Your search found 879 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-879:

ab littore Apuliae haud ita late interjecto mari disjunctas, quas olim Veteres appellabant Diomedaeas, quod illuc Diomedes Rex Aetoliae post Trojam excisam appulerit, ibique, postquam aliquot annos regnasset, ut ferunt, diem suum obierit. Deinde vero cum tres numero essent, modico interfluente Euripo discretae, ex eo Trimitum, seu Trimitarum insulae nominari coeperunt; quamquam verius eas hoc vocabulo appellatas dixeris ab una earum principe, quam Tacitus Annal. lib. 4. Trimerum vocat. Tenet fama, litterisque multorum est memoriae traditum, hunc Joannem a Fulgineo fuisse illum

apparuerunt in celo et quedam maior stella micabat iuxta solem ex occidentali parte. Tantusque pauor in omnes incubuerat, ut uelud amentes huc illucque clamando discurrerent mundi finem adesse putantes. Erat autem dies Veneris luna tricesima. Et quamuis solis iste defectus per totam aparuisset Europam, in Asia tamen et Africa non dicebatur fuisse. Eodem anno uisa est stella crinita, id est cometa, que imminebat septentrionali regioni, quasi supra regnum Hungarie, et mansit diebus multis satisque magne rei portendi uidebatur presagium. His etenim diebus crebrescebat iam per aures hominum

Quod fuit astuto pugnax Aetolus Ulixi,
1.329.2  Quod duro Telamon Amphitryoniadi;
1.329.3  Quod fuit inflexo mitis Patroclus Achilli,
1.329.4  Formoso Nisus quod celer Euryalo;
1.329.5  Quod fuit e Thebis profugo Calydonius exul,
1.329.6  Pirithoo casti quod pater Hippolyti,
1.329.7  Quod fuit Emathius domitori Hephaestio rerum,

et illa pependit
2.85.10  Iudicio, fortem, fortia dona, decent. 447. DE IISDEM AD EUNDEM
2.86.1  Haud leviter quondam laetatum Eurysthea dicunt,
2.86.2  Nec decus id titulis, vile putasse, suis,
2.86.3  Alcides cum prima viri mandata secutus,
2.86.4  Torva Cleonaeae, protulit ora, ferae.

3.19.24  Nec duo per Samium pectora docta senem;
3.19.25  Nec cum Patroclo plus laudis habebit Achilles,
3.19.26  Nec Diomedeus cum Polynice parens.
3.19.27  Euryalum veniens extollere desinet aetas,
3.19.28  Et tuus in tenebris, Nyse, iacebit honos.
3.19.29  Vilis et Aeneas, et vilis fiet Achates,
3.19.30  Nec feret his ullam Musa

4.6.92  Aut serpentinis torva Megaera comis?
4.6.93  Verum cum semper noceas, plus omnia laedis,
4.6.94  Quando lates, nam tunc quod iuvat, alter habet.
4.6.95  Tunc magis Euripi fervent refluentibus undis,
4.6.96  Tunc tempestates turbida flabra cient.
4.6.97  Nec caput est cerebro, nec plenae sanguine venae,
4.6.98  Fluctibus et mediis ostrea sema

urget, eo minus taceri, minusque in animo meo oblitterari potuit, nihil novi vel ignoti addens, sed ut refricatus dolor malorum publicorum sensum, tot malis duratum reficiat, magisque notum fiat, belli huius causam maiorem esse quam bellum. Lustrum prope vicesimum, si apte memini circumagitur, quo Europae oras infesta Teucrorum arma, Deum, hominesque violatura pervolarunt, eaque post subactam plusquam brevi Graeciam, Macedoniae deinde ac Hungariae regna, praeterea Albaniae, item alias, ut dictu, ita et memoratu miserandas, plurimas terras, aliis super alias cladibus completas, superbo

Nihil incolumis inter sacra, profanaque, nihil inquam, cui ferro, terrore, cui flamma et iugo noceri potuit, inviolati relinquendo, ut una quaeque gradu proxima erant, ita ignominiae obiecta. Hinc omnes circum vicinos passim vis, atque tempestas illa adorta est. – Novissime ad ipsius ferme Europae umbilicum pervagata, tandem huius regni et patriae nostrae adhaesit lateribus. Miretur pater beatissime, qui novit, quo pacto ad tanta, tamque dura patienda potius, quam propulsanda haec, patria nostra sufficiens fuerit, quae nisi stetisset fide, opibus, reor, non fuisset

servitutis propulsandae, in perseverantia est. Aut enim non persuaderi bellum debuit, nec suscipi, aut si persuasum susceptumque exstitit, gerere pro dignitate tantae rei et perficere oportet. Perficietur autem, si urgebimus concussos, et si non abscendimus prius, quam spei nostrae finem pulsus Europa hostis imponeret. Non levis causa est belli, quae ad perseverantiam stimulat: toties instultantes hostes, nunquam nisi victi desinent. Nulla cum eis fida conditio esse potest, utile est igitur instare perseveranter, defungique cura. Instabimus autem, si beatitudo vestra perseverantiae

beatitudo vestra aequalem his stipendiis exercitum, habet milites domesticorum funerum avidissimos vindices, quibus non precaria, sed perpetua arma exstant, adversum illos nostros semper hostes, christiano nomini nunquam amicos. Placeat modo provisionem non postponere, et eum finem, ut liberata Europa et fidei consors et sedis illius gloria fiat, atque decus. Haec dicens, simulque hinc proficiscens recommitto me pedibus Sanctitatis vestrae, quam Altissimus conservet, iuxta vota regimini Ecclesiae suae sanctae. Datum in

malis uniuersam penitus boni spem abiecerunt. Nonnumquam tamen, ut Cicero in Tusculanis quaestionibus scribit, quidam ex hoc genere fortunii, qui multa sepius sunt perpessi, quicquid accidit ferunt facilius, ut ille apud Euripidem, qui ait:
Si mihi nunc tristis primum illuxisset dies
nec tam aerumnoso nauigassem salo
esset dolendi causa ut iniecto equi
freno repente

Hinc et sapiens ait: Auis ad uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores

Hinc et sapiens ait: Auis ad uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores

Hinc et sapiens ait: Auis ad uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores

Hinc et sapiens ait: Auis ad uolandum et homo natus est ad labores. Et alia Scriptura dicit: Vniuersa uita hominis militia est super terram. Ad quod respiciens Euripides poeta non insulsa utebatur sententia dicens: "nos decebat coetus celebrantis domum lugere, ubi esset aliquis in lucem editus, humanae uitae uaria reputantes mala; at, qui labores

sentires indignis modis; sed si, quibus legibus nos sumus, isdem (ut tragice loquar) communem traxisti aera, ferenda haec melius et putanda ratione sunt. " Tale quid et Euripides scribit: Mortalis nemo est quem non attigit morbique dolorque; multi humandi sunt liberi, rursumque creandi. Mors est futura omnibus. Quae generi humano angorem nequaquam afferre habetur

insequens Nec opinantes assecuta est senectus? Si, quia nihil ultra habemus, hoc longum dicimus; omnia ista, perinde ut cuique data sunt pro rata parte aut uita longa aut breui abducuntur. Apud Hypanum fluuium, qui ab Europae parte in Pontum fluit, Aristoteles ait bestiolas quasdam nasci quae unum diem uiuant. Ex his igitur hora octaua quae mortua est, prouecta aetate mortua est; quae uero occidente sole, decrepita. Et magis etiam si solstitiali die. Confer

– hinc et Aeneas Palinurum inhumatum questus est: Nudus in ignota iacebis, Palinurus, arena. Mater quoque Euryali apud eundem poetam apte ex eadem ratione inducitur querens se in morte filii uel illo saltem solacio destitutam quod non presserat oculos ipsius morientis aut uulnera lauerat. Nec mirum esse debet si mortales

sciui et ei rei sustuli. Praeterea ad Troiam cum misi ad defendendum Graeciam, sciebam me in mortiferum bellum, non in epulas mittere." et illud Thesei apud Euripidem: Nam qui haec audita a docto meminissem uiro, futuras mecum commentabar miserias: aut mortam ! acerbam, aut exilii maestam fugam, ut semper aliquam molem meditabar mali,

II.14.8 Auis... labores Vulg. Iob 5,7; Vniuersa... terram Vulg. Iob 7,1 II.14.9 Cic. Tusc. 1,48 (115) (= Eur. Cresph. fr. 449), ubi omni pro omnes II.14.10 natum ] perferendas natum V1 | cf. Herod. 5,4 | cum eis scripsi pro cum eo

II.14.8 Auis... labores Vulg. Iob 5,7; Vniuersa... terram Vulg. Iob 7,1 II.14.9 Cic. Tusc. 1,48 (115) (= Eur. Cresph. fr. 449), ubi omni pro omnes II.14.10 natum ] perferendas natum V1 | cf. Herod. 5,4 | cum eis scripsi pro cum eo

II.14.8 Auis... labores Vulg. Iob 5,7; Vniuersa... terram Vulg. Iob 7,1 II.14.9 Cic. Tusc. 1,48 (115) (= Eur. Cresph. fr. 449), ubi omni pro omnes II.14.10 natum ] perferendas natum V1 | cf. Herod. 5,4 | cum eis scripsi pro cum eo

II.14.8 Auis... labores Vulg. Iob 5,7; Vniuersa... terram Vulg. Iob 7,1 II.14.9 Cic. Tusc. 1,48 (115) (= Eur. Cresph. fr. 449), ubi omni pro omnes II.14.10 natum ] perferendas natum V1 | cf. Herod. 5,4 | cum eis scripsi pro cum eo

studentem Patauii
Vade, Elegia, precor, patrios uisura penates,
Vade cito queruli nuncia moesta soni!
Summe togam qualem condam Casandra ferebat,
Hectoris ad magnos Andromaceque rogos.
Sparge comas humeris, ueluti dum uulnere sęuo
Extinctum Eurialum cerneret ipsa parens.
Sintque tuę uoces imitantes guttura icgni,
Qui solet ad mortem carmina moesta dare.
Sintque tibi Niobes lachrymarum copia grandis,
Quę tandem undosus femina facta lapis.
Conueniens et erit uentosus pectore tractus,
Quem

Deinde quarta die imperator in Clazomeniorum agro copias exposuit, ad locum qui nunc caput Stilari dicitur. Clazomenae oppidum fuit in fine sinus Smyrnaei positum, Anaxagora ciue suo, qui Archelai phisici et Euripidis poetae praeceptor fuit, clarum. Et quoniam omnes circum adhaerentium locorum incolae, exemplo Smyrneae cladis perterriti, ad montana et mediterranea loca se contulerant, pauci qui ad custodiam domorum remanserant a nostri intercipiuntur. Abducta est tamen camelorum ac

Persarum copias cum Turcis bis conflixisse. Othomanus duos magistratus summos habet, unum Bassan Anatoliae, alterum Romaneae appellat; ille omnibus prouinciis Asiae, hic Europae Othomano subditis praeest. Horum et in administrathme imperii consilio, et in bello gerendo opera maxime utitur. In primo proelio filius regis cum triginta milibus equitum, Bassa uero

sum, fueram uirgo dilecta Tonanti.
Idem sexus inest: Iuppiter, ergo ueni! Io in uaccam
Inachidos si flamma tuę te, Iuppiter, urit,
Qualis ad Europam diceris isse, ueni. Phoeton
Quo tibi, parue puer, Phoebei munera currus?
Excussus rapido, Phoeton, ab axe cades.

Victus Achelous propriis caput intulit undis
Illum dum Alcydę succubuisse pudet.
Fortis Erix cestu, flammę munimine Cacus,
Antheus terrę dum cadit usus ope,
35  Oechalię regno fidens Euritus – ab illo
Victi omnes dirę damna tulere necis.
Neptunno natos saxis prostrauit, ut aiunt,
Saxa hęc e cęlo suppeditante Ioue.
Sed licet hic semper uictor superauerit olim

in superis regna beata colo. De Durato equo
Gloria nobilium iacet hic Duratus equorum,
Qui potuit currum, Phoebe, decere tuum.
Ocior hic uentis, Euro, Zephiroque Notoque
Non potuit mortem pręteriisse feram. De morte accipitris Marini
Accipitrem reuocas dum tu, Marine, uolantem,
Ille redire

fratris,
Nulla quies lacrimis nec modus ullus erat.
Omnibus ex illis fuit hic charissimus unus
Quę quandoque animo grata fuere meo.
5  Non sic ipse suum dilexit Castora Pollux,
Eurialus Niso non ita gratus erat.
Illius affatu iocundo sępe fruebar,
Nullo me facto lęserat ille suo.
Promptus et urbanis fuerat disponere rebus
10   Et regere inde suos sedulus usque lares.

quibus unco uomere putrem
Pinguibus in campis glebam uersaret arator
Et quibus aut messor fruges aut uinitor uuas
Cogeret, ante acti gratissima dona laboris,
40  Et quibus immites tectus lare temneret Euros
Ocia lętus agens. Per Te foeta ubere tellus
Aequatis circum spatiis, distante profundi
Conuexa regione poli pariterque remota,
Orbe quidem in medio librata mole pependit;

inter quos te connumero, suavissime Georgi, quem crinitus Apollo cythara donavit, qua nedum umbras Tartareas, sed etiam tricipitem Cerberum delinire ac demulcere potuisses, neque ut Orpheus, si tibi recuperanda fuisset, dimisisses Euridicem. Macte virtute, pro quo insuper et iura pontificia intercessere, quibus te frustra insudasse videretur, si tam inmaturo tempore decessisses. Neque postremo amicorum vota tibi defuere, qui te

flebile prebet opem.
2.7.3   Aurige, fortis currum qui rexit Achyllis,
2.7.4   Iam fesso cantus saepe leuamen erat.
2.7.5   Euridices coniunx uentos mulcebat et undas,
2.7.6   Spes erat hec Myniis ipse poeta uiris.
2.7.7   Et me solatur tenui mea fistula cantu,

Ad Franciscum Istrum
2.17.1   Hei mihi, cur laceras discedens pectora nostra,
2.17.2   Eurialos inter semper habende meos?
2.17.3   Sollicitat te dulcis amor, Francisce, tuorum
2.17.4   Carior et uita forsan amica tua.

2.18   Virtutem Ascanei mirantur tempora prisca,
2.18   Miramur Musas, candide Petre, tuas.
2.18   Euryalo pulchro pubes formosa fauebat,
2.18   Prosequimur nostram nosque fauore lyram.

2.18  

atque sacris?
2.23.3   Magnanimum Aiacem fortis laudauerat Hector
2.23.4   Cognoscens animos Marte parante suos.
2.23.5   Euryali celeres donauit munere cursus
2.23.6   Progenies Veneris patris in exequiis.
2.23.7   Tu mihi, sacra cohors, iuris precepta legenti

tu potius, poeta dulcis,
2.36.21   Quem Verona dedit nouem puellis!
2.36.22   Nam Phoebus mihi diceris secundus
2.36.23   Et forma Eurialus uideris alter,
2.36.24   Tu semper generosa Banda proles
2.36.25   Et doctissimus utriusque legis.
2.36.26   Censerem

suam.
3.2.5   Sanguine placantur pecudum pia numina quedam
3.2.6   Placatumque magis carmine numen erit.
3.2.7   Eurydices coniunx plectro mulcebat Achiuo
3.2.8   Sceuitiem uenti, flumina, saxa, feras.
3.2.9   O utinam uires habuissent carmina nostra,

3.2.12   Et mihi nunc pro te, crede, darentur opes.
3.2.13   Tu mihi Nisus eris, nec te tua sydera fallunt,
3.2.14   Si cupis Eurialum, Nise, ualere, uale!

3.6.49   Sed, rogo, quis uates fictos toleraret amicos?
3.6.50   A, pereat simulans hostis amicitiam!
3.6.51   Nisus et Euriali perierunt tempora cari,
3.6.52   Quos mirata fuit denique prisca fides.
3.6.53   Lelius in sacro semper uiuebat amore,

Contra ingratum
3.7.1   Euryali formam superas, ingrate, superbam,
3.7.2   Euryalus ueluti non tamen ipse places.
3.7.3   Tuque, ingrate, licet Pellide stemmata uincas,

Contra ingratum
3.7.1   Euryali formam superas, ingrate, superbam,
3.7.2   Euryalus ueluti non tamen ipse places.
3.7.3   Tuque, ingrate, licet Pellide stemmata uincas,
3.7.4   Tersites tamen es moribus ipse malis.

Aqua. Indi fluminis ortus et incrementa 6 . Diluuium sub Ogyge 8 . Nili ortus 14 . Boristenes post Histrum omnium Europę fluuiorum maximus 82 . In flumine Persę non lauantur nec micturiunt nec cadauer iniiciunt 91 . Cyrus Gyndem uadabilem reddidit 91 . Euphratis ortus

Alcimedontis 4 . Vulcanus cudens fulmina 158 .
Amicus. Cuius amor tantum mihi crescit in horas 15 . Nysi amor in Eurialum 171 .
Agricola. Lętus ager nullo tantum se Messia cultu iactat et ipsa suas mirantur Gargara messes 17 . Ecce supercilio cliuosi tramitis

18 . Quid sit penus 27 . Quod Pithagoras fabam esitauerit contra multorum opinionem 30 . De moderando uictu puerorum 32 . Euripides inquit/nil mortalibus opus esse pręter duo illa, panem et aquam quę non nunquam satiant, cęterarum epularum apparatum luxuriam esse 48 . Sauromatas, qui ultra Boristenem fluuium colunt, cibum capere semper diebus tertiis, medio

Ptolomeus Philopator patrem ac fratrem occidit 85 .
Celeritas. Rhodius celeritate nauis fretus periit 13 .
Consilium. Euripidis dictum est: unicum rectum consilium magnam militum manum uincere 10 . Credulitas incautum facit 93 . Concordia maxima tuendę patrię spes 69 .

pristinam figuram reuocatam Isim deam fecit I . Phoetontem, ne orbem incenderet, fulmine a Solis cursu deturbauit. In Dianę formam mutatus Calistonem, Lycaonis filiam, uitiauit. Esculapium propter Hyppolitum uitę restitutum fulminauit. In taurum uersus Europam, Agenoris filiam, tergo insidentem a Phenicię littore uexit in Cretam ibique ea potitus est II . Bacchum ex Semele genuit, cum illa ut cum Iunone congressus libidinoso furore extinxit Bacchumque exemptum suo

sitique conficeretur VI . Thelechinam et Iailium mari subiecit. Ex Alcumena genuit Herculem, ex Ęgina Ęacum, cui concessit, ut formicę, quas in arbore uiderat, in homines uerterentur VII . Ex Europa genuit Mynoem, Cretę regem. Cum Mercurio in homines uersi in Phrygia a Philemone et Baucide libenter suscepti, casam eorum in templum, eos in antistites templi, deinde Philemonem in fruticem, Baucidem in thiliam uerterunt, oppidum uero propter incolarum inhospitalitatem

equum Philiram, Oceani filiam, lusit eiusque concubitu Chironem genuit VI . Ditis siue Pluton, Iouis frater, Proserpinam, Cereris filiam rapuit. Cyanen nympham in fontem sui nominis uertit V . Orpheo Euridicen coniugem ad superos reducendam concessit, si modo, donec euaderent, sequentem illam non respexerit. Cum Mente nympha concubuit, quam Proserpina propter adulterium in herbam sui nomnis mutauit X . [Anii sacerdotis

eo aberrantes furto sustulit Mercurius II . Cadmo condendę urbis locum consultus monstrauit III . Idem Sol relictis Climene, Rhodo, Clitie Leucothoen adamauit eamque in speciem Eurimenes, matris eius, uersus uitiauit. Porro a patre terrę defossam in uirgam thuream conuertit IIII . Idem Apollo bello Gygantum Typhonem expauescens uersus est in coruum V .

filios ob Latonam ab ipsa contemptam cum sorore Diana sagittis confecit. Marsiam secum tybiis certantem suspendit et tergore nudauit VI . Idem Sol Oetam regem ex Persa, Oceani filia, genuit VII . Dryopen, Euriti filiam, amauit IX . Cyparissum puerum amissi cerui dolore confectum in arborem sui nominis conuertit. Iacinthum secum ludentem disco imprudenter iacto elisum in florem mutauit X . Serpentem

I . Apollini poscenti Admeti regis boues furto subduxit. Bathum perfidia eius offensus in saxum mutauit. Hersen, Cecropis filiam, sorore eius Aglaura precio corrupta ac operam nauante subegit. In Iouis gratiam, cum Europam rapere uellet, armenta Phoenicię regionis ad littus compulit II . Ex Venere Hermaphroditum genuit IIII . Cum Ioue in Phrygia a Philemone et Baucide hospitio suscepti bene eis fecerunt,

reliquis ciuibus propter inhospitalitatem male VIII . Chionen, Dedalionis filiam, dormientem compressit ex eaque genuit Auctolicum furacissimum XI . Hercules, Iouis et Alcumenę filius, iussu Euristei descendit ad inferos, Cerberum inde in Ponticam regionem eduxit, cuius uomitus uersus est in uenenum aconitum VII . Cum Acheloo pro Deianira luctatus uicit, fracto ei altero cornu. Nessum Centaurum uim Deianire inferentem

trapezitam, mandans, ut, si filii idiotę essent, eis redderet, sin philosophi, plebi distribueret; nihilo quippe egere philosophos 61 . Metrocles diuitias nocere dixit, nisi quis eis digne utatur 62 . Euripidis de Napeo uersus, quod opes quidem illi fuerint, sed opibus elatus non incesserit neque plus fastus habuerit quam egens uir 65 . Chrysippus quęrit, quo pacto sapienti quęstus sectandus sit et cuius rei gratia

Doli. Sinon 70 . Dolus an uirtus quis in hoste requirat 75 . Dolor Annę in morte sororis 106 . Matris Euriali 172 . Mezentii in cęde Lausi filii, quo se hosti opponente euaserat 192 . Euandri ad Pallantis filii cadauer 197 . Opis luget Camillam

id est super reliquas gentes 181 . HIGINVS
Dolor. Canis prę dolore defecit. Orpheus lugens Euridicen 1 . Promethei iecur aquila exedens 3 . Hyades et Pleiades 4 .
Diuitię. Corona Ariadnę

et in loco isto dabo pacem. Absque muro habitabitur Hierusalem, prę multitudine hominum et iumentorum in medio eius 212 . Ecce qui egrediuntur in terram aquilonis, requiescere fecerunt spiritum meum in terra aquilonis, id est Romę uel in Europa 213 . Persecutio per Antichristum 215 . MATTEVS
Eger. Paralitico prius peccata dimittuntur, ut causa

Grauissimi pessimi 261 . Sacer morbus. Febres. Melancholici. Hic humor frigidus est, siccus et ater 412 . Ętas. Vita breuis diuturnę et deteriori anteferenda 260 . Euripides hanc uitam umbrę somnum appellat 410 . Vita ideo breuis, ut anima citius proficiscatur ad meliora 427 . Enigma. Homo non homo, uidens non uidens, percussit non percussit, lapide non lapide, auem non

Formosus. Gygantes terrigenę. Daphne omnium in Thesalia speciosissima ab Apolline adamata, Io a Ioue, Syringa a Pane I . Calisto a Ioue, Herse, Cecropis filia, a Mercurio, Europa a Ioue II . Diana nuda se lauans in ualle Gargaphię. Narcisus propria forma captus contabuit in florem III . Bacchus puer propter formam a Tyrenis captus

Diana nuda se lauans in ualle Gargaphię. Narcisus propria forma captus contabuit in florem III . Bacchus puer propter formam a Tyrenis captus III . Leucothoe, Eurimenes et Orchami filia, pręlata Climenę Rhodoque ac Circes matri. Clitię a Sole dilecta. Medusa homines aspectu in silicem uertens. Andromede, quam amauit Perseus. Casiope, eius mater, nymphis se prętulerat, ob illa belluę erat exposita. Medusa a multis petita, a

excederet 32. Pseusippus iracundus fuit et uoluptarius. Aliquando iratus in puteum se iecisse dicitur 38. Quid sit ira, quid odium, quid iracundia, quid excandescentia 73. Ignem gladio non fodiendum 82. Pythagoras: In ira nihil aut dicendum aut faciendum 82. Eurylochus, Pyrrhonis discipulus, furore instigatus ita est, ut sumpto ueru cum carnibus coquum in forum usque persequeretur, et in Helide quęstionibus discipulorum fatigatus abiecto pallio Alpheum transnauit fluuium 95. Iniuria. Solon: Quomodo homines minime humana iura

oderunt 128. Iniustitia eorum qui se populares uolunt, ob quam Lacedemonii Lysandrum expulerunt, Hagynii regem necaueuerunt. Item Gracchos perdidit agrarię contentio 133. Iuramentum. Est enim iusiurandum affirmatio religiosa 162. Euripides: Iuraui lingua, mentem iniuratam gero 163. Nullum uinculum ad restringendam fidem iureiurando arctius 164. Fraus non dissoluit periurium 165. THVCIDIDES Ira. Irę impatiens 19. Inuidia imbecilliorum

apud Delphos XIII .
Libido. Apollo arsit uisa Daphne, Iuppiter Ione, Pan Syringa I . Iuppiter uitiauit Calistonem, Apollo Clymenen, Neptunnus Cornicem, Iuppiter Europam. Nictimene Lesbia patri ignaro se supposuit. Mercurius adamauit Hersen, Cecropis filiam II . Acteon Dianam nudam tantum uidit et in ceruum uersus a suis canibus laceratur. Semele Iouis

Althea periit. Achelous Perimellem uitiauit, Neptunnus Mestram VIII . [Achilles] Achelous et Hercules certarunt pro Deianira. Iuppiter admauit Alcumenam, Byblis fratrem IX . Orpheus Euridicen, qua amissa puerilem Venerem instituit X . Apollo amauit Cyparissum et Iacinthum, Iuppiter Ganimedem. Propetides, Ametunti filię, primę uulgauere corpora in triuio ira Veneris. Pygmaleon signi

Ariadna Theseum secuta 34. Phedra Hippolitum priuignum adamauit 35. Helenę raptus 35. Augen ab Hercule uitiatam pater mergi iussit 36. Nessi libido in Deianiram exitio illi fuit 36. Sanson uoluptate uincitur 38. Io, Europa, Medea rapta 39. Helenę raptus 40. Dauid arsit Bersaben 51. Ammon uitiata Thamar interficitur 52. Absalon in patris concubinas 52. Mos apud Cyprios uirgines prius quam nuberent prostitui 54. Roboam duodeuiginti uxores

manus admouere cogerentur 219. Laborem equitibus remittere se dixit Papyrius, ut cum ex equis descenderint, ne dorsum demulceant 226. Vt uita per laborem ageretur, a Ioue statutum 232. Eumenis exercitatio in obsidione 237. Demetrius rex machinas fabricare solitus, Europus abacos et lucernas 243. Desultores 281. Laboris perferendi impatientes Galli 317. Herbę genus, qua gustata operi intentus fatigabatur 400. Maximini sudor calice exceptus 441. Leges a quibus primum latę 24. Lycurgi consilium in

lętus bibit 103. Item quidam Lacedemonius. Item alii 104. Theodotus cruci affigendus: Nihil refert, ait, humine an sublime putrescam. Quando mors ęquo animo appetitur 105. Mors optimum a Deo pręmium 106. Non nasci optimum; huic proximum mori. Euripides nascente homine dolendum, moriente lętandum putauit. Alcidamus laudationem mortis scripsit. Ennius in sua morte neminem lachrymare permittit. Solon: Mors mea ne careat lachrimis. Nihil in malis habendum quod a Deo uel a natura constitutum est

regis filiam, postremo deificatus Hebben, Iunonis filiam IX . Nuptię Iphis et Ianthis . Cum feminę essent, Iphis uertitur in marem IX . Orpheus Euridices desiderio ad inferos descendit. Permissus eam educere, modo sequentem ne respiceret, iam fini proximus respexit et iterum amisit X . Alcyone Ceicem maritum flendo in auem sui nominis cescit XI .

Mercurius cantu Syringę fistulę Argum centoculum sopiuit I . Musę cantu Pieri filias superarunt V . Apollo tybiis Marsiam VI . Orpheus cithara et cantu reditum Euridices ab infernis impetrauerat; animalia, arbores, montes traxerat X . Palemon, Chiones et Apollinis filius, cytharę studiosissimus XI .
Mors. Antissa,

felem. Iuno in uaccam. Venus in piscem. Pyerides in picas V . Rhodope et Hemus in montes. Pygmea in gruem. Antigone in ciconiam. Cynarę , Assyriorum regis, filię in gradus templi Iunonis. Iuppiter in taurum propter Europam, in aquilam propter Asterien, in olorem propter Ledam, in equam propter Medusam, / in delphinum propter Melantho . Apollo in accipitrem, in leonem, in pastorem propter Hiphen , Macharei filiam. Liber

mundum generatum diuinę bonitatis gratia dixit, id est ut diuinam referat bonitatem 435. Matrimonium. Alceste, Pelii filia, sola elegit pro uiro suo Admeto perire. Orpheus, Iagri filius, ad inferos descendit quęsitum Euridicen uxorem 151. Vxores communes 210. Interdictum, nequis coniungatur cum auia, matre, filia. Sororibus autem, si Pythia perresponsa firmauerit 211. Communes mulieres et filii 225. Qui se bene egerit in matrimonio, honorandus 268. Vxorem quisque a XXX

est modulus, altior |Li£Aoa, id est modulatio cantus 99. Historia super fidicine Arione 99. Mors nihil ad nos iuxta Epicurum 13. Quęstio quando moriens moreretur: cum iam in morte esset an tum etiam cum in uita foret 41. Euripides poeta a canibus laceratus 92. Liticines, siticines, sicinistę 118. Mendacium. Aliud est mendacium dicere, aliud mentiri 66. Vanus, id est mendax et infidus 108. Magister. Philippus ad Aristotelem scribens, letari se dicit, non tam quod

217. Mors. Funus Polidori 83. Eneas parentat patri 108. Miseni bustum 125. Stat sua cuique dies 186. Mulier. Varium et mutabile semper femina 104. Militaris uirtus. Herculis labores 156. Nysi et Euriali audacia 167. Mezentius funda strauit hostem 174. Tarcon Venulum dextra arreptum ante se tulit captiuum 207. PRIMA COMMENTARIORVM HIERONYMI Mundus. Niniue. Koętjlìog ab

Thelamoni socio tradidit XI .
Peregrinatio. Io in uaccam [uersa] 3 terras peragrauit Furiis agitata I . Fratres missi quęsitum sororem Europam diuersas regiones peragrant III . Item Ceres quęrens Proserpinam. Eandem Syrenes, cum in terra non inuenissent, impetrarunt, ut in aues uersę quęrerent eam et in mari V .

aqua fuit interdictum VI . Biblis fratrem fugientem sequens Venere illicita ardens multa peragrauit IX .
Perseuerantia. Agenor filios misit quesitum Europam filiam, hac lege, ne redirent nisi inuenta III . SENECA
Pax. Liber de tranquillitate

uel nominare sacerdoti nefas erat, eo quod luxuriosum animal et olidum esset 82 .
Partus. Ęgyptii fabulantur uultures omnes foeminas esse, et quemadmodum Zephiro arbores, sic uultures euro grauidas effici 81 .
Poeta. Herculi et Musis ara communis 79 .
Patria. Qui in Cassopea bouem

sibi successores delegit 74 . Humanitas bonarum artium scientia. Humanus, id est eruditus 78 . Senatus consultum de exigendis urbe philosophis et rhetoribus 90 . De uita Euripidis poetę 92 . De ętatibus historicorum Hellanici, Herodoti et Thucydidis. De comicis Latinis Vulcacii Sedigiti iudicium 92 . Cicero tres et uiginti annos natus causam pro Sexto Roscio dixit. Itidem

99 . Poetę nobiles ab ignobilibus in certamine comediarum uicti indigne 100 . Quibus temporibus fuerint Solon, Homerus, Hesiodus, Pythagoras, Archilochus, Aeshilus, Fabii, Empedocles, XII tabulę, Sophocles, Euripides, Hippocrates, Democritus, Socrates, a Gallis Roma capta, Eudoxus, Aristoteles, Philippus rex, Plato, Demosthenes, Epicurus, Zeno; item poetę Callimacus, Lucius Liuius, Quintus Ennius, Caius Neuius, Porcius Licinius, Marcus Cato, Plautus, Diogenes, Carneades, Critolaus,

Sophocles centenarius Edippodem scripsit. Simonides octogenarius et docuit carmina et in eorum certamen descendit. Solon testatur se quotidie aliquid addiscentem senescere. Eodem. Accius Iulio Cęsare in collegium poetarum uenienti non assurexit. Euripides se in scenam progredi dixit, ut populum doceret, non ut ab eo disceret. Idem quęstus est, quod eo triduo non ultra tres uersus deducere potuisset etc. Zeuzis Helenam pinxit, Phidias Iouem finxit ad exemplar Homericę descriptionis. Liber IIII, caput

scęuientes neque latrabant eum neque incurrebant 43 . Hostię bidentes quid sint 95 .
Rex. Sapientes tyranni sunt congressu sapientum. Hunc uersum Plato Euripidi tribuit, Aulus Gelius Sophocli asscribit 78 . Rex Cyrus uanus, sed strenuus 86 .
Risus. Censor intempestiue coram se iocatum in ęrarios

59 . Solitudo. Seruus domini scęuitiam fugiens ad desertum in specu triennium eodem uictu cum leone uixit, ferarum, quas uenabatur, carne ad solem cocta 36 . In insula Salamine spelunca tetra et horrida, in qua Euripides tragedias scriptitauit 92 . Seruus. Mancipia iure belli capta coronis induta ueniebant. Id insigne fuit captiuorum uenalium. Pileati uero uendebantur eius modi serui, quorum nomine emptori uenditor nihil pręstaret

Mineides ex improuiso uocibus tibiarum et timpanorum sono territę etc. IIII . Dii Typheum Gygantem formidantes in diuersas species mutati compelluntur in Ęgyptum V . Orpheus Euridice sibi iterum auulsa obstupuit, uelut qui Cerberum uidens dirriguit in saxum, et Celenus Lecheusque in Ida silua in lapides uersi. Mirra patrem cum ferro insequentem fugiens; Cynara, cum filiam nescius stuprasset,

1.1.201  Caelestisque Fides stimulis ingentibus aegit
1.1.202   Extremo attonitos ex oriente Magos.
1.1.203  Praeuento rumore uolant atque ocius Euro,
1.1.204   Nec uia ueloces longa fatigat equos.
1.1.205  Iamque explorandis obiter natalibus oris
1.1.206   De Christo Solymum

1.2.132   Parce, precor, sanctum dissociare genus. 2,132 sanctum in margine: reges | genus: suprascriptum pios
1.2.133  Ocyus Euryalum Nisus, Phocaeus Orestem,
1.2.134   Pyrithoique suum Thesea fallet amor,
1.2.135  Quam uos Inuidiae possint mala uerba furentis

1.3.55  Imperiique uetus senium reuirescet auiti,
1.3.56   Qualis odorato praepes adusta rogo,
1.3.57  Aequalesque dabunt Asia atque Europa triumphos,
1.3.58   Certabuntque pari littora bina iugo.
1.3.59  Sic intersectae iunges diuortia terrae
1.3.60   Quam breuis angusto

Nectare et dulcis recreauit aura;
2.3.7  Siue sortita es Libanum parentem
2.3.8   Stipite duro,
2.3.9  Quam laborantes Boreas et Eurus
2.3.10  Arborem sanctam solidasse gaudent
2.3.11  Neu uacillares oneranda tanti
2.3.12   Mole laboris,

3.3.22   Dotalis fieri quaelibet unda uelit.
3.3.23  Ipsa Venus peplum, caeston dabit ipsa iugalem,
3.3.24   Quo mare, quo rabiem temperet, Eure, tuam.
3.3.25   Sed neque formosis nimium capiare lacertis,
3.3.26   Saepius et blandae uincula rumpe morae.

