Your search found 523 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-523:

et quorum fervida corda micant.
1.91.5   Democriti pectus pecorosa Abdera tulerunt,
1.91.6  Crassa dedit tenuem Mantua Vergilium.
1.91.7  Tu tamen exemplis, dubitas si credere priscis,
1.91.8  Nos ambo, quales simus, et unde, vide. 92. DE AGNETE
1.92.1  Agnes, vita, tuos, quoties contemplor,

tam surdum existere credis,
1.129.6  Qui non ballistas audiat et tonitrus? 130. IN MENDACEM
1.130.1  Te, non nos, fallis, cum nos ea credere credis.
1.130.2  Credere tute, alio quae referente, neges.
1.130.3  Desine mentiri, iam desine dicere, demens,
1.130.4  Quae vix crediderit morio Musicius.

Qui non ballistas audiat et tonitrus? 130. IN MENDACEM
1.130.1  Te, non nos, fallis, cum nos ea credere credis.
1.130.2  Credere tute, alio quae referente, neges.
1.130.3  Desine mentiri, iam desine dicere, demens,
1.130.4  Quae vix crediderit morio Musicius.

136. AD PROSPERUM
1.136.1  Qui centena tuo numeravit nomine nobis,
1.136.2  Attulit is nullum, Prosper, epistolium;
1.136.3  An veritus non es centum cui credere numos,
1.136.4  Es veritus totidem credere litterulas? 137. DE AMBROSIO
1.137.1  Non instrumento grandi, non testibus

centena tuo numeravit nomine nobis,
1.136.2  Attulit is nullum, Prosper, epistolium;
1.136.3  An veritus non es centum cui credere numos,
1.136.4  Es veritus totidem credere litterulas? 137. DE AMBROSIO
1.137.1  Non instrumento grandi, non testibus amplis
1.137.2  In causa quicquam proficit

Si nec legitimi curas chirographa ligni,
1.149.2  Nec te nostra fides, numina nostra movent,
1.149.3   Securum faxo te praestet idoneus auctor,
1.149.4  An dubitas etiam credere pontifici? 150. AD GUARINUM
1.150.1  Perlegeres nostrum cum forte, Guarine, libellum,
1.150.2  Dixisti (ut perhibent): haec

1.177.12  Summum qui statuit malum dolorem.
1.177.13  Sin devotio iam beata cordi est,
1.177.14  Si torto iuvat ambulare collo,
1.177.15  Cuncta et credere, quae dies per omnes
1.177.16  Rauca praedicat altus e cathedra
1.177.17   Albertus pater et loquax Rubertus,
1.177.18  Gaudens lacrymulis anicularum;

caveas posthac talia damna, viam.
1.213.9   Nam custos coniux molitoris furta dolosi
1.213.10  Servat, et ad saccum pulverulenta sedet.
1.213.11   O quam falsus homo es! cui credere granula centum
1.213.12  Non potes, uxorem credere, Anelle, potes? 214. AD LAZARUM
1.214.1  Valde crassus homo es, crebro mi,

Nam custos coniux molitoris furta dolosi
1.213.10  Servat, et ad saccum pulverulenta sedet.
1.213.11   O quam falsus homo es! cui credere granula centum
1.213.12  Non potes, uxorem credere, Anelle, potes? 214. AD LAZARUM
1.214.1  Valde crassus homo es, crebro mi, Lazare, dicis.
1.214.2  Qui te non novit, Lazare,

1.249.1  Quid nos, Lucia, temnis et repellis?
1.249.2  Nunquam displicuisse me puellae,
1.249.3  (Sic vivam et valeam) recordor ulli.
1.249.4  Quodsi credere forsitan recusas,
1.249.5  Magnis testibus approbare possum. 250. DE EADEM
1.250.1  Astutus modo Luciam sodalis

bello magnum promeruere decus.
3.3.205  Quamvis materiam domus haec celeberrima praebet,
3.3.206  Sive velis Martem dicere, sive togam.
3.3.207  At desunt vires numeris, nec credere sese
3.3.208  Audet tam vasto nostra carina salo!
3.3.209  Solve ratem, curret; nervos intende, valebunt;
3.3.210  Inceptis aderit Calliopea tuis.

soleat similes ille referre iocos.
3.4.13  Ipsum praeterea non cari fallit amici,
3.4.14  Sed qui blanda manu spicula torquet, amor:
3.4.15  Quodsi tale nihil fas est me credere, solum
3.4.16  Restat, ut hortandi nomine dicta rear.
3.4.17  Hoc sancti mores, probitas hoc insita linguae,
3.4.18  Hoc mens invidiae clausa putare iubet.

tamen agnoscunt crimen, culpamque fatentur,
4.15.184  Et facti veniam, supplice voce, petunt.
4.15.185  Nec sunt magna tamen mortalis crimina culpae,
4.15.186  Si modo de miseris credere vera potes.
4.15.187  Quin virtus totum, pietasque est magna per orbem,
4.15.188  Totaque delubris terra referta tuis.
4.15.189  Aspice, quae plenis hinc atque hinc

superius habitum est, nemo maeret nisi grauiorum opinione malorum; quam si auferas, et maerorem procul dubio totum abstuleris. Auferri autem alio pacto nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius putabat mala, credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil;

superius habitum est, nemo maeret nisi grauiorum opinione malorum; quam si auferas, et maerorem procul dubio totum abstuleris. Auferri autem alio pacto nequit nisi ita auditoris inducas animum ut, quae prius putabat mala, credere desinat. Inducere autem poteris ut talia mala suspicari desistat si ea in muneribus naturae esse doceas atque ad omnes aequaliter spectare; deinde si boni auferant nihil;

Et alibi simile quid scribit: Mihi crede, semper in omnibus incredulitas maeret et sicut non potest fides nosse quod doleat, sic diffidentia sola doloribus inuenitur ancilla. Nam si dormientes dicimus, dormientes utique credere debemus et non mortuos ac requiescentes in terris fideliter secundum uocem Domini. 'Omnis', inquit, 'qui credit in me, licet moriatur, uiuet.' Si tibi medicus hoc promitteret quisquam, nullam sine dubio promissioni eius negare poteris

post quę delevit etiam II.4.1 post urgetur delevit malis II.4.2 post credere delevit aut arbitrari II.4.3 nulli... mali ] quicquam mali nulli V1 II.4.4 ualebis... autem ]

PRIMÊ RATIONIS CONSOLANDI. INCIPIT SECVNDA II.4.1 post urgetur delevit malis II.4.2 post credere delevit aut arbitrari II.4.3 nulli... mali ] quicquam mali nulli V1 II.4.4 ualebis... autem ]

dedat, omnia extrema esse passurum. Mustapha uero respondit Venetorum arma iam expertum esse, se et situ loci et munitionibus inexpugnabilem scire, nec longam obsidionem timere, quoniam re frumentaria abundaret: propterea nec oppido cedere uelle, nec fidei se cuiusquam credere affirmat. Imperator, accepto Mustaphae responso, equum ascendit, simul cum legatis inter ingruentes ex oppido sagittas et alia missilia oppidum circumequitat, omnia diligenti aestimatione

et cum ad lapidis iactum uentum esset, sagittis et aliis missilibus inuicem eminus proeliantur. Maxime Illyrici ex superiori loco lapidibus fundis excussis Turcos affligebant: nam Georgius propter equestres copias hostium monte descendere et campis se credere non audebat, nec Cansabegus equestribus copiis, intercedentibus praeruptis saxis, montem ascendere poterat. Leonardus, cum e lacu in fluuium classem inducere uellet, offendit flumen piscatoriis

Epitaphium Luxę de Bilsa Spalatensis
Hic sum Luxa situs lucis cognomine dictus.
Qui legis hęc, lucem dic mihi perpetuam. Epitaphium eiusdem
Credere quis posset: felix in morte quiesco,
Gratior est tumulus quam mihi uita fuit.
Nam neque nunc lites nec iurgia sentio dirę
Vxoris, nec res iam petit illa suas.
5  Ergo ego dilectos omnis uolo Luxa

20  Vi morbi nodis membra soluta suis.
Tabitha mox Ioppe fato collapsa resurgit
Atque iterum illius uiuere coepit ope.
Post hęc Cęsareę Cornelius incipit illi
Gentili posita credere perfidia.
25  Inde abiens Petrus sanctam remeauit ad urbem,
Carcere ubi clausus ferrea uincla tulit.
Sed miserante Deo tali se clade redemptum
Protinus angelica uidit ut ille manu,

Ingens ex aditis prodiit ecce draco
Insiliensque duos rabido ferit ore tribunos
10  Pręsulis et natum continuoque necat.
Tabificus reliquos infecit anhelitus hydri
Compulit et sancto credere uelle uiro.
Cuius tunc iussu frangunt simulachra coluntque
Erectam Christi, signa uerenda, crucem.
15  O uerę fidei uis grandis: corpora surgunt
Mortua quę fuerant, quę malesana,

Ignoscique suis hostibus usque petens,
Vt ueri ignaris; orantis fuste cerebrum
Percussum excutiunt: sic obit ille diem.
35  Tanta autem pietas fuit illi et gratia uitę
(Si quid Iosepho credere teste licet)
Illius ut propter cędem deleta putauit
Hebrea gens urbis tecta fuisse suę.
Martyrii lętus nunc tempora cincta corona
40  Ostentans Christo iungitur ille suo.

Augustinus
Augustinus erat stabilis defensio ueri,
Et certum falsi dogmatis exitium.
Ardua deplanans, dubiorum lubrica firmans,
Errorem a nostra depulit iste fide.
5  Credere mente Deo si uis magis ipse fideli,
Quę sunt scripta suis, disce, uoluminibus.
Et si uis morum cultu pręstare piorum,
Disce quid in uita fecerit ille sua.

De se inquiri amicos uetat, cum infelix sit 20 . Quam acerbum sit exilium 22 .
Accusatio. Delatum ad se crimen aduersus amicum noluit credere, sed eum, ut suspicionem caueat, admonet 33 . ORATIVS IN EPISTVLIS
Appetitus. Velle suum cuique est 2.

ridens se in rogum coniecit 275 . Fides. Fideiussorem non fefellit lupus 87 . Contra fallentem non est actio, ut qui credit, discat credere cautius 269 . Frugalitas Massiliensium 75 . Hermodorum eiecerunt Ephesii, quod uir frugi esset et ipsis dissimilis 248 . Euthydamus opibus hęreditario acceptis dicendi

incredulus est Filio, non uidebit uitam, sed ira Dei manet super eum III. Mulier, crede mihi etc. Vbique opus est nobis fide etc. Fidei gradus in regulo: initium, incrementum et perfectio IIII. Descendere in aquam turbatam est humiliter credere in Domini passionem; ibi sanabatur unus significans Ecclesię unitatem. Amen, amen dico uobis, quia, qui uerbum meum audit et credit ei qui misit me, habet uitam ęternam, et in iudicium non uenit, sed transiet a morte ad uitam V. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum

ibi sanabatur unus significans Ecclesię unitatem. Amen, amen dico uobis, quia, qui uerbum meum audit et credit ei qui misit me, habet uitam ęternam, et in iudicium non uenit, sed transiet a morte ad uitam V. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Inter credere ei et credere in eum. Ego sum panis uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in

unus significans Ecclesię unitatem. Amen, amen dico uobis, quia, qui uerbum meum audit et credit ei qui misit me, habet uitam ęternam, et in iudicium non uenit, sed transiet a morte ad uitam V. Hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille. Inter credere ei et credere in eum. Ego sum panis uitę; qui uenit ad me non esuriet; et qui credit in me, non sitiet in ęternum. Hęc est autem uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium, et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die. Nemo

in me, habet uitam ęternam VI. Qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina de uentre eius fluent aquę uiuę etc. VII. Si uos manseritis in sermone meo, uere discipuli mei eritis, et cognoscetis ueritatem, et ueritas liberabit uos VIII. Quid est fides nisi credere quod non uides etc. Si filii Abrahę estis, opera Abrahę facite VIII. Oues pastorem sequuntur, quia sciunt uocem eius. Alienum autem non sequuntur, sed effugiunt ab eo, quia non nouerunt uocem alienorum. Ego sum ostium. Per me siquis introierit,

Est autem fides sperandarum substantia rerum, argumentum non apparentium. Fide intelligimus aptata esse sęcula uerbo Dei, ut ex inuisibilibus uisibilia fierent. Item fidei exempla. Abel iustus, Ennoch translatus etc. Sine fide autem impossibile est placere Deo; credere enim oportet accedentem ad Deum quia est, et inquirentibus se remunerator sit etc. Per fidem uicerunt regna etc. pati uoluerunt etc. Quibus dignus non erat mundus. Et hi omnes testimonio fidei probati XI. ACTVVM: Credebant

II. PETRI I: Qui crediderit in eum, non confundetur II. IOANNIS I: Vos unctionem habetis a Sancto, et nostis omnia II. Hoc est mandatum eius, ut credamus in nomine Filii eius Iesu Christi, et diligamus alterutrum III. Nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus, si ex Deo sint etc. Quisquis confessus fuerit, quoniam Iesus est Filius Dei, Deus in eo manet, et ipse in Deo IIII. Omnis qui credit quoniam Iesus est Christus, ex Deo natus est. Omne quod natum est ex Deo, uincit mundum; et hęc est

nisi fidelis uidebit Christum 173 . Regnum Patris fides credentium 177 . Centurio 181 . Cathecumini, id est instructi 183 . Corde credere, ore confiteri. Confessa implere, impleta docere 185 . Qui habet, dabitur ei 185 . Fidei argumentum in conuersione Pauli 193 . Qui ex fide sunt, hi filii sunt

sufficit humanum propositum absque diuino subsidio. Petrus enim, quamuis feruens esset, derelictus tamen a Deo supplantatus fuit ab hoste XXII. IOANNES Gloria. Contra uanam gloriam Chrisostomus III. Quomodo uos potestis credere qui gloriam ab inuicem accipitis et gloriam, quę a solo Deo est, non quęritis? Magnum igitur uitium est iactantia etc. V. Discipuli adhuę terrena sapientes dicunt Domino: Manifesta te ipsum mundo etc. suadentes inanem gloriam VII. Ego autem non quęro gloriam

85. Gratia. Aristotelles rogatus, quid nam cito consenesceret, gratia inquit 46. QVINTVS CVRTIVS
Gloria. Sed fortuna, quos uni sibi credere coegit, magna ex parte auidos glorię magis quam capaces facit. Alexander Iouis filium non solum appellari / passus, sed et iussit 13 . Nauigia, quę modum excedunt, regi nequeunt

352. Mola, lucerna 367. Nouum Testamentum sucressit Veteri. Inter pactum et testamentum 378. Lętitia. Lusus spiritalis, Dauid ante arcam 375. Liberum arbitrium. Si uolueritis, si nolueritis 191. Dei uocare est, nostrum credere 286. Incuruare, ut transeamus 293. Non potest arbor bona facere fructus malos: ad mentis refertur arbitrium 302. Voluit Deus saluare eos, sed ipsi credere noluerunt 319. Non in nostra positum est uoluntate omni carere peccato 344. Qui

ante arcam 375. Liberum arbitrium. Si uolueritis, si nolueritis 191. Dei uocare est, nostrum credere 286. Incuruare, ut transeamus 293. Non potest arbor bona facere fructus malos: ad mentis refertur arbitrium 302. Voluit Deus saluare eos, sed ipsi credere noluerunt 319. Non in nostra positum est uoluntate omni carere peccato 344. Qui gloriatur, in Domino glorietur 346. Non est hominis uia eius 347. Quicquid discitur, non naturę est, sed studii 351. Delyrant qui aiunt posse hominem

Nolite pręcogitare, quid loquamini etc. Qui autem sustinuerit in finem, hic saluus erit XIII.
Perfidia. Sanato demoniaco, id est credente gentium populo demones intrant in porcos, id est in eos qui credere noluerunt V. Iesus despicitur in patria, id est in populo Iudeorum VI. Pharisei increduli quęrunt signum de cęlo tentantes. Videte et cauete a fermento phariseorum et Herodis VIII. Quis quis scandalizauerit unum ex his pusillis credentibus in me IX. Iesu egresso

in nomine Patris mei, hęc testimonium perhibent de me. Sed uos non creditis, quia non estis de ouibus meis. Sustulerunt lapides Iudei etc. tollunt heretici uerborum lapides iactantes in eum, ut, si possent, de throno eum suo in crucem detraherent. Si mihi non uultis credere, operibus credite X. De cęcitate et perfidia Iudeorum Isaias XII. Qui manducat mecum panem, leuabit contra me calcaneum suum XIII. Siquis in me non manserit, mittetur foras sicut palmes et arescet, et colligent eum et in ignem mittent, et ardet. Si non

Colentes idola 45 . Prophetis mandabatis: Ne prophetetis 50 . Christiani iudaizantes 63 . Qui non sunt 81 . Qui de gentibus credere nouerunt 105 . Quare impii pręualent 120 . Quid est quod uia impiorum prosperatur 121 . Statua

pręualidi exercitus ferre nequiret, detrectauit pugnam abiitque in Hierusalem 219 . Alchimas assideis iurat pacem; receptus occidit eos. Nicanor quoque simulans pacem uoluit Iudam comprehendere, sed Iudas noluit et se credere. Post obitum Iude iniqui leuauerunt cornua, amicos Iude persecuti sunt, facta est tribulatio magna in Israel 220 . Tubis sacris insonuerunt, et aduersarii conuersi sunt in fugam 224 . Tempus.

propter auguriorum obseruationem 152 . Ariolorum uanitas 161 . Falsi prophetę consumentur 171 . De falsis prop hetis 173 . Nolite credere pseudoprophetis, ne pereatis. Ananias pseudopropheta tulit cathenam de collo Hieremię atque confregit, et dicitur ei: Quia prophetasti et non misit te Dominus, hoc anno morieris. Et mortuus est 174 . Achab et Sedechiam, qui mendaciter

De prodigiis, caput IIII. Spurina Iulio Cęsari necem suam prędixit certissimo euentu, liber VIII, caput II. Hannibal regi Prusię, cum pręlium committere suaderet, et ille exta id non portendere diceret: An tu, inquit, uitulinę carunculę quam imperatori ueteri mauis credere? Liber III, c aput VII. Victoria. De iure triumphandi, liber II, caput III. Hanno post Cannensem uictoriam legatos de pace mittendos censuit, cum audisset neminem sociorum post tantam cladem a Romanis

1.2.117  Quod refugo infames mirentur sole Micenae,
1.2.118   Saepeque fraternae conscia Roma necis,
1.2.119  Aut quod Echioniis uix fas est credere Thebis:
1.2.120   Victum armis fratrem uincis amore pio.
1.2.121  Sic pia sanctorum rediit concordia fratrum
1.2.122   Et redit

2.4.104  Meque repercussum natiuo uulnere cogit
2.4.105  Te per inaccessos animi lustrare recessus
2.4.106   Teque salutaris fomenti credere solum,
2.4.107  Vulneris unde fuit primique ardoris origo.
2.4.108  Ergo imploratum te rite per omnia rerum
2.4.109  Quaerimus et

2.4.197  Hic pietatis honos? Pro supplice talia cultu,
2.4.198  Pro uoto et lacrimis et relligione (nefandum
2.4.199  Quod dictu et de te quod credere turpe) rependis?
2.4.200  An male succedit merces indigna priori
2.4.201  Officio et grauior casus benefacta reponit,
2.4.202  Non

Caetera quid referam, quibus innuba cederet olim / Pallas cumque Iouis coniuge nuda Venus?
4.5.21  Si modo deposito certare pudore tulisses
4.5.22   Pastorique tuum credere nuda latus,
4.5.23  Spectarique libens cuperes impune, nec esset
4.5.24   Te quoque ceu nudas poena uidere deas.
4.5.25  

4.24.2.31   Bacchatur Venerilla, quae decoram
4.24.2.32  Praegressa est Venerem? Peculiarem
4.24.2.33  Visum credere floribus ueretur
4.24.2.34  Ne suspiria, ne nouos amores,
4.24.2.35  Formae conscia procreet; uideri

5.4.383  Et strictos enses studiis exercitus, inde
5.4.384  Consiliis melior certis insistere rebus
5.4.385  Expugnare mora nec iniquis credere quicquam
5.4.386  Casibus, artificis metuens ludibria fati;
5.4.387  Nec temere adsuetus prius hostis discere uires
5.4.388  Quam

amore,
6.7.10   Officium posco fretus, amice, tuum:
6.7.11  Pollicitique tenax etiam mihi plusue minusue
6.7.12   Dignere aureolos credere, Pansa, decem!
6.7.13  Nanque meam uacuant dispendia multa crumenam,
6.7.14   Menstrua contingant siue diurna mihi.
6.7.15  Hoc

mentis
6.8.12   Prodere et occultae mystica sacra deae,
6.8.13  Sic tacitos animi sensus signare recusas
6.8.14   Et tua conscriptis credere uerba notis.
6.8.15  Ergo quis in uitium tam rara silentia uertat?
6.8.16   Quis, rogo, desidiam dogmata sancta uocet,
6.8.17  Aut

studio uel suscepisse homines uel suscepturum fuisse putabimus? Certe etiam rationis expers ac syluestre animal humanitatem fidemque illius quodam naturę pręsagio uidetur persensisse, cum in tam pręsenti periculo sese ei credere quam syluas fuga petere maluerit. Nunc pauca foeminarum exempla referantur. Neque enim multis conuenit uirorum consortium, ne, dum hospitalitas seruatur, periclitetur pudicicia. Mulier Sunamitis transeuntem

errantium pertinax contentio. Moysi signa et miracula diuinitus operanti cum diu restitissent Pharaonis malefici incantatores, uicti tandem confitentur dicentes: Digitus Dei est hic. Pharao, qui credere noluit, periit. Fidelibus uero mare ipsum discussis aquis, ut illęsi euaderent, siccum prębuit iter fideique uirtutem etiam insensibilia senserunt, Pharaonis duritia non admisit. In aquis maris Pharao, in aquis

et terra protulit fructum. Fides restaurauit, quod uastauerat perfidia. Caput VII / DE FIDE CHRISTI CONTRA IVDEOS Credere deinde in Iesum Christum, Dei Filium, patribus promissum, nobis datum, et quicquid de illo apostolica autoritate sancitum firmatumque esse nouimus, quam certum atque indubitatum sit, cum ueterum prophetarum iam impleta

Samaria uerbum Dei accepisse dicitur et ad baptismum simul uenisse. Nonne ideo, quia maiora quędam certioraque in discipulo Domini deprehendit quam deprehenderat in mago? Qui ubi se Philippo longe inferiorem uidit, et ipse credere se dixit, baptizari uoluit, non fidei ardore, sed operum, quę ipse facere nequibat, cupiditate, ratus recepto baptismate se etiam ęque grandia admirandaque facturum. Venit deinde Petrus, et cum baptizatis manum

quia, quod stultum est Dei, sapientius est hominibus, et quod infirmum est Dei, fortius est hominibus. Dionysius Aeropagita, cum apostoli Pauli prędicationes audisset et ea, quę sibi iam similia ueri uidebantur, credere adhuc dubitaret, uerbis fidem se habiturum dixit, si Paulus cęco, qui forte aderat, Christi inuocatione uisum restituisset. Tunc ille: Ne me, inquit, magico carmine usum, Dionysi, suspicari possis, tute ipse accedens

gentilis et bonarum artium apprime eruditus, inter conflictantes philosophorum sententias nihil certi asserentium nutabat, donec ab Athenis transiens in Aegyptum, explorato philosophię nostrę sensu, Christo credere coepit. Inde reuersus Eubulum * corr. ex Eubolum pręceptorem suum de ratione uerę sapientię disputando superauit et ad Domini nostri cultum conuertit. Reperit ergo Basilius in Ecclesia, quod

depositum, in exilium egit, suffecto in locum suum sancto ac fideli uiro Menna. Sicque sapientissimus princeps, cum fidei nostrę synceritatem paulo plenius didicisset, usque adeo approbauit, ut et ipse correctus crederet et credere denuentem puniret. Magnum ea etiam res indubitatę fidei testimonium fuit, quam Cyrillus coram se Hierosolymis ita actam tradidit. Post diui Hieronymi obitum heresiarcha quidam Sabinianus opusculum execrandi dogmatis

facere. Denique causam ab eo curiosius sciscitans plene didicit et anxia remedium quęrens Basilio episcopo rem detulit. Tunc accersitum Phaniam Basilius hortatur, ut reuerti uellet, unde per pręuaricationem recesserat, et credere et confidere in Domino. Conuersum secum domi retinuit ac pro illo orauit. Et post quadraginta dierum ieiunium multasque interea Sathanę insultationes eduxit; ut purgatum reconciliaret Ecclesię. Ibi frequenti clero

quę de illo demon iactauerat ruborem ei pauoremque iniecit et confitentem protinus ad poenitentiam conuertit eodemque usus diei spacio ad Turonem rediit. Timuisset sese demoni credere, nisi proximi charitas foras misisset timorem. Cuius quidem charitatis merito effectum est, ut is, qui papam corruere fecerat, episcopo obediret. Pacomius monachus animaduertens proximi uici colonos rerum ignaros a

in pascendis pecoribus studium protrahere, uehementer indoluit nihilque moratus eremum dereliquit et inter illos tuguriolum sibi constituit. Neque prius ad solitudinis locum rediit, quam illos edocuisset Deum honorare, Christo credere, pie atque innocenter uiuere. Fugerat frequentiam, sed fugientem reuocauit charitas- ueluti qui maris periculum euadens iam in portu atque in tuto se recepit, tum, siquos naufragari respexerit, rursum committit se

passa Basilidi pręfecto, a quo omnia pene tormentorum genera in suo exceperat corpore pro Christi nomine, postquam ad Dominum cum palma migrasset martyrii, per uisum apparuit et coronam, quam ei a Domino impetrauerat, si credere uellet, ostendit. Credidit ille, et per martyrium ęternitatis gloriam consecutus est. Tantę curę fuit uirgini eum, per quem torta interfectaque fuerat, saluum beatumque facere. Veneranda quoque uirgo,

oleo plenum demersa subiectis ignibus coqueretur, eius, cuius iussu talia patiebatur, propius astantis oculum bulloris aspargine cęcatum terra saliua diluta liniens reparauit et ipsum tandem patientia sua superatum Christo credere compulit. Quis conuitium, contumeliam, maledictum non ęquo animo feret, si pro tam grauibus tormentis tam magnum redditum est beneficium? Darię uirginis intergritatem ab infidelibus in prostibulum tractę leo de

alicubi esse, etiamsi ibi non sit, magisque illud nunc consyderare expedit, quanta hic sanctus humanę salutis cupiditate flagrabat, cui non satis fuit uerbis docuisse, nisi etiam miraculorum terrificationibus, quod docuerat, credere cogeret uel inuitos. Aldebertus uero, Pragę episcopus, cum effrenem et indomitam plebem nullis prędicationum solicitationibus ad modestius uiuendi rationem redigere potuisset, episcopatum

ut iurgiis atque conuitiis insectaretur hominem. Qui post irrogatam iniuriam primus uenit ad querimoniam. Vocati testes pro eo loquebantur, qui contumeliam fecerat. Flere ille coepit contra mendacium, nullus alius credere uerę ueritati. Solus pater defensionem suam callide studuit opponere, ne abundantiori tristitia absorberetur frater. Quid multa? Ita annus ductus, quo expleto interrogatus adolescens super cogitationibus pristinis, an

non quę carnis et sanguinis, cum tamen caro et sanguis sit, immo idem ille, qui natus est de Virgine, qui pependit in cruce, qui surrexit de sepulchro, qui ad dexteram Dei sedet in cęlo? Denique, noli sensibus tuis credere, qui falli decipique possunt. Crede illi, qui nec falli nec fallere potest, quo nihil est uerius, nihil certius, a quo uel minimum dissentire perniciosissimus error est. Et quid mirum, si ille tibi in panis et uini

formę, accidentia immutentur? Ne scilicet manducare potareque exhorrescas. Si enim species illas in carnem et sanguinem, sicuti sunt, ita uersas cerneres, respueres profecto et stomachans atque auersus cum illis fortasse, qui credere noluerunt, diceres: Nauseat anima mea super cibo isto leuissimo. Ipse itaque, qui manducari potarique uoluit, sapere etiam sumentibus se ita uoluit, ut omnem prorsus excusationis occasionem de medio

nosse mysterium Dei, sed tamen cum illis pariter credentes, ut pariter cum illis saluemur. Quam quidem fidem ut nobis magis certam probatamque redderet, Dominus noster signis manifestissimis interdum dignatus est roborare, ne credere dubitemus etiam illud, quod intellectu non percipimus. Viterbii (quod oppidum Piceni est) sacerdos quidam, dum missam celebraret, hostiam sacram sumpturus dubitauit, essetne illa uera caro Saluatoris. Et cum de more

Et ne de cadente etiam desperemus, ait: Stabit autem, potens est enim Deus statuere illum. Quod autem ad coniugatos spectat, quandiu adulterii crimen latet, suspicari fortasse licet, credere non licet. Et Veteri quidem Lege mulieris suspectę causam per sacrificium zelotypię uiro discutere permissum erat. Nunc nefas est accusare nisi deprehensam. Sed si deprehensam etiam lapidari uetuit Dominus, nisi ab

et festucam de Euangelio, ut semper aliena peccata festucam putet, sua trabem, se prius condemnans quam alios iudicans. Quo tandem consilio ipse usus ibidem habitauit, unde recedere decreuerat, male de altero obloquentibus credere destitit, male agentes sibi pręferre coepit et, si quis etiam manifesto deliquerat, non iam ei iudicandi occasionem, sed magis humiliandi prębebat. Et nos ergo Pastoris uocem audiamus, ut mites et quieti potius cum

iam ab eo possessum uertiginoso uolutatu inter prunas deiici uitaque destitui. Vnici tandem orbitate didicit infelix pater, quantum scelus sit et quale crimen sanctorum hominum uitam uel cauillari uel cauillantibus facile credere. Maxime quidem lentos continentesque in iudicandis aliorum moribus nos esse oportet, cum etiam perfectioris uitę uiri in ea re aliquando lapsi fuisse ferantur. Effren eremita columnam

Leonibus in theatro exponitur, sed cum neque leones illi quicquam mali inferrent, capite cęsus diem suum obiit, hoc quidem postremo permittente Domino, ne sanctus martyrii gloria careret, illa uero priora cohibente, ut credere nolentium inexcusabilior esset peruicacia. Victorem martyrem Maximianus apud Massiliam iniecto pedibus fune raptatim trahi mandauit atque ita uexatum tantumque non exanimem in carcerem trudi, ubi ille diuino

quidem tantum uirium fuit, ut torquendo hominem fidem extorqueret. Et quem uincere non potuit, interemit. Hadrianus martyr Nicomedię passus, cum esset militum pręfectus, cernens nostrorum in suppliciis constantiam credere coepit et se Christianum profitens inter damnatorum nomina suum ascribi petiit. Itaque Maximiani iussu in carcerem ducitur et reis per tormenda consumendis computatur. Id ubi resciuit Natalia, uxor eius (quia Christiana

cum spinea corona uulnerumque cicatricibus et ipso uictorię suę trophęo — cruce. Cum talis apparuerit, eum aduenisse credam. Alioquin hoc ab eo pręceptum obseruabo: Siquis uobis dixerit: Ecce hic aut illic, nolite credere. Immundus ergo spiritus uerbis ueritatis uictus disparuit, nihil ibi suum relinquens pręter sui indicem, foetorem. Luculentus accesserat, foetulentus abiit, ut nullam illi inesse lucem nisi apparentem et

per prouincias et loca, qui dicant: Ecce iam uenit Christus. Venite ad adorandum illum! Quam futuram fallaciam pręsciens Dominus, cauere nos iubet, dum ait: Siquis uobis dixerit: Ecce hic est Christus aut illic, nolite credere! Si dixerint uobis: Ecce in deserto est, nolite exire; ecce in penetralibus, nolite credere! Cur ita? Quia non talis aduentus Filii Dei erit, qualis filii diaboli. Qualis aduentus filii diaboli? In deserto

fallaciam pręsciens Dominus, cauere nos iubet, dum ait: Siquis uobis dixerit: Ecce hic est Christus aut illic, nolite credere! Si dixerint uobis: Ecce in deserto est, nolite exire; ecce in penetralibus, nolite credere! Cur ita? Quia non talis aduentus Filii Dei erit, qualis filii diaboli. Qualis aduentus filii diaboli? In deserto cum bestiis, in penetralibus cum facinorosis turpique luxurię deditis hominibus. Qualis filii Dei?

triginta septem anni. Quod si tam multo nobis propior factus sit Iudicii dies, quam illis fuerat, qui tot ante seculis proximum uicinumque denunciarint, certe nos eundem iam ad ianuam, iam in limine esse et dicere et credere possumus. Verum, ne incerta pro certis asserere uideamur, concedamus, quod non ita prope sit dies ista, quia mille anni in conspectu Domini tanquam dies una; dum tamen non negetur quandoque uentura, illam euitare nullo

accusabit conscientia, pauebunt, sed illi pręcipue, qui Iesum quidem crucifixum credentes, minime tamen ei obsequentes, carnem suam cum concupiscentiis non crucifixerunt. Et illi, qui Crucifixum contemptui habentes de Filio credere noluerunt crurique ingnominiam per ludibrium deriserunt, plangent uidentes crucem Domini micare in cęlo, quam in terra ueluti maledictam abominati sunt. Et cum maxime uenerari debuissent, maxime despicere soliti erant.

