Your search found 228 occurrences

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-228:

reuerentia locauerunt Salone. Qua de re, propter nominis consonantiam, multotiens uocabulum Domnionis pro nomine Domnii et e conuerso confuse describitur. Eodem tempore beatus Anastasius Aquilegensis aput Salonam martirium pro Christi nomine suscepit. IV. De constructione edificii, quod Spalatum nuncupatur 1Per idem tempus Dioclitianus, pater Maximiani, qui ex Dalmatie partibus oriundus extitit, ob res ab eo pro re publica multum strenue gestas a senatu populoque Romano imperator fuerat constitutus. Hic super omnes alios predecessores suos

dans legem, ut qui nollet a christiana cultura recedere, non ut prius statim capite plecteretur, sed bonis omnibus expoliatus ad diuersa metalla et ad fodiendas arenas exul patria dampnaretur. 2Itaque in diuersis mundi partibus iussit imperator ob augustalem memoriam multa edificia erigi. Ad quorum laboriosas operas dampnaticios quosque, maxime christianos, mitti precepit. Preter alia quidem multa edificia Rome fecit fieri termas. In Pannonie partibus in confinio Rutenie quoddam construxit edificium ex lapidibus porfireticis satis excellens, quod adhuc, licet

ad diuersa metalla et ad fodiendas arenas exul patria dampnaretur. 2Itaque in diuersis mundi partibus iussit imperator ob augustalem memoriam multa edificia erigi. Ad quorum laboriosas operas dampnaticios quosque, maxime christianos, mitti precepit. Preter alia quidem multa edificia Rome fecit fieri termas. In Pannonie partibus in confinio Rutenie quoddam construxit edificium ex lapidibus porfireticis satis excellens, quod adhuc, licet dirutum, magnum tamen inde transeuntibus admirationis spectaculum prestat, sicut legitur in ystoria quatuor coronatorum. In terra uero

in diuersis mundi partibus iussit imperator ob augustalem memoriam multa edificia erigi. Ad quorum laboriosas operas dampnaticios quosque, maxime christianos, mitti precepit. Preter alia quidem multa edificia Rome fecit fieri termas. In Pannonie partibus in confinio Rutenie quoddam construxit edificium ex lapidibus porfireticis satis excellens, quod adhuc, licet dirutum, magnum tamen inde transeuntibus admirationis spectaculum prestat, sicut legitur in ystoria quatuor coronatorum. In terra uero Getarum, que nunc Seruia seu Rasia nuncupatur, prope stagnum quoddam ciuitatem fecit

tamen inde transeuntibus admirationis spectaculum prestat, sicut legitur in ystoria quatuor coronatorum. In terra uero Getarum, que nunc Seruia seu Rasia nuncupatur, prope stagnum quoddam ciuitatem fecit construi, quam ex suo nomine Diocliam appellauit. Et quia Dalmatinus erat origine, nobilius edificium prope Salonam edificari iussit in modum urbis munitissime, quasi imperiale palatium, in quo templa facta sunt ydolorum Iouis, Asclepii, Martis, sicut apparet usque in hodiernum diem. In hoc edificio Dioclitianus matrem suam habitare fecit tradens ei Salonam cum tota prouincia. Hoc

fecit construi, quam ex suo nomine Diocliam appellauit. Et quia Dalmatinus erat origine, nobilius edificium prope Salonam edificari iussit in modum urbis munitissime, quasi imperiale palatium, in quo templa facta sunt ydolorum Iouis, Asclepii, Martis, sicut apparet usque in hodiernum diem. In hoc edificio Dioclitianus matrem suam habitare fecit tradens ei Salonam cum tota prouincia. Hoc scilicet edificium Spalatum dictum est a pallantheo, quod antiqui spaciosum dicebant palatium. 3Huius temporibus Gaius, similiter natione Dalmaticus, summus pontifex factus est apostolice

prope Salonam edificari iussit in modum urbis munitissime, quasi imperiale palatium, in quo templa facta sunt ydolorum Iouis, Asclepii, Martis, sicut apparet usque in hodiernum diem. In hoc edificio Dioclitianus matrem suam habitare fecit tradens ei Salonam cum tota prouincia. Hoc scilicet edificium Spalatum dictum est a pallantheo, quod antiqui spaciosum dicebant palatium. 3Huius temporibus Gaius, similiter natione Dalmaticus, summus pontifex factus est apostolice sedis. Fuit autem iste Gaius tempore Sebastiani martiris, qui cum Chromatio urbi prefecto,

conemur exponere. 3Gothorum tempore, qui Totila duce de partibus Teutonie et Polonie exierunt, dicitur Salona fuisse destructa. Etenim dux ipse, antequam arma inferret Ytalie, per partes Dalmatie uastando transiuit Salonamque urbem ex parte uastauit. Ipse intrauit prescriptum edificium Dioclitiani cesaris et imperiales titulos ibidem sculptos deposuit atque deleuit, aliquam etiam partem eiusdem edificii destrui fecit. 4Venerant de partibus Polonie, qui Lingones appellantur, cum Totila septem uel octo tribus nobilium. Hi uidentes terram Chroatie aptam

Salona fuisse destructa. Etenim dux ipse, antequam arma inferret Ytalie, per partes Dalmatie uastando transiuit Salonamque urbem ex parte uastauit. Ipse intrauit prescriptum edificium Dioclitiani cesaris et imperiales titulos ibidem sculptos deposuit atque deleuit, aliquam etiam partem eiusdem edificii destrui fecit. 4Venerant de partibus Polonie, qui Lingones appellantur, cum Totila septem uel octo tribus nobilium. Hi uidentes terram Chroatie aptam sibi fore ad habitandum, quia rari in ea coloni manebant, petierunt et optinuerunt eam a duce suo. Remanentes ergo

penuriam ingenti etiam desiderio cupiebant ad patriam reuerti. Sed licet Salona deserta iaceret nullique hostes auderent in ea manere, Salonitanis tamen uidebatur non satis tuta statio ibi fieri posse. Hostile quippe incendium consumpserat omnia, turres et menia prostrata iacebant. Solum teatri edificium, quod in occidentali parte constructum fuerat, adhuc integrum remanebat. Sic ergo miseri ciues hinc rerum urgebantur inopia, illinc metus adhuc deterrebat hostilis. Et quia pars magna eorum per orbem erat dispersa et ipsi pauci et inopes remanserant, de reedificanda ciuitate deliberare

nomine, cuius domus fuerat iuxta colunas palatii supra mare. Hic quia pre ceteris maiori auctoritate pollebat, magnus Seuerus appellabatur. Iste cepit adhortari conciues suos, ut ad patriam redirent. Sed quia non erat tutum inter ruinas urbis antique habitacula ponere, consulebat eis, ut in edificio Dioclitiani se interim reciperent, ubi securius comorantes aliquam saltem particulam sui territorii incolere sine magno timore ualerent, donec rebus prosperius succedentibus Salonam reedificandi possibile foret. Et tandem placuit hoc consilium nobilibus et popularibus uniuersis et tale

haberent turres circumpositas pro habitaculis suis, reliquum uulgus habitaret in fornicibus et in criptis. 2Tunc auferentes omnia, que habebant in insulis, ac nauibus imponentes transtulerunt se cum mulieribus et paruulis exceptis animalibus et uenientes intrauerunt predictum edificium, quod non pro ciuitate sed pro regia aula constructum erat. Et quia spatiosum erat palatium, Spalatum appellare ceperunt. Ibi ergo se collocantes posuerunt habitacula uilia, sicut temporis necessitas cogebat. 3Et sic illa populosa ciuitas Salona, nobilis et antiqua, pro

quando de insulis redierunt, donauit ecclesie cum turri angulari et palatio episcopium ibi fieri statuens ibique uenerabilis presul Iohannes primitus habitare cepit. Videns ergo populum in diuini cultus amore succrescere statim aggredi cepit opus laudabile et templum Iouis, quod in ipso augustali edificio excelsioribus fuerat structuris erectum, ab ydolorum mundauit figmentis ianuas in eo serasque constituens. Tunc solempnitate dedicationis indicta magnus undique populus coadunatus est. Fecit ergo ex phano illo ecclesiam consecrans eam in magna deuotione et tripudio omnium, qui conuenerant,

pugnare fortiter cum Venetis, qui erant in castro. Et tandem Veneti impares uiribus, defecti iam et languentibus dextris resistere nequiuerunt. Tunc Iaderenses cum Gaietanis potita uictoria, quotquot Venetos in castro illo inuenerunt, omnes gladio peremerunt destructoque totius munitionis illius edificio, Iaderam intrauerunt. Et tunc ruinas domorum suarum, ut poterant, instaurantes, habitauerunt in eis. Miserunt autem Venetias et fecerunt pacem cum ipsis, iurantes eis subiectionem perpetuam et fidelitatis constantiam obseruare. 9Eodem tempore uolentes Veneti de Bernardo

legatus Acontius in Bosnam contra hereticos profectus, multo ibi tempore pro statu catholice fidei laborauit. 12His temporibus factus est terremotus magnus et orribilis in die Natiuitatis Domini circa horam tertiam, per Liguriam, Emiliam et per marchiam Veneticam, ita ut multa edificia ad terram ruerent, ciuitas uero Brixiana ex magna parte sui prostrata est multaque hominum multitudo et maxime hereticorum oppressa est et extincta. 13Eodem anno in die assumptionis Dei Genitricis, cum essem Bononie in studio, uidi sanctum Franciscum predicantem in

prouectionem rei publice intentissime uigilabat. Fecit autem fieri quoddam munimentum, ubi dicitur ad petram, ut esset tutelle refugium contra predones, qui consueuerant maxime de Massari monte descendere, predasque abducere ad montana. Sed multis aliis negotiorum incursibus prepeditus inceptum edificii opus intermittere coactus est. XXXV. De bello quod gessit cum piratis 1Anno autem secundo sui regiminis opus ualde commendabile aggressus est. Etenim quia uir erat detestator nequitie, cepit uigilanti studio cogitare, quonam modo fieri

9. Qualiter Iadertini sanctius sibi elegerunt consilium Nunc Iadertini parant sibi arma, quia iam veraciter sunt certificati de Venetorum odio. Muniunt ciuitatem diuersis generibus edificiorum atque cui potissimo hero tradere ipsorum vrbem, qui velit, possit ac sciat eos et ciuitatem ipsorum ab eorum ęmulis et obsidionibus fęliciter tueri, toto conamine mutuo disputant. Vnusque illorum generosus prosapia, digniori suffultus industria, inter eos indicto silentio

eius plebeios in carcerem detruserunt pro eo, quod et ipsi Tragurini quamplures Iadertinos in eorum ciuitate repertos absque causa rationabili in captiuitatem deduxerunt. Tu quoque fac simile, sic ars deluditur arte. Non cessant certe ipsi Iadertini multorum sublimiorum ędificiorum decorare eorum ciuitatem atque fodere iubent iuxta ripam portus et ianuas magnas profundissimas fasceninas ac valationes decoras per girum vrbis conficiunt et in deffensionem ipsorum et tutellam nauigiorum et galearum iuxta portum quandam

ipsius oppidi conseruabatur, clam cum quibusdam cęnobitis ibidem repertis se direxerunt et ibi feramentis murum castri ceperunt fodere. Reliqui ex consortibus super meniis existentes, qui hoc etiam participabant facinore, vexillum effigiei S. Marci ab inimicis assumunt et super edificia erigunt. Innocentes vero oppidi stupefacti ammittunt vires, percutiunt pectora. Nimia amaritudine torqueri videntur talem dolum et perditionem a suis factam fore. Quibus Veneti fiduciam pollicitantes, duo castellani nobiles inimicis donauerunt

propalauerunt. Intuens autem Petrus Cifranus, Capitaneus generalis Venetarum gallearum, neccesitatem suorum iussit duas galleas in subsidium sui nauigii transfretare. Et cum due galleę ad prefatam cathenam et vltimam accessissent, tutum mare putabant nauigare, sed obstante cathenę edificio non siniuit. Atque ipse machinę tense in ipsas galleas crebrabrant iactare. Que tremebundę et perterritę effectę festinanter ad comitiuas galleas redierunt dictoque Generali capitaneo ea, quę in via eisdem acciderant, ordinate indicauerunt. Cui marano obsesso per Iadertinos idem

perdurante pro eo, quod fortioribus magisteriis et propugnaculis urbem studuerunt munire confeceruntque (ut diximus) plusquam XV trabuchos in vallatione ciuitatis. Architectant multos spingardos in gyro civitatis, vbi flebilioris apparebat virtutis. Eminentissima fabricauerunt edificia, que Veneti procurantes eorum machinis in ruinam pręcipitare, sed ab astris facultas eis non fuit concessa. Item illi fraudulentes mense exeunte Iani quanto dignum pręmium eorum exigentibus meritis tollerauerunt et in fastigium quinque turrium Iadrę fundatarum ex

applicabant et sibi portum eligebant. Nam si euentu eos contigisset et nimia oppressione essent hostium conflicti seu aliquorum non posse resistere potentię, eorum erat meditamen in dictas classes fugam arripere et inimicorum fugam euadere. Fabricare iubent quedam altissima edificia turrium et cathorum lignea vetustate compositorum, quibus ipsis Iadertinis minantibus eos debere cum illa impugnari. Sed ex hoc nullum hostes genus formidinis summentes, sed semper sperabant de regis fauore et eorum futuro remedio. Quamuis ipsa

edificia turrium et cathorum lignea vetustate compositorum, quibus ipsis Iadertinis minantibus eos debere cum illa impugnari. Sed ex hoc nullum hostes genus formidinis summentes, sed semper sperabant de regis fauore et eorum futuro remedio. Quamuis ipsa edificia frustra sint laborata, cum nullum hostibus prestitit detrimentum nec cum ea pugnare ausi sunt nec Veneti conantur durioribus affici doloribus. Cum decem et septem trabuchis ciuitatem deuastabant. Nam quodam die Nonas Aprilis mensis, cum illo magno trabucho confecto in

Aprilis mensis, cum illo magno trabucho confecto in septentrione bastide sęuioris iactare non cessassent, diuina concedente pietate, in terram precipitauit. Et eodem die bis duę naues maxime trium tectorum, quibus vrbs Iadrę debebat impugnari, causa conficiendi super eas ingeniorum edificia in scopulo mali consilii applicarunt. Quas hostes inspicientes deridebant confidentes in presidio diuini solii, quod eisdem erat concessurus. Parant et Veneti tam in equore, quam in terra propugnacula. Iubent tertio Idus Aprilis vltraquam quinquaginta plathos Mantuanos in obsessum

solii, quod eisdem erat concessurus. Parant et Veneti tam in equore, quam in terra propugnacula. Iubent tertio Idus Aprilis vltraquam quinquaginta plathos Mantuanos in obsessum ciuitatis peruenire. Et tertio Madii Kalendas grande extitit hostium in sticato exactum, per quod illa edificia miri decoris, de quibus in huius capitulo tetigimus, extraxerunt versus vrbem ipsa deducendo ac intentione, ut inimici terrore compuncti ad aliquem actum fęderis possent inclinare. Quorum versutias ac dolositates hostes

extraxerunt versus vrbem ipsa deducendo ac intentione, ut inimici terrore compuncti ad aliquem actum fęderis possent inclinare. Quorum versutias ac dolositates hostes intelligentes, constantiores in regis fidelitate permanebant. Nam illa edificia erant duę maxime turres trium pugnarum, sustentas quelibet bina vehicula et excelsa. Aliud erat hoc ingenium: vnus cattus ligneus satis flebilis erat confectionis, quem machinę Iadre sepius iactando penetrabant; in quo erat constructa quedam eminens turris duorum propugnaculorum, ipsam

prosiliebant et aliqui lare ianuas cunctas, que erant intrinsecus cementato muro suffulto, cremare frequentabant. Et in tantum pontes magnarum classium et aliquorum plathorum penes littus versus męnia se adheserant, quod eorum pontes, scilicet nauium, altitudinem Iadertinorum edificiorum excedebant, que erant mensure vltra passus duodecim. Quibus Iadertini inspectis non territi valde sunt, sed in multa animositate vultu iocundo ad eorum tuendam patriam viriliter super sua ascendunt edificia, audacter pugnant, hostes obsessorum nemini parcunt, impressione ictuum

męnia se adheserant, quod eorum pontes, scilicet nauium, altitudinem Iadertinorum edificiorum excedebant, que erant mensure vltra passus duodecim. Quibus Iadertini inspectis non territi valde sunt, sed in multa animositate vultu iocundo ad eorum tuendam patriam viriliter super sua ascendunt edificia, audacter pugnant, hostes obsessorum nemini parcunt, impressione ictuum crebrorum cruenter eos percutiunt, multorum missilium percussione recentes sepius assummunt bellatores, nunc istos, nunc illos eligunt aptiores. Sed ex Iadertinorum hi, qui inchoatione asisterant, terribiliores

muro altissimas scalas, quas Iadertini in abyssum precipitant. Extitit talis tumultus illorum, qui sub isto ponte in terram descenderant, vbi erant viri prope tria milia, quod tonitruum excelsi poli excedere credebatur. Fundauerant quidem Iadertini super domos spiritualium personarum eorum edificia, ut nauium partes tamen attingendo plus laborarent. Fit et dira strages prime classis pugnantis penes castrum, quę potentissimos non audens tollerare ictus girauit proram, et ibidem prope horam nonam pugna quieuit. Sed mirabilius agonizant Veneti in secunda acie nauis S.

