic iam tempore cessat?
2.34.10  Ante probat quod se quilibet esse marem. 396. DE INTEMPESTIVE COMEDENTE
2.35.1  Ante diem prandes,

EPITAPHIUM PETRI ZOBII, MILITIS PRAESTANTISSIMI
2.39.1  Petrus in hoc Zobius tumulo iacet alter Achilles,
2.39.2  Iste Bohemorum terror, at ille Phrygum.
2.39.3  Morte tamen prior hic; Paridis cadit ille sagitta,
2.39.4  Hunc ballista, modo fulminis acta, rapit. 401. DE SCLAVINIA
2.40.1  Pars ea Pannoniae, quae

2.57.10  Mox fictum dixi ferre capillitium.
2.57.11  Iam tango, vix credo tamen; cura irrita multis,
2.57.12  Canitiem tincto dissimulare pilo.
2.57.13  Hic nihil est fuci, sed de radicibus imis
2.57.14  Pullulat, et penitus nascitur iste color.
2.57.15  Ergo ut vera tibi est, ita sit longaeva iuventus,
2.57.16  Nec decus hoc senio

2.77.1  Castrorum septem crudelis et impia tellus,
2.77.2  Quid dominum contra, perfida colla levas?
2.77.3   Oblita es famulam, saltem te agnosce parentem.
2.77.4  Hic tibi, ni Princeps esset, alumnus erat.
2.77.5   Divitiisne tumes? cecidit Campania dives.
2.77.6  An populo? Marathon milia quanta premit?
2.77.7  Sed tibi forte animos periurus

2.78.11   Succubuere duae, diversis artibus, orae,
2.78.12  Hanc virtus, illam contudit ingenium.
2.78.13  Pugnavit nullo solers ibi sanguine Pallas,
2.78.14  Hic Bellona suos, perculit ipsa Getas.
2.78.15  Quid nunc sancte, tuis optemus, Iane, calendis?
2.78.16  Talibus auspiciis proximus annus eat!

2.86.3  Alcides cum prima viri mandata secutus,
2.86.4  Torva Cleonaeae, protulit ora, ferae.
2.86.5   Clarior at quanto est, Matthiae gloria regis?
2.86.6  Cui venit hic longe, sed duplicatus, honos.
2.86.7   Quippe illi extremis, geminam, nec iussus, ab oris,
2.86.8  Sponte tua mittis, monstrifer Arne, iubam.

tua, non tua fraus, virtus non copia rerum
2.94.2  Scandere te fecit hoc decus eximium.
2.94.3   Condicio tua sit stabilis. Nec tempore parvo
2.94.4  Vivere te faciat hic deus omnipotens. 456. VATICINIUM CALCHANTIS DE EXCIDIO TROIAE
2.95.1  Ferte animis et adhuc durate in tempus, amici,
2.95.2  Ut

2.95.7  Nos vitreum ad fontem sacrata altaria circum
2.95.8  Sancta precabamur mactatis numina tauris,
2.95.9  Pulchra sub platano, caput unde liquentibus undis;
2.95.10  Hic ingens ima visum prorumpere ab ara
2.95.11  Prodigium, rubri species horrenda draconis,
2.95.12  Iuppiter aethereas quem miserat ipse sub auras,
2.95.13  Tum

rubri species horrenda draconis,
2.95.12  Iuppiter aethereas quem miserat ipse sub auras,
2.95.13  Tum ferus ad platanum magno mox agmine cessit;
2.95.14  Passeris hic alte densis sub frondibus are
2.95.15  Pendebant foetus, mater quos nona fovebat.
2.95.16  Devorat hos miserum stridentes (alta) petentes;
2.95.17  At circum volitans

stupor attonitas mentes turbavit Achivi?
2.95.25  Nobis hoc magnum portendit Iuppiter omen,
2.95.26  Fama, sed eventus seros, aeterna sequetur.
2.95.27  Quippe ut hic octonos consumpsit in arbore pullos,
2.95.28  Nona fuit genetrix, quae pignora parva crearat:
2.95.29  Sic et nos illic totidem bellabimus annos,
2.95.30  At

multum locus addit et aufert,
2.97.6  Inter et est sub quo sidere carmen eat.
2.97.7  In Latiis scripsi fortasse Latinius oris,
2.97.8  At nunc barbarico barbara in orbe crepo. Hic
2.97.9   Maro ponatur; fiet lyra rauca Maronis,
2.97.10  Huc Cicero veniat, mutus erit Cicero.
2.97.11  Tu tamen haec tali poteris deducere lima,

3.5.31  Discipulum teneri iam me profitebor Amoris,
3.5.32  Si tam facundos, efficit ille, sonos.
3.5.33  Hactenus alterno decuit contendere versu,
3.5.34  Certandi hic fiat, dulcis amice, modus.
3.5.35  Exin' pacifero placidus me carmine visas,
3.5.36  Et crebro a nobis te patiare legi.
3.5.37   Quippe tuas quanti faciam, doctissime,

3.8.46  Impatiens, arvis, applicat arva, novis.
3.8.47  Hunc levis ambitio tumidum popularibus auris,
3.8.48  Ventilat; in ferrum, ferreus ille, ruit.
3.8.49  Exsecat hic montes, et culmina nubibus altis
3.8.50  Inserit, ad Superos scandere velle putes.
3.8.51  Interea totum, Somni germana, per orbem,
3.8.52  Haud ulli late

3.8.56  Non fortem ignavo ferius illa rapit.
3.8.57  Nirea Thersitae, Paridem sed iungit Achilli,
3.8.58  Troilus et tremulum mittitur ante patrem.
3.8.59  Hic, hic funereos qui nunc effertur ad ignes,
3.8.60  Quam modo robustus, quam modo sanus erat!
3.8.61  Non illo duras quisquam insertare palaestras

3.8.56  Non fortem ignavo ferius illa rapit.
3.8.57  Nirea Thersitae, Paridem sed iungit Achilli,
3.8.58  Troilus et tremulum mittitur ante patrem.
3.8.59  Hic, hic funereos qui nunc effertur ad ignes,
3.8.60  Quam modo robustus, quam modo sanus erat!
3.8.61  Non illo duras quisquam insertare palaestras

3.8.92  Nec quicquid saevum, terra fretumve creat.
3.8.93  Dicite, qua culpa meruit tam funus acerbum?
3.8.94  Cuius erat tanti criminis ille reus?
3.8.95  Scilicet hic Delphos, Triviaeve incenderat aedem!
3.8.96  Mactaratve boves, Sol venerande, tuas!
3.8.97  Poenigenaeve sacrum mento deraserat aurum!
3.8.98  Dempserat aut summo, pallia fulva,

3.8.96  Mactaratve boves, Sol venerande, tuas!
3.8.97  Poenigenaeve sacrum mento deraserat aurum!
3.8.98  Dempserat aut summo, pallia fulva, Iovi!
3.8.99  Scilicet hic Veneris violarat vulnere dextram!
3.8.100  Pallada sanguinea surpueratve manu!
3.8.101  Sanctarum aut thalamos tentarat inire Dearum!
3.8.102  Aut arcana Deum garrulus

3.8.100  Pallada sanguinea surpueratve manu!
3.8.101  Sanctarum aut thalamos tentarat inire Dearum!
3.8.102  Aut arcana Deum garrulus extulerat!
3.8.103  Scilicet hic scopulis involverat Ossan Olympi!
3.8.104  Impius Iapeti miles et Enceladi!
3.8.105  Atqui nec dicto quenquam irritarat amaro,
3.8.106  Mitis, et innocua simplicitate bonus.

3.8.188  His madeat tua qui contegit ossa lapis.
3.8.189  Tum gemini extremo scribantur margine versus,
3.8.190  Haud cuiquam siccis, verba legenda, genis:
3.8.191  Hic, Racacine, iaces, vati gratissime Iano,
3.8.192  Hic pariter Iani gaudia cuncta iacent! 9. MARCO GEORGIO ET ANTONIOLO SCIENTAE RUSTICANTIBUS

3.8.189  Tum gemini extremo scribantur margine versus,
3.8.190  Haud cuiquam siccis, verba legenda, genis:
3.8.191  Hic, Racacine, iaces, vati gratissime Iano,
3.8.192  Hic pariter Iani gaudia cuncta iacent! 9. MARCO GEORGIO ET ANTONIOLO SCIENTAE RUSTICANTIBUS
3.9.1  Illos felices, illos reor esse beatos

3.11.46  Pectora dans doctis erudienda viris.
3.11.47  Demum Ferrariam felici es forte profectus,
3.11.48  Et Phaëthontei, flumina clara, Padi.
3.11.49  Hic erat eloquio praestans undante Guarinus,
3.11.50  Pieridum Latio summus in orbe parens.
3.11.51  Hunc tu per geminos audis cum sedulus annos,
3.11.52  Luce cibi parcus, nocte

3.12.41  Et quoniam duce te, Phrygius sua praemia iudex
3.12.42  Vexit ad Iliacas, per freta longa, domos;
3.12.43  Da, valeat castam, duce te, reperire puellam,
3.12.44  Hic, pro quo blandas fundimus ore preces.
3.12.45  Tu cultus matrum, tu formas, Diva, recenses,
3.12.46  Tu loca sidereo lumine cuncta notas.
3.12.47  Quicquid agunt terrae, coelo

nunc ipsis praefero iure Deis,
3.17.9  Quod talem natae delegeris ipse maritum,
3.17.10  Quo te non poterat dignior esse gener.
3.17.11  Ipse est en Salomon, quem praesto hic stare videtis,
3.17.12  Cui semper cordi est intemerata fides.
3.17.13  Vir locuples, facilis, iustus, sectator honesti,
3.17.14  Antiquo prudens nec Salomone minus.

3.18.37  Discat quid tetrici iubeant oracla Lycurgi,
3.18.38  Quid sapiens docto sanxerit ore Solon,
3.18.39  His aeternae urbes, his inclita regna reguntur,
3.18.40  Hic placito gentes nodus amore ligat. 19. PRUDENTISSIMO IURIS CONSULTO BARTHOLOMAEO CEVOLAE VERONENSI
3.19.1  Iure fuit nobis niveo notanda lapillo,

3.19.19  Huius amicitiae stabit venerabile foedus,
3.19.20  Narrabunt nostram saecla futura fidem.
3.19.21  Nec plus Tyndaridae clarissima sidera fratres,
3.19.22  Hic agilis frenis, cestibus ille potens;
3.19.23  Nec plus Aegides, nec plus Ixione natus,
3.19.24  Nec duo per Samium pectora docta senem;
3.19.25  Nec cum Patroclo plus laudis

4.2.6  Si fata in media vivere pace negant.
4.2.7  In Turcos utinam tecum simul arma tulissem,
4.2.8  Non foret in tanto nunc mea vita metu.
4.2.9  Hic nec opinanti gelidos tremor occupat artus,
4.2.10  Illis quam veniat cernitur ante malum.
4.2.11  Nos pugnam inviti capimus; nisi tempora suadent,
4.2.12  Vos

Illis quam veniat cernitur ante malum.
4.2.11  Nos pugnam inviti capimus; nisi tempora suadent,
4.2.12  Vos detrectatis conseruisse manum.
4.2.13  Non ulla hic caecos astutia defugit ictus,
4.2.14  Illic vitari missa sagitta potest.
4.2.15  Debilis a morbo semper prosternitur aeger,
4.2.16  At miles fuso saepius hoste redit.

4.4.36  Ocyor aligero Bellerophontis equo;
4.4.37  Sed magno e silvis actus clamore sequentum,
4.4.38  Incidit in fragili, stagna adoperta, gelu.
4.4.39  Hic saepe incassum surgenti et saepe cadenti,
4.4.40  Succidit celeres, lubrica testa, pedes.
4.4.41  Sic tandem victus toto dedit altera pago
4.4.42  Gaudia quae pariter contulit

4.5.112  Obtigit et iuveni pontificalis honos,
4.5.113  Non fuit ulla tuae, sedes tam grata, senectae,
4.5.114  Quam prope me modicos incoluisse Lares.
4.5.115  Hic modo delicias nobis studiosa parabas,
4.5.116  Nunc trepida nebas, linea texta, manu.
4.5.117  Donec fila tibi torquere novissima Clotho
4.5.118  Coepit, et extremos annumerare

dubie toto quod sis vilissima coelo,
4.6.32  Possessi series arguit ipsa loci.
4.6.33  Esses ni vilis, non aetheris ima teneres,
4.6.34  Conveniens meritis, hic fuit ordo, tuis.
4.6.35  Quod fluidis nempe est elementis infima tellus,
4.6.36  Hoc te sidereis, novimus esse, plagis.
4.6.37  Unde etiam reliqui modulantur acutius

4.7.34  Sed stimulat victum bella novare pudor.
4.7.35  Danubium rursus, collecto milite, transit,
4.7.36  Rursus et ingenti caede repulsus abit.
4.7.37  Hic ego turpe ratus tantummodo nostra tueri,
4.7.38  Nec rerum oblata commoditate frui;
4.7.39  Continuo hostiles, transcendo laetus, in agros,
4.7.40  It comes a tergo Luctus, et

4.8.34  Ista fuit culpae, debita poena, meae.
4.8.35  O ego ter demens, umbra qui et pace relictis,
4.8.36  Tentarim lituos, et fera bella, sequi!
4.8.37  Hic Labor, et pallens Metus, et deformis Egestas,
4.8.38  Hic Furor, et vultu, Mors violenta, truci.
4.8.39  Nec dubito, quin sol, quin aura, et pulvis et imber,
4.8.40  Laeserit

4.8.35  O ego ter demens, umbra qui et pace relictis,
4.8.36  Tentarim lituos, et fera bella, sequi!
4.8.37  Hic Labor, et pallens Metus, et deformis Egestas,
4.8.38  Hic Furor, et vultu, Mors violenta, truci.
4.8.39  Nec dubito, quin sol, quin aura, et pulvis et imber,
4.8.40  Laeserit insuetum, talia ferre, latus.
4.8.41  Quanto erat o melius

4.10.94  Huc ades, et placidus languida membra leva!
4.10.95  Non ingratus ero; Viridi de cespite surget,
4.10.96  Fumatura tuis, haud semel ara, sacris.
4.10.97  Hic tibi ponetur tenerum iecur anseris albi,
4.10.98  Altera cristatus victima gallus erit.
4.10.99  Haec super adiiciam flavi duo cymbia mellis,
4.10.100  Ac totidem lactis cymbia

4.12.198  Scandamus, celeri, dum licet, ambo fuga.
4.12.199   Vel Parnasiacae, potius fastigia, Cirrhae,
4.12.200  Altior est lymphis omnibus ille locus.
4.12.201  Hic ego post tergum lapides, magnae ossa parentis
4.12.202  Iactabo, extinctos et reparabo viros.
4.12.203  At tu femineam renovabis femina turbam
4.12.204  Saxa pari

4.14.56  Ilia, diversum cetera vulgus habet.
4.14.57  Aequarat Phrygiis venatica dona carinis
4.14.58  Naufragus in Libyco littore Troïades
4.14.59  Hic minor in plurimis numerus confertur, et unus
4.14.60  Romanum cervus spargitur in populum.
4.14.61  Tibri pater, tales Hister tibi mittit alumnos,
4.14.62  Tu tamen hunc

4.15.10  Tot scelerum facies et mala tanta videt.
4.15.11  Insanas hominum curas, vota improba cernit,
4.15.12  Et nullo in terris esse in honore Deos.
4.15.13  Hic petit excidiis urbes, per tela, per ignes
4.15.14  Tendit, ut innumeras undique cogat opes.
4.15.15  Ille armis violat leges, hominesque Deosque,
4.15.16  Subdat ut imperio,

4.15.18  Cumque suis alii bella nefanda gerunt.
4.15.19  Furta iuvant multos, foenus, saevaeque rapinae,
4.15.20  Fanaque direptis expoliata Deis.
4.15.21  Decipit hic dominum, fraudem parat ille parenti,
4.15.22  Emtori varios iniicit ille dolos.
4.15.23  Pars amat ingentes sumtus, luxumque superbum,
4.15.24  Lactaque magnificas aedificare

alii clerici officia legendo et cantando circa corpus peragerent. Fatentes quod ymago crucifixi cepit obturare aures suas manibus a cruce separatis. Quod cum omnes circumstantes aspicerent mirabantur. Tunc sacerdos ait ad populum: Scitis quale signum est hoc. vos scitis, quod iste qui hic iacet nunquam voluit audire verbum dei. et ideo modo est in manu dyaboli. Idcirco sic obturavit aures suas ne audiat preces quas pro eo fundimus. Et cessaverunt omnes orare, quia preces vel orationes pro dampnatis deus non exaudit. Explicit.

varia ingenia et naturas aliis et aliis rebus vitiare coeperunt. Equidem nonnulli religiosi observantes de cultu dei conferentes religiosorum vitam paene in caelum extollebant adeo, ut uterque nostrum monachum sancti Dominici nobis deditum, ineptum quidem nobis hic adesse affectaret. Quidam vero conventuales largioris conscientiae de ieiuniis primum ac demum de Bacchanalibus, quod eis potius visum est, dimicantes et eius orgia optime fuisse instituta non minimis laudibus efferebant, eum vero noctes atque dies coli asserentes. Alii praeterea contractis

sexto particulam libavi, quae Bellerophontis in primis fabulam continet; quem locum ideo potissimum delegi, quod hujus Herois nomen quidem apud Latinos celebre cognoveram, at vero genus et facta et exitum, passim ignorari videbam. Verum et alia quaedam, notitia et memoratu digna hoc habet carmen. Hic quippe et Lycurgi illius fabula intercurrenti narratione inseritur, quem Baccheo furore instinctum, genua sibi succidisse, complures nostratium poetarum prodiderunt, et omnis locus famosa illa Diomedis et Glauci armorum permutatione clauditur; in qua Martialis more suo

Cedant 69 huic gaudio nostro in huiusmodi salutacionis officio omnes gentes nationesque, tum praestantia ducis, tum excellentia urbis, tum quia [rerum] 70 reges a fortuna pendent, ex una fere familia nati. Nobis videtur hic florentissimus senatus huius primarie urbis equalem sue amplissime dignitati principem dedit, non sorte praelatum, sed omnium bonorum judicio et extimatione priscos illos populos imitatus, qui ad unius 71 viri praestantiam simili modo confugiebant!

unius 71 viri praestantiam simili modo confugiebant! O praeclarissimam omnium populorum seclorumve atque etatum civitatem, in qua numquam defficerunt amplissimis magistratibus dignissimi viri neque dignissimis viris amplissimi magistratus. Letetur igitur hic praeclarissimus senatus, qui praestantissimum et dignissimum principem fecit, letentur omnes huic imperio subiecti quibus obtigit a justissimo integerimoque principe moderari. Letentur omnes Cristicole, qui terra marique sub umbra ac spe tanti protectoris secure quiescunt.

illos tyrannorum uaria tormenta pati. Nouit enim apprime medicus noster optimus quae cui ad morbum sint, quae autem ad salutem, ac pro uariis laboribus uarias adhibere medelas. Π nouit medicus optimus not. lector A2 in marg. Mauult quippe dilectos suos modicum hic contristari, contristari] correxi ex constritari quam propter momentaneam laetitiam aut prosperitatem sempiterna amittere gaudia. Sic Petrus cito pro reparanda Petronellae sanitate intercedenti respondisse fertur: Sic ei expedit; Π

grauem illam maledictionem imprecatur: Duplici contritione contere contere] correxi ex conterere eos, Domine; id est, ut et praesentem miseram transigant uitam, et futuram aeternis defleant suppliciis.