idem: Hęc est enim uoluntas eius, qui misit me, Patris, ut omne, quod dedit mihi, non perdam ex eo, sed resuscitem illud in nouissimo die. Martha fratrem sepultum resurrecturum quidem non diffidebat, sed uix credere poterat, ut iam quatriduanus reuiuiscere posset, antequam resurrectio, quę omnibus promissa est, uenisset. Et responsum Domini accepit: Ego sum resurrectio et uita. Qui credit in me, etiam si mortuus fuerit,

erunt, qui in errore infidelitatis pertinaces obduratique periere. Videbunt crucem in salutem credentium refulgentem, uidebunt ipsum, qui in illa crucifixus fuerat, ponentem inimicos suos scabellum pedum suorum, et tunc demum credere incipient, cum credere nihil proderit. Videbunt ipsum et gentiles et dicent: »Vbi sunt dii, quos coluimus? Ecce Crucifixus, quem contempsimus, ipse est Deus. Ecce illi, quos eum confitentes

pertinaces obduratique periere. Videbunt crucem in salutem credentium refulgentem, uidebunt ipsum, qui in illa crucifixus fuerat, ponentem inimicos suos scabellum pedum suorum, et tunc demum credere incipient, cum credere nihil proderit. Videbunt ipsum et gentiles et dicent: »Vbi sunt dii, quos coluimus? Ecce Crucifixus, quem contempsimus, ipse est Deus. Ecce illi, quos eum confitentes occidimus, nostri nunc

qui factus est, ut nullum timeret. Omne sublime uidet, et ipse est rex super omnes filios superbię. Nemo me poetarum commenta loqui putet; de ueritatis fonte haurimus, quę dicimus. Ibi ista leguntur, ubi nefas est credere quicquam inesse fabulosum aut mendaciter confictum, sed uel mysterio adumbratum uel ita, ut res habet, positum. Videbunt ergo et fabrum illum, de quo per Esaiam ait Dominus: Ecce ego

promereri, dignus est cruciatibus infinitis pro tanta animi sui temeritate tantaque stulticia. At aliquis fortasse incredulus eiusmodi minis non adhibet fidem; tanto magis meretur illas experiri, ut, quod credere noluit libens, credat inuitus. Cognoscat, quia uera sunt, quę falsa esse impie dubitauit. Tradatur diabolo et angelis eius, qui non credidit Christo et apostolis eius. Quoniam autem docuimus

Serui eius seruient illi, et uidebunt faciem eius. Et ipse Dominus in Euangelio: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum uidebunt! Discipulis quoque rogantibus ostendi sibi Patrem respondit primo id, quod credere debeant: Ego in Patre, et Pater in me est; deinde, quod sperare: In illo die — inquit — uos cognoscetis, quia ego sum in Patre meo, et uos in me, et ego in uobis. O, immensam erga nos

mihi perpetui gratissima muneris instar
13.12  Semper erunt medio condita nempe sinu.
13.13  Non quia cuncta uelim de me mihi credere, quae tu
13.14  Concinis, ast illo sed quod ab ore fluunt,
13.15  Quo resonante lyra lapides mitescere possent,

33.9  Iam Rhodanum uincit, Gangem superabit et Indum;
33.10  Iam Scythicus Tanais sub sua iura fluet.
33.11  Credere quis posset tam magni cura senatus
33.12  Quod sumus, o nullo tempore notus amor.
33.13  Cura sumus quarum subter molimina

72.5  Dentibus his pereunt apri taurique leones,
72.6  Inter quos uiuet mors tua, blande canis.
72.7  Credere quis posset catulos quoque quaerere famam
72.8  Post obitum: studuit sic potuisse mori.

mihi scribere sit uisum, causam quidem tui aduentus, utpote quem in dies expectabam fuisse scias. Nam quum amplitudo tua ab urbis digressu in procinctu esset, ego tum uerbis tuis, tum mox etiam Pontificis Max. id ipsum credere persuasus sum. Quum uero me mea frustratum opinione creuissem, protinus tum allocutione F. Dorothei, tum quorundam aliorum tuum aduentum in dies Natalis domini differri mihi responsum est, ab Abbate uero Lauri in VII.

ferrum,
1.225   Pręsto adero, nec me segnem timidumue uidebis
Vlla in re quandoque tibi." Post talia dicta
Mens illecta magis Saulis concępit amoris
In iuuenem stimulos et iam fidentius illi
Credere se et uultu magis aspirare fauenti.
1.230   Ergo illum quoties tristis turbabat Herinis,
Arrepta toties aderat testudine Dauid.
Leua tenens capulum digitisque micantibus errans,
Fila suprema lyrę nunc hęc,

Vni omnes toto pariter plausere theatro.
Et si sic animos demulcet musica cantus
2.265   Terreni nostręque iuuant sic carmina fecis. Angelorum cantus
Angelicum quanto fas nobis credere melos
Esse suaue magis, mulcens pia corda beatum,
Illo, ubi iam nullo clauduntur gaudia fine,
Ante dei sublime thronum clarumque tribunal?
2.270   Talibus ergo frui tam miris si libet odis,

Si quisquam uitam mihi tollet, tollet et idem,
Abiathare, tuam. Sors ambos una manebit."
Ille igitur moestos ex hoc lenire dolores
Incipit atque suis melius confidere rebus
Nec penitus miserum se credere castraque nusquam
3.530   Linquere Dauidis uel se diuertere ab ipso. Liber IV

si libeat, patrios concede penates,
Vel quocunque uelis, et nil iam denique triste,
5.210   Vim nullam metuas. Meme tibi semper amicum
Crede fore, ipse meam quando superesse salutem
Quam periisse magis cupias. Quod credere nunquam
Induci posset mea mens, nisi talibus esset
Edocta indiciis, fateor nil certius istis."
5.215   Sed nec adhuc Dauid se prorsus credidit illi
Raptaque restituens "Velut" inquit "sępe peperci

non audebit, de quo cantare solebant:
'Saulis mille uirum percussit corpora dextra,
Mille autem decies Dauidis splendida uirtus?'
6.45   Quo plus laudis habet, plus est exinde pericli."
Sermo molestus erat regi, neque credere quicquam
De Dauide mali poterat. Tamen ipse suorum
Vocibus impensus cęssit, ne forte reclament
Auersisque animis detrectent pręlia belli
6.50   Pręsentis, uel stare negent ultroque recedant.

nota
Tantum iussa dei prodest implere piisque
12.420  Officiis miseros solari opibusque iuuare.
Inde Palestinę rursum fera bella cateruę
Iudeis inferre parant. Se credere pugnę Dauid pugnat cum Palestinis
Iesseides ausus, magno discrimine uitę
Horrendum certamen init. Dum pręlia miscet,
12.425  Illum terribili petit hasta Iesbidenobus,

Quis te casus" ait "compellit uisere serui
Tecta tui? Tali quis me dignatur honore,
13.390   Vt merear paruo tam magni nominis archon
Excipere hospitio? Non hoc sine numine summi
Euenisse dei mihi donum credere par est." Dauid ad Arreunam
Respondit Dauid: "Virtus me non mea magnum,
Sed multa ęterni fecit clementia regis.
13.395   Cui certe ut statuam candentis marmoris aram,

Velle tamen hoc ab eis, donec ueniat, seruari: ut singulis diebus clamarent: Veni, ueni, qui uenturus es! Id quidem accurate diligenterque obseruarunt aduentum expectantes liberatoris. Caeterum cum tandem rex uenisset eosque fugato tyranno in libertatem uindicasset, noluerunt credere ipsum esse regem suum, et ueluti ille adhuc in expectatione esset, quotidie clamitabant: Veni, ueni, qui uenturus es! Postremo iniuriam pro beneficio referentes contumeliis eum probrisque affecerunt, quem omni cum honore excipere, omni officio prosequi debuerant. Rex

CONSORTIO FVGIENDO Parabola XXVIII Fullo et carbonarius conducta domo una habitabant. Sed quicquid fullonis cura candificasset expollissetque, hoc totum carbonum iuxta iacentium contrectatio nigram diffundens puluisculi fuliginem deturpabat. Iam nemo fulloni pannos credere, nemo inertiam eius non culpare. Cunque nullum artis suae quaestum facere coepisset, contubernalis exercitio prouocatus ad carbonariam animum conuertit. Igitur de fullone factus et ipse carbonarius, misere uitam sustentauit. Tantum illi mali contulit

insignis, diadema sceptrumque suscepisset, a Constantio doctus Christi quoque religionem suscepit. Rex 10 Budimerus Et quoniam litteris etiam non parum instructus erat, cum philosophis aliisque incredulis contendere ausus, nonnullos ex iis in Christum credere compulit. Inde Cassariam accedens gratanter est susceptus ibique regni sedem posuit, fidelis inter fideles quos iam Constantius conuersos baptizauerat. Erat tunc summus ecclesię Romanę pontifex Stephanus, qui cum mirifica Constantii opera audisset, uidere illum cupiens,

Ibi enim rex cum magno procerum suorum comitatu expectatos honorifice excepit; omnes quippe regni pręfectos ibidem iusserat congregari ut omnibus nota essent quę agebantur. Igitur per dies octo apostolici uiri nihil aliud egerunt nisi ut omnibus persuasum esset in Christum credere, fidem religionemque propagare, communi omnium saluti consulere et, quicquid deinde pontificali autoritate deffinitum fuisset, ratum habere; deinde cunctis audientibus scripturę per dies quattuor lectę et, sicuti hę monebant, regiones diuisę metęque finium singulis

quum ita sibi injunctum fuerat et ipse spoponderat se facturum nec alia executurum quam que approbasset Serenitas Vestra, itidem promisit Secretarius se facturum, qui secundo fuit missus ad Catholicum Regem quod et ego cuperem scire si ita fecerit, ut in postremum melius provideatur, et sciam cui credere debeam. Venerant nuper littere ad Caesarem ex Mediolano de xxv. preteriti quibus nunciabatur Illustrissimum Vice Regem statuisse totis viribus aggredi Gallos et eos tota Italia explodere et ulterius prosequi, et ita faciebat omnes preparatus. De

notauimus primae syllabae breuem usum libro XIIII: Credant esse metum; laxis seruatur omissa / obsidio. Eodem alibi: Atque implet dispersa foros: trepidatur omisso ; item libro XV: Donec nunc pelago nunc lerra exulus omisit , ut par sit credere codices non esse corruptos, sed ultimam operi manum impositam non fuisse. Nam eo loco creticum apud latinos poetas reperiri non memini. Sed de huiusmodi plura uiderint doctiores.

Me uero cum primis, Ioannes Baptista, recreat

oris eius omnis uirtus eorum. Quod si recte acciperent, etiam in ueteribus Scripturis mysterium sanctę Trinitatis contineri faterentur | et nobiscum simul sentirent. Crede mihi inquit. distantiam quidam faciunt | inter credere Deo | et credere in Deum, ut credere in Deum sit per fidem operari | et eius cui credimus pręcepta exequi. Hinc idem ait: Joan. 6. hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille Prius tamen credimus, deinde

eorum. Quod si recte acciperent, etiam in ueteribus Scripturis mysterium sanctę Trinitatis contineri faterentur | et nobiscum simul sentirent. Crede mihi inquit. distantiam quidam faciunt | inter credere Deo | et credere in Deum, ut credere in Deum sit per fidem operari | et eius cui credimus pręcepta exequi. Hinc idem ait: Joan. 6. hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille Prius tamen credimus, deinde operi

Quod si recte acciperent, etiam in ueteribus Scripturis mysterium sanctę Trinitatis contineri faterentur | et nobiscum simul sentirent. Crede mihi inquit. distantiam quidam faciunt | inter credere Deo | et credere in Deum, ut credere in Deum sit per fidem operari | et eius cui credimus pręcepta exequi. Hinc idem ait: Joan. 6. hoc est opus Dei, ut credatis in eum quem misit ille Prius tamen credimus, deinde operi accingimur.

non expedierit. Non minus autem mirabile fuit | mortuos suscitasse, quod quidem fecerunt, quam montes transtulisse; quod fecissent, si utile fore censuissent. Vnde alibi etiam Dominus ait: Mar. 9. Si potes credere, omnia possibilia sunt credenti. Sed uideamus quę-nam sunt ista omnia quę factu possibilia dicat. Centurionis fides seruum suum paraliticum sanat, dum ipse a Domino audit: Matth. 8.

6. Hęc est inquit uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis qui uidet Filium et credit in eum habeat uitam ęternam, et ego resuscitabo eum in nouissimo die; ut uidelicet non solum in anima beatus sit, sed etiam in corpore. Atque ut se esse Filium hunc, in quem credere oporteat ostenderet, postea intulit: Joan. 6. qui credit in me, habet uitam ęternam. Pręsentis temporis uerbo utitur, ut credentes | et secundum ea quę credunt uiuentes iam beatę ęternitati prędestinatos monstraret.

Joan. 17. hęc est autem uita ęterna: ut cognoscant te solum Deum uerum et quem misisti Iesum Christum. Pater igitur et Filius | et utrique communis Spiritus Sanctus solus uerus Deus est, trinus in personis, unus in substantia. Et si hoc credere uita ęterna est, profecto qui sanctę Trinitatis fidem non tenent, licet unum Deum, unum Dominum et credant et prędicent, uitam ęternam habere non poterunt. De fide sine operibus. Caput III

confitemur, si pręceptis eius non obedimus? Talis fides | iuxta Iacobi apostoli sententiam mortua est. Mortui sunt ergo illi, qui quod uerbis credere se aiunt, factis non probant. de quibus Dominus ait: Matth13 Dicunt, et non faciunt. Illis utique comparandi, qui

quem omnino negare non poteris | abs te receptum non fuisse? Quid de illorum incredulitate dicam, qui ne miraculis quidem mouentur. quos tamen admonens Dominus ait: Jo. 10 Si mihi non uultis credere, operibus credite. quę si ab homine fieri nullo modo possunt, cur non creditis in me aliquid esse supra hominem? Cęci uident, claudi ambulant, leprosi mundantur, mortui resurgunt, et uos me hominem esse confitemini, Deum negatis.

ipsi homines, quibus talia agendi data fuit potestas, in nomine Christi ea se egisse nunquam dissimularint. Quibus certe si crederent, et in Christum, qui ab iisdem prędicatus est, crederent. Porro cum nec operibus uolunt credere, audiant inclamantem: Matth 11 Veh tibi Corozain, veh tibi Bethsaida | quia si in Tyro et Sydone factę fuissent uirtutes, quę factę sunt

potest, cur dictum sit: et signum non dabitur ei , cum Iudeis incredulis multa signa data fuerint? Sed qui signo, id est miraculo Dominicę resurrectionis, cuius typus Ionas fuit, non crediderunt, quod maximum erat , multo minus aliis non ita magnis credere poterant. Maius est enim semet a morte reuocare ad uitam quam alios, et ad uitam incorruptibilem atque immortalem | quam ad corruptibilem et mortalem. Non est ergo eis datum signum efficacius ad credendum Christo | quam ipsa resurrectio Christi. quam

uoluit latuit, et quomodo noluit, latere non potuit Mar7 rogatus-que a muliere Syrophoenissa filiam eius a demonis uexatione liberauit. ut dum Verbi prędicatio subtrahitur, mirabilium operatio credere uolentes inuitaret. Neque enim repudiari debent, qui non uocati ad Christum ueniunt, si etiam uocati cum uenerint saluentur. Cęterum quia glorię contemptorem etiam inuitum ac nolentem sequitur gloria, Mar7 apud eundem euangelistam

ut aliquid se acutius inuestigasse rudi plebeculę persuadeant | et apud indoctos doctorum laudem sibi comparent. Quam ob rem talibus est dictum: Io5 Quomodo uos potestis credere, qui gloriam ab inuicem accipitis, et gloriam quę a solo Deo est non quęritis? Plerique autem eodem appetendę glorię uitio superati, tametsi fideles sint, si tamen ab infidelibus honorantur, cauent ore confiteri, quod

Iesus contristari et moestus esse. tunc ait illis: Tristis est anima mea usque ad mortem. Quanuis alii moestitię huius causam assignent non timori mortis, sed ei dolori quem capiebat ex perditione Iudę proditoris | aliorum-que in se credere nolentium. posset hoc tamen, quod propinqua iam passione est dictum , et ad metum mortis referri. non tam quia timuit, quam ut hac etiam in re, sicut in cęteris in se hominis naturam ostenderet. Separari autem a corpore nemo est qui uellet, nisi

ad quam nos Ioannes apostolus inuitat, haurire non poterimus. Veteris igitur Noui-que Instrumenti litteras assidue perscrutemur. In his plenissime discitur, quid facere, quid uitare, quid credere, quid amare, quid sperare nos oporteat, ut cęlo digni simus, cum terram reliquerimus. In his Deum Patrem a quo omnia, in his Filium per quem omnia, in his Spiritum Sanctum in quo omnia facta sunt inuenies. et hęc tria unum Deum, unam hipostasim

nisi qui ne his quidem, quę de inferorum poenis diuinitus tradita sunt, fidem adhibet. Quę sane incredulitas nequaquam a suppliciis hominem liberat, sed eidem duplicat eorum grauitatem. Leuiora sunt enim, quę fragilitate naturę peccamus quam quę animi malicia credere nolendo committimus. Igitur siue quis credit | siue non credit, si aliter ac omnibus pręceptum est uixerit, saluus esse non poterit. quia longe est a peccatoribus salus. Mandati transgressio primos homines Adam et Euam eiecit de paradiso. Angelos de

cum puero Iesu et matre eius uirgine fugit in Aegyptum, ut ipsum Iesum neci subtraheret, qua Herodes ipsum solum quęritans aduersus insontem multorum infantiam erat sęuiturus. Ad hęc non pauca in sanctorum uitis relata legimus, quibus credere compellimur | per quietem sępenumero quę uera sunt reuelari. cum pręsertim ipse Dominus (ut in Numeris scriptum est) dicat: Nume. 12 Siquis fuerit inter uos propheta Domini, in uisione apparebo ei | uel per somnium loquar ad

De istiusmodi supplicatoribus lamentatur in Euangelio Saluator noster dicens: Quid uocatis me: Domine, Domine, et non facitis quę dico? Quod si forte contigerit, ut per inuocationem diuini nominis miraculum aliquod efficias, noli propterea credere Deum tibi reconciliatum | si in delicto perseueras. non tuo merito id conceditur, sed necessitati aliorum. Multi, inquit, dicent mihi in illa die: Domine, Domine, nonne in nomine tuo prophetauimus et in nomine tuo demonia

liberaretur, et ait: Siquid potes, adiuua nos misertus nostri! Quamdiu suspenso animo fuit, possit-ne id sibi a Domino pręstari, quod rogabat, non accepit. Postquam autem firma stabili-que fide opus esse ad impetrandum didicit et se iam uere credere nihil-que de Domini uirtute dubitare respondit, filium, pro quo orabat, sanum recepit. Hanc dubię et fidelis postulationis inter se distantiam Iacobi apostoli uerba satis declarant, ubi ait: Siquis indiget sapientia,

Peribunt utique heretici et Dei iudicio condemnabuntur, qui terrena sapiebant. hoc enim Idumea interpretatur. et Iudei qui cum Esau aduersabantur fratri eius Iacob, id est, cum synagoga Ecclesię Christi, ad quam credentem primogenita credere nolentium benedictiones-que transierunt. Illud quoque ad hereticorum infidelitatem spectare arbitror quod Salomon ait: Ciuitates munitas occupabit sapiens | et destruet munitionem in qua confidebant impii.

sopore fortasse oppressi, quomodo scire potestis? sin uidistis, cur non comprehendistis inermes armati, paucos multi, onere sublati corporis grauatos expediti? Videtis o Iudei custodię uestrę manifestum mendacium | attamen quę uestra pertinacia est, uultis potius mendacio credere et perire | quam sequi ueritatem et saluari. Quid est autem quod Christum negando multo maiorem experti estis Dei iram | diuturniorem-que passi calamitatem | quam cum uitulum adorastis, quam cum Baal, Astaroth, Acharon, Belphegor, Belzebub | aliorum-que demonum

Dei uestri nostri-que benignitatem | Christum suum non recipiendo ingrati esse pergetis, de temporalibus miseriis istis ad ęternas descendatis necesse est. Nulla enim maior in Deum Patrem ingratitudo fieri potest | quam in Filium ei coęqualem et coęternum et consubstantialem nolle credere. Felices illi, qui olim ne ingrati essent, ipsum uobis gentibus-que prędicare non timuerunt. qui ut nomen eius denegarent, nec minis | nec tormentis | nec cędibus compelli potuerunt. Verę quippe beatitudinis in Christo spe firmati tyrannis fortiores erant:

auditorum palpatione deliniti | se esse magistros arbitrentur, cum non fuerint discipuli, et aliquid uel addant arroganter | uel mutent inconsulte | uel subtrahant licenter. Multi me laudant inquiet aliquis. Noli multitudini credere, certius paucorum iudicium est, qui in se habent, quod in alio laudant. Illud nempe pictoris optimum est opus, quod pictores commendant, non quod uariis fucatum coloribus coriarii mirantur.

Te latent latibula uoluntatis. Vidisti, Domine, afflictionem populi Tui et, quod subsistere ante faciem inimicorum non possumus, Tu nosti. Illud denique nullo piaculo praetermittam et plusquam dici possit uereor, Pater sancte, ne pauperes illi nostri aegestate, inopia et desperatione ducti una cum Turcis bellare et caeteros Christianos depopulari cogantur. Cuius rei qui causam dederit, Deo omnipotenti rationem reddat! Dixi tamen id propterea uobis ut, cum factum fuerit – si credere nunc non uultis – reminiscamini quia ego dixi uobis.

ingressi sunt, Ionathas compręhenditur et, qui illum comitati fuerant, mille uiri interficiuntur. Militum phalanx a Triphone missa ad reliquum Ionathę exercitum persequendum pugnę se credere diffidens reuertitum. Illi autem in Iudeam regressi ducem dolo sibi ereptum planxere. Aduersarii uero ad delendum Iudeorum regnum occasionem sibi datam gaudebant. Sed Iudei Symonem, et ipsum strenuum bello uirum, sibi

quoque strenue dimicantes / Germani fortissimi bellatores. vt cuicumque adhaesistis / penes eum indubitata victoria remanserit: Nunc vobis pro domo / liberis / patria / libertate / ac ipsa demum fide Catholica pugnandum est: vnde vos aut victores / aut victos / quod credere nephas est / immortalis gloria comitabitur. Aestimate quam pulchrum erit / quum dicetur / quum passim omnis vox / omnia ora hominum resonabunt / quum aethernis mandabitur monumentis: Germanos immanissimi Thurcam ante hac inuictum repulisse / attriuisse / deleuisse: a Germanis Rempublicam

/ et extremis Tulem quoque finibus orbis.
128  Hoc immane genus terra Enceladoque parente
129  Progenitum: cui nulla sitim haec opulentia tollit:
130  Postquam terrarum diro potietur amore:
131  Dehinc tentaturum (si fas est credere) coelum
132  Montibus impositis conscendere: teque supremis
133  Rex hominum / diuumque Pater depellere velle
134  Sedibus / aetherea sanctosque in parte locatos
135  Deiicere / et pedibus subiectas trudere in

omnipotens / atque infinita potestas /
164  Vnica nostra salus: cuius sine numine sancto
165  Nec folia arboribus ventis agitata mouentur /
166  Solus opem praebere potes / obliuia si non
167  Te teneant hominum / quod nulli credere phas est.
168  Septeno quid enim coelum fecisse labore
169  Prodesset / certisque locis elementa tulisse
170  Humanae sobolis causa: Christumque figuram
171  Accoepisse hominis: quae perdita crimina

hostiles plagis / quibus hostibus ausus
191  Comprimeres / fidos quum sic excludis amicos?
192  Iusticiae quae forma tuae? peccata rependis
193  Impia muneribus: iustorum vota precesque
194  Negligis: haud possum tamen vnquam credere / quin te
195  Haec teneat complexa Deum pulcherrima virtus /
196  Qui coelum et terras aequo sub pondere libres.
197  Hethereos quis enim temere sic iudicet ignes /
198  Septenas coelique rotas /

Hic non eiicit demones nisi in Belzebub, principe demoniorum. Tunc quoque inesse ei demonium dicere ausi sunt, cum ille scelus, quod ipsi intra se uoluebant, detegeret dicens: Quid me quęritis interficere? Poterant iure quidem illum Deum esse credere, qui secreta cordis nosset. Sed odii morbo excęcati dissimulare, quod nequiter parabant, maluerunt et eum, qui cultu dignus erat diuino, contumeliis afficere. Iterum, cum ad phariseos et scribas diceret: Qui ex Deo est, uerba Dei audit. Propterea

antea ne propter idolatriam quidem longiorem seruitutem experti sunt. Nec tamen errorem suum deponere cogi ullis aduersitatibus queunt, ut Christum confiteantur. Fleuit ergo misericors Dominus non futurum urbis excidium, sed animarum, quas saluare uenerat, si in ipsum credere uoluissent, interitum. Quare autem etiam ista, quę nunc uidemus, patiantur, declarat dicens, eo quod non cognouerit tempus uisitationis suę. Quia uidelicet ipsum, qui tot ante seculis eis promissus fuerat, missum non susceperunt, cum pręsertim tot signa, tot miracula ab

se tuendo linguam fatigare. Princeps uero sacerdotum tacentem ad responsionem prouocabat quęrens ab eo occasionem magis probabilis accusationis. Adiuro te — inquit — per Deum uiuum, ut dicas nobis, si tu es Christus, Filius Dei. Tot miraculis eius credere noluit, et nunc uerbis credere se uelle simulabat. Quod ergo impie quęsiuit, discere manifesto non meruit. Vnde Iesus neque affirmans neque denegans se esse Christum, Dei Filium: Tu dixisti, respondit. Suspensumque illum relinquens: Veruntamen

uero sacerdotum tacentem ad responsionem prouocabat quęrens ab eo occasionem magis probabilis accusationis. Adiuro te — inquit — per Deum uiuum, ut dicas nobis, si tu es Christus, Filius Dei. Tot miraculis eius credere noluit, et nunc uerbis credere se uelle simulabat. Quod ergo impie quęsiuit, discere manifesto non meruit. Vnde Iesus neque affirmans neque denegans se esse Christum, Dei Filium: Tu dixisti, respondit. Suspensumque illum relinquens: Veruntamen — inquit — dico uobis,

digni habeantur. Illos igitur ubique condemnat male agendi uoluntas, quanuis ex eorum actionibus diuina benignitate nobis bona proueniant. Quin etiam illis, quod impie egerunt, in bonum cederet **corr. ex cęderet , si de commissis dolerent et in Christum credere uoluissent. Sed uideamus peruersitatem illorum! Mittunt Iesum cum militibus in prętorium (ut Ioannes ait) et ipsi non introierunt in prętorium, ut non contaminarentur, sed ut manducarent Pascha. Tunc ergo intrantes hominis

animo discunt, sed dum ambigunt, an uera sint, quę didicerint, miraculorum spectaculis firmari expetunt, ut uera esse credant, indigni beatitudine illa, de qua dictum est: Beati, qui non uiderunt, et crediderunt! Non meruit Herodes signum uidere, quia noluit credere. Et isti, quia non uident, cupidinibus potius obsequuntur et diuina contemnunt. Interrogabat Iesum Herodes multis sermonibus. At ipse nihil illi respondebat. Non enim discendi causa, sed tentandi experiundique id agebat. Stabant — inquit —

ergo tunc inique petendo obtinuerunt, adhuc in perfidia obstinati possident. *corr. ex Caym **om. ***corr. ex preferri Barrabam habent diabolum, qui in eos latrocinia sua exercens credere in Christum non sinit, ut animas perdat. Messiam autem non habent, qui eos hoc periculo liberet, quia, quem occiderunt, Messiam fuisse negant. Neminem autem ille saluat nisi credentem. Deinde Ioannes narrans ait: Susceperunt Iesum et duxerunt. Et baiulans sibi

cum se ultro morti offerret. Deus homo factus est, ut pro homine mori posset. Mori uoluit pro nobis, ne nos pro nominis eius gloria mori timeamus. Audiamus adhuc, quid isti stulti et imprudentes polliceantur. Se in eum credituros aiunt, si de cruce descendat. Et credere noluerunt, cum de sepulchro uiuus surrexisset. Nunquid plus erat descendere de cruce adhuc uiuum quam de morte ipsa se propria uirtute liberare? An non poterat, si uellet, de cruce descendere, qui pendens in cruce credenti ac poenitenti latroni potuit paradisum donare?

eos a peccatis soluere uenerat, ueluti peccatorem condemnantium. De his tenebris prophetauit Esaias dicens: Ecce tenebrę operient terram et caligo populos. Vsque adeo obtenebrati fuere Iudei, ut prophetarum de Christo uaticinia noluerint admittere neque miraculis credere, dum terrenis honoribus inhiant et tantum inani glorię student. Atque ideo illum tollere de medio uoluerunt, quem a plebe in dies magis honorari cernebant, ut soli super omnes honorarentur. Sed dum uana mentis elatione in summum nituntur, in imis iacuerunt. Deposuit enim

humanę conditionem indicabat. Quod autem et miracula illa, quę in Euangeliis relata sunt, facere debuerit, prophetę multo ante prędixerunt, ne excusabilis esset uesania eorum, qui dixerunt: In Belzebub, principe demoniorum, eiicit demonia. Credere enim debuerunt prophetis, et quod Dei erat, demoniis non tribuere. In Esaia est scriptum: Deus ipse ueniet, et saluabit nos. Tunc aperientur oculi cęcorum, et aures surdorum patebunt. Tunc saliet sicut ceruus claudus, et aperta erit lingua mutorum. Nonne

terra, sed in cęlo quęrunt. Sed uideamus, si in his quoque, quę de Christi discipulorumque eius paupertate retulimus, in prophetarum reperire possimus uaticiniis, ut, cum cuncta, quę prędicta sunt, impleri in Euangelio monstrabimus, magis patescat, quam stulta sit Iudeorum credere Christo nolentium obstinatio. In persona Christi uenturi dici illa in psalmis nemo negat: Ego autem mendicus sum et pauper; Dominus solicitus est mei. Et iterum: Libera me — inquit — quia egenus et pauper ego sum, et cor meum

fuisti, uiam docendo salutis; plantasti radices eius, ut firma permaneat in proposito credulitatis; et impleuit terram; per apostolos dilatata, operuit montes umbra eius, quando et ipsi, qui terrę pręsides erant, Cęsares et reges credere coeperunt; et arbusta eius cedros Dei; cedri scientię altioris perfecti Ecclesię sunt, quorum interest docere populum et de talentis sibi creditis Domini reddere lucrum. Tunc ipsa, inquit, extendit palmites suos usque ad mare, et usque ad flumen

illo prędicta fuerant, perfecit. Omnes tamen ad salutem tam Iudeorum quam gentilium uenturum prędicarunt. Vbi autem dicitur: Non ueni pacem mittere, sed gladium, uenit quippe pacem malam gentilium in colendis diis disturbare gladio salutiferę separationis, ut, qui credere uellent, ab incredulis dissiderent et saluarentur. Ideo ait: Veni separare hominem aduersus patrem suum, et filiam aduersus matrem suam, et nurum aduersus socrum suam; et inimici hominis, domestici eius. Hoc ita futurum prędixerat Micheas propheta.

qui iam uenerat, agnoscendum, ut ex hac eorum cęcitate et Christus pro salute hominum crucifigeretur — si enim, ut Ioannes ait, intelligerent, nunquam Dominum glorię crucifixissent — et ipsis post eius resurrectionem locus poenitentię relinqueretur integrumque esset illis credere et saluari per eum, quem ignorando crucifixerant. Ad communem igitur utilitatem spectat, quod ignorarint, sed ad ipsorum perniciem, qui obdurati ne resurgentis quidem miraculis credere uoluerunt. Hęc de impia aduersus Iesum Iudeorum consultatione ac de cęcitate

— et ipsis post eius resurrectionem locus poenitentię relinqueretur integrumque esset illis credere et saluari per eum, quem ignorando crucifixerant. Ad communem igitur utilitatem spectat, quod ignorarint, sed ad ipsorum perniciem, qui obdurati ne resurgentis quidem miraculis credere uoluerunt. Hęc de impia aduersus Iesum Iudeorum consultatione ac de cęcitate eorum dixisse pro loco et tempore satis sit. Ad illa, quę sequuntur explicanda descendamus. Dum Iesus Bethanię in domo Symonis leprosi recumberet, accessit mulier, quam Ioannes