ibi insurgunt, minantur verbis, sed iaculorum coniectatione non parcunt multosque illic ex Iadertinis vulnerant et in tantum superant, quod nisi tunc celerius aliquale suffragium esset eis prestatum, vel grandem copiam suę amittebant gentis vel edificium in manibus incideret inimicorum. Sed hii, qui ex parte Iadertinorum recentiores aduenerant, pergunt audaci animo et multa animositate cordis bellantur, quod illos, qui sub muro ciuitatis causa fodendi ipsum venerant, acriter confringunt, multos vulnerant et interficiunt. Acerbius

sepius est in presenti sarcasmos memoratum, cepisset clangere dehortando hostes, omnes aduersarii Iadertinorum fessi et nimio labore occupati ipsum sonitum audientes fugam in classibus et galleis cęperunt arripere nemine persequente. Intrant conflicti in carabos tanta celeritate, quod multa eorum edificia necnon et arma ibidem reliquerunt altoque pelago se dirrexerunt. Cessauit ipsum prelium, quod inchoauit a tertiarum hora, et vsque ad solis occasum consumauit, in quo ex obsidentium turba defecit inter plaga sauciatos et morti traditos prope octingenti, ex obsessis quippe

uenerant, octo milia et plus, ex Iadertinis fere ducenti, sicut ipso die ipsi Veneti percussi sunt a suis hostibus plaga magna, prout in huius seriei capitulo breuiter sunt connotata. 5. Qualiter Veneti timuerunt aduentum regis et eorum edificia deseruunt et qualiter Iadrenses expectant regem Cum autem Iadertini Deo iustissimo largiente victoriam de antiquis serpentibus sic triumphanter sese asportauerant, in multa elatione cordis sunt erecti ignorantes frameam bisacutam, quam enauanter animam scilicet et

pii Saluatoris aduentum flexis genibus, nudatis capitibus et pronis expectarunt. Ex quo igitur ipsi obsidentes concipiunt, quod rex iam properabat succurere Iadertinis, muniunt sticcatum fortioribus propugnaculis et die viceno octauo Madii illa edificia miri decoris, laborata in maiori bastida, quam in vltimo Aprilis seu tertio Madii Kalendas extraxerant, inchoarunt destuere, quod quarto Kalendas Iunii quicquam ex eis integrum non remansit, et simili modo Kalendis Iunii illos duos trabucellos, qui penes S. Iacobum fuerant

aciebus parauit se expugnaturum contra bastidam Uenetorum, in qua erant constituti ad ipsius defensionem plusquam sexdecim milia pugiles. Resonat mandato regio tubicula pedestris per urbem, insurgunt Iadertini alacriter, induunt bellica arma, plusquam tria milia hominum cum eorum edificiis precedente vexillo S. Martyris Grisogoni, eorum patroni. Audacter versus bastidam se dirrigunt, in quorum comitiua fere quinquaginta erant Ungari. Reliquę vero acies equitum ipsam contra ciuitatem arctissime cinxerunt. Quibus penes ipsam applicatis, aliqui eius murum absque

Audacter versus bastidam se dirrigunt, in quorum comitiua fere quinquaginta erant Ungari. Reliquę vero acies equitum ipsam contra ciuitatem arctissime cinxerunt. Quibus penes ipsam applicatis, aliqui eius murum absque pauore in ruinam student euertere, aliqui procurant eorum edificia affinius penes sticatum adherere, aliqui trabuchos mirabiliter exercent et aliqui turres seu inimicorum propugnacula accendere procurant et quamplures balistarum et spingardorum properant opponere. Sed iam Veneti pręparati sicut illi,

mirabiliter exercent et aliqui turres seu inimicorum propugnacula accendere procurant et quamplures balistarum et spingardorum properant opponere. Sed iam Veneti pręparati sicut illi, qui nouerant temporis dispositionem, ascenderant sua edificia, certamen mirabiliter officiant, obstant uiriliter hostibus, copiosos ex ipsis vulnerant et ex opposito isti asperius imprimunt et repellunt et in tantum superant, quod tres turres seu propugnacula relicta intuita sunt nec super ipsis agonizare audent propter sepissimos

vero Salonae a Totila Duce Polonorum, Principes, Comites, et Barones, et alii milites Nobiles dictae Civitatis Salonae ad Insulas fugientes, et ibidem aliquo tempore permanentes, postea major pars Nobilium Salonae accesserunt prudenter ad aedificium, et Palatium Diocletiani Imperatoris Romani quod constructum erat pro Regia Aula prope Civitatis Salonae quod Spalatum appellare caeperunt, et ibi postmodum habitaverunt. Ex quibus Salonitanis Civibus nati sunt Nobiles Spalatini

21 Secundus locus ab operibus defuncti Secundus igitur locus, qui ab opere defuncti trahitur, egregie ualet ad mitigandum dolorem; hoc est si post mortem superest aliquod eius egregium monumentum aut filii aut libri aut aedificia, possessiones, templa, monasteria, urbes, ceteraque eiusmodi uel saltem alicuius digni nobilisque facinoris memoria aut fama praeclara. Etenim leuior fit eorum mors qui liberos et praesertim bonae uirtutis uel spei

quas prius commemorauimus, imperantium uirtutes; quibus et ausus est cum regibus et principibus magna gloria non segnius contendere quam si in illis natus educatusque fuisset, ut coepta eius declarant aedificia, totque magnificentissimo cultu celebrata conuiuia, et suppellex imperialibus fastibus digna. Turpe enim et indecorum merito ducebat in hoc totius orbis capite, in

sacra, et caetera ad splendorem diuini cultus spectantia maximis sumptibus coemere, et, quam prestantiora haberi poterant, comparare. Testatur hanc eius munificentiam in hac Romana urbe diui Gregorii templum et prouentibus optime auctum et aedificiis perquam magnifice instauratum; testatur Taruixii maior basilica non paruis ditata uectigalibus, et diuino cultu maxime illustrata; testatur Mediolani Ambrosii monasterium quod,

maioribus impensis omnia recuperauit et intra biennium plus quam decem milia ducatorum pro exaugendis rebus eius exposuit. Haec quoque sacra apostolorum aedes beneficentiam eius testari potuisset si tantum quatuor mensibus superstitem uidisset. Iam enim decreuerat et aedificiis et prouentibus hac proxima aestate ita eam instruere ut quinquaginta fratribus et commodae mansiones et necessarius uictus perpetuo suppetere posset. Insuper et bibliothecam his proximis diebus

ager fuerat. Gnidus autem fuit ciuitas Cariae propter duos portus ac naualia clara et celebris. Cuius, dirutae et euersae, multa monumenta etiam nunc extant. Nam et theatri aedificium, et tectorum ac templorum quadrati lapidis moenia semiruta et disiecta uisuntur. Ager quoque, absque alia mitiori cultura, a pastoribus tantum habitatur. Igitur imperator sub lucem ad quendam sinum illius regionis Barbanicola uocatum applicuit. E

deicit, ac reluctanti caput abscidit. Tunc alii alios aggredientes prosternunt, hostes multis obtruncatis in fugam uertunt. Deinde, fusis ac fugatis hostibus abscissisque interfectorum capitibus, uictores laeti ad urbem redeunt. Tunc nostri maxime expoliatam urbem supposito igne, omnia tecta atque aedificia concremabant. Itaque urbs antiqua, uaria fortuna ac multis monumentis insignis, horarum spatio in cineres collapsa est. Hic uidimus multa antiqua monumenta quadrati lapidis ac marmore magnifice aedificata, quorum nonnulla corruerant, quaedam etiam extabant, inter quae Homeri

Portum habet a parte fauonii, quem intraturis non procul a muris oppidi transeundum est. Ex aduerso, a parte austri, trecentos passus ab oppido distans, insula Eleusia adiacet, quam totam occupat antiquum aedificium albo ac quadrato lapide magnifice constructum. Haec quondam regia Archesilai fuit. Oppidani multas bombardas et alia tormenta per eam partem muri quae portui opposita est disponunt, prohibere his posse rati, ne quis portum illis inuitis intrare possit. Imperator oppido

uno ex successoribus Alexandri, aedificata, quinque milia passuum a mari recedens. Fuit autem ciuitas ampla, egregiis uicis ac aliis multis monumentis olim clara, quam praeterfluebat Calicadnus amnis, subiectos campos, qui lati sunt, irrigans. Extant adhuc multa uestigia aedificiorum, praecipue iuxta ripam fluminis. Hic uidimus, praeter ruinas templorum et amphitheatri, porticum quadratam, cuius maxima pars praeter tectum integra erat: columnis ac signis et omni statuario opere ornatissima, quam intuens ingemui,

contumeliosus fuit quam in quosdam uoluptates suę sunt etc. 13. Luxuria epulonum 15. Voluptates latronum more quos philisteas Ęgyptii uocant, in hoc nos amplectuntur, ut strangulent 17. Diutius uiuitur, si uoluptas coherceatur, ut Plato 20. Luxuria ędificiorum 36. Luxuria 39. Quid adinuenitluxuria, etiterum. A natura luxuria desciuit 40. Voluptas bonum pecoris est 42. Luxuria diuitum 55. Luxuria opulentię 56. Luxuria diuitum 61. Luxuriosi loquacitate delectantur 61. Voluptas

fortunam non timet 56 . Ne committas omnia fortunę 68 . Sumptus modum non excedat 13 . Sumptus parcus ędium 28 . Sumptuosa ędificia 51 . Luxus ędium exprobrandus 57 . Aedium apparatus 72 . Sumptus moderandus, ut semper sufficiat 73 . Superbus. Homo se

Pervium insula, colonia Sibenici nobilium ea praesertim tempestate, qua in civitate debacchatur pestilentia, ubi horti cultissimi, vineta aegregia et oliveta utilia et aedificia grata navigantium conspectibus. Aurea insula Aurea insula deinde faucibus portus Sibenici adiacens, saxeis collibus turrita et XII flamminibus dicata, fertilis quidem amigdoletisque et vinetis et olivetis abundans. Est insula portuosa et

instituerat, ad proximorum uertit usum iam satis edoctus sapientiam huius mundi stulticiam esse apud Deum. Thomas autem apostolus ad Gondophorum, Indię regem; pro architecto non terreni, ut ille putauit, sed cęlestis ędificii missus, cum magnam pecunię uim in ędificandę regię sumptus accepisset, profecto in aliam prouinciam rege argentum omne pauperibus diuisit. Quod ubi innotuit regi, uinctus ductus est in carcerem. Interim Gad,

sepultura memoriaque concessa est. Proh dolor! Tot tantosque uiri labores una destruxit sanctitatis pręsumptio. Ea impostorem suum non agnouit, ea nulli de se nisi sibi credidit. Sic, sic uirtutum quanuis alte structum ędificium repente labi solet, ubi subtraxeris humilitatis fundamentum. De alio etiam apud eundem scriptorem traditum est suppresso nomine (quia adhuc supererat) quem captum diabolus diutule ludificauit noctu ad eum uentitans

solerti animi circumspectione opus erit, ut deprehendatur. Nam (ut alibi diximus) angelum lucis interdum malignus assimilat et callidis inductionibus fidem primum euertere nititur, ut subruto fundamento destruat in nobis ędificium uirtutum. Iccirco Apostolus: Licet nos — inquit — aut angelus de cęlo euangelizet uobis, pręterquam quod euangelizauimus uobis, anathema sit. Quamcunque igitur uersipellis bestia formam

pestilentiam crebro in populos famemque sęuisse, ad hęc cometas in cęlo crine sanguineo lugubre minantes facesque aera transuolantes, et multa id genus ostenta interdum apparuisse, terrę quoque uibratione magnas ędificiorum moles funditus conuulsas procubuisse. At *corr. ex Terra uero de hac, quam futuram expectamus, erumna dicitur: Erit tunc tribulatio magna, qualis non fuit ab

terręmotu nomina hominum septem milia. Et reliqui in timorem sunt missi, et dederunt gloriam Deo cęli. Terrentur iniqui, qui terruerant, et magna pars ipsorum Ecclesię sanctę persecutorum concussis terręmotu ędificiis ruina oppressi sunt, ut Dauidicum illud impleatur: Confundantur et conuertantur retrorsum omnes, qui oderunt Syon! Fiant sicut foenum tectorum, quod, priusquam euellatur, exaruit. Arescent quippe illi,

gemmarumque feraces, piscosa maria, molliter labentia flumina, perspicui fontes, dulces aquarum scatebrę, diffusi lacus, non insalubria stagna, pręstantissimę etiam urbes et in iis delubra, fora, porticus cęteraque ędificia, cum marmorum specie, tum artificum opere mira. Et, si tot egregia in hoc infimo uisuntur elemento, quanto omnia excellentiora esse credi par est illo in loco, qui cuncta supereminet elementa, qui cuncta sibi subiecta

apparuit seque ad Sponsum suum ire dixit cęlesti gloria fruituram. Alio quoque miraculo beatam esse patuit. Cum monasterium arderet, supra tectum uisa est candenti uelo flammas premens. Restinctoque statim incendio, cum totum ędificium consumptum iri timeretur, nihil damni illatum fuit, igne uirginis imperio cedente, quia illi iuncta erat, cuius uoluntati subiecta sunt uniuersa. Edeltrudis uirginis corpus, cum post sextum decimum obitus sui

32. A 71v/5; cf. CIL V 2176 In domo prętoria LOGIVS PATROCLVS SECVTVS PIETATEM. COL. CENT. HORTOS CVM AEDIFICIO HVIC SEPVL. IVNCTO VIVOS DONAVIT. VT EX REDITV EOR. LARGIVS ROSAE ET ESCAE PATRONO SVO ET QVANDOQVE SIBI PO- NERENTVR. 32.1. COL. CENT. Collegio

FERENTINOS M. AVRELIVS ROMANVS ET AN- TISTIA CHRESIME VXOR EIVS FECERVNT SIBI ET LIBERTIS SVIS POSTERISQ. EORVM. ITEM LIBERTIS LIBERTABVSQ. EOR. MONVMENTVM CVM AEDIFICIO SVPERPOSITO. HOC AVTEM MO- NVMENTVM CVM AEDIFICIO NE- QVE VENIET NEQVE DONABITVR NEQVE PIGNORI OBLIGABITVR. SED NEC VLLO MODO ALIENABITVR. NE DE NOMINE EXEAT FAMILIAE

ET AN- TISTIA CHRESIME VXOR EIVS FECERVNT SIBI ET LIBERTIS SVIS POSTERISQ. EORVM. ITEM LIBERTIS LIBERTABVSQ. EOR. MONVMENTVM CVM AEDIFICIO SVPERPOSITO. HOC AVTEM MO- NVMENTVM CVM AEDIFICIO NE- QVE VENIET NEQVE DONABITVR NEQVE PIGNORI OBLIGABITVR. SED NEC VLLO MODO ALIENABITVR. NE DE NOMINE EXEAT FAMILIAE SVAE. 47.1. Patent dicta.