Sed hic forsan instabit aliquis: Cum scriptum est “Deus non punit bis in id ipsum”, quomodo ergo hoc stabit, si tamen ob unam noxam peccatores et praesentibus et futuris affligerentur flagris? Cuius contrarium et Hieronymus sensisse uidetur, qui illam Hieremiae tractans imprecationem ait: Quod

intellegere, monet Lombardus, qui inter ipsa flagella paenitentiam egerunt, quam utique Deus uel tenuem aut momentaneam tamen non aspernatur, quod uero hi, qui temporalibus non emendantur uerberibus, aeternis excrucientur tormentis. Idem ipse Hieronymus auctor est. Nam mox fere intulit: Quaeret hic aliquis: Si fidelis deprehensus in adulterio decolletur, quid de eo de eo] corr. lector A1 ex deo postea fiat? Aut enim punietur, et falsum est quod dicitur post dicitur canc. lector A1 non “non

de eo] corr. lector A1 ex deo postea fiat? Aut enim punietur, et falsum est quod dicitur post dicitur canc. lector A1 non “non iudicabit Deus bis in id ipsum”; aut non punietur, et optandum erit adulteris ut hic breui poena puniantur, ne trucidentur in aeternos cruciatus. Ad quod respondemus Deum ut omnium rerum ita suppliciorum quoque scire mensuram; et non praeueniri sententiam iudicis, nec illi in peccatorem exercendae dehinc poenae auferri potestatem; et magnum peccatum magnis diuersisque lui

ostentare potentiam. Ob hoc namque caecum illum discipulis natum esse respondit; quod Augustinus admiratus, de correctione et gratia disputando: Mirum est, inquit, unum, quod filios quorundam amicorum suorum, hoc est regeneratorum bonorumque fidelium, sine baptismo hic paruulos existentes, quibus utique si uellet huiusmodi lauacri gratiam procuraret in cuius potestate sunt omnia, alienat a regno suo in quod parentes mittit illorum, et quosdam filios inimicorum suorum facit in manus Christianorum uenire et per lauacrum introduci in regnum a quo eorum parentes

Prva verzija. Latinski spellcheck. Ioannes Episcopus Quinque-ecclesiensis, Galeotto suo. S. Scribis mihi, quanta malignatus sit inimicus in Sancto . Hic vero parce quaeso, si quae praeter ingenium meum loquar confidentius. Ignorat ille miser, ignorat quanta et ego remachinatus fuerim in eum. Si quid inceptasset, expertus profecto fuisset, uter nostrum plus possit, sive in Curia, sive alibi, vel auctoritate vel lingva et rebus omnibus. Equidem

iam iam divitem conspicor; mihi gaudeo, quia quod ego tibi debebam, id alios praestare et vicem meam supplere video. Si quid tamen ex istorum omnium collatione ad summulam aliquid tibi defuerit, recurres ad me, et si blande poposceris, forsitan accipies. O factum bene! quod Musae tuae et facetiae, hic inter barbaros maiora inveniunt praemia quam domi. Quam male metui, ne te ego ad litus arandum ducerem! Sed iam sequere fortunam tuam et nata sine cucurbitis. Semper tamen in memoria habeas, ad quid huc veneris? Nempe ut doceas indoctos, exhilares moestos, teipsum locupletes. Cave ergo quidquam

ne prope te veniat barbarus hostis equo.
Te pons a dextra levi de marmore ductus
te quoque planities lata decorat ibi.
Illic circumstans ortorum copia magna
herbarum uario semper odore uirent,
desuper est campus famosus nectare Bacchi,
hic legitur dulcis ficus et una frequens,
melliflue fruges hic pendent arbore multa,
hic micat et sacra Pallade pinguis ager,
parte sed a leva Cerers iacet insula diues,
cuius arant totidem jugera mile boues.
Te igitur mediam diuino munere

de marmore ductus
te quoque planities lata decorat ibi.
Illic circumstans ortorum copia magna
herbarum uario semper odore uirent,
desuper est campus famosus nectare Bacchi,
hic legitur dulcis ficus et una frequens,
melliflue fruges hic pendent arbore multa,
hic micat et sacra Pallade pinguis ager,
parte sed a leva Cerers iacet insula diues,
cuius arant totidem jugera mile boues.
Te igitur mediam diuino munere nutrit
hac seges hac Bacchus fertilitate sua.
Tu procul excelsum

planities lata decorat ibi.
Illic circumstans ortorum copia magna
herbarum uario semper odore uirent,
desuper est campus famosus nectare Bacchi,
hic legitur dulcis ficus et una frequens,
melliflue fruges hic pendent arbore multa,
hic micat et sacra Pallade pinguis ager,
parte sed a leva Cerers iacet insula diues,
cuius arant totidem jugera mile boues.
Te igitur mediam diuino munere nutrit
hac seges hac Bacchus fertilitate sua.
Tu procul excelsum templum templique cacumen

terra domos,
tu tribus ostendens ornatam turribus arcem
inuitas ciues ad sua uota tuos.
Hospitium dignare tuum prebere fugatis
iam satis est nobis te sine longa dies.
Aduuentu et nostro nimium letaris amica
presertim domini qui tibi jura dabit.
Hic Uincislaus de Rippa quem loquor hic est
cuius in aeternum fama perhennis erit,
Justicia populo miseris pietate uir iste
nam placet et superis religione deis.
Gaude igitur postquam Veneti decreta senatus
hunc tibi pretorem constituere uirum.
Hic est ille

ornatam turribus arcem
inuitas ciues ad sua uota tuos.
Hospitium dignare tuum prebere fugatis
iam satis est nobis te sine longa dies.
Aduuentu et nostro nimium letaris amica
presertim domini qui tibi jura dabit.
Hic Uincislaus de Rippa quem loquor hic est
cuius in aeternum fama perhennis erit,
Justicia populo miseris pietate uir iste
nam placet et superis religione deis.
Gaude igitur postquam Veneti decreta senatus
hunc tibi pretorem constituere uirum.
Hic est ille quidem fatis promissus ab aeuo

Hic Uincislaus de Rippa quem loquor hic est
cuius in aeternum fama perhennis erit,
Justicia populo miseris pietate uir iste
nam placet et superis religione deis.
Gaude igitur postquam Veneti decreta senatus
hunc tibi pretorem constituere uirum.
Hic est ille quidem fatis promissus ab aeuo
aurea qui reducet secula prisca tibi.
Plebs ammissa cito reparetur germine prolis,
quae tibi felices afferat usque dies.
Progeniem Lucina nouam iam duplicet et iam
pensa trahit Lachesis de meliore colo.
Saluator

quorundam amicorum meorum, qui me perpulerunt ut prudens, licet inuitus, in illud uitii prolaberer quod in uulgari est prouerbio: Canicula festinans parere catulos parit caecos . Hic uero noster partus etiam ex alia ratione monstruosus est, utpote quo membrum unum, non integrum corpus enixi sumus. Illud tamen qualecumque (quando mihi ita faciendum fuit) ad Vestram

est, uarios ac instabiles famulos suos reddat necesse est, et semper eos cupiditate futurorum bonorum anhelantes efficiat, amore praesentium anxios, praeteritorum aut ademptorum iactura tristes ac luctuosos. Quomodo igitur non hic iure ac merito inops et miser, immo miserrimus sit censendus in tanta animi inopia et fluctuatione positus tametsi Attali aut Croesi thesauros possideat? Aut quis hunc probum uel bonum dixerit, cui nullum scelus adeo exsecrandum

nullus de meo quicquam me inuito contingere potest, et si aliis distribuo, diminutionem non patitur; tuus autem amissionis quotidie patet discrimini, et si alteri uel modice tribuis, semper deperit." Huius expectatio ab se erat et hic ab se pendebat, non ab extrinseco. Quod si dicas "Huic sapientia et rerum ingens scientia erat!" et tu, inquam, sapiens eris si ad naturam uixeris, non ad opinionem; nam neque illi de facultatibus fortunae amplius erat quam

quippe naturae ista conditio est ut tantum, cum se cognoscit, ceteris rebus excellat; eadem tamen infra bestias redigatur si se nosse desierit; nam ceteris animantibus sese ignorare natura est, hominibus uero uitio uenit. Quam uero late pateat hic error uidetur qui ornare aliquid posse ornamentis existimatis alienis. At id fieri nequit; nam si quid ex appositis luceat, ipsa quidem, quae sunt apposita, laudantur, illud uero his tectum atque uelatum in sua nihilo minus foeditate

Quibus uerbis prudenter ei insinuare uoluit intelligat se ab illa neglectum esse ac spretum, ut potius odio sit persequenda quam desiderio . Valebit ergo hic, quantum salua pietate fieri potest, locos odii abhominationis inuidiae ac indignationis attingere et illis animum auditoris alienare, ut Ouidius in libello de remedio amoris egregie fecit, quibus de rebus omnibus plenius suis locis

ex diuitibus admodum paucos; quod est unde diuitiae bonae possint appellari. Ego uero sicuti illum minime dixerim candorem, quo splendere potest nihil, itidem nec bonum cuius accessu fieri melius potest nihil. Sed hic mihi forsan aliquis illud satyri opponet: Haud facile emergunt quorum uirtutibus obstat res angusta domi. Quo carmine asserit poeta inopiam

animi dolorem, ueluti de hospite, ipse contraheret. Neque eum profecto fefellit opinio. Nam post aliquot annos Polycrates ab Oroete quodam Persa Asiae praefecto dolo captus miserrimoque patibulo extinctus est. Hic illius sapientissimae Demetrii sententiae ueritatem intueri licet, qua dicere assolebat "Iratum procul dubio illi deum esse, ne dubita, cui uniuersa ex uoto fluxerunt." Deus quidem bonos (ut egregie etiam sentit Seneca) probat,

indigner? Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac

metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore simul et desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque

pendentesque genas et tales aspice rugas quales umbriferos ubi pandit Thabraca saltus. in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem

nox uenit; deponendus est iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab

autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc

maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. II 12 Sextus locus a iudicio sapientum Sexto loco diximus posse probari malum non esse illud quod multi sapientes uiri concupiscunt aut concupierunt.

Zeno libens amplexus est, hanc Theramenes in poculo a triginta Athenarum tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui diuino iudicio breui eum consecutus est. Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est

Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus Cedar." Quid putas hic cupiebat, qui longiorem querebatur uitam, aliud quam mortem? Paulo quoque eadem mens fuit cum ait: "Cupio dissolui et esse cum Christo."

igitur nunc septimus et ultimus locus quo aduersitates casusque omnes doceri poterunt esse boni, qui locus a contrario accipitur, hoc est ut, quem casum bonum esse persuadere uolumus, eius contrarium malum esse ostendamus. Atque hic locus uniuersaliter in omnibus rerum detrimentis oportunissime adhiberi potest. Vt si mortem uoluerimus persuadere malam non esse, explicemus uitae aerumnas, afflictiones, sollicitudines, labores, et alias miserias uniuersas, sicuti

est enim diues et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo

detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto

id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus; nam, cum quidam ex eius assentatoribus, Damocles, commemoraret in sermone copias eius, opes, maiestatem, rerum habundantiam ,

indigner? Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac

indigner? Haec omnia et horum similia ideo ad leuandum maerorem ualent quoniam docent mortem non esse malam eo quod a natura praestatur. Et hic locus leuando funebri luctui est aptissimus; quem tamen aliis perpaucis ualebis accommodare, quoniam non item priuatio aliarum rerum a natura prouenit ut uitae. Nisi forte hac

metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore simul et desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque

pendentesque genas et tales aspice rugas quales umbriferos ubi pandit Thabraca saltus. in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem

nox uenit; deponendus est iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab

metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore simul et desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque

pendentesque genas et tales aspice rugas quales umbriferos ubi pandit Thabraca saltus. in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem

nox uenit; deponendus est iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab

metu et sollicitudine sedulo angeris; sin autem numquam eos auara patefecerit aut patefactos instabilis contraxerit, tunc uero dolore simul et desiderio intabescis, tum maerore conficeris . Hic te postremo excipit senectus, exoptatum mortalium malum. Haec tibi affert morbos, haec omnes adimit, si quae fuerunt, uoluptates: iam cibus non sapit, gratus somnus aufugit, distillant oculi simul et nasus, languescit caput, genua manusque

pendentesque genas et tales aspice rugas quales umbriferos ubi pandit Thabraca saltus. in uetula scalpit iam mater simia bucca. Plurima sunt iuuenum discrimina, pulchrior ille hoc, atque ille alio, multum hic robustior illo: una senum facies, cum uoce trementia membra et iam leue caput, madidique infantia nasi; frangendus misero gingiua panis inermi. Vsque adeo grauis uxori natisque sibique

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis

pupillos, quot longa uiros exsorbeat uno Maura die, quot discipulos inclinet Hamillus; percurram citius, quot uillas possideat nunc quo tondente grauis iuueni mihi barba sonabat. Ille humero, hic lumbis, hic coxa debilis, ambos perdidit ille oculos et luscis inuidet, huius pallida labra cibum accipiunt digitis alienis ipse ad conspectum cenae deducere rictum suetus hiat tantum ceu pullus hirundinis ad quem

nox uenit; deponendus est iterum ornatus, detrahenda uestimenta, et iam iterum ad plumae otia redimus, quam aut exerciti curis tota nocte insomnem fatigamus, aut uicti epularum humore ueluti mortui sine sensu iacemus. Sed neque hic quies; mox enim adoriuntur nos insomnia, nouae horribilesque terrent imagines aut sollicitudines urunt: nunc aduersum nos stricto ense inimica stat facies, nunc ferimur aut ab aliquo loco edito deturbamur in praeceps; alius iugulatur ab

autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc

maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. Nos nunc ad quintum locum ueniamus qui germanus omnino est huic quem modo attigimus. Est enim quintus locus quo probatur

autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc

maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. Atque primum de morte: quis est tam perspicaci aut alto ingenio qui metiri queat quanta uel qualia illa bona sint quae

autem afficerer cum Palamedem, cum Aiacem, cum alios iudicio iniquorum circumuentos conuenirem. Tentarem etiam summi regis, qui maximas copias duxit ad Troiam, et Ulixis Sisyphique prudentiam, nec ob eam rem, cum haec exquirerem sicut hic faciebam, capite damnarer. Nec uos quidem, iudices, hi qui me absoluistis, timueritis: nec umquam enim cuiquam bono mali quicquam euenire potest nec uiuo nec mortuo, nec umquam eius res a diis immortalibus negligentur. Nec mihi ipsi hoc

maxime cum ista ingeniis uel leuiter eruditis inuentu difficilia esse non possunt, multosque futuros non dubitamus qui et talia qualia nos et longe aptiora post hanc nostram tenuem admonitionem ualebunt excogitare. Proinde huic quinto loco hic finem imponamus. II 12 Sextus locus a iudicio sapientum Sexto loco diximus posse probari malum non esse illud quod multi sapientes uiri concupiscunt aut concupierunt.

Zeno libens amplexus est, hanc Theramenes in poculo a triginta Athenarum tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui diuino iudicio breui eum consecutus est. Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est

Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus Cedar." Quid putas hic cupiebat, qui longiorem querebatur uitam, aliud quam mortem? Paulo quoque eadem mens fuit cum ait: "Cupio dissolui et esse cum Christo."

Zeno libens amplexus est, hanc Theramenes in poculo a triginta Athenarum tyrannis oblatam laetus hausit epotoque ueneno pateram excussit atque illam subridens publico tradidit seruo dicens: "Defer hanc ad Critiam, cui eam propinaui." Erat autem hic Critias ex omnibus tyrannis crudelissimus, qui diuino iudicio breui eum consecutus est. Et Lacedaemonius ille qui auiditate ad mortem properabat, cui dictum ab inimico est

Psalmistae quoque sacri haec uox est: "Heu me, quia incolatus meus prolongatus est habitare cum habitantibus Cedar." Quid putas hic cupiebat, qui longiorem querebatur uitam, aliud quam mortem? Paulo quoque eadem mens fuit cum ait: "Cupio dissolui et esse cum Christo."

igitur nunc septimus et ultimus locus quo aduersitates casusque omnes doceri poterunt esse boni, qui locus a contrario accipitur, hoc est ut, quem casum bonum esse persuadere uolumus, eius contrarium malum esse ostendamus. Atque hic locus uniuersaliter in omnibus rerum detrimentis oportunissime adhiberi potest. Vt si mortem uoluerimus persuadere malam non esse, explicemus uitae aerumnas, afflictiones, sollicitudines, labores, et alias miserias uniuersas, sicuti

est enim diues et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo

detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto

id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus; nam, cum quidam ex eius assentatoribus, Damocles, commemoraret in sermone copias eius, opes, maiestatem, rerum habundantiam ,

igitur nunc septimus et ultimus locus quo aduersitates casusque omnes doceri poterunt esse boni, qui locus a contrario accipitur, hoc est ut, quem casum bonum esse persuadere uolumus, eius contrarium malum esse ostendamus. Atque hic locus uniuersaliter in omnibus rerum detrimentis oportunissime adhiberi potest. Vt si mortem uoluerimus persuadere malam non esse, explicemus uitae aerumnas, afflictiones, sollicitudines, labores, et alias miserias uniuersas, sicuti

est enim diues et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo

est enim diues et sepultus in inferno; nam caelos scandere non speret, cum ueritas dicat possibilius esse camelo foramen acus penetrare quam diuiti caelos ascendere. Hic mihi cum Iacobo exclamare libet: Agite nunc, diuites, et plorate ululantes in miseriis uestris, quae aduenient uobis; diuitiae uestre putrefactae sunt et uestimenta uestra a tineis comesta; aurum et argentum uestrum aeruginauit et aerugo

detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto

id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus; nam, cum quidam ex eius assentatoribus, Damocles, commemoraret in sermone copias eius, opes, maiestatem, rerum habundantiam ,

detorquebat. Idem cum in communibus suggestis consistere non auderet, contionari e turri alta solebat. Atque is cum pila ludere uellet, (studiose enim id factitabat) tunicamque poneret, adolescentulo, quem amabat, tradidisse gladium dicitur; hic cum quidam familiaris iocans dixisset: "Huic quidem certe uitam tuam committis", arrisissetque adolescens, utrumque iussit interfici: alterum quia uiam demonstrasset interimendi sui, alterum quia dictum id risu approbauisset. Atque eo facto

id risu approbauisset. Atque eo facto sic doluit nihil ut tulerit grauius in uita; quem enim uehementer amarat, occiderat. Sic distrahuntur contrarias in partes impotentium cupiditates: cum huic obsecutus sis, illi est repugnandum. Quamquam hic quidem tyrannus ipse iudicauit quam esset beatus; nam, cum quidam ex eius assentatoribus, Damocles, commemoraret in sermone copias eius, opes, maiestatem, rerum habundantiam ,

annotet gloriosum. Nam si nec uoluntate nec ratione compelleris deuotionis Deo aliquid exhibere, in qua parte Christianum te poterit approbare? Hic Hieronymus, tametsi alios locos prudenter immisceat, praecipue tamen uoluntati Dei innititur, quam nos huic secundo loco assignauimus. III 4 Tertius a uoluntate maiorum

talem ascendere speculam de qua uniuersam terram sub nostris pedibus cernemus, iam tibi ostenderem totius mundi ruinas, gentes a gentibus et regnis regna collisa, alios torquere, alios necari, alios absorbi fluctibus, alios ad seruitutem trahi, hic nuptias, ibi plantum, illos nasci, istos mori, alios affluere diuitiis, alios mendicari, et non Xerxis tantum exercitum, sed totius mundi homines, qui nunc uiuunt, in breui spatio defuncturos. Vincitur sermo rei magnitudine et minus est omne

fas esse re publica extincta ipsam superstitem optare, cum post casum eius honeste uiuere nequiuisset; atque ex eo insinuat oportunissimo tempore ipsam a uita destitutam. Hic locus optime senibus congruit qui iam et aetate et honoribus perfuncti sunt; poterit tamen prudens orator hanc consolandi rationem et florentibus aetatibus adaptare iuxta illam Philippi praeclaram sententiam: tunc homini mortem esse

flatus celerrime perfert. Idem euenire nobis puta. Alios uita uelocissime adduxit quo ueniendum erat etiam cunctantibus, alios macerauit et coxit. Hic Senecae est discursus; sed ille Ciceronis non indoctior: Quae uero aetas longa est? Aut quid omnino homini longum? Nonne modo pueros, modo adulescentes in cursu a tergo insequens Nec opinantes assecuta est

maria epistulae et findente sulco carina per singulos fluctus aetatis nostrae momenta minuuntur. Solum habemus lucri quod Christi amore sociamur. Hic locus proprie funebri consolationi congruere uidetur; verumtamen et aliis poterit adaptari, ut si persuadeamus, quod quisque patitur, illud ei fuisse omnino futurum quia licet ista, si ad inferiores causas referas, casu quodam fieri

In tali ergo ratione admonendi sunt amici ut aequo animo ferant, nec uelint dolendo tantam eis felicitatem inuidere. Quod si dicant "Nostras, qui ab eis deserti sumus, non illorum dolemus uices", tu hic apte subicies quam sit iniquum sua commoda ex amici incommodis spectare et salutem suam immeriti interitu quaerere aut optare. Quem locum Hieronymus ad Tyrasium pulcherrime explicauit: His uerbis plangere

Istorsum spectat et cum dicimus illi, qui mala patitur, ea ob uirtutem suam pati ipsique egregiam probitatem uel doctrinam aut exquisitum ingenium nocuisse. Hanc rationem solacii Ouidius in epitaphio suo praecipuam adhibuit: Hic ego qui iaceo tenerorum lusor amorum Ingenio perii Naso poeta meo. Licet hoc, quod dicit, Ouidio uitio dari merito potest, tamen uiros huiusmodi consolando

fit ab aliis et praecipue bonis; si non spectat ad probos; si non bene ordinatum aut concinne positum; si non debito tempore exhibitum nec oportuno loco impensum, nec nostri sed alterius gratia. Praeter hos hic inducere poteris omnes fere mansuetudinis locos, de quibus suo loco disputauimus. Etenim singulis propemodum rationibus, quibus ira mitigatur, aegritudo quoque aut maeror animi uel tollitur uel minuitur, nec iniuria quidem. Nam

uidetur noua rerum et inopinata facies; magna autem pars est apud imperitos mali nouitas. Hoc ut scias ea, quae putauerant aspera, fortius, cum assueuere, patiuntur. Ideo sapiens assuescit futuris malis et quae alii diu patiendo leuia faciunt, hic leuia facit diu cogitando. Audimus aliquando uoces imperitorum dicentium 'Sciebam hoc mihi restare'; sapiens scit omnia sibi restare; quicquid factum est, dicit 'Sciebam'.

aut cupidine laudis gloriaeque ad similia imitanda accendatur aut saltem absterrebitur ne inferior illis esse iudicetur. IV 4 Tertius locus a uirtute Hic igitur tertio loco apte ad constantiam fortitudinemque aeger adhortandus est atque ut hanc quoque uirtutem suscipiat, cum ceterae suppetent, diligentius admonendus. Quod egregie Sulpicius ad Ciceronem attigit. "Vidimus", inquit,

singulos trahere locos. IV 5 Quartus locus a metu Enimuero praeter hos omnes locos est et ille, qui maxime ad comprimendum luctum ualet, qui ratione metus constituitur; hic autem fit cum timorem maerenti incutimus ex malo aliquo quod ei propter nimium dolorem euenturum comminamur. Vt puta quod caros suos dolendo offendat aut cruciet aut ipsis displiceat; secundum quam rationem Cicero Brutum est consolatus:

natales hominum plangens gaudet in funere, prudenterque Ennius "Plebs", ait, "in hoc regi antestat loco: licet lacrimari plebi, regi honeste non licet". Vt regi, sic episcopo, immo minus regi quam episcopo; ille enim nolentibus praeest, hic uolentibus; ille terrore subicit, hic seruitute donatur; ille corpora custodit ad mortem, hic animas seruat ad uitam. In te oculi omnium diriguntur. Domus tua et concursatio quasi in specula constituta; magistra est publicae disciplinae;

in funere, prudenterque Ennius "Plebs", ait, "in hoc regi antestat loco: licet lacrimari plebi, regi honeste non licet". Vt regi, sic episcopo, immo minus regi quam episcopo; ille enim nolentibus praeest, hic uolentibus; ille terrore subicit, hic seruitute donatur; ille corpora custodit ad mortem, hic animas seruat ad uitam. In te oculi omnium diriguntur. Domus tua et concursatio quasi in specula constituta; magistra est publicae disciplinae; quicquid feceris, id sibi omnes faciendum

antestat loco: licet lacrimari plebi, regi honeste non licet". Vt regi, sic episcopo, immo minus regi quam episcopo; ille enim nolentibus praeest, hic uolentibus; ille terrore subicit, hic seruitute donatur; ille corpora custodit ad mortem, hic animas seruat ad uitam. In te oculi omnium diriguntur. Domus tua et concursatio quasi in specula constituta; magistra est publicae disciplinae; quicquid feceris, id sibi omnes faciendum putant. Caue ne committas quod aut, qui reprehendere

ad proprios locos huius rationis ueniamus, illum nunc locum praemittamus qui et huic quintae rationi et illius, quam secundam posuimus, communis est. Mulcet enim pariter angorem et animum ad uoluptatem iocundissimam abducit a luctu. Hic locus a compassione gignitur, qui ob praestantiam suam (ut mihi quidem probatur) in omni ratione consolandi praecedere debet. Plurimum enim (mihi crede) amici incommoda leuabimus si

commemoratio qui afflictorum, quos consolamur, malis commouentur pluresque esse et bonos qui uicem eorum doleant. Ex quo genere est illud: quae regio in terris nostri non plena laboris? En Priamus. Sunt hic etiam sua praemia laudi; Sunt lacrime rerum et mentem mortalia tangunt. et illud: Extinctum Nymphae crudeli funere Daphnim flebant, uos coryli testes et flumina Nymphis, atque deos