3.10.16   Attamen officiis uincitur ille tuis.
3.10.17  Nec tibi largitor par est, sed cedere passus,
3.10.18   Europam atque Asiam iactitet ille licet,
3.10.19  Qui tibi muneribus tantis, licet auctio fiat
3.10.20   Turcarum regni, praeualuisse nequit.

3.21.93   Milesi solos imitari conscia mores
3.21.94   Nunc male fucandis ingeniosa dolis,
3.21.95  Arpiis eadem trucibusque rapacior Euris
3.21.96   Discolor et uitiis digna perire tuis,
3.21.97  Non impune feres, ut cessent fulmina, nec te
3.21.98   Tincta Lycambaeo

4.18.53   An, rogo, non doleat Pyladem si laedat Orestes?
4.18.54   Frater an offenso Castore laetus erit?
4.18.55  Nisus in Euryalo grauiora pericula sensit
4.18.56   Et Bitiae grauior mors aliena sua est.
4.18.57  Quo mea plus uindex iniuria saeuiet in te,

luderet armis,
5.4.296  Siue ope proficeret medica, et post bella sonanti
5.4.297  Respiraret ouans cythara. Talisque lacertos
5.4.298  Eurota mirante suos in gymnade prima
5.4.299  Explicuit Pollux gyrosque induxit habenis,
5.4.300  Primaeuaque suum frenauit in indole Castor

Propontis, 5,15 Quas... Propontis: versus additus in margine
7.5.16  Quas septemgemini fluenta Nili,
7.5.17  Europa atque Asia, Affricumque littus
7.5.18  Diuerso procul orbe sumministrant.
7.5.19  Nostrum auge decus omne nosque semper

quanta ruina manet!
7.20.97  Nam modo pacauit tot bella domestica et hostis
7.20.98   Fratribus extinctis regna tot unus habet;
7.20.99  Europae atque Asiae multum concordibus armis,
7.20.100   Sed magis, heu, nostra seditione uiget!
7.20.101  An, rogo, qui fratrum sobolem fratresque trucidat,

7.20.129  Quod si iusta pio debetur palma Leoni,
7.20.130   Quale secuturum est proelia sancta decus!
7.20.131  Nec modo pensabunt Asia atque Europa labores,
7.20.132   Innumeris tellus utraque plena bonis,
7.20.133  Aeternumque decus mansurae in saecula famae,
7.20.134   Fortibus

praecepta videntur acutiora. Mulieres praeterea in funerum luctibus reboant nenias neniae constantium animos virorum percutientes et ad lachrymam excitantes, ferventiores quidem fletibus Thetidis Thetis et matris Euriali, (20) Eurialus quos in filiorum perditionibus barbaro ululatu emittebant. Et in nuptiarum die choreas ducentes quaedam cantant epithalamia, epithalamia qualia nec Catullus Catullus nec Claudianus

Mulieres praeterea in funerum luctibus reboant nenias neniae constantium animos virorum percutientes et ad lachrymam excitantes, ferventiores quidem fletibus Thetidis Thetis et matris Euriali, (20) Eurialus quos in filiorum perditionibus barbaro ululatu emittebant. Et in nuptiarum die choreas ducentes quaedam cantant epithalamia, epithalamia qualia nec Catullus Catullus nec Claudianus Claudianus

omnes
1.70  Turba inhumata ruit, quantus ruit aethere densis
1.71  Imber aquis quantaeque cauo tolluntur arenae
1.72  Gurgite aristęis aristeis Aristaeis Euro spirante Cyrenis.
1.73  Alcides tenuit uestigia pressa parumper,
1.74  Cognoscat tanto si quos in turbine manes.
1.75  Cernit ibi plures tristi quos miserat Orco:
1.76  Agmina praecipue Centaurica nubigenarum
1.77  Atque Pelectronios

ortu
1.223  Auratoque Tagus uultu Rhodanusque bicornis,
1.224  Omnigenosque ferens pisces uariasque uariasque uolucres
1.225  Dalmaticus Naron, Phasis Phrygiusque Caycus,
1.226  Laurifer Eurotas et nigro excussus ab Orco
1.227  Corniger Eridanus, Liparis, Moedusque Nyphates
1.228  Smyrneusque Meles et multo Marte notatus
1.229  Ister et Illyrico ueniens a littore Narbon.
1.230  Iamque uias utraeque pares tenuere quadrigae

cursum siluasque animasque trahebat
2.93  Ad cantum: inferni strepitus latrantiaque ora
2.94  Conticuere canis, dum garrula murmurat ipsis
2.95  Cyllenis fidibus uoces imitata canentis.
2.96  Ille reposcebat miserando funere raptam
2.97  Euridicen: chaos antiquum primaeuaque mundi
2.98  Semina, quae Phlegeton dias produxit in oras,
2.99  Germanosque Ioues diuisaque regna canebat.
2.100  Talia dum cantu celebrat Rhodopeius Orpheus,
2.101  Dulcia lenibant miseros solatia manes,

cauum per inane sub umbras
3.42  Plutonis domus et summi Iouis alta potestas,
3.43  Dictaei fratres saeuas Acherontis habenas
3.44  Imperiumque tenent umbrarum atque impia Ditis
3.45  Iussa regunt et iura feris obnoxia poenis.
3.46  Aeacus Europae gentes, Rhadamantus Eoas
3.47  Iudicat atque Asiam magnam, peccataque Minos
3.48  Cuncta recognoscit fraternaque iura recenset.
3.49  Audi plorantes maestis uagitibus umbras
3.50  Infantum: miseri genitali labe parentum
3.51  Polluti

iam properant, grauis ecce tumultus
3.56  Auditur, fragor insonuit, totumque repente
3.57  Incaepit mugire chaos pulsuque rotarum
3.58  Quadrupedante quati magni fundamina mundi,
3.59  Quales humenti uentosa tonitrua caelo
3.60  Quum glomerant Euri pluuia impendente sub aethra
3.61  Obscura, foeti rixantur in aethere nimbi.
3.62  Mox subitum nigra caligine uoluier agmen
3.63  Aspexere procul spissamque insurgere nubem.
3.64  En quae castra uomit Phlegeton, quod Tartarus agmen

retardet,
3.178  Vt rerum domitor maecha nascatur ab una!
3.179  Est fraus in fatis quam nec seruauit ad unguem
3.180  Iuppiter, interdum licuit quoi fallere diuos.
3.181  Nam regina Sami partu sub uentre retento
3.182  Talibus eductum fatis Eurysthea tinxit.
3.183  Nil moueor quernae tenui pro uulnere clauae.
3.184  Namque haud illa deum, pigros sed perculit artus.
3.185  Te quoque Bistonio qui quadrupedante superbis,
3.186  Armipotens Gradiue pater, Diomedis acuta

facile cedunt. Quid sane de hominibus haec infaelicia loca incolentibus centone humeros pedes carbatinis obuoluentibus: qui incompti caetera praeter setas sub naribus retortas: tot campis latissimis: tot conuallibus uberrimis totius europae contemptis hasce eligere sedes maluerit: censendum sit te iudicem constituo. His itaque monticolis finitimorum horridis coniugibus commissos Aristrocratici isti huius nostrae inclyte ciuitatis nobiles ne uidelicet suas (si dis

seu vivere credant sive extrema pati. Erant fere XV milia pugnatorum, cum quibus omnibus infoelix bannus operiebatur hostem letabundus, quasi certus de victoria nescius fati sortisque futurę. Turchia vero pręsentiens insidias, timens exercitum christianorum, tam viris tam armis valatum, ad Europę montes maritimos, qui Dalmatię supereminent, declinavit cupiens nostrorum manus effugere vel potius finxit fugam, dolis et fraudibus, ut solet, pugnatura. Sed quid plura moror, Pater Sanctissime, iam iam renovabo dolores et fari cogor, quę tacere suadebat dolor. Et quis tam

79.58  Terrificas nobis incutiendo minas,
79.59  Pinifero aduersis Pindo quam flatibus instat
79.60  Eurus et hinc boreas, hinc zephyrusque notus.
79.61  Christicolas uendunt miseros per compita Turcae:

129  En sequimur vates quoscumque vocamur in usus
130  Nec detrectamus munus obire pium,
131  Principe sub roseo glacialem credimus ultra
132  Oceanum Turcam pellere posse trucem.
133  Europa atque Asia pulsum Libiaque feraci
134  Perferat ad Stygias sutilis alnus aquas,
135  Ut quem mille rates solidae vexere per orbem
136  Unica naufragii cymba sit ista sui;
137  Vel ruat in

Aestuat et nullos telum frustratur in ictus:

73   "Quid cessas, ignave puer? quid, lente, moraris?
74   Quid non arma paras? num sat mugire iuvencos
75   Inter Agenoreos semel est fecisse tonantem?
76   An, postquam Eurotae cygneo carmine ripas
77   Mulsit et Iliaca praepes stetit ales in Ida,
78   Otia sunt ducenda tibi? cur spicula gestas
79   Irrita? cur cessans inglorius otia ducit
80   Nervus et aligerum mundus iam nescit Amorem?
81   Dic, age, post

51. Cf. CIL XI 212* CAIETAE
Deuicto Hannibale, capta Carthagine et aucto
Imperio hos cineres marmore tectus habes.
Cui non Europa, non obstitit Aphrica quondam –
Respice res hominum – tam breuis urna premit. 51.1. In urna marmorea incisum hoc epitaphium fuisse aiunt Scipionis Aphricani. 51.2.

dominationem subsecutus et re omni rursus ex integro Sanctissimo Domino Nostro declarata commemoratisque incommodis et incendiis, quae ex hoc 1  Achilles de Grassis (or Achille Grassi) (1456–1523), Cardinal. A high priest of Polish origin. He went on diplomatic missions to several European courts from 1508. Sigismund wrote several letters to him concerning the Płock bishopric in the autumn of 1522, and asked for his intervention. (Compare: AT VI. 145–146, 153–154, 207.) oriri possent, non potui tamen aliud et magis praesentaneum

27 Louis II to István Brodarics Pozsony, 12 January 1524 Manuscript used: HHStA, Ung. Akt. Fasc. 1. Konv. D, fol. 57. 1 1. The Sultan spreads false rumours about his preparations for a war against Persia in order to lull Hungary and Europe to sleep, while spy reports and information from Voivods of Moldova and Wallachia suggest that he wants to attack Hungary in March in alliance with the Tatars. – 2. Knowing this, Ferdinand also sent an envoy to Rome to press for the aid. Brodarics should cooperate with the Austrian envoy

from the Voivods. He can learn all about the Sultan’s plans from these. Ludovicus Dei gratia Rex Hungariae etc. Venerabilis Fidelis nobis Dilecte. [1.] Semper nobis fuerunt suspecta callidissimorum hostium nostrorum consilia, qui dum anno superiore universam Europam falsis complent rumoribus eorum imperatorem bellis orientalibus distineri, parare in Persas expeditionem, de nostris atque aliis Thomas Crnić (Negri). Humanist of Dalmatian origin, Canon of Spalato from 1499, later Archdean, Secretary of Croatian Ban Péter Beriszló from

Acta Tomiciana VII. 20. 1. News came from Constantinople that the Pasha of Cairo had been executed for revolting against the Sultan; the Pope, who is concerned that the Turks turn all their forces against Hungary, also confirmed this.; the Pope therefore does all he can and calls for peace among European rulers and also for sending aid to Hungary. – 2. The French suffered substantial defeat in Lombardy; nearly 1000 died, several officers were lost or injured. – 3. He asks Sigismund again to intervene for him with King Louis so that he can obtain some substantial benefice.

in 1523, in which there is allusion to the Shah’s previous letters to the Hungarian King. The monk who represented the Shah later spoke at the imperial assembly in Nuremberg in 1524, and tried to talk the Christian rulers into cooperation against the Turks. Because of the conflicts between the European powers nothing would be realised from the Persian alliance that engaged the political public. By the time Charles V made up his mind in August 1525 and responded to the offer of Shah Sophi, the latter was dead. More on the issue: Tardy Lajos, Perzsia és a Nyugat Mohács előtt, Budapest,

knowing Brodarics’ loyalty. – 2. He asks Brodarics to keep representing him and his subjects in their affairs and to keep informing him about developments. Reverende sincere nobis Dilecte. [1.] Retulit nobis reverendus Ioannes Statilius, praepositus Eursiensis 2 et serenissimi domini Ludovici Hungariae et Bohemiae regis nepotis nostri carissimi apud nos orator te iterum Romae oratorem agere, quae res sint nobis acceptissima, experti enim sumus tuam erga nos fidem et propensionem, experti diligentiam et curam in obeundis negotiis

Knighthood, and created a secular state in its place by the name of Prussian Duchy. In April 1525 he gave fealty to the Polish King. More about this: Marian Biskup, Das Ende des Deutschordensstaates Preussen im Jahre 1525 = Josef Flenckenstein–Manfred Hellman (hrsg.), Die geistlichen Ritterorden Europas, Sigmaringen, 1980, 403–416. 19  In the decoded text there is a graphic sign in the middle of the group of characters decoded as illum illum that is not a letter. We might conclude than that illum illum stands for the name of Albrecht von Brandenburg. 10  The

moderatores insignes, me ad studia Patavina excitavere. Quibus brevi defunctis, legibus operam dare volui, in quibus habitis publice conclusionibus eisdem finem imposui. Et me divinis mathematicis ex toto dicavi, amore quarum accensus, non solum per totam Italiam, sed ferme per totam Europam peregre profectus sum sub diversis militando ducibus dogmata divi Platonis et Pythagorae secutus . Cum autem me reflecterem supra me cognosceremque, quod scire nostrum sine dialectica est velut in tenebris deambulare, in quibus

originem ducit . Hęc ille. Itaque cum Sidrona, siue Stridon, siue (ut nunc appellant) Strigoum, non Istrię sed Liburnię oppidum fuerit, Hieronymus Italicus dici nullo modo debuit. Quod ut clarius tibi constet, qui uera nosse cupis, inspice apud eundem autorem tabulam quintam Europę. Ibi, si a Scardona, quam Liburnię finem et initium Delmatię esse Plinius deffiniuit, septentrionem uersus lineam intenderis, in radicibus montis, qui Illyricum cum Pannonia diuidit, Sidronam inuenies; hoc oppidum tametsi Ptolomei tempore, qui multo ante Hieronymum fuit, in Liburnię

non sapientia fallax.
Aerias linquet nubes humilemque uolabit
Italiam supra, quam propter uirgo Camilla
D105  Bellando oppetiit, quam propter fortis in armis
Turnus et ipsa pii notissima nomina amoris,
Nysus et Eurialus. Primi hinc exordia cursus
Sumet et hoc monstrum campos atque oppida circum
Indefessus aget donec depellat ad antri
D110  Tartarei latebras, unde hęc emissa superne
Bellua ab Inuidia terras atque ęquora late

verzija. Carmina de memorabili cede scismaticorum Moscouiorum per serenissimum ac inuictissimum dominum Sigismundum, regem Polonie, magnum ducem Lituanie, Russie, Prussie Sarmatieque Europee dominum et heredem, apud aras Alexandri Magni peracta, s. l., s. a. [Romae, 1515] Ode F. Andronici in triumpho reuerendissimi atque amplissimi domini Ioannis de

finis bellorum esse deberet, tunc aliud ex alio renascitur, ita ut nulla rei bene gerendae spes nostra aetate esse posse uideatur.

9. Interiere iamdiu optimi illi imperatores, interiere item Christianissimi Gallorum reges, duces, marchiones et principes, qui ex ultimis Europae finibus, fidei zelo accensi et sola futurae beatitudinis spe ducti, collata pecunia et milite ut ciuitatem sanctam Hierusalem de manibus infidelium eriperent, Asiam penetrare et grauissima ac diuturna bella gerere certatim appetebant. Nos uero non pro uno templo unaue ciuitate, sed pro tota

sub catholica fide continentur / euerteret / perderet / ad interitum deduceret. Quod si quispiam et initia rerum / et progressus diligenter animaduertere velit. facile iis omnibus assentietur. Quippe ostendam neque validiorem populum vnquam ab orbe condito in Europa coaluisse / neque vniuerso Christianorum nomini infensiorem perniciosioremque fuisse / neque rempublicam Christianam tantopere labefactatam in maioribus instantis ruinae discriminibus extitisse. Namque vt ipsa Thurcarum primordia paulo altius repetam: praeter Herodoti ac Diodori sententiam

/ Iaxamatae aliisque intra suos fines pari viris animo proeliantibus: Amazones patrios limites egressae armis non modo sedes acquisiuere / sed bellicosissimas gentes sibi tamdiu parere coegerunt / Amazonum virtus. donec Hercules Iouis filius Euristei iussu profligatis amazonibus Amazones ab hercule profligatae. Hyppolitem reginam non abduxerit / atque Panthesilea demum bello troiano ab Achille non sit interfecta: Panthesilea ab Achille interfecta. tametsi comperio relatum in

demum bello troiano ab Achille non sit interfecta: Panthesilea ab Achille interfecta. tametsi comperio relatum in monumentis Amazonas vsque in tempora Alexandri Macedonis floruisse. Haud leuiores tumultus fere ab aedem septentrionis plaga ruentium instar turbinum Europam lacerauere: Inde Huni / Huni. Gotti / Gotti. Vandali / Vandali europam deuastantes. Ostrogoti / Ostrogotti Visigoti Visigotti Thraciam Macedoniam /

monumentis Amazonas vsque in tempora Alexandri Macedonis floruisse. Haud leuiores tumultus fere ab aedem septentrionis plaga ruentium instar turbinum Europam lacerauere: Inde Huni / Huni. Gotti / Gotti. Vandali / Vandali europam deuastantes. Ostrogoti / Ostrogotti Visigoti Visigotti Thraciam Macedoniam / Graeciam / Epirum / Illyridem / germaniam / Gallias / Hispanias / Italiam / ipsam quoque Romam caput orbis / dominam terrarum / triumphatricem gentium

Bosphoro vsque ad Amanum montem et Eufratem fluuium partim vi / partim dolo subaegerunt. Sic rebus ad orientem succaedentibus non cogitantes sordida sui incrementi initia, neque contenti tanta terrarum vrbiumque accaessione, sed more inexplebilis humani ingenii maiora in dies appetentes in Europam per Hellespontum angusto intersecante freto facile traiiciunt: Transitus thurcarum in europam ac velut fulmine e coelo demisso passim volitantes omnem oram Thraciae incendiis / ferro / direptionibusque subiiciunt. Thurcae thraciam

succaedentibus non cogitantes sordida sui incrementi initia, neque contenti tanta terrarum vrbiumque accaessione, sed more inexplebilis humani ingenii maiora in dies appetentes in Europam per Hellespontum angusto intersecante freto facile traiiciunt: Transitus thurcarum in europam ac velut fulmine e coelo demisso passim volitantes omnem oram Thraciae incendiis / ferro / direptionibusque subiiciunt. Thurcae thraciam deuastant. Thracia a thurcis subacta. Quorum subito atque inopinato aduentu ita consternati

Gentes a thurcis deuictae. Peones / Triballi / Macedones / Thessalli / Magnesii / Achaei / Boetii / Opuntii / Graeci / Aetholi / Locri / ac tota Peloponnesus / excepta vnica Venetorum ciuitate Neapoli. Eadem procella distrinxit Prouinciae a thurcis in europa acquisitae. Epirum / Illyridem / Dalmatiam / Liburniam / Dardaniam / vtrasque Misias ad Tauricam Chersonesum. Idem Thurca superioribus duobus annis per Syriam / Modernus Thurca Syriam occupat. Anthiochiam / Mesopotamiam / Babiloniam /

classe mare Siculum / Tyrrhenum / Ligusticum / Lybicum / Balcaricum infestis populationibus littora legendo / contortis in fretum Gaditanum iaculis foeliciter duce Camali Camalis praefectus classis Thurcarum. transnauigauerunt. Haec a Thurcis in Asia et Europa / nuperque immisso in Lybiam imperio terra marique per annos circiter quadringentos subacta sunt. His supra triginta regnis Regna supra triginta thurcis subiecta. viris / equis et armis abundantibus tantas vires / tantam potentiam / consecutus est ferocissimus

/ cuius caput saeuissimus omnium Thurca / quos terra sustinet / appetebat. Odium Thurcarum in Persas lenitum. Siue propterea nostris ceruicibus tam grauiter insultat / quo. s. facilius orbe terrarum potiatur. Nam inter omnes populos / excoeptis Scythis / europaei bellicosissimi reputantur / Europei populi bellicosissimi. nullique latius imperium propagauerunt. Persis quidem Graeciam occupare conantibus / magna clades maiusque dedecus illatum est. Persae infamiam in graecia consecuti. At

/ appetebat. Odium Thurcarum in Persas lenitum. Siue propterea nostris ceruicibus tam grauiter insultat / quo. s. facilius orbe terrarum potiatur. Nam inter omnes populos / excoeptis Scythis / europaei bellicosissimi reputantur / Europei populi bellicosissimi. nullique latius imperium propagauerunt. Persis quidem Graeciam occupare conantibus / magna clades maiusque dedecus illatum est. Persae infamiam in graecia consecuti. At Macedones (vt modo Athenienses / Lacedaemoniosque praetereamus)

conantibus / magna clades maiusque dedecus illatum est. Persae infamiam in graecia consecuti. At Macedones (vt modo Athenienses / Lacedaemoniosque praetereamus) vniuersae Asiae dominati sunt. Macedones vniuersae imerauerunt Asiae. Romani Europam Aphricam / atque Asiam ad Caucasum montem tenuerunt. Termini Romani imperii. Quorum victricibus armis Indi Indi. Seres / Seres. ac nonnulli Scytharum Scythae. territi legatos ad

Bassas vocant. Thurcarum duces appellantur Bassae. vnum quum Gotti statim post sexagesimum annum in patriam (relicta Italia) remigrauerint: Italia soluitur a Gottis. Thurcae vero quadringentos fere per annos in Asia atque Europa dominantes / in dies quoque propagantes imperium Thurcarum diuturnum imperium. inflammati sunt ad pessundandum reliquos Christianos / nedum quod parta iam dimittere velint, Quorum neque viribus / neque ingenio / neque animis deficientibus quid aliud futurum

/ Constantinopolis. et Trapezuntium Trapezus. duo splendidissima stemmata sunt accessura: in tantum magnitudinis impius hostis excreuit / vt tu maximum ac indelebile nomen ex ipso prostrato reportes. Ergo age foelicibus auspiciis Europam atque Asiam / ac ipsam tertiam orbis partem Aphricam Christiano redde nomini / et Hierusalem Hierusalem. sanctissima nostri saluatoris monumenta e faucibus canum eripe: vt tuae tuorumque fortissimorum Germanorum laudes per totum orbem decantentur / magnis vos et

Athenae. fertur olim fuisse, Italiam, Italia. Gallias, Galliae. Hispanias, Hispaniae. ac totam Europam, Europa. nedum ipsam Germaniam, Germania. clarissima fama peruagetur. Atque in tanta studiorum uarietate, partim prudentia Principis, partim moderatione

Italia. Gallias, Galliae. Hispanias, Hispaniae. ac totam Europam, Europa. nedum ipsam Germaniam, Germania. clarissima fama peruagetur. Atque in tanta studiorum uarietate, partim prudentia Principis, partim moderatione doctorum, ad hoc bonis discentium ingeniis accedentibus,

debellatis bellicosissimis nationibus / subacta Cilicia / Antiochia / Syria / Phoenicia / Mesopotamia / Iudea Palestina / immissoque in Lybiam per Canopicum Nili Ostium imperio / quibus Christianorum viribus prohibebitur / quominus populationibus et incendiis totam Europam deformet: nisi forte Principum discordiam / ac nostra scelera nobis profutura speremus. Idcirco Deum Optimum Maximum ut vires atque animos atrocissimae gentis infringat / hoc carmine deprecatus sum. Quod tibi religiosissimo / et communia semper mala miseranti /

96  Deflexere caput: manibus tua sacra prophanis
97  Sunt monumenta Pater / quae polluit improbus hostis /
98  Et natale solum / et quas tu legeris vrbes.
99  Haud Asia contentus erat / Lybiamque parauit
100  Atque Europaeae seruit sibi frigida terrae
101  Taurica / et Euxini resonantia littora Ponti.
102  Armiferam Thracem / Lete populosaque regna
103  Aemoniae / Pellamque Ducum deuicit alumnam.
104  Quid memorem Thebas? quid claro

rex) Cum autem adoleuisset, patriam suam Thebas ab Erigini, Myniorum regis, tyrannide liberauit et ipsum pręlio uictum interfecit. Hinc Creon, Thebanorum rex, uirtutem eius atque audaciam demiratus Megaram filiam ei uxorem dedit. Post hęc cum a diis responsum accepisset, si se Euristei, Argiuorum regis, imperio subiicere uellet, quod post multos labores consecuturus esset immortalitatem, tantę pollicitationis perficiendę desyderio flagrans, facturum se recępit, quicquid rex Euristeus sibi faciundum imperasset. Igitur iubente rege duodecim labores maximos fertur

demiratus Megaram filiam ei uxorem dedit. Post hęc cum a diis responsum accepisset, si se Euristei, Argiuorum regis, imperio subiicere uellet, quod post multos labores consecuturus esset immortalitatem, tantę pollicitationis perficiendę desyderio flagrans, facturum se recępit, quicquid rex Euristeus sibi faciundum imperasset. Igitur iubente rege duodecim labores maximos fertur exanclasse, pręter illa, quę interim sua sponte, non istis minora neque minus factu ardua difficiliaque cum sua uirtute tum Iouis fauore peregit. THEOLOGVS: Quo magis

fauore peregit. THEOLOGVS: Quo magis memoriter dicta tua teneam, memora, quęso, prius, quę ille iussus egerit, postea, quę iniussus uolensque perpetrasse dicitur. POETA: (Leo Nemęus I) Euristei mandata sequens, ut Diodorus Siculus, haud parum grauis autor, scriptum nobis rehiquit, Nemęum leonem, qui neque ferro neque ęre neque saxo interfici poterat, brachiorum amplexu grauiter admodum rugientem ad pectus constringens atque anxie coarctans collidensque expirare coegit.

II) Cumque uidisset, quod uno exciso capite duo alia repulularent, face admota urendo illam extinxit. (Aper III) In Archadia aprum Erymantheum, qui agri illius fructus deuastabat, cum afferre iuberetur, captum humerisque impositum ad Euristeum tulit. In quo deferendo ea difficultas fuit, ut nec supramodum stringendus esset, ne suffocaretur, nec ita laxandus, ut mordere posset. THEOLOGVS: O monstrosę robustitatis uirum! POETA:

(Cerua IV) Audi reliqua, fortasse magis obstupesces. Aeripedem ceruam, pulchritudine conspicuam, aureis cornibus insignem, uiuacissima pernicitate fugacem et quam nulla uelocium canum uis consequi poterat, ingeniosi laquei cuiusdam uenatu captam, ut iussus fuerat, adduxit Euristeo. (Stymphalides V) Idem Stymphalidas aues in Achaia, quę neque telis neque clamoribus multorum abigi poterant, et cum uolarent, ueluti nubes late effusa cęlum obscurabant, ipse ęreę tabulę graui sonoroque tinnitu perterritas fugauit. Qua quidem in re

fluentis lymphę impetu purgatum totum reddidit quodque manibus efficere humile ac seruile erat, aquę ductu peregisse laudi fuit. (Taurus VII) Taurum, a Pasiphe, Minois coniuge, ob insignem formam adamatum, a Creta ad Peloponessum aduexit Euristeoque obtulit. Sed inter uehendum plurima immensi cuiusdam roboris animique inuicti ędidit argumenta, de quibus postea dicemus, si te iuuabit etiam illa audire. THEOLOGVS: Tametsi cuncta hęc quidem fabulosa et a priscis uatibus conficta esse rear,

monumenta, quanti ab omnibus ęstimari debuit, perpende. THEOLOGVS: Age iam cetera suo ordine prosequere! POETA: Accipe his quidem, quę modo diximus, magis fortia magisque miranda. (Diomedis equi VIII) Vt satis Euristei faceret imperio, Diomedis, Thracum regis, equos, quos ille hospitum carnibus alebat — neque enim minor tyranno sęuitia quam armentis eius ferocitas inerat — captos abduxit, cum iam illum inuadens interemisset proiecissetque iisdem equis laniandum. Aequum est enim, ut, qui aliis

ille hospitum carnibus alebat — neque enim minor tyranno sęuitia quam armentis eius ferocitas inerat — captos abduxit, cum iam illum inuadens interemisset proiecissetque iisdem equis laniandum. Aequum est enim, ut, qui aliis mala iniuste inferunt, eadem et ipsi patiantur. Eos autem equos Euristeus, cum sibi pręsentati essent, Iunoni consecrauit. (Baltheus Hippolites IX) Post hęc iubente rege, ut baltheum, quo Hippolite, Amazonum regina, pręcingebatur, afferret, in Thraciam profectus petiit illum. Et cum negaretur, parua stipatorum manu comitatus

Cociti loca latratu replere solitum et tunc quidem magis quam unquam antea in rabiem uersum atque ringentem. Quis facere hoc auderet aut, si auderet, posset, nisi cui diuina inesset uirtus firmitasque animi humana maior? (Mala Hesperidum XII) Postremus labor fuit, ab Euristeo illi iniunctus, quando in Lybiam profectus adiit fulgentes auro Hesperidum hortos. Hę sorores tres erant Athlantis filię uel, ut alii aiunt, Hesperi, eius fratris. Nemini locum adire tutum erat, peruigili dracone et supra quam quisquam credere potest immani

locum adire tutum erat, peruigili dracone et supra quam quisquam credere potest immani aditum horti seruante. At iste Iouis filius nullius unquam monstri feritate conterritus, interempto dracone mala inde aurea de tam felici silua decerpta secum asportauit et ad Argiuos usque delata donauit Euristeo. Laudis enim, non auri cupidum esse oportet, qui ad immortalitatem aspirat. Hęc sunt, quę gessisse fertur Hercules, heroum pręcipuus, Euristei mandatis parens. Quę autem nemine iubente uir ad ęternitatem genitus peregerit, his etiam plura sunt neque fama minus celebrata. Ea sane,

monstri feritate conterritus, interempto dracone mala inde aurea de tam felici silua decerpta secum asportauit et ad Argiuos usque delata donauit Euristeo. Laudis enim, non auri cupidum esse oportet, qui ad immortalitatem aspirat. Hęc sunt, quę gessisse fertur Hercules, heroum pręcipuus, Euristei mandatis parens. Quę autem nemine iubente uir ad ęternitatem genitus peregerit, his etiam plura sunt neque fama minus celebrata. Ea sane, nisi te audire piget, me non pigebit referre. Cum enim poetam me profitear, mea interest heroum gesta concinere. Suos alii cantent amores et

tantummodo imperata facere, fecit etiam quę non imperabantur, ut magis cęlo dignus appareret. Cęterum, ne tempus terendo iter nostrum remoremur, quę a poetis latissime digeruntur, quam breuius potero, perstringam. (Ludi Olympici) Hercules cum tauro Pasiphes ad Euristeum reuersus ludos Olympicos instituit, ne suę prouincię homines ocio torperent, sed potius in uirtutis certamine uarie exercerentur. Vtque ubique inuictus esset, a diis dona fertur accepisse: a Pallade peplum, (Arma) a Vulcano clauam et thoracem, a Neptuno

suam ab iniuira Centauri nihil cunctatus erruit, illęsamque seruauit. (Neleus) Neleum, Pyliorum regem, regno fortunisque omnibus expulit, ita ut de duodecim fratribus, quos occidit, Neleus unus superesset. (Euritus) Euritus Oechalię rex fuit. Oechalia Laconię prouincię pars est Thessalię proxima, ab Oechalio fluuio, qui eam pręterfluit, sic denominata. Is, cum Iolen filiam Herculi despondisset, a filiis dissuasus tradere noluit. Hoc Hercules indigne iracundeque

Centauri nihil cunctatus erruit, illęsamque seruauit. (Neleus) Neleum, Pyliorum regem, regno fortunisque omnibus expulit, ita ut de duodecim fratribus, quos occidit, Neleus unus superesset. (Euritus) Euritus Oechalię rex fuit. Oechalia Laconię prouincię pars est Thessalię proxima, ab Oechalio fluuio, qui eam pręterfluit, sic denominata. Is, cum Iolen filiam Herculi despondisset, a filiis dissuasus tradere noluit. Hoc Hercules indigne iracundeque ferens, ipsum et