**corr. ex quedam ***corr. ex manifestus Et, si nullum ante aut postea ita ingressum constat, agnoscant hunc, qui ita ingressus est, regem fuisse suum. Si enim credunt prophetę, profecto credere debent et hoc in Christo, qui crucifixus est, fuisse impletum. Sequitur: Plurima autem turba strauerunt uestimenta sua in uia, alii autem cędebant ramos de arboribus, et sternebant in uia. Turbę autem, quę pręcedebant, et quę sequebantur

Dominum prodit, Dominus comprehenditur,*** Petrus ferit Malchum seruum, apostoli relicto Domino in fugam conuertuntur. Quidam relicta syndone nudus profugit. Hęc quoque ante significata monstrabimus, ut confundatur et erubescat incredulitas Iudeorum, cum Scripturę, cui se credere aiunt, autoritate senserint se superati. Coepit — inquit — Iesus contristari et moestus esse. Tunc ait illis: Tristis est anima mea usque ad mortem. Hoc ante in psalmis dixerat pronosticans in futurum: Tribulationes

meas tota die ad populum incredulum, qui graditur in uia non bona post cogitationes suas, populum, qui ad iracundiam prouocat me ante faciem meam semper. Quid enim indignatione iusti iudicis Dei dignius quam post totius mundi ad Christum crucifixum conuersionem nolle credere prophetarum uaticiniis, nolle acquiescere Euangelistarum narrationibus nihil prorsus ab his, quę prędicta sunt, discrepantibus, nolle assentire ipsis, quę quottidie in nomine Iesu per fideles eius exibentur, miraculorum testimoniis? Danielis hebdomadas

in te cogitationes noxię? Et rursum: Recedite de medio Babylonis, de terra Caldeorum egredimini, hoc est de medio confusionis et de terra feritatis. Quid enim magis confusum, magis ferum magisque a ratione alienum quam ideo ne prophetis quidem uelle credere, ne cogaris credere simul Euangelio, quod ab illorum uaticiniis nulla penitus in parte diuersum, si quicquam sanę mentis habes, esse intelligis? Egredimini igitur de littera, quę occidit, et uenite ad spiritum, qui uiuificat. Vultis circumcidi? Quod secundum Legem

noxię? Et rursum: Recedite de medio Babylonis, de terra Caldeorum egredimini, hoc est de medio confusionis et de terra feritatis. Quid enim magis confusum, magis ferum magisque a ratione alienum quam ideo ne prophetis quidem uelle credere, ne cogaris credere simul Euangelio, quod ab illorum uaticiniis nulla penitus in parte diuersum, si quicquam sanę mentis habes, esse intelligis? Egredimini igitur de littera, quę occidit, et uenite ad spiritum, qui uiuificat. Vultis circumcidi? Quod secundum Legem fecistis in carne,

altius quidem ista uidentur repetenda, ut uidelicet dicamus nos quoque istorum, de quibus loquimur, exemplo inclinari debere in monumentum Domini et contemplatione mentis in abdita eius intrare et linteamina, quę nobis reliquit Dominus, fide complecti. Quod est Scripturarum credere testimoniis et ea cuncta de Deo, de Dei Filio, de Spiritu Sancto sentire, quę ab Ecclesia recepta esse nouerimus, nihilque omnino de his dubitare, quin immo, his delectari, hęc quotidie cogitare, de his ratiocinari, de his scribere, altiora autem his non scrutari.

in mysterio ualde obscure loquitur, isti primum mente inter spem metumque uacillante secum fabulantur. Nouum autem certissimo rerum euentu obscura manifestat et ueritatis luce ambiguitatis tenebras dissipat. Ideo deinde Christo docente, de quibus ante dubitabant, de his plene credere discunt. Tropologiam quoque horum explicemus. Duo sunt, quibus se manifestat Dominus. Duo sunt genera charitatis, alterum, quo Deum, alterum, quo proximum diligimus. Hęc sunt, quę nos Christo coniungunt et usque in cęlum, ut in Deo uiuamus, de terra sublatos

arbitrabantur, talia retulissent, tunc ipse captata occasione dixit ad eos: O stulti et tardi corde ad credendum in omnibus, quę locuti sunt prophetę! Hoc ipsum nos Iudeis impiis et incredulis dicere possumus. Quorum tanto maior est stuliticia nolle credere, quanto plura sui erroris experti sunt argumenta. Quotidie legunt, quę sibi de Messia futuro dicta sunt a prophetis, et eadem secundum Euangelistas in Christo crucifixo impleta fuisse cernunt, et tamen inclinari nulla ratione queunt,* ut ad baptismi salutaris gratiam cum

faciunt, quasi qui minus uera prędixerint, et semet in ęternę damnationis baratrum imprudenter pręcipitant. O igitur stulti et tardi corde ad credendum Iudei! Nonne hęc oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam? Si Esaias uera prophetauit, cui uos credere dicitis, cur ea, quę dixit, de Christo crucifixo prędicta fuisse non creditis, si in illo euenisse non ignoratis? Cum illum in crucem egissent patres uestri, uulneribus confectum interfecerunt. Hoc ab Esaia auditis dicente: Vulneratus est propter iniquitates

palmarum Domini et in aperturam lateris manum inferre, nisi passionum, quas pro nobis pertulit, recordari ac, ne pro tanto beneficio ingrati simus, iussa eius exequi? Quod quidem si fecerimus, creduli inueniemur et fideles, creduli in confitendo, fideles in operando. Qui enim credere se aiunt et nequiter *corr. ex a deo agere non desinunt, hos notat Apostolus dicens: Ore confitentur, operibus negant. Postqum Thomas uoti sui factus est compos uidendo et contrectando, repondit et

Non poterimus ad Christi terram trahi neque apud Deum magni esse, nisi numerum hunc impleuerimus. In centenario beatitudo est, cuius desyderio affici debemus; in quinquagenario remissio habetur peccatorum; in tribus mysterium Trinitatis, quam in Deo credere oportet, ut in illo uiuamus. In primo igitur charitas ad cęlestia affectum dirigens, in secundo spes post remissionem, in tertio fides in omnibus constans. Prępostero ordine uteris, inquiet aliquis, cum Apostolus dicat: Fides, spes, charitas. Cui

maiestatis, data est mihi in humilitate assumptę* humanitatis. Euntes ergo docete — inquit — omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Hoc alios docete, quod a me didicistis. Instruentes autem de omnibus, quę credere oportet, ut salui fiant, baptismi gratia purificate, ut Ecclesię membra facti mihi, qui caput eius sum, coniungantur, et sicut ego et Pater unum sumus, ita et ipsi mecum unum sint. Docete omnes gentes — inquit — ut se non modo ad saluandos Iudeos uenisse

ex assumpte u el aliquid intelligere? Hos infantes dicimus in fide parentum baptizari solere et eorum, qui paruulum, ut baptizetur, tenent, quos compatres appellamus et commatres. Tunc enim a sacerdote prius interrogantur, et cum illi se credere dixerint, puer inter eorum manus errectus baptizatur. Sacramentum autem baptismi totius Trinitatis donum est. Credentes quippe et baptizatos Pater suscipit, Filius diligit, Spiritus Sanctus uiuificat. Trium tamen personarum una substantia est, concors

non potuit, per puram fidei confessionem saluabitur. Sic enim et latro ad dexteram Domini in cruce pendens saluatus est. Sin uero potuit et noluit, damnabitur. Conuincetur enim non plene credidisse, qui legi a Saluatore latę, refragatus est. Hereticorum est ista infidelitas, hoc credere, illud non credere. Ad Christianum autem pertinet omnem Christi doctrinam pari fide suscipere ac de eius Euangelio nulla in parte dubitare. Qui dubitat, non credit; qui non credit, indignus est, ut cum credentibus computetur. Ideo dicitur: Qui non crediderit,

fidei confessionem saluabitur. Sic enim et latro ad dexteram Domini in cruce pendens saluatus est. Sin uero potuit et noluit, damnabitur. Conuincetur enim non plene credidisse, qui legi a Saluatore latę, refragatus est. Hereticorum est ista infidelitas, hoc credere, illud non credere. Ad Christianum autem pertinet omnem Christi doctrinam pari fide suscipere ac de eius Euangelio nulla in parte dubitare. Qui dubitat, non credit; qui non credit, indignus est, ut cum credentibus computetur. Ideo dicitur: Qui non crediderit, condemnabitur. Non

membra egerunt, ad totum corpus pertinet. Nostrę religionis signa sunt, quę per Christi discipulos facta sunt. Non aliud credimus quam quod illi crediderunt. Signa ergo, quę illi fecerunt, nostrę fidei sunt. Si nostrę fidei sunt, nostra sunt. Si nostra sunt, quomodo nos credere non testantur? Omnes, qui credimus, unum sumus in Domino. Quod unius est, omnium est. Ac nequis cauilletur, non merita nunc metimur, sed fidem. Cęterum eadem signa, si spiritaliter interpretentur, quottidie in Ecclesia fieri apparebit. Demonia eiiciuntur, cum

in Hyberia conflixit; et uicto atque interempto boum eius greges, quemadmodum iussus fuerat, abegit prędamque omnem suo cęssit regi, nihil sibi reseruans, ut uirum fortem decet, pręter bellicę uirtutis decus atque gloriam. (Cerberus XI) Aiunt pręterea, si credere dignum est, eundem ad inferos descendisse canemque tricipitem, quem Cerberum uocant, raptum ad superos tulisse, umbris hominibusque terribilem, cuncta Cociti loca latratu replere solitum et tunc quidem magis quam unquam antea in rabiem uersum atque ringentem. Quis facere hoc auderet

labor fuit, ab Euristeo illi iniunctus, quando in Lybiam profectus adiit fulgentes auro Hesperidum hortos. Hę sorores tres erant Athlantis filię uel, ut alii aiunt, Hesperi, eius fratris. Nemini locum adire tutum erat, peruigili dracone et supra quam quisquam credere potest immani aditum horti seruante. At iste Iouis filius nullius unquam monstri feritate conterritus, interempto dracone mala inde aurea de tam felici silua decerpta secum asportauit et ad Argiuos usque delata donauit Euristeo. Laudis enim, non auri cupidum esse oportet, qui ad

illos opprimimus. Nec inepte ineleganterue philosophos Neptunni liberis comparamus, cum Neptunnus quandoque mare intelligatur et sal pro sapientia usurpetur. Sal autem maris filius est, et philosophus salis, hoc est, sapientię professor est. Cęterum, sacrę Scripturę autoritati semper magis credere expedit quam philosophorum ueritatem implicantium sophismatis atque pręstigiis. (Centauri) Hercules semiferam etiam Centaurorum gentem in Thessalia pręlio superauit. Et nostri quidem semiferas diaboli confringunt uires neque terrore eius perculsi neque

ut solem obscurari cernamus et lunam sua luce priuari et stellas ueluti cadentes mirabiliter discurrere. Cum autem hęc contigerint, superest, ut prędicetur Euangelium etiam inter infideles, nequis excusationi locus relinquatur eis, qui credere nolunt. Dicere enim potuissent, ideo se quidem non credidisse, quia, quod uerum erat, nemo docuerit. Quemadmodum igitur tempore apostolorum per omnes orbis partes euangelizatus est Christus: ita deinde in fine sęculorum

: Hęc est uoluntas Patris mei, qui misit me, ut omnis, qui uidet Filium et credit in eum, habeat uitam ęternam, et ego resuscitem eum in nouissimo die . Prius uidere est, deinde credere. Legendo uel audiendo Euangelium uidemus Iesum Dei filium, approbando autem ea, quę de illo scripta sunt, credimus in eum. Quicunque sic agit, ille habet uitam ęternam, prius in anima, cum moritur, deinde etiam in corpore, cum a

illum, ne reginae de regio matrimonio promissum exolueret, sese eo modo periurii notae subtraxisse, quasi aut solus id recęperit se facturum, aut quod una cum multis aliis pollicitus erat, solus praestare debuerit, quum praesertim omnino ridiculae atque insanę mentis sit credere quempiam alium id promittere potuisse, quod uidelicet et regii tantum modo fuit arbitrii, et per ipsummet regem agendum. Qui quidem non modo talium pactione nuptiarum ad regnum Hungariae non est accitus, uerum etiam multo ante ab Hungaris rex

inscio, ut arbitror, rege Vuladislauo (nondum enim in Hungariam uenerat) intendebatur, uirique defuncti non sine famae iactura omnino iam obliuiscitur, atque amori, quo dudum capta erat, indulgens magno studio Vuladislaui partes suscepit. Illa enim uiuente adhuc coniuge, si famae libet credere, quae saepius ficta pro ueris nuntiat, Vuladislauum ardentissime amasse dicitur. Quam quidem opinionem inde natam reor, quia regi Matthiae aliquando et grauiter aegrotanti et irato uox exciderat iam Beatricem nouas

morituro est, quod nemo me non per calumniam interemptum iudicabit, cuius scilicet uita et mores, dicta factaque, in magnis paruisque rebus, huic accusationi minime congruunt. Proinde stultum est credere religionis praetextu impotentissimae notam cupiditatis contectum iri. Fama mendacio instructa uix tridui spacio durat, deinde haud secus quam facticius color ardentiore sole colliquatus euanescit. Si igitur religionis uestrae a me temeratae nec ipse mihi conscius sum ― ego enim

accurrunt, simul ut incendium restinguerent, simul ut abreptas naueis, si possent, hosti eriperent. Itaque in ducentos circiter Christianos, qui aut praeda occupati nondum naueis repetierant, aut armis graues nandiue ignari sese undae credere ausi non sunt, impetu facto partim trucidarunt, partim uiuos coeperunt, Venetis extra iactum teli litore submotis atque inspectantibus. Imperator Venetus triduo per Ambrachium sinum uagatus magno cum periculo per fauces euasit. Etenim e castellis in faucibus ipsius sinus utroque

Venetos praebuisse, cur deberet iure dirimi societas; quare se regem uelle monitum esse, ut cum Venetis in societate permaneat, nec lacessat bello gentem Christiani orbis potentissimam. Ad ea Gallus subridens, Leonarde , inquit, scito Francorum regem nihil de Venetis aut temere credere, aut aduersus eos inconsulte facturum. Satis enim compertum habet, qua religione amicitiam ac societatem foedere iunctam coluistis, nec praeterea eum latet Venetos opibus beatos esse, et auro mercaturis quaesito abundare. Sed haec parua imperii uestri munimenta fore putat,

praeterit, uiri fortissimi, Turcas Europaeos famam eximiae uirtutis in bello obtinere, eo quod hi ex Illyricis, Thracibus ac Macedonibus magna ex parte constent, quae sane gentes fortitudinis laudem semper fere tulerunt. Sed nolite famae credere! Solet illa multo maiora uero praedicare et ob id nunquam ad liquidum quaerentes perducit: rebus ipsis credite. Satis enim constat Asiam his gentibus Europaeis, quas modo commemorauimus, bello superatis ad Hungaros usque imperium protulisse, et iccirco credibile non

1.60  Hoc et crede mihi duras calcare procellas
1.61  Quisque pius poterit cuius moderamine culto
1.62  Diuitias, fastus humanaque regna beabit,
1.63  O utinam proceres, puerum mihi credere in euum
1.64  Fata darent semper, cui culta poemata chartis
1.65  Hystoriisque implerem. Nam solatia prebet
1.66  Ipse mihi princeps, solus fauet, ipse cadenti

peractis
2.101  Sanguine uirgineo duplex natura coiuit.
2.102  O, foelix animi purgatum pectus honesti,
2.103  O, mens alta capax tristisque innoxia culpae,
2.104  Noscere quae tanti potuit commertia uincli
2.105  Conceptique Dei mysteria credere sacra,
2.106  Hoc et subsisti corpusque, animamque, Deumque,
2.107  Vnus ut est Christus, summo Deus unus Olympo,
2.108  Terna sed est facies simili distincta figura.
2.109  Salue sancte Puer nostros miserate labores,
2.110  Vera Dei atque

hic unde mihi, tantusque allabitur hospes?
2.256  Cuius ab aduentu uerbis afflatus amicis
2.257  Praeuius allusit iucundis gestibus infans.
2.258  O, foelix iterum, cunctisque beatior una
2.259  Matribus alma parens, quae credere digna fuisti,
2.260  Nam tibi magna Deus, promissaque praemia reddet.
2.261  Ipsa nouum carmen, diuinaque cantica fudit,
2.262  Cantica Virginibus dicenda sequentibus agnum
2.263  Coelestem, longe nocuos quod Daemonas arcet,
2.264  Quod

origine casus
11.734  Contigit, infantem saepe impetus egit in undas,
11.735  Saepe etiam rapidos moribundum misit in ignes,
11.736  Si quid habes, succurre precor succurre misertus.
11.737  Gratior hinc Christus, uultuque benignior inquit,
11.738  Credere si ipse potes, fidei modo concipe robur,
11.739  Omnia credenti fieri quia posse probabo.
11.740  Exclamat lachrymis genetor suffusus obortis,
11.741  Credo equidem, mea namque iuuas incredula corda.
11.742  At pius ut uidit concurrere concita

hos, quicunque petit se uera doceri.
12.504  Non sic non pater Abra, sed huic qui nuncius ibit,
12.505  Aut illi ad superos dubio procul omnia credent.
12.506  Nam quae audita tepent animis, ea uisa calescunt.
12.507  Visa fidem faciunt, experto credere fas est.
12.508  Haec simul et tormenta sonant ex ore, lacuque
12.509  Tartareo, simul haec habuit responsa suprema.
12.510  Mosea si et uates, qui sunt oracula coeli
12.511  Audita aerii discerpunt irrita uenti,

deo uos turba latronum,
13.347  Scortaque praecedent, et publica monstra praeibunt.
13.348  Ioannes et enim sanctissima tramite lampas
13.349  Iustitiae fulsit, sed non his credita coecis.
13.350  At publicani, meretrices, et latrones
13.351  Credere non cessant, et uos ea clara uidetis,
13.352  Abiurata fides tamen est, inuisaque coecis.
13.353  Vir fuit oeconomus, quoi consita Bacchus habebat ❦
13.354  Iugera multa, uirens et circum plurima sepes,
13.355  Trabsque

En uobis praedicta patent ea fata uidetis.
13.705  Dicet eum syluis, aut uerticibus desertis
13.706  Esse aliquis, ne exite foras, neu tendite gressus.
13.707  Vel quis eum occultis penetralibus asserit, illi
13.708  Credite, tartareo fas est si credere monstro.
13.709  Regna sed aduentu Christi manifesta secundo
13.710  Fulguris instar erunt, quum Coelo oriente coruscans
13.711  Emicat, omnis eo tonitruque immumurat axis.
13.712  Vel quum solis equi glomerant urgentis ab ortu

Migrandum est uobis, ibi praeuius ipse uidendus.
16.62  Haec ubi, mixta timor rapit inter gaudia mentes
16.63  Foemineas, in amica ferunt se tecta uolantes,
16.64  Notaque discipulos faciunt ea uisa per omneis.
16.65  Hi uero ingenio muliebri haud credere quicquam,
16.66  Somnia quin delira putare, et uana referri.
16.67  Interea Petrum stimulis amor urget adactis,
16.68  Concitus unde ruit cursu, simul emicat alter
16.69  Fulmineis alis, et praepetis ocior aurae,
16.70  Praeuolat hic, Petro

mensa,
16.442  Christus et auricomo rutilantior astitit astro.
16.443  Tum socios inter sueto de more resedit,
16.444  Et conuiuali licito dape uescitur usu.
16.445  Mox dubias mentes, incredula, duraque corda
16.446  Ex probauit eis, qui credere testibus ipsis
16.447  Qui uidere suo uiuentem corpore Christum
16.448  Surrexisse deum patulo renuere sepulchro,
16.449  Imperat, aque illos agmen ceu missile librat
16.450  Tendite, terrarum mea gesta referte per orbem,
16.451  Vocibus

me favores, quos nunquam merui, talia etiam expetam, quae Vestrae Sanctitatis servitoribus essent pocius permittenda. Non nego equidem id ita esse, sed Vestrae Sanctitatis benignitas pacietur, si credit me (prout supplico humilime, credere dignetur) episcopatum illum non magni alioquin momenti et in loco periculoso situm non voluntate, sed ob hunc magistratum, quem gero, suscepisse, magistratum autem hunc non causa mea, sed spe boni publici difficilimis temporibus

amicorum, sed familiarium, sed domesticorum conspiratio, detestabili exemplo fuit: cuiusmodi insidias non Artaxerxes, non Mithridates, non Ptolemeus Euergetes, non mortalium quisquam, ne deorum quidem (si fabulis credere par est) uitare potuit, tamen supersunt haeredes tantae iniuriae, qui nihilominus crudelitatis atque perfidię reposcent ab inimicis poenas. Atqui trucidarunt annis grauem, fama clarum, gentibus admirabilem, unico

permiscuerint), sed quibus potissime sapientem deceat fidem adhibere; siquidem qui friuolis mendaciis leuiter inheret, bis impudens est: nam et alienam culpam probat, et sibi nouum errorem inducit. Quid autem absurdius quam credere deos non tantum inter se bella gerere, sed etiam cum mortalibus congredi? alios odisse, aliis fauere, et uictos, interdum etiam uulneratos humanis uiribus succubuisse? Haec uidelicet fiebant Homeri

SyL. Nequaquam ita est, Caesar: nam quum omnia deorum sint, nulla re indigent, quo stultius est credere eos fumo uesci atque nidore sacrarum carnium, quibus affatim nectar et ambrosia suppeditantur; uerumtamen incredibilem capiunt uoluptatem ubi facultas inciderit in quempiam dignum suo arbitratu beneficia conferre, haud

vir. ill. Marc. ((I Petr. 5, 13) Postremo si his locupletissimis testibus non credimus, scilicet per Babylonem urbem hanc significari, effectibus saltem hoc tempore lamentabiliter subsecutis credere oportet. Ex quibus manifestissime constat, quot plura et longe peiora, ut inquit Beatus Gregorius in his nostris tribulationibus uidimus, quam in nostris Codicibus inuenimus. Nam sanctuaria quoque suo, ministrisque sacrorum hoc tempore non

vestra soluta fides.
Huc dudum proceres video vos tendere cunctos,
Una ut vobiscum funditus inteream.
Nec vos clara movent majorum facta parentum,
Nec vos nobilitas, nec movet ipse pudor,
Jam vos nec superos ullos credo esse putatis,
Infera nec Ditis credere regna fore.
O divum decorisque sui decorisque suorum
Obliti, o famae gens inimica suae,
Quae Furiae tanto vla quae vos turbine Dirae
Transversos agunt in mea damna, duces?
Quo pietas in nos, quo nostri cura recessit?
Quis per vos linquor praeda

SCORTI
Annule dispereas, ferrum muteris in atrum,
Indignus gemma, nobiliumque manu.
Replesti digitos scabie mihi, luride, dum te
Pro domina amplector, pro dominaque fero.
5  Sanguine cum careas, cum sis sine carne metallum,
Credere quis possit, quod tibi morbus inest.
At bene successit, quod mi Dorothaea negavit,
Distulit et lusus nequitiasque suas.
Namque lues nostrum foedasset Gallica corpus,
10  Illi iunxisset si mea membra Venus.

Franciscum Parisium, scribam nostrum, qui litteras has reddet, nostro nomine cum Sanctitate Vestra qui agat, quę nostra nostraeque reipublicae haud parvi referunt. Supplicamus, dignetur Sanctitas Vestra eum audire, et, quae referet, credere, ac si nos coram ageremus, atque tam celeriter eum expedire, quam anxie nos expeditionem expectamus. Et Sanctitati Vestre optamus incolumitatem et felicitatem. Datum Rhagusii, die XXII Julii MDXXXI etc. Eiusdem

9
1.348  Delectos probitate uiros sibi iungere quęrit;
1.349  Secernit bis sexque, suas quis credere curas
1.350  Possit et arcani magnos recludere sensus.
1.351  Atque sodalitium instituit commune Magister
1.352  Formabatque viros; assuescunt moribus illi

2.810  Restituit dudum non uano crimine demptos.
2.811  Pellit Aristobolus fratrem rerumque potitur
2.812  Solus, et exiguam passus uix credere partem,
2.813  Ad quem spectabant patrii moderamina sceptri.
2.814  Externę quęruntur opes, Romanaque signa
2.815  Tunc cępta inferri primum regionibus illis.

rerum.
3.469  Atque ea Patris ego sum proles prodita, qualem
3.470  Nunc uobis refero, cunctis incognita terris.
3.471  Neue time tanto promisso credere, cuius
3.472  Facta fidem dictis pręstarunt; scilicet olim
3.473  Mens quodcunque capit, sensus non

suprascr. pro vocabulo quod male cernitur, forsan super ante pedes uoluit iacuisse nocentis.
3.556  A Iuda cępisse fides est certa, libetque
3.557  Credere, sic pietas homines augetur amantis.
3.558  Vt

4.451  Diuinę uirtutis; et et. . . uobis] Io 14, 29 hęc iam credere facta
4.452  Vt uacet, iccirco uentura recenseo uobis:
4.453  Plurima

scis, nec opus cunctantes quęrere quicquam
4.720  Ex tete, tibi corda patent humana, premisque
4.721  Sic nos luce Dei formans, et pectora fingis
4.722  Interior lapsus; liceat iam credere natam
4.723  Hinc a Patre Deo te prolem, pignora cuius
4.724  Sunt animi nostri prorsus lux certa fidesque."
4.725  "Creditis

Hęc. . . 851 uultus] Io 17, 20-21 maneant sibi certa, precor, quoscunque per orbem
4.840  Insuper et nostris suadebunt credere dictis,
4.841  Illos sancierit uirtus et gratia manans,
4.842  Vt simul unanimi conspirent prorsus amore
4.843  Nostrum instar, qui res eademque et protinus una

5.187  Verum alia attonitos nos tollit ad aethera coetus
5.188  Heroum tacito speculans altaria qualis
5.189  Cultus obit, penitus cęlestis originis illum
5.190  Credere cui placuit, secessu cępta beato
5.191  Relligio terras inuisit, scilicet arte
5.192  Hinc illo commenta homines accersere mira.

et] suprascr. regem tunc uerum credere Christum,
8.417  Qui curas alios, si te curaueris ipsum!"
8.418  Hęc plebes; eadem

fatus quidam cum scribas cerneret ante.
8.478  At contra senior reddit sic ore uicissim:
8.479  "Vsque adeone iuuat constantes esse, crucemque
8.480  Non satis huic soli damnato credere pęnę?
8.481  Vos etiam crimen ni iam coniunxerit una,
8.482  Hic expectatus pręsens quem conspicit aetas?
8.483  Quin etiam nobis hoc propugnantibus ultro

eruat] e marg. pro eripit isthinc?
8.491  Hac demum ratione uacet tum credere Christum."
8.492  Atque Atque. . . 494 necari]

solum latuit, quod gestum nuper? Iesus,
10.143  Vir factis uerboque potens uelut occidit, aetas
10.144  Quo non maiorem aut meliorem uiderit ulla.
10.145  Illum pręsidium rebus nos credere lapsis,
10.146  Atque expectatam per secula longa salutem,
10.147  Sic prędicta uiro quadrabant omnia uatum.
10.148  Illi more suo nocuit tamen aemula semper

10.297  Dixit, Dixit. . . 301 omnes] Lc 24, 40-43 at optatis nec adhuc hi credere uotis.
10.298  "Restat adhuc alia de me ratione periclum,
10.299  Si medio, quod nunc epulemur, ponitis", inquit.
10.300  Illi mel ponunt et piscem protinus assum:

ut imposterum per occasionem tum honoris, tum officii mei recorder, et liberalitatem, gratiam, benevolentiamque tuam angusto ac dubio tempore in me collocatam, memoria non praeteream. Oro itaque, velis talem mittere, cui vitam meam credere secure possim in periculo; quemque mihi caeteri omnes amici mei pernegarunt, tu, quem domini loco habeo, dare non recuses, praesertim cum petita recusare magnis viris indecens ac humile esse perhibetur, eoque magis si nihil citra honestatem petatur. Sed ne effrons esse et jam extorquere

videtur, quod arbitraris nos tantum ex libris institui ad cultum pietatis et iusticiae, quasi libri continentes praecepta sapientiae cecidissent e caelo, nec essent ab hominibus perscripti. Quaero igitur diuinitus ne homines eam doctrinam sancte pieque viuendi acceperunt, an per semetipsos (vt credere par est) inuenerunt excolueruntque? Procul dubio inquam tribuenda est origo et incrementa eiusce rei hominibus propter animae vim quandam in excogitando perficiendoque diuinam: quam summa dei optimi benignitate idoneam ad omne genus virtutis

discursus: non existimo multos fore astipulatores istius sententiae: nec deerunt, qui etiam carpant (nihil nunc dicam de permutatione sedis affectionum) quod re ipsa diuidis rationalem animam a sensitiua vno in corpore collocans exercitum animarum inter se dissidentium. Atqui magis credere decet eandem dici rationalem et sensitiuam in natura, sed propter diuersas operationes, nominibus etiam appellari diuersis, sicut dicimus vnum eundemque esse qui Penum gubernat: sed cum promit, aut condit, ita promum condumque variae solemus appellare: neque alium dixeris hominem dum ridet,

tibi potest, mundum et in hac parte mundi infima hominem praestantissimum animal a Deo non necessario, sed sua ipsius bonitate creatum esse. Alioqui Deus sui iuris non esset, sed satelles necessitatis, et aliena libidine circumageretur, quod impium ac scelestum est credere. Igitur deus primus ille motor, et Architectus vniuersi causaque rerum primaria, et ens sempiternum, quum creasset animas ad omne genus virtutis aptas, ut diximus, aequales immortalitate. Sed intellectus et rationis capacitate nonnihil diuersas: has quidem his, alias vero aliis secundum

ipsam pro mea erga Dominationem Vestram Reverendissimam observantia singulari, velit non aliter de me cogitare, quam homines graves et prudentes de bonis et religionis Christianę studiosis cogitare solent, testimonioque bonorum magis credere, quam vanissimorum hominum sermonibus, qui propter insitum quendam animi furorem discordiis tantum et seditione pascuntur. Et quamvis Sanctissimi Domini Nostri clementiam in suffraganeorum per nos electorum promotione summam in nos

proprio dum Marte Britannos
Vincat et extremis Tulem quoque finibus orbis.
Hoc immane genus Terra Enceladoque parente
Progenitum, cui nulla sitim haec opulentia tollit,
130  Postquam terrarum diro potietur amore,
Dehinc tentaturum (si fas est credere) caelum
Montibus impositis conscendere teque supremis,
Rex hominum diuumque pater, depellere uelle
Sedibus, etherea sanctosque in parte locatos
135  Deiicere, et pedibus subiectas trudere in oras.
Nam uiolat si iura deum, populumque fidemque

nunc etiam nunquam fera praelia desunt.
Tu, pater omnipotens atque infinita potestas,
Vnica nostra salus, cuius sine numine sancto
165  Nec folia arboribus uentis agitata mouentur,
Solus opem praebere potes, obliuia si non
Te teneant hominum, quod nulli credere fas est.
Ter bino quid enim caelum fecisse labore
Prodesset, certisque locis elementa tulisse
170  Humanae sobolis causa, Christumque figuram
Accepisse hominis? Quae perdita crimina nobis
Auxilium prohibent? Quum te feruentior ira
In scelera

quibus hostibus ausus
Comprimeres, fidos quum sic excludis amicos?
Iustitiae quae Correxi ex que forma tuae? Peccata rependis
Impia muneribus, iustorum uota precesque
Negligis! Haud possum tamen unquam credere, quin te
195  Haec teneat complexa Deum pulcherrima uirtus,
Qui caelum et terras aequo sub pondere libres.
Hethereos quis enim temere sic iudicet ignes,
Septenas caelique rotas, errantiaque astra,
Temporibus certis miro quoque et ordine semper,

prisca novis mutata est moribus aetas,
2.4.2   Pressaque non solito vomere terra fuit;
2.4.3  Vectaque inaccessas Pinus montana per undas,
2.4.4   Ausa fuit rapidis credere vela notis;
2.4.5  Aurea lethifero libertas obruta ferro
2.4.6   Corruit, indignum ferre coacta iugum;
2.4.7  Incessitque animis regnandi saeva libido,

tenax imis ossibus haeret Amor,
3.6.157  Immemor ipse tui videaris ut esse decoris,
3.6.158  Debet enim magnis cedere cura minor.
3.6.159  Illa quidem summo (sit phas mihi credere) coelo
3.6.160   Seu quaecumque piis manibus ora datur;
3.6.161  Te te hora ex illa miseratur triste querentem,
3.6.162   Forsitan et tales fundit ab ore sonos.

natis, et qui nascentur ab illis,
4.1.111  Novit enim quantis orientis gloria rebus
4.1.112  Auspitio producta tuo se tollet in auras:
4.1.113  Teque sibi totis (ut dignum est credere) votis
4.1.114  Exoptat, poscitque suis tua lilia terris.
4.1.115  Eya igitur iam sume manu rationis habenas,
4.1.116  Et cursus animi late compesce vagantis.

