Your search found 1822 occurrences

Retrieve all occurrences (This may take some time to download)

Click here for a KWIC Report

Occurrences 1-1822:

In Christi nomine et eiusdem anno incarnationis DCCCCLXVIII, indictione XII, sub die fere quinto decimo mense iulii, in ciuitate Iadera, imperantibus piissimis et perpetuis augustis Constantino et Basilio, cathedra pontificali regente Basilio episcopo et domino Maio priore. Maturiori namque et salubri consilio a maioribus prouisum est, ut omnis homo ante dispensare et deliberare suas facultates debeat, priusquam repentine calamitatis casu

Qualiter ego Sauina, uxor Gimmai, cogitaui diuina inspirante clementia meo animo pro remedium anime mee octaua pars de domus, que uisa sum habere et que me tangere uidetur, in monasterio sancti Grisogoni offerre pro anime mee remedio, quatinus ea pars uidelicet octaua monasterium possideat in perpetuum, et ab eodem rectore, qui in eodem monasterio in die obitus mei uisus fuerit fore, infelici corpori meo sepulturam tribuatur. Si quis autem post meum decessum in aliquo contrarius eiusdem octave partiuncule esse uoluerit, habeat mecum una cum meis heredibus, habeatque maledictionem dei et

Qua pius ad Dominum properat Domnius ut bravium referat, Sanguine quod sibi quaesierat. Aethera transmeat ad polica, Agmina jam videt Angelica, Gaudia cum quibus almifica Perpetuo meritis habeat. Martyrio dedit articulos, Curriculos spuit aureolos, Omnia carnis et illicita Funditus expulit ut vacua. Pyrgia verba philosophica Ventilat, adstruit, et reputat, Disputat,

Stolis ornat victoriae. Athleta venerabilis Deo multum amabilis Largire tuis famulis Bonis gaudere coelicis. Magna sit laus Patri Deo, Potestas Unigenito Summa virtus Paraclito In tempore perpetuo. § VI. Pro Festo S. Domnii Ratio Officii ecclesiastici, et nunc antiquati. Ex Cod. Ms. Archivi Archiep. Spalat. cui titulus: Officia SS. Patronorum ecclesiae Spalatensis.

Ad Magnificat. Antiphona.
O quam sancta dies, o quam festiva refulget
Viribus o totis, castis celebrandaque votis,
Qua bonitate bonus noster meat astra Patronus
Domnius ad vitae gaudia perpetuae. Allel. Pro die octava. Oratio. Deus, qui nos Sancti Domnii Martyris atque Pontificis natalis concedis diem celebrare

Ave Beate Domni unica spes Spalati. Ave gemma fidei nostrae. Ave lumen Dalmatiae. Ora pro nobis Christum omni tempore. Allel. Secreta. Hostias tibi, quaesumus Domine, B. Domnii Pontificis et Martyris tui dicatas meritis benignus assume, et ad perpetuum nobis tribue provenire subsidium. Per Dominum et c. Communio. Te summe Praesul poscimus, corde, ore et vocibus, ut nos venturo Judici commendes prece supplici. Alleluja. Postcom. B. Domnii

praesta quaesumus, ut cujus recolimus festa, per ejus gradiamur exempla. Per Dominum nostrum. Secreta. Suscipe Domine sacrificium placationis et laudis, quod nos intervenientibus S. Domnii Martyris meritis, cujus recolimus festa, et perducat ad veniam, et ad perpetuam gratiarum actionem constituat. Per Dominum et c. Postcom. S. Domnii Martyris tui, atque Pontificis natalitia recolentes, te suppliciter deprecamur, ut ejusdem precibus, hoc idem nobis semper indulgentiae causa sit et salutis.

oppressa gravibus,
Quae remanerent coelicae
Privata dono gratiae.
Imbrem effunde desuper
Divinum Martyr inclyte,
Tui favore meriti
Quo satientur famuli.
Custodi tuos Servulos
Canentes tibi modulos,
Eisque Pater gloriam
Efflagita perpetuam.
Urbem, et plebem Spalati
Aspectu perenni recrea,
Cui tua membra conferunt
Et decus, et praesidium.
Sit Genitori, Genito
Laus et jubilatio
Cum spiritu Paraclyto
In sempiterna saecula. Amen.

Laetatur urbs egregia,
Devota sumat gaudia,
Thesauro tam perfulgido
Suscepto cum tripudio.
Catervam Christi Martyres
Nostras ad sedes stabiles,
Ferte frui coelestibus,
Vestris Orationibus.
Deo Patri sit gloria,
Laus quoque sit perpetua
Filio Unigenito
Cum Spiritu Paraclito. Amen. CAPUT XVIII. De templo et cultu S. Domnii in insulis Diomedaeis. § I. Cultus S. Domnii per B. Joannem e Fulgineo Monachum ac

Ego Cicca, filia Doimi et Vekenege, neptis Madii prioris, uxor Andree, filii Pape, post interfectionem mariti cum duabus remanens filiabus in viduitate, videlicet Domnanna et Vekenega, cepi corde perpendere, qualiter istius caduce vite non perderem hereditatem, et futuram non ammitterem perpetuitatem; sicque michi salubrius estimans consilium, ut ego cum maiori filia, scilicet Domnanna, deo dicarer monacha, minorem vero Vekenegam maritali subderem iugo. Huius vero consilii fratrem germanum et consanguineos, quos habebam,

uocauit ad se dictos fratres et petiuit illum disponens eis necessitatem suorum fratrum ac domus dei. Cuius uoluntatem ac peticionem consecuti sunt dictus presul et frater eius obtuleruntque in obsequio abbatis et fratrum tam ecclesiam, quam edificarant, quamque adiacencia territoria et ut perpetuo beati martiris cella fieret, tradentes eam legaliter coram nonnullis Iaderensium, stabiliunt et confirmant. Quod factum utique inconuulsum mansit temporibus ipsorum. Sed post obitum illorum quidam temptabant subtrahere aliquid de donatis iam ecclesie dei territoriis. Qua de causa ueniens

imperatore tertio, rege Chrobatie Dalmatieque Petro, Siuinnimir bano. Actum in ciuitate Nona Adamizo iupano. Ego Radauanus trado omnem possessionem meam in terris et uineis, queque fuit aui meo Ualeco, in monasterio sancti Chrisogoni abbate Petro presente iure perpetuo possidenda. His coram testibus: capellano Petro teste, Laurentio teste, Desnna iupano teste, Adamizo iupano teste, Souinna setenico teste, Dedu teste, Uitadrago teste, Nepostoy teste, Petro presbiter teste, Michahel presbiter teste, Prodano teste, Rugota

Petro presbiter teste, Michahel presbiter teste, Prodano teste, Rugota teste, Andreas presbiter teste. Si quis autem hanc conscriptionis uel donationis chartulam uoluerit corrumpere cupiditate deceptus, superni numinis iram incurrat sortemque possideat cum his, qui dixerunt domino deo: recede a nobis , nec ut iudicetur, sed ut perpetuo damnetur, resurgat. Ego Adam, presbiter et monachus, ueritate comperta rogatus manu mea scripsi.

hec omnia inuiolabiliter conseruent. Si quis autem hanc meam oblationem qualibet cupiditate deceptus quocunque ingenio aliquo tempore a domo dei auferre temptauerit, superni numinis iram incurrat sortemque possideat cum his, qui dixerunt domino deo: recede a nobis , nec ut iudicetur, set ut perpetuo dampnetur, resurgat. Cui donationi et facto interfuerunt hi testes: Desinna, Nonensis iupanus, testis, Cerminicus Breberschico testis, Uocinna Zatinscico testis, Dalizo Poliscico testis, Cosma Luscico testis, Mutimir Sidrascico testis, Saracino sitinico testis,

+. Emimus puerum adhuc paruum qui nuncupatur Slobba a suo genitore, quem studio litterarum erudiri fecimus, quemque libertauimus et usque ad presbiterii honore sublimari fecimus ad eiusdem ęcclesie opus, ibi illum perpetuo manere uolumus. 46. Et dedimus Petrum Dracculum quem comparaui a Catarinis pro III.

solidos ad laborem et non habenti unde reddere tuli prenominatum filium pro solido, comparaui pro I. solido et I. staro de grano pro fine, in tali pacto ut si daret seruum similem sui liber abscederet, sin autem in perpetuum fieret ęcclesie seruus; coram omnes fratres et coram sorore sua hoc firmatum est. 49. Denique comparaui seruum nomine

et ibi seruientibus illud custodiant. Quod si, quod absit, aliquis eorum aliter preter quod precipimus egerit, ut ad suum opus illud retinuerit, iratum habeat trinum et unum deum, et maledictionem CCCX. et VIII. sanctorum patrum consequatur et in perpetuo nostram possideat maledictionem. 71. +. Memoratorium facio ego Brana una cum filiis meis uidelicet Dragus

75. Ibidem Slauiz ante eosdem testes sicut partem fratris sui affirmauit sic suam partem que ibi habebat in eadem ęcclesia pro remedio animę suę nec non sui fratris perpetualiter contulit. 76. Denique ego filio Draganego Prodano offero terra supra

ego Johannes sancti Domnii sacrista et procurator cenobii sancti Petri de Gomai et iuppanus Talmazo, predictam cartam confirmationis ueram esse, iuramento firmaremus et terre sepedicte, sicut prius fuerant date et confirmate predicto manasterio ita essent in perpetuum, et eas in omni quietudine ac sine molestia possideret ammodo et usque in seculum. Sic autem prefate terre describuntur et terminantur: ex parte boree est mons, ex australi parte incipiunt a Stilpiza descendendo usque ad magnum lapidem qui est supra

ausus quique resistere eis, sed omnes facti sunt ei pacifid. Inter haec rex Dobroslavus plurima bona dans Antibareno illi, qui Cursilio nunciaverat, quod esset circumdatus a magna multitudine, stabilivit ei, ut nec ipse nec filii eius in perpetuum obliviscerentur hoc factum. Post hoc filii regis obtinuerunt totam terram Duracinorum usque ad flumen Daiussium, aedificaveruntque ibi castellum et posuerunt in eo viros fortes, qui exeuntes depraedabant Graecos, et captivabant

notorium, cepit se friuolis allegationibus excusare. Ducebat enim predicatam mulierem sibi fore legitimam, quam ex consuetudine orientalis ecclesie secum poterat licite retinere. Sed legatus excusationes Dabralis nullius fore momenti considerans autoritate apostolica sententialiter remouit eum in perpetuum ab administratione ecclesie Spalatensis. 5His temporibus Stephanus Geyze filius per Romanum pontificem coronam regni adeptus, primus rex Hungarorum effectus est, uir strenuus et ad ampliandum christiane fidei cultum ualde intentus, totum regnum suum ita nobiliter

multitudinem populi et cleri coadunari iussit ipsumque pseudoepiscopum coram suis Gothis de tante temeritatis nequitia durissime increpauit, denuntians omnibus, quod nullum sacri ministerii ordinem a summo pontifice datum ei fuisset. Quam ob rem ipsum Cededam et Potepam cum suis sequacibus perpetui anathematis mucrone a fidelium consortio detruncauit, Vlfum uero, tanti sceleris inuentorem tantique satorem erroris, usque Spalatum trahi iussit. Vbi congregata synodo eundem iniquum presbiterum ab omni ordine clericali deposuit multisque affectum uerberibus, atonso capite, adusta

fidelium consortio detruncauit, Vlfum uero, tanti sceleris inuentorem tantique satorem erroris, usque Spalatum trahi iussit. Vbi congregata synodo eundem iniquum presbiterum ab omni ordine clericali deposuit multisque affectum uerberibus, atonso capite, adusta stigmate fronte, sicut papa iusserat, perpetuo carcere detrudi fecit. Sed cum malesanus Cededa ab incepta temeritate nullatenus resipisceret multaque scandali materia propter ipsum in toto regno fuisset exorta, preceptum est a summo pontifice, ut tam in Romana quam in Spalatina ecclesia et per cunctam prouintiam solempnis

Laurentio archiepiscopo illustris uir Demetrius, cognomento Suinimir, rex Chroatorum, restituit ecclesie sancti Domnii ecclesias sancti Stephani et sancte Marie in Salona cum omnibus earum bonis. Has siquidem ecclesias edificauit et dotauit quedam Helena regina, donans eas Spalatine sedi iure perpetuo possidendas. Que ob reuerentiam regalium sepulchrorum concesse fuerant quibusdam regularibus ad tempus, qui assidue in eis officiorum ministeria exercebant. Ibi namque magnificus uir Cresimirus rex, in atrio uidelicet basilice sancti Stephani, tumulatus est cum pluribus aliis regibus et

hac parte parebat. Tandem consecratione huiusmodi celebrata, protinus apud sedem apostolicam factum Gaudii archiepiscopi diuulgatum est. Summus uero pontifex, misso apochrisario suo iussit tam archiepiscopum, qui ordinauerat, quam episcopum, qui ordinatus fuerat, ab administratione suorum ordinum perpetuo amoueri. Episcopum ero, qui protestationem fecerat, decreuit a culpa fuisse immunem. Quod et factum est. Post hec idem archiepiscopus longa paralisis egritudine dissolutus aput monasterium sancti Benedicti diu iacuit. 7Sed eo adhuc uiuente subrogatus est alius

elegerunt in suum episcopum Micham nepotem Picii, canonicum ecclesie Spalatensis. Hic in Spalatina ecclesia consecrationem suscepit et pergens ad apostolice sedis presulem confirmationis rescriptum optinuit, ut deinceps episcopatus Farensis antique metropoli Spalatine, tamquam matri sue, iure perpetuo adhereret. De Bernardo archiepiscopo Spalatensi 1Eo tempore illustris uir Bela Hungarie rex, missis apochrisariis ad apostolicam sedem, supplicauit domino pape Innocentio, ut iuberet reliquias beati Vladislaui regis subleuari et in loco

quotquot Venetos in castro illo inuenerunt, omnes gladio peremerunt destructoque totius munitionis illius edificio, Iaderam intrauerunt. Et tunc ruinas domorum suarum, ut poterant, instaurantes, habitauerunt in eis. Miserunt autem Venetias et fecerunt pacem cum ipsis, iurantes eis subiectionem perpetuam et fidelitatis constantiam obseruare. 9Eodem tempore uolentes Veneti de Bernardo archiepiscopo sumere ultionem, uenerunt cum galeis et destruxerunt turrem cum palatio, quam idem archiepiscopus construxerat in insula Hurania, que est ante Salonam.

periculum facti sunt cum archipresbytero concordes ad inuicem, qui prius numquam poterant concordare. Tunc ceperunt palam aggredi archidiaconum et post appellationem a se factam interdicti et excommunicationis in eum iacula intorquere. Et facta conspiratione, ad nihil aliud nisi ad ipsius perpetuam deiectionem laborare ceperunt. Ut autem in eum popularem concitarent tumultum, fecerunt omnes ecclesias claudi et ab omnibus cessare diuinis. In tantum enim scandali huius excreuerat malum, ut intra ecclesiam et extra ecclesiam non solum clamosis uocibus decertarent, sed etiam temerarias

quasi filios confouere. Sicque breui tempore tota ciuitas ueluti de magnis tenebrarum squaloribus exiens ad lucem deuenit. 5Tunc illa cruenta et orribilis discordia, quam supra descripsimus, sopita est. Nam filii Vitalis cum parentella Duimi contractis inter se conubiis pacem perpetuam tenuerunt. Sclaui etiam, qui inplacabiliter contra ciuitatem seuiebant assiduis predationibus laniantes eam, ad pacis concordiam reducti sunt. Tanta namque fuit eo tempore securitas intus et extra, ut numquam maior ibi memoraretur fuisse. Hoc ideo contigerat, quia potestatis metus omnes

rectum ordinem gubernatur. Scriptum est enim: per me reges regnant et potentes scribunt iusticiam . Et ad hoc ut pręfata ciuitas Spalatina diuino semper auxilio suffragante perpetuo conseruari ualeat in statu pacifico et tranquillo: nam Roma tam diu mundi tenuit monarchiam, quam diu uiguit iusticia in Romanis; deficiente autem in eis iusticia, defecit dominium Romanorum.

nocere solet;
Dulcia non meminit, nisi qui gustauit amara;
Qui petit excelsa, debet uitare ruinam. Diligunt itaque iusticiam Spalatini, ut cum ordine iusticię perpetuo ualeant honorabiliter gubernari: cum iusticia sit famę perpetuę stabile fundamentum.
Si lis inciderit te iudice, dirige libram

nisi qui gustauit amara;
Qui petit excelsa, debet uitare ruinam. Diligunt itaque iusticiam Spalatini, ut cum ordine iusticię perpetuo ualeant honorabiliter gubernari: cum iusticia sit famę perpetuę stabile fundamentum.
Si lis inciderit te iudice, dirige libram
Justicię, nec flectat amor, nec munera palpent;

est cauendus, Iadrę leges periti et in trono prophetico aprobati reperiuntur. Sed de eius superbię elatione sileo, eo quod plurrimis excedit cubitis fastum de grandis Sabthael non minimus, qui diuina similitudine formatus ac eius fuerat gratia illustratus, visione decora est perpetuo priuatus ac in abissum est precipitatus. Igitur, Iadera, non uales illud elegicum metrum regis Dauid resonare. Debuit enim tam horum, quam illorum nimio librante onere uitiorum grandem tempestatis rabiem excitare. Derelinquat ergo impius uiam suam et Deus ipsius miserebitur, reuertatur ad

grandem dolum et fraudem fuisse comissum, non in parua animositate cordis fuit repletus. Penitus statuit in se, licet dimidii regni sui thesa- urus in confusione esset dispergendus, decet ut cuncta oppida et uallata regionis Croatię sue dignitati regali sint perpetuo subiecta. 4. Qualiter Ludouicus rex mouit se uersus Croatiam Fluente itaque Anuntiationis Iesu Christi MCCCXLV, indictione tertiadecima Iulii mensis memoratus Ludouicus rex agregauit validam militiam,

effectum habebit, nisi prius habita et expressa licentia Illustrissimi regis nostri memorati. Nam hęc est ciuitas non iam Iadertinorum, sed naturalis domini, quam ipsi pollicitauimus. Dum nobis presens conceditur vita, subiecta fidelitatis elegimus in perpetuum retinere et obseruare, sic quod rogationes, immo potius hortationes Inclyti principis nobis admittendas inualido huius ciuitatis cederet discrimini et in dedecus nostri domini. Componant cum felici rege; illa, que iusserit, executioni fient terminata. Sane vniuersi et singuli, qui

nam eis uidebatur totus orbis exultasse. Parant ornasse ciuitatem decoris sindonibus, per que ille amantissimus princeps, eorum rex, excelsa ethera posset speculari. Appetit quisquam ciuium plus sibi neccesse quam ipse suus naturalis herus patiatur. Non cessant continuis clamoribus ad perpetuum Sabaoth pro ipsius incolumitate humiliter deprecare. Quis ergo tanta perspicacitate decoratus, qui libraret lancem in corde nec in humano sensu quiescere potest tam ingentem Iadertinorum iocunditatem? Iam Iadertinis lata et spatiosa uia conceditur, tuti gradiuntur,

deum benedicens ac eorum pastorem, qui patefecit et tam enorme detexit putatum, absque alicuius impeditionis obstaculo illum nobilem pariter cum filio binosque ex illis vndecim plebeiatis elegantioribus idem pretores iusserunt decolare, quatuor ex illis lumine priuari et reliquos sub perpetuis compedibus pronuntiarunt cruciari. Tale enim crudele commissum ipsi iniqui conceptores decreuerant effectui perducere, ut hostibus illo die, quo iustitiam compleuerunt, aliquas ex turribus maioribus sitis ex boreali plaga urbis hostibus

illius regis, que in trunco fuerat erecta, remouent, effigiem S. Marci in vexillo depictam in ipso cum laudis iubilatione erigunt. Tandem iunior capitaneus maris, scilicet Andreas Maureceno in logia maiori imposito silentio amonuit vniuersos ciues, ut fidelitatem, quam spoponderant, in perpetuum obtineant et quod per eos ac comune et Ducem Venetiarum stabilitum et ratificatum fuerat cum sindicis comunis Iadrę effectualiter erit obseruatum, nec aliquis formidet, sed quilibet suis vtatur vt uult et debet. Et dum hęc acta

ac vino inebriant stomacum. Denique die vicesimo tertio vltimi mensis memorati capitanei, qui vicem gerebant rectoris, grande consilium ad campanę sonum, ut moris erat, fecerunt, in quo omnes consiliarii tactis corporaliter Scripturis quam compromiserant, inuiolabiliter in perpetuum obseruabunt. Similique modo mane facto vniuersi plebeiati in logia maiori in foro sita firmauerunt sacramentaliter. Et cum sic per aliquot dies licet in maximo persistissent tremore dicti conciues, et ecce repente, scilicet in Kalendas nono Februarii exiit edictum a

Saladinis, ser Crescius de Nassis, ser Cosa de Begna et ego Paulus de Paulo, nomine nostro ac totius civitatis nostrae, habentes auctoritatem super hoc a consilio duodecim sapientum, fungentes plena potestate a generali consilio, iuravimus invicem et vicissim unitatem, fraternitatem et amicitiam perpetuam et iuvare alter alteri toto posse et scitu, semper in fidelitate et fidei constantia dominarum nostrarum reginarum et sacrae coronae Ungariae. 1383

Die 27. mensis ianuarii in Iadra in domo illorum de Saladinis, fecimus et firmavimus unionem cum magnifico domino bano Chroatiae et Dalmatiae, scilicet domino Butcho, et comite Carolo de Corbavia, pro eis et fratribus eorum, et iuravimus ibidem super reliquias perpetuam amicitiam et ligam contra aemulos domini nostri regis et nostros utriusque partis, inter praedictos dominum banum et comitem, nominibus quibus supra, et nos, scilicet dominos: Gregorium de Nassis, Andream de Grisogonis et Georgium de Rosa tunc rectores, cum sex nobilibus ad haec fienda

homines, tu mea charta, time. 15. AD LEONELLUM PRINCIPEM FERRARIAE
1.15.1  Obtulerit sors si qua, meum tibi forte libellum,
1.15.2  Perpetua Estensis, lux, Leonelle, domus;
1.15.3  Non illo hunc vultu relegas, quo iura ministras,
1.15.4  Sed quo saepe levem, pellis et ipse pilam.

1.50.29  In lucem magis efferes apertam.
1.50.30  Nolunt Pieriae latere merces,
1.50.31  Quas famae pretium manet perennis.
1.50.32  Quodsi perpetuo legi recuses;
1.50.33   Multo simplicius nihil reponas. 51. IN CAROLUM
1.51.1  Carole, memet amas, verum mea

belle possis haec omnia, non potes illud.
1.186.4  Ne, facias, male sit, cum bene, Malce, tibi est. 187. IN DIONYSIUM
1.187.1  Perpetuis totus, Dionysi, sordibus horres,
1.187.2  Hoc vera dignum religione putas.
1.187.3  Nimirum porco non esset sanctior ullus,
1.187.4  Si faceret quenquam sordida vita

si vidisset, pessime Grylle, tuam? 192. AD URSUM
1.192.1  Urse, rogas, Ocni fuerim quot in urbe diebus?
1.192.2  Septem perpetuis noctibus urbe fui.
1.192.3  Quippe ubi continue nebulis latet obsitus aër,
1.192.4  Illic auctore te quis locus esse potest?