THEOLQGVS: Herculis acta nunc mihi rite atque ordine sunt digerenda et cum nostris conferenda, ut, utra alteris pręstent, cognoscamus. De Sansone autem alias uidebimus, si uidere opus fuerit. (Dracones) Igitur, antequam ad Euristei iussa peruentum est, dixisti duos dracones a Iunone ad Herculem adhuc puerum destinatos fuisse, quos ille ceruicibus pugno constrictis extinxit. Quanuis a poetis plurima fingantur, sub quibus alegoriam latere uolunt siue naturę siue morum siue etiam adumbratę circa rem gestam

Ait enim: Qui fecerit et docuerit sic, magnus uocabitur in regno cęlorum. Cum ergo multo pręstantius sit exhortando, monendo, docendo peccatorem de diaboli tyrannide liberare quam tyrannum occidere, nonne hac etiam in parte a nostris uincitur Hercules tuus atque superatur? Ad illa nunc, quę Euristeo iubente gessisse traditur, disserenda accedamus, quę numero duodeno a uobis censentur. (Leo Nemęus) Nemęum leonem non ferro, sed manibus interfecit. Interfecit autem leonem, ut ipse non negas, et Sanson noster Sansoneque minus robustus Dauid. Neque tamen

resistite, inquit apostolus, fortes in fide! Non dixit: fortes in corpore, quia corporeę fortitudinis ui non uincitur diabolus, sed fidei uirtute superatur. Hęc est enim uictoria, quę uincit mundum, fides nostra. Fatere igitur plus esse summi Dei iussis legibusque parendo fidem seruare quam Euristeo imperante leonem interfecisse. Disce tamen leonem, superbissimum animal, deiicere nihil aliud esse quam arrogantiam et mentis elationem humilitate prosternere. Scriptum est autem: Superbis Deus resistit, humilibus dat gratiam. Illli ergo, quibus dat gratiam, nonne pluris

rixa protinus animique indignatio sedatur et extinguitur. Denique aut tacendo irę motum coerce aut ab eo, qui tibi calumniatur, te amoliendo tempera aut molli mitique responso furentem placare stude, et hydram interemisti multoque plus laudis ac remunerationis apud Deum inuenies quam apud Euristeum Hercules. Neque enim monstrorum domitoribus cęlum promittitur, sed uitiorum. Quid pręterea hic heros tuus? (Aper) Aprum Archadicum cuncta in agro uastantem comprehendere iussus captum Euristeo obtulit uiuum. Mirum id quidem rudi popello uidetur, sed

multoque plus laudis ac remunerationis apud Deum inuenies quam apud Euristeum Hercules. Neque enim monstrorum domitoribus cęlum promittitur, sed uitiorum. Quid pręterea hic heros tuus? (Aper) Aprum Archadicum cuncta in agro uastantem comprehendere iussus captum Euristeo obtulit uiuum. Mirum id quidem rudi popello uidetur, sed sapientię disciplina instructi uiri nihil satis magnificum iudicant ex his, quę nobis cum bestiis sunt communia. Robur, pernicitas, agilitas, forma bonum corporis sunt, in quo a brutis uincimur. Animi uero bonum proprium hominis

beatę pręmio compensantur. Ecce igitur, qualiter iste heros tuus omnium maximus prę illis, qui in Christo credunt, non modo non commendandus appareat uerum etiam contemnendus. Illud autem, quod taurum, cuius amore Pasiphe capta fuerat, a Creta ad Peloponessum aduexerit obtuleritque Euristeo, si rem spectes, nihil est, quod magnopere laudes, sin rei mysterium inspicias, haud parum id quidem iuuabit ad uitę morumque institutionem. Tale autem commodum ut sequatur, ita interpretari nobis conueniet: taurum uidelicet corpus nostrum esse, Pasiphen animam, Herculem rationem,

Euristeo, si rem spectes, nihil est, quod magnopere laudes, sin rei mysterium inspicias, haud parum id quidem iuuabit ad uitę morumque institutionem. Tale autem commodum ut sequatur, ita interpretari nobis conueniet: taurum uidelicet corpus nostrum esse, Pasiphen animam, Herculem rationem, Euristeum Deum. Corpus suum anima nostra tunc nimium diligere uidetur, cum eidem in hauriendis uoluptatibus prone propenseque blanditur. Ratio autem Euristei, hoc est, Dei iussis obtemperans, transferre nititur corpus nostrum de uitio ad uirtutem, sicut taurus iste de Creta transuectus est ad

Tale autem commodum ut sequatur, ita interpretari nobis conueniet: taurum uidelicet corpus nostrum esse, Pasiphen animam, Herculem rationem, Euristeum Deum. Corpus suum anima nostra tunc nimium diligere uidetur, cum eidem in hauriendis uoluptatibus prone propenseque blanditur. Ratio autem Euristei, hoc est, Dei iussis obtemperans, transferre nititur corpus nostrum de uitio ad uirtutem, sicut taurus iste de Creta transuectus est ad Peloponessum. Cumque de male ad bonum transitum fecerimus, tunc recte nos ipsos offerimus Deo, quemadmodum Hercules cum tauro

iussis obtemperans, transferre nititur corpus nostrum de uitio ad uirtutem, sicut taurus iste de Creta transuectus est ad Peloponessum. Cumque de male ad bonum transitum fecerimus, tunc recte nos ipsos offerimus Deo, quemadmodum Hercules cum tauro obtulisse se dicitur Euristeo. Sed hoc fidelis Christiani est, Dei pręcepta obseruantis, non Herculis ex hominis mortalis iussione pendentis. (Equi Diomedis) At Hercules, inquiunt, Diomedis equos tulit, quos ille carnibus alebat humanis et ipsis eundem, ut comederetur, obiecit. Hos autem

Sed hoc fidelis Christiani est, Dei pręcepta obseruantis, non Herculis ex hominis mortalis iussione pendentis. (Equi Diomedis) At Hercules, inquiunt, Diomedis equos tulit, quos ille carnibus alebat humanis et ipsis eundem, ut comederetur, obiecit. Hos autem equos Euristeus cum accepisset, dedicauit Iunoni. Sed ne putes propterea nostris pręferendum esse Herculem, hec idem etiam Christiani principes agunt, dicente Domino: Maleficos ne patiaris uiuere! At uero, si ista, quę narrantur, spiritaliter intelligere uolumus, multo plus laudis fideli Christiano

cupidines non consentiens carni, sed spiritui. Hercules Diomedem mandendum apposuit equis illis, quibus humana caro cibus erat, hic malorum demonum, qui semper hominibus infesti sunt, mortiferam suggestionem repellendo omnem fraudem ad fraudis fallacięque autores demonas reuerti cogit. Euristeus uero Diomedis equos Iunoni tunc dedicat, cum misericors Dominus ipsos nequitię spiritus, ne seruis suis tantopere molesti sint, ad caliginosas aeris partes, unde uenerant, remeare iubet. Iunonem quippe pro aere accipimus. Vide igitur, utrum Diomedem interimere et equos cruore eius

mos fuit. Ille igitur uictis Amazonibus baltheo spoliat Hippoliten, qui superatis inconcessę libidinis obscenitatibus meretricique amoris uinculo soluto honestis legitimisque nuptiis uxorem sibi copulat et procreandę proli cum pudicicię fide operam impendit. Atque hoc sane non Euristeo, sed Deo seruire est matrimonio diuina lege constituto modeste ac temperanter frui et de Euangelio sati seminis fructum carpere trigesimum. Si ergo in matrimonio honeste, pudenter pudiceque uixeris, a Domino accipies mercedem, qualem nunquam Hercules recepisse creditur ab Euristeo, nisi

hoc sane non Euristeo, sed Deo seruire est matrimonio diuina lege constituto modeste ac temperanter frui et de Euangelio sati seminis fructum carpere trigesimum. Si ergo in matrimonio honeste, pudenter pudiceque uixeris, a Domino accipies mercedem, qualem nunquam Hercules recepisse creditur ab Euristeo, nisi eo forte tempore, ut ab aliis audiui et tu subticuisti, quando in Lydia in Omphales gratiam muliebrem operam exibuit, posita claua colum fusumque suscipiendo et manu illa, qua monstra domuerat, molliter effoeminateque nendo. Sed si parum fuerit, dicet aliquis, foeminas pręlio

neminem offendendo temperant. Et his trium actionum passionibus imperare plus est profecto quam tricorporeum hominem occidere. Plus est etiam a malis abstinendo bene agere quam buceta, quę aliorum erant, sibi uendicare. Et quoniam boues, quorum labore fruges comedimus, Hercules largitus est Euristeo, nostri hoc imitari mihi uidentur, quando bonarum actionum laudem non sibi, sed Deo tribuunt, cum psalmista dicentes: Non nobis, Domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam! (Cerberus) Pręter hęc, ad inferos descendere et Cerberum tricipitem superne

subuertere nititur modis. Aut enim suadendo aut blandiendo aut terrendo fallit. Cerberum ergo ligauit Hercules tuus, o poeta. Nostri, quod maius est, diabolum ipsum ligant et, qualiter ligandus sit, uita et moribus docent. (Mala aurea) Postremus labor Herculis tui Euristeo iubente fuit, si satis memini, mala aurea ab Hesperidum hortis ablata, peruigili dracone occiso, qui talium fructuum custos erat. Custodes autem fallere et aliena rapere apud nos crimen est, non uirtus. Iussit, inquies, Euristeus, cui parendum erat. Sed maximum nefas est homini

(Mala aurea) Postremus labor Herculis tui Euristeo iubente fuit, si satis memini, mala aurea ab Hesperidum hortis ablata, peruigili dracone occiso, qui talium fructuum custos erat. Custodes autem fallere et aliena rapere apud nos crimen est, non uirtus. Iussit, inquies, Euristeus, cui parendum erat. Sed maximum nefas est homini obsequendo Deum offendere. Diuina autem lex est: Ne concupiscas rem proximi tui! Et si iniuste concupiscere culpa est, quanto maius peccatum male concupita per uim eripere? A tanto igitur talique facinore Christi seruus abhorrens, suo

Hic uero tantum abest, ut aliorum bona tollat, ut etiam iis, qui indigent, sua largiatur. Non enim terrenas opes concupiscit, sed cęlestes. POETA: Da ueniam, non possum, quin te hoc loco interpellem. Nonne ipse dixi Herculem quoque aurea mala obtulisse Euristeo, nullius rei nisi laudis cupidum? THEOLOGVS: Quid ais, mi poeta? Non tu existimas iniquum esse facinus alterius rem rapere, ut tradas alteri? Donauit Euristeo, sed iniuriam intulit Hesperidibus. Aliena donare non liberalitas est, sed iniustitia.

non possum, quin te hoc loco interpellem. Nonne ipse dixi Herculem quoque aurea mala obtulisse Euristeo, nullius rei nisi laudis cupidum? THEOLOGVS: Quid ais, mi poeta? Non tu existimas iniquum esse facinus alterius rem rapere, ut tradas alteri? Donauit Euristeo, sed iniuriam intulit Hesperidibus. Aliena donare non liberalitas est, sed iniustitia. Audi igitur, quę aurea mala nostri recte sapienterque expetunt. Ad supernas opes, quę non pereunt, possidendas inhiant, terrenas contemnunt. Peruigilem autem draconem,

utens. Igitur, Herculem ipsum alia quidem iussum, alia sua sponte fecisse ais; illa necessario, hęc uolens ac lubens peregit, quo magis immontalitate se dignum pręstaret. Hoc idem certe Christianis nostris, sed felicius ac beatius contingere scias uolo. Ille Euristei imperata fecit. Nostri autem Dei iussis parent atque obediunt. Ille in his, quę sponte egit, suo usus est consilio. Nostri uero non humana, sed diuina sequuntur consilia, ne a recto aberrent, ne a bono atque ęquo deuient. Quod illis accidere solet, qui in re gerenda nimium sibi

itaque uiuus necessarium uitę sustentamentum est. Abiectis autem his, quę superuacanea erant, auaritię euersum est regnum, quę in illos dominatur, qui plura quam necesse est concupiscunt. Propterea quidem, quod in Hercule tuo scelus fuit, in Christiano uera est uirtus. (Euritus) Postremo loco dixisti, o poeta, quod Euritum, Oechalię regem, liberosque eius inuadens interfecerit et Iolen sibi sponsam, quam illi tradere nolebant, raptam abduxerit uehementerque amarit. Haud iniquum censemus eam, quę pacta sponsaque erat, dum

erant, auaritię euersum est regnum, quę in illos dominatur, qui plura quam necesse est concupiscunt. Propterea quidem, quod in Hercule tuo scelus fuit, in Christiano uera est uirtus. (Euritus) Postremo loco dixisti, o poeta, quod Euritum, Oechalię regem, liberosque eius inuadens interfecerit et Iolen sibi sponsam, quam illi tradere nolebant, raptam abduxerit uehementerque amarit. Haud iniquum censemus eam, quę pacta sponsaque erat, dum negatur, per uim eripuisse, sed tamen propterea cędibus in illos, quos inuasit,

uim eripuisse, sed tamen propterea cędibus in illos, quos inuasit, grassari et urbem in ciuium, qui nihil peccauerant, detrimentum atque erumnam solo ęquare impium immaneque fuisse dicimus. Ne tamen ignores, quam laudabili imitatione ista quoque presequatur Deo deditus Christianus, Euritum corpus suum esse intelligit, filios Euriti ipsos corporis sensus, Iolen uero animam esse decernit. Disponitque animam a corporis illecebris abductam recte copulare rationi, ne caro dominetur spiritui, sed e contrario spiritus imperet carni. Cumque sentire coeperit aliam legem

in illos, quos inuasit, grassari et urbem in ciuium, qui nihil peccauerant, detrimentum atque erumnam solo ęquare impium immaneque fuisse dicimus. Ne tamen ignores, quam laudabili imitatione ista quoque presequatur Deo deditus Christianus, Euritum corpus suum esse intelligit, filios Euriti ipsos corporis sensus, Iolen uero animam esse decernit. Disponitque animam a corporis illecebris abductam recte copulare rationi, ne caro dominetur spiritui, sed e contrario spiritus imperet carni. Cumque sentire coeperit aliam legem in membris suis repugnantem legi mentis

uigiliis fatigat, laboribus pręmit sensusque omnes a uoluptatis pestiferę cupidinibus auertere contendit. Porro, Oechaliam, hoc est, ocium, in quo quiescens corpus animę dominabatur, destruit ac dissipat. Sublato quippe ocio prauos quoque corporis affectus per laborem compescit. Ita Iolen Eurito filiisque eius ereptam et rationi mentis copulatam perpetuo amore complectitur, studens rem gratam suo efficere autori. Hoc idem uel huic simile superius disseruimus, si memoria tenes, in Pasiphes tauro, in Olympię ludis, in Ericis pugna, fortasse et in quibusdam aliis. Nec piget sępius

de temporibus Lodouici Ceruarii Tuberonis libro quae quidem historia incipit ab interitu regis Matthiae Chugniadis Coruini, persequiturque omnia memoratu digna, quae gesta sunt in circumistranis regionibus, atque in ea parte Asiae et Europae quae Turcarum imperio obtinetur. Iam Vuladislauus Casimirus uidebatur apud Hungaros aliqua ex parte regiam assecutus esse maiestatem. Itaque multae exterae nationes aut

rex, Stephani Nemagnae successor fere ultimus, regno a Turcis pulsus Rhacusam una cum familia se recaepit ui magna auri secum allata. Nam quum fidei senatus Rhacusani sua omnia credidisset, Rhacusani neque terrore Turcarum, quo fere Europa id temporis magnopere perculsa erat, neque ullo praemio adduci potuerunt quo minus fidem seruarent. Quam profecto constantiam Amurathum Othomanum, Turcarum regem, uehementer admiratum dixisse ferunt urbem haud facile perditum iri in

inter se dimicant, inter se digladiantur, gens contra gentem, regnum aduersus regnum. Nostra quippe memoria, tanta Gallorum, Hyspanorum, Italorumque strages facta est, tot fortium uirorum cędes perpetrata, ut ad effugandos ab Europa atque Asia Mahumetanos satis essent. Nunc uero ita adhuc agunt, ut reliquum orbem illis facilius possidendum relinquant, milite uacuum ac defensoribus exutum. Malicia ergo abundauit, et charitas in odium uersa est internecionum.

Scopus Auctoris Felicioribus ingeniis ad exequendam historiam materiam subiecturus, scribendique facultatem praebiturus, statui amicorum hortatu, quae temporibus meis memoratu digna euenere in hac maxime parte Europae, quam Pannonii et Turcae, eorumque accole ac finitimi incolunt, carptim assumpta literis mandare, quamquam aliarum quoque nationum res, ubicunque nos locus admonuerit, silentio non praetermittemus. Multa enim in Italia, Galiis, Hispaniisque nostra aetate gesta

an uictori maiorem fecerit iacturam. Nam, quamuis Caesar Viannam et Nouam Vrbem cum multis Norici ac Carnici agri oppidis eo bello amiserit, Matthias tamen, dum auidius illum persequitur, fines regni sui a Turcis uastari passus est, quos procul dubio ex Europa pulsurus fuisset, si aduersus eos bellum gerere in animum induxisset, Christianis, qui Turcarum iugo pressi erant, id uehementer optantibus, deffectionemque pollicentibus: nempe contumeliosam grauiter sustinebant Turcarum dominationem. Caeterum nondum confecto Alemanico

ut fert Iazigum consuetudo, communiuit. Intra paucos dies nobilitas uariis sententiis ac studiis, prout quisque aut per se animatus erat, aut ab alio persuasus, eodem conuenit. Regnum Hungarorum, quod Danubius, amnium Europae fere maximus, intersecat, latissime patet: qua id septemtrionem spectat, Boëmorum ac Polonorum regnis terminatur, ad austrum mari Adriatico adiacet, ad

Boëmis, Polonis ac Dalmatis eandem linguam esse satis constat. Tametsi quidam eodem linguae commertio adducti existiment rem se diuerse habere. Etenim Rhaxolanę linguae sono admoniti arbitrantur Raxanos, ipsos Sarmatiae Europeae incolas, Gothicae gentis esse auctores; rursus Sclauenos, Boemos ac Polonos Gothorum esse sobolem. Neque enim credibile esse putant ullam Illyricae nationis gentem in Rhaxanorum regiones, coeli intemperie ac perpetuo

Vrbe olim fuit deletum. Nec obstat huic opinioni eo quod Rhoxani nunc imbelles admodum sunt: quondam primi bellatores extitere et cum egregiis equitum cataphractorum turmis in expeditionem proficiscebantur. Nec modo in Europa eorum opes late patuerunt, sed etiam in Asiam transgressi ultra Rha amnem multorum dierum iter arma protulerunt, ubi nunc quoque magnum amplectuntur imperium sedemque regni urbem amplissimam, quam ipsi Moschouiam uocant,

ita gessit, ut omnibus bonis non minus priuatae stirpis obscuritate quam tyrannide regno indignus uisus sit, trium nouissimorum ante Matthiam regum Vuladislauus est uerus in hoc regnum haeres ac successor, siue eius paternum, siue maternum respexeritis genus, quo quidem utroque omnibus Europae regibus, absit uerbo inuidia, antecellit. Placet autem id refferre non quidem per arrogantiam, sed quia et uos generis nobilitatem magnifacitis, et reliqui mortales id per se amplum putant. Est enim Andreae Casimiri,

― Georgium quendam Boemum, lanii quidem filium, sed apud ipsam a paruo educatum, qui et Vuladislauo nunciaret se ab Hungaris regem esse designatum, et hortaretur eum ut, si in Hungaria regnare uelit, quamprimum cum exercitu ueniret, simulque oraret, ne se e clarissimis Europae regibus progenitam matrimonio iungere aspernaretur. Praeter dotem ingens auri pondus pollicetur, quod postea regi iam diademate ab Hungaris insignito, dono, ut fertur, in spem nuptiarum, quas ei cordi nunquam fuisse ante diximus, dedit. Quod profecto aurum, qui regem fidei ac

falso opinati sint Tatharos a montibus Indiae duce Battone digressos, quippe haud multum a Turcis lingua, habitu, moribus, ac sacris differunt. Quae quidem gens uastatis multis Asiae regionibus tandem partim in Asiam non procul a patriis sedibus consedit, partim transmisso Tanaide in Sauromatas Europeos, qua hi Maeotidem paludem attingunt, peruenit, atque concedentibus accolis in Cheronesso Taurica et caeteris maritimis oris, quae inter Tyram et Tanaim late patent, sedes posuit, atque cum finitimis agros Christianorum

suos adhortatus: Quantum detrimenti, comilitones, regi nostro regnoque Hungariae, Alberthi iniquitas atque haec tam improba regnandi intulerit spes, non est neccesse me uobis iam proelio instante narrare, quum pręsertim neminem uestrum ea fugiant, quae uniuersam fere Europam fama peruasere. Quis enim ambigat, quicquid damni, quicquid ignominiae post regis Matthiae obitum huic regno infixum est, non id totum ab ipso Albertho manasse, eiusque scelere perpetratum esse? Propterea quod si ille suis finibus sese continuisset, postea quam nos Vuladislauum

una cum familia se recępit, ui magna auri secum allata. Nam quum senatus Rhacusani fidei sua omnia credidisset, Rhacusani neque terrore Turcarum, quo fere tota Europa id temporis magnopere perculsa erat, neque ullo praemio adduci potuerunt, quo minus fidem seruarent. Quam quidem constantiam Amurathum Othomanum, Turcarum regem, uehementer admiratum dixisse ferunt urbem haud facile

satis confidebat utpote ab Vuladislauo Alberthi fratre misso), Turcas, a quibus, ut diximus, tributi pensione in amicitiam receptus erat, in auxilium concire statuit, quo scilicet Polonis maiorem incuteret metum, quippe Turcarum nomen id temporis, ob imperium partim in Asia, partim in Europa late patens, maximum erat. Geta igitur regem Turcarum ad bellum aduersus Polonos sumendum hunc in modum per epistolam est hortatus: Stephanus Carabogdanes Bazethi Otomano, regum maximo, salutem. Compulsus Polonorum terrore, qui a me nulla iniuria lacessiti,

tibi quoque mox graue exhibeat negocium. Nam si me superato te lacessere coeperit, quod quidem se propediem facturum denuntiat, profecto caeteri Christiani, quibus sane Polonos bello impares esse constat, etiam oppugnare audebunt. Atqui uelim te non fugiat Christianis, Europae accolis, longe difficilius esse bellum aduersus te incipere quam gerere. Putant enim sibi ad huiusce expeditionem auctorem ac coitionem magis quam uires deesse, quippe siue mari, siue terra res gerendae sint, omnia illis affatim suppetunt, arma, equi, uarii generis tormenta,

temere quiescentem lacesserint leonem. Certum est enim mihi, si me iusto exercitui praefeceris Poloniamque prouinciam mihi destinaueris, eam gentem tantis cladibus afficere, uti de caetero non modo non minentur Turcis, qui ductu et auspiciis Othomanorum bonam Asiae atque Europae partem subegerunt, uerum nomen quoque eorum perhorrescant. Nam si per te licuerit, quicquid agri inter Tyram et Carpatum montem ad regem Polonum pertinet, populabundus peragrabo, Rhoxaniisque mancipiis omnes regiones, quae tibi parent, explebo, terrasque regni tui, qua hae cultoribus

maiestatis reus dignas audacia sua poenas dedit. Palo enim, nemine hoc supplitium deprecari audente, Bazethis iussu affixus est. Eadem nimirum seueritate Turcarum reges in suos, qua domini in seruos, imperium exercent. Caeterum quoniam de Turcis, quae quidem gens partim in Asia, partim in Europa latissimum nostra tempestate obtinet imperium, in pluribus huius operis locis mentio non modo facta est, sed etiam facienda, haud alienum uidetur eius gentis primordia et mores, atque quonam modo tantum imperium sit adepta, commemorare.

Imperio a pluribus occupato, confestim ex aemulatione, ut fit, odium, mox bella inter duces exorta sunt, saepiusque clades inuicem acceptae redditaeque. Per idem tempus Othomanus, unus, ut dictum est, ex Huncharii praefectis, cuius progenies Constantinopolim cum tot Asiae atque Europae regnis nunc tenet, in regione Maioris Phrygiae circa Dorilium oppidum satrapeam obtinebat, uiculum quendam cum familia sua incolens, quem ab ipsius Othomani nomine Othmanliam Turcae appellarunt. Qui quidem animaduertens Asiam intestino bello ardere, nec

prius Prusa urbe in radicibus Olympi montis posita, in qua ob cultorum frequentiam sedem regni constituit. Quam sane urbem intra paucos dies in potestatem redegit, Graecis, qui in ea praesidio erant, eam dedentibus, dum auxilium Constantinopolitani imperatoris, qui per id tempus cum finitimis in Europa bellum gerebat, desperant. Tametsi sunt, qui dicant Orchanum de priscis Turcis, quorum paulo ante mentionem fecimus, Prusam coepisse. Iamque Orchanus ad Caramani imperium aspirabat, bellumque ei inferre parabat, solus cupiens in

Per idem enim tempus Ioannes Palaeologus, Constantinopolitanus imperator, bello a Thracibus ac Bulgaris (gens Rhoxolanorum est Macedoniam incolens) uehementer premebatur, nec prorsus his resistere poterat. Itaque pessimo capto consilio et quod non modo Graeciae, sed etiam bonae parti Europae pernitiem erat allaturum, cum Orchano foedus iungit. Rogat mox eum sub stipendii pactione, ut in Europam cum copiis suis traiciat, Thracumque, ac Macedonum agros incurset. Turca primum per dolum haud se transiturum Hellespontum dicere, fingens se non audere exercitum

(gens Rhoxolanorum est Macedoniam incolens) uehementer premebatur, nec prorsus his resistere poterat. Itaque pessimo capto consilio et quod non modo Graeciae, sed etiam bonae parti Europae pernitiem erat allaturum, cum Orchano foedus iungit. Rogat mox eum sub stipendii pactione, ut in Europam cum copiis suis traiciat, Thracumque, ac Macedonum agros incurset. Turca primum per dolum haud se transiturum Hellespontum dicere, fingens se non audere exercitum in Europam transmittere, nisi prius in potestatem suam Sestos, nunc tenuis uicus, olim urbs nobilis, et

pernitiem erat allaturum, cum Orchano foedus iungit. Rogat mox eum sub stipendii pactione, ut in Europam cum copiis suis traiciat, Thracumque, ac Macedonum agros incurset. Turca primum per dolum haud se transiturum Hellespontum dicere, fingens se non audere exercitum in Europam transmittere, nisi prius in potestatem suam Sestos, nunc tenuis uicus, olim urbs nobilis, et apud poëtas magni amoris commertio celebris, cum Callipoli traderetur. Quod ubi haud difficulter Orchanus impetrauit,

facere, nec non interdum quibusdam etiam dono dare, nihil denique praetermittere, quo animi suae sectae hominum conciliari possent. Quae ubi Graeci sero, iam peste praecordiis recępta, percepere, statuunt cum finitimis Christianis in gratiam redire, et communi hoste Europam liberare. Caeterum dum magis dicendis sententiis tempus territur, ut saepe fit, a Christianis quam ulla expeditio suscipitur, Graecus imperator diem suum obiit, cui Orchanus quoque haud multum superuixit, Homurathe primo regni successore relicto. Qui comparato quam maximo, ut tunc erant

pro portis Adrianopolitanis praelium infeliciter comisserat. Atque quum situs urbis et regio inter Melantem et Hebrum amneis admodum ferax placuisset, huc sedem regiam e Prusa transtulit. Hoc mortuo Bazethes Secundus regnat, qui dum auiti ac paterni imperii fines in Europa prorogare nititur, transgressus Neston amnem usque ad Strymonem processit. Non tulere hoc Dardani ac Macedonum reguli, uerum confestim coactis copiis Turcae, qui iam Strymonem quoque traiecerat, occurunt, atque non procul ab hoste castra ponunt. Caeterum quum postero

A tergo Strymon, lęua Aegeum pelagus obstat fugae, nonne honestius est in acie uirorum more cadere quam tergo hostibus dato undis ritu pecorum obrui? Quo cessit ille animus, uiri Turcae, quo transmisso Hellesponto Europae imperium concupistis? An iccirco hucusque progressi sumus, ut Bulgaricae genti, nostra ignominia, decus et gloria paretur? Non haec ducum adhortatio modo, sed etiam, ut saepe fit, salutis desperatio pectora Turcarum accendit. Itaque resumptis animis multo acriorem

cum Iuliano Caesarino, cardinali sacerdote, magna Veneti populi infamia. Porro Veneti, ne Hungaris Grecorum urbs Constantinopolitana uoluntate traderetur - tunc enim denuntiabant Graeci se eam urbem aduersus Turcam defendere non posse dicuntur Turcaicum exercitum clam Christianis in Europam ex Asia suis nauibus traiecisse, quo Homurathes maioribus copiis Hungaris occureret. Iam enim Hungari Graecis opem allaturi in Inferiorem Moesiam ad Mesembriam (Varnum incolae dicunt) castra posuerant. Malebant autem Veneti sibi potius quam Hungaris

Sed quia agrestes praeda contenti hostem elabi permiserunt, nihil ea erruptione factum, praeter quam Turcae cautiores redditi. Vniuersam praeterea Mehmethes Minorem Asiam, cum tota fere Euxini maris ora armis domuit. Ex Europaeo Ponti latere usque ad Istri ostia, atque Arpispolim, ex Asiatico uero usque ad Phasim fluuium sub imperium suum coegit, omissaque ora Scythiae maritima, quae inter Istrum et Carcinitem sinum interiacet,

cum Cassano, Medorum rege, ubi et optimum quemque ex suis in acie amisit, et hostis regis filium interfecit. Hic adeo incerta ab his regibus uictoria tunc pugnatum est, ut ab hoc praelio uterque pro uicto discesserit. Quin etiam saepius et in Asia cum uariis hostibus, et in Europa, cum Hungaris maxime, per praefectos pugnauit. Quos etsi frequentibus uexauerit incursionibus, nunquam tamen acie superare potuit, sed contra saepius eius exercitus ab his caesus est. Quod quum saepe alias, tum illa expeditione maxime accidit, qua Mehmethes in eam

hanc gentem Macedonas potius esse quam Albanos, qui in Asia ultra Cyrum amnem sedes habent, atque ad Caspim pertingunt mare, propterea quod Albanos ex Asia in Europam aliquando uenisse neque Graecis, neque Illyricis, neque Latinis monimentis, quod sciam, traditum est, et satis constat Albanum haud obscuram Macedoniae urbem supra Dyrrachium, non procul a montibus, qui Dalmatas ac

arbitratus totum se ad Selynis amicitiam adiunctum, ut paulo ante demonstrauimus, uideri uolebat. Itaque ad Selynem in Cappadociam Trapezuntum, ubi ille satrapaeam obtinebat, nuntium confestim mittit, qui Bazethis in Achimathem animum ei indicaret, simulque hortaretur eum, ut in Europam transgressus bellum patri excitaret, in idque omnibus uiribus incumberet, ut Sarmatas atque Europaeos Turcas sibi conciliaret: nam his in societatem deductis paternum Achimathi studium non admodum profuturum. Et ne Halys, dux regii exercitus, cum Achimate, quem

uideri uolebat. Itaque ad Selynem in Cappadociam Trapezuntum, ubi ille satrapaeam obtinebat, nuntium confestim mittit, qui Bazethis in Achimathem animum ei indicaret, simulque hortaretur eum, ut in Europam transgressus bellum patri excitaret, in idque omnibus uiribus incumberet, ut Sarmatas atque Europaeos Turcas sibi conciliaret: nam his in societatem deductis paternum Achimathi studium non admodum profuturum. Et ne Halys, dux regii exercitus, cum Achimate, quem diximus regem esse designatum, coniungi posset, uiresque in unum conferre, clam iniit societatem cum

nec paruam deinde montanae Moeoniae partem occuparat, aperteque ab Othomanis deficiens uicinas regiones latrociniis infestas reddebat, praedicabatque se quoque ut pastorem quondam Othomanum a Deo in magnam uocari fortunam. Etenim Othomanus, cuius soboles multis Asiae atque Europae regionibus nunc imperat, ex pastore latro, ut supra demonstrauimus, effectus successu rerum prospero ad regium fastigium accesserat. Itaque Corguthis suasu latro fit obuiam Halidi in radicibus Dindymi montis, quo, priusquam Achimathes regiis opem laturus, quem

uicinum, occupandum censuit, satis gnarus, qui regulorum sedem regni tenuerit, eum imperio quoque procul dubio potiturum. Commissa igitur cuidam ex amicis Trapezuntia satrapaea cum quinquaginta lembis per Euxinum mare enauigat, atque in Tauricam chersonessum, quo loci distantia patri eius in Europam aduentus minus suspectus foret, cursum dirigit. Eam regionem a Taphro, nobili urbe, Capham corrupta antiqua uoce aetas nostra nominat. Chersonesso, pulso inde patris praesidio, in potestatem redacta filioque suo atributa, Sarmatas Chersonessi accolas, quos nunc Thataros dicunt,

uellet, quippe quos ne omnibus quidem Turcaici imperii uiribus aggredi auderet, sed ut, feroces gentes ad Danubium positas imperio nactus, et patrem facilius in suam adduceret sententiam, et spem regni caeteris fratribus praecideret ― nam Turcae Europaei, maxime qui Danubium accolunt, Asiaticis uirtute longe praestant; ad hoc ut, si fortuna consilio eius aduersata fuisset, se e proximo ad Hungaros conferret, eorumque amicitia ac opibus et regem Turcaicum territaret, et nouarum rerum cupidis praesto esset. Nam nemo fere regum

plenus patrem Constantinopolim uersus, ut dictum est, iter habentem sequi coepit, uestigiis eius ita insistens, ut ubi pater noctem egisset, ipse eodem loco postridie se reciperet, eo consilio, ut si Achimathi, ut rebatur, transitus in Europam esset praeclusus, paterque illius accessum forte desperasset, praesto haberet in eandem spem genitum, quem tanti tumultus causa quasi necessario regem designaret, haud diffidens etiam aliquem ex regiis amicis, quos sibi iam diu multis officiis parauerat, id ipsum Bazethi suasurum; sin

in regno stabilitus tot parricidiis sese nimis inuisum redderet, quamquam apud Turcas magis necessarium quam crudele ducitur eos tolli, qui regnum occupanti spem dubiam ac sollicitam eodem successionis iure possent facere. Dimisso Corghute bellum cum Achimate gesturus omnes Europaeos praefectos, qui Turcaico imperio parebant, in Asiam contendere imperat. A quo consilio quum Mustaphas Iurisius, amicorum princeps et rei militaris, utpote uetus dux, simulque animorum multitudinis peritus, dissentiret, suaderetque expeditionem tantisper differendam, quoad illum

Europaeos praefectos, qui Turcaico imperio parebant, in Asiam contendere imperat. A quo consilio quum Mustaphas Iurisius, amicorum princeps et rei militaris, utpote uetus dux, simulque animorum multitudinis peritus, dissentiret, suaderetque expeditionem tantisper differendam, quoad illum Europeae prouinciae beneficiis cognoscerent, studiaque in se praefectorum excitaret, affirmauit Mustapham recte quidem sentire ― quis enim neget regna populi beneuolentia stabiliri ― sed consilia ordinaria id tempus non pati. Nam festinationem sibi, moram hosti utiliorem

utiliorem esse, propterea quod quum Achimathes non modo aetatis ordine, sed etiam parentis iudicio in regni successione potior esset, sola industria efficaci ad illam diem negocii conficiendi celeritate sibi nitendum esse. Itaque cum Europaeis copiis in Asiam confestim transgressus magnis itineribus in Bythiniam proficiscitur. Inde transmisso Sangario amne, quem ponte raptim iunxerat, in Paphlagoniam Gallatiamque pergens Angiram petit, mox Amysum usque peruenit. Sed nusquam hoste inuento ― Achimathes

eius animi causa praetorianorum nomine scripsisse, ut quia Selynes crudelitate sua omnibus odio esset, illius absentia fraetus pergeret Constantinopolim, sedemque regiam opportune occuparet; secuturos eum non solum praetorianos, sed etiam omnes Europaeos Turcas, miteque ingenium fero praelaturos. Fingit insuper prolatis falsis literis signo Corghutis adulterino signatis Corghutem ita in summam rescripsisse, ut facile eius ambitio ac regnandi cupiditas deprehendi posset.

sunt, student, de uestro rapiendo arcas suas replent, uestrisque spoliis magni atque opulenti incedunt, laudem maximam inter suos ferentes, qui plura colonis suis per nefas ademerunt. Quousque haec tam indigna patiemini, uiri Hungari? Ideone uos Attila, rex ille clarissimus et uictor Europae, ab Hyperboreis montibus eduxit, ut paucorum superbiae ludibrio essetis, ut seruitute et erumnis uestris auarissimis hominum opes ac nobilitas quaereretur, ut scelestissimis ciuium uestrorum magistratus, imperia, sacerdotia paterent, uobis uero ne libertatis quidem

arcem obsidet, cum dedecore et damno fugam arripit. Dum Vuladislauus cum Maximiliano Vianae agit, Ioannes Sepusiensis, Transiluanus praefectus, ratus per Selynis Turcarum regis absentiam sibi ingentis gloriae occasionem oblatam ― id enim temporis Selynes ex Europa cum magnis copiis profectus ultra Euphratem bellum, ut suo loco memorabimus, gerebat statuit Turcas, qui limitibus Hungaricis appositi erant, armis urgere, quandoquidem intima regni Turcaici cum suis copiis, quae paruae admodum erant, penetrare haudquaquam tutum uidebatur. Nempe

cum magnis copiis profectus ultra Euphratem bellum, ut suo loco memorabimus, gerebat statuit Turcas, qui limitibus Hungaricis appositi erant, armis urgere, quandoquidem intima regni Turcaici cum suis copiis, quae paruae admodum erant, penetrare haudquaquam tutum uidebatur. Nempe Selynes Europaeas regiones non adeo uacuas exercitu reliquerat, quin essent, qui a circuniectis hostibus fines Turcaicos tutari possent. Arx est in tumulo satis decliui, ab Illyricis regibus, antequam Turcae in Europam transgressi essent, extructa, incolae Chaualam uocant, inter Samandriam et

quae paruae admodum erant, penetrare haudquaquam tutum uidebatur. Nempe Selynes Europaeas regiones non adeo uacuas exercitu reliquerat, quin essent, qui a circuniectis hostibus fines Turcaicos tutari possent. Arx est in tumulo satis decliui, ab Illyricis regibus, antequam Turcae in Europam transgressi essent, extructa, incolae Chaualam uocant, inter Samandriam et Taurunum posita, paulo minus a Tauruno quam Samandria distans, praeterfluenti Istro (inde enim Danubius in Istri nomen abit) imminet; situ simul et operibus ac praesidio Turcarum locus satis munitus est.