IV 9 Secundus locus a lamentatione Age nunc huic illum subiciamus qui huius loci, de quo iam disseruimus, aptissimus est comes, immo, cum res postulat, nullus conuenientior aut iocundior. Hic est qui a lamentatione afflicti petitur, cum maerentem prouocamus uel petimus nobis casum infortunii sui exponat. Qua in re fit mirum quoddam ut maestum ad dolorem inuitando dolore tamen leuemus: id quidem fit, uerum non praeter

Flebilis ut noster status est, ita flebile carmen, materiae scripto conueniente suo. et alibi ex persona libelli: Inspice quid portem; nihil hic nisi triste uidebis, Carmine temporibus conueniente suis. Claude quod alterno subsidunt carmina uersu et pedis hoc ratio uel uia longa facit. Quod neque sum cedro cultus nec pumice leui,

a consolatione atque permittendi queri et plorare usque ad satietatem. IV 10 Tertius locus a laudatione Vbi uero iam sedari et tranquilliorem fieri aestuantem uideris, hic tu eius quodammodo uices prudenter excipias commiserando et per apostropham aut raciocinationem uel alio conueniente tropo bona, quorum iactura facta est, collaudabis plurimisque uerbis efferas affirmans etiam digna esse quae doleat, ut

scribit Mantuanus: "Heus! etiam mensas consumitis", inquit Iulus. Plurima sunt ex hoc genere ac uaria a scriptoribus memoriae prodita, quae repetere hic non oportet. IV 13 Tertius locus a spe futuri boni Rursum igitur reuocare et hac re maestum a dolore poterimus si inicere ei

Nam quid dicam de Lucretia, cui rem nullo piaculo dignam summa impietate libuit expiare et alienam suo malo culpam ulcisci? Sed de his praesens locus disputare non postulat. Satis igitur sit nobis hic illud admonuisse quod sicut mortis crebra recogitatio tum ad tollendas aerumnas, tum ad componendas omnes suae uitae rationes ad sapientes bonosque uiros plurimum pertinet, ita

sui... amatores pro nimium amatores I.7.2 sibi pro ipsis I.7.3 Boeth. Cons. phil. 2P5,28-31, ubi patet uester hic error pro pateat... uidetur. | uitio uenit pro uitio est I.7.4 Verg. Ecl. 10,22-23

| Boeth. Cons. phil. 2P5,32-33, ubi ullum esse bonum quod noceat pro illud... nocet I.7.8 inter permisceri et ex pauperibus in V1 nonnulla quae V2 omisit: hic tu poteris addere et illud quod quantęuis diuitię si accedant, minimum assem non afferunt probitatis; alioquin ut quisque esset ditissimus, ita et optimus, et qui pauperrimus, idem et pessimus. Quod asserere si summę dementię

III.15.5 infallibilemque V1 ] infabilem V2 III.16.1 Iuv. 13,143-49; hic v. 148 omittitur III.16.2 Cic. fam. 4,5,4, ubi dolorem minuere possit; circumcirca prospicere; post ante add. me;

III.18.1 At uero... perpeti Cic. fam. 4,5,3, ubi malum, nisi hoc peius est haec III.18.1 nisi hę... perdidissent Cic. fam. 5,16,3; hic post usurpatę omissa nonnulla; post ipse add. Cic. nostrae III.18.1 Quid est enim... uideretur Cic. fam. 5,16,4, ubi post probitati add.

Si, quod ex Siquidem Boeth. Cons. phil. 2P4,4-10, ubi post similis est om. Boeth; tui desiderio; III.27.2 Boeth. Cons. phil. 2P4,17 hic pro nam is III.27.3 Cic. fam. 5,18,2 III.27.4

post potiora delevit deligentes (V1 etiam deligentes) IV.7.3 nobis deest in V1 IV.8.2 post Hic delevit autem IV.8.3 Cic. fam. 4,5,1 IV.8.4 Sen. ep. 78,4

uersus qua dare uela solent.
ibis per placidas undas placidumque per aequor
Et per piscosas protinus ibis aquas.
Aspicies arctum gemino mare littore clausum,
Aspicies rigidos undique rupe locos,
Aspicies nati non parua foramina montis:
Sunt hic ignicremo facta sacella deo.
Pręterea turres quas separat unda uidebis,
Vnda profunda maris saepe tenentis iter.
A tergo postquam decedent lumine turres,
Ante oculos crescent moenia littorea.
Prospicies factam lętis in

te flere decebit;
Quicquid agent coram, teque decebit idem.
Stigmiferi post templa petas ubi membra quiescunt
Fraterna et iunctis ossibus ossa iacent
Ossa tamen quamuis sint mortua, munus amoris
Maxima amicitię parsque superstes erit.
Hic ubi tu fueris, dexttram pete, nuncia, primus
Angulus in sacris aedibus ossa tenet.
Haecque piis fratrum tu manibus ipsa referto
Nomine uel uerbis, o Elegia, meis:
"Ille miser iuuenis uestram me misit ad arcam
Nota fuit pietas cuius et altus

Ipsum tanta premit pietas tantique doloris
Excruciant miserum non pia fata uirum.
Pręterea uersus quos perlegat ipse uiator
Iussit ut in tumulo marmoris inciderem:
'Qui cecidit bello, qui morbi uulnere demptus,
Hic una geniti de genitrice iacent.
Ipse meam sortem uenturi nescio fati,
Nam fati sortem numina scire uetant.
Verum utinam possem cineri dare basia uestro,
Cum repetent proprios corpus et umbra locos.'"
Vade, Elegia, precor, patrios uisura penates,
Vade

Početna verzija CIPPICVS AD LECTOREM.
Quem petis, ὦ lector studiose, Terentius hic est,
Gloria Romani Cecropiique salis,
Cuius Melpomene, si fas est dicere, sacro
Ore locuta dea est, ore locuta dea est.
Hic tamen ad Latias mendosus uenerat aures
Iamque parum, recte quod legeretur,

Quem petis, ὦ lector studiose, Terentius hic est,
Gloria Romani Cecropiique salis,
Cuius Melpomene, si fas est dicere, sacro
Ore locuta dea est, ore locuta dea est.
Hic tamen ad Latias mendosus uenerat aures
Iamque parum, recte quod legeretur, erat
Sed Raphael uitio succurrit Regius isti,
Nec piguit tanti ferre laboris onus.
Quodcunque exedit carie longaeua uetustas,

68  Nunc demum uideor uilis et orba mihi.
69  Per te celsus Eryx, per te mihi Troius heros,
70  Et meus, heu! per te saluus Adonis erat.
71  At Ad saltem implesset- decor hic quoque quos debuit- annos,
72  Omnia si fuerat orta necesse mori!
73  Vix tribus addiderat mediam triaterida lustris,
74  Extremum et fati uidit adesse sui.

et in sacram pectoris sui cellulam diligenter reconderet. Quod quidem intra breues annos adeo consecutus est ut credibile non sit uirum ad agendum magis quam ad philosophandum natum tantam omnium scientiarum notitiam adeo breuiter percipere potuisse. Habeo hic testes complures, familiares eius, uiros quidem doctissimos, quibuscum inter cenandum de uariis disciplinarum studiis frequenter disserere consueuerat adeo acute adeoque prompte ac subtiliter de quaestione proposita ut eum putares die noctuque

atque in ea urbe uersari uellet, in qua a maximo omnium rectore deo futurus summus pontifex erat designatus; ubi et seipsum accepturum ab eo cardinalatus decus et alios uniuersos honores, quibus eum functum uidimus, mira asseueratione praedicebat. Cerno hic nonnullos praelatos et ex aliis ordinibus uiros praestantes a quibus magna cum attestatione audiui singula haec, quae gessit, multis ante annis ab ipso praedicta fuisse. Itaque repugnantem magistrum et se tanto fastigio indignum reclamantem urgere non

Quamobrem tantum eam partem attingam qua ita sese inter principes christianos gessit ut, cum unius erga eum beniuolentiam consideres, credas ab aliis minime dilectum. Lex quippe amicitiae ita habet ut amicos inimicorum minime diligamus; hic tamen sua prudentia consecutus est ut aeque carus omnibus haberetur, nec ullus esset qui eius amicitiam ultro non expeteret, et adeptam studiis omnibus non coleret atque foueret. Ostendit id nouissima haec ipsius legatio in qua omnes

spem ullam ponatis; quae quam fluxae quamque fallaces sint, ego unus uobis maximo possum esse documento. Credite quoniam puluis et umbra sumus Hor. C. 4, 7, 16 et non hic, sed alibi permanentes habemus mansiones; ubi nihil corruptibile, nihil caducum esse potest, sed omnia incorruptibilia, omnia sempiterna. Proinde date operam probitati, et uirtuti totis uiribus incumbite. Colite pietatem et

numerus, colossus etiam cubitorum quindecim, cum hac inscriptione: Νάξος Ἀπόλλωνι. Sunt et cisternae multae mirae magnitudinis, etiam nunc aquarum plenae. Hic per quaestores ex instituto omnis praeda diuisa est; deinde facta licitatione captiui uenduntur, pecuniaque redacta ex consuetudine diuiditur. Quibus peractis imperator, quoniam commeatus classi defecerant, ad Peloponnesi urbes diuertit. Inter nauigandum uero, ad Maleum

quod multi christianorum, seruitutem Turcorum fugientes, ex tota Asia quotidie se conferunt, et quoniam extra munitiones hostis omnia tenet, oppidanis ne lignandi quidem gratia exire licet. Hic mira de canum sagacitate ac solertia narrantur. Habent enim oppidani ultra quinquaginta canes, quos nocte extra munitiones tenent, ad quos si quis christianorum peruenerit, benigne excipiunt et cum plausu ad oppidum ducunt, si uero in hostem inciderint, latratibus persequuntur

Samos insula deserta est; olim ob fertilitatem celebratissima fuit, nunc feris tantum cuiusque generis referta, mellis quoque siluestris per siluas passim abundans, aquis etiam dulcissimis undique scatens. Hic equos caeterasque copias ad resumendas uires atque animi laxandi gratia exponunt. Milites ac turba omnis uenationi incumbit: per saltusque ac ferarum latibula discurrunt. Dum uariae ferae capiuntur, adolescens quidam, Dalmata natione et lingua, urso mirae

duae, Venetae quadraginta et septem, in quibus Dalmaticae duodecim. Nonnullae ex Venetis, ad munia obeunda ab imperatore eis demandata, aberant. Hic imperator inito nauium numero ad urbem tendit. Distabat autem milia passuum sexaginta, hora erat diei fere decima. Itaque tota insequenti nocte aduerso uento remigando, hora diei tertia ad litus urbi proximum classem appulit. Hinc Victorem Soprantium legatum cum decem nauibus, ut

locis factas, mulieres ac pueros ad mediterranea loca abduxerant. Ad quas terras delatus imperator, binis excursionibus ex utroque latere promontorii factis, cuncta depopulatur, prostratis quaecunque igne aut ferro uastari poterant. Hic occisorum hostium, qui resistentes interfecti erant, allata sunt capita centum et triginta septem, caeterum captiuorum magnus numerus, qui omnes sub hasta uenditi, et pecunia inde exacta, facta etiam portione pontificiis ac regiis militibus, diuiditur. Inde soluens imperator cum tota classe ad

fusis ac fugatis hostibus abscissisque interfectorum capitibus, uictores laeti ad urbem redeunt. Tunc nostri maxime expoliatam urbem supposito igne, omnia tecta atque aedificia concremabant. Itaque urbs antiqua, uaria fortuna ac multis monumentis insignis, horarum spatio in cineres collapsa est. Hic uidimus multa antiqua monumenta quadrati lapidis ac marmore magnifice aedificata, quorum nonnulla corruerant, quaedam etiam extabant, inter quae Homeri monumentum cum statua et inscriptione Graecis litteris. Ager quoque urbi circumiectus, optime excultus ac

nunc appellatum cum sua classe se contulit. In hoc loco olim Veneris oppidum fuit, propter opportunitatem loci frequens piratarum habitatio; nunc etiam fanum Veneris extra oppidi ruinas in litore maris extat, mirae magnitudinis, quadrato lapide egregie aedificatum. Hic Cassambeg, minor ex Caramanis fratribus (Piramet autem, alter Cilicum regulus, in exercitu regis Persarum erat), oratores ad imperatorem mittit, qui uenientes aduentum imperatoris gratulantur. Addunt etiam Caramanos

aedificata, quinque milia passuum a mari recedens. Fuit autem ciuitas ampla, egregiis uicis ac aliis multis monumentis olim clara, quam praeterfluebat Calicadnus amnis, subiectos campos, qui lati sunt, irrigans. Extant adhuc multa uestigia aedificiorum, praecipue iuxta ripam fluminis. Hic uidimus, praeter ruinas templorum et amphitheatri, porticum quadratam, cuius maxima pars praeter tectum integra erat: columnis ac signis et omni statuario opere ornatissima, quam intuens ingemui, opus egregium,

Se autem et situ et muris et defensoribus inexpugnabilem fore, oppidumque suae fidei creditum nulli quam principi suo, a quo illud acceperat, tradere uelle affirmat. Imperator, accepto praefecti responso, oppugnationi se praeparat, et, quoniam unicus aditus equiti, et hic quoque perangustus, iuxta litus maris ad conuallem erat, (nam caetera omnia perpetuus mons in theatri formam claudebat) uallo locum ac fossa munire iubet, praesidium ad obseruandum aditum imponit, ne, si potens hostis aduenisset, nostros ab oppugnatione

regis Persarum copias cum Turcis bis conflixisse. Othomanus duos magistratus summos habet, unum Bassan Anatoliae, alterum Romaneae appellat; ille omnibus prouinciis Asiae, hic Europae Othomano subditis praeest. Horum et in administrathme imperii consilio, et in bello gerendo opera maxime utitur. In primo proelio filius regis cum triginta milibus equitum,

Persae ergo, fugatis reliquis copiis Othomani, ad munitiones ueniunt. Othomani milites, qui intra uallum erant, cum aduertissent hostem munitionibus appropinquare, igne supposito omnia tormenta simul excutiunt, quibus hostem miserabiliter affligunt. Hic filius regis, adolescens audacissimus, inter primos acerrime pugnans, plumbea glande tormento excussa traiectus occubuit. Caeteri Persae, tum exemplo suorum, quos passim mutilatis membris atque fusis uisceribus iacere uidebant, metu

Hispaniae quae nunc Catalonia dicitur. Qui, mortuo rege, usi rapto uiuere, suo non contenti, tametsi a rege amplissima patrimonia donata possiderent, res nouas moliebantur. Inter eos erat archiepiscopus Cypri: hic a rege suo ad Ferdinandum, regem Apuliae, legatus missus fuerat, qui, audita morte sui regis, ad occupandum per tyrannidem Cypri regnum cum suis popularibus, in quorum manu arces ac magistratus totius paene insulae erant, animum conuertit. Ad hoc magno

multa uasa regis argentea conflant, satellitibus suis stipendium daturi nummum percutiunt. Dum haec aguntur, duae triremes ab imperatore missae Cyprum ueniunt, extra portum Famaugustae ad scopulos ancoras demittunt. Hic Coriolanus cum socio cognitis rebus rem dissimulare ad tempus statuit; tamen, ad confirmandos bonorum animos tyrannorumque deterrendos, deliberat ex aliqua uerisimili causa reginae nuntiare legatum cum octo triremibus aduentare, imperatoremque non post multos dies esse uenturum.

ostenderet Venetorum potentiam cum res exigerent quantum in expedito sit. Igitur cum omnibus copiis Rhodo soluens Cyprum uersus tendit, atque intra paucos dies Famaugustam uenit. Hic imperator, ut armati adsint, omnibus iubet. Deinde media urbe, in campo diui Nicolai, ante regiam, ipsa regina cum omnibus Cypriorum principibus inspectante, exercitum lustrauit, omnesque copias in conspectum dedit. Regina et principes uiso ingenti apparatu obstupuere,

Ipse relicto legato cum reliqua classe Cypro soluit. Dura nauigatione, usus remis, aduerso uento etesiis flantibus (quoniam aestas erat) primum Rhodum, deinde Cretam, post Methonam uenit. Hic accepit hostem Scodram, oppidum multis annis Venetorum dicioni subditum, ingenti apparatu obsidere. Scodra sita est in monte excelso, undique prono ac decliuo, aliquibus etiam in locis

ambo fluuii nauigabiles, etiam onerariarum nauium ad multa milia passuum capaces sunt. Planities inter eos ac circumadiacentes campi ita fertiles sunt, ut semina temere iacta et absque diligentiori cultura mirabilem fructum ferant. Hic ab incolis pecora quoque pascuis repelli dicuntur, ne nimia satietate interimantur. In circuitu regionis montes sunt praealti atque asperi; humiliora colles aprici tenent, uinetis

et, quod illi non potuerant propter exiguas uires, se ualidissimo apparatu ingentibusque copiis Italiam occupaturum. Igitur Solimano, Bassae Romaneae, expugnandi oppidi prouinciam demandat. Hic, captus in Pannonia inferiori, quam regionem nunc Bossinam dicimus, puer admodum, ob egregiam formam Othomano dono datus est; quem ille eunuchum fecit et in consuetudinem stupri habuit. Deinde superiori anno, iam uirum, in locum illius Bassae,

bombardas, parat. Quibus expeditis, cum toto exercitu per Macedoniam, deinde Triballorum prouinciam pertransiens, in Albaniam uenit, omnes circumiacentes campos Scodrae copiis suis occupat. Hic, inito numero copiarum, octuaginta milia hominum in exercitu se habere comperit. Itaque distributis partibus oppidum undique obsideri iussit, et, ne quis exire aut intrare oppidum posset, diligentissime obseruari mandat. Opifices ad fundendas bombardas operam intendunt. Bassa,

enim in loco magna captura piscium fit, ex qua Veneti quinque milia aureorum uectigal exigere solent. Itaque classiarii, ultra progredi non ualentes, in primo aditu fluminis cum Turcis manum conserebant. Hic quidam Turcus iactabundus obequitabat, saepius inclamitans, si quis Venetorum singulari certamine secum pugnare auderet, extra tecta nauium exiret. Tum unus ex naualibus sociis, Illyricus natione, e naui prosiliit, cum hoste congreditur. Dum

urbibus, publicis et priuatis operibus, magnifice extructa est. Habet et naualia ac portum catena clausum. Ciues etiam in diuersis prouinciis mercaturam exercentes caeteros Dalmatas opibus superant. Hic imperator, aduocatis medicis, potionibus ac medicamentis sanitatem procurat. Ciues etiam ipsi, tanquam in aliquem praesentem deum ac uindicem christianae rei publicae certantes, in imperatorem officiosi sunt. Nam fama rerum gestarum imperatoris Mocenici omnia impleuerat.

tres dies, modicum quiddam singulis distribuendo, sufficere poterat, non erat, decreuerant omnes uno impetu armati in hostem irruere et ibi, cum hoste uiriliter proeliando, sanguinem suum ulti occumbere. Itaque soluta obsidione omnes ad fluuium ruunt, desiderataque multis diebus aqua se satiant. Hic multi aqua repleti stupidi rigentibus membris statim mortui conciderunt. Imperator audito hostis discessu, cum neque medici neque medicamenta Rhagusina aliquid eum iuuarent, graui ualitudine oppressus

sunt reliquit. Itaque toto quadriennio, quo ipse imperium administrauit, res publica Veneta ne minimo quidem damno affecta est. Hunc ego uirum non tantum nostris imperatoribus, sed Romanis illis magni animi atque egregiae uirtutis praeferre ausim. Nam hic non ut illi, qui uana ambitione inflati caducis honoribus inhiantes et ad propriam potentiam omnia referentes cuncta gerebant, sed christianae religionis et uero amore patriae captus, semper propriae etiam saluti publicum commodum praetulit. Nec dignitates ei defuere quas, quo uehementius

Ochiroe
Ochiroę uati cęssit cortina Sybillę
Olli certa nimis, sed cecinisse nocet. Bathus pastor
Hic lapis est index, sed si Cylenia furta
Desisset quondam prodere, Bathus erat. Aglauros
Aglauros pretio noctem depecta sororis
Duruit et nullas

pacti iuga soluere lecti,
Daphnidis Idei saxea fata docent. Salmacis et Hermaphroditus
Dum fuit ignotus tibi, Salmacis, Hermaphroditus,
Simplicis hic sexus Hermaphroditus erat. Mineides, Thebanę sorores
Facta est Mineis, dum despicit orgia Bacchi,
Nec uolucris nec mus, mus tamen et uolucris.

ope,
35  Oechalię regno fidens Euritus – ab illo
Victi omnes dirę damna tulere necis.
Neptunno natos saxis prostrauit, ut aiunt,
Saxa hęc e cęlo suppeditante Ioue.
Sed licet hic semper uictor superauerit olim
40  Terribilesque feras terribilesque uiros,
Fortior est illo quisquis se uicerit ipsum
Addideritque malis frena cupidinibus,
Atque iter ad cęlum uera uirtute pararit

ad cęlum uera uirtute pararit
Donandus uitę munere perpetuę. Tetrasticon de Hercule
Quem non euertit uitiorum dira libido,
Fortior hic ipso est Amphitrioniade.
Esse ita cognosces Marci quicunque libellum
Quo magni Alcydę rettulit acta leges. Ad lectorem
Sęclorum

Domni, data: Iuppiter absit —
Vanus cum ritu Iuppiter ille suo! De dracone marmoreo
In magnum latrare, canes, nolite draconem:
Hic etiam tauros ore uorare potest. POHVALNI EPIGRAMI I EPIGRAMSKE POSLANICE

deique
Quum cytharam digitis pulsat et ore canit.
Hunc prędulce melos Musę sensere sonantem
10   Nullaque non Phoebi credidit esse sui.
Fama licet saxis alios placuisse ferisque,
Hic placet his quorum mens animusque sapit. De Diodoro statuario
Perdidit infelix charam Diodorus amicam,
Quam potuit nullo iam reuocare modo.
Quod

pater Eolus auras
Neptunusque fauens ęquora tuta dabit;
Flaua Ceres fruges et dulces Bromius uuas
Incipient larga suppeditare manu;
5  Ditabit merces quęstu Mercurius amplo:
Hic etenim lucris fertur adesse deus;
Pręstabit claros uicto Mars hoste triumphos
Et Venetum domitus uiribus orbis erit.
Annuet his magni magnus regnator Olympi
10   Et rata, quę fieri uiderit, esse uolet.