1.268.4   Laeta fuit, quamvis Caesariana foret. 269. CUR AETATEM EXUANT SERPENTES, CUM SENIO INTEREANT HOMINES
1.269.1  Ab Iove perpetuam, mortalis turba, iuventam
1.269.2  Cum peteret, vanas audiit ille preces.
1.269.3   Impositum tardo, reserabat munus, asello,
1.269.4  Ad liquidas, sitiens flexit asellus,

1.297.1  Si Marcellorum componas facta duorum
1.297.2  Romani Venetus, vincet avi acta nepos.
1.297.3  Transeo quam praestet servatam Brixia Nolam,
1.297.4  Quantum septenas, perpetuae, trabeas;
1.297.5  Nunquam illi visas, toties hic contudit Alpes,
1.297.6  Vecta illi caesis, nulla carina, iugis.
1.297.7  Illum unus Sicula, superatum depulit

2.90.5  Tamne iuvat nulla mentem requiete remitti,
2.90.6  Sic leve continuis insenuisse malis?
2.90.7  Nil est in terris, quod non aerumna fatiget,
2.90.8  Nec tua perpetuo membra adamante rigent.
2.90.9  Trux quondam Alcides, vagus et requievit Ulixes,
2.90.10  Credimus et dominum saepe vacare Iovem.
2.90.11  Si sapis, ex

3.1.35  Nec tamen his fratres cedent pietate poetae,
3.1.36  Sed tibi post Musas proxima sacra ferent.
3.1.37  Nos duo praesertim; quorum tua dextera formas
3.1.38  Perpetua nosci posteritate facit.
3.1.39  Interea haec gratam testentur carmina mentem,
3.1.40  Vilior his Arabi turis acervus erit.

4.7.96  Nec volo, nec possim, si piger esse velim.
4.7.97  Turcorum nostro nimium gens proxima regno,
4.7.98  Securos nobis non sinit ire dies.
4.7.99  Hanc ego perpetuis statui insectarier armis,
4.7.100  Mollia proposito sint modo fata meo.
4.7.101  Magnifici sic alta iubent exempla parentis,
4.7.102  Sic sacer aeternae religiones amor.

nostrae opem tribuet; brevis erit res, si uno tempore ageretur, et si per intermissiones, intervallaque lentiorem spem nostram non fecerimus. Habet iam beatitudo vestra aequalem his stipendiis exercitum, habet milites domesticorum funerum avidissimos vindices, quibus non precaria, sed perpetua arma exstant, adversum illos nostros semper hostes, christiano nomini nunquam amicos. Placeat modo provisionem non postponere, et eum finem, ut liberata Europa et fidei consors et sedis illius gloria fiat, atque decus. Haec dicens, simulque hinc

Quid tantum eximiae perituro flore figurae
Elatus brevibus credis, inepte, bonis.
Nulli fida satis fugitivae gratia formae,
Nil homini eximium perpetuumque datur.
5  Par annis facieque tibi defloruit ante
Narcissus, formae captus amore suae,
Oebalius tibi par periit puer et puer ille
Magna deum exarsit cuius amore parens.
Non semper simulque pubescit floribus

salvum te venisse magna laetitia affectus sum. Novi excellens ingenium tuum et magnarum rerum cupidissimum; si quod priscarum illustrium litterarum vel vetustatis insigne vestigium nactus es, rogo facito me participem, ut extent tuae perpetuae in me benevolentiae signum et monimenta amoris. — Si Cesarem et Philippicas ad me mittes, mihi pergratum facies. Recte fidei Thome, iustis de causis mihi amantissimo, cesarem committere potes; qui iterum tua opera Galliam

excubias facere imperavit; totis viribus molem tanti belli adire statuit. Panones tantum novitate hujus periculi commoti traduntur adeo, ut numquam in ducibus legendis, nec in exercitu scribendo diligentiores fuisse; vulgo fremere aut in perpetuum arma bellumque oblivioni danda, iugumque servitutis turpissime subeundum, aut his, cum quibus de imperio immo de vita et sanguine certamen, nec virtute nec pacientia, nec militari disciplina cedendum esse. Alii vero sunt, qui

1454-08-14, Tragurio Johannes Sobote clarissimo Patricio P. M. S. P. D. Perpetuis occupationibus factum est, quod hisce diebus nihil ad te scripserim, praecipue gravi aegritudine uxoris, de cujus salute medici desperaverant, dei beneficio ab inferis revocata est. Nobis nunciatum est, honestissimum virum Petrum

sensi ex his jam esse, quos R. P. V. pro suis habet; e vestigio concupivi et ipse huic numero aggregari; ut qui cognatione jungimur invicem, etiam V. R. P. obsequio pariter dicaremur. Offero igitur mediocritatem meam R. P. V. supplicans eidem, quatenus et me perpetuis servitoribus suis adnumerare dignetur. Vt autem quod verbis astruo, rebus indicem, quasdam in praesenciarum meae devotionis primicias, licet exiguas R. P. V. mitto. In quibus peto mittentis magis animum pensari quam munusculi vilitatem. Cetera dicet R. in Christo P.

illi fortuna nocuit quod eum documentum fidei, documentum patientiae fecit? Π aduerte Reguli exemplum not. lector A2 in marg. Figunt cutem claui, claui] correxi ex clauis et quocumque fatigatum corpus reclinauit uulneri incumbit, in perpetuam uigiliam suspensa sunt lumina; quanto plus tormenti, tanto plus gloriae.

Sed utroque horum Iob, ille noster constantissimus, spectabilius multo dedit spectaculum, multoque Deo gratius et iucundius, Π Iob constantissimus not. lector A2 in

post delictum sumere poenas; etenim in reprobis diem ultimum exspectat, ut, cum ad fundum peccatorum perueniunt, grauius in eos statuat; consueuit enim quanto serius, tanto ulcisci grauius. nota bene not. lector A1 in marg.

Nam quosdam ob perpetuam eorum immanitatem impietatemque aeternis deputatos suppliciis facit in hac mortalitate futurorum malorum praegustare acerbitatem; ut Antiochum et Herodem, quorum uterque miseris excruciatus doloribus lethaeum foetorem et uermes acerbissimos in hac uita praegustauit. Sic Sodomitae

impietatemque aeternis deputatos suppliciis facit in hac mortalitate futurorum malorum praegustare acerbitatem; ut Antiochum et Herodem, quorum uterque miseris excruciatus doloribus lethaeum foetorem et uermes acerbissimos in hac uita praegustauit. Sic Sodomitae sulphureos inferni ignes, quibus perpetuo cruciandi sunt, uiuentes senserunt. Sic Pharao caliginosas tenebras, ardorem, uermes et alia flagella, quibus torquendus a daemonibus erat, in carne expertus est. Sic rex Asuerus uniuersas paene Tartari acerbitates in carne sustinuit, quas erat post mortem sempiternis legibus passurus,

saltem reuerti et temporanea supplicia animi commitigari contritione. Nempe tibi soli datum est Dei depellere iram, nec iudicis seueritas, nec tyranni immanitas, nec, quod mirabile dictu est, ullo tormentorum genere ipse potest praeuenire Deus. Stabilitum enim et perpetuo sanctitum est consilio non dimitti peccata nisi paenitentibus. Nonne uides ex latronibus paenitentem ex cruce, quam ob scelera patiebatur, ad aeternas mitti delicias, non paenitenti autem ad temporalia sempiterna adiecta esse supplicia? Praedixerat siquidem Dominus etiam ad uesperum in

ad temporalia sempiterna adiecta esse supplicia? Praedixerat siquidem Dominus etiam ad uesperum in uineam Domini Sabaoth ad opus accedentem felicem illum suscepturum denarium, et non uigilantes uirgines a talamo sponsi exclusas; nec queri poteris te bis punitum. Nam coeptis in hac uita poenis in perpetuum affligendus eris, unaque poena in praesenti incepta uita in futura sine fine perseuerabit. Sed de his hactenus.

Nunc ad illud ueniamus omni sane admiratione dignum, quod quinto proposuimus loco, Deum uidelicet immeritis etiam hominibus, non propter augumenta

ipsum, quod unice precatur, tranquilliore esse animo. Hinc et Anna apud Maronem in consolanda Didone sumpsit exordium: "O luce magis dilecta sorori, solane perpetua maerens carpere iuuenta." Hoc ipsum et Hieronymus Theodoram consolando in principio sermonis sui significare curauit: Lugubri nuntio

siue sensus extinguitur morsque ei somno similis est, qui nonnumquam etiam sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt,

praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum,

siue sensus extinguitur morsque ei somno similis est, qui nonnumquam etiam sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt,

siue sensus extinguitur morsque ei somno similis est, qui nonnumquam etiam sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt,

siue sensus extinguitur morsque ei somno similis est, qui nonnumquam etiam sine uisis somniorum placatissimam quietem affert, dii boni, quid lucri est mori, aut qui multi dies reperiri possunt qui tali nocti anteponantur, cui simul futura est perpetuitas omnis consequentis temporis, quis me beatior? Sin uera sunt quae dicuntur migrationem esse mortem in eas oras, quas qui e uita excesserunt incolunt, id multo iam beatius est te, cum ab his, qui se iudicum numero haberi uolunt,

praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum,

praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum,

praebeat, denique uniuersa prouideat, quantum per ipsum fieri potest, quae ad bene lauteque uiuendum cum illis, tum domesticis suis necessaria esse uidentur. Ex quo tamen uniuerso labore et perpetua sollicitudine sua nihil amplius commodi utilitatisue referunt quam plerique ex familiaribus eorum, cum nec consumere amplius possint quam aliquis seruorum aut amicorum ipsorum,

animis, moribundis membris, leuibus et anxiis mentibus, brutis et obnoxiis corporibus, dissimilibus moribus, similibus erroribus, peruicaci audacia, pertinaci spe, casso labore, fortuna caduca. Sigillatim mortales cuncti, uniuersi genere perpetui, uicissim sufficienda prole mutabiles; uolucri tempore, tarda sapientia, cita morte, querula uita. Et Seruius Sulpicius ad Ciceronem ipsum de morte

tuae beatitudini tam luctuosus atque anxius conquereris. Quis est enim tam compositae felicitatis ut non aliqua ex parte cum status sui qualitate rixetur? Anxia enim res est humanorum conditio bonorum et quae uel numquam tota prouenit, numquam perpetua subsistat. Huic census exuberat, sed est pudori degener sanguis. Hunc nobilitas notum facit, sed angustia rei familiaris inclusus mallet esse ignotus. Ille utroque circumfluus uitam caelibem deflet. Ille nuptiis felix, orbus liberis

orationi imponit. In aliis quoque consolatoris epistulis eius paene omnibus exemplorum adhibet patrocinium. Et Antimachus, poeta minime contemnendus, dum se ipsum consolari cuperet de coniugis morte, hoc solo ac perpetuo loco usus est, siquidem elegiam ex uxoris nomine Lydem, in qua cunctas heroum calamitates recensuit. Et recte sane; enumeratio enim exemplorum, ut Cicero in Tusculanis

aut aliquam iocunditatem ingerit, Epicuro deputabimus, nullus fere erit quem aliis relinquere possimus; quandoquidem nullus est qui non aliqua demulceat uoluptate. Istae enim duae animi affectiones, uoluptas scilicet et tristitia, perpetui comites sunt omnium quaecumque animum possunt perturbare. Neque ulla est perturbatio animi, teste Aristotele, quam e uestigio aut uoluptas aut tristitia non consequatur.

dignitatis. Nauigant ad quaerendas diuitias uel ad causas patrimonii aliquas explicandas et periculo proficiscentes omnes impelluntur: nec secum natare, quos diligunt, patiuntur et ut ad palatia caeli, ad studia Christi, ad honorem uitae perpetuae et patrimonium possessionis aeternae cum securitate ualeant peruenire; nemo filios suos libenter ab se gratulatur abscedere. Propter incertam mercedem filium uel fratrem uel parentem unusquisque compellit, et ad certam salutem suorum

Minuitur autem malum non tantum ex his solis, uerum uniuersaliter ex contrariis rationibus cunctorum illorum quibus augetur bonum. Sunt autem quae deterrere bonum consueuerunt; ista, ut summatim dicamus, si sit paruum, si non perpetuum, si cito abiturum, si non est pulchrum, si non est honestum uel iustum, si non multum proficuum, si non libet factum aut praestitum, si imprudenter uel ignoranter datum. Licet haec, ut etiam aliqua alia, et iniuriam minuant,

praeter spem eueniat omne id deputare esse in lucro." Et post obiectis aduersus hanc sententiam respondens ait: Nihil est quod tam obtundat leuetque aegritudinem quam perpetua in omni uita cogitatio nihil esse quod non accidere possit , quam meditatio conditionis humanae, quam uitae lex commentatioque parendi; quae non hoc affert ut semper maereamus, sed ut numquam.

apud comicum ait: Cur meam senectutem huius sollicito amentia: an ut pro huius peccato ego supplicium feram? et apud Mantuanum: solane perpetua maerens carpere iuuenta? Idcirco et in consolando uulgo usurpatur: "Ne crucia te neue sponte eneca; nec uelis amicis liberis omnibusque tuis maerori esse aut eos

tamen sunt funera natorum, rogus aspiciendus amatae coniugis et fratris plenaeque sordibus urnae. Haec data poena diu uiuentibus ut renouata semper clade domus multis in luctibus inque perpetuo maerore et nigra ueste senescant. Deinde enumerat plerosque, quibus uita longior grauissimas attulit calamitates eosque intolerabilibus onerauit malis. Vt Nestorem, Peleum,

conquirendas opes, magistratus ambiendos, aedificandas urbes, imperiumue in homines exercendum; uel ad aliud quippiam ex humanis rebus possidendum consequendumque? Atqui horum quaedam nobis cum brutis communia sunt, reliqua uero nec perpetuo haberi neque illo pauculo et exiguo tempore sine magnis laboribus comparari queunt, sine ingenti fastidio administrari et sine grauissimis curis anxietatibusque retineri . Non ergo

ueluti... uidisse cf. Herod. 2,129,3-130,2 III.24.14 Apud... uero ] Sed apud Egyptios V1 | flagrantia ] fragrantia perpetuo V1 | quot diebus sic III.24.16 cadauer... refluit ] cadauer cum maris V1

882 rumpas IV.10.8 sermonibus pro litteris IV.10.9 nobiscum ] perpetuo nobiscum V1 IV.10.11-12 desunt in V1 IV.10.12 Hoc... et pro Quod | Cic. fam.

si tantum quatuor mensibus superstitem uidisset. Iam enim decreuerat et aedificiis et prouentibus hac proxima aestate ita eam instruere ut quinquaginta fratribus et commodae mansiones et necessarius uictus perpetuo suppetere posset. Insuper et bibliothecam his proximis diebus adiecturus erat praestantissimis omnium scientiarum libris egregiae refertam. Sed dei uoluntate nobis tam repente ademptus est, non quod tam piis operibus non delectaretur deus, uerum (quod ualde pertimesco) ut eum

fore, oppidumque suae fidei creditum nulli quam principi suo, a quo illud acceperat, tradere uelle affirmat. Imperator, accepto praefecti responso, oppugnationi se praeparat, et, quoniam unicus aditus equiti, et hic quoque perangustus, iuxta litus maris ad conuallem erat, (nam caetera omnia perpetuus mons in theatri formam claudebat) uallo locum ac fossa munire iubet, praesidium ad obseruandum aditum imponit, ne, si potens hostis aduenisset, nostros ab oppugnatione deturbare et oppidanis subsidium ferre

ut Senatui Veneto et imperatori scribat Andream sua culpa a militibus mercenariis, quos stipendio fraudauerat, interfectum esse. Se quoque oratorem Venetias et ad imperatorem mittere uelle dicunt, qui et fidem eorum integram regi suo cum matre, et amicitiam perpetuam Senatui Veneto polliceatur. Praetor, tametsi eos falsa locutos sciret, tamen, tempori inseruiens, omnia se facturum promittit. Deinde coniurati ad regiam conueniunt. Tum filiam regis, puellam annorum sex, filio

fluuiaticas lintres triginta instructas et bene armatas in classe habebat. Est mons a sinu Risonum usque ad Bolianam perpetuus, qui quasi quodam promontorio decliuus in ripam Bolianae ex aduerso Scodrae desinit, totus saxosus et asper, equestribusque copiis inuius. Igitur statuta die Georgius per dorsum montis Scodram uersus copias ducit; Leonardus

40  Terribilesque feras terribilesque uiros,
Fortior est illo quisquis se uicerit ipsum
Addideritque malis frena cupidinibus,
Atque iter ad cęlum uera uirtute pararit
Donandus uitę munere perpetuę. Tetrasticon de Hercule
Quem non euertit uitiorum dira libido,
Fortior hic ipso est Amphitrioniade.
Esse ita cognosces Marci

Visus perpropere est omnibus ille mori. Epitaphium Luxę de Bilsa Spalatensis
Hic sum Luxa situs lucis cognomine dictus.
Qui legis hęc, lucem dic mihi perpetuam. Epitaphium eiusdem
Credere quis posset: felix in morte quiesco,
Gratior est tumulus quam mihi uita fuit.
Nam neque nunc lites nec iurgia

Sceptra tenens regnat qui modo seruus erat.
Denique cunctarum sunt magna uolumina rerum
Atque agitat uarias sors animosa uices.
65  Illo igitur nostrę mentes et uota ferantur
Est ubi perpetui mansio certa boni,
Christicolas immensa beant ubi gaudia fidos,
Gaudia non ulla deperitura die.
Nil hostile timent, nec quicquam triste uerentur,
70   Conspectum summi qui meruere Dei.

datur, si luce negatur?
Nam iuris tenebras dicimus esse tui.
Ocia detestor, cogor tamen ocia semper
Viribus euictus, somne, subire tuis.
Nunquid Epimenides ego sum, quem tota sopore 15
Perpetuo dicunt lustra quiesse decem?
Nunquid ego Endimion, cui quondam colle sub alto
Blanda quiescenti basia Luna dabat?
I, potius segnes animos et corpora nulli
20   Apta operi totos stertere coge dies.

Christus:
Perferat offensas omnes, non inferat ullas
Qui super alta cupit sydera pace frui.
Vita breuis, modicus labor, optatissima merces,
Immensum semper perpetuumque bonum. 30
Quod si quem ne summa quidem iam pręmia tangunt,
Terreat ęterni carceris exilium,
Ignis inextinctus, nunquam discussa tenebra,
Semper edax uermis, semper amara lues,

Post hęc gestarum miranda potentia rerum
Reddiderat notum nomen in orbe suum,
Cum linquens terras cęlestia regna petiuit,
10   Esset et in superis notus ut inde plagis.
Illic perpetuo uiuit feliciter ęuo
Additus ętherię principibus patrię. De duodecim apostolis Petrus

his accipiunt cętera turba fidem.
Ipse autem tempus durauit ad usque Traiani
40  Vnus cuncta Asię sacra sacella regens.
Annos huic centum minus uno contulit ętas,
Ętatem uiuit sed modo perpetuam.
Obiit anno a Dominica passione LXVIII. Thomas Didymus
Didymus ipse Medos, Hyrcanos, Bragmanas idem
Persasque et Parthos

uatum,
Iam licet obscuris nil titubare locis:
Sic sole infuso tenebras uanescere noctis
Cernimus et nubes flantibus etesiis.
15  Te bellante piis uerterunt terga prophani,
Perpetuus nostris hostibus hostis eras.
Te duce, prostratis erroribus, alma triumphat
Ecclesia et laudes concinit usque tuas.
Tu nobis consulta, modos monitusque dedisti
Per quos alta poli scandere ad

Scripserit, hoc dices uerius esse nihil.
Inspice, pręterea, quicquid, dum uita manebat,
20   Gesserit, hoc dices iustius esse nihil.
Ergo sydereum merito conscendit Olympum
Et fruitur summis perpetuisque bonis. Augustinus
Augustinus erat stabilis defensio ueri,
Et certum falsi dogmatis exitium.
Ardua deplanans,

Esse potest, primi sit licet illa chori.
Te casti mores, humilis mens, gestus honestus
Et semper sacro pectus amore flagrans
Effecere quidem dignam quę sola maneres
Perpetuum magni numinis hospitium.
Esse igitur poterit per Te mea libera uita
Tantis quas patior solicitudinibus,
Si tamen in nobis, seges est ubi multa malorum,
Germinet oratu gratia

qui coenosis commaculetur aquis,
Sed purus nitidusque fluens simul abluat omnes
Erroris maculas munditiemque paret,
Et sese ad uoti referens primordia nostri
Exoret pacem iam mihi perpetuam.
Virgo fouens humiles meritoque perosa superbos,
Tangat Te nostrę conditionis amor.
Principium commune hominum Te flectat ut istam
Iam Tibi deuotam suscipias animam,

[1.] Franciscus Natalis Marco Marulo in Valle Surda commoranti
Cultor et antistes Surdę, celeberrime, uallis,
Marule, perpetui Regis amator, aue!
Cuius in auxilium fidei dictamina nostrę
Plura uigent scriptis annumeranda sacris,
Cuius honoratę uolitant insignia phamę
Pręmia, Pieriis digna referre

uitae,
Irrides nostri temporis exicium,
Inconcussa fides suffert tentamina mundi,
Concilias Christum dum tibi, Marce, tuum,
Quem pro Francisco uelis exorare misello,
Perpetuo sic te donet, amice, bono. [2.] Franciscus Natalis ad Marcum Marulum de obitu Valerii fratris
Marule, Socraticę non dispar gloria uitę,

modo quam breuis hora fugit.
Confiteor graue sit damnum, grauior quoque poena,
Nonnullum ex charis occubuisse tuis.
»Frater erat« , dices. Carissima pectora fratris
Heu miser ipse gemo perpetuoque gemam!
Huius nomen erat quanta probitate fideque
Te docet et quali laude ferendus honos!
Quis dubitat clarę quod erat uirtutis amator,
Nobilis in bello nobiliorque toga?

Ad Georgium Diphnycum Sibenicensem
2.19.1   Maxima perpetuis gaudebit Smyrna Camoenis,
2.19.2   Quas celebrat Musis dedita turba sacris,
2.19.3   Et docto foelix gaudebit Mantua uate,

2.27.12   Scipio, Romanae gloria magna toge.
2.27.13   Sic licuit magno Ciceroni cedere quondam,
2.27.14   Quamuis perpetuo consule dignus erat.
2.27.15   Maiorum exemplo liceat tibi cedere, rector,
2.27.16   Atque animum uertas ad meliora tuum.