Postridieque eius diei, quum iam pransissent sui, signum pugnae proposuit, prius huiuscemodi apud suos habita oratione: Non me praeterit, uiri fortissimi, Turcas Europaeos famam eximiae uirtutis in bello obtinere, eo quod hi ex Illyricis, Thracibus ac Macedonibus magna ex parte constent, quae sane gentes fortitudinis laudem semper fere tulerunt. Sed nolite famae credere! Solet illa multo maiora

ac Macedonibus magna ex parte constent, quae sane gentes fortitudinis laudem semper fere tulerunt. Sed nolite famae credere! Solet illa multo maiora uero praedicare et ob id nunquam ad liquidum quaerentes perducit: rebus ipsis credite. Satis enim constat Asiam his gentibus Europaeis, quas modo commemorauimus, bello superatis ad Hungaros usque imperium protulisse, et iccirco credibile non esse Europam uictam Asia uictrice bello potiorem. Itaque ne uobis uanitas mentientium improuisa sit, quae comperta habemus, uos ignorare non sinam.

Solet illa multo maiora uero praedicare et ob id nunquam ad liquidum quaerentes perducit: rebus ipsis credite. Satis enim constat Asiam his gentibus Europaeis, quas modo commemorauimus, bello superatis ad Hungaros usque imperium protulisse, et iccirco credibile non esse Europam uictam Asia uictrice bello potiorem. Itaque ne uobis uanitas mentientium improuisa sit, quae comperta habemus, uos ignorare non sinam. Non fugit uos, milites, totius robur Machomethani exercitus aetate nostra ex

foedam stragem ac fugam conspicietis. Hec uultu interrito et bonae spei plenus elocutus, tubas et cornua canere, atque tympana pulsari clamoremque tolli, simulque hostem inuadere iubet. Turcarum copiae trifariam erant diuisae: in dextro cornu Asiatici constiterant, laeuum Europaei tenuere. Selynes cum his, quos regio more fere satellitum loco secum habebat, ita mediam aciem tutandam suscepit, ut magis in subsidiis quam in acie esset. Suae autem custodiae causa more Othomanorum regum circum se habere consueuerat praeter sex millia peditum,

sex millia peditum, quos praetorianos uocant, ad decem millia equitum, qui sane nusquam a corpore regis, dum in castris est, discedere solent. Turca igitur, conserto praelio ac uehementer per mutuum odium accenso, quum uidisset utrumque sui exercitus cornu ualde premi, Europaeos ingenti etiam cęde prope stratos (Asiaticis enim Sopheni, ueluti cognatis, quantum fieri poterat, parcebant), iamque Sophenos superiores ac successu rerum exultantes in subsidia Turcaica, ubi Selynes ipse curabat, impetum facere, iubet libratores ferreas pilas e maioribus

urbis compulsum formidatis, quae sola totius regni Cercassorum reliqua est, quam nondum coepimus? Integris uiribus Cercassi uos non sustinuerunt, nunc fractos, ac pene deletos fugitis, uultus errumpentium aspicere non audentes. Quare nemo uestrum speret se unquam Europam uisurum, aut in patriam reuersurum, nisi hostium sede expugnata. Itaque crastina die, quum praelium inibitis, memineritis non modo ferociam hostium contundere, sed etiam urbe capta finem belli ac laboris imponere.

exseuiret, et uis Turcaica aliqua ex parte senesceret. Putabat enim, ut sunt plaerique homines suae spei nimium indulgentes, Turcas haud diutius imperium Aegypti retenturos, quippe quae longo terrarum spatio, non modo ab Europa atque Asia, sed etiam ab ipsa Syria esset dirempta. Selynes interfectis aut fugatis Cercassis, qui Caërium tam pertinaciter armis tutati fuerant, castra extra urbem communiuit, deinde Ionam Dalmatam iussit pecuniam regiam conquirere, quae quidem multo maior spe et fama inuenta est, gemmarum

immane scelus compensari potest. Igitur Cahirio, quem supra demonstrauimus ad Turcas transfugisse, Caërensibus praeposito, eique equitum ac peditum satis ualido praesidio ex Turcaicis copiis adiuncto, quo et urbem simul et ipsum praefectum in potestate haberet, classeque in Europam dimissa in Syriam profectus est, Iamberdino secum ducto, cui sane Damascenam destinauerat praefecturam. Selynes, Syriae locis munitis, Iamberdini custodiae Damascum et totam fere Syriam tradit; ipse,

tandem hostium opprimuntur; Sabaczium a quo conditum; Sauus illic a Turcis ualido ponte iungitur; exercitus flumen transmissus ad Sumonium considet; Taurunum undiquaque acriter oppugnatur; Bathorius Turcas reprimit. Misso igitur duce Achimate, qui Europeis copiis praeerat, ut Sabactium aggrederetur, non defuit fortuna incoepto, tametsi haud paruum militum numerum in urbis oppugnatione amiserit. Nam Hungari, qui in praesidio oppidi erant, ubi uiderunt Turcas ad moenia subisse, admoto igni uariis tormentis multos Turcarum et

inscriptiones: Ludouici Tuberonis Dalmatae abbatis Commentariorum de temporibus suis (liber primus) MAK: Ludovici Tuberonis Dalmatae abbatis Commentariorum de rebus, quae temporibus eius in illa Europae parte, quam Pannonii et Turcae eorumque finitimi incolunt, gestae sunt libri undecim (breuius Ludouici Tuberonis Dalmatae abbatis Commentariorum de temporibus suis liber primus) gg1: Ludovici Tuberonis

etiam priuatas possessiones, prauo consilio inito, sibi uendicare conabantur, mercaturae consuetudine, proprium magis, quam publicum emolumentum sequentes. * fere tota Europa Z: fere (exp. tota) Europa M: fere Europa AKg ** stipendia g: stipendium

sibi uendicare conabantur, mercaturae consuetudine, proprium magis, quam publicum emolumentum sequentes. * fere tota Europa Z: fere (exp. tota) Europa M: fere Europa AKg ** stipendia g: stipendium K: stipendio M

mercaturae consuetudine, proprium magis, quam publicum emolumentum sequentes. * fere tota Europa Z: fere (exp. tota) Europa M: fere Europa AKg ** stipendia g: stipendium K: stipendio M

fuscina exercere media luce potest, ac in syluis venabulo. Nec vnquam vlla tam sęua maris incumbere poterit tempestas, si vel tota Aeoli cohors facta seditione sydera Adriatico miscere conetur, te a solatio piscaturę prohibere valeat; presertim tot inter promontoria, tot valles, portus, sinus, euripos, anfractus, secessusque placidissimos malacissimosque. Ad quę loca omne genus marini pecoris tunc, profundi et euersi pelagi, procellas, iactationisque molestiam fugiens, te sequitur. Eam nimirum tranquilitatem querens, quam retia hamique et fuscinę tuę

de his satis. Axmatus natione graecus, parentibus christianis ortus, atque ab Selymo puer adhuc Turca factus, per gradus eo uiuente ad principem praefectorum, hoc est sangachorum, qui in Europa sunt, promotus, hanc dignitatem Turcae Bechlerbechum appellant, ab eo loci a Solymano inter consiliarios, quos Bascas uocant, ultra quam, praeter eam, quae Regia est, maior dignitas apud Turcas non inuenitur. In hac

et Gethas Thyrae esse posteritatem omnesque hos populos ex Thracibus ortos esse. Missii Illyrii Daci Gethae ex Thracibus orti Thracia enim (quemadmodum Plinius meminit) Pli. li. IIII. (15) c. II. inter ualidissimas Europae gentes in stratageas (16) quinquaginta diuiditur, in cuius finibus (Solino auctore) Solinus c. XV. (17) a septentrione Fines Thraciae Hister intenditur, ab oriente Pontus et Propontis, a meridie

addideris, Slauonici generis potentiam amplitudinemque compertam habebis. Quid quod, quemadmodum Harthmanus Schedel in cronica historiata dicit, Harthmanus in cro. historiata. Amazones Gotthorum, qui exierunt de inferiori Europae Scythia, uxores fuerunt? Amazones, Gothorum, qui Slaui sunt, uxores fuerunt. Quae maritis suis dolo interfectis uirorum suorum arma arripientes, hostes uirili animo aggressae de maritorum suorum nece sumpserunt debitam ultionem. Quae in posterum uariis bellis

Quamobrem, si alicubi, praecipue apud barbaros Alexander Magnus Graecus fuisse perhibetur, id ita actum esse cognoscas, Cur Alexander Magnus Graecus fuisse perhiberetur, praecipue a barbaris. quod, quum ob antiqua Graecorum cum orientalibus praelia Graeci ex omnibus Europae populis magis eis innotescerent, omnes occidentis uiros Graecos esse iudicauerunt, quemadmodum et hisce nostris temporibus Graeci et Thurcae et omnes passim orientis populi uniuersos catholicae fidei occidentalis orae uiros Francos esse arbitrantur. Sed ad Histros mea nunc uergente oratione

ac Goricienses Goricienses. et quidam alii, passim non alio quam Slauorum idiomate ad inuicem coutantur. Quamquam propter locorum uicinitatem et continuam cum Italis consuetudinem Histri, praesertim (ut papa Pius inquit) Papa Pius in Europa sua. (50) qui maritimam oram incolunt, quemadmodum et Dalmatae Italico sermone, quum eis libuerit, colloquantur. Sed legant hi Appianum Alexandrinum Appi. de bel. Illyri. (51)

recensentem, qui Demetrium Pharium, conciuem uestrum, Histros, Illyriorum (ut ipse dicit) nationem, armata manu obtinuisse tradit. Demetrius Pharius Histros Illyriorum nationem subegit. Quapropter (sicut recte papa Pius dicit) Papa Pius in Europa. (52) Histria inconuenienter Italiae iungitur Adriatico sinu disiecta et in peninsulae modum circumdata mari. Histria in modum peninsulae. An non Polybius Poly. libro. I.

Vandalos Germanos esse dicat, Germani tamen non tantum uiros iuxta fluenta Vandali alias Visle seu Vistulae mediam perlabentis Cracouiam, in qua solent Polonorum reges statiua peragere, Cracouia sedes regum Polonie per late patentia Sarmatiae Europitanae arua usque ad Boristenem et mare Balteum, quod Visla influit, Visla fluuius Polonie magnus per uarias decurias sparsos necnon et eos, qui traiecto Visla Germanici litoris oras ac adiacentes Albio amni regiones possident, Vandalos seu Vindelicos uocare soliti

Hyrcaniam incolentibus, superato Porro, strenuissimo Indorum rege, suoque imperio adiectis Indis Bactrianos et Sogdianos, Victoriae Alexandri Magni. inuictum (ut ita loquar) hominum genus, deuicit totamque Asiam et non spernendam Europae partem (quemadmodum Iustinus Iusti. lib. XII. (77) Plutarcusque Plutar. de Alexan. (78) ac Q. Curtius Q. Cur. de gestis Alexandri.

et multi alii tradunt) Macedonicum iugum ferre coegit et (quemadmodum diuus refert Hieronymus) Hieronymus. (80) ab Illyrio et mari Adriatico usque ad Indicum occeanum et Gangem fluuium non tam preliis quam uictoriis percucurrit et duodecim annis Europae partem et omnem sibi Asiam subiugauit. Verum enimuero, praestantissime regum Alexander, si caetera te monumenta Slauum esse tacerent, unicum hoc ampliandi nominis tui desiderium ardensque adipiscendae gloriae feruor abunde produnt ea te ex gente oriundum esse, quae rebus praeclare gestis

dei manus suppetias attullerit, destruere et pessundare. Veneta res etiam, praesertim per aequora, hoc milite suis se hostibus frequenter terribilem exhibuit, nec quisquam unquam Slauos segnes ad pgnam inuenit. O igitur felicisamam Slauorum nationem, quae tot millibus annorum magnam Europae partem et haud spernendam Asiae portionem haereditario iure possidens manum adiecit, ut totius orbis habenas regeret, quod equidem per longa annorum curricula duce Alexandro Magno, Decio, Claudio, Probo, Dioclitiano caeterisque supra enumeratis imperatoribus felicissime ad uota est

(145)
Robora Dalmatico fulgent satiata metallo. Multe sunt hac in prouintia delitiae, inter quas, ut Plinii sermone uti liceat, Plin. lib. XIII. capitu. II. (146) Iris Illyrica rarum Europae donum in componendis unguentis odoriferis computatur, magnaque est frugum ac fructuum abundantia, sic quod copiosa omnifariam alimenta ad alienas partes ex Dalmatia deferuntur. Saltibus ferrarum multitudine refertis gaudet, diuersis fluminibus irrigatur, caprarum et ouium gregibus, quae (ut

Nuper ad Auroram, laetisque orientis in oris,
3.193  Bisseni dum sacra uiri solennia Vati
3.194  Votaque fatidico persoluunt annua Balam,
3.195  Apparet clarum decus, expectataque Coelo
3.196  Diffudit noua stella comas, Euroque coruscum
3.197  Flante iubar, uisusque Puer cruce luteus alba,
3.198  Lampade tum media nitidis ardere fauillis.
3.199  Quin etiam horrendum sic dictis incipit, o, gens
3.200  Nascentem uisura Deum, properate sequentes
3.201  Haec

mihi tritura dedit, uindemia mustum.
4.224  Quicquid agunt omneis, nostro omnis in ordine mundus
4.225  Militat, et uictor secum trahit omnia Christus,
4.226  Sponsus habet sponsam,
4.227  I, celer ergo mei uerbi os, curre ocius euris,
4.228  Aegypto reuoca natum, luit impius hostis
4.229  Crimine digna suo stygiis tormenta sub umbris,
4.230  Quam necem peperit demens, hac ipse necatur.
4.231  His dictis ostentat opes, quas gignit in alta
4.232  Mente Pater natum,

Itala tellus,
5.94  Classibus et quanuis multis premat aequor utrunque.
5.95  Non ego bellipotens te roboris inclyta palma
5.96  Hadria praestanti fortissima milite tellus
5.97  Transierim, nec te Regum Pharsalia uictrix.
5.98  Caeteraque Europae uariis distincta loquelis,
5.99  Regna opulenta docet, populosque, urbesque, ducesque
5.100  Vt transalpinae diuerso limite gentes
5.101  Venatu assuescant, dapibus, pompisque fruantur.
5.102  Oceanique sinus, et sceptra britannica narrat.

Audierit, surdisque haec auribus hauserit, ille
6.503  Fundamenta domus fluidae commisit arenae
6.504  Stultus, in hanc hymber collecta nube solutus
6.505  Quom cadit, et praeceps euoluitur impete torrens,
6.506  Seu boreas urget, siue ingruit eurus ab alto,
6.507  Concidit extremamque sua dat strage ruinam.
6.508  Talia dum manant ex ore fluenta beati
6.509  Nectaris, et Christo pulcherrimus ardet Apollo,
6.510  Sydereique micant coelesti fronte nitores.
6.511  Attonitis ardent

euaserat urbis. ❦
9.281  Quum sacer occiduis decumbit nubibus Hesper,
9.282  Praeuius ad manes subiturus Lucifer imos,
9.283  Horaque fatalis deuexo inclinat Olympo.
9.284  Qualis ab aeoo consurgit pestifer eurus,
9.285  Et mundum nigra conuoluit nube cadentem,
9.286  Talis et Herodes deuoluit fraude Iohannem
9.287  Natalisque suos obducit laetifer ortus,
9.288  Relligione dolum tegit et saltante puella,
9.289  Immanes epulas infanda caede

montes efugit in altos.
9.367  Inter utrunque pius media uirtute refulsit.
9.368  Vespere solus erat, soloque in uertice Christus. ❦
9.369  At socii fessi mediis iactantur in undis,
9.370  Proraque ab aduersis illisa retunditur euris.
9.371  Quum uero iubar Aurorae iuga montis a alta
9.372  Puniceo gallis excitum aspirat ab ortu,
9.373  Quartaque nocturnis uigilantia uertitur horis,
9.374  Ipse laborantem cernens in gurgite puppim
9.375  Difficili,

montis ad alta?
12.45  Qui si ignara uiae, si capta errore maligno
12.46  Sola uel una petit, dubio procul ire relictis
12.47  Omnibus actus abit, dum te uaga et auia quaerit
12.48  Per deserta uocans syluestria, Qualis ad undam
12.49  Strymoniae Euridicen deserto in littore ripae
12.50  Dum uocat amissam fleuit miserabilis Orpheus,
12.51  Ast ubi eam tristis dumeta per aspera syluae
12.52  Inuenit laceram, et defletam montibus altis,
12.53  Euulsum proprios gaudens imponit in armos,

In Marien, neque adhuc Christi mysteria norant,
13.41  Illa patrocinio domini clypeata quieuit.
13.42  Qualis in aeriae platani sub tegmine celso
13.43  Stirps noua pone pedem tuta se subiicit umbra.
13.44  Horrida seu grando crepiter, siue urgeat Eurus,
13.45  Hymbre illesa manet, nec flatu impellitur ullo.
13.46  Sic ubi dillapsus furor, et deferbuit ira
13.47  Cum sonitu sociis, nec destitit asper Iudas,
13.48  Incipit, ac placidus sic illis fatur Iesus.
13.49  Mittite, nam quid eam

domo eiecerunt. Nuper uero a nostris militibus Messanę facinus secutis optimates oppido Rhegio, non tamen ultionis expertes, fuerunt expulsi: frustra creditur salus leuitati uulgi etiam in tranquillo, qui Euripo inconstantior est. CAES. Necdum excidit mihi suspitio te restitisse Marianis conatibus tua ipsius causa: haec opinio, nisi me ratione liberaueris, aetherna futura

metalli uenae plurimę, praecipue tamen auri solis ardoribus depurgati, gens autem simplex, nuda, citra uanas cupiditates in specubus, naturę tantum inseruiens agit. Istuc olim uenturum Tiresias uates praedixit ex ultimis Europae finibus hominum genus inhians auro perinde ac summo bono superata siti aestuque torrentissimo ac mortiferis ictibus animalium: hi quidem obsequentes auaritię et usquequaque mancipati cęco amore cęca telluris uiscera

exercitus et licentia In tot dierum ἀναρχία, tranquilla alioqui ciuitas, nihil non mali ab urbana multitudine pertulisset. Quanto atrociora necesse fuit accidere ab armatis et uictoribus? Est enim uerissimum illud, quod apud Euripidem Rex quispiam dicit: Nullo non incendio saeuiorem ἀναρχίαμ exercitus esse. Nusquam audiuimus, aut legimus, in ulla ciuitate capta, tantam licentiam exercitus uictoris fuisse, ut tot diebus nullis Magistratibus regeretur, aut

significabas, te si indutie succedent, a Stinsicach esse uenturum, eoque me euocaturum; quod utinam faxit, nam haberem pleraque tecum coram loqui. Fama est constans principem Turcorum expeditionem facere in Persas, seque eo proficisci; instituit autem Mexmetbassam Sanzachum Bosnensem in Europa generalem capetaneum, eiusque imperio subiecit omnes acanzias et spachias supra uiginti duos sanzacos. Itaque totus exercitus accedet ad centum millia. In histis partibus Turchorum fit magna congregatio. Etiam singuli homines de singulis domibus

1.559  Aggressura doli repetit tunc texta, fidemque
1.560  Explorat, Pharisęe, tuam; uolat ocyor Euro,
1.561  Pontifices adiit, uarias his incutit iras
1.562  Accenditque odium, furit omnis concitus oestro.
1.563  Qualis, ceu fama est, Phrigia bacchatur

uagasque acies diuersa in regna ruentes.
2.303  Arctoas petit illa plagas Scythiamque rigentem,
2.304  Hęc Syriam ingreditur, flantes et pergit ad Austros:
2.305  Sunt Euros tendunt qui contra et lumen Eoum,
2.306  Atque alii post solis iter mundumque cadentem.
2.307  Peruentum quocunque, homines regionibus illis

abiuit
6.261  Inde pudor castique rubens reuerentia uultus.
6.262  Tunc motus animo sensim rediere priores,
6.263  Ceu quondam late pelago leuis incidit Eurus,
6.264  Insequitur cęlo nebulas inuectus aperto
6.265  Quem Notus, huc fluctus sublatos uerberat Auster
6.266  Immissus, subitoque ruens simul imprimit undis

Furiarum corda, pauentque
7.442  Ne poenas subito compręhensi forte dedissent,
7.443  Atque iugum impositum doleant exemptaque regna.
7.444  Illicet emicuit Barathri dux ocyor Euro:
7.445  Iudęam inuisens adiit prętoria nota.
7.446  Ingressum species tormenti uisa moratur:
7.447  Percussum media tabescere cernit in aula.

7.741  Et genus, et patriam, et primę rudimenta iuuentę.
7.742  Non secus ille tamen quam saxum immobile perstat,
7.743  Quod pelago alluitur, furibundo et tunditur Euro.
7.744  Pertesum Pertesum. . . 747 uinclis] Io 19, 10 tandem

cum poenis crimina crescunt,
8.550  Atque ultrix crescit, quę crimina uindicat, ira,
8.551  Absorbens undas quę sic abrupta uorago
8.552  Miscet, qui gurges tollit certantibus Euris
8.553  Tot fluctus, uarios quot habent mortalia casus.
8.554  At nemo aduertit nec prauos corrigit usus.
8.555  Quis modus, aut

155  Memphin adit, gentis vario subtegmine texta
156  Mercator coemit, coemit pulchrosque tapetas,
157  Atque legit gemmas pretiosas. Protinus emptor
158  Inde abit; Europam repetit, tum ditia quaerit
159  Oppida, multiplici crevit sors illico quaestu.
160  Parthenope, Romaeque simul versatur, obitque
161  Passim nobilium diversa palatia Regum.

Hila
179  Alcides, dedit Oceano cum libera iura
180  Intranti, et cano fluctu iuga nigra prementi.
181  Hic demum geminae cernit confinia terrae,
182  Europam et Lybiam, medius licet evolet alto.
183  Evectus pelago spumantes illicet undas
184  Et secat, et rapta pontum tellure polumque
185  Cernit tum, meliusque notat discrimine partes

e re uisum cum Maiestate Tua quoque iisdem de rebus hodie agi. Quid inquam? Non mihi dicendi ampla pręstatur facultas, ut et pro tempore et pro auditorii ratione conditionem deplorem status Christiani. Ei scilicet nomini ereptam Aphricam, Aegyptumque et Asiam amissas, olim in Europam penetratum, cuius amplissima regna pacatissime diu Maumetanis teneri; quinimmo nuper Rodum Pannoniasque deuictas, aditam Germaniam, et ingentes inde prędas auectas, metumque esse rerum omnium internitionis. Tum quam grande studium curaque principibus Christianis debeat incumbere, ut

Perastes 15) Vulgo Perasto ad radices montis vulgo dicti "Monte Cavallo", et "Monte Cassone". nautica surgit,
Quae sibi radices montis, montanaque saxa
Delegit, posuitque suas in littore saedes.
Huic mox ad Boream Rizon spectatur, ad Eurum
Excelsi montis, donec iugantur amaenis
55  Dulcidiae 16) Nunc Ljuta, recte ad S. Petrum. campis, Bonninaque 17) Bona i. d. Possessiones, sl. Dobrota Catharinorum. iugera

inundat
Hic vbi vel pelles Sycionis vincit aluta;
180  Tot pariter turres, tot propugnacula belli
Tuta sedent, molisque nouae noua moenia surgunt. 36) Il bastion Bembo.
Ast Eurum versus Gurdus perlabitur 37) Amnis Gurtus, ad Gurgitem, De Gurto, Gordichio. amnis,
Lefteno qui e monte vagus procurrit in aequor,
Gurdus amor Nympharum, et Doridos vltima cura,
185  Nereidum quo saepe chorus leuis, vdaque crines

blandimenta semper invictum; et dedisse vobis clarissimas victorias de hostibus, et hanc diuturni otii peperisse huic regno tranquilitatem. Quod quidem vobis non magis fructu, quam recordatione iucundum esse debet. Quum enim terrae mariaque per hos annos armis streperent, quum arderent bello in Europa regna omnia, quum furor Martius ubique grassaretur, sola Polonia secura bellorum profunda pace fruebatur. Sed quoniam rerum humanarum aliquis finis est, ac mortalium vitam natura terminis perangustis circumscripsit, optimus Rex iam ingravescente aetate, ac eo propius accedente,

quo illos a consilio fugae retrahunt. Illis autem qui Christum abnegarunt, iamque recutiti sunt, quia certi sunt, quod non fugient, nihil tale indulgetur. DE FVGA CAPTIVORVM ex Europa. FAcilior fuga illis, qui in Europa agunt, quam qui in transmarinas regiones uenduntur: his enim praeter flumina nihil traijciendum, quae facile enantur maior difficultas in Hellesponto transmittendo. Qui autem fugam instituunt, tempore

autem qui Christum abnegarunt, iamque recutiti sunt, quia certi sunt, quod non fugient, nihil tale indulgetur. DE FVGA CAPTIVORVM ex Europa. FAcilior fuga illis, qui in Europa agunt, quam qui in transmarinas regiones uenduntur: his enim praeter flumina nihil traijciendum, quae facile enantur maior difficultas in Hellesponto transmittendo. Qui autem fugam instituunt, tempore messis id soliti sunt

refers.
Turcarum at cultum, et mores sic pingis, ut illi
Nil referant scripta ad Bartholomaee tua.
Addis et istorum linguas nec grammata omittis.
Quae doctos fallunt hac regione uiros.
Impia Turcarum dum lustras regna, reuersus
Europam hic tandem numine Christe tuo.
Sed Pallas, malus, cera, a Syrenibus illum
Iuuit, et auspicibus flatibus acta ratis.
Quid multa? hic dignus quem laudet Musa Maronis.
Meonij uatis dignus et ore canis.

uiginti (uel circiter) trium annorum MVTSTAFA uocatum, excellentem suos antecessores tyrannide, atque crudelitate, saepe insidiantem patri, ut si quomodo posset illum occidere, ob libidinem dominij. Habet Rex sub se duos duces siue Satrapas TSAMGIACH BEGLER uocatos, Europeum et Asiaticum, quibus subsunt praesides minores TIMARGILAR dicti, quorum imperijs parent milites ordinarij, qui si cessant dum ad expeditionem euocantur, suspendio poenas luunt. BASSALAR qui interpretantur capita, plures sunt: ij propter

DE AEDIFICIIS domorum. IN aedibus non multa magnificentia, pleraeque latericio opere constant, duplici ex materia, sunt enim lateres, alij fornacibus, alij sole excocti. Tecta cuneatim coeunt, quemadmodum hîc, et hoc in tota Europa, sed in Natolio tecta plana sunt in modum tabulati, sine ullo fastigio, sciphones, et canales aquae pluuiam demittunt, quae ad illos per Cylindrum deuoluitur. DE VESTIMENTIS eorum. CVltus illis ex materia lanae,

domino nundinationes, tam varios in mea fuga casus. Caeterum quia mala eius seruitutis editis commentarijs euulgarim, simulque perscripserim qui apud quamque gentem ritus et Ceremoniae habeantur, quaque disciplina in pace et in bello viuant, quaeque item in singulis locis tum Asiae, tum Europae, vel maiestate visenda sunt, vel religione veneranda, vel nouitate admiranda. Omnia enim peragraui, neque id cursim, sed cum longa mora adeo, vt rerum indagationi spacium temporis non defuerit, qua in re Platonem, Pythagoramque sum imitatus, quantum nostrae tenuitati licuit. Superest

Abductae sunt decem tribus Israel in captiuitatem, salua adhuc et aliquandiu postea florente Iudaea. iam plerique ex eorum fatidicis asserunt decem istas tribus Arabiam, Syriam, Chaldaeam, Armeniam, Phrygiam, Thraciam, Graeciam, Hungariam, Aegyptum, Africam esse, et id quod superest in Europa, esse vnicam tribum Iudae, cum reliquijs Beniamin, atque proinde illam aliquandiu in imperio fore, et multis inuicem cladibus inter Turcas nostrosque variatum iri. Alij credunt tenorem victoriarum Turcicarum perpetuum fore, donec omnia regna Christianorum ipsis subijciantur: ac tum

iapar) id est, domum aedificabit. Per aedificationem domus significari putant, quod templa nostra suo Mehemmeto sit dedicaturus, vtiam totius Asiae, vbi olim erant Christiani vsque Hierosolymam, imo ipsum templum Domini quod est Hierosolymae pro. phanarunt. Ita quoque maiorem partem Europae, videlicet Graeciae, Thraciae, vsque Austriam, totius fere Hungariae, Sclauoniae et Illiriae. Ac nescio an nos ista indignitate iram diuinam prouocamus, dum alius cum canibus tanquam venator in templo obambulat, alius de foenore, alius de scorto garriat, alius ad templum nunc vrinam, nunc

quosdam ficto miseratus amore
In partem belli accurrit ferus, impiger et trux,
Caedibus infractum posthac comprehendit utrumque,
Vt solet incautos miluus ranamque muremque.
Immensas quaesiuit opes his artibus et iam
20  Europa atque Asia quam plurima regna subegit,
Non fidei morisque boni monumenta relinquens.
Sed, puer, insanis, nec proxima mente reuoluis
Tempora: nonne uides ut te sine lege paterno
Deiecit regno? Et credis tibi