4.2.2  Quod circum laetas densum nemus efficit umbras,
4.2.2  Et placidae placido labuntur aquae, quo credere dignum est
4.2.2  Naturam artificem caecis spectacula terris
4.2.2  Admiranda sui voluisse ostendere partus.
4.2.2.1  Principio nanque angusti

perpetua, tum supervenit contemptus, et existimationis eius eversio. Deus tamen omnem gloriam gubernans, quo vult eam inclinat. Huius etiam sententia pro rata accepta, sequentem interrogabat: 58 QUIBUS debeat se credere? Illis qui versantur tecum ob benevolentiam, non ob metum, neque ob potentiam tuam, referentes inde omnia ad suum commodum. Nam illud, argumentum est amoris: hoc, malevolentiae, et callidae captationis opportunitatis, ad fraudem usurpandam. Nam qui

67. quartae 72. quintae 76. sextae 81. septimae 85 convivii adornatio 55 in Conviviis quae sit vitae ratio ineunda 88 corona mensae 23 craterum descriptio 25 credere se quibus quis debeat 83 cultu praecipue dignum quid 70
D Daces 18 Danielus 19 Dathaeus ibid.

neque oratio; nullam denique quamvis horribile iusiurandum, quod ullam inter eos vim haberet. cumque omnes cogitatione ad diffidendum potius quam ad fidendum essent propensiores, omnes eo intendebant, ut cavere potius ne quid detrimenti caperent, quam credere cuiquam mallent. fiebat autem ut, qui consilio inferiores essent, ut plurimum vincerent: quippe qui et suae imbecillitatis sibi conscii, et adversariorum prudentiam intelligentes, veriti ne illorum et disertae orationi essent impares, et ingenii

principis nihil tam nefarium, tam immane conferri potest. Ipse interficiendi Christi, mundi Principis et salvatoris, praecipuus consultor et impulsor extitit; at eum ipsum vaticinatum esse de Christo nemini dubium est. Quanto aequius credere est quisquis insitus in Ecclesia privatim parvo contentus vixit sine querela. Quem neque honorum ambitio nec divitiarum admiratio prorsus invictum adversus pecuniam subegit. Huius, inquam, orationi spiritum Dei virtutem abundius

Tamen occasionem diutius cum eo colloquendi nectebat. Caepit Jacobus diversa respondere, et ambages quasdam intereundum intereundum Z: inter eundem D referre. Simulabat ille omnia credere, donec moenia pariter conscendunt et totam urbem per muros circumeuntes perlustrant. Tandem cum descensuri erant erant Z: essent D ad scalas ligneas Xenodochii juxta portam Australem, care

hac vocula utitur, ut supra dixi. Secundo, quia natura fidei ac verae precationis ea est, ut in fine precationis addatur non amplius votum, sed certa cordis asseveratio, aut assensus, quod Deus te exaudiverit, tuaque petitio suum effectum apud Deum sit consecuta, iuxta illud Marci 9. ubi iubemur credere, quod omnia quae petimus, simus certo accepturi: sic demum petitiones fore ratas. Nam omne votum aut desiderium habet aliquo modo admixtam dubitationem: sed in conclusione precum omnino debet abesse omnis dubitatio, et regnare certa fiducia, quod Deus te exaudierit, tibique indubitanter id

saepe pro sequentibus auditum affectibus aut motibus accipitur, sicut et alia verba sensuum: ut pro audire cum studio et promptitudine animi. Iohannis 8. Oves meaevocem meam audiunt. Qui ex Deo est, verbum Dei audit 1. Iohannis 4, Qui novit Deum, audit nos. Aliquando etiam expressius credere significat, ut 1. Sam. 24. Ut quid audis verba hominum dicentium; Ecce David quaerit malum tuum? pro, Quare credis delatoribus, etc. Simili ratione dicunt Latini, praebere aures delatoribus aut criminationibus. Audire ergo verbum Dei, est, non tantum utcunque

quid audis verba hominum dicentium; Ecce David quaerit malum tuum? pro, Quare credis delatoribus, etc. Simili ratione dicunt Latini, praebere aures delatoribus aut criminationibus. Audire ergo verbum Dei, est, non tantum utcunque auribus percipere: sed et intelligere, et credere, eo delectari, et ei obedire conari. Intelligere significat. Gens, cuius ingnorabis linguam, nec audies quid loquatur: Ieremiae 5. id est, non intelliges. Gen. 42, Et ipsi nescierunt, quod Ioseph audiret, id est, intelligeret Hebraeam linguam. Isaiae 36, Nos audimus syriace, id est,

Dicunt de te, quod audias sermonem ad interpretandum. i. quod mox ubi audieris, intelligas ac interpreteris, seu quod non narretur tibi somnium frustra. Audite inter fratres vestros, et iudicate iuste, Deut. 1. pro, cognoscite controversias. Sic, Dominus audiet inter nos: Iudicum 2. Pro credere, aut cum assensu audire. Io annis 9. Dixi vobis prius, et non audistis, quid iterum vultis audire? Ubi posterius audire in propria significatione accipitur: sed prius in figurata, pro credere. Deut. 6. Ut audiamus, et opere impleamus: Luc. 11. Beati qui audiunt verbum Dei, et

iuste, Deut. 1. pro, cognoscite controversias. Sic, Dominus audiet inter nos: Iudicum 2. Pro credere, aut cum assensu audire. Io annis 9. Dixi vobis prius, et non audistis, quid iterum vultis audire? Ubi posterius audire in propria significatione accipitur: sed prius in figurata, pro credere. Deut. 6. Ut audiamus, et opere impleamus: Luc. 11. Beati qui audiunt verbum Dei, et custodiunt illud Num. 6. Audi Israel, Dominus Deus tuus Deus unus est, Cum approbatione audire, etiam in hoc exemplo accipitur. Isaiae 33. Qui obturat aurem suam, ne audiat sanguinem, id est, qui

id est, qui est idoneus ad castum caelibatum, ille eum praestet. Talis significatio est Latinae vocis. Captus, sicut ille in Terentio inquit: Ut est captus servulorum. Sic Graecus poeta inquit: Non capit magnam eruditionem indoctus vir. Porro Iohan. 5. inquit Christus, Quomodo potestis vos credere gloriam ab hominibus accipientes? Quod potius videtur significare captantes, aut ambientes. Nam accipere gloriam, ubi ultro offertur, non impedit fidem. Sed qui captant hominum favorem ac gloriam, multa contra verbum, ad voluntatem hominum facere coguntur. CAPUT, habet plures

praeceptum, non cognoscit rem malam: id est, non sentit poenas. Sicut et videre ac gustare mortem, simili plane phrasi dicitur. Sic Psalm. 14. An non cognoscent omnes operarii iniquitatis? id est, an non erudientur divinis poenis? an non tandem magno suo malo experientur? Significat et credere, quae est quaedam uberior cognitio: nec cognitio tantum, sed et fiducia. ut Iohan. 17. Haec est vita aeterna, ut cognoscant te verum Deum, et quem misisti IESUM CHRISTUM. Possidere, aut in sua potestate habere. ut Psalm. 50, Novi omnia volatilia. Et Num. 14. Cognoscent terram, quam

propriam aut privatam utilitatem. Comedetis medullam terrae, Gen. 45. Et Esai. 1. Bona terrae comedetis. Comedere panem in caelo, Luc. 14. et Comedere carnem Christi, Iohan. 6, per metaphoram significat frui eius spiritualibus beneficiis, ac vita aeterna Tametsi Iohan. 6 etiam pro credere exponi posset. Est vero illa fruitio, fidei effectus. Comedere fructus viae suae, Pro. 10 et Esa. 2, pro percipere ex sua vita, moribus ac operibus vel bona, vel mala, vitae actae convenientia. Sic suo aut alterius labore frui, ut Iob. 31. Seram, et alius comedet. Consumere per

saepe in novo Testamento de regeneratis aut renovatis accipitur, seu de novo homine iam in conversis ad imaginem Dei condito. CREDO verbum exponetur in voce FIDEI: tametsi dictum de eo satis sit in libello de Voce et re fidei. Hoc igitur tantum nunc breviter moneo, alias verbum Credere humano aut communi more accipi pro opinari. Sic aliqui illud Pauli exponunt, Nunc propior est salus, quam cum credidimus: id est, quam cum stulte opinabamur, nos operibus legis servari posse. Cum enim hominibus aut humanis iudiciis credimus, quae incerta sunt, temere credimus, incertamque

id est, quam cum stulte opinabamur, nos operibus legis servari posse. Cum enim hominibus aut humanis iudiciis credimus, quae incerta sunt, temere credimus, incertamque opinionem concipimus: illa enim omnia sunt incerta ac fallacia. sed cum ipsi Deo credimus, vera ac solida noticia est. Porro credere in reb. divinis alias solam generalemque noticiam indicat, quod videlicet Deus sit talis, et eo modo velit aliquibus propitius esse: quale Credere etiam daemones, teste Iacobo, habent, et contremiscunt. Alias etiam specialiorem, quod mihi velit esse propitius pater, cui fiducia quoque

credimus, incertamque opinionem concipimus: illa enim omnia sunt incerta ac fallacia. sed cum ipsi Deo credimus, vera ac solida noticia est. Porro credere in reb. divinis alias solam generalemque noticiam indicat, quod videlicet Deus sit talis, et eo modo velit aliquibus propitius esse: quale Credere etiam daemones, teste Iacobo, habent, et contremiscunt. Alias etiam specialiorem, quod mihi velit esse propitius pater, cui fiducia quoque necessario inest. Distinguunt porro Patres istas tres phrases, Credere Deum, Credere Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire,

quod videlicet Deus sit talis, et eo modo velit aliquibus propitius esse: quale Credere etiam daemones, teste Iacobo, habent, et contremiscunt. Alias etiam specialiorem, quod mihi velit esse propitius pater, cui fiducia quoque necessario inest. Distinguunt porro Patres istas tres phrases, Credere Deum, Credere Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire, esse Deum, esse omnipotentem, sapientem, iustum, bonum, creatorem et gubernatorem, providentem rerum omnium: Credere Deo, sit verbis eius fidem habere, quae duae significationes huius verbi etiam erga

Deus sit talis, et eo modo velit aliquibus propitius esse: quale Credere etiam daemones, teste Iacobo, habent, et contremiscunt. Alias etiam specialiorem, quod mihi velit esse propitius pater, cui fiducia quoque necessario inest. Distinguunt porro Patres istas tres phrases, Credere Deum, Credere Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire, esse Deum, esse omnipotentem, sapientem, iustum, bonum, creatorem et gubernatorem, providentem rerum omnium: Credere Deo, sit verbis eius fidem habere, quae duae significationes huius verbi etiam erga homines in usu sunt:

sit talis, et eo modo velit aliquibus propitius esse: quale Credere etiam daemones, teste Iacobo, habent, et contremiscunt. Alias etiam specialiorem, quod mihi velit esse propitius pater, cui fiducia quoque necessario inest. Distinguunt porro Patres istas tres phrases, Credere Deum, Credere Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire, esse Deum, esse omnipotentem, sapientem, iustum, bonum, creatorem et gubernatorem, providentem rerum omnium: Credere Deo, sit verbis eius fidem habere, quae duae significationes huius verbi etiam erga homines in usu sunt: sed Credere

aliquibus propitius esse: quale Credere etiam daemones, teste Iacobo, habent, et contremiscunt. Alias etiam specialiorem, quod mihi velit esse propitius pater, cui fiducia quoque necessario inest. Distinguunt porro Patres istas tres phrases, Credere Deum, Credere Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire, esse Deum, esse omnipotentem, sapientem, iustum, bonum, creatorem et gubernatorem, providentem rerum omnium: Credere Deo, sit verbis eius fidem habere, quae duae significationes huius verbi etiam erga homines in usu sunt: sed Credere in Deum, proprie

propitius pater, cui fiducia quoque necessario inest. Distinguunt porro Patres istas tres phrases, Credere Deum, Credere Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire, esse Deum, esse omnipotentem, sapientem, iustum, bonum, creatorem et gubernatorem, providentem rerum omnium: Credere Deo, sit verbis eius fidem habere, quae duae significationes huius verbi etiam erga homines in usu sunt: sed Credere in Deum, proprie volunt significare, fiduciam suam in eum collocare, eum timere, ac ex eo solo pendere. Verum de his alibi. Creditum esse aliquid alicui, est idem quod

Deo, Credere in Deum: quod Credere Deum, sit idem ac sentire, esse Deum, esse omnipotentem, sapientem, iustum, bonum, creatorem et gubernatorem, providentem rerum omnium: Credere Deo, sit verbis eius fidem habere, quae duae significationes huius verbi etiam erga homines in usu sunt: sed Credere in Deum, proprie volunt significare, fiduciam suam in eum collocare, eum timere, ac ex eo solo pendere. Verum de his alibi. Creditum esse aliquid alicui, est idem quod concreditum, aut commissum. 1. Cor. 9. Dispensatio mihi credita est. Roman. 3. Credita Iudaeis sunt eloquia Dei.

est cum ego eos diligam, ipsique me redamare deberent, oderunt me. Secundum dilectionem, Oseae 3. Secundum dilectionem Domini ad filios Israel. pro, sicut diligit Dominus Israelitas. Dilectionem aut charitatem veritatis accipere, 2. Thess. 2, est, ipsam veritatem amplecti, aut Evangelio credere: non tantum studium veritatis habere, sed etiam ipsam veritatem, significat. Diligere sic, pro, sic velle, habere, probare. Hier. 5, Sacerdotes acceperunt munus in manus suas, et populus meus dilexerunt sic. id est, Sacerdotes per corruptelas agere quae agunt, et non studere veritati,

qua creditus est natus fuisse ex Marte. Eandem significationem opinor esse et in istis phrasibus: Fidem facio pro persuadeo tibi: fidem tibi habeo, fidem adhibeo, pro credo. Non tamen nego, tres huius vocis significationes in Sacris literis reperiri, ut aliâs significet veracitatem, alias credere, alias denique summam doctrinae. Hebr. 6. Rom. 12. Sed quoniam primaria Disputatio in hac re est, quomodo Graeca voce πίστις novum Testamentum utatur: praesertim ubi per eam apprehendi iustitiam ac salutem docet: ideo primum de ipsa Graeca voce

est ibi ἐπείσθησαν, quod crediderunt. Sic et ad Galatas Paulus aliquoties repetit, Quis vos fascinavit, et interrupit, μὴ πείθεσθαι, ne assentiremini aut crederetis veritati? id est, ne pergeretis credere agnito et accepto Evangelio Christi, sed seduceremini, ut fiduciam haberetis in operum iustitiam: quae si valet, frustra Christus est mortuus. Porro verbum medium inde formatum πέποιθα, quo Scriptura in Fidei denotatione plurimum utitur, etiam

qua rem historice tenemus quam nobis ex doctrina caelesti aut theologia cognita humanis viribus aut cognitione paravimus: quae ob hoc a Papistis vocatur Fides acquisita, nempe nostro labere ac industria: quae etiam mortua et ociosa est quale est in hypocritis, et omnibus non renatis. Hac credere dicimur non tantum Deo, sed et hominibus: ut populus dicitur credidisse Moysi post transitum maris Rubri. Sic Zacharias angelo credere noluit, et punitus est. Credere Moysi, Iohan. 5: id est, eius

hoc a Papistis vocatur Fides acquisita, nempe nostro labere ac industria: quae etiam mortua et ociosa est quale est in hypocritis, et omnibus non renatis. Hac credere dicimur non tantum Deo, sed et hominibus: ut populus dicitur credidisse Moysi post transitum maris Rubri. Sic Zacharias angelo credere noluit, et punitus est. Credere Moysi, Iohan. 5: id est, eius doctrinam pro vera habere. Ecce in penetralibus, nolite credere: pro, nolite eorum praedicationem pro vera habere. Credidit homo

hypocritis, et omnibus non renatis. Hac credere dicimur non tantum Deo, sed et hominibus: ut populus dicitur credidisse Moysi post transitum maris Rubri. Sic Zacharias angelo credere noluit, et punitus est. Credere Moysi, Iohan. 5: id est, eius doctrinam pro vera habere. Ecce in penetralibus, nolite credere: pro, nolite eorum praedicationem pro vera habere. Credidit homo sermoni quem dixit IESUS, Iohan. 4: pro statuit eum vera dicere, quod tamen ille efficacia divini Spiritus in se operante

dicitur credidisse Moysi post transitum maris Rubri. Sic Zacharias angelo credere noluit, et punitus est. Credere Moysi, Iohan. 5: id est, eius doctrinam pro vera habere. Ecce in penetralibus, nolite credere: pro, nolite eorum praedicationem pro vera habere. Credidit homo sermoni quem dixit IESUS, Iohan. 4: pro statuit eum vera dicere, quod tamen ille efficacia divini Spiritus in se operante credidit. Vicina huic significatio est, cum habemus fidem in sola speculatione, nihil boni malive inde

quod tamen ille efficacia divini Spiritus in se operante credidit. Vicina huic significatio est, cum habemus fidem in sola speculatione, nihil boni malive inde expectantes: sicut, si narrationibus aliquibus de rebus peregrinis fidem haberemus. Tertia significatio est, cum significat alicui aliquid credere, seu eius fidei commendare seu committere. Iohan. 2: IESUS non credebat semet eis. Quarta significatione est etiam fides legalis, aut daemonum, cum desperantes credunt Deum esse iustum, bonis bene, et malis male facientem: sed non tamen credunt Evangelio. Fidem autem legalem nunc

seu expectatio. Spes etiam interdum pro fiducia cordis, acquiescentis in promissa gratia per Christum, accipitur. Rom. 8: Spe salvati estis. 1. Corint. 15: Si in vita hac spem tantum in Christo fixam habemus, etc. Sperare, etiam pro credere accipitur. 1. Pet. 1: Perfecte sperate in eam quae ad vos defertur gratiam. Sitire etiam metaphoric ὧς, Apoc. 21. Ego sitienti dabo de fonte aquae vitae gratis. Non haesitare. Iacobi 1: Postulet cum fiducia, nihil haesitans. Esse in luce 1.

aut etiam abundantia fidei: Hebr. 10. Sunt et alia similiter naturam fidei describentia vocabula: ut Rom. 4, in illa insigni descriptione, Concipere talem cogitationem de Deo, qualis est, ut qui vocat ea quae non sunt, ut quae sunt. Sic enim incredibilia credit fides. Praeter spem in spem credere: Non fieri imbecillum, aut languere fide: Non considerare causas secundas, et quascunque difficultates diiudicare, sicut Sara et Zacharias: Non diiudicare aut dubitare de promissione: Corroborari fide, aut certam ac invictam animi sententiam concipere: et denique, Dare Deo gloriam

cultum convertendo et vocando, fuit vel maxime opus illum ipsum primum motum, nempe noticiam aut agnitionem huius veri Dei, et filii ipsius, Meschiaeve inculcare. Ideoque usus est Spiritus sanctus in novo Testamento loquutionibus simul et noticiam et fiduciam unica voce significantibus: ut est, Credere et fides, ad exigendum talem animi motum. Haec diversitas loquutionum tanti momenti, ac in tanta re, eiusque diversitatis causa, diligenter observanda est: ut conspecta duorum Testamentorum summa symphonia, eo magis illustretur veritas, et unitas verae doctrinae: ac illi duo Cherubini

quod verbum omnino fiduciam significat. Quare cum idem sit thema aut origo vocis Fides, fide, confidentia et fiducia: et ista posteriora omnia simul fiduciam quandam denotent: necessario etiam ipsa originaria vox fides, quandam fiduciam in se continet aut significat. Huc facit etiam phrasis Credere aliquam rem preciosam alicui: quod significat, ob fiduciam, quam de cuiuspiam favore et probitate concipimus, concredere, ei ne custodiendam ac fovendam tradere. Quare necessario illud Credere significat fiduciam quandam. Sic etiam verbum

ipsa originaria vox fides, quandam fiduciam in se continet aut significat. Huc facit etiam phrasis Credere aliquam rem preciosam alicui: quod significat, ob fiduciam, quam de cuiuspiam favore et probitate concipimus, concredere, ei ne custodiendam ac fovendam tradere. Quare necessario illud Credere significat fiduciam quandam. Sic etiam verbum πιστεύομαι, crebro in Sacris literis, praesertim in novo Testamento, accipitur. ut Rom. 3. Concrediti sunt eis sermones Dei. Sic et Galat. 2. Quare tum ex Latinae, tum et ex Graecae vocis

alias denique, praeter noticiam, etiam proximos sequentes motus animi. ut, Novit Dominus viam iustorum. i. curat, fovet. Non novi vos: Videre bona videre mortem. Audire, pro intelligere et obedire Exempla innumera sunt passim obvia in Sacris literis. Talis natura est etiam verbi Fidei, et Credere. Denique ipsimet Papistae tribuunt verbo Credo alias solam noticiam: ut Credere aliquem, aut alievi. alias etiam Fidere aut fiduciam: ut, credere in DEUM. Hoc si agnoscunt ac confitentur in verbo Credere, agnoscant et in nomine Fidei, cuius prorsus eadem vis est et natura.

Dominus viam iustorum. i. curat, fovet. Non novi vos: Videre bona videre mortem. Audire, pro intelligere et obedire Exempla innumera sunt passim obvia in Sacris literis. Talis natura est etiam verbi Fidei, et Credere. Denique ipsimet Papistae tribuunt verbo Credo alias solam noticiam: ut Credere aliquem, aut alievi. alias etiam Fidere aut fiduciam: ut, credere in DEUM. Hoc si agnoscunt ac confitentur in verbo Credere, agnoscant et in nomine Fidei, cuius prorsus eadem vis est et natura. FIDUCIA, Graece πεποίθησις, aliqui

videre mortem. Audire, pro intelligere et obedire Exempla innumera sunt passim obvia in Sacris literis. Talis natura est etiam verbi Fidei, et Credere. Denique ipsimet Papistae tribuunt verbo Credo alias solam noticiam: ut Credere aliquem, aut alievi. alias etiam Fidere aut fiduciam: ut, credere in DEUM. Hoc si agnoscunt ac confitentur in verbo Credere, agnoscant et in nomine Fidei, cuius prorsus eadem vis est et natura. FIDUCIA, Graece πεποίθησις, aliqui vertunt confidentiam, quae alioqui Latinis plerumque in vitio

innumera sunt passim obvia in Sacris literis. Talis natura est etiam verbi Fidei, et Credere. Denique ipsimet Papistae tribuunt verbo Credo alias solam noticiam: ut Credere aliquem, aut alievi. alias etiam Fidere aut fiduciam: ut, credere in DEUM. Hoc si agnoscunt ac confitentur in verbo Credere, agnoscant et in nomine Fidei, cuius prorsus eadem vis est et natura. FIDUCIA, Graece πεποίθησις, aliqui vertunt confidentiam, quae alioqui Latinis plerumque in vitio ponitur, pro temeraria fiducia. Est autem fiducia, durabilis

totus possidetur ac regitur a regno peccati, eiusque est mancipium, non solum ita ut ipse in se patret quae peccatum vult, sed etiam potentiam, regnum, ac tyrannidem peccati largissime propaget et ampliet. Filii contumaciae, aut inobedientiae, id est, filii contumaces, inobedientes, qui Deo credere ac obedire nolunt, quasi qui toti regantur et possideantur ab incredulitate ac impietate. Videtur omnino idem valere, quod viri aut filii Belial. 1. Samuelis 2. quod significat, sine utilitate, inutiles, perditi. vel potius sine iugo: id est, qui nullo iure, iustitia aut ratione

corporalium ac spiritualium: tum denique noticiae ac cultus Dei. Sic vicissim etiam sine Deo esse, et sine Christo, et non habere Deum ante oculos, varia significata habet: nempe, aut non timere Deum, nec habere eu propitium: aut non respicere prorsus in eius mandata aut denique, plane non credere esse ullum Deum: vel etiam deseri a Deo, ut Saul: vel expelli a facie Dei, ut Cain, etc. Mercedem habere: pro, deberi illi praemium. Matt. 5. Si dilexeritis eos qui diligunt vos, quam mercedem habetis? id est, quid tandem praemii vobis debebitur, aut a Deo expectare

Dei meritum contemnunt, quasi vel nequeat nobis imputari, vel nos non possimus eo salvari: interim nobis non tantum suorum sanctorum mancas, sed etiam suas impurissimas iustitias ac bona opera, datis etiam indulgentiariis bullis et aliis diplomatibus, vendunt ac transscribunt: nosque certissime credere iubent, quod si modo eis ornemur, iusti, Deo accepti gratique esse, et in aeternum salvari queamus. Quid obsecro hoc aliud est, quam imputativa quaedam iustitia? aut quomodo monachorum ac monacharum iustitiae in nos tandem alioqui transferri queunt, nisi per imputationem? O horrendam

Domini. Proverbiorum 9. Venite comedite in panem meum. Psalm. 72. Producent montes pacem populo, et colles in iustitia id est, iustitiam. Matthaei 10. Qui confite bitur in me coram hominibus, confitebor et ego in eo coram patre caelesti. id est, me et illum. Dativi articulus, Marci 1. Credere in Evangelio pro, Evangelio. Sic Actorum 4. Non est aliud nomen datum in hominibus: pro, hominibus. Iohannis 11. Si quis ambulat noctu, offendit, quia lumen non est in eo. pro, ei. 1. Corinthiorum 14 Si non intellexero vim vocis, ero loquenti Barbarus: et qui loquitur, in me erit

Deum iratum populo: sicut Aaron. Num. 16 occurrit irae ac plagae Dei, gestando thuribulum et incensum. Apud veteres videtur usitatum fuisse, cum auro thus donare: ut Isaiae 60 legitur. Sic Matth. 2, Mag leguntur obtulisse Christo thus, aurum et myrrham: quo testati sunt se sentire ac credere, Christum esse verum Deum, qui sit thure placandus: verum regem, cui debeatur aurum: et vere mortalem hominem, cuius corpus contra putredinem, praesertim in sepeliendo, myrrha sit condiendum Hieronymus ista munera cum sua explicatione unico versiculo complectitur: Aurum, thus, myrrham,

olim Adamo in Paradiso traditam (et illis ipsis incredulis diligenter, licet frustra a Noacho praedicatam) tum ad iustificationem ac liberationem credentium, tum et ad iudicium aut contritionem, seu contusionem serpentis, eiusque seminis, nempe omnium incredulorum: quod ipsi antea nequaquam credere Noacho voluerint, nunc vero gementes ac dolentes reipsa experiantur, et postea in extrema die etiam magis ingenti suo malo experturi sint: ut sic illa Christi praedicatio apud inferos incredulis facta, fuerit non tam verbalis ad institutionem ac poenitentiam, quam realis ad evidentem

die etiam magis ingenti suo malo experturi sint: ut sic illa Christi praedicatio apud inferos incredulis facta, fuerit non tam verbalis ad institutionem ac poenitentiam, quam realis ad evidentem redargutionem, confusionem et poenam eorum qui antea viventes Noacho talia concionanti et inculcanti credere noluerant, sed potius ut vanissima figmenta damnaverant, detestatique fuerant, aut saltem deriserant: sicut et dives ille, qui verbis Lazari aut piorum doctorum credere noluerat, reipsa in Inferno experiebatur: eamque experimentalem concionem aut institutionem fratribus suis, misso eis

quam realis ad evidentem redargutionem, confusionem et poenam eorum qui antea viventes Noacho talia concionanti et inculcanti credere noluerant, sed potius ut vanissima figmenta damnaverant, detestatique fuerant, aut saltem deriserant: sicut et dives ille, qui verbis Lazari aut piorum doctorum credere noluerat, reipsa in Inferno experiebatur: eamque experimentalem concionem aut institutionem fratribus suis, misso eis illinc legato aut concionatore, communicari cupiebat, et a patre Abrahamo petebat. Sensus ergo (meo quidem iudicio) praedicationis huius est, quasi Christus suo descensu

imputetur, nempe Christi, declarat alia dicta Rom. 8 et 10, et Philipp. 3: Non habens [?: me- ] quae ex lege est, sed Christi iustitiam: scilicet per imputationem, gratis in me transcriptam, sicut mea iniustitia aut peccatum in eum imputatione sola translatum fuit. Imputare, credere, seu fidere ad iustitiam, Rom. 4, Galatis 3, Iacobi 2: Credidit Abraham Deo, et imputatur est illi ad iustitiam. Ibidem: Porro ei qui non opera-tur, sed credit in eum qui iustificat impium, imputatur fides sua ad iustitiam. Non autem sentiendum est, idem ob suam propriam dignitatem

Num tu hoc mihi vendis, locas, donas, etc? Quo respondente, et clare assentiente, solide contractus confirmabatur. Sic et in Baptismo est stipulatio ac confirmatio tum Dei, quod nobis velit esse propitius: tum et nostrae conscientiae, quod eam velit in unum ac solum hunc Deum credere, ac certo statuere eum sibi propter Christum esse propitium, et in eius veluti propitii patris sinu conquiescere, impetrante et confirmante nobis hunc accessum ad Deum, iustitiam ac fiduciam, Christo sacerdote nostro ad dexteram patris sedente, qui ob hanc nostram iustitiam resurrexit. Hunc

sapientia tantum in corporalibus versetur, et in effectibus ac operibus Dei considerandis commoretur, ad ipsum vero artificem respicere prorsus nequeat: aut etiam si respicit, mos se ab eo, tamquam alieno et non ferendo obiecto, sicut cum solem aspicimu [?:-tat ] . Octavo, quia credere dicimur, non scire Deus. Scimus autem, quorum noticias innatas habemus, inde enim scientiae exoriuntur et exaedificantur. Quare non insunt principia de essentia Dei, sed sola fide ea cognitio constat. Nono, quid attineret caelitus [?: pa-cta ] doctrina, et missis doctoribus,

quidem videtur captare iuvenem ad voluptatem, sed revera venatur eum ad extremum exitium. Mulier servabitur per procreationem liberorum, si permanserit in fide: primae Timothei secundo id est, sexus muliebris servari potest in coniugio, quantumvis in maledictione gravato, si modo perrexerit credere. Constructio est collectiva, Mulier: pro, mulieres permanserint in fide. Amor mulierum, secundo Samuelis primo, pro summo ac ardentissimo ponitur. Dicit autem David ibi, Ionathan supra mulierum amorem sibi fuisse amatum. Hunc ardentissimum affectum cum Deus videret, viro dixit: Propterea

πολλοὶ enim, totum vulgus [?: ] multitudinem Graecis sonat, ut hoc ipso loco monet Erasmus. Hieronymus accipit hanc voculam praesertim loco Matth. simpliciter, sic textum exponens: Non [?: ] pro omnibus, sed pro multis. id est, pro iis qui credere voluerint. Verum prior expositio melior est, quia Christus passus est pro toto mundo, etiam si non omnes [?: ] recipiant. Eodem modo accipiendum est et Matth. 26 et Marc. 14, Sanguis Christi effunditur pro multis. Omnino enim certum et utraque manu retinendum est

fratribus. Contra Luc. 10, Nomina aliquorum esse scripta in caelis, aut in libro viventium, est, esse in singulari cura, protectione ac favore Dei, seu esse in numerum filiorum Dei ascitum pro et propter Christum. De qua phrasi vide supra in LIBER. Cre [?: ] nomen Christi. est credere in doctrinam eius, et ipsum [?: ] Christum: sicut supra indicavi, saepe nomen pro re [?: ] persona accipi, Io. 1. 2 et 3. Petere porro aliquid a patre in nomine Christi, Io. 14 15 et 16, est, petere per et propter [?: Chri-era ] fide. Sic

aut credendum doctrinae de fide, seu Evangelio. Ponitur enim in talibus locis fides, pro doctrina de fide, seu pro Evangelo. Eadem locutio est et Roman. 16. Sic ad Galat. 3 et [?: ] , et 1. Petr. 1, accipitur Obedire veritati. et 2. Thessal. 1 obedite Evangelio: pro, credere verae et Evangelicae doctrinae, [?: eamve ] accipere ac sequi. Eadem ferme significatio est, cum Paulus Roman. 6 inquit: Fuistis quidem [?: ferui ] peccati, sed obedivistis ex animo in quem traditi estis typum doctrinae. id est, conversi estis ad eam doctrinam,

multos equos in exercitu. Omnis in concionibus legalibus et promissionibus. Evangelicis omnino debet universaliter accipi: ut ei omnes homines peccati accusantur et damnantur, [?: ] 3, Omnes peccaverunt, et destituuntur gloria Dei. Et contra, cum omnib. salus offertur, omnes credere iubentur, omnibusque credentib. certa salus promittitur. [?: ] universalitas facile ac firmiter ex Scriptura probat: [?: po ] test. Necessariissima vero est eadem, quia alioqui [?: co- ] entia ac fides non potest syllogismum in prima figura efficere,

ut corpus pane. Vocat vero ille semet suumque corpus panem caelestem, quia secundum utramque naturam est noster mediator et servator. Comedere autem eum panem, est (exponente ibidem ipsomet Domino) credere in eum, eove fide frui. Panis caelestis, aut angelorum ibidem, vocatur etiam Manna Israelitis olim datum: quia perinde eos aluit, eisve loco panis fuit. Metaphora igitur est. Panis interdum etiam res consumptibilis, aut quae prorsus in nostra potestate est, dicitur. Sic hostes suos

ex qua gente, aut quibus maioribus quis sit natus: sed tantum in eo tota res sita est, ut sit Christianus. Quod est ex natura praeputium, iudicabit te, etc. Rom. 2. id est, natus gentilis, et ex gentilibus: sicut contra Galat. 2, Nos natura Iudaei, et non ex gentibus peccatores. Credere per praeputium: pro, in praeputio, seu in gentili vita. Rom 4. Ut esset pater omnium credentium per praeputium. id est, qui alioqui sunt in gentili vita. Sic Rom. 2, Praeputium iudicabit te per literam et circumcisionem transgressorem legis. id est, qui in litera et circumcisione

convenire quartum casum interrogationis formulae, sic conatur hoc excusare, ut dicat illud, Tu quis es, perinde valere ac si dixissent Iudaei, Quem te esse dicis, aut quem te esse credemus? Et quasi sic interrogassent, Christum respondisse quarto casu, Principium. id est, Quaeritis quid debeatis credere? Credite me esse principium. Deinde particulam ὅτι, pro causali interpretatur, hoc modo, Quia et loquor vobis: id est, quia humilis propter vos factus, ad ista verba descendo. Nam si principium, sicuti est, maneret apud Patrem, et non acciperet formam