2.29.37   Lex data, ne porcis utatur turba prophanis,
2.29.38   Foedior est porcis Turchia turba tamen.
2.29.39   Dedita perpetuo et sceuo gens dedita bello,
2.29.40   Vnica spes ferrum, parmula, cuspis, equus.
2.29.41   Gens inimica sacras ardescit perdere leges,

carminibus tuis sacratis.
2.36.30   Sed uates tibi gratias habebo,
2.36.31   Dum Phoebi radiis fruar coruscis,
2.36.32   Quod me perpetua lyra serenas,
2.36.33   Et te pectoribus meis tenebo,
2.36.34   Dum nostri memor ipse sim uigoris.

lues.
3.6.11   Fugerat extremo fato pretoria coniunx
3.6.12   Et cecinit tristes nostra Thalia modos.
3.6.13   Hei mihi, perpetui uexabor carmine luctus,
3.6.14   Nec me solari nunc ualet ulla quies.
3.6.15   Predia Virgilii Romanus miles habebat,

3.10.3   Rippa domus fuerat dominans tibi, Mantua foelix,
3.10.4   Est modo sed Venete gloria facta toge.
3.10.5   Rippaque perpetuis uirtutibus ipsa nocebit,
3.10.6   Quas paris officio, Paule serene, tuo.
3.10.7   Magnanimus Veneta tu dux in classe fuisti

Pira, mala Punica clam auferre turpe non sit. De aquarum riuis 303 .
Amicus. Amator tui solus eram, cęteri uero tuorum 15 . Amicicia est honesta perpetuę uoluntatis communio 42 . Lysis de amicicia 43 . Bonum amicum mauult quam Darii aurum adipisci. Vtrum amicus amans amati an amatus amantis. Solus bonus soli bono amicus

Contra Epicurum, quod Deus non facit mentem nisi ex se ipso et per se ipsum. Contra Panetium, quod anima sine medio est ex Deo 385 . Quale est obiectum, talis est potentia 386 . Mens unitur obiecto perpetuo et species suscipit absolutas rationesque sempiternas. Contra Epicureos de unione mentis cum speciebus absolutis et rationibus sempiternis. Contra Epicurum, quod species innatę sunt menti 387 . Animus boni cupidus. De ideis.

periculum uirium 42 . Simulata amicicia Perdicę in Meleagrum, regni consortem 66 .
Adulatio. Hages et Cleo adulantes Alexandro. Perniciosa adulatio, perpetuum malum regum, quorum opes sępius assentatio quam hostis euertit 47 .
Auaritia. Scytharum legati Alexandrum auaritię arguunt 42 .

Azarias, rex Iuda, bene operatus est, sed tamen quia excelsa non est demolitus, percussit eum Dominus lepra 66 . Ezechias fidelis Domino omnes abominationes sustulit de Iuda 67 . Salomoni regnum perpetuum promittitur, si ambulauerit sicut Dauid; sin uero neglexerit, contraria denunciantur 76 . Iosaphat ambulauit in uiis Dauid. Et dicitur ei, quod iram Dei meruerit quia communicauerat Achab regi, sed propter bona opera sua placatum

Niobes filii et filię ab Apolline et Diana sagittis confecti. Rustici, quod Latonam sitientem a lacu, in quo iuncos uluamque legebant, repulerunt, in ranas uersi sunt. Tantalus Pelopem filium diis apposuit commedendum, damnatus ad inferos inter aquas et poma siti fameque perpetuo torquetur. Tereus Phylomenę stupratę, ne lamentari posset, linguam execuit. Prognes uxor Ithin filium ei epulandum apposuit et coram puerum requirente caput illius proiecit VI . Peliam filię occiderunt

se habet ut materię misceatur. Qualitas mouet aliud et mouetur ab alio 350 . Corporis magnitudo neque prodest dotibus animi neque nocet 367 . Nunquid humanum corpus ea est dignitate donatum, ut mentem perpetuam excipere hospitem mereatur 382 . Complexio corporum 392 . Corpus ex quattuor elementis. Quare corpus fragile 429 .

interfectos filię populi mei 169 . Lamentatio Hieremię: Non sedi in concilio ludentium etc. Solus sedebam, quia amaritudine replesti me; quare factus est dolor meus perpetuus etc. 171 . Rachel plorans filios suos etc. 175 . Nequaquam calcator uuę solitum celeuma cantabit 180 . Lamentatio Hieremię: Quomodo sedet

Dei uoluntas permanet. Non est sapientia etc. contra Dominum 130 . Deus cuncta fecit bona in tempore suo. Opera quę fecit Deus, ut timeatur, perseuerant in perpetuum 133 . Dei pulchritudo, fortitudo, misericordia, iustitia 136 . Deus inuenitur ab iis qui non tentant eum; apparet eis qui fidem habent in illum. Deus scrutator omnium, quia ubique spiritus Domini

magnum, qui penetrauit cęlos, Iesum, Filium Dei, teneamus spei nostrę confessionem IIII. De sacerdotio Christi etc. Christus sacerdos in ęternum, Leuitę autem in tempore; ille iureiurando, hi sine iureiurando. Solus ille manens in ęternum saluare in perpetuum potest, accedens per se metipsum ad Deum, semper uiuens ad interpellandum pro nobis etc. Alii obnoxii peccato, hic in ęternum perfectus sanctus, innocens, impolutus, excelsior cęlis factus VII, VIII, VIIII. Aspicientes in auctorem fidei et consumatorem,

pauper super pullum 247 . Christus faciet omnibus gentibus pingue conuiuium 247 . Dominus Deus fortis in perpetuum. Conculcabit eam pes pauperis, id est Christi 248 . Dilectus Domini 249 . Iesus Christus lapis 245 . Leo 256 . Et

Serpens antiquus 103 . Incubi 115 . De alligatione et solutione diaboli 165 . Demonum corpora 179 . Qui putant nec diaboli perpetua supplicia futura 181 . ORIGENES
Docilis. Ascendit qui proficit, descendit qui deficit

130 . Regum uita longior propter iustitiam 131 . Nihil permanet 132 . Iterum 133 . Opera quę fecit Deus ut timeatur, perseuerant in perpetuum 133 . Si annis multis uixerit homo, et in his omnibus lętus fuerit, meminisse debet etc. 134 . Adolescentia et uoluptas uana sunt 135 . Omnis caro

Fulgebunt iusti, tanquam scintillę discurrent; iudicabunt nationes et dominabuntur populis. O quam pulchra est casta generatio, cum claritate 137 . Ecce quomodo computati sunt inter filios Dei, et inter sanctos sors illorum est. Iusti in perpetuum uiuent, et apud Dominum est merces eorum. Fructus et delectatio et honor et immortalitas possidentium ueram sapientiam 138 . Iter fecerunt per deserta, de inimicis se uindicauerunt, sitientibus data est aqua de petra

et agri et uineę in terra ista. Conuertam captiuitatem eorum, ait Dominus 176 . Ioachin, rex Iuda, educitur de carcere et ponitur tronus eius super tronos regum; uictum recipit perpetuum in Babylone 181 . Vt scias, ubi sit longiturnitas uitę et uictus, ubi sit lumen oculorum et pax. Circumdabit te Deus dyploide iustitię, et imponet mytram capiti tuo honoris ęterni. Adducet deus Israel cum iocunditate in lumine

domum Domini 194 . Suscipient regnum sancti Dei. Regnum dabitur populo sanctorum Altissimi 198 . Qui docti fuerint, fulgebunt quasi splendor firmamenti; et qui ad iustitiam erudiunt multos, quasi stellę in perpetuas ęternitates 200 . Viuemus in conspectu eius, sciemus sequemurque, ut cognoscamus Dominum 202 . Ero quasi ros, et Israel germinabit sicut lylium, et erumpet radix eius ut Lybani. Ibunt rami eius, et

sed in hoc glorietur scire et nosse me etc. 169 . Cum quęsieritis me in toto corde uestro, inueniar a uobis, ait Dominus 175 . Sanctum Domini non euelletur et non destruetur ultra in perpetuum 176 . Tu ne timeas, serue meus, Iacob, saluum te faciam de longinquo et semen tuum de terra captiuitatis tuę 179 . Fides latronis in cruce: Noui diluculo, multa est fides tua

aleę studiosi 347 . In eos qui de fortuna quęri solent 353 . Varia in Cleandro fortuna 433 . Felix. Perpetuus felicitatis cursus Oziam a uera pietate auertit 64 . Solon Croesum non putauit felicem, quod ea dumtaxat possideret, quę subiacent fortunę 86 . Croesus ad pyram adductus cognouit Solonem de se

quinquennales 137 . IDEM DE ANTIQVITATE IVDEORVM
Fortuna uaria Agrippę 23 . Festum phorias, quo ligna conuehuntur in templum ad ignem perpetuo fouendum 29 . Fames Hierosolimis obsessis a Romanis 61 . Mater filium occidit et comedit 67 . EVSEBIVS DE PRĘPARATIONE

Dies propitiationis. Pasca. Azima. Pentecoste. Neomenia. Tubarum. Solennitas repropitiationis 77 . De diebus festis 84 . Festa 132 . Festiuitas perpetua, sabbati, neomenię 133 . Festiuitates umbra futuri 133 . Paschę. Azimorum. Enceniorum. Septimorum. Tubarum, afflictionis et propiciationis, Scenophegię uel tabernaculorum

patina sexcentis sestertiis taxata, cuius filius ędit margaritas. Cleopatra de coena certans cum Antonio 102. Quidam Siracusis tam diu potare solitus, donec ab eo cooperta in terra foetum ederent oua 113. Orygem perpetuo sitientem Africa generat, et in cibis remedio est sitientibus 115. Magis auidi ciborum, quibus ab aluo longius spacium. Idem minus solertes, quibus obesissimus uenter 125. Insatiabilia animalium, quibus a uentre protinus recto intestino transeunt cibi. De

debes ex eo quod additur inextinguibili III. Diuersę penę diuersis peccatis; gehennę ignis propter carnis incendium, stridor dentium propter risum lasciuum, intolerabilis sitis propter uoluptatem et crapulam, peruigil uermis propter obliquum et malignum cor, caligo perpetua propter ignorantiam et fallaciam. Lymbus abyssi propter superbiam VIII. Infernus secundum BasiliumXVL Interpres. Non oportet omnia quę parabola continet ad litteram pertractare, sed sensum elicientes, cuius causa componitur, nihil aliud perscrutari XV. Incipiens a Moyse

Citius uenit periculum, cum contemnitur 85. Male secum agit ęger, medicum qni hęredem facit 86. Vita stulti 6. Arpeste fatua adeo, ut se cęcam nesciebat 16. Cambyses furiosus et furore feliciter usus 36. Intemperantia fingit sibi perpetuam felicitatem suam 48. Inconstantia. Achilles Homericus modo pronus, modo supinus, in uarios actus se se componens 72. De uagationibus citra propositum. Leuitas nusquam se continens 74. Vnde sit ista inconstantia? Nemo proponit sibi

apud nos fieri soleat ignis, eadem ratione et supra. Ignis de mari erumpens 94. Ęthna 95. Conflagratio futura 100. Ęthna. Ephestion 31. Incendium 41. Infernus. Inferi nulli 67. Inferi nulli iuxta Epicurum 10. Carcer infernus et perpetua nocte oppressa regio. In qua ingens ianitor Orci ossa super recubans antro semesa cruento, ęternum latrans exangues territat umbras 33. Ingratus. Quid faciat ingratos. Lentuli auguris ingratitudo erga diuum Augustum. Ingrati in Deum pręferunt sibi magnitudinem

In Publium Malleolum maternę cędis reum 349. Fuluium pater occidi iussit, quod Catilinam sequi decreuisset 365. Quod tibi non uis, alteri ne feceris 440. Aureliani lex in milites 447. Insidias cauit Hannibal habitum mutando 270. Ignem perpetuum custodiebant uirgines Vestales 76. In Hiera Vulcani officina 161. Proluuium ignis ex Ęthna 161. Boetiorum inuentum, quomodo incenderint pręsidium Atheniensium, cuius murusuitibus et lignis constructus 164. Camillus Volscorum castra incendit 189.

officiis scientię 109. Iustitia sine prudentia multum poterit, sine iustitia nihil ualebit prudentia 120. Iustus esse non potest, nisi idem sit magni animi 121. Iustitia etiam inter latrones 121. Iustitię causa reges constituti 122. Fundamentum est enim perpetuę commendationis et famę iustitia, sine qua nihil potest esse laudabile 130. Iustitia Arati Sitionii benefica ac liberalis 133. Imprudens. Insipiens 75. Solon mentitus 97. Ira 76. Ira immodica etiam aduersus inimicos uitanda

dixit uoluptatem. Palam lustra ingrediebatur cęteraque sub omnium gerebat oculis, quę ad uoluptatem pertinent 77 . Empedocles: Agrigentini deliciis quidem ita se quotidie dedunt ac si postridie morituri, domos uero ita ędificant quasi perpetuo uicturi 85 . Epicuri uoluptas 99 . Epicuri uoluptas non mala, sed quę secundum uirtutem, in quo dissentit Cyrenaicis 109 . Terminus magnitudinis uoluptatum

uestigia nostra in itinere platearum nostrarum 20. Veh super omnes qui habitant in terra 32. Caro et sanguis regnum Dei non possidebunt 38. Voluptatum libidinisque doctores 43. Habitator terrę 49. Luxuriam sequitur Dei obliuio 50. Voluptas non est perpetua 64. Idumea terrena et carnea 69. Veh qui descendunt in Egyptum 80. Via lata 148. Paralisis 184. Seminans in carne 216. In luxuriam 230. Desideria sęcularia 248. Qui transit per plateas iuxta angulos 264. Quasi sopitus

fuit in Christo 202. Anomus dicitur qui sine lege est. Adicus, iniquus siue iniustus 203. Lex et Euangelium 204. Lex aliquando Genesis historiam signat, aliquando prophetas, aliquando proprie legem. Lex spiritalis. Legalia non eese perpetua. Duo Testamenta 207. Vmbra in Lege, ueritas in Euangelio 209. Doctrina phariseorum est Legis secundum carnem obseruatio 210. Lex mutata in Euangelium 224. Euangelium pacis 241. Vię eius, uię pulchrę, id est uię Euangelii 260. Labium

207. Vmbra in Lege, ueritas in Euangelio 209. Doctrina phariseorum est Legis secundum carnem obseruatio 210. Lex mutata in Euangelium 224. Euangelium pacis 241. Vię eius, uię pulchrę, id est uię Euangelii 260. Labium ueritatis firmum erit in perpetuum 268. Vetus et Nouum Testamentum 305. Vnus autor utriusque Legis 307. In Lege ueritates diminutę 327. Argentum Vetus Testamentum, aurum Nouum 327. Sub umbra alarum tuarum protege me 330. Euangelium ubique prędicatum. Lex Domini

euangelizas Syon. Noli timere 160. Quam pulchri super montes pedes annunciantis etc. 163. Clama, ne cesses, quasi tuba exalta uocem tuam 164. Super muros tuos, Hierusalem, constitui custodes. Tota die et tota nocte in perpetuum non tacebunt 165. Clama in auribus, Hierusalem 167. Iniquitatem et uastitatem clamito, et factus est mihi sermo Domini in opprobrium et inderisum tota die 172. Speculatorem dedi te domui Israel. Si non annunciaueris impio, ne auertatur a malo, ille

gladium non annuntiarit 191. Sacerdotes populum docebunt 194. Culinę in templo sunt sancti doctores 196. Docti in populo docebunt plurimos. Qui autem docti fuerunt , fulgebunt quasi splendor firmamenti, et qui ad iustitiam erudiunt multos, quasi stellę in perpetuas ęternitates 200. In gutture tuo sit tuba, quasi aquila super domum Domini etc. 202. Nolens prę timore prędicare maliciam populi, exemplum de Iona 207. Iesus sacerdos arguebatur negligentię circa delictum filiorum, sicut dictum estdeHeli 212.

Principi obsequentes 132. Melior obedientia quam uictimę 133. Qui custodit pręceptum, non experietur quicquam mali 134. De creaturis Deo obedientibus. Nullus permansit in mandatis Domini, et derelictus est 141. Si uolueris mandata seruare, conseruabunt te, et in perpetuum fidem placitam seruare 144. De obedientia mandatorum. Qui audit me etc. 146. Sapiens non odit mandata. Sacrificium salutare est attendere mandatis et discedere ab omni iniquitate 148. Omnia obediunt Deo 150. Si me audieritis, bona terrę

Pauper decessit, cum magnis rebus pręfuisset, et filię eius publice datis dotibus collocatę 8 . Paupertatis in tantum patiens fuit, ut nihil a re publica pręter gloriam retulerit 31 . Perpetuo pauper, cum ditissimus esse posset 43 . Imperio deposito priuatus uixit 45 .
Prodigus. Milites locupletauit, populo in odium uenit, cum eorum bonis

transmigrationem Iuda et reducam eos 173 . Obducam cicatricem tibi et a uulneribus tuis sanabo te, dicit Dominus. Inuenit gratiam in deserto populus qui remanserat gladio. Vadet ad requiem suam Israel. In caritate perpetua dilexi te. Ideo attraxi te miserans rursumque reędificabo te, et ędificaberis, uirgo Israel 175 . De reductione captiuorum 176 . Abimelech Ęthiops confortatur a Domino, quod saluus erit, quia et ipse

166 . Ego quasi agnus mansuetus qui portatur ad uictimam, et non cognoui, quia cogitauerunt super me consilia dicentes: Mittamus lignum in panem eius etc. 170 . Quare factus est dolor meus perpetuus, et plaga mea desperabilis renuit curari? Facta est mihi quasi inundatio aquarum infidelium 171 . Venite, percutiamus eum in lingua et non attendamus ad uniuersos sermones eius etc. Foderunt foueam animę meę. Seduxisti

ut sint consumati in unum [in unum]2 XVII. Apparens post resurrectionem apostolis ait: Pax uobis. Et iterum dicit: Pax uobis. Et tertio Thoma pręsente inquit: Pax uobis XX. Rhete plenum piscibus non est scissum. Signat nulla fore scismata inter electos Dei, sed concordiam perpetuam XXI.
Prouerbium. Alii laborauerunt, et uos in labores eorum introistis IIII.
Pudicicia. Loquitur Dominus cum Samaritana, discipuli

animum a commercio corporis segregat. Fabulę poetarum abiiciendę, pręter eas quę ad uirtutem informant 197 . Quis nuncupandus philosophus? Quis uerus philosophus dicendus 213 . Philosophi proprium esse perpetuum ueritatis ipsius circa res ęternas amorem 214 . Theologiam omnibus anteponit 220 . Qualiter affectus esse debeat ad philosophię studium accessurus

demon, usus. Tria remedia: penitentia, oratio, mali consortii declinatio. Neminem fieri sponte malum 304 . De his quę committuntur in rempublicam 305 . Qui restitutus ab exilio iterum similiter peccauerit, perpetuo exulet 306 .
Promissum. Fideiussor palam coram tribus testibus fideiubeat 321 .

pacis inter Romanos et Sabinos autrix 44 . Pręclara reconciliatio fit iniuriarum obliuione etc. 56 .
Pudicicia. Virginibus Vestalibus ignis perpetui in tempio custodia commissa 50 . Emilia, cum fasciam arę iniecisset, Vestam precata ignem amissum recuperauit. Tucia accusata cribro aquam e fluminę haustam attulit et hoc argumento se purgauit 51 .

Plautus. Neuius. Ennius. Critolaus. Diogenes. Carneades. Cecilius 322 . Ennii mors 326 . Aristarcus grammaticus analogię perpetuus assertor 327 . Pacuuius. Lucillius. Polybius 332 . Accius. Pacuuius 335 . Sylla Aristotelis et Theophrasti uolumina Romam deportauit

Pax. Conuiuium solenne charistia, in quo necessarii inter se dissidentes ad concordiam redibant. Liber II, caput I. Pax bona perpetua, mala non diuturna. Liber VI, caput II. Valerius plebem tumultuantem sermonis inductione senatui subiecit. Marcus Antonius gladios in se uibratos loquendo inhibuit. Liber VIII, caput IX.
Pudicicia. Liber

saliunca ascendit abies 302 . Non quęrit Deus afflictionem solam, sed etiam opera charitatis 308 . Qui omnem emollit de credentium corde duritiam 318 . Filii non peribunt in perpetuum 319 . Qui suam culpam in Deum referunt, dicunt: Quare errare nos fecisti etc. non quo Deus erroris causa sit et duritię, sed quo illius patientia nostram expectaintis salutem; dum non corripit delinquentem, causa erroris

134 . Cani autem sunt sensus hominis, et ętas senectutis uita immaculata 137 . Melior est sapienti a quam uires. Clara est quę nunquam macrescit sapientia etc. Studium sapientię ducit ad regnum perpetuum etc. Multitudo sapientum sanitas est orbis terrarum. Optaui, et datus est mihi sensus. Et inuocaui, et uenit in me spiritus sapientię. Et pręposui illam regni etc. Sapientia bonorum omnium mater. Deus sapientię dux est et sapientum

Iudas ad pugnam proficiscens permisit, ut, siquis cum hoste congredi timeret, rediret domum 218 . Hostes timor inuasit ex pręsentia Dei, et fugerunt 228 . Terra non uendetur in perpetuum, quia mea est. Sub redemptionis conditione uendetur etc. 18 . Terręmotus causę quattuor 132 . Tedium. Oppida XX dedit Salomon Hiram, regi Tyri. Quę cum non placerent ei, uocauit

cuius unius honesta auaritia est. In eos qui quiete uiuendi tempus differunt 78 . Res omnium preciosissima tempus. Nemo restituet annos. Tria uitę tempora: pręteritum, pręsene, futurum 79 . Nihil perpetuum 81 . De tempore quęstio. Cogita, quantum temporis tibi auferat mala ualitudo, occupatio quotidiana, publica, priuata, somnus 85 . Fluit tempus etc. 108 .

uirgo. Serapion. Faustus. Mercurius. Syrus. Cheramon episcopus. Philippus, imperator primus Christianus et Philippus, eius filius, Cęsar. Falnanus papa. Valerianus et Gallienus: Eugenia uirgo. XL martyres. Patroclus. Fructuosus episcopus. Augurius et Eulogius, diaconi. Perpetua, Felicitas et alii. Iouinus et Basileus, Marinus et Asterius. Lucius papa. Pontius diaconus. Priscus. Malchus. Alexander. Agabus et Secundus, episcop i. Pangratius. Pontius episcopus. Babilla uirgo. Rosina et Secunda, sorores, uirgines. Nenesius et Lucilla filia uirgo.

Romanus et Esichius. Maximus presbiter. [Germanus]. Valeriano et Gallieno: Eugenia uirgo. XL martyres Romani. Patroclus. Fructuosus episcopus. Augurius et Eulogius, diaconi. Iouinus et Basileus. Marinus et Asterius. Lucius papa. Perpetua et Felicitas et alii. Pontius diaconus. Fontius episcopus. Felix presbiter. Rosina et Secunda, sorores uirgines. Nemesius et Lucilla filia, uirgo. Symphronius. Olympius. Theodolus. Exuperia, Maxima, Donatilla, Secunda uirgines. Bonus presbiter. Faustus et Maurus, diaconi.