15  Interdum quosdam ficto miseratus amore
In partem belli accurit ferus, impiger et trux,
Caedibus infractum posthac comprehendit utrunque,
Ut solet incautos miluus ranamque muremque.
Immensas quaesiuit opes his artibus et iam
20  Europa atque Asia quam plurima regna subegit,
Non fidei morisque boni monumenta relinquens.
Sed, puer, insanis nec proxima mente reuoluis
Tempora. Nonne uides, ut te sine lege paterno
Deiecit regno? Et credis tibi quaerere curet
25  Regna alia? Immani pietas

sed enim subuertere barbarus ardet,
Quidquid ad Hesperios iaceat solemque cadentem.
25  Non Albi Rhenoque putet fore se Germania tutam,
Non Pirenei scopulosa cacumina montis,
Non Tagus aut spaciosus Anas defendet Hiberos.
Quem neque Caucasiae rupes, non ocyor Euro
Tigris et Euphrates, Cilicum non aspera claustra,
30  Europam findens Asiamque Propontidis unda,
Nullae hominum uires nec opes potuere superbum
Ingentisque animi pridem retinere tyrannum,
Quin celeris flammae, rapidi quoque turbinis instar
Impiger

cadentem.
25  Non Albi Rhenoque putet fore se Germania tutam,
Non Pirenei scopulosa cacumina montis,
Non Tagus aut spaciosus Anas defendet Hiberos.
Quem neque Caucasiae rupes, non ocyor Euro
Tigris et Euphrates, Cilicum non aspera claustra,
30  Europam findens Asiamque Propontidis unda,
Nullae hominum uires nec opes potuere superbum
Ingentisque animi pridem retinere tyrannum,
Quin celeris flammae, rapidi quoque turbinis instar
Impiger oppositas peruertat ubique phalanges.
35  In tantum nostris

95  Insignis simul et septemplicis ostia Nili
Deflexere caput: manibus tua sacra prophanis
Sunt monumenta, pater, quae polluit improbus hostis,
Et natale solum, et, quas tu legeris, urbes.
Haud Asia contentus erat, Lybiamque parauit,
100  Atque Europaeae seruit sibi frigida terrae
Taurica, et Euxini resonantia littora Ponti,
Armiferam Thracem, ditis populosaque regna
Aemoniae, Pellamque ducum deuicit alumnam.
Quid memorem Thebas, quid claro sanguine Achaeos,
105  Pierios colles, et amena

2.4.14   Ut nunc occiduas sollicitaret opes;
2.4.15  Nec satis esse putat, populos quod vicit heoos,
2.4.16  Et sibi quod Lybici serviat ora maris;
2.4.17  Quodque tot Europae domitas sibi vendicet urbes,
2.4.18   Totque suo videat subdita regna iugo:
2.4.19  Sed nova bella parat, neque limite, terminat ullo
2.4.20   Imperii fines quos velit esse

3.6.65  Infera Threiicio patuerunt ostia vati,
3.6.66   Dum caneret querulae consona verba lyrae.
3.6.67  Umbrarumque ferunt captum dulcedine Regem
3.6.68   Euridicem cupido restituisse viro.
3.6.69  Nec ferus ille canis sparsis per colla colubris
3.6.70   Propositum potuit flectere vatis iter:
3.6.71  Nec minus assiduis Proserpina mota

4.1.41  At saltem moveant, quos pulchros sissa capillos,
4.1.42  Et lachrymis suffusa genas, tibi porrigit uni
4.1.43  Assiduas Europa preces. age respice fines
4.1.44  Illyricos, quanto furiarum turbine perflat
4.1.45  Thracia saeva Phalanx; quanto foedata cruore
4.1.46  Circumquaque Novi videantur maenia

illic vestras cum laude ostendite vires
4.1.170  Immiti populo, natisque ad dira catervis
4.1.171  Threciis. videat versis in prospera fatis
4.1.172  Ipsa suam sobolem nostris Europa sub annis
4.1.173  Insultantem Asiae: videat sub nomine vestro
4.1.174  Ire Tryumphatos Rubro de littore Reges,
4.1.175  Bactraque, et edomitum leges mutare Niphatem,

Caeterum loca hic aliquot aperiam Claudii Ptolomaei, quae fortasse hactenus multis fuere ignorata, quamquam et ipse falli possim, nihilominus ostendam dubia me conjectura non fuisse ductum. Est in inferiori Pannonia quintae tabulae Europeae lib. XI. cap. XVI. in civitatum nomenclatura Teutoburgium, Cornacum, Acumincum, Rittium et Taurunum. Et mox in superiori Mysia, quae nunc dupliciter appellatur Servia et Rascia, quum

XVI. in civitatum nomenclatura Teutoburgium, Cornacum, Acumincum, Rittium et Taurunum. Et mox in superiori Mysia, quae nunc dupliciter appellatur Servia et Rascia, quum sit una atque eadem regio, tabulae Europeae IX. lib. III. cap. IX. Tricornium nomen similiter civitatis, et fluvius Moschius, et item Niis ac tandem Ulpianum civitates. Quae etsi saepenumero legerim alias, et mecum altius considerarim,

totius hujus ipsius orae, qua processimus a Belgrado, positionem demonstrabo, consideratis montibus, campis, fluminibus, et aliis, quae huc facere videbuntur, sumeturque considerationis hujus initium a Scardo monte, qui juxta V. tabulam Europeam Scardus mons. Ptolomaei, junctus est ab occidente montibus Bebiis, a meridie vero Orbello, ne ulteriores commemorem ab usque ipsis Pyrenaeis, a quibus omnes sumunt originem, qui catena mundi

portis Caspiis, Albanis, Zagri et similibus legitur apud geographos. Verum incolae nostri aevi, ignari bellorum veterum, quae inter Graecos, Thraces, Macedonas et Romanos succisivis temporibus per eas Europae partes viguerunt, ad sua tempora cunctas accommodant et trahunt ejusmodi vetustates. Unde et Clyszurae pagum Clyszuram alii Novak Novak Debeglia. Debegliae vocant, alii Marci Craligievyth

"Ille meos oculos claudat et ille tuos." Verum prius, quam exeam e campis Philippicis, dicendum mihi est nоnnihil de hac ora terrae: debeat ne Thraciae ac Macedoniae ascribi. Ptolomaeus enim lib. III. tab. Europeae X. Strymonem amnem oriri in montibus, qui Thraciam dividunt a Macedonia; Strabo quoque Ptolomaeo vetustior, idem videtur sentire in VII. libro: Trans amnem, inquit, Strymonem usque ad Ponticum ostium et Haemum montem cuncta sunt

ut adhuc eorum scripta vigeant. Herodotus autem Halicarnasseus, qui ad Peloponnesiaca tempora vitam perduxit, cum paulo ante Persica natus esset, tum materiam historiae paulo altius extulit, atque illustravit; neque unius urbis, aut unius gentis, sed Europae Asiaeque res gestas, et multas et varias, uno libro complexus est: (nam a Lydorum imperio exorsus, ad usque bellum Persicum opere perducto, quaecumque per annos CCXL gesta a Graecis et a barbaris erant, ex iis

proelio decertarunt, ut, quot ad bellum naves emiserant, totidem plane alias depresserint, alias cum ipsis hominibus ceperint. quae de re ipsius verba subiciam: Postea simul cum sociis Atheniensium apud flumen Eurymedontem in Pamphylia, terrestri navalique certamine adversus Medos pugnarunt: eodemque die bis Athenienses, duce Cimone, Miltiadis filio, victoria potiti sunt, captis ac depressis omnibus Phoenicum navibus ad ducentas. Atque his quidem non

morte damnarunt. quae cum ceteri supplices vidissent, qui persuasi non fuerant, in eodem se fano mutuo interemerunt; quidam se ex arboribus laqueis suspenderunt: omnes, ut cuique licuit, sibi mortem consciverunt. Corcyrensesque septem intra dies, quibus Eurymedon cum sexaginta navibus est commoratus, quos ex suis inimicos suspicarentur, occiderunt; crimini dantes, quod statum popularem dissolverent. quidam etiam ob privatas inimicitias; quidam et a debitoribus, creditarum pecuniarum caussa, interfecti.

profero de scrinio meorum amicorum sacerdotem Xistum nostri generis et sanguinis, Jadra oriundum; virum aetate maturum, et in sacris litteris exercitatum, multaque experientia praestantem. Versatus est cum praecipuis Principibus in Europa, tractavitqne res magnas cum laude; huic vero Pontifici, quem tu stadiis omnibus aemularis, non solum cognitus est, verum etiam acceptus. Hunc igitur virum, si abest, ad te accerse, et praesentem mansuetudine tua solita complectere.

totam *** totam *** Famagustam Z: totam praeter Famagustam D Famagustam jam anno ante ademerat, rebusque secundis elatus classem innumerabilem ex Helesponto, et aliis tam Aphricae, et Asiae, quam Europae natalibus natalibus Z: navalibus D ad Euboeam Calendis Maii convenire jussit. Ibi dum epibatis militibus ac remigibus caeterisque necessariis reliquum classis instruitur Alli Bassa emenso bis

In medio altiores sunt montes, et quasi dorsum totius insulae, medietas excrescit extremitates hinc, et inde subsidunt, litora tortuosa multas valles, malefidasque stationes, et portus, et tutos, et magnos intus, et exterius efficiunt. Caput eius ad Eurum Veru dicitur, quoniam protenditur acutum spatio ulteriori per mille passuum, postea dilatatur. Sed ad Zephirum est bifidum, et vallem maximam Sancti Joannis de Gradina quinquaginta stadiorum complectitur. Aquarum dulcium inopiam pluvialibus solatur;

animas coeli cives a morte futuras
Imergat divis sub Phlegetonte vadis.
Devictis Devictis Z: divitis D Asiae, Libiaeque collentibus arva
Christiadis, poterat barbarus esse satur.
Quin et in Europa tot regnis (proh dolor) haustis
debuerat nostri jam cohibere sitim.
Dum redimi potuit pax auro solvimus aurum
Nec sitis extincta est, nec saturata fames.
Non pudet a nobis extremo margine Cyprum
poscere, nec

Nuper hic Nuper hic Z: Qui modo P lati Dominator orbis
Noxius Christi populos vorabat
Martius anguis.
In specu natus Scithiae propinquas
eruit gentes, Asiamque pastus
Mox, et Europae freta transmeando
Substitit Haemo.
Inde jam epoto Getico cruore
Illyrim luna genitrice fretus
Hausit, et tandem Danais subactis
Induit alas alas P: ales

totus mundus se ad eius libitum, libidinem ac gestum componat, et ad eius praescriptum vivat 2 Cor. 4. In quibus Deus huius seculi excaecavit sensus incredulorum, ne illis illucesceret lumen Evangelii. Item, cum Epicureorum Deus esse venter eorum dicitur, Philippens. 3. Sicut apud Homerum et Euripidem cyclops dicit, se tantum ventri suo offerre victimas. Per catachresin porro idola, caco daemones, et commenticii dii vocantur Dii: quia idololatrae sic de illis sentiunt, aut id sibi de illis persuadent. Huius vocis ac significationis plurimus est usus in Sacris literis. ut, Novis diis,

triplices eunuchos facit, natos ab hominibus, castratos, et qui semetipsos castraverunt propter regnum Dei: id est, quos eo dono Deus ornavit, illique eo libenter utuntur, ut tanto liberius ac expeditius veram religionem promovere possint, sicut Paulus tandem fecisse videtur. EURUS, duplici nomine in Sacris literis celebratur, quod sit calidus ac fervens, omnia siccans et adorens: et quod sua vehementia omnia confringat, sive in terra, sive in mari. Ieremiae decimo, Vento Euro dispergam eos. Psalmo quadragesimo octavo, Vento orientali franget naves Tharsis. In hanc

expeditius veram religionem promovere possint, sicut Paulus tandem fecisse videtur. EURUS, duplici nomine in Sacris literis celebratur, quod sit calidus ac fervens, omnia siccans et adorens: et quod sua vehementia omnia confringat, sive in terra, sive in mari. Ieremiae decimo, Vento Euro dispergam eos. Psalmo quadragesimo octavo, Vento orientali franget naves Tharsis. In hanc sententiam dicit Oseas cap. duo decimo, Ephraim pascere ventum, et persequi Eurum: pro, rem inanem, imo etiam sibiloge perniciosissimam sectari, nempe sua idola, quae non tantum nihil

et adorens: et quod sua vehementia omnia confringat, sive in terra, sive in mari. Ieremiae decimo, Vento Euro dispergam eos. Psalmo quadragesimo octavo, Vento orientali franget naves Tharsis. In hanc sententiam dicit Oseas cap. duo decimo, Ephraim pascere ventum, et persequi Eurum: pro, rem inanem, imo etiam sibiloge perniciosissimam sectari, nempe sua idola, quae non tantum nihil prosint, sed etiam ira Dei eos onerent. EX praepositio ob ambiguitatem, Hebr. מן Min, aliquando obscuritatem habet, ut Ezech. 5, Combures

vita. Christus porro per portas Inferni intelligit ipsos summos cacodaemones, omnemque eorum potentiam, sumpta metaphora a rebus humanis, ubi per portas intelliguntur reges et principes, quia reges multum solebant esse in portis, captandi credo ventuli gratia in aestu, quia ibi tanquam in quodam Eurypo ventus aurave magis movetur et sentitur. At inferni infima ardere, longe gravissimas et plane extremas Dei poenas etiam in hac vita significat, Deu. 32. Comparat enim castigationem suam Deus cum igne ex ira sua accenso, qui non tantum superficiem terrae, arbores et animalia sit

petere cogantur. Tali gloria condecorant Prophetae Ierosolymam, eamque veluti matrem omnium Ecclesiarum et magis ram fidei faciunt: quod re ipsa accidisse, Acta Apostolorum abunde narrant. Hoc decus Romana Babylon sibi falsissime usurpare conatur, clamans in suis decretis: Omnes Ecclesias in tota Europa non aliunde quam Roma, et per Romanos doctores propagatas esse. Quod cum omnes historiae, tum et ipsamet acta falsissimum esse liquido convincunt. Lex Dei in alicuius corde tunc esse dicitur, cum is non tantum ore et externa hypocrisi, sed et vero animi affectu legem Dei sequitur. Sic

quinto, Hieremiae quadragesimo octavo: Quoniam contra Dominum magnificavit os suum. Magnificare opera, Ecclesiast. secundo: Magnificavi opera mea, aedificavi mihi domos: pro, magnifica aedificia extruxi. Sic initio 19. Iob. Phrasis haec etiam Graecis et Latinis non est inusitata. Sic enim Euripides utitur verbo Μεγαλυνεσθαι, in Bacchis: et Varro et Plinius, verbo Magnificandi. Magnificare salutes: pro saepe et ex praegrandibus periculis mirabiliter liberare. Psalmo decimo octavo. Magnificans salutes regis sui. Magnificare

Dei iram contra Amalekitas. Sic in malam partem accipitur etiam Apocalypsis decimosexto: Babylon magna venit in memoriam ante Deum, ut praeberet ei poculum vini indignationis irae suae: id est, Deus iusta irae motus, immisit ei meritas poenas. Contra Psalm. 112, In memoria aeterna erit iustus: euram ac favorem Dei erga pios indicat. Perdi alicuius memoriam, est ipsum cum suis interire. Psalmo nono et trigesimotertio: Perdes de terra memoriam eius. Alicuius benefacta ascendere in memoriam coram Deo, Actorum decimo, est, DEUM illa remunerari, eique benefacere. Memoriam

eximia. Hinc est, quod non tantum [?: co--ges ] liberos et amicos exosculantur, sed etiam superares, ut Reges, atque adeo etiam res divinas ex singulis quadam veneratione. Est igitur Osculum, [?: symbo- ] tum amoris, tum venerationis ac subiectionis. Apud Veteres etiam in Europa, non tantum in Asia, fuit mortum amicos, tum et regum manus, aut etiam pedes osculari: quorum posterius fuit in Asia usitatius. In Italia, et inferiori Germania, non tantum amicos, sed et hospites osculantur mulierculae: quod tamen in Belgico et Flandria multo est usitatius, quam usquam

enim ille sibi procreat: sicut Genes. quinto describitur, quod ad imaginem et similitudinem suam liberos Adam genuerit, non ad Dei similitudinem aut imaginem, ad quam initio formatus fuerat. Haec vero extrema [?: ] ditas et tristissima distorsio, nunquam, veluti [?: Eurip- ] quidam, caret suis pessimis aestibus etiam antequam [?: ] cogitationes aut actiones externas, vel etiam internas erumpat. Nam et caret omni vera cognitione, timore amore ac fiducia Dei: et contra, prave de Deo sentit, eumque ac eius voluntatem religionemque pro summa

id est, ἐν δαιτὶ, seu potius ἐξὴν δαιτὸς, aut παρὰ δαῖτα. pro quo Latini dicerent, inter prandendum, aut in prandio: non autem, post prandiam. Sic Eurip. βάκχαις: τα δ' ἱερὰ νύκτων ἢ μεθ' ἡμέραν : id est, interdiu. quod et apud Aristophanem, et apud Plutarchum reperias

sacrificii IESU CHRISTI. Sacrificare sagenae, Abac. 1, Propterea sacrificabit sagenae, suae et suffiet reti suo, quia per illam impinguata est portio eius, et cibus eius pingue. subintell. pecus. id est, omnia tribuet propriae virtuti, industriae, ac viribus. Sic prorsus loquitur Cyclops apud Euripidem, se tantum ventri suo hostias offerre, caeteros deos nescire. Sed de hoc loco paulo ante quoque breviter dixi. Sacrificium vocatur etiam nomine Panis Dei, Levit. 22: De manu alienigenae non offeretis panem Dei vestri. De quo vide Panis. SADAI: Epitheton Dei est, de quo

Ne parcas, prolonga funes tuos, et clavos tuos robora, quoniam ad dexteram et sinistram tuam augeberis. Noachus pater, Genesis nono, in sua benedictione duorum filiorum Sem et Iaphet praedicit, Iaphet habitaturum in tabernaculis Sem: quod recte aliqui exponunt de posteritate Iapheti. id est, Europaeos commigraturos et inserendos per veram religionem in verum Dei Israelem aut populum, qui alioqui ex Sem propagatus est secundum carnem: seu, cum Abramo convivaturos. Tabernaculi metaphora Petrus et Paulus in suis Epistolis nominant ipsum hoc humanum corpus: quia perinde anima in eo

etiam Thren. 2 describitur: Intumuerunt viscera mea, effusum est in terram iecur meum, propter contritionem filiae populi mei. Simili forte ratione a sede affectuum ad ipsos affectus, vox σπλάγχνων etiam apud veteres Graecos translata fuit. Nam apud Euripidem in Medea, splanchnon misericordiam significat. Hinc fit verbum σπλαγχνίζομαι, ex intimis visceribus misericordia moveor, magis Sacris novi Testamenti literis et versione LXX usitatum, quam bonis Graecorum autoribus. Isai. 63: Ubi est

Evangelium ib. 27 Euge 284. 30 Evigilare ibid. [?: 3- ] evigilare Deum ibid. 39 evigilare malum contra aliquem ib. 43 Eunuchus ibid. 45 Eurus ibid. 59 Ex ibid. 69 Ex Deo aut ex diabolo [?: ess- ] 285. 30. [?: 3- ] Exaltare ibid. 49 exaltari aliquem ibid. 53 exaltari Deum

[?:-9 ] . 70 [?: ] [?: M-stum ] mentitur eis 645. 2 [?: ] [?: ] vobis arationem 58. 32 [?: ] Quomodo dedam Ephraim 1001. 33. 34 Ephraim pascit ventum, et persequitur Eurum [?:-29 ] . 42. 43 [?: ] Tollite vobiscum verba, et convertimini ad Iehovam 1252. 39. 40 Quia omnes viae Domini sunt rectae, etc. 1015. 66. 67 [?: ] aufer iniquitatem, et affer bonum, et [?:

carnales tantum ruant 24. 24 cultuum varia genera ib. 7 cultus Dei hodie ad nullum certum locum alligatus ib. 22 etc. cultum externum pii praestantes, Deo in spiritu quoque serviunt ib. 30 etc. Cyclops apud Euripidem 1063. 57 et alibi.
D Dabar Hebraeum nomen 586. 64 et reliquis. David, exemplum fidei et cordis credentis, solumque Deum respicientis, et ex eo pendentis 5. 50 David vir secundum cor Dei 77. 56

suo decedens, tantisper dum causam semel susceptam quo cupit deduxerit. Quapropter quod Graeci de Pericle dicere solent, eum fulminare, tonare, et totam commovere Graeciam: id nos multo iustius de nostro dicemus Paulo, qui vere fulmina et tonitrua sua oratione ciebat, quae in universa Asia atque Europa, imo toto orbe, quam late patet, exaudita sunt: et hodie quoque adhuc vox eius apud nos per Dei gratiam, magnificum quiddam sonat, omnibusque seductoribus infestissima ac plane intolerabilis est. Verum de Paulino sermone postea proprio Capite agetur. Hactenus dixi, quid in

Admonitoria sunt Iesaias, ut cogitet de salute Dei: Ieremias, ut extollat Deum: Aaron, ut sit area scientiae: quia ex ore sacerdotis quaeritur Lex et scientia Dei. A futuro eventu: ut Saul, Noah, Abraam, Sara, Ioannes, gratiae Dei praedicator. Salomon a futuro pacifico regno. Sic in Tragoedia Euripidis est Pentheum, a futuro luctu esse dictum. Item Iacobus ob supplantationem, teste ipsomet Esau. 2 Solent et plura nomina propria uni imponere: ut, idem sunt Simom, Petrus, Cephas, Bar-Iona: Ozias et Azarias: Helen, Heldai et Hem apud Zachariam: Iacobus et Israel: Salomon et

sermonem opponi amplificato. Sermo igitur Scripturae, non ita est simplex, ut sit rudis rusticusve, aut etiam de vulgaribus levibusque rebus, non etiam ut omni ornatu careat: sed ut sit sincerus ac sanus, veritatem simpliciter aperteque profitens, nihilque dolo malo agens. Sic et Euripides dicit veritatis sermonem esse simplicem et apertum, nec variis indigere explicationibus et ambagibus: sed iniustam causam, cum per sese sit morbida, necessario indigere astutis pharmacis. Sic et Lycurgus ait: Simplex est iusta causa. Haec igitur est praecipua simplicitas sacrarum

similitudines, inde ad descriptionem Meschiae, aut aliorum bonorum traductas, aut certe, non perinde illis adficietur. Hic idem fervor regionis fuit etiam in causa, cur ibi fruges, poma, vuae aliique fructus multo citius maturuerint, quam in hisce regionibus. Quod discrimen etiam in multis locis Europae atque adeo Germaniae atque Italiae cernitur. Ex hoc eodem loci fervore accidit, ut omnia meteora sint illic vehementiora, ut notissimum est fulgura et fulmina, ac grandines subitosque turbines, pluvias et tempestates, esse multo violentiores in Italia, quam in Germania. Longe

et non valde dissimilis caeli ac soli Iudaico, plurimas prorsus similes phrases ac similitudines habet: quas si quis cum Scripturae sermone conferret, non malam operam navaret. Iosuas tertio capite scribit, Iordanem exundare toto tempore messis: quod multis aliis fluminibus etiam in Europa accidit, quorum origines ex praealtis montibus veniunt, quorum nives aestate resalvuntur. Tanto ergo maius fuit miraculum, tunc aquas Iordanis repressas fuisse ut populus transiret. Flumina ibi fuêre perparva, seu rivi potius, praeter unum Iordanem, cuius magnitudo celebratur.

esse credant, rationi adhaerent eamque sectantur et adamant. Et si veram falsa, aut apparente, discernere nesciant, etiam falsa trahuntur, et apparenti. Ratio autem, philosophia studiis, maxime, et acuitur, et instruitur. Inter philosophiae Aristotelicae partes, quae Romae, quae in aliis omnibus Europae publicis Gymnasiis praeleguntur, et perleguntur, quaedam sunt, fidei atque Ecclesiae hostes acerrimae. Quas attingam. Physici II. Pars de fortuna, et casu. Pars III. De infinito Pars IIII. de tempore. Sextus, et septimus. Hi omnes ad mundi impiam

5.5.1  Audiit ut Thyrsis siculi pastoris avenam,
5.5.2  Vincimur, heus inquit, Tityre, coge pecus. Sophocles, et Euripides.
5.6.1  Si duo certarent me iudice, palma Sophoclis
5.6.2  Esset, an Euripidis? Victor uterque foret.

Tityre, coge pecus. Sophocles, et Euripides.
5.6.1  Si duo certarent me iudice, palma Sophoclis
5.6.2  Esset, an Euripidis? Victor uterque foret. Pindarus.
5.7.1  Laudet Dircaeum vates Venusinus olorem,
5.7.2  Nam vox rauca Mihi,

ante diem reges, et regna lacessit,
10.28.4  Desipit infaelix, pugnat et ille Deo. Muliebre genus amabile contra Euripidem.
10.29.1  Unice amo muliebre genus. Nam parva puella
10.29.2  Ludere saepe solet, et saepe movere iocos.
10.29.3  Curat adulta domum, et servat sua iura marito.

capitis fiat ut ille reus. E Plutarcho.
10.39.1  Quid vatum ignaras mentes Crispine fatigas?
10.39.2  Sustulit Eurialum debita Parca tuum.
10.39.3  Praestitit et fatis tolli properantibus illum.
10.39.4  Finis enim multis mors fuit una malis.

11.27.7.14  Quae nequit artificis pingere lassa manus. De Theriaca Rochi Pharmacopaei.
11.27.8.1  Cum subit Europae vectorem Phaebus, et aura
11.27.8.2  Prima repeti necdum Sirius urit agros.
11.27.8.3  Icta cadat gemino iam tum tibi vipera cultro
11.27.8.4  Parva caput fulvis

pedibus ut gradu testudineo incedentes, in militiae campum uenirent, nunc temeritatem, quod pauci multis resistere praesumerent, exprobrabant, praeteritam quoque cladem Breztensem illis in memoriam refricabant, ac dira quaeque non minus superbe quam imperiose, ni Euro uelocius, si salui esse uelint, illinc abscederent, minabantur. Verba quidem hostes nostris dare videbantur, interea tamen ab oppugnatione non cessabant, sed quo citius uoti compotes euaderent, dies noctesque stupendos ad euertendam Petriniam agebant

habitus animorum; ortis nuper, et hoc maxime tempore in germen prodeuntibus perniciosis dissensionum seminibus inter maximos, et clarissimos Principes et Reges terrae; quae ne extinctam non ita pridem pessimam zizaniorum segetem iterum immittant in Orbem terrarum, omnemque bellorum incendiis Europam involvant, summum, praesensque periculum est; cujus periculi depulsio salutarem futuri Pontificis curam, opemque desiderat: si is magnus, et placens Deo, in tempore iracundiae conciliator factus audire cupiet. Sed haec omnia, quanquam plena calamitatis, atque discriminum,

ex modicis quantumuis initiis ad magna incrementa, inter rudes bonarum artium nationes sitae, perueniant, et cuncta in circuitu ad se trahant; consilio, et ratione, rudi, et incondita barbarorum ferocia praeualentibus: id quod plerisque olim Punicis, Graecisque ciuitatibus per oras Africae, Europaeque, atque Asiae conditis usu venisse cernimus. Sed Ragusinis huic rationi crescendi moram iniecit ingruens, lateque Orientem uniuersum comprehendens immanis Turcarum Potentia. Quod tamen Ciuitati intra modum angustorum agri finium coercitae licuit, commerciorum frequentia,

et si quae aliae gentes abhorrentem non nihil a proprio eorum usu in hoc opere orationem offendent, eadem venia elegantissimum Poetam dignum iudicare debent, qua Athenienses Pindarum, Calimachum, Theocritum, Doricos vates; et vicissim Siculi, Boetioque, et Lacones Sophoclem, et Euripidem, et Aristophanem Atticos dignati sunt. Quod si vaticinari quoque de summo Poeta loquenti fas est, captos olim horum carminum elegantia omnes Slauorum populos vocabula in iis usurpata, et loquendi formulas, et uniuersam dictionem quasi propriam litterarum, et Musarum linguam iudicaturos

suum ausus nuper est Iunius Palmotta frater meus, delecto argumento omnium grauissimo, amplissimoque; de rebus a Christo Domino inter homines gestis. Id autem exequendum sibi putauit Illyrico carmine; secutus Latinum eiusdem argumenti Poetam Hieronymum Vidam, Albensem Antistitem, quomodo Ennius Euripidem, Caeciliusque, et Terentius Menandrum secuti sunt: operae pretium se facturum pro certo sperans, quod non ex vano sibi auguratus est, captos olim suorum numerorum dulcedine Slauorum populos, partem aliquam otii, quod nunc Vladislais, Coruinis, et Craieuichiis suis memorandis oblectant, ad

quod usus linguae illyricae omnium, quibus Christi nomen invocatur et colitur, latissime patet, quodque illa populares suos adeo sibi addictos habet, ut praecipua quadam animi inductione exteras omnes aspernentur; ut inde vel maxime profectum existimem, quod his unis inter caeteras Europae gentes uti fas est proprio sermone cum in scribendis, legendisque sacris litteris, tum in sacrificiis, caeterisque Divinis officiis obeundis. Adde quod imprimis elegans est, et copiosa, priscisque, et a vulgo semotis vocibus frequens, itemque loquendi formulis ad grandem

52  Perpetuo semper flumine sanguis eat.
53  Non cessat causas rerum explorare latentes,
54  Et noctes animo dispicere, atque dies,
55  Quae terram quatiat vis ima, quis impetus Euros
56  Concitet, in fluvios unde perennis aqua.
57  Nulli aeque sua nota domus, quam fortiter illi
58  Facta olim Graiâ barbaricaque manu.

Homerum ante se è vivis ereptum, quem Gestorum suorum praeconem volebat, beatiores Alexandro ETORADES; qui etiam nolentes (quia agere potius, quàm de se audiri generosa cupientes) Reges, et Imperatores, Europae Monarchas, imò et hostes ipsos Encomiastes toties nacti. Neque ulli saeculo contigit ESTORADUM decora audire non videre; in vitam unâ nascuntur et laudes; nec sibi nascuntur, sed aliis; quia

Patria salutem debebat; quia nullum huic cum Ottomanis bellum, cujus non pars magna ESTORADUM quispiam fuisset, nulla insignis Victoria, cui momentum ingens Virtus ESTORASIANA non attulisset. Nec Arena fortitudinis illius Regnum unum, sed Europa fuit; Asia etiam et Africa hanc ignorare nescivit, dum sub Andrea II. belli sacri Imperatore virtutem EMERICI ESTORADIS stupebat.

Sclavonia, Istria, et vicinioribus inibi Insulis (quarum magnam partem, sicut Diodorus Siculus, ne in descriptione orbis erraret, multas Asiae, Europaeque Provincias, majoris experientiae in lingua gratiâ, non absque magno meo incommodo peragravi) quicquid, inquam, colligere potui, abundè in hoc GAZOPHYLAIUM congessi, congestum in hanc formam redegi, redactum tuos sub oculos posui. Alteram

salubriorem ceteris aeris temperiem amoeniorumque situm a natura matre nacta; intermixtis collium camporum montiumque varietatibus gratiosam desiderabilemque se se suis exterisque praebet. Hinc ab argenti aurique fodinis pretiosa, divitum metallorum faecunda Mater totam fere Americam ac exinde Europeas partes abunde ditat, inde copiosa armentorum pecudumque ubertate facilem reddit vivendi rationem; incolarum multitudine, rivulorum aemoenitate longe extensis in planitiem campis amplissima laetitiae suppeditat argumenta, nec nimio 48 ut Africa aestu 49 torretur, nec

occupent, Indi ab innata pigritia aut parva talium aestimatione prohibeantur. Hinc si sublimior genuit spiritus vitales, excitaret ad curiosa vel utilia aut sanguis gloriosior ingenium ad haec quaerenda et appetenda ea provocaret aut denique politior vivendi ratio stimularet, terra haec cuilibet Europeae similis reddi posset. Est et suus montibus decor ab arborum pinorum quercuumque frequentia; populi iuxta fluvios gratissimas projiciunt umbras. Radices etiam et herbas ad curandos corporum morbos salubres varias natura indulsit; inter quas praecipua, quae viperarum noxium virus

et suavissimo castitatis odore recreatur, dulcissima divini amoris auguria auscultat, et aures oblectantur. Gratissima animarum aucupia intendit et uberi praeda laetabundus exultat, patientiae fructus collegit et mentem dulcedine refocillat. Et, ut ad Historiam regrediar, omnium Europearum deliciarum hic penuria, accedunt quotidiani timores, nulla hic securitas; sicut oves in medio luporum habitamus. Accedit perversa barbarorum vivendi ratio, continui labores. Breviter terrae Tarahumarae descriptionem versus Septentrionem ad altitudinem poli vigesimum 66 nono

pavere cacumen
48  Fulmina ab AUSTRIACO discat flammata TONANTE.
49   Tu Clio dic Pannonici primordia belli,
50  Et ferale caput, rapido qui fulmine saeva
51  Fretus in arma volat, mediosque illapsus in Euros
52  Creber Thracas agit, tonitruque coarguit ALES,
53  Sic nostram docuisse tuum chelyn, atque furenti
54  Quae bonus ausa Deus movit contraria genti,
55  Iuratasque suo direxit numine turmas.

sapiens: elatae etenim sapientia mentis,
1.457  Insanus tumor est, aegro qui vertice turget.
1.458  Ac veluti vallis, laetis securius herbis
1.459  Coelestes conservat aquas; vehementibus Euris
1.460  Expositi, lugent sicci sine gramine montes;
1.461  Non aliter demissa animi convalle receptae
1.462  Indemnes sophiae manant foecundius undae.