Deposito deinde imperio priuatam uitam peregit in patria. Et quum Romam ad pristinam dignitatem reuocaretur, maluit hic consenescere priuatus quam Romę imperare: usque adeo coeperat eum et amoenitas loci et tranquillum in secessu ocium. IV.4. Extat ędificium eius Salonis proximum, quod maiores nostri post urbis euersionem incolere coepere: (Spalatum) nunc nostrum natale solum est, quod Spalatum appellant, sed et ipsum semirutum quidem atque in parte deintegratum, murorum tamen

circumseptum, quibus arcus impositi fulciuntur, ita ut nusquam Romę tot, tantas talesque columnas uno in loco compositas reperies. E regione templi sacellum est, eodem tempore parique structurę genere elaboratum. Pręter ista erant et alia tria templa, reliquo ędificio (ut apparet) uetustiora atque ideo magis dirruta. In his tessellarum pictura, qua exornata fuerant, alicubi adhuc uisitur. Extant et chryptoporticus plurimę, ita ut non minus miremur subterranea ędificia quam quę in aperto spectantur.

elaboratum. Pręter ista erant et alia tria templa, reliquo ędificio (ut apparet) uetustiora atque ideo magis dirruta. In his tessellarum pictura, qua exornata fuerant, alicubi adhuc uisitur. Extant et chryptoporticus plurimę, ita ut non minus miremur subterranea ędificia quam quę in aperto spectantur. IV.5. Sed ne plura intempestiue replicem, tibi pręsertim, qui cuncta quidem et sępe uidisti, et adhuc inspicere (in tantum te delectat antiquitas) non satiaris, uide tandem quanta rerum humanarum mutatio

4,18 Achaię Ipse ex Peloponessi correxit oppido, et Salonis residens negotiabatur. Is testamento fieri iussit sibi: iussit quippe fieri sibi sepulchrum cum ędificio superposito et parentibus et filiis iam uita defunctis, unde dicitur: et Iulio, Cai filio, Troezeno Maximo patri, et Nonię, Lacri filię, Marulię matri, et Lucio Iulio, Lucii filio. Ipse atem Lucius est dictus. Troezeno Maximo filio: ideo Troezeno

DE ILLO QVI DE FIDE DVBITAT Parabola II Homo turrim aedificaturus partem fundamenti posuit supra petram, partem supra harenam. Iacto fundamento murum quadrato lapide cum jam satis alte eduxisset, pars illa, quae in molli solo fundata fuerat, subsidendo totum aedificium traxit in ruinam, ita ut etiam pars altera, quae in petra collocata fortis admodum solidaque uidebatur, una concideret. Quicquid enim ruinosis cohaeret, casu eorum concussum stare non potest. Porro homo ille, cum pene omnia, quae habebat, in extruendo opere

pars dirruta erat et quęque egregia uastationibus deformata Gothorum immanitate atque sęuitia. Alterum uero archiepiscopum Ducliam destinarunt. Episcopos autem alios aliis locis pręficientes istorum archiepiscoporum iurisdictioni ac regimini subiecerunt. Tunc ecclesiarum ędificia, quę prostrata iacebant, rursum sunt erecta et episcoporum consecrationibus sanctificata. Pręterea regis edicto cautum est ne quis illius ecclesię ius usurparet, ne quis clerico iniuriam faceret, ne quis aduersus ecclesiasticam libertatem ire pręsumeret, sed ut omne

tamen quicquam suę libertatis arbitrio magis | quam gratię tribuat diuinę, subiunxit: quia sine me nihil potestis facere. Itaque ut possimus, ut ualeamus ad uitę melioris perfectioris-que statum peruenire, futuri ędificii fundamenta non alibi ponenda sunt | quam supra firmissimam petram Christum , qui de semet loquens ait: Matth. 16 Et super hanc petram ędificabo Ecclesiam meam. Quam petram ille qui primus confessus

Thoma hactenus dubitasti, iam et cum eodem credens Christum confitere dicens: Dominus meus et Deus meus! Alioquin ne illa quidem quę bene egeris, prodesse tibi poterunt ad salutem. Nisi enim firma petra, quę est Christus fundamentum tui ędificii fuerit, quicquid operis extructum erit corruet. Vt autem operis tui labor non sit irritus, crede Deo non hominibus, Apostolis non philosophis, ecclesię dei non diaboli synagogę. cum dei filius

conuerteres | et de te quoque dici posset: Quomodo cecidisti de cęlo Lucifer qui mane oriebaris? corruisti in terram, cęlestibus terrena, ęternis caduca pręferendo. Spiritu enim coeperas, et carne consummaris. Supra firmam petram ędificabas, ut peracto uirtutum ędificio ad cęleste regnum conscenderes | beatitudinis-que sempiternę bona possideres | et nunc repente mutato proposito ędificata destruis ac dissipas | et de solida petra ad fluidam mollem-que harenam transgrederis, in qua non potes consistere | nedum ędificare, in qua quicquid

Cęterum etiam ecclesiis conferenda beneficia sunt. ut qui altari seruiunt, his utantur. Siquid superfuerit, aliis dispensent | aut in ędificiis Deo dicandis impendant. sic fecit Dauid, sic Salomon, sic Esdras sacerdos. Parali. 29 Pręterea quoties ciuitas annonę caritate laborat | aliaue rerum

| non habitabitur usque in finem, et non fundabitur usque in generationes et generationes. Babylon Caldeorum hęc metropolis erat, inter septem mundi spectacula a scriptoribus numerata, tanta ędificiorum magnificentia , ut pene incredibilia sint, quę de illa narrantur. Muris coctilibus cincta, Semiramidis reginę opus, cuius ambitus (ut Herodotus prodidit ) sexaginta quattuor milium passuum

cum animaduertissent, a proposito illos oppugnandi destiterunt. Neemias ad opus perficiendum est reuersus. Oppressos foenore liberauit, bona iisdem ablata restituit. Murale ędificium, quod reliquum erat, die secunda et quinquagesima fuit consummatum. At uero inuidi illi terrebant Neemiam et eidem insidiabantur. Neemias pręterea censum egit populi ac sacerdotum, quosdam autem de sacerdotio eiecit,

Malum prędicit futurum Aegypto et Idumeę. Prophetat de iudicio, de Antichristo, de diabolo. In fine describit ciuitatem cum templo in monte positam, hoc est Ecclesiam super montem, qui Christus est, fundatam. Per singulas ędificii partes singula Ecclesię sacramenta designat pręceptaque uirtutum et institutiones ad Dei cultum pertinentes. Quomodo autem uita defunctus sit, uel ubi sepultus, nusquam memini me legere. Reor tamen illic eum obisse,

item Baschamam uersus. Quo cum peruenisset, Ionatham, quem simulata amicicia deceperat, simulque liberos eius morte sustulit et Ptolomaidem rediit. Eorum corpora Symon in Modin patrio sepulchro condidit superposuitque ędificium cum pyramide, uirtuti memorięque eorum dedicatum. Triphon deinde perfidię suę artibus ad altiora nitens Antiochum regem, dum cum illo familiariter colloqueretur, perimit atque Asię regnum occupat. Symon interea

inspiceretur, quam oneratus uestibus incederet: nemo sit alienis rebus laudabilis, Nemo alienis laudabilis. et iis praesertim, quae cuique contemptissimo possunt euenire. Quod uero testimonium redditura sunt edificia, siquidem diu sibi ipsis non constent? Frustra nimirum, nec sine indignatione naturae exciduntur syluae, ut ingemant sub peregrinis marmoribus: alias effodiuntur montes Numidici,

Postea uero quam his artibus regnum sibi iam confirmauit, gloria, ut fit, splendore suo inuidiam superante, statim in animum induxit cum omnibus aetatis suae principibus magnificentia ac liberalitate certare, nec minus his quam armis caeteros reges anteire. Adeo enim Hungariam ędificiis exornauit, ut Alemaniam his rebus cultissimam hac tempestate pene adaequet. Tam uero hospitaliter ac benigne eos maxime, qui ad eum publico nomine accessissent, excipiebat, ut praeter elegantem lautitiam, quam largiter praebere solebat, neminem

emisisset, cursu rerum prospero importuna mora corrupto, ratus id quod nunquam, opinor, euenisset, expugnata uidelicet Buda, quae caput regni est, totam etiam Hungariam subiectum iri, propterea quod regni Hungarici uires non in urbibus castellisque, caeterisue id genus ędificiis consistunt, uerum in exercitu, qui quidem ex nobilitate constat, sitae sunt. Nobilitas uero urbes, quae sane in Hungaria, ut diximus, rarae sunt, non incolit, sed quilibet nobilium in sui fundi uilla proprio degit arbitrio, nullius praeter regio audiens imperio. Igitur spe regni

inclinaturus uidebatur ― quippe is statim post hoc praelium se urbemque Heliopolim in ditionem Turcaicam permiserat constituit uti uictoria, quum praesertim Damascus quoque in uoluntariam concessisset deditionem. Itaque Damasci aliquot dies in reficiendo exercitu moratus ― et est urbs aedificiorum magnificentia, coeli temperie ac salubritate, simulque soli hubertate, fontium fluuiorumque amoenitate, fructuum copia nulli in tota Syria secunda ― Gazam contendit, praemisso cum parte copiarum Sinone Macedone, qui, prius quam ipse eo accederet, urbem aut ui,

institutis supra meminimus) ex ingenti ac diutino terrae motu maximus extitit terror. Qui quidem urbem ipsam atque adiacentes ei regiones adeo uehementer concussit, ut multos mortalium prolapsa exanimarint aedificia. Et quia diutius terra mouerat, magno incolarum metu ac solicitudine, plaerisque arbitrantibus terrae motum semper fere aliquem futurum praenuntiare euentum, auertendae coelestis irę causa non modo crebrae per

ac tubarum strepitu, aggressi essent, Hungari nihil ea re territi sine ullo tumultu hostibus occurrentes praelium inibant. Alii pilulariis eos incessebant, alii uero ignem scandulis, queis arcis aedificia tecta erant, iniectum restinguebant. Nam Turcae nihil omittentes, quod obsessos aut affligerent, aut a proelio auerteret, pilas igneas oui gallinacei forma et magnitudine accensibili materia refertas atque spiculis sagittarum adiunctas in arcem iaciebant, quae motu ipso

ostendat, quanto diutius in euoluendis, quae nostram praetereunt notitiam, sunt immorati. Nam quum auctorum plerique non, quae puram sinceramque sapiunt ueritatem, sed magis, quae lectoribus grata forent, scribere consueuerint, necesse fuit posteros, nullo innixos fundamento, ruinosum in scribendo aedificium erigere falsumque falso addentes semet ipsos et alios secum per falsitatis praerupta praecipitare. Accedit ad haec uetustas, obliuionis auctor, nocturnas ueritati tenebras superinducere consueta et scriptorum apud plerasque gentes penuria, quae late patentia per orbem regna inhabitarunt.

speciem ciuitatas. Quo in loco urbem olim pulcherrimam fuisse non ambigimus, cum in dies et antiquos aquarum puteos urbis ruina obstrusos et thesauros auri et argenti gemmarumque in ortis et uineis sub terra latentes hic reperiri uideamus, et nobilium ibidem sint antiquorum monumenta edificiorum. Aemulantur hunc, de quo loquimur, uicum in domorum templorumque structuris duo alii maritimam oram sortiti uici in diesque magis ac magis excrescunt. Largitatis et opulentiae indigenarum monasterium diui Petri Martyris Monasterium sancti

admiratio duas olim, alteram ab oriente, alteram ab occidente, cuius supra meminimus, egregios sortitas portus hoc in agro urbes exstitisse, Due olim urbes in hoc agro fuerunt. ipsa ruina pristinam earum dignitatem prodente, apparentibus ibidem adhuc pluribus magnis edificiis et ex Pario lapide truncatis et semicorrosis heroum imaginibus necnon et lithostratis uarias bestiarum et syderum formas prae se ferentibus. Quae non nisi praestantis uestigia sunt ciuitatis. Visuntur et in medio huius agri solo aequata ampla aedificia exstantque ibi, inter

ibidem adhuc pluribus magnis edificiis et ex Pario lapide truncatis et semicorrosis heroum imaginibus necnon et lithostratis uarias bestiarum et syderum formas prae se ferentibus. Quae non nisi praestantis uestigia sunt ciuitatis. Visuntur et in medio huius agri solo aequata ampla aedificia exstantque ibi, inter frequentes quadratorum lapidum aceruos, dulcium aquarum putei multaque alia magnum et nobile oppidum olim ibi fuisse indicantia. Oppidum in medio agri. Est et unum adhuc fere integrum inter montes oppidum Oppidum

imminente, in qua late patens est curia, duae cysterne, ampla caenacula, iocunda deambulatoria, uaria aestiua ac hyemalia iudiciorum loca, et (ut breui seimone multa complectar) magnis sumptibus regio (ut dici solet) apparatu cuncta intus forisque disposita? Consulto priuata dimitto aedificia (quoniam, si cuncta sermone cpmplecti uoluero, nimium nostra excrescet oratio), nostri tamen caenobii ex opposito episcopalis aedis in littore maris (ut praefati sumus) siti amoenitatem non praetermittam. Cuius templum beatassimo Marco euangelistae dicatum

diuitiis (ut ipse iactas) quid bello ciuili proscribebas, quid rapiebas bona ciuium? parum fuit sanguine crudelitatem exsaturasse, nisi etiam in bona inuasisses: an quo delicatius philosophareris necesse erat amplissimis aedificiis dedaleas uillas extruere ac sumptuosam comparare supellectilem. Nam illę certe decumae ex uniuersis fortunis Herculi consecratae, lautaque populo Romano conuiuia facta uidebantur ampliores opes et fortunatiorem

ferox nobis belli impetus olim
Non saeuit, bellique furor, dextra, atque sinistra
175  Templa iacent prostrata Deum, plantaribus horti
Excisi, domus ante vrbem non vlla relicta est. 34) Ad securitatem urbis suburbana aedificia diruta.
Forma triquetra vrbis sulco concluditur arcto,
Qua Boream spectat, sulcum amnis Scordus 35) Lo Scurda — (fiumera). inundat
Hic vbi vel pelles Sycionis vincit aluta;

commoda, ornamenta, facultates, atque fortunae illorum, et consistunt et vigeant. Quo nomine, tibi, et prosapiae vestrae Gorcanae Illustrissime Comes, omnes huius inclyti Regni cives multum debent: domus vestra amplissima, regni huius semper vel praecipua columna fuit; cui huius regni totum aedificium incumberet, ac egregie ab ea sustentaretur. Non refero Illustrissime Comes merita maiorum tuorum in hoc regnum: non maxima bella ab eis confecta: non legationes Reipublicae salutares obitas: vicinorum impetus a regno repressos; haec enim rerum praeclare ab eis gestarum, et ornamentorum

candelis Monachi illorum, subsequuntur sacerdotes cantillantes interim, donec ad sepulturae locum perueniant. Quod si pauper fuerit ille defunctus, pro laboribus religiosorum plateatim collectae pecuniae solent illis offerri. DE AEDIFICIO SEPVLCRI TVLBE dicto. COnditorio superaedificatur (utputa regio) templum, ipsi enim Reges in urbes sepeliuntur: Diuitum et pauperum instar altaris in eam altitudinem, ut bestiae insultare, aut locum conspurcare non queant. Saepius eo cum luctu redeunt, et inferias ciborum

coguntur dare tributum, uidelicet, de quolibet masculo unum coronatum, et quod est crudelissimum, etiam filios omnes uxores non habentes, ui abripiunt, singulis quinque annis perlustrantes domos eorum. DE AEDIFICIIS domorum. IN aedibus non multa magnificentia, pleraeque latericio opere constant, duplici ex materia, sunt enim lateres, alij fornacibus, alij sole excocti. Tecta cuneatim coeunt, quemadmodum hîc, et hoc in tota Europa, sed in Natolio tecta plana sunt in

ima tenet, vallatum quidem muro lapídeo sed tenui, et vetustate ac hyemali aestu fluminis magna ex parte ubi collapsum, ubi perforatum. Arx proinde aeque et imbecillibus et ruinosis prae vetustate moenibus eminet, nulloque insigni aedificio memoranda, et in declive ad flumen pendet. Poteramus ea adhuc die appellere ad Belgradum, quum a Zalonkemeno nonnisi IIII. milliaribus nostris distet, verum quia conductoribus visum est, ut mane eo perveniremus, usi per eum

turbinatur, urbi inseritur, turribusque et haec et illa in vetustum morem pluribus ac frequentibus exaedificata. Nec dubium est veterum et Graecorum et Romanorum in vestigio fuisse Belgradum conditum, arx tamen nec ingens, nec aedificio eximia. Caeterum magis ad aquas videtur vergere, et muro ac duabus turribus discreta ab urbe ipsa est. Unde duplex appellatur, eaque turris, quae genti semper fuit nominatissima, Neboyze nomine, posita est in hoc discrimine,

columnis cocleis, quae in campanilium nostrorum morem evectae eminentius, praebent speciem urbibus non indecorem. Ex quibus sacerdotes eorum horas diei et orandi tempora clamoribus denunciant validissimis tam die quam nocte. Nec aliis in aedificiis molestiorem curam ponunt, quam templorum, balneorum, pontium et publicorum hospitiorum, quae Kervan Zarai vocant, quasi caravanarum palatia, contenti in reliquum ab coeli tantum injuriis tutos esse. Templa et balnea, et pontes

Sed in Vetren quoque pago simili in jugo hisdem montibus interjecto, quadratae arcis extant ruinae supra etiam terram evectae. Cujus longitudo XL. passibus, totidem latitudo protendebatur. Muri crassitudo trium fuit. Nec alia aedificiorum vestigia vidimus, nisi per pagorum loca, quae late circum ruderibus erant constrata. Et credibile est, Haemi hic fuisse claustra, quae ad repellendos hostium transgressus fuere communita, quemadmodum de Thermopylis, de portis

latere Strymonis sedet una cum aliis. Urbs autem ipsa magnum occupat spatium, nec disjectas habet domos ut pleraeque aliae, quamquam hortis immixtas, et latiores quam altiores pro gentis suae moribus. Si quid insigniorum habeat aedificiorum, quod de omnibus civitatibus turcis dicendum est, id templa, balinea, sacerdotum habitacula et publica hospitia, quae Kervenzaray nominantur, vendicant sibi. Caetera omnia humilia, lutea et ligno commodata, non tamen

ei genti proximus mons, quem jam antea dixi ab Haemi vertice prodiisse, et dextra nobis Aegaeum mare petere, respondit, Rupzcam Rupzca. vocari. Inde num quid hisdem in locis sciret extare veterum aliquas aedificiorum ruinas? extenta manu ostendit frusta fornicum aquaeductuum in longum spatium, qui ab hoc ipso monte Rupzca sub monticulis illis tribus in eum ipsum collem, quo sedet civitas, erant invecti.