1.247  aut sancta pietate viros quis largius ornat
1.248  templa deum? quibus in terris Astraea moratur
1.249  gratius et totum regnat tranquilla per annum?
1.250  Huic et perpetuam populo mea fata iuventam
1.251  promittunt et regnum novis crescentia regnis
1.252  accessura canunt. Illi et Tagus impiger olim
1.253  serviet et fulvas volvet Pactolus harenas.

et clypei munus obire uelis.
1.5.117  Sic longum nobis, sic consule, nostra nec unquam
1.5.118   Moenia diuina destituantur ope,
1.5.119  Perpetuumque libens Rhacusia tecta frequenta,
1.5.120   Semper et inuitam Lydia terra petat.
1.5.121  Quam uero possis, quam sis sanctissima, tanti

laboris
2.4.114  Meta uocat: sic me relegendo tramite rursus
2.4.115  Limes inexpletus semperque iteranda fatigat
2.4.116  Semita, perpetuo cursu properanter anhelum.
2.4.117  Quod si fessa labant uestigia, corporis aegri
2.4.118  Defficiuntque gradus et anhelitus ilia quassat

nulli enarrabile, idemque
2.4.282  Finis inexaustus uotorum et copia diues.
2.4.283  Omnibus ergo bonis nos Te potiamur habendo,
2.4.284  Perpetuumque Tuo saciemur amore fruentes. 5. Eucharistia
2.5.1  Mysticum, Panis uenerande, munus,

facis, tentigine tanta
2.7.8  Ac scabie et morbo ne tu miser usque labores?
2.7.9  Sic, puto, sic semper laxabere, sicne fatisces
2.7.10  Perpetuum? Quin tu subito colliria poscis
2.7.11  Et patulam opturas medicato uellere frontem,
2.7.12  Aut pice rimosas et hyantes obstruis aures,

parua sonabant
3.19.8   Tecta: meis carcer questibus ecce tonat.
3.19.9  Confessa est nox illa diem meliore sereno:
3.19.10   Nox mihi perpetuo est una futura situ.
3.19.11  Mystica stella Deo et sidus natale refulsit:
3.19.12   Interdicta meis sidera sunt oculis.

nec urrit hyems.
4.11.41  Sic gelidi menses alieno tempore gaudent,
4.11.42   Aestiferi latrant sicca nec ora Canis,
4.11.43  Sed uer perpetuum est, glaciemque ignorat et aestum,
4.11.44   Et Zephyris fruitur uallis amoena suis.
4.11.45  Haec foelix igitur, nimios quicunque per aestus

5.2.3   Vertitur, o sacri uenerabilis ordo senatus,
5.2.4  Delectus fati melioris, et Vrbis et orbis
5.2.5  Optio, perpetuo quorum sub sospite regno
5.2.6  Viuere Roma cupit, nec numina magna superbas
5.2.7  Dedignata uices – nam caetera regna potestas

5.3.78  Tempora num Veris, quamuis spirantia multis
5.3.79   Flatibus incertisque annum uariantia flabris,
5.3.80  Perpetuo incolumem non seruauere salutem?
5.3.81  Num me laesit Hyems, licet horrida frigore multo,
5.3.82  Et cano uestita gelu? Mihi quilibet annus

fouitque tepenti
5.4.82  Nutricem simulata sinu; simul oscula iungens
5.4.83  Ter patriis lustrauit aquis, ter carmine sanxit
5.4.84  Perpetuo et longum iuuenescere iussit in aeuum,
5.4.85  Cumaeosque situs et Nestoris obtulit annos.
5.4.86  Mox Fortuna suis illum cognata lacertis

5.4.90  Atque interruptis uagitibus oscula iungens
5.4.91  Indulsit totam nec non permisit in aeuum
5.4.92   Perpetuam sese comitem. Mox sidera toto
5.4.93  Circumfusa polo, uario quaecunque rotatu
5.4.94  Occasus ortusque uident, uno agmine et omnes

suos norunt anticipare dies,
6.3.63  Saepe inopinantem fallit prudentia; uelox
6.3.64   Non expectato tempore saepe uenit.
6.3.65  Perpetuum multis puerascit inertior aetas,
6.3.66   Praeterit et stultos cana senecta dies.
6.3.67  Quid non ingenium praecurrit acumine? Quae non

flores,
6.3.140   Et sua Paestanas occupat aura rosas;
6.3.141  Sic Scythicae plaustris damnata rigentibus archus
6.3.142   Littora perpetuo consenuere gelu.
6.3.143  Ergo, age, uate nouo dignare Palilia, princeps,
6.3.144   Nexa Quirinali porrige dona manu.
6.3.145  Me

relligiosa fames:
6.3.237  Sat mihi si liceat sacras contingere frondes,
6.3.238   Sat mihi cum Musis laurea serta meis!
6.3.239  Ergo perpetuum sic dona poetica tradas,
6.3.240   Teque diu noster principe collis ouet,
6.3.241  Sic te Nestoreos dare laurea serta per annos

7.1.6   Perennis et beata caelitum cohors
7.1.7  Te in optimo statu usque et usque sospitent
7.1.8   Et te perpetuo augeant,
7.1.9  Quod interire me, nec emori sinis,
7.1.10  Febriculosa in arce praesidem, isthmii

7.26.26   Nullaque praemonuit certius augur auis:
7.26.27   »Lilia florescunt, dominantur lilia, ueris
7.26.28   Munere perpetuo perfruitura sui,
7.26.29  Victricesque aquilae toto uolitamus in orbe,
7.26.30   Adsurgit quernis quaelibet umbra comis.

studiosum, moderatorem morum peritorumque patronum et Sisgorei, fortunae privigni, dulce decus et praesidium? Profecto, ut ait Naso, (19) Naso
Haec mihi semper erunt imis infixa medullis
Perpetuusque animi debitor huius ero. C. XVII. DE MORIBUS QUIBUSDAM SIBENICI Mores habent ultra leges nostri cives quosdam peculiares et quosdam peregrinos, quos a

itaque, Magnifice praetor Antoni Calve, situm Illyriae et civitatis Sibenici, quae nobis plurimum debet: tibi tamquam patri optimo et praetori clarissimo, mihi tamquam filio. Accipias huiusmodi nostram lucubraciunculam, rogo, ut sit mei perpetui erga te monimentum honoris, hac potissimum anniversaria die, qua ad tui magistratus praeturam foeliciter fuisti ingressus, quam nos ut faustam dulci memoramus recordatione. Iterum valeat

mea dicta Charis, cur Gratia Musa uocata est?
2  Quod charis, et totum hoc Gratia condit opus.
3  Cur treis esse Deas? Et enim tria nomina in uno
4  Numine perpetuo brachia nexa tenent.
5  Cur deus Alcides ualida domat omnia claua?
6  Hinc mihi quod Christus rite canendus erat.

quae potu obliuia captant.
2.311  Septimus impressas uario purgamine culpas
2.312  Exedit leuibus uentis uel fonte uel igni.
2.313  Sex reliqui uariis resonant cruciatibus, intus
2.314  Instipant animas flammis poenisque cohercent
2.315  Perpetuis peccata luant. Has dira nocentes
2.316  Peruigil Alecto semper custodit, at illas
2.317  Belli feruor adhuc mutilat. Stat fertilis orbis
2.318  Idalio saltu: hic miseros amor urit amantes.
2.319  Hic homicidarum statio et qui sponte nefandas

Pseudo Baptistini principis ora gerens.
Qui puto uertumnum: uariisque Achelosa figuris.
Qui puto Mercurium uinceret arte sua.
Huius praestigias caecos Nebulonis et astus.
Gondola perpetuae traddidit historiae.
Ergo pellacis scelus euitare Monellae.
Qui docet: huic libro lector amice faue. FINIS.

M. Nimireus Lectori S.
1  Qui cupis imperio populis dare jura sagaci
2  Et qui non nisi fronte parere cupis,
3  Si te perpetuo nullis quaesita triumphis
4  Pax juvat et Pietas Urbis et alma fides,
5  Accipe Aristotelis praeclara volumina Lector
6  Seu pareas seu tu Sceptra verenda tenes.

profitentur, quod te ad hanc urbem venire iusserit in qua veluti in amplissimo quodam totius orbis theatro virtutes tuae omnibus non sine magna sua laude esse notissime. Neque enim quisquam est, qui modo sapientiam tuam degustaverit, cuius animo Oliverii humanissimi principis beneficientia non perpetuo inhaereat. Quippe a quo totum hoc boni quantumcumque est, quod certe plurimum est, veluti ex uberrimo benignitatis fonte emanaverit. Sed cui mirum id videri potest in optimo illo et divino homine qui non natus in terra (dicam enim libere quod sentio) sed ad benefaciendum omnibus e caelo

Cuius eterno splendore et inmenso quodam lumine tenebre nostre interiores procul a nobis eicientur et ad ultimas terrarum naciones proscripte quidem exulabunt. Ecce nunc in propatulo est, quantum Rhacusa famula celsitudinis tue et cultrix perpetua, quantum, inquam, consecuta est te rege Pannonum citato faustissimo auspicio. Sed quid de ceteris gentibus, nacionibus ac populis, quos Romana fides sanctissimis ulnis circumquaque complectitur, dicendum putem? In gaudium

omnium et a quo salus romane fidei penderet, ex quo in exordio vite precipua litterarum studia amplexus es et in quibus eterna salus eniteret. Hinc tecum crevit summa religionis cura et perpetua cultus observancia in optimum maximumque Deum. Nihil enim apud te censebas iucundius, nihil suavius quam soli Deo inservire et eo operam impendere, quod principi virtutes omnes imperatorias prestare possit, iusticiam,

exornat, civitatem adauget, imperia protendit, gignit ingenia, bonas artes parit, quicquid nascitur, alit, quicquid alit, educat, virtutibus demum omnibus erigit artem et habitaculum perpetuum, ipsum eciam chaos iampridem in elementa distinctum tuetur. Pax deinceps et in celestibus dominatur. Legimus enim celos ipsos vertigine sua, perpetuo quodam cursus ordine suavissimos indigenarum aribus offere contentus eosque, ne

alit, quicquid alit, educat, virtutibus demum omnibus erigit artem et habitaculum perpetuum, ipsum eciam chaos iampridem in elementa distinctum tuetur. Pax deinceps et in celestibus dominatur. Legimus enim celos ipsos vertigine sua, perpetuo quodam cursus ordine suavissimos indigenarum aribus offere contentus eosque, ne ab ullo quidem adverso impediri signorum deinde ac planetarum ceterarum quoque stellarum fulgencia lumina, quibus celorum machina illustrata divicias

angustia non parum nobis auferat de multitudine virtutum tuarum. Maximum itaque hoc tempore beneficium in nos contulisti, munificentissime princeps, cum ad nos pedestres copias tuo sumptu mittendas instituisses, uti civitati nostre perpetuo corone tue famulanti subvenires et in lubrico securitatis certamine laboranti succurreres. Sed adiicit huic rei plurimum fulgoris et gracie animi tui munificencia et studium. Nam neque expectasti, ut te precibus fatigaremus neque

ita esse ab initio disposita crediderit? An uero per ipsum immortalem deum nobis, qui hoc sumus uili corpusculo inclusi, artem, consilium, rationem, intellectum et prouidendi multa et gubernandi prope infinita et quedam etiam de nouo quasi creandi concedemus, illi uero immenso et perpetuo fonti, a quo omnia hec miro quodam et ineffabili ordine profluxerunt, curam suarum rerum non dabimus? Et numquid solus ille, qui plantauit, aurem non audiet, et qui fecit, oculos non uidebit? Quod cum falsissimum tum ratione, tum exemplo et auctoritate conuincatur,

attingere non possunt) sed effectibus duntaxat. Et sicut ad coercendam malitiam opprimendaque scelera insurgit, ita ad probitatem et innocentiam conseruandam presto ubique est: quorum utrunque ad iustitiam et bonitatem, que in deo summa et precipua sunt, pertinet, eique uelut soli huic lumen perpetuo adheret. Nec tamen motum hunc more humano aut cum passione uel turbatione aliqua nature illi excellentissime euenire dixerim. Quis enim deo iram hanc nostram, hoc est nostre huic similem, attribuerit, cum eam physici asserant ex sanguinis circa cor accensione causari, et

nunc uero amarissimum mihi nomen: sic tu obsecro sponsam tuam deseris? Sic matrem miseram destituis fili? Quomodo factus es mihi amaritudo et dolor? quid igitur faciam? quo iam amisso te reuertar? quo me recipiam? domumne? at que ibi poterit esse uita nisi acerbissima? nisi dolori perpetuo obnoxia? Anne igitur ad Petrum. Andream. Philippum. Jacobum: ceterosque tuos discipulos: qui te derelicto aufugerunt omnes. At uero adest orbitatis solatium Johannes: Miseram me: hunc ergo suscipiam: hunc pro te retinebo fili? hominem scilicet pro deo, seruum pro domino,

tuos discipulos: qui te derelicto aufugerunt omnes. At uero adest orbitatis solatium Johannes: Miseram me: hunc ergo suscipiam: hunc pro te retinebo fili? hominem scilicet pro deo, seruum pro domino, cognatum pro filio? O acerbam permutationem: o luctuosum solatium et meroris perpetui monimentum. Sed queso te charissime fili per uiscera misericordie tue. per eternum parentem tuum: cur miserrimam matrem in tot angustiis non adiuuas? Cur tormenta hec uel morte subita non tollis? An uero clementissime aures tue: que cunctis hominibus patent mihi uni

quibus cędebantur, salute Deo supplicabant, ignoscere quam ulcisci iniuriam et aduersus capitales inimicicias beneficiis certare quam uindictam appetere malebant. Ad hęc alii in uirginitatis, alii in castitatis continentięque proposito perpetuo permansere. Possessiones opulentaque patrimonia, totum denique peculium suum, ut egestati subuenirent alienę, prodegerunt, semper luxurię pietatem, diuitiis paupertatem pręferentes, ut terrenis expediti rebus cęlestes facilius

positis tricliniis pauperculos domi conuocatos reficiebant, propriis manibus ministrantes. Quibus pietatis officiis meruerunt parentes fieri sanctissimi uir Alexii. Quo unico contenti deinceps continentiam inter se perpetuo seruarunt. Tot igitur fructus produxit elemosina, ut sterili partum daret, partui sanctitatem parentibus castitatem, omnibus paradisum. Talem pietatis cultum ne in ethnicis quidem sine uitę ęternę retributione

operuit. Hoc tenore uitę in Dei seruitio tandiu perdurans non effugisse mihi uidetur martyrium, sed protraxisse et, qui diei unius mortem non tulerit, mortem annorum septem et nonaginta tulisse. Tanto quippe tempore hic perpetuus eremi cultor, humanis inspectibus semper inuisus, quotidianis corporis mortificationibus sese afficere, ut in ęternum cum Christo uiueret, non cessauit. Antonius uero triginta quinque annorum erat, quando eremum

media nocte repente irruens clamor nunciauerit, promptum uobis sit obuiam illi procedere, cum illo ad nuptias introire, per illum supernę cęlestisque celebritatis gaudiis perpetuo frui. At contra cauete maxime et enitimini, nequando in illam fatuarum uirginum sortem concedatis, quę ueniente Sponso dormitauerunt et dormierunt seriusque quam oportuit excitatę, tunc demum oleum emere

die noctuque precationes repetisse perhibetur. In repetendo assiduitas, in genu flectendo laudem meretur humilitas. Antonius abbas, et ipse non nisi submissis genibus orans, sępe diem noctemque peregisse dicitur precatione perpetua. Nescio, quod maius miraculum, an illo corporis gestu tandiu immotum perstitisse, an tam continenter orasse. Vtrunque sane difficile, sed timor gehennę et amor Christi omnem uincunt difficultatem.

ferunt cuidam, cui Nicolao nomen fuit, qui toto uitę tempore libidinibus deditus ab his discedere, cum etiam uellet, non poterat, deprecando continentiam a Domino impetrasse et illum, poenitentia ductum, castitatem deinceps perpetuo custodisse. Plerique elata corpora oratione ad uitam reuocarunt, Andreas animam diu in peccatis mortuam suscitauit. Bartholomei apostoli oratio obsessos a demonibus liberauit; Polemii, Indię regis, filiam lunaticam

Sciebat enim inimici consilia semper eo spectare, ut fallant, nunquam, ut doceant, scriptumque esse: Ne desyderes de cibis eius, in quo est panis mendacii. Rursum tamen humani generis perpetui hostes, quoniam fraudulenta inductione nihil profecerant, terrificationibus aggredi illum decernunt. Dumque ipse nocte quadam precationi operam daret, super tectum domus immaniter strepere atque horribiliter mugire

Adeo assidua Dei meditatio prius carnem ipsius cęlo dignam fecerat quam terrena labe liberam. Et, si tantum fuit Marię in deserto contemplantis fructus, quanta est nunc in paradiso cum Christo regnantis gloria? Iam ibi perpetuo habitat, ubi quondam uel unius horę momento mansisse felicitatis fuit. Mariam quoque Aegyptiacam, quę urbanę luxurię mollitiem eremi asperitate fregit, Zosimas abbas orantem corpore supra terram suspenso

descenderint, inter tormenta horribilesque cruciatus uacabit post se relictę laudis nuncios audire et non magis magisque affligentur earum rerum recordatione, quibus effectum est, ut ad tam miserandę sortis perpetuam infelicitatem deuoluerentur? Quam tunc uellent animarum suarum saluti, non inani glorię comparandę operam impendisse, cum iam pro cantu personatus fletus et pro cythara dentium stridor, cum iam pro iocis et lusibus

tradidisset Arrianis. Sublatis iurgiis eo deducta est res, ut fidei periculum facerent. Clauserunt ecclesię fores, decernentes, ut, ad quorum precationem per se patefierent, illis eius possessio cederet. Arriani dies treis perpetuis supplicationibus in cassum orarunt. Basilius uero, postquam precatus est, leui bacillo portas tetigit dicens: Attollite portas, principes, uestras, et eleuamini, portę ęternales, et introibit rex glorię!

sanat omnes infirmitates tuas, qui redimit de interitu uitam tuam, qui coronat te in misericordia et miserationibus. Et paulo post: Misericors et miserator Dominus, longanimis et multum misericors. Non in perpetuum irascetur neque in ęternum comminabitur. Non secundum peccata nostra fecit nobis neque secundum iniquitates nostras retribuit nobis. Quoniam secundum altitudinem cęli a terra, corroborauit misericordiam

ipse tetenderat, uenerabiliter collocaretur. Ex quanta autem in Deum pietate quantoque amore ea regis exultatio proueniret, Michol, uxoris suę, poena testatur, quę, quoniam scurrilis leuitatis illum arguerat, Deo ulciscente perpetuę sterilitatis damnum tulit. Idem post hęc anxie secum queri coepit se in ędibus habitare cedrinis, arcam uero testamenti Dei manere sub pellibus, quibus tabernaculum tectum erat. Hinc iam in animum inducens

compelli (quoniam illegitimum erat) nullo modo potuit, sed neque pro illa suppositam aliam, qua uesci licebat, ut sumeret, exorari, uolentibus amicis ea simulatione ipsum subtrahere neci. Vtque cęteris constantis animi perpetuęque in Deum obseruantię exemplum fieret, extrema pati maluit quam quicquam prophani aut agere aut omnino egisse uideri. Itaque corpus carnifici crudelibus poenis conficiendum tradidit, ut spiritum absque labe comissi

Bona uirgo in finibus Aegypti, in sanctarum uirginum coenobio Deo seruiens, dum unam inter illas, quam praecipue dilexerat, ex graui ualitudine iam morti proximam miseratur, orauit Domnium, ut cum ea simul diem obiret perpetuaque morientis fieret comes. Vt orauerat, impetrauit: ambę eodem die uita defunctę sunt, ambę uno sepulchro conditę. O inseparabile pii amoris uinculum, quod ne morti quidem soluere licuit! Simul

Caput IV / DE OFFICIO DOCTORIS EVANGELICI Sed profecto inter omnes omnium charitates ea pręcipua est habenda, qua alius alii non tam ista temporalia et caduca bona quam illa ęterna atque perpetua optare et, quantum in illo est, prouidere ac procurare debet. Enitendum igitur erit iis maxime, qui diuinarum rerum scientia pręstant, ignaros instruere, timidos animare, desides urgere, omnes

conuertit Ambrosius, sed in uno homine totum pene terrarum orbem doctrinę illius radiis illustrandum recepit. Qui enim docti fuerint, fulgebunt quasi splendor firmamenti, et qui ad iustitiam erudiunt multos, quasi stellę in perpetuas ęternitates. Abbatem Antonium aliquando ad hereticos conuincendos relicta solitudine Alexandriam uenisse legimus. Intermisit ergo eremi quietem, dum ad bellum egreditur contra illos pugnaturus, a quibus catholicę

et belli abstinens fuit. Nunquid igitur peccati arguitur Dauid, qui Deo fauente prostrauerit inimicos? Minime quidem, sed tamen ideo ędificatio templi illi interdicitur, ut omnibus constet, quanti apud Deum momenti sit perpetua in homine pacis obseruatio imperturbataque tranquillitas. Ezechias, rex Iuda, cum responsum accepisset thesauros, quos Babyloniis glorię cupiditate ostentauerat, iisdem futuros predam, delicti conscius:

semper medius sit? Talis pax in apostolis, in discipulis, in martyribus, in confessoribus Christi fuit. Non potuit eam discindere tyrannorum sęuitia, non uoluptatum illecebra subuertere, non perpetuum diaboli odium supplantare. Omnes discordiarum machinationes sola pax in arce uerę fidei collocata superauit. Haud illi pacem nunc haberent in cęlo, si eam habere desiissent in terra: idem uelle et idem nolle

suscipiente Dunstanus, Cantuariensis archiepiscopus, sibi diuinitus prędictum audiuit pacem Britannię futuram, quandiu ille uiueret. Igitur annos sedecim, quibus regnauit, omnia in summa quiete tranquillitateque fuere. Perpetuo quippe amicicię foedere uicinos reges sibi deuinxerat, piratas mari, prędones terra submouerat. In feras etiam predę auidas seuerus, a Guidualdo, Gualdensium rege, tributum exegit, annis singulis lupos triginta

occurrisset: Salue, mi frater, inquiens, faciem ad osculum applicuit, sicam ad latus unoque ictu miserum nihil timentem confecit, ob hoc solum, ne militaris glorię secum particeps esset. Illi inuidit laudem, sibi perpetuam perfidię comparauit notam, minus in hostem quam in socium ferox. Merito postea et ipse a Salomone rege occidi iussus malignę impietatis poenas dedit. Godolias, per Nabuchodonosor regem, sicut in Hieremia habetur,

ne emuleris impios! Et alibi scriptum est: Non litiges cum homine linguato, et non strues in ignem illius ligna . Profecto, qui pungentes altercationum aculeos non cauerit, pręceps agatur necesse est in perpetuam inquietudinem mentis pariter et corporis. Et hoc quoque Salomonis sententia astruemus: Vir sapiens, inquit, si cum stulto contenderit, siue irascatur siue irrideat, non inueniet requiem . Modis

hoc plus adiicitur, quod quadragesimę diebus pro cilicio loricam plumbo contextam induere solitus sit. Itaque non duritia solum cilicini tegminis, uerum etiam plumbei gravitate concupiscentiam frenans et ipse uirginitatem perpetuo incorruptam seruauit. Mederici uero, Heduensis abbatis, cilicium aliis etiam aduersus immundas tentationes remedio fuit. Monachus quidam libidinosę cogitationis iam stimulos ferre non ualens, cum illud induisset,

Nec unquam ab his abstinentię angustiis recesserunt, donec in cęlesti thalamo rursum eidem, quem tam ardenter desyderauerant, feliciter iuncti sunt, ubi nunc ieiuniorum famem, quam hic haud multum sustinuerunt, ęterni perpetuique conuiuii refectione compensant. Apostolicum autem uirum Nicolaum, Myreę urbis episcopum, ferunt infantulum adhuc in cunabulis uagientem et fasciarum inuolucris colligatum, cum nutricis