Sed tu plus illis et bibis et loqueris. In Dominum Bartholomeum Aueroldum, episcopum Spalatensem
Aspice dissimiles quam sint duo Bartholomei:
Hic pellem Christo sustulit, ille dedit. In pręsens sęculum
Olim Luciliusque Horatiusque,
Olim Petroniusque Persiusque,
Atque

Ad Priapum
Dic quibus in terris habites, lasciue Priape,
Hortos te quoniam deseruisse ferunt.
»Est inter geminos uallis foedissima colles:
Hic patet in media nunc mihi ualle domus.« MORALISTIČKI EPIGRAMI

Cuius capta dolis plurima turba perit.
5  At uia quę spatio longe distenditur arcto,
Hęc nos ętherii tollit ad astra poli.
Cura, labor, contemptus opum, contemptus honorum
Hic habitant: raris istud initur iter.
Exitus ambarum monstrat finisque uiarum
Quam fugere ex ipsis quamue tenere decet. 10
Imprudens uulgus tantum pręsentia curat:
Qui pensat secum, quęque futura

Epitaphium Georgii et Perinę
Ausus confertos incurrere Georgius hostes
Ipse suo cęsus sanguine sparsit humum.
Non potuit lęthum perferre Perina mariti:
Hic demum nimio victa dolore iacet.
5  Hęc quicunque legis, sęuę maledicito dextrę
Una quę fecit cęde perire duos. Epitaphium Christophori Nigri

5  Hęc quicunque legis, sęuę maledicito dextrę
Una quę fecit cęde perire duos. Epitaphium Christophori Nigri
Poeta: Christophorus iacet hic. Christus: Num qui me gessit in armo?
Poeta: Non ille, at qui Te pectore, Christe, tulit.
Nanque suę totos uitę Tibi uouerat annos,
Eloquio pręstans, religione pius.

me gessit in armo?
Poeta: Non ille, at qui Te pectore, Christe, tulit.
Nanque suę totos uitę Tibi uouerat annos,
Eloquio pręstans, religione pius.
Christus: Non iacet hic igitur, sed me mea sydera supra 5
Nunc quoque cum fertur mortuus esse colit. Epitaphium Symonis Selymbrii
Occidit in teneris Symon Selymbrius annis,

antiquis annumerandus erat. Epitaphium Xarci Draxoeuii
Qui toties sęuum saturauit sanguine Martem
Obtulit et magno parta trophea Ioui,
Hic iacet insidiis Turcarum uictus et astu:
Xarcus, Dalmaticum gloria prima ducum.
5  Hic potius uoluit ferro confossus obire
Pectora, quam turpi uertere terga fuga.
Quod licet antiquę sint tradita

Qui toties sęuum saturauit sanguine Martem
Obtulit et magno parta trophea Ioui,
Hic iacet insidiis Turcarum uictus et astu:
Xarcus, Dalmaticum gloria prima ducum.
5  Hic potius uoluit ferro confossus obire
Pectora, quam turpi uertere terga fuga.
Quod licet antiquę sint tradita membra parenti,
At tamen illius fama perennis erit.

turpi uertere terga fuga.
Quod licet antiquę sint tradita membra parenti,
At tamen illius fama perennis erit. Aliud eiusdem
Hic Xarcus iacet ille qui solebat
Ingentes minima manu cohortes
Turcarum rigido fugare Marte.
Quiuit non alio perire fato
Hostis quam ualida phalange et astu. Primum edidit B.

5  Pręcipitat celeres humana potentia cursus
Et cito dilapsis corruit illa rotis. Epitaphium Leonardi Lauredani, inclyti Venetorum principis
Hic sunt ossa ducis Leonardi condita, cuius
Virtus sub uaria sorte probata fuit.
Nam cum forte prius nunquam maiora pericla
Contigerint, nunquam prospera fata magis,
5  Illum nec tristis fregit fortuna nec

nunquam prospera fata magis,
5  Illum nec tristis fregit fortuna nec alte
Lęta tulit: fortes res decet ista uiros. Epitaphium eiusdem
Hic tumulata iacent Leonardi principis ossa,
Qui Lauredano sanguine natus erat.
Quam charus patribus, quam plebi gratus obisset,
Testata est lachrymis utraque turba suis.
5  Nam licet in centum uitam

utraque turba suis.
5  Nam licet in centum uitam protenderit annos,
Visus perpropere est omnibus ille mori. Epitaphium Luxę de Bilsa Spalatensis
Hic sum Luxa situs lucis cognomine dictus.
Qui legis hęc, lucem dic mihi perpetuam. Epitaphium eiusdem
Credere quis posset: felix in morte quiesco,

meę,
Ne mihi post cineres etiam conuitia dicat
Neue mea exagitet lite sepulchra graui. Epitaphium Hieronymi de Lucaris Spalatensis
Hieronymus tegor hic, Lucarę gentis alumnus,
Messe quaterdena iussus obire diem.
Quid fortuna decens, quid florida profuit ętas?
Quid mihi diuitię nobilitasque domus?
5  Quidue pii fratres, uel quid fidissima coniunx,

quisquis cupis esse beatus:
Mors super hanc solam non habet arbitrium. Epitaphium Bernardinę Pauonię
Bernardina nitens morum formęque decore
Hic recubat primo rapta puerperio.
Primo igitur genito dans ultima basia dixit:
»Viue diu, fili, non mihi: uiue patri!«

qui genitus Virgine Matre fuit.
Filia regis eram, nunc Regis filia regum 5
Sedibus in superis regna beata colo. De Durato equo
Gloria nobilium iacet hic Duratus equorum,
Qui potuit currum, Phoebe, decere tuum.
Ocior hic uentis, Euro, Zephiroque Notoque
Non potuit mortem pręteriisse feram. De morte

Sedibus in superis regna beata colo. De Durato equo
Gloria nobilium iacet hic Duratus equorum,
Qui potuit currum, Phoebe, decere tuum.
Ocior hic uentis, Euro, Zephiroque Notoque
Non potuit mortem pręteriisse feram. De morte accipitris Marini
Accipitrem reuocas dum tu, Marine, uolantem,

meruere Dei.
Ipse quidem nobis cęlesti in lumine sedem
Esse iubet, non quam nunc habitamus humum.
Propterea quicunque gemit dispendia terrę,
Fallitur hęc patrię si putat esse suę.
Hic lugenda tamen prauę sunt crimina mentis, 75
Vt dolor iratum mitiget iste Iouem.
Hic culpas deflere docet, scandamus ut illo,
Illo ubi tristities non habet ulla locum;
Illo ubi lęta salus, pax candida,

humum.
Propterea quicunque gemit dispendia terrę,
Fallitur hęc patrię si putat esse suę.
Hic lugenda tamen prauę sunt crimina mentis, 75
Vt dolor iratum mitiget iste Iouem.
Hic culpas deflere docet, scandamus ut illo,
Illo ubi tristities non habet ulla locum;
Illo ubi lęta salus, pax candida, uita perennis,
80   Et sine lite quies, et sine nocte dies.
Hactenus hęc. Ipsos

Francisco Natali Marci Maruli responsio
Angebant, Francisce, mei me funera fratris,
Nulla quies lacrimis nec modus ullus erat.
Omnibus ex illis fuit hic charissimus unus
Quę quandoque animo grata fuere meo.
5  Non sic ipse suum dilexit Castora Pollux,
Eurialus Niso non ita gratus erat.
Illius affatu iocundo sępe fruebar,
Nullo

Promere posse palam, num tanti carminis orbis
105  Esse capax poterit? Nunquid confinia cęli
Non angusta forent? Sed nec Tibi dicere fas est,
Quę quoque scire nefas: arcanum denique mundi
Hic Deus est, cui nosse datum, qui solus in omnes
Ingreditur latebras causasque et nomina rerum
110  Cuncta habet ante oculos et certa lege gubernans
Ardua syderea super ęthera sede recumbit.
Ergo pone

110  Cuncta habet ante oculos et certa lege gubernans
Ardua syderea super ęthera sede recumbit.
Ergo pone chelim, tacita iam mente uoluta,
Vrania, Deum, quem totum exponere sęcla
Nulla queunt: hic est, hic est et trinus et unus,
115  Terrarum cęlique potens, quem (ut spero) facultas
Visendi dabitur tunc cum tellure leuatis
Stelliferi nobis aditus reserabit Olympi.

Cuncta habet ante oculos et certa lege gubernans
Ardua syderea super ęthera sede recumbit.
Ergo pone chelim, tacita iam mente uoluta,
Vrania, Deum, quem totum exponere sęcla
Nulla queunt: hic est, hic est et trinus et unus,
115  Terrarum cęlique potens, quem (ut spero) facultas
Visendi dabitur tunc cum tellure leuatis
Stelliferi nobis aditus reserabit Olympi.

meritis fauentem
35  Omnium autorem dominumque rerum
Glorificemus.
Amen. De Sancto Nicolao
Paruulus hic charę dum sugeret ubera matris,
Ieiunus magnum se fore signa dabat.
Mox iuueni uirtus pietatis inhęsit et amplas
Succurrens miseris fundere coepit opes.
5  Atque hinc Myrrheę pręsul uenerabilis urbi

tulit.
Sed miserante Deo tali se clade redemptum
Protinus angelica uidit ut ille manu,
Perrexit Romam magiaque dolisque Symonem
30  Armatum uicit fortior ipse fide.
Hic est ille Symon quem iam damnauerat ipse,
Vt dixi, cupidum non fidei, sed opum.
Tum demum lustris Romę iam quinque peractis
Immeritam subiit rege iubente crucem.
35  Cerne tamen quantum sese

Vt quondam Dominum nosco tulisse meum.«
Vertice prono igitur pendens pedibusque supinis
40  Sustinuit poenas martyriique necem.
Occubuit corpus, petit ardua spiritus astra:
Incipit hic Domino charior esse suo.
Passus est anno a Dominica passione XXXVII. Andreas
Andreas, Petri quondam germanus et idem
Discipulus

artis erant.
Iudeos etiam lustralibus abluit undis:
10  Hinc Abiatari pertulit inuidiam.
Ipse Abiatarus mitris et honore superbus
Discipulis Christi durus et asper erat.
Hic igitur uerbis regem induxit Herodem
Innocuum ut rigido disecet ense caput.
15  Nec tamen iste necem sanctus passurus iniquam
Immemor officii uel pietatis erat:
Dum trahitur, quendam tristi

Exulat in Pathmo, cecinit tunc multa futura
10  Diuino edoctus rite ministerio.
Inde Ephesum rediens Drusianam suscitat, ipsum
Cratonem Christo fecit habere fidem.
Credidit hic gemmas quas dudum fregerat ipse
Sanatas cernens illius esse manu.
15  Inde duos iuuenes conuersos forte Ioannes
Pauperibus gazam qui tribuere suam
Vt uidit tristes, formans de sentibus aurum,

quidem corpus ueneratur et ossa,
Spiritus angelico gaudet adesse choro.
Passus est anno a Dominica passione XLVII. Mattheus
Mattheus, hic Leui quondam cognomine dictus,
Diuinum Christi scripsit euangelium.
Hic in Iudea doctrinę semina sanctę
In Macedum campos sparsit et Ęthiopum.
5  Metropolis Nadabar circumdata moenibus

Passus est anno a Dominica passione XLVII. Mattheus
Mattheus, hic Leui quondam cognomine dictus,
Diuinum Christi scripsit euangelium.
Hic in Iudea doctrinę semina sanctę
In Macedum campos sparsit et Ęthiopum.
5  Metropolis Nadabar circumdata moenibus altis
Stabat, diues opum, Marte uirisque potens.
Hunc eunuchus ibi quem iam

perennis habet.
Passus est anno a Dominica passione XVII. Iacobus Alphei
Alpheo genitore satus, cognomine Iustus
Moribus atque suis, hic Iacobus erat.
Extitit hic Dominęque nepos Dominique minister,
Sed Domini frater dictus ob effigiem.
5  Natus erat sanctus, sed sanctus coepit haberi
Cum coepit dubios promere barba pilos.

est anno a Dominica passione XVII. Iacobus Alphei
Alpheo genitore satus, cognomine Iustus
Moribus atque suis, hic Iacobus erat.
Extitit hic Dominęque nepos Dominique minister,
Sed Domini frater dictus ob effigiem.
5  Natus erat sanctus, sed sanctus coepit haberi
Cum coepit dubios promere barba pilos.
Carnibus abstinuit nec uini

De medio quoniam sublato nomine Iudę,
Iudę, qui Dominum uendidit ęre suum.
5  Cum tamen e geminis foret unus sufficiendus,
Visa est Matthiam sors cecidisse super.
Explicat hic Christi Iudea per oppida leges
Nil metuens Domini iussa sequendo sui.
Inter discipulos iam post miracula claro
10  Mors equidem soli non uiolenta fuit.
Sunt quoque qui dicant Romano more

Spiritus effugit iussit ut ille fugam.
Illius uirtute suis incedere plantis
Coepit quem claudum fuderat ipsa parens.
Euthicus uitam, Publi pater ipse salutem
30  Accipit, hic ęger, mortuus ille quidem.
Et cum uiperei pateretur uulnera morsus, =
Ipsum lęserunt sęua uenena nihil.
Pręterea uirtutis amor, reuerentia Christi
Omni illum uitio fecit abesse procul.

Passus est anno a Dominica passione XXXVII. Barnabas
Cypria progenies Barnabas atque Leuites
Luca teste sacro pneumate plenus erat.
Hic collega datus Paulo fuit urbeque Tharso
Inter se iuncti longius ire parant.
Adueniunt ipsam Antiochus quam condidit urbem, 5
Hic sanctas leges mira operando docent.
Et dum baptizant in Christi

Luca teste sacro pneumate plenus erat.
Hic collega datus Paulo fuit urbeque Tharso
Inter se iuncti longius ire parant.
Adueniunt ipsam Antiochus quam condidit urbem, 5
Hic sanctas leges mira operando docent.
Et dum baptizant in Christi nomine multos,
Hos primos Christi- turba uocauit-anos.
Cumque forent Lystris, ingentibus omnia factis
10  Complent et populus

iter.
Mox Paulum iratum post quędam facta Ioanni,
Qui iam discipulus nomine Marcus erat,
Barnabas alio uertens uestigia liquit.
20  Non tamen improbitas dissociauit eos:
Hic pius, ille magis contra commissa seuerus
Extitit; aut nutus numinis istud erat,
Vt per digressos peragratis pluribus orbis
Partibus in plures gratia sparsa foret.
25  Post hęc Barnabas Cypri

tenella fauo.
5  Hoc magno si credimus euenisse Platoni,
Cur non et magno credimus Ambrosio?
Par fandi splendore fuit, moderamine uitę
Sanctior et ueri cognitione prior.
Hic postquam Insubrum pręses peruenit ad urbem,
10   Pontificis fungi cogitur officio.
Tunc morum monstrauit iter, consurgere lapsos
Iussit et exterso cautius ire pede.
Oderat aduersos fidei, nisi

Quascunque ętherii continet aula poli,
Me commendatum, mater mitissima, nato
Redde Tuo (precibus annuet ille Tuis)
Vt, quem credentes hominemque Deumque fatemur,
Hic felix adsit propiciusque mihi,
Et cum finis erit, cęlestia limina pandat
Egredienti animę spirituique meo.

Doctus, honoratę meruit pręconia uitę,
Mellifluum fundens semper ab ore fauum.
Adde quod ille quies studiorum, Marce, tuorum,
Ille tuis curis dulce leuamen erat.
Dum fuit hic, dulces Musarum expromere foetus,
Ęonidum poteras sollicitare nemus.
Sed quid ego hęc referens uulnus in uulnera condo
Et lachrymas lachrymis associare parem?
Occeano fluctus, frondes cur

choros.
1.1.39   Illa ego gaudebam lauro sacroque corymbo,
1.1.40   Candidulis etiam purpureisque rosis,
1.1.41   Hic ego sed uideo densas sine gramine spinas,
1.1.42   Hic sterilis nimium semper hauena riget.
1.1.43   Illa ego Castalios didici libare liquores,

corymbo,
1.1.40   Candidulis etiam purpureisque rosis,
1.1.41   Hic ego sed uideo densas sine gramine spinas,
1.1.42   Hic sterilis nimium semper hauena riget.
1.1.43   Illa ego Castalios didici libare liquores,
1.1.44   Ferre etiam nostris laurea serta comis.

1.1.66   Vatibus est doctis Musa iocosa suis.
1.1.67   Quid, rogo, cum Baldo ciuilia iura docente?
1.1.68   Arguit hic alios arguiturque simul.
1.1.69   Nescio quid faciat Dynus, legumque magister
1.1.70   Bartholus a Saxo saxea uerba dedit.

1.2  Noctes atque dies patet atri ianua Ditis,
1.2  Sed revocare gradum superasque evadere ad auras,
1.2  Hic labor, hoc opus est. Pauci, quos equus amavit
1.2  Iuppiter aut ardens evexit ad aethera virtus,
1.2  Diis geniti potuere,

et Tisbes epitaphium
2.4.1   Vinculum si quem retinet. puellae,
2.4.2   Pyramum noscat tumulo iacentem.
2.4.3   Dum tibi, Tisbe, miser hic timetur,
2.4.4   Heu, cadit ense.
2.4.5   Tunc simul paruo cecidit superstes,
2.4.6   Nanque quos ignis tenuit uel unus,

2.9.34   Vnde corolla tibi texitur, alma Ceres.
2.9.35   Hoc tumet in campo perpulchris uua racemis;
2.9.36   Nascitur hic nectar, candide Bacche, tuum.
2.9.37   Hic florent olee ramis uiridantibus alte,
2.9.38   Paciferum donum, uirgo Minerua, tuum.

Ceres.
2.9.35   Hoc tumet in campo perpulchris uua racemis;
2.9.36   Nascitur hic nectar, candide Bacche, tuum.
2.9.37   Hic florent olee ramis uiridantibus alte,
2.9.38   Paciferum donum, uirgo Minerua, tuum.
2.9.39   Est nemus umbrosum, nebulis quod uertice certat:

alte,
2.9.38   Paciferum donum, uirgo Minerua, tuum.
2.9.39   Est nemus umbrosum, nebulis quod uertice certat:
2.9.40   Hic abies, quercus uel siler alta uiret.
2.9.41   Vidimus hic tenues cithisos, tenues quoque myrthos,
2.9.42   Vidimus hic toto pascua grata gregi.

2.9.39   Est nemus umbrosum, nebulis quod uertice certat:
2.9.40   Hic abies, quercus uel siler alta uiret.
2.9.41   Vidimus hic tenues cithisos, tenues quoque myrthos,
2.9.42   Vidimus hic toto pascua grata gregi.
2.9.43   Rustica caseolos stringebat, rusticus edos

2.9.40   Hic abies, quercus uel siler alta uiret.
2.9.41   Vidimus hic tenues cithisos, tenues quoque myrthos,
2.9.42   Vidimus hic toto pascua grata gregi.
2.9.43   Rustica caseolos stringebat, rusticus edos
2.9.44   Coeperat et maius connumerare pecus.

rosis.
2.9.63   Hos iuuat interdum castas mordere puellas
2.9.64   Deque sinu gaudent surripuisse rosas.
2.9.65   Innuit hic alios cupiens nescire sodales,
2.9.66   Actorides nullus Pirythousque foret.
2.9.67   Preterea plures grato sub tegmine fagi

modo rura meis.
2.14.3   Rure gemit turtur, mordetur rure columba,
2.14.4   Rure cibum querens mitis hirundo uolat.
2.14.5   Hic lepus assiduo terretur saepe Molosso
2.14.6   Et capitur cupidis faucibus ipse lepus.
2.14.7   Hedulus hic solo pinguescens lacte uagitur,

uolat.
2.14.5   Hic lepus assiduo terretur saepe Molosso
2.14.6   Et capitur cupidis faucibus ipse lepus.
2.14.7   Hedulus hic solo pinguescens lacte uagitur,
2.14.8   Ipse dat et blesos saepius ore sonos,
2.14.9   Rure legit uarios tenui cum murmure flores

flores
2.14.10   Flaua apis et condit cerea mella fauis.
2.14.11   Alma Ceres gaudet uiridanti rure capillo,
2.14.12   Hic plaudent Cereri ruricoleque boni.
2.14.13   Rure corymbiferi uitis cum palmite Bacchi
2.14.14   Frondet ruricolis musta datura suis.