summersorum summitates, ipsumque monasterium divae Mariae virgini fuisse dedicatum. Monachi intus existentes expertes fuisse periculi. Aliud, quod in arcis loco erat, quum jussu Turcae demoliretur, quo ejus ruinis aliud quippiam aedificii conderet, LXX. ex iis, qui sacrilegis manibus domum Dei frangebant, subitis mortibus per intervalla dierum, dum instant operi, fuere prostrati; miraculo apud Christianos utrumque habitum, et mandatum memoriae nunquam interiturae

prostrati; miraculo apud Christianos utrumque habitum, et mandatum memoriae nunquam interiturae sua gente incolumi. Si in urbe moram fecissemus, non est dubium, quin plura cognoscere potuissemus, quamquam quicquid uspiam inibi veterum aedificiorum Turcae reppererunt, et in hodiernum diem usque reperiunt, id totum in templa, balinea et publica hospitia convertunt. Vicus, quo civitatem transgressi sumus, utrinque mercatorias

Verum XIX. Augusti relicto ponte Muztaphae, 19. venimus Hadrianopolim terra superiori simili. In quo spatio, nec a ponte multum longe, vidimus dextrorsum in Strymonis ripa oppidum Ciermenium, quod ex aedificiorum ruinis vetustam aliquam urbem fuisse apparebat. Nunc Zagarensi zangziaccho sedes est. Zagara autem oppidum est ad radices montis Haemi situm, qua parte imminet ab ortu campis Philippicis, totusque is tractus una cum ea parte

in Templum huius summo erat extructum Templum, cum insigni ornatu: circum quod erant tres muri altitudine supra septuaginta cubitos, et tum latitudine pro tali altitudine, tum longitudine pro structura et mole aedificii. atque hęc omnia erant exaedificata perquam magnifice, cum sumptus ex omni parte excellentia. conspicua etiam erat magnificentia expensarum in portas, et compages partium earum inferiorum, et in munitionem super liminarium.

parte civitas conflagraverit; nam ignis erat accensus in Gorica circa domum Thomae Prahulich, cum spiraret vehementissimus Boreas, ita ut nemo vel accedere propius potuerit ad exstinguendum; tamen praeter omnium opinionem, singulari Dei miraculo exstinctum est incendium in medio cumulo ligneorum aedificiorum, non multis absumptis domibus. Aliud nihil est tale scitu dignum, nisi si hoc: quod Franciscus Semiunich Civuleta mortem obierit, desponsata in mortis articulo Dragna concubina ejus, et turpiter et indigne ad damnum filiae suae unicae. Noster autem consanguineus

mortis genus non visebatur: nec fieri quidquam in huiusmodi casu solet, quod tum non evenerit; immo vero maiora etiam contigerunt. nam pater filium trucidabat: abstractique a templis supplices, ad ea ipsa necabantur. quidam etiam in Bacchi templo aedificiis circumsepti, in eo mortem obierunt. eo usque cruenta haec seditio processit; ob id quoque visa maior, quod prima haec apud eos exstitit. nam postea in omni prope Graecia grassata est, ubique factionibus exortis, cum ii qui in populo essent

retinet antiquitatis:
Hic Antenoridae Corcyrae prima Melenae
Fundamenta locant, Nobile gentis opus. Anno autem Domini 1594. restauratis urbis, Maeniis, Turribus Aedificiis munita Civitas fuit, Antonio Leone Praetore, cuius Stemma gentilium, Leonis, axe transversi, pluribus in locis maeniorum in lapide incisum, expositum fuit. Quod stemma, caeteris ornatius a latere sinistro Porte marine, adintus

quam maenibus quam maenibus Z: quem maeniorum D , ambitu ovalis formae complectitur situata pene tota mari circumdatur,nisi quod ab austro cum reliqua Insula ponte, et fossa, ac navali conjungitur. Aedificia urbana ex vivo saxo albo ibidem exciso structa cum templo, et turri campanaria in umbilico caeteris superiori superiori Z: sublimiori D propter soli inaequalitatem.

superiori superiori Z: sublimiori D propter soli inaequalitatem. inaequalitatem. In medio Z: inaequalitatem, qua interiora, eo sunt altiora culminibus aedificia, pulcherrimam visu speciem procul intrantibus praebent. In medio D In medio oppidi platea ex polito saxo ante templum, et campanariam turrim strata omnes totius urbis vias aequali spatio dimensas ad se ducit, unde disticon hoc ei

dubiam tuitionem reddebat. Sed satis divagati ad institutum redeamus. Illucescente aurora decimo octavo Calendas septembris prope festum assumptionis beatissimae Dei genitricis Virginis Mariae ministri conscenderant campanariam speculam omnium aedificiorum altissimam, arreptisque manu rophalis idest campanarum ferreis maleis sive clavis ferro aes personabant in quendam non ingratum concentum festivis diebus illic de more frequentatum. Vix ter quaterque manum pulsando duxerant, cum statim

minores in muros Z: minores hostium in muros D in muros et parietes, ac tecta domorum grandinis more resonabant, sagittae autem imbrem imitabantur. Pilae autem ferraeseptuaginta librarum concutiebant aedificia, ex mortariis quoque triplo majores lapideae lapideae D: lapidae Z pilae non tamen admodum noxiae veniebant. Quando ignem tormentis erant applicaturi animadvertimus,

desperare nesciebamus vel in ipsa desperandi neccessitate. Et quidem iam in extremo versabamur periculo, terra marique oppugnati, ex suburbanis Navalibus hostes in urbem Missilia iaculare numquam cessabant Triremes vero circum circa maenia, et aedificia Tormentis quassabant. Undique ruinae, undique pericula, nullam opem nisi a caelo sperantibus. Nec una spes Virginis, certe, Deiparae misericors praesto fuit auxilium; Ipsa Virgo, quae mirificam Imaginem suam ex urbe transferri non

aedificantes, quia mentes hominum salutari doctrina extruuntur, melioresque fiunt. Lapis quem raprobaverunt aedificantes, factus est in caput anguli, Psalmo 118. Matthaei vigesimoprimo, 1 Petri 2. In 1. Thessalonic. 5. Aedificate alterutrum. Hoc sensu Paulus 1. Corinth. 3 vocat Corinthios aedificium: se architectum, qui fundamentum iecerit: alios superaedificare, qui pergant primae Corinthiorum institutioni aut Catechismo paulo pleniorem instructionem adiicere. Vicina huic, tametsi paulo generalior, significatio est 1. Corinth. 8, cum charitas dicitur aedificare: id est, omnibus

ut et supra monui. Aedificare domum fratris, est, mortui sine liberis fratris uxorem ducere, et ex ea liberos illo mortuo procreare, qui eum quasi redivivum, utpote eius haeredes, exhibeant. Deuteron. 25. Aedificari in aeternum, est ita confirmari aut constabiliri, ut quasi firmissimum aedificium perpetuo duret Psal. 89. In seculum misericordia aedificabitur: id est, perpetuo misericordia Dei durabit, parataque ac prompta piis erit. AEMULARI: vide in voce ZELUS. AENIGMATIZARE AENIGMA, pro, loqui aenigmatice. Ezech 17 Aenigmatiza aenigma,

חפץ Caphez. 1. Paral. 28. In domo Iehuda est domus patris mei, et inter filios patris mei in me bonam voluntatem habuit, ut constitueret me regem super omnem Israel. 1. Paral. 29, Propter habere me bonam voluntatem in domo Dei mei (id est, quia toto pectore isti aedificio faveo, promotumque cupio) est mihi thesaurus auri et argenti. Psalm. 147, Non in tibiis viri bonam voluntatem habebit. Isa, 42. Electus meus, in quo bonam voluntatem habuit anima mea. Mich. 6, An bonam voluntatem habebit in millibus hircorum? Hagg. 1. Et aedificabunt domum, et

1, minatur Deus post liberationem Ecclesiae ipse Cedar: sive proprie illam unam gentem intelligat, sive omnes hostes Ecclesiae Dei, posita specie synecdochicos, aut parte pro genere. CEDRUS, praesertim Libani, procerissima et elegantissima arbor, optimosque ac pulcherrimos asseres aedificiis suppeditans, plerunque vel per metaphoram, vel per similitudinem denotat potentes ac florentes, potissimum impios. ut Psal. 29, Vox Domini confringentis cedros. Ezech. 31, Cui nam similis es in magnitudine tua? Ecce Assur, cedrus in Libano: id est, similis cedro.

et ab omni malitia alienos efficit. Vendere columbas, forte per parabolam significat, Spiritus sancti dona ac bona, totamque religionem ac veritatem eius venalem exponere. Vide et August. tractatu 10. super Iohannem. COLUMNAE munus est, primum ut sustineat totum incumbens onus, aut aedificium. Deinde, ut sit quiddam invictum, et contra omnes iniurias aut impetus firmum et consistens. Hinc igitur fit, ut per metaphoram significet alias veros doctores, quia quasi sustinent Ecclesiam et religionem, suo quodam modo ac loco. ut Galat. 2, Petrus et Iohannes dicuntur visi esse

pugnet pro veritate, eam sustinendo, uti Deo eam regente ac tuente in victa permaneat. Columnarum caeli et terrae fit aliquando in Sacris literis mentio, ut Iob 9. 26. Psalm. 75. Significat autem ea vox, per metaphoram, tantarum molium stabilitatem ac firmitatem: sumpta a communi humanorum aedificiorum more, quae necesse est aliquibus fundamentis aut columnis inniti. Columnas terrae concuti, videtur significare terrae motum, et per metaphoram etiam ipsorum regnorum ac gentium perturbationem, quas Deus excitatis aliquibus heroibus, victis fractisque turbatoribus, et constitutis

minima re de suo iure decedere, ut est dimidium grani cymini, et alteri id concedere velint: sed etiam unicum cymini granum in duas partes dividi, sibique suam partem dari flagitaverint. CYPRESSUS arbor crebro in Sacris literis nominatur, tum ob eximiam proceritatem, tum et ob ligni in aedificiis nobilitatem, Cant. 1. et alibi. CYRUS, rex Persarum, eversor Babylonis, et liberator populi Dei, non obscure aliquoties ipsum verum Meschiam ac liberatorem indicat, praesertim Esaiae 44 et 45. Sunt enim ibi quaedam nimium gloriosa epitheta et tituli, qui illi terreno

17 id est, omnes servos masculini sexus. Et Hierem inquit capite 2, Num Israel est puer domus? id est, verna, aut servilis conditionis. Tale et illud est, Deus facit sterilem aut unicum habitare in domo: Psal. 68 et 113. Adduntur huic nomini etiam variae periphrases diversorum aedificiorum, aut potius usuum aedificiorum: ut, Domus carceris, Gen. 39. Domus laci, Hierem 37. Domus servorum, Deut. 5. Eduxi te de terra Aegypti, e domo servorum. i. ex ergastulo servili. Domus vinctorum, Iud. 16, ubi Sam son molam versasse dicitur. Domus custodiae, 2. Sam. 20. Sic et

sexus. Et Hierem inquit capite 2, Num Israel est puer domus? id est, verna, aut servilis conditionis. Tale et illud est, Deus facit sterilem aut unicum habitare in domo: Psal. 68 et 113. Adduntur huic nomini etiam variae periphrases diversorum aedificiorum, aut potius usuum aedificiorum: ut, Domus carceris, Gen. 39. Domus laci, Hierem 37. Domus servorum, Deut. 5. Eduxi te de terra Aegypti, e domo servorum. i. ex ergastulo servili. Domus vinctorum, Iud. 16, ubi Sam son molam versasse dicitur. Domus custodiae, 2. Sam. 20. Sic et forma domus solet depingi: ut,

viventis. Aliqui de sepulchro interpretantur. Domus, pro receptaculo: ut Exo. 25. Fecitque aquaeductum secundum domum duorum satorum, in circuitu altaris. Sic ibid. et mox, triginta annulos, quibus vectes inseruntur, vocat eorum domos. Vocatur quoque crebro domus, non tantum unius aedificii aut heri familia, sed et tota aliqua cognatio: ut Exodi 12, Secundum domos patrum Item totae tribus, ut saepe habetur Dominus Iuda. Nonnunquam et tota Israelitica gens: ut, Dominus Iacob, aut Israel. Domus Dei saepe significat ipsam religionem, Iohan. 2. Psal.

Genes. 44. Sic Homerus dicit de stupore et metu orto, Cor ad genua decidere: et Germani vulgo, Es entfiel ihnen das herz. Exitus urticae, pro urticeto, ubi libenter urticae crescunt. Sophon. 2 Erunt exitus urticae: id est, desolabuntur, et crescent ibi urticae, ut solent in ruinosis aedificiis. Christus saepe in Ioanne inculcat, se exivisse a patre: id est, ab eo missum, ut carnem assumeret, et tota illa legatione, qua genus humanum redemit, perfungeretur. Posses tamen et de generatione intelligere. Longe aliter dicitur exire Cain a facie Domini. id est, excidere a favore et

Hebraei vocant רקיע Rakia, regionem aetheream, in qua sunt stellae: Graece στερέωμα, soliditatem: quod forte tum ideo sic vocatur, quia sit solidissimum ac firmissimum: tum etiam, quia sit quasi fundamentum totius aedificii, aut opificii mundi. Aliquando etiam vocatur Mabdil divisorium, quia dividat aquas superiores ab inferioribus, ut Gen. 1. ubi videtur etiam infimam regionem aeris complecti, super quam sint nubes, pluviam et cognata aquosaque meteora continentes. Eam enim opinor sententiam veriorem

ibi etiam victoriam significare posset. Fundare pro consultare interdum ponitur, Psal. 2, eo quod (ut Kimhi et Aben Ezra dicunt) consilium, rei agendae initium aut fundamentum esse solet: vel etiam, quia sit quasi quaedam dispositio rei agendae, sicut et fundamenta disponunt aedificium. Esther 1: Quia sic fundaverat rex omni magistro domus suae: pro, inviolabiliter observandum ordinaverat et tradiderat. FUNDAMENTA discooperiri, plerunque significat funditus dirui: sumpta metaphora a destructione aedificiorum. Psal. 137. Discooperite

dispositio rei agendae, sicut et fundamenta disponunt aedificium. Esther 1: Quia sic fundaverat rex omni magistro domus suae: pro, inviolabiliter observandum ordinaverat et tradiderat. FUNDAMENTA discooperiri, plerunque significat funditus dirui: sumpta metaphora a destructione aedificiorum. Psal. 137. Discooperite discooperite usque ad fundamentum in ea. Sic et Psal. 18. Et apparuerunt profunda aquarum et discooperta sunt fundamenta orbis, propter increpationem tuam ô Domine, propter flatum irae tuae: id est, ita sunt commota agitatione,

Eadem ratione posset intelligi haec vox etiam Mich. 6. Audite montes expostulationem Domini, et fortia fundamenta terrae. nisi quis mallet per prosopopoeiam interpretari. Fundamenta generationis et generationis suscitabis, Isaiae 58: id est, origines. Forte tamen melius, quod vetera aedificia instaurabit, seu dirutas civitates renovabit. Fundamentum vocat Apostolus 1. Corint. 3, ipsum Christum, cum dicit: Fundamentum aliud nemo potest ponere, praeter hoc quod positum est, quod est IESUS CHRISTUS. Sic vocatur, quia ipse est totius Ecclesiae ac religionis suae caput ac

quid porro adiiciant in exaedificanda Ecclesia. Fundamentum pro doctrina aut doctore ponitur Ephes. 2, cum affirmat Paulus, pios esse superstructos super fundamentum Apostolorum et Prophetarum, existente summo angulari lapide ipso IESU: quod propterea dici credo, quia sicut firmo firmamento aedificium, ita verissime doctrina ac testimonio Prophetarum et Apostolorum fides et pietas nostra tuto Inniti potest, et etiam illi soli incumbere debet. In hoc etiam sensu, super Petrum, id est, eius veram confessionem ac doctrinam, quam tunc confessus est coram Christo et Apostolis, superstructi

utrunque horum thema huius vocis Zamam indicare solet, et utrumque horum vitiorum istis magnatibus non raro inest. Enackim, quoque, a torque gestando, quasi Torquati sunt vocati: vel a gemendo, quod gemerent miseri propter eos. Nec non Zuzim. Denique postes, sive a proceritate, sive a gestando aedificio, sive quia magnates in portis stabant. Et Nephilim, a cadendo aut irrudendo, et quod subinde invadere ac prosternere alios solebant. Num. 13. Filii gigantis, idem valet quod gigantes: Sicut alibi diximus de phrasi, Filii hominum. GLADIUS, praecipuum organon belli saepe

pars Israelitarum Iuda usitate nominabatur. IACULUM, alias pro sagitta, alias pro aliquo maiori telo in hostem iacto: ut sunt pila, et similia. Fuit autem aliquando moris in bellis, praesertim in defensione civitatum, ignita iacula in hostes, et eorum machinas, et vicissim in domos ac aedificia iacere: ut in Livio de iactis phalaricis in oppugnatione Saguntina, legitur. Dupliciter ergo talia tela laeserunt, nempe ferro et igne. Hinc igitur sumit Paulus per metaphoram, appellationem venenatissimarum tentationum et machinationum, quibus nos varie Satan oppugnat, praesertim in