Maiorus Sargiensis episcopus, ita ieiunio suo consecrauit, ut in illis prorsus nihil degustaret. Aliis uero diebus pane ordeaceo uictitabat. Vis nosse, quantum illi sic ieiunasse profuerit? Virginitatem perpetuo seruauit. Eadmundus, Cantuariensis archiepiscopus, ipse quoque uirginitatis coronam adeptus est: lasciuiam carnis domans ieiuniis. Feria sexta sicco pane tantum et aqua frigida semper est usus. Nunquam illi curę

Denique a sexagesimo tertio usque ad octogesimum ętatis suę annum, cum pane quoque abstineret, sorbitiunculis ex farina et holere comminuto sustentatum fuisse, donec reddito spiritu conuiuii cęlestis perpetua et ineffabili dulcedine, quam semper appetierat, satiari coepit. De se quoque ipse Hieronymus ad Eustochium uirginem scribens loquitur ac dicit: Repugnantem spiritui carnem hebdomadarum inedia subiugabam. Non

uuas pręterea neque recentes neque siccas gustent cunctis diebus, quibus ex uoto Domino consecrate fuerint. Quod si ista perfectio eos etiam decuit, qui ad tempus se Dei seruitio dedicabant, quanto magis nostris conuenit, qui perpetuam seruitutem uouent? Et illis quidem matrimonii ius erat, nostri uero maxime castitatem profitentur. Quid autem tam castitati contrarium quam uinum, in quo est luxuria? Salomon, sapientia plenus, sapientiorem se fore

obedientię alacritatem intelligas et inter pericula securam et inter infima nobilem. Factus erat hic quidem de Aquitanię Prouincięque domino monachorum furnarius, sed de monachorum furnario factus est regni cęlestis perpetuus possessor, terrę regibus maior, Dei angelis par. Bercharius, Luxouiensis monasterii abbas, antequam pręesse coepisset, singularem apud omnes obedientię suę commendationem miraculo auxit. Dum

Deo intentas pręsentia sua labefactaret, iussa est cęllulę suę ianuam ultra non egredi, sed ibi humanis pariter diuinisque defungi officiis. Paruit non libenter minus quam constanter, octo et triginta annos carcerem passa perpetuum. Tunc tandem, quod foemina fuisset, deprehensum est, cum defunctę corpusculum de more lauarent. O patientiam animi incredibilem, qua sustinuit tanto tempore sexum uestibus, se cęllula tegere, ut et Christo seruiret

ad pascua educere et pastas reducere domum coepit. Voluit autem Deus beluę feritatem uirginis humanitati cedere, ut ostenderet, quanti apud se ponderis esset talis uirtus. Sed earum mansuetudo foeminarum, quę in coenobiis perpetuę seruituti se addixere, ut Deum promererentur, in eo apparet, quod prępositis libenter obediant, quod labori alacriter insistant, quod dicto factoue lacessitę non reclament, non murmurent, non mussitent, non denique

Et cum omnium doctissimus euasisset, tunc sane apparuit, quantum docilis taciturnitas uanę et arroganti loquacitati esset pręferenda. Cęterum et hac in parte diaboli insidię uitandę sunt. Cuidam ex fratribus perpetuum silentium seruanti pater Franciscus, ut semel tantum in hebdomada confessionem faceret, persuadere non potuit. Et ille sibi de se magis quam pręposito suo credens, excidit a sanctorum collegio et ad uomitum est

adulterium sit, explicauit. Hęc de Vetere libauimus Instrumento, plura de Nouo hausturi, utpote cuius initium ipsa uirginali castitate consecratum est. Dominus noster Iesus Christus ita de Virgine nasci uoluit, ut perpetuam illi, de qua nascebatur, uirginitatem conseruaret, per portam clausam in mundum hunc ueniens, per quam uir non transiuit. Et ipse in uirginitate perseuerans, pudicicię puritate se plurimum

accepturi erant; nec solum ipsi, sed etiam omnes, qui ipsos postea imitati fuerint, ut apostolorum pręmia consequi posse speret etiam is, qui apostolatus dignitate caret. Paulus, gentium apostolus, uiduas uirginesque ad perpetuam castitatis obseruationem suo hortatur exemplo dicens: Bonum est eis, si sic permanserint sicut et ego. Quod nequaquam dixisset, nisi se ab omni penitus mentis et corporis immunditia expertem alienumque

qui annos tres et uiginti imperauit, uirginitatem una cum Kunegunde uxore seruasse tradunt. Non illos regalis luxus ad carnis inflexit lasciuiam, non suscipiendę sobolis cura, cui imperii fasces reliquissent, perpetuę castitatis mutare propositum fecit. Omnia contempserunt, ut se mente et corpore integros Deo offerrent. Id ante multis incognitum uir ipse uita decedens palam fecit, testatus se uxorem suam, ut uirginem acceperat, ita

religiosam secum habitare passus fuisset. Qua tandem cognita, annos sedecim se abusum fatebatur. Et dum fateretur, lachrymas tenere non poterat. Vide igitur, quam periculosum sit maris foeminęque consortium, etiam cum ambo perpetuam uouerint castitatem, ambo soli Deo seruire proposuerint. Quod iste expertus, eo iam profugerat, ubi nec nomen foeminę audire posset. Primum Leonem, pontificem maximum, ferunt, dum solenni Paschę die sacrosanctam

eat contra nocentissimos, Dei uoluntati obsequente elemento. Denique suscepto per iugulum gladio intactam uirginitatem eidem, cui deuoueras, Christo Sponso obtulisti. Cuius nunc sequeris uestigia, quocunque se ille uerterit, perpetuoque eius frueris consortio, recepta uictorię palma, quoniam pertinacissimos pudicicię tuę oppugnatores magnifice superasti. O felix uictoria, cuius merces est Christus! Et nequa aliquando

filia consentiret, quę se iam Christo desponderat. Vbi uero firmam in proposito permanere uidit et neque minis neque uerberibus moueri iam placatior dimitti iussit nec deinde impedimento fuit, quin ipsa inter sacras uirgines perpetuam uirginitatem, profiteretur. Tanta pro castitate perpessam martyrem dicerem, nisi obstaret fidelis pater. Martyrii tamen coronam meruit, quę sic oppugnata uirginitatem non amisit. Gregoriam, Romanam uirginem, a

dicerem, nisi obstaret fidelis pater. Martyrii tamen coronam meruit, quę sic oppugnata uirginitatem non amisit. Gregoriam, Romanam uirginem, a beato Gregorio traditum est ipso nuptiarum die ad ecclesiam confugisse et perpetuę uirginitatis uoto Deo se consecrasse. Reliquit uirum, et amplexata est Christum. Reliquit corporis uoluptates, et uoluptatibus fruitur paradisi. Prudens deliberatio, sed felicior euentus, et qui perraro sequi soleat

animi in proposito constantiam. Sed idem ille hanc Christiano principi respondere docuit, qui gentilibus philosophis Catharinam. Et qui fecit, ne Luciam uirginem homines bouesque mouere possent, fecit et hanc ne imperator. Perpetuum nanque Spiritus Sancti habitaculum est impolluta uirgo, quę perpetuę sese dedicat castitati. Maria Decegnies, puellula duodecim annos nata parentum (non

respondere docuit, qui gentilibus philosophis Catharinam. Et qui fecit, ne Luciam uirginem homines bouesque mouere possent, fecit et hanc ne imperator. Perpetuum nanque Spiritus Sancti habitaculum est impolluta uirgo, quę perpetuę sese dedicat castitati. Maria Decegnies, puellula duodecim annos nata parentum (non sua) uoluntate cuidam Ioanni nuptui tradita, uitę districtione ac

regnare in cęlo quam in terra. Tantum illi profuit uenerationi uirginem habuisse. Eugenius etiam, barbarus Aphricę rex, Floram et Lucillam, sorores Deoque dicatas uirgines, Latium incursans captas abduxerat. Sed cum eas perpetuam castitatem deuouisse intellexisset, uitiare pertimuit et libertate donauit. Ad bella procedens earum precationibus se commendabat uictorque redibat. Et frequenti successu lętatus Christo ab ipsis prędicato credidit,

repetendum se inuitari ut, nisi, qui inuitabat, cessasset, suam ipsa faciem lacerasset. Quanta autem sanctitate profecerit, hinc nose licet, quod nullum fere uirtutis genus in hoc opere eius exemplo uacuum sit. Profecto, nisi perpetuam castitatem tam ardenter adamasset, ad tantam profectionem nunquam peruenisset. Galla, Symmachi consulis filia (ut Gregorius refert), Gothis Italiam uastantibus uiduata uiro, cum quo annum tantum uixerat, nulli

sublatum tenuisse. Quibus corporis fatigationibus grauissimorum quondam criminum reus catalogo, meruit ascribi sanctorum. Albanum furore percitum patri necem intulisse constat et peregrinationis perpetuę labore parricidii crimen, diluisse et, cum martyrio consumptus esset, corporis eius tactu leprosos mundatos fuisse. Nemo igitur dicat. Maius est peccatum meum, quam ut ueniam merear. Nullum tam grande

quoniam multus est ad ignoscendum. Hieremias: Reuertere — inquit — auersatrix Israhel, ait Dominus, et non auertam faciem meam a uobis, quia sanctus ego sum, dicit Dominus, et non irascar in perpetuum. Conuertimini, filii, reuertentes, et sanabo auersiones uestras. Laua a malicia cor tuum, Hierusalem, ut salua fias. Vsque quo morabuntur in te cogitationes noxię? Hęc dicit Dominus exercituum, Deus

opus accersitur, ne, si Seueri fletum imitari nequiuerit, reatum subire cogatur mortui non confessi. Caueat et ęger differre confessionem, ne confitendi mora peccandi pertinacię imputetur. Sicuti isti imputata fuisset ad perpetuum supplicium, nisi aliena ei merita peropportune succurrissent. Hinc est illud in Ecclesiastico pręceptum: Confiteberis uiuens, uiuus et sanus confiteberis, et

est iniquitas Ephraim, absconditum peccatum eius. Dolores parturientis uenient ei. Sed uehementiam expressit angoris, non diuturnitatem. Parturientis enim labor breuis est, at uero inconfessis et impoenitentibus perpetuum infinitumque supplicium paratum est. Caput XII / DE

illud polluto contactu prophanare, cuius honorem Tharsitius uitę suę antetulit. Illi infidelitatis errore prolapsi ad inferos corruerunt, hic armis eorum fortior cum martyrii palma cęlum petiit, ipsum in sua ibi specie perpetuo uisurus, quem hic in aliena digne coluit. Hactenus de excellentia sacramenti. Reliquum est, ut aliquid de utilitate ipsa, quam ab eo haurimus, fructuque dicamus, tametsi nihil de illo pro

coram arcam Domini uidisset, despexit atque contempsit, leuitati ascribens, quod humilitatis erat et magnę in Deum pietatis. Ille ergo, quantum se humiliauerat, tantum glorię adeptus est. Ipsa uero perpetuę sterilitatis contumeliam tulit, ut se eius coniugio indignam agnosceret, quem scurris comparandum existimauit. Videant et ipsi iudices, quali examine illos, quibus pręsunt, iudicare

languentem misericorditer acceperat, ingratum impatienter repulisset. Iunxit patientiam pietati, et duplum adeptus est felicitatis pręmium. Alexius quoque, patritius Romanus, sicuti uoluntarię paupertatis perpetuus obseruator ita ad tolerandas iniurias patientię extitit assiduus cultor. Mendicus, ut Christum lucraretur, sponte factus, cum in Syria diu de elemosinis uixisset, Romam rediit et in paterna domo pro inope susceptus

Ambrosium episcopum, cum apud diuitem quendam hospitandi gratia diuertisset et ille se nihil unquam in uita aduersi passum iactaret, e uestigio cum suis recessisse dixisseque ideo se fugere, ne una cum homine perpetuis prosperitatibus uso simul pereat. Haud ita procul excesserant, et respicientes uident ędes illas cum omnibus, qui ibi erant, terrę hiatu iam absorptas. Quam ergo melius agitur cum iis, qui identidem seculi huius

quidem declinare. Multo enim tempore aquam bibens, magis expauit uini gustum quam infirmitatis periculum neque tanti fecit sanitatem, ut eius recuperandę gratia spiritalis continentię modum, quem ad illam usque diem perpetuo seruauerat, intermitteret. Galla, et ipsa Romana, Symmachi, consularis uiri, filia, cum intra puellares annos marito uiduata ęgrotaret, corpore toto in tabificam scabredinem uerso, medicis

at pro perfidia pateris ęternos et perenni illa amissa gloria eo descendisti, ubi ignis inextinguibilis urit, uermis immortalis rodit, tenebrę indiscussę caligant, sulphuris foetor semper exhalat, procellarum spiritus perpetuo furit, ubi denique horror sempiternus inhabitat. Merito talia sortietur, quisquis oblatam sibi ex diuina largitate martyrii coronam ignauo uictus metu accipere contempserit. Ideo sane nihil formidans Venantius

pręmii cęlestis moestitiam deponeret, hortabantur. Frustra hoc ipsum abbas admonendo exaggerabat. At uero, ubi idem abbas pro eo orationem fecit, ita immutatus est, ut e contrario exultaret ac se iam deinceps perpetuo contentum uicturum affirmaret. Quippe diabolus orantis abbatis uirtutem sustinere non ualens, ab impugnatione fratris illico desiit et ipse spiritalis gratię luce perfusus, causam agnouit, ob quam gaudere

faciamus in iis, quę nobis a Deo credita sunt, et nunquam ocio nos corrumpendos tradamus. Qui super pauca fidelis fuerit, super multa constituetur et intrabit in gaudium Domini sui cęlestique beatitudine perpetuo perfruetur. Illi quidem fideles serui sunt, qui in seruitio perseuerant. Perseuerantibus autem miseretur Dominus et commodat. Misereor turbę — inquit — quia triduo iam perseuerant mecum et non

annos septem uixerat cum uiro. Quo defuncto ad quartum usque et octogesimum ętatis suę annum uidua permansit, semper castitatem seruans, nunquam de templo discedens, nocte ac die ieiuniis obsecrationibusque intenta. Hac perpetua pii propositi obseruatione digna euasit, quę Spiritu Sancto afflaretur et multa prophetaret, immo, quę illum, quem prophetę uenturum prędixerant, pręsentem cerneret et ipsum esse mundi Saluatorem palam

Vtriusque finis nullus. Cur tandem non resipisco, miser? Cur hoc non saltem, quod superest uitę, sic dirigo, sic exerceo, ut pro breui labore quietem capiam sempiternam et non, sicut adhuc egi, ut pro breuibus deliciis in perpetuos incidam cruciatus? Ecce iam securis posita est ad radicem, et uelim-nolim iamiam cadendum est. Quid agis, anima? Quid torpes? Quid ociosa dormitas? Consulere saluti tuę negligis et pernicie tua lętaris. Age iam

in fine quidem proximis prodesse recusent. Etenim Iosue, Naue filius, cum diem suum esset obiturus, tribubus Israhel conuocatis enumerauit Dei erga illos beneficia, et ut legem eius obseruarent eumque solum, non deos alienos perpetuo colerent, hortatus est. Et rex Dauid morti proximus dedit pręcepta filio suo Salomoni. Sed cur illi magis quam cęteris? Quia cęteris ipse pręfuturus erat, et unius prępositi instructio ad omnium

legeret, lachrymas hubertim fudisse dicitur. Neminem ad se accedere passus est pręter medicum et Discophorum puerum, ne uariis multorum interpellationibus ab earum rerum contemplatione auocaretur, ad quas perpetuo fruendas iam se profecturum sperabat. Tandem communione uenerabiliter percepta spiritum reddidit. Sed prius et hoc memoratur dixisse: neminem, quanuis sanctum et perfectum uirum, decedere debere, nisi

regnum deseruit terrenum et cum Christo regnare coepit in cęlo. Sic deuotus dum infimam Hierusalem capere nititur, possedit supernam. Sic denique magnanimus caduca contemnens, ad illa, quę ęterna sunt, perpetuo fruenda conscendit. Iam, sicut uiri a uiris, ita foeminę a foeminis discant, ut uitę nunquam moriturę pręmia et ipse consequi possint. Maria Magdalena, Domini Iesu apostola, cum diem dormitionis suę iam

decedere, a Maximino episcopo illud accepit et ante altare humiliter prostrata spiritum tradidit. Corpusculum odore perquam suaui fragrauit; anima ab angelis in cęlum sublata, pro laboribus, quos in terra sustinuerat, perpetuę quietis felicitate gaudere coepit. Et quę quondam lachrymis lauerat pedes Domini, nunc in conspectu eius exultat sine fine. Martha deinde, soror illius, reuelato sibi uitę fine, annum febris ignibus

contigerit. Caput XI / DE PVRGATORIO Ad minores culpas post obitum expiandas ignem purgatorium, sicuti ad maiores perpetuo plectendas ęternum, et quem gehennam nuncupamus, a Deo constitutum esse credimus. Idque puto per Malachiam prophetam significatum, ubi de Domino loquens ait: Ipse enim quasi ignis conflans, et quasi herba

antequam dies iste incertus ueniat, mundam puramque reddere curauerit, nonne dicetur: Euge, serue bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam. Intra in gaudium Domini tui! Gaudium perpetuum, gaudium plenum, gaudium, quo maius aut melius neque desyderari neque cogitari potest. Profecto, si quem talia et ad bene agendum non mouent et ad male non deterrent, stupidior est terra — nam et ipsa contremiscet,

Venite, benedicti Patris mei, possidete paratum uobis regnum a constitutione mundi! O, uox omni melle dulcior, omni cibo suauior, omni auro et omni lapide precioso desyderabilior, omni terreno regno felicior, uox perpetui gaudii, immensę lętitię cęlestis *corr. ex fugiet iocunditatis, uox omnia superans desyderia, omni uoto maior, omni spe plenior! Venite, benedicti Patris mei, possidete

Deus, diues in omnibus, nouit dare magna pro modicis, pro breuibus sempiterna. Modica sane imperata sunt, sed magna promissa sunt. Hęc accepistis, quia illa obsequenter soliciteque implestis. Credidistis in Deum; nunc perpetuo eius conspectu gaudete. Timuistis eum; nunc in illo exultate. Dies festos ei sanctificastis; nunc festiuitate nunquam finienda fruimini. Parentes prępositosque uestros digno honore prosecuti estis; nunc a cęlesti

seculorum. Quomodo desolabitur in secula seculorum, si res, quę desolantur, minui et deficere soleant et ad nihilum redigi? Alia ergo conditio infernalis foueę erit, quę et ardendo desolabitur et nunquam ardere desinet perpetuęque combustioni perpetuo sufficiet. Nec ignis extingui nec ipsa consumi poterit. Et non erit — inquit — transiens per eam; quia fortasse ignei torrentes illi uel ubique aduersi et occursantes

in secula seculorum, si res, quę desolantur, minui et deficere soleant et ad nihilum redigi? Alia ergo conditio infernalis foueę erit, quę et ardendo desolabitur et nunquam ardere desinet perpetuęque combustioni perpetuo sufficiet. Nec ignis extingui nec ipsa consumi poterit. Et non erit — inquit — transiens per eam; quia fortasse ignei torrentes illi uel ubique aduersi et occursantes nequitię spiritus transitum

Pauper es, siti, fame nuditateque confectus: inuenies, qui miserebitur et stipem porriget. Incurabiles morbi doloris interualla habent, et post uehementem accessionem uel festina remissio expectatur uel protinus exitus. Perpetuum exilium non adimit patriam, sed mutat, et plerisque natale solum reliquisse usui fuit. Qui in latomiis uinculisque coartantur, aut perfractis claustris aut pręsidis miseratione euadere sperant. Qui cęditur,

eandem et illi perniciem sortiantur, quos fortasse sciebat haud aliis moribus uiuere quam ipse uixerat. Non ergo satis est flammis excoqui et ne linguam quidem tanti ardoris habere expertem. Multiplicium insuper curarum perpetua anxietudine exęstuandum est. Stacteum Ephesium Ioannes apostolus, dum efferretur, ad uitam reuocatum percunctatus dicitur, quid in alio orbe de illis duobus fratribus, discipulis suis, uiderit, qui sibi aliquandiu

coronarentur. Deprehensum quoque est eodem die ipsum interiisse, quo talia de illo solitarius uiderat. Opinor locum illum, in quem est deiectus, sicuti et alia, quę in illis circa Siciliam insulis atque in ipsa Sicilia perpetuo ardere constat, infernę fornacis infumibulum esse et flammas ac fumum ipsum inde a gehennę igne sursum uersus euaporari. Si enim is ignis eiusdem cum nostro naturę esset, unde illi materia sufficeret per tot iam

fuit in sepulchro. Monachus quidam natione Hiberus, cui Petro nomen fuit, cum non satis monastice uiueret, mortem obiit. Mox autem corpori restitutus dixit se uidisse inferorum tormenta perpetuumque gehennę ardorem. Cumque prope esset, ut et ipse in ignem proiiceretur, ab angelo fuisse erreptum et ad mortalem uitam, quam reliquerat, redire iussum; hoc addito, ut iam disceret, qualiter sibi deinceps uiuendum

et inexorabilis demoniorum improbitas, a quibus non solum pax nulla impetrari potest, sed neque breuissimi temporis inducię. Periisse horam arbitrantur, qua ab inferenda homini molestia forte cessarint. Assiduus itaque et perpetuus eorum, quo damnantur, tortor et carnifex est diabolus, nec solum animas perditas uexans, sed interdum etiam ossa pereuntium in sepulturis quiescere non sinens. Valentinum nanque, Mediolanensis ecclesię curatorem,

anima? Quid desidia torpemus et fallacium uoluptatum blanditiis deliniti uitę religiosę laborem subire cunctamur. Sit graue in paupertate ętatem agere, nisi multo grauius est siccis faucibus anhellantem una aquę stilla perpetuo indigere. Sit ignominiosum humilitate subiici et se nihili reputare, nisi multo ignominiosius est omnia immundorum spirituum ludibria sine fine sustinere. Sit durum ac difficile contempta carnis lasciuia castitati

sunt. Vocatę sunt, et dixerunt: Adsumus. Et luxerunt ei cum iocunditate, qui fecit illas. Hic est Deus noster. Et Daniel: Fulgebunt — inquit — quasi splendor firmamenti, et quasi stellę in perpetuas ęternitates. Hoc idem testatus est ipse Dominus, et ait: Tunc iusti fulgebunt sicut sol in regno Patris eorum. Solem autem septempliciter lucidiorem futurum prophetica nobis uox attestatur. Hoc ergo

uoluit, quando in monte et sole lucidior et niue candidior apparuit. Nec splendor ille fuit, qui tedium oculis afferret, sed qui tanta mentem apostolorum dulcedine perfunderet, ut Petrus ibi construi tabernaculum sedemque perpetuam sibi constitui expetierit et cum ipso fulgente in deserto uel solus permanere, quem non fulgentem in ciuitate celebrique in loco etiam nosse denegauit. A Patre luminum splendorem istum oriri et per Filium sanctis

naturę corpora sanctorum erunt, cuius fuit corpus Christi, ut membra sua capiti suo conueniant et digna sint, quę in Deo maneant et in quibus habitet Deus. Post hanc corporum pręrogatiuam cumulabitur gratia gaudiumque perpetuum ex loci pręstantia, iustorum consortio, angelorum societate, malorum euacuatione repletioneque bonorum Deique conspectu. Locus igitur beatorum sicuti sublimior cunctis est, ita et pulchrior, nobilior,