PROMISSIO tum in singulari, tum in plurali numero, crebro in Novo testamento, praesertim in Epistolis Paulinis, significat per excellentiam ipsum Evangelium, seu promissionem exhibendi Meschiae, et gratuitae per eum cum Deo reconciliationis, iustitiae ac vitae: quae promissa beneficia nos credere et fide apprehendere iubemur. Rom. 4. Si enim ii qui ex lege sunt, haeredes sunt, inanis facta est fides, et irrita facta est promissio. Et mox: Propterea per gratiam, ut firma sit promissio. id est, ut Evangelium, quod proprie, est promissio de filio et eius beneficiis, sit nobis ratum

pro, curare, aut magnifacere eum. Quaerere mane castigationem filio, Proverbiorum decimotertio: est, mature castigare eum. Hebraeorum undecimo habetur dictum de fide, quod multi nimium legaliter exponendo pervertunt: Impossibile est sine fide placere Deo. Nam accedentem ad Deum oportet credere esse Deum, et quod sit praemii dator iis qui exquirunt eum. Ubi sciendum est, illud Exquirere Deum, significare idem quod implorare eum, aut suppliciter petere opem eius. Praeterea illud Mercedis dator, aut praemii largitor, significat gratuitam opitulationem, ut alibii ostendi.

est, pro fecto mox corruet: sed non corruit: ergo non est inter illos dissidium, nec alter alterum eiicit, ut vos mihi obiicitis. Quomodo potest Satanas Satanam eiicere? Marci tertio. Quomodo tu cum Iudaeus sis a me Samaritana petis potum? id est, non iuste, recte, aut pie. Quomodo potestis vos credere? Quomodo potestis vos bona loqui, cum malem sitis? Romanorum decimo, sunt aliquot talia negativa dicta: Quomodo invocabunt eum, in quem non crediderunt? Quomodo credent, de quo non audierunt? Quomodo audient absque praedicante? Quomodo praedicabunt, si non mittantur, etc. id

bona loqui, cum malem sitis? Romanorum decimo, sunt aliquot talia negativa dicta: Quomodo invocabunt eum, in quem non crediderunt? Quomodo credent, de quo non audierunt? Quomodo audient absque praedicante? Quomodo praedicabunt, si non mittantur, etc. id est, profecto non poterunt credere, invocare, audire, praedicare, etc. culpa autem est penes Deum, qui non misit concionatores. Atqui misit: Ergo illorum culpa est. Primae ad Corinthios decimo quarto, Quomodo scietur id quod significatum est? Quomodo dicet Amen? et sequenti, Quomodo dicunt quidam inter vos,

quotquot autem receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. ubi. quid sit recipere, mox exponit inquiens: Qui credunt in nomen eius. Recipere Apostolos et Christum, Matt. 10, significat hospitio accipere, et alioqui humaniter et amanter tractare. Recipere, est approbare aut credere. Matth. 11. Si vultis recipere, ipse Baptista est Helias: id est, si vultis aut potestis credere. Non recipient tuum testimonium de me, Actor. 22. id est, non assentientur aut credent tibi. Compensationem sui erroris in semetipsis recipientes, Rom. 1. id est, poenas turpitudinum in

mox exponit inquiens: Qui credunt in nomen eius. Recipere Apostolos et Christum, Matt. 10, significat hospitio accipere, et alioqui humaniter et amanter tractare. Recipere, est approbare aut credere. Matth. 11. Si vultis recipere, ipse Baptista est Helias: id est, si vultis aut potestis credere. Non recipient tuum testimonium de me, Actor. 22. id est, non assentientur aut credent tibi. Compensationem sui erroris in semetipsis recipientes, Rom. 1. id est, poenas turpitudinum in suo proprio corpore pro falsa religione patientes. In vacuum gratiam Dei recipere. 2. Cor. 6 est,

SERAPHINI angeli quidam vocantur Isa. 6. qui ibi cum sex alis conspecti sunt. Etymon huius vocis [?: ] dorem aut splendorem sonat, quod amore Dei [?: arde- ] aut coram eo splendeant. Hinc sibi Seraphici monachi nomen sumere voluerunt, quia sint eis similes, si credere fas est. Osiander in libro de Imagine Dei, a defectu faciei et staturae deducere voluit hoc nomen, et ad solum Christum accommodare. SERMO: vide infra in voce Verbum. SEROTINA pluvia, supra in voce Mane et [?:-na ] pluvia, exposita est. Est enim

nam reliqui minus gloriose imperitarunt. Sic mox ibidem sequitur, Stabit rex magnus, et dominabitur dominio magno, agetque secundum voluntatem suam: et cum ille steterit, confringetur regnum eius. Per metaphoram significat etiam credere, et in fide constanter perseverare, Exod. 14, State et videte salutem Iehovae 2. Par. 20, State et consistite, et videbitis salutem Domini vobiscum. Sic creberrime in Paulo verbum Stande usurpatur. Rom. 5: In gratiam hanc, in qua stamus. Rom. 11, Tu fide stas. 1. Corinth. 16:

etiam ipsam doctrinam significat, secundum quam foedus est initum. Psal. 25. Secretum Domini timentibus eum, et foedus suum eis notum faciet. ¶ Violare testamentum Dei, aut servare, est praestare aut non praestare conditiones illius testamenti, aut foederis non audire, credere, obedire, etc. Psal. 44, Haec omnia cum nobis acciderint, tamen non sumus obliti tui, nec mendaciter egimus in testamento tuo. Oblivisci aut recordari foederis vel testamenti dicitur Deus, cum suis opitulatur, aut non: homines vero, cum invocant et

hae solent esse proprietates: I. Duae diversae partes antea vel inimicae, vel non perinde bene cohaerentes. Hae sunt in hoc nostro foedere, Deus iudex, et homo peccator. II. Utriusque partis consensus in foedus, atque adeo etiam praesentia in pangendo foedere. Sic fit, et hoc credere debemus, nos in Sacramentis cum Deo coram agere, pacisci de certis conditionibus et transigere. III. Mediator, partes illas concilians, et inter eas foedus sanciens. Hic estipse Christus, concilians nobis Deum, et nos ipsi quasi desponsans. IIII.

Domini, est, a Domino missum, eiusque ope doctrina fiduciaque fultum, ac denique eius gloriam negociumque promoventem et agentem venire. Sic dicit Christus Ioan. 5. Ego veni in nomine patris, et non recipitis me: si alius venerit in suo nomine, illum recipietis. Venire ad Christum est credere in eum. Matthaei 11, Venite ad me omnes qui onerati estis, et laboratis, ego reficiam vos. Ioan. 5. Non vultis venire ad me, ut vitam habeatis. Ioan. 6, Nemo potest venire ad me, nisi pater traxerit eum, et nisi a patre ei datum sit. Ioan. 14. Nemo venit ad patrem nisi per me: id

62 Corrumpere 188. 4 corruptio ib. 21 Cras ib. 45 Creo ib. 59 Creaturae 189. 12 creatura humanae ib. 34. 35 creatura nova ib. 37 Credo ib. 40 credere Deum, credere Deo, credere in Deum ib. 57 cremium 190. 1 crescere ib. 10 cribrum ib. 24 Crimen ib. 42 Crudelis ib. 47 Crux ib. 56 Crucifigere, et Crucifigi 191. 1. 2

Corrumpere 188. 4 corruptio ib. 21 Cras ib. 45 Creo ib. 59 Creaturae 189. 12 creatura humanae ib. 34. 35 creatura nova ib. 37 Credo ib. 40 credere Deum, credere Deo, credere in Deum ib. 57 cremium 190. 1 crescere ib. 10 cribrum ib. 24 Crimen ib. 42 Crudelis ib. 47 Crux ib. 56 Crucifigere, et Crucifigi 191. 1. 2

188. 4 corruptio ib. 21 Cras ib. 45 Creo ib. 59 Creaturae 189. 12 creatura humanae ib. 34. 35 creatura nova ib. 37 Credo ib. 40 credere Deum, credere Deo, credere in Deum ib. 57 cremium 190. 1 crescere ib. 10 cribrum ib. 24 Crimen ib. 42 Crudelis ib. 47 Crux ib. 56 Crucifigere, et Crucifigi 191. 1. 2 Cubile ib.

[?: 4- ] nomen alicuius ut malum [?: eii- ] ib. [?: 4- ] 48 nomina aliquorum [?: scrip-a ] esse [?: ] [?: ] [?: ] ventium ib. 54 [?: ] in Nomen Christi credere ib. [?: ] . [?: ] in Nomine Christi aliquid petere ib. [?: ] in Nomine Christi vitam habere ib. [?: ] per Nomen Christi prodigia aut [?:-g- ] [?:-ri ] ib. [?:

61 Praeordino ibid. 66 Praeparare 941. 8 praeparari veritatem ibid. 20 praeparatio Evangelii ibid. 47 Praeputium ibid. 62 per Praeputium credere 943. 14 Praesens ibid. 21 Praesaepe ibid. 46 praesaepe Domini sui cognoscere ib. 50 Praesto ibid. 62 Praeesse aliquibus ibid. 66

potest facere filius a semetipso quicquam, etc. 925. 68. 69 Si ego de me testor, testimonium meum non est verum 1207. 9 Cuius nec vocem vos audistis, nec speciem vidistis, etc. 219. 14. 15 etc. Quomodo potestis vos credere, gloriam ab hominibus accipientes 101. 70 et [?: 102- ] Mortui audient vocem filii Dei, etc. 673. 26. 27 6 Operemini cibum non pereuntem 877. 24. 25 Quod est opus Dei? etc. 789. 8. 9 etc.

discernat 335. 14. 15 etc. creaturam quare Paulus dicat vanitati esse subiectam 444. 33 creatura quomodo auctore Deo libera futura sit a corruptione 188. 31 etc. creaturis suis quomodo Deus delectetur 204. 17 credere Deum, credere in Deo, et credere in Deum, quid differant 189. 57 credere, in rebus divinis bifariam accipitur 189. 51 credentes in Christum, qua ratione dicantur filii Dei 120. 18 currus duplices apud veteres 991. 46 ad Cultum

335. 14. 15 etc. creaturam quare Paulus dicat vanitati esse subiectam 444. 33 creatura quomodo auctore Deo libera futura sit a corruptione 188. 31 etc. creaturis suis quomodo Deus delectetur 204. 17 credere Deum, credere in Deo, et credere in Deum, quid differant 189. 57 credere, in rebus divinis bifariam accipitur 189. 51 credentes in Christum, qua ratione dicantur filii Dei 120. 18 currus duplices apud veteres 991. 46 ad Cultum externum cur

creaturam quare Paulus dicat vanitati esse subiectam 444. 33 creatura quomodo auctore Deo libera futura sit a corruptione 188. 31 etc. creaturis suis quomodo Deus delectetur 204. 17 credere Deum, credere in Deo, et credere in Deum, quid differant 189. 57 credere, in rebus divinis bifariam accipitur 189. 51 credentes in Christum, qua ratione dicantur filii Dei 120. 18 currus duplices apud veteres 991. 46 ad Cultum externum cur homines carnales tantum

vanitati esse subiectam 444. 33 creatura quomodo auctore Deo libera futura sit a corruptione 188. 31 etc. creaturis suis quomodo Deus delectetur 204. 17 credere Deum, credere in Deo, et credere in Deum, quid differant 189. 57 credere, in rebus divinis bifariam accipitur 189. 51 credentes in Christum, qua ratione dicantur filii Dei 120. 18 currus duplices apud veteres 991. 46 ad Cultum externum cur homines carnales tantum ruant 24. 24 cultuum varia genera ib. 7

ipse D. Augustinus lib. 3. de Doctrina Christiana, cap. 29. hisce verbis testatur: Sciant, inquit, literati, modis omnibus locutioni, quos Grammatici Graeco nomine Tropos vocant, authores nostros usos fuisse: et multiplicatius atque copiosius, quam possunt existimare vel credere, qui nesciunt eos, et in aliis ista didicerunt. Quos tamen Tropos qui noverunt, agnoscunt in literis Sanctis: eorumque scientia, ad eas intelligendas, aliquantum adiuvantur. Sed hic eos ignaris tradere non decet, ne artem Grammaticam docere videamur. Extra sane ut discantur admoneo: quamvis

vobiscum et cum suis fidelissimis subditis pertulit: tum etiam semper publici boni, ac in primis libertatis patriae studiosissimus fuit: quam ego esse vel amplissimam virtutem, laudemque, praesertim in principe viro, duco. Ingens sane decus, singulareque Dei donum est, si cui contingat non tantum credere in Christum, sed etiam pati propter eum. Utinam tantum Dei beneficium grata mente agnosceremus: et longe sanctius coleremus, ac coluissemus, in eaque cruce nos Christiane gessissemus. Secundo,

et vitam a Christo partam fide accipit, et ab eo suo capite totus pendet: spiritu renovari, Deo coniungi et obedire incipit, habens simplicem religionem verbi et sacramentorum, pressus prioris Regni malis, sine specie est. Deo Credere. clamare Abba pater, perpetuum Remitte, Deumque confess. cruce, aliisque operibus glorificare: veterem hominem et Satanam oppugnare. Bonum meritit, praemii, seu iustitiam putativa, Gratia, adoptio Spiritus, Renovatio, pax et gaudium,

nobis tradidit: ideoque perpetuo clamat et praecipit, ut audiamus. Quam totam seriem instructionis et conversionis gradatim Paulus describit Roman. 10, inquiens: Deum mittere doctores, nempe instructos Sacris literis et Spiritu: Lucae 24 illos docere, audientes verbum Dei ex ore eorum credere, credentes invocare, et denique invocantes salvari. Quare est manifestissima impostura satanae, cum nos fanatici, ut Swenckfeldius et Papa, a Sacris Bibliis ad nescio quas spirituales revelationes, et impurissima sui pectoris scrinia abducere conantur, ubi sint omnia iura et Spirituales

In humanis enim scientiis plerunque prius experientia, sensu aut demonstrationibus convincimur, quam assentiamur. Hic autem plane contra, prius assentiendum aut credendum est, quam experiamur, aut sensu usuque convincamur. Dicit autem in hanc sententiam recte Aristoteles, Discentem oportere credere. 37 In omni scientia ac discendi genere plurimum prodest, praeceptorum dogmatum crebrum et accuratum exercitium. Sic et in Theologiae studio plurimum prodest viva praxis contritionis aut sensus proprii peccati, experimentum ac sensus remissionis peccati, seu iustificationis ac

arenae (unde facilis eversio est) ruinam statuere. Idem adversus haereses Valentini et similium, lib. 2. c. 47. Si autem omnium quae in scripturis requiruntur absolutiones non possumus invenire, alterum tamen Deum, praeter eum qui est, non requiramus. Impietas enim haec maxima est. Credere autem haec talia debemus Deo, qui et nos secit: rectissime scientes, quia Scripturae quidem perfectae sunt, quippe a verbo Dei et spiritu eius dictae. Et paulo post in eodem capite: Si ergo secundum hunc modum quem diximus, quaedam quidem quaestionum Deo commiserimus, et fidem

CYRILLUS AD REGINAS DE RECTA FIDE. Necessarium nobis est divinas sequi literas, et in nullo ab earum praescripto discedere. Idem in Evangelium Iohann. libro 1. capite quarto: Paulus ait, cognitionis ac sapientiae thesauros in filio esse absconditos: credere oportet, non ab alio ipsum discere. Sed cum in patre sit, omnia patris, tanquam perfecta eius sapientia, naturaliter scire: ideo non nugis hominum, sed Spiritus sancti doctrinae attendere oportet. ORIGENES IN EZECHIEL. HOMILIA VII. Nullum

meis, quae possunt iusto iudicio et nulla temeritate culpari. Idem ad Hieron. epist. 8. In scripturis canonicis mendacia non admittuntur. Can. 5. Ego solis eis scriptorum, qui iam Canonici appellantur, didici hunc timorem, honoremque deferre, ut nullum eorum scribendo errasse audeam credere: aut si aliquid in eis offerendo, quod videatur contrarium veritati, nihil aliud existimem, quam mendosum esse codicem: vel non esse assecutum interpretem, quod dictum est: vel me minime intellexisse non ambigam. Alios autem ita lego, ut quantalibet sanctitate, quantumve doctrina polleant,

in cognitione non differt? Non fallit itaque in vocabulis Deus, nec se aut pater mentitur, aut filius: et accipe, quae in his fides nominum sit. Idem de Trinit. lib. 10. Corde enim creditur ad iustitiam, ore autem confessio fit ad salutem. Pietas est non ambigere, et iustitia est, credere, et salus est, confiteri. Non in incerta diffluere, neque ad stultiloquia effervere, neque ratione aliqua virtutes Dei ventilare, neque modo circumscribere potestatem, neque causas investigabilium sacramentorum retractare: Dominum Iesum confiteri, et a Deo suscitatum a mortuis credere,

est, credere, et salus est, confiteri. Non in incerta diffluere, neque ad stultiloquia effervere, neque ratione aliqua virtutes Dei ventilare, neque modo circumscribere potestatem, neque causas investigabilium sacramentorum retractare: Dominum Iesum confiteri, et a Deo suscitatum a mortuis credere, salus est. Quae vero insania est, qualis et cuiusmodi sit, Iesum calumniari: cum salus sola sit, hoc solum scire quod Dominus sit? Tum porro qui humanae inanitatis error est, de resurrectione eius lites movere: cum sufficiat ad vitam, quod a Deo suscitatus sit, credidisse? In simplicitate

sit, credidisse? In simplicitate itaque fides est, in fide iustiti: est, in confessione pietas est. Non per difficiles nos Deus ad beatam vitam quaestiones vocat, nec multiplici eloquentis facundiae genere solicitat. In absoluto nobis ac facili est aeternitas: Iesum suscitatum a morcuis per Deum credere, et ipsum esse Dominum confiteri. Nemo itaque ea quae ob ignorationem nostram dicta sunt, ad occasionem irreligiositatis usurpet. Cognoscendus enim Iesus Christus mortuus erat, ut in eo viveremus. Idem de Trinit. lib. 4. Et quanquam superfluum post haec existimetur ultra aliquid

Solent dicere, non omnia Apostolos scisse: eadem agitati dementia, qua rursus convertunt, omnia quidem Apostolos scisse, sed non omnibus omnia tradidisse: in utroque: Christum reprehensioni iniicientes, qui aut minus instructos, aut parum simplices Apostolos miserit. Quis enim integrae mentis credere potest, aliquid eos ignorasse, quos magistros Dominus dedit, individuos habitos in comitatu, in disciplinatu, in convictu, quibus obscura quaeque seorsum disserebat, illis dicens datum esse cognoscere arcana, quae populo intelligere non liceret.

Id quod frequenter in sacris Literis occurrit. Sciant, inquit Augustinus, literati, modis omnibus locutionis, quos Grammatici Graeco nomine τρόπους vocant, autores nostros usos fuisse, et multiplicatius atque copiosius, quam possunt existimare, vel credere qui nesciunt eos, et in aliis ista didicerunt. Quos tamen tropos qui noverunt, agnoscunt literis sanctis, eorumque scientia ad eas intelligendas aliquantum adiuvantur. Admoneo ergo, ut a Grammaticis discantur. Verum nos de hac re satis in hoc toto Opere disseruimus. Hyperbole in

creditis ergo prius, alia indaganda sunt. Vel divinitas primum ex verbo suo creditur, postea ex operibus effectisque suis agnoscitur. Rom. 1. A Scripturae sensu aberrare levius est, quam illam falsam credere. August. 12 confess. cap. 23.

EXPLICATIO. Duo video dissensionum genera oboriri posse, cum aliquid a nunciis veracibus per signa enunciatur. Unum, si de veritate rerum: alterum, si de ipsius qui annunciat, voluntate dissensio est. Aliter

qui viderunt, atque ita de caeteris, quae ad suum quemque sensum corporis pertinent: ita de his quae animo ac mente sentiuntur: quia et ipse rectissime dicitur sensus, unde et sententia vocabulum accepit: hoc est, de invisibilibus, quae a nostro sensu interiori remota sunt, his nos oportet credere, qui haec in illo incorporeo lumine disposita didicerunt, vel manentia contuentur. Ad sanctas Scripturas si admissa fuerint vel officiosa mendacia, quid in eis remanebit auctoritatis? Nulla ergo mendacii suspicio admittenda est. August. ad Hieron. epist. 9.

Quando morietur, et peribit nomen eius? Id est, cum occiderimus eum, iam nomen eius non erit in terra, neque seducet aliquos mortuus. Mortuus est, et non periit nomen eius: sed seminatum est nomen eius. Glorificato ergo Domino nostro Iesu Christo, coeperunt multo magis, multoque numerosius credere in illum, et coeperunt membra eius audire, quod caput audiebat Hinc ergo Diabolus persecutiones in Ecclesia concitavit ad perdendum nomen Christi: nisi forte putatis, fratres. quoniam illi pagani, quando saeviebant in Christianos, non hoc sibi dicebant delere nomen Christi de terra, ut

gentium posui te. Est autem sanus intellectus, ideo sic locutam Scripturam, quia possunt esse aliqua omnia, quae non sunt multa. Sicut omnia dicimus Evangelia, et tamen brevi numero, id est, quaternario continentur. Et rursus possunt aliqua esse multa, non tamen omnia: sicut multos dicimus credere in Christum, non tamen omnes credunt: quia non omnium est fides, ait Apostolus. Quod autem dictum est: In semine tuo benedicentur omnes gentes: et, Patrem multarum gentium posui te: easdem omnes multas, et easdem multas omnes, monstratum est. Ita etiam quod dictum est, perunum in omnes

21, A Domino facta est haec, et est mirabilis in oculis nostris: pro, Factum est hoc aut istud. quod scilicet antea narratum est. Tale forte est illud Genes. 15, Et imputavit ei illam ad iustitiam. Ubi illud He femininum adfixum in fine verbi Imputavit, videtur per hunc Hebraismum referre Illud credere, ac sicut si Latine diceremus, Reputavit ei illud, scilicet credere, ad iustitiam. Hinc est, quod etsi Paulus primum neutraliter illud dictum citet, tamen postea urget, fidem ei esse reputatam ad iustitiam: explicans nimirum textum, quod illud pronomen adfixum in se vocem fidei contineat,

Factum est hoc aut istud. quod scilicet antea narratum est. Tale forte est illud Genes. 15, Et imputavit ei illam ad iustitiam. Ubi illud He femininum adfixum in fine verbi Imputavit, videtur per hunc Hebraismum referre Illud credere, ac sicut si Latine diceremus, Reputavit ei illud, scilicet credere, ad iustitiam. Hinc est, quod etsi Paulus primum neutraliter illud dictum citet, tamen postea urget, fidem ei esse reputatam ad iustitiam: explicans nimirum textum, quod illud pronomen adfixum in se vocem fidei contineat, seu referat Abraami credere. Possis etiam dicere, esse constructionem

Latine diceremus, Reputavit ei illud, scilicet credere, ad iustitiam. Hinc est, quod etsi Paulus primum neutraliter illud dictum citet, tamen postea urget, fidem ei esse reputatam ad iustitiam: explicans nimirum textum, quod illud pronomen adfixum in se vocem fidei contineat, seu referat Abraami credere. Possis etiam dicere, esse constructionem ad sensum respicientem, ut illud adfixum femininum referat nomen Fidem, per verbum Credere indicatum. 61 Nomina cognationis, praesertim proxima, aliquando καταχρηστικῶς longiuscule a vero

tamen postea urget, fidem ei esse reputatam ad iustitiam: explicans nimirum textum, quod illud pronomen adfixum in se vocem fidei contineat, seu referat Abraami credere. Possis etiam dicere, esse constructionem ad sensum respicientem, ut illud adfixum femininum referat nomen Fidem, per verbum Credere indicatum. 61 Nomina cognationis, praesertim proxima, aliquando καταχρηστικῶς longiuscule a vero usu abducuntur, significantque gradus remotiores: ut patres omnes per lineam consanguinitatis ascendendo, filii omnes per lineam

ἀρχην initio, vel ab initio adverbium, cum verbo Loquor coniungendum est, praeposito illo Quod, ut sit sensus: Id sum, quod semper inde ab initio dico, et loquendo vos doceo. Sic et mox decimo interrogatus an esse? Meschias? respondet, se dudum eis dixisse, sed ipsos nolle credere. Rom. 12, Unicuique prout Deus partitus est mensuram fidei: i, prout unicuique partitus est Deus, sic demum sapiat: habita nimirum suorum donorum ratione. Rom. 11, Vestra misericordia ut et ipsi serventur: pro, Ut per vestram misericordiam, et ipsi misericordiam consequantur. Acto. 1,

ac me prodere, et stat indurata sententia ac voluntas, frustra me tibi concionante, saltem matura, quando quidem hora mea venit. Psal. 2, Postula a me, et dabo tibi gentes haereditatem: pro, Si postulaveris. Ioan. 14, Creditis in Deum, et in me credite: pro, Si creditis aut vultis credere in verum Deum, certe sine mei agnitione nihil efficietis, quare a me incipite. Isa. 45, Rorate caeli desuper, et nubes pluant iustitiam, aperiatur terra, et germinet salutem: id est, Iustitia floreat. Ego Iehova credo hoc: pro, Si talia fiunt, aut cum fiunt, certo scitote ea a me fieri.

statura et robur Goliath iudicatur: et bella ac clades amplificantur, cum dicitur, solum eorum auditum excitaturum tinnitum ambarum aurium. Exercitus multitudo indicatur, cum dicitur exhaurire flumina. Cum Centurio dicit Christo, Dic tantum unum verbum, et servabitur puer meus: ostendit, se credere Christum esse plane omnipotentem. Sic ex externis signis amplificat Christus internam charitatem peccatricis, et contra Pharisaei extenuat. Ad amplificationum species posset etiam Hyperoche aut Hyperthesis accenseri: cum aliquid notum immensa vi orationis supra omnem receptam

sibi plane praeter opinionem accidisse impietatem Iudaeorum. Se enim ab eis expectasse uvas bonas, et eos produxisse acerbas: se expectasse ab eis iustitiam, eos vero exercere violentiam. Posterioris exemplum est. quod Paulus iubet contemptissimis et indignissimis quibusque temporaria iudicia credere, aut etiam potius pati iniuriam quam litigare. Ostendit etiam rationem istius Paradoxi, nempe ut eos pudefaciat, dum rem absurdam suadens, indicat eorum facta multo absurdiora esse. Sic illud Ibidem 8 ferme pro semiabsurdo proponitur: Si esca scandalizat fratrem meum, non comedam carnes

quia non noverunt patrem neque me: ubi non de noticia, qualem diaboli et impii habent, loquitur: sed de viva ac salutari, nempe quae simulamat Deum, eumque timet, nec multum diversa est locutio Pauli 2 Cor. 5, Neminem novi, id est, ex nullo pendeo, nulli confido. Verbum Heemin, credere, hac eadem figura saepe non tantum noticiam historiae significat, qualis etiam in impiis esse potest: sed etiam affectus consequentes, quos pii doctores hoc tempore uno fiduciae nomine complectuntur, quos nos libro de voce et re Fidei prolixius et ex instituto explicavimus, totiusque huius

ego eum coram patre caelesti, id est, destituam, non iuvabo, non intercedam: tantum alludit ad praecedens Nego. Sic, Facite vobis amicos de iniquo mammona: allusio est ad verba Parabolae. Huc pertinent quae per allusionem, τὸ ἐν δύνασαι, si potes credere, alludens ad illud ipsius, Iuva si quid potes, etc. Sic aliquando sequentes voces trahuntur ad praecedentia, ut constructio Graeca. Verba ac voces aliquae ob praecedentia aut allusiones quasi violentius adhibentur, certe nativa earum significatio non observatur.

diversae res aut voces eandem rem significant: ut Io. 10, in similitudine boni pastoris, ovilis, ostii et ovium, Christus est tum pastor, tum ostium, ut ipsemet explicat. Significatur igitur per duas diversas res aut voces eiusdem similitudinis. Sic Ioannis 6, manducare, bibere et credere idem sunt. 30 In collationibus non tam similitudinum externarum cum rebus, quam rerum ipsarum interse in sacro laconismo diligenter magnoque studio investigandae et venandae sunt, tum res collatae, tum et earum conditiones in utroque membro: ut quod in altero deest, suppleri

Anticipatione dicetur. Est etiam illa perturbatio sensus crebra, cum rationales aut causales particulae non suis colis aut membris apponuntur: ut Ioan. 12, Ideo non potuerunt credere, quia rursus dixit Esaias, Excaecavit oculos eorum, induravit cor eorum: id est, quia excaecati fuerunt tum originali peccato, tum etiam nova induratione, ac reprobo sensu divinitus ob eorum peccata permisso. Ideo non potuerunt credere, et ideo etiam Isaias praedixit talia de eis, scilicet

apponuntur: ut Ioan. 12, Ideo non potuerunt credere, quia rursus dixit Esaias, Excaecavit oculos eorum, induravit cor eorum: id est, quia excaecati fuerunt tum originali peccato, tum etiam nova induratione, ac reprobo sensu divinitus ob eorum peccata permisso. Ideo non potuerunt credere, et ideo etiam Isaias praedixit talia de eis, scilicet esse et fore eos caecos ac incredulos. Non prophetia Isaiae in causa est, sed res ipsa aut morb. eorum ab Isaia praedictus. Is morbus etiam est causa prophetiae. Sic et Io. 6, narratio miraculosae traiectionis et agnitionis eius

aquam Sic. Cantando condere longos soles, pro, peragere. Coniunguntur igitur crebro aliqua, ut causae et effectus, quae proprie naturaliterque non sunt coniuncta, sed tantum per accidens ita coinciderunt. Ioan. 12, Non crediderunt, ut impleretur sermo. Item: Ideo non potuerunt credere, quia rursus dixit Isaias, Excaecavit oculos eorum. Impletio Scripturae proprie effectus est, non causa eorum incredulitatis. Non enim ideo non crediderunt, quia praedictum est: sed ideo praedictum est, quia non erant credituri. Et tamen ita hic Scriptura imperitis videtur loqui, ac si haec

Sic cessit Esau Iacobo. Saepe vel causae vel fines non veri, cum rebus connectuntur, ut veri, per suas coniunctiones. Ioan. 12, Non crediderunt in eum, ut sermo Isaiae impleretur: non quidem id eo fine proprie factum est, sed tamen est consecutum. Ibidem, Ideo non potuerant credere, quia Isaias prophetavit: non sermo Isaiae, sed immota caecitas causa fuit. Sic saepe in sacris Literis dicitur aliquid aliquo fine factum esse, cum eo fine factum proprie non sit, sed tum ille finis consecutus sit: ut Ioan. 11, Christus passus est, ut congreget filios Dei dispersos: ille

Non prohibet diligentiam in officio, sed nimiam solicitudinem, et cum quadam desperatione coniunctam. Ibidem, Ne metuatis ab iis, qui occidunt corpus: id est, ne nimium et plus quam ipsum Deum timeatis, aut ne timore deficiatis. Ier. 10, Nolite timere a signis caeli. Michaeae 7, Amico noli credere, scilicet nimium. Psal. 112, A tristi fama non timebit. Ioan. 12, Qui amat animam sua, perdet eam: id est, qui nimium et non suo ordine ac loco amat. Matth. 13 Qui enim habet, ei dabitur: qui vero non habet, et quod habet, auferetur ab eo: id est, qui multum habet, aut

vocor, pro, sum. Sanguis Abel clamat, pro, reipsa ac indignitate tanti facinoris accusat. Abel per fidem loquitur, Hebr. 11. pro, Deum reipsa celebrat, et nos docet. Christus praedicavit animabus incredulis in carcere: pro. reipsa ac praesentia sua eos redarguit de eo, quod sui exhibitionem credere noluerant olim. Hebr. 11, Per arcam damnavit Noah mundum: id est, ostendit esse damnandum. Similitudo rem et contra notat. Signum filii hominis. Similis factus est vanitati, Psal. 144. Sic tanquam similitudo filiorum hominis tetigit me, Daniel. 10. cum vere

quae nunquam oblivioni tradetur: id est, foedus perpetuum, quod nunquam oblivioni tradetur. In eodem membro, ut Ioan. 1, Quotquot autem acceperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri, credentibus in nomen eius. Ubi per Credentibus, exponit, quidnam sit Christum accipere, nempe credere in eum. Sic ibidem, per (Plenum gratia et veritate) exponit illa antecedentia (Gloriam ut unigeniti a Patre.) Tale et illud videri posset, quod ibidem Ioannem Baptistam affirmat venisse in testimonium: et mox explicat, Venit in testimonium, ut testetur de luce. 2 Cor. 4, Quod si velatum

non enim lasciviebat caro eius contra spiritum. Non igitur parabat se ille ieiunio ad orationem. Quare autem ieiunaverit, postea exponemus. Sexta, Christus Matth. 9, et Daniel suae prophetiae 10, et Zach. 7, definiunt ieiunium, quod sit luctus. Si igitur his optimis doctoribus credere voluerimus, statuemus ieiunium esse luctum quendam corporis, certo significantem intus lugere animum et cor: seu esse effectum, vel consequens, vel signum quoddam illius interioris luctus. Qui interior