Latinum Iniquitas, sonat id quod ab aequitate alienum est, sumpta forte metaphora ab externa inaequalitate aut scabrositate corporum, quae tactum offendunt, et non bene cum aliis corporibus conferruminantur: ut cives iuste erga sese mutuo agentes, inter se mutuo conglutinantur in unam societatem, aedificium aut corpus. Eadem ergo vis est originis aut etymi vocabuli Hebraei, quae et Latini. In Graeco porro, in talibus locis plerunque est ἀνομία, illegalitas: id est, id quod alienum a lege, quod pugnat cum lege. 1. Iohan. 3, locus memorabilis est,

eorumque inanem fiduciam eversuram. Psal. 42, Omnes inundationes tuae et fluctus tui supra me transierunt: id est, tuae gravissimae castigationes me potissimum afflixerunt. Isaiae 25. Spiritus robustorum, ut inundatio parietis. id est, similis exundanti flumini, et parietes ac aedificia obruentis et evertentis. Nahum 1. Veruntamen inundatione transeunte consummationem faciet: pro, cum exercitus maximus pervadet totam regionem Psal. 32, haec metaphora iram Dei et etiam spirituales poenas videtur significare, cum dicit, exundationem aquarum non perventuram

sed etiam tantum lapides in aliquem coniicere: ut ex initio 12. cap. Marci apparet, et ex Quintiliano >lib. 8 cap. 2. Lapis ex pariete clamabit, et laquear ex tabulato respondebit: id est, contra testabuntur teque accusabunt iniuste partae opes, ipsaque aedificia ex rapina constructa: Habacuc 2. ¶ Hactenus de idiotismis ab huius vocis propria significatione exortis: nunc de eius figuratis locutionibus, quae itidem plurimae sunt. Primum valde crebro significat pondera, in ponderando contra rem ponderatam in statera adhiberi solita. qui

ad lapides mortuos. Dicitur porro ideo Christus lapis angularis, idque [?: sum--- ] quia tum dirupto interstitio maceriae, duos diversos populos Iudaeorum ac gentilium in unam Ecclesiam, ac (sicut ipsemet inquit) duos diversos greges in [?: ] ovile coniungit: tum et totum aedificium Ecclesiae, dissuatur, coagmentat. Ruptio enim parietum tum summo incipit, tum et maior ampliorque ibi est, ut ibi tanto magis coagmentatione angulari indigeant. Hic igitur lapis ab aedificantibus,

et in Ezechiele volunt pingi per quatuor animalia, quatuor evangelistas: inter quae dicunt leonem significare Marcum, propter impetum quendam [?: ] ac sermonis, quo compendiose historiam Christi percurrit Ariel, id est, leo Dei, Isu. 29 Hierosolymam significat: quod aliqui a forma aedificii sumptum putant, [?: qu-- ] prima facies ad septentrionem erat et eminentior et [?: ] bilior: reliqua pars contra humilius iacebat sic, ut leonis forma exprimere videretur, cuius caput et [?: ] magis ardua est. Aliqui, inter quos Munsterus,

est genus immedicabilis morbi per contagium serpentis, et totum sanguinem atque adeo massam corporis inficientis, et in omnibus ferme terris experientia ipsa noti: de quo multa passim in Moyse, praesertim Levit. 13 praecipiuntur. Fuit vero apud Iudaeos nonnunquam etiam lepra in vestimentis ac aedificiis, quae aliis gentibus inusitata, et soli illi populo propria fuisse videtur: de qua vide Levit. 14 prolixius. Allegorice patres lepram de falsa doctrina exponere sunt soliti, sicut Augustinus testatur, inquiens lib. 2. quaest. Evang. cap. 40: Leprosus est, quicunque

[?: ] omnia revera prosunt, scilicet ad spiritualem utilitate. Domus libera: pro, ab aliis separata. 2. Reg 15 ponitur: cuiusmodi sunt leprosorum, aut insulae. Sic enim ibi dici [?: tur ] rex Azarias factus leprosus habitasse in domo [?: libe-id ] est, ab aliis aedificiis ac domibus hominum separata in quasi servitute quadam vicinarum domuum [?: onera- ] , ut et Iurisprudentes loquuntur. Inter mortuos liber, Psal. 88 significat hominem derelictum ac desertum ab omnibus pro mortuo, seu ut iam mortuum: quod etiam ex praetextu

ovile, et unicus optimus pastor. Proverbiorum vigesimoquarto depingitur male curatus ager ac vinea ignavi, quod sit contecta urticis et spinis, et maceria eius disrupta: per haec indicia synecdochice reliquae eius malae conditiones notantur. Maceria videtur Micheae septimo significare ruinas aedificiorum, inquit enim Propheta de Hierosolyma: Dies est ad extruendas macerias tuas. Psalmo sexagesimosecundo: Eritis tanquam paries inclinatus, et maceria impulsa. ubi aliqui intelligunt describi fragilem statum impiorum, repente aliquando interiturorum. Alii contra intelligunt eorum

magnificant, subintell. sermonem suum. id est, me periclitante insultant mihi. Sic et Psalmo quinquagesimo quinto, Hieremiae quadragesimo octavo: Quoniam contra Dominum magnificavit os suum. Magnificare opera, Ecclesiast. secundo: Magnificavi opera mea, aedificavi mihi domos: pro, magnifica aedificia extruxi. Sic initio 19. Iob. Phrasis haec etiam Graecis et Latinis non est inusitata. Sic enim Euripides utitur verbo Μεγαλυνεσθαι, in Bacchis: et Varro et Plinius, verbo Magnificandi. Magnificare salutes: pro saepe et ex praegrandibus

mulierum militantium ad ostium tabernaculi. [?: Veri- ] est, ibi latius patere hoc vocabulum, et indicare [?: ] subinde confluentes ad tabernaculum adorandi gratia, quae sua specula ad id opus, ac alia tabernaculi contulerant: sicut et aurum, argentum et gemmas ad aedificium tabernaculi promiscue omnes Israelitae fuerant largiti. Sic et Chaldaicus versor Onkelus et Kimhi hunc locum exponunt. Posterior insuper exponit verbum Militare, per nomen collectionis: ut eo magis clarescat, locum intelligi de omnibus mulieribus ad orationem ac sacrificia

Sic alibi linguam stricto gladio Scriptura [?: comp-- ] Is. ca. 7 minatur Deus, se rasurum novacula conductra nempe rege Assyriae, caput, barbam et pilos pedum. Quo [?: ] dicat, se opera illius regis Israelitas puniturum, ita [?: ] homines et animalia, ac aedificia et plantae [?: vast- ] Ideo autem addit conducticia, ut sciant illam novaculam [?: ] mercedem flagitaturam: i. Assyrios praedae [?: avid- ] tanto exactius omnia spoliaturos et abrepturos esse. NOVALE, est novus ager, nunc primum

publice et posito omni timore grassatos in pios homines, qui eorum noluerunt acquiescere impietati. Nisi quis hoc ultimum exponat de clamore conspicui sanguinis et irae Dei. Ezechielis undecimo, contemptores minarum propheticarum dicebant, non imminere adeo brevi illas calamitates: se debere aedificiis et munitionibus civitatem exornare, et in ea parare ad ferendam omnem sortem casumque et obsidionem. Utebantur igitur ista locutione aut parabola, Nos sumus caro, et civitas haec est olla. quasi dicant, Communis est nostra sors cum hac civitate, hic volumus expectare hostem, et ferre

הביביך id est, charissima. et Gellius lib. 6. Cap. 5 dicit veteribus dictum Proprium, propitium: sicut auram et argentum purum putum, quod erat purgatissimum. Sic David dicit ad populum Israeliticum, 1. Pat. 29. [?: ] multa praeparasse ad aedificium templi, et tandem addit: In super pro mea ad domum Dei mei affectione est mihi singulare peculium auri et argenti, quod seorsum tribui pro domo Dei mei, ultra omnia quae [?: praepara- ] pro domo sanctuarii Malach. 3, Et erunt mihi, dicit Dominus exercituum, in diem qua ego

4, Ipsum erat perfectiones auri. id est, aurum purissimum. Lapis perfectionis, seu integritatis: Deuter. 27, significat non sectum, sed ut est naturaliter existentem. At 1. Reg. 6 videtur significare lapides ut primum in latomiis excisi et secti fuerunt ut non oportuerit eos secundo inter aedificiendum circumcidere. Perfectio decoris, pro consummata pulchritudine. Psal. 50: Ex Zion perfectione decoris Deus resplenduit. Perfectio et rectitudo custodiant me, quoniam speravi in te: Psal. 25. id est, Faxit Deus ut perpetuo sim sincerus et rectus. Alii

multa mala posuisse Achivis. Exod. 4. Quis posuit os homini, quis posuit surdum et mutum? id est, fecit. Sic praeceptum posuit, Esdr. 6 et 5. pro, fecit, aut praecepit. Posses igitur saepe tales locutiones per verbum ex adiuncto nomine formatum, aut unde nomen venit, exprimere: ut, ponere aedificium, pro aedificare: ponere lucem, pro illuminare: ponere praeceptum, pro praecipere: Ponerem sermonem ad Deum, Iob 5. pro sermocinari aut loqui: id est, orare. Exod. 15. Ibi posuit Israeli statutum et iudicium. id est, statuit, ordinavit. Psal. 9, Ponere

Deus ut auferret opprobrium meum inter homines. id est egit, et peregit ut auferret. Act. 22 dicit Ananias: [?: S--- ] frater, respice. id est, iterum aspice, iterum utitor [?: ] aut recipe visum, quem amiseras. Respicere saepe [?: ] dum, in locorum et aedificiorum descriptionibus significat aliquo versum esse. Sic Ezech. 40, portae tempi describuntur, quod aliquae ad Orientem aut [?: Men-i ] respiciant. Respiciente mane reversum est mare, Exod. 14. id est, summo mane, cum sol radiis suis inciperet respicere mundum.

valde significantes voces sunt. Isaiae 3, Sit haec ruina sub manibus tuis. id est, tu corrigas et sanes hanc calamitatem, tristis simumque statum regni ac populi huius. Ruere alio qui, et corruere, passim in Prophetis significat prorsus perire ac interire. Sumpta videtur esse metaphora ab aedificiis cadentibus, vel potius a casu sauciatorum in praelio, ubi ruit equus, et sessor eius. Ezechielis 6, Gladio, fame ac peste ruituri sunt. Isaiae 3, Ruit enim Hierusalem, et Iudas. Hieremiae sexto: Cadent inter ruentes, cum visitavero eos. Et mox, Ecce pono ego in populo hoc

cum pariendi sunt. Videtur nutrix ludibunda quasi obiurgare in fratrem, quôd fratrem, qui prior exiturus videbatur, quasi repulerit, ipseque per angustias perruperit festinando ad exitum: quam rationem huius ioci et nominis credo esse magis appositam. Sepiens rupturam dicitur is, qui instaurat aedificia ruinosa, aut alio qui ab hostibus lacerata ac luxata. Isaiae 58. Vocaberis reparator rupturarum, et restitutor semitarum ad inhabitandum. id est, instaurabis regnum desolatum. Rumpi terram a clamore, hyperbole quaedam est de maximo strepitu ac sonitu, qui impellit valde aerem et

in Moisen, Ioan. 5 dicuntur Iudaei, qui statuêbant, se per religionem a Moise praescriptam consecuturos omnia bona divinitus promissa, temporaria et aeterna. SPINAE, varias locutiones ac similitudines in Sacris suppeditant. Primum enim significant malos homines, qui nulli bono aedificio aut operi utiles existentes, alios laedunt. Isaiae 10. Ignis devorabit spinam eius, et veprem eius die una. id est, milites illos et totam illam inutilem, imo et noxiam turbam. Sic in praecedenti capite, Arsit enim quasi ignis impietas, vepres et spinas devorabit, et exarsit in

ad apparitionem illam Dei in monte Syna: vel quia communi [?: ] dam opinione ob auditum tonitrui Deus putatur in nubibus agere et ambulare, ad describendam eius Maiestatem, et incutiendum terrorem hominibus. TEMPLUM Dei alias significat illud splendidum et admirabile aedificium Ierosolymae, a Salamone in cultum Dei extructum, quod per aliquot capita, praesertim 6 initio primi Regum describitur. Vox alioqui Hebraea est plerunque Heichal היכל, quae [?: signifi- ] palatium aut arcem quamvis, nempe amplam ac

te in torrente Cherith. 1. Reg. 17. pro, in alveo eius alicubi. Corui de torrente eruent oculos subsannantis patrem: Prov. 30. id est, punietur tristi supplicio, et insepultus abiicietur, aut in patibulo suspendetur. Solent enim magni corui in torrentibus, et praeruptis rupibus ac ruinis aedificiorum versari. TOTUS aliquando idem est quod Omnis: quia collo Hebraeum utrunque perinde notat, nempe et continuam et discretam quantitatem. Sic, Propter te morti tra ditur tota die, habet Vulgata in Ps. 44. et Rom. 8. Rectius forte, Omni die, aut omnib. dieb. vel semper. Sic

TUMULUS, crebro in hac loquutione reperitur, Ponere civitatem in tumulum: ubi Vulgata corrupta est, in tumultum, Ios. 8. Isa. 9. Ier. 51. Idem est, esse aut fieri civitatem in tumulem: id est, in acervum ruderum, quod fit, cum prorsus devastatur ac evertitur, incensis et subrutis aedificiis. TUNICA, vestis Rom. interior. Christus Matth. 5 dicit, Volenti auferre tunicam, relinquendum esse etiam pallium: id est, multa ferenda ac patienda esse propter Christum, neque facile de corporalibus rebus cum quoquam acerbius contendendum. Idem vetat Matth. 10, ne duas

potest. Gen. 42, Ad videndam turpitudinem aut nuditatem terrae venistis. TURRIS aliquando synecdochice ponitur procivitatibus ipsis. Psal. 122, Fiat pax in muris tuis, et abundantia in turribus tuis. Turris custodum est quasi vilissimum, aut certe maxime solitarium aedificium ex publicis. 2. Reg. 17, Percussit Philistaeos a turre custodum usque ad civitatem munitam. id est, omnia loca aut habitacula ab incultissimis usque ad cultissima et frequentissima Deus, aut eius nomen dicitur esse turris fidelibus: id est, certum praesidium aut defensio, quia