Quanto igitur primam secunda, tanto secundam tertia superat decore, claritate, amplitudine. Prima quoque in utero habitatio nouem mensium est, secunda in terra, cum longissima, centum annorum est. At uero tertia in cęlo perpetua est et ęterna. Nullo temporis spacio concluditur, nullo annorum numero terminatur. Quę quantum cęteras diuturnitate pręcellit, tantum etiam operis pulchritudine, materię nobilitate, naturę

et si qua alia sunt illorum nomina, qui in cęlo sunt. O, iocundissimum spectaculum, in quo licebit nobilissimam Dei creaturam ineffabili uisionis dono clare intueri et cum ea fraterna iam charitate coniungi consortioque eius perpetuo frui et una cum ipsa communem Dominum semper laudare, in psalmis et canticis illis, quorum iubilus omnia musica instrumenta superat suauitate. Et non tubę, non cytharę, non lyrę, non cymbala, non tympana, non nabla,

Mater, et Christus, Dei Filius, non in imagine picta aut ficta nec sub aliena specie, sed in propria forma proprioque decore conspicui pręsentesque apparent et ab omnibus illa honoratur, hic colitur et adoratur! O, plenum perpetui gaudii spectaculum et nullius unquam aduersi particeps felicitas! Procul est a te omnis solicitudo, omnis metus, omne periculum, procul omnis labor, omnis dolor, omne tedium. Nullus tibi proximat morbus, nullus te

sorteue conqueratur nec qui sibi pręter id, quod habet, amplius optet, iocundius desyderet, melius concupiscat. Tecum est quies et securitas, gaudium et gratia, salus et pax, concordia et charitas, iustitia et uirtus, uer perpetuum, amoenitas perennis et indicibili suauitate cuncta permulcens Sancti Spiritus aura. Omnes in te exultant, omnes iubilant, omnes omnibus bonis plenos esse ac semper fore se agnoscunt. Hoc

lęsionem, dum ex pręsentia Dei intus in mente exultat dumque animę salute lętatur, non sensit detrimentum. Sed quanto magis tunc exultasset, si claram, non adumbratam faciem Dei uidisset et salutem tam animę quam corporis perpetuam perennemque fuisset assecutus. Moysi Dominum in flamma rubi apparuisse legimus atque ad se accedenti dixisse: Non appropies huc! Solue calciamentum de pedibus tuis! Locus enim, in quo stas, terra sancta est,

uelatus aspici non posset. Et si tantus glorię splendor in hominis adhuc mortalis uultu effulsit, quanto fulgentiores futuros putamus uultus eorum, qui induent immortalitatem, qui non momentanea et brevi, ut olim Moyses, sed perpetua et ęterna mansione cum Deo erunt et faciem, quam ipse uidere non poterat, clare aperteque spectabunt. Sunt tamen quidam, qui Moysi Deum clare et secundum naturam suam quandoque apparuisse asseuerent, ex eo quod

hęc diuinę dilectionis gratia id mortali corpori concedere, quod concedi solet immortali, ut tandiu sine alimento uiuat et terrenum adhuc in tam sublime feratur. Sed cur tandem solutam animam Deo reddidit? Ne scilicet animę perpetuę beatitudini impedimento esset, cuius alternam aliquatenus non impedierat. Margaritę uirginis capiti, dum ipsa grauibus afficeretur poenis nec interim cessaret confiteri Christum, cunctis, qui aderant, cernentibus

Sponsi thalamo feliciter collocarent. Hanc angeli comitati sunt, Trasillę uero uirginis, beati pontificis Gregorii amitę, animam ipse angelorum rex et Dominus Iesus Christus. Huic primum in uisu apparuit Felix pontifex et perpetuę lucis illi sedem ostendens: »Veni — inquit — et fruere consessu hoc beatorum!« Mox ipsa febris morbo affecta et iam animam agens uidit ad se uenientem Iesum et eis, qui aderant, ut assurgerent, iussit, eo quod

cogitare. Gaudeamus, inquam, quia tam ingens immensumque bonum promissum est nobis ab ipso, qui Veritas est, ab ipso, qui neminem fallit et in cuius ore non est inuentus dolus neque mendacium. Erimus ineffabilis beatitatis perpetui possessores, modo breuis uitę huius cursum post illum, qui Via est, dirigamus, post illum, qui Lux est pietatis iustitięque, passibus ambulemus! Hic magister noster, hic dux, hic Dominus, hic omnium sequentium se

3.8  Non erat in uarios forma relata modos:
3.9  Digna tamen cuius fierent praeconia formae
3.10  Splendida, perpetuo carmine digna fuit.
3.11  Digna fuit merces pro qua uel obiret Achilles,
3.12  Herculeus pro qua sudor emendus erat.

11. Marco Marulo
11.1  Quam mihi misisti, uatum celeberrime, nuper,
11.2  Sit tibi perpetuo munere missa salus.
11.3  Nam tua fama uiget, longae dignissima uitae,
11.4  Conuenit ingenuis moribus aucta dies.

13.9  Pro quibus innumeras grates tibi non ego solus
13.10  Debeo: debebit Iustiniana domus.
13.11  Haec mihi perpetui gratissima muneris instar
13.12  Semper erunt medio condita nempe sinu.
13.13  Non quia cuncta uelim de me mihi credere, quae

19.88  Hinc et Mygdonias opes flagellat;
19.89  Sors quamquam renuit caduca, dicens:
19.90   "Non sunt perpetuo premenda fructu".
19.91  O si laurigerum caput reuincta
19.92  E sacris penetralibus faueret

19.93  Nostro Calliope benigna plectro.
19.94  O possem celebrare, sancta Clio,
19.95  Nomen perpetui ducis uerendum,
19.96  Claros, Inachium genus, triumphos,
19.97  Sed non degeneri superbus oestro.

19.135  Seu quidquid tibi gratius uenire
19.136  Velles, pro meritis habenda tantis.
19.137  Thraces perpetuo prius calore
19.138  Sudabunt, Babylon niuosa fiet
19.139  Et Memphis glacie rigebit hirta

20.29  Qua stant Herculei laboris axes.
20.30  Exornent, generose Gritte princeps,
20.31  Di te perpetuo tuosque patres
20.32  Collegis sophiae, uiris peritis,
20.33  Qui nos auspicio bono prosectis

24. ad eosdem distichon
24.1  Astra subire paras claro molimine, Mulla;
24.2  Perpetuo uiuent quae, Nauagere, geris. 25. aliud
25.1  Nauibus exercet Nauagerius inclita

26.72  Obtigit Ausoniae uota petita suae.
26.73  Mi quoque se comitem praestat Patientia, tantum
26.74  Perpetuo faueat annumeranda bono.
26.75  Vsque tamen finem, finem patientia cuius
26.76  Attigerit, meritis praemia digna feret.

26.116  Imperites populis longius atque tuis.
26.117  Sic generosa tuum uolitent uexilla per orbem,
26.118  Obtineant summum perpetuumque decus.
26.119  Sic tibi quae uelles ueniant, generosa propago;
26.120  Sic tua sidereis fama triumphet equis.

30.26  Prostrarint quondam: febris acerba domat.
30.27  Saeuiat usque licet, nullo tamen eximet aeuo
30.28  Praemia perpetuo nobilitata bono.
30.29  Quis grauior fuerat morbus Tirynthius olim,
30.30  Quo super Oetaeos arserat usque rogos:

30.46  Morsibus, at patriae damna suisque feret.
30.47  Damna feret nostro sed qualia quantaque fratri,
30.48  Perpetuo seruus qui cupit esse suus,
30.49  Munere cuius habet uitam placidumque leuamen
30.50  Et quicquid larga de pietate fluit.

31.12  Fascibus aetherios et penetrare polos.
31.13  Longa tuis superi concedant saecula rebus,
31.14  Sit tua perpetuo fama decore nitens.
31.15  Quandoquidem nostris tanta est conatibus impar
31.16  Gratia, mortali non referenda sono;

31.42  Hoc labor, anxietas, sollicitudo facit.
31.43  Qua struis haud aliter nostri fundamina muri
31.44  Perpetuo quam si sint habitanda tibi.
31.45  Quisque salute sua iam desperauerat: ecce
31.46  Viuimus amoto tam procul urbe metu.

32.8  Fulget ubique decus. Dandulus iste quis est?
32.9  Dandulus iste quis est? Sceleratis poena, bonorum
32.10  Perpetuus fautor. Dandulus iste quis est?
32.11  Dandulus iste quis est? Speculas qui uertice montis
32.12  Imposuit celsas. Dandulus

33.41  Dum modo patricium decus, o ueneranda Capellae
33.42  Gloria, sufficit dicere Musa rudis.
33.43  Hanc tibi perpetuo Natalis munere donat;
33.44  Parua sit an grandis, seruiet usque tibi.

36.38  Patroclus, Pylades Hyrtacidaeque comes.
36.39  Tunc mihi fata darent felicia saecla beato,
36.40  Tunc ego perpetuo laetus amore forem.
36.41  Quid loquor infelix? Quid inania uerba, querellas
36.42  Fundimus? Hei steriles non facit ille

39.60  Exigis at mores hoc meruere tui.
39.61  Hoc genus e celsa demissum postulat aula,
39.62  Hoc sibi perpetui nominis altus honos.
39.63  Non mea, quae nulla est, uirtus, non praemia grati
39.64  Muneris, accenso non in amore fides.

40.11  Et tangam citharae canora fila,
40.12  Quo possim melius placere Phoebo,
40.13  Quem tu perpetuo fauore curas. 41. ad eundem
41.1  Dulcis amice, fauet nouenarum turba sororum,

44.15  Felix gloria, sidus o serenum,
44.16  Quicquid carmine dixeris manebit
44.17  Semper, perpetuo uigebit aeuo,
44.18  Nec umquam poterit subire Lethem.

46.208  Mundus et, o uestros procidat ante pedes;
46.209  Subdita qui meritis loca, qui tractatis amore,
46.210  Perpetuus uobis est dicionis honos.
46.211  Ista coronatis sunt nobiliora triumphis
46.212  Facta, metu quae, ui quaeque cruore

50.52  Dixit: "Honoratae gens erat ista necis.
50.53  Inclita gens erat haec, meritis cumulanda beatis,
50.54  Perpetuas si non praeposuisset opes.
50.55  Felix, o nimium felix Modoneia pubes,
50.56  Vela feret donec Graecia, semper eris.

51.18  Cuncta regis, decimum prospectans lumine mundum;
51.19  Qui mare ueliuolum, terras qui lege gubernas
51.20  Perpetua et liquidus quicquid complectitur aether.
51.21  Quod Petro dilecta suum remeasse penatum
51.22  Limina, quod reduci licuit

Marulo in ualle Surda commoranti
53.1  Cultor et antistes Surdae, celeberrime, uallis,
53.2   Marule, perpetui regis amator, aue!
53.3  Cuius in auxilium fidei dictamina nostrae
53.4  Plura uigent, scriptis annumeranda sacris.

tuum.
53.73  Quem pro Francisco uelis exornare misello,
53.74  Perpetuo sic te donet, amice, bono. 54. Marci Maruli responsio

56.18  Nonnullum ex caris occubuisse tuis.
56.19  Frater erat, dices: carissima pectora fratris
56.20  Heu miser ipse gemo perpetuoque gemam!
56.21  Huius nomen erat quanta probitate fideque
56.22  Te docet et quali laude

58.67   "Vade per Elysios duce sacra Virgine campos;
58.68  Numina fausta tua sint precor officio!
58.69  Ver tibi perpetuum, uernantia semper inundent
58.70  Prata nec irriguis sit procul humor aquis;
58.71  Turba tuos uado nympharum flore

59.75  Quicquid humus uariat, refluus circumsonat humor.
59.76  Saecla triumphatae deducis candida uitae.
59.77  Perpetuo Cumaea tholo uiridante iuuenta
59.78  Virgo sedes. Manibus retines uexilla tonantis
59.79  Summa dei, pauitant cuius miracula,

64.4  Nobilis; eximio nectare, Bacche, nites;
64.5  Alcinous pomis, cantatur floribus Hybla:
64.6  Perpetuo uiuet carmine Symonides. 65. ad Petrum Cypicum, pictas urbes ementem
65.1  Pro

soli.
79.39  Omnia plena madent lacrimarum fontibus, urgent
79.40  Nos mala tot, luctus perpetuusque dolor. Turcarum erga cultum veri Dei irreverentia:
79.41  Turba ferox urunt rapidis quaeque obuia flammis:

induximus? quo certiores vos redderem animum extra vi persistere; ex quo enim est forma corporis, illi conecti iterum semper natura cupit; cupidinem autem naturae vacuam nostis esse omnino non posse tritumque id vobis esse nullum violentum perpetuum fore. Ex quibus quid sequatur novi vos iam accepisse: redibit profecto iterum animus corporique iungetur, vel violentum erit perpetuum et naturae desideria erunt vana. Quod si haec posteriora impossibilia ductis, illud certo tanquam necessarium, ut pueri, opus est et

cupit; cupidinem autem naturae vacuam nostis esse omnino non posse tritumque id vobis esse nullum violentum perpetuum fore. Ex quibus quid sequatur novi vos iam accepisse: redibit profecto iterum animus corporique iungetur, vel violentum erit perpetuum et naturae desideria erunt vana. Quod si haec posteriora impossibilia ductis, illud certo tanquam necessarium, ut pueri, opus est et haec ratio animorum immortalitate et naturae cupidine, quae non potuit supervacue ab illo (qui nihil agit frustra) infundi, et

et convenientia inter corpus et animum ut idem aliud vivificare quam suum corpus nequeat, quid restat nisi ut denuo illud corpus ita raperetur quo ipsi animo fiat idoneum domicilium, quo, inquam, ab eodem apte vivificari possit? Qui tandem eveniet? erit iterum idem homo integer; vivet aevo perpetuo; totus erit immortalis ita ut iam nullo modo mori: neque, sit hic praecesserint merita, quicquam sinistri pati possit et in corpore tam dilecto constitutus videbit regem suum in decore suo, oculo quidem mentis divinitatem, carneo autem Christi humanitatem intuebitur. Nunquam

ac si ad pristinum corpus non foret quandoque reversurus, sed sicut granum non vivificatur nisi prius moriatur, Cfr. Iv 12, 24 sic et corpus nostrum seminatur in corruptione, surget in gloria; seminatur mortale, surget immortale. Non enim potest homo vitam adipisci perpetuam nisi praevia morte. Cur hoc? quia statutum est hominibus semel mori: Stat sua cuique dies, breve et irreparabile tempus Verg. Aen. 10, 467-468 ; et quia haec vita mors est potius dicenda quam vita: quotidie enim morimur: quotidie aliqua pars vitae nostrae

illo prisco (cuius tu nomen geris), viro eruditissimo atque sapientissimo, et Damiano fratre eius apud honoratos Misyae inferioris principes viro honoratis, nec non et patriae tuae inclitae valeas ut coepisti esse gloriae perpetuoque splendori, et maiores tuos paene invictos virtutibus et celebri fama superare. Nos, patres optimi una secum pias preces orationumque suffragia pro huius animae expiatione, ut et nostro adunetur piaculo ad ipsum altissimum, supplices porrigamus quo et ipse nostra

2.37  Ille laborantes stimulis ingentibus urget,
2.38  Ille quiescentes peruigilare facit.
2.39  Non medicina leuat quibus addidit ille dolorem;
2.40   Perpetuo miseros carcere claudit amor.
2.41  Vritur assiduo Sicula flagrantius Aetna.
2.42  Quem semel igne suo laesit acerbus amor.
2.43  Ille Cupidinei cecidit qui cuspide

mortales homines patrocinia: auxilia, munera, beneficiaque quam plurima iterum atque iterum contemplatus fuissem (Nihil quippe boni, nihil sancti, nihil comodi homines absque angelorum bonorum subsidio hac in uita obtinere queunt) primos labores, primasque uigilias nostras ipsorum honori: atque perpetuo apud mortales splendori addiximus: atque dedicauimus: Speramus nempe eorum mira inuisibilique opitulatione, et hęc et ea quę deinceps, siue de diuinis, siue de humanis ceterisque rebus scribere, aut litteris posteritati mandare decreuimus facile expedire, atque utiliter simul, ac

dicendi genus secuti sumus. Et ea quę uix a doctissimis hominibus cogitatione attinguntur, exculta pro uiribus ingenii nostri ac illustrata oratione pene rudi quoque populo probabilia dedimus. Hęc itaque quę nuper in uestra urbe: uestrisque, ut ita dixerim, auspiciis elucubrauimus: uestro etiam perpetuo honori tribuimus. Neque id sane iniuria prouocastis quippe animum meum beneficiis innumeris. Nunquam enim me illius humanitatis capiet obliuio: qua me profecto non in parua totius Italię atque propria calamitate constitutum ut filium complexi estis: benigneque susceptum hospicio:

simul aggerat ore rotundo,
13  Hinc tua Pontifici sollertia amabilis haeret.
14  Teque fides, et amica Deo constantia iungit,
15  Ordine perpetuo uariis uirtutibus auctum.
16  Macte bonis animi, cui uultu arridet honoro
17  Gloria, cui se addit gressu Fortuna sequaci,

32  Magnus Alexander sic meruere premi.
33  Ergo quid optandum restat tibi maius in orbe,
34  Inclyta progenies Christigenumque pecus,
35  Quam sub Laurigero vasto dominarier orbi
36  Perpetuaque sacro principe pace frui?
37  Quem bene vix solio fortuna locarat in alto,
38  Principe mutato, mutat et ipsa vices.
39  Mox sua sensit Arar, pia mox commercia Tigris
40  Et quicumque colit

posset levibus Naso referre modis:
65  Haec etenim fuerant tragico celebranda cothurno
66  Atque Sophocleis res erat ista pedis.
67  Quare agite, o rerum domini gentisque togatae
68  Praecipui proceres perpetuique duces,
69  Tu tamen ante alios, caelestis ianitor aulae,
70  Culmen Apostolicum cui dedit ordo patrum
71  Semper ut incolumes Christi tuearis alumnos,
72  Mortiferis pateat ne sua aula

180  Declinans aequa crimina lance notat,
181  At sibi concilians facilem reverentia plebem
182  Saepe iubet populum patribus esse parem,
183  Nec mortale canens lyrico modulamine carmen
184  Gloria perpetuo plectra sonora movet,
185  Maiestasque premens rugoso saecula fastu
186  Tempora praeteritis nexa futura notat,
187  Assidet bis proprium Venetum clementia numen
188  Parcere quae miseris Caesare

mihi nihil charius esse potest amicorum possessione, et eorum pręsertim amicorum, quos communis uerę sinceręque in Deum pietatis cultus conciliat. Facile ex litteris Tuis, quantum diuinarum Te rerum delectet contemplatio, depręhendo. Quandiu noster ex ea pependerit amor, erit perpetuus. Etenim semper amant, qui sempiterna iugiter meditantur. Hoc est pręceptum meum, inquit Dominus, ut diligatis inuicem. Et ne uulgarem dilectionem, qua inter se sęculi homines amant, sufficere putaremus, adiecit: sicuti dilexi uos. Non carnis dilectionem nobis insinuat,

tria hęc, maior autem horum est charitas. Quoniam illę duę cessabunt, cum scilicet, quod speratum est, possidebitur et, quod creditum, cernetur, hęc autem perdurabit in ęternum. Deus enim charitas est, et qui manet in charitate, in Deo manet, et Deus in eo. Perennes igitur perpetuique et uere amici erimus, si inuicem amando ad illum unum amandum, qui prior dilexit nos et animam suam posuit pro nobis, assiduis colloquiis crebraque litterarum uicissitudine alter alterum accenderimus. In calce epistolę pręsentem hominum nequitiam, quę ad

Epithalamium in nuptias Vladislai Pannoniarum ac Boemiae regis et Annae Candaliae reginae Matthaeus Andronicus Tragurinus reverendissimo ac generosissimo domino Nicolao de Chiiak electo Chienadiensi perpetuam felicitatem. Omnes cuiuscunque notae auctores, praesul reverendissime, quos hactenus videre contigit, nullum opus, qualecunque id esset, sine dedicatione ediderunt, causam opinor esse livorem ac vitiligationem, amplum sane malum, et quod ne divinis quidem ingeniis

301   Thermodontiacas subito perpessa bipennes
302   Armigerae sobolis, postquam peltata virago
303   Depopulata Getam positis agit otia bellis. —
304   Huic Venus haec roseo confestim prodidit ore:

305   "Ecquid perpetuam dulci sine coniuge vitam
306   Nescia natorum, genialis nestia lecti
307   Sola trahes formaeque tuae decor iste peribit,
308   Cui nec Taenareae faciem conferre maritae
309   Graecia nec cursus Pisaea lege petitos
310   Audeat et multa

factVs est. 4.1. Et hoc cum superiore conuenit atque utrunque dictum apparet in inuidiam Iulii Cęsaris, qui imperium per uim occupauerat et, cum consules ante hac annui crearentur, ille se consulem perpetuum dictatoremque ęternum dici uoluit. Postremo in senatu occisus periit, ab iis qui pro libertate stabant. ( ) Manicula (alia

DIS OMNIBVS ET PRAEDA DAM- NATA QVAM TRIBVNVS OFFICI- VM CANCELLARIVS ET SCRIBA DE PECVARIIS CAPERE CONSV- EVERANT. QVAE FORMA INTER- DICTI ET DISPOSITIONIS SVB GLADII PERICVLO PERPETVO CVSTODIENDA MANDATVR. 36.1. V. C., id est uiri consularis. 36.2. (Pręfectus urbis) PRAEFECTI VRBIS. Pręfecti urbis officium erat crimina omnium in

correxit IN OMNIBVS CASTISSIMAE. 45.1. Aperta est scriptura et pręcipua uxori laus data in omnibus castissimę, hoc est quę pudica fuit in uerbis, in gestu actuque et perpetuam coniugii seruans fidem. 46. A 74v/4, ubi In agro Veronensi; cf. CIL V 2490 VERONAE

MISERABILI VLVLATIONE DAMNATI. 54.1. L. Lucio. FIL. Filio. Qui uixit annos XII, menses VIII, dies X parentes infelicissimi. 54.2. Eleganter sane parentum dolorem perpetuum expressit ob filii amissionem. Sed nos Apostolus consolatur dicens: Fratres, nolo uos contristari de dormientibus ueluti qui spem non habent, Cf. 1 Th 4,13, ubi

terram igitur, extra anni Solisque uias extra anni eqs.: cf. Verg. Aen. 6 quęrenda hominum felicitas est. Quam pie iusteque uiuentibus omnium potens Deus super cęlum perennem perpetuamque largitur. IV.6. Sed iam quod proposuimus prosequamur. 113. Cf. CIL III 131*; cf. A 78/3 sine nomine loci ( in

aere repertum Salonis IMP. CAESAR DIVI VESPASIANI F. DOMITIANVS AVGVSTVS GER- MANICVS PONTIFEX MAXIMVS TRIBVNIC. POTEST. X II. IMP. XX II. COS. XVI. CENSOR PERPETVVS. P. P. PEDITIBVS ET EQVITIBVS QVI MILITANT IN COHORTE. III. ALPINORVM ET IN. VIII. VOLVN- TARIORVM CIVIVM ROMANORVM. QVI PEREGRINAE CONDICIONIS

uelle, ad illud perficiundum tota animi affectione niti atque contendere. Eos enim qui sic agunt non terrena manet remuneratio, sed cęlestis, non laus in marmore incidenda uel in chartis describenda, sed illa inęstimabilis atque ineffabilis gloria in cęlesti regno perpetuo permanenda diuinęque destinationis immobilitate stabilienda, neque minuenda unquam neque finienda. Non hanc acceperunt ueteres Romani, non Carthaginenses, non Macedones, non Athenienses, non Thebani, non Lacones, non alię nationes quę diu

eum nullius unquam boni indigere, qui uero Deum non habet, eum habere nihil. Deum autem habent qui iussa eius perficere student atque conantur, cauendo a uitiis uirtutibusque inhęrendo. In Deo enim manent, et Deus in illis, hic per fidem firmam, illic per charitatem perpetuam atque sempiternam. FINIS VI. Salonis postea repertum 131.