Ostendi in libello de Fide et priore parte huius Operis, saepissime omnia verba noticiae qualiscunque vel rationalis partis, vel etiam solius animalis aut sensuum, non tantum noticiam, sed etiam motus eam noticiam naturaliter sequi solitos denotare: ut, Cognoscere et videre, pro curare: credere, pro fidere: quia si cui promittenti opem credimus, mox etiam plerunque fidimus: audire, pro intelligere et obedire. Christus iustitia sui iustificabit multos, Isaiae 53. id est, vera fiducia, quia noticia boni nostri necessario parit aliquam fiduciam. Sic iudicare, pro sententiam ferre,

Papistae clamant, Pontificem Rom. non posse errare, illam sedem esse adeo privilegiatam, ut ab ea Spiritus sanctus nunquam recedat. Est vero humana stulticia ac perversitas prona ac praeceps ad alligandum Deum, eiusque cultum, ad certa loca, ritus, homines et sacerdotes, ut nequeat credere, Deum illa etiam negligere, et quasi alio commigrare ullo modo posse: ut olim in Ethnicis, et nunc in Papistis viva experientia coram cernimus ac palpamus. Tertio, Lex moralis vel inprimis sua natura perstringit hominibus oculos, et in se detinet, ut putent omnes illum ipsum

Sub finem huius argumenti varie sophisticatur, quid nomen Iehosua Christo contulerit, etc. Respondeo, Ipsi nihil contulit, confert autem nobis id commodi, ut indicet ipso statim proprio nomine, cur ad nos venerit, quidve nobis boni facturus sit, et quid nos de eo credere et ab eo quaerere debeamus. Tertio dicit, a Luca narrari tanquam rem novam et miram, quod Iesus, priusquam nasceretur, ab Angelo sit hoc nomine nominatus. Fuisse autem hoc nomen Iehosua, tunc tam pervulgatum, ut si a psittaco fuisset pronunciatum, non fuisset mirum. Sed fatemur

Scriptura de imagine Dei illa prima, de imagine diaboli consecuta, et de nova imagine Dei tantum substantialibus verbis utitur. Credamus igitur illi, ea esse ipsam hominis substantiam cum omnibus suis accidentibus: non autem sola accidentia huic substantiae inhaerentia. Aut si Scripturae Deoque credere nolumus, evanescamus sane per nostras Dialecticas argutiolas ac stultas ratiocinationes, ut omnibus sapientibus huius mundi accidisse Paulus Rom. 1 testatur. Cum etiam Deus accusat et damnat originalem malitiam, non ille dicit se aliquod accidens in homine damnare: sed

aut anima, varias cupiditates et affectus ciens. Hoc ipsum prolixe Luth. super Gal. 3 asserit, ut supra audivimus. Ea igitur ipsa domina regnans in impiis, et resistens novo homini in piis, est originale malum, disertissime et prolixissime id testante Paulo, Rom. 6, 7, et Ephes. 4. Qui vult credere verbo Dei, credat: qui non vult, sequatur suas Dialecticas argutias ac ratio cinationes. Quid vero aliud tandem in homine est, praeter corpus et animam corruptiss. Num etiam aliquid tertium illis assidet, quod etiam sit in homine? Non credo sane quenquam esse tam vecordem, qui

in medio ipsorum sedere, eumque solum in suo Evangelio aut sacris Literis loquentem in omnibus actionibus ac iudiciis synodi, tanquam unicum praeceptorem, et unicam viam ac veritatem, audiendum esse. Non illi posuerunt in medio Scotos, Thomas, aut Romanos Pontifices, eorumve iura, qui (si credere fas est) errare non possunt. Non etiam ipsos Canones, aut Concilia, vel Patres, aliosve mendaces homunciones: sed solum verbum Dei, aut sacras Literas. Hanc consuetudinem et veritatis cognoscendae viam, omnes hoc quoque tempore se qui deberent. Huc ad de et illud, quod tota

in conferendis hisce ipsorum Sacramentis, ex mandato Dei pronuncietur? Ubi dabunt etiam elementum, divinitus ordinatum confirmationi, coniugio, ordinationi aut poenitentiae? cum certum sit, sine divinitus ordinato et mandato ac verbo sacramenta non esse, nec esse posse. Iubent etiam credere, ista sua septem Sacramenta esse ad salutem necessaria. At contra ipsimet decernunt, coniugium ordinatis esse non tantum non necessarium ad salutem, sed etiam plane perniciosum. Sic nec ordinatio iudicatur ad salutem necessaria. Denique anathematizant eos, qui negant Sacramenta

esse contendunt, an Deus nos exaudierit, peccata nobis remiserit, nos acceperit, sitque nobis propitius aut non. Ergo frustra loquitur Deus in Scripturis ad peccatores. At ille ob hoc ipsum tam large et tam benigne per Christum offert gratuitam reconciliationem, ut ei credamus: imo etiam credere severissime praecipit. Ubi vero dubitatio pia utilisque est, ibi scientia est superflua, imo et noxia. Nam scientia et dubitatio sibi invicem contraria sunt, seque mutuo destruunt. 21 Si ex operibus venit salus, irrita est promissio seu Evangelion: atque ita omnis plenior

ut te Deum agnoscant, et quem misisti IESUM Christum. 23 Experientia ipsa testatur. Biblia extreme iacuisse et tacuisse in Papatu. Vix centesimus sacrificus, aut etiam millesimus Christianus scivit, esse aliquem librum divinitus Ecclesiaedatum, secundum quem omnes salvandi vivere aut credere debeant. Hodierna etiam die vix vigesimus aut trigesimus sacrificus in Papatu habet Biblia. 24 Licentia allegorizandi et typizandi summa fuit, et adhuc est in Papatu. Quod revera est non ipsas sacras Literas, sed sui capitis somnia et mythologias, plausibilesque cogitationes,

Fui sicut collectiones fructus aestatis. 203 4. Et perficiam ipsi Iehovae desiderium eorum 158. 159 6. Adhuc est in domo impii? 212 7. Quis Deus similis tui, etc. 158. 159 Iram Domini portabo, quia peccavi ei 185 Amico noli credere 220 ¶ Hab. 1. Iustus fide sua vivet 218 3. Transfixisti caput de domo impii. 184 ¶ Zach. 2. Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et constituam domui Israel, etc. 115 3. Lapis quem dedi coram Iehova 159 9. Ecce rex tuus

Fur non venit, etc. 162 Oves meae alienum non sequentur 193 Qui ex Deo est, verbum Dei audit, etc. 278 11. Erat autem Maria quae unxit Dominum 229 12. Cum exaltatus fuero, omnia traham ad me 217 Ideo non potuerunt credere, etc. 208 Non crediderunt, ut impleretur sermo, etc. 214 Nos audivimus quod oporteat Meschiam manere in aeternum 213 Qui amat animam suam, perdet eam, etc. 186 14. Non relinquam vos orphanos 223 Qui

tribui 323 dilectionem quomodo Papistae inter praeparantes causas ad iustificationem numerent 429 diligi et odi quos affectus indicent 185. 186 Diodori Siculi locus 339 Dionysii Areopagitae dictum 444 discentem oportet credere 10 disceptandi ratio per interrogationes et responsiones quae Iudaeis usitata. 213 in Disceptatione quod praeceptum tenendum 161. 162 discipulorum Christi error 233. Christianismi genera 10 dispensationes omnis generis

laus 392. quanta virtus 285. sensus cur nobis compertus esse debeat 166. 167. sensus unde petendus 424. 425. sensum verum cur papa cum suis capere non possit 420. sensum unde pontifices petendum esse asserant 414 a Scripturae sensu aberrare levius, quam illam falsam credere 94. 95 Scripturae sensuum et interpretationum dissonantia ingens in patribus 404. sermo cui similis 106. qualis 278. quatenus simplex 269. obscurior 1. caussae. ib. sermonis diligens cura habenda 8. significatio, non necessaria visa, indagata solerti

4.67  Mente herens Theodorus adit iussumque retexit
4.68   Pontifici cui responsum: "Ne somnia cures,
4.69  O Theodore, vetant his credere dogmata Christi." 68
4.70  70 Ergo fidem senior monstris non prebuit illis.
4.71  Lignorum cum forte struem portaret ab agro,
4.72  Sic arcere

sanguis.
4.245  245 Credulo Ioannem devotus corde vocavi.
4.246  Affuit ille mihi visu iratusque reprehendit
4.247  Quod sua tardus eram cęlestia credere facta.
4.248  Tempora deinde mihi tactu perstrinxit amico
4.249  Et fluvius nares, et fębris membra reliquit.
4.250  250 Atque ego Ioannis recolo Mencogna

Inter quas duas gentes magia omnis, et ortum habuit, et praecipue est versata. Itaque Iapetus ex historia nulla, aut Bactrus, aut Persa, aut Chaldaeus fuit. Didymo vero Alexandrino Zoroaster fuit Chamus. Aliis Chusus, Chami filius. Sed quibus nam id rationibus inducti dixerint, quia non constat, credere supersedemus. Porro Zoroaster ille Iustini, valde est controversus. Etenim Diodorus Siculus, Bactrianorum Regem a Nino devictum; non Zoroastrem sed Oxyartem appellat. Cui accedit proxime una transposita R, Oxyatri nomen quod se vidisse in aliquot Iustini codicibus manuscriptis

est quoque nostra sirupus,
3.51.2  Nil habet hic mendax Graeculus, inquit Arabs. Iulepus, Persice Iulaph.
3.52.1  Credere vix possis. invenit Persa Iulepum.
3.52.2  Iussit et e verna nomen habere rosa. Persae Iul rosam, aph, aquam dicunt, inde Iulaph, quod nos corrupte Iulepum vocamus.

me primus fiat ut inter aves. Alvitus agri Eborensis vicus olea abundans. Anas.
3.153.1  Si venerem nigris (quod nollem credere) ranis
3.153.2  Miscet anas, mensis sit procul illa meis. Scholium. Commiscentur anates nigris ranis, ut mihi narravit vir fide dignus,

floruit illa viris. Valentia.
4.3.16.1  Quod valeam bello, quod pace, Valentia dicor.
4.3.16.2  Credere si non vis, experiare licet. Caesaraugusta.
4.3.17.1  Illa vetus regem sedes, quam cingit Iberus

sub jugo Turcico miserè gementis, cum illius confert. Nolumus tamen; existimet quispiam, nos hìc singulas Gestorum TUORUM revolvere voluisse paginas, quas in TE non sine admiratione legunt Universi, quia citra Philosophiae scandalum infinitas. Certè grandis temeritas foret credere ea paucis lineolis posse definiri, quorum compendium Volumina fatigaret. Idem in TE, quod in Malo granato: hoc diffissum aliquot grana ostendit, at plura cortice obtegit; ita plura bona in animo TUO virtutum omnium pleno et capace latent, quam quae foris necessitas

Plures etiam suas deserunt in uno loco et vivunt cum altera in altero. Et propter hoc maxime patribus, si impediunt, sunt offensi, et malis sermonibus apud alios eos persequuntur. Sciendum autem hanc gentem, cum parum Deum timeat aut agnoscat parvoque discursu utatur, facile cuivis ex suis credere. Et sufficit, si unus ex senioribus, ditioribus aut alicuius authoritatis illis dicat, etiam sine sufficienti motivo statim assentiuntur et, qui hodie fuerunt patri optimi, post illum deserunt. Et adhaerent directioni alterius, qui talia suadebat, quaeque unus ex illis dicit, verissima

regni,
20  Et collum regale jugo, multaeque catenae
21  Pondera BVDA pedi sentit detracta, stupetque
22  Impositum crinale decus, sceptrumque, sed haerens,
23  Concutit, et tanto nescit bene credere voto.
24   Ite truces animae, quarum scelus intumet ipsos
25  In Superos, tandem tantâ didicisse ruinâ
26  Fas datur et Divos in bella ruisse lacertis
27  Vindicibus, numeroque suo supplesse

primo
1.83  Fixa loco, puraque fide: simul erigit ingens
1.84  Spes animum; quod pars etiam inclinata resurgat.
1.85   7 Fare tamen veri Doctor, si credere fas est,
1.86  Tu quis es? unde venis? quali nova dogmata signo
1.87  Contestata probas? an pravo mitteris orbi
1.88  Nuncius e Coelo? sed quae Caelestia profers

fidei externo seducta colore frequenter
1.741  Aula strepit, damnatque suos decepta labores
1.742  Nec fraudem experti sapiunt: res mira fatigat
1.743  Hic etiam pendentem animum; qui credere Coelo
1.744  Falsum dogma putant, certi fallacibus haerent
1.745  Pollicitis: quin imo aliquod qui credere Numen
1.746  Detrectant, quales atheos saepe educat aula,

fraudem experti sapiunt: res mira fatigat
1.743  Hic etiam pendentem animum; qui credere Coelo
1.744  Falsum dogma putant, certi fallacibus haerent
1.745  Pollicitis: quin imo aliquod qui credere Numen
1.746  Detrectant, quales atheos saepe educat aula,
1.747  Illis, verborum fucis non credere, labes
1.748  Est fidei: turgent ambiti melle favoris

dogma putant, certi fallacibus haerent
1.745  Pollicitis: quin imo aliquod qui credere Numen
1.746  Detrectant, quales atheos saepe educat aula,
1.747  Illis, verborum fucis non credere, labes
1.748  Est fidei: turgent ambiti melle favoris
1.749  Aularum vespae, donec tumor improbus illis
1.750  Viscera disrumpat: nec quod semel aula spopondit

peteret, iugulo iam proximus, hostem,
2.252  Opportuna cava mox ut fuit hora receptus
2.253  Significata tuba, dextram, gladiumque repressit:
2.254  Qui melius, tulit, esse hosti quoque credere vitam,
2.255  Iussa Ducis monitas quam detrectare phalanges,
2.256  Et vetitum hostili satiare cadavere ferrum.
2.257  Non aliter Caietanus, cui pectoris omne

mentis tulerint quo robore, dicam.
4.160  Ut primum immanes strepitus vicina dedere
4.161  Limina, conveniunt socii, tristesque Thienis
4.162  Ora legunt; quos ille, Deo se credere semper
4.163  Solicitos, praesenti etiam sua pectora clade,
4.164  Aethereae firmare docet munimine curae.
4.165  Mox veluti festae si relligiosa diei

4.232  Ostendit non esse reos: pius exprobrat hospes
4.233  Saevitiem; iuratque epuli genialibus escis
4.234  Nolle prius vesci, nisi maturata reorum
4.235  Libertas, laetae iubeat se credere mensae.
4.236  Idque urget: tandem egregio pietatis Iberae
4.237  Officio, libertati dimmittitur insons
4.238  Captivus. Iustas sibi pendet, Iberia,

1.89  In populos, dubijsque volens allabere Coeptis.
1.90  5. Continuò quisquis felicem strenuus optat
1.91  Laetitiae faber ipse suae, sibi fingere vitam,
1.92  Nil mihi mirari sapiens, nil credere magnum
1.93  Instituat mentem, puncto quod mobilis horae
1.94  Aduenit ignaris, rapitur nolentibus: ipse
1.95  Quod sibi non dederit: de quo non possit iniquae
1.96  Liber, et

Totaque vix tenerae praetexunt brachia plumae:
1.265  Ille quidem vacuum patrij de margine nidi
1.266  Aethera prospiciens, ignota pericula visu
1.267  Metitur tremulo, nec liberioribus audax
1.268  Credere se subitò spatijs, pendentia tecta,
1.269  Natalemque breui caueam circumplicat orbe.
1.270  Mox, vbi respondit primo sors aequa labori,
1.271  Et vires placuere; vagos per Nubila cursus

grege: cui certam lux hinc oblata salutem
3.608  Iamiam mersuri tulit ipso in cardine lethi.
3.609  Scilicet hos quondam (Aesopo si credimus: et quis
3.610  Aesopo ambiguus cunctetur credere?) lucis
3.611  Insanum vitaeque odium, tot casibus actos,
3.612  Obuia tot fata assiduo terrore pauentes,
3.613  Supremum properare diem, atque occurrere Parcis
3.614  Impulerat. Quid enim sese

alti per deuia callis,
5.20  Flammipedum quàcunque vagus tulit ardor equorum,
5.21  Non rector, sed praeda ruit. Temeraria Nati
5.22  At tu consilio moderari vota, regendos
5.23  Vecordi malles puero quàm credere, Titan,
5.24  Igniferos axes. Roseae pro munere lucis
5.25  En rapida attonito spargentem incendia Mundo
5.26  Aspicis: en medij reuoltum e tramite caeli,
5.27  Inuisum populis execrandumque

cura salutis,
5.238  Si Vestri quis amor tangit. Sub melle venenum,
5.239  Pestanis Libyci fallunt sub floribus angues.
5.240  Scitulus hic, tanto formae blanditur horore
5.241  Qui, puer (ah oculis malè tutum credere) monstrum est,
5.242  Monstrum horrendum, atrox, quo non funestior vlla,
5.243  E Phlegetonteis olim ructata caminis
5.244  Pernicies liquidas caeli prorupit in auras,
5.245  Cognatique erebi misero plus

Alloquijque caues commercia: foedere si quo
5.1030  Iungeris obscoena tactis lue; protinus haustum
5.1031  Et tua grassari flebis per viscera morbum.
50  50. Quod modò praecipiam, mortalia credere noli
5.1033  Verba, sed Euboicae carmen fatale Sibyllae.
5.1034  Vaticinor, moneoque. Deus, Deus ora canenti
5.1035  Temperat, et Delphis animum melioribus implet.
5.1036  Prima Cytheriacae simul ac

delectat agelli;
5.1075  Inspice, quot praelis seruent vineta racemos,
5.1076  Quanta premat ramos vinci Pomona volentes,
5.1077  Nectare quo vernas stipent examina cellas.
5.1078  Nec pigeat riguis plantaria credere sulcis,
5.1079  Currentemque oleri ieiuno adducere riuum.
5.1080  Mille operum causas, mille oblectamina menti
5.1081  Fert ager. Hìc socium vitis deserta pedamen;
5.1082  Hìc

Profundo,
6.22  Aut concursurâ horrendos Symplegade fluctus,
6.23  Quàm comitum tot vela, ducemque horrescere turbam.
6.24  Ambiguis igitur (prima haec oracla) regendum,
6.25  Tranquillae cui pacis amor, se credere vulgi
6.26  Sedulus auspicijs caueat: neque rectius illud,
6.27  Errantûm quod plura notant vestigia, dulcem
6.28  Ad metam sibi fingat iter. Praeneste supinum
6.29  Si petis,

inhiant; Hic pendere formas,
6.88  Veraque fucatis secernere doctus, in ima
6.89  Lynceos adigit rerum penetralia visus:
6.90  Cumque, quid eximium, quid contra, lumine puro
6.91  Cominus inspiciat; talparum credere nocti
6.92  Abnuit: obliquâ, nec, quos regione vagari
6.93  Cernit, eos vitae ductores deligit: vltro
6.94  Errantûm quin castigat deliria: Quònam,
6.95  Vesani, quò, vociferans, temeraria vota

omnia Rector
6.689  Luminibus. Tanti Priuatum iudicis iras
6.690  Praeripuisse nefas. Sua cûique negotia sunto:
6.691  Conandum mihi rite meas absoluere partes.
6.692  34. Credere vix possis, quantam irarumque dolorumque
6.693  Haec animo excindet sapiens incuria syluam.
6.694  Eheu, cur Nostri immemores per proxima vano
6.695  Huc, illuc rapimur visu? Ceu pyxide clausos

Morbi primò se obijciunt, ab immoderato voluptatum vsu, qui opum copiam plerunque comitatur, manantes. Sequuntur insidiae, nunquam ijs non timendae, qui magna penes se necis suae praemia habent: adeo ut ne coniunctissimis quidem tuto ausint se credere, quin eos saepe infestissimos omnium experiantur. Nec eòdem non pertinent luctuosa tot vrbium excidia, quas infelix opulentia luxu eneruatas facilem hosti praedam obiecit: cum contra Scythas inopia sua ab hostium incursionibus tutissimos seruet.

33.
Isacidum qui culta patrum mysteria Nilo
Adiecêre popae veterumque volumina vatum
Fatidico fuerant quae non ignota Canopo,
Ignaris pariter sua credere gentibus ausi
Arcana, Hebraeis primum signata tabellis,
Postea in externas miserunt dogmata chartas.
Hinc Samio sua ducta seni sapientia; debet
Ingenii summas Phario facundus Anubi

Grata maritalem thalamum traduxerat uxor,
Opprobrio fecunda suo, prout illius aevi
Credulitas gentisque fuit, sed postea talem
Edidit ista nurus viditque piissima fructum,
Ut fecunda viri quaevis huic credere mater
Debeat et sancti laudem concedere ventris.
Interea constans thalami tolerabat adulta
Dedecus aerumna: placitis caelestibus omne
Fassa decus parere, probrum legale ferebat

Si nacta est sine patre uterum, quid labis in illa est,
Qua thalami iusto poterat sine foedere solus
Lascivire pater? Nulla est iniuria lecti,
Si nemo est vetiti damnet quem flamma cubilis.
Credere nec fas est quemquam, vel barbara qualem
Fudisset genetrix, voti licet improbus esset,
Virgineae caperet quem non reverentia frontis,
Atque pavor tentare nefas: ea fulget honoris
Integritas talisque

frontis,
Atque pavor tentare nefas: ea fulget honoris
Integritas talisque sui pudor eminet oris,
Ut nisi caelestes animi non spiret amores.
Solus ego, cui nota meae mage gratia nuptae,
Credere flagitium, iudex temerarius, ausim?
Anne vides quamvis ferme spectatur adulto
Non ignara utero, meque ad sua pondera pressis
Interdum pendere labris maestumque tuentem
Advertat prudens animi. Tamen illa

Philemonis aras. 41.
Cum propria postquam fuerat luctatus Ioseph
Pauperie, Latiis nec iusta numismata iussis
Suppeterent, tamen ille viae se credere certus
Hoc statuit pigramque bovem rudiusque tributo
Permutare pecus, quamcumque immiserit ultra
Axe Deus perferre lubens cum coniuge sortem.
At divina uteri mater nonae indice lunae

Falernum
Hac orante bibit, desertum hac supplice panes
Vidit et illius maternis viscera curis
Composuit, larga Cereris sine semine fruge.
Haec eadem Solymis natum sua fata sequentem,
Credere nolentis populi vulgique ferocis
Aspexit livore premi. Et clamantia laetum
Agmina, ubi stratas vector calcabat asellus,
Regia dum subiit Iudaeae moenia, palmas,
“Hosanna” audivit. Demum tristissima

quantum scelerum, quae turpia mites
29  Edocuit populos, namque illo urgente recessit
30  Incola simplicitas, feritas subit hospita gentem.
31  Inde nefas animique truces et credere iustum
32  Deposuisse famem laniati in corpore fratris,
33  Horrendaeque dapes verubusque affixa colurnis
34  Membra Cyclopeos vix admittentia morsus.

et valido pennarum verbere pugnat;
71  Addit amor vires, surgitque in pectora mater.
72  Iam qua Bethlemiae Iesseia pascua rupes
73  Vasta mole premunt, ubi primum credere fas est
74  In seros patrium crimen fluxisse nepotes,
75  Hic Pietas rigido Nemesin in fata ruentem
76  Fulmine et Adamiae fumantem sanguine prolis

Glicere natos et terra parentem.
17  Crescebant pueri post raptae funera matris
18  Crescentesque simul bis septima viderat aestas,
19  Cum pugna ingenii patuit. Vix credere posses
20  Uno fonte satos, tanta est discordia morum,
21  Unus ut absimili latitaret in indole sanguis.
22  Thermis fusca genas oculisque vomentibus ignem,

traho semianimes per loca sola gradus.
31  Ut mea mens caelo, menti mea membra rebellant,
32  Membra Acherontaeo subdita facta iugo.
33  Falsa mei noscunt, sed gaudent credere sensus
34  Exitiumque suum, dum capiuntur, amant.
35  O quali cecidi de culmine! Vilis et excors
36  Volvor in obscaeno

16  Surgere Romuleas Romae septemplicis arces
17  Peliacumque caput grandi considere Olympo
18  Et rursum tumidos concurrere in astra gigantes
19  Credere cernendo tam celsa palatia posses.
20  Perrumpit superos et totam disiicit Arcton
21  In caelum luctatus apex, caput undique stellis
22  Cingit et attonitos

1258  Falli indignetur, flagret virtutis amore,
1259  Sidera mensuris caelique coërceat orbes?
1260  Adde alia ipse etiam, Mentis ratione geri quae
1261  Cumque vides: non est ut possis credere non est
1262  Posse eadem extenso peragi haec a corpore, sic ut
1263  Corporis atque animi natura sit una eademque.
1264  Quare Mens non est corpus neque corporis ullus
1265  Est

1122  Stare, modo effusis ferri properanter habenis
1123  Signiferum per iter, modo contra signa reverti,
1124  Confectaeque remetiri retrograda partem
1125  Saepe viae. Non est ut possit credere vera,
1126  Quae genus hoc caelo tuimur; neque videres
1127  Talia de medio, non sic variante peragrant
1128  Sidera quem motu constanti vortice rapta.
1129  Terra tibi, quoniam

217  Non tamen idcirco celeris minus effluit amnis:
218  Inveniunt nam quo majora obstacula, cursus
219  Accelerant rapidos magis, et magis usque fluentes
220  Eluctantur aquae: sic tu quoque credere possis
221  Arctae damna viae citiore rependere cursu
222  Aethera, qui luctans erumpere vi premit aequor
223  Subjectum. Undarum ratio est hinc certa fluentum:
224  Namque huc

et magnos sub ea dent nocte tumultus;
1640  Ejectaeque foras ingentes denique flammas
1641  Concipiant illo ex conflictu, atque egredientes
1642   Com sonitu horrifico referant, ut credere vulgo
1643  Perfacile est, illis a montibus oppressorum
1644  Pro scelere immani poenas gemitusque Gigantum.
1645  Interdum incendî tantus sustollitur ardor,
1646  Protinus ut

526  Praecipitesque loci fugiendaque caetera quae sunt.
527  Novit item per eos contraria, quaeque sequi nos
528  Possimus, corpusque juvent, et convenienti
529  Afficiant motu. Non est sed credere non est
530  Propterea, quales extant, res sensibus ipsis
531  Agnosci: namque ut variare tuemur eosdem
532  Interdum; sic res, opus est, varianter easdem
533  Percipiant Sensus

cui decidat, atque trementes
672  Jam per humum digitos agitet moribunda; queretur
673  In digitis tamen atque manu sentire dolorem
674  Truncatus, parti velut ac foret integer illa
675  Credere, si nescis rationem, forte recuses;
676  Crede tamen, quoniam id ratio quoque vincere debet:
677  Per fibras etenim cerebri e regione fluentes,
678  Queis

turbesque lapillo:
843  Nempe videbis aquam, ut subitos se tollat in orbes
844  Multiplici circum gyro, mediumque coronet,
845  Quo primo est commota, locum: pariterne recuses
846  Credere concussum dextra laevaque moveri
847  Aëra posse, retroque simul, simul ante propelli
848  Deorsum etiam sursumque et in omnes undique partes?

229  Non erit, ut valeant prorsus Bona summa vocari.
230  Tum cui major Honos unquam aut praeclara Potestas
231  Contigit in terris major, quam Regibus ipsis?
232  Desine propterea sed credere, Regna beatos
233  Quod faicant, Regumve favor. Num tristibus aetas,
234  Hoc genus, exemplis ulla est, praesensne, vetusne
235  Quae vacet? in terris quis Rege potentior illo

pacto; sit quamlibet ille
731  Et rudis et solis nemorum nutritus in umbris:
732  Humanae quoniam semper manet insita Menti
733  Aeternae Ratio Legis praescriptaque Forma.
734  Nunquam credere enim possis, quod providus Auctor,
735  Ordinis aeterna totam qui lege creavit
736  Naturam, humanas tantum, praestantius ullis
737  Queis nihil in rebus, quodcumque est, nobiliusque,

Gerlechich, ipso mortuo neminem. Secretarios duos tenuit: in germanicis Augustum Fridericum Föllner; in aliis primo quendam Tomassich, quo mortuo successit Josephus Jagussich, post hunc dominus Fabriczi, dein Josephus Raffay, ac tandem Georgius Petkovich. Quibus tamen res archivii nunquam credere voluit. Vicarium temporaneum, simul et comitem curialem, dominum Sigismundum Skerlecz, post hunc superius dictos. Provisores in bonis, dein stabuli magistrum aliosque plurimos, ut aulam omnino magnam intertenuerit. Atque haec de Braniughio, quamvis non omnia, non singula.

administratio Hungaricae ecclesiae pro ac vice pontificis regibus tantum attributa deducatur, sitque inter jura nequaquam regni sed regalia, interim si Majestati Suae placet, hanc disciplinae ecclesiasticae, alias per synodum definiendae quaestionis, congregatis in diaeta statibus examinandam, credere opus esse, ut de usu et consvetudine persolutarum hactenus stollarum constaret. Et quia in praeambula congregatione regni Croatiae ad diaetam ejusmodi quaestio proposita non fuisset, stollarem singularum parochiarum consvetudinem non adesse. Cum vero inauditus convinci nemo posset,

tamdiu morentur, tandem dominus Raffay efferbuit, factusque sui impotens in rixas prorupit, exaggerando, quomodo is absque omni suae personae respectu praesumpsisset, illius in Raven spanum concutere per oculatas in bonis domini Raffay, ipse exire cum domino judlium Konczer, cum illi soli illas credere potuisset. Repetiit quoque illa, quae in Raszinja domino Kercselich oggesserat. Tandem, scire debere comitem, actum hunc primum ac ultimum esse, quem ille nomine publici gerit vel geret. Ad quae magna admiratione omnium a Raffajo oggesta comes Patachich nil aliud reposuit, quam se missum

atque vix evasurum. Se per amicos suos facturum, ut pro tali labore remunerer, immo Suae Majestati scripturum, quod cum is ob labores perficere nequiverit, a me accepisse adjutorium. Fateor, consideratione beneficii hujus motus sum, ut de methodo, qua cuperet, eundem interrogarem. Is se mihi totum credere reposuit persvasumque sibi esse, me bene facturum. Tradidit mihi Jursichii scripta illa, dein quae aliorum sibi extradata erant, mere lamentatoria, per Jursichium | aut Bisztriczajum submissurum vesperi, quia prae manibus partim Bohemi consiliarii partim

cogitari non posse. Distincta enim longe foret ratio subjectorum in uno ac in alio systemate. Is nihilominus ursit, ut quodcunque resolveretur, cum credat, se indubie et de subjectis interrogandum, paratus esse possit, meaeque semet hoc in | merito conscientiae credere, cum videat interessata in regno omnia, et nec sciat, cui credere possit. Unum hoc addidit, ne tres hos, Rauch videlicet, Raffay et Busan, pro ullo scriberem officio, quia eos certissimo deleret, proinde nec mihi necessum esse cartham gratis onerare. Itaque ut me ab homine expediam, volente

in uno ac in alio systemate. Is nihilominus ursit, ut quodcunque resolveretur, cum credat, se indubie et de subjectis interrogandum, paratus esse possit, meaeque semet hoc in | merito conscientiae credere, cum videat interessata in regno omnia, et nec sciat, cui credere possit. Unum hoc addidit, ne tres hos, Rauch videlicet, Raffay et Busan, pro ullo scriberem officio, quia eos certissimo deleret, proinde nec mihi necessum esse cartham gratis onerare. Itaque ut me ab homine expediam, volente plures ubique proponi, hoc etiam dedi pro memoria.