Dei est, quod anno 1552 per totam Saxoniam et Misniam ingens violentissimusque [?: ] bo ferme integra nocte sequentem diem Dominicam, qua Evangelium, in quo Dominus, praedicit destructionem Hierosolymorum legitur, grassatus est. ita ut passim multae validissimae arbores, multa etiam aedificia everterentur, atque adeo etiam duarum turrium pinnacula [?: Bru-gae ] , et duarum Magdeburgae conciderent. Memini agitur sequenti die, me cum super intendente M. Nic. Gallo fratre meo considerantem ruinam turris templi ad S. Huldricum, ac de illa prodigiosa tempestate

ut est iuxta Germanicum proverbium, Iunge herren, iunge beeren: alte herren, alte beeren: ita Cyrus principio quidem valde prudenter et humaniter Iudaeos tractabat, similis ursis, qui iuvenes tractabiliores sunt. URTICAE multum in ruinosis, aut potius [?: evers- ] aedificiis crescunt. Zoph. duodecimo: Erunt exitus urticae. id est, evertentur. USQUE, metam aliquam vel temporis, velloci indicat: quam tamen alias includit, alias excludit. ut in illo Christi: Ero vobiscum usque ad finem seculi: ubi non excluditur futurum seculum, quasi tunc sit

animam, et sumere ib. 20 ponere aliquid alicui ib. 38 ponere faciem suam ib. 47 ponere cor ibid. 58 ponere cor super viam ib. 63 ponere aliquid super cor, aut in cor 913. 9 ponere aedificium ibid. 16 ponere lucem ib. 17 ponere praeceptum ibid. ponere sermonem ad Deum ibid. 18 ponere alicui timorem ibid. 20 ponere signa et portenta

aliud utile incompositum: aliquid per se utile, aliquid utile alteri declaratur. In ornamento ipso aliqua est differentia. Nam aliqua in sex diebus ornata sunt: ut caelum luminaribus, et terra herbis, et piscibus mare. Quaedam donec mundus vivit, ornantur: ut mare navigiis, et terra aedificiis, et caeteris quae humano construuntur ingenio, et homo ipse scientia. Quaedam vero decorem suum in futuro recipient: ut corpus incorruptionem: et mortalia immortalitatem, et caeleste regnum habitationem sanctorum. Notandum autem in ornamentis, quod eorum, quae vel ingenio, vel artibus

conferruminare, ut omnia exacte respondeant: non aliter ac is, qui de pariete aliquem putrem, fragilem, corrosumve, aut alioqui non convenientem lapidem eximit, tenetur alium convenientem substituere, et cum reliquis adiunctis totoque muro aptissime concinare: alioqui periclitatur tota compages ac aedificium, facileque inde apparet, istum correctorem aut novum artificem, non veram idoneamque vocem pro exempta substituisse. Octavo: Recte videntur quidam monere, quod donec pro tropica voce alia vera proprieque accepta non sit subiecta, vel saltem sensu ac cogitatione subintellecta,

habemus. Lucae 3, dicunt milites poenitentes ad Baptistam: Et nos quid faciemus? id est, quid facere iure debemus aut tenemur? 1. Corinth. 3, Fundamentum nemo potest ponere aliud, praeter id quod positum est, quod est IESUS Christus: loquitur de vero et salutari fundamento structurae aut aedificii: alioqui de facto Pharisaei et sacrifici ponunt sua opera et sacrificia pro fundamento salutis. Sic Terent, in Phorm. Quid ago? id est, quid iure agere possum aut debeo? Matth. 11, Tune es ille veniens, aut alium expectamus? id est, qui debet venire, quem expectare debemus. 1. Corinth.

sed etiam, quod tam diversae res quomodo inter se copulatae sint, non facile est animadvertere: ut Eph. 2, Iam non estis hospites et incolae, sed cives sanctorum, et domestici Dei, superaedificati super fundamentum, etc. Hic non facile est videre, quid commune habeat civis et aedificium, aut virgo et aedificari, quod in superiore Regula ponitur. Itaque illis quasi diversissimis rebus inter se coniunctis turbatur animus non praemonitus. 14 Hisce Regulis commode et illud addi potest, quod Hebraei crebro coniungunt voces multum a se mutuo diversas, quod genus

referri potest, quod cum Deus promiserit se habitaturum esse in arca, in suo tabernaculo et templo: Salomon tamen 1. Reg. 8, et Esa. 66, ac Stephanus Act. 7 et 17, dicunt Deum non habitare in manufactis templis, nempe sic ut opinantur homines, ut vel tota ipsius substantia comprehendatur eo aedificio, vel etiam ut ea domo ac cultu per se delectetur Dominus, veluti ex opere operato: sed habitat tamen ibi, et capitur eo aedificio ac cultu, quatenus vera fides eum per illos cultus tanquam typos quosdam in Christo apprehendit et complectitur: quatenus, inquam, pius homo intelligit se per

Esa. 66, ac Stephanus Act. 7 et 17, dicunt Deum non habitare in manufactis templis, nempe sic ut opinantur homines, ut vel tota ipsius substantia comprehendatur eo aedificio, vel etiam ut ea domo ac cultu per se delectetur Dominus, veluti ex opere operato: sed habitat tamen ibi, et capitur eo aedificio ac cultu, quatenus vera fides eum per illos cultus tanquam typos quosdam in Christo apprehendit et complectitur: quatenus, inquam, pius homo intelligit se per illa veluti paedagogica quaedam rudimenta ad Christum legis finem deduci. Sic circumcisio per sese, ac recte intellecta, ut a Deo

ac tenuissimo sermone recensere, ac anatomi solent cutem et carnem ab ossibus et nervis ea colligentibus removere, et clare nudam cohaerentiam ossium, nervorum, aliarumque partium hominum oculis subiicere. Sic enim demum et in oratione Paulina et quavis alia, tum illud quasi fundamentum aedificii recte contemplari, quale ac quam firmum sit, et quorsum tendat, quidve sibi velit, possunt: tum etiam cernere, qua ratione aut consilio unumquodque illorum accersitorum suae veluti basi, ossibus aut nervis accommodatum sit, et quam commode sint illa primaria hisce accersitis convestita.

celebrantur: quin et Satyricus illud Iudaicum balsametum praedicat. Myricae tenues arbores, et in desertis aut aridis locis infelicissime crescentes, declarant infelicem sortem destitutorum ope ac favore Dei: Ierem. 17. 48. Cedri, ut pulcherrimae et procerissimae arbores, et ad aedificia aptissimae, denotant per Metaphoram potentes aut etiam superbos: per Metonymiam autem posita materia pro opere, ipsa aedificia inde confecta. Inde est fabula de carduo ambiente filiam cedri, paulo post pecudis pede contrito. Ferae quoque non paucae fuerunt in illis locis nobis

infelicissime crescentes, declarant infelicem sortem destitutorum ope ac favore Dei: Ierem. 17. 48. Cedri, ut pulcherrimae et procerissimae arbores, et ad aedificia aptissimae, denotant per Metaphoram potentes aut etiam superbos: per Metonymiam autem posita materia pro opere, ipsa aedificia inde confecta. Inde est fabula de carduo ambiente filiam cedri, paulo post pecudis pede contrito. Ferae quoque non paucae fuerunt in illis locis nobis minus notae, ut leones, lynces, et ursi: tametsi hi sint notiores. Illae solitae sunt grassari in homines, praesertim Deo

et Deo acceptus futurus. Inde est, quod tantopere iacta bant semen Abrahae et circumcisionem, et contra Prophetas, Christum et Apostolos, eorumque minas, tanquam invictum scutum confidenter opponebant. Templo etiam suo somniabant ita Deum esse addictum, aut inclusum, ac tantopere illo aedificio delectari, ut plane fieri nulla ratione posset, ut id deserere, id destrui, aut alibi locum cultus sibi deligere vellet. Clamabant igitur furenter contra Prophetas: Templum Domini, templum Domini. Denique totam terram Iudaeam opinabantur ita Deo gratam ac electam esse, ut

sine intermissione filium Dei blasphemare non vereantur. Sequitur etiam porro, hinc non fuisse necesse interponi ש ad hoc, ut inde fieret nomen ישו Ieschu, fieretque effabile. Atque hoc fundamento subruto, totum inane aedificium Osiandri corruit. In eo vero est non tantum temerarius, incomperta pro compertis asserens, sed etiam ipsis Cabalistis ridiculus, quod affirmat Apostolos hoc nomen יהשוה Ieschu sic mutilasse, ut initio et in fine

Si enim non iustificat nos meritum ac passio Christi: sequitur ergo, passionem Domini nec tollere a nobis iniustitiam et peccatum nec mortem, nec penitus nos salvare, atque ideo Christum frustra plane ac sine ullo fructu mortuum esse. Mirum vero plane est, quod iam tanti dogmatis aedificium de iustificatione peccatoris, per solam substantialem iustitiam totius divinitatis huic insufficienti fundamento superstruere audeat, quod nomen Iehova soli divinitati Christi, et nullo modo etiam eius humanitati conveniat, cum in hoc ipso scripto clare scribat haec verba, quibus verbis

agit ea fraude diabolus, nisi ut opinionem venenatissimam, recens ab ipso excitatam; nunc eruditorum piorumque virorum partim scriptis, partim silentio confirmet. Postea huic hypothesi aedificium superstruat, quo tandem nobis totam pene Scripturam evertat. Mille artifex iste non cessat quaerere, quomodo Ecclesiam Christi devoret. Cum enim videat Deum iam caeleste sui verbi lumen de submodio, quod id Antichristus per suarum traditionum iuriumque ingentem aceruum abiecerat,

tantum lignum aut lutum. Sal non saliens, non amplius est vere sal: sed harena, aut aliud quid inutile et abiiciendum. Philippus et Victorinus, aliique saepe vocaverunt corruptum hominem ἐρείπια, rudera, ruinasque prioris illius pulcherrimi aedificii. Et sane ita res se habet. Quaero autem, an in collapsa domo, in fracta et putri navi, in lacera, discerpta et prorsus attrita veste, sint mutata accidentia tantum, aut etiam substantia, cum forma substantialis ei plane perierit, ac prorsus in aliam mutata sit, et an ibi adhuc sit vere

Antagonistae hominem postlapsum solent vocare rudera aut ἐρείπια. Nec tamen esse interfectum a satana hominem, testatur Scriptura, sed etiam in novam formam conditum, ut si sibi satan ex illis pulcherrimae domus ruderibus novum quoddam tristissimumque aedificium condidisset, veluti quoddam antrum aut speluncam horribilium latrociniorum, homicidiorum, blasphemiarum, et aliorum teterrimorum scelerum ac flagitiorum. Hinc est, quod Scriptura pronunciat hominem ex diabolo esse, et habere cor pessimum ac distortum. Ridicula credo haec

et transformavit, ut porro ei promptissime cum omnibus suis bonis serviret, utque esset primaria mater omnium scelerum, ut denique esset veluti cloaca ac officina quaedam omnium diabolicarum machinationum contra illum viventem Deum ac creatorem suum. Hoc ingens et terribile opus, machinam aut aedificium satanae ut filius Dei destruat, inter alia, in hunc mundum venit, et tam graviter hîc sudavit, utque novam creaturam, novumque hominem Deo patri, ad regnum eius instaurandum, condat et creet. Observa, et toto pectore retine, quod sicut Deus ipsam proprie animam rationalem

dum unusquisque potius lucrosas, quam pias ac Ecclesiae et verae religioni salutares artes sectatur: tum ii ipsi qui Theologiam sequuntur, nimis compendiaria via, neglectis necessariis mediis ac instrumentis, ad eam pervenire conantur, atque ita veluti non bene iacto fundamento parum firmum aedificium, maximo cum suo et auditorum damno moliuntur. Huc accedit, quod cum singulae artes ac vitae genera suas quasdam utilitates ac laudes ostentent. suosque eximios praecones habeant, omnes ad sese attrahunt: ac sola haec, cuius utilitas non ita in propatulo exponitur, a plerisque

noxa satisfacere. Et Aliis distinguentibus, crimen quidem supplicio lui debere, sed damna ex rebus et bonis huiusmodi malefactorum, rependenda esse; ut cum quis ingens furtum committeret, aut domum alicuius sumptuosi aedificii, et res magni momenti in ea, simul ignis voragine consumi faceret, vel alia similia patraret, quia alioquin gravis iniuria foret damnificato, tantorum destitui recompensa damnorum: Uti et Stylus, in

curam gerit, ut paulatim Christianae pietatis officiis affici discant, orationes sciant, in sacramentis administrandis patrem iuvent. Hi postea magni iam magis exculti cum patre itinera peragunt, ephippiunt 119 , onerant mulas reliquaque officia praestant. Aedificia patrum in qualibet missione paulatim crescunt. In novis missionibus una domuncula est, in qua cubiculum commune (vocatur sala hispanice) cubiculum patris et dispensa alia. In antiquis sunt valde ampla, quadrata per modum collegii et claustri. Ex terra et stramine lateres conficiuntur et

adhuc indivisi in commune possident. In comitatu Crisiensi dominium Moszlavina sive Montem Claudium, ubi arcem insignem Georgius quadriangularem in medietate ipsi; dominium Kuzminecz juris Makariani a defuncto Georgio aquisitum per assumpta passiva debita Makarianorum; bona Negovecz, ubi insignia aedificia per tumultuantes 1755. cremata. In Varasdinensi dominium Czeszarvar in medietate et ad hoc appertinentia plura bona a summalistis exsoluta, ut Tergovische etc. In Zagrabiensi, praeter domum Zagrabiensem et fundum unum vacuum, dominium Okich, hodie a loco habitationis

quam reperit, exigua et pervetusta fuisset, mobilibus ornavit, quae sola quam illius mereatur memoriam eloquatur. Posegae etiam e fundamentis muratam pro episcopis domum et granaria construxit, uti et in praedio Bresane. Hic Zagrabiae fontem, stabula, piscinam aliaque, etiam suis consangvineis aedificia. Quoad sibi sangvine junctos mediocritate usus est. Eos omnino juvit ipsisque prospexit quoad sufficientiam, nullum tamen ad superfluitatem. Qui digni officiis vel beneficiis fuerant, pro eorum merito prospexit, aliis providit ita, ut pro conditione sua vivere possint.

penes Franciscanos est et admodum tenuis. (Dilluvium Zagrabiense.) Hoc eodem anno tanta fluvii Medvenschicza, vulgo Kervavi potok, fuit exundatio, ut damna plurima adjacentibus fluvio penes Mandussevecz domibus causaverit, stabula aliaque aedificia destruxerit, quin facto ingenti hiatu cujusdam fabri Vranich muratam domum ex fundamento everterit, et per Mandussevecz alveum fecerit, quod praeter ingentia damna jurgiorum intra capitulum et civitatem fuit occasio. Civitas medio duorum senatorum, videlicet domini Ladislai Szalle et

reliquum poenitentibus et institutis supplicationibus indulsit. Flagellationes in concionibus adhibere solitus. Cibum ad vesperam non adhibebat, sed absolutis divinis, tunc alimenta subministrabat et parcissime eaque obvia corpori. Apud neminem etiam parochorum divertere solitus, sed aut in obvio aedificio sive quopiam foenili vel in humili quadam casa requiescens, reliquum diem in templo vel penes consumpsit. Atque hoc de loco in locum progrediendo tota aestate, vere et autumno servabat incredibili hominum undique concursu, ut semper sub divo sive aperto in aere eum concionari oportuerit.

et qualis ac quomodo habetur glandinatio, pascuatio? et num quid et cui a talibus solvatur? 29. Locum pro pascuis distinctum vulgo gmaine habetne possessio communitas? et quot metretarum Posoniensium capacem? 30. Num animalia aliqua in communi ut oves, capras etc.? 31. Domus suas ac aedificia unde et ex quibus construit? 32. Vasacostas, aratra aliaque lignea instrumenta unde procurat et a quibus? et quali loco, si emat? | 33. Num sit terra aliqua pro figulis? aut si figuli sunt, unde terram, cineres, ligna accipiunt? Et si solvunt, cui

accepit quidam Kussich. Hi praetextu stuparum a domina sive uxore domini Raffay ab uxoribus tumultuantium nendarum insurrexerunt, easdem stupas primo comburendo, tum per nobilium curias excurrendo et easdem spoliando vinumque perpotando, curias praefatorum dominorum ipsas cum accessoriis aedificiis incenderunt atque in favillas redegerunt, vix semet salvante domino Kaszner. Infamiter incoato opere, ultro progressi sunt per nobilitares curias, easdem spoliando, incendendo, videlicet ad curiam domini Hadrovich, Jallesz vocatam, inde ad episcopalem ad Gradecz residentiam progressi

ad Gradecz residentiam progressi sunt. Atque haec prima erat rusticani tumultus hujus pars. Altera Verbovcensium erat, qui eodem ferme tempore, quo et priores, grassabantur. Duce knezio Patachichiano grassari, praedari a Verbovecz incoarunt, combustisque dominae viduae Alexandro-Patachichianae aedificiis, progressi comburendo spoliandoque sunt per nobilium vicinas in Dianes aedes, inde comitis Ludovici Patachich castellum Rakovecz in favillas redegerunt. Progressi per Novomeszto et Negovecz, tandem ad arcem Biszag penetrarunt, quodam Kadovich imperium assumente. Tertia factio eodem fere,

et impensis admodum gravari coepit. Ipsi enim et fundamenta fodere et implere antiquas fossas collesque planare debebant; insuper fornaces latericias facere, conducere, prouti etiam calcineas pro impensis murariorum contribuere, verbo funditus non solum arcem amplam, sed etiam accessoria aedificia omnia cum alodio, horto, granariis exstruere. Quare sic populus gravatus exstitit, ut lamentaretur, agrosque et campos suos negiigeret. Et quia portionum comitum Ladislai et Ludovici homines talibus aedificiis gravati non exstitissent, at duntaxat homines Georgii, ideo non solum intra

murariorum contribuere, verbo funditus non solum arcem amplam, sed etiam accessoria aedificia omnia cum alodio, horto, granariis exstruere. Quare sic populus gravatus exstitit, ut lamentaretur, agrosque et campos suos negiigeret. Et quia portionum comitum Ladislai et Ludovici homines talibus aedificiis gravati non exstitissent, at duntaxat homines Georgii, ideo non solum intra ipsos Montis Claudii homines dissidia erant, sed vel maxime inter partium singularum officiales. Cum enim terrae aliaque tenuta intra familiam divisa non forent, sed jam collectas congregatasque decimas sic