Per. 26,32,20-22 Is ergo Seuerus ex nobilioribus fuit et iuuenili ardore feruens cum inimicis congressus periit. Ob quam animi fortitudinem statuam a ciuibus meruit, titulus habet. 136.3. D. S. P., hoc est diis sacrum perpetuum.‌‌ 137. Cf. CIL III 133* Salonis VIBIVS PIVS DEO SOLI

herus meus 6 praeterea apud te egerat, in manus Tuae Dominationis daret. Quod si factum ab illo est, rogo Tuam Dominationem, velit libellos ipsos ad manus magnifici ac reverendi domini oratoris 7 regis nostri, qui tibi praesentes reddet, dare. Ne enim vir tantus perpetuo carie obsitus lateat, decrevi opuscula eius omnino in lucem emitti curare. Idque auxilio ac voluntate domini mei. In quo et ipsi domino meo et mihi rem gratissimam Tua Dominatio faciet. Quae optime valeat. Ex Buda XVII. Kalendas Octobris

antidoto merito excultetis, et tanto ampliore studio ad honorem nostrae regiae maiestatis tua et eorundem de cetero solidetur intentio, quanto vos largiore favore et gratiarum munere dotatos, condecoratosque esse conspicitis. In cuius rei memoriam, firmitatemque perpetuam praesentes litteras nostras secreto sigillo nostro, quo ut rex Hungariae utimur, impendenti communitas nobis duximus concedendas. Datum Budae, feria quarta proxima post Dominicam laetare, anno Domini millesimo 66 avis correxi ex: alis 7 György

obtain support of the papal court to the campaign to reconquer Nándorfehérvár. atque excelsi animi omnibus numeris absoluta ac perfecta excellentia traheret me ad omnem servitutem, quae a me praestari posset, illi libentissime impendendam. Me et obsequia mea perpetua in gratiam Vestrae Maiestatis rursus commendo. Quam Deus servet semper incolumem ac victoriosam. Ex Urbe Calendis Ianuarii Anno 1523. Quem etiam annum cum plurimis sequentibus cupio Vestrae Maiestati decurrere felicissimum et multis victoriis insignem.

earlier intention, so pushing the issue further is senseless. That is, benefices of those who died in the Town are handled differently in Rome. They try to get hold of such benefices themselves. Serenissime Princeps et Domine, Domine Clementissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Maiestatis humillimam commendationem. [1.] Acceperam rursus litteras a Vestra Maiestate super negotio ecclesiae Plocensis, in quo rursus apud Sanctissimum Dominum Nostrum omni studio, fide et diligentia elaboravi. Contigit autem reverendissimum etiam dominum

si quid vel in hoc adhuc, vel in quibuscunque aliis negotiis Vestrae Maiestati servire possum, supplico humillime, dignetur mihi praecipere et iubere, cui nihil gratius, nihil optatius erit, quam Vestrae Maiestatis iussa et imperia impigre capessere et diligentissime obire. Me et meam servitutem perpetuam rursus in gratiam Vestrae Maiestatis humillime commendo. Quam Deus conservet felicem et victoriosam. Ex Urbe XV. Ianuarii 1523. Eiusdem Maiestatis Vestrae servitor et capellanus humillimus Stephanus Brodericus praepositus Quinqueecclesiensis,

year now, and received nothing but empty promises. Neither the Holy Seat nor other rulers can be counted upon, so Hungary and Poland themselves have to reach agreement with the Turks. Serenissime Princeps et Domine, Domine mihi Gratiosissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Maiestatis Vestrae humillimam commendationem. [1.] Iam tandem tot difficultatibus superatis in proximo consistorio expedita est libere ecclesia Plocensis et simul etiam Premisliensis. Qua in re iuxta desiderium Vestrae Maiestatis conficienda enituit profecto illa

French are near Milan but suffer more damage than they cause. According to the Milan envoy they will soon withdraw since the French King is in the grip of a Spanish-English-German alliance. Serenissime Princeps, et Domine, Domine mihi Clementissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Maiestatis humillimam commendationem. 4 post te BCzart TN 35: a add. 5 hoc: haec BCzart TN 35 5 per correxi ex: pro, pro: per BCzart TN 35 [1.] Nihil adhuc de pontifice est

procul dubio processus in hac causa facti fuissent, ut non actioni ulli, sed soli solutioni nobis locus fuisset relictus. Nihil aliud restabat, quam ut sententia ferretur, sicut latius poterit haec idem Emericus referre. Eiusdem Vestrae Reverendissimae Dominationis perpetuus servitor et capellanus Stephanus Brodarych orator

of news; the French are still in Italy; the Pope, partly due to Brodarics’ prompting, instructed three Cardinals to work on creating peace among Christian rulers, hopefully with good results. Serenissime Princeps et Domine, Domine mihi Gratiosissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Maiestatis humillimam commendationem. [1.] In negotiis Vestrae Maiestatis credo nos cum domino Stanislao nuntio 1 eiusdem optatam relationem in omnibus habituros: Clemens VIIs pontifex 2 enim propensissimus est in gratificando Vestrae

faciendis. Ad hanc rem in proximo consistorio III ex reverendissimis dominis cardinalibus deputavit, 3 qui hanc solam curam habeant. Quid sequatur, nescio. Ego, quod in me erit, nihil praetermittam. Utinam iam tandem aliquid consequi possemus. Me et meam servitutem perpetuam rursus in gratiam Vestrae Maiestatis humillime commendo. Quam Deus felicissimam et incolumem conservet. Ex Urbe XI. Decembris 1523. Eiusdem Vestrae Maiestatis servitor et capellanus humillimus Stephanus Brodericus praepositus Quinqueecclesiensis,

However, chances are small for this to happen because the French King and his opponents stubbornly cling to their demands. Sigismund and Louis have to find other ways of protecting their countries. Serenissime Princeps et Domine, Domine mihi Gratiosissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Maiestatis humillimam commendationem. [1.] Scripsi his diebus 1 ad Vestram Maiestatem, neque nunc aliud scribere possum, quam quod tunc scripsi, praeter quam quod in annata Plocensi tantam video difficultatem, ut parum aut nihil spei apud me sit

his diebus in Urbem venit pericula utriusque regni et omnium regnorum Vestrarum Maiestatum coram pontifice et patribus cumulatissime exposuit, Maiestatem Vestram non cessat pro merito ubique laudare et extollere. Galli ex ducatu Mediolani nondum excesserunt. Me et meam servitutem perpetuam rursus in gratiam Vestrae Maiestatis humillime commendo. Quam Deus felicissimam et victoriosissimam conservet. Ex Urbe XV. mensis Decembris 1523. Eiusdem Vestrae Maiestatis servitor et capellanus humillimus Stephanus Brodericus iuris doctor praepositus

the Turks are busy with preparations both on land and water. Pope Clement is trying to bring food and ammunition to the besieged Klissa, but it is feared that it will arrive late. Serenissime Princeps et Domine, Domine mihi Gratiosissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Serenitatis humillimam commendationem. [1.] Ad humanissimas litteras 2 Vestrae Serenitatis, quas modo accepi, non habeo quid aliud respondeam, nisi me esse et fore perpetuo, dum vivam, addictissimum 4  Philippus de Senis (Philip

Princeps et Domine, Domine mihi Gratiosissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Serenitatis humillimam commendationem. [1.] Ad humanissimas litteras 2 Vestrae Serenitatis, quas modo accepi, non habeo quid aliud respondeam, nisi me esse et fore perpetuo, dum vivam, addictissimum 4  Philippus de Senis (Philip of Siena), a cleric in the papal chamber, Canon of Esztergom. Pope Leo X made Philippus de Senis director of chapel consecrated to the Virgin Mary Taken to the Sky in 1513. The chapel belonged to the Esztergom

the absent envoy in Buda so that the latter’s services are rewarded with a smaller benefice at least; he asks for this only to be able to represent the Hungarian King in Rome better. Serenissime Princeps et Domine, Domine mihi Clementissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Serenitatis humillimam commendationem. Licet satis absurdum esse videatur ab eo Principe, cui quis nihil serviverit, quippiam postulare. Summa tamen Vestrae Serenitatis clementia et singularis in omnes liberalitas ac munificentia spem mihi dat Vestram

bene convenire. Itaque rursus supplico Vestrae Serenitati, dignetur in hoc preces meas exaudire. Quicquid in me benignitate Serenitatis Vestrae collatum fuerit, dabo operam, ut id in diligentissimum et gratissimum servitorem Vestra Serenitas contulisse videatur. Me et meam servitutem perpetuam rursus in gratiam Vestrae Serenitatis humillime commendo. Quam Deus felicissimam et incolumem conservet. Ex Urbe III. Mai 1524. Eiusdem Vestrae Serenitatis humillimus servulus Stephanus Brodericus serenissimi regis Hungariae orator

news. The Emperor’s army is still besieging the French at Novara. – 3. He is sending a copy of the letter by Persian Shah Sophi addressed to the Emperor and Louis II to Sigismund. Serenissime Princeps et Domine, Domine mihi Clementissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Maiestatis humillimam commendationem. [1.] Licet satis absurdum esse videatur ab eo principe, cui quis nihil serviverit, quippiam postulare, summa tamen Vestrae Maiestatis clementia et singularis in omnes 6 László Szalkai

non bene convenire. Itaque rursus supplico Vestrae Maiestati, dignetur in hoc preces meas exaudire. Quicquid in me benignitate Maiestatis Vestrae fuerit collatum, dabo operam, ut id in diligentissimum et gratissimum servitorem Vestra Maiestas contulisse videatur. Me et meam servitutem perpetuam rursus in gratiam Vestrae Maiestatis humillime commendo. Quam Deus felicissimam et incolumem conservet. Ex Urbe 3. Maii 1524. Eiusdem Vestrae Sacratissimae Maiestatis servitor et capellanus humillimus Stephanus Brodericus serenissimi regis Hungariae orator [2.] Nova non sunt alia.

Lombardy; nearly 1000 died, several officers were lost or injured. – 3. He asks Sigismund again to intervene for him with King Louis so that he can obtain some substantial benefice. Serenissime Princeps et Domine, Domine mihi Clementissime. Post servitutis meae perpetuae in gratiam Vestrae Maiestatis humillimam commendationem. [1.] Supervenerunt repente nova satis adversa: Bassam illum praefectum Cayri, qui a Turca defecerat, a suis esse obtruncatum. 2 Quae nova venerunt ex Constantinopoli et habentur pro certissimis. Fui hodie, quae

inter mortuos in istis sacerdotiorum mutationibus computarer. Idem nunc supplico humillime. Scio unicam Vestrae Maiestatis voluntatis significationem incredibiliter rebus meis profuturam. Ego pro huiuscemodi Vestrae Maiestatis in me gratia non habeo, quid aliud Vestrae Maiestati offeram, nisi perpetuam meam et in dominum meum clementissimum et in Vestram Maiestatem Sacratissimam fidelitatem et servitutem. Quam Deus felicissimam et incolumem conservet. Rome VII. Maii. 1524. Eiusdem Vestrae Sacratissimae Maiestatis servitor et capellanus humillimus Stephanus Brodericus

like Baron Burgio as if he was not from Sicily but Transylvania. – 4. Archduke Ferdinand is ready to protect Christianity at the cost of his life. Beatissime Pater ac Domine, Domine mihi semper Clementissime. Post oscula pedum Sanctitatis Vestrae beatorum et meae perpetuae servitutis in gratiam eiusdem humillimam commendationem. [1.] Miserat me his diebus 1 serenissimus dominus meus, rex Hungariae huc ad reverendissimum dominum cardinalem Campeium 2 Vestrae Sanctitatis legatum, tum officii ac visitationis gratia, tum ut eum

est, quam et ipsam eodem nomine appellamus, natum esse reputemus et pro vero ac puro Hungaro habeamus. Qui ita, ut mei mihi retulerunt, causam meam iussu Vestrae Sanctitatis egit me absente, ut vel hoc ipso, si nihil unquam benignitatis Vestra Sanctitas antea in me contulisset, fatear me ei perpetuo obligatissimum non aliter, quam si omnia, quae petebantur, fuissent impetrata. 7 Me ac meam servitutem ad pedum pulveres Vestrae Sanctitatis humillime commendo, quam Deus felicissimam esse velit. Viennae XXI. Augusti 1524. [4.] Serenissimus princeps Ferdinandus mirabilem

mirabilem devotionem et affectum ostendit in Vestram Sanctitatem et in Sanctam Sedem. Qua de re multa mecum est hodie locutus asserens se eam religionem, in qua natus ipse sit, in qua maiores sui mortui sint, non solum constantissime servare, verum et cum omni etiam vitae discrimine tueri perpetuo velle. Eiusdem Vestrae Sanctitatis humillimus servulus Stephanus Brodericus praepositus Quinqueecclesiensis On the outer side: Sanctissimo Domino Nostro Papae, Domino mihi semper Clementissimo 25 post ut is del.

from Archdean Imre. He expresses his gratitude to the papal court and Baron Burgio for intervening on his behalf; now he is put under even stronger obligation if that is possible at all. Beatissime Pater, ac Domine, Domine Clementissime. Post servitutis meae perpetuae ad pulveres pedum Vestrae Sanctitatis beatorum humillimam commendationem. [1.] Causas tam diuturnae meae morae Vestra Sanctitas a me ipso brevi accipiet. Non enim credo me iam diutius moraturum. Nunc etiam iam eram in procinctu ad Vestram Sanctitatem eundi, 1 cum

expenses (compare: Fraknói Vilmos, II. Lajos számadási könyve, Magyar Történelmi Tár (XXII.), 1877, 85.) 5  This may refer to Brodarics’ long-time protégé Archdean of Gyulafehérvár Imre Kálnai. tumque esse perpetuis vinculis in perpetuam Sanctitatis Vestrae et inclytae eius domus servitutem. 6 Non minus certe, quam si omnia amplissima eius intercessione fuissem consecutus. Cetera, ut praemisi, dicet Vestrae Sanctitati dominus archidiaconus. Quem supplex oro dignetur benigne

Vilmos, II. Lajos számadási könyve, Magyar Történelmi Tár (XXII.), 1877, 85.) 5  This may refer to Brodarics’ long-time protégé Archdean of Gyulafehérvár Imre Kálnai. tumque esse perpetuis vinculis in perpetuam Sanctitatis Vestrae et inclytae eius domus servitutem. 6 Non minus certe, quam si omnia amplissima eius intercessione fuissem consecutus. Cetera, ut praemisi, dicet Vestrae Sanctitati dominus archidiaconus. Quem supplex oro dignetur benigne audire. Me ac meam

in perpetuam Sanctitatis Vestrae et inclytae eius domus servitutem. 6 Non minus certe, quam si omnia amplissima eius intercessione fuissem consecutus. Cetera, ut praemisi, dicet Vestrae Sanctitati dominus archidiaconus. Quem supplex oro dignetur benigne audire. Me ac meam perpetuam servitutem in gratiam Vestrae Sanctitatis rursus supplex commendo. Quam Deus felicissimam et sospitem conservet. Budae, 22. Novembris 1524. Eiusdem Vestrae Sanctitatis humillimus servulus Stephanus Brodericus praepositus Quinqueecclesiensis.

optima uxore in regnum tui Pernessith, ubi semper mollis aura spirat, ubi tot, tam varia sunt odoramenta, ut languentem animum recreare possint. Hic florum vis magna, hic plante conspectu perjucunde, hic pregnantes arbores electis et variis fructibus, iam peponibus adest sua maturitas. Aquę in perpetuo fluxu, aer salubris, amplitudo regni amenissima. Credo in hoc horto consedisse Venerem et Gratias. Velim ignoscat mihi haec dumtax tuus medicus, alioquin vir doctissimus, si hac sola in re ab ipso dissentio; aliis in rebus eius opinioni, ut par est, non refragabor ac

d'Hungheria Beatissime Pater et domine domine clementissime! Post pedum beatorum oscula et servitutis mee humilem commendationem. Si non me et observancia in Sanctam Sedem Apostolicam et obsequium perpetuum in Vestram Sanctitatem movissent, tacuissem utique nec tam temerarium opus agrederer. Ceterum ea que dixi me nedum moverunt verum et impulerunt, ut Vestre Sanctitati aliqua de hiis, que hic aguntur, scriberem, cui supplico velit

olim.
1.341  Nam dederat causam contemptę iniuria Legis
1.342  Pollicitis, fruticem uetitum dum uellit Adamus,
1.343  Cum mors perpetuos uitę primum abstulit annos.
1.344  Debebat damnum hic culpę reparare uetustę
1.345  Quod desideriis aetas quęsiuit auorum,
1.346  Et uotum fatis tandem sua secla

2.184  Foelix hinc pecori tellus alimenta ministrat,
2.185  Et pingui rimantur aues sua pabula prato.
2.186  Hic prope perpetuo rident uiridaria uere,
2.187  Seposita nimium foelix regione recessus.
2.188  Quo

2.929  Haud torpet, genita sed sese luce tuetur,
2.930  Atque aeternus amor tali spectamine prodit.
2.931  Magni hęc ipsa Dei, si fas est dicere, uita
2.932  Perpetua, et motu nunquam uariabilis ullo.
2.933  Sed quodcunque iubet fieri diuina uoluntas,
2.934  Haud quaquam subito certum immensumque necesse

3.508  Esse Deo, auersos ueluti reuocare Parentem
3.509  Immortale genus, spectato cuius in ore
3.510  Perpetua fieri natum est aetate beatum,
3.511  Nasci hominem Verbum fueritque antiqua uoluntas.
3.512  Vnde secuta poli sunt pręlia, casus

hinc promens uirtutem numinis almi.
3.891  Hęc est uera dapes qua uere spiritus ipse
3.892  Pascitur, et montem adiutus pertingit ad ipsum
3.893  Vates, perpetuo siluis ubi degitur aeuo.
3.894  Quin eadem lęta foelicis in arbore prati
3.895  Carpitur, et sensum pellit de corpore plebi.

3.909  O cui fas pręstare quidem foelicia Tempe,
3.910  Et riuos passim diductos fontis amęni,
3.911  Quę pręfers superans, paradisi quanta uoluptas
3.912  Perpetuo iustis fuit olim uere parata!
3.913  Foelix iam cui nosse datum bona quanta recondis,
3.914  Qui tali puro discumbunt pectore mensa.
3.915  Isque

4.420  Noster amor cordi et sanctę obseruantia Legis
4.421  Cui fuerit, Patri dilectus amabitur ultro,
4.422  Continuoque una Pater illum et Natus adibunt,
4.423  Perpetuusque dies et lux genialis agetur,
4.424  Aeternante Deo foelices hospitis aedes.
4.425  Contra

pia gens cupitam lętetur nacta salutem meritę factis pęnę statuantur iniquis,
4.678  Et pia gens sedes lętetur nacta quietas,
4.679  Tandem ubi perpetuo deget foeliciter aeuo, aeuo] post hunc versum

5.113  Quod pariat notum Personas protinus esse
5.114  Respectum citra, uim nil augere creantem
5.115  Qui gaudet, sola sed degere uitat in aula,
5.116  Foetu perpetuo steriles et reppulit annos.
5.117  Sed quia doctrinę modo nos huc intulit ordo
5.118  Dignum, quod referunt illo mortalia causas,

5.668  Cui Deus illapsu mentem recreabat amico,
5.669  Insinuatque animi sese penetralibus atque
5.670  Permeat, et totam solidabat uiuida uirtus
5.671  Templum perpetuum sibi iam positura manenti.
5.672  Quo magis hanc coelo fert spiritus, amplius illa
5.673  Sese demittit, tum pectore deuouet olli,
5.674  Atque ita non unquam post ortum

obitus nullos cognouit uita, tuendo
6.28  Vnde stetit numerus se toto pectore mentis,
6.29  Et pulchrę sobolis foetu manantis amoris,
6.30  Aeuo perpetuo qui ter numerauit eundem.
6.31  Quem post immensos mens alta retorquet in orbes,
6.32  Vnde Deus proprio non entia nomine promit.
6.33  Ast ea discerpunt, quod iam radiatur

dum retro diuertit praua uoluntas,
6.55  Contra pars monitis dum restitit altera parens.
6.56  Vtraque continuis posthac exercita pugnis
6.57  Perpetuis agitat certamina mutua bellis.
6.58  Vni dum lectos tendunt auertere coelo
6.59  Atque Herebi densare globos noctemque profundam,
6.60  Alteri at

7.796  Sed prorsus nostri merces est illa laboris.
7.797  Mortales adeo quę uires eleuat, omnis
7.798  Vt torpor simul atque ignaua obliuio cedat.
7.799  Actu perpetuo quam nostra potentia primum
7.800  Eluxit, nobis fęlix et uita beata
7.801  Qua manat, miserasque uices exhaurit adusque.
7.802  Summum id namque bonum nil usquam ubi

9.40  Principio rerum quo rettulit omnia condens,
9.41  Obsequio cuius stabunt examina diuum,
9.42  Ex hoc aeterna dum surget in aede sacerdos.
9.43  Et fore perpetua maneant ea regna quiete,
9.44  Si nil errarit digressus tramite iusso.
9.45  Extollique thronum cernit sublimibus astris,
9.46  Vilius et doluit proprio pręstare

9.232  Pars claro ueluti supereminet altera limbo
9.233  Interstincta, meat spirans qua desuper aura.
9.234  Ast inuisa Diis, Furiarumque altera sedes,
9.235  Perpetuę incumbunt cui noctes, horror et ingens;
9.236  Manauit summa stantis uis hactenus ora.
9.237  Debilis hinc nigri iam uirtus exiit Orci,
9.238  Ipse manus et crura simul ceu

9.270  Ingenio luteis sic ossibus addita miro,
9.271  Aeternę abscondens ut cęlet originis artem,
9.272  Non diducta tamen terrestri corpore defit:
9.273  Sed res perpetuo durabilis, ampla potestas,
9.274  Qua facili fieri sibi competit omnia prorsus,
9.275  Hac gestę uitę merita pro sorte perennat.
9.276  Scilicet, aeternę si se coniungere