Nec sisto; nam Thracis adhuc subscribo timendam
4.605  Imperii molem: ex quatuor queis partibus orbis
4.606  Dividitur, tribus Ismarius violenta tyrannus
4.607  Imposuit fraena: Europam lacerata coercet
4.608  Graecia, quam multis distinctam gentibus, inde
4.609  Bosphorus extrema Bizantius inchoat unda,
4.610  Hinc sparsam Ionio Aegeoque

5.774  Sedes flamma tuas, quam vel prostratus Achivo
5.775  Nemaeus domitore Leo, vel cuspide saevus
5.776  Scorpius, aut audax Tyrii per caerula ponti
5.777  Europae vector, vel qui rabiosus adurit
5.778  Prata Canis; qui te pariter mitissime Titan
5.779  Igne gravi saevire facit, quo reddat amicis
5.780  Gentibus exosum, obscuras praeamantibus

gratam mittam pro munere Nympham.
6.50   3 Dixerat haec; subitoque ardens Neptunus iniquis
6.51  Assensit votis: tempestatesque Notorum,
6.52  Eurorumque simul diversa e parte furentum,
6.53  Emisso Tritone vocat: cui buccina primum
6.54  Cornea cum sonuit; iussa ad Neptunia promptum
6.55  Admonet Hyppotadem rapidos emittere flatus.

6.54  Cornea cum sonuit; iussa ad Neptunia promptum
6.55  Admonet Hyppotadem rapidos emittere flatus.
6.56  Mox illo duras ventis solvente catenas,
6.57  Una Eurusque Notusque ruunt: obducitur aether
6.58  Nubibus; ut Coeli terror spumantibus undis
6.59  Permixtus, fati praesentis imagine primum
6.60  Pallentem quateret; demumque sonora procellis

1.107  Eloquij venam, et foecundum Pallade pectus
1.108  Caelo aequet, stupeatque, et anhelis plausibus inflet;
1.109  Conclamata quies: ne laetos iam sibi soles,
1.110  Otia ne speret mansura. Procacibus Euris,
1.111  Instabili pelago se credidit. Heu! Quibus ille
1.112  Fortunae imperijs, quanto iactabitur aestu,
1.113  Mentis inops, humilis, trepidus, variabilis aurae
1.114  Ludibrium, totus nimborum,

dominum veneratur, et instar Numinis horret.
1.150  Per tua centeni longis erroribus arua
1.151  Lassantur famosi amnes, circumfluus auro
1.152  Pactolus, Tigrisque rapax, gemináque superbus
1.153  Hinc Asiam, Europam hinc Tanais contingere ripâ,
1.154  Euphratesque, Indusque pater. Vix flumina primis
1.155  Hospitibus noscenda dedit; te noscere Nilus
1.156  Incipit, et magno plenus, quàcunque vagatur,

posuisse libido.
1.226  Vltima votorum (haud reor inficiabere) primum
1.227  Martem inuadenti fuerant, perrumpere metas
1.228  Imperij patrij, angustaeque suburbia Pellae
1.229  Ad Persas, ad Bactra, adque Euri extendere nidos,
1.230  Et Cyri solio solium mutare Philippi.
1.231  Audax, quanquam hominis, furor. At nunc omnia rerum
1.232  Claustra remoliri, totque vno niteris Orbes
1.233  Composuisse iugo. Demens!

nec vlli
1.561  Noxia, dum tellure latent, in publica damna
1.562  Eruere, et populos latè vulgare per omnes?
1.563  Plùs satis ah proprijs vrgemur cladibus: ipsa
1.564  Plùs satis ex sese profert Europa Malorum.
1.565  Sunt variae pestes, sunt horrida saecl Ferarum,
1.566  Lethalisque aconiti, et semina dira cicutae.
1.567  Cur noua deuehitis peregrino ex Orbe venena?
1.568  Cur, quibus, ob tristem

lumina somno
2.517  Declinare: negant curae. Vix prima resedit;
2.518  Altera iamque noui surgit terroris imago.
2.519  Non secus, ac vasto cum turbidus Atlanteo
2.520  Seu Boreas, seu nimbisoni furor incidit Euri;
2.521  Rupta quies pelagi: bella, horrida bella minantur
2.522  Littoribus rapido exciti molimine fluctus,
2.523  Instaurantque nouas acies, semper priorem
2.524  Excipit alter, et alter: hic imâ effusus

roseo Tithonia coniux
2.1003  Extulerat temone diem, qua, iudice ferro, (b) (b) Vide Curt. lib. 4.
2.1004  Lis ingens dirimenda, Asiam, Europamne maneret
2.1005  Imperij decus, et Mundi foret vltra subacti,
2.1006  Persepolis, an Pella caput. Iam barbara pugnam
2.1007  Agmina discordi circùm clamore fremebant:
2.1008  Prouectum iam Mane polo.

magistrâ,
3.184  Natorum quae conditio: qua lege parenti
3.185  Obueniant: quàm prona rapi, quàm labilis aetas
3.186  In tumulum, vanâ somni fallacior vmbrâ,
3.187  Mobilior folio, rapidoque fugacior Euro?
3.188  Haec adeo si nota vnus nescisse fateris;
3.189  Viuendi nae tu nimiùm peregrinus et hospes.
3.190  At, si certa sedent olim; perstringis iniquo
3.191  Communes Parcas, immotaque foedera

3.618  Nusquam animus praesens: sed, si quae, tota salutis
3.619  In pedibus ratio: bella hinc metuenda Ferarum;
3.620  Hinc hominum: trepidi semper sub pectore motus:
3.621  Nilque parûm validum, seu frondea concitet Eurus
3.622  Murmura, seu viridis quasset dumeta lacertus,
3.623  Attonitas replere fugâ, et formidine mentes.
3.624  Nec piget obstrictos tam duris legibus annos
3.625  Ducere? Funesti valeat quin aetheris

dum vita suoque
3.953  Prouehitur cursu? Nemo, discriminis expers,
3.954  Haesurum capiti Phoebeae frondis honorem
3.955  Rettulit. Aeolij rupto cum carcere montis,
3.956  Indomitis rapidi certant Aquilonibus Euri,
3.957  Arcturusque minax fundo maris aequor ab imo
3.958  Eruit, impingitque rati; tunc ars tua, Tiphy,
3.959  In pretio, clauique sagax dignoscitur vsus.
3.960  Agminibus nullus, fac, misceat agmina

Lernae,
3.964  Iunonisque odium, nec mollia iussa perenni
3.965  Amphitryoniaden misere in saecula famà.
3.966  Debeat vt multùm Thesêo, Alcmenaeque parenti;
3.967  Plùs tamen Eurysthéo, plùs debuit ille nouercae:
3.968  Plùs Iove patre virum euexit Iovis aspera coniux.
3.969   28. Fortuiti quoties igitur quaecunque Mali vis
3.970  Aggreditur; belli, fac, tempus adesse gerendi

mugire, erumpentisque procellae
3.1312  Horrisonus latè furor increbrescere. Pulsu
3.1313  Cuspidis Aeoliae patuisse immania nimbis
3.1314  Claustra putes: rapidosque aduersa in praelia fratres,
3.1315  Vnà Eurum, horribilemque Notum, Boreamque niualem,
3.1316  (Ne mea, ne pelago volitent tunc carbasa) fundi.
3.1317  Tot tempestatum fremitus, caelique ruinas
3.1318  Tantalus immissi lapidis ciet ictus: inertum

si fòrs caput extulit aruis,
5.639  Regalesque comas, formidatumque tridentem
5.640  Concutiens, Vnda ista licentia? Vos ego: saeuùm
5.641  Increpuit Pater; attoniti subitoque pauore
5.642  Praecipites, hinc Eurus atrox, hinc turbidus Auster
5.643  Certatim Aeolijs properant sese abdere claustris.
5.644  Fit fuga: deseruere fretum: simul horrida cedunt
5.645  Nubila, turbati ponunt simul aequoris aestus.
5.646  At

ad Istrum
5.1375  Edomuit fastus, orbemque implere minantis
5.1376  Perfida Bistoniae Leopoldus cornua Lunae
5.1377  Fatali retudit dextrâ, et victricibus armis,
5.1378  Maximus Europae vindex. Quae saecula tantum
5.1379  Ausa forent sperare decus? Vix gaudia credunt
5.1380  Nostra sibi: vix ipsa capit victoria sortem,
5.1381  Qua fruitur: necdum funesti tota recessit
5.1382  Temporis

Mundi decisa est causa Viennam.
5.1407  Momentum fatorum ingens, arx vna sequestris
5.1408  Moenibus Occiduum hinc texit; confregit Eoum
5.1409  Inde Orbem. Clypeo tua mansit tuta sub illo
5.1410  Libertas, Europa: tuus subsedit ad illum,
5.1411  Barbaries, scopulum fastus. Nempe agmina mille,
5.1412  Excitusque Oriens, bellique immensa supellex
5.1413  Addiderant animos. Retro lapsa omnia: totum

timet anxius hostis:
5.1512  Perge triumphato victricia signa tyranno,
5.1513  Fatalesque inferre aquilas: perge, auspicibus Dîjs,
5.1514  Extremas Asiae in latebras, Scythicosque recessus,
5.1515  Funditus Europâ auulsum, exturbare Memetem.
5.1516  Haec tibi sors decreta: tuis hanc gloria dudum
5.1517  Temporibus nutrit laurum. Iamque illa comantem
5.1518  Altior in syluam excreuit, maturaque tantis

sertum
5.1521  Ingenij vis alta, et par sublimibus orsis
5.1522  Calliope annuerit: qui te, diuisa iugantem
5.1523  Imperia, et gemino clarum diademate, victam
5.1524  Post Asiam, Europam assertam, exarmataque bella,
5.1525  Pegaseo temone super plaudentia Pindi,
5.1526  Austriaci iam Pindi attollent culmina; seu quos
5.1527  Veriùs ipse super Smyrnaeae culmina famae
5.1528  Grandibus

praeter
6.172  Omnia diffusum, claudi renuentibus vndis,
6.173  Temporis aeterni Oceanum lustrare volucri
6.174  Sedula mens nisu, quascunque coercitus arctis
6.175  Noster hic euripus spatijs attollit ab imo
6.176  Spumiferas fortunae hyemes vix aequat anhelis,
6.177  Vndantemque sonum, bullasque cientibus, ignem
6.178  Ad circumpositum, exiguae feruoribus ollae.

illo pariter iucundiùs alter amari
6.943  Nemo queat. Nam nec dulcis, nisi mutuus, ardor;
6.944  Nec, nisi Amatorem aethereum quo pectus anhelat,
6.945  Mutuus ex toto calor est. Da Thesea, da, quem
6.946  Eurialus Niso, Pyladi praeponat Orestes:
6.947  Quisquis erit, cum plura simul cogatur amare,
6.948  Iamque sibi haec animi partem, iamque illa requirant;
6.949  Haud vni, quantus demum est, se impendet Amico:

nuncupati; nunc autem in Carnos, Stirios et Charinthios distincti sunt, quos subditos fuisse Francorum Imperio, Lazius /Migrationibus gentium/ tradit: Et quidem Istriam, hodie Schlavoniam dictam, Aeneas Sylvius /Historiae Europae capite 18./ quod veteres Italiae tradiderunt, redarguit, inquiens; Inconvenienter Italiae iungitur Adriatico sinu disiecta, et in peninsulae modum circundata mari, qua continenti applicatur a tergo. Plinius Istriam adhaerere Liburniae dixit.

Hornius assignat, et quod Romani olim Illyrico attribuerunt; exceptis hinc Rhaetiis, parteque Norici, illinc Achaia Aegaeisque Insulis, quas et ipsas tamen ob Illyrici (quod peculiare Croatorum nomen est) apud Romanos habiti, eiusque Linguae, per magnam Asiae et Europae maximam partem diffusae, amplitudinem declarandam, obiter attingemus: cum propriis tamen singularum limitibus, etymo, Insignibus, rebusque ac magis memorabilibus populi moribus: fidem in iis probatissimorum Auctorum secuti, in patriorum defectu.

Annam.
Attigit ut templo postes, natam Anna recepit,
Et manibus iucunda tulit; nam limine cedens
Illa maritali famulam sibi iunxerat Ormam,
Maturamque viri forma et virtute placentem
Eurionem, quae Rubeni promissa marito,
Iam pactis vicina thoris et robore constans,
Gestandae tenerae laudem est sortita puellae.
Proxima Delubro praedulci hanc pondere laeta
Exonerat genetrix, cum qua prima

Inde etiam externae sectae cultoribus ampla
Non vetita, aprico praestabant atria saxo;
Vestibuli cuius Tyriis asarota nitebant
Marmoribus, varias quae multicolore lapillo
Reddebant rerum formas; contra Euron et imbres
Erectis circa xystis, Libanitide cedro
Desuper in gyro stantes onerante columnas.
Hoc vulgi commune forum; sese obvia templi
Hinc sacra porta dabat, quae non subeunda profanis

effectus operum librataque rerum
Mira creatarum spectacula pectore perflant
Virgineo accensos meditari Numinis ignes.
Non aliter quam caelesti cum fulmine tactae
Silvestres fulsere trabes, si flantibus Euris
Mota tremat pinus, piceo de stipite maior
Flamma venit carpitque alias vis ignea plantas;
Tunc unus fit silva rogus, restinguere molles
Quem nequeant nimbi, vix si comitantibus Haedis,

23.
Tum pater omnipotens, quo nubila pellere vultu,
Aetheris ingratas tempestatumque sonantes
Praecipitare solet laetus qua fronte procellas,
Affulsit. Qualis Borean Eurumque nivalem
In vernos aethrae risus et tenuia mutat
Murmura, quo miram placidus cum pandere rerum
Fatorumque parat seriem, vult ore videri
Aligeris. Pleno radiorum lucis et auri

iisdem
Auriferis nudos stantes Patagones arenis.
Parte sed adversa tellus ignota latebat,
Pervia adhuc nulli, allato cui lucida signo
Incubat Antarctos, noster qua caecus horizon,
Europae regio et nostro fugit ore videri.
Nonacris ursinos odio Iunonis acerbae
Conversa in rictus, eademque ubi circulus axi
Ultimus extremo sphaeraque brevissimus instat,
Fulget Hyperboreis dono Iovis addita

nunc pulsa tumentem
71  Dum vitat Boream flatusque repercutit Afros,
72  Distrahitur Cauris, Zephyrus nunc excipit illam
73  Ingentique anima luctantem impingit in Eurum.
74  Qua Loioleae felix exercitus aulae,
75  Ad primi speciem Recti legesque severas
76  Castiganda manus, primam deponere suevit

hanc merito solvere fata timent.
15  Sic ne a disimili surgant divortia damno,
16  Sors aequa socium torquet utrumque manu.
17  Euriale, occideras, Nisus super ore supino
18  Concidit et Rutulam sanguine tinxit humum.
19  Actoridem Patroclum fidit Hector, frater Achillem,

Palaemon
184  Matris in ulnis.
185  Tunc maris Divae, mea turba, festo
186  Circino ardentes obeant choraeas,
187  Eurus et tanto stupeat tumultu
188  Territus Auster.«

vilia sortis,
36  Nam posthac mundo iudice numen eris. XXXIII. CLEMENS 3.us PACATIS EUROPAE MOTIBUS CHRISTIANORUM PRINCIPUM ARMA IN PALESTINAM CONVERTIT. POEMATIUM
1  Ut primum triplici fulgens terrore potestas
2  Pressit adoratum populis

Pectora, non avidos fraterni sanguinis enses
14  Ignea semideae valuerunt fulmina linguae?
15  Arma tenete tamen, iunctis nam concita signis
16  Agmina ab Europa Solymum devolvit in hostem
17  (Sic superi voluere) Pater. Quas Gallia misit
18  Tempora quaeque suis signare assueta triunphis,
19  Quasque Ister dominus,

sit licet ales Amor.
103  Nam si tantus amas mortalia, ten ego contra
104  Non redamem? Iustum me tua flamma facit,
105  Dum te in nostra iuvat rapidis ardentius Euris
106  Atque Gigantaeo desiluisse gradu. LXIII. OTHO DEVICTUS PROPRIO ENSE

85  Nuda necis totidem, quot messibus Appulus albet,
86  Quot saxa Illyricos conspergunt aspora fines.
87  Quin etiam tot dira inter portenta sedebant
88  Euriale et Glycere Phillisque, Amarillis et Aegle
89  Et malum Galatea gerens, quibus horrida pestis
90  Rosa genas, pallens macie, vix ossibus herens
91  Excubat et Gallam se

47  Et coniuratus regale exscindere nomen
48  Saepe cruentatum properavit Saxo per Albim.
49  Pone modum, Gregori: tibi nam debebimus uni
50  Pacatam Europen renovataque foedera caeli
51  Atque hominum; petimus, tua sit clementia tanti.«

EXTEMPORANEAE SUNT, QUAS CURRENTI CALAMO PRO RHETORICES AUDITORIBUS, CUM IN SOCIETATE IESU ESSET, EXARABAT. CXLII. ORPHEI DE MORTE EURYDICES QUERELA
1  Sederat Odrysias gelidi prope Strimonis undas
2  Orpheus et maestum tentabat pectine carmen.
3  Languebant vires et vox incerta manusque

11  Heu nimium semper fatis agitabor iniquis.
12  Vos, nemora et fontes, tuque, Actias Orythia,
13  Plorabis semper mecum. Mea plectra secutae
14  Euridicen secto servabunt cortice fagi,
15  Atque meos discent Rhodopeia saxa dolores.
16  Te perdant superi, pratorum squallida pestis,
17  Te, lingua vibrante draco, te,

12  Horridus insano glomeratur in aere nimbus
13   Geticoque e sidere saevus
14  Prosilit in pugnam Boreas, confligit Eois
15  Eurus equis, Zephyros dat Atlantias unda frementes,
16  Et Lybicus dat cardo Notum.

arma Britanni
33  Sauromatumque nurus Romani et nominis hostes,
34  Non animus pectusque probum.
35  Sic et Agenoreos linquens Europa penates
36  Credidit infido corpus iuvenile iuvenco,
37  Quaeque audax fuerat durum modo stringere cornu
38  Atque coronata tauri cervice sedebat,

Corporis haud mollis defluxit in aera succus,
96  Dum verna est facies, dum pallor ab ore recedit
97  Et macies tremebunda genis. Quid vilis et excors,
98  Quid cessas, Europa, mori, quid digna moraris
99  Fata, quid Elisio vitam committere nautae?
100  Non cernis patris gladios mortemque iubentes
101  De Tyria regione minas? Non solvere

117  Ridebat formosa Venus, positaque Cupido
118  Crudelis pharetra laxoque inamabilis arcu
119  Mox ait: »O nostro numquam linquenda favori,
120  Macte animis, Europa decens, nec territa mites
121  Incuses superos et pulcrum, virgo, Tonantem.
122  Sat furiis iraeque datum. Iovis uxor et almae
123  Iam pellex Iunonis eris: te sidera et

127  Accipias modice, nec per tua corda superbus
128  Pervolitet, pia virgo, tumor: tua nomina mundus
129  Induet, et sectae terna in divortia terrae
130  Europae magno cupient cognomine dici.
131  Nunc frangenda petas invisi colla iuvenci,
132  Si potes, et grandem laceres furibunda maritum.«

Marcus Sinovcich ex Politiensibus magnis comitibus, Spalatensis patritius, rei militaris gloria insignis, qui ob egregia praelia, quae invictus gessit pro Republica Veneta contra Turcas in Regno Cretae, non unius aut alterius populi et nationis, sed totius fere Europae laudes promeruit. Nicolaus Maphaeus Spalatensis, canonicus et poenitentiarius major Spalatensis ecclesiae, ingenio, doctrina et vitae candore spectabilis, docuit in patria grammaticam, dialecticam et moralem theologiam.

1.584  Infelix nato, bellum infelicius egit;
1.585  Exemplum, Turco quantum credatur amori.
1.586  Jam si Christicolis mens una animusque fuisset,
1.587  Quàm facilè Europa poterant expellere cunctis
1.588  Infensum Turcam, proprio nec sanguini amicum.
1.589  Sed privata domi curans sua commoda quisque,
1.590  Nemo mali alterius voluit, propriique pericli

1.788  Qui, si fortè cadant turres cum moenibus arci,
1.789  Martia Threïciis opponat pectora telis.
1.790  Tantam sustinuit vim Prorex strenuus isthìc,
1.791  Quantae Europeus vix non succumberet orbis:
1.792  Corruerantque priùs turres et moenia circùm
1.793  Quàm defensoris virtus. tandem undique saevis
1.794  Arctatus flammis, funesta

1.1329  Parte sui, extremum tamen expertura periclum,
1.1330  Non cessura hosti, vel in uno milite spirans.
1.1331   Qua tam grande malum vi, formidabile toti
1.1332  Europae frangat Prorex in limine, multum
1.1333  Cogitat, et ferro tentanda extrema resolvit;
1.1334  Cum Patria potiùs forti, ratus, esse cadendum
1.1335  Quàm Patria

2.1060  Tam fuit Odrysiae Pax isthaec prospera genti,
2.1061  Sed malè fausta meis: ut quae victricibus armis
2.1062  Caesareis attrita fugam meditata per omnem
2.1063  Europam, sedes Asiae petitura vetustas,
2.1064  Jam jam cessisset, fortunae afflata recenti
2.1065  Oestro, deposito moerore petulca superbit.
2.1066  Laetum animum dat sors bona, vires

292   „Proritans rabiem lusit uiolenta potestas;
293   „ Sed grauiora parat: iam totum deuorat Orbem,
294   „Iam uestrum domito propendet in Hesperon Euro,
295  295 „Iam tendit cum sole minas. Ceu Caspia tigris,
296   „Si forte Orpheo tentatum barbiton auro
297   „

476   „Cum iam numen eras. Tantae per saecula laudis,
477   „Tantae molis erat memorandum fortibus ausis
478   „Burgundis, Batauis, toti Europaeque timendum 454. Hunc A. — 467. Ercinij A. — 470. Gadia A. 1) Budim je oslobođen od Turaka 2. rujna 1686. 2) Bitka kod Ostrogona 16. kolovoza 1685.

brutorum deterior? Illa enim propriae vocis clamorem exprimunt: iste deterior, qui propriae linguae caret notitia. Orna quae patria sunt. Σπάρτην ἔλαχες, κείνην κόσμει, inquit Euripides. Quapropter ut supradictae meae opinionis veritas, consiliique opportunitas, ac pondus, alienigenis quoque judicibus, eluceret; primum Illyricae Magdalidos Librum Latino verti carmine, et quanquam verbum verbo scrupulose non reddiderim, certe sententiam ex

tempora impendantur. Tu mihi autor, tu praeceptor, tu dux. Τυφλῷ ποδὶ ὀφθαλμὸς εἶ συ, ναυβάταισιν ἄστρον ὥς. Eurip. in Phoenis. Act. 3.
In Lib. II. Mores, artes, fraudes, quibus usa est

hominem, qui sub mitissimo hoc caelo in lucem prodiit, ad quamcunque vel ingenuam vel etiam illiberalem artem se conferant, in eadem excellentes evadunt; ut facilius humanarum divinarumque rerum cognitionem adipiscerentur, exteras quoque regiones peragrare et ad insigniora Europae gymnasia se conferre olim consueverant. Hinc nonnullos Parisiis, Lovanii, Romae, Bononiae, Patavii studiis vacasse atque in eisdem florentissimis gymnasiis cum divinas, tum humanas litteras docuisse memoriae proditum est, ut suis locis demonstrabitur. His vero, qui domi se continuerunt,

memoria tantum non excideret. Ragusii natus est civilis ordinis parentibus, honesto satis loco, e Liliatorum, vulgo Gigliati, gente paulo ante patrum memoriam extincta. Ipse tamen Christophorus, teste Paschale de Primis in epistola, qua ei Euridicem suam nuncupat, in nobilium Romani imperii ordinem ob egregia fratris sui Ioannis promerita a Rodulpho imperatore fuit relatus. Puer liberalibus studiis operam navavit processitque, quo eum acre ingenium cum assidua exercitatione perpetuoque humanarum litterarum cultu coniunctum par erat,

26   Non oculos formae gratia, flosque rapit.
27  Unam te in sylvis, unam in florentibus hortis,
28  Per juga, per valles quaero, nec invenio.
29  Nec magis Eurydice est Vati quaesita marito,
30   Tartareum quamvis viderit ille canem:
31  Nec magis est Cephalo Procris defleta, videnti
32   Deceptae errorem, flagitiumque manus;

opima rigant horum spatia ampla locorum.

1612   Dehinc oculos et ad hanc nostrae, quae dicitur Orbis
1613  Esse vetus, Terrae partem circumfer, et Afros
1614  Europaeque Asiaeque immania regna recense.
1615  Prima Hominum sedes atque altrix prima fuisse
1616  Fertur Terra ferax Asiae: his praegrandibus oris
1617  His Populis Reges magni rerumque Potentes

Numidae, sunt hic Garamantes, et ora
1633  Exusti Aethiopes, Nubiaeque calentia regna:
1634  Multaque praeterea Populorum nomina, multae
1635  Regnatum late ditiones. Ultima restat
1636  Europa, a Tyria tenuit quae Virgine nomen.
1637  Hanc Jove cornigero, dum littore luderet inter
1638  Aequales aetate simul florente Puellas,
1639  Deceptam memorant Vates vestamque per aequor

quorum nomina versu
1653  Claudere Musa vetat, Boreaeque et frigoris ejus
1654  Indigenas; nec non illa tellure Britannos
1655  Avulsos paulum et munitos aequore circum.
1656  Pars alia Europae, qua se convertit ad Austrum,
1657  Cum Regnis te vasta tuis Hispania pulchramque
1658  Italiae pariter tellurem, Pannoniamque,
1659  Et Misûm, et Thracum, et Grajorum continet arva.

perfundit fluctibus oras.
1674  At mare Pacificum jacet inter littus Eoum,
1675  Occidusque plagas Americae: aestumque vocamus
1676  Praeterea Medium, Libycas qui volvit arenas,
1677  Europaeque Asiaeque allabens exedit oras.
1678  Deinde quid Hyrcani, Rubrique tibi aequora ponti,
1679  Euxinum, Adriacumque, minoraque nomina dicam?
1680  Quid freta Bosphorias fauces syrtesque sinusque

variisque assultibus instat,
1091  Donec composita sedentur pace furores.
1092  Dicere nec Ventis quae sunt data nomina, longum est.
1093  Primus purpurei consurgit cardine caeli
1094  Eurus ab Eoo; Zephyrus ruit aequore contra
1095  Quo Sol emeritos solvit temone jugales;
1096  At Boreas nivibus stipatus et horridus acri
1097  Frigore ab Arctoa descendit parte nivali

1099  Inter nigra Virûm percoctaque saecla coortus
1100  Cum pluviis contra venit et cum nubibus Auster.
1101  Hos inter totidem tibi sunt, et utrinque recedunt
1102  Ad latera; hiberno furit Euro – Auster ab Ortu
1103  Humidus; huic placidas contrarius asperat undas
1104  Caurus; at a Mauris trux advolat Africus oris,
1105  Terrificisque ciet pelagus vexatque procellis,

at a Mauris trux advolat Africus oris,
1105  Terrificisque ciet pelagus vexatque procellis,
1106  Ut trepidi horrescant Nautae, portusque requirant;
1107  Demum Aquilo medius Boreamque flat inter et Eurum.
1108  Illi peregrinas nobis per tempora ditis
1109  Autumni bruma fert adventante volucres,
1110  Pennigerisque replet late nemora avia saeclis
1111  Et montes et agros: illo me

1163  Halitus, interior quas flamma resolvit in auras.
1164  Sunt etiam, perflant anni qui tempore certo
1165  Certa loca; ut magnos fluctus concinnat in Indo
1166  Aequore, qui Borean inter flat Ventus et Eurum
1167  Anni tempore eo, quo Sol deflectit ad Austrum,
1168  Concalefecit eas et partes igne propinquo.
1169  Idem ubi se ad gelidam remeando transtulit Arcton
1170  Subjectum radiis

1350  Paulatim ingenti flamma fulgore coorto
1351  Fulserunt, et magna dedere incendia vulgo;
1352  Omnia conficerent dum late arbusta cremantes,
1353  Praesertim validis facere id cogentibus Euris.
1354  Tum ratione pari si lignis ligna terantur
1355  Demum fiet, uti scintillis excutiatur
1356  Ignis, et attritu saliens levis emicet illo.

236  Unquam visus erat, Superi, qui tanta Virorum
237  Millia conjunctis sub signa coëgerat armis,
238  Ut prope desertum totum jam crederet Orbem,
239  Ponte injecto Asiam qui junxerat Europamque,
240  Et pedibus siccis calcaverat Hellespontum, et
241  Velificârat Athon dirum tibi Graecia portans
242  Diluvium armorum? tandem victusque tremensque
243  Vix puppe

Benedictus XIV. e domo Lambertini Bononiensis, ab anno 1740. 16. Augusti ad 1758. 3. Maji. Clemens XIII. e domo Rezzenico Veneta, ab anno 1758. 6. Julii papa. Imperatores. Franciscus I. Lotharingus imperator occidentis. Josephus II. ab anno 1765. 18. Augusti. Reges Europae. Hungariae. Maria Theresia rex Hungariae ab anno 1740. 20. Octobris post mortem patris sui Caroli VI. Nata 1717. 13. Maji. Desponsata Francisco duci Lotharingiae 12. Februarii 1736. Viennae. Coronata rex Hungariae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae 25. Junii 1741., Bohemiae 12.

curiae translatus, ac dein factus regni Hungariae palatinus; comes Joannes Draskovich, brevi mortuus; comes Josephus Eszterhazy, 1741. judex curiae regiae factus et 1748. mortuus; comes Carolus Batthyan, quem banum Braniughius reliquit. Bella amplissima per universam fere Europam, immo mundum, gesta sunt. Ab anno 1730., mortuo Augusto Poloniae rege, continua fere bella fuerunt. Amisit tunc Carolus Siciliam et Neapolim, amisit plura in Italia loca, quae ex historicis lector ediscas. Anno dein 1736. incepit bellum Turcicum, cujus initium Carolo gloriosum,

(et) honores sunt consecuti 545. Magnates actuales in hoc regno Croatiae possessionati 547. Memoria ordinis religiosorum actualis in Croatia et Sclavonia 553. Memoriae virorum illustrium summariae ab anno 1748. inclusive ad 1764. 554. Reges Europae 555. Memoria baronum et episcoporum Hungariae ab anno 1748. ad 1764. 556.
B. Vitae trium episcoporum. Vita resque gestae reverendissimi, excellentissimi et illustrissimi domini Georgii Braniugh 558. Catalogus canonicorum a

praevie a bano fuerit constitutus. Hocve cum cancellariae Hungaricae significatum fuisset, ab eadem quoque postea pro locumtenente habitus agnitusve fuerat. (Banus promovetur.) Anno hoc eodem 1748; conclusis Aquisgrani pacis articulis inter Europae principes nationalis Croatarum militia in Junio ex Hollandia dimissa est. Comes autem banus Carolus de Batthyan supremus aulae praefectus serenissimi archiducis Austriae Josephi, primogeniti reginae filii, fuerat resolutus, adhucdum in Belgio et Hollandia existens.

muri, domus destructae, aliaque immensa damna causata fuerunt. Exundationes aquarum et terrae motus fuere gravissimi. Messis hic in Croatia mediocris. (Mors magni Muratorii.) Mortuus die 4. Januarii anni hujus 1750. gravissimus et per totam Europam celebratissimus ab eruditione vir Muratorius, quem tot insignia ejusdem opera virum immortalem reddiderunt. (Trautshon Josephus coadjutor Viennensis archiepiscopi.) Cardinali et archiepiscopo Viennensi Sigismundo

sequestro imposito, consilio domini comitis Caroli de Batthyan Lepoglavam ad exilium missus est. Viennae morte ejus studiose vulgata et funerabilus celebratis ac ad speciem sepultura apud Minoritas, licitatione dein rerum suarum peracta, Lepoglavae idem jam in annum decimum degit. Servat per Europam totam correspondentias. Comitis titulos sibi vel usurpavit, qua exul vel obtinuerit, nescio. Qua exul comitem de Ciociochow ex Polonia se dixit, quin ex familia Konszki descendentem se praetendit, uti sua ad me data epistola evinceret, (quam hic adnectere volui sub AA.)

ecclesiae peti posset. Papa е contra hanc in disponendis gubernandisque ecclesiis arrogatam autoritatem nullam esse dicebat, petebatque hanc sibi probare jure. Eoque res ad apparentiam ibat, ut bellum intra Venetos et Romam futurum praedicaretur, quod nihilominus non evenit. Principes tamen ipsi Europae ad conciliandos hos apparentes inimicos suum offerebant studium. Resque ad mortem papae Benedicti, 1758. secutam, ita sine bello emansit. Ultima quaestio, quae intra Austriam et Venetos fuit, erat de viis ipsis publicis, quas Austriae subjectus

viris etiam aliis huc advenientibus et a me interrogans, praecipue autem quodam Gallo, qui Flumen ut commercialis appulerat et Zagrabiam usque excurrebat ad locumtenentem ipsum intuitu commercii instituendi. Qui etiam his praemissis altiora mihi explicuit et intuitu hujus commercii fines aliarum Europae potentiarum varios, a quibus, tanquam an veri sint dubius, praescindo, divinando enim potius locutum autumo quam ex scientia. (Unde manarit, ut regina partes has videre voluerit. Ministerium studet, ne praemissa videantur.)

banis non anteponendus, certum inter summos, qui unquam fuerunt, jure est collocandus. Equidem ut ejus characteres taceam, videlicet mareschalli, qui toti regio exercitui non solum in Bavaria priori bello (concordiam et pacem intra Austriam et Bavariam concludendo), sed et in Hollandia, summa Europae principum commendatione, praefuit; ministri, qui intimis statuum omnium consilio adesset; archiducum praefecti sive educatoris, ex quo omnium provinciarum spes et felicitas penderet: ut, inquam, haec omnia praeteream, quae banum hunc efferunt et caeteris anteponunt, ea, quae sub ejus banatu

educatoris, ex quo omnium provinciarum spes et felicitas penderet: ut, inquam, haec omnia praeteream, quae banum hunc efferunt et caeteris anteponunt, ea, quae sub ejus banatu Sclavoniae acciderunt, consideremus, in quantum publicam felicitatem respiciunt. Primum est: illa nominis Croatarum per Europam divulgatio, quam priori bello, bano hoc duce, non solum apud proprium principem sed alios etiam reges a fidelitate, fortitudine, constantia Croatae obtinuerunt, sic provide dirigente hoc bano, ut populum conservârit, ditiorem fecerit et suo principi carum effecerit.