Mortuo Markovichio ejusque successore Molnar, postquam Josephus Raffay directionem bonorum Erdoedianorum, partis nempe Georgii, cum plenipotentia accepisset, ad contestandum suum erga comitem Georgium studium, merendum item apud eundem amplius, ad absolvenda terminandaque semel praemissa aedificia, quin augenda etiam, conatum adhibuit, plebemque ad extremas vires ursit. Tum, quas antea dominium non habebat alodiales, amplissimas terras ex terris subditorum, prouti pari ratione et foenilia, vineas item excidit per dominale judicium, cujus ipse egit judicem. Haecve amplissima tenuta

extremas vires ursit. Tum, quas antea dominium non habebat alodiales, amplissimas terras ex terris subditorum, prouti pari ratione et foenilia, vineas item excidit per dominale judicium, cujus ipse egit judicem. Haecve amplissima tenuta per eosdem Montis Claudii homines ultra arcis aedificiorumque immanes | labores excolli vi et mediante potentia fecit jussitque. Atque ut res haec perpetua redderetur, sub praetextu dominalis judicii anno 1752. regulationem quampiam, populo admodum gravem, mense circiter Majo fecit, qua eos ultra laboratores et a

et longe distinctum, limites ex carthis ponere, et aliud ex visu et terreni ipsius consideratione. Ultra autem ac praeter praemissa de Fluminensi illa cerae et sacchari item aquavitae aliarumque rerum fabrica et commerciis actum permissumque imperatori, immanibus sumptibus ingens Flumine ponere aedificium, has ad res deserviturum, lege ea, quod exmittendae inde naves in Asiam aut Africam per mare Adriaticum liberam habiturae sint sub imperatoris insigniis navigationem portubusque gavisurae. Qua de re et cum Algerinis plane fuit transactum, liberaque futura navigatio sub imperatoris

aliunde, ex aliis nempe provinciis et cassa regia, ad exsolutionem horum confiniorum ultra 100 milia pecuniarum annue in regnum veniunt; quo effectu, exhibent et palam testantur creditoribus uti Zagrabiensi capitulo per tot et tantos antiquissima exsoluta a tempore regulatorum confiniorum debita; aedificia per totum regnum tot de novo et murata erecta; suppelex nobilitatis in argento aliisque alia, vestitus decentior, verbo rerum facies tota alia exiguis his annis procurata. Sed et viarum reparatio plus emolumenti quam oneris adfert, si non in alio, animalium conservatione, operarum

Pazmanianum‚ emptum a Zagrabiensi clero. Synodus pecuniaria cleri.) Reductis ergo Pazmanianis alumnis, cum collegium illorum collegio croatico sive alumnorum dioecesis Zagrabiensis vicinaretur, litteris suis primas, ad episcopum et capitulum datis, offert fundum ac aedificia una cum domo una versus moniales, Laurentianas vocatas, si nempe ista emere velint cum horto in suburbio Leopoldstadt vocato. Episcopus adhaesit illico, decemque florenorum milia se numeraturum spondet pro Pazmaniani collegii emptione. In capitulo variabant opinionibus. Pars major, sive

emendum urgebat collegium; factisque per canonicos ac universae dioecesis parochos collectis, cum alia decem milia ex his obvenissent, 22 milia posse ex summis collegiorum exscindi, nemine contradicente judicabat. Paxius itaque, ut astutus erat, cum primate contrahit, et quidem excluso horto pro aedificiis collegii Pazmaniani 42 milibus fl. rh., pro domo versus Lauretianas 10 milibus fl., ut sic primatis aucuparetur gratias. Et re perscripta accuratiores ludere Paxium observabant et primati obsequi, alii vigore contractus interimalis esse ad flnem Maji submittenda 22 milia

5. Octobris anni hujus Dresdae obiit dux Saxoniae et rex Poloniae Augustus III. ex apoplexia aetatis suae anno 67. (Comaromium terrae motu destructum.) Die 27. Junii terraemotu Comaromium corruit in muris et aedificiis, Jaurinum multa passum, Strigonii, Pesthini aeque, sed sine notabili damno fuere terraemotus. Comaromii longius duravit hoc fatum. Obiit Zagoriae in dominio suo Dubrava domina comitissa nata Kohari, nupta comiti Sigismundo olim Keglevich, aetatis

clamores ingentes excitati sunt in quaestione judicatus vel rectius appellationis ex foro cleri intra comitatum et clerum. Spes erat, ex superficie apprehenminum; sylva Sutticza utrique parti communis, Lusecz autem praecise pro Ivaniczensis praesidii et Ivaniczensis episcopalis arcis aedificio usufructuetur; sylva Chrett et sic dicta Preko Geczina e contra praecise pro confinio maneat. In dominio Dobrensi pagi Czerina et Dereza etiam per totum communem usum cum episcopalibus habeant, quemadmodum in Lipovacsa pagus Dragichevecz, e contra ab hac pagi Draganecz,

illarumque montanarum civitatum distrahi evaserit impossibile. Hinc dum plurium annorum remansere metalla, horum distrahendorum haec inventa est ratio, ut nempe in monetas reducantur, habitaque ratione et computu valoris metallici, impensarum, gabellarum, vectigalium, officialium monetarum ac aedificiorum et horum omnium imputatione valor accrevit, ut 120 fl. ex centenario excuderentur. Praeter impietatem istam onusque subditis fuit istud etiam, quod cupita quaesitaque per aulam commercia hac ratione impedirentur. Enimvero onus tantum sine vecturis securitate portari non

, totus autem Beckii finis augendi fuit aerarii regii, istudque studium, ut, quantum ad haec confinia erogatur, tantum ex iisdem proveniat regi; hinc accisae, arendae et innumera onera. Populum afflixit non solum vigiliis, reparationibus et viarum novarum erectionibus, sed Belovarinensis aedificii positionibus, saepibus per metales turcicos ducendis ponendisque, censibus, accisis, emptionibus lignorum, et rerum quarumlibet, domuum pro officialibus erectione, Piaristarum inductione; superiore anno frumentum iisdem distribuerat ab eo leviori emptum. Anno hoc ex officialium stipendiis

coegerunt, ad subscribenda, quae volebant; ejus autem plenipotentiarium in Sasvar captum amplius 200 baculis sunt persecuti prope ad interitum; episcopus Quinqueecclesiensis Georgius Klimo vix se salvavit; comes Adamus Batthyan tavernicus aeque damna plura passus in suo curru; et eversis aedificiis subditi ad Sikloss principis Caroli Batthyani usi repressalibus provisorem harae porcinae incluserunt, ut porcum porcorum aesca aluerunt, donec capti jussu principis subditorum ad principem oratores dimitterentur. Tum 31. Augusti iruêre in Siklos numero prope sex milia, quos dum

Et vero si unius anni fructus liberos habet, ab alterius anni facile contribuere potest. Ut tamen rem suam familiarem debite stabilire possit, videtur illi necessaria triennalis a reliquis oneribus publicis immunitas, ut interea et necessaria aedificia erigere, et primam instructionem sibi comparare queat. Sed neque per id reliquis contribuentibus quidquam decedit; supposito enim etiam eo, quod desertam hanc prius alter rusticus possederit, ille tamen reliqua onera publica, utpote labores

praejuncturas et portiones nonnisi a proportione domus suae praestabat. Quod Dominales praestationes adtinet: id ex natura rei ad mutuam conventionem debet relegari; si enim domini interest desertas suas inpopulare, solet ille neocolono aedificia erigere, semen Frumenti suppeditare, aliquando animalibus etiam illum providere; non esset proinde justum ut talis Dominus totidem annos immunitatis eidem concedere debeat, quot ille, qui praeter nudum fundum neo-colono nihil suppeditavit.

porro etiam perfruantur: id est, a contributione, tyronum statutione, et quarterii militaris onere liberi sint; et haec immunitas respectu formalium, seu majorum, seu minorum fabricarum, ad totum eorum personale necessariaque pro immediato ejusmodi fabricae usu, aedificia extendatur. Si quae jurisdictio eos ante effluxum hujus termini alicui ex his oneribus subjecerit, enasciturum exinde detrimentum iis e proprio compenset. Porro in rebus, quae ad promotionem opificii, aut manufacturae ejusmodi pertinent, eaedem jurisdictiones

Interest proinde, ut quos jam antea favores lex ipsis addixerat, porro etiam confirmentur. Quamprimum autem libertates hae singulari manufacturistae conceduntur, naturale est ut quoad fabricantes seu majores, seu minores, quoad totum eorum personale, et concernentia aedificia extendatur, quia horum singulus a proportione majoris sui personalis majorem etiam publico adferet utilitatem, adeoque justum est, ut ab eadem proportione immunitatibus etiam his perfruatur. De aliis favoribus iisdem concedendis infra §-pho 146.

novae in eos arbores, aut radices incidere possint, ripae in designanda per artis peritos distantia exstirpentur; semitae attractoriae, ubi necdum efformatae sunt, instaurentur; ubi vero jam praeexstantes collapsae sunt, reficiantur; obstantia denique attractioni navium aedificia aut molae removeantur. Motiva. Praeter expositos hoc §-pho labores, ut facilis per hos fluvios navigatio efficiatur, deberent alicubi transsectiones fieri, alibi superflui rami occludi, quibusdam in locis

suppeditent, necessarium videtur; secus enim sumtus in immensum augerentur. § 123. Nulli liceat seu sepimenta, aut praeclusuras piscium, seu molas in alveo, seu vero qualiacunque aedificia in ripis navigabilium fluviorum collocare, quin prius per localem jurisdictionem cognoscatur an non haec navigationi obstent. Si opera haec navigationi obstare concernens jurisdictio compererit, eorum erectionem efficaciter impediet. Molis tamen, si situatio

velit, enasciturum exinde damnum eidem e fundo salis persolvetur: si tamen opus ejusmodi per fundum incultum, veluti sunt pascua, dumeta, silvae procedat, compensatio locum non habebit. Molarum etiam aut aliorum aedificiorum ligneorum translationes operis publicis suscipientur. Si tamen muratum aliquod aedificium dirui oporteat, horum pretium detracto materialium valore proprietario persolvetur. Motiva. Agnoscit Deputatio quod, si

per fundum incultum, veluti sunt pascua, dumeta, silvae procedat, compensatio locum non habebit. Molarum etiam aut aliorum aedificiorum ligneorum translationes operis publicis suscipientur. Si tamen muratum aliquod aedificium dirui oporteat, horum pretium detracto materialium valore proprietario persolvetur. Motiva. Agnoscit Deputatio quod, si natura juris proprietatis spectetur, eadem sit incultorum quae

28 Ob eam tenuitatem luminis is rhombus nunquam videri potest interdiu. Nam oculi ita obruuntur nimia solaris luminis vi ut aures nimio fragore malleorum in officinis ferrariis vel in iis aedificiis, in quibus rotae aquarum vi concitatae terunt lina ad chartam efformandam, ubi exaudire non licet, nisi clamore maximo, vociferantem. Et haec ipsa est causa, ut infra videbimus, cur stellas etiam interdiu videre non possimus.

qui porro interpretantur, quo eos alio, quam interpretum, nomine verum est appellari? Ego vero, inquit, etiam cum meas orationes scribo, utor scientia litterarum, quam qui solam profitentur, grammatici vocantur; sed, quod huic eloquentiae quasi fundamento amplissimum totius eloquentiae velut aedificium impono, atque superstruo, eas sine ulla controversia scribo non ut grammaticus, sed ut orator. Est hoc nimirum in omni opere usitatum, ut ex eo, quod ibi potissimum est, artifices nominentur. Audio, atque, ut mihi videor, intelligo, quid dicat. Duas nobilissimas orationes convertit non

5. Zagrabiae, 10. Decembris 1794. Chare amice! 1 Cum (NAZ, EAE, vol. 113, nr. 132.) necessitates aedificii xenodochialis urgeant, ipse quoque raptim respondeo. 2 Gratiam tibi habeo pro grato nuncio oroque te maiorem in modum, ut per Bedek. urgeas quo resolutio haec quo ocius expediatur. 3 Nisi enim pecuniam Buda ad summum usque finem Februarii

respondeo. 2 Gratiam tibi habeo pro grato nuncio oroque te maiorem in modum, ut per Bedek. urgeas quo resolutio haec quo ocius expediatur. 3 Nisi enim pecuniam Buda ad summum usque finem Februarii accipiamus, non poterimus debito tempore continuationi aedificii manum admovere. 4> Galyuff iam heri rediit. <5 De Vukasovichio an Viennae vel alicubi in via remanserit, necdum potui explorare. 6 Prior graves cum suo statim adventu obiectiones passus est, quod res

aut iam prodivit aut certe proxime emanabit. 15 Rogo te ut iam discedentem rogavi. 16 Si quid conferre potes ad id ut proiectum internae hospitalis regulationis per Vlassichium, negotium vero de erigendo novo capitalis huiatis scholae aedificio per Langium proximius conficiatur, rem publico utilem, mihi gratam praestabis. 17 Significa mihi adminus an aliquid, et si ita, quo eventu in rem hanc egeris? 18 Homo tuus circa transferendos ad Novum hospitale

et si ita, quo eventu in rem hanc egeris? 18 Homo tuus circa transferendos ad Novum hospitale tuos pauperes in deputatione se aliter, atque nos concertaveramus, declaravit. 19 Dixit ille quod tu unum tantum pauperem eo mittere, reliquos in moderno aedificio alere velis; de deponendo vero aestimationali aedificii huius pretio se nullam a te accepisse instructionem. 20 Quare deputatio illum requisivit ut tuam de eo mentem per litteras exquirat. 21 Optassem quidem ut in proposito tuos pauperes

Homo tuus circa transferendos ad Novum hospitale tuos pauperes in deputatione se aliter, atque nos concertaveramus, declaravit. 19 Dixit ille quod tu unum tantum pauperem eo mittere, reliquos in moderno aedificio alere velis; de deponendo vero aestimationali aedificii huius pretio se nullam a te accepisse instructionem. 20 Quare deputatio illum requisivit ut tuam de eo mentem per litteras exquirat. 21 Optassem quidem ut in proposito tuos pauperes eorsum 8,21 tuos

tuos Kolanović ] duos MS | eorsum] seorsum Kolanović mittendi, quod mihi manifestaveras, perstitisses. 22 Interea, si iam de eo aliter apud te constituisti, quaeso te per omnia, ne exsolutionem adminus aedificii aestimationali pretio difficultes, id enim convelleret totum, iam altissimo etiam foro approbatum, fundationalium xenodochii capitalium schema, praesertim cum tuo exemplo iam Capitulum etiam vacillare incipiat circa aedificii sui seu licitationem seu

quaeso te per omnia, ne exsolutionem adminus aedificii aestimationali pretio difficultes, id enim convelleret totum, iam altissimo etiam foro approbatum, fundationalium xenodochii capitalium schema, praesertim cum tuo exemplo iam Capitulum etiam vacillare incipiat circa aedificii sui seu licitationem seu exsolutionem. 23 Et cum propter reliquas circa transferendos in festo sanctae Margarethae pauperes dispositiones tuam hac in re 8,23 hac in re] in addidi

et dispendiis e cassa contributionali non faciendis. (4tae) 45-o De servitoribus et operis publicis ad privatos usus non applicandis. (4tae) 46-o De praeiuncturis magistratualium. (3tiae) 47-o De domibus comitatuum aliisque accessoriis aedificiis erigendis. (3tiae) 48-o De habitationibus magistratualium in comitatibus, ubi possessionata nobilitas non habetur, erigendis. (3tiae) 49-o De relaxanda locis damnificatis contributione. (3tiae) 50-o De charitativo subsidio ab

De delationibus contra magistratus publicos factis seu in concreto, seu in particulari. (4tae) 5-o De archivis comitatuum regestrandis. (1mae) 6-o De negotio urbariali. (1mae) 7-o De investigatione nobilitatis. ! De aedificiis publicis. ! De pupillis. C.2.I. De aedificiis… pupillis] hi duo tituli numero classis carentes postea adscripti erant manu altera

(4tae) 5-o De archivis comitatuum regestrandis. (1mae) 6-o De negotio urbariali. (1mae) 7-o De investigatione nobilitatis. ! De aedificiis publicis. ! De pupillis. C.2.I. De aedificiis… pupillis] hi duo tituli numero classis carentes postea adscripti erant manu altera II. Civitatensia. (2dae) 8-o Negotia elibertationem alicuius civitatis

De remunerationibus ex instituenda cassa pensionum, et remunerationum. (4tae) 20-o De extraordinariis quibusvis sumptibus. (4tae) 21-o De supellectili literaria, seu libris, rebus naturalibus, et instrumentis comparandis. (4tae) 22-o De aedificiorum erectione aut reparatione. (3tiae) 23-o De successione ab intestato decedentium exsociatorum. (4tae) 24-o De procuranda librorum distractione et procurando typhographiae incremento. (3tiae) 25-o De rationibus respectivis

capacia loca scholis nationalibus et de contractibus cum civitatibus et communitatibus ineundis. (2dae) 34-o Litteraria: de procuranda stabilitae methodi observatione. (3tiae) 35-o Oeconomica: de stabilienda magistrorum dote. (4tae) 36-o De aedificiorum scholarium erectione, reparatione, et instructione. (2dae) 37-o De regulatione scholarum Iudaicarum. D. Oeconomico-commercialia. I.