9.275  Hac gestę uitę merita pro sorte perennat.
9.276  Scilicet, aeternę si se coniungere uitę
9.277  Contigit, indignos quo gratia prouehit alma,
9.278  Aedit perpetuę munus pręnobile uitę.
9.279  Sin cadit haud habilis diuini luminis expers,
9.280  Aeternum frustra iam męret inutile fatum,
9.281  Atque statu uiduo mors hęc aeterna

e marg. pro versibus primo expunctis et deinde a linea 327. usque ad 333. denuo scriptis ille quidem cęlum tunc haurit apertum,
9.317  Perpetuęque oculis subito periere tenebrę.
9.318  Reddita nec tantum uirtus sibi sola uidendi.
9.319  Maius adhuc aliud mox menti illuxit, et illum
9.320  Iam tunc autorem agnouit

9.797  Ingenio miro quo sic altaria condat,
9.798  Vnde suas acies duxere examina diuum,
9.799  Protinus et nitens immenso mundus inani
9.800  Perpetuo exemplar diuinum rettulit orbe.
9.801  Tunc igitur macula demissus fęcis ab omni
9.802  Defensę Marię corpus sibi sumpsit in aluo
9.803  Protinus et mira numero

modo, quam tunc reprobari iussis non obtemperasse. Sed nil equidem dubito Franciscum Francorum regem Christianissimum ullam conditionem auersurum, si uno consensu omnium de cunctis gentibus Christianis unus debeat constitui populus. Cui legibus caueatur, ut pax omnibus perpetua constet, de infidelium manibus regna recuperentur et amissę oues suum in ouile redeant. Ratio ergo ineatur, ut res queant tam grandes geri. De qua re non nulla ad Imperatorem scribo: quorum exemplum hic subiungam, ut concepta pectoris mei pateant, et si Tuę Maiestati

hi panes, qui latebant apud puerum! Quamuis tamen senex, ego ob imprudentiam merito puer possum existimari. Sed qualescunque hos utinam Christus dominus noster in totum populum partiretur, ut inde omnes satientur, tandemque cuncta pacentur! In hanc eandem materiam scripsi ad regem Francorum, hortatus principem ad perpetuę pacis et illustrissimę dignitatis rationem ineundam. Scripta 1534, die XVI Iunii Damianus Benessa, seruus obstinatissima pietate

laboribus contraxi aegritudinem ac renum incommoditatem in procinctu nunc eundi hac ipsa de causa ad balnea Senensia coacti intrare. Te et bene valere, et bene ac feliciter agere gaudeo magnopere. Nec diu patria cariturum spero, nisi tua sponte velis te prorsus ab ea perpetuo abdicare; quod, opinor, non facies, praesertim cum in ea, quod spero et opto, honoratum locum habere possis. Quod ut fiat, et ego diligentem operam nauo. De serenissimae reginae, dominae nostrae clementissimae in me animo quid dicam, fortasse ob multa

esse, qui terram nihil grauius sustinere quam hominem disciplina carentem asseruit. Nemini igitur mirum uideri debet, dum his artibus atque institutis liberis uestris quasi per manus administrandam regendamque Rem publicam Vestram traditis, si eam securam a uariantis fortunae impetu insignemque perpetuis temporibus apud omnes gentes ac memorabilem constituatis. Quid enim ab animis luxu atque desidia marcescentibus praeclarum ac memorabile expectari potest? Cum itaque pro more uestro ac uetere instituto de praeceptore liberis uestris comparando in communi consuleretis,

neque ab amicitia nostra alienum faciemus, si majore blandientium verborum copia voluntates nostras confirmabimus. Hoc tu certe proximis litteris tuis, tum amoris tum fidei erga me tuae plenis, egregie praestitisti, hoc ipse quoque nunc his meis exhibeo, reddoque benevolentiae erga te meae, perpetuo duraturae firmissimum pignus, et clarissimum testimonium. Ubi autem mones, ne de observantia in me tua in dubium veniam, facis tu quidem amice et ex humanitate, facileque abs te quanti fio, et quam vehementer me amas, perspicio, verum scito, nunquam meum cor ejusmodi ambiguitate

pugnabimus. Istic, ut confidimus, in urbe Roma orabitur ab ecclesia pro fratribus, reddetisque Hungaris saltem hoc genere officii vices gratitudinis, qui a tot saeculis pro Christianitate belligerant et certe belligerabunt, ferroque infidelium, una cum Joanne rege suo malunt interire, quam perpetuo servire tanto tyranno. Habes publicarum rerum omnium faciem, in his nunc sumus; quae succedent, Deus scit. Ennio Verulano, cardinali, inquam, nostro dignissimo, cui tota nostra familia

nefas est a nobis alienare, et ad manus infidelium tradere. Si rex tuus vult habere pacem cum Imperatore, reddat illas quatuor arces, Strigonium, Vissegrad, Tattam, Albam Regalem, ut prius regi significatum est. Quo facto statuentur ex utraque parte fines, et sic in perpetuum pace fruemini; alioquin Imperator ad pacem non consentiet. Tamen, dixit, se de his relaturum ad Imperatorem. Adhuc enixe commendavi negocium V.re M.tis et rogavi, pararet mihi aditum ad Imperatorem, licet ille mandasset, ut ipsi basse negocium

dixisse. Nolim autem quempiam offendi, si quid in hoc libello nobis exciderit alienum a dogmate christiano, dum exercendi gratia ingenii conamur idoneis coniecturis opiniones quorundam philosophorum de anima, eiusque partibus, et affectionibus obiter refellere. Nam ecclesiasticae veritati perpetuo nos addiximus. Tibi tuisque omnibus omnia precor foelicia. Posnaniae. 16. Decembris. 1544.

alioqui concaedimus (deum immortalem) quot in homine turbae concitarentur, quanta confusio, quantum certamen esset inter ipsos affectus: quotidie, signis collatis, dimicaretur, nulla vi animus erigi posset quo minus proteruis illis et effrenibus beluis geminata eorum potestate, perpetuo succumberet. Itaque ratio persuadet, vt ira, dolor, metus, voluptas, caeterique turbidi affectus animae sensitiue inhaereant: quam vt habemus communem cum caeteris animantibus, ita et affectiones nostrae similes sunt brutorum affectionibus, existuntque citra omnem dubitationem in locis

haec ratio? An aliquid certius expectas? Sane inquit non inepta mihi videtur, sed vellem quippiam subtilius afferri. Tum ego, n e istud quidem, quo tibi mos geratur, conari negligam. Haud existimo te latere in plantis terrestribusque pariter et aquaticis animantibus perpetuum servari naturae ordinem, ac secundum cuiusque potentiam seminis partus similes in eodem genere forma et virtute gigni, nec vnquam variari eorum naturam: quam semel a primordio vim vel abstergendi vel glutinandi vel aliud quippiam huiusmodi efficiendi lasserpitium

eo genere fortunarum sint, quod principum virorum splendorem non perferat, ac umbra delectetur: quae autem publica sunt, et in communi, vel salute, vel ornamentis versentur Reipublicae (quo in genere Illustrissima Magnificentia vestra principem locum in hoc regno, a maioribus suis, haereditate et perpetua successione traditum tenet) ea ad me hominem privatae vitae deditum, ac litterarum studiis in umbra abditum, nihil pertinere semper iudicavi. Nunc autem ea tempora incidere video; ut institutam vitae meae rationem mutem, tuamque Illustrissimam Magnificentiam

in re facultas Reipublicae vulnerum sanandorum; modo voluntas non defuerit. Quae ne desit, et maiorum tuorum magnis rebus gestis gloria quaesita, et animi tui magnitudo, et amor patriae communisque libertatis nostrae, efficiet. Ad quam rem te Illustrissime Comes pluribus hortari nolo, ne videar perpetuae voluntati tuae, et amori tuo haereditario erga patriam diffidere. Non defueris nobis, non defueris patriae, non communi saluti, et regni dignitati. Ut autem Illustrissime Comes, haec quae a te postulamus praesidia, Reipublicae et regno universo facilius invenias et firmius constituas, et

se a Tyrannide exolvant, ruunt. Quod genus militum apud nos nullum est. Servis enim maiores nostri in agris colendis re familiari tuenda uti voluerunt: rei militaris et armorum disciplinam, liberis et generosis hominibus commiserunt; eamque partem regni nobilium ac principum virorum propriam et perpetuam esse suis legibus sanxerunt: nec mercenariis, viliorisque conditionis, et fortunae demissioris ducibus, ad eam rem uti voluerunt; sed reges ipsos sibi duces in bello gerendo esse decreverunt; quod generosus animus, et nihil praeter insignem gloriam virtuti suae praemium proponens, non

linguae vobis insertos, licet distent regionibus, decet simul huic regno petere a diis immortalibus prosperos successus, simul in eius felicitatem niti: quippe in gravissimis aerumnis, ac servitute miserrima nationis Scalvinorum hoc unum ornamentum in terris Dei benignitate superest, quod precor perpetuo vobis faustum felixque maneat. Caeterum ut ad vos redeat oratio mea viri optimates, inprimis me declarare oportet, qui sint optimates, cur potissimum vos alloqui consilium fuerit. Optimates igitur appello praesides legum: custodes aequitatis: defensores reipublicae: propugnatores

in posteros commendarent aeternitati: admonerem charitatis patriae, quae vincit omnes alias charitates, nec debet apud gratos ea quicquam esse antiquius: cohortarer ad eius propugnationem: incitarem eorum animos, ut concurrerent alacres ad flammam communis incendii restinguendam: rogarem, ut in perpetuum dignitati consulerent, libertatemque tuerentur; qua amissa, omnes reliquae iucunditates intereunt: contenderem denique precibus, ut liberos ab aerumnis et servitute, pudicitiam uxorum a turpitudine, domos et sanctissima templa a conflagratione, universam patriam a vexatione, pernicie,

vitam natura terminis perangustis circumscripsit, optimus Rex iam ingravescente aetate, ac eo propius accedente, quo mortalitate deposita immortalitas induitur: quem finem arbitror iis, qui vitam pie, sancteque transegerunt, vehementer expetendum. Rex inquam optimus, quandoquidem non licet perpetuo Reipublicae vestrae praesidere, cogitans etiam in futurum de vestris commodis, relinquit filium veram patris imaginem successorem et haeredem nominis et regni: qui (licet nondum ad viriles annos pervenit) iam meditatu paternam gloriam, revolvit animo res gestas, crebrisque, ut aiunt,

prono corpore alligatur, non aliter quam sarcina aliqua, aut mantica: morientem detractis uestibus in proximam foueam aut uallem canibus et uulturibus abijciunt. QVOMODO RECENTER capti in itinere tractentur. NOn solum perpetuae cathenae concaptiuos includunt, sed manibus quoque in itinere manicas addunt: passus unus inter singulos interstitij est, ne se mutuo conculcent: id ideo faciunt, ne a mancipijs lapidentur. Quum enim singuli mangones ingentem numerum ducant, adeo ut decem saepe quingentos homines

quoties empturiens aliquis aduenerit: si placet, obducitur ad grauem seruitutem, ut uel arator, uel pastor sit, re duriora commemorem. Multa sunt ibi inaudita exempla miseriae. Caeterum homines iugo copulatos aratrum ducere nunquam uidi. Ancillae arctissimae habentur in perpetuis laboribus et extra conspectum uirorum, et ne cum conseruis quidem illis ulla confabulatio permittitur. Si quis cum uxore et liberis captus fuerit, hunc libentissime magnates emunt, et uillis praeficitur, ut curam uel aruorum, uel uinetorum, uel pascuorum agat, nati ex illis uernae fiunt.

premuntur, immunes sunt. DE ILLIS CAPTIVIS QVOS pastores faciunt. DVra uita agricolarum, durius tamen agunt qui ad pastoritias curas emuntur, uiuendum illis in solitudine, perpetuo noctes et dies sub dio agendum: dominus cum uxore solus in tentorio uersatur, et praeter tuendi gregis officia, penulas et tapetia subcisiuis horis facere coguntur. Singulis mensibus

capitationis, qua singuli quotquot sunt in una familia, singulos ducatos soluunt. Si parentes soluere nequeunt, ad liberos suos in seruitutem uendendos compelluntur. Alij in catenis uincti, ostiatim obambulant ad stipem emendicandum, quod si ne ita quidem soluendo fiunt, perpetuis carceribus mancipantur. Iam cum omnia officia praestiterint, adhuc semper ius est Turcae optimum quenque ex liberis deligere, quem circuncisum summotumque a conspectu parentum in militiam alit, nec unquam ad parentes redit: et primum, quia puer facile Christum

facile Christum obliuione dediscit, mox etiam parentes et consanguineos, adeo ut etiam si praesens inter eos uersetur, neminem suorum agnoscat. Nemo uerbis efferre potest, quibus lachrymis, gemitu, singultibus istiusmodi diuulsio fiat. Filius abstrahitur perpetuo inter alienissimos uicturus, quicquid charum est sanguine, sodalitate gratum, familiaritate amicum relicturus, postmodum in eorum numero futurus, quos Graeci ἀπάτερας et ἀμήτερας

Graeciam, Hungariam, Aegyptum, Africam esse, et id quod superest in Europa, esse vnicam tribum Iudae, cum reliquijs Beniamin, atque proinde illam aliquandiu in imperio fore, et multis inuicem cladibus inter Turcas nostrosque variatum iri. Alij credunt tenorem victoriarum Turcicarum perpetuum fore, donec omnia regna Christianorum ipsis subijciantur: ac tum demum omnia in diuersum mutatum iri, efflorescentibus denuo Christianorum rebus, et veteres ditiones recuperantibus, dominante et saeuiente Christianorum gladio, quem aut prophetam, aut principem aliquem Chistianorum

pueri et vxoris Ioannis Vaiuodae, ducis Transyluaniae, qui si firma subsidia contra Turcas videret, descenderet facile, et prompte, vt nunc de eo certa persuasio est, cum praedictis Baronibus Hungariae, ad minus quadraginta milia equitum in re bellica expeditissimos produ cerent, quibus hactenus perpetua bella cum Turcis fuere. Itaque isti omnes, quoniam iam pertaesi sunt Turcarum saeuiciem, potius cupient vnanimiter studere, pro patriae salute mori, quam eorum iugo tyrannico subijci: id quod constat multorum legationibus. Tantas et tam praeualidas reliquias regni Hungarici

nocte castra Sennacherib deleuit, qui Pharaonem submersit, qui foeminea manu puellae Iudith Holophernem extinxit, et vt breuiter dicam, a cuius numine voluntateque omnes victoriae pendent. Turcae contra, Mehemmetum habent, et in vita flagitiosum, et post vitam sepulchro sine resurrectione perpetuo inhaerentem: vt tantum inter vtrunque numen intersit, quantum inter viuum viui Dei filium, et inter hominis, et ab homine nati cadauer putridum, adeo vt in cladibus Christianorum, si natura vtriusque numinis expendatur, mortui videantur viuos armis potentia que

tui relaturum: quae expectatio hominum maxime confirmatur, dum quotidie virtutes tuae istius excellentissimae indolis aspiciunt. Nobis igitur omnipotens Deus exorandus est, vt spem expectationemque tui, quam ipse non frustraris, fouere suo numine, et maturare velit, quo tandem Christianus orbis a tot perpetuis cladibus respiret. 16. Calend. Apr. LAVS DEO ANTVERPIAE, CVRA ET impendio Bartholomaei Georgieuits, typ. typis Eg. Egidii Copenij.

dedit indulgentia diuum,
80  Praefecit populis summosque aggessit honores;
Vt tamen conspicuos metuendaque sceptra tenentes
Vulgus eos simplex admirabundus et excors
Horreret plausumque frequens geminaret ut amens,
Perpetuo superi nos damnauere labore
85  Assiduisque dies statuerunt degere poenis.
Quid memorem ingentes terrae pelagique procellas?
Inuictae lacerant curae, dolor, ira, cupido,
Praesertim mortis timor inuidiosaque multis

tempus in omne.
Non haec interpres diuum Cillenius ales,
Nuncia non tulerat Iunonia discolor Iris –
225  A facie ad faciem manibus mandata sacratis
In tabulis descripta tuis et amore paterno
Cum ductore loquens Hebreae gentis ad unguem
Perpetuo dederis nostros semperque labores
Tollere pollicitus. Quod uel ratione suprema
230  Duceris, ut facias: animantia bruta uidemus,
Hircanas saeuasque tygres Libicosque leones,
Se quoque pro catulis ultro obiectare periclis.
Haec solum natura docet:

1.1.2   Et iuvat in medio dicere iura foro;
1.1.3  Me vero urbanis vacuum Bizantice curis
1.1.4   Rura tenent, studiis commodiora meis.
1.1.5  Hic ver perpetuum rapidique sub igne Leonis
1.1.6   Nutrit odoriferas terra benigna Rosas;
1.1.7  Mille nitent variis depicta coloribus arva
1.1.8   Floribus, et tenero gramine vernat

1.1.45  Hinc modo sublimes animo profectus in auras
1.1.46   Protinus Aonii montis ad antra feror.
1.1.47  Illic Gorgonei florenti in margine fontis
1.1.48   Ludunt perpetuis numina docta choris.
1.1.49  Inter Amadryades, et Oreades, atque Napaeas
1.1.50  Stant Satyri, celeri turba notanda pede,
1.1.51  Sylvani, Faunique agiles, Dryadesque

1.7.20  Et tua securus sacra beata colit.
1.7.21  Dignus hic est igitur (si te tua sacra colentis
1.7.22   Cura movet) docta cui medeare manu;
1.7.23  Qui tibi perpetuas grates pro munere habebit,
1.7.24   Offeret et templis thura Sabaea tuis.
1.7.25  Ast ego mille super gratissima carmina pangam;
1.7.26   Si modo Phoebe tuam

1.13.14  Et sine te noctes, et sine fratre dies;
1.13.15  Scilicet obscuris ut saecula cuncta tenebris,
1.13.16  Atque una assidua nocte sepulta forent.
1.13.17  Sic ego perpetuo fruerer securus amore,
1.13.18   Tuque tuo posses Endimione frui. EIUSDEM ELEGIARUM / LIBER SECUNDUS

2.2.3  Hanc (si fata sinent) cito perferet ipse salutem,
2.2.4   Quam modo Gnosiaco mittit ab orbe tibi.
2.2.5  Me tenent ignotis tellus Saturnia campis
2.2.6   Hic, ubi perpetuas sustinet Ida nives;
2.2.7  Ida, Iovem celsis quae iam servavit in antris,
2.2.8  Exitium nato patre parante suo;
2.2.9  Ubera cui mites admorunt blanda capellae,

3.6.48   Spiritus aetherei convenit ille choris:
3.6.49  Aut, si vera ferunt, certas post funera sedes
3.6.50   Elysios castis Manibus esse locos;
3.6.51  Hic ubi perpetui narrantur tempora veris,
3.6.52   Et Casiae viridis Ambrosiaeque nemus:
3.6.53  Illic formosas inter sedet Heroinas
3.6.54   Forsitan, et pulchro pulcrior ipsa coro;

lambit Atlantis
4.3  Oceanus, posuitque suas Tyrrinthius Tyrrintius aras,
4.3  Et qua perpetuis nivibus riget ultima Thile
4.3  Parrhasiae damnata ferae, quaque accipit ortus
4.3  Nilus ab ignotis ducens cunabula terris:
4.3  Fallere nec spes tanta potest,

pererrato nostris consederit arvis:
4.5  Vtque hic magnorum fuerit pietate Deorum
4.5  Versus in aeternas post ultima funera lymphas,
4.5  Quae mea perpetuo resonant per rura susurro.
4.5.1  Haec et plura suo residens Bithynnius antro,
4.5.2  Rettulit, immemores quae non tenuere puellae,

4.6.33  Cypria regna petis: non illic commoda terrae
4.6.34  Temperies, non delitiae, celebrataque priscis
4.6.35  Ocia carminibus, sed noxia sydera coeli,
4.6.36  Et quae perpetuis male sint toleranda colonis:
4.6.37  Tu tamen incautus dilecti fratris amore
4.6.38  Raptus abis, fratremque tuis complexus in ulnis
4.6.39  Et fratrem pariter, et dulces

quod erat longum passus circiter CXL. In locis aliis modo a dextra modo a sinistra frustim occurrit, apparetque per intervalla, quod partim obtrita et disjecta sit, partim luto obruta et fruticibus hausta est, adeoque tam nobile ac perpetuum opus male est intellectum, ut etiam vitetur saeculi hujus viatoribus, nec alio viatorum quam pedite calcata, idque imbrium dumtaxat tempore. Sexta inde Angusti trajecto jam, et a tergo bis 6.

Novo, unificirano zaglavlje. Reverendissimo domino domino Antonio Verancio, episcopo Agriensi, perpetuo comiti Hevesiensi, s. caesareae majestatis consiliario etc. domino observandissimo. Salutem et felicitatem. Dominationem vestram reverendissimam et exspectant omnes hic, et simul admirantur neque litteras neque nuncios de reditu suo aut

Novo, unificirano zaglavlje. Reverendissimo ac illustrissimo domino Antonio Verantio, episcopo Agriensi, perpetuo comiti Hevesiensi, consiliario caesareae majestatis, domino observandissimo. Salutem et felicitatem. Cum Vienna discessissem prima die Augusti, ejusdem mensis die 14. Venetias attigi incolumis cum omni comitiva et jumentis. Eadem die

Novo, unificirano zaglavlje. Reverendissimo domino, domino Antonio Verancio, episcopo Agriensi, perpetuo comiti Hewesiensi, sacratissimae caesareae majestatis consiliario, domino observandissimo. Salutem et felicitatem. Receptae 23. Novembris 1558. Ego Domino comite die 14. Septembris incolumis domum perveni, ubi

Novo, unificirano zaglavlje. Reverendissimo domino domino Antonio Verancio, episcopo Agriensi, comiti perpetuo Hewesiensi, sacratissimae caesareae majestatis consiliario, domino observandissimo. Reverendissime domine, domine observandissime. Salutem et servitiorum nostrorum commendationem. Receptae 29. Decembris 1558.

Novo, unificirano zaglavlje. Reverendissimo domino domino Antonio Verancio, episcopo Agriensi, perpetuo comiti Hewesiensi, sacratissimae caesareae majestatis consiliario, domino semper observandissimo. Viennae ad manus reverendi domini Francisci de Andreis, supremi capellani reverendissimi domini Strigoniensis. Salutem et felicitatem.

cum eius laudis ac studii socios quam plurimos habeas, omnes tamen post te reliqueris. Testantur id cum alii autores complures, tua liberalitate publicae utilitati dati: tum vero Novellarum Iustiniani absolutissima editio, nobis post longa desideria, cum perpetua voluntatis tuae in literas laude, tandem communicata. Quare ut libellum hunc, et tanquam speculum quoddam voluntatis tuae praeclarae in literas, earumque sectatores, hilari fronte intueri: et compellationem hanc, ut ab eximia virtutum tuarum admiratione et

vitae, senio et prudentia legum suarum praestantes: ut ita ex pluribus per diligentem examinationem nacti consentientem et accuratam interpretationem, hos libros pręclare, ut et rei ipsius et tuae voluntatis dignitas postulat, recondamus. Sis felix perpetuo. Facta hac relatione, Rex iussit ad Eleazarum istis de rebus scribi, et indicari redemptionem captivorum factam. Ac exhibuit ad confectionem craterarum, phialarum, mensae et vasorum libationum, de auro quinquaginta pondo