proinde non est, cur ista suscitentur. Ursit Malenich, ut ad faciendam caeteris saecularibus umbram et habendam capituli excusationem in obligatoria comitis exprimeretur: erga interesse quinque a cento et hoc quoadusque petat alter, qui sex a cento accipiat. Paxius, ut se expediat, edicit, credere se, plenipotentiarium comitis, dominum canonicum Thauszy, nil in contrarium habere quoad addendam et hanc conditionem. Ille rem non capiens consensit, taliterque data fuere milia illa Althamio, quamvis comes, postquam intellexisset plenipotentiarii sponsionem, non contentaretur, ut iterum

ego, de aulae intentionibus constare posse Zagrabiae nemini, quia nec Viennae multis constarent, consequenter neminem vel divinare posse, quae sit Augustorum intentio. Tum ille, oportunitatem nunc convertendorum Rascianorum esse, quia illi potius Romana amplectentur sacra, quam ut reducerentur; credere vero se, crimen enorme illorum ob respectum hunc religionis conversionisque ipsorum indulgeri ipsis ab apostolica posse principe, seque eo fine fuisse in Szeverin, et promisisse Liubojevichium, convertendos iri omnes, si princeps iisdem indulgeat. Intelligens ego, Domjanichium in Szeverin

descendit ad alia narravitque, obrui se actorum commissionis Zagrabiensis revisione. Tum de Rauch, Raffay et Busan sciscitari incepit et dolere, quod viri tales causa totius tumultus esse videantur. Reposui, me quidem commissionis acta non vidisse, causam attamen eos tumultui dare nequivisse credere ex supra deductis rationibus. Subjunxit, an de his cum cancellario locutus fuerim; dixi: omnino. Tum reposuit: ego servire illis desidero, sed me magis movet servitium regium et honor bani; dicasteria omnia in ea sunt opinione, quod causa tumultus domini terrestres sint; potius cum pluribus

locumtenentis locutum fuisse, et medio comitissae, mihi affectae, locumtenentem ad extradandum tale mandatum dispositum esse. Et comitissam indigne ferre totum istud institutum, indignius illud episcopi desiderium, ut nec defendere cuivis me liceat. Haerebat frater meus dubiusque haesit, an credere debeat Lukauszkio, quem, ut episcopi fiscalem, suspectum habuit; ut talia proferentem, credebat amicum. Metuebatque, ne negando mandatum locumtenens rem exasperet. Accedere attamen potiores advocatorum non neglexit, a quibus confirmatus est in episcopi desiderio. Ergo et ad Plovanich,

me juvare et rejiciendas fatus est, meque victurum medico curante, domino Karaffa videlicet, diutius. Tum allatis eidem instruments a chirurgo, venam quandam capitis aperuit et emplastrum quodpiam scripsit. Tum a praesente collegii rectore Nicolao Petrichevich, ut reverteretur, rogatus, reposuit, credere semet me restituendum. Abiit, neque postea visus vel inventus est, tametsi diligentissime de eo fuisset inquisitum, ut mercedem acciperet. Ab ejus porro abitu ego restitutus integre, ut surgerem plane et medicus admiraretur, miraculumve esse depraedicaret. Scis autem, domine Deus, quod non

Raffaji avunculo fuisse compilatam. Proinde praepotentias quorundam in regno illo confirmari. Regina his visis auditisque de persecutione Lukauszkii confirmata tam banum quam et aulae cancellarium gravius vehementiusque objurgat et examinandum imponit, quorum relationibus informationibusque sese credere debeant. Rumor ferebat, banum post deprecatam Majestatem dixisse, quod sibi imputari talia nequeant, quia cum in aula regia et obsequio principis esset, homines illos nosse nequiret, ut ab experientia loqui posset, et quid ac cui credendum sit, scire; se relationibus credere oportere ac ut

sese credere debeant. Rumor ferebat, banum post deprecatam Majestatem dixisse, quod sibi imputari talia nequeant, quia cum in aula regia et obsequio principis esset, homines illos nosse nequiret, ut ab experientia loqui posset, et quid ac cui credendum sit, scire; se relationibus credere oportere ac ut hominem decipi posse, supplicare nihilominus Majestati, ut Lukauszkiana expeditio super collato illi assessoratu tabulae ad exitum usque litis suspenderetur. Regina tantum abest quod bani precibus detulerit, quin adstanti jubet cancellario, ut illico expeditionem collationis

suae laudes et apud principem priori bello merita comparata situabantur, non solum cecidisse, sed ab officiis plane amotos esse, immo totam regiminis Croatiae formam immutatum iri; animadvertens insuper sui fratruelis et locumtenentis juniorem aetatem, consequenter dubius, cujus illum consiliis credere debeat, praecipue cum res omnes per comitatus regendas Hungariae instar Majestatem velle animadverteret, supremi autem neoresoluti comites clientes cancellarii, sui non adeo amici essent, adeoque semet cum cancellario conjungendo gloriam, quam antea per banatum habuit, diminuere et

(Rumores de successuro in banatu varii.) Quis futurus sit banus, erat singulorum curiositas. Scio supremum comitem Jursich ad me venisse meamque desuper rogavisse conjecturam. Cui cum reposuissem, Nadasdium me credere, sed neque eo praesentibus in circumstantiis utiliorem regno, ob fratrem cancellarium, reperiri. Ille, se virum vidisse Viennae, affirmavit, et nescio quae adinvenisse. Videbatur Althamium suspirare. Dumque colloqueremur, accipit a Benedicto Krajachich Vienna epistolam, qua innuit, aut

regem Galliae, de quo anno dicemus sequenti. 5tus. Cardinalis Cavalchini tanquam Jesuitis affecti, mortuo Benedicto XIV., a papatu facta per Galliam exclusio. 6tus. Jesuitarum e Portugallia proscriptio. Aliaque plurima, subsequis annis notanda. Quae ab altiori et perspicaci librata ingenio credere faciunt, patrem Nicolaum, regem Paraquariae, scenicum regem esse nequivisse, sed machinationem aliquam novi universalisque systematis praemature fors suscitatam, atque, uti ex omnibus apparet circumstantiis et ab haereticis per orbem sparsum esset, in effectu religionis bellum et orbis fere

cum observasset, sic eum loqui cum quolibet, prouti affectum quemvis alteri sciret. Hinc coram Naisichio pro vicebanali munio locutum fuisse, coram se contra Naisichium et pro supremi comitis officio. Atque ita coram Krajachichio contra Raffajum, coram amicis Raffaji contra Lukauszkium. Adeoque credere se, tali procedenti modo soliditatem non monstrare. Banus vicebanum Naisich confirmat. Eo autem die, quo congregationi praefuit, contra plurimorum exspectationem Adamum Naisich vicebanum dixit iterum, ipseque sedem, sed post supremum

multasque sui damno juvit pro levi servitio, sed defectum hunc aetas corriget. Locumtenentis officium qualiter ab anno 1753. gesserit, superiora testantur. In durissimis erat homo juvenis et inexpertus temporum circumstantiis; difficillima fuit, quod nunc huic, nunc alteri credere se jussu patrui debuerit. Et credo, si sibi relictus fuisset, multa exitura fuissent felicius. In commercio illo, quod instituerat, tritici damna magna passus est. Litterarum fuit amans et his deditus, nec ferme videbatur alio inclinatus propensiorque affectus, quam ad Iitteras et foeminas.

intra comitem Josephum Keglevich et Rosaliam Thauszy, episcopi provisoris filiam. Qua in re noveris lector, anno 1751 dum Franciscus Thauszy in Zagrabiensem episcopum resolveretur Posonii, pauper quidam inopsve ac senecio per Hungariam vagatus, ad nominatum episcopum se contulit dicens: semet credere paris cognominis episcopum sibi esse junctum sangvine; exhibuitque armales, ut vocamus, litteras, quibus caruisset episcopus. Advenam hunc pro sibi cognato agnoscit episcopus ac ad aram Zagrabiensem cum uxore foemina pessimorum morum ac lingvae relegat, filiis item duobus atque filia

protectionem reginae ipsi, ac comiti banc. A matris morte (foeminae salacis prurientisque in senio etiam libidinis, ut relictis aliis mihi notis eventibus satis appareret ex publico illo, fol. 199 et 200 supra commemoratis; lubentissimeque monachis et ecclesiasticis succumbebat, dicens: mereri se credere, dum esurientibus carnes praeberet et famelicis provideret serviretque) Johanna dispositione etiam regia Ursulinarum monasterio Varasdinensi fuit tradita, 300 fl. regina annue ei suppeditante. Praedicto domino Nicolao Skerlecz puellae in bonis Reka et praetensionibus iis, quae ei a

protonotario Nicolao Skerlecz, a comitatu Varasdinensi emendam, statimque per comitatum reparandam ad comitatus commoditatem, pluraque alia, ut bano protonotarium reddere posset exosum. Draskovich per Alexandrum Sechen praedicta protonotario nunciat. Iste expostulat apud banum, qui, se ista non credere, replicat, cum vicecomes Georgius Petkovich de his nil sibi dixisset; sed protonotarius paulopost reperiens apud banum Benedictum Krajachich, Joannem quoque Draskovich oggerit, commentum antedictum Krajachichio negat pernegatque ille, bano dissimulante, petitque testimonium. Provocat se

lumen aliquod haberem historiae patriae, et per hanc adjutus, praedictis mediis ac legum municipalium statutis systema quodpiam status politici conficerem, ac in civilibus lumen haberem, ut judicare potis sim, nec affirmare perpetuo ex autoritatis praejudicio debeam, me majoribils ac insana credere adorareque constitutorum in officiis phantasmata. Postquam, inquam, his me tradidissem studiis, erui etiam privilegia illa regni et diplomata, a quibus claves servarentur per banum una, vicebanum altera, protonotarium tertia, quin sciretur, ubi essent, supra sacristiam cathedralis

ille a canonico Galliuff sibi dictatam obligationem propria manu scripsit et subscripsit. Auctores rei primi ruerunt ad episcopum, nempe Galliuff et Zlatarich de facti indignitate lamentantes. Sciverunt enim, primae illum esse informationis, hinc esto promotus ipse rei fabros episcopo diceret, is credere noluit, respondens: Quid ipse scit diabolum in illa confusione, nec scivit, quid scripsit, nec a quo dictabatur; est haec factio Ressii, quod vicariatu eum privaverim , ― qui de re hac nec scivit, a capitulo se abstrahens ― et Kerchelichii, (qui aeque decumbebam,

inde in Sclavoniam descendit. Quin eam sibi gratiam opinionemque reginae effecit, ut quaevis adversus se instantiae rejicerentur, comitique Francisco Patachich Viennae instanti pro remedio cum indignatione regina reposuerit: suam instantiam falsam esse et nulli semet adversus Beckium quidpiam credere; sed et epistolae singulorum ferebant, representationes singulas adversus Beck concinatas seponi ac rejici. Hinc etiam ipso Viennae existente, ut confinia banalia facilius subdi valeant, commissarius Zagrabiensis bellicus Prindllmayr jubilatus et cassa transferri Bellovarinum imponitur

282  Innumerabilibus ne mens oppressa labascat
283   Tot rerum signis, quot sunt res undique privae,
284  Et sit opus nova quaeque novis dare nomina rebus.
285  Communes tamen hinc naturas credere pronum est,
286  In numero veluti rerum sint, unde creatae
287  Naturam res quaeque suam decerpere possint;
288   Protinus errorum seges unde uberrima manat.
289  Ac mens

292  Ipsa sibi occurrit saepe, in se versaque motus
293   Percipit ipsa suos; atque hac ab origine mille
294  Exsurgunt etiam species et nomina mille,
295  Noscere uti, dubitare, et credere, velle, probare,
296  Spes, et amor, dolor, atque odium, timor, ira, voluptas;
297  Dicere quaeque foret longum, vel queis data nondum
298   Nomina sunt, vel quae communi voce fruuntur.

situsque,
676   Finibus atque îsdem perstant, et limite eodem.
677  Hinc facile est, quoniam mensura refertur, et haeret
678  Corporibus, spatii naturam, et corporis unam
679  Credere, et unam rem signari hoc nomine utroque:
680  Illusitque virûm hic doctis quoque mentibus error
681   Saepe, etiam qui nil tribuebant sensibus ipsis,
682  Ferre et notitias veri rebantur ab ortu;

perstant una, eademque,
1146  Munera materiae generatim ea totius esse
1147  (Quo mundi sit cumque loco, terrave sub ima,
1148  Vel cum sideribus per magnum consita caelum)
1149  Credere nil obstat semper debere, neque ullas
1150   Errorum fraudes, si credimus, inde timendum.
1151  Praeterea res cum recta ratione geratur
1152  Publica Naturae, multis non ipsa redundat

1914   Advenit, totidem lapides pertransiit, ipsa
1915  Quot lapides Româ numerantur Tibur eunti.
1916  Sed Tiburtinis si tempore collibus illo
1917  Mansisset, quis erit, qui credere possit, eundem
1918  Propterea, quod iter tum non confecerit, ipsum id
1919   Oppositis carpsisse plagis, et ab Urbe Sibyllae
1920  Venisse ad fanum? quamvis id fingere possit,

1771  Ad parva ut si opus, rursusque ad parva, secundo
1772  Ordine proin possit sita dicier infinite
1773  Exiguorum. Admirari tam tenuia nobis
1774  Haec licet, et multis non irrita credere rebus;
1775   At non, qualia sint, nostrae supponere menti.
1776  Quin et adhuc magis e parvis certissima confit
1777  Interdum ratio, et mentem demittimus infra.

deorsum
2059  Dissimili nisu gravitatis, scilicet illic
2060   Tardius, hìc contra paulo cunctantius ire.
2061  Quin et forte locis îsdem, quod deinde monendum est,
2062  Credere vix possis tempora longa manere
2063  Aequales ictus gravitatis, ponderaque aequa.
2064  I nunc, atque hominum mirare in mentibus ipsis
2065   Nec semper, nec ubique uno res ordine easdem

1137   Quam nos inter, ubi est educta ad millia septem.
1138  Perge vices per quadruplices ita semper in altum,
1139  Septenis septem cumulata prioribus addens
1140  Millia, si gravitas constans sit, credere certe
1141  Difficile est, quam tum longe tenuabitur aer.
1142   Scilicet obruimur tanta a levitate fluentis.
1143   Fama Repertorem ludi, quem Schachida dicunt,

1767  Quippe carent famulis Dominos prodentibus: horum
1768  Deprensae tantum sunt moles, utpote pendent
1769  Quae spatio a servantum, et visae molis ab auctu.
1770  Haud tamen idcirco est, nequeas ut credere, Terrae
1771   Cum nimium ad Solem sit, saturnique, Jovisque
1772  Parvula materies, Veneris, Martisque quoque esse
1773  Fors magis exiguam, multo illis quippe minorum.

303  Astri in materia, sive in variante figura.
304  Quare nonne vides, rerum ut Natura reposcat
305  Ipsa, ut Luna sua facie se vertat eadem
306   Perpetuo ad Terram? Proin ut quoque credere possis
307  Perfacile, assimili circum vertigine volvi
308  Saturni, atque Jovis Comites, id lumina quamquam
309  Nostra sibi nequeant supponere, ni Comes unus

consurgat at undique mole,
1169  Et non ambiguo, sed certo limite constet.
1170  Scilicet in medio facies est aspera Lunae
1171  Laevis at extremo comparet margine circum.
1172   Credere sed tantum non esse in margine scabram
1173  Difficile est: quare dicendum illa aequora densa
1174  Conspecta obliqua extremas ratione per oras,
1175  Quidque inaequale est, tegere, aequalique

abiere ) Cometa;
1662   Nam Terrae prope iter non tum illa parte vagantis
1663  Contigerat; quanto subito turbata tumultu
1664  Tellus, isset ea si tum regione, fuisset!
1665   Credere verum illinc Terris venisse ruinas,
1666  Aut instare novas, venturaque fingere corde
1667   Sollicito, nimis et tam rara timere pericla,

724  Pars octava horae; atque id tempus diximus ante
725  Phoebeis radiis spatium hoc tranantibus ipsum
726  Deberi. Ergo eadem Phoebae, Sidereaeque est
727  Mobilitas lucis. Nec jam nunc credere mittas,
728   Tempore non fundi spatiis, ur caetera, lucem,
729  Corpora, cum variis adeo haec rationibus inter
730  Sese, et tam vario pariter

830  Lumen ut hoc decies sit centum e millibus una
831  Ejus pars lucis, qua, sunt quae maxima, fulgent,
832  Plus ea dicendum est aliis disjuncta profecto
833   Esse, ut mille queas abducta ea credere saltem
834  Id genus in spatia: annorum sex millibus ad nos
835  Propterea demum adveniet lux inde profusa,
836  Tantam perque viam tam pernix tempore tanto
837  Ibit. Si

847   Difficile haec tamen est animo ut primum insinuentur
848   Forte tuo, subitam tibi cernere cum videaris
849  Rebus in his lucem terrestribus, assuetusque
850  Credere sis itidem subitam: sed define prorsus
851  Mirari, genus id, volvens exempla per usus
852  Vitae multa tuos servata, expostaque sensu;
853   Ut sonitus, qui se haud momento fundit in uno

2511  Naturam immutat? Num docta pudicave praestat
2512  Pectora propterea, vitaeque a sorde remota?
2513  Si niveus candor circumtegit, horrida vel si
2514  Pallia demittuntur, erit, cur credere possis
2515  Sanctam obvolvi animam? Nimium ne crede colori:
2516  Res infida quidem est, pulchro sub cortice amarum
2517  Saepe latet, tegitur saepe et sub floribus anguis,

2120  Fors puduit, reperitque novos animantibus usus.
2121  Sed, quid praestet ab his, videat Natura, Animantum
2122  Alma parens, nisi fors caveas hic ipse animantum
2123  Credere de numero sese versantia quaedam,
2124  Turbine ut in magno, et caudam ducentia longam
2125  Corpora, praeterea brevia ipsa, rotundaque prorsus.
2126  Non aliis in rebus item pertingimus in tam

1223  Offensus: siquidem in natura multa profecto
1224  Corpora compactis inter se partibus haerent,
1225  Et tamen illapsum transmittunt undique lumen,
1226  Atque ita pellucent, vix quidquam ut credere possis
1227  Interceptum ullis offensibus, extinctumque
1228  Esse, et pulsatis tumulatum partibus intra.
1229  Proin etiam quae sunt pellucida corpora, luce
1230  Non

aëris anterioris
1887  Crescit obex contra plumbum, obtunditque furores.
1888  Hinc facili ratione tuo potes insinuare
1889  Hoc animo, non tam mirum, quod diximus, esse,
1890  Credere uti renuas, vim crescere mobilitate
1891  Aucta corporibus, dum fiat maximus ictus,
1892  Post et adhuc crescente, ictum languescere, donec
1893  Tanta ea sit, prorsus referatur ut iste senescens

chartas
5.848  Assuetus calamosque manu tractare disertos
5.849  Alma foves, Genitor, studia atque ad grandia natus
5.850  Ingenti grandes moliris pectore curas.
5.851  Stat lateri affixus, tanti cui credere partem
5.852  Imperii magnam voluisti, Silvius 48 , undis
5.853  Tuta suis, divini et clara Aeneide vatis
5.854  Mantua quem genuit. Sed libertate

ipsa rubenti
6.912  Squalentes perfusa genas dea lumine: fuso
6.913  Credideris foedos sordescere sanguine vultus.
6.914  Quamquam 78 etiam multo quondam, si credere dignum est,
6.915  Sanguine perfundi perhibent frontemque genasque
6.916  Squalentis divae et laniatos unguibus artus.
6.917  Quippe ferunt, medio cum jam coeuntia mense
6.918  Cornua complevere

posito si quisquam immurmuret ore;
2.561  Continuo, ilignis ceu clausa canalibus unda,
2.562  Non hac non illac se vox emissa reflectit
2.563  Ad latera, aut audet lato se credere campo,
2.564  Illa quidem tenuis; sed enim qua semita flexu
2.565  Murorum perducta patet sub fornice, et alter
2.566  Angulus opposita sese e regione viaï

f1.17  Hos nocte in caeca mergi decet, hos dare blattis
f1.18  Inclusos pluteo prandia lucifugis.
f1.19  Tu, mihi si qua fides, prodi jam lucis in oras;
f1.20  Aude age te populo credere, perque manus
f1.21  Ire hominum atque acri censorum lumine cerni.
f1.22  Nil aequo est hercle ab judice quod metuas;
f1.23  Sive legat caeli nantem in sublime carinam,

1.1.117  Sive pado innantes, flevi seu tybridis alveo,
1.1.118  Vidissent quum forte secundo labier amni,
1.1.119  Inventi tunc primum homines, qui corpora truncis
1.1.120  Credere, et auderent viridantes linquere ripas 120
1.1.121  Provecti fluvio? Mox et contendere contra
1.1.122  Coepere, adverso aut luctantes flumine tonsis,

ostendam certum, ne devius erres,
1.1.437  Aut incerta solo gradiens vestigia figas.
1.1.438  Sat cognosse viam: neque enim tibi laudis amore
1.1.439  Pectus eget, metuisque viae te credere solus
1.1.440  Quamvis difficili: sic et jucunda voluptas 440
1.1.441  Fors magis adveniet, per te quum plurima nosces;
1.1.442  Et velut inventis primum laetabere

jacet jam mortua vitro.
1.1.544  Quid paleas plumbique loquar grave corpus eodem
1.1.545  Tempore delabi? Quid quae jam plurima possis 545
1.1.546  Aeris educti certissima credere signa?
1.1.547  Cur, igitur tenuem nequeas hoc aera pacto
1.1.548  Orbibus ex illis haurire? Haud magnus ab una
1.1.549  Parte aditus pateat, cui providus ante cavatos

gens, tantique sibi decus addere facti.
1.2.282  Cujus ut inventum patuit, prius invia stagna
1.2.283  Oceani longe effusi petiere carinae,
1.2.284  Nec timuit vix audito se credere ponto 285
1.2.285  Navita: ad eoi maris hinc felicia regna,
1.2.286  Occidui hinc alias orbis conquirere partes,
1.2.287  Ignotos et itum terrarum extendere fines.

illi haud parcas? Tu frondiferas convalles,
2.7.24   Celsaque montanis edita verticibus
2.7.25  Antra petas illo invito? Non hoc tuus iste
2.7.26   Non sinit in puerum credere magnus amor.
2.7.27  Nunc utinam comes ipse forem, ne sola viarum
2.7.28   Scabra per, et saevos ingrediare rubos;
2.7.29  Praecurrens, quacumque ires, citus omne

fuit, quae inspectante Henrico VIII. tamesim subiit, inque sui admirationem oculos omnium, qui aderant, convertit. [e] Graeci quondam, aliaeque gentes ad majorem Ursam vel Helicen quam primus observavit Nauplius, si Theoni credere fas est; vel, juxta Flaccum, Argonaut. lib. I., Tiphys ille celebratissimus Nauclerus, cursum instituebant: unde Aratus inquit,
....Ἑλίκῃ

Sint tribus haec nymphis; valeant mihi sidera coeli,
Has ego dum videam, semper ero Astronomus.
Tres Satyrum nymphae poscunt, quis credere possit?
Ore miser namque est, veste animoque niger.
Quae nova tam vario surgunt viridaria cultu,
Exemplo haec Venetis, qui parat, ille parat.

rapto auriga Priameïus heros,
8.146  Et cari fato ingemuit sub corde, sodalis.
8.147  Quem stratum liquit tamen atro in pulvere, quaerens
8.148  Acrem animis alium, posset cui credere currus.
8.149  Continuo est nactus praestantem robore, et omnes
8.150  Audacem ad casus, dubiique pericula Martis, 150
8.151  Iphitiden Archeptolemum; quem scandere currum

quoties gemini, conversa fronte, ruentem
17.905  Contra aciem Ajaces steterant; versoque colore
17.906  Pallebant, subita trepidi formidine mentem;
17.907  Cominus audebat nec sese credere pugnae,
17.908  Et rapto certare armis de corpore quisquam.
17.909  Sic turba e media, mediaque ex caede cadaver
17.910  Illi alacri curvas ad naves mente ferebant. 910

quibus dirus placari possit Achilles.
24.242  Dic, tibi quid placeat fieri. mihi mens animusque
24.243  Ardet enim puppes inimicaque castra subire;
24.244  Nec metus est noctu hostili me credere turbae.
24.245  Sic ait: altum ululans conjux cui talibus infit:
24.246  Hei mihi! quonam abiit tibi mens? sapientia quonam
24.247  Fugit pulsa; olim quam propter clarus haberi

demens ego rebar adire
452  Jucundus gnatisque simul famulisque penates
453  Egregia at conjux scelus exitiale fovebat
454  Dedecorans se labe, simul genus omne futurum
455  Femineum: nulli post illam credere tutum,
456  Quamquam eadem sit digna. haec ille ut fatus ab ore est:
457  Heu! quantum Atridas, dixi, Jovis ira fatigat
458  Femineo scelere invisos! jamque ante Lacaenae
459  Occidimus furiis

pectore fovit.
164  Quin ipsum dicam fratrem, dignandus et absens
165  Nomine nimirum tali est. tunc dius Ulysses:
166  Tu licet haec illum non umquam ad litora dicas
167  Venturum, fixumque animo stet credere nulli,
168  Hospes, ait; contra jam nunc tamen ipse futurum
169  Et reor, et superum testatus numina magna
170  Polliceor; nec dona moror. postquam ille penates 170
171  Redditus attigerit, tunc me

372  Nil vetuit traxisse moras, et ducere longa
373  Spe juvenes (satius tibi multo id namque fuisset,
374  Si patrias genitor salvus remeasset ad oras);
375  Nunc aliter manifesta fides jam credere cogit.
376  Quare age et incertam precibus tu vince parentem;
377  Illa sibi jungat, fuerit cui plurima virtus,
378  Et majora dabit qui dona: ita laetus avita
379  Tu potiere domo, patriisque

nunc te
30  Pernicies infanda manet. nam vulnere stratus 30
31  Qui fuit in patriis Ithacae praestantior oris,
32  Ecce jacet juvenis; jam jam tua membra vorabunt
33  Vulturii. his terrent dictis; nec credere cessant
34  Effugisse manu jaculum nil tale volenti,
35  Ignari commune necis jam tempus adesse.
36  Quos ibi torva tuens furiisque incensus Ulysses
37  Alloquitur: fera turba, canes, me limina,

Pale et Gyumlia. 48 Feci cum illo sincerizationem, pollicitusque mihi est, quod imposterum deferendos ad se mihi praeiudiciosos 13,48 praeiudiciosos Kolanović ] praeiudiosos MS rumores nolit credere, sed eos prius mihi sit detecturus. 49 Nepos meus Emericus mihi amare questus est quod Volgemuth caeco aliquo erga Asperger affectu hunc, licet se longe iuniorem, pro vacante archidiaconatu apud te sustineat.

coluit, dicato etiam in Helicone (1) earumdem honori tripode, quem dono victor acceperat, fecisse persuasum refert: nos vero poetae, qui a Musis mentiri etiam se didicisse testatur, sine ulla urbanitatis offensione nequaquam tenemur credere. Quod eius carmina elegantissima ac multis (1) Sic in Oper. et Dier. v. 813 ait: Meque adeo dulci victorem carmine vidit
Auritum tripodem ferre admirata

Phoebo, ut ait Ovidius. Virgilius autem de illo Miseno aeolide, quo non praestantior erat alter, aere ciere viros, Martemque accendere cantu, inquit: » Sed tum forte cava dum personat aequora chonca, » Aemulus exceptum Triton, si credere dignum est, » Inter saxa virum spumanti immeiserat unda. Dii nimirum aemulos gloriae eiusdem ac laudis homines habere non patiebantur. Vnde et Marsyae supplicium, et Arachnae, et Euryti, et alia sexcenta.

xvnl de Paullina a Decio Mundo decepta; lege denique Herodotum lib. I Dc templo Iovis JBcli , quod erat Babylone, disserentem, huiusque rei manifesta deprehendes indicia. Commodum erat id credere, ideoque facile credi simulabatur. 1053 Ille pcde ignipotens etc. Homerus cum aliis poetis mythologisque multis Venerem Vulcano tribuit uxorem, non Aglaiam Gratiarum

haud fallas quemquam fraudatus, et omni
446  Dicta viro merces adsit, quae iusta labori
447  Sufficiat. testes adhibe cum fratre vel ipso
448  Colludens: fugiendum homini tum credere semper,
449  Tum male diffisum non ullis credere dictis.
450  450 Ante alia heu caveas, obscoeno femina cultu
451  Blanda tuam capiat mentem, atque improvida fallat

viro merces adsit, quae iusta labori
447  Sufficiat. testes adhibe cum fratre vel ipso
448  Colludens: fugiendum homini tum credere semper,
449  Tum male diffisum non ullis credere dictis.
450  450 Ante alia heu caveas, obscoeno femina cultu
451  Blanda tuam capiat mentem, atque improvida fallat
452  Pectora subrepens tuguri sub cespite. fidit

senex? Quid feceris ante,
Infelix meminit natio tota probe.
Vendebas aulae, donec dabat aula favores,
Vendis nunc illis, qui dare plura valent.
Quid sit amor patriae, non scivit Scaliger umquam
Credere nec par est, quod sciat ille modo.
Venditor est alter praesul, ter fidus Achates;
Hoc duce quid didicit, jam documenta dedit.
Ut fieret praesul, norunt, quid fecerit, omnes;
Ut fiat primas, tradere regna parat. /
Tertius in

asservatur. Hanc omnes linguae amatores haud falsis praeoccupati opinionibus exoptant; haec sola ad consonantiam revocare discordem syntaxin valeret; haec innixa invariabili, qui in Ecclesiis custoditur, textu, quemque, ut credere par est, D. Hieronymus ex germana illa atque antiqua Illyrica lingua perfecit, robur veritatem auctoritatemque eidem linguae, cui modo nulla est, apud omnes in posterum necessario conciliaret. Sperandum est itaque, quod

Zagrabiensi Academiae pridem concessam esse palam ostendi posset, in praesens producere nequeamus, quod illud Archivo literariae Directionis Zagrabiensis nunquam illatum sit, se cum reliquis literariis documentis hujatis Collegii abolitae Societatis Jesu, ut par est, credere, per Commissionem Aulicam quae Opere abolitionis tunc occupabatur, compositum, atque ad destinatum locum transmissum esse suspicari liceat; Adeo tamen indubitatum est, illud reapse extitisse, atque Universitatis praerogativam cum aliis privilegiis huic

aut rupta inter producentes et consumentes proportione, internis vicissitudinibus agitari debeat. § LXXX. Legislatio Hungarica eidem in subsidium venit. Hungaria praesentis adhuc seculi initio in primo illo gradu versabatur; vix enim credere par est, quod eorum vel 400 animae uni quadrato milliari obvenerint, et ideo temporis illius legislatio e republica haud esse existimavit, populationem naturali tantum suo progressui relinquere, verum ut celerius eius incrementum, extrinseco etiam subsidio procuret, anno 1723. articulo 103

est, eam ad illa potissimum artefacta quorum maxima est Domi Consumptio dirigat: Caracter vero Nationalis si opulentiores Incolae peccunias suas Fabricantibus, erga longius etiam si opus sit respirium, credere ament, reliqui vero malint Domesticis etiamsi principio imperfectioribus artefactis uti, tantum ut pululantes Domi Fabricae Consistentiam accipiant. Tempus denique ipsum efficere debet, ut

reformata religio ex Anglia in Scotiam irrupsit; in Scotia tamen paulo post religio praesbiteriana florere coepit, et ad haec tempora permansit; gens Anglica, libertatis civilis studiosissima, etiam circa religionis negotia libere sentire, credere, et profiteri se posse putat et sentit; nullus hic est populus, apud quem tot religionis monstra existerent quam in Anglia, quod jam ipse Barclajus testatur; hodie catholici Judei, Calvinistae, anabaptistae, tremulantes (quacceri), hodie etiam theistae habent ecclesiam

legere potuisset. Me igitur adiit decanus jussitque ut suos sibi nummos disponerem, legerem, describerem, explicarem. Feci hoc ut potui, et, siquidem libris adjutus, praeviaque aliqua historiae antiquitatisque notitia instructus, ut credere audeo, non satis infeliciter. Hoc primum meum tÿrocinium fuit, quod in re nummaria posui, similis tunc prorsus eunuchis, qui lustrant, examinant, iudicant feminas, quas ipsi tamen non habent. Sic ego omnino destituebar nummis. Nec

has viator dum jejunus incidit,
Ventremque replet, viscerum arripuit dolor.
Maturitatem rebus adducit dies,
Monitusque disce non colori credere. Priciza XXXIV. Pr. Sve svoiem vremenom.

Neptune, Ino, Melicerta, deorum
2.3.2   Quidquid habent vasti caerula regna maris;
2.3.3  Naufragus hanc vobis tabulam do, vela daturos
2.3.4   Quae moneat, vobis credere se ut metuant. 4. Daphnydis et Antigenis votum. Pro perpetua amicitia
2.4.1  Hanc vobis aram Permessi ad flumina, Musae,

agas, cujus postmodo poeniteat,
3.14.3  Nil facias, tibi causae unquam quod deinde pudori
3.14.4  Sit, nimius cum se, Tulla, remittet amor.
3.14.5  Hoc male neglectum, primo quas credere possis
3.14.6  aeternas, leviter solvit amicitias. 15. Ad Quintum, amicum inconstantem.
3.15.1  Non ego, Quinte, mihi si

cernitur, anne alia?
3.112.5  Fallit, quod procul est? An quod prope? Luce juvatur
3.112.6   Clara spectantis visus, an obteritur?
3.112.7  Quidquid id est, praestat variae non credere formae,
3.112.8   Nec pulchri haud stabili fidere judicio. 113. Ad Hermogenem sero sapientem.
3.113.1  Quid sit opus, nescis

184. [183.] De Quinto sibi uni se vivere falso profitente.
3.184.1  Non aliis, sibi se tantum inquit vivere Quintus.
3.184.2   Cui Lyda: id nequeo credere, Quinte, tibi.
3.184.3  Nam qui nunc nulli es non carus scilicet, esses
3.184.4   Invisus tali cuilibet ex merito.