quae et Zenonis fuerunt, monadibus seu materiae elementis primis simplicibus atque inextensis, hinc assumptis a Neutonio viribus mutuis, quae pro diversis monadum seu punctorum illorum materiei in spatio inani disseminatorum distantiis sunt diversae, novum protinus aedificium extruxit, confirmavit, vindicavit. Tum illam, de qua nulla umquam conticescet aetas, curvam lineam circa aliam rectam se volventem plicantemque, ductuque suo velut quibusdam cruribus ad contactum accedentem, quin usquam possit omnino concurrere, proposuit

quae in decreto hoc constituta sunt, egisse, cum in subsequo 1231. ejus decreto (a) omnia haec totidem ferme verbis denuo prohibeantur. 2 Immo nova eum insuper cumulasse aggravia docet articulus 28, e quo patet quod subditos privatorum ad praestandas ad aedificia, ad hortos regios operas, et ad indagines, quae indubie venationi tantum deserviebant, secandas coegerit; docet etiam articulus 29-us quod inducta licet contra primitivum institutum vicesimae e clericali decima partis exactione non contentus, amplius etiam exigere

agriculturae perquam idoneum sit, nullibi tamen in Hungaria fertilitas eius magis emicat, quam in planis eiusmodi, sylva aut prorsus aut maxima in parte destitutis campis. Hic terra vel leviter commota laborem agricolae grandi foenore compensat. Hic possessores, cum nec lignea, nec murata aedificia exstruendi facultas supersit, residuum a necessitatibus suis frumentum, effossis in terra foveis condere coguntur. His agris quamcunque plantam, quae pingui solo eget, commiseris, et egregie auctam et insigni qualitate praeditam recipies. Ipse denique hae partes eodem iure horreum

aliquos, sed in omnem rusticorum, qui lenioris climatis comitatus habitant, posset dimanare; hoc inquam tam pretiosum productum, ut promoveat piae memoriae Imperatrix, nullis sumptibus pepercit. Generali instituti huius inspectori stipendium ex Aerario Regio constituit, necessaria hunc in finem aedificia et instrumenta, principio in bonis cameralibus adaptari curavit, filatoria erexit, conscriptos ad captum plebis de cultura mororum et bombycum libellos in vernaculas linguas verti sicque editos gratis distribui curavit. Ipsam galettarum sat generosam redemptionem, tantum ut stimulum ad

magnam pecuniae summam corradat; ad hoc enim nec requisitum spatium, nec necessariae manus uni homini suppetere possunt. Ut ex instituto hoc notabilis utilitas proveniat, debet illud a pluribus familiis tractari, potest autem etiam a miserrimis, quia si in minori quantitate tractetur, nec nova aedificia, neque ullos in praeparatoria instrumenta sumptus requirit, adeoque nihil prorsus obstat, quo minus singulus hospes in comitatibus, quae idoneo ad id climate gaudent, industriam hanc possit exercere. Denique relate ad quintum, usu iam compertum est, quod talis etiam rusticus, qui

inivit. Constituit illa Eszekini in Cuius peripheria aliquot a Relictis adhuc per Turcas moris, propagatae arbores supererant, artis huius Magistrum, sedemque manipulationis huius ibi defixit; necessaria pro hac inducenda Aedificia et Instrumenta in Bonis Cameralibus posuit: Redimendis ex Aerario Galletis, sat generosum pretium statuit, semen Bombicum principio gratis distribui curavit: Personale directionis huius Culturae pro ratione

anteverteret Mazucatium, qui compendiarias insuper Deglomerationis Machinas possidebat notabili ex Orario Regio Stipendio provisum Budam illocavit: Necessarium pro nova hac deglomerationis methodo Aedificium erexit, Machinas comparavit: quove abrogata Solenghiana methodus nova ubique introducatur non tantum Practicantes, sed ipsum Directorem Rei Sericeae Eszekiensem ad eam condiscendam Budam

illae, quae praemissae sunt, intrinsecae causae absint, principio tamen dum quaedam Fabrica exurgit, graves quos requirit sumptus, multis eam Difficultatibus obiiciunt. Necessariorum enim Aedificiorum Constructio, et pretiosiorum saepe Instrumentorum Comparatio, praeliminares, qui nullum Interusurium proferunt Sumptus requirunt. Hos sequitur regni sitorum materialium

Concurrentiam cum perfectionibus Stabilitae iam dudum Fabricae Productis non possunt sustinere. Et hae sunt, quae omnem Surgentem primo Fabricam premunt, Difficultates. Vetus e Converso Fabrica Aedificiorum Instrumentorumque Sumptus iam sustinuit. Debita si quae hoc nomine contraxerat iam expunxit. Fabricans itaque talis, totum quod a materialium pretio, et Tyronum Sodaliumque mercede resultat lucrum iam

Hungariae repulsuales viae in debito statu consistunt, alicubi enim necdum plene restauratae sunt, alibi iam conciderunt, quin novae iis sunt substitutae, hic succrescrentes frutices, ibi collocata in Littoribus Aedificia attractionem impediunt. Universim sicut Danubius Hungariae fluviorum maximus est, ita etiam navigatio in eodem cum ventis et fluctibus plurimum debet colluctari. Et haec sunt intrinseca

Neven Jovanović revision 5. Zagrabiae, 10. Decembris 1794. Chare amice! Cum necessitates aedificii xenodochialis urgeant, ipse quoque raptim respondeo. Gratiam tibi habeo pro grato nuncio oroque te maiorem in modum, ut per Bedek. urgeas quo resolutio haec quo ocius expediatur. Nisi enim pecuniam Buda ad summum usque finem Februarii accipiamus, non poterimus debito

urgeant, ipse quoque raptim respondeo. Gratiam tibi habeo pro grato nuncio oroque te maiorem in modum, ut per Bedek. urgeas quo resolutio haec quo ocius expediatur. Nisi enim pecuniam Buda ad summum usque finem Februarii accipiamus, non poterimus debito tempore continuationi aedificii manum admovere. Galyuff iam heri rediit. De Vukasovichio an Viennae vel alicubi in via remanserit, necdum potui explorare. Prior graves cum suo statim adventu obiectiones passus est, quod res Capituli segniter curaverint. At ille omnem

in causa Pethoiana instantiam resolutio aut iam prodivit aut certe proxime emanabit. Rogo te ut iam discedentem rogavi. Si quid conferre potes ad id ut proiectum internae hospitalis regulationis per Vlassichium, negotium vero de erigendo novo capitalis huiatis scholae aedificio per Langium proximius conficiatur, rem publico utilem, mihi gratam praestabis. Significa mihi adminus an aliquid, et si ita, quo eventu in rem hanc egeris? Homo tuus circa transferendos ad Novum hospitale tuos pauperes in deputatione se aliter, atque

Significa mihi adminus an aliquid, et si ita, quo eventu in rem hanc egeris? Homo tuus circa transferendos ad Novum hospitale tuos pauperes in deputatione se aliter, atque nos concertaveramus, declaravit. Dixit ille quod tu unum tantum pauperem eo mittere, reliquos in moderno aedificio alere velis; de deponendo vero aestimationali aedificii huius pretio se nullam a te accepisse instructionem. Quare deputatio illum requisivit ut tuam de eo mentem per litteras exquirat. Optassem quidem ut in proposito tuos pauperes eorsum

in rem hanc egeris? Homo tuus circa transferendos ad Novum hospitale tuos pauperes in deputatione se aliter, atque nos concertaveramus, declaravit. Dixit ille quod tu unum tantum pauperem eo mittere, reliquos in moderno aedificio alere velis; de deponendo vero aestimationali aedificii huius pretio se nullam a te accepisse instructionem. Quare deputatio illum requisivit ut tuam de eo mentem per litteras exquirat. Optassem quidem ut in proposito tuos pauperes eorsum 8,21 tuos Kolanović ] duos MS

8,21 tuos Kolanović ] duos MS | eorsum] seorsum Kolanović mittendi, quod mihi manifestaveras, perstitisses. Interea, si iam de eo aliter apud te constituisti, quaeso te per omnia, ne exsolutionem adminus aedificii aestimationali pretio difficultes, id enim convelleret totum, iam altissimo etiam foro approbatum, fundationalium xenodochii capitalium schema, praesertim cum tuo exemplo iam Capitulum etiam vacillare incipiat circa aedificii sui seu licitationem seu exsolutionem.

quaeso te per omnia, ne exsolutionem adminus aedificii aestimationali pretio difficultes, id enim convelleret totum, iam altissimo etiam foro approbatum, fundationalium xenodochii capitalium schema, praesertim cum tuo exemplo iam Capitulum etiam vacillare incipiat circa aedificii sui seu licitationem seu exsolutionem. Et cum propter reliquas circa transferendos in festo sanctae Margarethae pauperes dispositiones tuam hac in re 8,23 hac in re] in addidi mentem quantocius

Bibliographia locorum inventorum

Anonymus (floruit 1346-1353) [1346], Obsidio Iadrensis, versio electronica (), Verborum 22573, Ed. Veljko Gortan; Branimir Glavičić; Vladimir Vratović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [anonymusobsidioiadrensis].

Madijev de Barbazanis, Miha (c. 1280 - post 1358) [1358], De gestis Romanorum imperatorum atque pontificum, caput XV, versio electronica (), 471 verborum, Ed. Ivan Lučić [genre: prosa oratio - historia] [word count] [madijevmdgrip].

Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1465], De consolatione liber, versio electronica (, Italija), Verborum 79291, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [modrncons].

Nikola Modruški (c. 1427-1480) [1474], Oratio in funere Petri Riarii, versio electronica (, Rim), Verborum 4115, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [modrnoratioriar].

Cipiko, Koriolan (1425-1493) [1477], Petri Mocenici imperatoris gestorum libri tres, versio electronica (), Verborum 16317, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [cipikokpetri].

Marulić, Marko (1450-1524) [1480], Repertorium, versio electronica (), Verborum 315700, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - loci communes] [word count] [marulmarrepert].

Šižgorić, Juraj (c. 1445-1509?) [1487], De situ Illyriae et civitate Sibenici, versio electronica (, Šibenik), Verborum 3721, Ed. Veljko Gortan [genre: prosa oratio - descriptio; prosa oratio - chorographia] [word count] [sisgorgdesitu].

Marulić, Marko (1450-1524) [1496], De institutione bene vivendi per exempla sanctorum, versio electronica (, Split), Verborum 186963, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmarinst].

Marulić, Marko (1450-1524) [1503], In epigrammata priscorum commentarius (), Verborum 25316, Ed. Bratislav Lučin [genre: prosa oratio - commentarius] [word count] [marulmarinepigr].

Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Quinquaginta parabolae, versio electronica (), Verborum 13330, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - parabola] [word count] [marulmarquinqu].

Marulić, Marko (1450-1524) [1510], Regum Delmatiae atque Croatiae gesta, versio electronica (), Verborum 4606, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio – historia] [word count] [marulmarrdcg].

Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].

Marulić, Marko (1450-1524) [1517], De Veteris instrumenti uiris illustribus, versio electronica (), Verborum 29840, Ed. Branimir Glavičić [genre: prosa oratio - vita] [word count] [marulmarvirill].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1518], Oratio de laudibus eloquentiae auctore Tranquillo Parthenio Andronico Dalmata in Gymnasio Lipsensi pronuntiata, versio electronica (, Leipzig), Verborum 4822, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [andreisfeloq].

Crijević Tuberon, Ludovik (1458-1527) [1522], Commentarii de temporibus suis, versio electronica (), Verborum 118743; librorum 11, capitum 165, Ed. Vladimir Rezar [genre: prosa oratio - historia] [word count] [tuberocomm].

Pribojević, Vinko (mortuus post a. 1532) [1525], Oratio de origine successibusque Slauorum, versio electronica (, Hvar), verborum 14680, Ed. Veljko Gortan [genre: prosa oratio - oratio; poesis - epigramma; poesis - carmen] [word count] [pribojevvor].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1527], Dialogus Sylla, versio electronica. (), Verborum 15372, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [andreisfsylla].

Bolica, Ivan (c. 1520 – 1572) [1538], Descriptio Ascriviensis urbis, versio electronica (), 2842 verborum, 331 versus [genre: poesis - epica; poesis - descriptio] [word count] [bolicaidesc].

Andreis, Franjo Trankvil (1490-1571) [1545], Ad optimates Polonos admonitio, versio electronica (, Cracovia; Polonia), Verborum 8436, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - oratio; prosa oratio - epistula] [word count] [andreisfpolonos].

Đurđević, Bartul (c. 1506 - c. 1566) [1545], De Afflictione, Tam Captivorum Quam Etiam Sub Turcae tributo viventium Christianorum : cum figuris res clarè exprimentibus ; Similiter de Ritu, deque Caeremoniis domi, militiaeque ab ea gente usurpatis ; Additis nonnullis lectu dignis, linguarum Sclavonicae & Turcicae, cum interpretatione Latina, libellus (, Leuwen), Ed. Đurđević, Bartul [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - libellus; poesis - epigramma] [word count] [djurdjevicbafflictio].

Vrančić, Antun (1504-1573) [1553], Iter Buda Hadrianopolim, versio electronica (), Verborum 10368, Ed. László Szalay [genre: prosa oratio - itinerarium; prosa oratio - diarium] [word count] [vrancicaiter].

Grbić Ilirik, Matija (1503/1512 - 1559) [1559], Aristeae historia cum conversione Latina, versio electronica (), Verborum 3353, Ed. Nino Zubović [genre: prosa oratio - historia; prosa oratio - versio] [word count] [grbicmaristea].

Vrančić, Mihovil (1507 - ante 1571) [1559], Antonio fratri epistula, versio electronica (, Šibenik), verborum 651, Ed. László Szalay [genre: prosa - epistula] [word count] [vrancicmepist15590209].

Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].

Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars prima, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis1].

Vlačić Ilirik, Matija (1520-1575) [1581], Clavis scripturae sacrae, pars secunda, versio electronica (), 600000 verborum, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa - tractatus; prosa - vocabularium; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [flaciusmclavis2].

Kitonić, Ivan (1561-1619) [1619], Directio Methodica processus iudiciarii iuris consuetudinarii Inclyti Regni Hungariae, versio electronica (), 154 versus, verborum 69145; 12 epigrammata, 12 capita, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [kitonidirmeth].

Rattkay, Ivan (1647–1683) [1683], Relatio Tarahumarum Missionum eiusque Tarahumarae Nationis Terraeque Descriptio, editio electronica (), 9250 verborum, Ed. Ludwig Fladerer [genre: prosa oratio - relatio] [word count] [rattkayitarahum].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Additamenta ad Annuas, versio electronica (, Zagreb), Verborum 17030, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbannadd].

Krčelić, Baltazar Adam (1715-1778) [1748], Annuae 1748-1767,versio electronica (, Zagreb), Verborum 244601, Ed. Tadija Smičiklas [genre: prosa oratio - historia] [word count] [krcelicbann].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].

Bošković, Ruđer (1711-1787) [1761], De solis ac lunae defectibus, versio electronica (), 5828 versus, 91294 verborum, Ed. Branimir Glavičić [genre: poesis - epica; poesis - epistula; paratextus prosaici - commenta] [word count] [boskovicrdsld].

Kunić, Rajmund (1719-1794) [1776], Оperis ratio (Ilias Latinis versibus expressa), versio electronica (), 218 versus, verborum 7485, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - praefatio; prosa - dedicatio; paratextus] [word count] [kunicriliasoperis].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].

Zamanja, Bernard (1735-1820) [1787], Oratio in funere Rogerii Josephi Boscovichii, versio electronica (), Verborum 4192, Ed. Irena Bratičević [genre: prosa oratio - oratio] [word count] [zamagnabboscovichoratio].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1790], Operum omnium tomus III, versio electronica (), Verborum 71764, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl3].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Descriptio physico-politicae situationis Regni Hungariae, editio electronica (), Verborum 26295, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlendesc].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1791], Status actualis oeconomiae publicae, versio electronica (), Verborum 39967, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [skerlenstatus].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1794], Ad Maximilianum Verhovacz epistola 10. Decembris 1794, versio electronica (, Zagreb), Verborum 460, Ed. Neven Jovanović Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skerlenepistverh179412].

Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1798], Ad Maximilianum Verhovacz epistola 28. Aprilis 1798, versio electronica (, Jakovlje), Verborum 624, Ed. Neven Jovanović Josip Kolanović [genre: prosa oratio - epistula] [word count] [skerlenepistverh179804].

Retrieve all occurrences

Click here for a KWIC Report