esse praetendebant, ab haereticis in Jesuitarum odium confictam. Prodiit attamen, fabulam non fuisse, quia et Romae bullae variae fuerunt distributae et in fine a papa Benedicto XIV. ordinata contra Jesuitas inquisitio, quae successive erupit in publicum, ut infra annotaturi. Caeteram sparso per Europam rumore hoc, provincia haec Austriaca suam, ut vocant, Viennae habuit congregationem, ex qua redux pater rector collegii Zagrabiensis atque a me confidentius de rege Nicolao interrogans haec mihi detexit. Defunctum Lusitaniae regem Joannem, uti ad publici et orbis

Nicolaus iste origine Hispanus erat, utpote cujus avus Limam pro praefecto olim advenerat ibique sedem fixit. Ex quo Nicolaus descendit et pro nativo Paraquariae est habitus. Rex iste sive reipsa, uti orbis voluit, sive suppositicie, uti asserebant Jesuitae, monetas distribuit erantque per Europam visae, praecipue Romae, Venetiis, Genuae etc. In parte una fuit insigne Jesuitarum, in altera Nicolaus rex Paraquariae. Re per Europam vulgata, varii, ut fieri assolet, erant sermones variaeque mortalium crises. Jesuitae nostrates negabant coram pluribus et minus

nativo Paraquariae est habitus. Rex iste sive reipsa, uti orbis voluit, sive suppositicie, uti asserebant Jesuitae, monetas distribuit erantque per Europam visae, praecipue Romae, Venetiis, Genuae etc. In parte una fuit insigne Jesuitarum, in altera Nicolaus rex Paraquariae. Re per Europam vulgata, varii, ut fieri assolet, erant sermones variaeque mortalium crises. Jesuitae nostrates negabant coram pluribus et minus intelligentibus factum et Angliae dicebant esse commentum istud. Coram magis res societatis penetrantibus priora (uti et coram me dicebant) asserentes: patrem

erant sermones variaeque mortalium crises. Jesuitae nostrates negabant coram pluribus et minus intelligentibus factum et Angliae dicebant esse commentum istud. Coram magis res societatis penetrantibus priora (uti et coram me dicebant) asserentes: patrem provincialem Nicolaum ex bono religionis et Europae totius tolerasse insolentis Americani populi audaciam, nomen regis sibi imponentis, ut videlicet ipse, plebis Americanae affectu gaudens, sedaret placidioribus omnia, regnumque Hispano regi redderet et Europae toti conservaret. Si enim haereticorum aliquis, et praecipue Angli, sese

et coram me dicebant) asserentes: patrem provincialem Nicolaum ex bono religionis et Europae totius tolerasse insolentis Americani populi audaciam, nomen regis sibi imponentis, ut videlicet ipse, plebis Americanae affectu gaudens, sedaret placidioribus omnia, regnumque Hispano regi redderet et Europae toti conservaret. Si enim haereticorum aliquis, et praecipue Angli, sese tumultuanti immiscuisset populo, thesauri illi soli obvenissent Angliae et Christiana religio exulasset, aut si et nationalium Paraquariae quispiam regis nomen assumpsisset, talis de conservando regis

religio exulasset, aut si et nationalium Paraquariae quispiam regis nomen assumpsisset, talis de conservando regis titulo fuisset sollicitus, taliterque religioni et Hispaniae regno evenissent pericula. Jesuitae autem, vi professionis titulos habere nequeuntes, provide consuluerunt Europae, Hispaniae, religioni, dum tolerarunt insolentiam populi, quoadusque a legitimo et vero rege, Hispaniae videlicet, provideri valeat. Ista et similia coram penetrantioribus et studiosis rerum status mundi dicebant Jesuitae ex congregatione sua Viennensi reduces. Quid attamen in veritate sit

systema occasione illa, qua septemtrio Luthero Calvinoque ducibus in libertatem se asseruit, institutum hoc natum est, et per rudes illas Americae Indiarumque oras promotum, Hispanicam ut plurimum ibi dilatavit monarchiam eamque reddidit locupletem et ob Hispaniae aurum per orbem circumvolans Europae venerandam. Missionarii Jesuitae Hispani cum fidei dogmatibus Hispaniae etiam rudi populo instillabant amorem. Et quia auri sacra foret fames, observantes Europae principes, missionariorum horum opera Hispaniae plurimum accedere, eosdem fovere et e suis ditionibus exules et proscriptos in

oras promotum, Hispanicam ut plurimum ibi dilatavit monarchiam eamque reddidit locupletem et ob Hispaniae aurum per orbem circumvolans Europae venerandam. Missionarii Jesuitae Hispani cum fidei dogmatibus Hispaniae etiam rudi populo instillabant amorem. Et quia auri sacra foret fames, observantes Europae principes, missionariorum horum opera Hispaniae plurimum accedere, eosdem fovere et e suis ditionibus exules et proscriptos in gratiam suscipere cogebantur, tam ex necessitate auri quam et utilitate. Nam Jesuitae omnes singulasque vexas redimere auro facile poterant, ac praeterea, instituto

illos suprema est et professio boni societatis dicitur. Hi soli sunt, qui institutum penetrant, alii omnes eas talesque habent constitutiones, quae sub pietatis pallio ad societatis bonum diriguntur. Profecto re et institute societatis bene perpenso, institutum hoc illud taleque apparet: in quo Europae principum stat aequilibrium et Romani pontificis saecularis autoritas. Hispaniae attamen, tam ob protoparentem suum Ignatium, quam et parentem Claudium Aquaviva, vel maxime autem ob aurum et thesauros Indiae propensi manent et ejus, post propria, student commodis. Rem hanc, quia instituti

patris Aloisii Centurione, ab eodem generali pro societatis totius capite commendatus pater Timoni, orientalis et ex schismaticis parentibus, regis Poloniae electorisque Saxoniae Romae minister, qui tametsi societati praefuisset, in generalem tamen eligi noluit, quod fato quodam haec omnia Europae principibus innotuissent. Consequenter, ut arcana haec evadant dubia, in generalis electione secretarium antefatorum patrem Laurentium Rizzi anno 1758. Jesuitae generalem sui ordinis crearunt. Praemissa autem post detectam Portugalliae machinationem a quodam Jesuita habeo ex eorum

generalis Franciscus de Nadasd Viennae die 24. Septembris in barium Croatiae promulgator. Quod, accurate ponderatum, conjecturam nostram fol. 364. descriptam confirmare videtur. (Rumores varii. Galliae declaratio.) Audito regis Borussiae per Europam facto, admiratio cepit omnes et detestatio, et quid eventurum, singulorum erat curiositas. Moscoviam 60 milia militum, duce Apraxin, in succursum per Poloniam mittere divulgatum. Sparsae milie historiae crudelitatis Borussiae regis, ad amovendum plebis affectum a victore rege. Gallia die

nobis relata fuere. Qui diffusius praemissa nosse cupit, legat eos, qui ex instituto de his scripsere. Nobis ista sufficiunt pro danda lectoribus notitia rerum, quodve ad hunc acta sciamus annum. Caeterum haesit obstupuitque orbis ad insperatuum hoc bellum, et dum in summa esse apparebat Europa pace, ecce quis turbo prodiit. Dies inter aliquos captiva fit Saxonia, ejus elector et rex Poloniae in summis angustiis ob famem exercitus, amissam Saxoniam, captivam reginam conjugem, raptum spoliatumque gabinettum suum, et alia supra attacta. Hinc quae inexspectatae et repentinae

Saxoniam praeterea irruptio, regis in Poloniam relegatio hanc confirmare videbantur opinionem. Verum si res consideretur penitius, Poloni stringendi erant, cum nihilominus Poloniae quies sit almaque perfuatur pace. 5ta. Virium Borussi enervatio, ne crescendo leges ponat et Europae conturbet aequilibrium. At si istud erat, praestabat Austriae vel Angliam neutralem efficere vel ejus conservare amicitiam. Quare aularum et arcana status vulgus non penetravit. Inquisitum, eccur Austria ab Anglis abiit. Sagaciores

nec sperare potest, at gratia Borussi futura est, si quidpiam suis relinquatur haeredibus, unde vivere valeant. Haec postquam persvasisset regi, jussus est de remedio cogitare. Consulere aliud non poterat, quam sic in tempore et tempestive atterendas esse Borussiae vires, ut una solaque Europae principum gratia Borussia contentetur, neque legiones numerare valeat, sed aliorum metuere ac mirari. Hoc autem a Poloniae rege effici posse, utpote per delphinam affinitate Galliae, per aliam filiarum regis Siciliae ac Neapolis, consequenter Hispaniae affinitate, per tertiam cum electore

dicebat. Moscoviam ob suos fines occessuram divinabat, nec de ipsa desperabat Anglia ab alleandis his potentiis movenda. Videbatur impossibile, a tot potentiis Borussiam non atterendam. Data ergo Brühlio in effectum has res deducendi commissio. Ipse ambitionem et potentiam Borussi apud omnes Europae aulas accusare incepit, quam militis haberet curam, quam augendi aerarii sui rationem, describere, inferreque: ad destructionem regnorum haec aspirare ac tendere, Polonorum sibi conciliare affectus. Utve umbram faceret, diaetas Polonia plures habuit pro asserendo regis filio, patris

Quae quia effectu caruissent, rex accusabatur Borussiae, et quod Austriae, quod Moscoviae futurum periculum, si Borussus in regem elevaretur Poloniae, his potissimum aulis considerandum proponebatur. Ut autem alliceret omnes, cum destruendum Borussiae regem nemo vel subdubitasset, totius quasi Europae divisionem praefatis principibus projectavit scripsitque, quid habitura esset Austria, quid Saxonia, quid Gallia, quid Hispania, quid demum Moscovia. Et cum pro imperio nil reservasset, imperii rationem destruendam videbatur. Ad haec Brühliana projecta assensisse videbatur prima Austria,

prima Austria, quae anno statim 1750. augendi studuit militis, atque ad foedus istud Moscoviam disponere non cessabat, per media etiam minus digna. Quia regina Moscoviae, e moniali, factione magna, facta imperatrix, insatiabilis perhiberetur esse concubitus, ut omnino legationes et ministeria Europae aularum quam formosissimis deferantur, produxeritque in manifesto suo rex Borussiae unius epistolam, qua instruebatur legatus, videret, ut in lecto noctanti reginae Moscoviae foedus hoc contra Borussum persvaderet, cum Moscoviae ministerium apparent durius. Postquam

vero pro suis necessitatibus, commendatione ea, ut, si quae statuum essent, ministro non celaret, recepturus majora etiam subsibia. Iste res status sive gubernii Saxonici attulerat ministro. At horum curiositatem sibi non esse, minister aperiens rogabat, communicari talia, quae [inter] statu[s] Europae sive inter principum aulas essent. Evenit indiguisse quibusdam Brühlium, et quia confestim in clavim conservatorii arcanorum non incidisset, indulsit cancellistae, arte ut solveretur armare, novaque clavis fieret, archivum interea obsignaretur. Cum artifex tulisset clavim monuissetque

ministris exteris ars pateret. Si enim accessisset ad regem quispiam, cessabant ab exercitio, donec minister absolveretur. Haec regis militiae militum exercitatio occasionem Brühlio dedit accusandi Borussiae regis de machinationibus quibusdam et praecipue asserendi sibi Poloniae regni, apud alias Europae aulas. Et in veritate admirabatur omnis eam, quae fuit, armorum militumque cura Borussiae ac Austriae tempore quidem summae pacis ac augendi aerarii occasione, ut omnino enato bello credi potuerit, ex meris suspicionibus ruptam pacem esse. Interim anno 1755. intra Moscoviam Austriamque

suo principi, ejus exigebat fldelitas. Quod Austriam et Moscoviam his de Polonia metibus movere potuerit, nulla mihi est admiratio, sed inexspectati hujus belli hanc genuinam et veram esse causam, omnino dubito. Atque hoc ob Galliae cum Austria conjunctionem, et non acceptatam ab Anglia (quae Europae aequilibrium se sustinere gioriatur) neutralitatem, quam | arripere debuisset, ne Borussus hanc Angliae praeripiat, aut ea evadat fortior. Gallia quoque relinquere debebat Austriam, hanc ut sibi reddat homagialem. Quare altiora ego

Gallicos ubique vel imitarentur vel sequerentur, in ea se rerum intentionumque suarum felicitate consideravit, quod ad suarum idearum effectum impedimentum vix supersit aliud quam Anglia, protestantis religionis caput, quae cum sibi adhaerentibus maris mediterranei teneret imperium, hocve medio Europae servaret aequilibrium thesauris videlicet suis, quibus Europae succurreret principibus, dum in quapiam constituerentur necessitate, qui propterea adorare deberent Angliam, ac in publicis tractatibus ad ejus consistere beneplacitum. Nam si aerario eos non adjuvat, vel

felicitate consideravit, quod ad suarum idearum effectum impedimentum vix supersit aliud quam Anglia, protestantis religionis caput, quae cum sibi adhaerentibus maris mediterranei teneret imperium, hocve medio Europae servaret aequilibrium thesauris videlicet suis, quibus Europae succurreret principibus, dum in quapiam constituerentur necessitate, qui propterea adorare deberent Angliam, ac in publicis tractatibus ad ejus consistere beneplacitum. Nam si aerario eos non adjuvat, vel rerum et pecuniae defectu perire alios principes est necessum. Haec, qui in historiis

ratione commerciis Protestantium faveant et aula Viennensis cogatur cum Protestantibus uniri, cum viderit, impossibilem esse suarum intentionum effectum. Opinione et conjectura mea (aularum arcana ignorantis) haec totius hujus belli videtur esse ratio, atque ab hinc enatum esse, et quidem Europa minus exspectante, ne videlicet crescat aerarii Austriaci potentia. Hinc videtur peti admirabilis orbi Austriae ab Anglia recessus, hinc cum Gallia conjunctio; praeter videlicet conjunctionem sanguinis, quae in Francisco I. imperatore evenit cum Gallis, Austriam jungi cum Gallia opportuit

ut autem fortior sit et in sola navali expeditione se illa occupare valeat contra Angliam, bene prudenterque Gallia se conjunxit Austriae, ut nempe ista terrestribus copiis juvet Galliam, sicuti hactenus servivit Angliae ad ejus felicitatem et eam gloriam, quod Austriacis viribus aequilibrium Europae penes Angliam steterit. Sane quisquis accuratius haec perpenderit, in praesenti rerum catholicarum circumstantia catholici principes nunquam sibi consuluere melius atque hac ratione istoque instituto ac systemate. Si enim Gallia et Hispania res suas navales promoveant et his intendant,

Madritum, dein et in Gallias; sic Rosemberg in Portugalliam, Venetias, ac demum Madritum; sic Staremberg in Gallias. Quae res ipsa magnam suspicionem fundat, foedus hoc Romano projecto surrexisse aut saltem promotum esse. Immo mortuo Benedicto XIV. quia consensione Europae principum Carolus Rezzonico Venetus e Patavino episcopo in papam electus fuisset, fors rempublicam Venetam in his belli circumstantiis conservare sciturus, svadent omnia, Romanum projectum hanc conjunctionem esse potuisse. Interim quisquis autor primus est, videtur fundamentum religionis

rebus per annos aliquot maturatis tandem sese intueatur Austria, quae subditorum suorum exculto ingenio, reparatis hactenus neglectis positoque prudenti rebus suis modo, in tanta rerum abundantia eo pertingere poterit, ut penes ipsam | Europae stet aequilibrium, legesque nunquam accipiat, sed assignet. Quod ei ut meo principi precor et voveo. A pluribus supersedeo, cum talia ad me non pertineant, neque ad tractanda similia natus videar. Fuit de belli hujus causa ea quorundam opinio, quod imperator filium suum Josephum in

esse dicit, dum status actualis imperii eversivum, dum Silesitis suis negatum lamentatur commercium, dum Austriam ingratitudinis erga Angliam arguit. Illa autem, quae ministri Saxoniae Brühl est regis Borussiae accusatio, subsequens ad causam belli est et duntaxat ministeriorum aulariorum Europae praeoccupatio. Nam neque ex his omnes ad fundum veniunt, sed extrinsecis ducuntur, uti fuit facta a Brühl provinciarum intra principes subdivisio atque hujus in aulis repraesentatio. Et si pro veritate talismodi causa belli esset, ideas longe alias Borussus haberet, et quae occupaverat in

colligendis libris illis, qui contra eos scripti vulgabantur, diligentissimam navarunt operam, ut nempe tales supprimerent, nec similium lectione artes eorundem panderentur. Casus Varasdinensis Jesuitarum. In confirmationem vulgatae per Europam Jesuitarum astutiae opportune Varasdini anno isto sequens casus accidit. Ante annos aliquot intuitu sylvarum atque in his metalium coram comitatus eotum Varasdinensis vicecomite Josepho Raffay collegium jesuiticum Varasdinense contra Varasdinensem civitatem processerat, vicerantque

sub praesidio domini baronis Porchtensteyn. Archiepiscopus fundationes et legata ultro citroque ex archivis et monumentis exquirebat, vidique identidem ipse suspirantes in aula sua Jesuitas. Universitatis Viennensis laus. Profecto si ullibi in Europa regulata habentur optima studia, haec immortali memoria et obligatione erga clarissimum celeberrimumque a doctrina et vulgatis libris virum dominum baronem Gerardum wan Switten, cui Austria suam debet eruditionem, Hungaria item vicinaeque provinciae, quod sua singulari industria et

praeses. Medicam facultatem Viennensem statim in suo Viennam adventu reformare coepit, sed prudenter ac cum tempore modo haec modo illa tollendo. Hunc et hujus consilio imitata est facultas juridica, erectaque universitatis amplissima ac ad urbis ornamentum aula, viros lectissimos totaque Europa celeberrimos utraque praedictarum facultatum praelectionibus evocavit; congruis providit stipendiis, qui bonarum litterarum Viennae forent fundatores. Gubernium universitatis mutatum est; Jesuitarum imperium sublatum, praejudicia tanta mulctata exilio. Obstupui hercle, Viennae hoc anno

forent fundatores. Gubernium universitatis mutatum est; Jesuitarum imperium sublatum, praejudicia tanta mulctata exilio. Obstupui hercle, Viennae hoc anno diutius commoratus, auditorum juris ac medicinae ex omnibus nationibus frequentiam: 500 et amplius medicinae dabant operam sub celeberrimo tota Europa viro, tot libris clarissimo et fundatissimo, domino Antonio de Haën, Belga natione, quem honoris causa doctores etiam publici virique praecipui auditu lectionum suarum venerabantur, atque iste praxeos dicebatur professor. Botanicam explicabat dominus Robertas Laugier, anatomiam dominus

Joanes Gusztiny abbas de Saär, canonicus Agriensis et tabulae regiae assessor, vir dignus bonisque doctrinis praeditus, cui in tabulae regiae assessoratu successit dominus Joannes Alapy, cantor et canonicus Magnovaradiensis. Quinto. (Pax Europae redita.) Pax quoque inter belligerantes ab anno 1756. Europae principes confecta promulgataque est, cujus virtute, quantum hic innotuit docuitque eventus, Silesia cessit Borusso, in eaque rex Borussiae est constabilitus, Saxonia suo restituta est principi. Borussus, dempta

assessor, vir dignus bonisque doctrinis praeditus, cui in tabulae regiae assessoratu successit dominus Joannes Alapy, cantor et canonicus Magnovaradiensis. Quinto. (Pax Europae redita.) Pax quoque inter belligerantes ab anno 1756. Europae principes confecta promulgataque est, cujus virtute, quantum hic innotuit docuitque eventus, Silesia cessit Borusso, in eaque rex Borussiae est constabilitus, Saxonia suo restituta est principi. Borussus, dempta Hungaria, aliorum suae Majestatis statuum et provinciarum garantiam, ut ajunt,

Votum civitatis Zagrabiensis 443. Magnovaradini moritur Pudentiana Barbara Patachich 444. Annus 1763. Promotiones in tabula regia 444. Novus cameralis administrator in Croatia 444. Tabula banalis Varasdini 444. Coadjutor Nitriensis 444. Pax Europae reddita 444. Moritur protonotarius Petrus Skerlecz 444. Connubium comitis Josephi Keglevich cum circumstantiis 446. Consecratur episcopus Syrmiensis Paxi 448. Congregatio Varasdini et novus pronotarius 449. Auctio salariorum politicis 450. Relatio

artium perfectio jam in plerasque etiam provincias sit propagata, illius conatibus Patria haec… sed hanc nobis fata felicitatem inviderunt. Et tamen si unquam litterae in regionibus nostris ad aliquem provectae fuerint perfectionis gradum, si nos quempiam in erudita Europa locum sumus occupaturi, id totum assiduis Svitenii laboribus, quibus benignas Augustae nostrae intentiones explere non destitit, in acceptis referemus. Post restauratam Viennensem Universitatem Clementissima Domina nostra reliqua etiam instituenda juventutis

anno capturos. 6. Verum maiora adhuc sunt quae vasta Augustae mens agitat consilia, de quibus eo tantum nomine vos certiores reddere volui ne quid interea etiam ad eadem provehenda parte ex vestra praetermittatis. De eo agitur ut natio Hungara ad aequalem cum quacunque Europaea gente eruditionis scientiarumque gradum provehatur. Ad grande hoc opus perficiendum parantur iam prima instrumenta, typhographiae, bibliothecae, decernuntur iis, qui grave quodpiam opus scripturi sunt, ampla omnino praemia, parati servantur sumptus pro suscipiendis

divisionem pascuorum communium flagitet, magistratus localis, non obstante alterius partis reclamatione, hanc juxta elaborandam per Deputationem Urbarialem clavim instituat. Motivum. Divisio pascuorum communium jam in aliquot Europaeis provinciis optimo cum successu instituta est, verum institutum hoc et magnum frumenti pretium et adeo auctam populationem supponit, ut quisque hospes animalia sua in sicco pabulo tenere, id est toto anno in stabulo alere possit; in Hungaria

exportatione opus habet, neque unum hoc commercii genus absque alio subsistere potest. Verum si importatio superet exportationem, Regnum in passivo versatur; id autem si perduret, internae Regni vires quotannis diminuuntur. In moderna enim Europae situatione pecunia pro nervo gerendarum rerum jure optimo reputatur, cum non tantum bella ingentibus sumtibus gerantur, sed et omnium, quae utilia sunt, publicorum institutorum introductio magnam pecuniae vim requirat. Et ideo omnis prosperitatis

Benacus, sive Julius Caesar Grazzinus, Thyrsis, sive Jo. Baptista Zappius et Alaurus, sive Bernardinus Perfettius, versibus ex improviso recitatis celebres, quorum postremus in Capitolio solemni pompa et rarissimo exemplo coronatus est. Eorum et aliorum extemporalium poetarum effigies proponit Eurasius, sive Petrus Franciscus Versarius. Eurasius, Thyrsimque, et format Alaurum.
Ollis Phoebus adest, promptamque in carmina venam
195  Sufficit, et subitos dat mille effundere versus.
Ipsa sua, qua se Capitoli immobile saxum

sive Jo. Baptista Zappius et Alaurus, sive Bernardinus Perfettius, versibus ex improviso recitatis celebres, quorum postremus in Capitolio solemni pompa et rarissimo exemplo coronatus est. Eorum et aliorum extemporalium poetarum effigies proponit Eurasius, sive Petrus Franciscus Versarius. Eurasius, Thyrsimque, et format Alaurum.
Ollis Phoebus adest, promptamque in carmina venam
195  Sufficit, et subitos dat mille effundere versus.
Ipsa sua, qua se Capitoli immobile saxum
Erigit, ipsa manu frontem praecingit Alauri

fremit Tyberinus ab alto.
200  Navimbus Innuuntur jam alii nonnulli. Navimbus, sive Bonaventura Catranius effingit Uranium, sive Vincentium Leonium; Sisimber, sive Carolus de Sanctis, Polybum, sive Vincentium de Filicaja; Nevillus, sive Mutius Scevola, Eurindum, sive Franciscum Mariam Gasparrium; Carminius, sive P. Eduardus a S. Francisco Xav. Carmelit. Excalc., Amaranthum, sive Hieronymum Giglium. , viden? Uranium, Polybumque Sisimber
Sculpit, hic Eurindi vultum exprimit, ille Amaranthi.
Sed quid ego longinqua

Polybum, sive Vincentium de Filicaja; Nevillus, sive Mutius Scevola, Eurindum, sive Franciscum Mariam Gasparrium; Carminius, sive P. Eduardus a S. Francisco Xav. Carmelit. Excalc., Amaranthum, sive Hieronymum Giglium. , viden? Uranium, Polybumque Sisimber
Sculpit, hic Eurindi vultum exprimit, ille Amaranthi.
Sed quid ego longinqua sequor, propiora relinquo?
Huc geminas, huc flecte acies, hanc aspice telam,
Qua magnum tanta pingens Locresius Hic jam Locresii, sive Flaminii Scarsellii

1755 editum Romae fuit, Anno vero 1760 Volumen alterum. Reliqua Volumina duo continenti Typographi opera erant in lucem proditura, nisi in mora fuisset Boscovichius, qui quas in se susceperat partes, explere tum non potuit, varijs per Europam itineribus, et publice etiam sibi commissis distentus studiis, Lutetioeque Parisiorum multos porro per annos subsistens. Postremo in Italiam reversus cum attulisset reliquas quatuor Librorum adnotationes, animum statim ad

ora fugiamus? imo si nobis eorum, qui nostra legant, eligendi detur optio, cur non eos praecipue quaeramus, quorum judicio, atque auctoritate, quae tradimus litteris, comprobentur? Malo enim praestantiam, quam multitudinem legentium. Bene Euripides, qui in tragoediis recitandis Platonem concioni praetulit; quod multo etiam magis nobis est quaerendum in rebus gravissimis, atque a populi judicio, et consuetudine omnino abhorrentibus; philosophia enim vulgi testimoniis minime

eoque, quo maxime nobis opus est, ad summas nimirum, perennesque res assidua meditatione dirigendi. LIBRI SECUNDI A Studiorum in Europa praesertim mutationibus incipiens, nostram aetatem caeteris praefert, et quia in posterum futurum sit, conjicit. A vers. 108 actioni contrariam semper, et aequalem esse reactionem demonstrat inductione ad vers. 208.

1617  Pendebit pariter librata, immotaque, si sit
1618  Sustentata minori, at non obliquà trahente
1619  Pondere: sic aequo pinus per caerula cursu
1620   Provehitur, lenis si a puppi spiritus Euri
1621  Incitet, aut Aquilo simul hinc, simul et Notus illinc,
1622  Et quatiat funes, illisaque sibilet aura.
1623  Percipe praeterea, projectum dum loca tranat
1624  Corpus,

sedibus ipsos,
24  Omnia vastantes late loca, et undique cultus
25   Vertentes cum non humano more latinos.
26  At quoniam ex longo jam tempore deinde per omnem
27  Coepimus Europam grajis, latiisque vacare
28  Quaerendis veterum monumentis, eque ruendis
29  Mirandorum operum confusis saepe ruinis;
30   Paulatim ad pulchras artes, excultaque quondam

1798  Omnia, jam clara, et facili ratione repertum est;
1799  Sic facile haud reperire fuit, num par sit ubique
1800   Vis gravitatis, ut hic tantundem pendat in omni
1801  Europa, opposito quantum quoque pendit in orbe
1802  Corpus idem. Tibi nil Americae ferre sub oras
1803  Proderit id corpus, nostraeque examina lancis,
1804  Et pondus, quicum libratur; namque necesse

exposuisse metalla
1900   Saepe, atque aestivi certabant solis ad ictus,
1901  Illaque distendi cernebant sole, vel igne.
1902  Quin fila aequali vibrantia tempore sese
1903  Europae in variis regionibus experientes,
1904  Sequanicas velut ad ripas, Thamesimque remotum,
1905   Atque suam quondam in terris qua condidit urbem
1906  Uranie procul a populo, strepituque reductam.

1948  Missa Virûm delecta cohors inviserat oras,
1949  Et referens, caelo quae sunt referenda calenti,
1950   Motus esse minus pernices repperit illic,
1951  Quam prius in patriis Europae viderat oris.
1952  Altera hyperboream glaciem, arctoasque pruinas
1953  Docta cohors adiit; tentans ubi talia, cavit,
1954  Ne quid concretum turbaret frigore caelum.

Puellae.
2233  Incita laudatis exemplis acrius usque
2234  In scelus hoc agitur plebs, atque exempla novantur.
2235   Scilicet unum plebs imitatur multa Catonem.
2236  Mos ferus Europam late olim invaserat omnem,
2237  Insimulatus, uti, fuerat qui crimine quovis,
2238  Diceret orando non coram judice causam,
2239  Verùm igni injiceret dextram, accensove mearet

caelo dira refulsit,
1149  Quo non major erat, neque visa minacior ulla,
1150   Nec magis immani loca caeli vasta terebat
1151  Discurrens cauda, saevum quo tempore bellum
1152  Europae populos concussit, sanguine multo
1153  Danubii fluctus cum tingeret, imperiique
1154  Urbs Caput intremeret, qua non augustior ulla.
1155   Illa ferum Martem tum pertulit una, suasque

cavatum.
2357  His alienigenis Pyrenes viscera rebus
2358  Consita sunt; Itali montes crevistis et ipsi
2359  Sic quoque, et aequorei tumulastis monsta profundi.
2360   Totius Europeae demum quis nesciat istis
2361  Portentis foetos montes, Asiamque feracem,
2362  Et Libyam, atque alio terras sub sole repertas?
2363  Quidquid sub pelago viret, innatat, omnibus haeret

233  Mensuris magnas tantum cognoscere partes,
234  Et non partium item partes, iterumque resectas,
235   Atque iterum, quas integris demasve, vel addas.
236   Barbara cum premerent Europam bella, ferique
237  Vexarent usus, proin illa inculta jaceret,
238  Atque artes, legesque sibi lugeret ademptas;
239  Soli vos Arabes terrae felicis Alumni,
240   Astrorum

posse probatum est
1407  Vix ad dena quater nimirum millia, nuper
1408  Ut docui; ast ardens Aurorae tollitur illa
1409  Flammantis species (praesertim totius ingens
1410  Europae populis conversis lumina ad Ursas
1411   Cum micat, et Boreae haud soli videre coruscam
1412  Indigenae) plus quam sexcenta ad millia sursum,
1413  Alteraque interdum his cumulata, atque altera

126   Pars medium secto super extans corpore cernunt.
127  Ast alii, quibus est ad nos loca versa negatum
128  Incolere, haud ullo prospectant tempore Terram;
129  Ut nec ab Europa boreae contraria quimus
130  Astra videre, nec his subjecta ingentia regna
131   Nobis conspicuos unquam aspexere Triones.
132  Multi et spectatum peregre ibunt, oppositasque

eoque
497  Tempore praeterea geminos neque surgere cursus
498  Aequoris exundantis ad aequum culmen, at oras
499  Integere impariles vario discrimine; ut illo,
500  Abluit Europae qui lambens littora, ponto
501   Undas majori sit opus cumularier auctu,
502  Nimirum cum Luna terens Borealia signa
503  Conspicui sese per caeli sustulit oras;

quod et undique clausum,
543  Nullis atque lacus omnes quantumlibet amplos:
544  Majores undas cumulari ad littora porro,
545  Qua ruit angusto constrictus gurgite pontus,
546   Euripisque furit, quam qua distenditur ingens
547  In pelagus; tum saepe illic consurgere visum
548  Quinque pedes decies, et longo excurrere tractu
549  In terram: locaque esse, anni ad quae tempore

aeque
920  Decrescet, crescetve aliis; discrimina nulla
921   Proin suberunt, ut, aquis sunt, libramina tollant.
922   Aestuat in cumulum majorem ad littora, et intra
923  Euripos, lato exsurgens quam gurgite fluctus;
924  Advenientis enim tum sistitur impetus undae,
925  Proptereaque prius quam sese victa resolvat,
926  

990  Destituuntur ab his semper, retroque relicti
991   Ire sub occasum comparent. Insula monte
992  A glaciali avulsa illic dum saepe per undas
993  Innatat, ad Zephyri sedem, seu flectit ad Euros.
994   Aequoreis in aquis pariter quoque cernere saepe est
995  Cursus huc illuc diversos, flumina vel quod
996   A terra impellunt; vel ab imo orientia fundo;
997  Concitus

atque imitari, atque omnia adire.
37  Extemplo spoliis vitam ditamus opimis,
38  Commodaque inferimus mortali plurima stirpi;
39  Imperio veluti naturae, opibusque potiti.
40  Europae magnas oculos circumfer in urbes,
41  Et qui sint mores, cultusque, et vita, recense;
42  Inspice tum populos alio procul urbe locatos
43  Trans Calpen longe, vastae regionis alumnos,

XIV.
104  Tum niveas humeris aptat candentibus alas,
105  Extremasque auro pingit, quas nulla fatigat 105
106  Vis agilesque citasque magis pernicibus Euris.
107  His fretus, ventos et turbida nubila tranat
108  Ac terram supra sublimis et aequora fertur.
109  Tali se cultu caelestis nuncius imam

1.781  Longior atque deam seu vertice tardat in alto,
1.782  Ima humilis celerat contra seu marginis ora
1.783  Allapsam, trepidis agitatur motibus atque
1.784  Jam sequitur divae cursum et procurrit in Eurum,
1.785  Jam Zephyri ad sedes refluit, sed vincitur ipso
1.786  Procursu reditus longoque per aethera gyro
1.787  Memnonias vertex oras sectatur et orbem
1.788  Absolvit claudens, nonus dum desinit

mensibus axem;
2.21  Interea medio conceptas pectore flammas
2.22  Evomat aethereasque ardenti lumine sedes
2.23  Aeraque irroret crassum terrasque patentes;
2.24  Ut parili cursu se diva triformis in Eurum,
2.25  25 Obliquo sed calle, ferat, sed proxima terris
2.26  Perque dies novies ternos velocior orbem
2.27  Integret et coelo rursum se reddat eodem;
2.28  Fraternum interea curru diffundat ab alto

nivalis
3.61  Sive meet diva, oppositum seu flectat in Austrum
3.62  Alipedes contra, aut medio se tramite in ortum
3.63  Urgeat, occidua et subiens de parte nitentes
3.64  Obducat vultus umbraque evadat ad Eurum.
3.65  Quid 6 moles? Neque enim divae squalentis in ore
3.66  Umbra coit plenoque arcus conjungitur orbe.
3.67  Ille quidem sinuat sese, sed tramite recto

3.658  Horarum numeros confer, discrimen in illis
3.659  Deprensum ad partes motus transferre diurni
3.660  Ne pigeat: partes ipsae dant noscere, quantum
3.661  Is locus in longum abductus mage distet ad Eurum,
3.662  Qui plures horas numerat, dum Cynthia quavis
3.663  Parte sui tristem Terrae subit aut fugit umbram.
3.664  Idcirco et 45 maculis divae

fovea atque arcto suspectet hiatu
4.676  Aethera et horrenti gremium nigrescat ab umbra,
4.677  Alta die medio Phoeboque ardente per axem
4.678  Sydera suspiciens oculo spectabis inermi.
4.679  Est locus Europae in medio, qua regius altis
4.680  Ingreditur ripis dominamque interluit urbem
4.681  Sequana. Dives opum et duro fortissima bello
4.682  Gens tenet, at simul et placidae studiosa Minervae.

vultus
6.947  Aufugiens simulacra rapit nemorisque beato
6.948  Condit Aricini clivo; Caledonia (sic!) regna,
6.949  Immisso tu plectis apro; tu ventre tumenti
6.950  950 Eurynomae, tu Phoenicae pro crimine turpi
6.951  Humanos adimis vultus: agit altera pennas
6.952  Jam volucris, rictu ursino fremit altera. At illi
6.953  Restituis formam miserata, hanc inseris astris.