2.20.3   Tella, complures proceres fuere
2.20.4   Preda puelli.
2.20.5   Herculem fregit domuitque, Phoebum
2.20.6   Vicit hic nudus frameamque Martis
2.20.7   Et Iouis pictis iecur occupauit
2.20.8   Saepius alis.
2.20.9   Hic Iouem taurum puer, hic et

2.20.6   Vicit hic nudus frameamque Martis
2.20.7   Et Iouis pictis iecur occupauit
2.20.8   Saepius alis.
2.20.9   Hic Iouem taurum puer, hic et aurum
2.20.10   Fecit et cygnum, Cererisque natam
2.20.11   Pluto deformis rapuit, sed huius

hic nudus frameamque Martis
2.20.7   Et Iouis pictis iecur occupauit
2.20.8   Saepius alis.
2.20.9   Hic Iouem taurum puer, hic et aurum
2.20.10   Fecit et cygnum, Cererisque natam
2.20.11   Pluto deformis rapuit, sed huius
2.20.12   Sautius arcu.

2.29.29   Est genus inuisum cunctis in partibus orbis,
2.29.30   Turcorum semper perfida turba fuit.
2.29.31   Viuit et hic populus Maomethis lege nephanda,
2.29.32   Gens Alcorano credit et ipsa suo.
2.29.33   Est tamen huic generi fas ille uel ille cupido,

October
3.12.10.1   Venit et October uentis imbutus aquosis,
3.12.10.2   Mensis et hic nobis candida festa dabit.
3.12.10.3   Quarta dies rutilat Francisci lumine claro,
3.12.10.4   Stygmiferi toto nomen in orbe uiget.

Flete nouem sacrę decima cum Pallade Musae,
(Nam decet) incomptis nunc ululate comis:
Heu Domiti rapidae sparserunt funera flammae
In cineres! Vestris hunc aluistis aquis,
Hic uos- seu Graio dudum uelamine tectas,
Seu tulit in latebras Romulus ipse suas-
Monstrauit populis utroque e carcere ductas:
Nunc decet incomptis, nunc ululate comis!
Nemo magis uatum saciauit nube

ligandi et soluendi XVIII.
Adulatio. Pharisei, dum quęrunt Dominum capere in sermone, publice eum laudant, occulte perdere consultant XXII. Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. Quemcunque osculatus fuero, tenete eum XXVI.
Aduersa. Dominus calicem aceipiens gratias egit, ut nos erudiret, quicquid patimur, cum

pertinebat ad eum, sed quia fur erat et loculos habens XII. Nunc etiam Christus quodammodo apud auaros mortificatur in paupere famem patiente XVIII.
Aduersa. De cęco a natiuitate dicitur: Neque hic peccauit neque parentes eius, ut cęcus nasceretur, sed ut manifestentur opera Dei in illo. Igitur non semper propter peccata ueniunt aduersa IX. Facta autem sunt encenia in Hierosolimis, et hyems erat. Et ambulabat Iesus in templo, in porticu Salomonis.

spiritus aduersus carnem etc. De operibus carnis. Sequitur: Qui talia agunt, regnum Dei non consequentur AD GALATAS V. AD THIMOTEVM II: Iuuenilia autem desideria fuge II. ACTVVM: Paulus nihil se hic concupisse asserit XX. PETRI I: Abstinete uos a carnalibus desideriis, quę militant aduersus animam, ut ex conuersatione uestra glorificetur Deus II.
Anima. AD CORINTHIOS II: Habemus autem

Flumina sub terra fluentia 105 .
Accusator. Vacinius in Caluum: Rogo uos, iudices, nunquid quia hic disertus est, ego damnadus sum? 15 . Accusationes iniquę in foro 50 . Non cito credendum delatoribus 52 . Pulcher furti accusauit Catonem. Carmina in

mouetur 161 . Vires / animę diuidit: auriga est ratio, gemini equi appetitus, alter bonus, alter malus, alę animę 161 . Equi et auriga 162 . Separatę animę sicut hic, ita et illic se agnoscunt 167 . Phedon de anima 175 . Vtrum apud inferos sint mortuorum animę 177 . Ex uiuente fit mortuus, sic ex mortuo uiuens. Viuunt igitur post

tanquam portus omnium ope indigentium 80 .
Aduersa. Apud quercum scotos uel1 tenebrę 84 . Prouerbium apud Eleos: Grauiora sambuco pati. Hic enim ob sacrilegia compręhensus in tormentis decessit 86 .
Auaritia. Megarenses Theogora tyranno eiecto usuras a creditoribus, quas antea soluissent, reposcebant idque palintociam

cuidam confidenter in se loquenti Lysander: Tua, inquit, ciuitatis indiget oratio 120 . Quidam ex his qui a Cęsare uenerant, stans iuxta senatum, cum audisset, quod Cęsari prorogatio non daretur, manu ensis capulo percusso inquit: At hic dabit gladius 38. 54 .
Accusator. Accusatus Scipio Africanus 78 . Prosagogidę dicti Siracusis, qui dicta factaque ciuium explorantes ad tyrannum

Auaritia. Damnum potius quam turpe lucrum eligendum: id quippe semel tantum angere, hoc semper 10 . Nihil pecuniarum gratia agendum 13 . Bion ad diuitem auarum: "Non", inquit, "hic substantiam possidet, sed ab ea ipse possidetur". Tenaces itaque aiebat opum ut suarum habere curam, uerum ex eis ut ex alienis nihil capere utilitatis 43 . Aristoteles hominum plerosque dicebat ita esse parcos, ac si semper uicturos,

Amicus. Alexander de Ephestione, cum illum ueneratę essent captiuę mater et uxor Darii ipsum regem esse /putantes et recognita errorem excusarent, Sisigambim prouolutam alleuans rex: Non errasti, inquit, mater; nam et hic Alexander est. Fides amicicię, ueri consilii periculosa libertas, uos me decepistis; uos, quę sentiebam, ne reticerem impulistis 34 . Nam firmisima est inter pares amicicia; et uidentur pares, qui non fecerunt inter se periculum

commenta rationem 21 . Ne domorum culmina pręterquam securi hostiaque serra fabrefacta haberent 63 . Gallorum domicilia ex pluteis et cratibus intestudinis speciem 185 . Hic optime manebimus 188 . Mardi specus effodiunt, in quos se, liberos et coniuges condunt 220 . Tuguria conchis et Oceani purgamentis constructa 231 . Dardani speluncis sub

eduxit de aqua, ferrum. Iudei mare Rubrum transierunt. Naaman Syrus in Iordane purgatus est. Erat Ioannes baptizans in Ennon iuxta Salim, qui aquę multę erant illic III. Piscina probatica. typus baptismi: illic sanabantur corpora, hic animę; illic operatio angeli, hic Spiritus Sancti V. Natatoria Syloe in qua cęcus uisum recepit signat baptisma per quod genus humanum a natiuitate cęcum illuminatur IX. Abiit iterum trans Iordanem, ubi erat Ioannes baptizans, et

mare Rubrum transierunt. Naaman Syrus in Iordane purgatus est. Erat Ioannes baptizans in Ennon iuxta Salim, qui aquę multę erant illic III. Piscina probatica. typus baptismi: illic sanabantur corpora, hic animę; illic operatio angeli, hic Spiritus Sancti V. Natatoria Syloe in qua cęcus uisum recepit signat baptisma per quod genus humanum a natiuitate cęcum illuminatur IX. Abiit iterum trans Iordanem, ubi erat Ioannes baptizans, et mansit illic, id est transiit de Iudea

corpori acquiri, corpus in honorem animi coli. In animo esse partes ministras etc. Quid est in uirtute pręcipuum 42 . Sicui uirtus animusque in corpore pręsens, hic deos ęquat 43 . In duas partes uirtus diuiditur: in contemplationem ueri et actionem 44 . Summi boni finis proponendus 46 . Vtrum uirtutes animalia sint

Leo erga hominem gratus 36 . Delphinus pueri amator 46 . Oues in genere masculino 63 . De natura leonum Herodotus dissentiens cum Homero: hic plures foetus leenas ędere dixit, ille unum tantum et semel in uita parere 75 . Cerua Sertorii 92 . In Paphlagonia perdices bina corda habent, in Bisaltia lepores bina iecora

bonos, "uiros quidem", ait, "nusquam, sed Lacedemone pueros uidi". Dicebat de saliendo et calcitrando certare homines, ut autem boni et probi fierent, curare neminem 56 . In Olympia buccinante pręcone "Dioxippus uiros uincit"--- "Hic", ait,"mancipia, sed ego uiros". Glorianti cuidam, quod leonis pelle tegeretur, "desine", inquit, "uirtutis stramenta confundere" 57 . Bonos uiros effigies deorum esse 58 . Ad uirtutem proficit

Doninus, malos nescit 50. 64 . Enoch 107 . Quattuor uirtutes 116 . Defectio bona 135 . Ille spiiritum assumit Abraham, hic Moysi, alius Helię 137 . Templum Dei, lapides uiui 167 . Oliuę 175 . Terra, colles, montes 177 . Dextra signat uirtutes

gratiam Spiritus Sancti IIII. Mortui audient uocem Filii Dei, et qui audierint, uiuent V. Omne quod dat mihi Pater, ad me ueniet; et eum qui uenit ad me, non eiiciam foras VI. De cęco sanato uicini et noti admirantes dicunt: Non ne hic est qui sedebat et mendicabat? Alii dicebant: quia hic est, alii: Nequaquam, sed similis est eius etc. IX. Et alias oues habeo, quę non sunt de hoc ouili; et illas oportet me adducere, et uocem meam audient, et fiet unum ouile et unus

uocem Filii Dei, et qui audierint, uiuent V. Omne quod dat mihi Pater, ad me ueniet; et eum qui uenit ad me, non eiiciam foras VI. De cęco sanato uicini et noti admirantes dicunt: Non ne hic est qui sedebat et mendicabat? Alii dicebant: quia hic est, alii: Nequaquam, sed similis est eius etc. IX. Et alias oues habeo, quę non sunt de hoc ouili; et illas oportet me adducere, et uocem meam audient, et fiet unum ouile et unus pastor X. Ieeus

et dat uitam mundo. Ego sum panis uite; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me non sitiet in ęternum VI. Ego sum panis uitę. Patres uestri manducauerunt manna etc. Hic est panis de cęlo descendens, ut siquis ex ipso manducauerit, non moriatur. Ego sum panis uiuus qui de cęlo descendi. Siquis manducauerit ex hoc pane, uiuet in ęternum; et panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi uita. Caro enim mea uere est cibus, et sanguis meus

per Spiritum Sanctum, qui datus est nobis AD ROMANOS V. Diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum. Enumeratis beneficiis infert: Quid ergo separabit nos a caritate Christi? etc. VIII. AD CORINTHIOS I: Siquis diligit Deum, hic cognitus est ab eo VIII. Siue ergo manducatis, siue bibitis, uel aliud quid facitis, omnia in gloriam Dei facite X. Si linguis hominum loquar XIII. Omnia uestra in caritate fiant. Siquis non amat Dominum nostrum Iesum

et tenui pallio. Philemon de illo: "Esuriem docet, et discipulos capit" 65 . Pithagoras primus athletas nutrisse carnibius, antea caricis et molli caseo nutriri solitos. Alii non hunc, sed alium Pythagoram Alipten. Hic autem animatis abstinere iussit, exercens atque assuefaciens mortales ad faciliorem uictum, ut cibos semper parabiles haberent, quibus igne ad coquendum opus non esset quique aquam simplicem biberent: hinc etiam sanitatem corporis et ingenii acumen acquiri

Ego sum qui sum Deus Abraham, Deus Isaac, Deus Iacob 10 . Ego Dominus et nomen meum Adonay. Ad Moysen: Constitui te Deum pharaonis. Malefici de Moyse dixerunt: Digitus Dei est hic 10 . Dominus pręcessit populum per diem in columna nubis, et per noctem in columna ignis 11 . Loquente Domino terretur populus et clamat: Non loquatur nobis Dominus, sed Moyses, ne moriamur

cęcos, claudos, debiles, turbę mirantur. Septem panibus IIII milia hominum saciat XV. Respondet cogitationibus discipulorum. Petrus dixit: Tu es Christus, Filius Dei uiui. Petro dat claues regni cęlorum. Futura de se prędicit XVI. In monte excelso transfiguratur. Vox de nube: Hic est Filius meus dilectus etc. Lunaticum, quem non potuerunt discipuli, ipse curauit. Iterum de se prophetat in Galilea. Staterem in ore piscis esse cognouit XVII. Potestatem dat ligandi et soluendi XVIII. Vnus est bonus Deus. Omnia possibilia apud Deum XIX.

diuinitas, in potestate spiritibus immundis imperat I. Mare et uenti obediunt ei IIII. Demones torquentur pręsentia eius V. Mirantur eius doctrinam et uirtutes. Quinque panibus quinque milia hominum pascit. Supra mare ambulat VI. Septem panibus IIII milia pascit VIII. Hic est Filius meus charissimus; audite illum IX. Maledixit ficum, et arefacta est XI. Dixit Dominus Domino meo, id est Pater Filio XII. Trina discipulorum dormitio tres mortuos, quos Dominus suscitauit, significat: primus in domo, secundus ad sepulchrum, tertius de sepulchro.

DEVS. In principio erat Verbum etc. Deum nemo uidit unquam; unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enarrauit. Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi. Ego uidi et testimonium perhibui, quia hic est Filius Dei. Quem scripsit Moyses in Lege et prophetę, inuenimus Iesum, filium Ioseph a Nazareth. Rabbi, tu es Filius Dei, tu es rex Isralel I. Quomodo corpus Christi templum intelligitur II. Nemo ascendit in cęlum, nisi qui descendit de cęlo, Filius hominis, qui est in

uenit, super omnes est, et quod uidit et audiuit, hoc testaiur. Pater diligit Filium, et omnia dedit in manu eius III. Samaritana: Scio quia Messias uenit etc. Respondit Iesus: Ego sum, qui loquor tecum. Samaritani credentes confitentur, quia hic est uere Saluator mundi IIII. Non potest Filius a se facere quicquam etc. quibus monstratur. Trinitatis operatio indiuisa. Sicut enim Pater habet uitam in se metipso, sic dedit et Filio habere uitam in se metipso V. Opera quę ego facio, testimonium perhibent de

ipse testimonium perhibuit de me; neque uocem eius unquam audistis, neque speciem eius iudistis. Scrutamini Scripturas etc. Illę sunt quę testimonium perhibent de me. Claritatem ab hominibus non accipio V. Non quia Patrem uidit quisquam nisi is qui est a Deo, hic uidit Patrem. Et nos credimus, et cognouimus quia tu es Christus Filius Dei VI. A me ipso non ueni, sed est uerus qui misit me, quem uos nescitis VII. Non ne Scriptura dicit, quia ex semine Dauid et de Bethlem castello, ubi erat Dauid, uenit Christus? Ministri interrogati,

non ueni, sed est uerus qui misit me, quem uos nescitis VII. Non ne Scriptura dicit, quia ex semine Dauid et de Bethlem castello, ubi erat Dauid, uenit Christus? Ministri interrogati, quare non adduxerunt eum, responderunt: Nunquam sic locutus est homo, sicut hic homo loquitur VII. Ego sum lux mundi. Solus non sum, sed ego et qui misit me, Pater. Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis. Interrogant Iesum: Tu quis es? Dicit eis: Principium qui et loquor uobis. Qui me misit, uerax est, et ego quę audiui ab eo, hęc loquor

eum et sermonem eius seruo. Abraam, pater uester, exultauit, ut uideret diem meum; uidit, et gauisus est. Amen, amen dico uobis, antequam Abraam fieret, ego sum VIII. Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi. A sęculo non est auditum, quia quis aperuit oculos cęci nati; nisi esset hic a Deo, non posset facere quicquam. Tu credis in Filium Dei? Respondit: Quis est, Domine, ut credam in eum etc. Qui loquitur tecum, ipse est. Ait: Credo, Domine, et procidens adorauit eum IX. Ego sum pastor bonus. Sicut nouit me Pater, et ego agnosco Patrem. Ego

rapere de manu patris mei. Ego et Pater unum sumus. Pater in me est, et ego in Patre. Multa bona opera ostendi uobis ex Patre meo. Vos dicitis: Quia blasfemas, quia dixi: Filius Dei sum X. Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei, ut glorificetur Filius Dei per eam. Hic se et Deum et Dei Filium dicit XI.. Martha: Tu es Christus, Filius Dei uiui, qui in hunc mundum uenisti XI. Pater, clarifica nomen tuum. Venit ergo uox de cęlo dicens: Et clarificaui, et iterum clarificabo. Brachium Domini dicitur Christus, quia omnia per ipsum facta sunt.

Christus sacerdos in ęternum, Leuitę autem in tempore; ille iureiurando, hi sine iureiurando. Solus ille manens in ęternum saluare in perpetuum potest, accedens per se metipsum ad Deum, semper uiuens ad interpellandum pro nobis etc. Alii obnoxii peccato, hic in ęternum perfectus sanctus, innocens, impolutus, excelsior cęlis factus VII, VIII, VIIII. Aspicientes in auctorem fidei et consumatorem, Iesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta atque in dextra sedis Dei sedet etc. XII.

cęlum subiectis sibi angelis et potestatibus, et uirtutibus III. Deus autem omnis gratię, qui uocauit nos in ęternam suam gloriam in Christo Iesu, modicum passos etc. Ipsi gloria et imperium in secula sęculorum. Amen V. PETRI II: Hic est Filius meus dilectus etc. Hanc uocem nos audiuimus de cęlo allatam, cum essemus cum ipso in monte sancto I. IOANNIS I: Et uidimus, et testamur, annunciamus uobis uitam ęternam, quę erat apud Patrem, et apparuit nobis. Deus lux, et tenebrę in

dilectus etc. Hanc uocem nos audiuimus de cęlo allatam, cum essemus cum ipso in monte sancto I. IOANNIS I: Et uidimus, et testamur, annunciamus uobis uitam ęternam, quę erat apud Patrem, et apparuit nobis. Deus lux, et tenebrę in eo non sunt ullę I. Hic est, qui uenit per aquam et sanguinem, Iesus Christus, et Spiritus est qui testificatur quoniam Christus est ueritas, quoniam tres sunt qui testimonium dant in cęlo: Pater, Verbum et Spiritus Sanctus; et hi tres unum sunt. Et scimus quoniam Filius Dei uenit, et dedit nobis

Spiritus est qui testificatur quoniam Christus est ueritas, quoniam tres sunt qui testimonium dant in cęlo: Pater, Verbum et Spiritus Sanctus; et hi tres unum sunt. Et scimus quoniam Filius Dei uenit, et dedit nobis sensum, ut cognoscamus Deum uerum, et simus in uero Filio eius. Hic est uerus Deus, et uita ęterna V. APOCALIPSIS: Ego sum a et w, principium et finis, dicit Dominus Deus, qui est, et qui erat, et qui uenturus est, Omnipotens. Ego sum primus et nouissimus, et uiuus, et fui mortuus, et ecce sum uiuens in sęcula sęculorum, et

Deus solus sapiens 168 . Deum bonorum, non mali causam esse 198 . Trinitas 215 . Summum bonum, id est Deum Patrem et Filium soli comparat, ut, sicut hic oculos illuminat, sic ille mentes 219 . Quęrendo, quid non sit Deus, Deum cognouerunt. Nihil recte agi absque Deo 219 . Necessitas et uoluntas idem in Deo 233 .