218. [217.] Ad Gaurum a Phyllide deceptum.
3.218.1  Imposuit mire, Phyllis, tibi, Gaure: fefellit
3.218.2   Mire vafra suis te, malecaute, dolis.
3.218.3  Disce miser, nimium argutis non credere ocellis,
3.218.4   Nec vultu et verbis fidere blandiloquis.
3.218.5  Nosce prius quid ames: praecedat lenta, viamque
3.218.6   Exploret ratio, pone sequatur amor.

deceptus toties, nil fidere verbis,
3.267.3   Securus quod quis dixerit, edidici.
3.267.4  Rem video; verbis cum res non consonat, ipsa
3.267.5  Si quid Suada jubet credere, nil moveor. 268. [267.]
3.268.1  De viro et uxore sani aut insani capitis.
3.268.2  Vir caput uxoris fertur. Quid si caput

multi dicere jam incipiunt. 312. In idem argumentum.
3.312.1  Incestos inter castam te vivere dicis.
3.312.2   Juratae id nequeam credere, Galla, tibi.
3.312.3  Nec vulgus credit; sed, quod res cogit, amicis
3.312.4   Esse tuis prorsum te putat assimilem.
3.312.5  Et merito; nec enim milvis gaudere

3.313.6   Pronum est, labi ultro si semel incipias. 314. Nemo nimium sibi ipsi credat debere. Neminem nimium sibi ipsi credere debere. Krša
3.314.1  De te, Galle, tibi nimium ne crede, videre
3.314.2   Nec te, quae peccas, omnia posse puta.

Auget, Sexte, tuam passim praesentia famam;
4.58.2   Auditis in te plura vident populi;
4.58.3  Et laeti haud Romae tot de te mira loquutae,
4.58.4   Verum oculis gaudent credere quisque suis.
4.58.5  Nescio quid claro nimirum prodit ab ore,
4.58.6   Quod mulcet, mentes quod rapit attonitas,
4.58.7  Quo viso exclamant sacra formidine rapti:

Rebus deque tuis dixerit Antigenes,
4.235.5  Aut alius quivis, censuram vindicet ultro
4.235.6   Qui sibi, verborum prodigus, arte rudis?
4.235.7  Non te aliis, alios potius tibi credere par est:
4.235.8   Jus est, ignaros gnarus ut edoceat. 236. [234.] De imagine Camilli a Rossio picta.
4.236.1  Mire pinxisti

Non defuturos suis carminibus lectores, praedicit. Krša
4.388.1  Saeclum triste iret quum vatibus, haec ego scripsi,
4.388.2   Atque, ut sunt, luci credere non timui.
4.388.3  Quae niger averso livor male spernet ocello,
4.388.4   Vivere sed pergent non minus illa tamen;
4.388.5  Atque aliquem invenient, qui se legat ac probet

videt, qui te audit cumque loquentem,
5.111.6   Hic miser Idalio, dicit, ab igne calet.
5.111.7  Quid? Tibi tu, Antigene, soli... de te tibi soli,
5.111.8   Quam toti mavis credere tu populo? 112. De Polla parum castigata jocante.
5.112.1  Esse probam dicunt Pollam, castisque pudicam
5.112.2   Moribus,

5.217.3  Sic vita gaudent felici scilicet urbes,
5.217.4   Obteritur pedibus vera ubi relligio,
5.217.5  Falsa ubi se tantum ratio miratur, amatque,
5.217.6   Et negat auctori credere velle Deo.
5.217.7  Dant coelo invisae, dant seras denique poenas,
5.217.8   Exemplo et terrent postera saecla gravi.

quoque, Galle, doma. 298. Ad Pollam. De Lycota.
5.298.1  Pergis, Polla, tuum mihi tu laudare Lycotam;
5.298.2   Pergo ego laudanti credere, Polla, nihil.
5.298.3  Somnus amor, somni est vel frater, somnia cernit
5.298.4   Falsa sibi, narrat somnia falsa aliis.
5.298.5  Id bene qui norim, somno dum stertis in

amor, somni est vel frater, somnia cernit
5.298.4   Falsa sibi, narrat somnia falsa aliis.
5.298.5  Id bene qui norim, somno dum stertis in alto,
5.298.6   Nil possum verbis credere, Polla, tuis.
5.298.7  Credam, ubi discusso fugient tua visa sopore,
5.298.8   Si qua voles vigili dicere forte vigil.

347. Ad Postumum, a quo indocilis dictus est.
5.347.1  Indocilis dicor, quem sentis, Postume, nunquam
5.347.2   Velle tuo quidquam credere judicio.
5.347.3  Forsitan indocilis tute es, qui credere nunquam
5.347.4   Mi vis, esse tuum futile judicium.
5.347.5  Hoc mihi si docilis credas, qui dicor, amice,

Ad Postumum, a quo indocilis dictus est.
5.347.1  Indocilis dicor, quem sentis, Postume, nunquam
5.347.2   Velle tuo quidquam credere judicio.
5.347.3  Forsitan indocilis tute es, qui credere nunquam
5.347.4   Mi vis, esse tuum futile judicium.
5.347.5  Hoc mihi si docilis credas, qui dicor, amice,
5.347.6   Indocilis, dicar jam catus ac sapiens.

381. Ad Tullam Tullam] Gallam sua culpa male audientem.
5.381.1  Tulla, malam populus vulgo te dicit: id audis,
5.381.2   Sed tibi te dicis credere, non populo.
5.381.3  Atqui, si nescis, populus tibi credidit ipsi,
5.381.4   Quodque illi ostensum est, scilicet id loquitur.
5.381.5  Stultitia est de te famae nil credere,

dicis credere, non populo.
5.381.3  Atqui, si nescis, populus tibi credidit ipsi,
5.381.4   Quodque illi ostensum est, scilicet id loquitur.
5.381.5  Stultitia est de te famae nil credere, quum tu,
5.381.6   Quidquid ait, famae dixeris ipsa tuae.
5.381.7  Peccet idem, speculum si quis culpaverit et se
5.381.8   Velle sibi dicat credere, non speculo.

est de te famae nil credere, quum tu,
5.381.6   Quidquid ait, famae dixeris ipsa tuae.
5.381.7  Peccet idem, speculum si quis culpaverit et se
5.381.8   Velle sibi dicat credere, non speculo. 382. Ad Leonillam de amoribus Lycidae.
5.382.1  Quod te incestus amat Lycidas, Leonilla, pudori,
5.382.2   Id

5.558.3  Unde tibi est? Rerum quod scis mire omnia, mire
5.558.4   An rerum ignoras omnia quod, Licini? 559. [558.] Renuit credere Postumo, sive affirmanti, sive neganti.
5.559.1  De multis, toties quae facta, infectaque narras,
5.559.2   Callidus et multa pingere ab arte soles,
5.559.3  Scitaris, quidnam renuam

Postumo, sive affirmanti, sive neganti.
5.559.1  De multis, toties quae facta, infectaque narras,
5.559.2   Callidus et multa pingere ab arte soles,
5.559.3  Scitaris, quidnam renuam tibi credere? Tantum
5.559.4   Haec duo: quodque negas, Postume, quod et ais. 560. [559.] Ad Glauciam importunum, sero se venisse excusantem.

Multus saepe suos Varro mihi narrat honores,
5.745.2   Et regum claras jactat amicitias.
5.745.3  Omnia nec forsan mentitur; verum ego de se
5.745.4   Narrantum ampullis credere nil soleo. 746. [743.] In praedicantem omnia se mire facturum, si velit.
5.746.1  Nil se non mire facturum jactitat Aulus,

Carmina Pontici grata auditu, ingrata lectu.
5.811.1  Quae recitas, audita placent. Si lecta placerent,
5.811.2   Esses pol vates, Pontice, mirificus.
5.811.3  Verum aures vincunt oculi. Tibi credere nec vult
5.811.4   Lector, sed credit callidus ipse sibi. 812. [806.] Ad Quintum vitia sua minime videntem.
5.812.1  Qui sic

945. [939.] [  Lud. 53] Ad Flaccum. De Aulo Phyllidem invisente.
5.945.1  Sola domi ne sit Phyllis, huc ventitat Aulus,
5.945.2   Auli si dicto credere, Flacce, juvat.
5.945.3  Sin mage rem veram, quam dictum quaeris inane,
5.945.4   Huc, ne sit solus, ventitat assidue.
5.945.5  Illi nam procul est cum Phyllis pulchra,

Do veniam, blandi si quem pellacia ponti
5.1260.6   Ducit inexperto pandere vela mari,
5.1260.7  Illi sed veniam quis det, qui naufragus audet
5.1260.8   Rursus vesano credere se pelago? 1261. [1255.] (pon. inter varia) Krša "Pulchrum est indecori solvere colla

iratum, eo quod illum ineptum auctor dixerit.
5.1340.1  Quod dixi nugas tua carmina, cur furis, Eune?
5.1340.2   Non tua tu nugas carmina saepe vocas?
5.1340.3  Cur mihi non liceat de te tibi credere? Cur id,
5.1340.4   Quod credo, tecum dicere non liceat?
5.1340.5  Sed quoniam haud pateris, restat, tua carmina nugas
5.1340.6   Tu sine me dicas, te sine at ipse

1366. [1358.] In Glyconem, se suaque laudantem, aliosque carpentem.
5.1366.1  Saepe, Glycon, laudas teque et tua, sed tua teque
5.1366.2   Laudanti nemo credere vult hominum.
5.1366.3  Carpis saepe alios obliquo dente, sed illos
5.1366.4   Carpenti nemo credere vult hominum.
5.1366.5  Desine jam: voces in ventum fundit inanes

Glycon, laudas teque et tua, sed tua teque
5.1366.2   Laudanti nemo credere vult hominum.
5.1366.3  Carpis saepe alios obliquo dente, sed illos
5.1366.4   Carpenti nemo credere vult hominum.
5.1366.5  Desine jam: voces in ventum fundit inanes
5.1366.6   Frustra, cui nemo credere vult hominum.

saepe alios obliquo dente, sed illos
5.1366.4   Carpenti nemo credere vult hominum.
5.1366.5  Desine jam: voces in ventum fundit inanes
5.1366.6   Frustra, cui nemo credere vult hominum. 1367. [1359.] In Ponticum, quadragesimae tempore nunquam verbum Domini audientem.
5.1367.1  Pontice, dic, oro, dum totam rite per urbem

5.1423.3  Hic verum tectus corrumpit: prodit apertus,
5.1423.4   Celari quum res postulat, ille nimis. 1424. [1417.] Cur Marco, si quid secreti est, credere nolit.
5.1424.1  Nil tibi ego renuam secreti credere, sed, quae
5.1424.2   Credo, tu credis, Marce, alii atque alii.
5.1424.3  Hos mihi ego metuo: tibi quae committere vellem,

5.1423.4   Celari quum res postulat, ille nimis. 1424. [1417.] Cur Marco, si quid secreti est, credere nolit.
5.1424.1  Nil tibi ego renuam secreti credere, sed, quae
5.1424.2   Credo, tu credis, Marce, alii atque alii.
5.1424.3  Hos mihi ego metuo: tibi quae committere vellem,
5.1424.4   His ne committam scilicet,

30. Ad Hermogenem medicum.
7.30.1  Quid tibi condoluit, narras; medicina levavit
7.30.2  Quo tua te, narras omnibus, auxilio.
7.30.3  Quaere alios, quaeso, testes; tibi credere soli
7.30.4  De te narranti nolumus, Hermogene.
7.30.5  Isto etenim pacto nemo non dicere possit,
7.30.6  Se sibi vel raptum restituisse caput.

53. [ = Sat. 945]
7.53.1  Ad Flaccum de Aulo Phyllidem invisente.
7.53.2  Sola domi ne sit Phyllis, huc ventitat Aulus,
7.53.3   Auli si dicto credere, Flacce, juvat.
7.53.4  Sin mage rem veram, quam dictum quaeris inane,
7.53.5   Huc, ne sit solus, ventitat assidue.
7.53.6  Illi nam, procul est cum Phyllis pulchra,

salsus, quam sit lepidus, quam suavis in aures
7.66.4   Flexanimo et mentes influat eloquio.
7.66.5  Haec me saepe doces, inculcas haec mihi saepe,
7.66.6  Quorum nil soleo credere, Polla, tibi.
7.66.7  Nil, toties doctus, didici tamen, hoc nisi solum,
7.66.8   Uri te flavo in Thyrside non modice.

nondum severat alma Ceres. 143. Ad amicum vulgo male audientem.
7.143.1  Nolo ego pol vulgus de te quae narrat, amice,
7.143.2   Credere. Si vulgus vera tamen loquitur,
7.143.3  Te tibi dissimilem miror doleoque, tuique
7.143.4   Exopto fias rursus ut assimilis.

Velles, Cinna, legi tandem et notescere vulgo,
7.231.4  Nec semper posses clausa fovere domi.
7.231.5  Nam quod te dicis nil tangi laudis amore,
7.231.6   Jurato nequeam credere. Laudis amor
7.231.7  Cui nullus prurit sub pectore, scribere versus
7.231.8   Parcit, non scriptos gaudet habere domi.

Et miro nil non efficit ingenio,
8.26.5  Quodque alii frustra multa mercede docentur,
8.26.6   Ipse sua nullo sponte labore videt.
8.26.7  Quinte, aliam tibi quaere, istud quae credere possit:
8.26.8   Cogitur exemplo credere Lyda suo. 27. De Lydae responso.
8.27.1  Forte meum carmen dum gestat Lyda,

alii frustra multa mercede docentur,
8.26.6   Ipse sua nullo sponte labore videt.
8.26.7  Quinte, aliam tibi quaere, istud quae credere possit:
8.26.8   Cogitur exemplo credere Lyda suo. 27. De Lydae responso.
8.27.1  Forte meum carmen dum gestat Lyda, rogata
8.27.2   Quid foret id, dixit scilicet,

8.28.12   Heic desiderium nos, bona Lyda, tuum. 29. In Aulum, affirmantem, Lydam laudes prodigere.
8.29.1  Prodiga, ais, laudum Lyda est; id credere possim,
8.29.2   In te si laudes prodigat, Aule, suas. 30. In Cervinum, affirmantem, Lydam laudes prodigere.

sit magis atque magis. 357. De laudibus Lydae.
8.357.1  Quae mihi de clara miranda Lycoride narras,
8.357.2   Horum ego, Lyda, tibi credere nil renuo.
8.357.3  Olim foemineum sprevi genus, at, mihi postquam
8.357.4   Nosse tuum attonito contigit ingenium,
8.357.5  Nil reor eximiae laudis jam scilicet esse,

qui valeam tam firmo corpore? Dicam:
8.445.3   A me omnes longe submoveo medicos.
8.445.4  Quod si quem patior mihi venam tangere, quidquid
8.445.5   Praescripsit, monuit, credere nil soleo.
8.445.6  Tu fac idem, mea Lyda, viamque insiste valendi,
8.445.7   Quam monstro, fortis pectore magnanimo.
8.445.8  Re jam docta scies, medicos qui despuit

In Aulum, qui poëtam dixerat indocilem. Krša
9.199.1  Indocilem dicis, sana quod mente recuso,
9.199.2   Aule, tuae meme credere stultitiae;
9.199.3  Coeco sese aliquis ceu si permittat agendum,
9.199.4   Ipse suis uti quum potis est oculis.
9.199.5  Vera doce quaecumque jubes: parere jubenti

9.216.1  Amplecti ante alios quem sueras, Flacce, sodales,
9.216.2   Atque animae partem dicere dimidiam;
9.216.3  Seria cui soli, soli cui credere nugas,
9.216.4   Quicum velle simul vivere, velle mori;
9.216.5  Nunc male neglectum spernis, nunc, perfide, eumdem
9.216.6   Immemor heu longae laedis amicitiae.

devius abripiat,
9.277.5  Ille fidem ignorat veram, nec scit, Deus auctor
9.277.6   Quam claro nobis lumine se se aperit:
9.277.7  Quam contra nihil est illis, cur credere possit
9.277.8   Quisque, sui auctorem dogmatis esse Deum.
9.277.9  Haec ego clamabam: non intellecta volabant.
9.277.10   Necquicquam campos dicta per aërios;

mihi quum posco, nimium si poscere credor,
9.339.4   Esse tibi cupio, Postume, saltem aliquis:
9.339.5  Esse, inquam, dici nam tantum nil moror hercle,
9.339.6   Nec verbis soleo credere, at officiis. 340. [337.] Est pulchrum quodcumque suis est usibus aptum.
9.340.1  Si pulchrum est quodcumque suis est usibus aptum,

etiam agricolae furentur, ut omnia, olivi
2.89  Partem aliquam; tantum ne sit tabescere curis
2.90  Perpetuis, quae mi stimulis praecordia figant;
2.91  Contra ac te video sentire, et credere pridem.
2.92  Non te, quo praesente viget, quo absente labascit
2.93  Indiga consilii patriae movet urbis imago?
2.94  Bella nec ipsa movent, trepidoque Europa tumultu

ab invitis flectum ducebat ocellis;
13.108  Non ullae illecebrae, non ulla abrupta cupido.
13.109  Invidiae stimulis hominum pars magna; maligno
13.110  Pars animo trahitur; vix possis credere amico,
13.111  Vix ipsi consanguineo, culpetne, probetne,
13.112  Consilium capias quodcumque? Negotia curant
13.113  Multo aliena suis melius plerique, videntur

sebi, negh druzjem, vjerovat,
4  Jer sctoje u tebi, najboglje mozc sam znat.
1  „ Sis tibi tu judex, si quis tua facta probavit;
2  Te tibi tunc jubeo credere, non aliis.
3  „ Unus tu videas imo quae pectore condis;
4  Haec melius quam tu cernere quis poterit?

Cum notus Hadriacum miscet mare, nec sinit aut hac,
Aut illac ratibus procedere. Turbida verùm
Vix ubi composuit melior freta, velivolae uno
Egressa puppes hinc tempore conspiciuntur
Credere se pelago, et cursus iterare relictos.
Hic austro objectus locus est, gaudetque salubri
Temperie, quamquam juga claudant ardua circum
Nam matutinis Eurus refrigerat auris
Quottidie autumni per

Constantes saxo rebar adesse viros.
Diffringi metuens nolebam tangere quemquam;
Nunc quoque vix tanto libera vivo metu. (62)
Subridens retuli: vigilem Di talia cogant
Credere te, cupias ut procul esse viris. I travagli d’ Orfeo in grazia della Moglie.

Sic postquam Eumenidum maxima, quae soboli
Humanae tantam cladem tantosque labores
Intulerat, certo vulnere procubuit,
Ingenti natura parens perculsa stupore est,
Totque levata malis credere vix potuit
Advenisse diem, Jennero quae auspice, leti
Innumeras tandem clauderet una vias.
Relligio invento plausit. Fanaticus error
Et peste et saeva saevior Eumenide
Immundo

nescit, misere sed reptat et haeret.
1.7.91  Jam dicas falsum, quod non intelligis? Heus tu,
1.7.92  Pocula cur medico praebente insuavia sorbes
1.7.93  Ignarus virtutis, sed mihi credere non vis
1.7.94  Dum tibi vera cano veri certissimus auctor?
1.7.95  Sic populi naso suspendebatur acuto
1.7.96  Rupibus Illyricis egit qui primus Asellum,

1.16.65  Emturo viva pendentium ab arbore casus
1.16.66  Incertos. Audin' Judaeus amicus Apellae
1.16.67  Alteri in occultam quid furtim immurmuret aurem?
1.16.68  Heus tu! Credere Virroni assem, obolumve caveto.
1.16.69  Non aliud tota est nomen damnosius urbe.
1.16.70  Conductis nummis coenavit heri, unctius esset
1.16.71  Hermogeni ut parasito,

Jovis orta Minerva?
1.16.189  Nulla quidem, a dubio si latum abscesseris unguem.
1.16.190  Heu! nisi jam nimium dubites, sapiasque cavendo,
1.16.191  Deperies Rhodopen, Virroni credere nummos
1.16.192  Cogeris, Gracchique loco, et Ciceronis habere
1.16.193  Elinguem, indoctum: sella sedisse curuli
1.16.194  Censebis fullonum atavos: et cetera multa

sine nil mihi jucundum, nil et mihi dulce,
2.2.38   Queis sine vix nobis vita ferenda foret.
2.2.39  Namque haud immerito pariter consuevimus omnes
2.2.40   Omnia nostri illis credere sensa animi,
2.2.41  Heu! quidnam humanis male tam voluisse mereri
2.2.42   De rebus Superos impulit, anxiferis
2.2.43  Ut mage miscerent mortalia pectora curis,

179  At longûm haud tacuit, rupitque has pectore voces.
180  Infide o coniux, audivi tristia quaenam? 180
181  Si tibi nulla fides, cuinam iam credere fas est?
182  Ecquis non stupeat malefidi labe notari
183  Tam genere heroem, quam clarum laudis honore?

ceu lumine Titan,
234   Concius haud sceleris verba haec e pectore fudit.
235  O mea lux, quaeso sontem me credere parce, 235
236  Arguere atque fidem, tibi quae manet aequa, perennis.
237  Mendax fama

quum nuper ad arma ruisti, 310
311  Tempore mutatum te quantum miror ab illo!
312  Conscia, quae fuerit tua magna potentia pridem,
313  Ipsa equidem nequeo tam tristia credere facta.
314  Quid misera at fallor? te Princeps, nosco repente,
315  Qui nostro longûm iuvenili in pectore vixti 315
316  At nunc imbre iaces foedus, mersusque

Bibliographia locorum inventorum

Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].

Cipiko, Koriolan (1425-1493) [1477], Petri Mocenici imperatoris gestorum libri tres, versio electronica (), Verborum 16317, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [cipikokpetri].

Marulić, Marko (1450-1524) [1477], Carmina Latina, versio electronica (, Split), 2206 versus, verborum 14802, Ed. Bratislav Lučin ; Darko Novaković [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - epistula; poesis - hymnus; poesis - elegia] [word count] [marulmarcarmina].

Marulić, Marko (1450-1524) [1480], Repertorium, versio electronica (), Verborum 315700, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - loci communes] [word count] [marulmarrepert].

Crijević, Ilija (1463-1520) [1484], Carmina e cod. Vat. lat. 1678, versio electronica (, Dubrovnik), 7675 versus, verborum 46525, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - lyrica; poesis - epica] [word count] [crijevicarm1678].

Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].

Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1497], Francisci Natalis Carmina, versio electronica (), 3135 versus, verborum 19055, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [natalisfcarmina].

Bunić, Jakov; Caluus, Hieronymus; Gučetić, Ivan; Hieronymus; And.; Severitan, Ivan Polikarp (1469-1534; c. 1526; 1451-1502; c. 1526; 1472 - c. 1526) [1502], Carmina minora ex libro De vita et gestis Christi, versio electronica (), 360 versus, 4279 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma; poesis - sapphicum; prosa - epistula] [word count] [aavvcarminavgc].

Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Dauidias, versio electronica (), 6765 versus, verborum 45407, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica] [word count] [marulmardauid].

Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Quinquaginta parabolae, versio electronica (), Verborum 13330, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - parabola] [word count] [marulmarquinqu].

Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Regum Delmatiae atque Croatiae gesta, versio electronica (), Verborum 4606, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [marulmarrdcg].

Baničević, Jakov (1466-1532) [1513], Epistulae anni 1513, versio electronica. (), Verborum 5324, Ed. G. Amboise [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [banicjepist1513].

Beneša, Damjan (1476-1539) [1514], Epistolae dedicatoriae ex opere de secundo bello Punico, versio electronica (, Lyon), verborum 1502, Ed. Rezar, Vladimir [genre: prosa - epistula dedicatoria] [word count] [benesadepistolaededic].

Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].

Kožičić Benja, Šimun [1516], De Corvatiae desolatione, versio electronica (, Roma), verborum 1764, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [begniusscorvatiae].

Marulić, Marko (1450-1524) [1517], De Veteris instrumenti uiris illustribus, versio electronica (), Verborum 29840, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvirill].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio Tranquilli Parthenii Andronici Dalmatae contra Thurcas ad Germanos habita, versio electronica (, Augsburg), 35 versus, verborum 5015, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfthurcgerm].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Ad Deum Contra Thurcas Oratio Carmine Heroico, versio electronica (, Nürnberg; Ingoldstadt), 326 versus, verborum 2269, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - silva] [word count] [andreisfthurcher].

Marulić, Marko (1450-1524) [1519], De humilitate, versio electronica (), Verborum 81625, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarhumil].

Marulić, Marko (1450-1524) [1519], Dialogvs de Hercule a Christicolis superato, versio electronica (), Verborum 8236, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [marulmardial].

Marulić, Marko (1450-1524) [1520], De ultimo Christi iudicio sermo, versio electronica (), Verborum 16879, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - sermo] [word count] [marulmarultiudic].

Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].

Severitan, Ivan Polikarp (1472 - c. 1526) [1522], Feretreidos libri tres, versio electronica (), 807 versus, verborum 8510, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [severitanipferetr].

Bunić, Jakov; Cortonus de Vtino Minorita, Bernardinus; Petrus Galatinus; Colonna Galatino, Pietro (1469-1534; m. post 1539.) [1526], De vita et gestis Christi, versio electronica (), 10155 versus; verborum 68245, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica] [word count] [bunicjvgc].

Brodarić, Stjepan (1490-1539) [1526], Stephanus Brodericus cancellarius Clementi papae VII, versio electronica (, Budim), Verborum 568, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [brodaricsepist15260326].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527], Dialogus Sylla, versio electronica. (), Verborum 15372, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfsylla].

Štafilić, Ivan; Ioannes Staphileus (1472-1528) [1528], Oratio ad Rotae auditores excidii Vrbis Romae, sub annum Christi 1527. causas continens (, Roma), 4294 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - oratio] [word count] [stafilicioratioroma].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1529], Carmina in actis Tomicianis (1529-1530), versio electronica (), 258 versus, Ed. Zygmunt Celichowski [genre: poesis - epigramma; poesis - elegia] [word count] [vrancicmtomiciana].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1530], Carmina, versio electronica (), 90 versus, verborum 500, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen] [word count] [vrancicacvd].

Rektor i Veliko vijeće Dubrovnika [1531], Rector et consilium Rhagusii Clementi papae VII, versio electronica (, Dubrovnik), Verborum 99, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [dubrovnikepist15310722].

Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1538], Epistulae anni 1538, versio electronica (), Verborum 4332, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [vrancicaepist1538].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1544], Dialogus philosophandumne sit, versio electronica. (), Verborum 8149, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfphilos].

Utješenović-Martinuzzi, Juraj (1482-1551) [1547], Frater Georgius episcopus Varadiensis cardinali Alessandro Farnese, versio electronica (, Varadin), Verborum 897, Ed. Bessenyei József [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [utjesenovicjepist15470207].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1550], Carmina in manuscripto Budapestensi H46, versio electronica (), 462 versus, verborum 3075, Ed. Bratislav Lučin [genre: poesis - carmen; poesis - epigramma] [word count] [andreisfcarminavd].

Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].

Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].

Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1569], Ad Reverendissimum dominum Antonium Verantium Archiepiscopum Strigoniensem, versio electronica (, Posonii), Verborum 1794, Ed. László Szalay Gusztáv Wenzel [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfepist15691019].

Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].

Mladinić, Sebastijan (c. 1561 - c. 1621) [1590], Vita beati Ioannis episcopi Traguriensis, versio electronica (), Verborum 4659, versus 746, Ed. Mladen Ivanišević [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; poesis - ode; prosa - epistula - praefatio] [word count] [mladinicsvita].

Petrić, Frane (1529-1597) [1591], Zoroaster et eius CCCXX oracula Chaldaica Latine reddita, versio electronica (, Ferrara), Verborum 7671, Ed. Erna Banić-Pajnić [genre: prosa oratio - tractatus; prosa oratio - versio] [word count] [petricfzoroaster].

Pir, Didak (1517 – 1599) [1596], Cato minor, sive disticha moralia, versio electronica (), versus 5366, verborum 40443, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; poesis - ode] [word count] [didacuspcato].

Belostenec, Ivan; Glavinić, Sebastijan; Anonymus (1593./1594. - 1675) [1675], Gazophylacii dedicatio et prologus, versio electronica (), 3558 verborum, 12 versus, Ed. Damir Boras [genre: prosa - dedicatio; prosa - epistula; prosa - prologus; prosa - paratextus; poesis - epigramma] [word count] [belostenecigazophylaciumded].

Rattkay, Ivan (1647–1683) [1683], Relatio Tarahumarum Missionum eiusque Tarahumarae Nationis Terraeque Descriptio, editio electronica (), 9250 verborum, Ed. Ludwig Fladerer [genre: prosa oratio - relatio] [word count] [rattkayitarahum].

Matijašević Karamaneo, Antun (1658-1721) [1686], In Budae a Turcarum tyrannide libertatem, versio electronica (), 234 versus, verborum 1555, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - carmen; poesis - epica; paratextus poetici] [word count] [matiasevcaramaninbudae].

Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1686], Thieneidos libri sex, versio electronica (), 5415 versus, verborum 33672, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [vicickthien].

Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym].

Vičić, Kajetan (?-ante 1700) [1700], Jesseidos libri XII, editio electronica (), 13523 versus, verborum 84448, Ed. Gorana Stepanić [genre: poesis - epica] [word count] [viciccjess].

Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1747], Philosophiae versibus traditae libri sex, versio electronica (), 11229 versus, verborum 82047, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - didactica] [word count] [staybphilos].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Additamenta ad Annuas, versio electronica (, Zagreb), Verborum 17030, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbannadd].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].

Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].

Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764], Echo libri duo, versio electronica (), Verborum 11422, versus 1535, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis epica] [word count] [zamagnabecho].

Zamanja, Bernard; Kunić, Rajmund (1735-1820; 1719-1794) [1768], Navis aeria et elegiarum monobiblos, versio electronica (), 3251 versus, verborum 26001; carmen epicum, hendecasyllabum 1, elegiae 10, idyllia 4, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - elegia; poesis - idyllium; poesis - epigramma] [word count] [zamagnabnavis].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1772], Epigrammata, versio electronica (), 82 versus, 539 verborum, Ed. Giuseppe Gelcich [genre: poesis - epigramma] [word count] [boskovicrdsld].

Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Homeri Ilias, Latinis versibus expressa, versio electronica (), 18.330 versus, verborum 126.883, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - epica; poesis - versio] [word count] [kunicriliaslibri].

Homerus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1777], Homeri Odyssea Latinis versibus expressa, versio electronica (), 13633 versus, verborum 95,658, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; poesis - argumentum; prosa - paratextus; prosa - epistula] [word count] [zamagnabodyssea].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].

Hesiodus; Zamanja, Bernard (1735-1820) [1785], Hesiodi Ascraei opera, versio electronica (), 2747 versus, verborum 58425 [genre: poesis - versio; poesis - epica; poesis - elegia; poesis - carmen; prosa - epistula; prosa - commentarius] [word count] [zamagnabhesiod].

Brezovački, Tito (1757-1805) [1790], Dalmatiae, Croatiae et Slavoniae trium sororum recursus, versio electronica (), 94 versus, verborum 664, Ed. Darko Novaković [genre: poesis - satura; poesis - elegia] [word count] [brezovtrecursus].

Sorkočević, Miho; Malinius Sandecensis, Gasparus; Asirelli, Pierfilippo; Fortis, Alberto; Marullo, Michelle (1739-1796) [1790], De illustribus familiis quae hodie Rhacusae exstant, versio electronica (), 121 versus, verborum 3295, Ed. Miho Sorkočević 1739-1796 [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma; prosa - tractatus; prosa - notae] [word count] [sorkocevicmfam].

Anonymus (1790) [1790], Ad Inclytos Dominos Status et Ordines Regnorum Dalmatiae, Croatiae et Sclavoniae generaliter congregatos, versio electronica. (), 442 verborum, Ed. Franjo Fancev [genre: prosa - acta] [word count] [nnpredstavka1790].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica (), Verborum 26295, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlendesc].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Status actualis oeconomiae publicae, versio electronica (), Verborum 39967, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlenstatus].

Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].

Baričević, Adam Alojzije (1756-1806) [1793], Epistulae XVI invicem scriptae, versio electronica (), Verborum 7902, Ed. Luka Vukušić [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [baricevaaepistpenzel].

Ferić Gvozdenica, Đuro (1739–1820) [1794], Fabulae, versio electronica (), 2266 versus, verborum 52873, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - fabula] [word count] [fericdfab].

Kunić, Rajmund (1719-1794) [1794], Epigrammata, versio electronica (), 20870 versus, verborum 170058, Ed. Irena Bratičević [genre: poesis - epigramma] [word count] [kunicrepigr].