Bradleyo autem ipsi ob nutationem axis et aberrationem luminis felicissime detectas debet astronomia, quod nunc demum perfici potest, et in dies magis perficitur. In libro II. (III.) habetur fusior descriptio telescopii et micrometri: per totam Europam est pervulgata Shorti fama ob egregia ejus telescopia, tam dioptrica, quae objectivum vitrum habent, quam catadioptrica, quae habent speculum metallicum. Is autem non construit tantummodo telescopia, sed et iis optime utitur, satis egregius et astronomus et geometra ac insigne Regalis

ope metiri liceat, ac inde et nomen adepta sunt a Graeco: mikron parvum et metrō, metior. Porro in hoc, et in quovis alio astronomicorum instrumentorum genere, quod cochlearum aequabilem motum et divisiones in metallo incisas inquirit, Angli artifices ante omnes alios, quotcunque ubilibet per Europam habentur, longe excellunt. In lib. II. itidem agitur de transitu Veneris sub Sole, quem anno sequenti 1761. habituri sumus, quem quidem Halleyus praedixit primus et commoda, quae inde in astronomiam provenire possunt, vulgavit. Habetur autem et alia observatio cum

praestitit elegantissime Benedictus Stayus, celeberrimus vir, in recentiori sua Philosophia, cujus secundum volumen cum meis adnotationibus et supplementis prodit Romae nunc, dum ego haec Londini scribo. Is autem vir plane summus, qui tantam sibi suis poematis comparavit laudem per universam Europam, in omni alio et sacrae et profanae eruditionis ac solidae doctrinae genere ita excellit, ut in admirationem rapiat animos eorum omnium, quibuscum vivit, quos simul et probitate summa et suavitate morum devincit sibi. In quo quidem me nec amicitiae, quae mihi cum eo intercedit maxima, nec

imaginatione ita continuare arcum illum umbrae, qui apparet in Luna, ut inde deprehendi possit ratio ejus diametri ad diametrum Lunae, quod primo loco proposuimus. Idcirco hic proponitur methodus capiendi accuratius ejus mensuram ope micrometri. Cum haec scriberem, nondum pervulgatum fuerat per Europam micrometrum, quod appellant objectivum, quod Dollondus hic in Anglia vel invenit vel saltem perfecit et telescopiis catadioptricis aptavit. Quod constat vitro objectivo bifariam secto et ita aptato, ut ea dimidia possint moveri in partes contrarias ac ita exhibere binas ejusdem objecti

nunc quidem in Gallia et potissimum Parisiis, ubi praeter alios complures, qui ad regiam academiam non pertinent, numerantur in ipsa tam multi primae notae celeberrimi astronomi Caillius, Monierius, Isleus, Pingrius, De la Lande. (M. Messier aujourd'hui un des plus célebres astronomes de l'Europe, n'étoit point encore de l'Académie). Quanquam universa gens nihilo minus liberalibus studiis quam armis dedita, in omni sacrae profanaeque doctrinae genere, et potissimum is coetus in iis, quae ad naturalem scientiam pertinent, pro qua est institutus, ita excellit, ut nihil ulterius

autem ipsum Dianae simulacrum, quod in lignorum fasce absconditum secum abstulit. Sunt autem qui addant illud ipsum simulacrum deinde delatum esse ab ipsa Ariciam, ubi celebre apud Romanos fuit Dianae templum et sacer lucus. Caledonii apri fabella itidem est notissima. Eurynome et Callisto, nymphae Dianae comites, inventae gravidae poenam ab ipsa dea subierunt, altera versa in avem, altera in ursam. Sed illi humanam deinde formam restituit, hanc in coelum transtulit, ubi ea est Ursa major ac etiam Phoenices nomine appellatur. Quod ad

late. tenui qui corpore sese
1.52  Corporibus miscet cunctis, variasque movetur
1.53  Incitus interdum in partes: vis unde repente
1.54  Exoritur Boreae, Zephyrique tepentis, et Euri,
1.55  Atque aliae ventorum animae. fremitu aestuat idem
1.56  Interdum, tremulum minimis ubi partibus ictu
1.57  Ex aliquo motum accepit; nec cedere suevit

1.352  Usque magis pellit; Scythicis cum saevus ab oris
1.353  Infremit et glebas Boreas adstringit hiantes;
1.354  Quam cum sive Auster, madidis sive humidus alis
1.355  Eurus adest. tum cedit humus, segnisque figuram
1.356  Amissam reparat seseque urgentia pellit.
1.357  Fors etiam idcirco voces audire solemus
1.358  Per noctem melius, quam cum

nequicquam, quae claram virgo nigranti
1.467  Nocte facem quatiens turri mittebat ab alta
1.468  Dilectum ad juvenem, dum brachia ferus in undis
1.469  Jactat, ubi angusto Europen Athamantidos Helles
1.470  Alluit unda freto, atque Asiae disjungit ab oris.
1.471  Quid faceret? circa fluctus et saeva fremebant
1.472  Murmura ventorum; nigroque

Aonidum in lucos rerum admiranda referrem,
2.586  Nulli audita prius! cantu mihi cederet Orpheus,
2.587  Orpheus infernas potuit qui carmine Diras
2.588  Flectere, et Eurydicen superas educere in oras.
2.589  Felix, qui potuit vocalis promere Nymphae
2.590  Tot species formasque novas! felicior ille,
2.591  Qui magnum ingenio fretus lustravit

1.1.124   Paullatim ac magnis veluti proludere factis.
1.1.125  Donec ut evulsas miratae cycladas undae, 125
1.1.126  Nequidquam rapidis contra indignantibus Euris,
1.1.127  Ire rates longe aethiopum de finibus usque
1.1.128  In scythiam, extremi positus qua terminus orbis
1.1.129  Torpet hyperborea glacie, sub sole maligno.

ponam fratres. Hac parte serenus
1.1.259  Nubila aget boreas scythica nive, et horridus illa
1.1.260  Nigrantes quatiens pennas caput exeret auster; 260
1.1.261  Eois hinc Eurus equis volitabit, et illinc
1.1.262  Floribus adspergens Zephyrus rutilantior arva,
1.1.263  Ac tremulo leviter crispans vaga caerula motu.
1.1.264   Talis acydaliae

1.1.689  Inventasque ostentat opes, cultusque locorum
1.1.690  Edocet, atque auro dites atque ubere glebas. 690
1.1.691  Hinc subito Europen late vulgata per omnem
1.1.692  Fama volat, veterem quarta crevisse reperta
1.1.693  Parte orbem, oceano edomito, trans ultima caeli
1.1.694  Sidera. Felices illic felicia

gloria famae. 710
1.1.711  Nec superi votis aberunt a grandibus: ille [y]
1.1.712  Taurus ut Europes, ut Phryxi candidus albis
1.1.713  Ille Aries villis, utque ales Pegasus; Argo
1.1.714  Testis et ipsa, maris quae prima innare per undas
1.1.715  Ausa procellosi puro micat

1.2.21   Si pluvii de parte noti, si fulminat austri
1.2.22  Cum fremitu domus atra; oculis aut nubila caelum
1.2.23  Eripiunt imbri foeta et resonantibus euris;
1.2.24  Non patriis quisquam tum te discedere terris,
1.2.25  Aera nec moneat paullatim educere clausum 25
1.2.26  Jam tibi monstrata curvis ex orbibus arte.

1.2.96  Proderit idcirco soventi vela, saburram
1.2.97  Tollere, si navis fuerit sine merce, neque ullo
1.2.98  Pondere pressa. Hoc [c] effusos munimen ad Euros
1.2.99  Hoc ubi subducta vectari coeperis aura,
1.2.100  Ne rapido nimium supera ad convexa volatu 100
1.2.101  Abripiare

prius caelo, quam turbine venti
1.2.437  Aurarum in medio deprensam gurgite puppim
1.2.438  Corripiant. Lege vela citus crepitantia, et altas
1.2.439  Antennas demitte, euri vis improba gliscens 440
1.2.440  Omnia ne frangat, ne vertat in aëre cymbam,
1.2.441  Illa suo pendens quamquam se pondere libret.
1.2.442  Heic etiam syrtes, heic scylla et

tantum, quantum aura sub ortum, 595
1.2.595  Subter humum spectans variantis imagine scaenae
1.2.596  Continuo varia gauderet. Quare age segnes
1.2.597  Tolle moras; vocat ecce eurus tua carbasa surgens
1.2.598  Litore ab eoo, puppimque per ardua pellunt
1.2.599  Aerios contra fluctus cum Castore Pollux; 600
1.2.600  Ocycor ut nimbis et praepete fulminis

loquor, fugere citi: late omnia pontus 635
1.2.635  Occupat, immensaque amplectitur Amphitrite.
1.2.636   Ecce autem nova se tellus adtollere longe
1.2.637  Incipit extremam europen transque avia thules
1.2.638  Litora ab occasu. Salve o post tempore multo
1.2.639  Cognita terrarum pars maxima! Nulla tibi auro, 640
1.2.640  Ubere nulla soli tibi se

Maluit, hoc absens quam longum vivere ab antro. IDYLLIUM III. EX MOSCHO LATINE VERSUM. EUROPA.
3.3.1  Dulce olim Europae visum dea candida Cypri
3.3.2  Immisit, noctis quum pars extrema rubentem
3.3.3  Jam vocat auroram, jam nectare dulcior hyblae

IDYLLIUM III. EX MOSCHO LATINE VERSUM. EUROPA.
3.3.1  Dulce olim Europae visum dea candida Cypri
3.3.2  Immisit, noctis quum pars extrema rubentem
3.3.3  Jam vocat auroram, jam nectare dulcior hyblae
3.3.4  Affusus per membra sopor tegit almus

per membra sopor tegit almus ocellos,
3.3.5  Veraque noctivagis pascuntur somnia formis.
3.3.6  Nam thalamis recubat dum tecti parte sub alta
3.3.7  Filia Phoenicis tum virgo Europa, videbat
3.3.8  Terrarum geminas pro se contendere parte,
3.3.9  Asidaque, Oppositamque. Os virginis utraque habebat;
3.3.10  Una peregrinae similis tamen, altera formae

potiore; a se genitam memorabat, et annis
3.3.13  Nutritiam a teneris. At fortior illa volentem
3.3.14  Hinc validis atque hinc manibus complexa trahebat;
3.3.15  Scilicet Europen, fatorum lege suprema,
3.3.16  Ab jove promissam dicens, sibi munus ut esset.
3.3.17   Virgo metu perculsa extemplo prosilit alto
3.3.18  E thalamo; veras ut res nam somnia

celerique petunt pede roscida prata,
3.3.36  Prata mari vicina, simul quae semper adibant
3.3.37  Et roseo foetu captae et resonantibus undis.
3.3.38   In medis calathum incedens Europa ferebat
3.3.39  Aureolum, visu mirum, Vulcani opus ingens;
3.3.40  Quem Lybiae dederat, petiit quum nympha cubile
3.3.41  Neptuni; illa dedit formosae Telephaëssae,

Lybiae dederat, petiit quum nympha cubile
3.3.41  Neptuni; illa dedit formosae Telephaëssae,
3.3.42  Sanguine quae fuerat sibi juncta; haec munus habendum
3.3.43  Praebuit Europae genitrix gnatae. Inclyta in illo
3.3.44  Gesta faber varia caelarat daedalus arte.
3.3.45  Auro namque inerat sibi nondum reddita, nondum

accedere gaudent,
3.3.96  Sed placidum manibus taurum contingere, vernum
3.3.97  Cujus odor dius prati superabat odorem.
3.3.98  Europae stetit ante pedes, collumque superne
3.3.99  Lambebat mulcens: pariter formosa puella
3.3.100  Contingitque ipsum, niveasque abstergit ab ore
3.3.101  Laeta suis manibus

Velim autem animadvertas, quod hoc in loc tacite videtur cum Fontanellio innuere, quamvis non audeat palam proferre invidiam pertimescens: nimirum non videri omnino fieri non posse, ut quemadmodum Americani de oceani navigatione perverse sentiebant ante adventum Hispanorum, sic fortasse Europaei de navigatione aeria non omnino recte opinentur ac iudicent. Vulgatum illud Lucretii lib. V.....
unumquidquid paullatim protrahit aetas
In medium, ratioque in luminis eruit oras

hispanis; estque accommodatissima hispanorum classibus ad importandas, exportandasque merces ex America. [y] Non desunt Mythologi, qui existiment Taurum et Arietem fuisse naves quarum altera Phryxus ad Colchos, altera vero Europa ex Phoenicia in Cretam vehebatur: idem de Pegaso Bellerophontis, de Persei Balaena, et Triptolemi Dracone sentiunt. Vide Joann. Potter. Archaeol. Graecae lib. III. cap. XIV. ubi etiam praeter alia testimonia locum

παρακομίζων. etc. [y] Multi saepe cum Britanni, tum Batavi praesertim extremas Sinarum oras praetergressi, experti sunt, sed incassum, in Europam per Septemtrionis latus redire, atque ita novum iter navibus in Indiam aperire. Immensa glacies in eo mari praeter alia incommoda impedimento fuit, quominus voto potiti sint. [a] Virgilius etiam lib. I.

καὶ αὐτὸς ἄνθρωπος ὢν τοὔνομα Ἐνδυμίων ἀπὸ τῆς ἡμετέρας γῆς etc. , ibique, ut solet, lepidissime Planetocolarum pugnas describit. Quibus non abs re Hippolytum atque Adonidem adjicere visum est; quod suas Venus in Euripidaeo Hippolyto στεφανηφόρῳ inimicitias cum eodem satis aperte declarat; et Diana, quae eadem est ac Luna, suas cum Adonide; quem etiam interfecturam minitatur. Id enim contra Euripidis Scholiasten Stiblinus et Barnesius cum Apollodoro ac Petro Victorio ex his

Quibus non abs re Hippolytum atque Adonidem adjicere visum est; quod suas Venus in Euripidaeo Hippolyto στεφανηφόρῳ inimicitias cum eodem satis aperte declarat; et Diana, quae eadem est ac Luna, suas cum Adonide; quem etiam interfecturam minitatur. Id enim contra Euripidis Scholiasten Stiblinus et Barnesius cum Apollodoro ac Petro Victorio ex his ejusdem tragoediae versibus erui contendunt:
ἐγὼ γὰρ, inquit Diana prope finem, αὐτῆς (nempe Veneris) ἄλλον ἐξ ἐμῆς

primus juxta nonnullos Thales Milesius origine phoenix; apud Hyginum lib. II. Poet. Astron. Eustathium Iliad. δ. et Theonem in Aratum. Phoenicios nunc Europaei omnes imitantur. Vide Potter. in Archaeol. lib. III. [f] Id quidem non est intelligendum sine declinatione diversa in diversis terrae

polos sine ulla ferme declinatione magneticae acus dirigentur. [g] Primos se fuisse magneticae hujusmodi proprietatis inventores mortales multi gloriantur; nec desunt, qui jam Sinis notam fuisse multo ante, quam fuerit Europaeis, arbitrentur. Vide Lexicon Chambers. ut alios mittam Scriptores, constabitque Flavio Giojae Neapolitano, qui saeculo XIII. vixit, potiori quidem jure, quam aliis, hanc esse laudem tribuendam. [h]

Tristia nec miserae tangunt suspiria sponsae.
4.50   Et nunc desertis recubas seu lassus arenis,
4.51   Sithoniasque nives Alpinaque frigora lustras,
4.52   Et dubias sequeris per devia flumina ripas;
4.53   Sive per incertas Euris spirantibus undas
4.54   Saxa inter scopulosque maris metuendaque cete
4.55   Curris, et audaci sulcas vada salsa carina.
4.56   Forsitan aequoreis morieris spretus in undis.
4.57   Ah tibi ne tumidae rumpant maria alta

1.388  Attollit, mixtusque altas it nidor ad auras.
1.389  Talia dum celerat castris Argiva juventus,
1.390  Atrides, nondum pacato corde minarum 390
1.391  Immemor, Eurybaten compellans, Talthybiumque,
1.392  Praecones ambo, celeresque ad jussa ministros;
1.393  Ite, ait, actutum celsa ad tentoria saevi
1.394  Aeacidae, atque manu Briseïda ducite,

regis vafrum quoscunque latebat. 160
2.161  Continuo immensum coepit fervescere vulgus,
2.162  Concita ut Icarii tollunt se caerula ponti,
2.163  Cum Notus, atque altis de nubibus ingruit Eurus,
2.164  Ingentesque cient vesano turbine fluctus.
2.165  Ac veluti densam Zephyri cum flabra superne
2.166  Impulerunt segetem, prono se vertice spicae

2.203  Sic ait: ille deae vocemque et verba loquentis
2.204  Agnovit. rumpitque moras, mollemque reducens
2.205  Dejicit ex humeris laenam; quam praeco jacentem
2.206  Sustulit Eurybates Ithacesius, atque ferebat
2.207  Pone sequens. cursu rapido sed concitus heros
2.208  Obvius Atridae venit, sceptrumque paternum,
2.209  Gestamen populis sacrum et venerabile,

Hermionen, Asinenque, altum quas alluit aequor, Troezena, Eïonasque, et vitiferam Epidaurum, Aeginam, et Maseta; bonus bello Diomedes Hos agit, ac Stenelus Capanei; similisque deorum Ingens Euryalus Mecistei regia proles, Mecistei Talaionidae, dux tertius ibat. Omnibus at princeps Diomedes imperat acer. Hos octogenae puppes in bella secutae. 80 At quos praeclarae juvenes misere Mycenae,

structum vada propter, et Aepy, Et Cyparisseenta, et belligeram Amphigeniam, Et Pteleon, et Helos, et celsum Dorion; olim Nactae ubi Threicium Thamyrin, dum forte redibat Oechalia ex alta, tua linquens Euryte regna, Musae divina spoliarunt carminis arte. 110 Quippe etenim demens ventosa dicere lingua Ausus erat, secum dulci si carmine Musae Certarent, ipsas victurum carmine Musas. At

rupes, et Alision orbe coërcent: Quattuor his reges praesunt, denaeque sequuntur Regum quemque rates, quas pubes complet Epea. Amphimachus ducit primas, et Thalpius acer, (Huic Cteatus pater, Actorides pater Eurytus illi) Inde Amaryncides ducit validus Diores, Quartus agit tum deinde Polyxenus ille deo par, 140 Rex Augeïada prognatus Agastene rege. At qui Dulichiumque, et Echinadas, Elida contra

Nireus, qui Danaos inter pulcherrimus omnes, Pelida excepto, Phrygias advenit ad oras: Sed nec fortis erat, nec magnum duxerat agmen. Qui Nisyrum habitant populi, Crapathumque, Casumque, Coumque Eurypyli sedem, pontoque Calydnas In medio hos ducunt Phidippus, et Antiphus, acri Marte feros genuit quos Thessalus Heraclides. 200 Horum terdenae sulcabant aequora puppes. Dehinc juvenes, quicunque Argos

Quippe Medon it per medios, atque instruit agmen, Pulchra nothum forti quem Rhena eduxit Oileo. 260 Qui Triccenque habitant, et Itomes ardua in alto Saxa jugo, Oechaliamque, ferox ubi sceptra gerebat Eurytus, hos ducunt Podalirius, atque Macaon, Asclepī genus, ambo insignes arte medendi. Terdenae his ibant pulchrae longo ordine puppes. Quae colit Ormenium pubes; fontemque Hypeream, Asteriumque tenet,

Asclepī genus, ambo insignes arte medendi. Terdenae his ibant pulchrae longo ordine puppes. Quae colit Ormenium pubes; fontemque Hypeream, Asteriumque tenet, Titanique albentia saxa, Hos agit Eurypilus Evaemonis inclyta proles. Hunc quadragenae puppes in bella secutae. At qui Gyrtonenque viri, Argissamque colebant, 270 Ortenque, Elonenque, albisque Oloossona muris, Instruit hos in bella bonus bello

4.253  Velle alacrem, mediisque virūm clarescere in armis.
4.254  Ille quidem currusque insignes aere, paratos
4.255  Et regnator equos dimittit; fidus habebat
4.256  Quos juxta Eurymedon, Ptolemaei clara propago
4.257  Piraidae. hunc jussit, cuneos pedes ipse virorum
4.258  Dum celeri gressu cunctos obit omnia visens,
4.259  Pone sequi, si forte labor lassaret

5.93  Impulit, exegitque viam per vocis, et albos
5.94  Per dentes: duro dissecta est vulnere lingua:
5.95  Corruit, et lacero frendens telum ore momordit.
5.96  Eurypylus Evaemonides Hypsenora dium
5.97  Magnanimo genitum Dolopione, sacra Scamandri
5.98  Qui stata curabat patrii, divūmque sacerdos,
5.99  Trojugenasque inter divūm prope cultus

5.97  Magnanimo genitum Dolopione, sacra Scamandri
5.98  Qui stata curabat patrii, divūmque sacerdos,
5.99  Trojugenasque inter divūm prope cultus honore;
5.100  Eurypylus plantis pernicibus igneus illum 100
5.101  Assequitur, dextramque humeri cum parte corusco
5.102  Ense metit; campo jacuit desecta cruore
5.103  Perfundens terram tepido manus:

huic hastam veniens: stricto metit olli
5.187  Ense humerum dorso abjungens; dehinc torvus Abantem
5.188  Magnanimum graditur contra, et fratrem Polyidum,
5.189  Eurydamantiadas geminos: queis somnia vates
5.190  Pandebat genitor; sed non et fata retexit, 190
5.191  Quae miseros sub forti olim Diomede manebant.
5.192  Phaenopis hinc prolem, Xanthum,

6.22  Ipse simul, simul atque Calesius; ibat eodem
6.23  Qui famulus curru, ac bijugos auriga regebat
6.24  Fidus equos; nigras Orci subiere tenebras.
6.25  Dejicit Euryalus Dresumque, et Opheltion: inde
6.26  Aesepum petit una et Pedason; edidit ambos
6.27  Nais Abarbaree quos claro Bucolioni,
6.28  Laomedontiadas natu qui

6.38  Nestorides; Elatum late regnans Agamemnon.
6.39  Pedason hic liquidum altam ad Satnioënta colebat.
6.40  At Phylacum stravit fugientem Leïtus heros. 40
6.41  Eurypyli cecidit stridente Melanthius hasta.
6.42  Adrestum cepit vivum fortis Menelaus.
6.43  Hunc consternati bijuges, temone myricae
6.44  Impacto ad ramum, curru effudere superbo;

7.190  Atrides major, dehinc magnanimus Diomedes, 190
7.191  Dehinc gemini Ajaces, dehinc Idomeneus Cretum rex,
7.192  Una et Meriones Marti par ille cruento;
7.193  Eurypylus post hos, Euaemonis inclyta proles;
7.194  Inde Thoas Andraemonides, ac dius Ulysses.
7.195  Horum quisque sibi certatim praelia poscit.
7.196  Quos iterum Nestor compellans,

120
8.121  Debilitat; fortis tibi non auriga, jugales
8.122  Non pedibus celeres nunc adsunt. en age, currus
8.123  Scande meos: rapidis nosces pernicius Euris
8.124  Ut campo volitent bijugi, quos victor ademi
8.125  Dardanio Aeneae. quin istos linquimus ergo
8.126  Curandos famulis, nosque his invadimus hostem?

mea vesana manu bacchetur an hasta.
8.129  Sic ait ille; senex dictis non abnuit. ergo
8.130  Nestoreos curant bijugos, regumque capessunt 130
8.131  Jussa citi Sthenelus cum magnanimo Eurymedonte.
8.132  Tydidae currum Nestor conscendit, et ipse
8.133  Tydides. Nestor manibus tum cepit habenas,
8.134  Verberaque insonuit: cursu fugere volucri

Dehinc gemini Ajaces, praestanti robore uterque.
8.312  Post hos Idomeneus, atque armiger Idomeneos
8.313  Meriones, Marti magnis par viribus ille,
8.314  Atque animis: dehinc Eurypylus Euemone cretus,
8.315  Postremus valido Teucer volat inclytus arcu,
8.316  Atque sub Ajacis clypeum subit. ante ferebat,
8.317  Ingentem clypei molem

8.422  Ille meus dirum genitor furit, ac mihi semper
8.423  Obstat mente mala, coepti procedere quidquam
8.424  Nec sinit; oblitus, credo, quam saepe, labores
8.425  Rege sub Eurysteo duros cum pertulit, olli
8.426  Servarim gnatum. magnae qui pondere pressus
8.427  Aerumnae ad caelum plorabat, me pater axe
8.428  Misit ferre viro auxilium, curaeque levamen.

9.206  Cura Jovis Phoenix praeeat, geminique sequantur
9.207  Hunc reges magnusque Ajax, et dius Ulysses.
9.208  Hos duo praecones pariter comitentur euntes,
9.209  Eurybates, Hodiusque. citi nunc ferte liquentes
9.210  Confestim huc manibus lymphas, linguisque favete.
9.211  Tempus enim libare Jovi, si forte precantes 210
9.212  Audiat, et Grajae

11.710  Horrebant spatio in medio, tepidumque cruorem 710
11.711   Optabant, fraudata ictu, defixaque terrae.
11.712  Hunc ubi conjectis Euaemonis inclyta proles,
11.713  Eurypylus, telis vidit pressum undique, propter
11.714  Adstitit, atque hastam ferro vibrante coruscam
11.715  Torsit, Phasiaden figens Apisaona regem.
11.716  Quippe gravis subter praecordia

11.715  Torsit, Phasiaden figens Apisaona regem.
11.716  Quippe gravis subter praecordia transiit ictum
11.717  Hasta jecur, stravitque virum, et membra omnia solvit.
11.718  Eurypylus celer adsiliit, rapiensque trahebat
11.719  Arma humeris. humeris Apisaonis arma trahentem
11.720  Conspexit pulcher longe Paris, et citus arcum 720
11.721  Direxit contra sinuans,

11.721  Direxit contra sinuans, dextroque sagittam
11.722  Letalem immisit femori. diffractaque arundo est,
11.723  Et femur indoluit fixum alto vulnere: vitans
11.724  At mortem Eurypylus sociūmque recedit in agmen,
11.725  Atque, alta Danaos inclamans voce, profatur:
11.726  O socii, o Grajae gentis regesque, ducesque,
11.727  State hostem contra, mortemque

11.731  Ajacem circa magnum consistite; magno
11.732  Cuncti alacres Telamoniadae prohibete periclum.
11.733  Saucius haec, Danaūm succendens pectora, clamat
11.734  Eurypylus. versi consistunt agmine denso;
11.735  Seque viro agglomerant, humerisque micantia scuta
11.736  Inclinant, hastasque aerata cuspide torvi
11.737  Arrexere. Ajax venit queis

11.764  Itque rates praeter celeri ac tentoria cursu.
11.765  Illi ut Nelidae venere ad septa, relicto,
11.766  Ad terram Nestor, curru, pariterque Machaon
11.767  Descendunt: ast Eurymedon auriga frementes;
11.768  Curru abjungit equas. maris heic in litore paullum
11.769  Constiterunt, tunicas multo et sudore madentes
11.770  Laxarunt, Zephyri perflandas lenibus

11.816  Prima jacent, hastisve icti, volucrive sagitta.
11.817  Arcu vulnus habet Diomedes inclytus armis;
11.818  Hasta Ithacum fixit, fixitque Agamemnona dium;
11.819  Eurypylo dextrum subiens femur hausit arundo;
11.820  Hunc ego nunc pugnae subduxi, pulsa sonante 820
11.821  Quem nervo cuspis laesit. nec dius Achilles,
11.822  Ille bonus bello ut nemo,

11.998  Fertur ad Aeacidae celeri. sed, venit Ulyssis
11.999  Ut propter puppes; ubi Grajis jusque, forumque,
11.1000  Atque deūm puro constructa altaria saxo; 1000
11.1001  Illic Eurypylus, proles Euaemonis alti
11.1002  Clara, improviso miranti occurrit, acuto
11.1003  Ille femur fixus telo, et vestigia claudus
11.1004  Tarda trahens; largusque humeris et vertice

O miseri Danaūm regesque ducesque! futuri
11.1010  Estis ut heic, longe a patria carisque propinquis, 1010
11.1011  Esca feris canibus Trojano in litore! at, heros
11.1012  Eurypyle, immanem, dic, sistent Hectora Graji?
11.1013  Illius an saeva domiti sternentur ab hasta?
11.1014  Eurypylus contra: Nullum, Patrocle relictum est
11.1015  Perfugium Grajis; dura

11.1011  Esca feris canibus Trojano in litore! at, heros
11.1012  Eurypyle, immanem, dic, sistent Hectora Graji?
11.1013  Illius an saeva domiti sternentur ab hasta?
11.1014  Eurypylus contra: Nullum, Patrocle relictum est
11.1015  Perfugium Grajis; dura qui morte peribunt
11.1016  Navibus in mediis. nam, quorum plurima virtus,
11.1017  Visque, jacent cuncti ad

11.1031  Alter in Iliaco fert miscens praelia campo,
11.1032  Talibus oranti Patroclus talia reddit:
11.1033  Aequa rogas: anceps at distrahor. en quid agemus,
11.1034  Eurypyle armipotens? quae mandat Nestor, Achivūm
11.1035  Custos, dicta fero Pelidae. nec tamen, etsi
11.1036  Festinem, deero tibi tali in tempore, amice.
11.1037  Dixit, et amplexus regem

sicco stetit ater vulnere sanguis. HOMERI ILIADOS LIBER DUODECIMUS
12.1  Sic Danaūm in castris proles invicta Menoetī
12.2  Eurypylo vulnus curabat. Troïa pubes,
12.3  Atque Argiva gravi interea certamine durum
12.4  Martem exercebant conferti; fossaque, et altus
12.5  Nequidquam obstabat murus, quem Graja

15.481  Firma, aciem inducto summam fulgentia ferro.
15.482  Patroclus, curvis dum longe a navibus acres
15.483  Praelia miscebant Danai Troësque, soluto
15.484  Eurypyli residens intra tentoria mansit
15.485  Usque animo; atque aegrum vario sermone levabat,
15.486  Inspergens miti vulnus medicamine, duros
15.487  Paeonia relevans et sedulus arte

15.490  Ingentemque dedit gemitum, percussit utrumque 490
15.491  Et pronis ululans manibus femur; inde, jacentem
15.492  Ad socium versus, dedit has de pectore voces.
15.493  Eurypyle, indigeas licet aeger me, tibi adesse
15.494  Amplius haud equidem possum. nam dura coorta
15.495  Pugna est. heic adstans famulus te curet amice,
15.496  Soleturque: adeo Peliden

omne: omnes Danai sic Hectora dium,
15.796  Atque patrem fugere Jovem; solum inclytus heros
15.797  Morte Mycenaeum subita stravit Peripheten.
15.798  Hunc genuit Copreus, Eurystei jussa ferebat
15.799  Qui magno Alcidae: non claro patre sed ortus
15.800  Filius est longe melior, virtutibus ille 800
15.801  Omnigenis clarus, cursu bonus, acer ad arma,

16.30  Vulnus habent, aegrique jacent in puppibus altis. 30
16.31  Eminus est ferro laesus fortis Diomedes;
16.32  Cominus at Laërtiades, et major Atrides;
16.33  Et femur Eurypylo subiit letalis arundo.
16.34  Paeonios docti succos artesque, laborant
16.35  Hos circum. precibus tu nondum flecteris ullis.
16.36  Dī faciant, talis nunquam praecordia tangat

16.936  Interea circum duro certamine Troum
16.937  Ac Danaūm pubes omni pugnabat opum vi.
16.938  Quales adversi certant in saltubus olim
16.939  Montanis Eurusque Notusque evertere silvam
16.940  Ingentem; fagusque et duro cortice cornus, 940
16.941  Fraxinus et nutans immani turbine, longis
16.942  Mutua confligunt ramis, fissoque

quae me claudum occultare volebat.
18.487  Tunc miser ingentes luctus, clademque subissem,
18.488   Excepsent gremio ni me Thetis inclyta, et alma
18.489  Eurynome, Oceani proles immane fluentis.
18.490  Harum ego et in specubus tum feci multa labore 490
18.491  Daedaleo, amne novem sub ponti conditus annos,
18.492  Armillas, calycesque, et