IOANNES
Eger. Ecce sanus factus es; iam noli amplius peccare, ne deterius tibi aliquid contingat. Hinc apparet eum propter peccata egrotasse V. Alias non propter hanc causam, ut de cęco nato: Neque hic peccauit, nec parentes eius, ut cęcus nasceretur etc. IX. Item de Lazaro: Infirmitas hęc non est ad mortem, sed pro gloria Dei XI. Exemplum dedi uobis, ut, quemadmodum ego feci, ita et uos faciatis. Si hęc scitis, beati eritis

unde in membris 258 . Vnde nascantur morbi 261 . Grauissimi pessimi 261 . Sacer morbus. Febres. Melancholici. Hic humor frigidus est, siccus et ater 412 . Ętas. Vita breuis diuturnę et deteriori anteferenda 260 . Euripides hanc uitam umbrę somnum appellat 410 . Vita ideo breuis,

missę in mare XIII. Congregabit triticum in horreum suum III. Elegerunt bonos in uasa XIII. Virgines prudentes uocatę intrauerunt ad nuptias sponsi XXV. Resplenduit facies eius sicut sol, uestimenta sicut nix, nubes lucida obumbrauit eos. Domine, bonum est nos hic esse XVII. Simile regnum cęlorum ponenti rationem cum seruis XVIII. Simile patrisfamilias conducenti operarios in uineam. Multi sunt uocati, pauci electi XX. Simile decem uirginibus XXV. Oues a dextris. Venite benedicti Patris mei. Ibunt iusti in uitam ęternam

in mundum ueni, ut omnis qui credit in me, in tenebris non maneat XII. Creditis in Deum et in me credite XIIII. Qui credit in me, opera quę ego facio et ipse faciet, et maiora horum faciet XIIII. Manete in me, et ego in uobis etc. Qui manet in me, et ego in eo, hic fert fructum multum. Si manseritis in me etc. XV. Et non dico uobis, quia ego rogabo Patrem de uobis: ipse enim Pater amat uos, quia uos me amastis et credidistis quia a Deo exiui XVI. Hęc est autem uita ęterna: ut cognoscant te, solum Deum uerum, et quem

Felicitas. Omnis qui biberit ex aqua hac, sitiet iterum; qui autem biberit ex aqua quam ego dabo ei, non sitiet in ęternum; sed aqua, quam ego dabo ei, fiet in eo fons aquę salientis in uitam ęternam IIII. Sabbatum pręceptum in figura quietis futurę, si hic bene operati fuerimus; sicut Dominus sabbato requieuit in sepulchro V. Est et aliquis alius mundus pręter hunc sensibilem mundum, in quo sunt inuisibilia. Cuius uisum et decorem uidebunt hi qui mundo sunt corde VIII. In domo Patris mei mansiones multę

fide uiuit iustus, non ex operibus Legis. Ad iustitiam reputabitur credentibus in eum qui suscitauit Iesum Christum Dominum nostrum a mortuis, qui traditus est propter delicta nostra, et resurrexit propter iustificationem nostram IIII. Siquis autem Spiritum Christi non habet, hic non est eius etc. Quicunque Spiritu Dei aguntur, hi sunt filii Dei VIII. Non enim accepistis spiritum seruitutis iterum in timorem, sed accepistis spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus: Abba--- Pater, sumus filii Dei et heredes et Christi

Felix est qui nec iniuriam infert nec patitur 300 . Paradisus terrestris et inde hominis eiectio 304 . Felicitas ubi sit 323 . Felix et hic et in altera uita 324 . Impossibile arbitror homines in hac uita, pręter admodum paucos, felicitatem et beatitudinem assequi. Bona tamen spes est, ut post mortem quis ea omnia consequatur, quorum desiderio accensus optime pro uiribus egit

131. Gloria indecens stulto. Ne glorieris in crastinum. Laudet te os alienum. Probatur homo ore laudantis 131. Iactantia 132. Non zeles gloriam et opes peccatoris. Ante mortem ne laudes hominem quenquam. Non est speciosa laus in ore peccatoris. Quid lucidius sole, et hic deficiet 144. Ante sermonem non laudes uirum 147. Laudemus uiros Assur gloriosos etc. 150. Assur propter uanagloriam uisitabo etc. 153. Gloria superborum humiliata 155. Ve flori et decidenti glorię exultationis

uinum et lac 163. Scio, Domine, quia non est hominis uia eius, nec uiri est, ut ambulet et dirigat gressus suos 170. Conuerte nos, Domine, ad te et conuertemur 183. In portis templi uestibulum est gratia pręueniens. Porticus gratia subsequens, uel illic uoluntas, hic operatio 195. Vadens reuertar in locum meum, donec deficiatis et quęratis faciem meam 202. [Ressiduum] 1 Gentiles. Calamum quassatum non conteret. Educam cęcos in uiam quam nesciunt etc. 160. Ponam in deserto uiam. De

fecisset adductis in eam fluminibus; ipsum uero, ut deus putaretur, se proiecisse in ignem 85. Democritus ueniens Athenas a nemine cognitus gaudet: Veni, inquit, Athenas, et me nemo cognouit 92. Anaxarchus, cum Alexandrum deum se arbitrantem saucium et cruentum uidisset, dixit: Hic nempe sanguis diuinus non est. Plutarchus hoc Alexandrum / ipsum dixisse ait 94. Gloriosi quidam esse concupierunt, ut tuti essent. Quod si minus adepti sunt, nihil habent, cuius rei gratia principio secundum naturę proprietatem appetierunt

cęlorum domino ponenti rationem cum seruis suis et exigenti debitum XVIII. Mittet angelos suos cum tuba et uoce magna, et congregabunt electos eius XXIIIL Iudicium hominis. Nolite iudicare. Nolite condemnare. Eiice primum trabem de oculo tuo, postea festucam de oculo fratris. Hic prohibetur iudicium proueniens ex od odio, non correctio ex caritate VII. Faciem cęli diiudicare nostis, signa autem temporum non potestis XVI. Princeps sacerdotum iudicauit, quod Iesus blasfemauerit XXVI. Argenteos execrantur, quod precium sanguinis sit, se uero sanguinis

quod foris est calicis etc. Intus autem pleni estis rapina et immundicia. Munda prius quod intus est, ut fiat et id quod foris est mundum. Veh qui similes estis sepulchris dealbatis XXIII. Qui intingit mecum manum in parapside , hic me tradet. Quemcunque osculatus fuero, tenete eum XXVI. Nouissimus error peior priore XXVII. Iustus. Omnia quęcunque uultis ut faciant uobis homines, et uos facite illis. Hęc est ennim lex et prophetę VII. Reddite quę sunt Cęsaris Cęsari XXII.

In principe demoniorum eiicit demonia IX. De Ioanne ieiunante dicunt: Demonium habet. De Domino manducante: Ecce homo uorax et potator uini et peccatorum amicus XI. Tentantes interrogant. Consilium faciunt, quomodo perderent eum. Non eiicit demones, nisi in Belzebub XII. Non ne hic est fabri filius XIII. Herodes decolauit Ioannem Baptistam XIIIL Exprobrant, quod discipuli non lauant manus XV. Tentantes interrogant XIX. Murmurant primi, quia nouissimis datur denarius sicut et ipsis XX. Indignantur contra pueros Dominum laudantes XXI. Sciebat Pilatus, quod per inuidiam

Cum autem intrauerit paterfamilias et clauserit ostium, incipietis foris stare etc. Cum uideritis Abraam, Isaac et Iacob et omnes prophetas in regno Dei, uos autem expelli foras XIII. Redde rationem uillicationis tuę. Iam enim non poteris uillicare XVI. Dicent uobis: Ecce hic, ecce illic. Nolite ire neque sectemini. Nam sicut fulgur corruscans etc, ita erit Filius hominis in die sua. Sicut factum est in diebus Noe et Loth, secundum hoc erit qua die Filius hominis reuelabitur. Vbicunque fuerit corpus, illic congregabuntur et aquilę XVII. Rediit accepto

in Hierusalem IX. Omne regnum in se diuisum desolabitur, et domus supra domum cadet XI. Archisynagogus inuidens operibus Domini increpat uenientes, ut curentur sabbato, sed reprehensus a Domino confunditur XIII. Obseruabant, an curaret sabbato XIIII. Murmurant pharisei et scribę dicentes, quia hic peccatores accipit et manducat cum illis. Inuidia in fratrem, quia benigne susceptus sit a patre XV. Veh illi per quem ueniunt scandala XVII. Murmurant in Iesum, quod ad Zacheum diuertisset. Turbis Iesum laudantibus dicunt pharisei: Magister, increpa discipulos tuos. Principes sacerdotum et

prophetis interpretabatur illis in omnibus Scripturis quę de ipso erant. Necesse est impleri omnia quę scripta sunt in lege Moysi et prophetis et psalmis de me. Tunc aperuit illis sensum, ut intelligerent Scripturas XXIIII. Ingratus. Ex decem leprosis mundatis unus tantum et hic Samaritanus magnificans Deum cecidit in faciem ante pedes eius gratias agens XVII. Hierusalem. Dominus flens super Hierusalem euersionem eius futuram enunciat, eo quod non cognouerit tempus uisitationis suę XIX. Hierusalem calcabitur a gentibus, donec impleantur tempora

est paratum. Non potest mundus odisse uos; me autem odit, quia ego testimonium perhibeo de illo, quia opera eius mala sunt VII. Pharisei quęrentes occasionem accusandi Iesum adducunt ad eum deprensam in adulterio etc. VIII. Illuminauit Dominus cęcum a natiuitate et dicunt: Non est hic homo a Deo, qui sabbatum non custodit. Conspirauerant Iudei, ut siquis eum confiteretur esse Christum, extra synagogam fieret. In peccatis natus es totus et tu doces nos. Et eiecerunt eum foras IX. Iesus iam non palam ambulabat apud Iudeos etc. Non quia timeret, sed exemplum

in mare translata est Euangelium translatum ad gentes XVII. In Lege non esse perfectionem patet ex eo quod cum adolescens se Legis mandata implesse diceret, subiunxit Dominus: Si uis perfectus esse etc, quod ad Euangelium pertinet XVIII. Domine, ecce duo gladii hic. At ille dixit eis: Satis est. Satis enim sunt duo Testamenta ad muniendum se contra spiritus nequitię XXII. Iussu quidem Legis Pasca cum amaricantibus edebatur, quia adhuc amaritudo manebat. Post resurrectionem uero cibus fauo mellis dulcoratur XXIIII.

conuersandum 82 .
Liberalitas. Archesilaus ingressus aliquando ad Ctesibium ęgrotum uidens inopia rerum angustiari plenum nummis sacculum clam eius puluino subiecit. Quo ille inuento: Arcesilai, inquit, hic ludus est. Sed et alias mille ad eum solidos misit. Acceperat ab eo quidam ad suscipiendos amicos argentea uasa. Cum uero is egenus esset, non repetiit 42 . Aristoteles reprehendenti, quod stipem non bono homini dedisset: Non, inquit,

59 . Vnguentis delibuto: Vide, inquit, ne fragrantia capitis foetorem uitę pręstet 59 . Cum repente aspexit Corinthium quendam habitu ingenuo prętereuntem: Xeniade, huic, inquit, me uende. Hic enim domino indiget 60 . Ex luxu et ebrietate insaniam gigni 61 . Quid sit uoluptas 73 . Dionysius philosophus finem dixit uoluptatem. Palam lustra ingrediebatur

rei affectus superet pręsentis uite affectum XXVI. Crucis mortem elegit, ut nos pro gloria ipsius nullum mortis genus nobis indignum deputemus XXVII. Magister. Circuibat Iesus totam Galileam docens et sanans IIII. Qui autem fecerit et docuerit sic homines, hic magnus uocabitur in regno cęlorum V. Cum autem descendisset Iesus de monte: doctor ascendit in montem, cum perfectioribus excellentia pręcepta ostendit, descendit uero, cum infirmioribus leuiora demonstrat VIII. Messis multa, operarii pauci. Rogate Dominum messis: quia per orationem confertur

seminat simul gaudeat et qui metit. Ego misi uos matere quod uos non laborastis. Alii laborauerunt, scilicet prophetę, et uos non laborastis. Alii laborauerunt, scilicet prophetę, et uos apostoli in labores eorum introistis IIII. Ascendit Iesus in templum et docebat, et mirabantur Iudei, quomodo hic litteras scit etc. Qui a se metipso loquitur, gloriam propriam quęrit. Qui autem quęrit gloriam eius qui misit eum, hic uerax est et iniustitia in illo non est. Mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me VII. Hęc uerba locutus est Iesus in gazophilatio docens in templo.

Alii laborauerunt, scilicet prophetę, et uos apostoli in labores eorum introistis IIII. Ascendit Iesus in templum et docebat, et mirabantur Iudei, quomodo hic litteras scit etc. Qui a se metipso loquitur, gloriam propriam quęrit. Qui autem quęrit gloriam eius qui misit eum, hic uerax est et iniustitia in illo non est. Mea doctrina non est mea, sed eius qui misit me VII. Hęc uerba locutus est Iesus in gazophilatio docens in templo. Vnusquisque autem conferat in ędifìcationem ecclesię portans ad intellectuale gazophilatium quicquid potest ad honorem Dei et

non pepercit per diluuium etc. Ciuitates Sodomorum et Gomoreorum euertit et iustum Loth erripuit etc. II. APOCALYPSIS: Qui in captiuitatem duxerit, in captiuitatem uadet; qui in gladio occiderit, oportet eum gladio occidi XIII. Siquis adorauerit bestiam etc, hic bibet de uino irę Dei, quod mixtum est mero in calice irę ipsius, et cruciabitur igne et sulphurę in conspectu angelorum sanctorum / et ante conspectum Agni etc. XIIII. Quoniam peruenerunt peccata eius usque ad cęlum, et

sit 50. De hominis officio erga hominem 51. Magnanimus 2. Fabricius aurum accipere noluit 11. Fortis contra malam fortunam 20. Diogenes per medias Macedonum gazas nudus incessit, potentior locupletiorque Alexandro. Plus enim erat quod hic nollet accipere quam quod ille posset dare 36. Demetrii constantia: CC talenta a Cęsare donata reiecit. Si tentare, inquit, me eonstituerat, toto illi fui experiundus imperio 44. Qui magni animi est, etiam boni est, contra sententiam Titi Liuii 49.

decreta et pręcepta. Decretum 46. Actio pendet a uoluntate, uoluntas ab habitu animi, animus a perceptione legum uitę totius. Decreta et pręcepta sapientię 47. Qualiter moderanda sit discendi cupiditas. Et docenti et discenti debet esse propositum, ut ille prodesse uelit, hic proficere 53. Docentis instantia ad utilitatem audientium. Attalum laudat, quod scite admodum et ad uirtutem hortetur et deterreat a uitiis 53. Qui aliter uiuunt quam uiuendum esse pręcipiunt 54. Mutatio rerum 69, 74. Nihil proprium dicas, quod mutari

et lapides 256. Mundi conditor Deus. Elementorum motus: terrę minimus, aquę maior, aeris etiam maior, ignis maximus. Aeris duę species: ęther et nubilum; aquę duę: humidum et fusile etc. 257. Mundi generatio 259. Mortalia et immortalia uiuentia mundus hic sortitus atque inde completus. Ita denique factus est uisibile uisibilia comprehendens animal, intelligibilis Dei imago, sensibilis, maximus, pulcherrimus, perfectissimus, [maximus] cęlum unum hoc atque unigenitum 262. Principia rerum. Motionum genera 309.

imperant, nos omnibus hominibus, nobis autem uxores 92. Iam senex uxorem accepit. Item Pysistratus, Atheniensium tyrannus 95. Hoc uitio uertitur Catoni 96. Paulus Emilius cum Papyria diuortii causam nolens prodere , pedem porrexit dicens: Et calceus hic pulcher bonusque uidetur, sed ubi pedem intus premat, solus scio et sentio 101. Cleomenis in uxorem charitas 110. Tyberius Gracchus anguibus diuersi sexus pręhensis, alter interfici haruspicum responsis iuberetur, marem occidi iussit, cum mas sibiipsi mortem portenderet, femina

rogatus, quidnam apud homines esset beatius: Felicem, inquit, mori 54 . Diogenes aliquando ad Anthistenem ęgrotantem intrauerat siccam habens. Ad quem ille cum diceret: Quis me doloribus absoluet- Ille ostensa sicca: Hic, inquit. Et ille: Doloribus, dixi, non uita 55 . Diogenes Perdica comminante, nisi ad se pergeret, illum se occisurum: Nihil, inquit, magnum facies. Nam et cantharus et phalangium id facerent 57 .

canibus 73, 106, 148. Si non docuerit 86. Quod dico uobis in tenebris, dicite in lumine 152. Canit hortator uirtutum, penitentię lamentatur 153. Harundinem quassatam confringet qui peccatori non porrigit manum. Et qui paruam fidei scintillam contemnit in paruulis, hic linum fumigans extinguit 155. Veh uobis qui clauditis regnum cęlorum ante homines. Vos ipsi non intratis nec introeuntes permittitis intrare 172. Sal insulsum sunt, qui non audent increpare 187. Diuites qui proferunt de thesauro suo noua et uetera. Paupercula- qui

Nubes. Veritas tua usque ad nubes 347. Sagittę tuę infixę sunt mihi, id est uerba 349. Ecce labia mea non prohibebo 351. Ora uestimenti. Sagittę tuę acutę 355. Virga directionis 356. Vt enarretis, quoniam hic est Deus 357. Audite hęc omnes gentes 358. Docens et non faciens 359. Pluuiam uoluntariam segrega, Deus, hęreditati tuę. Dominus dabit uerbum euangelizantibus uirtute multa 369. Laboraui clamans, raucę factę sunt fauces meę 371. Pascitur in meridie

quę non facit fructum bonum III, item VII. Omne uerbum ociosum XII. Oratio. Verbum ociosum XII. Quę procedunt de ore, de corde exeunt XV. MARCVS Obedientia. Qui fecerit uoluntatem Dei, hic frater meus et soror mea et mater mea est III. Sed non quod ego uolo, sed quod tu. Docuit nos patribus obedire et uoluntatem eorum uoluntati nostrę pręponere XIIII. Hospitalitas. Quocunque introieritis in domum, illic manete, donec exeatis VI.

me etc. XIIII. Si pręcepta seruaui et maneo in eius dilectione. Vos amici mei estis, si feceritis quę ego pręcipio uobis. Iam non dicam uos seruos etc.XV. Oratio. Nunquam sic locutus est homo, ut hic loquitur VII. Honor. Iesus, cum cognouisset, quia uenturi essent, ut raperent eum et facerent eum regem, fugit iterum in monte ipse solus, erudiens nos mundanas contemnere dignitates VI. Iesus de cruce matrem discipulo commendauit, instruens nos et inter

AD THIMOTEVM II: Prophana et inaniloquia deuita. Multum enim proficiunt ad impietatem, et sermo eorum ut cancer serpit II. ACTVVM: Diuersis linguis apostoli loquebantur magnalia Dei II. IACOBI: Esto tardus ad loquendum I. Vana est religio linguam non refrenantis I. Siquis in uerbo non offendit, hic perfectus est. Lingua modica magnum malum excitat etc.- mouendam dicit ad bonum et a malo coercendam III. Ocium. AD THESSALONICENSES I: Igitur non dormiamus sicut et cęteri, sed uigilemus et sobrii simus V. AD THIMOTEVM I: Siquis autem suorum

semper iuxta mandatum faciendum an aliquando contra, si utilius speras mandanti et gratius. Crassi exemplo ostenditur mandatum semper esse obseruandum 6. Vtrum semper obediendum patri 12. Homo. Multi mortales, plus comprehendit quam si dicas: multi homines 82. Hospitalitas. Hic est leo hospes hominis, hic est homo medicus leonis 36. Ordo. Nouissime et nouissimus Cicero dicere uitauit 60. Obstinatio. Architę Tarentini columba lignea uolabat quidem, sed cum subsedisset, pręterea non exurgebat 58.

an aliquando contra, si utilius speras mandanti et gratius. Crassi exemplo ostenditur mandatum semper esse obseruandum 6. Vtrum semper obediendum patri 12. Homo. Multi mortales, plus comprehendit quam si dicas: multi homines 82. Hospitalitas. Hic est leo hospes hominis, hic est homo medicus leonis 36. Ordo. Nouissime et nouissimus Cicero dicere uitauit 60. Obstinatio. Architę Tarentini columba lignea uolabat quidem, sed cum subsedisset, pręterea non exurgebat 58. VITĘ

se 137 . Vsque in tempus sustinebit patiens, et postea redditio iocunditatis 141 . Iniurię ne memineris. In omni dato non des tristitiam uerbi mali 144 . Quod ii qui hic angustiantur propter Dominum, resurgent in gloria 156 . Martyrum tormenta permissione diuina. Tauri tui et pulli asinorum, id est martyres 157 .

blasphemant. Sententias Christi deprauantes spongiam aceti calamo Scripturarum imponentes offerunt ori eius XXVII. Veh uobis qui clauditis regnum cęlorum ante homines, scilicet doctrina peruersa et exemplo malo XXIII. Qui intingit mecum manum in parapside, hic me tradet XXVI. Custodes pecunia corrupti XXVII. Perfidia dubitantium. Magister, uolumus a te signum uidere. Generatio mala et adultera signum quęrit, et non dabitur ei nisi etc. XII. In Nazareth non fecit uirtutes multas propter incredulitatem

etc. VI. Petite, quęrite, pulsate. Quis, si petierit filius panem uel piscem, dabit ei lapidem uel serpentem? Lucas addit: ouum et scorpionem. Sunt autem caritas, fides, spes, odium, perfidia, desperatio VII. Iesus dimissa turba ascendit in montem solus orare XIIII. Hic populus labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me. Channanea docet nos perseueranter orare. Rogant pro ea discipuli, ut scias necessarias esse sanctorum preces pro nobis ad impetrandum XV. Hoc genus non eiicitur nisi per orationem et ieiunium XVII. Omne debitum dimisi

in oratione credentes, accipietis XXI. Veh uobis qui comeditis domos uiduarum orationes longas orantes XXIII. Orate, ut non fiat fuga uestra hyeme uel sabbato XXIIII. Orati o ad laudem Dei unguentum effusum super caput Domini. Solitudo requiritur orationi, unde dicitur: Sedete hic, donec uadam illuc et orem. In monte orauit, ut oremus pro cęlestibus. In uilla orauit, ut orando humilitatem seruemus. Procidit in faciem suam orans. Non sicut ego uolo, sed sicut tu. Vigilate et orate, ut non intretis in tentationem XXVI. Orauit tertio eundem sermonem.

Nonne duo passeres asse ueneunt, et unus ex illis non cadet super terram sine Partre uestro. Vestri autem et capilli capitis omnes mumerati sunt X.
Perseuerantia. Qui perseuerauerit usque in finem, hic saluus erit X. Channanea semel et iterum repulsa petere non destitit. Ideo quod petebat tandem meruit obtinere XV. Misereor turbę, quia iam triduo perseuerant mecum XV. Qui perseuerauerit usque in finem, ut supra XXIIII. Mulieres primę uiderunt Dominum post resurrectionem,

Patientia Channaneę VII. Qui patiens est, ipse abnegat se ipsum et Christum sequitur. Qui perdiderit animam suam propter me et Euangelium VIII. Predicit Dominus apostolis martyrium eorum. Nolite pręcogitare, quid loquamini etc. Qui autem sustinuerit in finem, hic saluus erit XIII.
Perfidia. Sanato demoniaco, id est credente gentium populo demones intrant in porcos, id est in eos qui credere noluerunt V. Iesus despicitur in patria, id est in populo Iudeorum VI. Pharisei

Paupertas. Pręcepit eis, nequid tollerent in uia nisi uirgam tantum VI.
Petitio. Diluculo ualde surgens abiit in desertum locum ibique orabat, id est abiit in montem orare VI. Isaias: Hic populus labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me. Channanea exemplu m est perseuerandi in oratione VII. Omnia quęcunque orantes petitis, credite quia accipietis et euenient uobis. Et cum stabitis ad orandum, dimittite etc. XI. Dominus seorsum procedens

nocent, quando non placent XVI.
Purgatorium. Omnis enim igne salietur et omnis uictima sale salietur. Apostolus: Vniuscuiusque opus quale sit, ignis probabit. Hieronymus: Victima Domini est genus humanum, quod hic ratione sapientię salitur et illic purgatorio igne examinabitur IX. Passio Domini. Cum exirent a Bethania, esuriit XI. Coepit pauere et tedere, et ait illis: Tristis est anima mea usque ad mortem. In domo Caiphę patitur opprobria XIIII.

Prouidentia. Nonne quinque passeres ueneunt dipondio, et unus ex illis non est in obliuione coram Deo. Sed et capilli capitis uestri omnes numerati sunt XII. Capillus de capite uestro non peribit XXI. Passio Domini. Ecce positus est hic in ruinam et in resurrectionem multorum in Israel, et in signum cui contra dicetur: et tuam ipsius animam pertransibit gladius etc. II. Ducitur ad supercilium montis, ut pręcipitetur IIII. In nauicula crucis obdormiuit. Fit tempestas in cordibus discipulorum. Sed

VIII. Baptismo autem habeo baptizari, et quomodo coarctor usque dum perficiatur XII. Iudeus hedum requirit, Christianus agnum. Illis Barrabas soluitur, nobis agnus immolatur XV. Camellus transiens per foramen acus, Christus per passionis angustias et tormentorum punctiones XVIII. Hic est hęres, occidamus illum. Eiectum extra uineam occiderunt XX. Et factus est sudor eius sicut guttę sanguinis decurrentis in terram. Illudebant ei cędentes, et uelauerunt eum, et percutiebant faciem dicentes: Prophetiza, quis te percussit XXII. Hunc inuenimus subuertentem

forma est instituta XIII. Iesus domum in uita non habuit; post mortem alieno sepulchro reconditur et nudus existens a Ioseph operitur XVIII.
Peruersus. Multi ergo audientes ex discipulis eius dixerunt: Durus est hic sermo, et quis potest eum audire VI. Quęritis me interficere, quia sermo meus non capit in uobis. Quare loquellam meam non cognoscitis? Quia non potestis audire sermonem meum. Qui ex Deo est, uerba Dei audit. Propterea uos non auditis, quia ex Deo non estis VIII.

et potestatem habeo iterum sumendi eam. Dicebant multi ex ipsis: Demonium habet et insanit; quid eum auditis? Circumdederunt eum Iudei et dixerunt ei: Quousque animam nostram tollis? Si tu es Christus, dic nobis palam. Sustulerunt lapides, ut lapidarent eum X. Quid facimus, quia hic homo multa signa facit etc. Expedit uobis ut unus homo moriatur pro populo etc. Ab illo ergo die cogitauerunt, ut interficerent eum. Caiphas prophetauit, quia Iesus moriturus erat pro gente; et non tantum pro gente, sed ut filios Dei, qui erant

fuerat, in horto deleret. Paradisus enim hortus deliciarum interpretatur. Vt ergo dixit eis: Ego sum, abierunt retrorsum et ceciderunt in terram etc. Primum ducitur ad Annam. Vnus ministrorum dedit alapam Iesu. Misit eum Annas ligatum ad Caipham. Si non esset hic malefactor, non tibi tradidissemus eum. Pilatus: Gens tua et pontifices tui tradiderunt te mihi. Quid fecisti? Respodit Iesus: Regnum meum non est de hoc mundo etc. Ego in hoc natus sum et ad hoc ueni in mundum, ut testimonium perhibeam ueritati. Quia sexta die

in neuissimis diebus in deceptione illusores iuxta proprias conscientias ambulantes dicentes: Vbi est promissio aut aduentus eius etc. III. IOANNIS I: Quis est mendax, nisi is qui negat, quoniam Iesus non est Christus? Hic est Antichristus qui negat Patrem et Filium II. II: Multi seductores exierunt in mundum. Qui non confitetur Iesum Christum uenisse in carne, hic est seductor et Antichristus. Omnis qui pręcedit et non permanet in doctrina Christi, Deum non habet. Qui permanet in doctrina, hic

III. IOANNIS I: Quis est mendax, nisi is qui negat, quoniam Iesus non est Christus? Hic est Antichristus qui negat Patrem et Filium II. II: Multi seductores exierunt in mundum. Qui non confitetur Iesum Christum uenisse in carne, hic est seductor et Antichristus. Omnis qui pręcedit et non permanet in doctrina Christi, Deum non habet. Qui permanet in doctrina, hic Patrem et Filium habet. Siquis uenit ad uos et hanc doctrinam non affert, nolite communicare illi etc.

Hic est Antichristus qui negat Patrem et Filium II. II: Multi seductores exierunt in mundum. Qui non confitetur Iesum Christum uenisse in carne, hic est seductor et Antichristus. Omnis qui pręcedit et non permanet in doctrina Christi, Deum non habet. Qui permanet in doctrina, hic Patrem et Filium habet. Siquis uenit ad uos et hanc doctrinam non affert, nolite communicare illi etc. 1 . IVDĘ: Subintrauerunt enim quidam homines etc. de hęreticorum prauitate I.

sine causa gladium portat etc. XIII. AD TITVM: Admone illos principibus et potestatibus subditos esse III.
Patria. AD HEBREOS: Non habemus hic manentem ciuitatem, sed futuram inquirimus XIII.
Peccatum. AD ROMANOS: Causati sumus Iudeos et Gręcos omnes sub peccato esse. Omnes enim peccauerunt et egent gratia Dei III.

uotum optantis, ut Atheniensibus necessitas restituendi exules esset. Item Rutilius 43 . Ciuis bonus 73 . Lex a sexagesimo anno senatorem non citat 81 . Patria mea totus hic est mundus 10 . Magnanimi patria cęlo circumscribitur 51 .
Peccatum. Peccati pudorem tollit peccantium multitudo 30 .

sobrie et iuste et pie uiuamus in hoc sęculo, expectantes beatam spem et aduentum glorię magni Dei et Saluatoris nostri Iesu Christi etc. II. AD HEBREOS: Exeamus ad eum extra castra improperium eius portantes. Non enim habemus hic manentem ciuitatem etc. XIII. ACTVVM: Habebant omnia communia II. Agros et domos uendebant ponentes pecuniam ante pedes apostolorum. Et sic fecit Ioseph Barnabas, Leuites, genere Cyprius IIII. Diaconi septem constituti qui ministrent VI. IACOBI:

Quantum malum sit regni cupiditas 297 . Nicomedis scelus in patrem 330 . Syllę uox in Marium: oportere iuuenem prius remo quam gubernaculo admoueri. Cęsar: Mallem, inquit, hic primus esse quam Romę secundus 367 . Is salutabatur imperator cuius ductu X milia hostium cęsa essent 382 . Antipater patri insidiat 408 . Iudicium Augusti de Tiberii

fratrum adorare manipulum suum. Iterum: solem et lunam et stellas XI adorantes se 6 . Somnium pincernę pharaonis. Vitis cum uua trina propagine. Hinc expresso uino propinauit pharaoni. Pistor uidit tria canistra farinę ab auibus consummi. Hic crucifigitur, ille liberatur. Somnium pharaonis: boues de fluuio ascendentes VII crassę et VII macrę. Similiter et spicę 7 . Somnium de uictoria Gedeonis 36 . Saulo sopor altus in mortem

Christi, quę uelamine litterę Legalis tenebantur, insinuat. Lex enim lapide scripta est XVI. Solitudo. Venite seorsum in desertum locum et requiescite. Abiit in montem orare VI. In monte excelso transfiguratus Dominus ostendit gloriam resurrectionis. Faciamus hic tria tabernacula IX. Superbus. Qui uolunt salutari in foro et in primis cathedris sedere etc. XII. Spes. Apparuit Dominus primo Marię Magdalenę, de qua eiecerat septem demonia, id est uitia septem capitalia, uel uniuersa uel

multum, plus petent ab eo XII. Spiritus Sanctus in columbę specie III. Iesus autem plenus Spiritu Sancto. De aliquibus etiam sanctis legitur, quod pleni fuerunt Spiritu sancto. Non tamen ideo ęquales Saluatori. Minus enim capaces illi quam hic, licet utrique pleni IIII. Pater uester cęlestis de cęlo dabit Spiritum bonum petentibus se. Digitus Dei dicitur Spiritus Sanctus propter partitionem donorum XI. Non uenit regnum Dei cum obseruatione neque dicent: Ecce hic aut ecce illic. Ecce enim

Minus enim capaces illi quam hic, licet utrique pleni IIII. Pater uester cęlestis de cęlo dabit Spiritum bonum petentibus se. Digitus Dei dicitur Spiritus Sanctus propter partitionem donorum XI. Non uenit regnum Dei cum obseruatione neque dicent: Ecce hic aut ecce illic. Ecce enim regnum Dei intra uos est XVII. IOANNES
Superbus. Quid superbis, homo: Filius Dei propter te humilis factus est VI. Secretum. Cuius

Locorum mutatio uitanda 25 . Secessio et peregrinatio nocet sine curatione animi 51 .
Similitudo. Comparatio attollit hic, illic deprimit 14 .
Spes est ultimum aduersarum rerum solatium 11 . Minus autem turpe est creditori quam spei bonę decoquere 13 .

Distribuite domos eius 357 . Induti sunt arietes ouium 367 . Ne dignitate superbiant, quia Deus aufert spiritum principum 375 . Ambulans in uia immaculata, hic mihi ministrabat 397 . Moyses pro populo restitit irę Dei 401 . Et episcop atum eius accipiat alter 405 . Sacerdotes tui induantur iustitia

per diem, egredieris uesperi 186 . MATTHEVS
Testis. Quęrebant falsum testimonium contra Iesum. Nouissime autem uenerunt duo falsi testes et dixerunt: Hic dixit: Possum destruere templum Dei etc. XXVI. Tentatio. Iesus in deserto tentatur a diabolo IIII. Superatis tentationibus reliquit eum diabolus, et accesserunt angeli IIII. Et ne nos inducas in tentationem, id est induci permittas, ut

uirtus mea, ne derelinquas me 372 . Ne tradas bestiis animas confitentes tibi. Ibi confringite fortitudines arcuum 374 . Immissionem per angelos malos 378 . Ideo hic pugna, ut illic habeatur corona 383 . Da imperium tuum puero tuo 385 . Laqueus uenantium 389 . Quis fortiter resistet diabolo 392 .

1.93  una sedet: segni non exspectanda sub umbra
1.94  Herculis arma feri, sed dum per amica liceret
1.95  numina ad hostiles ultro immittenda penates.
1.96  Hic, senior rerum et fandi cui summa potestas,
1.97  talibus inclamat dictis coelumque tuetur:
1.98  Vos ego, vos testor, superi, quibus ordine fati
1.99  ingratos punire datum, si sumimus

aeterni gratia magna Tua est.
1.1.33  Nanque Tuo fęlix utero florebit Iesus,
1.1.34  Dicetur summi filius ille Dei.
1.1.35  Hic, hic magnus erit, Dauid genitoris habendam
1.1.36  Cui Dominus sedem, regna paterna, dabit;
1.1.37  Aeternumque domus Iacob famulabitur illi,

aeterni gratia magna Tua est.
1.1.33  Nanque Tuo fęlix utero florebit Iesus,
1.1.34  Dicetur summi filius ille Dei.
1.1.35  Hic, hic magnus erit, Dauid genitoris habendam
1.1.36  Cui Dominus sedem, regna paterna, dabit;
1.1.37  Aeternumque domus Iacob famulabitur illi,

maturum clausa reliquit onus,
1.1.105  Innocuumque piae matris seruauit honorem,
1.1.106   Gauisus nasci sospite flore puer.
1.1.107  Hic ille, hic infans, ueterum quem cuncta uirorum
1.1.108   Saecula diuinis uaticinata modis.
1.1.109  Consilii magni est hic angelus: hunc fore dixit

clausa reliquit onus,
1.1.105  Innocuumque piae matris seruauit honorem,
1.1.106   Gauisus nasci sospite flore puer.
1.1.107  Hic ille, hic infans, ueterum quem cuncta uirorum
1.1.108   Saecula diuinis uaticinata modis.
1.1.109  Consilii magni est hic angelus: hunc fore dixit

puer.
1.1.107  Hic ille, hic infans, ueterum quem cuncta uirorum
1.1.108   Saecula diuinis uaticinata modis.
1.1.109  Consilii magni est hic angelus: hunc fore dixit
1.1.110   Messian Christi Moses imago sui.
1.1.111  Hic nouus Emanuel, neque enim mentitus Esaias,

diuinis uaticinata modis.
1.1.109  Consilii magni est hic angelus: hunc fore dixit
1.1.110   Messian Christi Moses imago sui.
1.1.111  Hic nouus Emanuel, neque enim mentitus Esaias,
1.1.112   Dauiticaque Deum uoce locuta chelis,
1.1.113  Totque alii uates praesago carmine, quorum

desolare profectus
1.2.96   Flumine traiecto depopulator Alis
1.2.97  Pannoniae fines tribuit commune sepulcrum,
1.2.98   Quaerebat natis hic ubi regna suis,
1.2.99  Solus et ammissis sociis ac pene superstes
1.2.100   Indigno rapidae munere uiuit equae.
1.2.101  Ludibrium

uenenum,
1.2.126   Frustra in uos Liuor perfida bella gerat!
1.2.127  Ite procul, Fraudes, Furiae procul ite nocentes;
1.2.128   Non hic Thebana est aut Pelopaea domus,
1.2.129  Sed simplex Spartana fides et qualis Atridas
1.2.130   Aut Siculos fratres alliciebat amor.

a uestris summouet arma locis.
1.5.75  Hucusque illa minax uictoria limite nostro
1.5.76   Haesit et offensum uisa referre pedem;
1.5.77  Hic salebrae, hic montes, hic obuia saxa fuerunt
1.5.78   Hostibus, hic primum dura reperta uia est.
1.5.79  Hic uelut infracto riguerunt obice, uobis

arma locis.
1.5.75  Hucusque illa minax uictoria limite nostro
1.5.76   Haesit et offensum uisa referre pedem;
1.5.77  Hic salebrae, hic montes, hic obuia saxa fuerunt
1.5.78   Hostibus, hic primum dura reperta uia est.
1.5.79  Hic uelut infracto riguerunt obice, uobis

1.5.75  Hucusque illa minax uictoria limite nostro
1.5.76   Haesit et offensum uisa referre pedem;
1.5.77  Hic salebrae, hic montes, hic obuia saxa fuerunt
1.5.78   Hostibus, hic primum dura reperta uia est.
1.5.79  Hic uelut infracto riguerunt obice, uobis

limite nostro
1.5.76   Haesit et offensum uisa referre pedem;
1.5.77  Hic salebrae, hic montes, hic obuia saxa fuerunt
1.5.78   Hostibus, hic primum dura reperta uia est.
1.5.79  Hic uelut infracto riguerunt obice, uobis
1.5.80   Praetento steterunt fulmina tanta loco.

uisa referre pedem;
1.5.77  Hic salebrae, hic montes, hic obuia saxa fuerunt
1.5.78   Hostibus, hic primum dura reperta uia est.
1.5.79  Hic uelut infracto riguerunt obice, uobis
1.5.80   Praetento steterunt fulmina tanta loco.
1.5.81  Hic furor ille uirum rabiesque inuicta quieuit,

primum dura reperta uia est.
1.5.79  Hic uelut infracto riguerunt obice, uobis
1.5.80   Praetento steterunt fulmina tanta loco.
1.5.81  Hic furor ille uirum rabiesque inuicta quieuit,
1.5.82   Hic modus, hic tantis inuia meta malis.
1.5.83  Pro muro et clypeo est tellus Rhacusia, quamuis

1.5.80   Praetento steterunt fulmina tanta loco.
1.5.81  Hic furor ille uirum rabiesque inuicta quieuit,
1.5.82   Hic modus, hic tantis inuia meta malis.
1.5.83  Pro muro et clypeo est tellus Rhacusia, quamuis
1.5.84   Illa sit exigui margine clausa soli!

1.5.80   Praetento steterunt fulmina tanta loco.
1.5.81  Hic furor ille uirum rabiesque inuicta quieuit,
1.5.82   Hic modus, hic tantis inuia meta malis.
1.5.83  Pro muro et clypeo est tellus Rhacusia, quamuis
1.5.84   Illa sit exigui margine clausa soli!

templa furore petant,
1.5.105  Aut ne carceribus uinclisque euadere possint,
1.5.106   Neue modum oblitis expacientur equis
1.5.107  Hic saltem uectes, hic dura repagula genti
1.5.108   Ponite et horrendis obuia claustra feris!
1.5.109  Atque ita nos nostris longum defendite sacris:

petant,
1.5.105  Aut ne carceribus uinclisque euadere possint,
1.5.106   Neue modum oblitis expacientur equis
1.5.107  Hic saltem uectes, hic dura repagula genti
1.5.108   Ponite et horrendis obuia claustra feris!
1.5.109  Atque ita nos nostris longum defendite sacris:

sedulitatis opus.
1.9.13  Ergo, sacerdotes, tranquilla per ocia quorum est
1.9.14  Florere in studiis usque terenda piis,
1.9.15  Perlegite hic primo memorabile quicquid ab aeuo
1.9.16  Annorum retro millia multa docent.
1.9.17  Sic rudibus dabitur prudentia cana sub annis

17. Epitaphium
1.17.1  Haec certe deserta meis et idonea bustis,
1.17.2  Haec loca sunt nullo deuia trita pede.
1.17.3  Hic subitus nobis ignobile funus obumbret
1.17.4  Cespes et exiguo puluere terra tegat.
1.17.5  Ignotus iaceam atque inglorius, ipse sepulcri

margine: Rhacusa opposuit tot propugnacula Stagni / Et tutelaris numina magna Dei. 22. De eodem
1.22.1  Hic ubi structa uides operoso moenia sumptu
1.22.2  Et medius geminas separat isthmos aquas,
1.22.3  Praeclusit Rhacusa uias molimine tanto

duplex:
1.29.32  Purgauit ille pestilentia ludum. 30. De Thomyri
1.30.1  »Quis puer hic?« »Veneris.« »Quis circum?« »Gratia triplex.«
1.30.2  »Quis laeto ridens lusitat ore?« »Iocus.«
1.30.3  »Cui famulantur herae?« »Thomyri.« »Cur?« »Omnia pulchram

merum,
1.31.7  Indigenam iussi et proprium potare Lyaeum
1.31.8  Externi latices lege uetante cadi.
1.31.9  Minoae ualeant sortes: hic ebria si qua est,
1.31.10  Sistat et externo larua sepulta mero. 32. In eandem

2.2.114  Crimina, Iordanis refluo conuersa refluxit
2.2.115  Vnda pede et caelo uox est audita sereno:
2.2.116   »Filius hic meus est, demissus ab aethere summo,
2.2.117  Hunc, gentes, audite!« Tamen, Iudaea propago,
2.2.118  Dissimulas Christum et dira feritate laboras

res est
2.2.181  Iudaeis curtis et mimica fabula Christus,
2.2.182  Aethereumque decus deridet Apella profanus!
2.2.183  Dum tamen hic tanti praetexere luminis audet
2.2.184  Auctores oculos fuscaque inuoluere palla,
2.2.185  Nescius ipse suae praetendi nubila menti

2.2.237  Indulge ueniam. Neque enim miscere profanis
2.2.238   Sacra licet sanctoque nefas confundere Christo
2.2.239  Raptores utrinque duos: hic publica mundi,
2.2.240  Hi sua facta luunt. Ergo hic tam distat ab illis
2.2.241  Quantum a morte salus, quantum lux alma tenebris.

2.2.238   Sacra licet sanctoque nefas confundere Christo
2.2.239  Raptores utrinque duos: hic publica mundi,
2.2.240  Hi sua facta luunt. Ergo hic tam distat ab illis
2.2.241  Quantum a morte salus, quantum lux alma tenebris.
2.2.242  Ecce tamen geminae maiestas tanta pependit

reddis?
2.2.326  Irrita nec uates diuino ex ore canebant:
2.2.327  »Fellis amaricies cibus est mihi, potus acetum.«
2.2.328  Non tamen hic nostro sitiebat more: salutis
2.2.329  Humanae sitis illa fuit manesque parentum
2.2.330  In lucem optabat fractis reuocare tenebris.

arietat orbis.
2.2.345  Antiquumque Chaos timuerunt saecula et umbras
2.2.346  Et tot uisa ferunt fractis simulacra sepulcris:
2.2.347  Hic fratrum manes miratur, at ille reuersos
2.2.348  Coniugis in lucem, et nati plaerique parentes
2.2.349  Expauere suos. Haec et maiora feruntur

fine requirere gestit,
2.4.101  Instigata nouis facibus, pulcherrime rerum!
2.4.102  Indages hinc illa tui pulchrique bonique,
2.4.103  Hic innatus amor teneris adolescit ab annis
2.4.104  Meque repercussum natiuo uulnere cogit
2.4.105  Te per inaccessos animi lustrare recessus

obtusa auerteris aure?
2.4.195  Odistique preces quorum fiducia solus
2.4.196  Perfugiumque salubre pates portusque fidelis?
2.4.197  Hic pietatis honos? Pro supplice talia cultu,
2.4.198  Pro uoto et lacrimis et relligione (nefandum
2.4.199  Quod dictu et de te quod credere turpe) rependis?

cytharoedum siue coraulem.
2.7.28  Scilicet his tantum nugis decurritur aetas,
2.7.29  Hoc tirocinio uersare, hac gymnade gaudes?
2.7.30  Hic sudor puluisque tuus? Quando has mihi debes
2.7.31  Primitias, quando haec documenta impuberis aeui?
2.7.32  At cur non potius, quibus haec muliebria cordi

et a primo serpere uirus auo.
2.8.3  Attamen ambigitur Mariam, decus orbis, an idem
2.8.4   Polluerit tanti fons et origo mali.
2.8.5  Hic interponit purae noua semina massae
2.8.6   Humanique negat traducis esse ream;
2.8.7  Ast alius riuos a fonte coinquinat omnes

negat traducis esse ream;
2.8.7  Ast alius riuos a fonte coinquinat omnes
2.8.8   Continuumque pari lege propagat iter.
2.8.9  Ocius hic maculas diuino numine delet
2.8.10   Ablataque nouum labe refingit opus.
2.8.11  Vtcunque, haud feelix uictoria: nanque necesse est

aquae! –
3.1.15  Tam, reor, incertum est liquidi claementia maior
3.1.16   Aetheris an placidae gratia maior aquae.
3.1.17  Mira fides! Hic poma manu florentia gestat
3.1.18   Frondibus et uernis tempora cingit hyems;
3.1.19  Horrida nec glacie aut niuibus consputa senescit

nulla luto,
3.1.23  Sed nitet et sese pluuio Ioue terra uenustat,
3.1.24   Pulcrescit nimbis lota decenter humus.
3.1.25  Ergo uolutabres hic nulla sorde lutescunt;
3.1.26   Quo mage mersatur, pulcrior exit aper.
3.1.27  Nullius hic luteam labis uereare lituram,

lota decenter humus.
3.1.25  Ergo uolutabres hic nulla sorde lutescunt;
3.1.26   Quo mage mersatur, pulcrior exit aper.
3.1.27  Nullius hic luteam labis uereare lituram,
3.1.28   Candidior Scythica, blande sciure, niue.
3.1.29  Sed neque ieiuno sterilis sabulone laborat,

unam uerque perenne tenet,
3.1.59  Qua sinuant arcum atque utrinque reflexa uicissim
3.1.60   Exarmant uastum brachia bina fretum.
3.1.61  Hic ubi miramur fida statione morantes
3.1.62   Inque uicem innumeras ire redire rates,
3.1.63  Aedibus urbanis decorantur praedia, quaeuis

et solitas cogit inire uias,
3.1.75  Siue rudes pinus cessare in montibus altis
3.1.76   Dedocet et nymphas aequoris esse iubet.
3.1.77  Hic Cybeles lucum et Dodonae animata loquacis
3.1.78   Robora uenturae puppis in astra putes,
3.1.79  Argoasque manus ipsamque impune Mineruam

Typhin saepe uidere licet:
3.1.81  Nunc Athamantaeo meliorem uellere lanam,
3.1.82   Nunc Cererem aut Bromium nauis onusta uehit.
3.1.83  Hic labor egregius, Cyclopum hic tecta; nec arma
3.1.84   Nautica nec cessat Mulciber ipse deus.
3.1.85  Quid referam Dryadumque choros lususque procaces,

3.1.81  Nunc Athamantaeo meliorem uellere lanam,
3.1.82   Nunc Cererem aut Bromium nauis onusta uehit.
3.1.83  Hic labor egregius, Cyclopum hic tecta; nec arma
3.1.84   Nautica nec cessat Mulciber ipse deus.
3.1.85  Quid referam Dryadumque choros lususque procaces,

surripienda dolis?
3.1.89  His ego deliciis, Princeps uenerande, relaxor,
3.1.90   Quae mihi curarum millia multa leuant.
3.1.91  Hic mea respirat grauibus iactata procellis
3.1.92   Et tandem placidis cymba quiescit aquis.
3.1.93  Te quoque, sed fatis melioribus, astra tuentur

tibi Castor eris.
3.3.31  Quod si dilluuium Pyrrhaeaque saecula cernis,
3.3.32   Seu puer igniferis deuius errat equis –
3.3.33  Hic tibi certa quies, in culmina nostra recurras,
3.3.34   Neue salutifero degere parce sinu.
3.3.35  Huc trepidus redeas; caelum turbante Typhoeo

pocula nona tuum,
3.4.21  Te nostri risus, te seria nostra loquuntur,
3.4.22   Et tua si desint nomina, mutus ero.
3.4.23  Quod tamen hic audit de te conuiua remotus,
3.4.24   Nescio quid spectat maius in ore tuo.
3.4.25  Feelices igitur qui te propiore fruuntur,

esset natus flebilis umbra tuus?
3.5.31  Si nescis, gremio Felix consedit auito,
3.5.32   Fulgurat et patrio lucida stella sinu.
3.5.33  Hic pro te natisque tuis sine fine precatur,
3.5.34   Maternasque preces pondus habere facit.
3.5.35  Quare age, moesta parens, ingratos comprime questus,

stagna Padusae,
3.11.14   Flumineas auxit fletus herilis aquas.
3.11.15  O Sypili saxo lachrymosior, unde tot imbres?
3.11.16   Vnde hic funereae flebilis humor aquae?
3.11.17   Nam quid inexausto, Regina, tenebere planctu?
3.11.18   Desine ploratus continuare tuos.

demeruisse nequit.
3.15.29  Carior est auro titulus, potiora tributis
3.15.30  Vatum scripta bonis regibus esse solent.
3.15.31  Hic igitur tribuendus honos doctisque probisque:
3.15.32  Indignum uobis mittere crimen erit.
3.15.33  Virtute et merito, non ambitione legendus,

uobis mittere crimen erit.
3.15.33  Virtute et merito, non ambitione legendus,
3.15.34  Gratia nec peccet patritiusque fauor.
3.15.35  Non hic Illyrico, uerum sermone Latino
3.15.36  Gaudet Romanos rex imitatus auos.
3.15.37  Quid nisi sermonis crassi pinguisque Mineruae

est accubuisse deis.
3.16.13  Ambrosias haec mensa dapes, haec maxima caeli
3.16.14   Numina conuiuis prouocat aula suis.
3.16.15  Aurati hic calices et uasa argentea fulgent,
3.16.16   Quaeque Scopae credas pocula ficta manu,
3.16.17  Quicquid et artificum regale toreumata gestant

Comoedia plausus:
3.17.2   Ecce habitus redimunt syrmata prisca suos.
3.17.3  Procedit pariter soccus pariterque cothurnus;
3.17.4   Hic humilis serpit, grandius ille tonat.
3.17.5   Grandius ille tonat reges regumque ruinas,
3.17.6   Dulcibus hic pingit uerba iocosa modis.

3.17.4   Hic humilis serpit, grandius ille tonat.
3.17.5   Grandius ille tonat reges regumque ruinas,
3.17.6   Dulcibus hic pingit uerba iocosa modis.
3.17.7  Comoedum ridere decet, lugere tragoedum:
3.17.8   Tristior hic nobis, laetior ille placet.

regumque ruinas,
3.17.6   Dulcibus hic pingit uerba iocosa modis.
3.17.7  Comoedum ridere decet, lugere tragoedum:
3.17.8   Tristior hic nobis, laetior ille placet.
3.17.9  Inde supercilio grauiore tragoedia pulcra est:
3.17.10   Morosa Senecam fronte tonare decet.

reduxit
3.17.20   Pulpita, cum soccis conspicienda suis.
3.17.21  Sic tamen est munus Raphaelis et inclyta uirtus,
3.17.22   Sumptibus hic auxit nostra teatra suis.
3.17.23  Auspiciis cuius tanta ad spectacula uisa est
3.17.24   E septemgeminis currere Roma iugis;

cecinere salutem,
3.19.20   Laetitiamque aegit terra polusque nouam:
3.19.21  Quid nisi compedibus, ferro et stridore cathenae
3.19.22   Hic locus horrendum, flebile, triste sonat?
3.19.23  Expositumque palam Christi praesepe patebat:
3.19.24   Clauditur inuicta ianua nostra sera.

Caribdis eras!
3.21.19  Visceribus mediis medioque in corpore pestem
3.21.20   Exitiumque tuli caeca carina meum.
3.21.21  Scilicet hic omnes Symplegadas intus habebam,
3.21.22   Hic omnes Furias, omnia monstra tuli.
3.21.23   Ah ego Cyaneas mallem rupesque Malaeae

medioque in corpore pestem
3.21.20   Exitiumque tuli caeca carina meum.
3.21.21  Scilicet hic omnes Symplegadas intus habebam,
3.21.22   Hic omnes Furias, omnia monstra tuli.
3.21.23   Ah ego Cyaneas mallem rupesque Malaeae
3.21.24   Gaudere et spoliis Pontica saxa meis,

priora nouis,
3.21.59  Praedonem quorum inuiolabile seruat asyllum,
3.21.60   Nec sinit immunes dira rapina deos.
3.21.61  Sit pudor hic saltem miscendo sacra profanis,
3.21.62   Parcite caelestes conscelerare pios.
3.21.63  Ocyus hoc nostris expellite dedecus aris,

exanimes uultus moribunda figurat,
3.22.8   Vipereo expirat saucius ore lapis;
3.22.9  Illius attoniti coluber uestigia stringit,
3.22.10   Hic marmor ueri signa pauoris habet.
3.22.11  Praecipue simulachra patris miseranda suasque
3.22.12   Natorumque uices flebilis ille dolet.

23.
3.23.1  Serpentes geminos et Laochoonta cruentum,
3.23.2   Et circum pueros cernis utrinque duos.
3.23.3  Vulnerat hic patrem, natum tenet, altera patrem
3.23.4   Continet et nati pectus acerba ferit.
3.23.5  Sibila mentiri, saniem manare cruentam,

gemella reuincti
3.24.2   Anguibus et rursus culmina summa tenent.
3.24.3  Et merito est tanto sub principe: Iulius orbis,
3.24.4   Hic labor artificum gloria summa nitet. 25.
3.25.1  Pignoris optati regina puerpera compos

3.26.2   Imbellemque cohors densa fatigat auem.
3.26.3   Magnanimi contra sors est diuersa Leonis:
3.26.4   Hic par innumeris millibus esse potest.
3.26.5  Quod semel hic hausit, non extorquetur, et alis
3.26.6   Gryphis Hyperborei praepes ad astra uolat.

3.26.3   Magnanimi contra sors est diuersa Leonis:
3.26.4   Hic par innumeris millibus esse potest.
3.26.5  Quod semel hic hausit, non extorquetur, et alis
3.26.6   Gryphis Hyperborei praepes ad astra uolat.
3.26.7  Non toga, non satis est sibi crista, nec infula, thorax:

effert moriens amans, amato
3.28.2.18  Vt conspiret in alteroque uiuat,
3.28.2.19  Iam non ulterius suus, sed ultro
3.28.2.20  Hic quem diligit illius uicissim.
3.28.2.21  Sic spiramine mutuo sodales
3.28.2.22  Fiunt unanimes, pares amici
3.28.2.23  Ambo

est: pars quota temporis superstes,
3.29.74  Momentum breue restat. Ergo quicquid
3.29.75  Hoc uitae reliquum est, Deo dicemus.
3.29.76  Hic me, dum loquor, increpat morantem
3.29.77  Vltra nec sinit esse tardiorem:
3.29.78  Haec occasio parua comparandi
3.29.79  Vitam quam

portabor inane cadauer,
4.3.86   In cineres lacrimas ultima dona dabis?
4.3.87  Nec pariter dices, cum flebor uoce meorum:
4.3.88   »Hic mihi, proh Superi, fidus amator erat!«?
4.3.89  Et mea ut accensis lucebunt funera flammis,
4.3.90   Ah, poteris uultus exhylarare tuos,

4.5.47  Ite procul fastus, ficti procul ite Catones,
4.5.48   Et personatis horrida barba genis:
4.5.49   Non hic consiliis grauibus uultuque seuero –
4.5.50   Mollibus obsequiis conciliatur amor!
4.5.51  Obsequio pronus currentia flumina tranat,

est mihi segnior anno
4.6.38  Cum dominam duras praestolor ante fores.
4.6.39  Haec mea nequitia est, haec me unica cura reuinxit,
4.6.40  Hic meus in molli puluere sudat equus.
4.6.41  Tu uero antiquum decus integrare labores,
4.6.42  Dogmaticasque artes Socraticumque sophos,

utrinque refert!
4.11.23  Sic casta et nullis unquam uiolata rapinis,
4.11.24   Dignior et sanctas lympha lauare deas.
4.11.25  Et licet hic Mauors sudorem abstergat anhelum
4.11.26   Inque salutiferis uulnera sanet aquis,
4.11.27  Attamen haud aliis Tritonis honestius undis,

4.11.27  Attamen haud aliis Tritonis honestius undis,
4.11.28   Nec minus et nemorum diua natare potest,
4.11.29  Non Galathaea procax, non Salmacis improba, non hic
4.11.30   Herculeum auderes tangere, Nais, Hylan,
4.11.31   Et quamuis melior Narcissum imiteris imago,

mulcta secunda uetus?
4.19.57  Quod mereare licet, tamen hoc tibi deprecor unum
4.19.58   Neu sit auaritiae culpa luenda tuae.
4.19.59  Hic uetus est error, quo te leuis orbita uulgi
4.19.60   Nec nisi peccandi limes apertus agit.
4.19.61  Hinc ruis in praeceps, quo pessima sustinet aetas

Vale!
4.24.2.1   Quae sunt in patrio uenena caelo,
4.24.2.2  Hic nectar sapiunt et inquilina
4.24.2.3  Sunt suauissima poma; diminuta
4.24.2.4  Delectant capite exulisque succi,
4.24.2.5  Nec

ocellos?
5.3.35  Quisue animam excipiet fugientem ex ore propinquus?
5.3.36  Quae pullata domus mortem lugebit acerbam?
5.3.37  Non meus hic genitor, qui non auellere sanctam
5.3.38  Canitiem, uestes nec scindere parceret atras,
5.3.39  Nec meus hic frater, laceris qui busta capillis

acerbam?
5.3.37  Non meus hic genitor, qui non auellere sanctam
5.3.38  Canitiem, uestes nec scindere parceret atras,
5.3.39  Nec meus hic frater, laceris qui busta capillis
5.3.40  Spargeret atque oculis largo manantibus imbre
5.3.41  Atratus tristis sequeretur funera pompae;

busta capillis
5.3.40  Spargeret atque oculis largo manantibus imbre
5.3.41  Atratus tristis sequeretur funera pompae;
5.3.42  Non soror hic, quae non manibus lacerare capillos
5.3.43  Cessaret, non ungue genas, quae amplexa cadauer
5.3.44  Haud facile auelli posset; non Flauia, quamuis

5.3.53  Qui mihi det lacrimas, supremum munus, inanes.
5.3.54  Indeploratus Latiis tumulabor in oris
5.3.55  Et mutae mandabor humo: hic externa morabor
5.3.56   Vmbra, peregrini Romana errabimus urbe.
5.3.57  Sed mea uanescunt, donantur et irrita uentis

5.4.350  Humano quadrupes gressu et sternacibus armis
5.4.351  Indignatus enim sessoris frena secundi.
5.4.352  Frenandis nec uterque feris praestantior: hic quem
5.4.353  Maiorem patria praesensit et orbe futurum
5.4.354   Attonitus genitor, seu qui fuit aemulus et par,

7.
5.7.1  Dactylicis elegi dicam qua parte iugantur
5.7.2   Et quid uterque petit numerus. Sex partibus ille,
5.7.3  Hic quinis constat. Prior est senarius, in quo
5.7.4  Dactylus et spondeus soli per mutua regnant.
5.7.5  Inferior pedibus quinarius incipit isdem

abutitur alter
5.7.32  Tramite: sic semper penultima quintaque meta est
5.7.33  Dactylus et sextus transfertur in ultima spondeus.
5.7.34  Hic modus, haec series haeroi carminis, haec lex
5.7.35  Romula: peccatum tamen excusabile multis,
5.7.36  Nec nisi fit magnis auctoribus inque Camoenis,

10. Antonio Gotio Rectori
5.10.1  Quis, precor, ignorat Septembris munera laeti?
5.10.2   Hic reliquis praestat fratribus omne merum,
5.10.3  Luxuriat pomis, ceu diuite Copia cornu,
5.10.4   Foecundoque aestus temperat imbre graues.

6.1.15  Pulcher et ostentas purgata labe uenustum,
6.1.16   Quale Arpinatis Musa poliuit, opus,
6.1.17  Sed labor hic praesens felicior illa 1,17 illa supplevi: ora Agić, ipsa

duo signa minoris,
6.2.42   Detractus duplex annulus unde fuit.
6.2.43  Nec latuit sexus sine nomine, sit licet ausus
6.2.44   Priscillam hic, alius dicere Tulliolam.
6.2.45  Ornatus reliqui deerant uestigia, quamuis
6.2.46   Mos uetus haud nudum corpus humare fuit.

6.3.127  Nanque suo precio sudor respirat anhelus,
6.3.128   Calcar et exemplum est auctus honore labor.
6.3.129  Rerum opifex labor, hic fandi morumque repertor,
6.3.130   Primus inhumanos abstulit ille situs:
6.3.131  Nanque feros cultus uita meliore poliuit,

6.11.6   Occidit et subito si qua iuuenta proba est. 12. In eosdem
6.12.1  Hic situs est Ianus, nunc primum in fratre sepultus,
6.12.2   Qui modo dimidia parte superstes erat.
6.12.3  Se tamen infelix Vrsus superesse negauit,

15. Ad patrem
6.15.1  Quid uelut extinctos luges, carissime, natos?
6.15.2   Nos, pater, in caelo uiuimus ambo pares.
6.15.3  Hic procul a terris mortali labe caremus,
6.15.4   Haec uita est nobis, mors prior illa fuit.
6.15.5  Ergo, si fas est, natis gratare duobus

dote placere solet.
6.18.15  Caesaris unguento est nec miles segnior et te
6.18.16   Exarmat nunquam luxus, Hyache, tuus; 18,15-16 vv. in margine scripti, hic potius quam in fine carminis ponendi
6.18.17  Pythagoram laudo, uerum, puto, clarior ille est
6.18.18   Cuius durateis Persia cessit

munus habent?
6.23.79  Quidquid et Ascraeus, quidquid bacchatur Homerus,
6.23.80   Defluus aetherea dictat ab arce furor.
6.23.81  Hic calor, hic, inquam, diuinus inebriat Euan,
6.23.82   Efficit et uates numen habere pios,
6.23.83  Purgatosque dedit tersa caligine sensus,

habent?
6.23.79  Quidquid et Ascraeus, quidquid bacchatur Homerus,
6.23.80   Defluus aetherea dictat ab arce furor.
6.23.81  Hic calor, hic, inquam, diuinus inebriat Euan,
6.23.82   Efficit et uates numen habere pios,
6.23.83  Purgatosque dedit tersa caligine sensus,

6.27.2  Multo splendidus et peculiari
6.27.3  Imprimis mihi liberalitate,
6.27.4  Pallas Gondola, nemini secundus,
6.27.5  Hic condor, nitidae decore uestis
6.27.6  Et cultu ante alios supiniori.
6.27.7  Ornaui fora, porticus, tribunal,
6.27.8  Et quoscunque

contingat humari
6.28.8   Inter cognatos et superesse diu.
6.28.9  Floribus hunc tumulum consperge recentibus, hospes:
6.28.10   Forsitan hic etiam flos recidiuus erit. 29.
6.29.1  Inferior nulla populis uirtute

auget auita nouis,
6.29.21  Occeanique aperit commercia, et orbibus orbes
6.29.22   Adicit, et mundos gaudet habere nouos.
6.29.23  Hic tibi non solum laudi est, Messana, triumphus
6.29.24   Famaque Romanis inuidiosa tuis,
6.29.25   Quam tibi dat consors Hispania, sed decus astris

fuit.
6.30.11  Inde Simon animam per uulnera saucius efflat,
6.30.12   Et dubius uitae concidit Iasius.
6.30.13  Aula cruore natat; tamen hic siccarius amens
6.30.14   Audet adhuc caedes continuare nouas,
6.30.15   Armatur donec custodia peruigil et uix

ipse sui.
6.30.19  Siue recrudescit recidiua insania, rursus
6.30.20   Mens illi uitio quo prius aegra fuit,
6.30.21  Siue dolo siue hic morbo peccarat ut Aiax,
6.30.22   Atque Athamantaeis actus erat Furiis,
6.30.23  Herculeaque furens ab imagine et instar Orestis

tanti
6.30.30   Et mens affecta est aegra furore nouo;
6.30.31  Quocunque impulsu – sceleris ratione doloue
6.30.32   Aut morbo – hic faciem desipientis agit.
6.30.33  Hic error scelus est ancepsque insania quouis
6.30.34   Supplicio in tanto crimine digna fuit.

aegra furore nouo;
6.30.31  Quocunque impulsu – sceleris ratione doloue
6.30.32   Aut morbo – hic faciem desipientis agit.
6.30.33  Hic error scelus est ancepsque insania quouis
6.30.34   Supplicio in tanto crimine digna fuit.
6.30.35  Ergo capistratus collum et trabe pendulus alta

floribus urna tegit,
6.32.35  Crescentesque notas inciso cortice seruat
6.32.36   Et celebres titulos concaua fagus habet:
6.32.37  »Hic, ubi floret humus, merula est sita: uocis amoenae
6.32.38   Argutis meruit cantibus hunc tumulum;
6.32.39  Parte alia, dumos inter spinasque rigentes,

cantibus hunc tumulum;
6.32.39  Parte alia, dumos inter spinasque rigentes,
6.32.40   Hoc precium feritas impietatis habet.
6.32.41  Hic ferus accipiter situs est, cui semper achantus
6.32.42   Horret et in tumulo uipera dira cubat.« 33.

2.
7.2.1  Mensis honestari quo principe quilibet optat,
7.2.2   Hic feelix reliquos torquet honore suo.
7.2.3  Si prisci remeent, Euandria curia, patres,
7.2.4   Non esset frenis Roma pudenda tuis;

Vindice casto.
7.8.13  Ergo sit quamuis numerandus omnes
7.8.14  Angelos inter iubar ut secundum,
7.8.15  Vindicat primum decus hic tuendae
7.8.16   Virginis almae.
7.8.17  Notus in caelo angelus et Geennae
7.8.18  Horror, adsertis metuendus astris,

12. Epitaphium Mariae
7.12.1  Mellifluis cantu Syrenibus aemula, doctis
7.12.2   Parque lyra Musis, parque pudicitia,
7.12.3  Par Veneri forma, Maria hic iacet: immo profecta est
7.12.4   Ad caelum: decus hoc astra decenter habent.

armis,
7.20.100   Sed magis, heu, nostra seditione uiget!
7.20.101  An, rogo, qui fratrum sobolem fratresque trucidat,
7.20.102   Impius hic claemens hostibus esse potest?
7.20.103  Heu, quantam cladem Rodope et Pangaea minantur,
7.20.104   Et Rhesi et Boreae perfida regna trucis!

7.32.12   Praeco alter Christi, Paulle, secunda tuba. 33. Epitaphium Iulii II. Pontificis
7.33.1  Iulius hic situs est, Galli Venetique fatentur
7.33.2   Quem uixisse deum, Turca perisse putat. 34. In